Sie sind auf Seite 1von 894

DES

PAUSANIAS BESCHREIBUNG
VON GRIECHENLAND

MIT KRITISCHEM APPARAT

HERAUSGEGEBEN
VON
' HERMANN HITZIG,

MIT ERKLARENDEN ANMERKUNGEN VERSEHEN


VON
HERMANN HITZIG UND HUGO BLUMNER.

DRITTER HALBBAND.
MIT FUNE TAFELN.
BUCH IV; MESSENIACA.
BUCH V: ELIACA I.

LEIPZIG 1901.
O. R. REISLAND
PAUSANIAE
GRAECIAE DESCRIPTIO.

EDIDIT, GEAECA EMENDAVIT, APPAEATUM CEITICUM


ADIECIT

HERMANNUS HITZIG,

COMMENTARIUM
GERMANICE SCRIPTUM CUM TABULIS TOPOGRAPHICIS ET
NUMISMATICIS ADDIDERUNT

HERMANNUS HITZIG ET HUGO BLUEMNER.

VOLUMINIS SECUNDI PARS PRIOR.


LIBER QUARTUS: MESSENIACA.
LIBER QUINTUS: ELIACA I.

LIPSIAE 1901.

O. R. REISLAND.
Digitized by the Internet Archive
in 2015

https://archive.org/details/pausaniaegraecia02paus
Fur den Text der vorliegenden Biicher IV imd V sind die^elben
Handscbriften vergliclien worden, wie zu den ersten drei Bucbern, d. b.
Pacd La K PbraL,dazu eine grosse Anzahl von Stellen in Vab Ag Vn Lb Fa.
Wo sich bei Fertigstellung des Apparates Unsicberbeit inbetreff einer
handscbriftlichen Lesart ergab, wurde eine Nacbvergleichung vorgenommen
und zwar fiir die Pariser Codices durch den Verfasser; mehrere hiindert
Stellen in den Leidenses wurden nacbverglichen von den Herrn de Vries,
Oberbibliothekar, und P. C. Molhuysen, Conservator der Hss. der Univer-
sitatsbibliothek in Leiden; die Vindobonenses iibernabm die Arbeit Hr.
fiir

cand. phil. Emil den Mosquensis durcli giitige Vermittlung des


Vetter, fiir

Hrn. Prof. Kirpitschnikow Hr. cand. phil. Georg Voigt und fiir den
Angelicus Hr. Enrico Cellani. AU den Genannten sei auch hier herzlich
gedankt. Die durch die Collationierung der Hss. bedingte, nicht unbe-
deutende Miihe glaubte der Herausgeber im angegebenen Umfang auf
sich nehmen zu miissen, auch auf die Gefahr hin, dass der Ertrag nicht
im richtigen Verhaltnis zur Miihe stehen werde. Es liegt im Plan des
Unternehmens, dass die Uberlieferung dem Leser in mbglichst umfassender
und getreuer Weise vorgefiihrt werde; darum durften auch geringereHss. nicht
einfach aus dem Apparat verschwinden, umsoweniger, ais auch sie gelegent-
lich Brauchbares bieten. Wenn freilich Lb aus Vn einfach abgeschrieben
ware, wie Friedrich Spiro (Festschrift Johannes Vahlen zum sieben-
zigsten Geburtstag gewidmet) behauptet, so wiirde die Copie wegzu-
fallen haben. Allein dass dem so sei, ist nicht die Meinung des Heraus-
gebers, vgl. die Einleitung zu Buch I S. XIII; die dort angefiihrten,
leicht zu vermehrenden Stellen zeigen, dass Lb oft genug im Verein mit
andern Hss. eine von Vn abweichende Lesart bietet. Da von AgU die —
vollstandige Schubart-Walz vorliegt (s. Vol. I p. XVHI),
Collation bei
haben wir diese gegeben, die wenigen Angaben aus Fa aber nicht unter-
driickt, da ersterer nicht eine Kopie, sondern ein Zwilling des letztern zu

sein scheint, weshalb sie gelegentlich, freilich nur sehr selten, auseinander-
gehen, s. z. B. II 12,5 Ag Tcepicpepsi?, Fa Trspufavsi?; 30,4 Ag iTroiy^aavTo, Fa
TTonqaaivTo; IV 1,8 Ag r]
7 vi'(jato, Fa rjYviaa; V 23,7 Ag xaXa Xaxwvs? lah^, Fa
xaAaXa/wv i? Ihsv; VIII 42,6 Ag aCavo?, Fa a^ave?; IX 17,1 Ag ouv,

Fa ^v.

Die Signatur dieser Handschrift lautet nicht, wie Bd. I praef. VII nach
Schubart-Walz angegeben ist, 2. C. II., sondern (friiher C 2. 11, jetzt) 103.
VI

Friedricli Spiro hat in der Wochenschrift fiir klass. Pliilologie 1900


S. zweiten Halbband miserer Ausgabe in einer Weise be-
511—14 den
sprocben, die uns zu einigen Gegenbemerknngen veranlassen mnss, nicbt
desslialb, weil es uns missfiele, dass er sicli bemiilit, „kleine Flecken
hinwegzuputzen und so den Wert des Werkes in lielleres Licbt zu setzen^,
— Flecken sind natiirlicli vorlianden und wir miissen dankbar sein, wenn
sie nacbgewiesen werden, —
es liandelt sicli aber z. T. uni selir wiclitige
Dinge; so riihrt eine ganze Kategorie der gemacbten Ausstellungen davon
ber, dass ein im kritischen Apparat angewendetes Verfabren von Spiro
nicbt zugelassen wird oder, was wabrsclieinliclier, nicbt erkannt worden
ist. Diese Tbatsacbe, so unbegreiflicb sie uns vorkommt, Be- legt die
fiircbtung nabe, es konnte aucb andern Benutzern des Apparats wie Spiro
ergeben, dies aber miissen wir verbiiten. Spiro sagt, es sei an zablreicben
Stellen eine Lesart in den Text gesetzt, die in keiner HS stebe, obiie
dass der Urbeber genannt sei. Dies ist ricbtig, aber wo es gescbiebt,
ist stets die Meinung, dass der aufgenommene Text die Vulgata sei, d. b.

dass er scbon in der Aldiiia sicli finde und von allen folgenden Ausgaben
adoptiert sei. Wenn also II 11,4 (S. 409,18) im Text oz stebt und dazu
bemerkt wird: 61 om. codd., so beisst das, dass die Aldina 6s eingesetzt
babe und dass ibr die iibrigen Ausgaben geiblgt seien. Wenn II 18,6
(S. 426,12) aus dem Apparat bervorgebt, dass die codd. ow/. baben, das
im Texte ausgelassen ist, so wird damit gesagt, dass scbon die Aldina
und nacb ibr alie folgenden Ausgaben die Negation unterdriicken. II
20,8 (S. 432,21) stebt im Text"'x\p 7 ou und bemerkt der Apparat: b^petou A
Xylander berriilirt,
codd.; daraus gebt bervor, dass die ricbtige Lesart von
dem wir die auf A folgende Ausgabe und dass alie andern
verdanken,
Herausgeber ibm gefolgt sind. Wenn es also anderswo bei Angabe einer
Lesart beisst: edd. post S, so besagt dies, dass Bekker der auf Siebelis
folgende Herausgeber der Urbeber der betreffenden Lesart sei u. s. w.
Spiro wirft dem Apparat aber ferner vor, es wiirden Herausgeber
unter einander verwecbselt; belegt wird diese Bebauptung lurcli II 1,3,
wo durcb ein Verseben des Setzers der Bucbstabe D (S. 382 Sp. 2. Z. 17)
vor in praefatione ausgefallen ist, die praefatio ist natiirlicb die acbt Zeilen
vorber citierte praef. mai. p. XXXV Dindorfs ^). Aber aucb Ausgaben
wiirden mit Handscbriften verwecbselt, sagt Spiro; so scbiebe Hitzig I
44,7 ein xov ein, welcbes angeblicb von der Venezianer Ilandscbrift, in

Wabrbeit von Immanuel Bekker berriibre; die Note lautet: tov inseruit
B, recep. edd. sqq., est in Vn; damit ist docb gesagt, dass Bekker den
Artikel eingeschoben babe, er finde sicli aber aucb in Vn; wo ist da die
Verwecbslung? Ebenso verbalt sicli die Sacbe bei jjirjOSTsptosQ II 1,4. —
Es ist aucb nicbt ricbtig, dass Bekker das Verdienst gebiibrt, II 3,6 wv
gestriclien zu baben, es stebt ja in seinem Text, nur wird dazu
bemerkt: expunxerim. Ebenso verdient es keinen Tadel, dass II 4,1 fur
die Konjektur axpoi iroosc Lobecks Pbiynicbos zitiert wird. Spiro meint.

0 Pie zu 417,22 von Spiro vermisste Angabe stebt im Druckfeblerverzeicbnis.


VII

das Zitat sei „offenbar“ aus Scliubart-Walz’s Apparat heriibergenommen,


denn wer es nacbschlage, konne konstatieren, dass die Konjektur alter sei
ais Lobecks Pbrynicbos. Gewiss ist sie dies, sie ist zuerst veroffentlicbt
in einer Konigsberger Universitatsschrift vom Jahr 1815 (Speciminis Ob-
servationum in Phrynicbi Eclogas pars secunda qua ad audiendas orationes
Rohdianam et Groebenianam invitat C. A. Lobeck); da aber die

BegrtLndung in Lobecks Pbrynicbos genau dieselbe ist, so glaubten wir


diesen zitieren zu sollen, weil er jedermann zuganglich ist, was von jener
Universitatsschrift nicht gesagt werden kann, und weil man zugleich aus
der Notiz im Pbrynicbos ersiebt, was docb aucb ganz wissenswert ist, dass
Leute wie Barker und Scbneider diese „uberfliissige Konjektur‘‘ gutge-
beissen haben.
Was den Kommentar betrifft, so konstatieren wir kurz, dass wir in
seiner Anlage dieselben Grundsatze wie bisber befolgt haben ^); es sind
also aucb wiederum Tafeln beigegeben, obwobl Spiro die dem ersten Bande
beigegebenen fur iiberfliissig erklart bat, „weil sie keinerlei neues Material
bringen und nicht den Pausanias, sondern nur einige der von ibm be-
handelten Objekte illustrieren“. Ersteres ist ricbtig; wir sind nicht in der
Lage, neue, noch nicht publizierte Ausgrabungsplane zu verofientlicben
oder unbekannte Denkmaler zu edieren. Der zweite Vorwurf ist uns total
unverstandlich; was sollen denn Tafeln, die man dem Pausanias beigiebt,
anderes illustrieren, ais die von ibm beschriebenen Objekte? Oder wie —
soli man „den Pausanias selbst“ illustrieren?
sicb Tafeln vorstellen, die
— Unsere Tafeln verfolgen weiter keinen Zweck, ais dem Leser des
Kommentars diesen verstandlicb zu macben. Dazu dienen z. B. die E,e-
konstruktionsversucbe der Topograpbie der Agora von Athen, vom Ostgiebel
von Olympia, von der Lade des Kypselos. Und dass man dem Kommentar
eines periegetiscben Werkes Plane von Triimmern und Ausgrabungs-
statten beigiebt, erscbeint uns selbstverstandlicb. Wir boben, dem letzten
Bande aucb noch einige grdssere Karten beigeben zu kdnnen, damit der
Leser, der in der Regel nur iiber einen Atlas antiquus ohne die Namen
der modernen Ortschaften aucb die auf solche bezuglicben Angaben
verfiigt,

des Kommentars zu kontrollieren im Stande sei. Die Miinztafeln endlicb


sind wobl um so weniger iiberfliissig, ais die Zabl derer, die Imhoof und
Gardners Numismatic Commentary besitzen, nicht sebr gross sein diirfte.

b Docb ist zu bemerken, dass die Randnotizen, die sicb zu Bucb V in Pc


und Pa finden, nicht aufgenommen sind; mitgeteilt bat sie Spiro im Herm. XXIX
S. 148 u. Festscbrift fiir Job. Vablen S. 187.

Ziiricb im Oktober 1901.


H. Hitzig. H. Bliimner.
Abweichungen von der Schubarfschen Ausgabe.
(Der Schubarfsche Text steht in Klammern).

Buch IV.

I, 4. £v rieia. (£v 5. <I>).uov (<I)/.uou. ‘PXuov). 7. f[av8iovo?


0 Aujto? (6 riavS. oZxo^ tjV A'jx.o;). — (T£A£-r9jc). 9. Tra I; -ov Auxov ^cUa -:£

(I? TTOv Auxov Toc 7£ a).).a).

2.2. ix>.£ova; (:i)v£{ova?). 3. GjjLoXoyouvTa ^Exar. (oijLOAoyouvTa. “^Exat.). — £tv£xa


(£V£xa). 7 . o^u ouTWi; (outo)? g;u).

3.2. (£?) [J.T


1
([a.T]). — £|jLol 8£ xal (toT; Se xai). 5. Irii (T 0~a) 8 £ £?pr, jlevoi? (e;:\

8 i£ipYi[j.£voi?). — [AoTpav aipETa&ai (}j.o~pav avaip£'i79'a0. — -aXou; (t:XivB'Ou) (-dcXou?). —


toT? }j.£v (yrj? |j.£v). 6 . (tti) Tcpo; (”po?). — ol \r,/.£~ 8 a!, (IMirjai). 9. £uc£|3£ia; (£ua£p£ia).

4.3. c~6c70i o’jx eT/ov 7TOJ ylvEia ( 6 r: 6 aoi “w yEVEia oux styovj. 5. Iv (t^) exeivou
(£V EXEIVOU).

5.4. Tzpc; (Tzpb;). 7. o'j 8 ev (o’j).

6.1. :rapeax£uaa£v spya, SiaxpTvai [te] xal r|).ix(a? Tzip'. (“apEaxEuaTE, SiaxpTvat te
xai rilixia? spya OTiEp). 3. otov ou t (o^ov o'j). — (“Epi) ‘Piavoi» ('Piavou).
7.1. SisXuaE (8 ie1ue). 4. to’jto)v llu9'apaT0(; (lluMpaTO?). 9. auTwv (sajTwv).
8.2. EivExa (evExa). 3. (t'^) e; (eA- 6 . TzpozpoTtr, [aev l; S^Xlr^loug r, 8 £r,T£i (Trpo-
Tspov T^ [AEV £? SetTjTEi. 8 .
y] d (rj). 12. EiAayEjaTO (EiAaysaavTo).

9.1. £lr\ (ci)^ oSaa). — toc [aev [-;:o>.Ad] r.oXiaixy.za toc ev lAEToyEia TudvTa (toi [aev
TToXXd TCoXiafAaTa toc e? jAEGoyEcav ;:dvTa). 3. t:eipwiaevov (r:Epi|A£vovTa). 5. etic to 6 tw ([ev
TOUT w]). 6 . £[atc 68 cov (to £[at: 68 iov). 7. auyy£v£a9>ac (?uyy£V£a^ai). 9. Tzzibzi (oOv) (TiEid-Ei).

10.1. lyivzzo (syivETo). tou? 8 e (tou; ydp). 2. ::po£7:£Xc;r£v (T^poaTTEXiTTEv). 6. 8 c£ve[A£

(
8 c£|a£ve). 7. ’Apxd8wv tcve? (’Apxd8o>v toT;). — yEvopcsvou (yivofASvou).
II, 1. (dpx^i;) fAEXAOVTWV ([AeIXoVTWv). 2. 0 ’JTW (0'JTWc). — xal TWV (r, Twv).
3. xal T 05 . (y; to|.). — (oux) EiyEv (scyEv). 4. TvpoxpiTou? (“poc xpECTTju;). 6 Tcapd 86 |av
.

(Tcap’ d|iav).'

12 .2. ^pEjE -auTa (7:poc TauTa). — 'i'iyc(-Q iaev oSv (Tsyvac [aevI. — auvEiSoTa?,
idem vult Richards Class. Rev. XIV 447 (auviSovTa?). 4. xp£iac;o)v 8 t^ ydp ’"ApY)<;

xEivwv (in parenthesi) EuyjpEa TEiyY]* (xpEcaatov* ei ydp '"ApTr,i; xEivoov Eur^pEa TEuyT),).
8 . xaTaaxEudaEaS-ai (xaTaTX£udaaaS'ai. 9. d:cayy£Xwv (d;:ayy£XXwv).
13.2. ETOcpavElaav (dvacpavETaav). — Td octto (Td e;;1). 3. auvcV^ai (tavcocgi). 4. (s?)
o58ev (o58ev). 5. du adTOu ([to] Slt:' auTOu). 6 . xaTd 8 t)] (xaTd Sf,).
[
IX
14,4. TtpoeTTiov acpiaiv (XTiocpepsiv ([i:p0965v] C79iatv dLizic^tipo'/).

15.2. .9
(5:[j auTY] (f^[j,9 auTTjv). 4. TiXeova (ttXsov ti). 6. auv^cytov (ouvayaycbv).
16.3. TtpwTOv (TTpwTOi). 6. xaTTslsyov (xaT£A£y£v). 7. 8fj 8.
fi
(fjV Sri). TOt pi£Ta
SJTOpaV (t£ ** IXZT^ £a7T£pav). 9. £^o8ov (eCiOSov). — ^TO^PETOTO (SCTOTprfcTOTO). — (3c|lt5-

{jiaTi (>tal ^|iw|JiaTi). 10 Se . fj.oi (Ipioi).

17.3. Tuxai? (toTc) £/„ (Tuyai? £x). 8 . toUou (oi :iorAOi). 9. aTtovo)T'Sc^v (dtTro-

v'j)TaTra). 10. Eipav, sic semper (Etpav).


18.1. X7]c Se allYic {xr^q te aXkriq). ~ [yj] lli^axzuo'^ (^(jteuov). 4. %6oi f twv
((id-pOOl Twv).
19.1. y.cd £i Tiva (v; si Tiva). 6. SiEipydcTato *. (SiEipyaaaTO.)
20.2. apasva? (appEva?). 4. MEaoriviot? slEyov (MEaarjviou? IlEyov). 8. K£9aU?)va *

(K£9aB.9]va). 9. p.oi)(^£uop£vriv (pEpoixsupsvyiv).


21,8. [£y]yivop£'vYis (yivopEVYi?). 9. ol a^TOt V]puvovTO. xpiTt) ^Sy; ^uspa (oi aWi
TptTY)V -^pUVOVTO. T,Sy] TE TQpSpa ^v).

22.1. u7CoS£|£ab'ai (u7roS£|aaS'ai,)- 3. tote Sy) [’ ApiOTOxpc^TTqv] (apxopsvrjg) Tyj? payyjc


(TOTE^Syi^ApujTOxpdTTiv x^q '\J-Axf\q). — eS-eIouoi (£S>£X^aouc7i). — 7. spaXlov (sPalXov).
23.6. auyxaTEpyaaafXEvoi? (auyxaTEpyaaapEvo?). 8. tou? t’ ev eti ovTac (toijc
TE ^ETEUOVTac).
24.6. VEWTEpiOUVTtt? (VEWTEpiTOVTas).
25.1. ovTEc t T^ (ovTE? T^). — jtaTaxExlEiapEvou? (xaTax£>tl£(.p£vou?). 2. Tcpoaa-
yovTEs (TTpoaayayovTEc;). 4. 'ji£pi£(j£aB'ai et ll'izito'^xaq (TiEipdcaEa^ai et ElTrt^ovTE?).

26.1. EX^pav (Tyjv) Iq (sxS'pav ec). 2. 'AS^rjvaiwv (to) (to '


AS'Y]vai(ov). 7. jTpaTy]yov
Se toutov (oTpaTrjETv Se auTOv).
27.4. y.a\ Sy) (xai oi). 8. Swpd te (te Swpa). 9. svEvV^jtovTa (oySoT^itovTa). 10. xai
’0pxo[i.£vioi ([xai] ’0pxop£vioi). — o5S’ auTiri [ouS’ a^Ty]).

28.1. 9oPw Ty (9o(3m tSv). — oOtoc ([oOto;]).


29.1. xai [toc] e? {y.cd toc iq). 12. (o^) Tioli) (ttoIu).

30.3. y]xouaa, ev (y^xouaa ev). — 0apoikaiq (Oapaidxaiq). 6. to<jouto (totoutov).


31.4. [Ba/wy_<->^6v ti £7ri99'£ypa] (Bay,ytn6v ti £7ri9S'£y[JLa). 5. xziy^ouq y,6xXoq (xeTy^oq,

y.6nloq). — alXou-auTOTiTOuvTO? (allwv-a^TOTTTOiivTcovj. 6. Aia (tov) ev (Aia sv). 10. spya


£(7Ti (o? EipydaaTo).

32.1. i£pod‘£aiov (i£po9'uaiov). — dyEiv £v Tip*^ (£yA>-v £v Tip^). 2. Eaid'i8a (Albida).


5.
36,3.
<79101 T?]? £v (<79ioiv £v). — eoteIv (Iv) £^. (£OT£~v £5 .). — <x(7 toSi — Ep*^ (daKida — Ipyjv).

33.1. (iq) dy.p67:oliq (dupomliq). 2. sv t’^ oiyla (e::! Tyji; oiMaq). — xaS-apd
*

(>taQ'apoc). 4. jiap’ a^iTO to (Trotpd to). 6. 0 'oSe Ty (o^S’ OTcp). 7. MivudSa f (MivudSa).
34.1. Q'ald(7aY](; (S'aXdTTr)c)- 3. sy^ouoiv o5Ssva (eioIv o5Sev). 4. [SeJ tq Trriyf, (Se iq

7iY]yy)). 7. K6puS>ov (KopuSov).

35.1. 7i:apd Aio^^qStqv ([aetoc Aiop^Souc). 9. ttjV Ky) 9 . (tou Ktj 9.). 11. y.ax’ ISiov
Ti (xai iSovTi).

Tzoxi (yEvopEvwv) tou (tcote tou). 5. 7cap£y£<7S'ai (7zapa(T/i<jbai).


X

Buch V.
1.1. IIsloTCOvvrjaov "ApxdSec {IIs/.07:6vvr,aov 'ApxdSsig). 6. vauaiv (tou Au8ou).

2.1. £Tp£7C£i:o (sTpETOS'’)* Tou’ Ia!>[jLix.ou ::dvTO)v), xat oi (dywvwv, x.ai oi)-

3.1. IIuB'OUi; 8’ I[jloi £v yudXoiai (IIuSxo 8’ £[i.oi £'f/udAi^£v). — d7T£8ojx£v (dv£8wx£v).


4. vauai (vauaiv).
4.2. Tou? '
ApiarofJidxou (xou ’Apiaxo[j.dxou). 2. toT; auxwv (xr,? auxwv).

5.1. Trapovxi (xov /.oyov) d7capi’J'iJiX'jO(i (::ap6vxi dTiapii^jjLTjaai). 2. £Tv£xa (£v£/.a).

3. xai "
ApiaxocpdvY);; 'Ha£uov inclusi. — £?

Mpaiac (£; ’'llXi8ocj. 8. [oi] dvS>po)TOi

(oi avS-pwTOi).

6.1. 710/1? TxaXaid £7x’ auxou Zajjiixov. xauxr, [x^.^a[xixy] lloXua::£p7_ovxa ypr,-

aaa&>ai (TioXi? Za[j.ia £7ii xou 2a[i.ixou. [xauxr, xt, laijuxw 1 loXuaTzfpxovxa ypxaaauai]').

4. £? dpiax£pd (Ik’ dpiax£pd), — £iv£xa (£v£xa). 5. x^/ lUpawv (xiov lJ£pawv). — xai
kpov ([xai] i£pov). 9. £7ioir,aav (iTZOirjaavxo).

7.1. xai i86vxi (i86vxi xai). — ::apd 8 tj xauxr,v (7;apd 8£ xauxa). — ouyi £v xt^

H/£ia (o^'/l £x XX? ’


ll/£ia?). 2. I? ’A).9£iov £axiv ou/ uyia (£? ’AX9£iov I? xt)v 'O px'jyiav).
3. TuxyciTaiv £upp£ixr,? (7:r,yaT? £upi7T£ir,?). 4. /.£youaiv fA£youai). — £? Aiyu7:xov (£>:’ Aiyu>:xov).

7. post ''E/Axa? posui colon, post Uop£av virgulam (post ''K/./xva? virgulam, post
Bop£av punctum). 8. a9tx£a!>ai (x£) (a9ix£auai). — £7:£ixa (£7:£i). 9. xov x£ (xov xox£).

8.4. oOxo? [x£] (auxo? x£j. 11. ;:poa£l''£aav (


|auvl£-j-£aav).

9.2. auv£i>£ov [oi dva,3dxai| (auv£')-£0v oi dva,jdxai). 3. dywviai/dxwv f (aywviafjidxtov).


7. £ixoaxx '*}*
(£ixoaxx).
10.4. xou 7ioA£[jiou (xw t:oa£|juo). 7. xai (oi) ir:::oi (xai 17:7:01). — xvioy£i (xvioy£~).

8. (xwv) £v xoT? (£v xoT?). — ci)? £ix x£xapxo? (a”:) fl£/o::o? (w? (d::6yovo?) £lx x£xapxo?
rieXoTtO?).

11.3. <I)£i8iou t (4^£i8iou). 4. xai £v 'AixuxAai? (jxaij £v ’A[rjx/ai?). — £? xd £vxo?


(£? xo £vxo?). 10. IlapU'£vov (::ap';'£vov).

12.4. Eopyiov £axiv dvdi>’Xl/'^ dvaWjjjiaxa). — ,jaaiA£uaavxo? (xou


paadeuaavxo?).
13,4. xoiouxov (xoi6v 8£ £xi). — t:oa£!Jiou

* {t:oa£|aou). — ::poayop£uaai 8 e ('po-
ayop£uaai). — a7:6AAuvxai
*
* (a7:6AAUxaO. 5. dv£Axuaai (£/xuaai). 6. xr.vixauxa (7:p£ai3£ia)

7:apxv (xT)Vixauxa
**
7:apd). 7. liXaaxxvx? (H/.axiavx?). 9. xou 8£ (xx? 8k). — £xdaxou "j*

([Ixdaxou]). 10. (xou?) dvajjaS'pou? (xai avai^auijiou?).

14.1. £|£/.auvovx£? (l:£Aauvovxi). 6. ypdii;0|X£v (ypd 90 [ji£v). 7. ::£7:oixvxai (::£7:oixxai).

8. di £axiv (8’ laxiv). — |jW[jioi xai (,jW!j.oi, xai).

15.1. A£covi8aiou xo8£ (A£wvi8aiou. x68 £). — ’IIa£Toi £axi ('Ha£~oi. £axi).

3. Tzepav ** (nzpa\>). 4. £axi 8’ £v xoT? £xxo? (£xxi 8' [£xi| £vxo?>. 8. (xou) 7:puxav£iou

(7:puxav£iou).

16.2. [x^l r/ixia (xrj xAixia).


17,10. M6'ji0? £iaiv (M64>o? laxiv). |6| ’'Axaaxa? (6 Axaax'?). — |6| np(ox£ai).dou
(6 IIp(ox£ai>.dou). 11. 8i(6xouai (8iwxouaiv).
18.1. xau£u8ovxi (x(7) xa&£u8ovxi). 2. xoXd^ouaa (xoi/i^ouaa). — Euavou dy£i T:d/iv

(Ix vaou Tid/iv dy£i). 3. £v xto /6yqj (I? xov /.oyov). 4. £7:i xov (|6| £7:i xov).

19.1. (laxiv) dywv (dywv). 2. loixuTav 8l xauxY] (loixuTav 7:po? xauxr,v). 6. (yuvf,)

Eaxxx£v (laxxxEv). 8. (xd?) £7:i (em). 10. EipyaaiJLlvov (xax£ipyaa[/£vov). — £iv£xa (£V£xa).

20.2. Ko).(oxou et KoXwxxv (KtoXwxou et Kwacoxxv). 4. (xx?) '"AXxeo)? ('"AXxew?).


5. "7:0 [xoiv] xpau|jidx(ov (u::6 xpau[j.dx(ov). 6. — xai oi 'HXeToi xa/ouaiv — ,
([xaij oi

’H).£Toi [xaXouaiv,]. 7. axu/i? (axu/o?). 9. (ou) [Jilyav (pilyav). — [xo Mxxpwov[ (xo Mxxpwov).
XI
21,1.
ava[j.T|ai (avap^ai). — avaxeiVTai (avaxenai). 3. upwTTOv ('jcpwTOi). 4 . hl
£TCi (8

Im). 5. a^lr\oo'^xa (dS'XYjaavTa). 7. Imygdixii-aza. (ira) Ito (l':uYpa[ji.[jLaTa Ito).

8, omvec ([oai,v£s l|r)Yr]Tac]). — l\x.i yz xai (l[ji£ y^ Y^p


(fj.£v [y^p])- 15* A£i 8 a(; (Ai 8 ai;). 16. tS Traxpi (tw :iai 8 i). 17. ano 8 l TauTr,c ( 6t 7i 6 xauTr,!;).

23.3. ou toXu twv MrjSixwv (twv MyjSixwv). — xa zg Hlaxaiag (xot zg nldaxag).

6 . 8 uo 8 e ?)aav (al 8z ?j(7 av). — tq (j,£v rEpsaxi? (r£p£au?). 7, (Iy)y£YP'^!J^H^^'^o'^ (y^YPo^H-"


|Jl£VOV. Xai pL£Tp£n:’ f (xal |Jl£Trp£TT’). — IQ-ev f (£S>£V\

21.1. x£ 9 alr)v (ola 8 t^). 3. 8 o) 8 £xa ( 8 u 68 £xa). 6 . ou 8 £ touto (oIiSe auTo). — (Iv)

TT] (t*^). 10. xai TWV ITCTtWV (?) TWV ITiTiWv).

25.3. auv£ 7T£a£ xai (auv£TOa£v). 5 . votou (Notou). 7. tov 8e f Iv (tov 81 Iv).

10. Al Tax* — Aiyivtqtew (IpY®'^’ Aiyivy]). 12. ^xouaa 8l, Iv (^xouaa 8l Iv).
26.1. (ty];) Ito tw (Ito tw). — acpiaiv
* *
^tco (acpiaiv (StTio). 3. TOTOiiqvTai (nznoi-

y)Tai). 5. cpriaiv (ou cpxaiv).

27.3. alia Igtiv (alia zg ti[j.t)v). — (xai toi) au[ji[3aivovTa (aupiPaivovTa). — [jilv

xai £t8oc (p*.£v r, £i8o?), — oi 8’ Xnno\ (oi 81 itcttoi). 6. £7ia8£i, ,8ap(3apa (I 7ra8 £i Pap^apa).
7. £T£pW T£ xai TpiTW (£T£pW Xai TpiTW Y^)* 4>6p|J.. (tOU Ooppi). 8, (tWV) Ix (Ix).
10. xaS>apaia (|xai>apaia]). 12. I 71:’ auTw (zn auTo). — rj Ttoli? (xai toIi?).
Verzeichnis der Abkiirzungen.

Beziiglich der den Peloponnes betreffenden Abkurzungen vgl. Bd. I 2

S. XII. Im Bucli V u. VI bedeutet ferner

Botticber, Olympia, Das Fest iind seine Statte. 2. Aufl., Berlin 1886.
Ausgrabungen: E. Curtius, F. Adler und G. Hirschfeld, Die Aus-
grabungen zu Olympia, 5 Bde., Berlin 1876 81. —
Ergebnisse: E. Curtius und F. Adler, Olympia, die Ergebnisse der
von dem deutschen Eeicbe veranstalteten Ausgrabungen, 5 Bde.,
Berlin 1891—97.
Flasch, Artikel Olympia in Baumeisters Denkmalern S. 1053 fi.
Fers ter. Die Sieger in den olympiseben Spielen. Wissenscbaftl. Beilagen
zum Progr. d. Gymn. zu Zwickau I 1891. II 1892.
Verzeichnis der Tafeln.

Taf. I 1. Plan von Messene, nach Bursian Geographie von Griechen-


land Bd. II Taf. IV.
5?
I 2. Kekonstruktion der Lade des Kypselos, nach H. Stuart
Jones im Journ. of hellen. studies XIV 30 pl. I.
55
II. Plan von Olympia (Olympia in rdmischer Zeit), nach^
E. Curtius und F. Adler, Olympia, die Ergebnisse der
von dem deutschen Reich veranstalteten Ausgrabung. Atlas
Bl. IV.

55
III u. IV. Rekonstruktionsversuche des Ostgiebels vom Zeustempel
in Olympia. Nach der Zusammenstellung von K. Wernicke
im Arch. Jahrb. XII 169.
55
V. Miinztafel IV, zusammengestellt von F. Imhoof-B lumer.
1. Kopf der Zeusstatue des Pheidias zu Olympia, elische
Bronzemiinze Hadrian (Imhoof-Blumer and
des
Gardner Numism. comment. on Pausanias pl. P XXII).
2. Zeusstatue des Pheidias in Olympia (ganze Figur),
elische Bronzemiinze des Hadrian (ebd. P XX).
3. Kopf derselben Statue, elische Bronzemiinze des Sep-
timius Severus (ebd. P XXIII).
4. Dieselbe Statue in ganzer Figur (Vorderansicht),
elische Bronzemiinze des Hadrian (ebd. P XXI).
5. Aphrodite auf einem Widder reitend, nach einer Statue
des Skopas in Olympia, elische Bronzemiinze des
Hadrian (ebd. P XXIV).
6. Artemis Laphria, Bronzemiinze des L. Verus, von
Patrai (ebd. Q VII).
7. Dieselbe, Bronzemiinze des Hadrian (ebd. Q VI).
8. Stehende Athene in einer zweisauligen Tempelthiir,
Bronzemiinze des Mare Aurei, von Patrai (ebd. QXIV).
9. Hafen von Patrai, Bronzemiinze des Septimius Severus
(ebd. Q XXI).
10. Derselbe, Bronzemiinze des Commodus (ebd. Q XXII).
11. Stehender Poseidon, Bronzemiinze des Hadrian, von
Patrai (ebd. Q XIX).
XIV
12. Thronender Asklepios, Bronzemunze des Commodus,
von Aigion (ebd. R IX).
13. Stehende Eileithyia, Bronzemunze des Antoninus Pius,
von Aigion (ebd. R VI).
14. Stehende Hygieia, Bronzemunze des Septimius Severus,
von Aigion (ebd. R X).
15. Sitzender Asklepios und stehende Hygieia, Bronze-
munze des Commodus, von Aigion (ebd. R XI).
16. Scbreitender arcbaischer Zeus, autonome Bronzemunze
von Aigion (ebd. R XII).
17. Dieselbe Figur, Bronzemunze des Mare Aurei (ebd,
R XIII).
18. Stebender Zeus mitXike, Bronzemunze des aebaiiseben
Bimdes (ebd. R XV).
19. Stebende Artemis, Bronzemunze des Antoninus Pius,
von Aigion (ebd. R XXI).
(Anm.: Die Typen 6 — 19 gebbren bereits zum Kommentar von Bucb VII).

Dmckfehler.
S, 9 Z. 21 1. slyov 7TOJ statt styov tto).

S. 29 Sp. 6 Z. 1. 16 statt —
S. 32 Sp. 6 Z. 1 1. factarum st. factorum.
S. 37 Sp. 6 Z. 8 ins. xtp ’A}i.i)xXaup edd.
S. 42 Sp. 6 Z. 4 V. u. 1. Tiapa toi? st. xrapa xoi?.

S. 44 Z. 7 add. in marg. 7.

S, 71 Sp. a Z. 9 V. u. adde edd. post codd.


S. 80 Z. 21 adde in marg.: 5.
S. 99 Z. 3 1. 388 statt 338.

S. 135 Z. 17 1. ’Api(jTo}j.£v£i st. /\p.

S. 173 Z. 12 V. u. 1. £[X'^ st. £pL7].

s, ,, z. 6. V. u. 1. durcb st. dnrcb.


S. 217 Sp. 6 Z. 6 adde post 422: inclusi.
V. u.

S. 250 Z. 18 ist die Zabl 6 am Rande zu streieben.


S. 257 Z. 1 in marg. adde 5.
S. 265 Z. 13 1. (£ 7 ) 7 £ 7 pap{ji.£vov st. £ 77 £ 7 pap.|X£vov.

S. 275 Z. 1 1. ApT£[MV st. ApT£[XtV.


MESIHNIA KA.
I. MsC>(7Y)VlOt^ Bs TUpOf; T7]V (JCpSTSpaV TYjV a7UOVSp.Y)8'£‘(;’(70CV 6 tu6 TOU ^OL(3l-

£? t 6 Aaxwvixov opoi y.a-zdi ity]v rspYjviocv siciv scp’ Y]p.wv dvo|ia^opivY]

Xoipio? vaxY). 2. TatjTrY]v ty]v ^wpav spYjpLOV oudav outw

T ou? Xiyooaiy ok-^TOpa^. aTuoO^avovTO? AiXsyo^^ d? s^adcXsusv sv vuv

5 Aaxo)vix^, TOTS Bs ocTz’ sxsCvou AsXsyta xa'Aou[JL£VYi, [j-sv TupsapUTSpo^

Toiv TuaiBwv l(y'/z ty]v ap)('^v, IIoAuxacav Bs vswTspo^ ts "^Aixia xai

auTO iBiwTY)?, £? d Ms(7(7YivY]v TY]v TpiOTua Tou <l>6pPavTO? sAaPs yuvaTxa

’'ApyoU(^. cppovouca Bs y) M£CC7'^vy] Bia tov TuaTspa oc^iw[j-ai:i xal. ^uvap.si 2

Twv TOTS 7cpO£)(ovTa "EAA^^vwv oux 7]‘^iou TOV avBpa t^iwT£!j£iv. a9’poicravT£(;

10 ^£ £X T£ ’'Apyou^ Buva[xiv xal £X AaxEBa^piovo^ acpkovTO I? TaUTviv ty]v

)(
wpav, xat (jo[X7ua(7Y) [X£V £T£&>y) t^ y^ M£C7 G-y]vy) to dvo[xa cxtuo t^^ IIoAu-

xaovo^ yovaix6(^, 3. 7u6A£t(g ^£ aAAat T£ IxTidO^Ticrav xai £v8'a Ta ^ccGiksicc

xaT£(7X£ua(79‘Y) (jcpiciv, ^AvBavta. 7upd ty]^ 0Y]PaToi Tupd^ Aax£- 3

^0Ll\k0vi0U^ £|JLa)(£CraVTO Iv A£UXTpOl^, xai TOU oixurpiou M£(J(7YivY]? T^^ £cp’

15 Y)p.WV dTUd T^ "‘I9'(6[1Y1, TUoAiV OuB£[J-iaV TUtO xkflb^vca 7Cp6T£pOV BoXc5 M£(7(7Y1VY]V.

£ixdc^(o Be od)( Y]xi(7Ta 'O[jly]P 0 u ToTp £7U£(7iv. £v [X£v yap xaTaAoyw twv £p

’IAtov a(pixop.£vwv IldAov xai ’ApY)VTjV xat aAAa? xocTaAdywv ouB£|XLav tuoAiv

Tit. ap^T) Twv fj^eaayivixwv : 8 ' Pc, Ilau- i^jjLWV Xoipio? vcSc^TY] scribendum censet,

aaviou eXXaSo? [ji.£aaTfivi>toc, loyoQ 8' Ag, [jLeaar- sed non erat, cur ovop-a^opIvY] deleretur;
vixdt La Pa Vb R, [jL£aaY]viaxdl Lb Va, poterat inseri ante ovop.a^op£vy], sed ne
|jL£aaTi- ^
via Xoyo? 8' Pd. hoc quidem necesse est, cf. 33, 6 .
36, 7.

1 . ^ 7:ov£[ji.£Q'£Taav M Va R, in R corr. ovo[xa^op.£VTjV xotpo? vdtTtr, La, yctpiof vaTrr,

2. zIq codd, edd. ante SW. — y£pouaiav Pc. 3. OUTO)? Pc, OUTW £X£t.V Va. 4. ScTZG-

A Pa R Vab M Lab Vt, F£pY]viav cett. Q'av 6 vT 0 ? 8 e Va. — Iv ttjvuv >. 7.y.(ovtx% Va.

edd, ex emend. Xyl., quam confirmant Pcd 5. A£X£yia om. Va M Pd Ag Lb Vn R,


Ag. — post £lalv distinguunt AXKF Vab, est in Pac Vb, in R additur ad marg.,
post fjpwv C, om. interpunctionem cett, — >.£X£yia La. 6 . :roXuxuwv La. 7. vploTia Pa.

ante Icp’ iqp,wv ins, SW e coni., id quod 10 . SK ante Aax. om. La, cf. ex. gr. I 4, 3.

recte factum esse Sch apud SW praef. vol, 7, 2. II 19, 5. 11 . M£aanqvr, A X K, M£aaYivr,

II p. XXVI negat, cum Pausanias alios cett. edd. ex emend. Sylb. 13 . xaT£-
fuisse olim Messeniae fines referat neque ax£uaa9'r,aav La Pa, in hoc aav expunct.
vero Choerio saltui aliud fuisse nomen; 16 . y£ pro yap Lb Ag Pcd Va. — Itt’

Sch ipse initium cap. 30 respiciens slaiv I9



’'UiovPc Ag B SW D, £? -IXiov edd. rell.

Pausanias II. 1
2 MKIIHNIAKA.

MzGGr\Yf\y £xal£(T£V £v "05L>(7(7£ia ^£ B’/)}.oT [j-£v xa\ £v twBe sSvo; xa\ o’j

7u6>.IV 1To 6^ M£(7(7y)VLOU? OVTa^'

[XYjXa yap I? '*I8'ax*/]<; MEO-^r-rivioi av^p£c a£ipav,

4 Gracp£(7T£pOV ^£ £171 7U£pl ZOO 'ZoEo'J X£yO)V TOU l(pLTO’J'

TW B’ £V M£G(7Yiv‘^ ^Up-[3'>.Y1T7]V a}.7.T^XoilV,

oTxCp £V "’OpTl7.6)(0l0.

TOU Y^P ’OpTl7'.0Y0tJ TGV oixov £V TYj Ak^JCYjV/] z67.l<7[J.a £lpr;/.£ Ta; <^r,p5CC.

'

xat t-oBs I^YiYvjaaTO auToc £v lf£t(7ic7TpaTG’j ::apa MsvO.aGv a::GBY,[j.{a

£^ Ov]pa^ B’ ixGVTG Aigx7.YjG; t.ozX Boj[j.a,

ulioq "’0pTi7.6)(GiG. 10

5 4. npwTOi B’ g5v paGtTvSUGGcriv sv ty, //op^ Ta’jTY, I lG7/jxa(ov t£ g iV£7.£YGc

xal M£(7 (Tyiv/] yuvY] tgg IlG7jjxaGVGC. rrapa TaGTYjV ry/ MscG^r^vY^v tx Gpyia xcai-

^o)v Twv pL£yoc7.tov (4 £o)v Kajxo)v y,7.0'£v z' VjXz’jgT'jg; g K£7.aivG'j tgo <I>7.*jG'j.

<I>XuGv B£ kutov ’AD'Y,vaTGi T.£yG’j(7i ::aTBa zvrxi Ty;* G[j.GAGysT B£ g'^igi xai Gij.vGr

6 MoGdaiGu AuxGpxBat; T:oi'ffi'z\c £: AY/j.Yj'pa. ty,v Bs T£A£rr,v T(ov a£ya7.o)v i;,

. 0£cov Agxg^ 6 riavBiGVGc t:g7v7.gTc sts^tiv G^TspGv l\a’jx(*)VG; -pGYfpayzv ::7iGv

xai AgXGG BpUp.GV STI GVG[J.auG’J<7!,V £vO-a £XaO-Y,p£ TG’jr [J.GrJTXr. xai GTl

[A£V Bpup-G^ £<7TIV ZV TY, yf, TaGTY, \’JXGG Xa7.G’j[J.£VGr. P',:ZV(T> T(~> KpYJ» Ig71

7U£7UGlY]p.£VGV

7:ap T£ "7‘pv]pv '*K7.aiGV UTUSp Bp’J'J.GV T£ Agxc.g. >3

7 5. wc Bs IlavBiGVGc gOtgc yv g Agxg;, By,7.g~ tx £::\ ty, £?xgvi zTrq ty,

MeQ^octugg. [A£T£xG'j[aYj(7£ yxp xa\ iMsO-aTTGr ty,; t£7.£Ty,: zG7'y x. g Bl

Pad Vab Vn M Lab R, cf. I 23, 4. 43, 1 KXsivou coni. I’ors. n 'l’racts. K.£a£ 0 u P.ilmer.
IV 3, 2. V 17, 10. Vll (), 3. IX 5, 15. MS., V. comment. — (p/.oiou. 9 AO 1 OV La,
1 . 8y]5iY] Pd. — xal sequens oni. Ag. — <I>Xjou’ <I>aucv edd. codd., <I>a’jo’j' ‘1>auov

xai post eS'V 0 s om. Pa La. 4. hvi pro O, cf. lleroflian. 1 111, 19. 20 L. — xa-
£Ti Pc. — Asywv supr. lin. addit \"a.
I
Xouaiv pro Xsy. Ag. 14. Lb. 17». Auxopr,-
5. Tw 8’ Iv Vab Pacd Lb R, twv 8’ £v I

8 ai; et § 7 .\'jxo!at, 8 (ov voluit F, recepit


La. — auja,3).TQxyjV Va, ^ujjipXrjTrjV JNkaTr.vT, C, Auxoai 8 r; M Lb R. hic ai sup. r„ auxo-
om. La. — dtUTq/vOioiv M Vab Pa R. (». Iv
I

; ,uTj 8 t,; \^i, >.uxoui 8 a; \’b. Aux 0 ui 8 ai Pa La.


om. Pc. 7. (p£pa<; La, cpTqpa; Pc. S. £v tt A’JX 0 |Ai 8 ai; cett. edd. codrl., \jxo 8 p'jpi 8 aic
Il£ia. edd., articulum omisi cum codd. — ;
coni. Sylb.. ut sint ;:apa tsv tou auxcu
:t£iai(7TpaT(;) La. D, i; cpzpa^ 8i’ TjXOvto La. 8 pua 6 v. 10. r:av 8 iwvo; Pcd. o super o)

— 8ioxXrj?, o sup. rj^, Pa. 10. u£o; Pc Pd. — xavxovo; La, xauxavo; R Pa, in R
Lb Vn. — t^LVTiXoyoij A^. 12. xai (.) sup. a. 17. £xaS'aip£ CS, £xa3"jp£ (r,

Y- T. IIoL om. La. 13. Kauxcov om. Vb. supra u) Vb. — £ti pro oti Pd. IS. Tfo
— K£^ai'^ou edd. ante S Lab Va Pac, in xpaPi Va. 20. TprjTv Ag. tpoyuv Pd.
Pa V expunct., K£).aivou cett. edd., Ko- 21 . 6 riav 8 iovo^ oo'o; t,v Aux.ee codd. edd.,
).aivou coni. S e cap. 34, 8 et C. O, Mueller. transposui 6 .
— -av 8 i(.)voc Pcd Lb. 22. p£-
Encycl. Hal. s. n. Eleusinien p. 274, n. 83. l^aarou, a expimcto. sine accentu Ag. —
probat Sch praef., Clini filius Amas., unde , xai 6 p£^a;:r,e Pd. pL£ 5'£ 7:oe (^i supra £' Vb.
IV 1,3—9. 3

M£0'axo^ [J.SV ’AB'Y]vaTo^, tsXstyjc Bs xoCi dpyiwv TuavTOiwv (tuvO'£i:y]^.

o0tO(; xat, 0rj[3aiot.c twv Ka(3£ip(ov t'/)v t£X£TY]v xociT£(7i:Yic7ai:o. av£0'Y]X£ Bk

xai £^ t6 xXi(7iov To Auxop-iBwv £ixova typuGOiv £xiYpap.[JLa aXk<y. t£ T^Eyov

xai G(7a */)pIv £c 7ui(7Tiv (7GVT£l£T Tou Xoyou'


* *
Y]yvi(7a B’ ‘Epp-£iao B6[iou? t£ x£>.£u8'a 8

Aa[j,aT-po^ xai TupcoToyovou Kodpa?, 68'i cpaut

M£(7(7Tqvr|V 8'£‘ivai p.£ya^ai(7i 0£aT<7tv aycova

<I>7.tjaB£(o x^£ivoTo yovou KauxwvidcBao f.

8'au[J.a(ja B’ wc Gop-Tuav^ra vVuxoc IlavBiovioc

10
'At8‘iBo? i£pa £pya Tuap’ ’AvBavi^ D'£to x£Bv^.

TOUTO To £7uiypap.[j.a B‘/]loT [i£v co; -juapa tt,v M£(J(7Y)vy]v aipixoiTO 6 Kadxtov 9

— veXeuxr;? Lb. 1 . iji£v oin. Pc — v£a£- i


Lobeck. 1. 1., Buttmann,, Pors,, recepp, D
tt;? 8£ y.ai opyiwv xai Tcavr. Va Pacd Sch, cf. Th. Preger, Inscr. gr. metr. p. 123. —
Lab M, |jL£v pro Se et opxiwv, y sup. y, R, ::poToy 6 vou Ag La. — oQ'Ev La. —9 aaiv Pc.

-eXet^C y.ai opy. xai ::avT. A X K F Vb, |


7. S>£oTaiv La, fortasse p.£yaXoiai ©eoTciv
teXet^; te xai opy. Tcavt. coni K probante Kaibel. 8 . 9 Xuav 8eo) Fab Va Vn Vb
1. 1.

F, teXety)? xai opytiov xai -jravTOioiv upivwv Pd Lb, 9 Xudv 8 £ 0 R Pa La Ag M, in Pa v


)

coni. Coraes, teXet^; 8e xai opy. ;:avT. cett. expunct., 9 Xudv 8e w xXeivoTo Pc, xXeiovoTou,

edd., teXetwv 8e xai opy. ::avT. coni. Sch praef., u expunct., Vb, KXeivoTo n. pr, Sch in

teXegt^ic Kaibel. Gdtt. G. A. 1892 p 103, vers. germ. — yovou KauxwvidSao codd.
scripsi teXetti? initiator, ut aXETY)*;, spya- edd. (xauxwvidSa o Fab Pc, xauxwviSa, o

TTi; pro alteris formis, cf. Meinek. in frg' Pd Ag, xauxwviSao Va), yovov Kauxwva
Euphorionis Cherson, ap. Hephaest. p. 105,4 8 i 8 d|ai Lennep., probat Herw., 4)Xud8£w
(lex. Steph.). 3. xXfjaiov edd. ante C Vab j
KXeivoio yovw Kauxwvi dSouaav Lobeck.
La Pa R, in hoc i sup. Tj, xXiaiov cett. Aglaoph. p. 1252, rec. D, 4)Xud8£0D xXeivoTo
edd. M Pcd Lb Ag Viet., probavit F, yovw Kauxwvi 8 a£~aav Porson., probo, rec.
xXEiaiov coni. Sylb. — Xux 0 |jnfi 8 wv Ag Pcd Kays, Z. f. A. 1848 p. 1004, frustra 'irap 4>Xud-

Lab, Xuxop.TfjSwv R Pa Vb, Xuxop.i8wv Va. 8ew scribens, yovou Kauxwvo? dit’ i 8 [j.r,(;
— TE om. La. — Xsywv codd., Va Xoywv. Jacobs. in Anth. Pal. III 930, Bergk. ad
5. T^yviaa La, r,yviaaTo 8e £p|Jioio Ag, Creuzer. 21 xai 4>Xud8£W xXeivoTo yovy
8’‘Epp.oTo A X K F C, 8e sppioTo cett. codd., Kauxwvia 8Ta, adversatur Kays. 1. 1., yovou

8’'EpiJ.£iao Amasaeus „Mercurii“ vertens, cett. Kauxwvoc iSpEiip Saupp., auv 4>Xud8£w xXei-
edd, — 86[j.ouc te xsXEo^a codd., Xoyou?, Sop. voTo yovw Kauxwvi xEXaivou Emper. opusc.
sup. X6y, R, Vb 8oi|Jioui;, Va Sopiou? xeXEu^a p. 342, yovou Kauxwvoc sxaTi Sitzler. Philol.

TE, post 86[Jiou? lacunam indicant edd. inde Rundsch. 1890 p. 338. 9. d-aujjiaaai Pc,

ab S, 86|Jiouc (pEyaXrjc) te xsXEuS-a C, prae- b'aup.daai Vn Vt Fab Lb R, in hoc cor-


euntibus K et Lennepio ad Coluth. p. 150, rectum in S'au|Jiaaa, b'au[j.daa Pd, b'aup.aaa
At) 0 u; inserendum putat Porson in Tracts, Ag, 9>au[Jiacai M, 9'aupa 8 ’
wc Va. —
Spopioui; oTaSiou te x. Lobeck. Aglaoph. p. aujauavTa om. Pa Vb La. — TiavSiwvio?

1251, quod prae ceteris placet, tetuxov vel Ag, TiavSiovo? Pd, Tcav 8 i 6 vi 8 oi; La, llavStovo?

TC£ 9 pa 8 ov Buttmannus, aepiv^c H. Sauppius uloc Lennep. — 9 wc A M Pcd Vb R.


cl. I 31, 4, 6iyva? Herw., sTEpiov Stadt- 10. dvSdv”^ codd. — xeSvt) La. 11. 6c 9 ixeto
muellerus, Kays. coni. [jiuaTa? T’£xaS'Yipa, Ag Pd , 0191 X 01 T 0 cett. edd, codd.,
Menrad. jjLuaTwv te xeX. 6. IlaTpoi; codd. Kays. indicativum postulat, cum ?jv sequa-

AXKF B SW, MaTpo? C S, MaTpo? xai tur, probat Sch, retinui optativum cl. II

8t| Jacobs., AYjp,Tf]Tpo<; Lennep. , Arfi[JiaTpog 20, 9. IP 13, 5. VI 2, 9. 9, 6 . IX 19, 1.


1*
4

axoyovo? wv Vz xal Ta Ic tov A'jzov a/Aa t£ xai oj; r,

Ts^sTTY) t 6 ap^aTov y]v ev "AvBavta. xai [j.oi xa\ tojto eixoe E^aivsTO, tt,v

M s(7 (jyivY)v [XY] ETspwO^i, ocT^Xoc £vO‘a auT-/) T£ xai llo'A'jxacov (oxouv, xaT«-

(7TY](7a(70'ai TY]V TEXETTjV.

II. IIuO'£T8'ai Be (JtuouB^ xavu EO^EAriira? oi tive; ::aTB£c lIo).’jxaovt^>

EyEVOVTO l/w MEdcjyjvY]^, £7U£T.£5a[r/)v ira; te ^lloiar xa^cupiva: xai Ta £::r,

Toc NauTuaxTia, Tupo? Bs auToTc OTUocra KivaiO-wv xa\ ’*Aa-io: syEVEaAo^jTjdav.

ou [1'^v £^ ys ira‘oTa YjV Gcpiciv ouBev TTETroiT^pivov, dc 7 Aa "Mj/yj p.£v tou

‘HpaxXsoug O^uyaTpi Euai/p//] (Tuvoix-r^rrai IIoAjxaova Bo’jto'j l£yo*j'Ta;

Tot? [jLEyaXa^ olBa ’Hoiac, Ta Bs s? tov ME^YTrjVT^c avBpa xa\ tx e? xOty^v

2 Me(7(7 '^vy]v TuapElTai orcpicri.. 2 . Xpovo) B'e 'j^jTEpov, oj; r,v tcov lloA'jxaovoE

ouBsi^ £Ti (XTuoyovojv, £c yEVEx? TZEVTE Etj-ol BoxeTv "poE aO^^v^to)'/ xx\ 0 ’J “XEOva;,

Ilspi-^p^/jv Tov AioXou Pa(jA£a sTayovTxi. -rapa tootov xc^lxeto, ojc oi

MEaGYjvioi coxdi, MeXxveuc, xoiEJEiv xvy;p ayaOo; xx\ Bix tooto ’Azo/A(ovor
Eivat vo[ai^6[aevO(;‘ xxi ol t*7,e //'\cx? to ivapvx^riov, tote Be ( )t/xAixv x 7 .y,-

bsTdav a7U£V£tp.£v 6 Il£pi-/)pyj' £vo'.x‘7txi' yEVE^jO-xi Bs ovoax ( )i/x)Iav rr,

3 TUoXeI CpXCTtV XTO TOO Me^.XVEO)? TYjE yOVXlXOE. (-)£^<7x).0l Be xx\ Ivj^oeTe,

Y^XEi yxp By] ap.cpi(7j3‘^TY|(jiv TO)V EV TY;



E7AxBt Tx tAeuo, ^iyoo^Tiv, 01

[J.EV tb^ t 6 EupUTlOV, )^


0)plOV Be E^jY^P-OV S'p’ Yj[AO)V ETTI TO EopJTlOV, 7: 6 X 1
;

t6 xp)(aTov Y]v xai exxXeTto O^yaXtx' to> Be 166jiO£(ov Xoyco kp£(bo’j7.o; ev-"

X 5, 7. 6, 6. 12, 2. 1. aXla te scripsi, te oTa; L.i. — xd; Se e; A codd., in M aupr.

aXXa codd. (toc aXXa Ag) edd., xd te dXXa vcrs xd. II. T(ov om. I..1. 12 . 8ox.£T La.
D Sch, hic TOt ante lig tcv A. om. — r\ — TtXEiova; M \'a D Sch, ::X£ov Lb, t:XE'ova;

temere om. D. 2. xai. dvSaviav Ag. — xai' cett., saepius invenitur -Xsiova;. seil cf. 1

|jt.O'. TOUTO edd. ante B Vab M T.a Ba, xa>' 40 2 ,


. II 27 3 ,
. V 23 . 7 . VIll 11 , 12 53 5 . . .

p.01 xai TOUTO cett. edd. Pcd Ag Lb. X 17 . 11 . 32 8 ,


. 13 . llEpir.pv D Sch et

\’a, ut videtur, IIspiT^pTi cett. edd. coild.

5. 8e iTou St) edd. ante Smai. codd.


^
— dcpixovTO La. 1 ."). Kapadxiov codd.
(La Stq tcou Stq, 7m9'eaS'ai 8 ti Jtdvu Va), 8e edd ante C, Kapvdoiov cett. edd. ex emend,
j

\'
(77:ou 8^ cett. edd. Amas. („non mediocre I Camerar , cf. cap. 33 4 ,
srp 11 I 35 ,
1 ,

adhibui studium“) Valck., probavit Cor. Kapvsdsiov et KapvEidaiov inscript. .\ndaniae


6. EyivovTO Va. — l;:E?£X£;d[i.Tiv Pa i
inventa, cf. Herm. Saupp., dic Mysterien-
Vb La R edd. ante B, £7:£X£|d}ji7]v Ag Pcd I
inschrift aus Andania j). 21 ,
qui confert
Va Lb M cett. edd. — xd? te iJisydla? Kapvsdxai (Herm. gottesd. Alt. § 53 30 ,
)

’Ho'iac Porson., at cf. X 31, 3, xd; te r; 01 et IvapvEdxTr (Curt. Pel II 488 ). 18 . “E-
xaX. La. 7, vuv Tcdxxia M Ag Pd, vuv Ttaxxia
1

pir,pa; La.
~
xr, -qaei om. Vb. — 17 .
LB. — £y£V£aX6yY]a£v edd. ante C Vab S'£xoaXo; M. IS. xd Vb edd.. om. cett.
M Lb R Pd, £y£V£aX6yr]cav Pac La Ag codd. — AEyrov Ag. 20 . ejoeo)v La.
cett. edd. 8. ou p.T)v 'n£ 7:oiY)pEvov om. iM — xp£C9UA0c La, xae 69 uao; Ag Pd, „i)ro
Lb R, hic addit in marg. — te pro ys Creophylo apud Clement. Strom. c' est
Ag. — acpiv Va. — uXou Lb. 9. TtoXuxd- I
Ka£ 09 uao;“. Palmer. M'. — 0 xwv
wva Ag. — iidxou, ou sup. a, R. 10 . f, EU(io£'(ov AOyo:“, idem recte, ante xw 8e
IV 1,9— 2,7. 5

*^Hpa/t}vSia zsTiOLTjxsv bikoloyouyzoc ’EzaTaToc 6 MiXy)(Jioc £v Sxio)

[j.oip(3t "‘EpsTpixTjC sYpa's}>£v stvai Oi)(a7.tav. oOCkoL yo^p ot MsadYjviot Ta


zz olXKol Boxotiai [j.oi [i.aX)^ov sixoTa sxsivtov Xsysiv, xat ou)( -/^XKjTa twv
o(TTwv stvsxa Twv EupuTCj, a Sy] xai £v toTc s^siTa tuod 6 zTzz^ziai [Jlg!,.

5 3. IIspiYjpei Bs zyzyowzGOLw £x Fopyocpovyjc z%c IIspcTsto^ ^Acpapsuc xai yVsux- 4

izzoc, xai wr oii:ib'X'^z [IspiiqpYjc, Ig)(ow oStoi ty]v Msaayjviwv ap)TT,v‘ xuptwTspoc

ZZl "*Acpap£U? Y]V. oOtO? ^OLGCkzliGOLC TCoXlV (oxtcrsv 'Apy;VY]V (XTCO z%c OL^alou

D'tjyaTp6c, aOxou Bs yuvaixo; ttj? auTYjc xai aBeXcprjc 6[j.opvrjTpiac ’


xai yap

OipaXw (7*jvwxY](T£ ropyocpovY), xai \}.oi Bic r^r\ zx Ic a*jTY]v 6 Xoyo? £v ts

10 ’Apyo);iBi z6r\lMGZ xai £v ty) Aaxwvixy, (7'jyypacp*^. 6 ?)’ o3v ^Acpapsoc 5

7CO>.lV T£ SXTKTSV £v TT| M£(J(7Y]Via TTjV ’AprjVY]V, Xai NY]X£a TOV KpY]8 '£(OC TGG

AigXgg, IlG(7£i^a)vo^ £7cixXtj(7 iv, av£'j»iGv ovTa auTo), cp£:jyGVTa £‘4 "iwT^xou

IkT^iav zhz^xzo oixo), xai zric VO? sBo)X£ Ta £m O^aXadc?*/^, £v 01^ xkXxi

zz Y](jav ::6 >.£ic xat Hg^gc, £vO'a xai (oxy)(J£ xai t 6 [3a(7iX£iGv xaT£(7TYj(jaTO

15 6 N*/)X£'jc. 4. ^A(pix£TG Bs £c T*^v ’ ApYjVYjv xai Agxg? 6 ITavBtovo?, 6 t£ 6

xat xbzbc tgv a^£X(90v Aiy£a z^ ’A0‘Y)vo)v zcpzfjyz' xai toc opyia £tu£B£i 5£

T(ov [j.£ya7.wv 0£oiv ’A^papeT xai zolc tzxigI xai yGvaixi ’ApiqvY]. zxuzx B£
(7cpi(7iv £7C£B£ixvg'!:g (xyayo)v £c tyjv ’Av^aviav, oti xai ty]v M£(7(J'^vy)v 6 Kau-
. xwv £[j.gy)(j£v £vTa!j8'a. ^4cpap£T twv TiaiBwv ^p£(j[3Gi:£poc [jl£v xai av- 7

20^p£lOT£pG£ ”lSa^, V£0)T£pGr YjV AGyX£’jc, GV IcpTj ITlvBapOC, 6 t(0 TZIGZX,

oEb G’jTo)c Gpav o)C xai Bia GZzXt/Guc 6'£a<79'ai BpuGc. 5. Auyxsoi)? [i£v

Eo[3. XoYW lacunam esse putat G. Krueger. |


Vb La Pa, nou cett. edd. codd., in R p,

Jb. f, Ph. 1861 p. 486, haud recte S [j.ev supr. 7:. — XoYOv? codd. edd. ante C,

inserendum ante Iv 'HpaxASia et virgulam


|

X6yc<?L S SW ex coni. F et addito articulo

post 0 [j,oXoYOuvTa ponendam esse censet, quo


j
B D Sch, cf, comment. ad I 25, 6. — £7t£|£ipi

facto sensum effici : Creophylus tistioiVj/.sv |


edd. ante C Vb La Pa, hiz^tx poi M,
et Hecataeus eYP'^!’^^ o.aoXoYOuvTa xto !
zrJcziGi poi cett. edd. codd., in R p sup.

Eu^oetov AOYW, £v ^EpsxpixrjC, I


G et poi expunct. 6. aTC£t>av£v Ag Pcd M.
eTvai Ol^aXiav. — pro h ‘Hpa/.A£ia Bentl. 7. 8£ XI coni, C, et habet £xi, quod dis-

Opusc. philol. (Lips. 1781) p. 504 et


|

pliceat. — w>iY)a£v A codd., mhigzw cett.

Hemsterh. MS. coni. 'HpaxXea, Sevin. Mem. edd. — £TO codd., aTio edd. — Oi[3aXou

de 1’Acad. VI p. 480 £v Alo^ixw, Menag. p£v d>UY- Porson., cI(3dXA0u Vb. 9. Y°P“
ad Laert. VIII. 2 £v ,
Bentleio Yocptovt) La Pa. 12. auxS B, a'2>xw edd.
accedens Pors. opioXoYeTv praeterea vult. rell. 13. TOXliav M. — xa? £ul Pcd Ag
1. 'Exaxaios xe 8e Vb, in R x£ supra §£. Va Lb. 14. 8rp.os, xcu sup. 8=^, R.
— ar,i(o Va, a>ttwv R, v expunct. 2. [j.oTpav — x6 Paail£i.ov codd. edd., sed eo sensu,
edd. ante B codd. (La p.oTpa), poipa e coni. quo hic opus est, bis iSaadEia (VIII 4, 8.

F cett. edd. — IxaXiav M, IxaXia? R, ad 5, 4) et saepius xot ^olgiIzicc (cf. ex. gr. I 38, 1.

marg. R olxaXiac- — aXXa om. Pa, addit IVI, 2. 3, 7bis), nusquam numerus singularis

in marg. 3. hizub> Ag Pcd Lb R, in hoc invenitur. 1,5. 6 vf]p£u? Pc. — b Xu/oc Va.

V supr. vers., e/.eivmv M, a£Y£iv £X£(vw Va, 18. acpiaiv om. M. — a7i£8£ixvuxo Vb. — I?

4. £V£xa D Sch, £iv£>ia cett. edd. codd. — Pa supr. vers. — apSaviav Ag. — ox£ Va M.
xou £Upuxou a SeT La. — piou edd. ante C 19. av8piwx£po? Va. 21. b|u of)xo>; B Pcd Ag,
6 MESSHNl/VKA.

?)Y] TcatBa OUK t(7[JL£V ysvopvov; "I^a bs KXsOTuaTpav -J-jyaTspa t/.

Y] MsXsaypw ( 7 uvw)tY](7 sv. 6 Ta sx/] 'izrjvr^G(xc toc K'j;:pia IIpwTscnAao-j

(pY)(7 iv, 6? 6 t£ xaira ty]v TpwaSa l(jyo'/ "Ea>.y]V£? aTUojiYjVai -pcoTO? £toXij.y]<T£7

JIptoT£(7 tXaoL> zo 6 tou ty]v yuvaTxa Ilo>.!j5o)pav ijxv to ovo[xa. 0'jyaT^pa ^£

M£X£«ypOU 9Y](7LV £lvat, TOU OlVECO?. £l TOLVUV £C7 t\v a}.Tj8*££, 3tl y’JVa!./££ 5

a5"w*ai Tp£T(; oDcjai, i:6v api8'[Jv6v, a:u6 Map::T,(7(7Y,i: ap‘£aa£vai, ;:poa::o0-avo8c7!,

rcacat xoTc avBpadiv lauTotc £7uxaT£(7(p«‘£av.

III. ’E:u £1 ^£ toTc ’xA.cpap£wc TraiTi -poc to'j<: Aio^rxoupoj? ly£V£TO

av£c[iiou^ ovTa^ [iocov, xai a£v 1 IoXu5£’jxY(^ a::£XT£iv£v,


IBav Bl £X£Xa[3£ zb x£pa'jv(i)0*£VTa, 6 [j.£v ’A'^ap£(o£ oTxo? y£vou£ lo

TUaVTO^ '?]pY)[JL(OTO TOU app£VO^, £? ^£ N£C>TOpa TV/ 70U NYjX£(0£ ::£piY,X0'£

M£(T(7 Y]via)v '/] ap)(Y] Toiv T£ ccXXtov xai Qfjcov ::poT£pov £(3a'7iA£'j£v IBa?, ::AYjV

2 6 70 l ( toTc ’A(jxX'r]TCioG Tuaidv auTwv 0 ::Ypxo’jov. 2 . xa\ yap touc ’A<jxXy):uo 8

TuaXbac ( 7 i:paT£!j(7 aL (pa<Tiv £;



IXiov M£'7 7 ‘/]vio’j£
' ovt 7.£* ^Ap^jivoY^; yap

’A(>xXy] 7ui 6 v AtuxiTTTUOU xai 0 ’j Kop(ovi§c. 'aTSa £lvai. xai Tptxxav zz lo

xaXouaiv £p'r)[iov £v i:y) M£G(JYjvia yojpiov, xai zTrr^ Ttov ()[AY,pO'j xaTa/xyourjiv

£v oI(; Tov Ma)(aova 6 N£c;'u(<)p zo) oiaTO) 3 £[say^[j.£vov r:£pi£::tov £^771'^ £’jvoixoj£’
(

o 8x av o3v auTov (£i) [ay^ £c y£i70va xat av 0 *p(o 7:(<)v [jy.zO.z7. 6 p.oo'jA(ov 7 po-

8'U[Aiav ito(7 t^vB£ y£ £ 7uiS£r^ao' 8'ai. £[jloi Bk xa'i [j.ay.i^Ta r,t)r^ [j£[jaic!jvTai tov zc

zob<; ^A(7xX'/)7uiaBac Xoyov, a 7uo(paivovT£c £v r£pY,via Ma/aovo; [AVY,[Aa xai 2u

zb £v <l>apaT(; twv Ma^aovoc TuaiBcov i£pov.

3 3. Aia7T0X£[A'/]8'£V70C Bk 708 7pO; IAIOV 70A£a0'J, xai N£770p0£ (3;

probant. D praef. XX et Kays. j). 1004, cf. x.ai, yap om. Vb. — 'j-dxouov Ag. 14. i~'
vol. I ad p. 404, 19, outw? o|u celt., ipiac ’'rA-.ov B S\V 1) Pc .\g, £,' edd. rcll. Pad
collocatio et ipsa invenitur. — S'£aaai Va R, Vab M Lab R, cf. 1, o. 15. vp-xav Va.
bic S> sup. aa, opaaS-ai Ag. — 5puto'.o; — Ts -/.aXouGiv D Sch Lab Va Pacd R,
A X K F C, Spuo? cett. edd. codd., 8puwv 8£ /.a/.ot>Giv celt. Vb Ag M. 17. igtIo
ctid.
Vb R, hic 0? sup. wv. 1. [j.ap~£ijr,<;, c A g, £V OlGtio Pd, TCV OIGTOV La. — £GTIV
altero supr. vers., La h. 1. et infra. 2. om. M. IH. Guv Pa in marg. — (£l) ijifj Poppo
jipovsaiXdou TOUTou La, TcpwTtaiXdou cprjaiv Chrestom. hist. 1 p. 377, ixt) priore
:ou"OU TY)v yuv. Vb, cpriGiv deleto, omissis pr, expuncto. La, om. £i codd. edd., ov,

oq 0T£ ilpwT£a0.dou. 3. 6? 0T£ Pd. pT) coni. F. — Y£{T(ova Ag. 19. t6jT,v

5. cpaciv M. — tout’ recte malit Y£ Sk La, Y^ t)in. B Pc Ag La. — oTc

Herw. ante IgtIv, probat Frazer. (>. |j.ap- §£ Pc, unde B ol^ §£. toT^ 5k edd. codd.
GTiTZ-riq Ag, ixapTzr, ar^q Va. — r^poa7:oa'a- cett., 'oTg 8£ 8k x.ai pd/.iGra 8iap£^.
vouaai La Pc R. 7. autd? Vb pro coni. Coraes, scripsi Ipoi 8k cl. 111 3. 8.

£auTd?. IV 36. 4. 20. ar/lr-jMvj; Pd. 21.


‘I’£poi; AXKF codd.. <l>apaTc cett. edd.,
10. dcpapkwv La. „ 11. £p^p.0T0 Ag. OTipol? vult Palmer. MS., ut cap. 1,

12. pEoa^^vwv La. — OGGwv Vb. — k^aGi- 4. — zh pro Twv Ag. — paydwvoc
}.£ua£v M Va. 13. xoiq ’Ac/.XTf]7U0u La. 22. 8k oni. M. — vEGTwpo? La.
IV 2, 7-3,6. 7

£xav'^XO'Sv oixocBs TsXsuTYjO^aviro^, Awpiswv (ttoTvo^ >tai '/ta&'oBo? ‘Hpa/wXsi-

Bojv ysvopLsvY) B(jO ysvsaT? udirspov s^s^aXe tou? NYjXsw^ ocTwoyovou? £/w

Ms(7aY]via5. xai p-oi TaUTa sysvsTO y^By] tw Xoyo) TupoaO^r^x*/] tw Ii; Tidap-svov.

7U}VY]V TTOGOvBs £Tt By)X(6(7W. T'/j[X£V(0 TWV AwplSWV 'ApyOC SCpSVTWV E)(£IV,

5 KpS(7(p6vT/)5 y^V (Tcpac Y)TSI TYjV Ms(7G'/]VtaV OCTS xai aUTO? ’ApK7ToB''/)[JLOU

xpsdPuTspo;. '*Api(7T6BY]p.oc pAv oov liruy)(av£v TjBy) tsQ'V£(o?, 0Y)pa? Bs 6 4

AuT£(Jioivo; Tcp Kp£ccp6vT*r) [j-aXiGTa '?]vavTiouTOj uo p.lv av£xa9'£v 0Y][3aT6;

T£ XOtl OCTUOyOVOC 7U£[Jv7UTOC lloXuV£lXOUC T03 OlBlTioBoC, TOT£ Bl £7t£i:p67U£U£V

’Api(7ToB‘/jp,ou zouc ruaTBac Q‘£ioc ^ov Tupo; p.'/]Tpoc' Aut£(71(x)voc yap 0‘uyaTlpa
10 ’Api(jT6B'/)[j-oc £yY)[j.£v ovop.a ’Apysiav- Kp£(j(p6vTr]c Bl, y£V£(jQ'ai yap oi

v^0'£>.£ TY)v Msdcrrjviav TcavTwc [loTpav, T^/jij-Ivol» B£TTai, ::ap£(7X£ua(7p.£VO^ Bl

TOUTOV T(p xXiqp(p B^9'£v £<pirj(7'. TYj|X£voc Bl £? uBpiav, £v6vito; £v auir^ 5

xai uBaTC?, xaD^iYjai twv '*Api(7':oB-/j[j.OL> TuaiBcov xai KpsdcpovTOU tou? TuaXou;

£t;i (toT(t)B£ £ip-/)[X£VOic, [j.oTpav cdp£i(jd'(xi zrjc /oypoc^ TupoTlpoi»; 07U0T£p03v av

i5:ua7.o; avIXD'-/] T:pOT£pov. toOc p-lv By] za7v0'jc (7u7.iv8'Od) 6 TYjpxvoi; £7U£t^o{t,i:o

a|icpoi:£poL>c aT^T^a toTc p.lv "Ap(.(jiroBY)p.OD 7uai(7i *C“/)p6t; 6 tu 6 Kpsacpowri

Bl 07UT^? TZUpi'
'6
T£ B’/] TWV ’ Apl(7T0B<jp-0U TUaiBoiV %(kXoq XaT£T£T’'/)XTO, xai

6 KpS(Tr|)6vTTjC OUTCO Xa}(WV y'^V aip£XTai TY]V Ms(7(JY]ViaV' MsCOTjVLCOV Bl TWV 6

ap^aiwv 0 ’jx £y£V£TO 6:u6 twv Awpilwv 6 B^[xo? avacjTaTO^, al).a |3a(n-

20 X£!j£(78'ai T£ (7uyy^copou(7iv 6 t: 6 Kp£(j(p6vTO'j xai avaBda’aa8'ai 7up6<; toui; Aw-


pila? T-^v TajTa Bl (j^pioriv £ix£!,v ^apiOTTaTO Gtuo^ioc (t^) Tupo^ tou<;

I . £ 7iT(Xd>£v Vb — y.a8o? A^. 2. £^£jSaAX£v addidit. — qoTpav avaipETaS-ai codd. {av£p£~-


Ag, in Pd alterum X expunctum. — vrjXlw aQ>ai La) edd. praeter B, qui ex emend. Butt-
La. 3 , xwv ig Lb, — TYi(;a}ji£vov Ag-, xTjaa- manni scripsit pidipav aipETdt^ai, idem voluit

IjL£vw Pd, ov sup. (0. 4. (icplvTtov Vab. — Valcken, MS. — onoxipo) La. 15. 7cXiv9>ou

La. 5. Pa. 10. 81 om. Vb. — inserui, voluit Coraes, „possis etiam y9j;“
II. ^Q>£ sq. brevi lacuna M. — M£aarj- B. 16. ap.cpoT£poi; Va, ut videtur. —
vta? XK, improbantibus Sylb. et F. — jiav- [JI.EV Sch, Toic tjLEv edd. codd. 17. Stzxu
x(ov M. — KeXxai pro 8£tTai Pd. — post 8£~Tai Vb. — 0 T£ edd. ante B, o xe Vb cett.
distinctionem maiorem posuit S. — 7i:ap£- edd. — y.axix'/]y,xo AXKF Pac Vb M La
ax£uaap.£V(OG Ag, 7:ap£ax£uaapi£vov touto La. R, /.aT£CTr/)XT 0 Pd, jtavExIxTTjTO Va, xave-
— 8l inserui cum edd. post S, t£ inseruit ttItctjxto cod. Phral., xaveavTqaaTo Ag, xava-
Camerar., (aa\) r^apsan. C, iubente F. xixTjy.xo SW Lb, in hoc syllaba xcc sup.
13. xaS'iaxr,ai edd. ante C codd., y.ad'ir]Gi !
lin. posita, xaTEVfjXTO Pors, cett. edd. 18.
cett. edd. ex emend. K. — tS t^p. Lb. 0 om, Va. — xpaiucpovTric Vb. -- avaipEV-

j

14. Itzi 8i-^pYip.£votc edd. ante C codd. Tai coni. Kays. 1. 1. M£aar)Vitov om. Ag,
(£7Ci8iYipY]}jL£voic Vb Pa, Ito 8i*r)prj[jL£vri? Va), [jL£aarjVi(j>v 8 y] Vb. 20. utio tou xpEacp. La Pa.
Ito 8i£ipYi|jL£vois cett. edd., Ito 8i^rr)|ji£voic — dvaSwpaaS-aiLa. 21. 7]X£iv Vb, eixeiVa. —
coni. Sylb., Ito 8 ^ £^pr,p.£voi; Valck. Pors,, unspo^ia A X K F, Vab M Pad, u7i:£po4;i'a

£m T0~a8£ £ipT,pLlvoi? Kays. p. 1005 cl. voluit K, est in Pc, u7i:o'j»ia Amas., quod
III 16 ,
4 . — Ito SoipTfipilvr)? Tzdlot; probat F, receperunt cett. edd., cf. I 29, 8.
om. Va, in infima pagina alia manus IV 24, 6 . 5 ,
1. 10 ,
1 . 24, 6 . — inserui.
8 MESSHNIAKA.

j^ocfTiXsOovTac, oTt ^(Tav ei 'holyiou t 6 avexaO'£v oi NY]XeTBai.

S(j^z Kps(7(p6vT:Y]c MspoTUYjv TY]V Ku^slou, ^OidlleUOVZO^ TOTZ ’ApxaB(OV, OCf’

7 ^c ocXXoi iT£ 7:aT^£C sysvovTO ocotm xod vswTairo^ Aituutoc. 4 . t(x “SI

^oiGileioc; evd' 0C oc’jTd<; xai oi 7^ouhe(; eixelT^ov oix-/](7 £iv, <pxoBo[iT^(7 ai:o sv

HTsvux^^Yjpw- ^6 [X£v ap)(aTov oi ^xaileXc oi ts a);loi xai 6 lIspr/ipY]? 5


Y<^P

(oxouv £V "AvBaviot, xiriaavTOc Bs "Acpapstoc ’ApY]v/]v auOac ‘Acpapeuc xa\ oi

xaTBs? £VTaQS’a o)XY]crav' £t:i N£(7 iropoc xai tcov aTUoyovcov £v lluXco Ta

3 a(7 lX£ia ^V* Kp£(ycp6vT7)^ ^£ £V St£VUxXy]PO) TOV 3 ao:(,X£a OlX£Tv X 5CT£(JT'/j(7 (XT: 0 [
.

A 101X 0 !J[X£V 0V ^£ OCUTOV 'ooc %oXkk £? /^(Xpiv ToU By][j.ou [lotXXov 01 Ta /p%aTa

£)(OVir£^ aUTOV 'ZZ Kp£(J(p6vT7)V £7Uava(7TaVT£C xai zobc oWjC OCTUOXTEtVOOfJL TOtJC 10

SXoiTZObc, 5. 6 B'£ Aituoto?, 7lou^o(, yap £tl ovTa ^0£cp£v auTov 6 Ko^£Aoc,

;u£piyiv£Tai [lovo? too olxoo, xa\ wc av‘/]p £y£V£TO, oi ^ApxaB£c xaTayoocjiv

auTov £c M£(7(7 '/iv'/)v (7uyxai:'/)yayov xai oi 7.oit:oi 3 acriX£Tc


j
twv Awpi£0)v,

01 T£ "AptoToB-^[xou 7caTB£c xai ’'IoQ'[j-ioc 6 T'/][j.£vou. Aituotoc Be 6ic £[3a(ji-

'X£ucr£v, £Ti[JvC0 py](7 aT 0 [A£V too izoczpoc zo’jc 'jov£oc?, £Ti[xtopyi(raTO B'£ xai ogoi 16

TOU cpovoo TUapai-UOl Xa8'£(7TTqX£(7aV



7UpO(7ay6[J-£VOC TOOC [xlv £V T£>;£1 twv

Ms(jaY]v{wv S'£pa7U£iai^, 6 <J 0 i Bo ^gccv zou BT([j.ol>, Bcop£aT?, zc toctoOto :rpO£pY)

'zi\kri^ xai Too^ axoyovooc AkoTiBac avTi ‘HpaxXoiBwv x>.Y]Q'9]vai.

9 rXaoxw Bl Tw AkoToo 3ao’i>.£U(javTi ii£“a Aituotov toc [xlv oLXkcc

£^Y)pX£(j£ [Ai[AY)(7a(79'ai Tov TraTEpa £v te toTc xoivoTc xai zpoc tooc iBiwirac, 20

zuaz^zioLi; Be e^ tuXeov 7up0Sj3T|. xai yap too Aioc t 6 sm tt] xopocp^ t%


T£[X£vo?, avsvTwv JIoT^uxaovoc xai M£(7(JYiVY)c, oux zyov Tuapa toTc

A wpiEUdi 1ZM Tipuxc, rXaoxoc Y)v 6 xai zoozoic CTEpEiv xaTac7TT|Crap.£vo^‘ 'xai

Ma)(aovi tw '*Aax7.Y]7uoo TuptoTOc £8'Uct£v ev r£pY]via, yspa Bs aTusvEip-E

10 Al£(7(jY]vfi T^ TpioTua Ta vo[ii^6[A£va •'/jpwdiv. ’I(t8'[j.iO(: Be 6 D^auxoo xai 25

lEpov z(a ropyacjw xai Nixo[xa)(w zb sv 4>apaTc^ ETuoir.dEv- 'IcjO^i^iou Be yiVETai

1. OH-um A X K F Vab Vt Lab R Pa, M corr. in za^ac-, /.aS'iaTr/.£!7av Vb Pa, in

otjuXeTai Pcd Ag Fa, 6 [juXeTai Ag, 01 N-r^XaSai hoc £ sup. * . — p£v om. La Pa.

alia man. in marg. Pa, coni. Sylb., probat — Eivai pro Twv M. 17. 81 om. M La Pa.
Palmer. MS., Mivuai ceti. edd. ex coni. K., — ToaouTOv Ag Pd, touto Vb. 18. dvxl
vid. comment. 3. Stj om. La. — lylvoviro. Ton -^p. La. 21. £’5a£|3ia Vb, £ua£^£ia codd.
TualSe? om. M R, habet hic in marg. — edd., £i!»a£[3£iac coni. Sch praef., scripsi e

apr,vTqv Pa. 9. vj pro 01 La. 10. a^TOv t£ constanti usu Pausaniae, cf. III 11, 4. IV
y.OiX x.p. Vb La Pa R. 11, xucjjsloc Lb Pc. 1, 6. 21, 2. VI 17,8. VIII 24, 7. 42, 7;
12. w? om. M La Vab Pa R. 14. VII 15, 3. 17, 9. — 'TO £711 TT, xopucp'^ om.
AXKF Va, marg. R Pa, ayjjJLO? Vb, lcip. 0 ? La. 22, av£u twv codd. edd. ante Sch,
La, laepio? R Pa Lb, ’'IaS'fxio? B cett. codd. av£VTO)v Kays. p. 1005, rec. Sch. —
edd. ir de a B, KeTcog C S coli. II 19, 1. — TioXuxdwvog Ag. — £a'/ov La R, in

Tv^aapevou La. 16. -/.aS-sar^xaaiv Pc (corr. hoc a expunct. 24. xw da/.XrjTiiov».

in xaQ'£aTT/.£aav) Pd, in hoc e sup. a et a TCtou Ag. 26. 4>£poic edd. ante C
sup. i, xaS'£aTTQ>t£aav Ag M Va Lab R, in hoc codd., $apaT$ cett. edd. — laO-iou Lb
IV 3, 6-4, 3. 9

AtoTaba^, b(; sTcivsia xa\ aXXa Ms(7(7'/]via? 7caps)(0[JxvY)? to sv MoO-wvy]

xaTscrxsuacraTro. Ilu[36i:a^ Bs 6 AwiraBa tw ts 7U0Ta[xw xaTscriTYicairo tw


IIa[ji(7(o xa^a sto? sxadirov Q‘U£iv tov padiXsuovTra, xai Euptjirw tw MsXa-
v£w^ £vayi^£tv £V Oi)(a>.Ca :up6 ttjC T£X£-% tc5v p.£YaXwv 0£wv ayo[JL£VY]<;

5 £in £v '*AvBavta-

IV. ’Em B£ Olvtoc toU El>(36toc TcpwTOv AIscrdYjvioi t6i7£ tw "‘ATzoXkbm

A^Xov 9‘U!jiav xat ^vBpwv )(


0p6v a;:o(7T£X>.ou(Ti. t 6 ^£ dcpicriv a(j[ia Tupod-

oBlOV £^ TOV 9'£0V £BlBa^£V E5p.Y]>vOC, £lvai T£ 0)^ dt>.Y)9*W? E'jp//]XoU vopii-

ZzToa [xova Ta Itty) TauTa. £y£V£T 0 ^£ xat :rp 6 c Aax£^ai[ioviou^ £ 7ut t^c
io^>LVTa pa(7 iX£ia^ Btacpopa TcpwTov, aTuo aktac ap.cpto-[3Y]Too[JL£VY]c p.£v xai

Ta’JTY]C, y£V£(j9'at OOTW X£yO[X£VY]C. 2. ’'E(7 TIV £ 7Ut T 0T<; opol? T^? M£(T(J“/]-2

vta? kpov ’ApT£[xiBo? xa>wOO|X£vy]c Ai[ivaTiBo?, pv£T£t/^ov ^£ auToo [xovoi

Awpi£(ov ol' T£ Ms(7 (jY]viot xal 01 Aax£Bat[x 6 vioi. Aax£Bai[i. 6 viot p.£v B'/]

cpadtv (b? 7rap 9'£voo? auTwv :uapay£VO[JL£va? Ic ty]v EopTYjv aoTa? T£ jSiadaivTO
15 avBp£^ TWV M£0<7YjVtWV Xai TOV (3a(Jl7;£a acpwv a7U0XT£tVai£V 7U£tpO)[JL£VOV X(i)}; 0 £tv,

Tt^>.£x>.ov 'Ap^sXaoo Toti ’AyY)(7tXaoo tou Aop0(7(7ou Too Aa(3a)Ta too ’E)(£-

(TTpCXTOO TOU ’Ayi^OC. TUpO? T£ By) TOOTOIC TOC^ (3ia(79'£t(ja? TWV 7Uap9'£VO)V

Bi£pya(7a(j9'at X 6^oo(7 iv a 6 Ta^ 6 tu 6 aia)(OVY)c. Moa-cTYjvioi Bk toT^ iXbouGi dcpwv 3

£? t6 t£pov 7upwT£Oooa-tv £v M£(7 7'^v'/] xaToc a 5 ia>p.a, tootol? cpadv


(
£7ui[3 oo>.£ 0 (7 ai

2 oTy)X£xXoV,

aiTlOV B'£ £lvai T^? M£(7(7Y)ViaC T’/]V ap£T^V, £ 7Ut,6 ooX£ 0 -

ovTa B£ s%iX£^(xi STuapTiaTwv bizoaoi oux zXyoy ttw y£V£ia, toutoo? Bl £(79'^ti

1. [JL£Q'{bvY] Pd Ag M (in M super to est o, R Pa, 7iapaY£Vop£va? cett. edd. ex emend.


p£9>wvTf] sec. SW), Tw £v p£S'(6vri Va, Mo- 'K, R Ag Lb Va Pad. — Icoptriv Vb. —
Q'Wvy] cett., V. coram, ad 35, 1. 2. cup.[36)- PidaaiTO Vb. 15. ;j.£ar]vi(,ov R. — vwv |3aa.

xac Pd Ag, GuPwTa? Va. — SwSoTa Ag, Va. — aTCoy-TsTvat, edd. ante C R Vb,
StoStXTa Pd, 8oi:d8a, to supr. lin. , Vb. a7i:oywT£Tvai tov M Pacd Ag Va Lab, oiTZO-

3. IIap£i(jco codd. edd. ante D, IV 31, 4 yT£ivat,£v edd. cett., emendationem proposuit
et 34, 1 sq, codd. omnes Ildpiao? vel Sylb. idemque reiecit, modorum enallagen
Ilapiao;, edd. omnes IId[j!.iaoc. — >tai pro esse putans, ut I 19, 5. III 12, 7, ubi
y.avd M Lb, yal Jtaxd La Pa, in hoc y.m legit jcaTa(jyY)4joa. 16. Tiq>.£jtpov Pc. —
expunct., -/tal Ito?, yavd sup. lin., R. — OLp'ialiy.8o\) A Lab M Pacd R, Ag, in quo
£uptbv(p La. 4. TCl£UTYjc Pd Ag. — [jisya- primo fuit dpxcx8ou. Va dpy^a87Aou, Vb
p£wv La. 5, dv§TQvia M. dpXa8ou, ’Apx_£).dou cett. edd. — 8opuTOu
6. Gu(3wi7a Va. 7. h 8^Xov Va. 10. Vb, 8£puaaou La. — ?.a[lc5Ta Vb. 17. tou
8tdcpopa AXKF Pac Lab Vab M R, ante ’Ay- om. A Vab La R. — dat,8oc
Siacpopd cett. edd. Pd Ag, post 8id(popa A Vab Lb Ag Pcd, dai8o<; La Pa R, ’'Ayi-
colon ponit Vb. 11. outtw Va M Lb R, 8oc cett. edd. 20. post Tt]X£y/lov cod.
in hoc T sup. tt. — 5;£yo[JL£Vto La. — toT(; Phral. inserit: tov Aay,£8aipovto)v
jVkaa. S B SW M, M£aa. cett. edd. — auio? M Va Lb. 21. ottogoi ttw y^voia
codd. 14. abvwv edd. ante B. — jiapa- OTjy djQV codd. edd., transposui 7: 0) y£V£ia,
yop.£va<; edd. ante C Vb Pc M La, marg. cf. II 18, 5 o^v, £y^ov tiw y^voia. — toutoi?
10 mzmmAKA.
yioCi xoajxto Tto XoiTcw G-xsuadavTa wc xap0‘£vo’j? ava7:a’jO[jivoi? toT? Nk^r^rr,-

vtoL^ £7U£t(7aY0CY£LV, BovTa £y/£ipi5ia‘ xal to’j? a;j/jvo;j.£vo‘jc T0’jr

T£ ay£V£ioi>^ v£avi'7xo’j(; xocl aOxov a7tO*/iT£ivai TrjX£/.Aov‘ Aax£^ai[j.ovio’Jc ^£.

ou yap av£D toU xoivoD TatiTa (3o’jX£uc‘ai (Tcpoiv tov [yxGiXiy., '7’jv£i56Ta^ w;

ap‘^ai£V abr/tLocc, toD cpovou rrcpar TOii Ty)}^£/Ao'j 5i7.a; oOx TaoTao
|Jl£V £XaT£pO!, \b[0U(3l, 7U£l0’£'70'(O ^£ 0)? £/£l TIC £? TO’k £T£pO’j; ^7:0’j5y,r.

4 '3. r£V£OC B'£ 'JCTTEpOV jja(7l}.£’joVTO? £V VaXE^ailJ.OVl \\A/va;j.£VO'J? TOO

T'/]X£xXou, M oi/aac TTjC £T£pa? H£o::6[j.7:o’j tou \i/.xv5po'j ToCi \y.zOj//j

toQ IIoXuBextou tgl> E’jv6'j.og tou llpoTaviSo; tog EOp’j::o>vTor. M£rrr7Y;/u<)V

?)£ ’Avti6/ou zai ’AvBpo>i}^£OGi TO)V <I>ivTa, Aax£6aiij.ovuov xa\ M£'7 rry;/u.>v lu

££'/]p0‘'/] To £c a>A'/i>.ouc [jIctoc, xal Tjp‘4av oi Aax£'5ai[j,6vioi ::o}i'j.o'j i-iysvo-

[X£V'/)<; acpopiJLvjc ccpicriv £0*£X£/0-po)C [j.£v zjyjrs\ xai ::o}.£[j.Yj<7a!, ::avT(.)r £YV(oxo'7iv

OG [JLOvov a7uo/pwcrYj^ aXXa xai tx £'j7:por7(o7:o’j’ ;j.£':a §£ £ipYjVix(o-

T-£pac Y'^w[XY]c xav ^i£XgO'Y) BixaG^TYjpioj 'ytoGzi. tx <S'£ 'jGij-jiavTa £C/£v

5 4. I{o>.G/ap'/]c M£(7G’Y;/ior toc t£ a7Aa o’jx a'pavY,r xai vixy,v 15

avY|pY)[ji£VO^ — T£Tapi:Y,v 6X’j[X7ria§a YjYOv ’IIA£ioi xx\ ocYfovi^r^j.a y,v 'TTa^iOG

[JIOVOV 6t£ 6 lloXu/ap-rjC £VIXY]<j£V TOOTO) 7(0 aV?)pi £Y£V0VT0 [iOGr. xai. oO

yap £X£X--/]70 iBiav y^jv toc vo[j.ac 7aTc [jo^rriv ixavar £ivai. H^apTiarr, 7'Gar

hiho)Giv Euatcpvo) j36'7X£(7t>ai t£ £v ( Tf,) £X£ivo’j xai [j.oipav £ivai xai E-jaicpvco

H 70U xapTUOG "oiv [3oo)v. y,v (^£ apa 7 gi6g‘5£ ti; 6 Ivjaicpvoc, xsp^Y^ t£ a?)ixa 20

£7i;i7UpO'78'£V Y\ 7UK77GC £ivai 7:GlG’jiX£VG; Xai a>.A(o; aiiJ.GAGC' G; xai TGT£

xaTa7:X£GcraGriv £c T-r^v Vax(ovixY,v ijx^GpGi; a7G5G[j.£VG? jjGG? Ta; I k/.G/apGG?

7]XQ'£V auTGc w? llGX’j/apYjV ayY£AG?, £7.0'(ov a^GjbavTar D.£y£v £; ry/

/wpav XYj(77a^ xai (^iac7a[j,£VG’jr >.£iav 'iGG; t£ ay£'70'ai xai jiGGXGAGG^.

M Lb Pa R. 3. veaviou? K, rx sup. lo. vix(.>T£pou; Vb. l."». aipavr,;. r,v xai AS’
— aTOXTsTvai auTOv AX K, aOrov Try.. a 9 avr;? t;/. xai XK F C, aipavfj? xai cett.

aTio/.T. Vb, Tov au"Ov ttP>. a”. La Pa, aj'cv edd. codd. — cXu,ur:iaoiv edd. ante S,

aTCoxT. coni. Sylb., ut IV 8, 8, habent cett. Pacd Vb Lb, d'Au;jL;:ia7iv MVa, OAuaTTiaoiv
edd. Pcd Ag Va Lb M cod. Phral., ar:o- cett. edd. La. 18. i8ia coni. Sch pracf.

XT£~vat, xai R, litteris a et [3 ordo invertitur. vol. II p. XXll. — vop.a; T£ poooiv R Vb,
4. acpwv |3ou>.. M. — auvi86Ta(; Vab. (>. jj.kv in R T£ corr. in taT;, in Vb binis punctulis

ciOv edd. ante B, Vab M Lab R Pa, ouv notatum. — toT? ,3oo7iv La. It). £-j£'yV(.)

om. cett. edd. Pcd Ag. 7. Y£vsa St] Lb. Ag, mox soaicpvo? Vb. — -% inserui, idem
I). £vvop.ou A M Vab Pa Lb. -- IpoTtwv-o? vult Sch MS., probat Frazer. 20. 8k pro
Ag. 10. §£ om. La. — tou <l>ivva edd. T£ La. 22. xaTa7:A£'jaac et a-o8wa6;A£vo?
ante C, R M, tSv 4>. cett. edd. Pacd La (a-o8oc76!A£vo'j; (sic) Vb, a-o8oo6a£vo; Lb,
Ag Vab, marg. R, ut Sylb. P" voluerunt. aTO8r,o6p.£voc La) edd, ante C codd., xara-
TOV, p. corr. twv, Lb. — Aax£8ai;jLOVuov xai “).£’joaaiv et ar:o86[A£vo? cett. edd. ex emend.
Aax£8aip.oviwv xai p.£aayiviwv M. 11. Iq K, 23. 8e ( 0' a"0|3dvTac M Pcd Ag Va
aX).i^>.ou? in Va a correctore sup. lin. addit. Lb R, in hoc wc expunct., om. edd.
— £7i:iY£v&p.£vr|(; 8k Vb La Pa R. 13. oiprj- codd. cett, — £1^ Pa. 24. auvov a secunda
IV 4, 3-5, 2. 11

£0)^ Bs o6tG? 7Uap£7U£lD‘£V, £V TOGTW TCOV j3oGx6Xo>V dc7U0BlSpa(7X£l TOU?

£[j-7uopOGC, sTuavYjXtov Bs 7.aTaXa[x[3av£i ts «Otou Tuapoc tS Bs(77i6t'/] tov Euat^vov

xai rio7«G)((3CpGU? SVaVTTLGV Y]7.£Y)(£V. (xXl(77tG[X£VG? Bs XOCl GG7 £)(WV OtTTapVT^- 7

<7aG0'0ci tugT^Xoc [xsv auTGv ITG};G/apTjV, -olla Bs xai tgg HGT^G/apGG? tgv
oTTOiBa lx£T£U£ v£T[xaL oi (TGYYvcoirrjV Iv
Y^p av9'pcomv'/] cpuasi ymi ocXXtov

£v6vto)v £cp’ gT? (3ta^G[X£8'a ocBixgi Y^v£(j9'ai, ~dc >i£pBY] [xsYtiirYjv avaY7,Y)v s)(£lv.

Ti[JvY]v Bs Y]vi:iva £iX'^cp£i -voiv jSgwv >.gy(;) aTuscpaivs xai tgv toiBoc yj^igu

TGV llGT^G/^apGGC ZTZZG^cd Gl /CG[XlGGp.£VGV. 6)C Bs ^TpGlGVTSC SY^VGVTG £V T'^

Aaxwvix*^, SPYOV £TGXp;/]C7£V EGaiCpVG? aVGGlOJTSpGV TGU TwpGTSpGG’ CpGV£G£l

lOTGG llG7.G/dCpGGC TGV 'JIGV. "O Bs WC 'AoCl GOLUTCC %Z%0^b'(x)C. CpGlTWV £^8

T'/]V AaX£Batp.GVa TGTc Pa(7lX£G(7lV YJV KoCi TgTc £CpOpGl<; Bl’ 0'/\00 TZoWoL [X£V

TGV TuoiBa avaxXaiwv, >iaTapi8'[XGU[JxvGc Bl gToc 6tu 6 EuatcpvGu t£7ugv8'w^ -^v,

6v atJTOC ‘£6^GV ETGlYjTaTG 7.ai 7UpG TUaVTOiV AoC7£Bai[JLGVlO)V £7UITT£G(7£V. W(g

B£ Gl (JUV£y(o5c IGVTl £7Cl T(XC «p/^OCC GGB£[JLia £YIV£TG Tt[XOJpia, £VTauO'a 7Uap£-

15Tpa7C‘/] T£ G ] [Gl*J/ap‘^C £7, TGG VGG Zai TCO 9‘U[J.(0 ^(pWpXVGC, OCT£ £/(0V (XCp£lBc5^

y]By) xai auTGG, TuavTa Tiva gv Xa(3Gi Aa7£Bai[iGvitov £T6Xp.a cpGV£'j£iv. Aa7£-
Bai[lGVlGl By] IfGXG/apGGC T£ £V£7a GG7 ExBgOeVTG? G(^lGl XOLl Bl(X TGV

T'r[kixXrjij CpGVGV, 7ai 7UpOT£pGV £Tl UTUGTTWC £/^GVT£C BlOC TO Kp£TCp6vTGG

7axGGpY‘r,p-a ic tgv xX'^pGv, TUG^EiJvTjo^ai 'kiyouai.

20 V. M£(7i7YjVlGl Be TEpi TTjXExXGG (XVTiXeYOGCTI TOC £ip“rj[X£Va Y^B'/] [JLOl 7ai

AiTUGTGV tgv KpECrcpGVTGG Gl>y'mTCC/p'hGCC (XTUGCpaiVGGTlV GTUG ’AplOrTGB'/)[XGU TtOV

ITgT^G- -
TUaiBcOV, G [1T|7CGT (XV TGlYjTOa (JCpCCC Kp£(7(pGVT’(]
Y- OVT«(^ BiaCpOpGUi;.
/dtpYjV Be E^BGGVai [X£V £7Ul Tl[X(Opia A(X7EBai[lGVlGl? G’J cpocaiv, GTl [XYjBe exeT-

manu Va sup. lin. — liav Va La Pac R, £v 6 dp.a R in marg. — a Aax£ 8 at,pL 6 vt,ot. novum
in hoc £ sup, >iav Ag Pd M. — j3ou? caput incipiunt B Sch. 17. p.£v om. M, in

8 £ zz La, — dyayscri^ai coni, Coraes, quod R est sup. lin, — £W£x,a edd. ante B M
SW verum videtur, 1, voStoc, expuncto v, Pa Vab La, £V£xa cett. edd. Pcd Ag Lb.
Vb, ouTwc La, quod SW non displicet. — |y.S'£vi70c Ag Vb M, 18. utouAw? r/_.

3. auvou B, in Corrigendis restituitur auxou, coni. Sylb. — Kpat,a 96 vvou Vb. 19. £?c

dnvjv pro auTOu Va. 3. zb/ow La. 5. laz- M R. — }^£youffiv SW Ag Pd Vab, ^.lyouat,

v£U£v elvai edd. ante B codd., cf. v. 1. IV cett. edd. Pac M Lab R,
30, 1 ,
i>t£V£U£ vsTpat, cett. edd. 6. Iv 9

20. T£pt! zz Tril. vult B. — Xlyouaw


ol? (sicj Va. — £y_£t, edd. ante B codd., La R, in hoc dvvt, supr. lin. 22. y.pzacpo'^-

£y£iv cett. edd. ex emend. Buttmanni. 8. TTjV Ag Pacd M Lab R, in Pa v expunct.,

vou TtoXuy^. Pcd Lb. — /.ivoup.£vov La. — M y.pza(jpo'^rf\<; corr., xp£cj 96 vi7Y] Va, corr, ex
lyiyvovTO codd. edd. ante D, lysvovvo coni. yp£a 96 vTY]?, ut videtur, ypaia^ovTY] Vb. —
S, lyivovvo D Sch. 10. vov 7ro}.u'/_, vov La, IIoXuyapT] A X K F S, mluy^dpv^ La, IIoXu-

11. 8 6 }.ou
t, M Va, 8 t.’ oXy^ou Pa, St,’ odou, y yapyjv cett. edd. codd, 23. Aa>c£ 8 at,-
sup. R. 14. lyiyv£vo R. 15. sy£iv p. 6 viot, A M Pacd Va Lab R, in R Pa
La, 16. xai om, Pd. — auTOu A. — corr. in Xay.£ 8 aipoviot,c. — ou om. La. •
12 ME2SHNIAKA.

voi ^(picriv Euai^vov, sO^sXsiv [jlsvto!. Tcapa ouciv a[jLcpo-

TSptOV £V ’A[XCpL 7,TL>OVl(X BlB 6 v(5a Bixa?, STUlTpSTUSlV xai TW ’A 0"/jVYi(Jl ^IXOCaTTY]-

puo. xa>.ou[JL£V(o ^£ ’Ap£iw Tuayw, otl Br/ca^ toc? cpovixa^ t6 Bixa<nr/)piov ttouto

3 £B6x£i Bixa^£iv £X TuaXaiotj. Aax£Baip-ovtou? Be ou Bia irauxa :tol£[juYj(7aL

cpadiv, 6 tu 6 7 uX£OV£^ia^ Bb (icp£T:£pa t£ £7uij3 ouX£U(7 ai xai ^Xkoc zpyoLGoiGbca, 5

7UpO(p£pOVT£<; [JL£V OTCplCTl T(X ’A.pXaB(OV, 7UpOCp£pOVT£^ Bl %GCl TOt ’ApY£lWV, o 5 tUOT£

zGjriyiixGi xopov axoT£[iv 6 [Ji£VOL /wpa? a£t ti £xaT£po)v' Kpoicrw T£

oc5toT? Bwpa octzogzsHolvti yzwiabui oiXou^ (3ap[3apo) TupojTOU^, acp’ oS ys

zouc T£ otXXouc irotj^ £v '‘Acia xaT£BoL>7.w(7aTO "'EXXvjva^ xai ocroi Awpi£Tc

4 £V Kapix^ xaTOixoucnv '?]7U£ipt.). a7uocpaivo'j(7!. Bl xai 7]vixa 01 <I>o)X£wv 10

Buva(7Tai t 6 Upov t6 £v ^zXqoIc xaT£iXY)cpa(Jiv, iBioc T£ xoctoc avBpa irou?

,Sa(JiX£UovTa^ £v UTuapi:'^ xai i:wv aX)vO)v tou? etu a|ioj[j.aTO^, xai xoiv^ twv

T£ £(p6p(i)V TTjV ap)C^V xa\ T“^V y£pOLKTiaV [X£Ta(7 /^ 6 vTa^ 17 WV TOU B>£0U. 7Up 6

T£ B-^ TrdvTwv, co^ ouBkv dv tou? yVax£Baip.oviou^ x£pBo'j? sv£xa oxvYjaavTa^,

TTjV (7 U[X|X(X/^iav 6 v£lBl(^OU(7 t GOIGI (TTjv) TZpO^ ' AlyOXkoZtOpO^ TOV £V Ka(7 7 aV- (
15

oBpEicc TDpavv'/)(TavTa. dv 8 ’
otou Bb M£<7 7 YjVioi ^6 ov£iBo?
( yjyYjVTai toUto outo)

Tuixpov, ou [XOl VM XojM GM TUOtpOVTl £ 7U£lG’dy£G‘ 9'ai ‘


OTl ydp [X"^ TWV
Me(7(7T|VL(ov t6 £u 4>fJXov xal xpQvoD p-^xo? 6 v £ 7uoX£[xrj(7 av Bidcpopa h^ivzGO

1. evaicpov' ed-sAst, La. — auY>^£V£at.v Ag., pretatur subaudito aujjt.|jiayjav idque inse-
Amas., quem secuntur latini interpretes, rendum censet F, o 58 £v , dv cett. edd. e

vertit: „ voluisse tamen se, vel apud Argivos, coni. Porsoni. — £iv£ya edd. ante B M R
qui utriusque civitatis essent consanguinei, Vb Pa, £V£/.a cett. edd. Pcd Ag Lab Va.
vel in Amphictyonum consilio causam — 6yvTQaavTT£c R Vb La, oux oyvr,aavTa<; Pd,
cognosci", quasi legisset y] Trapa ’Apy. et r, oyviqaa? M, o/.v/^aavTac cett. codd. edd. (Pa
£v ’Ap.cp., V. comment. 2. h d[-xcpi'/.Tuovi,a8i ambig.) 15. acpiaiv Ag Pd Vb, abest a La Pa.

Sovai La. — 8i8ac/wa>.£io) Ag M Pacd R — TT)V inserui, coni, etiam Ket Sch, praef. —
Lb , 8ixaax-r]piw Vab La ,
marg. R Pa. d'7 io>Aw 8 (opov R, d 7iO>>Xwviov Vb. — Toi>? £v

3. cpoivixac Vb Pa R. 4. Aay.£8aip.6vioi A La. —Kaaaav 8 pia edd. ante S codd. (Iv


codd., ou? sup 01 Pa. — 81’ auvot edd. yaaaav 8 piav Va), Kacaav 8 p£ia cett. edd. M,
ante C Vb R Pa La, 8ia vauTa cett. edd. in quo i supra lin. 16. dvS-OTOU M R. —
codd. 5. cpaca. Vb. — pro cpaaiv \xzar\ym La R. — '}^yvy)Tai M, rjyvrjaav (sic)

praestare acpiaw dicunt SW in Addendis. Va. — ouTiw Lb et, 7: expuncto, z supra


6. 7Cpocp£ppVT£(; ap>td8wv bis habet Lb. lin., R, OU7XO) M. 17. zl}) post Xoyw om.
— )tat. ouTCov£ Vb. 7. dTOT£p.v6p,£voi La La. 18. TO Mzog. edd. ante C Pac R La
Pa, d7cov£p.6p£voi coni. Sylb. 8. ^apSapiov Vb, qui p.£ar|v., vwv Mzaa. cett, edd. M Pd
codd. edd. ante SW, pappdpw cett. edd. Ag Va Lb. — £puj;uyov edd. ante C R Vab
e coni. B. — rrpwTW coni. C. — y£ om. M La Pa, £u^]juyov Camerar. cett. edd. Pcd
Pd SW (error typ..^). 11 , |v voT? 8£).9oT? Ag Lb. — 0 ItzoI. m, ov Vab. — 8tacpQ'0pa
La. —8 e pro t£ M Ag Pcd Lb R, in hoc t edd. ante C Pcd Ag Lb, 8tacpopa R Vab
sup. 8. — y.ai pro yavd Ag. 13. Tcpo v£ La Pa M, 8uxcpopa cett. edd. ex emend.
8 y) Sch, upo 8 e 8 t) edd. codd., v. comment. Sylb., quam probat K, a8iacpopa Camerar.
14. ou 8 £vwv edd. ante B codd., quod S inter-
i

13
WXoBcopo. .op«vvJ8o,, I,
..,,opa. o-i .oXX<o .. d.oSeT S

5 .<ov^Mc.^v..v pa.acT, .oT, piv


.p^.pe.v ^...p.Wo S. p^^Xc^^evo.
p-sm ..00 8,,po S^lavxa Sxap^v, £^ioxeXo 3 ..v
8b £.c£v«v
0C..XWCOV ^c, oK.X,dav .oOp .oX(™, oov^.ov.
8o 8.,,,^,,
x«pa ,coXo eywovro, Av8poxXeoo, ,xov lx8.S6v„ HoXoxap.v
6, dv6..a .e
xai xspa 8etv<ov etpya^pivoV
'Av.£oxo? Se SXX« .e ^VT^sye
xoA t 6 dcxdcv-
.0.O.V o.x.ta.ov, e? HoXo^ap,. Iv 6^S.«Xp.oT; ^efoe.a.
Ei«£.voo x«-
«pt8.,xoo(xevo? 0,7« x«l ot«
^vayxv, ^«8.erv. .Ao?
- 0. .e ’Av8poxXeT x«l o^ .« ’Av.6x, .o..ed8ov.e,
.o.e
8e I5 to^ooto *po%8.^-7

x«'. 4 Ll
«pit°~
!
x«i xoXo
^ rar xsptdv.ec y«o
ot oov ’Avrt6x<p ts ’Av8poxXe« x«'t rSv xspl «d.dv
iSToop Xoyoo ^«X.a™ iSfoos «:.oxts£voo^.v.
>Av.£oxo? 8e pa«Xed<ov
.^ejxxev
^58
, povoc
e, Lx«p.,v <8, IS-eXo. .0T5 8tx«..,pfo^ S XdXsx.af
P- A«xe8«^6no. 8e oo8b Xsyov.«. .ot, xop.Wt .« yp,p.,«,«
v«,7 «t. 8e 00 xoXXoT? SaTspov
. MY),7t
’Av.i6xoo TeXeoirti,7«vToc
EifArn 6 8
VTioxoo ™pcX«[3 e T^v
ipxViv. A«xs8«iix6vioi 8^ o 5 .e xVipoxa
Ai:oMo.a^

1- k te edd. ante C codd,, cett.


edd. — aun 9 opSc La. _ arodeM edd.
TC£pa 8ixaio)v coni. S,

voiAa Kays. p. 1006, sed


67C£p8ava.^ B, ^pa-
ante C codd., djioSsT cett. edd.
7r£'pa 8£tvGv, quod
2. ttotov- est m La Pa Vb cett. edd., recte se habet,
S^aaiv R Agr Pad Vab. _ jxb o3v edd.
cf
8ri Dionys.
ante B Vab Lab Pa M R,
Hal. Ant. Rorn. X 7 8£iva’xal
8r) cett. edd. 7C£pa 8 £ivGv tottovD-G?,
Pcd Ag. aiTia Va. — Ixarepou Pcd Ag 8uvaTOu IV —
simile est ^'pa tou
M Va et, 29, 4. £tpyaad[j.£vov M Va.
super u, R. 4.
ante C Lb Vb,
I
edd. - dvTiyovo? R Vb La Pa, marg. Va, R ad
La, cett. edd., marg. dvTfoxo? dU.
Pcd Ag Va M, ut Porson. 10. d pro zl Sch MS.,
et Schaef. Melet.
p. 75 emendarunt. - noXu^dcpr) edd. ante
£i Ti.? 11 . ToaouTOv S D Vab M La Pa,

C M,
in Vb et Pa v expunct., ToaouTO Lb Pcd.
IIoXuxapy]v cett. edd. codd. 5. tG
[Acaa. Lb. — }j.£ayjv(wv Vb. —
12. auvff7r£u8ovT£? Pcd Vb M La. 13 . t£
tGv pib pro y£ Ag. 14. Tizp\ otuTwv tou? /6you? La.
7Tp£(?l3£wv, Oiq sup. tGv et atv sup. £wv, R, 16. zk M. -
|S>£l£i La R, in hoc oi sup.
7Tp£'al3£uaiv Vab La Pa. - SLTZz^pi^oLzo La. £t. 17.o88b Valcken. MS., ou8£ Jlerw.,
6 . £7uaT£Xouaiv La, ImaTEXXouaiv
cett. codd., ou edd. codd.. Amas, nihil
m Pa corr. in kia^XQuaiv, omnino, cf.
£7aa-T£Xouaiv cett. edd. —
£^iai7£XXouatv A, II 28, 5. III 20, 11. — xopu'^ou!7i Vb. —
laTzdpzt]^ Va, k ^TOxpivaa&ai Ag, d7co/.pIv£aS-at, a sup.
Tidpvriy Pc. 7. I;:’ pro £,
Pc.
edd. ante B Vab M R
8. ^vovto Vb. 18. dvTtoxov M. — T£?.£UTYiaavTO^

Ag Lb,
La Pa, ly^vovro Pd M R Pc Ag Lb om., R addit ad marg. -
lyiyvovTO Pc cett. edd. 9. 7r£pa E 09 arjc edd. ante S Lab Vb Pa,
8£ivac Pcd Ag R Lb M, in R «v sup. lin., cett. edd. Pcd Ag. 19 .
TOpa 8£tva Va, d7:oaT£?.ouai La,
Trspa 8ix.Gv coni. Hartung.,
d7:oaT£XAouai Vb, a sup. sed expunct.
q
14 MESSHNIAKA.

TUpOSpOUVTa Ms(7(7Y]VlOl? TUoXsflOV, OUTS 7UpoaX£l7Ua[J,£VOl T-^V cpiltav, xpucpa ^£

xai p.a>.i(TTa IBuvavTO £V dcTuoppYjirq) 7uapa(j>t£ua(7a[j.£voi, 7Upoo[xv:jou(7iv opxov

[1Y]T£ TOU 7UoX£[XOD [1^X0?, YjV [XY] Bt* oHyOO XptQ"?], [X'V]T£ xk<; (7L»[XCp0pa^, £l

[X£yaXat 7uo7^£|xo(j<71 y£V 0 ivT 0 ,


axoTp£'l)£iv o-cpa^ Tupiv y] XTY](7 aiVT 0 xwpocv

9 M£(7crY]viav BopidcTvCo^ov. Tauira Tcp oop.6 o‘avi:£i; l^oBov vuxTwp ItuoioOvto Ims
''A[xcp£iav, ’A).xa[X£VY]v i:6v Ty]X£xXou (jTpairia^ '/]y£p.6va aT:oB£i5avT£c. y]

B£ ’'A[xcp£La 7upO(; -ly Aaxo)vix^ 7^61i(7[xa Iv M£<7(7Y]via, [X£y£Q'£i [X£v o5

[jiya, £7t:l Xocpou B£ 6 ^y]1o 3 yt£i|X£vov, xai 6 BaT 0)v Tiyjyac £l)^£V a(p 8 6 vo’j(;'

£B 6 x£t B£ x,al ocXT^wc £<; ttov Tudcvira 7 UoX£p.ov 6 p[XY]i:'^pL 6 v cr^picriv £ 7utT^B£iov y]

’'A[X(p£ia £tvaL xai to it£ TcoXicrp-a aipoUdL tuuXwv av£coypivtov xal cpuXax^cio

oux £VotJ(7Y](;, xai t 6)V M£(J(7TjVL(ov tou^ lyxai:aXY]cp8'£VTa^ cpov£tJoucrL, tou<; [X£V

£TL £V £uvalc, irou^ Be co^ '^c9‘Oviro Tupo^ t£ i£pa 8'£ 0)v xat, xa 8 *Y]-
10 [X£vou!: lyii'zaic,’ oXiyoi Bl xat, ol BLacp^y6vT£(^ ly£vovTo. 4. TaUTYjv Aax£-

Bai[x6v(,GL TUpCOTYjV £7i:i M£CT(7Y]V10GC ££oBoV £7wOlfj(7aVTO, £ 1T£l B£UT£p(p TYj(; £VdCTY]C

o}.u[X7iiaBoc, Y]v S£v6Boxo^ M£(7crTjVio:; £vixa (7"aBiov. ’A8''^v'/](7t, B£ oux ^cav 15

::to 't6t£ 01 tco xX'/]pq) xa^’ EViaGTOv ap)^ovT£^' tou? yap (XTug Mg^ccvO^gu,

xaXGU[X£VGGc B£ M£BGVTiBa^, xaT ap)(ac [xsv acp£iXGVTG 6 B^p.G(; ty]^ £^GU(Jia(;

TG TUGXu xai aVTl pa(7ll£iac [X£T£JV/]<JaV Ic ap)(Y]V 67U£g 8'GVGV, G(>T£pGV B£ xai

1. ^poaipouvira Pc (corr. in TrpospouvTa) 8 . sTysv om. Pd Ag. 9. £?<; edd. ante B


Pd Vb R (in Vb R £ super ai), TipospouvTra M Lab Pa, eq cett. edd. Pcd Ag. 10.
M, ai sup. £ et zq sup. a, 7:poat,pouvT:£? Va, d|ji.
9 £ia La. — yai ante z6 v£ om. Lb Va,
TTpoaipouvTrai La, 7CpO£pouvTa Pa edd. — in R supr. lin. est. — vwv inseruit ante

aTC£OTdp.£voi Vb. 2, t,iq p.d)aaira D. — 7 iuAwv Herw., cf. IV 20, 5 Ij^av 81 oiy-Tqasi?

7tpO!J.vuouGi.v La Pa, in hoc 0 sup. op.. yal £^o) -KuXwv Ivioiq. 11 . p.£ajriviwv vwv
3. 81’ oXiyov Va. — p.T) p.£Td aup-cpopa? M Va M. — £Yxaira).£icpQ'£vva? XKF Va M Pc,

Pa R Lab (aufjicpopdc Lab), in marg. Pa in hoc per corr. ex lyxaTalricpS’. ut videtur,


\j.r\zz TOt?, in Vb p.-r)T (t expunct.) [j.£Td £yyai:a>.y] 9 ^£vx'ac cett. edd. Ag Pad Vb Lab
aujjLcpopa?. 4. y^yoito La. — ^.oYi^Jdp-svoi R. 12. Tou? 8 £ MEzaq om. M. — d)q

d7tocri:p£(]j£iv AXK F, )>oYiadpi£voi ([i.r]) om. La. — tpd La. 14. p.£a(jY]v(oig Pc Ag
d7roai:p£clj£iv C , £TCiai:p£4>£!.v (revenir dans Lb Va. — £vvdtTTi(; C S M Vab Lab Pa,

leur pays) vel aTi:0Tp£4j£i.v (se ddsister) coni. evdvriq cett. edd. Ag Pcd. 15. H£vo 86 yO(;
Coraes, sed codd. om. ).oYi,ad[JL£voi, abest edd. ante SW codd., S£v 68 oyoc cett. edd.
igitur ab edd. cett. — xx^aaiTO La. 5. — 6 [J.£C7 (7 . Va. 16. t6t£ om. M R, in hoc
SopudXfOTOv edd. ante SW, R Pa Ag Va addit, ad marg. — drro iK 68 pou vou) MsXdv-
Lab, 8o>pud).(oi:ov, 0 super o) priore, Vb, u' 0 u Lugebil. Jb. f. Ph. Suppi. V 553 n. 22.

8oipt,d>.o)TOv Pd, 8opt,dcX(ju':ov Pc (? ambig. — p.£).dv 8 0 Ui;


'
Va. 17. ya)^oup.£vyi<g La. —
utrum 0 an o)) cett. edd. e praecepto 8e r supr. lin. — xaTapydi; S M Vab.
Lobeckii ad Ai. p. 160 ed. II. — Tcpoopoj- 18. |a£T£arY)a£v A X K F S R M Vb Pac
aavT£c Lab Pa R, Tcpo(op.o!)aavv£c, 0 super Lab, yatT£aTTjC7 £v Va, p.£T£aTrjaav cett. edd.
(.0 priore, Vb. — stcoiouvito. ouvto Ird d. Ag, in Pd fuit av, quo deleto £ substitutum
La Pa. 6, dp.<piav Vb, in Va videtur est, maluit iam Svlb. — uUTspov habet Pa
dp,r|V7.v esse — d>.p.£vriV, y.a sup. lin., Vb.
IV 5, 8-6, 2. If3

7UpoS'£(7[iiav sTwv Bsxa £XOiY]crav auiroT^ ap/^9j^. t6t£ ^£ 6tuo ttjv xaTa-
XY]'jlI,V TTYjC ’A[XCp£ia^ ’A8'*/]Vai0l^ ° Ai(7/U>.GL» 7U£[J.XTGV STGC.

VI. npiv ^£ Y] (7UYYpacp£lV |


1£ TOV 7u 6X£[XGV xal OTUG^a 7UG>.£[XGL)CriV

£xai7£pGi? 6 Baip.cov 7ra8'£Tv y) Bpadai 7uap£<7X£Gacr£v £pYa, BiaxpTvai [t£] xal

5Y)7.lXia(; 7U£pt Y]8'£XY)(7a avBp6(; M£(7(7Y1VIGU. TOV Y«P 7u6X£p.GV TGGTGV Y£VG[X£VGV

[JL£V AaX£Bat[J.GVl(OV xod TWV (7G[X[Xa)(03V TUpO^ M£Cr(7Y]VlGU(; xa1 TGU? iTUlXGUpGUC,

OVG[m(j8'£VTa ^£ GUX (XTUO TCOV £7Ul(7TpaT£U(7aVTWV 0)(7TC£p


Y^ 0 M-rjBlXG^ xai G

n£XG7iGVVY](jtG?, M£(7(7Y1VIGV ^£ 0,7:6 TWV CTUpiCpGpWV, Xob'0 Xo\ TOV £7u\ ’D.lO)

x>.'/]8'“^vat Tpwlxov xai gg)( "E>.X“/]vl/Av £^£vCxy](J£v ,


tgOtgv twv M£(7(7T(-

lOVLtOV TOV 7u 6X£[1GV 'PtaVO? T£ £V TGT? £7U£(71V £7UGIY](7£V 6 BYjVatG? Y.o\ G IIpl-

'/)V£’J? Mupwv’ loyoi B£ T:£^GI MupCOVO? ZGXIV Y] (JUYYpOt^'^. (7GV£/^0)C [jiv B-^ 2

GO TZOVTO £? h 7UG)^£p.GU TY]V T£>.£UT-^V GuB£T£pW BlT^VU(7irai, [jipGC

B£ ^ £XdCT£pGC Y]p£(7X£TG, 6 [X£V T£ ’A[J-Cp£ia^ TY]V OcXtOOTlV Xai T(X £(p£‘fr,.^

(7GV£8'Y]X£V, GU :rp6ccO TY]^ ’Apt(7TGBY)p-GU ":£>.£GT^C, "PiaVO^ Bl T7 GgB£ [J-£V TGG

15XpO)TGG TO)V 7UGT.£[10)V GuB£ YjcJja^TG ap)(^'^V, G7UO<7a B£ )(pGVtO (7GV£(3 y] TGIC M£(7<7Yj-

in marg. 1, 7cpoaQ’£ 0'[Jiiav M Va. — zTzoi- fecerit Aristomenes, sed quando vixerit, se

Y]a£v S M Vab La R. 2. Alaiix.r]drii; edd. hic quaerere velle dicit Paus., cf. S 5 extr.,

ante S mai. codd., Aiaiii-iSr)? Amas, et cett. scripsi — 7i:ap£ax,£ua!j£v spya, 8 iaxpTvai, /.ai

edd., voluit etiam F. — ’A^r)vaTo; edd. Tjdma? Tzzpi r\^z7:r\aa (cf. Ipyov 8 pav I 24, 4,
ante S codd., ’AS'rivaioi(; cett. edd. 8 i,aypTva!. uTzzp III 9, 11, Tizpi I 24, 6 ).

3. [JL£ om. M. 4. Spaaat, M. — Sia- 8 . Mzaar\yio^ 8£ drto vc5v M£crayivi(ov twv


xpTvai T£ £pya xai ‘6’kiM0L<; Tzigi ^^'£ki]aa aupcpopwv, om. vwv M£aorivio)v, quae verba
A XKF La Pa (
8 t,a>tp(vat, Pa), SiaxpTvai v£ sunt ante vov ;: 6 X£pov in codd. edd., Sch
y.al ^livxaQ zpya oizzp B SW Sch praef., d-Jio twv dp.uvo[JL£V(OV Kays. Jb.

Pcd Lb M (TjS'£>.rjaav M, £S'£lTqaa Pd) Vn f. Ph. LXX 429, aizo twv aupcpopwv
Vt (£pya sup. T£ xai, et in marg. Tzipi pro dictum esse videtur pro drio twv aup 9 opa~(;
Ipya OTZZp Vt) Fa Ag (£Q'£Xyiaa Ag), in hoc £p7r£C76 vi:o)v, i. e. vi/,y)S'£vt(ov. — xai twv

£pya super v£ xai insertum et pro £pya £m Pc. 9. £|£vi>tr)a£v La Pacd Ag M B


07i£p in margine izipi adscriptum est, 8 ia- Sch, £|£vt/ri(j£ cett. edd. Lb. — ydp post
xpwai T£ £pya xal rikiy,ioi.q izipi OTZzp T^^ilr\an TOUTOV cum La Pa D om., incl. Sch, est in

R Va (^t>£).yiaa Va), 8 t,ayupiivai t£ £pya xai. cett. codd. edd., toutov 8t) ydp edd. ante

^S'£Xyiffa Vb (7
t£pt, deletum, 0 TC£p B, qui 8 -q om., idem faciunt SW, toutov

expunctum, £pya om., sed in marg. hanc ydp 8t) Vb, om. 8 r) cett. codd. praeter Pa

vocem post v£ inserendam esse indicatur), et R, in quo supr. lin. additum est, edd..

8 iaxpTvai v£ xal iQ>.mav 7ipoT£pov etiam S in auctario id a se omitti debui.sse


C S, 8 iaxpTvai vt, xal ‘r\kv/xaz Tzipi ^b£lr\csa fatetur. 10. uYipdio? Ag Va, A£,3r,voao?

Lachmannus D Herw., 8 t,axpTvat, Ipycov iz coni. Valck. 11. 8e om. B Pcd Ag, in R
y.aX rihylaQ Tzzpi rib'£Lrj!7 a Kays. p. 1006, expunct. 13. (o? edd. ante B codd., (o

8 iaxpTvat, 8 £~ ri>ayaav dv 8 po? M£ua. o 0 rr£p cett. edd. e coni. B. — SL\j.(pia; Pa, a(pz{cL^

£pya £VT£>.^ ^uav Storch. Phil. Anz. 1874 La. — Va M R, in hoc £cp’ supr.
£^^? lin.

p. 442, TOV TO^Sp-OV T£ yOLl ZpyO. OTZOaa — £ 9 £^c A X K F Pa, Icps^rjc cett., Td

7rap£(7 y£uaa£, 8 iaxpTvai uTOp r{hySa^ ^^'zlriaa 14. Tou [j.£v Tou M, 8e tou iji£v TipoiT. Va La.

Seemannus p. 34 sq., 8 i,aypTva( y£ £pya y.a\ 15. Kays. 1. 1. ante vel post ypovw inseri

r\kKy.i<xv r’Q'£XY)aa Sch MS., sed non quae iubet uTT£pov. [u-obat Frazer., cf. comm. ad. IV
16 MESSRNIAKA.

vtoi^ a7uo(7Ta(7iv aTuo AaxsBat[j.ovi(ov, 6 Bs xai TauTa [xsv o5 Ta xavira


'

sypa^is, Bs (jG^zpoi y]v sjxoc^^sdavTO M Tacppw xaXoup.svYi

3 [i£ya>.Y]. 2. avBpa ocov o5 f Mso-(7Y]viov, touitou yap By] svsxa tov xdcvTa stuoiy]-

cra[jLY]v (Tuspt) "Piavou xai Muptovo^ 'Xoyov, ’Apt(7TO[AivY)v, 6? xal TupwTO? xai

[j.a>«i(7Ta t6 M£(7(7 Y]vy]? ovo[ia £<; aSw[xa 7i;pOY]yay£, toUtov tov avBpa £7U£K7Y)- 5

yay£ [j-£v 6 HpiY]V£u^ ty)v doyypacpyjv, Ptavw B£ Iv toT^ £Ti:£<jiv o 5B£V

"*AptcrTop.£VY]? £(7Tiv acpav£(7T£po^ Yj ’A)(iXX£U^ £V "RkxBl 'OpvTqptp. Bidcpopa ouv

Im TOOOOTOV £lpY]XOTCOV, 7rpOG’£(T&‘at. [J-£V TOV £T£pOV [XOL TWV XoyWV XCcl 00)(

a[j.a a[xcpoT£pou? 6 tu£1£it£TO, "Ptavo? Be [j.oi Tuoi^Tai [j.aXXov £cpaLV£TO £lxoTa

4 £? TY]V ’ApLC7TO[JL£VOUC 7}1 lXLCCV. MupO)Va Be £7Ut T£ aHoL^ X0CTa[Xa8'£Tv £(7TIV 10

o5 7UpOOpWp.£VOV £l ^'SOB^ T£ XaL 00 7Ul8*ava B6‘^£1 l£y£iv, xai o6)( Yjxi(7Ta £V

T^B£ T^ M£<7(7Y]Vta (joyypacp^. T£7I:01/)X£ yap (b<^ a7U0XT£tV£l£ 0£OTO[X7UOV tcov

A aX£Baip.Ov[(OV tov ^OCGiIzOC ’AplTTO[jivY)^ oXiyOV Tpo TY]<; ’ApK7ToB'iq[J.OO T£>.£ 0 -

T^<;‘ 0£67UO[J-7UOV Bl 00T£ [J-a)(Y]^ yiVOpiVY]^ 00T£ aXlo)^ TUpoaToO^aVOVTa IT[Jv£V

f3 TpLV Yj BiaX0l£[J.Y]6‘Y]Vai TOV 7UoX£[XOV. OOtOC B£ 6 0£O7UO[X7UO^ Y]V xai 6 7U£pa^ 15

£7ui8'£i(; Tw 7ro^£[j.{p' [iapTop£T B£ [j,oi xal Ta zlzyzToc twv TopTaioo ).£yovTa

Y]p.£T£pOJ [3aCn,7vY]V 6'£OTC7t, CpiXw 0 £OTc6[X7UW,


ov Bia M£t<ty)V'/]v £t>>op.£v zupoyopoy.

10, 4. 1. ).ax£8ai[ji.ovioii;, p. corr. wv, Vb. — [jLOt. R supr. lin. 9. TC 0 t,£TTai Vb. 10. zU
ou§£, ad marg. 6 8e, R, o8£ malit S. 3. Vb R AXKFC, ZQ cett. edd. Pcd Ag
[jL£Ya).Tp, avSpa oaov o5 M£aay)viov (toutou Lab Va, — pujpova Vb, — alloQ Va.
Xoyov) ’Apiair. B Sch Pcd Ag M Va Vn Lb, 11. xai ante o5y om. Ag M Va. 12. Trj?

p.£Ya}.':^, avSpa zz ^ApiGz. M£(jaTQvt,ov. toutou M£(jayivia(; edd. ante S Pcd Ag Vb M Lab,
'XoYOV, o<g aal Tzptdzog aat AXKF et, zz z^ 8£ T?ic [jL£aarivia?, Va, 8e a sec. manu
omisso, Vb La Pa R, p.£YaXr]. ’Av8pa oSv addit. , £v TYj8£ M£aaT)via auYYpa^^^
M£aaiqviov (toutou Xoyov) ^Apior. CS TY] M£(j(Trivia ex emend. Sylb., cett. edd.
SW D, av8pa oaov ou8£va M£aa';^viov coni. Pa, hic per correct. ex p.£aa7)viai;. — drco-

C, ’'Av8pa 8£ Mzaa. ’ApiaTO[jL£VY)v (toutou XT£iv£!,ai Ag. 13. TOV Aa/v. ^azilza edd.
loyoY) 0 ? >tal uporiYaYS, ttoutov oSv tov ante B La Pa R, twv Aax,. (3aa. Vab M,
av8pa Brausius progr. Gymn. Freiberg, 1851 TWV Aay.. tov ^az. cett, edd. Pcd Ag Lb,
p. 12 sqq,, av8pa 8’ oaov ou TipwTOV — ohx^QY Y’‘V 0 P-£VYi? om. Pa VaM, habet
E. Schwartz. Herm. XXXIV 434 n. 4. Pa ad marg. 14. out£ p.dy_r]i; yi'^oixzy'I]i; om.
(T£p'i.) inseruit Hervv., aliter se habet IV Pa La (ouT£ est in La). —
16, 10. — 6cpi(7T0[j.£VY]v in R expunct. — codd. edd, ante D, y''V 0 P-£VY]? D Sch.
ante -icpSTO? om. y.or* C S B Pcd Ag. 15. TOV 7t:6).£[J(.ov interpretis esse censet Herw.
5, TipoiQYaYSv M Vab Ag, — oijx zr:ziar\yaiyz cl. Her. VII 168. Thuc. VI 37. VII 14,
vult Coraes cl. Amas, qui vertit: de eo non at V. III 3, 2. IV 3, 3. — oOto? 8e om,
satis accurate egit, 6 npi.r]V£u? (li-oho) Ag. - Tizpza^ La. 16. Tou vel toc pro
ZQ zr\Y z. ? Herw. 7. ?V.7.8t. 8i’ 6p,-i^p(.) Ea. TWV mavult Coraes, cf. II 24, 4 l-jioi; tc5v

S. 7cpo£aB'ai codd. edd. ante SW, „aptius 'Opi^pou, IV 3, 2. V 6, 2. 18. £lop.£v


fortasse TzpozzzQW.“ B, recepp. cett. edd, — M Va. — £upu'/(opov Ag Pad Vab La R.
IV 6,2— 7,3. 17

6 TOivuv ’Apicnro[j.£VY](; ys yi^^oyzy lizi 'zoij izoXi[xo’j toG 6(7T£pou,


xai Ta £<; auTTOv. £7U£iBav 'Touto 6 \6yo(; acpix-rj^at,, TY^vixaiiTa £7U£^£i[j.t,.

Ol B£ M£(7(7TqVlOl ZOZZ MQ ZOC :T£pl TY]V ’'A[XCp£iaV T|XO’JOV TCCipOi TMV a7UOC7(0- (J,

0'£VT(ov £x TY]? 'jL»v£X£yGVTo £C HT£VGx7.'/]pov ocTTo TO)v rJAzo)^. a8'poi-

5 (j8'£Vtoc B£ £^ £Xx7.YjO‘iav TOG By)[xou, y.a\ a7.).oi to5v Iv t£};£i xai T£A£'jTaToc

6 3 acri}.£!j? 7rap£X£ 7.£tJ£TO [j.'/)t-£ ’Ap.cp£ia(; xoci:a 7:£ 7u7 9]/^D>ai. ty]v ;: 6 0 ''/]' 7 iv
( p

TOV TudVTa Y]B'/] X£Xpi[l£VOV Bl’ arjTY]^ 7i67.£[J.OV, [JT|T£ 0)C i:% G-(p£T£pa^

Xp£l(J(7OV0C Tc5v AoCX£Bat[JLGVlOJV B£BG(,X£Vai TYjV 7rapaC>X£GTjV‘ |Jv£X£TTjV |J.£V y^p


£X£iVGi? Twv :t:g7.£PwIx6)v Ix /^povGU %Xdoyoc, g(j^'igi B£ £Tvai v/jv t£ avdcyxTjV

10 i(jppoT£pav avBpdc(7Lv ayaS^Gi^ yiv£(7Q'ai, xod t 6 £5p.£V£(>T£pGv £(7£(7D'aL 7:apx

Twv D'£c5v a[XGVGU(7i oItizicc xa\ Gux dcBtxta^ ap)(GU(7i.

VII. Toiauzoc 6 Eucptx"/]^ £i7uwv ^iz\ugz tov (7tjX7.GyGV. B£ axo tgutgg

xavTa^ T^By] tgg? IVkadYjViGG? Iv 6tu>.gic, tgg^ t£ gux £iBoTa^ £7uocvay-

xa^tov BiBa<JX£(>8'aL Ta 7rG7v£[j.ixdc, xal tgT? zt:iggol[xz'voic z7zi[).z\zGGzpo(,^ *?]

15 7UpOT£pGV T'?]V aCTXYjCTlV £Tvai. AoCX£Boap.GV!,Gl Bb XOCTaBpGp.a? £7CGIGGVTG £? TYjV

M£(J(7Y1V10CV xat. TY]V [J.£V /copav GGX £>.U[XaiVGVTG 6cT£ By] VG[JlC5gV 1T£^ GlX£iaV,

guB£ BIvBpa IxGTUTGv, guB£ GixT^[iaToc xocT£j3a7.XGV *


Gi B£ 7.£iav, £i 7:£pirj-

/^Gi£v, Y]7.auvGv xai cTtgv xai tov aX7.ov xapTOv acpYipGuvTO. Tcpo? Be Ta?2

xoX£i^ TuoLoupxvoi TCpoT^oXa? £i}^Gv |i£v GuB£[iCav ocT£ xa\ T£t/£(7iv wppwpiva^
20 xal Bi’ axpi[3£Ca? cppGupou[j.£va?, 'Xa[j.pavovT£? B3 Tpau[iaTa aT£)((opouv axpa-

XTOl, xal T£X£UTg5vT£(; 0UX£TL a7U£7U£ipWVT0 TWV 7t 67.£OJV. £Xfj(7T£U0V Bl Xal ol

M£(7<7Yivioi Ta T£ £7ui8'a).a(7a‘i,a Aaxcovix% xal OGoa y£wpyiat 7U£pl tg

T auy£T 0 v ^^dav. 2. T£TapTO) B£ £T£l [X£Ta t^^ ’A[JLCp£ia^ ty]v al^todiv EucpdrjcS

2 . TOUTOV Ag (v expuncto) SW, voluit B, coni. F. 11, T*^ oixia Va Lb. — d 8 e/iav
cf. III 21, 7, TOUTO edd. Pacd M Vb R, Vb. — dppuaw B SW D Ag Vb, dpxoucji

£7T£i8av 6 ^.oyoc £? TOUTO (icp. Va, 3. C ab cett. edd. Pacd Lab Va Vn.
hac § caput VII incohat, ut voluit F. — 12. M, £u 9 dArj? Pc R, £ 09 af,?
£ 59 alT)c

Ta om. Pcd M Lb Va, in R supr. lin. — A X K P" Pad Vab Lab marg. R, Eu 9 drjC
acp£iav La. — T^xouaiv Ag. — Ttapa tGv cett. edd., v. 5, 8 .
— 8 i£Xu<J£.^ Frazer.,

dTToa. Sch e coni., uap’ a^Twv t 65 v Sltzog. 8 i£i^U£ codd. edd. 13. honloiq A, £v 6 :i).ou?
edd. codd., cf. V. 1. IV 33, 4. V 22, 7. Sylb. — Pro £TcavaY/.dCwv magis sibi placere
4. au)i£Y 0 VT 0 M. 6. :tap£X£>.£uovTO Pd. — £Ti dvaYxd^wv dicunt SW . 17. xaT£|3aAov
dp.cp{a? id. — exue^iXtIxQ'»!. AXKF R, hic edd. ante C Ag Pd, y.aTEpaXXov cett. edd.

xaTOC sup. £>t, 7i£7:).T])(^9'ai La, jtaTot £x:r£TcX^)(_d'ai ex emend. Sylb. M Pac Lab Vab. 18. EXauvov
Vb, xaTa:i£Tc).r])(^Q'ai cett. edd. M Pacd Lb Va. — oiTOv Va. — tov oni. M \a Lb R,
Ag Va. 7. >t£>tpup.[jL£vov, i super u et altero in hoc addit, ad marg. — a 9 T]XouvTO ^"a,
expuncto, Pd, Lb. 9. £H£ivy]?, TO sup. lin., R. 19. xa t£iy- Ag.
[ji, >t£>tpu[JL£vov 6c
9 Y]pouv,
01 sup. lin., Vb. — ttqv t£ t£ dv. expuncto — w'/.upa)aa[jL£va? Va, ox^pcop-Eva? La. 20.

priore t£ Vb. 10. dv8p£ai,v id. — Yiv£ad'ai xal om. La Pa, est in marg. Pa. 21. aizo-
La SW D Sch, cett. — laTat. TOipwvTO M Vab La Pa. — £ArjOT£UOv A. 22.
edd. ante C codd., iczcs^ol^ cett. edd. e caa Pa La. 23. [J.r,vl pro £T£i legit Amasaeus
Pausanias II.
2
18 MES2HNIAKA.

'TTw 8 'U[jlw )TpTj(7 a(78 ‘ai tw M.£(7 C7 Y]vCojv :wpo 8'!j[xotj[Ji£Vo^ ax[xa^ 6 vi:o)v to 8 ;

AaxsBai[xovLOU? opyaT^, xai 6c[xa it7]v adXYjdtv ]By] crcpidiv


'3
auxapxTj vo[ii^wv

sTvat, TuposlTusv IHoBgv, cruvaxoXou8'£Tv xal Trout; oixsTa^ TupocrsTacrcrs (pspovra;;

xal a>.>.a ogcc TUpodcpopa s? tuoiy](Jiv /^apaxwp.ai:oc. £7Uuv8'avovTro Bs xai

OL AaxsBai[i6vL0L Tuapa twv Iv ’A[icp£La cppoupwv tou^ MzGGr\vio'jQ i^i6vT(x,<;'

4 z^z(jTpccTz6ovTO ouv yicci o 6toi= xaC, yap sv Ms(7(7Y]via /opiov aXXw;;

[isv £^ aySva stuitv^Bsiov, yocpdhpx dz 7zpoz[5zj^XriTO auToti (3a8'sTa, £VfaLl8'a

Totj? Ms(J(7Y]vlou^ TCapsTadcTsv 6 E5cpdcY]^, <7TpaTY]yov KXsovviv*

Bs Itctuou xai twv ^iXwv, oi (7Gvap.cp6^spoi zXoccjgou^ TusvTaxooricov TjCrav, togtwv


6 IlG8'apaT0!; 'nod ’Avi:avBpo!; Y]yo3viro. Bs (tgv^si tx cnrpairoTrsBa, toT;; [xsv io

OTuXiTaic xal acpsiBwt; op^wt; xat axpocTSdTspov utuo tou pidou^ cpapop^svot,!; etul

G(Xkr\koijg ou TuapsGT^rsv sX6‘£Tv z^ y/ipGC^ ^ yoLpd^pcc Bt£ipyoG(7a‘ to B’ ituttixov

xai ol cru[j-|xicryou(7i [X£v xara to 67U£p i:y]v y^apdcBpav, ^(jav B'£ o5t£

o5t£ £[j.7:£ipia BiaQ£povT£^ OGB£"C£poi, xai Bta "oOgto iGoppoTzoc y] [J-a/T|

6(jcpi(7!,v £y£V£irO. ’Ev oaw B£ o3tOI GTGV£(7i:'^Xa(7t,V, Iv 170(J0UTW T70UC OLX£ira?15

£X£>.£U£v 6 Eucpav]^ T^pwTa [i£v Ta xara vwtov "cou (JTpai:o7U£Bou cppa5a(j8'ai

'zdi(; (TTaupoIc, [j.£T(x Be Ta 7uX£Upa ap,(p6i7£pa. £::£i B£ y] T£ vu^ zt:zX(x,'^z xai

Bl£).£).g" 0 , "76it£ y]By] xal toc :rp6 tou crpaTO^TEBou xaira ir-^v )^apaBpav

Icppa^avTO, coa--£ I;:lg-/^o 3(7Y]^ Yjpipa? t£ Tipovoia^ tog EucpdcoGC toT? Aax£-

Bai[xovLoic £7:L7:L7i:T£!. XoyL^jp.oc, £l/6v ts o’j';:£ 6::coc [j-a/^£cr8'ai )(pY] 7:poc

{quartus iam mensis exierat). 1. y^pwaacjb-ai, !


censuit in otiXitwv 8 e, cett. edd. praeeunte
7] super 0), Vb. — twv [j.£a-arivuov La. — Amasaeo om. wv, Kays. 1. 1. p. 1007
Tupo‘i9'U[j.ou[ji.£vo? A. 2. wjTdpxr^v Pa. 3. irouc TOUTWV vult pro wv. 11. 9£p0p.£V0U? Vb.
ante oly.ivaq om. Va. — Tipoaeiralsv Vb La — £ 7i’ dXX. Va. 12. TO §£ rTzr:. Va.
Pa R, in Pa R aa sup. Tipoaeirauae cett. l3. y,0LV0L vo U7C0 M Va. 14. dp. 96 -
edd. codd. 5 . Iq dixcpsiav La, dp.cpia Vb. zzpcA Vb R, ad marg. ouS£V£pot, R. —
— lliouvTra? Vb. 6. ea-rpaTSUovTO La. — icjopoTtOi; M Va R, in hoc correct., iwpoTToc
oSv xai auTOi coni. Sch apud SW vol. II Lb, laaopojio? Pc. 15. Iv om. edd. ante
p. XXV. — Pa in marg. 8. 7rap£T£a£v C codd., ponunt cett. edd. ex coni. F.
M (7iap£'raa£v sec. SW), npoivaaazv, izap — auvEiJTiqxEaav Kays. 1. 1. 1007, probat
sup. TTpo, R. — /./ioviv Pd M Lab R, v Sch MS. 16. :xpwTa Pcd Lb Sch, TcpwTOv
sup. V in R, x).£6viv Pa Va, xX£6vy)v Vb, cett. edd. codd. — voc ante xava v.

KXeovvw Pc Ag edd. praeter SW, qui om. M. 18. 8t,£XuT0 Va, 8 i,£Xu£to Vb La.
habent K).£oviv, cf. IV 10, 5. 11, 2. 13, 5. — 'Kpo om. Pc. — )(^apav 8 pav R Vb Pa.
— T£ trCTTOU COdd., K).£0VVIV T^i; T£ trCTTOU 19. eu^aouc Va, ty|c Eucpocouc; SW D,
A X K F, C colon, S punctum ponit ante vou E8 cp. rell. , Eucpaou? edd. ante C
T£ OT710U, cett. edd. ex emendatione Pacd Lab M Va R, £U 9 aou;, circumflexo
Buttmanni 8e "r.nou. 9. twv ut|;y]).wv iuxta acutum posito, Vb. — vou? Aax£ 8 ai-
(jjiXwv Vb, at ucjjrp.wv expunct. — ^aav, [j.ovtouc edd. ante C codd., voT^ Aax£ 8 ai-
edd. ante C codd., d)v Porson. mutandum IJLOviO'.? cett. edd. Va, Sylb. coni, vou? A.
IV 7,3-10. 19

Ms(7(7TjVtGL»? [j//] ::poiovTa^ zy. tog /apaxo;, ::po^xa0>r,^0'a{ ts a^oYtvoi^Txov

aTuapocG-xsuoi tgTc tuocg^lv g[j.gi(oc gv-£^.

3. Kai TGTS [J,£V (X7:G)(0)pGG'7tV GlXa^£, £ViaUTW ^£ rj'7T£pGV XaXltGVTOJV 7

ccpa^ Twv Y£yTjpaxGT0)v xai B£t,liav t£ g[xgg ::pG<p£pGVT0)V xa\ tgg GpxGG ty]v

5 67U£pG4»taV, GGTCO ^£GT-£paV £X TGL» TTpG^pKVGGC £T:\ M£G-<rrjV{G’J£ '7Tpa'7£iaV £7:GL-

GGVTG. Y]YGuvTG ^£ Gi pa'7iX£Tc a[j/pGT£pGi, 0 £g;ug[j,7:g£ t£ g NixavBpGG xai

riGXuBojpG? 6 ’AXxa[X£VGUc‘ ’AXxaix£VYjC B'£ g'>x£tl 7:£pLY|V. avT£'7':pa':G::£B£'j-

GVTG B£ xod Gi M£(7(7YivtGi xaL 7U£!,po>[j.£V(ov [J-dc/Y^c Twv i]::apTLaTwv ap/£iv


aV"U-£7U£‘^Y)£(7aV. AaX£Bai[J.GVLGlC Be Y]Y£LTG ITGl’jBo)pG^ [X£V XaTX TG X£pX£ TG 8
10 apI,(JT£p6v, 0£6xGp.7:GC ItUL TW B£^iai, TG |J,£G-GV B£ £l/£V E’Jp’JA£0JV. Ta tJ.£V

TuapovTa Aax£Bai[AGViGc, toc ap/YjC B'£ octzo KaB[XG’j xai Ix 0 y,|JWv. Aiy£(o;

"7GG OigXgxgu tgg 0T^pa TGU Agt£o-uovg^ ocz6yoyo(; t:£[a::tg£. TgT; B£ Mz^rrr^-

yioi^ yiccToc [jxv t6 B£‘^igv tc5v Aax£Bai[j.Gvuov avT£TaG-^GVTG ’'AvTavBpG£ T£

xai Eucp(XY]c, '^0 B£ £T£pGv x£pac TG xaTa TGv ITgXgB(opgv lI'jO'apa':G£ £l/£,

15K7.£GVVL^ B'£ TG [A£(7GV. 4. I!uvi£vai B'£ 7]By] [JxXTvGVTOjV £ 7:i7:apiGVT£; gi9

(3a(7iX£T^ 7upG£Tp£7iGv TGUc auTojv. TipGc [J-£v By] tgg^ Aax£Baip,GviG’j£ jdpa/£Tav

xaira TO £7Ul)((6plGV TUapaxlYjO^lV OTGI£TtG g 0£G7UGp.7:G£. TGO T£ OpXGG TGG

xaira twv M£G‘gy]Vi(ov ava[JLi[AV'/]r7xwv, xai xaXGv ccpio-i tg cpi7.GTi[j,Y,p,a, tojv

7:aT£p(ov, GI TGU? 7U£piGixGG<; xaiT£BG’jXa)(7avTG, cpavvjvai Xa[j.:rpGT£pa £ipYa'j[j.£VGG?

20 xai )(a)pav £5Baip.GV£crir£pav 7:pGG’X£XTY|[j.£VGGc‘ Eocpav]^ Bl [j.axpGT£pa [j.£v £i::£v

i] 6 STuapTidcTY]?, ou %kzio) Be ggB’ g5tg? yj £cpi£VTa £(opa tgv xaipGv. g'j 10

Y«p T^spi
Y^? p-ovGv GuBb xvrj[j.aT(ov ":gv dcYwva a7U£Cpaiv£ YsvYifJGp-svGv. £iB£vai

Bs £cpY] (jacpco^ a vixcopivGO? £Xi'XY)di£T-ai‘ ^[uyccixGC(; [j.sv


y^P ^'/J^r^nz^j^oa

l/.7tXir]rT£i. 1. 7rpoxa^r)<7S'ai edd. ante C Tzpd? codd. edd. praeter Sch, cpii £-i-api6vT£c
codd., Trpoxa^sTa^ai Va, 7ipo(j/.aQ'^a^ai cett. £auTwv. ripd? ex emend. D praef.

edd, e coni. K, probante F. 3. £viau-r(o XXII sq. 10. ;:po£irp£”£ v. a. -pc^i^Ev ix£v

§£ £ 5 ot. Unger. Philol. XXIX 248. 4. tcpo- La, 7:po£”£[JL7:ov M Lb, ::pG£::£a"(ov. quo
cp£pov£utov Lb. 5. GTpaTiav codd., orpaxiofv deleto supra lin. r.poizpzryj'^ R. — aOriov

Pc. 7. (5^Xxa[j.£vou? Lb Pc. — o’>/. £ti Lab AXKF Pd, aoTwv C S S\V D Va Pa M
edd. ante B, otjxeti cett. edd, 8, 8£ ante Lab Ag Vt. iauTiov B Sch Pc, 17. napa-

xai om. La. — ^.r^airwv airapT. Ag, c:x£'JT,v Pa Vab La. R ad marg, — g om.
9. dvTr£7r£|i£aav Ag Vb La (dvT£7:£|r,u(jav Ag Pd. 19. £pYa7ap£VG’j? ^’a. 20. ;:po7-

La), dvT£7T£|T^Y)(jav A. — 6 TIoauS. R. — £xrr,ijL£vG'j? Pc B S\V D ((jui tamen in

xaird xd x£pac £ix£v Pa in marg. 10. praef. p. XII hanc formam recte receptam
£’jpuxl£ 0)v Ag. 12. i>upa La. — auToawovoc esse negati, -pG7X£XTr,ix£VGo; codd. edd.
Ag, auT£aiovo? Vb, dv'!T£'j«ovo? Lb. 14. £ix£v re!l„ cf. I (), 8. 111 23, 4. IV 25, 1. 3.

R Pac Vab M Ag. 15. y.lioviq A"b M Lab, i


22. G'j 5£ om. M Va. —
y.'kz6'^iq Va, KXeovvic rell. — |j.a/.A 0 v Toiv i
TGV sup. lin. in R. — d::£ 9 aiv£ tg y£vr,j.

Pc pro p.£X).6v'rwv; — £7:£i :rapi6vT£? (z£pi6v- A"b R, d"£9aiv£TG I.a Pa. 23. dvvixio-

T£c Ag, 7C£piovTO^ Vb) aoTwv (vel EauTwv).


|

a£vo’j; Pc, dvix(op.£VG'j; Pd, dv.xGixsvGuc Ag,


|

9*
20 MEVIHNIAKA.

xa\ Tsxva sv av^paxoBtov [j.spsL, ~oXc Bs sv r^inioL t 6 sXacppoTaTcv l<7£G-8'ai

0'avaTov, r^v [j.st’ aixLa(; y£VY]Tai, '7uX'^G‘£0'8'aL Bs crcpio^i xai ":a ispa xal

Tac TiaTpiBac s[J-7:pT,(7£(78'aL ' Xsysiv Bs oux sixa^fov, p.ap^supia Bs svapy^

11 :raG-iv sTvai tojv syxaTa>.Y]cp6'Sv-(ov sv ’A[X(psta toc 7Ucic8-Y|. ts By]

xoUT-cov xaxcav xspBo? slvai xaXwc "siva axoO^avsTv, tzoXo Bs sTvai paov ar^-- 5

TYjiroi'; ou(7Lv l~i xai zdc^ 'zoh^T.i; xa8'SGrTYjx6o-tv sj i(7ou 7rpo8'Lipa tou^ (xvtlts-

Tayp-svov? 67:spj3alsTv y) ^rpoaTuopa^.ovTa^ to cppovTj[j.a s7tavop8'oQcr8'a!, -ira sTT^ai-

<7[xsva. TOiatjTa [j,sv 6 EucpayjC sTxsv.

VIII. ’E7tsi Bs sxaTspoic s(7Yj[j.Tjvav 01 Yjys[j.ovsc; Ms^GY^viot [xsv Bp6[j.w

Ts ic ^ou<; AaxsBai[j.ovioD(^ sy^pwvTO xai acpsiBw^ auTwv sijrov a^s aviIpwTroi lo

8'avaTc5v-s? ut:6 tov 0'L>p.O!j, xat, auTO^ sxa<7T0^ ^rpwTO^ s(7tus'jBsv ap‘^ai, [J-a/Tjc‘

avirsTU-^s^jav Bs xa\ 01 AaxsBaip.6viot cttuguB^ xat, oOirot, Tipovoiav Bs 6[j.o)^

2 S7U010GVT0 [XY] Bia>.GO'Yjva[ C7Cpi(7t TY]V TOC^^IV, OJ^ Bs 7uX'/]G-L0V syiVOVTO, (XT^StlaTc

s)(pc5vT0 "swv Ts 6 t:1cov xlvy]C>si xal svopwvTs^ s<; Bslvgv, sc ts

^GiBGpia^ 7:pGTjyGVTG, 01 [xsv GixsTa^ auTojv y;By] tgu^ MscrcTYjviGGi; xat. ggBsv 15

sXsG8'SpO)'TSpGGC a7UGXa7.GGVTS(; TWV EiT^WTWV, GL Bs SXSLVGGi; TW TS sy/^SlpTjp.aTt,

avGdLGGC, st:si T:7,£ovs‘^iocg sivsxa sxl avBpa^ CGyysvsTf; Ixiaoti., xal 8'sc5v a(7s(jsTs

ocTGi A(optsG<ji TTairpwGi, Twv TS oclT.Mv xal [xalicTTa ^HpaxXsGGc. t^By) ts

G p.GG TGTc OVSiBsTL Xat Spycov yJtTGVTG, a8'pGGl TS TUpG^ a8‘pGGGC Oj 0'LT[J.W )(pOJ-

3 [xsvGi [xdlifjza. oi AaxsBaip.6vLGi, xai avY]p avBpi stiovts^. Ts/v'/] |j.'sv ggv 20

(t^) S^ Ta TG^SIJ-Ixa G[XGG xal p.S>.ST'^ TUG^U GI AaXsBai[l6viGL TpGSU/^GV, TipGC

Bs xal Tco tT.yjB^si' tgg^ ts yap TspiGixGG^ 6 tuy]x 6 gg^ y)Btj xal TGvaxG^GV-

O^GuvTa^ sXyov, ^A^ivaiGi ts gI ApGGTus? ysvsa TupGTspGv 6 tu 6 ’ApysLO)v sx ty^?

Sl vixo[JL£vou? Vb. 1. xal Tsxva xal dv8pd- — „pro lypwvTO usitatius certe foret £cp£povTo"

TtoSa Vb. 2. aixsiac Pd. — a\)Xkr\Gza^a.i Herw., cf. cap. 11, 5, — autwv A, auTw
Ag Vb, 3. £|ji.7iprj(jaaS'at, M Va La R Pa. La. — ol dvS'po)7ioi Va. 11. dp|aad‘ai,

— pidpTupa edd. ante S\V codd. praeter Pd Ag. 13. lylyvovTO codd. edd. ante
Pd, p.api:upi,a coni. S, est in Pd, recepp. SW, lyEyvovTO, i sup, £, R, lylvovTO La,
cett. edd. — £v dpx’^ AXKF La Vb, £ylvovTO SW D Sch. 14. £aopwvx£c? Sch
svapyrj Pc, evapy’^ cett. edd. Pd Ag Va Lb MS, cf. III 25, 8. — 8 £wwv Ag. 15. yoi-
M, 4. £vxaTaXrj(:pQ'£VTWv Ag, —
rrpoig Ag Pd 8(opla(;, 1 super y, Vb, Aoi,8o)plac R. —
Va. — x£ §£ Va. — inQ^^ixDurov, p. corr. rf\kwox)- auTwv K F C M \ha Pc. — t] pro r^8r,

Twv, Vb. 5. xaXwv Va M. — x£po? La. — tcoXu M. 16. £X£u9'£pOT£pOUC Ia. — £1>.6 tO)V ^’b

T£ malit B. — dr^aar^TOi? D. 6. dvTaayp.£- La R. 17. £7il t:1. Va, 7:lzo'^zlzittq Vb.


vouc Vb R Pa. 7. rrpoaTo^anovTa? Ag. — £V£xa D Sch, £iv£xa codd. edd. cett.

9. £TCT;vr;aav M Pa, „haud spernenda — xal ex La ins. ante Im SW. —


lectio" Sch ap. SW vol. II p. XIX, £ 7tTqv£c;av £ 7uaaiv Vb. 19. 6v£i8£aai Pc. — Q-apoloi

La R, in hoc y) sup. za et ad marg. £aY^[ji.Y]vav, Pc. 21. inserui. — 6[xcu R ad marg.


hoc etiam marg. Pa, cett. codd. edd,, coni, Sch 22. xal ante tw om. La. 23. x£ xal
1. 1., scriount D Sch. 10. tw i<; add. ante S Ap. edd. ante S Pcd Ag, t£ xal 01 Ap. Vb
codd., includ. articulum S B SW, t£ £? D Sch La Pa, T£ 01 Ap. cett. edd. M Va Lb R,
IV 7,10—8,7. 21

<rcpsT£pa? avsdTTjXOTs; xa\ YjxovTsc sc tt;/ Aaxs^aijj.ova l‘Az-7.1 xxt’ ava^xr^v

CTDVscrupairsuovTO * Tupoi; 'TO'jc 'j»iAo’jc twv TofoTac Rpr^Toc^

sTU-^yov-Q Ms^rcr^vioic Bs a-r^vTa s; to wov ts a“ovoia xa\ 4

t6 Tov Q'avaT0v £50 -!J[J-ov, xai oizoGy. [j,£V ::a'7/0L£v, avayxaia ij.xa/.ov toT^

SxaTpiBa (7£[ivuvo(ja‘LV y] B£Lva Ivop.i^ov, a ^£ £^po)v aOiroi t£ y,yot/to £ipYa-

crOai [A£l‘^6v(o^ xai toT(; Aax£Bai[iovLOLc '7’j[x|i(yiv£iv jyj.zr.bi-zyj.. xai 01 [j.£v

auTwv 7upO£X7UY]Bo)VT£^ TY]c Ta^£a)c ToX[j.'/j[j.aTa }.a[j.7upa a-£B£''xv'jvTo. toT; 5'£

xal £7UxaLpw^ ‘^z^poi[xzvoic xai £[AXV£OL»criv oXly'^'"' Yj aTTovoix r/jj.y.Zz.

7iapaxT.Y](7£i^ T£ Iy^vov^o, xai ol [jAv ^6jvt£c xai Iti a^ptoToi to’j; Tpa-riXTia; .7

lOTuapcoJuvov, Tuplv ^ TTjV £G-/^aTYjV Tivl £cp£<7TYjX£va!, [j-oTpav avTiBpa^TavTa 6 tl

xai BuvaiTG, (JGV T,BoVTj Zt/ZG^yi t 6 7i£7:pCO[A£VGV’ GL B'£ GT:GT£ ai^rO-GlVTG gI

Tpau[JLaTiai i:y]v l^yypy crcpa^ 6:cGX£i7rGGcrav xai tg :uv£G[j,a gg ::apa[jivGv, Bi£X£-

>.£GGVTG TGL^ aTpWG-l [AY] /£lpGVa^ Y] aGTGl h aV0)'G£A£C TY,

Tuairpi^i xai ^y]v £X£ivwv t£X£’jtTjV xairaG^TTjcrai. Aax£Bai[XGviGi Bs; xpGTpG- 6

15 7u^ p.£v £^ aXXYjXGGc Y] ^zT^Gzi GGX l/pwvTG, xal £c Ta 7:apdc^G‘£a tSv

TG}^ p.Y][AaTa)V GG XaTOC TaGTa £1TGip.0)C TGL? M£G-(j jVlGlC st/GV' aT£ £gO‘GC

£X TiaiBwv Ta 7UGX£[xixa £XicTTap.£VGi, paO'Gi7£pa 17£ TY, cpaAaYY'- s/poivirG xal

TGG^ M£(7(7Y]VIGG!: Y^XtTI^GV GG17£ /pGVGV TGV IGOW XapT£pYj'7£lV aVTlT£TaYljivGG:

GGT£ Tupo^ TQV £V tgTc OTzXoiq xap,a.TGv Y) 'ca TpaG[xaTa avO‘£££iv. 2. ’'15ia 7

'20 p.£v TGiaGTa £V £xaT£po) T(p (ji:paT£G[j.a"L zc zz zy zpja y;/ xal Ta^ *''/c6-

in hoc ol expunct. et xal sup. lin. 2. lazga- 10. Tiapocuvov \"b M R. 11. raowzo Ag.
TTSuovTO La. 3. laiaboTcug Ag Pd Vab. — 12. „usitatius e7UAei7:ou7av“ B, probat

M£aar)vlou? Se Iq oc^avTa codd. (om. Ag. Kays. 1. 1., (jmlzizouaiv Ad), av sup. lin.

'€(;) edd, ante SW, M£aaY]v(ou? Se y.abioxa 13. Spwcj'. (Spw-Jiv) codd. (S pw7i Vb) edd.
Coraes, probat Kays. p. 1079, tou? Se ante D, 'Qo)Oi coni. K, z'jpo)770iq C, opoio'.

Meaarjvlou? Iq ^t^xavTa yM.ziaxr^az^ Iq vo laov Sylb. probantibus S B, recepit D. arpcZyT.

coni. S, lacunam ante Mea(7y]vlou? indicat coni. Emper., scripsit Sch. — yelpcova; \d>.

in ed. mai., Meaarjviot,? Se Iq aTravira e? to 14. TeAerfjV \’a. — zporpoz.r^ pev e; d/.ATp.ou;

laov coni. F C, eiraXavTOU pro Iq aTravra xal Ser^^ei Kays. 1. 1 ,


cpiod recepi scribcn-

Emper., Meaar]vlo!.(; Se axrrjVTO cett. edd. e Tj pro xal. zpozzpo'/ rrr, Iq d/./.. tt,

coni. F., incitabat“ Amas., Meaar^viou? S’ Ser,a£!. M A'a Adi Lb Pcd R Ag A t, in

eTrdyovTai.^ 4. Tzd/iyoiz Ag. 5. Gejavuvouaiv edd. R loco tt; })rius aliud (piid fuit. “poTepov

ante D codd., cod. Casauboni coni. aTiapu- TT, pev e; il/.r/.ooq Seriae'. Pa edil. (tt; Ser se-.,

vouaiv vel dTOpvyjiJ-oveuouaiv, F \ult auvapu- at TT, expunct. Pa) , in ~po~tpo'^ aliud

vouaiv, C coni, zoiq vtj TiarpiSt, dpuvoucnv. (piid latere putat S, pugnae initio /Vma.'^.

aepvuvouaiv D Sch. — eSptov auvoi, sine -e 1(». xaTd TauTa La. — are Sf, Pc. 17. v/.

La, eSpwv, aurol ve edd. codd., eSpov \"b, r:aiS(.)v £'rj"j; R, litteris ,j ct a ordinem

w sup. 0 .
— £ipYd(7aab'ai La, eipydaTai Va. invertendum esse indicatur. — r:o/.£p'.a .Ag

7. drreSelxvuTO Vb, dTOSexvjoro R, v sup. ot. Lb. — odpu-yp Pc La. 18. tgv ante Itgv

eTTeSeixvuro La. 8. e/.-veouaiv La. — T/.pa'^£v om. S, TO La. — xaTeppr,T£'.v A'b. 19. i5(a

Pac M edd. ante S, r^xpa^e Lab Pd cett. edd. ante B Pa A'ab Lab, lS'.a cett. edd.
edd. 9. eyYivovvo \’b, ^pvovro. y Pcd .Ag M. probat Poppo. 20. xal Td;
22 MES2HNIAKA.

\koc<; -Tcov [j.ay;o[jivo)v' xoiva Bs oct: a[j.cpoT£pwv, o5ts yap ixzGiaig oi cpovstj-

6[JL£V0L xai )(p7]p.aT-(OV 67T0(7/£0’£0‘IV £)(po5VTO, ":cic)(a [X£V 7U0L> [XY] 7C£l(7£lV Bia

£)t8'Oc a7U£Yvo)x6i:£^, t-6 B£ xX£To'tgv a7ra‘^iouvi:£c, ou toc 7up6T7£pcic y£ xaxi-


oucJiv* 01 T£ a7uoxT£ivovT£^ a7U£L/0VT0 xai ao)C^[JLai: 0 (; b\j.oio}g xai 6v£i^65v,

oox £)(ovi:£5 xco |3£[3aLav ouB£T£poi 17Y]V IXmBa £L xpav^(70tj(ji. TuapaBo^oTaTaS


^£ a7r£8‘VY]0-X0V ol TWV X£l[l£VCOV (7X0A£0£IV TtVOC £7Ul)(£lpOUVT£^ * Y) yap TOt)

crojjiaTOi^ yo[xv6v 6;Tocp'iqvavT£^ TjXoviti^ov-to xal Itotvtovto, ou Tupoopcopxvoi

Bia TY]v £v tS Tuapovirt acr^^oXtav, yj xai 6:r6 twv crxo7.£00[Jv£vcov £TL £[ituv£-

8 ovTcov Bi£cp0'£!!povTO. 3. ’E[K!X)(ovt:o B£ xai 01 [3a'7iX£T(; Xoyoo, 0£6:uop-


TTO^ B£ xal axpa'T£(7T£pov wp[XY]i:o w? auTov a7:oxi:£Vwv EocpaY]v. EucpocY)? lo

Opwv £7Ul6vTa £T7T£V OCpOC TUpOf^ TOV ’'AvTavBpOV, OoBlv £lvai Ta 0£O7UO[A7UOO

Biacpopa Tj (a) 6 Tupoyovoc auToo IIoXov£f.xY)i^ £i:6)v[AY]cr£’ I1 oXuv£Ixy]v i:£ yap


(jTpa-iav £7ul Tua^piBa ayayovTa £^ ’'Apyoo? a7uoxT£Tvai tov ixbzlcpov

aoTO)(£ipL xai a7uo8'av£Tv 6 tt: 6 £X£ivoo, 0£67uo[atu6v t£ £8'£X£iv ig t6 icrov xaira-

aT^crai [j,ia(7[j.aT0? toT? a7to Aaioo xai OiBituoBo? to 'HpaxX£iB6jv ^zwog‘ ou 15-

[A£vi:oi )(;aipovTa y£ aTuo TYj^ Biaxpi8'T|(j£<78'ai. ToiauTa £7uil£ycov aviT£7r-

9f,£i xai o3to^. ^Ev-aoO^a "/j t£ Tcaca [xa)(Y] X£X[ay]x6tcov op-w^ zg to ax[xai-

OTaTov au8'i^ >tai ^oi? i:£ crwpLao^iv av£ppwvvovTO xai iro a<p£iB£(; zg

TOV O^avaTov Tuap apicpoTEpcov *r)o‘^av£TO, ( 0 (TT£ £ixa<7ai av ti^ too Ipyou t6t£
c>(j>ac TupwTOv aTT£(j8ai. T£Xo<; Br oi r:£pi tov Eo^pdrjV ^rig t£ aTOVoia^; tw 20
67U£p[3d>.XovTi, [xaviac ovt£? lyyoTaTa, xai 6 tu’ dvBpaya8'iac, Tdv ydp By] to
7T£pl TOV ^GCGlkzGC 01 XoydB£? TWV M£T(7Y]V10)V f,TaV, |3ldJoVTai 'ZOUg dvTlT£-

La. 1. 27:’ diJLcp. edd. ante 'C, are’ ajji.<p. sucparii; Pc Vab, in Va accent. delet. 11,.

cett. edd. codd. 2. rj ipr^j.. Sch MS. — opwv xai £::. La. — dvuvavSpou R Ped Lb,
u7r6ax£C7t,v Ag^ Vb M. — '/_pw[j.£voi, ad marg-. dvuvav Ag. 12. d inseAiit C e coni. F,

eXPwvTO La. — t:£ 1 'J£ 1 £v edd, ante C Vab om. edd. codd., hoc si minus placet,,

M Pac Lab (corr. in Lb) , 7:£(c:£i,av vel Sidcpopa scribendum est, ut I 13, 9. —
T£iaai£v coni. Sylb., 7i£{a£!,v cett. edd, e TipoXoyo? Lb. — TToXuvr/yic et t:o}^uvixyiv Pd,
coni. F Pd Ag. 3. (X7:oxt£ivovv£c — £To).p.ria£v B Ped Ag Vb, £T6Xp.Y]a£ edd.
Pa ad marg. — otco>c pro Oiq legendum esse rell. Lab Pa Va, £7:oiY|a£ R, ad marg.
censet Hervv. — xajtiouvTC? exspectes. — £':6XpTr]'7£. 15. [Judap.aTOC aTio edd. ante
a T£ La. 4. a7ioxv£ivavT£i; edd. ante B Vab M C Vb La R Pa, pudap.avo? toT^ oltzo cett.
Lab Pa, a::o)iT£{vov'i:£(; cett. edd. Ped Ag, ut edd., voluit etiam F, M Ped Ag Vn Va
voluit Coraes. — op.oiwv Ag Lb. — ov£i8wv Lb, [jLidapaTOc tw (xtio Valcken. MS. —
Lb Va Pc. 5. T) pro il La. — r.apa- ou p.£vxoi Ti Herw, 16. hzr{kiyo}'^ M,
8o|6v£pa edd. ante B codd. (7iapa5o|(ov£pa XEywv Vab La R. 17, zX ire Tiaaa La.
Ag) , TTapaSolovava cett. edd. 6. §£ 18. dvEpwvuvTO M, dvEpwvvuvvo Vab Lab
^7:£S'VTr]axov yj Pa ad marg. 7. wc pro R Paed. 19. TTO S-dvaxov M. 20. 8£ om..
Pc. 8. aTuo AX M Pad Ag Va Lab R, edd. ante C Pc, est in cett. edd. codd.
ut:o cett. edd. Pc. — axu>.. Ituttvcovtwv La. — £5(pa9] Pc Va. — xt]c om. M Va. 21. utto.

10 . £u(paT) Lb Vb Pc, rjcpav La Va, mox Ped Lb Va. 22. ol loy. M, at ai sup. lin.
IV 8,7-12. 23

TaY[i£VOUC, x-al auTOv ts 0£67UO[j.tugv aTuwa^avTO xai yVc«i£Bat,[j,ovio)v togc >ca9*’

auTOu? £Tp£^ocvTO. T6 B'£ £T£pov xspoic Tol? M£^'7YJV^olr £Ta>.ai7co)p£i ‘ ri(jQ'a- 10


pocT6(; T£ yap 6 crirpaTrjYO? £T£D'VTjX£i, kocl auToi Bia tyjv avapy^iav aTaxTo-
5j: 5
T£pov xat a8'UpL(o^ zXyoy/ ouh oStol ^.p£GY^'^'^'' O-OYr

5VtOl^ 6 IIoXuBwpGC GUT£ Gt X£pl TGV Eucpa‘/]V TGTc AaX£Bai[J,GVlGlC •/]XG}.G’j8*Y|(7av.

EuCp(X£l yap xai TGT? 7U£pl aUlTGV aip£Tf6T£pa £CpaiV£1TG a[X’jv£lV TGTc Y]TTOJp.£-

VOl?‘ GG [Jw£VT:GI IIoluBtOpW y£ GgBI TGT^ 7U£p\ a’JTGV G”J[J.[jic7Y0Ga-lV' £Vll


(jxoirw Y^^P yi^^oixzvoc rjv, xai tggc Aocx£Bai[j.GviG’j; ap.x £lpY£ [xy,

TUpGCW TOT? (X7UG)ra)pGG(7lV £7UaXGT.GG8'£Tv GU/^ T^XIG-Ta Xai Y] OLTZZipilX '70)'/ CGTICOV'

10 B£ auTGT^ xat a7.}^co^ TCOcirpiGV (T/GlaiGiTEpa^ Ttx^ BioV££ic 7UGi£T'7&'ai, [j,y,

BiaXuG^ai t-y]v Ta^iv 7uX£iGva xpGVGiav y tivcc a;:GXT£Tvai (p£OYOVTa.

T(X B£ [X£(70C OC[XCpOT:£pG{.C, 7VaX£Bat[XGVU0V 6 EGpG>.£COV. M£G'(7Y,VLGL? B'£ K}.£-

GVVl? 7]Y£ITG, IG^GTCaXo)? [J.£V Bl,£>.GG'£ Bl aTl’ a>AY,}.COV X!X\ TGGTGGC

£7U£>w0'OG(7a Y] VG^.

15 4. TaGT^rjv TYjV [xa/Yjv 7cap’ ap/^Gi:£po)v yj [x6va [xocXicttoc £p.a/£craTG 12'


yj

Ta OTzXlTiyiOC. Gt B'£ £7Ut "7WV ITUTUfOV oHyOl T£ ^(7av xat GgB£V 0J(7T£ xat [XVYj-

[xov£G8'^vat Bi£7upaJavT0 gg j(xp 'zi o^yccb'o\ i:gt£ 17ux£G£Iv r^oc'/ ol IEag^gv-

ViqdtGt. TWV M£(T(7Y]VtC0V Gt cJ^t^Gt Xat Gt 77<XpOC 7VaX£Batp,GVtGt; KpY^T£?

— |jL£aarjVi8cov Lb. 1. auTOv ttov edd. om. ante t] Va M S. — r/.izzr/. 8e xal \'b R,
ante B Pa A"b La R, auTOv te cett. edd. hic habet 8 e sup. lin. 10. aOxoTc om. M
codd. — AaxeSaifJLOvtoui; La. — tou(; xa-ir’ Va. — ayoXiOTEpac — 8w6E£iv M. 11.
auTOu? Va, c/fjzaQ Lb. 3. t£ xai AX K, 8ia).'jaai Lb. — r/ovxE? SW D Sch cum
T£ yap cett. edd. codd., abest yap a La La, syovxa Lb, r/ovxa? rell. edd. edd.
R, in hoc addit, sup. lin., yap legendum 12. ap. 9 GTEpoi coni. Sch praef. — f, cno'j

esse vidit iam Camerar. ,


probavit Sylb. Ag Pd, yjzou M Lb, ^ r^r:o'j R.
— auxo Ag Pcd Lab Vab R, a5 . . M. Tcou expunct, r, Vb, f, om. La, est in Pc,

— aTaxxwxepov M Va. 4. xai aS'upiwc in delendum et oOxoi post r,ycovt^ovxo inse-

Lb per correcturam e pt£v a^. lacunam — rendum esse suspicatur Sch apud SW vol.

indicavi cum B SW D Sch, B haec fere II praef. XXVIII. — 6 uncis saepsit Poppo.

deesse censet: S-opupwSeaxspov Ip-axovxo, ou — MEGoryxov edd. ante B, Mestt^vioic cett.

[jLEVTOi, Loescher. coni. 6cB'U|juo? t,8.Y edd. Pacd Ag M l’ab Lab. — xaeov.;

(pEuyouai, 8e, K vult ftxaxTOxepov aWp-coc, Vab La Pc, xaeovvi; Pd , Kaeovvi; rell.

F coni. aO'U[ji.wc eIxov’ oo8’ ouxw 9£uyo^'^'’ 13. r,y£~T0 ETCEAS-ouxa om. \ a. —
8e, out£, C edidit zlyov ou8’ oSxoi cpEuyouai laoTJa^.ET? La. — r,y(.)v{«£TO Kays. Jb.

8e, S coni. £iy_ov‘ ou8’ oOxoi <p£uyouai y£, f. Ph. LXX 417, cf. Vlll 11, 5. —
Kohlmannus Quaest. Messen. Bonn. 1866 (xt:’ aAA^.ooc La. 15. -apa codd., T.otp'

in calce xai aQ-uiAO)? £iy_ov' out£ toutoi? 9 £'j- edd. — £ uayEoaxo Pcd Vii Lb SW n.

youai y£, post Ety^ov distinguunt l"ab La. EfjLayExavxo rell. 16 . xa om. M Va. —
5. Eucpav La, E^xpa^ Pc et mox £u 9 a^ M OTcliy.d . 01 8’ £-1 Lb. 17. p X', I>

Pc Lb R, in hoc ei sup. r^. £U 9 a£T Vb. praef. XXIV, rec. Sch. .


yap xo l codd.

7. o'5 8 e toT? m. — ev axoty a^ioyw- edd. cett, .


yap a'r,:ol Ag. Ol ante

pouaiv om. M R, habet hic ad marg. 11 EA. om. Va. 18. xai ol -a Pcd Lb
8. yiyvO|ji.£va Ag Pcd R \'ab Lab. 9, xai SW 1) Sch, xai -apa cett. edd. codd.
24 MEi:i]HNIAKA.

ouBs (7UV£|xi‘^av apy/jV’ tw yap tw ccpsTspq) xoctoc "^poTuov £-(. £xaT£poi

13t6v apyaTov l7:zz(kyp'r^G(xv ’E^ tT|V h^iouGOiv [J-^yr^c; jj/sv o5B£T£poi Bl£-

voG^vTO apy£LV o5B£ iG^dyca T:p6rzpoi 'TpoTuoctov, TzpoXryjGri^ Be ity]^ fjp.£pa^

6 t:£P avaip£d£coc twv v£xpwv £7:£X'/]pGX£’jovTG, y.oCi £t:£lBy; izoip’ a|j/poi:£po)v

(7GV£yC0pY]8'Y], 8'(Xfj>£LV £p.£Xl0V Y]By] t6 £VT£g8'£V. 5

IX. ToT^ B'£ MzGGryioic [xztoc ty]v [xdcyYjv TuovTjpa yiv£(70'oa toc Tupdcy-

p.a"a 75py£To’ Ba^avY) t£ yocp yp7][xdci:(*)V a::£ipTjX£(7av, a twv tu6X£o)v avyjXi-

(7XOV £5 Tac (ppo’jpa?, xoci gI BouXgi Tcapa tgg^ Aax£Baip,GvtG’j? T;UTop.6XGGv.

TOTc B'£ KGCl VGfjGC £V£X£G‘£. Xai Tapaya^ p.£V 7Uap£(>y£V £17] XGip.0)B7]?, 01)

[XTjv zc aTuavToc^ y£ zyo)pr\Gzw. [3gg1£GG[j.£Vgic Bl zpb^ goc TiapovTa £B6x£i go(. lo

[J.£V [TrGXXaJ %o\iG[J.CCGGC Ta £V [X£G-Gy£l(X Tcav-a zyXziTZZlV, £^ B£ TO OpG^ aVOL-

2 xC^£d8'0CL TYjV ’18'Oj[r/]v. TjV B£ xai Tz6XiG[xo(, aGTG9'i GG piya, 6 xal "Op.7]p6v

oadiv ly£iv £v y.ccG(xX6yo)'

xal ’18'co[j.y]v x7a[j.axG£(7a-av.

ic GOOGO TG 7UG).lf7[Xa aVCOXl^GVTG, £7:£XT£IVGVT£; TOV apyaWV 7U£pL(3oXGV £pG[J.a 15

£lvoa TZotGiv aGTap/v£?. TjV B'£ go ywpLOv xai aX7.to<; sytjpGv' yj yap ’I0'oj[xy]

p,£y£8'£i T£ g’jB£vg^ (X7ugB£T twv opwv oTioGcc hGo^ £C7“tv ’Ig-8'[j.gg, xocl Bucpaxo?
3 xaToc TGUTO p-dcXiG^Ta y^v. 2. ’EB6x.£i B£ xal 8'£(opGv 7U£[xcj>ai crcpidiv A£X-

CpGUC. klZOGGzD^OOGlV gOv TTg^LV TOV ’'AXxiBgC, Xai a^UOp^aTl o5B£v6^ U(JT£pOV

xai GTl 7ipG(7X£TG’&‘ai p.aVTl7.^ p.aX'.(7T0C £VG[ji^£TO. TOGTGV TOV TldtV £7UaVl6vTa20

£X A£Xo65v >.Gyco(7iv avBp£? Aax£BaL[XGViwv axo ty^; £v ’Ap.cp£ia cppoupaf;'

7.Gy-^<7avT£^ B£, gg yap ugzTxzv atyjxaXtoTG? y£V£c>6'ai, 'A:£Lpo)[i£VGv ouv ap.G-

3. '7pyj]v Va Lb Pc. — Tiixzvipag Lb. edd. ante B, D Lab, £ywpria£v B SW Sch


5. Q'a'7CT:£iv Vab, 4^a)J.s!.v R M Lb Vt, au Pcd Ag Va M. 11. i:d £v icEaGyaia [rrdvTaj

sup. XI et ad marg. yp. c^d^j^siv R, cjjausiv scripsi, -d £? [XE^royaiav (jaEacyaiov Va, jaeao-

Pa, in marg. S'dcp£iv Pa Vt. yaTav Pcd) ^xdvira edd. codd., TzoXiaixazcL, za
0. 8e om. Vb. — ytY^£'7d'ca Pc S mai. 5’ £v [JL£(joyaia TzdvTa Sch MS, idem TcdvTO)-

S. 7tpC(; edd. ante S mai. Vb Pa Lab R, Tcapd coni, in praef. — e/AitoTv Pc. 12. o om. La.
cett. edd. Pcd Ag M Va. — rjUTU[j.6).ouv Va, 13. cpacji Xiyzi') coni. Lachmann. — £v xaira-

rjijx6).[j.ouv La. 9. vouao? La. — rrapsay^sv ).6yw om. M Va. 14. xai, R ad marg. —
w? r; }vOi[j.w5fjC AXKF B Vb La, rrapa- y.Xwp.a/.6E(jjav edd. ante B ex Hom. II. II, 729,
Tyouaa 8£ O)^ 6 (fj Pa, ^ sup. lin. R) Xoi- y>.!,p.ax(0£<7aav Ag Pc, x>a;j.ax6£a<7av cett. edd,
pLwSrj? Ag Pacd M R Lb Va \t (riapsaxouaa codd. 15. OTEJCTEivovTE? codd. edd. praeter
M sec. SW, Tiapsaysv Pa R ad marg., 8e C S SW D, qui e coni. £TOy-"£ivav"£c scribunt
in Pad R expunct., iti Va a sec. manu), K 16. autraxE? M. — £'/.up6v om. M, oy_upov Va.
coni. 6)az\ ).oi.p.w8rj^, F coni, trapay^d? [j.ev 17. |j.£y£S'£!. bis R. — te om. M Va. —
7rapaay_ouaa waei. XoiiaoiSTi?, Porson. zap. [j.£v — Suatlatrov? cf. I 18, 2. 18. y.azoL zquzq
7cap£ay_£v oScra Xoqj.oiSY)?, CS xap, jj-ev Kap£- R ad marg. 19. d^uoiJia-coc R- 20. aiuv
'jyEv TQ voao? w? Xoi.[jic58Tq?, SW D Sch rcap£- La. 21. £v om. M. 22. Xoyr^ioL^zzQ ydp 8 e
ayzw 6iQ oZaa. XoiiaoSSri^, scripsi cum Lach- ol ydp 6 toTxev La. — 7i£ip(0[ji£vov scripsi, cf.

manno (ix; eWj — ou p£v I; Va. 10. ij(<)pr^'zz 11, 5, 16. 8. 17. 9, 7C£pijj.£vovT7a codd. edd..
IV 8 12 - 9 0
, ,
. 25

v£(j8'0ci xoci avO'£(7 i-TjXo >,a SxLTpoxrxov, 6 "^iyzzy.i [jot, 'T^pirriv £•' aoavotj^

„t6v xP'y]crp-o^opov [jiO-£-.“ xa\ ijiv, o); y~zGO)b% Ta/ic>Ta s; ’10 >o)[j.TjV 4

xal T”^v [xavTsiav xapa -ov pyailzy avfjvsyxs, ij.st’ o’j rroy/j ’j::o to>v rpa-jp.aTojv

-TslsuTa* Tou? Bs M£G-(7Y]viou^ aO‘poiG-a? 6 E-rpar^; IzsBsixvj tov /^pr^o-iioV

5 K6pY]v oc)(pavTov Vop^spoto-i Baiij.oG-!,,

x}.T^po) }.ayoDG'av AituutlBwv acp’ aijj.aToc.

O^dyit^oXsTts vuxTspoiG-iv £v G'j^yyylc.

""Hv B£ <7cpa>.7jT£, xai ::ap’ a}Aoto’j tot£

8'U£!,v, ^!.B6vtO(; £^ rrcpayYjv £XO’j^lo)c.

10 3. Tyuzy toU D‘£0!j BY]};oj(javT-o^, wWiyiy l/Ar^po^v-o o^ra!, ::apO'£vo!, to^ 5

AiTUDTiBwv y£VOL>; Tj(jav. xai, £7:£>.a[x(jav£ yap A'j/i<7/w0’j 0'DyaT£pa 6 /Ar^po:;,

TaUTYjv ’Etut^[3o}.o^ 6 [j-avTL;; a7UY]yop£’j£v 0 )^ o’j ^£01 0-:j£iv’ ou yap £tva'.

Al>XI(7X05J, TTjV B£ y'JVaTxa '5^ A'JXlC7X0p G'’JVCOZTjG’£V, Co; T£X£Tv 0'J7w 0’JV Oia T£

^v, z%\ TOUTO) TY]v TuaTBa 6::opa7;£(70'ai. £v 6(70) ^£ o5t:o? av£Bi^a'7/v£ zy I;

iSauTYjv, £V to(7wB£ 6 A’jxi(7/.o^, (X7:ay6[j-£vo^ a[xa zai 7:ap0'6/ov y/jTO[j.o-

7vY]a£v £^ Il7U(xpTrriV. 4. ’E)^6vi:o)v B'£ a8'6[jao^ zo)v MzGGryuo^/, 6)c Ajxl^txov 6

dcTUoBpavTa '^dO^ov^o, £VTaD8'(X ccpidtv ’Apidd65Tj[j-o? (xvY)p aal y£vo’j£ to^

AituutiBwv xai Aoxigxoo zfi zz a>AT) B6 ‘^yi xal zy zc t:6}.£[j.ov £::L(pav£d'7£po;

IBlBod dYjv 0”jyad£pa Ixwv 8>L)(7a',. zy B£ av8'po)::o)v yy\ o’jy r/j.Gzy zb

u 7T 0 [Ji.£V 0 VTa coni. K. 1, avB'£Jvr]x 6 vTa M. — La. 11, IautiSwv Pd. h. 1. et S 5. — yxp
Yiyv£Tai Pcd Ag. 2. Q'£(7 [xo 96 pov Pa La Vb om. La. 12. ETCii^OAO; M Vab La R Pac.

R, ad marg. YP^i'7lJ.ocp6pov alloiq Pa R La. 0 'j 8 £ ol t>’J£lV Pc. 13. G’JVWX'.7£V Vb Lb


— 3t 9 £? eoque expuncto [jisb-si; Pd. 3. R Pa. — oTa TC qZzo; om. Pc, oTa ts
Itci ttwv Pc. 4. [xeXsTOc Vn, sup. lin. La R, ouy oia ”£." 14. £v ante tout(.) delen-

TeXeuxa. — (^^'poiaac B Sch Pcd Ag Va dum et hoc ad Lyciscum referendum Bosius


Vn M Lb, auvaS'poi(ja; Vb La Pa cett. edd. coniicit a S laudatus, £v zobzo) inclusit Sch

— e^cparic Pc. — £TO§£avui:o tov La Pa. ut variam lectionem ad seq. zoziJiSz,

5. Jtopiqv A B SW D Sch codd., /,o’jpr,v Kays. 1. 1. 1081 tsxsTv o'jy ota zz 7/y

edd. rell. „ Aliter Oenomaus apud Euseb. auzY}. ouzco TTjV "., scripsi £-1 zojzc.). —
Praep.Ev. lib. V. p. 130“ Palmer MS. G.yJ.^^pw u 7T 0 ^dXA£aij'a'. edd. ante C Ag \ ab La,

om. M. — [j.axou(jav Pa. — l^nuScov Ag, ^Troilalial^a'. cett. edd. M Pd Lb. j;:o,id/.£-

ainuTiSwv cett. codd., etiam postea. 7. R Pa. — £v 07 (.) 81 om. Pc, :£ goto;

v£pT£poi,(Jiv M Va, v£/.i:£poi(7 t,v Vb. 8. <s<poLyr^ edd. ante S codd., om. t£ S M, 8 b goto;

z£ edd. anteC R Pc Ag, acpayr^ zz Lb M cett. edd. auTOv Pa La. l.l. z07(>t

Pad Vab Vn, rjv 5’ £X 9 uyy y^ ^ a 9 a}.r,-r£ Se edd. ante C M Vb Pacd, cett.

B SW D Sch. —
(^Ulou Vn Pacd Ag R, edd. Pors. Lab. — ^“ayGiAEvo; codd. edd. ante
aXXuou A, dcluou M Va, blluoa Lb, -apaXl’ SW. anaYOpEvo; commendatum in cod.

8 ou La, ex Camerar. auctor, reponunt dXloiou Casaub. recepp. cett. edd. — r;jTr,a 6 ).r, 7 £v

edd. cett. 9. SiSovra; edd. ante C codd., Va. 17. a"o 8 pa 7 avTa La. —

8180 VTO? cett. edd. — e- <pyyb'^i ^ 9 <


ante F codtl., y^voo; cett. edd. cx emend.

Pa. — £xxouai(i)c La. 10. ^/.Irjpouviro Va Lb, Sylb. 18. zf, 8 e Pd. 19. to 8e av->po)r:f.)v

IxxXripouvTO Pa, £xxAr,pouv:o, 0 xal TzapMvov Sylb., probat 1', t(ov 8e -ivO-p. Pors. — y.x’.
26 MEi:CHNIAKA.

7Cp60'L»[JvOv n£7ip(0[j-£V'/] /waTot 'zocjToc sTuizptjTuirs!, xal zl 'IiTjCpT^a sxiXajBouaa

TTOTaixoS, ottgu xai ’Api(7ToB'/][xto BiaGaxraaO^ai M£C(JTjV'/]v aywviqm


7 :roio'j[J.£vco Ip^xoBiov iTu-ZjyaYs "uOiovBs. 5. ’Avv]p "uwv Ms(7 C7 TjVLtov, t 6 Bs 6 vo[xa

o5 XzyouGiy, spwv tog ’ApL<7 i:oB'^[xou 0'uyaTp 6 c, tots Bs y^By] £[1 £}v};£

xoCi yjvaTxa a^£<76'ai. o3to^ xaV ap/a^ plv a[j.cpiG‘PY]v/](7iv ’Api(7ToB'/i[Jw 5

7wpOY]>.9'£V, £X£TvOV p.£V lyyGYjfTaVTOC 01 [jq>l£TL £tvai XOpiGV TUaiBoC, aOT-O?

B£ lyyGT|C>a[X£VG^ XGpia)T£pG? £X£LVGG yiV£(70‘ai,. B£G"u£pa B'£ w? togto ou/^

£copa oi xaTGp8'GG[Jv£VGV, £7b’ avai(7)ruvi:Gv Tp£7U£Ta!. TvOyov, ‘^’jyy£V£(j9'a!. T£

8:iaiBi xai x:j£(,v aoiroG. t£7.g<; Bl £? ToaooTOv ’Api<7tgBy][j.gv 7upo"^yay£v

w; £xp.av£VTa 6 t:g tgu v/]v G'uyaT£pa a7uoxT£Tv(X(,


'
[j.£Ta Bk av£T£p.£io

'AoCi zTcz^bziv.Yjzy auTYjV oux £/^ou(7av Iv yaaTpi. Tuapwv Bo ’E7iY)PoXo? zvJXsuzv

Ttva TGv 0'GyocT£pa z'jzihMGov'^oc y£V£G-0‘at *


ty]^ yap tgu ’Api(JToBYip.GU

7uX£GV £lvat (7Cpi(7lV a7UO0'aVGG(7Y]^ GuB6-'‘ OGV£G<7ai yOCp TGV XaT£p(X aUTYjV,

9 G'£gT^ B£, gT^ “/] ITg 0'1(X 7UpG(7£T-a^£V, GG 8'G(7ai. Toiau^a £l7iGVT0^ TOG [XaVT£W^,

TG xXy] 8*G? TWV M£(7(7'/]VL0)V 6jp[XYj<7£V (X7:GXT£VGGVT£^ TGV [J.VTiCTTTjpa miBoC, 15

(bc ’Apg7tgBy][xo) t£ [jiac7[j.oc £LywatGv 7:pG(>cic^avTa xai G^cpici (7wi7Y]pia? tyjV

£X7uiBa ap.(pi(3oXGv 7i£7:Gi'/]yGi:a. Bl 6 avr^p g5tg? toc [xaTvKJTa tw Eg-


Cpa£t (^iloc. 7U£l8'£l (gGv) TOG^ M£(7(7'/]VLGG^ EGCpdC'/]^ TGV T£ /^p'/]qj.6v £)(£IV teXo^

aTToG^avGGTrj^ TuaiBoc, xai gcdlgiv aTiO/yav Ta gtug ’Api(7tgBy)[J-og tugtugi-

10-rjx£va. XoyovirG? B£ "caGTa, 1'pao‘av ra gvtoc Xlyoiv gctgi tgg Ait^gtiBwv 20

om. edd. ante C M Vab Pa Lab R, habent — T£ ante t:. om. cod. Phral. 9. ycd x£
cett. edd. Pcd Ag. 1. zara xauira Pd /.u£Tv a X K F, unde y.ai l xu£~v Porson.,

Lb Va. — y.cd cjjr/yTSa (cj^r^cpiSa JNI Vab) y.OLi XI yal y.u£~v Sylb., error natus e lectione

£7UAa[3oi)aa edd. anteC Ag Pd Vb R, y.rxl y.ai t£X£Tv, quam habent Vb R Pa (in Pa


d cj;. k. B SW D Sch Pc Va R Lab, R T£/.£~v expunct. et yu£iv ad marg.), xal
sup. d R), ZTti^oLloucjOL M, yal d. cj;. y.’j£iv cett. edd. Pcd Ag M Va Lab (yu£Tv

C S. 2. p.£arjVrjV La. 3. tto ante ejjlt:. scribitur in Pac M Lb Ag). — apiax 68 Y]p.ou
delet Herw., est in codd. edd., cf. I 7, (sic) M, ^piaxoSTqjJiou Va. 10. (iv£T£p.£ Sch
2. II 7, 7. IV 21, 8 22, 3. 24, . 5. 27, 1. MS, dv£T£[JLV£ codd. edd. 11. abxov M.
35, 3. 4. TjSrj om. S, habent cett. edd. 12. XT)V pro xov La. — ^D^axipoi; Va. —
codd., Va M t 6 t£ r^Sr,, in R §£ sup. lin. £ 7a 86 aovxa Vb. — xou om. M Va. 14.
5. £|£'jQ'ai edd. ante C R Pa Lab M Vb, xauxa cod. Phral. 15. wpp.r,aav C S. 16.
£|£ab'ai Va, a|£aS'ai cett. edd. Pors. Ag. xh pro x£ La Pa cod. Phral. — o?y£~ov

Pcd, idem suadet Palmer. — xarapy^ac S legisse Amasaeum dicit Sylb., parricidii
M Vab. — p.£v om. edd. ante B Pa Vab enim vertit. 17. a[Jupip.i3oXov La. — 6 om.
Lab M R, habent cett. edd. Pcd Ag. M Smin. — Eb(pa£T et Eucpar)? AXKF C
6. £X£ivo>v A. 7. YiYV£<jb'ai cod. Phral. Ag Pc constanter, £U 9 a‘^ Va. 18. post ttsL
Lab Pac, Y^'^Y£altai A, yryzzca Vb R, in D'£1 deesse o 3v vel antea xai ?jv §£ aut

hoc ab* sup. T. — wi; R in marg. 8 . £o>pa potius y.a\ Y^P scribendum et post (piloQ

jtax. Ag, eojpa x6 ol x,axopl>. Va. — ^uy- maioris interpunctionis signum removendum
Y£V£ab'ai, codd. edd. inde a B, cuv£(j£'jS'ai suspicatur Poppo, inserui o3v. 19. xal Q'£oTaiv
et hoc expuncto Euv£YY 5'V£aS'ai, v£ expunct., attOYpav coni. C. 20. oaou M. — Ait^utiScov

Pd, oxtyyzviabai cett. edd., cf I 6,2. 42.1. D Sch, malebant Sylb. S, AtTTUTiaSwv cett.
IV 9,6—10,3. 27

^<7av’ aTUsTvKi 'o Bso:; to £t:\ t7; b^jyoizpl Ixa^To? Tir

sdTUsuBe. xai oi [JXV tou ^cc(Jla£o)(; tt) TrapaiVE^TcL t:£iO‘G[j,£vc/1 'rrp^ iy.yJ.r^fjiyy

BtaXuou(7i xotL (XTu’ aiJT% :up6^ ts O-jcjiac 0'swv xa\ £opT-r,v Tp£7:ovTai.

X. Aax£Bai[j-6vioi ^£ axo’j'7avT£c tov y£v6ij.£vov AkcrcrriVioi; /pr^o-p-ov

5 (xD'U[xw^ Bl£X£ivto xai auTOL xai ol [ja'ji7^£r^ £^ t£ toc Aoi::a ap/£iv

6xVOQvT£(; [xax^c. ’'Et£L £/.T(0 [J-£T(X TOV £(^ iV-J/i^TZGG BpaC7[J.'^>y OL

Aax£Baip.6vioL, "lToc yap i£pa iyiyzzo auiroT^ atcria, '7TpaT£’jc/’j<7iv £::\ T“r,v ’10‘(o-

Gl ^£ Kp?]T£5 GGX£TL 7UapGVT£^ (7Cpl<7LV E^G/^GV, UCTTEpXGaV ^£ zai Gl TtoV

MEddYjVLcov G-up-ixa/GL Bi’ 67iG'j»^a^ jocp Gl Z^apTiocTai xai a77.Gi? He^g-


10 TCGVvY](7itov xai ’Apx(X(jiv ^G-av xai ’Apy£iGi? [xaXiriTa. zai gi [j,£v ’Apy£iGi

xpucpcc £[ji£}Agv twv vVaxEBaip.Gvicov oicpC^z(jd'yi, ycd iBicc Br^ [j.aX^Gv ij,£Ta

Boyp-aXG? XGIVGU' TGT? Be ’Apxd(>lV GTpOCZzioC [J.'eV aVEipYjTG £/. TGG (pXVEpGG,

7Cap£TU/GV Be GgB’ gBtGI. TGG; Be Me(7(7Y]VIG'J5 xai av£'j <7’J[J.[J.!X/0)V xivBg-

vEGTai 7upGY]yay£v y] B6‘^a tgg xp"^^P-^^- Ta piv gSv ?:G>Aa ggBev ti 2

15 EysvETG Biacpopa y] xod etui TupGTspa^ TjiAspcc xai tgte [J-ocxo-

[XEVGG^ XpG£7r£>.l7U£V' GG [J.EVTGl [jiafjD'TjVai JS GuBs^EpGV ZEpa^ Y) Zai 7^0/07

[JLVY][JLGV£UGGC-IV, EXEl p.Y]Bs TY]V GOC^IV, biC, !X7u’ (XpX% £Tax8'T]<7aV, G^GIJ.p.ETvai

cpadiv, ockX' acp’ sxaTrspwv Gobq apiGGOuc CTGV£XQ'GVTa^ sc tg [j.scraiTaTGv

£VTau8'0c Tov TudcvTot E^siv 7UGVGV. "O yap EA^a“/]c tuXegv gi *?] (iadilsa £ixg; 3

20 XpG&'G[J-GUp-£VG(;, Xai acpElBw^ TGT^ XEpi "7GV ©e 67:G[J.7UGV £yZ£l[J.£VGC Tpa'j-

[xaxa %oXk6c te xai gux idcaip^a >.ap.pdv£i. “XiTG^iGXXTavTa Bs aoTGv */.ai

edd. codd. 1. cpy]ci pro a(piai La. — edd. ante C codd. (aTEippr.TO La), unde
ExaaTOc T£ AXKF B (B te uncis inclusit) coni. F et Abresch. Thucyd. p. 828 (SW):
Pac M Vb La, ExdaTOTE Ag Pd Va Lb R, ou/. EX TOU 9avEpoo, c s scribunt f, STpaT-.d

in R te expunct. et ? sup. o, ExauTO? yz p-EV ^yzipzTO, Sch dvEi'pr,T0, Porson. et cett.

C S SW, zy.aoz6g ti? Poppo D Sch. 3. edd. '7rpoEipri"C*, „Arcades aperte delectum
Sianuouai Ag, 8ia).uouaw R M Vb Pd. — habuerunt" Amas. 13. 0118’ habet R in

0'uaia? xat Q'Ewv edd. ante B, 0'ua. S-ewv y.a\ marg. — 8e scripsi, ut voluit Poppo, yap
cett. edd. codd. codd. edd. — pLEacryi, av sup. i, pro

4. AaxE§ai[ji,6vioi capiti IX piEaarytouc Pd. 14. ouy.ETi M R. R marg.

subiungit B. — toT? p.Eaa. Va. 5. y.aX ou8ev Ti. 15. zyz'^ 0 '^zo Va. — t; A, t, X,
ante oi om, Pd. 6 . „anno octavo “ Amas. corr. Sylb. — TCpozzpa \’a. 10. tpoeteAi^ev
— EXTW lyiyvETO [JiETOC Pc. — 8pa[jL0v Vb B Kays. 1. 1., TpoaTsliTEv edd. rell. codth.

La Pa R, 8pa|ji.6vTEc Lb. 7. iyiy^/zzo Pcd cf. Dem. 18, 296. — loyov Va. 17. STapa-

Ag Lb, EyEVETO La, probat Kays. 1. 1. 1081, y 9'r,aav


Pd. — suasTvai \'a. IS. £9’ ex.

EyiVETO Pa Vb edd., om. M Va. 9. aup.p.ay_ot. La. 19 . Tovov £‘/av Va, Ey_E'. La. 20.. Tprl-

nEloTTovvYiaiwv om. Ag. 10. dpzaai Pc. [jiaToc TE TOAAa TE xai Pcd Ag Vab Lb R.

11. xpucpac M. — d9i^aa9'ai La Vb Pa R, in R TE ante xai expunct., Tpa-jjjiaTa te

in Vb R Gz sup. — t) om. edd. ante xal TOAld TE o'jy. AX K, zpa-jixazd te TOA/.d


C Lb M Vab R Pa, habent cett. edd. ex xai 0'jx F M La Pa, voluit Camerar., Tpal-

emend. K, Pcd Ag, ou La, voluitne y.aX oO? p.aTtt TOAAfx TE xai oOx cett. edd. 21. laTrjxa

cf. III 26, 3. 12. dpxaaiv M. — dTEiprjo Pa, dcT,ijLa. ad marg. id7T,u.a, Vb R. —
28 MEI]SHNIAKA.

“scrov-a oi AaxsBaLixovLOi xai oXiyov 6 [j.ok l[J.7rv£ovi:a Itcoiouvto xap’ a6T-ou^

sXxdaai o-t:ou^Y;V. sTrTqysips Bs xod -vou? M£(7(7Y]viGfj^ Y) tts zq tov EGcpaYjv

::po u7uap)(OGcra sGvoia xal ~a gvsiBtj [xsXXGvira' cpGvsGG[j-£VGt,(; ts uTusp tgg


pGiGlUoiC a[X£lVGV G-CpLCLV SCpaiVSTG TipGlSG-Q^ai ^ SXsTvGV 7UpG£[jiV0)V
4 a7rG'70)D'^vai iriva. 3. Tgts [xsv t:£G’ 0 )V 6 Eucpcicv]^ tyjv tts p-ocx^jv sTusp-Y]- 5

XGV£, xai TupG-ZjYaysv sc tuXsgv Tuapa sxaTspcov TG^p^-^p-cnTa’ ud^spGV Bs

avYjvsyxs [isv xa\ y)(j8'£tg oti ggx iXa-TGv l(7)(Y]xa(7tv Iv tw Ipyo), Y][X£pai?

Bs Gu TzoXkcdi; cx7:G0'VYj(7X£i, [jaG^iXsGira^ Msco-Yjvwov Tpta sty] xal Bsxa xal


5 :^GX£p.Y)(7ac AaxsBat[XGviGi^ "cov TzocyGOi pao^iXsia^ y^povGv. 4. Eucpdcsi Bs

G’jx GVTcov 7uaiBo)v, TGv atp£0'£vi:a 6 :wG ^gg Bt][igg xaT£‘X£i7U£i7G tt,v io

(XpXY]V, Kl£GVVL^ T£ Xa\ AapX? £? ap/^l(T(3YlTY]a-LV ’ApL(7TGBY][XCp 7UpGYjXo'GV, TOC

T£ aXXa xal Ta zc tugX£[J-gv Biacp£p£iv vg[xl^6[jl£vgi,* tov B£ ’'Avi:avBpGv gI

t:gX£[jxgi xaT£tpya(7avTG Iv ^r, ::pGX!.vB’jV£GGVTa EocpocGOi;. ^(7av Bl xal

"Tow [j,avi:£ 0 )v al yvwp-ai xa^a ";:aG“a ap/{)GT£p(ov, ’Etuy][36Xgg xal "Ocpt-Gvlw?,

[x^ Tcpa^ avBpl £vay£~ xal 0'uyairpG? [xia(7p,a £7:t,X£i[JL£vo) BGGvat ty]v Altugtgg 15

6 xal GMV (XTUGyGvcov -l[xy;v. yplO^Y] Bl opxo^ xal l[3a(7iX£G(7£v ’Api(tt6By][xg?. 'O
Bl ’0cpiGV£tJ^ GOtGC G TWV M£G'(7T;VL(0V [XaV"l^ TGCpXo? WV z6b'Ug £X y£V£TYj?

[XaVTlXYjV TLVa £!/£ TGI,aGTTjV' 7:GvO'av6p.£VG^ GOL yLVO[JL£Va, IxadTGl^ iBia T£

xal Iv xGivcp 7:pG£X£y£v goto) Ta piX^^Gvira. g3tg? [X£v Tpo:uGv l[xavT£G£T:G

TGV £lpY]pivGV, ’Apl(7T-6B'/]p.G? Bl [3a(7(, A£G<7a^ TW T£ By][XW BL£V£p.£ TOC £lXGTa 20

Xapi^£cr9'ai tupg9'G[xgg[X£vgc xal tggc Iv gzXzi tgg? t£ aXkou^ xal [xaXidTa

KXIgvvlv xal Aapxv tjy£v Iv Tipyj. Bia 9'£pa7:£ia^ Bl zXyz xal Ta twv (70[x[xa-

Aa|j-i3dv£!, om. La Pa. — AsiTzocl^uyj^aavTa Sylb., illud probant S B ,


scribunt SW.
edd. ante B, AUTO-jiuyjriaavTa Pa Vb La, 7. lao'£TO M, y.atal>£vo (sic) Va. 8. ua'c:£pov
AiTTocJ;. cett. edd, M Pcd Ag Va Lb, cf. ins. Herw. ante ou rzoll.^ v. comm. —
Cobet. Var. Lect. 66. 85, Nov, Lect, 78. ilajusuaai La. 9. voTg ^aa. Va, om. La.
1. £7Coiouv Toc uap’ M, liATCoionvTO Lb. — — £U 9 a£~ Lb A"b, £u 9 av La, £59a?] Pa. 10.
Tiap’ a’jT 0~; Va. 2. <jt:ou 8^ La. — £7i£y£ip£ TiaiSuov edd, ante B M Pa Vab Lab, rtaiStov

Va La. — irpo? pro Iq ^"a M Pd, in Pd cett. edd. Pcd Ag, ut voluit Porson. 11,
Trpo? expunctum et £i; substitutum, variam '/.)iovt,? La M \'ab h. 1. et 6, solum hoc loco
lectionem TcpO(; male cum uTrapy^ou^a in codd. Pc, ylioWiq (sic) Lb, KXlovvt? rell. 12. vov zz
edd. copulatam esse, censet Sch in praef., dv'. La. 14. Tauvtx edd. ante C Pcd Ag M
at edidit npouTudpxouaa. cf. IX 13, 9. — Lb, Tau-d ex emend. Sylb. cett. edd. La Pa
£U(pav La. 3. [i.£XovTa Pa R. —9 ov£up.£vot,<; Vab, vauvd R. — £;:i.[3ou).ou Va, £;ri,(36>.ou Pc.
Va. — vd uTC£p Ag-. 4. Tipoilal^a'. Vb Pa — 090 V£u? La. 15. £TO£t,|A£vo) coni. Cor.
A X, TzpoiaboLi Pc M Va Lb R, in hoc t, cl. Hom. II. I 149. 17. £u&'U? om. Pd Ag.
sup. lin., sec. SW T:goCiabiXK M, :rpou£ab'a!. 18, yiyvQixz^^a Pcd. 19. 7rpo£>.£YOv Ag. 20.
Ag Pd, 7cpdi£ahai cett. edd. Sylb. — £X£ivo)v VT)V £iprjp£vrjv Ag Pd. — 8 »ip.£iv£ edd. ante
7Tpo£p£vcov AXK Lab Pa M \"ab, ey.£Tvov S Vb La R, 8 t,£p.£v£ cett. edd. M Pcd Ag
7Tpo£[A£vcov FC S B D Sch Pcd Ag R, coni. \"a Lb, 8 t,£v£ip.£ coni. Coraes, 8 i£V£p.£ scripsi,

K, Imvov Tcpo£[A£vov vel ly.sivou ;rpo£ijA£vou j


cf. Piat. Leg. I p. 625 A, idem vult Sch
IV 10,3-11,3. 29

/o)v, ’Apxa^o)v T£ BuvaToT? xai a^o-TTrAAcov Bwpa.

Tov Bs 7uo};£p.ov Itti i:Yi(; ’Api'7 ToBf|[j.o'j jiacriAota; l-oAsij.ouv Ar,c7T£Lai; t£ xaT’ 7

oXi-^ouc, oczl yicd zzfi tt^v wpyiav xocTa^poiiat? £; ty;/ x}.}.t,Xo>v /poVj.£voi.

G-uv£0’£j3a7.Xov B£ xat xapa tojv ’ApxaBo>v tlv£c MzcGr^yi^jic zc —r;/ Aax(->vixY,v.

6’ApYsToi ^£ TTpoavao^vai piv to £c to’j? Aax£^ai[j.ovLO’j; £/jj“Oc o’>x r/£{o’jv.

Y£VO[J.£VO!J B'£ ay^VO? 7 Uap£(7 X£L»a^OVTO [J.£ 0 ‘££ovT£?.

XI. Il£[J.7UT(.) B'£ £T£l TY]C ’ ApL(7T0BYj[J.0!J ( ap/Yj?) [J.£AA6 vT(0V £/. TTpOppY-

(7£to? c>!J[a|3oXy]v 7uoiYj(7£G-Q‘ai, Tco T£ y^p lAYfA£i Tou t:oA£[j.o’j xai T0~; Ba^avY-

[Aa(7iv a:i£ip'y]X£C7 av, outw 7uap£y£VC;VT0 ap/.pOT^poi.c xai 01 Aax£-


lOBaip-OVlQL^ [A£V KoplvO^tOt Il£Xo 7UOVVYj'7 UOV [AOVOL, TOT^ Bl \r£(7 7YjVl 0 l£
'
01 T£

’Apx6cB£<; xavc7TpaTia xai ’Apy£icov xai Htxocoviwv }voyaB£;. Aax£Bai[j.6v!,oi

[A£V gOv Koptv8'tO^ xcd TOT^ EiAoKTI xai 6 70 l <


:r£pL 0 lX 0 l 0”JV£CTTpaT£’joVTO TO

[A£(70 V £ 7Ui:p£^aVT£^ £ 7Ul TOT? X£pa(7 lV (XUTOt T£ X(Xl 01 pOCGlXzTc ItXG^O^OVTO.

3 a 8'£{a
|
t£ w? outuco xpoT£pov xai xoxv^ cpaXayyi. tw Bl ^Apio-ToBYjjj-o) 2

loxai TOl? 7U£p\ aUTOV Bi£T(X/ 0"/] £C TYjV [Aa/Y^V OOTO). 0 70 l


<
Toiv ’ApxdcB(OV

xai Twv M£(7(7Y]vuov G 7 pxv GM[X0CGGC Y^^av £ppco[jivoi xal ayaO'ol Tac
,

OTzXcC B£ OUX £l/OV l(7 )(L>pa, GOUGOIQ TtOV 6xXo)V T(X '/pYj(7 l[J, 0 JTaTa ZTZzlzCZ. xx!

t 6 Ipyov Y]7U£iy£V, op-oQ toT? ’Apy£ioi? xal IIixocoviol? xal to’jto'jc £Ta<7'7£'

TYjV B£ cpalayya z%\ TzXzoy 7]7i;Xco(7£v, [j/?] xoxXoj8'£T£v u-o twv evxvtiojv.

20 7UpO£{B£TO B£ xal 07U 0)<; T£Tay[A£V 0 (C 0‘CpiG’l t6 OpOC ’'?] ’I8'0)[J//] XXTa VtOTOO

yivoiTO. xal irotJTOic [xsv KXeovvlv £7T£i:a‘^£v Y^y£[Aova' aoTOc Bl xal 6 Aa[j.i ;3

uTTEpxvov zyovGzi; Gobc 'j(p£vBovTqirac pAv xal goE6g(xc 6}iyo’j;, 6 B'£

MS, — oixom Va. 1, si; ante Hixuwva 11. dpxdSe? "dvire? ::av7irp. Va. — -av^rpa-
om, M Va Lab Pacd Sch, est in cett. T£ia codd. — aixuwvwv codd. 13. Ir:’.-

codd. edd. 2. 7.r^azz(ai Pd, ^rjaxeTai Ag. CTpetl^avte? M Pd Ag Va Lb R, in hoc t

— xai:’ oliyoy M. 3. alzl Pacd M Lab R. sup. ax., erairpecjjavre? cett. 14. ouuo Pa La
— 'EX5iiqva)v edd. ante C R Lab M Vab R. — ::poxvri 9dpuYY'- 9'^P'^Ti-

Pa, in marg. fitUTi^Xwv Pa, aUriXwv correxit etiam in Pc, sed correctum est. — om.
Camer., probat K, habent cett. edd. Pcd Va. — (^dlayyi. a p. corr. e p. Lb. 15.

Ag. 4. auv£<T£pa>,ov Va Ag, in Pd a ouuo edd. ante S Pac R M Ag \’ab Lab,

alterum supra lin. scriptum est. — uve? ouuo? Pd cett. edd. — xai uov scrip.-=i

scripsi, toT? codd. edd. 5. jrpoaavacprjva!. cum Sch MS, uov codtl. edd. 17. rou-

La. 6 . Y£vop.£vou La Kays. 1. 1., Yivop-evou TOi? 8e uov Va M, touui; t. coni. S. —


cett. codd. edd. eTieATile La. 18. r,mr,Y£v R Pa \ b, £::?', y^'^

La. — TOUTOi? edil. ante C, Vb, toutou;


7. inserui curn Herw., post u]? coni. Sylb., probat F. scribunt cett. edd.

inseri iubet Coraes, subaudiendum putat codd. 11). ??£ in Pa sup. lin. — cpdpa-f/a

Schaefer. Appar. ad Demosth. II p. 144, I^a. — [AT, om. M. 20. Se om. L.a. —
T?]? ’Aciau j3aai>.£ia? coni. K, om. codd. T£TaY|A£vo? La. — tc opo? iT.vvojAr, Lb Pd. —
edd., D lacuna indicata, ellipsis non magis vOTOu M. 21. yiyw.~o Ag. — xaewvviv Ag.
ferri potest quam I 13, 5, ubi t9;? in tou a xXeoviv \'a La, x/iovviv rell. — -j-eTacev La.
Sch mutatur, et I 28, 2. — e? pro ly. Pc. 22. £yovT£ La. — xal toL scripsi cum Zink.
30 MESSHNIAKA.

oyXoc, 6 izoXiJC, te ^a^av £::t,Bpo[JLa(; xai ava^rwp^crsii; sm-

TiqBsioi xal GTrT.LO-si xoticpoi' Q^copaxa yap yj acTTuiBa (oux) eT)(£v IxacTTO^,

6(701 Be '^Tuopouv TOOTOJV, 77£p!,£(3£[3XY]VTO aiySv vdcxa(; xai 7upo[3aTO)v, ol Bs xal


D'Y)picov B£p[xocTa, xal p.aXi(7Ta oi opEivoi tS)V ’Apx(xBtov >.6xo)v te xai apxxow.
4 (XxovTia Be ExacTTOi^ TuoXT.a, oi Bs xal Xo^^yac aoTwv scpEpov. 2. xol o6i:o!.5

[XEV zXoytay TY]^ ’Id‘c6 [j.Tj^ EvO^a EjiE^Xov YjxiTTa £(7 £(j 8 ‘aL (Tovoxiroi, ol Bs OTuTCira^

TWV Me(7G7]vIo)V Xai (7Up.p.a/0)V TT^V TE SCpoBoV TY]V TTpWTYjV TWV AaXsBai[XOVLC()V

OTUsp^ELvav xai [xetoc tooto tj(7av t^By] xal toc aXky. avBpsToi. api8'p.a) [xsv By]

Twv EvavTicov (xteIeIttovto, XoyaBE? Bs ovte^ spLaj^ovTO Tupo^ B^[iov xai oby^

b[xoio)<; TupoxpiTouc, Y] xat [jMXkov t^ te a^X^Y] TjpoO^op.la xai Tal^ £[X7U£tpLat^ lo

5 etI xoXo avTsT/^ov. £VTao8'a xai 6 o-TpaTO^ twv Me(7 7Y]vIo)v 6 so^^wvo^, ( a(p'

00 xai TOOToic Tjpl^Tj TOC (7 T|[j.£ra, £)(p 6)VT 0 Exl Too^ AaxsBaipLovloo^ Bp 6 |Xq)
xai 7U£pi(7TavT£c '/jxovTi^ov l<; TOC ToXdcyia' otoi^ Be xai stuI tuXeov [jlety]v

T oXp-Y]^, 7upo(7 £ 0'£ov TE xal ETOTUTov EX yzipoc. Ol Bs AaxEBai[i 6 vioi xivBovov


(jCpKJl BEOTEpOV £V T(0 aOTW Xal OOTCOC avO^TlTTOV OpWVTEi; TUapOVTa, opiw^ 15

0'JT£ £Tapa)c8'Y](JaV. £7UlCrTp£06p.EVOl TE £<; TOUi; fjtlXoU^ aiJ.6vE(7[)'ai [JLEV STUElpWVTO,

Bioc Be ty]v xoocpOTTjTa ou ycO^zTZM^ aTO(p£oyovT(j)V aizopioc toT^ AaxEBaitxovioic

6 xal aTi’ auTYjc y]By] xal opyY] yivETai. TuScpoxaTi Bs tuo)^ ol avb'po)7:oi [xdcltTTa

E/Eiv (xxpaTw^ 7upo^ TOC Tuapoc B6‘^av. xal By] xal tote oi te y]By] TpaopiaTa
Twv UxapTiaTwv EiXrjCpOTE^ xal ocroi X£i[X£VO)v twv xapaTTaToiv sylvovTo xp6^20
T^V SCpoBoV TWV (|>lXcoV 77pCOT0l, TpOE^sB^EOV TE, OTOTE iBoiEV £7UlCpEpO[JL£VOO^

Hervv., probat Sch Jb. f. Ph. 1864 p. 47, S laudatus. — - [jlocXaov, om. xal, Vb, yj

y; codd. edd,, idem MS rj TcpoPotTcov et xal [JL. Lb. 12. 8p6jxo)v xal Lb. 15. opwv-
r. apxTwv? 1. ?jaav om. Vb. 2. OTzl^ozi T£ig ^xavira 0 |jlo)c Vb. 17. ou zi coni. K. 18.
Ag- Pcd Vab La, oizlriazi. xoucpov S'wpaxa yv/voTai Ag Pacd Lb R, ylvsvai edd. La. —
La. — xal daraSa Coraes. — oux inserui. ol om. M. — in marg. Pa est yvw|J.Y). 19. uapa
— d)(_ov Kays. 1. 1., sxacriro? incluso, £iy_£v 86|av scripsi, cf. IV, 17, 8 repo? vo dvE^-TOavov
av sxaaTO? coni. Sch. 3. 7]7rc!)pouv Vb. — Twv Tzpayixdzoiv oylvovTO £X(ppov£<;, Thuc. IV
7C£pip£p>.YivT0 La, TOpi£7r£p£pXrjVT0 Vb Pa, 34, 1 d|ia irrjc ^pooSoxiac £TC£rr6vb'£crav, ^ap’
T£pip£p).y)TO, £TO sup. i[3, — aiywv
R. om. d|tav codd. edd. — xal 8ri xal zovz oT zz ^dr]
M R Lb, habet R ad marg. — ol St) xal Tpaup,. codd. edd. praeter M Ag R S B qui
Vb. 4. 8£p[j.ai:a h-Y^piwv xal -ji.. ol oveipol y]8y] om., additur in R sup. lin., xal Stj tote
Vb, Soppia-cra ^'yiptoiv etiam R, sed literis a TiSr, ot zz zp. Va. 20. liTrapv.avwv om. M.
et (3 nomina transponuntur. 5. xal ante — „J’ai mis xtecvoiji.evojv au lieu de x£t,p.£vo)v

oOtoi om. edd. ante S, habent edd. cett. d’apres ma conjecture “ C, at non scripsit.

codd. 6. £).6yxo)v A"ab. — ol tS'. Lb. — ZtrapTia-rwv A X K F La Vb Pa, in R


9. 0VT70? La. — xal om. Vb. 10. 6[i.olou? manu prima rcapaOTaTwv, sed corr. et rasura
R Va Lab. — 'jrpoxplrouc scripsi cum Herw., mutatum in ZTcapuavwv, hoc est etiam in
Tcpo? xpriTTOug edd. codd., Tzpdg xpolaaoug D, marg. R Vt, TrapaavaTwv cett. edd. cum
cf- V 4, 1, Ttpog delendum vel inter
vel M Pcd Ag Va Vt Lb, exeT [ji.£v 6 vvo)v twv
xal et oby transponendum coni. Bosius a |
I
IlTrapnaTwv coni. F. — syEvovvo La. 21. rrpwTOf.
IV 11,3-12,2. 31

TOU? Q'5J[J-0!:i [j.azpOT£pa? Ta? BioVfsi? stzoio-jvto a 7:o/(oco-JvTo>v.


OL 4^tX0(. TO)V M£(7<7TjVlCOV 0)(^ TO T^pWTOV TjpCOCVTO. ‘/.OCTK yO)pOiV T£ [J,£VOVTOCC

Itututov xai £(7TjXGVTi^ov, xai Bu>)x6vt-o)v £'.pO‘avov a7:o'p£’jYovT£c, 7.a\ ::£ipo)-

(jivoi? ava(7Tp£cp£iv au8'i^ £7i:fi£(7av. TauTa B£ £Bpo)v cr-opaBr;^ xai a7.7.oi xaV 7

5^Xko tS>v £vavT:ttov Ta 5 £ 0)^' oi T£ 07:>I"£ai, tcov ]V1£'7^t;/l(ov xai <7'j|j.[j.a/o)v

8'pa(7UT£pov £V Tw toiwBe xa^a gt6[xc(, auTwv £t:£X£i,vto. 3.

oi Aax£Bai[x6vioi tw "u£ Xpovo) xai toT^ TpaG[j.acriv a7:aYop£’jovT£; xai aax


Tuapa t6 £io)8'0^ bizo twv 4>^Xcov TapaG-(j6[j.£Voi BialGOGcri T-r^v txciv. GZTGzh-

Twv B£, £VTau8'dc acpKTi 7u}.£t(o 7rap£LX0v xaxa oi '^ooc Vz tcov Aax£- 8

10 Bai[JL 0 via)v Bta48'OCp£VTa? £v t^ G-GXXap£Tv [j.£v ouy oX% t£ t;/ apiO-[j.co.

7U£i8‘0[iai Be p,
IvaL xa\ auTo^ 'KoXkooc. B'£ oixaB£ avaxoipTjTi; toTc p.£v

xaS'’ ^Guyiccv, Koptv8‘iOL? B£ lp.£XX£v £a-£C78‘aL yo^\zTyr^' Bia To/xpia;

yap £yiV£TO 6[xolcoc Bia t£ ty]^ ’Apy£iac 7w£ipo)p.£voL? xa\ Tapa Xix-jwva avx-
G'(o8'9]vai.

15 XII. Aax£BaLp.ovioG<; Hutzzl p.£V xcd tg yz-^fovbc TTaTo^p-a, t£0*v£oj-

TCOV £V T^ [l'<^X'fl
T£ Xal (X^lOjV X6yG’j' TM^iGG%G0 Be xai £; TT,V

7U(X(7av IXTUiBa tgg tugIe^-gg o^cpicjiv a8'G[j.o)^ SX^'''^ "^ggtg 0'£copG’j;

TGGTGl? zkb'OOGl'^ Xp®f TaB£’


a7TG(7T£X7;GU(7lV £^ A£>.CpGG?. Y] ll’j8'ia

05 Gz [xaxTj? [J.OVGV £py’ za^iizziv yz^i $gT(jg^ avcoy£v.

20 aXX’ cxTcicT'/] [X£v £xsi yaTav M£C7(7TjVLBa Xolo^.

T(xT^ B’ auTaTc T£xvai(jiv ocloiGZGca odGTZzp 6ty]p‘££v.

TauTa tgTc pacriX£G(7i xal tgTc z Cp6pGl?‘ T£xvac [J.£V GGV TpGO'G[J.GG|J.£VGi; 2

bis in Pd. — TrposleX&ovTe? onozz \'8. Diod., d).Xd 'Tidv-cr, M Va in hoc


£7a9. xai Tou? tjj. Pc. 2. Iq to Tip. Vb. — V expunct, Kays. coni, d/./.' arArr^q' anirr^

xatra xwpav bis ^"b. 3. xat, 8io)x. £ 9 t>. |ji£v lyzi M£(j7. a. — £y£iv \'a. — A£''av A
aTO 9 £UY 0 VT£? om. Ag-. 4. Va Pa XKF Smin. — dTtdTT, [X£v £y_£'.7a'. /.lav Pc
M, £7ti£aav Vb R, £::vj£aav, corr. in iz, La. Vt, in hoc £ sup. ai, v/v.az Atocv Pd, 7£/.iav

— xaV aHcov Pc Vb. 5. t% om. La. — Lb \'a Pa R, ?£ in R Pa expunct., 'ja'./.(av

|Ji£ aair]v 10) V Vb R Pa, ad marg. Toiv Vn, azli^oL dv Aiav Ag, /a8a dv expuncti.',

IvavTiojv R Pa. 7. dTcayop£uovTa Ag. 8. Xidv Vb La M, — yra-X'^ cett. edd. .\ma.'.

Tapaaao[j.£vou M. 10. GU[j.paA>.£Tv Pc, aula- Diod., Oenom. aji. Euseb. Praep'. 1*.\

(3£Tv La, au[j.pa}.£Tv Sch MS. 11. xai 27, 1 laudatus a Palmer. MS. ;x£7-

ofjTO) Tconouc Kays. 1. 1. p. 1081, aijxou? y.a\ rjryiha. Diod. — «aao; pro /.ac; liuscb.

Tzollohq Herw., y.a\ auTOu? tco/Jou? Sch MS., 21. -:£yv£ 77 iv 1 b, Tsyvssiv \'n l.a Diod.,

nihil mutandum. 12. ya>£7iriV M. 13. toT^ T£yvai; ~iq luiseb,, -vfyoLKZ'. d/.('>77£Ta'. \’b.

apyziaq La, ’Apxa8ia? pro ’Apy£ia; coni. — djcsp M Va, aiT£p Pcd Lb Vn. 22. f,ptzz
Sch praef,, v. comm. Taura scripsi e coni. Kays. p. 1082, cf.

15. 8e om. Ag, in La [j.£v, quo expuncto ;


V 4, 1. Vll 9, 1. 11, 7, 6 -ps; taura M
8e sup. vers. — zlzinii M Pa R, u sup. £i Pcd Ag Va \’n Vt Lb R, 6 expunct. in R,
in Pa R. 17. £>.TO8av Pc. 19. y£ipi Vb. Tzpoq raura Pa \'b La edd. — ulv ouv
— dv(OY£c Diod. VIII 13. 20. aKarr^q scripsi cum codtl. omnibus fueveuv Pd). oin.
32 MESi]HNIAKA.

GUX. SyLVSTG aVSGpsTv, 01 Bs ^O^GCTCSO)^ TTCOV spytov a7UGp.t[J-GGp-£VGl t6 £7UL

l}^L(o. 7r£[x:iGGC7Lv (XvBpa<; Ixarov zq ’18'W[itjv o‘uv£LBoTa(; a pvV])favojvTai, 'kojM


B£ aGTG[x6>.G!J$‘ TjV Be XcCl CpGyV] Tc7iv avBpWV £X TGG (paV£pGG Xai7£yV0)0-pivYl.

Touzouq 7]XGvira? a7U£7i£[i7U£v aGTixa ’Api(jTGBY)[XGc, Aax£BaipiGVU0V (p-/j(ja? tcx

3 aBLXT,[xc(Ta xaiva £ivat. toc Be (TGcpicrixa-a apyaTa. 2 .


'
A[xapT6vi:£? B'£ gi 5 .

_AaX£Bai[x6viGL TGU £y/^£ipT^[XaTG? B£GT£pa £7U£(,pO)VTG "iTWV M£(J(7 Y]VIWV BlOC^.Gdai.

"6 (7U[i[xa)(iyw6v' avT£i7u6virwv Be t65v ’ApxaBtov, Tuapa yap -tggtgg^ 7 upoT£pGV


acpiXGVTG Gl Xp£G-p£!,C. GGTW TY]V £7u’ ’'ApyG? ZTZZGypV 7UGp£taV. 3. ’ ApiG-ToBY][lGC

B£ 7UUV0'aVG[Jv£VG!; Ta 7Upa(7(76[l£V(X U7UG TWV AaX£Bai[JLGVl(OV 7U£[X7r£L xai aUTO^


£pY](7G[l£VGG^ GOy Q'£GV' Be IlGQ'ia (7Cpt(7LV £y^pY](7£' 10

4 KuBo^ GOl xgX£[xgig BiBgT 8'£0^’ aXV axaTaicn


(ppa^GG [r?] Z^apTY]^ BoXlg^ avIXQ"/]^

(xp£t(7G'c<)v B'?] yap ’'Ap7]? X£ivcov) £G'^p£a 'Gziyrf

XGii GZ yOpMV G‘T’£CpaVCO[Xa mXpGG(; GlX-^TGpai^ £^£l,

Tcov Bgg GuyToyiau; xpoTu^Go Xg/gu £^avaBGVTO)v. 15

GG 7wpG'78'£v B£ teXgc toB’ £XO^£i:ai L£pOV ^[lap,

7:piv Ta TuapaXXaJocvTa cpuaiv t6 XP-^'^ acpixYjirai.

oOv ecld. 1, lyi^^oyxQ M Vab Lab Pa R, p. 621, ut optimam adhuc factorum„


£y[v£'t:o Pcd edd. — to £pyov A X K F,
j
I

[
[
xpsiaawv’ e? ydp codd. edd., pro ei ydp
probat Kays. 1. 1., Vb La Pa, twv Ipytov !
I Camerar. ydp, K C xai ydp voluerunt.
cett. edd. codd., in R corr. in ro £pyov. £i p.£yapov vel ei vao? Kays. Rh. Mus.
T (0 £711, Ag Pd \"b, TWV TO £ 7ti Va. n. s. V p. 363 sq. — xEivtov M edd.,.

2. dubitat de numerali Sch MS. — auv- EXEivorv cett. codd., in R s expunct. —


iSovra? edd. codd. (auviSoSvTac La), auv- TEUXT] codd. edd. (vEiy/j R, corr. in teuxy],,

tSovTa? Pd, auvaSt^cjovirai; Coraes, auvr,- TUXX Pa corr. in teuxx). 14. xai
aovTac vult B, guviSeTv Kays., auvEiSora? codd. (ycopwv Vb), xai te yopwv edd., xal
scripsi. — ap.Y)yavwvTai M. 4. touttoi? M. — TEiywv coni. K, quem secutus O. Mueller.
£7i£fjL7r£v edd. ante C M Ya R, in R Dor. I p. 145 legit; ^ ydp ’^Apyi? xeivwv-
sup. £ 71 ,
6c7r£7r£!JL7t£v cett. edd. codd., EufjpEa TEiyjj, Kai teixewv ut. tt. oix. eHei,,

corr. K. — toc p.£v d8. Herw. 5. xoivd Lobeck. 1. 1. xat t’ oyupov (nonne t’ s^upov.^'

Va. — dfrapTwvTE? Ag Vab Pad M SW), Frazer. xpEiajwv' ydp opo? xtV
La R, apLapTOv-tTE? Pc. 6. 8£ur£pa XK, 15. xpuTTTOu Aoyou edd. ante B, xpuTtTOv
correxit S 5db. — twv >.ax£8at,p.ovitov SiaAuaai lo^ov cett. edd. Pcd Ag Va M Lb, xpu-
(StaXuaat, etiam M) Va. 7. toutoi? edd. TTTEiv Ao^ov Pa La R, ou sup. eiv et ou

ante S Vab M La Pa, toutoui; cett. edd. sup. ov in R, in marg. R xpuTXTOu, corr. ex

Pcd Ag Lb, correxit iam Sylb. 8. ouTcog xpuTtTOv, xpuTiTOu Xoyou Vb, u per corr. ex
IVI. — £7i’ dpyouc Vb. — in Vb est TtopEiav £1 .
— eS dvaSuvTWV' ou 7tp6ab'£ M. —
e correctura, fuit antea TtsTpav, Pa TtopEidv. quintum versum ponit post septimum Kays.,
9. TTpoaaopEva Ag. — tGv om. Vb. 10. Z. f. A. 1848, p. 1084, probat Sch Jb. f.

lpY;a6|jL£vo<; Pd. — l'ipr\az'^ B S\V M Pad Ph. 1868 p. 532. 16. ETtoTiETai Ag, t6 8’

Ag Vab, EXprjjE edd. rell. Lab Pc. 11. 5i8eT £7i6t|j. A M. 17. TTplv Td TcdpaXXa cpuaiv

La. — dTiaroiai Pc. 12. SoXi^oc et lyboq


|
TC^av XpEwv dcpixr;Tai edd. ante SW, cett.

M. 13. recepi Lobeckii coni, ad Phryn. |


I
edd. ex em. Lobeckii 1. 1. Trpiv rd Tta-
IV 12,2—6. 33

Toirs [j.£V By] ’ ApicTo^Yjixo? zat oi [X(kyzziQ a7csipo)(; sT)fov cn»p.[3a}^£a‘8'ai, t6 £ipTjp.£V&v'

zTZGi B£ uo’T£pov ou TzoXkdi<^ avacpaiv£iv 'zz xai zc z:zkoc, a*^£tv £[X£}y.}^£v 6 0‘£6c.

4. 'ET'£pa Be £v 't6t£ zoT<; M£crc)yjVLGi? '7(jv£|3atv£ tgiocutoc. Auy^iGxoG 5


[j.£TOtxoGvTO<; £V IlxapT^f) TY]V ^uyaT£pa £7T£Xap£v a7uoO>av£Tv, tjv a[j.a aYO[j.£voc

5 £(puY£v £/. M£(7(7 Tjvy]c. 7uo>.Xa)uc Be auTov cpoiTwvTa £7ui TO p.vT^j.a TTjC ^raiBo^

};0)(Y)G-(5CVT£? i7U7U£T? 170)7 ’ApxaBo)v aipoQ(jiv. ava/^0'£i^ B'£ zc v/jV ’1Q‘oj[J-TjV xai

zQ z^xX^riGiav xaTadTa? a?u£>w 0 Y£iT 0 d)? ou TupoBiBou? ty)v TiairpiBa aTuo/wpYjcai,

7U£i8'6[j.£vo? B'£ zoXi; pYp'zXGiv b%b toO p,avT£0)? xaiBa d>c oScrav o'j

YVTj(JiaV. 'oOUTa aX07w0Y0U(X£V0? . ou 7Up6T£pOV IB0^£V l.zyziy, TIplV Y) 6

10 7Uap,Y]X8‘£V £^ 't 6 8'£aTpOV Y] 17Y]V l£pO)G-UVY)V 1t6t£ "Rpa? £XOUG-a. aUTY, Bl


t£7w£Tv t£ TTjV TuaTBa d)[jLoX6Y£ij >tal i:^ Auxig^xou Y^vaixi 67uo[3a>.£(78'ai Bouvai' vuv

B£, £CpYj, TO T£ (XTUOppYjTOV £X(paiV0U(7a Y]XO) Xai 7UaU(TOU(7a £p.aUTY]V t£pO)p,£VYjV.

TauTa Bs eT^sysv, oti ev MEcrcrT^v-fj xa9'£cnrY)x6(;, Y^vaixoi; Up(op,£VY)(; y)

xa\ avBpoi; 7upoa7co8‘av’'r] g:i<; twv 7uaiBo)v, it; allov ty^v i£po)(7UVY]v p,£Ta/^o)p£Tv.

1-5 VG[Xt^OVT£? OUV TY]V Y^Valxa aXY]0‘^ Izjziv, B^EW te EI>;0VT0 lEpa^TEUCOp.EVrjV

EXEivY]^ xai Auxidxov <7UYYvw(7Ta l(pa(7av EipYao'8'ai.

pand|avTa cpdatv t 6 xp£d)v (xpewv Lob. SW D) corr ex e^eiv, d|£iv cett. edd. Pcd Ag.
d 9 iJtr)Tai: „priusquam quae a natura desci- 4. 9'i»Yax£pav Va. — aTiEXa^sv M Lb R, in

verunt, in debitum ordinem restituta fuerint, hoc e sup. d. 6. Xoyx^<^oivx£c Pd Ag. 7. £?

,
£? vo ip£()iw aS5>ic eXS' 6 vxa, ut ipse loquitur ante exxX. om. M. — dTioxwprjaai A codd-
Pausanias hanc rem explicans c. 13.“ Trplv 8. £tc edd. ante B R Pa, ev M, Iq cett.

om. M, jtY) xa Trap’ akla xd (puaiv x 6 |av XP- edd, Pcd Ag Lab Vab. — oSaav ayvr^ciay
Ag Pd Lb (x 6 |a XP^^'^ ^b, xP^^v etiam Lb. 10. £v xo 9>£axpov M {iq x. d*. sec.

Pacd M R), ?i(jt.ap yj y] xa Trap’ aXktx xd SW, et ita Lab), ei? edd. ante SW Pacd
(puaiv x 6 |av xps®'^ Vn (xpsd)v Vn) Vt, Ag, — kpoauv»^v R La Pa. — sxouaav Ag.
XT) xa Trap’ dXXa xd cpuaiv x6 |o)v XP* Pd, 11. x£ cm. Vab. — C(i.oXoY£t M- — ^>10-

Tcpiv xd Trap’ dXlaxd cpriai x 6 |a xped)v La, PaXXEO&ai Vb Ag La R. 12. d;i6pr)X0v Vb.
iipiv xd Tiap’ dHaxd cpuaiv x 6 |. XP* P^’ — £p.9aivouaa M Lb Va R, in hoc ex
ad cuius marg. haec: ypaTrxEOv lato? o^xw?' sup. lin,, £X9avouaa coni. Cor., cf. cap.

Tzph xd TrdpaXXa <puaiv 86 |av xs xpsd)v 15, 6. — Ttauouaa Vb La, cett. Tiauaouca,

dcptxTQxai (et sic legit Va) , xouxsaxt, xd in Pa R a expunct. — EauxTjv Va. —


TTapd (pdaiv xai 86 |av, oTov eaxt, x 6 XU 9 X 0 V lEpoupEVTjv edd. ante S mai., B codd.,

dvapXecpaq ei? v6 xpsd>7 sTcaveXS-toaiv aZbiq' praeter La (lEpopeviQv) et Va, qui habet

E^atcpvTic yap ’ 0 (pt,ov£i)? xiKpXog £y£v£xo, xaS-d^p lEpwpEvry, quod scribunt cett. edd. et maluit

1)v x6 l| dpxTjc, in Vb Tiap’ aXka. xd cpuaiv K. 13. hzytxo edd. ante SW codd. praeter

x6|a. 1. 8 e corr. in 8 -?) R. — xat 8 ti xai Va, in quo est EXsyev, hoc habent cett. edd.

01 |i.dvx£ic Va. — ou[jLpdX>.£a9'at, edd. ante — OXE 5j£v dv Vb. — xal^EaxT/d);, 0 super

S, Pa, aup.pan£a9'ai Ag La, auiappaX^Ea&ai (0, Pd. — i£poupL£'vT,f edd. ante S mai., B
Vb, aup.paX£a^ai cett. edd. Pcd Lb M R, codd. ,
lEpwpiEVT,? cett. edd. e coni. K.

in hoc X sup. X. 2. dvacpaivEt Va, dva- 14. xai in Pa sup. lin. addit. — Tipoa-

<paip£iv Ag Pd, supra p in Pd v, dva 9 av£~v 7to9'av(bv, Yj sup. wv, Pa. — ei dXXo i a. —
coni. Kays. p. 1082, solet P. variare con- lEpocJUVTjV R La Pad. !>. dXr^&Ei La. —
structionem. — £^£iv edd. ante C R Vab Vn i£pax£uaap.£vT,v Va. IG. xuXisxov La, Xu-

M La Pa, rjlsiv coni, Sylb,, ut est in Lb p. xicxo), supra lin. ov. Vb. — c^jy^w^xa M.
3
Pausanias II.
34 MESmNIAKA.
7 5. MsTa Bs TauTa sBoxst gcdIgi, xal yocp zhoGzov sto^ stcyjsi, to) 7vo-

Xs[JlO), 7T£[J.7:£!-V a58'(,C £<; A£lcpOl>(; £pY)(70[J-£V0UC 6x£p VlXTiC. £pO[J.£VOlC '5£ iypri-

G£v ^ ][u8'ia‘

ToTc TpiTwoBac 7Z£pl


(
3 to[j. 6 v ’I 9 -o)[j,ai:a Aii xpoWotc
cTTyj(7a(7tv B£7waBo)v api9'(x6v dic t:£vt£ didMGt 5

<7uv x(jB£1 7uoXe[xo’j yaTav M£C7 7 Y]vtBa Baijxow.


(

Zzuc yap IvEUc’ 0’JTOO?. OCTUOCTY] Be (7E 7Up6(76'E Tl8”/](7iv,

Y] B’ OTZIGO) 'VIGIC iGGl, Xai OU 8'e6v E^a7UaTWY]C.

£pB’ 6:r;rri t 6 /p£(ov. oct'/] B’ aXTvGia^i Tupo a>.Xo)v.

'8 Tauir’ axoucravTEC yEyovEvai te */]youvTO UTUsp auTwv T'r]v p,avT£iav, xal acpidt lO

BiBovKi ToO 7uo7.e[j-gg xpaTGc' GG yap aaTwv y£ e^^gvtcov evtoc Geiyou<; toU

’I8*wp-aTa TG lEpGv Aax£Batp.GviGG(^ TpGTspGUi; ava8'£VTac cp8"/)G’£(78‘ai. xai oi

|j-£v ‘luXivGGc xaTa<7XEGacT£(76‘ai TptTUGBa? sp.EX7.Gv' Gu yap GcpiGi TzzpiYjv ypr]-

p.aTa (oc yaXxGGc TUGiiQcradO^ar 6. twv Be tic AsXcpoiv tgv )(p7](Tp.Gv si^-^yyEtXEV

£C HjrapTYjV. 7UG 9 'Gp.£VGl(: Bs £V XGtVW [J-EV GgBeV (JCpi(7 lV E^SyEVSTG aVEGpsTv 15

9 (TGcpov, OtjiaXGc Bs toc pisv aXXa gli twv sTUicpavSv, yva)p.Y)v Bs, wc eB^^Xwctev,

aya8'GC, XGi-/](7 a[X£VGc, coc sToyz. ^'rjXoO TpiTUGBac sxaTov, tggtogc te, dcTG-

XEXpGp.piEVGGC £v TYipa xai BiXTGa ap.a aOTGlc sospsv coc avTjp O^yjpsGir/ic.

aTE Be o)V ayvcoc xai, Aax£Bai[j.Gvi(ov tgTc tgXXgTc, paGv Ms(7(7Y)vtGG^ s7.av-

8*av£v. avap.i 5 ac Bs auTGv avBpacriv aypGtxGic egy] 7 8'£ te ; [jlet’ auTwv si; tyjv 20

18'(op.T,v. xal coc vtj‘4 Taj(i(7Ta £7r£Xa[j.pav£v, ava8’sk tgu? TpiToBac tw 8‘£(o

— elpydcadbai M La, slpYOcadad^ca Va, b'£0V lors meme que tu tromperois le Dieu«
£pYaaaa9'ai malit F, £ipYdaO'ai cett. 1. ItoieT C, at edidit ou i>£6v, Kays. 1. 1, 1083 coni,

z(o TToX. Va. 2. epyiaafjLEvoic edcl. ante SW xai £i>.£ a' ov i^aizd.zriaoi.q. 9* zpp' \ oluit K.
codd. (ot, in rasura Lb) ,
„aut Ipopi-svoic — 07CY] Vb La. — auxY] 8’ La. — dX^Yiai

legendum aut y_pY]ffajji.£voi?“ B, £pY)ao[ji.£voi? Vb, sup. lin, 01. 10. xauxa D Pd Vb,
Va cett. edd., voluit Porson. 4. Tob? -aux' cett. edd. codd. 11. xo xou TtoXlpiou
A X K F, toT? codd. edd. cett. — TpwTw? xp. Valck. MS., xou tiokp-ou xp, edd. codd.
A X K F, npcozM codd., 01? sup. w Pa, 12. cpv^tJEauai M Pcd Ag Va Lb R, in hoc
TpcoTOi? cett. edd. Porson. 5. zvrjaaai 8uv sup, 9, 8uvTqa£xQ‘ai Pa Vb La. — xai
AXKF Vab Pa Lab, ffTrjaaaiv cett. edd. ol [Ji£v 7C0irixaai>ai om. La. 13. xaxa-
M Pcd Ag. — rplg Va. — SidcoGio Pd. ax£uda£(7S'ai scripsi, xaxaax£udaaaS'ai codd.
x:^8£i, u sup. 4 R. — |j.£^(jT]viav La. edd., vid. comm. 14. acowv pro Aslcpwv
7. £v£ua£v Vb, £vv£ua’ Pd. — dTzdzr] Pc, Vb. — ilziyy.r{kzo Ag, llziyyzilio Vb.
dTzdzri aio up. C Smin., d^ld.zr^ 8 £ g£ Tzpo- 15. TiEiboiJ-svoi?, u super £i, M, 7cuvS'avo-

rj^zzibcai^ A. 8. r) A M Va, 8’ Sch, ut p.£V0ic Va. — l^z^zyzzQ M. 16. oi[3aXXo?


voluit D praef. XXV, ^ V edd. cett. codd. Ag, 17. 7iT|Xoxpi7ro8ac Va. — x£ om SM,
— xTaic Vb. — y,(x\ £vS*£Ov edd. ante C est in cett. edd. codd, — d7TOX£xpu|Ji£vou;
codd., xai dv b'£ov coni, K, xai 08 i^Eov Vb R. 19. aYvk Pa Va, dyvoc Pc Vb,
cett. edd. ex emend. Xylandri, xai £vS'£OV dyvo)? M R> 20. sauxov Vb, auxov Pc
IgarcaxwY] coni. Camer., ,J’ ai mis xai dv Smin. vitio typoth.. ut videtur. - eiotjXS-e,
IV 12,7-13,2. 35

TOUTOi»!; By] tou? i:r{ki'^oug, ocZb'ic ic UTuapT-zjv axayYeXwv AaxsBaifji&vtoi^

(oj^sTO. MsaoTYjvtoui; Be, siBov, sirapa^s [xsv [Asya^oic, xaV svxa^ov. wdTcep 10

7]v, Trapa AaxsBaip,ovia)v sTvat’ TuapspLuSsTTo Bs ojxw; auTOuc 6 ^ApidToBYjiJLO?

Xsywv alXa ts a sv iroTc xapoy(7t.v sixo? TjV xai toU(; ^oXv^ouq TptTUoBa^,
5 e 7U£7UOlY]VXO yOCp T^BT;, 7U£pl TOU ’I&'W[J.aTa TOV fi(»){1.6v £(7TY](7£. 7 . HuVEpY) Be

xai ’Ocpt0V£a tov [j.dvTiv toutov, tov ex yEVETYjc TLKpXov, dva(3 X£ 6 ai Tcapa-

X6yo)(^ By] piaXid^u-a dv8‘po>7rwv’ IxElapE ydp ty]c XEcpaX^? d>.yYip-a a^TOv
i(7)(up6v, xal dv£p>.£^£v dx’ a^Tou.

XIII. Td Be evteuD^ev, sppETUs ydp y^By) to /pEwv sc r/Xoiciv Toiv

10 Me(J(7Y]vi(ov, 7upo£(n^[J-aiv£v oidToi^ Td piXXovTa 6 Q^eoi;. t6 te ydp ty]c ’ApTs-

[xiBo^ dyaT^jia, 6v )^«Xxouv xat adzo xai Td oTuXa, Tuap^xE tt/jv d(77:iBa‘ xai

’Api(7 ToBTQp-OU TW Ali TW ’IB'0)[JLdTa O^UEIV P-eHoVTO<; Td lEpEia 01 XplOl sm TOV

(io)[x6v aoTop-aToi xai (iia Td xspaTa svpd^avTsc d7uo9'V'iq(7xoo(7iv 6t:6 ty](;

7c7.Y)y%. TpiTOv Be dXTio oovsp^r) ocpidiv ‘


oi xovec ooviovte? ec t6 auTo dvd

I5 ;ud(jav vuxTa wpuovTo, teIoc Be xai aTcsj^copYjaav d 0‘p 6 oi t6 twv AaxE-


7:p6?

Baip-OVltOV (TTpaTOTsBoV. TaUTd te B*^ tov ’ApK7ToBY]p.OV £Tdpa<7 7 £ xai oveC-2 (

paTO? 0^1? £7Uiy£vo[X£VTj ToidBs. eBo‘^£v s^^isvai 01 [jLsXXovTi ic [J.dy^Y]v xai

d) 7cXl<7 [JL£VW TWV ISpElWV Td (77uXdy)(Va E 7UI TpaTS^Yi 7UpOX£T<l9'ai, TY)V Bs 01

0 'oyaTspa sTuicpav^vai p-sXaivav s(j6'^Ta sj^oocrav xai cpaivoooav to te OTspvov

20::ai ty)v ya(jTspa dvaTSTp.Y][X£va, s7ui<pav£T(7av Bs a7uoppTd>ai p.sv Td aTUO ty]^

edd. ante B, codd. edd. cett. — 8£ £VT£ub>£v om. La. — £p£'j:£ codd. 10.
}JL£t’ auTwv Smin., iterum vitio typogr. 7rpo£aiq!Jtav£v La. — auroTc om. Va. — 11. wv
1. luayYsXXwv AXKF Pa M Va, iTtaYyeXwv Va. — xaS'^X£ Herw. 12. [jleXXovtc?, sup.

La, aTrayYeXXwv cett. edd. Pc Lb Vb Ag, lin. oc, Vb. — kpa La. 13. IvapaSavTCc
dcj;ayy£Xo)v Pd,C S Kays. 1. 1.
tSiTiayysXwv Pa Vab M La edd. praeter B Sch, qui cum
2. [jLsaaryiou?, M. oisTSev Vb.
sup. ou, — Pcd Ag Lb Vn £vpa|avT£C scribunt (Ivpdi-

— £Tapa|av Herw. —
jxev om. edd. ante B |avT£C Pc), conf. Dind. praef. XXX. —
M Vb La Pa, habent cett. edd. Pcd Lb aTic M Va. 14. £c om. La, e; to a'jTO om.
Va Ag. —
eixa^wv Va. 3. napa om. La Va. 15. xata aiaaav edd. ante SW codd.,
Pa Vb R. — Jiap£[JLud'0~T0 Vb. 4. aXXa dtva 7Z. Va cett. edd., semper Paus. ava
M. — T£ est in La Vb Pa, in R sup. lin., cum xata coniungit cum Exaaroc, cf.
TcSi;,

om. cett. codd., aXla t£ xat d £v coni. S, Sch Philol. II 277. 16. t£ om. Vb La.
)iy(Ov otfjta cum anacoluthia in sequentibus 17. £|£Tvai Ag. 18. TrpoaxETao-ai La. 19.
Sch praef., Kays. Jb. f. Ph. 1854 p. 429 avatpav^vai Va Kays. p. 1083, „ recte
aXXa. T£ a GTrjaai. 5. Itotcoiyito La. — fortasse“ SW, immo male, £m 9 avT;vat cett.

£aTY](j£ Pc, £aTY)X£v (ff supcr x), eratne for- codd. edd., £ 7CicpavT)vai yctaripcc M oin.
tasse £aTifiX£vai — auv£pT| 8e i^cpiovia Vb. — [jLEXaiva Ag Pd. 20. dtvaT£7va[Ji£va M R,
6* t 09 iv£a La, locpiovEa Pa, ocpiovla, i sup. ad. marg. divaT£Tp.Tr]p.£va R. — ava 9 avET(jav
6, R. — TcapaAXoyw? Ag, TrapaXoyo) M, ;rapa- codd. edd., v. comm. — TOt aTro codd.

Xoyo^ La Pa, TrapaXoyo)? dv£[3>.£4icv R edd. praeter S Sch, qui ex corr. Schneideri
ad marg. 8. dtva[3X£4jat Pcd Ag Lb. scribunt Ta etti, sed est prolepsis quae

9. x(3t §£ om. Vab, in Pa expunct., ra dicitur, cb IX 14, 6 y.ari~pv/ov ywpav xat


36 MESSH NIAKA.
TptXTi^s^Yjc, acpsXs(j9'ai Bs auToO Ta oTula, avTl touttcov Bs (Tirscpocvov sTCiQ-sTvai

SxptiffoBv xai t[jLaTtov sTUtj^aXsiv T^suxov. s)(ovto^ Bs ’ApiG-ToBY)|xotj irdc ts aX);a

aS'U[JL(o? xai tov ovsipov YjyoDpivou TupoT^sysiv ol uou (3 lou TsXsuTvjv, oti oi

Ms(7(7'^Vl0l TO)V STUlCpaVWV T(X^ SXCpOpO:? STUOLOUVTTO £(7Tr£CpaVW[J.£VWV xai l|iaT!.a

E7cip£pXY][X£V6>v >.£uxa, aTCayy&X^Ei ’Ocpiov£(X tov [xavTiv o 5


)(
opocv eti, aXV 5
E^aicpvY]? Y£V£G‘8'at TDcpXov, w(j7U£p y£ xai 'zb apj(%. <7L>viY]<Jt By] xai

TOU TOTE, 03^ TOU^ (XVOcBuVTa? BUO £X TOU >;6)(0U Xat £<^ t6 )(p£a)V

4 aO 0'i^ IXO^ovTa^ toQ ’Ocptov£0)c touc ocpO^aT^p^otj^ eItuev y) IlL) 8 ‘ta. 2 . ’EvTau 8'a

’ApK7ToBY)p.O^ T(i TE OLXEla avaXoyt-^Op-SVO^, (e^) OuBeV (OCp£Xl[X0V ^ivovzo

cpovEU^ Q‘DYa“p6?, xai ^TpiBi oby^ opwv eti 67uou(jav (jwTY]piac slTuiBa, etui- io

xaTEffcpa^sv saoTOV -r\c, TuaiBo? tw Tacpcp, Ta [xsv av8*po)7uou XoyiG\kby

Y^xpvira ME(7(7Y)vtou? (7(6(7a^, "c6)(Y]? Be e^ t6 [j.y)Bev ayaY0U(7Y]<; ara te spya

aoTOo xai Ta pouX£Up.aTa. a^sB^avE Bs jBaatXEUcra^ sity] te xai sx too

5£j3B6[xou [JLY]va? £7ri};a(3wv (o5) %oXko6<;. toT^ Be Me(7(JY)vloi^ aTusYvcoxsvat Ta


TupaYjJ-a^ca TuaptcjTaTO, «(Jte xai o)p[XY] 0'av ix£<7tav zq Tobg AaxsBaip-ovtoo^ 15

aTUO(7T£X7^£tV * OOTO) (7Cp6Bpa XaTETU^Yj^SV aOTOU^ Y] TOU ’Apl(7ToBYi[XOU teXeoty].

xai TOUTO [XEV 6 B'U[jl6? etusct^^ev auTooi; |xy) Tuoi^cai' 3. (7 u)\.X£Y£vt£(; Be zq

EXxXY)(7tav padt^sa p-sv ouBsva, Aapv Bs (TTpaTY]Yov auToxpaTopa eiIovto.

6 Bs KXsovvtv TE a6Tw xai OuT^sa sX 6 [xevo? (Jovap)(OVTa? TapscxEoa^sTO

xai EX Twv TuapovTcov o-uvacj3tov [xay^Yjv’ £7UY]vaYxa^s yxp r\ te ToXtopxia xai 20

ooy Y]xi(7Ta 6 xai aru^ auToti Beo^, xai 7rpoBiacpB‘apa)(7i.v 6 tu 6 svBsia^.

6 apET^ {JLEV By) xai TO>.[XY][JLa(yiv ooBs tote axEBsT^os Ta twv MscaYjviwv ‘
dcTus-

8'avov Bs 01 TE (JTpaarY)YOi dcpidiv aruavTE^ xai twv aHwv ol Xoyoo [laAicjTa

a^toi. t6 Be aruo tootou [x^va? [xsv tuou tevts [xaXi(7Ta avTsdyov, 4. :uEpl

T^pTTa^ov Tot l| auT^c, X 21, 1, 5. dtTrayYe^^st. abest a codd. edd. cett,, cf, III 23, 2.
M La Pac. — locpiovia Pa La, ocpiovea, i 17. £ 1? edd. ante SW, Iq Lb Vab Vn Pc
sup. lin., R. — om. M Va. „nonne
Tov 6. cett. edd. 18. o58£va itouto |j.£v
^ 8a[jLi,v

cuviT)(7 i?“ SW, probat Kays. 1. 1., auviStai Lb. 19. xXeoviv La, KXeovviv rell. — a^»Ty

codd. edd. — 8e Pc La, 8^ Vb. 7. t 6 AXKF, auTW rell. edd. Lab. — (piXla

Tou y^pyiajJiou Herw., „quia sermo est de Pc La. 20. C7uva(|jwv [JUXxy]v La, ut voluit
oraculi particula". 8. Toi>c om. Va. 9, 6 S, scribunt SW D Sch, cf. I 39, 2. IV
dpiair. Lb. — toc om. M. — li; ins. C e 15, 7, a. £ 1 ? piax,Y)v edd. ante S Pa R, a. Iq

coni. F, probant Kays. 1. 1. Herw. (cui [xa^Tiv S B M Pcd As Lb Vab. — yap


tamen praestare videtur 6>q 0'L»8ev (?)cp£Xi|jLOV om. Va. 21. obyr\MavoL M. — vo dtu’ a^irou

ov YsvoiTo), cf. Iq dva)q>eA £5 IV 8, 5. VI 9, 7, edd. praeter Sch, qui t 6 uncis notat, abest
om. iq cett. edd. codd. 10. £7rouaav Ag. articulus a codd. 22. zol\ir\aaav^ Lb. —
11. £ 1? AXKF C Pa Vb, Iq cett. edd. 0'58£7roT£ edd. ante C codd., o'58£ t6t£ cett.

Pcd Ag- Lab Va. — &vS'pw7rous Lb. 12. edd. 23. t£ om. edd. ante B M R Pa
CtY 0 ’JOTf)c La, — T£ ante Ipya om Vb. 14. La Vab, est in Pcd Ag Lb cett. edd. —
8 t){jlou pro £p86pou La, — o5 inserendum Xoyoi Lb, — [jidtXiaTa om. Vb. — ol

esse censuit S, inseruerunt SW D Sch, p.aX, loy. a|. Va. 21. ttou om. Lb,
IV 13,2—14,3. 37

Bs TOV sviauTov ‘XT^yovTra sJsXituov i;y]v ’18*(o»xrjV, ::o>.£[j.Yi(7avT£5 £TTj toc Tcav^a

£ 1X 0 ^ 1 , xaS^a [By]| xat Tupiraio) TO 7:ot.Y][j-£va Icttiv’ ,

£txo(7'Tw B’ OL [j.£v xaToc TULovoc Ipya X(,T: 6 vT£^

cp£UYOv '*I 8 0)[j.aia)v £x [JxyaXwv op£ 0)v.


'

5 5. "O Be 7u6>.£[xo? £};a(3£V o6tO(^ teXo? £T£i xpwTO) TY]? TETapTTj; xal BEXaTT^i; 7

o!X(j[j-7utaBo?, Y]v Aao-[jL(ov KopCvO^io? Evixa (ttocBiov, ’A 8'Y)VYj<jt MeBovtiBojv ty,v

ap)^Y)V £Tl IpVTWV TY]V BeXETIV, Xai ETOUC "I^7U0[JL£V£l TETOCpTOl» T?;; apjTTj^

Y]VU(7[JL£V0U.

XIV. M£(7(7Y]Via)V Be 0<701C [X£V £TL>)TOV £V HlX’j6)Vt oSdai Xa\ £V ''ApyEl

10 7Tpo‘^£viai xai xapa twv 'ApxaBwv tkjlv, oOtoi [j,£v zocUTKg Tac ::6X£i^

a7U£)(wpY)(7av, £^ ’E7.£U(>Tva B'e ot too y£vouc twv i£p£ 0)v xai 0£aTc Tat; [ie-

yaXat; teTwoQvte; Ta opyia. 6 Bs 6 tcoIu; xa^a ira; rraTpiBa; Exa^Toi

Ta; ap)(aia; £(jx£Ba(78'Y](7av. 2. Aax£Bai[i6vioi Bs xpwira [j.ev tyjv 'I 0'c j{j,y]v
1
2

xa8'£Tlov I; sBacpo;, sTUEiTa xai Ta; Xoirra; :z61zic etiovte; Tjpouv. av£8'£(7av

15 Be xai (XTUO tc5v 7.acpupwv tw ’A[j.i>x}i.aiw TpiruoBa; ya7aou;‘ ’AcppoBiTY]; aya).-

[xa £(7Tiv EcjTYjxo; 6 tc6 t(o TpiTCoBi Tw TupwTw, "ApTspiiBo; Be 6tu6 tw BEDTspo),

KopY); Be t*^; Ai^jxYjTpo; 6 tu6 tw TpiTO). TauTa p.sv By] (iv£8'£(>av svTauQ-a, 3

T^; Bs y9]; ty]; MEddYjvia; ^Aaivaioi; [j.ev av£(7TrjXG(7iv 6 t 6 ’Apy£i(ov BiB6a(Ttv

im d-aldcGGT^ TaUTTjv r^v xai vUv eti oi ’A(7ivaToi v£[j,ovTai' toT; Be "AvBpo-

20 xXsou; (XTuoyovoi;, ^jv yap By) xai D'uyaTY]p ’AvBpoxX£T xai TaiBE; ty;; 8'Gya-

Tpo;, cpEUyovTE; Bs 67UO ty]v teXegtyjv tou "'AvBpoxTvSCj; oy^ovTO e; UTapTY^v.

2. St) e M Va receperunt edd. inde a S, 9. ouai Pacd M Va Lb R, ouatv Ag^

om. cett. edd. R Pacd Ag Vb Lab, expungit Vb La. — ev post xai om. La. 10. Tpo^o-
Kays., inclusi, cf. II 36, 2. I 1, 4. — vlai M, 7cpc|£V£ia? Vb. — i' Taura; rzo-

£iaiv AXKF Vb La Pa, larlv cett. edd. X£p.ov La. 11. TOi pro ol Pc. — Upwv
M Ped Ag Va Lb. 3. 8e oi Vb. 4. i&wixcwv AXKF codd., i£p£«v cett. edd. c coni.
Vb. 5. ou 8c 7r6X£[j.o; La. — tcXo; om. Sylb. 13. £T/£ 8 aj&Y]aav Pd. 14. £i; R.

Ag Ped M Lb, in R sup. lin addit. — 15. TO)v ’A[jLUxXalwv codd. (tw apuxXamav
£iT£ pro £T£i Va. — xai SexaTT); in R sup. M), t(T) ’AijL’jx5^au.) ’A:; 6 aawv'. Ilerw., rcctc

lin. addit. 6. Arfc[Xfov legit Amas., 8aaiJ.ov dicit: omissum nomen non tnctnr locus III

Vb, sup. lin. 6). — post Aaap-wv inserit 10, 8 ,


at cf. 111 18, 8 , 9. 19. b. — ’Avpo-
M xai, Va o, quod recepp. SW, Aaa[j.o)v SiTT); usque ad tw rpiTt.) includunt SW D
KopivB'io; cett. edd. codd. — [x£8ovti8o>v volentibus O. Mueller. et Hirt. in lioettigcri

Pac Vab Lab, ut solent. 7. eti Amalthea 1 j). 260. IG. tw Tpwro) om.
om. Va, at habet ad marg. superiorem. Pc Lb At: R, Tw TCpOTO) marg, R. —
— 8£xaTT)v AXK codd. (silet M), 8£xa-
j
’ApT£[ju8o; "(~) rpiTO) \ a ad raar<4 .

£Tiv s. 8 ex£tiv voluit Sylb., voluit etiam 17. r, Af.txr.Tpo; edd. ante C codd., tt;;

Loescherus, 8£xa£T7^ vult K, 8£xa£TY]v seri-


|

Ar)[jLyiTpo; cett. edd. e 111 18. 8 ,


Amas, xai
bunt F C, 8 ex£tiv sive 8£xa£T^ Cor., 8 ex£tiv
j

|
pro Tj legisse videtur. — 8 t; Pa ad mare.

recepp. cett. edd., 8£xa£TTiv (sic) Palmer. MS. — av£l>r,xav La. — Ivtaura Va. 20. 8t) om.
38 MES2HNIAKA.

4T0UT01C TY)V 'ra[A£tav xa>;OU|xsv*/]v a7T0vs[j.GU(TL 3. T(X Bs s? auTOu^ MsGd'/]-

VtOU(^ /TOCpa A«>t£b(Xl[J-OVttOV Z(jyzv OOTMC. TUpcOTOV IJ,£V OCUTOTc £ 7UdCYOU<7 lV opxov

[XT^T£ a:roo-Ty]vaL tt:'otz atJTwv [j//]T£ ocXXo £pYa<7a<78'ai v£WT£pov |j.y]B£v’

B£U17£pa B£ (popov tJ.£V OuB£Va iTUSTOC^OCV £tpY)[jivov, 01 B'£ TWV Y£WpYOU[J,£VO)V


7cp0£T7U0v <7cpi(jtv a7rocp£p£!,v £? I:uapi:Y]v xavTtov ^/][ji(7 £a. :rpO£ip-/]To Bs; xai 5
£7d Tac Ixcpopa? twv [6ocgl1so)v xod aXT^wv -ow £v t£>.£i xat avBpa^ Ix

M£0T(7Y)viac xal Tac ruvodxoc^ iv iad^yjzi y]X£Iv [X£Xatv‘^' xaViroT? 7uapa[3a(7iv


b S7U£X£l'70 TUOlVV]. £C TljJXOpiaC B£ XC o(3pi^OV TOGi^ M£(7G'TjVl00C. TupTaiO)
£^

:T£7I0lY]p-£Va £(7TtV'

WG-7T£p OVOt [J.£YaXOLC a/^8'£G-l 17£tp6[J.£VOl, 10

B£(77U0(70V0LG’1 Cp£pOVT£^ XVXYXaLYjC 6~0 };OYP^C

“/jfj.tou TcavToc ooov xocpTTOv apoopa fipsi.


OTt B£ xai o-o[X7U£v8'£Tv £X£iTO xdzoTc avdcYXTi, })zbr\lo)xzy iv twB£'

B£<77u6Ta(: OLp.c6^ovT£^, 6[j.S)c aXoyoi t£ xai aOToi,

£UT£ "jLv’ ou}.o[jivy ixoTpa xi/oi Q-avaTOo. 15

4. Toiootoiv oov 01 M£ 0‘crTjVLot, xaT£tXyjCpOTO)v, xai ap.a Ic toc [j,£}>.Xov"a

Vb. 1, TT)v ante 'ra[j.. oni. M. — 'Ta^xiav 0 sup. at, in R. 6. /.al xwv dXXwv xwv
codd. edd. ante D, "i*aiJt.£iav D, "rafjisiav Vb SW D, y.al dXX(ov xwv edd. cett. M
Sch. — a7iov£|jLOuaiv S B SW Pd Vb Ag Pacd Ag Lab Vn, utrumque xwv om. Va. —
M Lab, d7TOV£(j.oua(. R Pac Va Yn cett. edd. dvSpa Pcd M Ag Va Lb R, in hoc q sup.
— e? TTOu? M£aa. Vb. 3, (i;roai:9]vai xz La. a. dvSpa? Pa La Vb cett. edd. 8. driEXEixo
— aXlov Pc. 4. 8£UT£pov edd. ante B Vab codd. AXKF, znzxzno cett. edd. ex
M Lab Pa, 8£UT£pa cett. edd. Pcd Ag, cf. i
emend. Sylb., quam probat F. — xip.wptav
1 9, 6. 29, 5. IV 19, 3. 20, 10. V 27, 6. ^

R M Lb, xip.o)pia? Va, xi[Juopiai rell. codd.


— {)7i£Ta|av La, anixaloiv M. — £tpTi[ji.£vov,
'

edd. ante SW, qui scribunt zq xi,p.o)pia?,

Twv 8 e y£6)pY. edd. praeter B D Sch, qui |


quod recepp. D Sch. 9. 7i:£7coiY]p.£vat, zanv
scribunt cum codd. £ipr,[ji£vov, oi §£ t:wv j
A M, TZZTioiTiixzvca zlaiv cett. edd. ante SW,
yEtopy. 5. xpocpwv codd. edd., incl. Sch, 7C£TConq[JL£va laxiv cett. codd. edd. 10. ovot,?,
j

interpolationem Musuri esse censet Franz. q expunct, ,


Vb. — x£t,p(0 [Ji£vot, Vb Pd.
Jb. f. wiss. Krit. 1841 p. 222, cpopov conie- 11. U 7ZG edd. ante S Lab. — Xuyr]p?j? M. 12.
cerat Sch in praef. edit. SW vol. II p. XXVIII, Trdvu'’ Q^yacov edd. ante S, Bernhardy Wiss.
Tpocpr^jV mavult Schneider, :rpo£TTOv Kays. Synt. p. 334, Ag Pc, :rav, oaaov S B SW D
1084, retinens a:rocp£p£(.v, quod recei)i. — ex coni. K, Tzyyxbq oaov Ahrens. Sch Bergk.
a 7C 09 £p£iv codd. edd. ante B (om. Vb), Tvrt. frg. 6, ::dvS'’ oatov M Lab Vn Vt
a-£cp£pov D Sch. — noLvxa. r^[i.iazoL VI) Pa Pa R, 7tdvt>’ o<JOv Pd Vab, Schneidew.
La edd. ante B, D, Tidvxtov xd :q[j.i(j£a B SW
j

Philol. 1. 1. '/)[juaa 7cdvS>’ oaaov. — xaproov,


8 La, —
j

Sch cum cett. codd. (M xd omisso corr. in x.apTTOv, Pc. 13. £xi e

Ttdvxa, xd Tidvxtov xd Va), „j’ai mis zyxzao Pd, zdzi Va, sup. lin. eV-Eixo. —
Tcdvxwv xd y]ixi(7za d’apres les manuscrits xup.TC£Q'£Tv M. 14. olixoVCovzaq R Va Vn
1410 et 1411“ C, at non fecit, Tcdvxa xd Lb, £ sup. a in R, oqj.o)^ovx£ Pd. —

]

Tfip.ia£a Schneidewin. Philol. 1 588, Sch apud alXoyioi Vb Pd. 15. E^xai La. xiva 0 'Ya.
SW praef. II p. XXVIII voluit scribere oi Pa R Vab La. — Q'avdxot,o La. 16. xwv
8 e xwv, ^Ecopy. cpopov acptaiv aTzzcpzpov zq Ut:. M£ao'ir]viwv Va, xou? MEaoviviou? A X K F,
Tcdvxfov xd Tiixiaza. — TipoEtprjxai M Yi R, marg. R Vt Pa, oi Mzairyioi cett. edd.
IV 14,4—15,1. 59

ouBsv opwvirsc Trapa -roiv Aaxo5ai[xovuov ^.piAavb'po)7:ov. xpo “£ i5rj twv :rap6v-

TO)v TsO^vavai [j.a)ro[jivouc •?) 7.at t6 TuapaTzav sx I UaotuovvTi^jG-j cpsuyovTac

oi)TS'70'ai vopiiJovTs? aip£TO)-spa, acpiCTadO^ai TrdcvTwc £yivo)G-xov. svYjyov ?)£

ou)r -/]xt(7 Ta £^ TOUTO xal oi vswTspot, TuoXsp.ou 'j.'oV sTi a;:£ipo)C zyowzzc. Aa|j-

5xpoi ovT£<; Ta cppovY][AaTa ymi axo8*av£Tv -pozvj.bY/Tzz £v £}.£uO*£pa tt,

xaTpiSi, £i *Aal Toc yXka £uBatp-6vo)^ ^ou}^£’j£iv -ap£i-^. 5. ’E7:£TpaoY( ^£7


v£6ty]c xai aXXa/oD i:9jc M£(j(7Y)viac, ot ?^£ aptoTOL xal apiO-p.ov ::A£T'7 tgi ;:£pi

TY)v ’AvBaviav, £v ?>£ au^-oT? xat 'ApKTTopivYjf:, 6c xai vov £T' ro; '/ipo)? £/£i

Tuapa M£^(7'/]vtoi^ -i[jAc. xai oi /.ai "ra ^(zvIgzo):: £7ui'.pav£<7T£pa Orapiai

10 VOJAt^OUG^r NL7,0T£X£ia yOCp [AY)Tpi aUTOU BaijAGVa “?1 D‘£GV ?)paXGVTl £?xa-

cpivGv o-GYY£V£(78'at XiyoDai. TGiauTa ?)£ xai Max£B6vac £t:\ ’()AGij.7:La?)!, xa\

£7cl 'ApiCJTGBaiJwOC ZlXGOWlGGC GlBa £ipY)x6T7a^. BtOCCpOpa TG'7Gv5£ Y,V ’


M£<7CTY,-

vioi
Y'^?
£G-7t:gig!J(71v ’
ApKT^uopivYjv "Hp(xxX£T iraiSa ?) Ati, o)(77:£p ’
Vyi^av-

?>pov ’'A[A[ao)vi Gi Max£B6v£c xat ApaTGv "AcrxXvjTiifi) HixgoV/igi’



\pi'7TG[j.£V£i

15 Be xaT£pa "E}^X'/]VC()V pAv oi tzoWoi IluppGv cpadlv £tvai, M£(7(7Y]vig’J!: 5'£ GlSa

y.uzo’jQ £7ui 'zcd(; crTuovBaTc 'ApirjTGpivYjv Nixop.YjBoGc xaXGGVTa;. gOtg^ p.£v

gOv ax[AyZtov -/jXtxia xoct tgX[j//] xai a}AGi twv £v t£}v£i “apoVcGVGv £t:i ty,v

a7TG(7Ta(7tV. £T:pa<7(7£TG Be TaGTa GGX EgO^GC £X TGG (paVEpGG. XpGOa Be Er

’'ApYor xai ::apa tggc ’ApxcicBac a7U£(7T£l>.Gv, ei (Tcpto^iv aTrpGcpa^riG-Twr xai

20 [AYjBsV £vB££<7T£pO)(^ Yj ETTl TGG TTGlEp.GG “GG TTpOTEpGG a[J.GVat 0'£);Yj(7OG'7lV.

XV. A2c Be "a te ykXy zc tgv 7u6Xe[jlov £TGtp.a Tjv aOrGir xg^i toc

axG To)v (7G[Ap.a/(«)v 7UpGQ'G[j-GT£pa 7upG<TEBox(ov. xai ’


VpyElGtr y,By, xai
'
ApxacJi Xa[j.7upw^ tg zq tggc. AaxEBaip.GviGGc s/^6'Gr e£7]7utg. ggtcoc yzzG-Tr^Gyy

Pacd Ag R Vb Lb M, toioutov o3v ol touc edd. — - Spaxovxa Vab La Pa R. 11. y.Eyouriv

fj-EffOTiviou? xaTEi^. §£ /.ai La. 1, oOSev M Vb Ag Pd. 12. dpiGToSf,fjLOu Va M R


cpwvT£c Sch., oOS^v £vopo>VT£c cocld. edd. Pa. — !i!ix(oviO'j? om. R, ad marg. Pa R
— T^poc T£>.£i La , TzpoQ teXy) edd. ante dpiaxo5dp.a xixuoiviouc- —
Smai. codd. rell., jrpo t£ Stj cett. edd. ex (popd codd. AXK , (5'.d9opa ex emend.
emend. Porsoni, izpo zz ttSv coni. C, r^po Sylb. cett. edd,. fort. Stdcpopov, ef. coli. II

y£ Srj Lob. ad Phryn. p. 215 n., Tzpo xz 26, 9. — ZQ TGaovhE.' Sch MS., at cf. II

TjSTf] coni. S; C in notis T. V se reposuisse 26, 9. 13. laTzioaaiv, oi .sui>. i R. etiouxiv

Tipoi; xzloq xwv affirmat. 2. T£Q'Yjvai marg. P c. 14. Ol }.ax£5ai|xove; \d). dox/.r,::too

Vt. — [Jia'AO[ji.£voi? codd., p.a)(^oii.£vou? edd. Va. 15. |i.£v inserunt echl. iiulc .» H cum
3. vo|Jii^ovTa? Vb, vojxi^ovTa La Pa, vo|jt.i^ovT£; i Pcd Va Ag Lb M, om. cett. edd. codd.
cett,, in R a sup. £. — EyiYvtoaxov edd. 16. auTo; codd. edd. ante I). aOxou; coni.
ante D codd., lyivwaxov D Sch Va. 4. Sch in epist. cril. S\V 11 p. XXV. rcccpp.

ou^VixiaTa M, ut solet. 5. xr zkz\>bzpct -rrj 1) Sch. — dpioTO|JLEvr, A M. h. I. et postea.

Lb; 6. Z7zzxp6.nr\ R M Va, in R cp sup. — XuxoijifjSou? Pcd Ag Lb. — ooTO'. \ b.

EJiEarpacpr^ Pcd Ag. 7. vzixt^q La, veco-Hj? Vb. i 17. Tapo^uvov \’b La Pa R. 18, xp’J 9 a; M.
9. xara pro xai xa Vb. 10. p.r,Tpi M Pd \hi 21. Tov om. La. — xd ante

Ag D Sch, IXpt Vb Lab Pac Vn, uLTjXEpi cett.


'

dred om. M. 22. ydp <»m. Va.


40 MESSHNIAKA.

£^£i TptaxodTw (X£v xal £vai7C{) [X£i:a 46'w[X'/)(; aXw(jtv, T£irapT(p ^£ xpiTY)?

oXupLTutdcBoc Jtai £?xo(7t%, y]v ’lxapoc T;u£pY)(7i£u?. £vi)ta (jmBtov. 'AS^vY^cTt Be

ot xa^’ £viauT0v Y)(jav ^By] i:6t£ ap)(0VT£(;, xai 'A8'Y)vawi? TAvjcjta^


%X®^-
2 £V B£ Aax£Bat[i.ovt ot tiv£^ iTY]vtxaOTa pa(ji>.£U0VT£?, TupTaTo(; [jl£V tk
6v6[iaTa oOx £ypa4»£, Tiavo? £TC0t7]C7£v Iv toT? ,£:t£(ji A£cotl>xi5y)v (3a(7tX£a5
-
£7rl i:oOB£ £ivat toQ 7coX£[jlol>. "Piavw pi£v o3v £Y(oy£ o^Bapico^ xaTa y£ itoDto

(juvO^iqcrojxai ‘
Tupi:aTov ^£ xal 00 XEyovira £tpY]X£vai Tt? av Iv irwBs

'/]yoTxo. IX£y£Ta yap £<; tov :wp6i:£p6v lainv auirw x6X£[jlov'

apicp’ auT^ Ipidc^ovir^ Ivvia xal Blx’ Ity]

v(oX£[X£w^, ai£i iraXa(7LCppova B'U[jl6v £)^ovi:£^, . lo

ody^.ri'U(x\ TraTipwv YjfjL£Tr£p(j)v 7uaT£p£^.

SB^Xa o3v £(7TIV C05 U(7T£pOV 'TpiT'^ y£V£a "TOV 7c 6X£[JLOV Ot M£(J(7Yivi0l t6vB£
£7UoX£;j-Yj(TaV, a7UoB£LXVL>(7l T£ TOS (7UV£)(£^ ^OCGlkzOOVTXi; TYjVlXafJTa

Iv STuapiTY] ’Ava‘^avBpov E8puxpai:oD(; toO UoXuBwpou, ty]!; BI oixiac ty)^

£iT£pa^ ’Ava‘4iBa(xov Z£tj‘^LBa[jLOL> 'zou ’Ap)(iBa[JLoa toO 0 £otu 6[X7uol>. xaTljSr^vis

Bl 1^ azoyovov 0 £otw6[jl7uou ^iTapTov, oxt ’ApxtBa[xo? 6 0£O7r6[JLxoy Tzpo-

ocTzid^ocvs ^uou Tzoczpdc xal Ic Z£u‘^iBa[j.ov utiBoOv ovTa y) 0£O7u6[jlxou 7U£pi^X0'£v

1. evvtxTW S M Vab Lb Pac R, in La Ag M (x£pov pro 7tp6x£pov M) Va Lb. —


alterum v sup. vers., £v(xtw Pd. 2. ixapo? Tov 7ioX£p.ov A X K F, Tov om, cett. edd.
Vb. 3. oij xair’ Iviaurov Sch MS., sed ut codd. 9. (i|Jt.cp’ a'axT) 8’ scripsi, cf. Hom, Ib,
VI 19, 13 Ttw, non ^8r), dicendum erat. III 70. XVI 526, (3:p.9’ auxTjv 8’ edd. codd.
— Auaia? SW e vestigiis Va, qui iTjaia? (aOTTjv 8e m Pa, 81 etiam R Vb), ajxqjt»)

habet et ex auctoritate Palmerii MS., qui tc!) 8£ VI 279, ubi ap,cp’


Strab. a^xS 8’

tamen Exerc. p. 700 in marmore Pario Schwartz. Herm. XXXIV 428 n. 5, qui et
Tlesiam restituendum esse docet, ubi Sel- ipse apud Pausaniam dativum requirit. —
denus Auaia legisse sibi videbatur, sed lp.dx^ovxo Ivvia xat, dixoc kvf\ Vb, 8lxa etiam
lapidis lectio ambigua est, cf. Boeckh. C. La Pa, 8£za£xr] Va, Ivv£ajtai8£x’ edd, ante
L G. II p. 301 et Sch apud SW praef. S, Ivvia Jta'. 8|jc’ cett. edd. codd. 10. v£w-
II p. XXVIII sqq., vXr^ua? Vb, TXrjaiac >.£pl(i)<g La, vwXEpatwc Pc. 13. d7ro8£ixvu-
edd. codd. cett. 4. Iv 8e AajteSaifxovioi? ouai x£ Ig atrdpxYiv Pd, a7ro8£iyvuai x£ Va,

vive? edd. ante B codd. (8e om. Pd M, I? ajidpxY] Ag. 14. dll^av8pov A Vb Lb
viv£? Va Pc, viT£c La, abest ab M R), in M R, ad marg. R dvd|av8pov. — Eupuxld-
R ad marg. xiv£?, cett. edd. Iv §£ Aax£8ai- xouij Vb, Eupuxpdxou? dva|i8ap.ov Va ad
povi oiTt,v£c. — TV)vi>tauxa recepp. e Lab M marg. infer. — ’A7i:ollo8o>pou codd. edd.
Va SW Sch, est etiam in cett. codd., abest ante C, xou d dTCollo8wpou La, d7to>.X&)8(i()pou

a cett. edd. 5. £ypa^{;£v Pad M R. — Vb, rioXu8(opou cett. edd. ex emend. Sylb.
^lavQC 8’ edd. La Pa, ^lavo? 81 cett. codd. coli. III 3, in quam incidit etiam Palmer.
— ETOfftv edd. ante B M Ag Vb Va Pa R MS. 15. xou ante ’Apy. om. Va. — xaxIpYiv.

Lab, OT£(7i cett. edd. Pcd. 8, riYZiTO AXKF ©EOTTOfXTTOU om. M R, sed hic addidit
Ag Pac AI R Vab La, ^ydiro cett. edd. ex in marg., "/axl,8T) Va La. 16. ig om. Vb.
emend. Sylb. Pd Lb Vn. d<; Pa R, in — — 6 ante Oeott. om. La. 17. pExd pro
hoc Iq sup. lin. a5xw lau edd. ante — xou Lb. — £’j|i8ap.ov La. — ©EOTiopTrou
B R Vb La Pa, lauv «'jtw cett, edd. Pcd 7r£piT)13*£v T| dcpy-fi A X K F, 0. tt. dpyi]
IV 15,2-6. 41

ocpyri. Azo)zuyihy]q Vz [xe^a AY)[xapaTov (iacjiXe-jcrac cpaivsTai ’Api(JT(ovo?*

0£O7u6[jlxou Bs ''ApicTTwv aTuoyovo^ SpBop.OC.

2. Tots Bs 01 Mecrcri^vioi AaxsBat-ij.ovLoi:; TU|j.|iaX7.otj'7!.v sv Aspai^ zaXou -


l^ivocu; (jcpsirspa^, sirsi TupwTO) [xsTa ty]v a7:6cnra(jiv *
Bs ap/poTepoic
5 ot (7U[JL[xa/OL xai VIXY] p.£v zyzvzzo ouBsT£po)v (7acpTjC, ’ Api(7TO{j.£'/r|V Bs £pya
cpacTiv a7UoB£rja(j6'at TuXfova '/) avBpa Iva zly.bc v^v, w(7 T£ xa\ [ia(jt>.£a ij.£Ta

TY]V p.a)(Y]V "^pouvTo «UTOv, yap xai y£vouc Toiv AkuTiBoiv, ::apaiTO'j;j.£vo'j

^£ o3t(o G-TpaTTYjyov auTOxpaTopa £iXovto. ’ApiG-Topiv£i ^£ 7:apiG-TaT0 |j,y]^’ 5


av aXT^ov aTua^iwcrai 7ua0'£tv ti £V 7woX£|j.(o Bpaa-av-a aOToi

10 |X£VT0i xal xpo TuavTO? £VO[;-i^£v £lva(, zzi ap/^opivcu tou ;ug};£[xo'j Aay.£Bai|xo-

vioL»? yoiZ(x.%kr\^c(.'^zcc cpaiv£(j8'at zal £^ p.£XlovTa (j^pio-i oo(i£poj':£pov. aT£


B£ outw? £XO)v, acpi>:6[X£V0^ vuzTwp £C ^Y]V Aax£5aip-Gva avaTiO‘Y]'7tv aG-::iBa

Tupo^ Tov T% XaXxiGiXGU vaov ' £7U£y£ypa7TTG ^£ 'ApKj^^GjjivriV a-G IlTuapTia-

Twv BiBovai 6'£w.

15 3. ’Ey£V£i7G ^£ xal Aax£Bai[XGviGL$ [xdvzzu[m z/. A£}/.pwv tgv ’ A&TjvocTgv 6

£7Uay£G’Q'ai (JG[JL(3 ggXgV. OCTZOGZzkXoOGlV GGV TZ0(.pd(. zobc ’AO"rjVaiGGC TGV T£

)(pY](7[x6v a7uayy£)^GGVTa? xai avBpa aiTGUvTa^ ?:apaiv£G-GVTa a y^pr, ccpiG-tv.

’AD>Y]vaTGi B£ G5B£iT£pa 9'£Xgvt£(;, ggt£ Aa7w£Bai[j.GVLG’Jc av£*j tj.£yaX(ov xivBgvwv

7upG(7>.ap£Tv [j.Glpav tS)V £v ri£XG7:GvviQ(7oi i:y]v apic^TrjV, ggts a-jTGi r:GC^<xy,ooGca

20tgO 6'£gg, Tzpbg TauTa £‘4sopi(j/wGG(7i, zai, yap TupTccLGc ^iBac?xaAGc ypatj.-

p.(XTtOV VGGV T£ TlXlGTOL Z'/Ziy BgXWV Xai TGV £T£pGV TCOV TgBwV /0)AG?. TGGTGV

^TZOGZzWoUGl^V zc H'7UapTY)V. 6 B£ aCpLx6p.£VG^ iBia T£ GOXc £V T£).£l. Xal

cett. edd. codd., cf. D praef. XVII. zz codd. edd. cett. 8. :zctp(zzav Va. J).

1. pisira (p.£Ta om, Lb) ATi[ji.apaTOu irou auTw [0.EV "01 edd. ante B, tjzo) [xevto'.

(t:ou om. Va) edd. ante C codd., [ji.£-i:a cett. edd., habent abzo) Lab Vb. 10.
AY][jiapaTOv tov cett. edd. e coni. F, £v6[j.i^ov m Pd Ag Vab. Evoii-r^E*:' edd.
— (3aad£uoat edd. ante C R Vb La Pa ante B, £v6[jus£v cett. edd. Pac Lab, ajTot»
(Paad£i5aai R Pa), ^ctadz6aag cett. edd. [JLEVTOl 71. 71. £V0|Xl'^£V ElVat COIli. S. 11. zi
codd. 2. Tou dp(<Tv. Pa R. — £u(38opt.oc [jLEXXovTa - vuKT(.)p om. M). 13. ztzz-

Vb Ag-, £u|58. La. 3. 8 e om. Vb. — Ime- zizpoiTZzo Lb. 15. aiitrivaiwv Pc Ag Lb.
8ai(jiovtouc auX>.ap.l3(it>.Xouaiv Vb (XXaexpunct.), Tiva
'

AS‘r]vau,t)v Schmitt Philol. XI 479.


aujj,pdtXouat, M. 4. (jipzvepaii; Va. Twv Ttva ’A5'r,vato)v Sch Jb. f. Ph. 1864,
5. ou8£T£(ov La. — apiaTO|j.£VY]v, v expuncto, p. 43, at cf. V 4, 3. Thuc. I 103, 2. 1«. —
M. 6. d7To8£|aa9'at, Pd Ag. — TtXiova ou|ji.poXov Ag Pd. 17. izocYYZ/./.dJwzx; Pc
scripsi, ttXeov zi codd. edd., non dicunt Vb ,
a77a'j7£XouvTa \ — ahouvTE; M
Graeci Ipya ).api7rpws, sed Xap.7i:pa SiizoSd^a- Va R, in Lb z: corr. in a;, in R a; sup.

(sd'ai, cf. I 24, 7. — £va om. La. 7. Aitcu- £?. 18. l-EXov-a;. £ sup. a, La. — ).a/.£-

T:ia8fi)v edd. ante D codd. (a?7ruTi,a8(ov Vab 8aipovioi; Va. 19. 0'j8l edd. ante C codd.,

Lab), Ai7iUTi8wv Palmer. •


MS., recepp. D ou8’ aOrc; M, obzz cett. edd. 20. £;£’jp'-

Sch. — 'jrapaiTOup.Evou 8e D Sch e coni. ,


sxouaiv M \'b Pd Ag. 21. twv Iteoov Va.
Schaeferi, cf. Sch in epist. erit. XIX, j
— R Pacd Lab, yo/.r^ \'ab, yT}.z*
42 ME^SHNIAKA.

<7uvayo)v o7:6go'ji; /ic/X Ta zXzyiXcc /,ai Ta stu’/] crcpiGri t<x ava:rai(7 'a

7 4. ''EviauTw Bs 'j(ji:sp&v Trepi Ta(; Aspa^ aycovoc, -/jxovTcov aixcpoTspotc xai



tc5v aup.[xa/cov, xaps^rxsaa^ovTo coc p-a/;/]v (juva^iovTs^ M t(o xaXoL»[j.£vw Ka-
Tcpou Gr\\),7,Ti. MscTcnQviGic |j-£v oSv ’HXsToi xai \ApxaBsc, Itl Bs s£ ’'ApyoG^

(xcpixsTO xai Hixuwvo? |3o'^8‘£(,a. TuapYjcrav Bs xai ocroi xporspov twv Msctcty)- 5>

vifov scpsuyov sxogctuoc, ''ET.s-jcTvoi; ts oIc :raTpiov Bpav ira opyta irwv

[AeyaXtov 0£wv, xal oi "AvBpoxXIoL»? aTuoyovot' xai yap. oi c>!j(7rT£’jcravi:£c

8 p.aAi(7 ira fjcpLcjiv '^(lav oOtol Aax£Baip.ovLoi? Bl KopivB^ioi <ju[X[j.a)^r-

(7ovir£5, xal A£7Up£air6)v tivec xaira £)^B‘ 0 ? iro ^HXsioiV. KgivolIoic, B£ opxot,

rupo? a[XcpoT£poGc v^rrav. to B'£ xo)ptov tcDto, Karupoi» (>Yj[j.a, £<7 ti pAv Ivio*

XtevuxXtqPO) iVl£(7(7Y]viac, "Hpax)^£a B£ aGTo8'i opxov £tuI iropicov xaTupou

toTc Ny]};£coc Tiatcl Bouvai xal 7.aP£Tv Tiapa £X£iv(ov 7v£yGU(7iv.

XVI. A>c B'£ a[J.CpGT£pG!.C 7UpG£8'GOraV-G Gl [J.aVT£l^, AaX£BaL[J.GVlGLC p.£V

''Exac aTTGyGvoc it£ xal g[j,(6vg[j.gc "Exa tgg ggv i:gic "'ApicnrGBYjij.GG rraicrlv

eX&OVTOC £C l]:uapi:Y]V, TGTc B£ M£(7(7’/]VtGl? 0 £GxXgc’ £y£yGV£t B£ G 0 £GxXg? 1-5-

gOttg? octtg Ea[j.avi:iBGc, EG[j.avirt.v B'£ Gvira ’HX£Tgv twv ’Ia[j.iBo)v Kp£(7cpGVT'^c

£7CY)yay£TG £C M£(7(7T(]VyiV *
TGT£ B'£ 7UapGVT0)V Xal TOJV [J,avir£0)v (J'JV (ppGVY)p.air!.

2 ap.cpoir£pGi |j.aXXov y]:r£iyGvirG ic ttjv [J.a/TjV, xal TjV p.£v xal ira irwv aX^^-fov

:rpo8‘U[j,a, r]XiyXccc ixocGroc zlyzv y] po)[j.TjC, [j.aXicTTa B'£ \AvacavBpGc 'zz 6

Twv Aax£Baip,Gvi(.)v fiacriX£Gc xal oi izzpX aOTGv iroW ICxapiriairfiiv ’


rrapa M£(7- 20

(7^/)vuov B£ oi ’
AvBpGxX£GG? aTTGyGVGi 4>ivTac xal 'AvBpGxX^c xal oi cruvTEiray-

p-EVGt, crcptTLv £r^£Lpo)virG_ avBp£c ayaO'Gl yLV£(78'ai. T^piraiGc Bl xal oi irwv

Ag. 1, auvdytov edd. ante SW codd. I


ante B Pa Va, marg. R, sxaaxoc Vb, Ixdc
praeter Va, in quo est auvayaycbv^ quod M R Lab Pc, marg. Pa, ''Exa? Pd Ag cett.

rccepp. SW D Sch, auvdyoiv probat Kays.


j

!
edd. — tum ‘^Exdxou auv edd. ante C Pac
I. 1. 1084. — Tuy^Tj AXKF Smin. Pacd i
R Ag Va M Lab, Ixdaxou <juv Vb, 'Exdxou
Ag Va Lab, in Vb per corr. e TSiyY], TTuyoi ! xou auv C S (C Tou saepsit), ut Schaefer
cctt. edd., Tajy^oi et supra lin. rjM. — I
ad Lamb. Bos. p. 130 et Porson. voluerunt,
y.dv T7d eX£y. Pd Ag, naird ll. M Va Lb R, '

'"Exa xou abv cett. edd., Exaxalou auv^ Pd.,


in hoc y.al sup. lin., xal ll. edd. ante B, i
15. Q'£ 0 xXy]c La bis. 16. IXiov ^^b. ,

xal xd sX. cett. edd. Pac Vb La. 3. Tzapz- lapiiSwv Lb Pc. 17. pro Trapovxwv K voluit

axeua^ov edd. ante C codd., nocpzazEud^ovzo rrapoppuovxwv, SW Trapaivouvxtov s. 7iapo|uv 6v-

cett. edd. e coni. F. — auvdcjjavxe? La. xwv, ego olim 7cdp£vxo)v. at cf. IV 9, 8 VIII
.

— xaXou xdrcpou La. 7. auvansuaavxec 10, 5. IX 39, 6 . Xenoph. Anab. VI 4, 13.


Pacd Ag Vb La, auv aK£’'aavT£? M, aucjTOu- VII 8 ,
10. — |uv La. 18. ETcrjovxo Pa La R
aavT£c Va, ut videtur. 0. opxoi? Pd Ag.
I

I
{Y] sup. £ R), TjTCiqyovToM, £TcYiydy£xo Va. —6 ?

II. 8t) aux6S‘i La Pa, 8 e auxoDx cett. codd. I


pro t(ov Vb. 20. Tcapd xwv }j.£a(j. Va, om. rell.

edd. 12. zTj^ Yt]7.io)^ X'b M. codd. Sch, habent cett. edd., irapaxoic M£aar]-
vioic coni. Valck. MS., at v. IV 8 12 , nctp'

13. 7:poa£5'uaaTO Pd, 7;poa£S'fjaavxo La, dpupoxEptov IpiaxeaavTO xd OTcXixixd. 22 .


TipoaeS-uaav-o cett. codd. 14. "Exaxoc edd. yiyv£at)'ai codd. praeter La edd. ante SW,
IV 15,6-1 (),(). 4:-i

Hswv ispocpavrat twv [xsyaXcov spyoi» [Vsv- oOSsvo;. toOc T£A£'jTatO'j;

?>£ iTYji; sauTwv sxaTspoL cnrpaTLac sTT^ysipov. 2. K<y.zy. Kz kOtov ’


^pirrToij.sv/]'/ 3

zXjzy ouTO). Xoya^£(^ 7U£pi auTOv oySoYjxovra Y]r7av \l£<7'7YjVio)v. T^}.ixtav ~t

y£yovoT£^ £X£ivo) TY]V auTiQV, xai £xacTTO(; ~poi:£Tiij.Y]^u-ai [j.£ya},(t)£ vop.ti^ojv

6 oTt •'/j^twTO

Api(7T0[;.£V£L (TUvir£Ta)^8m
'
*^(7av ?)£ 'Avl ylGb'iGb'y.i 5i’ oMyou ^£ivo\

Toc 1T£ 7uap’ aXXY]7^o)v xai [xaAtfJTa £X£lvo’j xai ap/opivou ti 5pav xai £ti

pxXXoVTO?. OOtOI plv TTpWTOV Xai aOrOl xal \\plf7T0[J.£VYj£ t:ovov sT/ov -OA’jv.

xa-r’ 'Avajav^pov xaVirwv Aax£Bai[JLOvu.)v T£Tayp-£voi to?j£ apir7TO’jc. A«[j-[iavov-

T£^ B£ Tpaop-aTa acpstSwf; xal £^ xav Tzpoioyzzc yTzovoiyc t(o t£ /pv^t;) xai

iOtoTi; ToXp.^^p.acriv iirpscLavTo tou? %zp\ "AvacocvBpov. tootoi? [j.£v ^y, '^£'jyo’j'7i

BlCOX£tV iTTETra^SV 6 "Apt(JTO[jivr]C STEpOV -WV M£(7<7 YjVW0 V X^jy^' yj-OC Kz 6p-

p//j(ja^ xpo? t6 [xdXKJTCc av8‘£(7TYix6?, wc EjitocfjaTO xai tojtou;. ett’ xaao-j;

£Tpd7U£i:o a^ic. Bs xat toutcj? co^jdixEvoc £irot[j.OT£pGv -/^?)Y( ::po£ to’j£

67UO[X£VOVTa^ £7U£(p£p£irO, £? 6 7i(5C<7(3CV TOJV AaX£Bai[J.OVUOV TYjV TXCtV xdl a’JT(~>V

15 xai 1TWV (7D[j.[xd)(ojv Govzy^zz' xai ou)rl cruv aiBoT cpEuyovTwv o0^£ dvapivEiv

9‘£};ovt(ov zTi yXXr\kouc, etuexeitto gcdigi cpo[3 £poW£po^ Yj xaTd dvBpoc £vor Eivai

p.aviav. £v8‘a By] xai Tuap’ d)(pdBa 7U£(pux(jidv tzo^j toj tteBiog. -apd Ta'jTY|v 5

^ApLG-vop-svYiv OGX £ia 7uapa8'£i’v 6 [xdvTi^ Szoy.Xoc' xa 0 '£^£<70'ai ydp to’j£

AiocrxotjpoG^ £cpa(7X£V ItuI tyj d)^pdBi. ’ApiG‘i:o[j.£VYjC Be eixcov tw Q‘’j'j.(o xai

200UX dxpocop-Evo^ Td TudvTa to‘D [xav^cEto? wc xa^ud tt^v d/pdBa EyivETO. d^oA-

Xfj(7i dcTTiiBa, yVaxEBatfj-ovLOic te t6 d[xdpT‘/]p.a tog ’Apt<7':o[j-£vo'j; Taps-

Gyzy aOTwv a7uoo'o)8'Yjvai Tivac ex ''p'jyYj?’ BiETpidtE ydp ty,v d^TiBa dv£'j-

psTv Tstpco [XEVOC.

7Vax£Bai[j-ovto)v Bs e/ovtwv d6'’j[jxoE [j.ETd TY,V T/sYjyY,V xal 0>p[J.Y,aEV(.)V 6

25 xaTa6‘£(j8‘ai. tov 7uqXe[J.ov, Tup-raTo? te zXz^yXy. dBwv ij.ETET£iO'£v xOtoge. xa(.

YiVEai^ai La SW D Sch. 2, om. M, Tou? pa/. La. — G? oin. Vb. 14. xry /.a/..

to5c lauT. Va. — azgyzziai; edcl. ante C "T)V TaSiv Vb. — xal auTtov tGv edd. ante

Vab R Pad Lab M (hic aTpaTyja?), arpaTia? SW codd. praeter Lb \'a, <iui habent xal

cett. edd. ex emend. Sylb, Pc Ag^. — hzri- auxGv xal "Gv. i]uod suspicatus erat Butt-

M, £7i£iY£tpov Vb.
YY)pov — aptaxoiJiEvrj Pcd inannus, recepp. SW D Sch. 16. £0'£AOvT(t>v

Va Lb M Ag R, in hoc v sup. y], apiCTO- Ag. — <pO‘izp6xzpoi; Pac R \ b. 17. Tapa

pL£vri(; La, apiaTop£VY]v Vb Pa. 3. t£ oin, ayp. Vb I.a Pa R. — aypa8av La. 18. ap'.-

Ag. 4. 7ipoT£Tpyja5'ai Va, 7cpoT£-i:i|a.£Ta^ai c7 T 0 |JL£vr. Pc Ag Va Lb R. in hoc v sup.

Vb La aptaTro,u£V£t '£- Pd. otx£ia A, correxit Xyl.


Pa R. 5. tG api 7 T 0 p.£V£i

Tay_bat, La, — £aS'£a^ai Ag. — 5£iv6c P^> — xaHHEsba', M R, ? sup. ^ R, xa;>iweabai

La. 6, Spav La. 7. TipStov scripsi, La. 19. pro stI tt, magis sibi placere (jkc
xz
TcpwTOi codd. edd. 8. >.ap6v-£? §£ La. tt; .licunt SW. 20. tou; pavT. M. —
9. T£ oin. Va. 10. TOic [Jlev 8t) La. — zyiyvzxz Ag Pacd Vb Lab R, eyiveto
9£i>Y0uaiv Vb Ag M. 11. Pd. — edd., ^,’£v£TO Sch MS. 22. auTty Va.

§£ oni. M Va Lb, in R sup. lin. 12. npci; Op!JLT,jJL£VfOV ^’b.


44 ME22HNIAKA.

ii; Touc Xoypuq avrl tSv Ts8'V£(oi:a)v xaTsXsyov avBpa(; sx, ttwv EiXwtwv.
4. ’Apt(7TO[xsv£i Be, wc av£(7Tp£^£v £^ TY]v ’AvBaviav, Tatvta^ al yuvatx£? xai

T(X wpaTa £7uipaX>vOU(7ai tSv avQ^Sv £7U£>.£yov acrpia t 6 xai £^ v)p-6c^ h:i aBo-
|JL£VOV

£C T£ p.£(70v 7^£Bi!ov 2t£VuxXy]piov zc; t’ opO(; axpov 5’-

£WT£t' "‘ApL(7TOpL£VY)(; TOl? AaX£Bai[JLOVtOt<;.

av£(70)(7a"U’o B£ xai t/]v a(7:rLBa £X£tvY]v zc; t£ A£Xcpou<; acp(.xopL£VOc xai, W(; ot

TupodEira^sv ''/) IIuQ'ia, xa^rapa^ I? to ocButov Upov toQ Tpo^pwvwu t6 Iv


A£[3aB£ia. U(7^£pov Be "uYjv a(77:iBa av£9^x£v z<; 7\.£[3aB£iav cp£pcov, ^ By) xal

(xuTog £iBov dcvax£i[JL£VY]v ' IxCO^pia B£ £(7inv auTY]? oczTOt; 'za izzizpdi IxauEpci)- lO

&*£V £XT£^aXO)? £? (XXpaV TY|V ITUV. 5. T6t£ B£ "ApKJTOpiVY]^ 6iC £7UaVYjX£V

£x BotojTta(^ £6p(6v t:£ mpa tw Tpocpwviw xat xopLi(7apL£vo^ tyjv a(77utBa, au-

S-Tixa Ipyow pL£!.^6va)v y]tci:£to. HuX>.£?a^ Bs: aXAou? T£ tcov M£(j(7 Y)vta)V xai

Tou^ 7T£pi lauTOV oc\koc £)Ta)v XoyaBaf;, cpuXaJa^ Ta pL£i:a £(j7T:£pav ^>.9'£v Itui

TU oXiv 'iTYjc Aaxwvtx^^, ^6 [X£v ap/oiov ovopia xod Iv 'OpiTqpou xaTaXoyw Oaptv, 15

6 tu6 Be tc5v STrapTiaTwv xal ^^podotxwv xaXoupL£VY]v Oapdc^. ztzi ^auT/jv a<pi-

x 6[JL£VO{; TOOC T£ 7U£lpW[JL£VOy^ apiUV£(7Q'ai Bt£(p8'£ip£ xat X£iav 7U£ptPaX6pL£VO?

1. Twv 9>v£(0T6)v Va. — jcaxeXey^v codd. (de £7rt, praep. apud Paus. vi et usu p. 36
edd., jtarlXcYOv Madvig- Adv. erit. I 706: sq.), placet etiam SW cl. IX 40, 10, ubi
„nam neque ad Tyrtaeum haec pertinebat h:iay\iia in 11., at recte Frazer retinet
cura et particula t£ verum ostendit“. 2. lectionem codicum cl. V 25, 9, cf. etiam
dv£xp£4j£v La Pa. zl; Pd. —
3. dvS'pwTCWv Arist. Ran. 928 Itt’ ^(J 7ri8wv iizo-^xaq ypu-

AXKF codd., Pa in marg. xapTcSv, per Tzadxouq 'ji^aly.r{kaLXO\jq, aquila non erat picta,

compendium scribitur dvwv in Ped Ag Va sed imposita. — a^ToT? La. 11. ’(vif)v Vb La
Lb cod. Phral., dv8pc5v K coni, idque cum Pa R. 12. Tpocpoviw M Va, irpo(pov£iw Vb.
seqq. coniunxit, dvS'£Wv C S, dv3'cov B e 13. Ipyw M. — T£ 6v p.£aa. Va. 14. auTOv
coni. F et sic voluit C (vid. vol, VII p. 148), Lb, auTOv La. — v£ p.£Ta £(j7i£pav codd.
Lennepium ad Phalar. p. 73 secutus, recepp. edd. ante D, vo p£va £OTC£pav D, ut maluit
SW D Sch, dvi>i[jL&)v Camerar. — xai tto S, probat Frazer, v£ * * iJ.£Ta IcjTOpav Sch,

£C Ped Ag M Lb, Sap.a xai Iq iQiJias £u p.£va deletum velit Poppo, va p£va late,

d8o)ji.£vov Vb, xo xai kq edd. codd. cett., coni. Sch Jb. f. Ph. 1864, p. 49, idem est

in R xo ante Iq erasum et inter Supia et ac Tcspl (3a9‘£~av latclpav IV 18, 3, Seemann


xal sup. lin. additum. 5. <7T£voxXY)piov La. p. 36 coni. T£ p£va vauva latelpav. —
7. Iq t’ kq SsXcp. M Lb, i x' Iq 8. Va, Iq ^XS>£v Itci $aptv tioXiv Aax., eiectis verbis
T£ 8£Xcp. dvax£ip£VTf)v om. La. 8. kpov vo |Ji£v ^aprft?, Sch 1. 1. coni. 15. Iv
glossema esse videtur. — xpocpovwu M Va, 0|j.:Qpw Pa Vb Lab. — >taval6yo) cpaaiv Vab
Tpocpov£iou Vb. 9. X£|3t?8ta Vb Pc, mox (in Vb per compendium scriptum), cpapiv

>.£[5a8£iav Pa Vb Lb. — ^ scripsi, idem Pac. 16. tepoaiQXwv A Vb La Pa R. —


voluit Sch in epist. erit. p. XXII, v]v edd. xaXoupsvwv AXK
Vab Lab Pa, xaXoup.£VT)v
codd. 10. auTcbv (sic) M. — pro £TOS*Y)[Jia, cett. edd. Ped Ag, om. M, correxit iara
quod est in codd. (£7c(Q‘upt.a Vb La Pa, Sylb. — (pzpaq La. 17. 7e£pt|3aXA6pi.£vo?

Tj sup. u, Pa) edd., volunt Ped Ag Vab Lab R, 'K£pi(3aX6p.£V0(; edd.


Camerarius, Emperius, Herw., Schaarschmidt Pa , 1 sup. 1 7U£pdap,8av6iJL£vo<; M.
IV 16,6-17,1. 45

(XTUYjXauvsv zq ty]v Ms(J(7yivy)v. Aaxs^at|j.ovio)v Be ottXitow xai ’Ava‘(^avBpo’j

ToO j3acrt7.sc()(; s 7:iO'S[Jlsvcov xaQ*’ 6B6v, sorps^iaTo te xai 'Zo 6 70 uq xal BioSxetv '

Tov ^Ava^avBpov wpp-Y)TO. [3 Xy)0'£1(; Bs axovTuo tov ^(Xouzby Bico‘(;(,v etue-

(7/sv, ou [isviroi TY]v leiav ys '?]v ^Ictuwzy AiaXiTUwv Bs 0(70v olaz- 9

5(j9'^vai t 6 Tpau[xa, s? [jlsv atji:Y]v IlTuapTYjv s^oBov ::oiotj[X£voc vjxTtop. aTie-

TpsTUSTO 6x6 (paap-aTcov 'EXsvy]^ xat Aioc-xo6po)v, B’ sv Kapuai^ xapO'£vou?


'/ppzuoUGOiq "ApT£p.iBi zX 6 yr\Gz [xeS*’ 7]p.£pav, xal (juv£Xap£v ogoli /p“/)[xac7iv

auTojv Y] a4t(6p.ai:L xaxEpfov xpo£l)rov, ayaywv Be ec 7wOjp,TjV x-Tji; ^IzGGr^LOic

TY)v voxxa avExaUETO, avBpacjt xwv sz iroQ )v6/^ou tt^v cppoupav sxiTps^a-c to>v

10 xapQ-svwv. £VTau8'a 6x6 [J-eO'Y]^ ol VEavidxoi, BoxsTv Be [j.oi xal aX>.oj^ axpa- 10

TWC S^OVTE^ Xoyt(7[XOU, Xp6(^ ^lav STpSXOVXO Toiv Xap&'£VOJV, ’ApL(7T0[J,£V0U^ Be

axEtpyovxOf; o6 vop^opiEva Bpwvxac ouBsva sxoioUvxo loyov, w<7te

*/]vayxa(7Q'''/] xai axoxTsTvai xo6(^ xapotvouvTa^ p.aXi(7Ta auToiv. golc Be

odyikOLXcxiiiouq 7.aj3d)v axAucrs )(pv][JLaxc()v xoXTiwv xapO'£vooc, w(7X£p y£ xai eI>>£v.

15 XVII. ’'E(7ti Be AiyiXa AaxwvtxYj^, svD-a i£p6v iBpoxai aytov

AY][j.7]irpo?. £VTatjD‘a £xi(7Ta[j.£vo? 6 ’Api(7T0[X£VY]c xal ot duv a6xo) Ta<g yuvaT-

xa? ayoocra^ EOpxYjv * a[x6v£(j8'ai xwv yuvaixwv o6x avEo &'EOu xpo-

otyb'ZiG(x)W T^aixpavouG^LV ot xoX>.oi twv MsdOTjvtwv Tpao[xa^a [j,a)(atpai(; te, al^

Toc tspsta at yuvaTxs^ sD‘Uov, xai 6p£Xoi<;, ot^ xa xpsa sxEipov oxTwoai’ t6v

20 Bs ’Api(7TO[JL£VY)v TUXTOOdat zocXq ZccGi ^wvxa atpoo(7iv. ax£(ja)0'Y] Bs 6p.co(; tt^?

aoT^? sxEtvrj? voxt6? iq ty)v M£(7 7 Y]vtav.


( acpETvat Be auT6v ispEia ty]? Ay)P.y)-

Tpoc aiTtav sGyzv '*Ap)(tBa[X£ta. acp^XE Bs o6x sxt )(pYip.a(7Lv, aX7;a spwoa

£TU)^sv aoTOu xpoTspov sTt, xpo6(pa(jt^£TO Be o)c ’Api(7Top.£VY]c Biaxauoa? xa


B£(7p.a axoBpa^ oiyoiTO,

1. aXelavSpou, ava sup. dXe, Pa. 2. Ixi- dXXw? vel T) xai dX/.(Oi;. 11. ErptxxovTO, £
d‘£pevou Vb, p. corr. vulg. 4. om. super d, M. 13. xapoixouvxEf, v super x,

Ag. 5. e|o8ov, s. ecpoSov Valcken, MS., Vb. — (jidXiaTa, eE auvwv 8e xd; Ag Pcd
cf. Jb. f. Ph. 1889 p. 824, laoSov codd. M Lb R, 8e expunct. et post xd? sup lin.

edd. — dx£Tpex£T 0 scripsi, dx£Tpdn£T 0 codd. add. in R, pdXiaxa lE auxwv. xd; 8e edd.
edd. 6 . xai om La, in Pa est sup. lin. — La Vb Pa. — aux(7)v 8e touc alxp- Va.

xapi) sequente lacuna M, xapijic Ag Lb Pc, 14. ai)^p.alwxa? La. — ye om. \ ab, in \ a

xapua Vb. 7. ’ApT£|j.i8i 8i.£X6)(^r,a£ AXK ab alia manu addil.

Lab Pa, correxit K. 8. La. — 15. Aiyil>a Saupp. xMystcricninschr. \.

d|twp.. Sch MS., xai d|u6|Ji. cett. edd. codd. Andania p. 17. 17. lacunam indicavi cum
^
— om. Pd Ag. 9. Triv vuxta Ixap. edd. praeter AX B D. 18. e; pro aTf

T. xapd-Evwv om. M Va. — dv£xauaaT:o La, Ag. 19. o(3o).oT? Vb. 20. ’Api(Jxo[j.£vr, A
10. VEaviaxot £xp£x. ttwv xap9'£vwv om. XK Pac Ag Va Lab R, ’.Apiaxop£vTjV cett.

Lb et praeced. evTau9>a uxo p.£&^? oi uncis edd. M Pd Vb. — 8aiai M Va. 21. aOxf.v

circumscribit. — 8ox£~v 8e p.ot xai scripsi, Pc. 23. w; om. La. — 8iax64»a; Coraes,

cf. D praef. mai. XXVII, 8 oxeTv £p.ol xai 8iaxXdaa? Zink, nil mutandum, cf. Polyaen.

codd. edd,, Sch praef. 8 oxeTv 8e p.oi II 81,3. Plin. n. h. XI 70. 24. dxo8pav La. —
46 MESSHNIAKA.

2 ,2. Tpizo) Bs £T£l TOU TUOXsjJ^OL» [J,£XXoU(7-/]^ yiyZGb'Xl £7ul

zaXoL»[X£VTj [X£ya>.i^ TacpptO; xai M£(j(7”/]vioi? ^ApxdcBwv PfiPoYjQ^YixoTtov o^tzo izoLGMy

Twv ::6 X£o)v, '"ApKJToxpaTrjv tov 'Ix£t« TpaTUE^ouvTiov^ PacriXia twv ’ApxaBo>v
xai crTpar/jyov ovTa Iv tw t 6'7£, Btao8'£ipoL»cn,v oi Aax£Baitj,6vt,oi )(p'^[jLa(7i.

TUpwTTOi yap d)v l'(7p-£v 7Vax£Bai[x6v!,oi xo);£pw avBpi ?>c5pa IBoaav, xai wvtov 5

3 TupwTot xaT£(7T:Yi(javT0 £ivai t 6 xpocToc t6 Iv toTc otuT^oic. Tuptv r\ ;:apavo[JLYj(Tai

Aax£Bai[j.oviou^ I? tov M£(7(r/ivia)v t:6X£[xov xai ’Api(7TOxpaTOL>5 tou ’ApxaBo^ iTYjv

TupoBoG^iav, ap£T^ t£ ot p-a)(6[X£voi xai TU)^aic (iraTc) £x tou B'£Ou Bi£xpivovTo.

(paivovTai 01 Aax£Batp-6vioi xai 3(7T£pov, Yjvixa £7u'i Aiyo:^ 7i:oT:a[xoTc

’AQ"/]vaio)v vaudiv av6’(6pp.ouv, a7Aou? t£ twv (TTpaTYiyouvTtov ’A8‘Y]vatoi? xai 10

4 ’ AB£l[JiaVT&V £5(OVTj(7a[X£VOl. 3. n£pl^^8'£ [xlVTOl Xai OLOZOUC AaX£Baip.OVlGl><^

ava Xpovov y\ N£07utoX£[j,£ 10;: xaXoG[j-£VY] -ziaic. NEOTUToXIpxo yap tw ^AyjXkz-


(0^ a7Uoxi7£ivavTri Ilpiap-ov Itui s^^y^apa toQ 'Epx£iou (7 UV£tu£G'£ xai auTov Iv

A£X(poTc Tupo^ Tco (3(.o[Jio Tov ’A7^6);Xa)voc aTTOGTcpay^vai, xai aTuo tq6tou t6

5 7Ua8'£Tv OTUOIOV TI<; xai £BpaO'£ N£07Ui:o7.£pXirv Tiaiv 0V0p-a(^GG(7l. TOIC GOV 15

AaxsBaip-GviGic, o^z By] p.aXiGTa 7]v8'Y)Gav xai ’A8'Y]vawov t£ -g vauTixov

xa8'|]pYjX£Gav xai ’Ayv]GiXaG? x£)(£ip(0TG Ta xG^Xa y]By] \A(7ia?, t6t£

(7cpi(7i v?]v ap/p/]v Tuao-av gOx ziz^(ivz^o acp£);£G8'ai tov M9jBGv, a)Aa (j<3d.c 6

[iap|3apGc 7U£piYj>.6'£ tw £X£ivwv £6pTq[xaTi, 1^ K6piv8‘Gv xai ’ApyG^ xai I?

’A8"/]vac TE xai 0Y)(jac )(pY][j-aTa a::G(7T£iXac, 6 t£ ovGp-a^opxvGc KGpiv8‘iax6^ 20

t:gX£[Jlg^ aTwG TGGirtov I^t^coD'-/] itwv /p'/][j.aTO)v, wi; a:uGl£i7U£iv ’Ay'/]GiXaGv avay-

6 xa(j8‘'7]vai Ta Iv "A^ta. Aax£Baip.GviGi^ [X£v t6 Ic M£<7gy)vig'jc docpiGp-a

6 Baip.o)v £p.£7.X£v auTGTc aTUGcpavElv GG|i(pGpav' 4. ^ApiCTTGxpaT/]^ (ax; xa


/pT^p.axa l^l^axG Ix AaxEBaiixGvoc, “6 [j.£v Tuapauxixa IxpGzxEv 1^ xgu?

o’iy^£xo Va La. 1, Amas, vertit: eodern Kays. 1. 1. 1084, Sch MS., cett. codd.
anno. — [j.£Xouoyic A. — YiYV£<j&ai Ag, edd,, om. Va Lb Vn. 14. dcTio ttoutto

Y£vlad'ai Va. — aup.[iouX% Vb Lb. 2. A g. 15. ottoToi; M. - sequens xai oni.


xaXXoujjilvY] A. — [i.£YdXTf] om. La. 3. ’Api- Pd. — v£OTCToX£;jiio, V sup. vers., La. —
axoxpdxY] edd, ante S Vab, ’Apiaxoxpdxr,v ovoprfi^ouaiv Pd Ag Vb. 16. dQyivaiw xh
cett. edd. M Pacd Ag Lab R. — ixlxav La, T£ om. etiam Pa. 17. iv.zizighno Va
Va. 5. 7ioX£[jLi(»)v La. — ISwaav Ag R D. 18. £|£V£T0 M. — 57;p.ov Lab Pacd Ag
Pa, in Pa R 0 sup. w. 7. tou dpxdSou M R, ad marg. Pa La R [j.^8ov, quod habent
xljv TTpoaoSiav La, :ipoaa8iav etiam Pa. in contextu Vab. 19. tw £X£ivw La, R lx£i-

8. Tu^ai; xaT(; malit B, inserit articulum vwv, V posteriore expuncto. 21. CcttoXitoiv

Herw., om. edd. codd., xu^ct? !<; Va. La. 22. Amas. „ dolum itaque Lacedae-
10. dv9'(6pxouv Ag. — dlXoi? M Vab. moniorum“, unde Sylb. putat, eum Aaxs-
11. dcipavxov Ag. — ::po^l9'£ Vb. 12. v£o- Saipovioic p£v oSv legisse. — to Iq M£acnr]-

TcxoX£(j.ioc La. — xy ’Ayi 1X- auxov R viouc Vb La Pa edd., xo Iv p.£crair]vioig rell.


ad marg. 13. Iv x’^ Pc,, Tiapd x9j La, probat codd., in R I? [X£aay)viou? sup. lin., Iv
IV 17,2-10. 47

''ApxdcBai; oTa sjusfiouXsus, [j.s>.>. 6 vto)v Bs £{; /^sTpa^ G’'jvsp^£(70'ai, Tf]vixa'jTa

£|£cp6j3'/)(7£V auTOfj<; (oc £V B'j(7)^o)pia T£ £i(7iv a::£iA-r)ij-[X£voi xat ava/wpT,(7ic oOx

£(7i:ai auToT(^, y]v xpa'i:rY)8'0)<7iv' xa zz i£pa '7(piG'i,v oOx £cpTj '(zyo''dwca xaT*
yvwp.Yjv. £X£7.£U£V oSv TzoLvza, TLva, £7U£iBav auTo; (7Tj[r/)VTj. cp'JY^ ypYjaila'-.

5 (5)^ B'£ oi Aax£Baip. 6 vi 0 L G'jyi[xiGyov xal '}i(


7 av zc t 6 xa^’ a0TO’jc oi \I£(7 (jTjvioi 7

T£Tpa[ip.£voi, £VTai»6‘a ’
ApKJTOXpaT'/]? ap)^0[X£VY]^ i7^<; [J-a/Y]^ aTTY^ys TO-k^Apxa-
xai toTc M£g-g-yivioic t 6 zz ocpiazzpbw xai picov *^pY)p.wT 0 ‘
oi yap "
Apxa 5 £;
crcpicriv sI)^ov a[xcpoT£pa oct£ aTUOVTwv p.£v ’HX£uov \kO(.'/r^c. axov-cov 7)£

’ApY£lO)V xai ElXUO)VlO)V. TUpOO-E^SipYOCG-Q"/) ^£ xa\ ^Xko zm W^igzoy.zolzzi'

10 Bta yocp M£<7(7Y]VIC0V £7U01£LT-0 TY]V CpUY^^V. 01 TUpOC zb aV£}.Xl<7T0V TO)V 8

TuapovTwv lysvovTO IxcppovEc, xat a[j.a 6 :uo Bi£^ 6 ^oo tyjc xoczSc Gcpac twv
’A pxaBo)V ^TapadG^ovTO, o)Gzz ocuzmy z^zYjGocY ou 7uoX};Ou xai £7uiXa0'£(70'ai to>v

£v /spatv' avTi Y^P Aax£Bai[xovLO)v £7uicp£popivtov “J^By) T^po^ ToO?’ ApxaBa;

acp£(6 po)v (pzuyo^^zocc, xai ot [X£V xapatJxTvai (jcpKjiv ix£T£Uov, oi Be xai AoiBo-

ispiai? £? aoTouc wc zc avBpa? TupoBo^a? xai oo Bixaiooc l/pcovTO. 5. Aax£-


Bai[AOVlOl<; B£ 7] T£ XOx7;OJ<71(^ TWV M£(7 7’'/)VI(0V ( p.OV(.)0'£V17fOV zyZYZZO 0’J ycO.ZTTf^.


xai VIXY)V £TOl[XOTai7Y]V 7Ua(7(r)V xai aTTOVCOTaV/jV aV£lAOVTO. Apl-TTOpivYi? B'£

xai 01 <7’jv aoTTOj G^uv^pxivav pxv xai Ttov 7Vax£Bai[j.oviwv tooc 'j.a}.icrTa £y-

X£l[X£VOUC aV£lpYSlV £7i:£lpWVT0, O^iyot OVT£C 00 lX£YaXa (OCpDvOOV. TO)V B£

20 AkcCTYjVlWV TOO [X£V BT;[JL00 T0(70U1T0V zkf^b'QC 'XYf{ko)b"f]G(/y. 6)C ZX ZpOiZOC

Aax£Baip.ovio)v BsorTCOTai; avTi Boo7.o)v £ 0’£(78 ‘ai vopi‘CovTac z6zz [jt^Be zc zry

(
7 ( 0 TY]piav aoTY]v £Ti £)(£iv IT^TuiBa. a 7U£ 0'avov B'£ xai twv 7up(0 'i£OOv':cov aX^vOi

T£ xai ’AvBpoxl^^ xai <I>ivTac, xai ^oyco p-aXi(jTa ajio)^ aYwvi(jap.£voc <I>ava?,

oc 7rp 6 T£pov Tooirwv £Ti BoXi)(oo vixY]v ^OXop-macriv y]v arripYjpivo?. 0. 'Api- lo

25 (7T0piv‘/]C Be pL£Ta ":Y)V p.ciC)(Y)V TOO? BiaTUECpEOyO^raC ToW M£(7(T/]VltOV (TOVYjO-pOl^E,

Msaar^viouc Pc, 1, impovAZDaev Vb, a ex- a sup. £. 8ixa(oi? \'b Lab R. IG. ~i

|

puncto, £7Uj3o’j}.£U£v La RM (hic £to(3ouX£U£), |


pro 8 e codd. ij.ovou-£v:(.>v Vb. 17. stoi-

£7t:£(3ouX£U£ Lb Pcd Ag Va Sniai. SW D Sch,


|
jjLOjiraTYiv Ag' Va. - dTTOvwTaTr.v \'b I.a Pa

£7r£[3ou}.£U£v R Pa cett. edd. 2. ^nsdr^ixivoi AXKF C SW D, d-uvoKaTa R M Pcd Ai-

Vb, 6t7t:£d'fj[ji[jt.£voc M. 3. zctui auxou Va.


j

|
Va Lb Vu S B Sch. in R corr. in d-ov(.>-

4. yc/u\> Pc 5. xah'' auTOuc Pc M A, xal)>’ td-rf/. dvsc/ovTO Lb. 13. £v£’'pY£'.v AX


auTOu? cett. codd. edd. (>. T£irpa[ji.£vo!, Vb. K, dvT^py£'.v I.a, dv£ipY£'.v cett. edd. coild..
— api!7T0{j.£vri? La, 3. aXXw Vb. 11, £?68ou voluit K. — r^-sipfovTO \’a. 22. auTr.v £;:£/ £-.v

M. 12. £8£^S‘Y]aav Vb, £cpi>r,aav Kmperius. edd. ante B codd., in Pa sup. t: correctura

— o^» TroHou scripsi, cf. Xen. Anab. V 4,32, scripta est, et*, videtur esse, auToiv £ti £x.£'.v

01 Tzolloi codd. edd., post toXXoI Valckeu. coni quem secuti auTr,v £ti f/siv cett. edd.

inserere voluit oXiyou, probat Zink, S ou ::oXij xai ol Twv M \’a R, in hoc ol cxpunct.

pro 01 toXXoI scribendum censuit, ou 7T0 ?>'j 23. dcitijv La. 'ydva? dclw; o; M. 24.

excidisse putat Schmitt Philol. XI 471. £T£'. y<\. 8ol\yc/b Pc. — OAuixTCidaiv Pac.

13. To £v y. La. 14. XoiSopiat.? sauTOu? Lb 25. Ta; Tfov om, La in line folii. taIv om.
Pd, },oi.8topia? lauTOu; Va. 15. socu-ob; R,
MEi:SHNIAKA.

%oa ’AvBaviav [j-sv vica zi -ti ^Xko sv jj-sa^oyaia 7u67.i(j[JLa ztzzigz toc 7coX}^.a

Sx7.£L7T£IV, £C Bl TT^V ElpaV TO OpO? OCVOm^ZGb^O^L (7UV£XY)Xa[JL£VOlC Be £^ TOUTO


t6 )(wpiov xpo(7£xa8'Y)VTO 01 Aax£Boa[x6vtot, TroTwiopxioc crcpa^ aoTt/^a £^aipYj(j£iv
^

vo[xt^ovT£c. avTT|px£(7av Be 6[xo)(; oi M£(jG:Yivioi xai pxira 'TY]v £v Tdcppqj

11 (7U[xcpopav £Vi. zz xai B£)ta £T£(jiv d[JLOvo[JL£voi. zbv Be ^povov 7zo'kiopy.i(x,g 5

Ysv£(jQ*at, TocrooTov hr\kdl zal t(xB£ Ituy] ^PiavoO 7U£ 7uotY][i£va Aax£-
Batpiovtooc

oop£ 0 (; dpysvvoTo 7U£pi Tzz6yjx(; zGzpoczoM^zo

/ziiiccTix zz Tzoiccc zz Boco xai zhioGi %6lgc(.(;.

jziikS)V(x,c, ydp xai S^lpY) y.oczzkz^z, Troae £ituwv tov )(^7.o)p6v oTtov Yj d”Xiyov lo

TUpd dp.Y)TOU.

XVIII. M£ 00‘/]vioi Be 6i(; z(; z^y Eipav Be ocXXy]? £^£ipyovTo,

tcXyjv 6(70v CT(picr!,v 01 ndXiot erd Itui d^aTvdo^cYj xai ol Moi^wvaToi Bilcrco^ov; [yj]

zkfiGzzuoy iTY)v T£ Aax(i)viXY)v xai TY]v (jcp£ir£pav 7 7coX£[iiav 7]By] xot eraUTYjv

vop^ovTE^. d)wXoi zz By) (70VL(7iravT0 £(^ 'Trd(; xai:aBpo[id<;, zyiocGzoi zoypizv^ 15

xat ’Apt(7T0|X£VY]^ Bl Too^ TU£pl GcbzQv >.oydBa^ zg Tpiaxo(7ta)v dpi8'(xdv TupOY)-

2yay£v. ^yov [X£v By) Td Aax£Batp.ovi&)v aai lcp£pov, d zi xai Buvanro aoTwv
sJtacTTO?’ zXoyzzci Bl gXzov xai j3oGDCTq[JLaTa xa\ oTvov dvTqlicTxov, £TutTula Bl aal

Pa. 1 . (5p8aviav Pd, ftpxaStav Ag, dvSpa- Philologie T. I p. 140 e schol. Anthol.
viav Vb. — et u 8’ aXlo M Vab. — ev graec. p. 378 ed. Wechel. 10. yei[Jiwvo?
-

fjL£aar]via Va La, sup. 1. ev peaoyaia. — ra La. — S'ep£i La, 9'’^pT) Lb. — noLxilr\^e La.
TcolXa delet M. Mandes, v. Wochenschr. f. 11. ap.1QT0U Pc.
klass. Philol. 1895 p. 1129. 2 , exli^iv 12. p£t7crr)vtoi? Pd Ag. — e? om. Lb.
Va La. — Trjv om. A X K F. Etpav — — -qpav La. — post Eipav in edd. praeter
scripsi, cf. Schwartz Herm. XXXIV 444, Sch est ^vyxtaS-Tjaav, quod cum non sit in

E‘^av codd. edd. semper. — dvow^ETai codd., ut Musuri interpolationem omittit

Va R Lb, in R T expunct. et aD* sup, iin. Sch lacuna indicata, in Vb spatium purum
4, inseruit B cum Ped Ag Lb, coli. est inter Eipav et x^? t£, Sch praef. coli.

20,1, recepp edd. seqq., abest a codd. edd, IX 1,7 proponit I? xt)v Eipav y?)? x9j? akh]<;
ante B. 5 . eviote xal Lb Pd Ag. — dtpu- £|£ipyovxo, at profundius vulnus latere dicit,

vopevov Ag Pd, 6. Tdt8e {iTuo 'Piavou edd. cum codd. Ilrjaxsuov habeant. x9j? 8 e —
ante SW. Ta8e Itci ‘P, R Vb, xa8e ejripiavou allr]? Vab Lab Pacd Vn Ag. 13. xai 6?
La Pa, in Pa corr. in zTzr\ xdl8e £Ti:y| 'P. Mot>. Ag. —
M£S'WvaToi Va La, R habet
SW Sch Ped Ag Lb Va M, xa 8e toI hzr\ pod-wvaToi, sed £ sup. o, poD-ovaToi Pc. —^
voluit D praef. XIX, rec. Sch MS., at cf. IXY]ax£uov M Pacd Ag Va Vn Lab R, in R
II 15,5 16,4. 21,6. V 3,5 alibi, Meister- Pa ^ om. ^ edd., eXiax£U 0 V Vb
expunct.,
hans-Schwyzer Gramm. d. att. Inschr. p. 232. La, IX-^axcuov x£ xt|v Aax, coni. K. 15. x£
8. depyevoTo La K Pd Ag nn R Pd v sup. Iin.), om. S M Pc. — 8 e pro 8 t) Pc, La om. 8 t).
3cp yevvoio Vb, Sp ypevvoTo Vn, Sp yevvdto 16. >iai uncis inclusit S. — Trspi a'5x6v edd.
Lb. — TuepiTCTuy^ac Vb. 9 . Troia? x£ Smai., ante S Va R Pac. 17. ?jyov p.£v 8 y^ x. Xa>i.

Tcoia? T£ Pa. — 8uo Vab La, y^eCpiaTa piev ?jyov xai £(p£pov Va, cipopov M R, e sup. o

TTOiar T£ 8i5(«) re xai eix. Trdiaa? Chardon de R. — oTTOi A X K F C, 0 XI cett. edd. codd.
la Rochette in M^ianges de Critique et de |
— 8uvaivxo Pa, 18. aTxov p£V Jtai malit B.
IV 17,10-18,5. 49

av0‘pc;)7uou? axsBiBocrav j(pY)[xaTa>v ‘


w<jt£ xai sTUOivjaavTO oi AaxsBatp-oyioi

BoypLa, axe xoT^ sv Etpoc [j-a)^7.ov y) acpidiv auxoT^ Ms<7-

(jy]vCav xat x^^ Aaxwvix% xy]v 7tpo<7£)(9j, 'ioic, av xo);£p.S)(7iv, lav ocdTcopov.

2. xai a^ro xotjxou (JtxoB£ia iyi^zzo Iv SxapxY) xat 6p.ou x^ (7ixoB£ia axacji^'

5 ou yap Y]V£i)(ovxo ol xauxY) xa xxi^[jLaxa £)(ovx£^ xa (jcp£X£pa apya £tvat xat

xouxoi? [i£v xa Btacpopa Bt£lu£ TupxaTo^' 3. ’Api(7xo[jivY]^ ^£ l)((ov xot^^3

\oyubcc<; x-^v p.£V l^oBov x£pt (3a0'£tav sTcotiqaaxo £(j7U£pav, £cpO'Y] ^£ 6 tu 6 xdc)^ot»^

xTjV zq ’A[xuxXa^ o^vuGOLt; Tupo avt(7)(ovxo^ Y]7.toU; xat "*A[i6x>.a^ x6 7u6Xt(jp,a

£tX£ X£ xat BtY]p7Ua(7£ Xat XYjV a7UO)(a)pY](7tV £7UOtY;(7aXO TUptV Yj TOU^ £X x^<;

10 IlTuapxYii^ 7upo(j(3oY]8'^(7at. xax£xp£)(£ ^£ xat ucrx£pov xy]v /wpav, £(; 6 Aax£-4


Bat[j.ovtC()v X6/ot^ tuXeov y) xoT^ Y][xt(7£(Jt xat xoT^ ^aatl^Da^tv ap.cpox£pot^ dup.-

j3aXwv oclloc x£ £d)(£v a[jLUv6p.£vo? xpaop.axa, x«t 7u>.Y]y£Vxt 6 tu 6 XtO^oo xy]v

X£ cpa>.YjV auxw dxoxoBtvtwdtv ot ocpb^aXp.ot, xat 7U£(j6vxa a8'p6ot f xwv Aax£-


Bat[i.ovto)V £7UtBpa[x6vx£^ ^cavxa atpoudtv' YjXwdav Be xat xwv 7U£pt auxov £^

15 7U£VXY)xovxa. xouxou? iyvwaav ot Aax£Batp.6vtot pT^»at Tuavxa^ xov K£aBav*

£[Xj3a>.7.oudt Be £vxauS'a o6? av Itui p.£ytdxot^ xtpxopwvxat. 4. Ot [jl£v By] 5

aXlot M£(J(7Y]Vt(OV £(77Ut7UXOVX£^ KTZmHuWTO aOXtXa' ’AptdXO[JL£VY]V B£ £? X£ X(X

aXXa 6'£0)v xt^ xat By] xat xox£ £cpo>vad(7£v. ot Be a7cod£p.vovovx£? xa xax’

auxov ’Apt(jxop.£V£t cpadtv £p.(3lY]8'£vxt £^ xov KsaBav opvtS^a xov a£xov utuo-

20 %£X£d6'at xat av£)(£tv xaT^ TUXEpu^tv, 6 xaxiQV£yx£v auxov £^ x6 Tzzpccg oux£

1. dtTieBiSwaav Vab. 2. om. La. 3. 8 tv£ic5 aiv Vb, axovoSEivitoaiv M Va Lb Pc


T£0)g B SW M Ag Vn Va Lb R, ewc
Pccl R, ayovoSiviSatv Pad. — ot om. A X K, est

cett. edd. cum La Vb Pa, in R corr. in in cett. edd. codd. ut videtur omnibus. —
£WC; TEO)? apud Pausaniam non est coniunctio, (iQ'p6ot vGv Aax£8atpL0vtwv vix sana sunt,

sed adverbium demonstrativum. — lav excidit fortasse post Aa>t£8. ot Xoy^ot: con-
7toX£(j.toffw, £(iv aati. La. 4. a:ivo)dz(a., o super ferto agmine Laced. manipuli, vid. comm.
w, Vb, aiToSia La. — xal op-ou aizobzia 14. £7it8pap.wvv£? Pd. — ^wvva om. M. —
(6p.ou aiToSia La) £Y£V£to £v H^jrapxr) avocat? EiXwaav, omisso seq. §£, Va. -- vov 7i£pi
A X K Vb La Pa R, in hoc £y£V£vo £v Vb, c5 sup. lin. 15, KataSav C S B SW
aTrapvTf) expunct., cett. edd. codd. om. haec D hoc loco ei § 5 ,
Ka*ta8av cod. Casaub.,
verba. 5. ^qvEayovTO Ag. 6. va? loy. Ag. K£(x8av cett. edd. Pac Vab M La R, xsavav
7. PaS>£Ta Euonqaavvo M Va, ETionqaavvo Pd Ag (§ 5 Ag xpEocvav), x£a 9'av Lb, sed
etiam R. 8. 'rtpoavtaxovvo? A, -rcpoaviaxovvo? § 5 x£a8av. 16. £a(3 aXXouat edd. ante B
Va R X K, 7rpo dcvioyovvo? Pc, ixpoavtoxovvo? M Va La Pa, laPaXouat Vb, £p.pdtXXouat

M Vb Pa Lb, Tipo om. La, Trpo (iviayovvo? cett. edd. Pcd Lb Ag (IpiPaXXouatv Ag). —
edd. cett., Pd Ag, coni. K. — ’Ap.uxXa? om. La Pa. 17, £[ji7tiTCvovv£? AXKF,
om. Va. 10. 7i:poPoY]d^aat AXKF Smin. laxOTvovvo La, laTiiTXvovvE? cett. edd. codd.
La Vb Pa R, 7rpoaPoY]d>£Taai Pd, 7i:poa|3oy]9'^aat — (^TrwXXyivvo M R , u sup. r] in R,
Sylb. cett. edd. codd., probant K F. — (5:7ta)XXotvvo Va, ciTtoXXuvvo Vb, drrwAUVvo La.
8e om. La. 11, ly.paXcbv Ag, £|j,paX(J)v La. — dcptavop.£vir]?, v sup. ?,
omisso sq. v£, La,
12. ixXY)Y£vva Vb, 7rXYiS>£vvi Lb. 13. axovw v£ om. etiam Pa. 19. u7to7i£vv£ab'at Va.
Pausanias II. 4
50 MESSHNIAKA.

xy)pct)6'£VTa ouBsv toO (jwp-aTOi; o5ts Tpau[xa ti Xa[36vi:a. £|is};X£ ^£ apot

6xat auTo8'£V 6 BaCp-wv i^oBov a:^ocpaLV£iv auirw. xai 6 pi£v d)^ t 6 x£p-

p-a ^10'£ Tou Pap(x8'pou, xai:£xliS"/] t£ xai £cp£Xx(jc7ap,£V0^ ty]v )^>.ap,uBa av£-

pL£V£V d)^ Tudcvira)? 01 a7T0&‘aV£Tv X£7Up(0p.SV0V‘ TpLTY] B£ UO’17£pOV Y][X£pOC cj>6cpOO

T£ at(j9'av£Tai xai £Xxa'Xu^dc[i£vo?, IBuvaTO ^£ ]By]


’3
Bia xou oxotou^ Biopav, 5

aT.w 7U£xa £lB£v dcxTop.£VY]v tc5v v£xpwv. bTzovor\GGi(; B£ Icro^ov £ivai tS Q^vjpiw

7to6'£v, av£[i£V£v zyyUQ ol tt,v olX(x)%z%cc yz^iab^ca, yz'^o^zyY\^ B£ XapL[3av£Tai

T7] Be £T£pa XSlpL, OTUOTE £? aUTOV ETTKJTpECpOlTO; TY]V )(>.a[xdBoC TUpOUPaT.^.EV 01

xai BaxvEiv 7uap£L)r£. xa [X£v By] %Xzito 8'£00(7yi (tov£ 8'£i, xa Be ayav BocjE^oBa
xai EcpEiXxEXO 6x’ aux?]<;. o^£ Be xoxe 6 xy]v xe eTBev a>.d)X£Xt E^ BtaBuoiv lO

7 txavYjv xai cpsyyo^ Bi’ aox^?. xai xyjv [isv, axo xoo ’Apt(jxo[X£Voo^ yjT^eo-

0'£p(6&'Y), x6 cpwXiov EpxTvXEv 6xoB£5£crB'ai ^ApiaxopLsvY]^ Bs, oo yap xi "J] 6 xy)

xai xodxfp xap£)(£iv sBdvaxo sJoBov, EupuxEpav xe xaT^ exoiyjoe xai

otxaBE £? XY]v Eipav axocrw^Exaij xapaBo^w pxv x^ x^xy, xai x-^v aXwoiv

)(pY](7a[JLEVoc, x6 yap oi cpp6vY][xa yv xai xa xoXp/)p,axa pxi^ova y d)<; sXxtoai

xiva ’Ap 1(7X0 [XEvyv aiX[xaXo)xov av y£V£(79'ai,, xapaBo^oxspa Be e(7 xi xai xav-

xo)v xpoByXoxaxa oux avEO Q^eou y ex xou KEaBa oroxypia.

XIX. Aax£Bai[xovioi(; Bs xapaoxixa \xzv 6x6 avBpwv axyyysXXExo au-

xopioXwv (x)<; ’Api(7xo[JL£vy(^ sxavyxoi (7w^* vo[ii‘^op.£vou Bs axicrxoo xaxa xauxa

xat £i xiva x£Q'V£5)xa sXsyExo ava^iwvai, xap’ auxoo xoiovBe ’Api(7 xo[X£voo^ 2 a

uxyp^sv £^ xidxiv. Kopiv6'ioi Aax£Bai[iovioi^ Bovapxv dj? (70vs‘^aipy(7ovxa? xyv

I. xeipwd-svta Ag-. — xpau[xa £xda[36vTa aboLi cett. edd. Pcd Ag Lb. — y^P
codd. edd. ante D, Tpau|j.a exwaipov Xa^ovira xai TOUTTO La, tj om. Pa. 13. t£ om. Pd.

coni. B, TTpau[i.d ti Xaj3, coni. SW, recepp. 14. £1? R. — dvaad)^£a6'ai Vb. — 8e

D Sch. — £[jL£X).£v AXKF Vab Lb, §£ TUXT) La, p.£v vy Truxr] Pc Ag Vb SW D


om. Va Lb M, sup. lin. est in R, 8’ apa Sch, p.£v voxy cett. edd. Pd Va,
Pd. 2. 6 om. Pd Ag. — d)? om. Ag Vb. Lb M R Pa, quibus expunctis Pa R ad

3. xaT£p>.rib'Y) AXKF R Pac Vab Vn M marg. TruYy]. 16. dpiaTOiJL£VY] M. 17. xpo-

Lab, %a.ziyXr\bri Pd Ag, xaT£>iXi&>r] cett. edd. 8y]^(6vava R La Vb Ag Pcd. —


K£d8a
4. cjjocpov M Vab Lb. 5. £>ia>.utl;dp.£V0(; Pc. AXKF Sch Pac Vab M Lb R, x£dm
— §£ ante ^Sy) om. M Va. 6. ol5£v La Ag Pd, v£(x8a La, Kaid8a cett. edd.

Pd Vb. — axT6|Ji£V0v M R, in hoc correct. 18. p£v pro 8e La, om. 8e Pc. —
— TO d>Y]piov X0S>£V 6cv. £YY^? La. auvixa R, xap sup. lin. — ZTiriyyillezo edd.

7. Y£Vop.£VYiv La. 8. EXia^pECpr), oi sup. r), ante S Pacd Vab M Lb, £TOf]YY£^£''^o La,

Vb. — upou[3aX£v M Vab. 9. oSv pro 8 t] dxYiYY£^5.£T0 Ag cett edd. ex emend.


Va. 10. acpaXx£TO edd. ante C M Lb Va Schaeferi ad Dionys. de Comp. p. 11, 19..

R, dicpi>t£'i:o Vb, £cpiY]TO La, £cp£ily,£TO cett. £xavTQX£i Va M. — vauTO codd. 20.

edd. Pacd Ag, in R £ sup. dc, in Pa primo codd. edd. praeter Smai., xai coni. Porson.
£cp£iv£TO vel £cp£i>i£TO fuisse videtur. — oxoiy] Coraes, recepit Smai., cf, III 14, 8 cum
T£ La. — oT8 £v Vb La. — Iq 8idpaaiv La. comment. — dcva^icovai xap’ auTOu, ttoi6v8£

II. 6x0 Tou Sch MS. — Tou om. Va. AXKF, dvapiwvai, xap’ auvou cett. edd.,,

12. 6xo8£|aaB'ai S M Pa Vab La, 6xo8£|£- xapd Tou Valck. 21. 6 xt]X|£v Ag. — xop.
IV 18,5-19,5. 51

Eipav oL%OGziXkouGi. tootol»^ Tuapa twv xaTacrxoTucov 7CUvB'av6[X£voi; 6 "^Api- 2

(TTopivYi^ TuopsCa TTS aTaxTOTspov )TpY](7S'ai x,ai TaT<; <>Tpairo7usB£tai(; a^pu-

XaXTOJ^, £7UlTl6'£Tai VUXTtOp aCpLG^l' Xat TWV 17 £ (XT^T^WV Xa 8 ‘£U'56 vTO)V £Tl £CpO-

V£U'7£ xaL Tou? '^y£[xova(; Ttu£P[jl£vlBy]v xai ’A)rXaBaTov xai

5 AucTLcnrpaTOv xai 2iB£Xi:ov a7uoxTivvu(7i. BiapTuocdai; Be xal ty]v (jxy]VY]v

aTpaTYjyiBa %ccp£Gzr\Gzy £U eiBevoci SxocpTiaira^ o)(; ’Api(7Top.£VY]<; xal oux aT^^Oi;

Mecctyjvicov £(7Tiv 6 TauTa £ipya(7[jL£vo^. 2 . ’E8'U(J£ Be xa\ tw Ad tw ’I8'w -

[XOCTOC TY]V 8'U(7 CaV Y]V 'ExaTOpiCpOVlOC OVOp-a^OLXjtV. aU-oTj ^£ Xa 8'£(7 "rYjX£l p.£V

£X 'KocXoaoTxrou, 8‘Ueiv Be a 5 TY]v MEdcnrjvLwv evo[j.i^£TO otzogqi Tuo^Epiout; avBpa?

10 xaTEpyaaatvTo sxairov. ’Api(7Top.£V£i Bs, ote h%\ KaTupoo (ji^p.aTi sp^a^^sdaTO,

8'U(javTt 'ExpcTopLcpovia TupwTOv, BEUTEpa TiB'/] 8'U(jai xal 6 sv voxi:! t 65 v

K opiv8'Lwv 7uap£(7)(E (povo^. Touirov p-EV By] Isycucri xat lui tocT^ oc7T£pov 8'ucrai

xaTaBpop.aT(; 8'0(Tiav TpiT7]v' 3 . Aax£Baip.6vioi Bs, ydp Taxiv8'ia, 7up6(:4

Tou? sv ty] Eipoc T£(T(7apdxovi:a sTuoiT^cjavTro Y)p.£pc5 v (jjuovBd^ xa\ auTcl pAv

15 dva)((opYi(javT£(j olxaBE swpTa^ov, Kp^T£(; Bs TO^OTai, p.£T£7C£p.c[>aviro ydp ex

TE Aoxirofj xai sTspwv tuoXewv pLKjO^wTOUi;, oSttol (jcpiaiv dvd ty]v Msdcr^rjVLav

ETuTvavwvTO. "ApiTTopLEVYiv ouv, OLZZ £V (TTUovBal^ dTuwTEpo) Eipa<; ysvop-Evov

xai TTpotovTa dBsscnrEpov, sTuird dvBps? ocTzb twv itoJotwv itootwv s};6)(YiG‘av,

(7L>/Aap6vT£^ Bs toT^ ipiddiv oT^ £t)(ov sm TaT(^ cpapsTpai? Beodchv' zG%ipcc ydp

20E7U"^£i. Buo p-Ev o 5v zQ S7udpTY]v aTu’ auiTwv eTwQ^ovtec Aax£Baip.ovLot<; ’


A pi<7T0 -
p.£VY)v EUTjyyEli^ovTO Y]l(j)X£vai' 01 \oi%o\ Bs d7:o)(wpou(7iv £<; dypov twv ev

8e Icty.. Pc La. — ouvtiaipTqaovire? mavult in Vb Exavocpovia, in La Exavocptovia sit, in

X, |uv£|a(,pTqcrovi:ai; Pc. 2. auTaxTOTTEpov et R utroque loco Ixavov habebat accentum,

arpavoTTeSiai? La M, voT? avpav. Vb. — sed expunctus est. — xaS-siavTQXst, Lb, xaQ'i-

d<p’ uAaxTWi; Vb. 3. vuxvwp sTimQ'. La. (jT^x£i. Ag. 9. 7ia>.aioi> M Va, Tra^^aiwTctTOU

4. *^]r7C£ppi£vi8r) codd. edd. praeter D Sch, Vb R, 0 sup. w in R. 10. xaT£pYdaavTO


qui '^Y7r£p|ji.£vi8Y]v scribunt, ut voluit Sylb. Va. — OVI, i expunct. et £ sup. lin, R.

5. E’i 8 £xtov codd. edd., 2i8£xvov Sch e 11. 8£ pro t^8y] m Va R, in hoc t^8ti sup.

coni. Keil. Anal. p. 237, qui I!£i8£xi:ov lin., 8e t^8t] Vb. 12. Alycuaiv Ag Pd Vb.
(s. 2l£!,8£xirav) vel Zi 8 £xtov (s. 2i8£xvav) pro- 13. yag pro 8 e Lb Pc R Ag et omisso seq.
posuit, 2 £i8£xtov invenit etiam Bergk. — ydp M Va, in R 8 e sup. yap. — £TOI£i Vb.
d7TOxv£ivou(Jt, AXKF Pac Vn M Va Lab 15. Eopva^ov codd. — pL£V£TO[Jn|jaTO Lb Pcd
R, CtTioxTstvouaiv Ag Pd Vb, dcTioxmvuai Va R, V sup. a in R. 16. p.ia9'Ovou? La.
Vn, aTOxdvvuai ex emend. Opsopoei, ut 17. dpiavop.£VY) M. 18. dv8pai; Va. 19.
Sylb. adnotavit, cett. edd. 6. £ai8£vat., ad tpavioi?, ad marg. yp. Ipaai, R Pa, tp.aai,

marg. eS £i8£vai, Pa R, £S, sup. lin. I?, M, oiq edd. ante B, La, tpaaiv ok cett. edd.

£?» om. La, £u scribit Pc. — a7rapv!,dT£<; Pc M Ag Lb Vb, ipidaiv Va Pd. — £t: 1

La. — dXXco? Ag Va. 7. £9'ua£ ovo- vd? cpapivpac La. 20. £rr’ auvwv A. 21.

[xd^ouaiv om. La Pa. 8. Exavovcpoviav Vb £iXo)x£vai Vb. — ’Ay£X6v vovAXKF, „in

Pcd R M, Exarovcpovia Pa, Ixavov 90via A tugurium quoddam“ Amas., dypov uva C S,

h. 1. et postea, ubi etiam Ag Pd Va Lb dypov vov B codd., dypov vwv suadente B


Exavov cpovia, cum in M R Pa Ixavovcpovia, ceit. edd. — ol XoiTCol M£aoY]via om.
52 ME2SHNIAKA.

Ms(7 7 Y]via.
( 4. 'EvTauO^a wxsi y-opY) duv [ivjTpi TuapO^evof;, Tuarpo^ opcpavY).

Bs TUpoTspa vuxtI sIBsv 6cj>iv Y] %cac,' Xsovra S(; tov aypov Xukoi crcpidiv Y^Yayov

BsBs[1 £Vov xai oux s)(ovira ovi»)(a^, auTY] Bs tou Bscr[xotj tov )i.eovTa ocTuslods xal

av£upoo(ja sBwxs too(; ovo)(a(;, ootco ts Bia(77ca(7B'Yivai too<^ Xoxouc; sBo^sv 6x6

6 TOU XsOVTO^. TOTS Bs MC, TOV ’ Apl(JTO[JL£VY)V £(7aYOO(7lV 01 Kp^TS^, (TUVSCppOV/jCTSV 5

Y) xapO‘£vo? oxap Yjxsiv t 6 sv t^ voxti oi xscpYjvo^ xal avYjpojTa t^v pLYjTspa

0(7Tt^ sit/ [jLaO'00(7a Bs sx£pp(6(7&‘Yi TS xat axiBoucja Iq auTov t 6 xpo(JTa)^Q'sv

(JUVY]>tSV. oTvOV OOV TOT? KpY)dv SYX£OU(70C (XVsByJV, 0)^ (7cpa(; Y) |XsO'Y] XOCTS-

"XapvjBavsv, 6cpatpsTTai too puxlicTTa oxvcop-svoo t6 sy/sipiBiov. Ta [xsv Bt^

Bscrp-a too "“ApicTTOixsvoo^ sTsp.sv xap8'svo?' 6 Bs xapaXa[3o)v t 6 ^tcpoi; io

B istpY^^jaTo *. TaOTYjv ty]v xap8'svov >.a[x6avst ^u^oai/LOL ropyo? "ApLOTO-

|xsvou^‘ sBiBou Bs ’Api(7Top.svY]^ T^ xaiBl sxtivo)v (TwdTpa. sxs\ Eopyo) oux

•^v xo) BsxaTov xal oyBoov sto?, ots syy][xsv.

XX. 'EvBsxaTcp Bs stsi ty]? xoXtopxia? t"^v ts Eipav sxsxpwTO 6c1m-

voa xoCi avacTTocTOO? yz\/iGb'Ga Msc7(jy]vioo?, xoCi B"^ crcpidiv sxsts1s(Tsv 6 Q's6? la

"‘Apt(JTO[XSVSt xcd 0s6x>.(O )(pY)(70'SV TL TOOTOl? Y<^P £^^0Q(JtV S? AslcpOU? [XSTa

TY]v sxt T^ Tacppw xXY]YTjV xai sxspo[xsvotc 6xsp (jcoTYjpia? to(j6vBs sTxsv -J)

ITo&'ia'

Euts Tpocyo? xivYidt NsBy]? s).ix6ppoov oBwp,

OOXSTl Ms(J(7TqVY)V p6o[iaL' r)(sB68'sv Y«p 6Xs&'po?. 20

Va. 2. oiSsv Vb. — post TiaT? edd. ante Vn, habet marg. R. — 8i£T£p.£v.^ Herw.
B Vb La R Pa habent .o)^, quod om. cett. 11 . ad SiapydtaaTTO excidisse eyeivou? dicit

edd. M Pcd Ag Va Lb. 3. y.ai om. La. S, aliquid eiusmodi (ttou? Kp?jTra?, ttou?

— aSiTT] edd. ante S codd., auTY) cett. edd. cpulaxa?) excidisse putat Herw., lacunam
4. (5:v8pouaa A X K F, (JvSpaa oSaa Valck. indicavi. 12. av£8l8ou xal ISiSou 8 e Pa. —
MS., (5:v£upouaa coni. Tyrwhittus Append. (^piairO[JL£v et sup. lin. ou?, id vero expunctum
ad Toupii Emend. in Suid. IV, p. 465, et Y)i; sup. lin. habet Vb. — xaiSi om.
est in cett. edd. codd. — t 6 pro zb Va. Vb. — £yT£iv(ov Ag Pd, lyTivo) M Lb R,
— Siaxaahrjvai Vb. 5. (5cpiaT0p.£vyi M. V sup. 0). — yopyov Va, yopyw Vb La R,
6. TQ xaphlvo? R ad marg. — Yjxap La, yopyd) Lb. 13. zzoq om. Pd.
uxap ^x£iv habet Pa ad marg. 7. p.ahou(7a 15. IxESiqlwaEV vult Lobeck. Aglaoph.
T£ La. — £X£pwa5'ri Va, £X£pp(o5'Y) Pc. — p. 847, cf. Her. I 13. 16. ylzob^ M. —
xpoTax^Ev, supra lin. oc, M. 8. Se pro oSv XPXad-EVTt XKF Lb Pacd, recte A edd.
R. — dvEStSou xal 6? edd. ante S Pd La, cett. dividunt vocem, vidit etiam K, xprj-

marg. R Pa, dvESiSou wc Va, avESiSou xal aS'£vva coni. Sylb. 17. xlYiy?) La, 7CT)yf)v

post ’Apt,aTop.£vou<; 1. 11 irrepserunt in Pa, A, quod Casaub. mutat in 9 uyr]V vel p-a^xv.

dvESrjv (ix; cett. edd. Vb Pa Lb M R, — £X£ipO[Jl£VOI,C Ag Pcd, £XYlpwp£VOlS M


(5cval8y]v 6? Pc Ag, largius fudit Amas. Vab La R Pa, ip-XEiptop-Evoi? Lb. 19. bq zb
— 6? xai a(pa? M. 9. uxvop.£VOu La Pa. — Pa Vb La R A X K F, b^zb cett. edd. codd.,
£Yy_£ipiSiov, licpi sup. £YX£i, Pd. — p.£v o3v in Va £? sup. eS. — Tiviqaiv eStq? La Pa,
B Pc Ag, p.£v 8 t) cett. edd. codd. (8 t) om. in Pa V post, expunct. — Elixoppov Va,
La). 10. ^AptaxopEvou? r6pyo? om. Lb. Ellixoppoov cod. Phral. 20. ouxeu B D Sch
— £T£p£v Lopyoc ’ApiaT om. M Pa R Pacd Ag Vb M, o6>t bzi cett. edd. Lab Iha.
IV 19,5-20,5. 53

Eicri Bs cd TUYjyat ty]? NsBa(; sv opsi tw Auxatco' 7rpo£X6'wv Bs 6 7i:oTap.6(;2

Bia "‘ApxaBwv xai s7ui(7Tp£cj>a^ a58'i(; £(; t-^v M£CT(JY]VLav opt^£i toc £tui

9'a>.a(7(7Y] M£(7(7Y]viot? xai ’H7.£ioi? ty]v y^'^* tou(; alya? tou?

apcr£va(; £B£Boix£(7av p.Y] ttivwcjiv ix%o zrjg N^Bai;’ toT? B£ apa 6 Baip.ow 7upo-

5 £(7T^[JLaiV£ TOi6vB£. t 6 B£VBpOV TOV £plV£OV £1(71V 'EXXiqVWV 01 XOcIoUgIV 6>.6v9‘Y]V,

M£(7(7T^V101 Be aOTOl Tpayov. tote o5v TUpO^ T^ NeBoC TUECpOXOX; EplVEO? oox

£^ euB^u y]55v]to, aXM te t 6 p£ 0 [xa sTusdTpEcpE xal toO oBaTO? axpoi<; toT?

cpoX>.oi? £7U£(j;au£. 0£a(ja[JL£VOC Bs 6 [j.avTi(; 0soxXo(; (7UV£(3aX£TO oj? tov 3

Tpayov TOV TUtVOVTa SX T^^ NsBa^ TUpOEtTUEV Y] IloO^ia tov sptVEOV TOOTOV xal

10 d)? T|By) Me(7(7Y)VIOI? Y]X£l TO /pSWV* Xal £^ [XEV TOU^ 06^7.00^ sI^^V £V (XTUOp-

pi^Tw, ’AptG-TO[X£VY)v Bs TUpo'^ TE TOV sptvEov ^yay£ xal av£BiBa(JX£v d)? t^?

(7tOTY)pia? E^YiXOl (jcpictv 6 )(p6vO?. ’Apt(7TO[J-£VY]^ Bs £)(£IV OOTtO 7U£l9'£Tai Xal

avapo7.Y]v ouxsTL ehixi dcpidi, TpOEvoyjdaTO Bs xal sx twv TuapovTwv' 2. xai, 4

^V yap Tl £V (XTUOppYjTW TOT? Me(7(7Y]VIOI?, £[J-£A>.£ Bs acpaV(,(79'£V 6T0ppU)(t0 V

15ty]v M£(j(7TqvY]v xp6cj>£iv TOV TuavTa aiwva, cpu7wa)(9'£v Bs oi Adxou toO IlavBi-

ovo? y^p'f]<j[xol Me<7G7]vloi? sT^Eyov ^ote ava(7(o(7£(79'at tyjv


x^P °^'^5 tooto
By] 6 ’Apl(7TO[JL£VY)^, (XTE £7Ut(7Tap.£VO^ TOU^ XP'“0^P'®^?5
SyiVETO £x6[Al^£*

xapay£vop.£vo<; Bs £v9*a t^? ’I9'W{jly)<; ^v t 6 £pY][X6TaTOv, xaTwpo^sv £<; ’I9'wp.Y]v

TO opo?, xal Aia '*lB'd)[AY]v sxovTa xal 6'sou? oi Me(7(7Y]viou? e? exeTvo s(7ca^ov

20cpoAaxa^ p.£ivai ty]^ 7uapaxaTa9‘YixY]? aiTodpiEvo?, |ay)Be l%\ Aax£Bai[AOvioic

7uoi^(7ai TY]v [a 6 vy]v xaO'6Boo Me(7(7Y]vioi? s^TUiBa. 3. Metcx Bs touto toT?5

1. 8e veSa? Va. 4. appsva? Vab La TOUTO 8r] 6 dpiavopLEVYi?. — post lizv^ et


R edd. praeter B SW D, qui cum M Ag post dcpaviad'£v B addere vult [j.£v. 13.
Lb cod. Phral. Pacd (Pa per corr. ex apvac) acpiaiv edd. ante S, Vb. — 8e om. A X K F,
scribunt apaeva?. — tq 8atp.wv Ag. 5. ia^- est in cett. edd. codd. 15. ttou in Pa sup.
p.aw£ Va M. — to (supra lin. ov) Ipiv. M. lin — TiavSicovoi; R Vab Pa. 16. )(^pY]apLbc

— oXuv^-ov edd. ante B, bXuvS'0v Vb Pa, in M. — MEacTjViot.? scripsi, M£aaTlv^ou^ codd.


hoc T]v sup. ov, 6XuvQ't,v cett. edd. Pcd edd., de medio divaaw^O|Jiai cf. Her. III 140.

Va Ag Lab R, in hoc o sup. tq, bXuv9'Tf]v M. Luc. vit. auct. 22. — avaawaaa9'ai Va La.
6. Tpdx^ov Lb. — t6 te oSv Vb. — TOcpuxb? 17. EyivETO Vb La, in M EyiyvEvo per corr.
Ag Pd Vab, epvebs A, £ipT)V£b? La. o odx — ex £Ti yiyvETO, EyiyvEvo rell. 19. 8ta iQ'W!jnf|v

Pc. 7, £5 om. Va Lb, in R est sup. lin. Lb. — |j.£a(jTr]vious IxeTvo sato^E (saw^Ev Pd
— TjP^aTO Vb, yiu|t]to Lab Pa, t]u|£to rell. Ag) M Pcd Ag Va Lb R, in hoc Iq sup.

8. cpiXoi? La. — £4^au£ S, £cj;au£V M. — lin., fjiEaa. exeivw law^ov La, (jLEaa. Iq

auv£pdX£T0 manu prima La (per correct. saco^ov Pa Vb edd. 20. Tqyou^xsvoc edd,
auv£(3dXX£xo), voluit B, scribunt SW D Sch, ante D codd., £by^6[Ji£V0(; Valck, MS., probat
auv£|3dtXX£T0 cett. edd. codd. 10. £v in Pa Kays. 1. 1. 1084, aiTOop-Evoc D Sch auctore
sup. lin. 11, dpiaTOiJi.£VY) Va, dpiaTO|i.£V£t M. B, cf. V 13, 7. — Eul Aaz£8aip.ovtou? B
12. £^T^x£i, supra lin. oi, M. — 6 SW Pacd Ag Va Lb, in Pa oi? sup. ou?,

£tva( acpiai om, M R, hic addit omissa Ejri Aax£8ai,[jt.ovtoic edd. rell. La Vb R.
in marg., om. La. — verba Se Ixetv 21. xaS'6Xou edd. ante C codd., xaS'68ou
Etvat acpiai idem repetit infra post cett. edd. ex emend. K, quae etiam Facio
54 MEZ2HN1AKA.

M£(7(77]vloi? xaB^o xai Tpwdv sti TupoTspov, Yiv£(jO'ai xaxa oc%b pioi-

ydac. £ 7C£/.paTouv p.£v auxol tou t£ opou(; xoCi tou Tupo? t-^v Eipav a^pi

T^c N£^ac, ^jCrav B£ oixt^o‘£i^ xai IJw tudT^wv £Viot^. auxoiJioXo? B£ £<; a^TOUi;

£X 'zr\^ Aaxo)vt.x% aXkoc, [j.£V acpiX£i:o ouB£l^, oix£ty](; Be ’E[X7U£pa[JLOU |3oux6Xo^


£Xa’jvO)V TOU B£(77u6tOO TOC^ j3oU<;* 6 B'£ ’Epv7U£pa[XO? ?jv aVY]p £V STdcpTY] B6xi[XO^. 5

6 oSto? 6 (3oox6>.o? Iv£[x£v oo ^oppt») t^^ N£Ba?. avBpo^ oov twv M£(7 7 Y]VLtov (

TWV OOX £Vt 6? IXOVTWV OlXY](7lV yUVaTxa £lB£V £Cp’ oBwp £X8*OtJ(7av’

£pa(jD‘£l^ B£ BiaX£xQ'V]vai t£ £t67.[xy](J£, xai Boo? Bwpa (joYYiv£Tai. xai a:^o

TOOTOO Tov avBpa 7uap£cpoXa(7(7£v aoTvj?, b%6zz a7uox(opYj(j£i£v I? ty]v cppoopav.

ava [A£po? Be toT? M£0’(7Y]vt0!.? ty]? axp07uoX£0)? zTzriyzzo y\ cpoXax"^' TaOTY) lO

yap Too? to7.£[xioo? [xaXiCTa £B£Boix£<jav [iy] u7i:£p[3fo(7iv auToT? I? Tr,v tuoXiv.

07u6t£ oov o3to? a7i:ox(op‘^cr£t£, TYjvixaoTa 6 pooxoXo? IcpoiToc xapa ty]v yuvaTxa.

7 xai 7UOT£ ItOXS COV aXXoiC £? £X£lV0V 7U£pl‘^XOUG'a £V T^ VOXTl CpuXaX”^,

ItOXS “^oCl U£IV ToXXw TOV 6'£OV. Xai £xX£l7UOO(7lV 01 M£(7(7'^VtOl TY]V CppOO-

pocv' To Y^P uBwp ipifxZsTO (jcpa? aO^poov Ix too oupavoo xaTax£0[JL£vov, 15

00 T£ iTUaX^SWV £V(i)XoBop-Y][l£VCOV 00 T£ TOpyOiV 6 tu6 (77UOoB% too T£IXIT|100,

xai ap-a ooB£ xivY](7£(78'ai too? Aax£Baipiovioo? y^Xtui^ov Iv ac7£X'^vq) voxti xai

8 ooTto xs^P-spitp. ’Api(7T0[i£VY]? B£ 00 TuoXXal? 7upoT£pov Y][X£pai? K£cpaXX9jva

£[XTOpov, laoTw ‘(^£vov xai lo-ayovTa £? tyjv Eipav 6x6(70)7 IB 60 VT 0 ,


£aXo)xoTa

6x6 Aax£Baip.ovio)v xai to^otwv ’AxT£pato)v, 6)v EopoaXo? UxapTKXTV]?, 20

TOOTOv TOV KocpaXXYjva * a(paipoo[i£VO? lx£Tvov plv xai T(X y^pr\]XGCzcc oxoda

arridet. 1. zizi Vb, — codd. X£pioixouaai? ,V^ d>.Xai? et TOpioi-

edd. ante SW, Y^v£(7Q'ai SW D Sch. — xouaai, z sup. ai, R. — tq addunt B SW


xai pro xaxa M, unde xax(x xai coni. F, D Sch. — cpuXax^ Lab Va R. 14. xai
xaxov pro xaxa voluit Porson. — p,oiy_ia? ante u£iv om. A X K F Vb La Pa, est in

Pc. 2. post auTOi in edd. ante C codd. cett. edd. Pcd M Va Lb. — pro xoXXS
sequitur etoi expavouv, quod utpote e C TToXu. 16. ^xo8op.Y)p,£vo)v Pa Vb R edd.
praecedenti £K£xpdvouv enatum putat delen- ante B, wxwSop-rip.. La, £XO)xo5op.Y)p.£vwv,

dum F, quem sequuntur B SW D Sch, a^iroi V sup. jt, Va, £VMXo8op.Y)[jLEV(ov cett. edd.
£u TTOu c S, £7C£i IxpavouvTO coni. C. — M Pcd Ag Lb. 17. xai dp.a 8 e Vb. —
xpo? Etpa coni. S. 5. Ip-xspco^p-oc Pa ou, 8£ sup. lin., R.— daeXivwv La, dffEXivw

La, lp.TOpdp.0? Pc. — dvT)p twv £v Va. R. 18. TZoXkM Va. — pro 'jrpOTEpov, quod
7. YvvaTxav La. 8. v£ om. edd. ante B est in Va et ad marg. R Pa, uuTEpov
edd. La
R Pa Vb Lab M, est in cett. edd. Pcd Ag. legitur in Lb M Pacd Ag R Vn Vb.

— Ag Pac,
auYYiy^^ST^ai auYY£W£Tai, expuncto — x£cpa).^va La Pa M Vab R, hoc loco et

£, Vb. 9. dxoywp^aei M Pd Lb Vn Va, aliquot lineis post. 19. oxoaov Vb. 20. 4)v

(iixoxwpi^aT) Vb, ctxocppoupiriaei Pc, dxoxwpTfj- om. Va. — £6puoXoc Pcd Lb, £6puoxXo(; Ag,
a£i£v edd. codd. cett. 10. pro Itzt^-^zxo in Vb £upuo)Xoc esse videtur, sic est in R
Coraes mavult £7ioi£uro, £Tr)p£u:o vel eyivsvo, M La Pa, in hoc corr. in £5pua>.0i;, Va
Frazer coni. £;t£x£ito. — 9 uXti Pc. 11. £6puaXo?. 21. a<fidiz (i
9 aipoup.£vo? Herw.,
•jx£ppdaiv La. l3. p.£v ante ouv ins. B SW, lacunam indicavi ,
excidit obiectum. —
abest a codd. edd. cett. — dXXai? et xai ante va XP- Ag. — oxoaa £l£v Va.
IV 20,5-21,1. 55

aTuecTcodev, oluxoc; sirsTptoTO xai o5x sBuvaTO sTutcpoi-rav toT(; cpuT.dccraotJCt,

xaO‘cic7U£p stwS^st. TOUTO [xaT^idTra aiTiov sysvsiro sxlstcpB^vat ity]v axpOTUoXtv.

Twv T£ By] aXkm sxa(7T0? avs)(wp7)(7£v axo cppoupai; xal 6 tu6 to5 9

PouxoXou p,oi)(£UO[JL£V7]^ 6 avTQp. Y) ^£ Ty]vi.xauTa £vBov £i)(£ Tov pouxoXov


5 ai(j6'av£i:ai t£ tou avBp6<; Ituiovtoi; xai auutxa o)(^ Ta)^ou<; £l)(£V a7uoxpU7i;'Tr£t

TOV avB‘pW7U0V. £(J£X8‘6vTa ^£ TOV avBpa £(plX0(pp0V£TT0 ^C, OUTUOJ 7UpOT£pOV,

xai Y]p(uTa xaO'’ y]v xiva aiTtav y]xol 6 ^£ out£ [xoi)^£L>o[1 £vy]v £iBw? o5t£

IvBov ovToc TOV pouxolov £/pY]TO Tw aXY]8'£i ^oyco, xai auTO(; t£ Bia too

opiPpoo t 6 (3iaiov xai twv a>.Xtov IxadTOv £(pa»7X£v a7uo^£Xoi7U£vai tyjv cppou-

10 pav. £7UY]xpoaTO B£ >.£yovTo? 6 (3oox61o?, xai W(; a%pi[3a)^ otu8'£to IxacjTa, lO

ao8'i(; £x Twv M£(7(7Y)via)v £^ Too^ Aax£Bai[xoviou^ acpix£T 0 auTO[j.oXoc. Aax£-


Baipiovioi? ^£ 01 [X£V [3a(7iX£T^ aTuo ^TpaTOTEBou TYjvixauTa ax^cjav, tuoX£-

[xap)^a)v B£ t6t£ ’E[X7U£pa[xo^ 6 tou (3oux6Xoo B£(7tu6ty]^ 7upo(7£xa8^TO t^ Etpa.


acpix6[j.£vo? oov tootov TUpwTa [X£V t6 Itci tw Bpadjxw TcapYjToTTO ap.apTY]|j.a,

i5B£UT£pa B£ av£BiBa(jX£v o)^ t^v Eipav Iv tw Tuapovxi piaXiaTa aipiqdoocjiv,

aOTa £Xa(7Ta blZOaOL '^(j 8'£T0 TOO M£(J(7Y)V100 BlY)yOOpL£VO?.

XXI. ’'EBo^£ t£ By] X£y£iv 7ui(7Ta xai Y]y£iTo ’E[jL7U£pa[j.(o xai toT? S7uap-

TidcTai^. B£ y) 7uop£ia yjxXzTTf] C7(picriv aT£ £V (Yxotoo xai oox avi£VTO(; too

6£too' 6[xo)^ B£ 6tu 6 TupoO^upiia^ Y^vudav, xai mc, xaTa ty]v axpoTuoAiv ty](; Eipa^

2oly£VovTO, 67U£p£(3aivov xAi[j.axa? t£ 7upo(JTiB'£VT£(; xai otw ti^ IBovaTO aAXo)

TpoTuw. ToT? B£ M£(7(7 Y)vioi? 7uap£i)(£T0 [i£v Too TuapovTO? xaxoo xai aXAa

aiG'8^(7iv, [jiaXiG^Ta Bl ot xuv£^ oo xaxa Ta £io)8'OTa 6AaxToovT£^, aAAa dov-


£)(£(TT£pa xai [3iaioT£pa t^ xpaoy^ )(pa)[jL£voi. yvovT£(; oov tov udTaxov 6[Jioo

xai avayxaioxaTov (7cp(X^ ayc5va £7r£iXY)cp6Ta, ooB£ Ta OTuAa ocTuavTa av£Aa(ji-

1. 9 uXaTT 0 u<Tiv Ag. 4. 6 8e vit. typ. in Lb, Tw £ 7ci 8 pa(j[j.w La. 16. (J)? a^»Ta Lb.
Smai. — Iq £v8ov Pccl. — £i)(^£v £v8ov Vb, — ExaOTOC Vb.
o. atad‘rfcv£t79'ai Pd Ag. — zz om. Pd Va.
— (bc Traxo? £ix£ TOV [3ou>t6).ov dt-reoxp. t. 17. £p.7t£pdp.:T:(p Ag. 18. 8 e djropia Lb
avov (expunct. tov |3oux6Xov) Va. 6 . o3tw M Va R, in hoc d expunct. et r\ sup. lin.,

L a. 7. p.£Q>’ T^vTiva M Va Lb R, in hoc r\ Tcopia La Pa. — acpiaiv '^oLliTzr^ (jcpiaiv

xa sup. p.£, — T]x£i Va, sup. lin, o.


— Va, prius a 9 iaiv expunct. — xai ante oox

p£ p.oi)(^£uop.£vy]v M, p.oix£^oiJ-£vy^v edd. ante om. Va. 20. ly^vov-co La, ut voluit Coraes,
B Vb La Pa R, probat Kays. 1. 1., p.£p.oiX£v- SW D Sch, Iyiyvovto M Va Lb R Pa,

[jL£VT]v cett. edd. Pcd Ag Lb Va Vn. lyivovTO rell. edd. Pcd Vb. — U7:£p£(3aiv6v

9. £cpaax£v om. Va. 10. £TOxpoairo Vb La T£ xXip,axd? T£ 7rpoTid'£VT£s Va. — xai oaw
R. 11. Xaxe8aip.6vioi 8e Va. 12. dt'7i:ip£aav Lb. —8 uvaiT 0 Sch MS. — dXXo La. 22. 8 e
codd. edd. ante B, (jT^rjaav cett. edd. ex ante oi om. Ag. — 6 p,oo uXaxTOOVTEi;, op-oil
coni. B. 13. T£ pro 8e Va. — :rpo£xdtB>Y)TO expunct., R. 23. (iioaiTEpa Va. — yvwvTE^,
edd. ante C codd., 7ipoa£xaQ'yiTO ex emend. ov sup. wv, R. 24. dTravTa codd. edd.,
Sylb. edd. cett. 14. t(7> etci tw R Pa Vb dnav-cEc coni. Cor,, probat Kays. 1. 1.
56 MESSHNIAKA.

(3avov, oxa) 7upo)(£ipw [xaXt(TTa evtu)(oi Tt<;, apTudc^ovTs^ t][jluvov TuarpiBi,

2 [JLOVY] (7(pia-lV sXsiTCSTO £X TY]? M£(7(7Y]Vta? TUOCOT]?. IIpWT-Ol ^£ fi(7&-OVTO £vBoV

TWV 7UO^£[Xl(i)V OVTWV >tal £(3 oT^0‘OUV £7u’ «UTOL)? TUpWTTOt, TopyO^ T£ 6 ’Apl(7T0-

[X£Vou? xal ’Api(7T0[i£VY]? (xuzoQ 0£ox>.6? T£ 6 [xocvTi? xat MaVTt>tXo? 6 0£6x}^OU,

(7L)v Be auTOLC E^EpYETiBa? avTjp xai ev MECJd-^vY) Tip.o)[jL£voc xat Btas

T?)v yuvaTxa oti tuT^eov aJuopiaTo? vjxwv’ aBE>.cpY]v yap zXyzy ’Api(JTO[X£vouc

'Ayvayopav. tote Be oi {jlev aX^oi ctuviev-te»; (b(^ sv BixTUot<; eictlv s(7)^Yip.£voi,

3 5pL(j)? xai EX Twv TuapovTcov eT)(6v Tiva sT^TUiBa’ 2 . ’Api(7TO[X£VY]^ Bs xai 6


[jiavTi^ YjTuionravTo [jlev ouBEp.tav sti ava(3oXY]v 6 XeS‘POU Me(T(7Y]vloi? oudav, (xte

eiBotei; xai tov j^pyjcpLOV 6 v -^vt^aTO s? tov irpayov y] IlL> 6'ia, sTusxpUTUTov Bs lo

ouBsv ^(7(70v, xai (jcpKJiv i<; zoug aXXoog a7u 6 ppY]TOV. etuiovte^ Bs ty]v

TuoXiv (tttouB^ xai im TuavTa^ sp)^ 6 [JL£V 0 t toT^ te svTuyj^dcvouciv, otuote aldB-a-

votVTO ovTa<; Ms(7(7Y)vtoU(;, TuapEXslsuovTo avBpa? ayaO^o^? slvai xa\ ex twv

4 otxtwv avExaXouv tou^ eti 67roX£i7uopL£vou?. 3. ^Ev [xsv By] vuxti ouBsv a^iov

E7upa)(8'Y] Aoyou Tuap’ ouBsTspwv' Tot? [JLEV yap y) dcTUEipta twv totuow xai y) 15

ToXpta TOU ^ApKJTOpiEVOU^ TUapsTj^E [JL£XXy](7[i6v, TOT^ Be Me(7(7Y)VIOI? OUTE TUapa

T(ov (jTpaTYjywv (7UvS'Y)[xa sysypysi cpO^avovxa^ £tXY]cp£vai, toc? te BaBa^ yj ei

5Tiva >.a[X7UTyjpa xT^ldiov a^aiTo ti?, 3wv av s(7p£vvu£v 6 D‘e6^. ’Ex£iBy] Bs

Yjjxspa TE xai aXXYjXou? xaS>opav sBuvavTo, svTauQ^a, ’Api(7TO[JL£VY)? xat

0EOxXo^ ETTElpWVTO E? TUOCdaV (XTOVOiaV TCpOOCySlV Toij? Ms(J(TY)VtCD?, oiXXlX TE 20

67u6(ja £1 x 6^ BiBaaxovTs^ xai S[jLupvaitov Ta ToX[XYi[j.aTa ava[JLi[xvY)(7xovT£?,

w? ’I(ov(ov [jLoTpa ovTE? EoyYjv tov AacxoXoo xai AoBou^ sj^ovTa? o^pwv tyjv

6tu6Xiv 6tu 6 apsTY]? xai 7upo8'opia(; sxpaXoisv. 4. Oi Me(7G’'^vioi Be axooovTs?

dtxovoia^ TE £V£7ui[X7u}LavTO xat o^uviaTapiEVOi xaQ'’ 6%6gou^ sxaoTOi tuj^oiev,

EcpspovTO Ec Too? Aax£Bat[xovtou?. wpp-Yjo^av Bs xai yovaTxs? tw xspa[JL(p25

xai OTW BovaiTO sxaoTY) to6? :uoX£[xCou? [3aX>.£tv. Touto [jlsv By) [jly] Bpaaat

p. 1085, fort. recte. 1, tu^oi edd. ante edd, ante B, R Vb La Pa, est in cett. edd.
C, IvTTuy^ot, codd. edd. cett. , voluit Pcd Ag Va M Lb. 16. p.£Xyia|Jiciv La Va.
Sylb. 2. S-TraoY]? Vb, 4. 6 Mdtvv. edd, 17. verba cpS>avovTac eiXYj^evai Frazero de-
ante S, cett. edd. om. articulum cum codd. lenda videntur. — x£i xiva vult Porson.

— |i.(itvTO>tXoi; codd. 5. 8e om. La. 7. dcyva- 18. dXV oTov Pacd Lab M Vab R. —
Yopav A codd. — ev om. M Va Lab R 6t4^ai voluit Porson. — 3iv om. La Pa.
(in La R est sup. vers.). 9. TQTOavaTO Va, 22. lovwv La. — xai xe 8 (8 expunct.)
— 6x6Q'pou Vb. 10. CcTtejtpuTTTOv Va M R Xu8otjc Vb, xai xai Xu8ouc Pa. — e^o^za
Lb, in R d expunct. et e sup. lin, 11 , ?]aaov A Mi 23. 6 tc’ dp. Va, — £xj3aXXoiev Ag
xai ?)v om. M R, in hoc addit, ad marg, Pacd Va M (£7Ti[3dtXXoi£v sec. exc. SW)
— 7repu6vT£<g Herw., at cf, Thuc. VII 78, 1 Lab R, £x(3cicXoi£v Vb. — (ixouaavTC? La.
12. xai ante £711 om. La, — xe om. Va. 24, (XTCovoiac £7i:iii.7rXavTO M R, x£ £v R ad
— aiaS'dtvoixo M. 14, oixeicSv Vb. — marg. ,
£V£TO[JL7rXavT0 cett. codd. D Sch,
oOSev iTrpdiY^r] a|iov .loyov Va. 15. to\3 om. £V£7Ti7rXavto cett, edd. 25. [xy] x£pdt[J.w.^
IV 21,1-10. 57

(jcpa^ [xyjBs s7ui[3^vat. twv Tsywv toQ 6[j.(3pou t 6 piatov ztzzxmIuz' lotf^zTv Bs

OTuT^a £T67>[JLY](7av xai toT<; avBpacTLV stui tuXsov aOrai ttjV ToX[xav e^vj^av,

OTTOTS xa\ Ta<; yuvaTxa^ scopwv 7cpoirip.w<7ac (juvaTioT^sdO^ai tti TuaTpiBi rj a)^S‘Tj-

vai Boula? s? AaxsBaijxova, wo^ts xav 7iap£X0'£Tv £Buv*^&"r]G-av t6 7U£7upo)[j,£vov.

5 aX);a 6 8'£ 0 (; to uBwp £7U'i^yay£v a 8 ‘p 6 ov p,a)^>.ov pxTa icr/yjpou tS>v Ppovxwv 7

to‘D ^ocpou xai TOU(^ 6 cp 8'aX[xoU(; auxwv Ivavxia^ xaT(; acxpaxaT^ £j£xl‘f]crc7 £.

ToT<; Be Aax£Bat[iovLOi? xauxa Tuavxa 7uapi(jxY] cpp 6 vr][j.a, /ta\ auxov a[iuv£iv

(jcpictv £cpa(jav xov 8'£OV. xai, 7](7 Tpa7UT£ yap toutoi^ xaxa BeJioc, a7U£(patv£v
"Exa? 6 [xavxt? aidiov £ly] t6 g‘Y][j.£Tov. 5. OOto^ B£ xat, (TTpaT-/jyY]|j.a 8

10 £‘^£up£ xot 6 vB£. api 8‘p-w xod ttoXu ol Aax£Bai[i 6 vioi 7U£pt^f7 av ’
ax£ Bk oux

£v £upu/ojpia ( 7 (pi(7 iv ouBe xaxa G‘dvTay[JLa [£y]yivo[JL£VY]^ zrjt; aXXwv


B£ £V XT,? TuolzM^ 7UOtou[j-£vwv xov aywva, dc)(p£t 00 (; cxtuo £xa(7XY]<; xajsw?

( 7 uv£[3 aiv£v £lvat xoO^ x£>.£Uxatoa?. xouxou? £X£X£ 0 £V a7uo)(a)pTq(7 avxa^ £^ x6


( 7 xpax 67U£Bov c-txiwv [JL£xa7;ap£Tv xai uxvou, xat au 8'i^ xpo zGnipa^ t]X£iv xoTt;

15 6xo[X£Vou(Tiv ocoxwv BiaB£5opivou^ xov xovov. 6. Kat, oi [j,£v ava:uau6[j-£vot 9

x£ xai ava [X£po? [ia)^6pxvoi [laXXov avxiqpxouv, xoT<; B'£ M£(7(jTjViot? xavxa-

)(66'£V 7uapL<7xaxo aTuopia' |X£8'’ “^[lEpav yap a£i xai voxxa oi aoxoi

Y)p.ovovxo. xpixY] t^By) Y)[i£pa ^v, xai Y] x£ aoxvia xai £x xou oupavoo x6

X£ uB(op xai piyO(; £xi£^£ acpa?, 6 X£ 7;i[jL6?.xai y] Bi'>|>a £X£X£ixo. [xa^iaxa

20 B^ ai yuvatx£^ aY]8'£ia X£ 7toX£[xoo xai x^ C7uv£)(£ia x^? xaXaixwpia^ aTUEipTQ-

x£(7av. 7. TIapa(7xac o5v 6 [xavxi? 0£ox7.o^ ;up6? ^ApirrxopivYjv £Tx£‘ xi [j.axY]v 10

xovBe £)(£t? xov xovov; oiTwWvai M£(7(7 yivy]v xavxw? Idxi 7U£xpo)[jivov, (jup.cpopav

cf. I 13, 8. IV 29, 5. 1, (jcTiextoXus Cor. (3aXX£Tv La, ptEvaPaMv Pa Ag, m M ptExa-

2. e|^(];ai La. 3. 7rpoTiiJi.ouaac Vb. 4. SouXai la(3£Tv p. corr. e p.£TraXa[jL(3£Tv. — Tipoc

l<; La, — E8i>VY]S'r]aav edd. inde a B Pcd EUTTEpac A X K F M Vb Pa Lab, e? saxspav


Ag, T]8uviqD'Yiaav rell. 5. aXXov pro (jialXov Va, Tzpo ioTzipaq cett. edd. Pcd Ag. 15.
Lb. — {3poTwv, ov super o, M. 6. tou om. uTTopiEvouaiv M Pac Vab Lb R, uTTopiEtvaaiv

S M Va. — t^ioycu, cp super y, Ag. — A X K F, uTOpLEvouaiv cett. edd. Pd Ag La.


EvavTia M Va. — elsTiXiQaE M, e|£7rlTf]a£v — 8ia8£|api£vouc M Va R, in hoc o sup. a.

Ag, llinlriaot cett. codd ,


SW D Sch, 16. Xa^opiEvoi, pi sup. X et X sup. (3,
R. —
£|£7iXT]TTe edd. cett. 7. Trapi^aTEi Ag. 8. dvtnqpouv La. 17. xaS*’ TQfjtspav Va. 18.
xaTa8£|ia Va* 9. “^ExaTOC edd. ante B M, •r][j.uvov Va, rjptuvavTO Vb Pc. — xpiTty
marg. Pa, Exa? Vab Lab Pacd R, ''Exac :q[xuvovvo. ^8yi te TipEpa 7jV codd. edd.,
cett. edd. Ag. 10. dp. p,£v xat tioXu vel dedi locum e Sch coniectura Kaysero
dp, jjiEv xaT^t Tiolt) coni. Coraes, 11, lyyiwo- Jb. f. Ph. LXX p. 427 probata. — o te

[jLEVYis edd, codd., inclusi ly. — v^(; ^wpa? pro ^ TE Ag. 19. post u8(op om. La te,

IJiaxirjf Vb, expunct. 12. £v om. ante §iyo<; inseri t6 iubet Sch MS., cf. ad
edd. ante B cum Pad La Vab M R, SXXt] V 14, 3. — (Styog M Pd. — etietoito M
C S, ut Sylb. et K voluerunt et F probavit,. R, in hoc .x .sup. tc, £7i£:r£iffT0 Lb.
£v 8tUw cett. edd. Pc Ag Lb. 14. [XEva- 20. dtr,S>ia Vb. 22. p.£aarjvixv Vb.
58 mes2:hniaka.

Bs TTjV £V 6cpQ'al[xoT!; TuaT^ai ts y][xTv 7upos(r^[xaiV£v y] lltj8‘ia nod svayj^o^ 6

sptvso^ £B£i‘^£V. £[X0l [X£V o3v 6 (XUTM X01VY]V TtpO? T7]V TTaTplBa £7U0C-

Y£L ir?]V 1T£>^£UirY)V (7U B£ G-(6^£IV [X£V, (0^ BuvdC[JL£tO? V]X£l(;, M£G-(7Y]VWD<;, a-W^£lV

B£ xcd GGiOTOV. ’Etc£1 Be £17T£ TUpO^ TOUTOV, Z%\ 'ZOUC, %o\z[t.ioU^ zb'Zl’ Xai

ol xcci zc T 0 'jc Aax£Baip.oviotj? £7U£1(7 lv £x(3o^a-at to(j6vB£' aXX’ o5 toi t6v 5

llTUaVTa ys XaipOVT£? Xap7Uc6c7£(76'£ TCX M£G-(7Y]Vt(0V. M£T(X touto toT?

XaO'’ aUTOV av8'£(JTY]x6(7lV £|JL7U£(7(bv £X£lVOU^ T£ £X17£(,V£ Xal aUT6(; £TlTpO)G'X£TO,

7UpO£p-7uX'l^(7a^ B£ TOV TW cpovto TWV £)(8'p6)V acpiY](Jl TY]V

8. ’ApL(7T0p,£VY]i; B£ OC%0 t9]^ OTUldO) TOU? M£(7(7Y]V10U^ aV£X(xX£l, 7uXy]V

6(701 xaira avBpayaOaav aoTwv 7upo£[JL(X)<oviro‘ itootou^ B£ £ia xaxa 0 )pav lO


)(

[X£V£tv. toT? B£ XotTwoT^ 7upo(7£Ta‘('£ iTa(; yuvaTxa^ xai T(X T£xva £vt6<;

12 Ta‘4£toc £/^ovTa^ £7uaxoXoo8'£Tv, ^7U£p av aoi:6^ xap£)(Y]irai Bie^oBov. xai TO’j-

Tcov [i£v toT(; T£X£UT-atoi^ Fopyov xal McicvTixXov £tu£(7ty](7£v ap)( 0 VTa?* auTO^
B£ (xvaBpap.C()v tooc 7upOT£Tay|X£Vou^, T£ X£cpaX9]? tw v£6piaTi xal tou

B opa^o? XlVT^(7£l By]Xo? T|V Bi£^oB6v T£ aLTo6[X£VO? xal (XTC 0


/^
0)p£Tv Y)By) 15

p£(3ooX£Op.£VOC. "7(0 T£ OOV ’Ep.7:£p(Xp-(p Xal STTapTiaTTCOV TOT^ 77apOO(7t Bt£Tvai

TOUQ M£(7(7Y]V100(; 7]p£CrX£, [XY]B£ X'J (7(700 VTa<; (Xv8'p007UOU(; xal zg TO £(7)(aT0V (X7U0-

votac '/JxovTa? iHaypiavat ;:£pa' xal txp-a ootoo (7(pa$ xoi£iv "Exa^ 6 [xcicvTi^

£X£X£0£V.

XXII. 01 Be ’ApxaB£? TuapaoTTixa te ty]v xaTaXY](piv £770v8'avovTO T?i(;20

Eipac xal aoTixa tov ’Api(7T0xpaT'()v exeXeuov (7cpa(; ayEiv (o^ y] ToWovTac

Mec7(7YjViooc Y) <70v auToTc a::oXoo[j.£voO(^. 6 Be (Xte ex t^(; Aax£Bai[xovo^ Be-

BEyp.EVo^ BSpa oote ayziy ^b'z7^zv EiBsvai te scpao^XEv ooBsva eti Me(7(7yivio)v

2 0 T (0 xal (Xp.UVOUGlV OVTa OToXoITOV. tote Be (O^ G’aCpS(7T£pOV Yl(78'aVOVTO TUEpl-

ovTac xal exXeiteiv t^v Eipav p£piia(7|JL£voo^, auTol [jlev XEpl to 6pO(^ crepa:; 25

2. rrjv TtarpiSa M. 3. ato^si [Jiev La Pa. 16. CTpaucoTcSvLa. — „Placuit Emp eramo
4. y.al auTOv La. 5. £i? Ag. — ecXX’ oOtoi et Spartanorum principibus“ Amas.,
Va Lab R, ou xi coni. Herw. ad 8, 8. apyouai igitur legisse videtur, sed cf, 20, 10

6. y£ om. M Va, in R sup. lin. — xap:i( 0- Aax£8ai|i.ovtOi? 8e ol p.£v [3aaiX£T? aizo

aaa^ai Pa R La M Vab, yapTCwaEa^ai Lb oxpoLxo7zibo\j TT]viyauTa Sircr^Gct^. — 8i£ve( M,


Ped, yac7:(oa£ai>£ Ag edd. — twv pieaa, 8u£vai coni. F et sic habet Va, recepp. SW,
La. 8. cp6v(;), P super v, M, cp6P(o Va. 8i£Tvai rell. edd. codd (8(,£tvai R). 17.

9. 8e om. La, 10. dvSpayab-ia M. — 5iuawvTa? Vb La Pa R. 18. “'ExaTO? edd.

a^xbi [auTw Lb] TrpoaEpLayovTO edd. ante ante B, s/a? M Vab Pacd Lab, “'Exa? cett.

SW, codd., a^TOu 7cpo£[j(.(xyovT:o Coraes, autreov edd. Ag.


Trpoepu^xovTTO cett. edd, e coni. Camer, et
Sylb., quam probat S, „quorum virtus 21. TOV om. Va. — dpt.GTOXprfcTT)v et sup.

enituerat“ Amas. — 8e oTa Vb. 12. lin. r\ M. 22. (i7i:oXXoup.£vouc Ag, SltzoIoxj-

Tzapiaji\x(n (expuncto a) Vb. 13. yopyov La. [XEvoi; Va. 24. ^tuoXeotov Vb. 25. exXoteTv
15. 8p(ityovTO? Va. — seq. te om. Va.
IV 21,10-22,5. 59

t6 Auxaiov £[JLS>.}^ov b%oZi‘is(jb'ca, xpO£Toi{xa(ja[JLSvot xal xai GiTia,

avBpa<^ Bs Twv sv tsXsi 7us[j.7rotj(7t 7uapa[jLuO'£T(7S‘at t£ toui; M£(T(7Y]vtoL>? xat

Y)y£[x6va(; a[xa Tzopdv.^ y£V£(78'ai. xai tou(; [X£v, d)? t 6 Auxatov av£-
(70)8'Y](7av, I^EVi^ov xai Ta aXkoc £Uvolxco^ 7U£pi£Txov ol ’ApxdcB£^, xaTav£p.£iv

5T£ £? Ta<; 7Uol£i? v]8'£7;ov xat avaB(X(7a(78m Bi’ Ixslvod? ty]v y^v’ 2. ’Api(JTO-

(ji£V£i ^£ 6 T£ oIxTO? Biap7ua^o[X£vy]^ TY]^ Elpa? xai x6 t6 i<; 'Tou^

AaX£Bai[10Vt0U? (3ouX£!J[Xa 7Uapt(7TY](7l TOi6vB£. Il£VTaXO(7lOU? TWV M£(7(7Y]Vt(OV,

o5^ \k(xXiGT0(, Y)7ut(7iraTO a6ira)v acp£iBw? £)(0VTa^, dcTuoxptva^ «tuo tou x7.y]8‘OL><:,

^p£T0 G(fdtg £V £7UTjX6w TWV T£ OCT^^WV ’ApXaB(OV Xat ^AplG^TCXpOCTOU?, aiT£-OVira

i0 7TpoB6i:Y]v oux £iBa)^ — avavBpia yap xal 5x6 B£iXia? (ptjy£Tv t6t£ By] [’ApL-

ffToxpaTYjv] (ap)(opivY]^) xaxiav o5B£[xiav £B6?a^£V auTov

W(7T£ IvaVTtOV xal TOUirOD Xo5? X£VTaXO(JtOU^ Y]p£TO, £l Xtp.a)pOtJVT£(; xf,

xaxptBi axo8'V'iq<7X£iv cruv a6Tw 10'EXoucrt. cpapiEvcov Be £&‘£X£iv ax£y5|xvou t 6 4

xav, d)^ xavTw^ £Xto5(7Y]^ £(7X£pa^ £xl TY]v UxapTYjv ay£tv pilXot’ Aax£-
15 Bai[xovi(ov yap t6t£ By) [j.aXi(Jxa zq i:y]v Eipav axYjdav oi %oXkoi, xal aXXoi

T£ £X£CpOlT(OV Cp£pOVX£? Xal ayOVT£? Ta M£(7(7'/]VtOYV. xal YjV [X£V £X£IV XY]V

SxapxTjV xal xaTa(7)(£rv Bl»vy] 8'W[1 £v, £(pa(ix£v 6 ’Api(7T0[X£VY]^, Ictiv Yjplv axo-

B6vi:a^ Aax£Bai[xovioi^ Ta £X£ivcov xo[ii(7a(70'ai Ta oix£la' ap.apTavovT£? Be

6[xo0 axoQ‘avo5[X£0‘a y£, [xvy][jly]? xal toT<; £X£iTa a^ia £pyao’a[j.£voi. TauTa5
‘iOStXOVTO? TWV ’ApXaB(OV 6<70V TpiaXOdlOL pi£T£)(£lV xal aUTol TOU ToX[XY){XaTO^

^0'£Xov. xal t6t£ |j.£V £X£Tx^ov t^^ e^oBol», Ta yap i£pa £yiv£To auToI? o5

B malit. 1, Xux&Tov codd. hic et postea. auxoc coni. S, recepi ^p)(^0[Ji£VTr]?, inclusi
— £p.£XX£v Vb. — scripsi cum ’Apt,axoxpdxriv, xal ’Apt,axoxpdxY]v e praeced.
Pc, uxo§£|aad'at. cett. edd. codd. — •jipo£Ti,- xal ^Apiaxoxpdxous ortum et pro zozz ^8 y,
(jiaadcp.£vot. Pd Ag La. 2. zoug vz Vb, scribendum esse xo X£pi8££c vel tale quid,
xapa|jLu9'£TaS'at.£ touc M. 3. ap,a t?]? xop£iaig coni. Kays. Z. f. A. 1848 p. 1085. 11.
Lb Pcd Ag edd. inde a B, zr^q xop£ia? £8 o|£v La. 12. zobzooq Va. — T)p£xo Vab,
5p.a rell. codd. edd., ap.a in La ad marg. y)P£xo m, 7]p£xo Lb. — zl sup. lin. in R. —
(xopiac R La Pa Vb). 4. xaTra(ji£V£iv AR a6xS Pc. 13. £S'£Xouai La Pa, probat Kays.
codd., xai;ap.p.£V£iv Vb. 5. zb. zq Pc. — 1. 1., £S'£>.iq(70Ufft, cett. edd. codd. (£Q'£Xtq-

8t,’ delendum censuit F. — £X£ivy)v, ou? (jouaiv Ag Pd M). — M. 14.


dx£Yup,vov
sup. y)v, Pa. 8. a’!nrwv Lb Pac, in R corr. ^IxzpoLq Lab M R Pa, ad marg. La Pa R
in auTwv. 9. z\gzzo Lb. — utoix 6 (o Va. alX. zonzpaq. — p.£XX£i Ag Pd Va, [jleXXo'.

10. dcvavSpiav Pd. — seq. xal om, La. — x£' xal dXXoi x£ £X£cp. (prius x£ expunct.)

Stj ^8 y] codd. edd.


scripsi, — xal ante Vb, [xeXXoi x£ etiam R Pa, [jleXXoi edd. codd.
’Api(jTOxpaxY)v om. edd. inde a B cum Pcd cett. 15. dxip£aav mavult Sylb., confert
Ag. — ’ApiffTOxpaTTfiv edd. inde a B Pacd IV 20, 10, ubi dxT(i£aav traditum est. —
Vab Ag Lab, ’Apu7T0xpaTry) edd. rell. M. — dXXot dXXoS>£v £X. coni. B, „Fort. quis malit

<puY£~v zozz ^8r] (s, sti) dpxop.£VT)? p.axY)? xoXXol T) xal dXXo9'£v lx.“ SW. 16. £XS'£~v

£86|a^ov aOxov (ut c. 17, 7) aut Api- Ag. 19. £ipYaaiJ.£vot Ag, £ipYa(jd|i,£vot Pd.
azoy.p6.zz\ fitpxop.£VY); X7|(; £86|a^£v |i
21. zyiywzzo edd. ante D codd., £yiv£xo D
60 ME22HNIAKA.

xaT-a s7U!,otj(7Y] t6 t£ aTUOppYjT-ov syvwdav dcpwv Aaxs-


Bai[JLOVlOU? 7UpOX£7UU(J[X£VOU^ Xat aUTTOl B£UT£pOV 6 tu 6 ’Apl(7ir0XpaT0l>^ 7UpoB£Bo-

[j.£VOi. Ta yap tou ’Apt(7i:o[jL£Vouc (3oL)X£U[iaTa atjxtxa 6 ’Aptc7TGxpairfj(;

lyypa^af; j3ij3Xuo, xai t6 pipXiov £7uiS'£l^ twv otX£TO)v 6v -rjTricnraTo ovTa

6 £GVOU(7TaTOV, TZGCpOC ^AvdtJavBpOV a7U£(7T£}A£V £^ ZTTcicpinqv. ’E:iavi6vTa ^£ tov 5.

01X£TY]V XoyMGiy 0CvBp£C TWV 'ApXOtBwV ^idccpopoi xal 7UpOT£pOV TW 'ApiaTO-


xpaT£i, GyfjyTzc B£ ti xal utiotutov 'Zotz zq auTov. 'Xo)^Y)G'avT£(; tov t£

OtX£TY]V £ 7TavayOO<7 lV £C TOO^ ’ApxdcBaC, xai £7U£'5£lXVUOV £^ TOV By][X0V Ta


avT£7T£<7TaX[X£va £X Aax£Baip-ovo?’ zr.zGGzXkz B'£ 6 "AvaJavBpo?, cpoyYjv t£

aOTff^ TY]V 7UpOT£pOV (XTUO T^C [X£yaXY]^ Tacppou Cpa[X£VOC OUX aVOVY]TOV £X 10

Aax£Bai[xoviojv y£V£(70'ai, Tp0'7£cr£cr6'ai Be ol '/aptv xal twv Iv tco TuapovTi

7 p.yjvup.aT(ov. 4. aTTjyyEXO-/] TaoTa £^ ocTcavTar, aoToi t£ tov 'ApiCTo-

xpdcTYjv (Xi0'Oi(;) £pa>.7;ov ol ’ApxaB£<; xai toT? M£(707]v{oi{; Bi£X£l£0ovTo ' olKz
Z^ TOV ’AplCrTO[J-£VY)V aX£pl£7UOV. xai 6 p.£V £C TYjV y9]V acpopwv £xXai£* tov ^£

’Api(7ToxpaTY]v Ol ’Apxab£c xaTa};iO'0)G'avT£c tov [X£v twv opwv zxTog Ix- 1.>

(jaXTvOLXTiv (XTacpov, GT^Xr^y Be av£D*£<7av zg to T£[1 £voc tou Auxatou XzyouGoc^'


HavTO)^ 6 /povoc £6p£ Bixy)v aBixo) j3a<7iXY]i,

zupz hz MzGGY^^YjC TUV All TOV TUpoBoTYjV

pr/iBuoc. yaXzzdy Be }.aO’£iv D'e6v avBp’ Extopxov.

yoapz Zzu jiocGiXzu, xai crato 'ApxaBiav. 20

Sch Pd. 1, (39(ov in Va sup. vers. 2. in cett. edd. — d/£|av8po(; Lb, marg. La,
zpo8e8op£voi syllabam ultimam in rasura et M R Vb, ad marg. R avd^av8poc, cett.

corr. habet I.b. 3. aiiuxa apiaz. zypa^pz dvd|av8po?, ad marg Pa dX£|av8poc. 10. vov
La. 4. s. Vb. — i3ii3Xiw (to voluit) ;rp6T£pov Porson. — tt)v post Ttpo-
xal TO om. Ag. — tw ante twv se inseruisse v£pov ins. Sch MS. — ix om. Pd Ag. 11.
dicit C, at non inseruit. 5. :rpoc XKB TpocsaOai Va, TtpocEavai Vb La R. 12. pYjvi-

ex coni. Xyl., jzapa cett. edd. codd., hoc pdrwv La Pa. — £7:T,YY£^^Tfl M Va. 13.
voluit K cl. Thuc. II 7, 1, cf. II, 28, 3. inserui, cf. IV 29, 5. — £|3aXov La Pa. —
IV 14, 8. 23, 1. 6. 26, 5. — aX£|av8pov xai voTc ’Apxd8£<; om. Va, sed adscriptum
Lb M R, ad marg. R avd|av8pov. — a:r£- est margini superiori. 14. dpiaTopsvT] M. —
av£tX£v Va. (>, 7tp6T£pov ov'C£<; Porson. YT,v M. — £xXai£v ^'b M Ag Lab Pac R.
7. 8’ £Ti AXKF Pad Vab Vn M Lab, 15. dpiatroxpdinfi M. 16. Xu/iou Va. 17.
8 e £Ti Ag Pc, di V. cett. edd. Schneider. TavTO? Ag. — ilaaiXsT M Pd, paaiXrj R,
— uTiOTtTwc Porson. — t£ e Pd recepp. (iaaiXT) Vb La. 18. Msaarjvir] Polyb. IV
SW D Sch. 8. £7t£8£ixvu£v Pc. 9. (iviaTt- 33, 2, R, a sup. Y] pi ster., v. comment.
£(jTaXp£va AXKF Vab Pa R, dvvzTZz- 19. dv8pa Lab M Vab Pa R. 20. ^£u?
axaXp.£va cett. edd. Pcd Ag Lb, idem ilaaiUug (sic) Vb. — xai om. Va. — ado)
voluerunt F et Schaefer ad Lamb. B. p. 93, D Sch, adou cett. edd., hoc commendat
avT£7uaTaXp.£va M, a7i£axa>.p£va La. — Cobet. Mnem. N. S. II, 356, rec. Preger
E7t£aT£AX£v AXKF Vab Ag Pacd R M, Inscr. Graec. metr. p. 51, aw^£ Vab M R
£7t£(7T£>l£ cett. edd. La, £ 7t£[iJa>.X£ Lb. — Lb Pa, aw£ Pcd Ag cod. Phral. Vn, adw^E
T£ edd. ante B codj., 8l e coni. Sylb. La, quae est duplex lectio adw et in
IV 22,5-23,5. 61

XXIIl. Twv Bs Msd^TYJVtWV OTZOGOl TUSpl TTjV EipaV Y) xol £T£pwO'l TUOtJ

M£(7(J7]via^ £y)caT£>.'^cp8'Y](7av, touzooc ,


p.£v 01 Aax£Bat[x6vioi 7upO(7£V£t[jLav

zg t 6 Ei^cotixov '
IloXtot Bk %cd Mo&'(ovaTdi xai doot 'zdc %apc(,b'C(X(XGGioc wxoov,

vaudiv uTco TY]v aXwatv Etpa^ (XTuaipoudiv £^ KuX>.yiv'/]v to £7utv£iov to

-5’HX£LC0V. £X£i 8'£V B'£ 7Uap(X TOO^ £V ’Ap)taBia M£(7(7Y1 v[oU? aX£(7T£XloV, £8'£-

Xo^zzc, xoivw (7ir6X(p IvS^a oixy)ooo(7iv ava5Y]T£Tv, xai ^Apto^ToixIvYiv

£X£X£00v '^y£T(79'at dcpioiv it; aTUOixtav. '0 Bd auTO^ pi£V zm; av 7U£pi^, tuo- 2

X£[XY]G:£tv Aax£Bai[jLOVtoi? £(pa(7X£v, £7ut(jTa(78'ai B'£ axpi[36)(; m; oczi 'zi avacpo-

Gzzca T7 ]
UTuapTTY] Bt’ auTOo xaxov' £X£ivoi(; Bd Eopyov xat MavTixXov £Bo)X£v

10 Y]Y£[x6va?. 6 Bd Eo£py£i:tBa? z; p-£V i:6 Aoxatov guv -zol; oiXXoi; MzGGr\vioi;

xai aoird^ a;u£)(fdpY](7£v ‘


£X£i8'£V Be, £wpa "u6 (3ouX£U[xa Bia7U£TUT0)xd^ to)

'’Apl(T'TO[l£V£L t6 £^ TTYIV Xai7aXY]^t.V T7](; S;TapTY]?, aVa7U£l(7a<; TWV M£0(7Y)VlCaV

d)C 7U£VT'^X0VTa £7UaV£l(7t.V £7Ut TOO^ AaX£Bat[XOVlOO^ z; -T-^V ELp(3CV, xal £V170)(d)V 3

BtapTUaJoU(7tV £TI TOC £7UlVlXia TU^vD-O? (TCpiO-tV £7U01Y)(7£. xai TOV [J.£V £VTaO0'a

15 £7uda[x[3av£i to XP^wv, ’Api(7T0[X£VY]^ Be m; tou; Y)y£p.ova? toT^ M£(7(7Y)viol(;

£7U£Ta‘^£V z; KuX7^'^VY]V, dcTTt(; IO^eXoI [X£1T£X£t.V ocnolxioc;. xal [X£17£(7XOV

OCTZGCVTZC, 7uXy]V £l yvjpa^ TIV(X aX£tpy£V Y) [XY)B£ £U7UOp6)V ItU^SV z; TY)V (XTUO-

BY]p.iav' oOtoi B£ aoToti xaT£[X£ivav Tuapa Tot? ’Apxa(7tv.

2. "EaXw B'£ y] Elpa xai 6 tu 6 X£[xo? 6 B£UT£po? Aax£Bai[xovio)v xai4

20 M£G-a-Y]VlCOV T£7.0<; Ic^SV ’A8'Y)VaiOlC apXOVTO<g AoTO(j 8'£VOO?, £T£1 TUpWTW TY]^

oyBoY]? T£ xai £ixo<ti:y]^ oXopiTuiaBo?, y]v IvLxa Xiovt^ Aaxwv.


B'£ z; tty)v KoX7.yiv/iv oi M£(7<JY]vtoi. (jov£7.£x8^<7av, irdv p.£V 7uap6vTa5

Xstpiwva IBo^sv auTou xstp-dc^siv, xat tyjv ayopdcv (jcpi(Jt xai xpY]p.aTa ot ’HX£iot

7uap£LX0v’ oc[xa Be tw ^pt £(3 oi» 7.£0 ovto tuoT


xP"^
Grocl^mi. yvo)[j.at Be ^dav

25r6pyoo p.£v Zdcxuv8'0v ty]v 67U£p KEcpaX7.Y]via? xairaXaj36vTa?, xai ^r\GioiTGc;

unum coniuncta, marg. R Pa adt£, etiam Trd £TC(.vixia to

Polyb. codd. plerique praebent adtw, error Xp£(hv om. M. — £7U0iYia£ Lb Pc C S D Sch,
similis est in codd. C D E cjao^’ = aaw^e. £TCoiYia£v edd. cett. La Pa Ag Vb. 15. eSw-
2. £Y>taT£X£i 9 b'iriaav edd. ante B, Va M, x£v, ins. C post MzGor\'^'iOig et i£vai post

£yxair£lTq(pd'Y]aav cett. edd. codd. 3. Xaxoj- KuXXy^vyiv, hoc vel d7U£vai etiam Frazer, cf.

vixov Va, p. corr. aXwTixov. 4. xai vauclv comment. 16. uu£Ta|£v, u exp. et £ superscr.,

M Pcd Ag Va Lb R, in hoc xai expunct., La. — £^'£X£i M R Vab Lab Pa (in Lb


om. xai edd. La Pa Vb. — r^pag drtai- 01 sup. £i), £^£Xoi Pcd edd. 17. dTiavva?,
pouaiv £? xuXtqvy)v La. — £(; axuXXrjviqv Pc, £ sup. a exp., La. — dTuopwv Ag. 19. iq

xXTqvr^v, u sup. x)., Pa. 5. d.TziaizXkow, om. Va. 20. etsi Adxwv om. M.
expuncto altero Vb. 6. oixiaouaiv La. — 21. ExaToa-r?)? Va. — r\ Ivixa La. — Xiovic
•6tpi(7Tro[jL£VY] M. 7. TOpi^v Vb. 8. 8’ £cpaax£v ,
edd. ante S, Lb. 22. auvrjX£xS'Yiaav La.
Pc. — 8 e om. Va. 9. £X£ivou M. — yovyov 23. xai ante Y^priixaTa. om. La. 24. tuou, 61

M, yopyov xai p.dvTOx>.ov La. 10. £ij£py£iri8ac sup. Oli, R, OTZOi Porson., cf. app, erit, ad I


.

La. — luxaTov Lb. 13. Ivtu^ov La. 14. Ixi ^


43,3. 25. vd xtvS>ov ttiv u7U£p La R.
62 MES2HN1AKA.

avTt YjTCsipwTwv ysvopLsvouc vau(7iv i(; zoc TuapaO^aXacTG-ia Aaxwvix^^ stui-

x>.£ovirac xaxouv ir^v y^v* MavTixXo? IxiXzoz Ms(7(7Y)vy]^ [xsv xai Toti
AaxsBai[xovia)v Ix^ouc Icc^eXv Xy]Q'Y]v, TuXsudavxa^ Bs s? EapBw xir/](7a(jB'at

pxy^c7TY)v T£ v9j(7ov xal £uBaip.ovta TupwxYjv. 3. ’Ev to(JO(jtw Bs ’Ava5iXa<;

6 xapa Touc Ms(7(7Y]vlou<; axsdTstXsv s? xa>.a)v. 6 Bs ’Ava^iXa^ stu- 5


pavvsi [j-b TYjyCou, TSTapTO^ Bs a7u6yovo<; 'AXxiBapBou ’
[xstcoxyicts Bs
’A}; xiBa[xiBa^ sx Ms(7(Tyivy]^ sg Tiqytov [xsTa ty)v ’Api(7ToBYj[xoL» tol> 3 a(7 i}vsa)(;
[

TzXzDT^v xal ’I0'W[XY](; T^v aX( 0 CT(.v. o5to<; o5v 6 Avtx‘^iXcc<; zobi; Ms(7 7 Y]vioU(;
(

[j,STS7i:s[j.7USTO, s).8'OLia‘i T£ sXsysv (b(; Zayx);aToi Bidccpopoi [xsv sidiv auTw,


yctipoiv Bs suBatp.ova xal tcoXiv sv xaXS StxsXiai^ Sy^oucriv, a By] ccpitjtv lo

sB^sXsiv scpy] (7uyxaTspya(7a[xsvGi? Bouvai. TUpocrspiEVcov Bs tov Aoyov,


’Ava'^i)^ac Bis^i^aasv s^ SixsXiav auTOU(;. ZayxXvjv Bs t6 [xsv s^

7 xa^rsT^a^ov >f)(7i:aL, xal sv spyip.cp Tsi)(iG-avTs? ocrov Tcspl tov Xi[xsva,


y^
6p[iY]TY]pio) x:p6^ Toa; xaTaBpO[xa(; xal s<; tou<; otituXod? s)(pa)VTo’ Y]ys[x6v£(;

Bs ^crav ocutmv KpaTai[AsvY](; Ilapo? xal nspi']^pY](; sx Xa7^xiBo<;. nspi-^psti^

Bs ucTTspov xal KpaTaipivsi xal aXXou? sxayays(j8'at, tc5v ^EllrjVM\> sBo^sv

oix'iqTopa(;. 4. Tots Bs tguc ZayxXaiGU(; 6 ts ^AvaJiXat; vauclv avTavayo-

8 [AsvGU^ sviXY](7s xal gI MsG-fr/jviGi |xa)(Y] tus^^. Zayx>.aTGi Bs xai:a y9]v ts gtto

Ms(7(7Y]vicov xal vauG^lv ap.a sx O^aXacrcnrj^ 6 tu 6 ^Pvjyivojv TUGliopxGupvSVGi, [xal]

aXi(7XG[j.svGG G-cpirriv y^By] tgg tsi/guc, stul ts (3o)[xg!j^ O^swv xal Tpo? Ta ispa 20

xaTacpstjyGucriv. ''
|xsv g5v tgT? MsG'(7Y]vtoi<; TuapsxsXsusTG tgg<; t’ sv

Y]X ixia sTi ovTa^ ZayxXaiwv axGXTSivsiv xal tou^ Xonzob^ y^vai^iv op.oO xal

9:iai(7lv avBpaTGBicraaO^ai' PGpyG^ Bs xal MavTixT^oi; Tuap-rjTGUVTG ’Ava5t).av [jly|

x£cpa)>rivia? Vab La. — u7i£p KuU^vr,?? aavT£? La, TCiyiqaavTrs? Pc. 14, rd? om. Lb
Frazer, cf. Reitz de praepos. uTOp apud M Va, in R est sup. lin. — Td? im7zXou(; Lb.
Paus. perieg. usu locali p. 11. 2. p.dv- 15, pro Sdpio? voluerunt KupiaToc Palmer.
Toxlo? La. 4. T£ om. Pd. 5. 7cpo; XK MS. et in Exerc. p. 389 et C propter Thuc.
F C, ::apd cett. edd. codd. , cf. 22,5. VI 4. — IIspniipY]? £x Xalx. om. La Pa,
— dTOai7£lX£v Lab R, in hoc zi sup. el, addit, in marg. Pa. 16, xpavap.£V£i Vb La
d7i£aT£dl£v Pd, dniazeXXov M Va. 6. u.£'ir- Pa. 17, xayxlaiou? et paullo post vayxlaioT
o)xi(7£ Vb Lab R Pac. 8. 6 om. La. La. — oTi dvai. M Lb R, i expunct. et £
9. Zdyxhoi AXKFMR Pa Vn Vab Lb, sup. lin., R. — dvxayop.£vou? Lb. 19, tto-

^dxlioi La, ^dylioi Pc, ZayxXdlbt, cett. edd. liopxoup.£v&)v, 01 sup. wv, R. — sequens xal
Pd Ag. 11, auYxaTr£pyaaa|Ji.£voii; coni. Sylb. om. Ag, incl. Sch. 20, b£wv t£ xal, t£ exp.,
et C, probantibus S Kays. 1. 1. 1085. Frazer, R. 21, xaxacpsuyouaiv edd. inde a B Pcd Va
auyxaT£pyaadpi£voc cett. edd. codd. (auy- Ag M, cp£uyouaiv edd. rell. R Vb Lab Pa.
xaT£padp.£vo? Va). — 7ipoc7£[Ji£vov 8e Vb, — pro tx£T£uovTa<;, quod est in codd. edd.,
7:poa£p.£vwv edd. inde a S Pcd M Va Ag C coni. TQpSvxa? (cf. III 10,4), scripsi cum
La, 7rpoai£p.£vwv rell., etiam Lb in ras. post Frazero tou? t' £v rjlixia £ti ovxa?, cf. III

corr. 12, ^dxXiqv La. — ^dyxliqv Si: l^apy^? 2,2. IV 7,10. 28,8. V ^2. 23, dvavSpa-
Va, in marg. to p.b s^apyT]?. 13, xa'r£iyL TToStaaab^ai Va. — TxaprivcuvTO Va. — yopyos
IV 23,5-24,2. 63

(7(pa^ UTUO auyysvcav avBpwv 7us7uovO'6Ta^ avoaia, 6|xoia auTOu? s? avO'po)7uoL>?

''E7^>.Y]vac avayxdc(7ai Bpa(7at. Msto: Bs toUto y]^y] tou? ZayxT^aiou^ avicrxa-

crav (XTuo twv jSwpiwv, xai 6pxoU(; Bovtts^ yicd auiroi ^ap’ sxsivwv ^.apovTS^

wxY]G’av ap.cpoTspoi xoiv^’ ovo[xa tzoXzi [j.sT£0'£(7av M£(>(7yjVY]v avTi Zdcy-

oxT^y]^ xocX£T'78‘at. 5. Tauira z%\ t 9|(; oXL>[X7adcBo^ Ixpa^^D^Y) ir^(; lyocz^fic; xai 10

£ixo(TT%, Y)v Xlovi^ t 6 B£(jT£pov Ivixa, MiT^iria^ou Tuap’ ’A8'7]va(oi^

ap)(ovToc. MavTixT^o? ^£ xai t 6 kpov M£<j(7”r]VL0i? tou "Hpax7^£0U(; £7i:oiY](7£,

xai £(7TLV £Xt6^ zz^/out; b b'zb(; iBpu[JL£VO?, "Hpax>.% xalctjpxvo? MavTix>.o?,


xa8'a7T£p y£ xai ’'A[x[jlc()v Iv Ai[3uy) xat 6 Iv BajSuT^wvi 6 plv o^%b

10 avBpo? AiyuTUTiou ByjXou i:oo AiPoy)^ ovo[xa s(7)(£v, ’'Apip.cov ocnb zoo iBpu-

(ja|jL£voo 7uoi[j.£vo^. M£(7(7Y]VL0i? p.£v ouv toT? cpsoyoLKTiv £y£yov£L 7U£pa^ T% ocXy]^.

XXIV. ’Apl(7T0[l£VY)C B£ TY)V '^y£[10 VLaV (XZZL^KOCZO TWV £<; TTjV dcTUOl-

xiav (7 T£XT.o[X£vcov, Ta? 0'uyaT£pa^ ty]v 7rp£(7 puTaTY]v xal ty]V Itui zoc6z'[i xai

'Ayvayopav t-^v aB£>.cpY)v, z^v [xlv 0apuxi 1^ Oiya>.iav, Aap.o 8 0 iBa Bl A£-
'

i5 7up£citT‘(] XKi "Hpat£T ©£OTu6[X7uw zoc^ O^uyaTlpa? (7uv(pxt(T£v‘ ocdzb^ acpixo-

p.£VO? ZC Azlcpobt; S/p^TO TW 8'£W. KOCl zb [X£V ZM ’Apl(7TOp.£V£l y£VOp.£VOV

pLavT£U[xa ou \z'^zzca' Aap.ayY]Tcp ToBio) pa(7 t>.£U 0 VTi Iv ’Ia>. 0 7 w, ( zbzz2


^£ "^xoviTi Tuapa tov ’A7u6X>.(t)va xal IpwTwvTi 6 ti:68'£v ayaylcjB^at )(pY] yuvaTxa,

£)(p''/)0’£v 7) IlL>8'La 0'oyaT£pa avBpo? twv 'ET^Xyjvwv tou apicTTou 7;a[3£Tv. 6 Bl,

20 yap xal TpiTY] tw ’Apt(7irop.£V£i 9'oyaTY]p, yapL£l i:auTY]v, ^EXX^vwv twv


ZQZZ £X£TvOV [xaxpw TlVl apiCTTOV VO[Xl^(OV. ’Apl(TT:0|J.£VY]^ Bl Z<; [jIv TYjV

"PoBov acpix£TO (7UV O^oyaTpt, £X£T8'£v BI zg zz 2apB£t^ £V£v6£i Tuapa^^ApBuv

Tov Boyciu xat 1^ ’Ex(3dcTava toc MyjBixoc avaj39]vat, Tuapa tov ^acriT^la <I>pa-

§£ xai fjidvTOxXoc La. — Txapy]Y 0 uvT 0 t sup. 13. £Til vauvTQV Va. 14. dvaYopav Va. —

,

Y,
R. ’Ava|i7.av p.£i;d §£ ttouto om. p.EV om. M. — 8ap.oS'd('8a M Va La R, o
Ag. 2. Spdaai Lb. 3. ut: 6 Vb. — xai sup. a R, SapoWSa, a sup. o ait., Pa.

auzol 7zaperid'ZGa^ M£(J(7. Ag, omisso versu 15. fjpair] M, i^paiEt. Lb. 17. ^oSiwv M Va. —
interiecto. 4. ^dxXy)<; La. 5. Ivvdinrjg Va laXuaaS Vb La. — v68e 8e La. 19. 6 8e

R Lab Pac, -rpiaxoaT^ voluit Meurs. Att, %£ v xai xp. Vb, 6 8 e y^P ^ La, 6 8 e
Lect. II 23 propter
cap, VIII 39,3. 6. Y^C xal Pa, in marg. Yotp. — uou dpkxou
Yiovvi? Ag, xiovi? Vb, Lb. — 6 Xdxwv "EXX-^vwv om. M, ad marg. habet R.
La. — uapot A M Vb Lab R Pac, Tcap’ cett. 20. E^-ifivoiv Vb. — xwv om. La. — xwv
edd. Va Pd. 7. p.dvvoxXo? La. — tou xoxE Tiapd xov Pa ad marg. 22.

'npaxkouc xaAOup.£VOc Pa ad marg. om. edd. an+e C, habent cett. edd. codd.
8. EVTTOC legit Amas. 9. ye om. edd. — £? xd? adp8. Va.
— -rcpoc X K F, Trapd

ante B cum M Vab La Pa R, est in cett. cett. edd. codd. — dv8uv M Va Lb,
edd. Pcd Ag Lb. — 6 om. Vb. 10. (l£>.>.ou et dp8Y)v Vb La Pcd, in hoc u sup. y].

£X£iv La, £^£7 Pa. — iSpuapIvon Pd. 11. Tulpa? 23 . ffUYO^J ^ Lb R, in hoc y sup. cr,

aT7)(; ocXy]? Pc, oillrig Vb Ag, dXYic, o sup. d, YUYOU, a sup. Y ait., Va. — £a[Idxava Va,
M, dXy]? Pad, xoT^ oXoi? Va, dXXoic sup. lin., ^ajldcxava Lb. — 6c9pa6pxr,v A, (paopxTQv La.

T?)c oXT)(g, a sup. o, R, aly]<; edd. codd. cett.


64 MEI2HNIAKA.

3opT/)v* oiXkdc yap TUpoTspov toutwv (juv£7US(Tsv a7uo8'av£iv auTw vocjYjaavTt* o5

yap £^£1 o^upicpopav o 5 B£[iiav Aax£Bai[xovtoi? £ti ^ApiaTop-EvoD? y£V£(jQ'ai.

zzlzuTf]Gccyzi Be auTw Aa[xayy)Tro? xai ol ToBioi [xv^pia te EmcpavE? £7uot7]G-av

%at £V£[xov (XTUO EXEivou Ti[Jia?. Ta (JLsv ^Y) XEyopiEva i(; 'zobq AiayopiBa?
xaXoL»[X£VoU(; £V '"PoBw, yEyovoTa^ Be ocko Aiayoporj tou AapLay'^i:oL> toO 5

AcopiEco^ TOL) Aa(xayTQTou TE xai T% ’ApiG'TO[JL£vou^ 8*uyaTp6<;, Tuap^xa, [jly)

ou xaTa xaipov Boxoiy]v ypdccpEiv.

4 2 . Aax£Bai[i 6 vtoi Bs tote ETCEXpdcTYjcrav t^<; M£(j(7Y]via(;, ty]v piEV aXX'y]v_

7uT.7]v t^<; ’A(7ivaio)v auToi Bi£>.ay)(avov, Mo8'0)VTr)v Bs NaoT^iEocriv sBCBocrav


EXTUETTwxodiv EX NaoTuXCa? £vay)(o^ 6 tu 6 ’Apy£iwv. lo

5 Me(T(7Y)vi(i)v Be tou? syxaTa>.Y]cp8‘£VTa^ sv t^ y^, (juvTEloOvTa^ xaTa


avayxY]v too<; EiXwTa^, sTusT^a^EV axo Aax£Baip.ovia)v odTEpov axoa-T^vat
XaTOC TY)V £VaT7]V 6Xup.7UtaBcC xat Ej3Bo|J.Y]XO(7TTQV, KoplvO*!©!; svtxa SEVOCpWV,

’Ap)(i.[X'iqBoo<;’A8^vY](7iv ap^ovTOi;. a7U£(7TY](7av Bs xaipov toiovBe supovTSi;. AaxsBat-

[xoviwv avBps^ a7uo8'av£'iv etui lyx^i^piaTi otco By] xaTayvw(78'£VT£(; ixsTai xaTa- 15

(pEOyooaiv h; Taivapov* £vteo8‘£v Be y] ap)^Y] twv scpopcov aTuo too j3o)p.oo crcpa^

6 aTTOCTuacraca cxtuexteive. ETuapTiaTai^ Bs sv ooBsvi Xoyco O'£[i£voi? tou^ ixsTac

a7T^VTY](7£v EX rio(7£iBa)vo? [Ji'i^vi[jLa, xai (jcpiaiv h<; sBacpo? ty]v tuoXiv Taaav
xaT£(3aX£v 6 O^sot;. etui Be t^ (7a[X(popa TaoTY) xai twv Ei^^cotwv ocjoi M.£(7(7Yj-

vioi t 6 ap)(aTov ^(jav, t 6 opo? ty]v ’I8'wp.Y]v a7us(7TY]a‘av. Aax£Ba'|x6vioi 20

Bs aXXa te [X£T£tue[X7Uovto cro[jL[xa)(txa etu’ aoTOtj? xai Ki[xcova tov M atkxBoo

Tupo^Evov dcpidiv ovTa xai '*A8'Y]vai(ov Bovapv. acpixop.svoo? Bs tou^ "


\ 0'Y)vai-

00? 67U07UT£0(7ai Boxoodiv d)? Ta)(a vswTspiouvTa? xai 6 tu6 ty]? 67uoipL7.u auuo-

7 7U£[jLcj;a(78'ai [jlet’ oo tuoXo s? ’I8‘(o[xy)?. 3. ’A8^vaToi Bs ttjV e? aoToo? twv

1. ydp ad marg. Pa. — voa^qfjiaTi Smai. codd., £|38 opnfixoai7 Tjv cett Jd. ex
M Va La (in La [xa exp. et aav super- emend. Palmerii, Meursii de Archoi, Athen.
scriptum). — 01» 8e yap M. 2. aup.<pop8t(;, II cap. 15 ,
voluit etiam Hemsi . MS.
V sup. i;, R. 3. teXeutti 8e Pd. — stucpa- 14 . ’Ap)(i 8 Tip.i 8 ou C S SW D ex con <ilmer.,

v£? om. La. 6 . Awpswc A X K F Vb Lab ^Apyiix^^Scu? cett. edd. codd., v. ument.
Pa R, AwpiEw? cett. edd. ex emend. Came- 16 . Ed96pwv Pd Ag. 17 . cjTtapu.a^ai M,
rarii, Va Pcd Ag M, correxit etiam Palmer. aTuapvidvE? La. — ^'Ep.Evos M Va l R, in
MS. — Tou pro La, t9)c sup. lin. in hoc corr. in S'£p.£voic. 18 . p.iqvi,p o sup,

Pa. — (^piaTop.EVYji; Ag Pd, in Pd ou super i, M. 19 . M. 21 . p.E ^XotjLTiov

T). 9 , 8e s).dyxavov La. — p.E^d)VY]v Va. TO aup-p.. Vb. 23 . veojtepwuvto-t sc .


r u vew-
— ISiSwaav Ag Vb. 11 . £yxaT;a>.Ei 9 B'£viraiu TEpiaovvac codd. edd. cett., veo-":.^ aavTE?
edd. ante B Pcd M Va Lb, £yxa'i:aXY] 9 ^£VTa(U Va Vn Lb R, in hoc. o sup. a, i i
20,8
edd. cett. Pa Ag (hic y] ei sup. r,) La Vb. 6tya)vi£TaB'ai, IV 4,7 xop.ioup.Evov xaxt-
12 . ETOXauEv Ag. — {)7uo Xax. La. 13 . £v- ouaw, 26,6 ocvoixieTv, idem vult ! rw. —
v^TTiv Lb Vab Pa R. — EijcoaTtjv edd. ante ^Tuo A X K F Ag Pacd Vab Lab, 0 -6 cett.
IV 24,2—25,3. 65

Aax£BaL[j.ovi(ov uTuovoiav cruvsvirsc ’Apy£ioi:; ts 'mAoi 7ii auTO sysvovTro xai

MscTdYjVioiv -toTi; sv TioXtopxoup.svoi? sxxsco^GTiv utuocttuovBoi^ l^ocrav

NauTuaxirov acpsT^op-svoi Aoxpou? tou^ TTpo^ AiTO)}ia xaT^oapivoi»? ’0^67wac.

Toi? Bs MsccYjvioic 7iap£(7}'£V a:u£X8'£Tv £(J ’18-a)[r/]^ ttou t£ /wpiou ^:o Ippov,
5 xai a[j.a Aax£Bai[j.ovioic 7rpO£T7i£V 7] riD8‘ia £lvaL 'Tcpicri BixtjV aij.apTOucLv

£C Tou Albe toQ ’I8'0)[j.aTa tov ixItyjv. 6t:6(T7covBoi [jIv £x IkAcT^ow/jo^o-j

TOUT(OV £V£Xa (XCp£l8‘Y](7aV.

XXV. ’E7U£\ B£ £(7/^ov TTjV Na^^^ocxTov, oux onziy^'fi TwoXlv t£ a-jToi?

xai /o)pav £iXY]cp£vai T^apa ’A8"/)vato)v, aXXa dcpa? %6b'OQ ^/zv W/jj^b^

lOTOtii; a'jTwv cpav^vai Xoyou X£xty][j.£vou^ a^tov. xai, “?]7ui(7Tavi:o yap Oi-
viaBa<; ’Axapvavo)v y?jv T£ l/ovTa^ aya8'V]v xai ’A8"/]vaioi^ Biacpopoo^ tov

T iavTa ov^i-a? (7TpaT£Uotj(7iv Itz’ au^coug. ovt£^ Bl api8'[j.w [j.£v o8 ::X£i-

ou^, ap£iT'^ B£ xai tuoXu a[j.£ivov£^ ovi:£^ f ";:r^ cr(p£i:£pa vixwcri, xai £::oXi6pxo’jv

xaTax£xX£iG‘[j.£vou? £^ T£T/^o?. 'vb B'£ £vt£88'£v, ou yap Ti TO)V toT^ av- 2

15 ^'pwTuoi? £6p'/][A£V(ov £^ TioXiopxiav 01 M£<7(7''/]vioi 7uapi£G'av, aXXa xai xXt[j.axa?

7UpOa’Tl9'£VT£? £7U£lp0)Vi:0 67U£p[3aiV£lV £C -TYjV TUoXlV, xai 67U(6pU<7G‘OV Xai: 0 )D'£V t6

t£Txoc, [j.Y)xavY][xaTa t£, oTuoia £Vy]v Bi’ oXiyou :uapa(7X£Da(7a(78'ai, ::poc-ayGVT£^

a£i Ti 75p£i7rov, B£iG‘avT£^ Bl 01 £vBov [XY] aXoo(7Y]5 % 6 'ksMQ aoToi T£ a::o-

XwvTai xai ai yuvaTx£^ (Tcpiori xai oi 7uaTB£^ £^avBpa7uoBiG‘8'0)(7iv, £iXovto a7U£X-

208'siv otuo^ttuovBoi. xai IviaoTOv [X£V [xaXio^T-a oi M£G‘(7Yivioi xaT^or/ov tt^v ttoAiv 3

xai £V£[XOVTO T^V yMpdV’ 2. TW B£ £1T£l TW 6(7T£pO) Buva|XlV 01 ’AxapVaV£^


(XTco Tracwv 0’uXX£5avT£5 twv 7uoX£tov £(3 ouX£!jovi:o £ 7Ui Ty]v NaOTuax-ov a^i-pa-

T£tJ£lV. xai TOUTO [X£V a:i£Bo‘^£V aOTOlC, TY]V T£ 7U0p£iaV 6pc5(7lV, OTl £(7£(7&‘ai

Bi’ AittwXwv £[X£)A£ 7uoX£[jio)v a£i 7U0T£ ovTO)v, xai ap.a Tooc Na’j7taxT-io’j?

edd, M, 1, eyevovTO bis habet M. 2. [Jt^aar;- cf. II 13, 7. 15. dv£upr)pivo)v (dtv expunct.)
vioic La. — uTioaTTOvSoti; Va. — sScocrav Vab, Va. — 7i£pi£aav M Va Lab R, hic a
3. ol^ilag Ag. 4. oxupov Va. 5. Si/.iqv ora. sup. £, 7T£piaaav (a sup. £ et £ sup. a)
M Va. 6. „pro piev exspectes p.£v ouv.“ S. Vb. 16. paiv£iv Va. — uto opuaaov idera,
8. £(jy£ Va. — (ScTroypx Va. — auTOu e corr., ut videtur, ex arto. — Post xo
Va. 9. Tcapoc M Lab Pacd Vab R, T£~xo? La repetit to Se £vteuS'£v, 0 'j yap
Ttap’ edd. — Y*^P ocutwv La, xi vc5v £v dtvolc, sed sunt expuncta. 17. Se 6a.

auTwv B SW D Sch, auTwv rell. Lb La, 6liyo'OQ Pd. — TCpoaayovvE? scripsi,

Pc, 10. xraataTO Va. 13. §£ ora. La. TTpoaayayovTE? (T:poaayay6vva^ Va) cett. edd.
— ap.£ivovaig ovTa? M Ped Lb Ag R codd. 18. Y^piTOV (p sup. 'K La) AXKF
Va, dp.£ivov£(; ovvzq AXKF B SW D S codd., Y^rupov, p sup. t:, Pa La, T'p£ir:ov

Sch La Pa R (hic per corr.), ovt£? ora. cett. edd. e coni. Sylb. — post xpEirrov
C S Pors., apujvwvec (o sup. w) ovt£c Vb, virgulam cum Storchio Synt. Paus. p. 24
dp.£ivov£(; dtp-uvovTai; aa^tzxipa} cf. IV 6, 6. posui, punctum cett. — ar^oV/M^xoLi, priore
VIII 8, 11. Thuc. II 39, 2. 14. -/axa- 1 expuncto, Vb, a;:wXovTai Va, dTrwXwvTai,
x£xXua[Ji£vouc Vb, y.aTa/.£y.X£i[jL£vou? Vn Ped Pc. 21. £T£pw pro uGxipo) Pc. 22. I^ou-
Sch, y.aTa/.£y.l£ia!JL£vou? edd. rell. Pa Va, ).£ua-o Va. 24. a£i Vab Pd D Sch, aiEi

PansaBias II. 5
66 MESSHNIAKA.

xsxTYjdOai TL vauTLXOv 6 t:o)7:t£Ogv, cog z


- ys xai s1/gv’ s7:Lxpa"0’jVT0)v (5s
^

sxsivcov 0'a}^a'7(7Y;^ gux IvsTvai xa-spydcfracrO^ai [jiya GTpairw tts^co.

4 p.£17£(3£[3og}.£Ut6 t£ Stj (jcpi^Tiv aGTixa xal £t:1 M£(7(jrjVLO'j^ ":-p£7:ovTai £v

OtviaBai!^. xai oi [j.£V 7:oXiopxyjGOV“£^ 7wap£(jx£Da^ovTO ’


ou yap t:ot£ ’jt:£-

>.a[xj3avov avBpa^ o-jtco; oXtyoGc sc togougo ^ a-ovoia^ f/c£iv wc [j-a/irracj'^.'. 5

7upO(; TTjV ’Axapvavo)v axavTOiv CTpaTiav. oi Be MsgcrTjvioi 7:pGyjTOt[j.a(7[j.£voi

[j.£v xai CTLTGv xa\ Toc aXla r^G^av GTUGcra £lxg^ t^v, :rG};iGpxiac T:£pi£C7£(jO’ai

5 p.axpGiT£pa^ l^.-jUL^GVTac' 7:apicr"a~G ccpicri ?:pG [j.£X7.g jcrjC TTG^iGpxia^

ayoiva £X tgj oav£pGG TTGiYjcja^jiJ-aL, [j.TjBe gvtxc M£(7(7TjVlg’j;, gi [j,TjB£ Aax£-


Baip.Gvio)v avBpta, "'J/Ji B£ rfAci^GOib^GCiv. xaTa7:£7:}.Y]/8'ai gtgv 'ff/.owGy, o/Xgv io

£(; 'Axapvavia;. tg T£ 'AOtjVxicov Iv AIapaS'wvi Ipyov av£[xi[j.vTj(7XGVTG, co;

p.GpiaB£? TpLaxGVTa £cp8'ap'/](7av ^rcav MyBwv O-g avBpwv o5B£ £; [j.GpiGU^ dcpiQ'-

6 [J.GV. 3. KaD'iG-TavTG t£ B-/] toT^ ’Axapva(jiv aywva, xai 6 "7po7:o^ Izyzzyi

y£V£G’d‘ai tgig(jB£. gi piv, 6ct£ t:)vxS'£i 7upO£XGVT£r gu xaA£-

Tucoc 7:£pi£[3aXGv TOGC M£'7 (T/]vigg^, 7:X'r]v G(70v ai 7:o>.ai i:£ a7U£~pyGv xa^a vwtgo 15

tgT<; ^ko^frrjviGtc yivG[j,£vai xai gi a::G tgu Gziyyjr G(DZGzpoic 7rpo9'’j[jxo£

a[AGVGVT£C. TaOTT, [A£V B'?] [AT, 7:£pi(7/£8'TjVai Godt^ £XwXu£' GTa B'£ 7uX£Upa

7 a[xcp6T£pa £X’jxXcoc>avTG auTcov gi '*Axapvav£C xai £(7'r]XGVTijGv 7:avTaxGQ'£v. Oi


B£ M£<7(7r|VlGl ^’JV£r7Tpa[A[J.£VGl [A£t’ aA^.YjXcoV, br:6zz a8'pGGl TGIC ’AxapVa(7lV

£[A7U£(7Gl£V, £Tapa(7<7GV IX£V TGGC Xa^a TGUTG £'7TXXG'raC Xa'l £CpOV£UGV T£ aUTWV 20

xai £TiTpco(7XGv T,o7J^o'jc, T£>.£av B'£ GTX IBovavTO £pya(7a(jD’ai cpoyrjv' gt:g’j

yap Gix'^zo)c aiGb^oivGo gi gi ’Axapvav£^ aoTwv 67i6 twv M£<7(TTjVI(ov

Bia(j;co)[A£VGv, xaira tgjto ap;jvGVT£C goXc j^ia^opivoi? •auTwv av£Tpyov Gobc

cett. edd. codd. 1. y.pax^'75'ai M Va, scripsi, :x£ipai7£aQ'ai (:x£ipaaa7b'at Vb La Pa


y.sxpax^au-ai Pa R ,
ad marg. all. R) et £Xt:i^ovx£? codd. edd. J). [at| 8s
y£yx^aS'at, Pa R. — u 7x 6 t:x£ 1)ov Ag Pcd \'ab ovxa^ et o\ [at) 81 Va. 10. av8pia edd.
La, 2. 0 'j§£v £ivai yax£pY. Pors. — codd., av8p£ia D. — £AaxxoSS'. La. — xov
ou 8 £ aXK F codd., ij.£Ya 0 'j 8 £v cett. edd. av8pa T/.ovxa, av8pa expunct., Va, 12.
3. pL£(3ou}.£lJ£XO M, £,iOUA£lj£XO Va, |JL£Xa- Amas, legit I; xpiapuptouc, cf. X 20, 2. —
3 £[3 oU>.£ 1)XO
[
voluit B, jJl£X£|3£,3Gu).£UXO D Sch, xov dcpiS'|AC!v Pd. 13. xab-ioxavxo t6x£ 8r,

[j.£X£[3ou/£U£xo edd. cett. codd. — 8 l 8 t) M. 15. 'jX£pi£,3a},ov B Sch M Ag Vn Lb


edd. ante D, codd., 8 fj om. Vab, in Va Vab, 7X£pi£i3a).).ov cett. edd. Pacd La. —
sup. lin. insert., x£ 8 r, voluit B, recepp. x£ post :x’j}.ai om. Pd. 19. 'jUV£axpa[ji.£vo'.

D Sch. — (Gcpicnv aoxu/.a y.oa D Sch, oni. Vb. 20. £pr:£'j£i£v La Ag M Vb Pa R,


ym codd., cjcpi^t, xai aOxiV.a cett. edd. — £[A7X£aoi£v Lb Pcd, (ji)p7X£CJ0i£v sxapdaaovxo
xpc^ovxai x.al xou? £voivia 8 £; Vb. 4. AoXiop- Va. — xaxd xaijxo (xax’ a'jxo Pd) codd.
XTqaavx£?, o super a, Pd, 7 vOAiopxioovx£; La edd. praeter Sch, qui xaxd xouxo scribit,

Pa, TxoAuopxlaovxE;;, T; super i, Vb. 5. I? nt mox x.axd xouxo d;A’jvovx£p et § 8 zTZippz-

xoaouxo) Va, iq xoaouxo Lb Pc. 6. ::po£xi- Txovxoiv 8£ ctZbig xaxd xouxo. 21. r,8uvavxo
p.aap.£vGi Ag, -poriXipaap^voi. Pd Va, in Va Ya. 22. XI post aiab. om. La Pa. — xy?
r p. corr. ex o. 7. et £AHi^ovxac £aux(ov La Pa. 23. xoT? j3ia^o;A£voi; Ir.i-
IV 25,3-26,1. 67

MscgyjvioUi^ sTCixpocToQvTSi^ irw 7:'k'f]b'Zi. oi Bs otuoto ocvocvtOTTSisv, ymz (xXko 8

au8'i? TCsipwp-svoi Biax64>ai "C"^v ’Axapvavwv cpaXocyya t 6 auTo av S7ua(7)(0v'

OTW [ISV 7Up0(jPaH0l£V, BlSCrSlOV TS Xal TpOTU-^V STUI (3pap STTOIOUV, STUlppSOVXOiV

Bs 7vaTa uouiro cjtuouB^ t65v 'Axapvavwv aTcsirpOTOVTO ocxovirs^. 4. Fsvo-

5 [xsvou Bs i(7opp6:bOU ToO aywvoc a/^pi IdTcspa? xod ’A7apvoc(7iv utzo stui-

oudav vuxToc £7i:£XS'OUC7Y]^ Buvap,£co^ axo twv 7u67.£(ov, outo) M£(J(7Y]vCoi?

7U£pi£i(7TYiX£i Tco^viop/ia. xai aT^wvai [i£V xonroc xpairo? t 6 t£Txo? y] OTC£p[3avT:o)v 9

Twv ’Axapvdcvwv iq xai o^TZolnzzXy pta(78'£T(7Lv auToT^ i:y]v cppoupav B£0 ?

ouBev' toc B'£ £ 7ui'bY)B£ia (jcpicri r^(xyzoL 6[ioico<; oyBoto l^avYjXoi-o. £<; pxv

lOTOUi; ’Axapvava;; £)(pa)VTO otTuo tol» t£ 1)(0U(; )(7.£ua(7ia, [j.'^ crcpac Ta criTia Tcpo-

Bouvai 7UOT£ av [XY]B£ £C £T0^ BIxaTOV 7tO>.lOpXOUpivOU;’ aUTOl B'£ 7:£pl U7TVOV 10

iipwTOv e^£7.S'6v'T£? £X twv OiviaBwv, xai y£vopivY]? tou Bpaap-ou «jcpwv toTc

’A xapvoc(7t,v odab"f\GZM(; I? avayxa(j9'£VT£? acpiX£(jB‘a!,, 7U£pl TpiaxoGtOD^

p.£v aTuopalT.OLxji xai %kzio^c/,(; zti auTOi twv svavTiwv xaT£pya^ovi:ai, -zb Be

15 7T0>.L> auirwv Bt£xmTCT0U(7L Bia t65v 'Axapvavwv, xai ETuiXaixpavop^Evoi z%^

Alzoiloiv t/oyzMV crcpicriv ETuiTYjBEio)^ £C “Y]v NaUTuaxTTOv avacro)5ovi:ai.

XXVI. T6 Be oczq zouzoo t 6 v ite a>.Xov evexeito gcj^igi zb ic

Aax£Bai[xovi05j? [J-TcrO(;, xai ty]v £)( 8'pav ('c/jv) s? abzouQ p.aXi(TTa sTCEBEi^avTO

E7UI Tou y£vopivo’j HzXozoyrriGioK; Tupo^ ’AQ'Y)vaiou? TuoT.sp.ou' TTqv -ve ,


yap

2oNatjii;axi:ov 6'p[X'/]TYipiov etui IIsXoTrovvYjcra) 7uap£i)qovTO, xai toO^ ev

Z cpaxv/jpia IlTuapTiaTcav a7Uo7."r)cp6'£VTa^ ME<jcrY]vio)v crcpEvBovYjirai zo)^ sx Nau-

zpaT0uvT£? oin. Pd. — auTwv S M Lab Pd Ag. — y,al ante Y£yo[J.£V/i? ponunt SW
Vab Pcd, aOTWv cett. edd. Pa. 3. 7ipoa(3a- D Sch, habent post aiaS'^(J£wc cett. edd.

loisv Vab, 7:poj3aXloi£v La. — Itui ppapv Pc, codd., om. Pa R. — yzvoixivric Sk La.

— TU£pip^£6v'uo)v edd. ante C, Smin. Va, £7Uip- 15. Twv d/.apvdvoiv Pa in marg. — £ti

^EOVTTWV codd. edd. cett. 4. Y£Vvo[j.£vou §£ la[Jt.[3av6[J.£V0i La. — toT? aiT. La Pa.

£iaopp6Tcou aySvo? Vb. 5. a'/_pu? AXKF C


Lb, a'ipi cett. edd. Pacd Ag M Vab La. 17. TO §£ druo TOUTOu bis exaratum

6. Touc M£aaTQviou? Kays. 1. 1. 7. TU£pi£(TTTqx£i alterumque expunctum Va. 18. [Aao? Va.

Ag Pd La. — xatot zdyoq Va p. corr. — — TT)V inserui. — post £7U£8£KavTO La


r) om. La. 8. irwv dxapvdtvoiv in Pa ad repetit It; abzobg, sed expunct. Commiscet
marg. 9. opoiw? delevit C, paullo post sequentia Va: dS’T|va(ouc Tuolopou. [i.£aTY\vi,wv

Ixpwvvo 6poi(0<; aTUO edidit. — I; [jl£v 8r| acp£v8ov7]Tat. twv I/. vauTU. (Juv£|t]XS‘0v ty]v t£

edd. ante B, D, Vb Pa, uncis 8r) saepserunt yap vauTU. opp. Ijui t. tceI. Tuap. y.ca t. £v t.

SW, om. B Sch Pcd Ag Va Lab R (hic acp, a:u.- dTuol£i(p9'£VTac. £7U£i 81 %h tut.

habet 8 y] ad marg.), iq [j.ev ouv malit Herw. 20. Sch praef. malit oppTf]Trjpiov Irci Try

11. tc6t’ dv La. — l<^ To Itoq Sf/.a-uov edd. n£lo7u6vvY]aov cl. I 11, 6. VII 13, 6, at

ante B M Pa Vab La R, in hoc vo expunct., cf. VII 7, 6 Ito T^ Il£l0TU0VVr,TW |7U£T£T£C/_IC7T0.

I? TO £T0? TO 8. Pors., Ig £To; 8 £’/v. cett. edd. 21. dK0A£f.9S'£VTa? Pcd Va. — a9£v8ovri Tr,v

Pcd Ag Lb. 12. Olvux8oiv AXKF M Twv M, T9£v8ovrjTrjV ,


at, sup. y)v, R.

Lab Vab Pac, Oivia8wv Sylb. cett. edd.


^
5
68 MEZIHNIAKA.

2;:avtT0u <7 'jv£‘£ 2 i>.ov. 2. iz£i Bs to 7:TaT(j;j.a iyiyz~o 'AbT^vaiojv (to) ev Aiyoc

::oTa[j,oT?, o’jto) aoc\ Ix \a^jxaxTO’j to'j? MsggtiVio-j; sx(3aHo’j(7iv ol AaxeBai-

(j,6vtoi vaLXjlv sTTixpaTOOvTer, oi £? Xix£7iav ts ;:apa to’jc G'jyyzyz~c xai s;

"PYiytov £(7TaATjCav, t6 ::>.£T<7tov 5s ocjtcov s; ts Ai(j!jr,v acpixsTO xai vVijijTjc

I; Euo^TUspiTa?’ oi Y^p E'jo»77:£pTTai ::o}i[j.(;) xaxo)0'£VT£c u::6 j3ap|iapo)v Tipo^r-

oixtov TvavTa Tiva 'E}AYjva £::£xa7.o’jvTo 'TT/gixov. £^ tcjtog? twv .\l£(jaT,-

vi&)v TO to7/j a::£/(opTjO-£v ‘


t,Y£[j.wv T^piGiv y,v K6p.(ov, oc xai T£pi ty,v

HcpaxTYjpiav £TTpaTY;'frj'7£v aoTOi;.

3 3. ’Eviai>T(0 ?)£ TpOT£pGV Y, XaTOpOfoTai (-jYjjiaiGG; TOC £V A£’JXTpGir, Tpo-

£TY][XaiV£V G Bai[J.(.)V M£G‘'7YjVlGl? T-r,V £' I UXgTTGVVYjGGV XOcS oBoV. TGGTG iJ.£V 10

yap £7 ^^TTfjVY, (/r?,) Tpo; Toi TGpD-jjxp TGv i£p£a TGG "Hpax}iG'jc

^>^£ipaTG^ iB£Tv g'!>iv‘ TGV 'llpax>ia £5 g‘;£ xAf,Br;/ai tgv MavTixlov iz\ ievia

£; ’l0'OJlAYjV OtG tgv AiGC. TGVTG 5'£ £7 E’J£TT£plTai; l\G[X0)7 G'r(yt'drtb'OU,

7£xpa TYj [rr,Tp'i £<Sgx£ 1, T’j'fp£7G[X£7GV (^£ avOi; Gi zry [j.Y,T£pa avapioivai.

xai G [J.£7 zrrf^.zC^z'^ '


VO-r^vaitov ?>v7YjO‘£7to) 7 vavTixw xaSoSov £<7£'jO'ai '7cpi<7i7

4 £^ NavTaxTGv' tg Sb apa £?>iq>.Gv tg GV£ipG7 a7aT(oT£'rD'ai .NUc^tYjVYjV. "Eys-

7£Tri T£ GV lJL£Ta TG).V £7 \£’JXTpGlC AaX£5ai|XG7U.)7 TG aTV/Y,[J,a G9£l).G[X£7G7

£X TaXaiGV’ '
\plTTG<SY,[J.(;> y^p [jaTl>v£VTa7Tl ^FoTTY, 71(07 £Tl T£A£VTY, TGV

/pYjT;XGV TG^ 5 gO-£7TG; £TT17

£p5’ GTTY, TG /p£<0V* aTY, 5’ a^AoiTl ZpG a}.A(07' “*0

(o; £7 [X£7 T(0 TapGVTl £X£TvG7 ^£07 Xai ^TsTTr^VlOVC XaX(o^ Tpacai, Xp07(0 B'£

o vTT£pG7 xai Aax£<^ai[XG7a £TiAY/|»G;x£rrjC rr,c arf,c. 4. Tgt£ ^£ £7 A£VXTpGic


Gi (“)Y|jjaTGi 7£7ixY,xGT£c ^'('^zk'j’j' £c 'iTaAiav T£ xai Xix£)ia7 xai Tapa tgv;

1. 7UV£;£O.07 VTjTdi/.TOJ OIH. I..». — TC


I
.\g. — /.rO.izt'. A X K 1' Pacd .Ag R
A^r,vawov Scli, articulum om. codil. eilil.,
I
.M Va Vn Lab, y./.r, o^iVai S\V I) Sch
'
VS'riva{(.)v firo) scripsi, cf. Hcitr. /.. Tcxtcs- \'l), marg. R La Pa, y.ru.v.z^v. f' S B ex

I

kritik d, Paus. ed. 11, Illtziij p, 11 n. coni. Sylb. et F. tov om. S M Va.
2. 01 \ax. TOj^ cckl. autc H
I

^ — ijLavTOxXov Vb. — £ri ;£via malit C,


Pa Vb La, verba £x,i. o’ A a/.. R ad marjj. £Ti ;£via Pc, £Tic£via Pa, e;:i ;£v'a cett.

inseri iubet post NaoTax.TOv, to'j; M£ 77. codd. 13. £; 'Fvwiat.too Aio; vult Porson.

£Xii 01 Aax. cett, edd. Pcd A;,; M Va Lb — £'j£OT£pi'ai; M. 14. 0» om. Va. et*.

R (Va om. tov;), in R £x^. 01 ).ax. expuncta. t.XtiXev S\V. — va-jTixfo ovEipov om.
3. 01 £101. supra lin. z;, .M, 01 (>£ £;? — 1

I
Vb, vTjTixfov Lb. IB. TfT) 8e AXKFC
-po; X K F, -apa cett. edd. Pcd Va I La marg. R., to 8e cett. dd. Pacd Vn M
Lb M, ::£pi Vb La Pa R. 4. to ?>£ -XeTotov R Lb, in Pa (o sup. 0, tc8e Va, to 8e se
M. —
y.aX ).it3'jT,; y.ai £; (.^) £ j£"r:.. £; expunct., scripsisse dicit C, at non — fecit. tov ov.
Va, 8£ h £7T£piTa; (£'j SUJ1. zz) Pa. .*>. 01 Pcd .\g R, in R V expunct. — avaorooao^yai
Yotp £0” (£0 sup. yap) La Pa. — £’j£or£piTai Va La R, in hoc e sup. — ao.Ag. r;ivETO
Vb. B. s' Tooou; twv La. 7. xt.jjuov IS. 8e pro yap Pc. 20. Va. — ott,
Ag. 11 . tt] inseruit Sch, voluit etiam aTTT, et mox aTTT,; Ag. — aX/.r.oi I-a.

Kays. 1. 1., cf. V 25, 2. 12. 7^? £8o?£v 21. tjLEOOT.vio'.; Va. 23. -i-^EAXov; M. —
IV 26,2-8. 69

E6s(77U£pLTa^ aT:S(7T£HoV, Iy. T£ TTjr dcX'/j(:, z( 7:06 'ZIC MsGGTjVLCOV £IY^, TZCC^TOC-

y6b'zw av£xaXo’Jv ig UzXor.omiGrjv. 01 ^£ b^otGGov y; av ti? Y)Xxi(7£ g-uv-

£l£/Q'Y](jav TzaTpiBoc t: 6D‘0) xa\ Bia t 6 £? Aax£^ai,[j.ovLO’JC [J-Tcroc

::apa[j.£Tvav a£i (7cpi(7iv. 5 . ’E::a[JL£ivc6vBa G’>T£ a)Ao)^ ^aiv£TO paBtaG

5 a^t.6[J-a/ov ;:6}dv ^oi/iGai Aax£Baip.ovioic, g’j-£ 6t:gl> /pv] xTidai T?](g /copa^

£ 5 £GptG‘X£iv’ T^v yocp ’AvBaviav gI M£(T(7Y]V!,gi xai Oi/a)iav gux IcpaGav avGi-

XIgTv, GTl al GUp-CpGpai GCpiGlV h(Z^'6vZGOOJ £VTa‘ij&’a GlXGtJ(>lV. (X7:GpGGVirL GUV

aGTw ::p£Gji:jTY)v avBpa, i£pGcpavTY] [j.dcXiGTa £LxaGpivGV, vGx^wp cpadv £7:1-

GGOLV^OL zhzziv’ Go\ [J.£V BwpOC £0“T!. TTXp £[J-GU XpOCT£lV GTO) (XV GTwT^COV

10 £ 7U£p'/Yj
*’
xai y;v £c 3cv&*p(o::a)v 0Y,[jaT£ izoit^gm t:gi:£ avoj-

VJIJ.GV [j:r\Vz (xBg‘£gv yzyzGb'OLi. g-j ^£ M£ggy]vigic Y‘Y]V T^a^piBa xai 77G>.£i;

dCTToBGC, £t:£I,By, xa\ tg p.Y,viij,a y^By) g^oig^i ::£::xGi:ai tg AiGGXGOpoiv. 6. ’E::a- 7

[jL£!,vojvBa [j.£v TavTa D^£ysv, ’Et:it£X£i Be Toi Aig^/ivgv ir(xB£ £[jtjvu£ GTpa-

TY;YGV B'£ TGGTGV Gt 'ApyS^Gl TGV "Er.lZzkr\V xai M£<JGYjVY]V (XVGIXI^£IV Y|PY)VTG

15 TGGTGV GGV TGV (XvBpa £X£}^£’J£V G OV£lpO(^, £vO'a (XV ’I8'(6[X7]C SUpYj

7:£'i’jxGTav Gullay.cc xai 'j.-jcg-ivyv. tg [j.£Ggv opofavTa auTwv avaGWGai i:y]v

6'a7v(X[jxp xai y]By| 7.it:g(|^g)^£iv


Y pavv’ x(X[j.v£iv
Y^p xa8‘£ipYP-£'^Y)v

a’jTY,v. '0 B'£ ’E;:it£>.Yj?, 6)c '£7C£l(xp.pav£v Y)pipa, 7rapaY£v6[j.£VGC k £ipYj-

[j-£VGV /copiGV £t:£T’j/£v GpGGGcov 6Bpta /aAxY„ xai auTixa 7:apa tgv ’E7:apxi- 8

20vo>vBav xGU-iG^ac tg gz evjttvigv F£YjY£i“o xai avTGv £X£Tvgv tg 7:ojp.a acp£X6vTa

T£ om. edd. ante B Vb M Pa La R, est codd. cett. edd. — |ji.rjVi[J.a, u sup. q M,


in cett. edd. Pcd Agf Va Lb. 1. a).r,? [jLiQVijpa, i sup. u, Vb. — -q8r, om. Va, est

Sch, aXXr,? cett. edd. codd. 3, t£ y.aX in R sup. lin. — TTEriauTE Va. 13. ziztxilv.

TTj? La. — [xiaoq Va. 4. ’E7ia|jav(ov5a S Lb M R Pa, ad marg. sttiteXei R Pa, ItcI

M hoc loco et postea, £;:a;jL£iv6v8a Vb, T£/.£i Vb, — a-rpaTrjyov AXKF codd.

£7:a|jL£ivSv8a \a. — pa8iov malit Frazer, praeter Pd, in quo est arpaTTfjyETv, hoc
at cf. V 19, 10. Thuc. I 1, 2. 59, 2, voluit Sylb., recepp. edd. cett., at cf. III

passim. 5. zTMv^aon codd. A X K F, in 9, 1 et vol. I ad p. 12, 21 et 420, 11.

Va TtoXiv £7TCitx.^'7ai insertum a manu corri- 14. auTwv pro a^vov, quod est in codd.

genti, £7roixi(jai cett. edd. ex em. Sylb. edd., malit Sch in praef. SW II p. XXV,
6. £|£upiax£i AXKF codd., „nonne e^Eu- scripsi vouTOv. — ’Etot£1y) AXKF C,
piax£iv.^“ SW, sic scripsit Sch, £;£'jpiay.£ edd. ’Etzit£Xyiv cett. edd. codd. — VafjpovTO

cett. e coni. C. 7. (icTroppouv-a Ag Va. Pa, Y) sup, 0 ,


Pa. 15. £y£X£ua£v Va. —

8. vu/wTo> M. 9. oToiv AXKF S codd., 6 om. Ag. — £vB'a8T] T?i?, in fine paginae

OTO) edd. cett. ex emend. Sylb, 10. '{ivr, ’ro'W|JLYi? omisso Vb. 17. yvaS'£ip[J.£VTiv M,
om. Pcd Ag M Lb, habet R ad marg., est in Va y et [jl uno ductu exarantur. —
in edd. codd. cett. — lyMys (Earco y£ Va Xi7iot|iux£Tv D Sch, ).£it;o4jux£~v codd. edd.
M) codd. edd. praeter D Sch, qui scribunt cett., cf. ad cap. 10, 3. 18. £7r£Xa|3£v Pa,

lyw (j£, emendavit Sch apud SW praef. II corr. in £7:£).a[Ji[3av£v. 19. £upuaco)v La. —
p. XXVI. — o'Yi[ja~oi, £ sup. 01 ,
Pa. 11. g£ u8pi (sic) Vb, u8pa Va (p. corr. ad marg.
post a8o|ov addunt edd, praeter D Sch vulg.), R, in hoc t, sup, a. 20. Xo)pi<ja?

contra codd. 12. £7:£i8av X K F, £7v£i8fj Pc, y.O[Jua(/.p£vo; R Pa, in marg. yoii-icja?
70 ME2IHNIAKA.

zy.iXzuzy 6 'zi hzi’f\ ayoT>zXGb'7,i. 6 Bs 0'Uc>a^ xa\ £0‘£a[j,£vo^ tw ::£cpr;/oi:i

bwzipOLZi r^^oiyz TYjv 6Bpiav, avoC^ac Be £0p£ xac7'7i”£pov IXyj^aaijivov to

Xz%'v6'z(/,zfjy ‘
£7:£iXiyvT0 Be wG‘;:£p Ta IvTauO^a tojv [j,£YaAo)v 0£6jv
zyzyp(/.T.^o (;/]) T£l£-yj, 'm\ touxo t^v r\ Trapaza-aB^TjX^r] toU ^Api^TTopivo-jc.

TOUTOv Tov £7:£lO‘6vTa Toi ’Etcit£X £1 xai ’E~aiJxivcovBa 7.a8'£tjBo'j<7i Ka’j/.cova5

£lva!, 7d^'0'jGv/, tc a'pL7,£T0 £;; WOtjvojv £^ \AvBaviav ::apa MsacrfjVrjV irr|V

Tpio^a.
XXVII. To B'£ Ttov T’jvBap£ 0) ::aiBo)v ij,yjViij.a £^ to’jc MsrjcrrjVicj^

}]p‘(;aTO [J.£V -po £V lT£V!J/.XYip(;) Y£V£(jO'ai B'£ «fJTO Bl’ aiTiaV TOl-

avB£ £ixa^o). [j.£'.paxia wpaTa ’AvBavia£, Ilavopij.o; xa\ r(ovi:::: 0 £,' Ta t£ lo

%Xkoi oi7v£u.): £i/ov a).'XYjAoi£ xal xoiva; £Tci toc^ ecoBcj; xai xocTa-

2Bpo[ia; £7:oio’jvTO ££ ty,v Aaxojvixrjv. Aax£Bai[j,oviwv Bl £::i '7TpaTo::£Bo’j

AiO(Jxo'jpoi? £OpTf(V aYOVTwv xai xBt| -po^ t:6tov xal -aiBiac T£Tpa[j.[JL£vo)v

[J.£Ta TG api^TTGV. G l^oVlTTTTGC Xai G I loCVGpiJ.GC X£GXG’JC Zai

-GpCpGpa^ £vB’JvT££ £“l T£ l-TTCOV Toiv xaA^lG^Tf.jV GXG’J[J.£VGL Xai £771 X£Oa- 15

XaT^ ::O.G'j^, £v Be -yXi B6paTa zfynzt, zziocdyov-yj. Aax£Baiij.GviGic.

3 Gl B£ 6)C £IBgv. 77pGr7£X’jvGGV T£ Xai VS/yn^^j, yy:|b'y.^. BgXGGVT££ (7Cpl<7LV aUTGG?

£; T*r,V Q-J^iav 7G’J£ AlGCXGGpGG^ Gl V£aVl'7XGl B£ OJC ocTTac av£[jiY0T|(7av,

BiEi-TjXauvGv Bia -avTtov -«igvt£; tgTc BGpaci, xai *)^By] x£ 1 [j,£vcov -gaXcov octtg-

/copGGG^iv ££ ’
VvBaviav, xaO'’jj3piG'av':££ Toiv AiG-rxGGpcov tt] 0''j'7ta. tggtg ‘JO

uterque. — to "6[J.a Lab M Va. l. TZtcpr.vo TT£voxXr,pw La. — TOiauTYiv, ad marg. toi-

M. 2. ’j8p'.v La. — £/T,AaS[i.£vov coikl. dv8£, R Pa. 10. £ixd^o>v La, £?xd^a) R
(£XrjXaY|A£vov M Va) eild. praeter I), (pii ad marg. — y^v itztto? Vb. 11. sTysv

scribit £>.rp/.ap£vov, cf. 1 11,5. ;{. £”£Uu>tTO M Vab Lab Pacd R. 12. Xdxiov pro
A X K F, correxit Palmer. MS., voluit £;:£''- Xax.£8aipovuov cod. Phral. 13. tzovtov

AiXTO, quo(.l habent Pc cett. etkl., voluit M R, in hoc v ait. exp., La. — ;rai8''a^

etiam K, £-£D.r//TO Vb La Pa, £-£''t;/.to R p£Td TO dpiGTOv coniungunt cum praece-


Va Lb M, in R X sup. t, \7.-t)xv,x'j Pcl, dentibus Amas. edd. ante S, cum sequen-
£t:£(Xuto s. £7:£Ur,T0 Sylb. 4. f, inserui cum tibus S B Sch , nullam ponunt inter-

D Sch, abest ab edcl. cett. codd., cf. cap. punctionem SW D. 14. TO om. Pc. —
20, 4. Xa-/.(.)va, ad marg. xauxwva. R X£uxd? Lb cod. Phral. — yAapi'8ac 7Cop9upd?
Pa. (». a^'Tivai(ov M, sup. lin. wv. M. 15. xaXiGTcov Va. 16. 8wpaTa Ag. —
£::t.
9 aivovTO M, £7t£9a(vovTo Va. 17.
8. Tjv8ap£wv La Vab Pa, v expunct. Vab. — auToTc edd. ante B codd., auTOu?
in Pa. — p^^vipa, u super i. M. — cett. edd. e coni. S. 18. £i? AXKF C
M£!7(xrjviou?, auTO' 8i’ Pa Vb R, i; cett. edd. Pcd Ag M Va.
aiuav A X K, interpunctionem mutavit 19. 8(»)paaiv Ag. — xat fj8'.XY)p£V(ov koXawv
F et §£ inserendum esse cum Valck. I
Pc. 20. £? 6cv8(av Va. — tt]v 5'uaiav Vb,
vidit, quod receperunt C (per uncos) et B, (expunctis tamen v), quod sibi placere
j

§£ ai!»T 0 cett. edd. Va, aoto i


dicunt SW, quamvis etiam Soph. Ai. 153

Y£V£aS'a». a'jT(p Vb. 0. £v om. M. — i

ayzav^ y.aS'ui3pt^wv habeat, £vu^3p'aavT£? voluit’


IV 26,8-27,6. 71

l[xo\ Bo/isTv 7:poY)Y5CY£ Aiocrxoupofj? tq s/ 9‘0 ? uo Msctg-tjvlwv. toits

Si, 0)^ l^r\kou Tcp ’E::a[Jxiv(ovSa to ovsipov, otjx, 9]v siri iroT(; AiO(7 xo'jpoi?

(X/totjcrio? Twv Ms(7cr*/]viwv “/] xaS^oSoc. 2. MdcXicTTa Ss tov ’E 7ira[j.siv(ovSav s^4

Tov oixi(j[j.6v 01 BaxiSo^ sv^Y*^'^ BaxiSi y^P p-aviviri sx Nu[j.cpwv s^

oaXkouQ 'zi IdTiv "EXX'/]vojv xai s? ity]v Ms(J(>”/]viojv xaO^oSov 7upO£ipY][j.sva'

Kai iroirs Sy] IrrapT/]? [Vsv a;:’ aY^aov av8'0? oXslTai,

Msa’(7Y]V“/) S’ aoiri^ oix^/jasTai Tudcvira.

sYw Ss xai TTspi Eipa?, ovTiva aXwcoiTo irporrov, Baxiv scpo^paG-oc sipv]-

ZOTOC' zai By] zai toSs s(7ti irwv ypTiG^p.wv’

10 01 t’ ario Ms(7(7'/)vy]^ TuairaYtp zpouvoT? irs Bap.si(7Y]?.

A2<; Bs Y] TsXsv/j ccpioiv avsop'/]iro, TaOTY]v pAv ogoi toU yivoix; tc5v ispswv 5

TjCJav zaT£TiD'£VTO s^ [3i[3Xou?' 3. ’E7rap.£ivwvBa^ Bs, mq 01 1:0 ycopiov, sv8'oc

vUv syoo(7iv 01 MscjGYjvioi T~r]v tuoXiv, [j,aXi(7ira s? oixiorixov scpaivsiro siuittjBsiov,

szsXsosv avacrzoxsT(78'ai toT^ p.avirs(7iv si ^ouXriGZTca iraOTY) xai toc twv 9'Swv

15 £ 7Uiyo3pTjG-ai. cpapivcov Bs xai too^^cov slvai toc ispa aidia, outw mpsdxsu-
a^sTo s? Tov olxI(7 [j. 6 v, Xi9>oo? "cs aYs^jQ^ai xsXsowv xai avBpa^ [xsira7us[X7u6-

p-svoc, 0X^ ^^yy'f]


1
crirsvtoTuoa^ xairai:sp.vs(7Q'ai xai oixia^ xai ispa oixoBo[xsi(76'ai

xai irsiyY) 7uspi[3aXXs(78'ai. 4. Bs sysy^'^^'* rravira sv siroi[j-w, to svtso- 6


8'sv, ispsTa Y<^p Ti^apsi/ov 01 ’ApxaBsc, aoTO^ pAv ’E7rap.sivo)vBa^ xai 01 0y]-

20 [3aToi Aiovoao) xai ’Atu 6 XXo3 Vi s9'(jov ’I(7p;r]vicp tov vop.i^6p.svov TpoTOv, ’ApY£iot,

Bs TYj Ts "Hpa "*ApY£ia xai Nsp^sito Aii, Msdo^^vioi Bs Aii ts ’19'wp-aira

Sylb. 1. post Aioay.oupouc La repetit ot edd. ex emend. Porson. 12. w? 01 A X,


vsavia/.ot. 8e a^a^, sed exp, — twv correxit Sylb. 13. Iq om. Va. 14. si om.
Msaa. C S Pd, -iro Msaa. edd. codd. rell. codd., £i oT [3oul. ZTZiy Mpr^aoi A C S
2. TOV ovsipov Vb R. 3. r] yad‘o8oc tt^v probante Sylb., oO [3oul. malit S, zi 01

MsacTQViwv om. M. 4. STr^y^v Sch MS X K F,


cf. IV 14, 6.

— vucpwv La. 7, 8’
,

sup.
at [jOuI.

coni. F, 01
£TCixwpT,aoi

(Lab Vab oT) [3oi)l. —


smy^ojpiqasiv

ZTZiy^o)-

lin. R. aOu? B SW D Sch Pacd M prjaai Pacd Ag (in Ag zmyoipr^aoi) Vab Lab
Vab Ag Lb, aS9'ii; cett. edd. La R, in hoc M, quod praefixo si recepp. B SW, si

T sup. 9>. — -I^p.aTa Va Pc, rj p,£Ta Vb, pouXv^asTai, eiecto oi, coni. Sch praef. SW
T][jL£Ta La, accentu sup. a deleto. 8. pdcyyiv II p. XVIII, sic scribunt D Sch. 15. Ta
Va. — scpopaaa Vab La Pa R. 9. xai 8 t) kpa sivai Pd. — Tcapaaxsud^STO Va. 16.
xai t 68 s (to 8s Vb) La Vb Pa Sch MS., AX K. — p£TaT£p.v£aS'ai Vb.
xai 01 xai t 68 s cett. codd., in R corr. in 17. 0 1x080 p.T^a£aS'ai Pc Lb Ag Va R, in R
xai 8 tj xai t . 10. 01 ts codd., in Pa z sTa^ai sup. rj(j£aQ'ai, oixo8op.TQaS>ai M, olxo-
exp. 11 . (l)i; 8l iQ TslsTT^ Iq jSipXou?, 8o[JLY]Ta (sic) La, oixo8op.i£T(jS'ai Vb, 01x080-
deleto [jL£v, G. Krueger Jb. f. Ph. 1861 p. 484 psiT^ai, Y]aa sup. sT. Pa. 18. 7r£pi(3al£a9'ai

post TTjv Tpiorra cap. 26, 8 transponi iubet; Lb Ag Va Pc, R, corr. in TOpi|3dlX£(7S'ai,

non probat Sch 1. 1. 1868 p. 533. — TOpil3dl£a9'ai A M, sic edd. La, Ttspipdns-
TslsuTT) La Pa R, in hoc corr. — oivsupsTO aQ'ai Pad. — ispsT La. 19. sTy^ov Va. 20. to
edd. ante B Lab R Pac Ag Vb, dvsupaio vopi^opsvov La. — dpysTov 8s La. 21.
M Va Pd, in hoc s sup. a, ^v£ijpY]T0 cett. vspiw Vb M Lb Pa R. — 8101 M.
72 MESSHNIAKA.

zat Atotjxotjpoi;, ol Bs (Tcpic-iv ispsT^ 0£«Tc Tale [xsyaXa!,^ xa\ Kauxwvt. stus-

xaXoOvTO Bs £V xoivw xai vjpwa^ crcpicriv sTuav^/jxsiv cruvoixou*^, Ms(7(7yjVY)v plv

Tpi07:a 'p.aXi(7Ta, ItuI -iraUTYi Bs EupDTov xal ’A(papsa ts xai ttou^ TuaTBac,

Tuapa Bs ‘^HpaxXsiBwv KpsccpovT^rjv ts xal Altuutov' tuXslotttj Bs xai T^apa

7 TcavTTtov oi^ixyCkfiGic syiysTO ’ApiG-TO[jivoDc. xat ty]v [j.£v itots -^pipav ^:p6?5

Q'(j(7iai^ T£ xat £'j)(aTc TjCrav, "u-alc Bs seps^y^^ tol» Tst)roU(^ tgv TuspijBoXov vjysipov

xai sv-Gc GLxia^ xal ira tspa stugiggvttg. sipya^ovTG Bs xal 6 tu 6 [xoGdixyj^

aXkric [J-sv GuBspxac, auXwv Bs Bgicotiojv xal ^Apysiwv' Ta -^-s HaxaBa xal

npGv6[j,GG [j-sXyj TOTs By] ^z^o'^yb"^^ [xaliGTa s^ ap-i)Aav. auT^ plv Byj

ttgXsi MzGGT^Tfjy sO'SVTG GVGpia, avcpxi^Gv Bs xal aXXa TUG^iorp-aTa. Nau7U>.isT(; lo

Bs sx Mg6'(ov'/]s ggx avs(7T/](7av xara /ojpav Bs xal ’A(7ivaiGUc [isvsiv slWav,


TGGTGL^ [j/sv xal sGspysG-iav a7CG[xv'/][j.GvsUGVTS(;, 7iGXs[j.yj(7ai p.sTa AaxsBat[j.Gvto)v

8 'KpoQ cepae GG b'zXr^G 0CGi. 'Hao^Xi^c Bs xaTiGGcriv zq IIs).G7u6vvy)(7Gv MscrcTYjviGt?

Bo)pa Ts "fijayoy bizoXtx sT/gv, xal ap<a [j,sv uTusp xaS'6BGG sxswwv guv-
zyzGiv se TG &'sTgv TaTe sO/alc, ap-a Bs GTUsp (7cov/]piae g^c, (jcpsTspa^ BsyjG^sdtv 15

se sxsLVGGe zypMVGO.

9 5 . KaTyjXQ'Gv Bs se UzJ.or.oyYfiGoy o[ i\l£(7(7*/jviGi xal avscroSaavTG e:y,v

aGTwv sTUTa xal svsv'/]XGVTa xal Bt.axG(7iGie sts(71v ’j(7TspGv [j.sTa Elpa^ aXwdtv,

Ag(Jxiv’/itgg [xsv ’ A0"/]v fjGiv ap/GVTGe. TpiTO) Bs sTsi TYj^ Bsuerspae xal sxaTG-

GXuixTutaBGe, r^y Aap-cov 0G’jpiGe "g BsGTspGv svixa. Ogx oXiyoc, p.'sv20

GGV 6 /pGVGe xal 1 lXai:aisD(7t.v sysvsTG. sep' gggv xal sxsTvet ty]v auTwv sepsu-

yGv, xal A*/]7stG!,e, yjvtxa (oxyjcav WBpap/jTTiGv sx[3}e/]6‘SVTse sx g%c crcpsi:spae

1. ^'saT? Toi; Ped Ag Lb edd. inde a B, Pacd Ag Vn Vb Lb R, eiaaav rell. edd.


9'taTi; T£ edd. ante B M Vab — La. ispsT? Va La, marg. Pa R. 12. ^va7top.vr)|Jt.oveu&VTe?

acpiaiv oin. La. zpioTZOi —Pc. zayrr^y M. 13. 0’J om. Va Pc Lb Vn, in R sup.

La Pa. — zt La pro Se, Se om. Va. — •^raiSai; lin. — o>e>.r][xaa!,v Ag. 14. ScSpdt xe scripsi,

TrapaxXetSwv Ped Ag Vn M Va Lb, Tiapa :


xe Swpa codd. edd. (Se Swpa La, xe Swpa
xJeiSwv R, Se r,pa sup. lin., 7:apa Se r^pa- Pa, xe xe Swpa Va). — OTioaa Pd. 15. xaTc
x).eiSwv La Pa Vb. 4. xpaiacpov-rr^v Vb. — om. edd. ante B Pa La Vb, est in cett.

xe om. La. — izlriazri Vb, r:Xr\Gxei La. — edd. codd., in R exp. 17. dvevexoSaavxo
xal om. La. 5. lyiyzzo La, lyiy'^zzo Pc. — ]\'I \hi, avavetoxavxo Pc, avevswaavxo Lab
xal XTjV [jiev TipwxrjV rjiJi. Sch MS. 7. exxo? Va Ag Pd R, marg. Pa, aveawaavxo edd.

j

Pd Ag. 8. au).(ov, t sup. M. xoxe !


Pa Vb, marg. R. 18. evvevrjxovxa Perizonius
aaxaSa La. 9. ^ipoT^yJ^rjaav edd. ante S (ad Ael. V. H. XIII 12j, Palmer. Plxerc.
I

Vb La Pa, ::por,x^Yj cett. edd. codd., in p. 390, alii, oySoYjxovxa codd. edd., vid.

:

R aav sup. lin. 10. [i.eaolvr]v Va, peaarjVtYiv comm. — Siaaloic La. 20. Sa|jLOV Vb.
La, pcaariVixtov ,
y]v sup. iv et wv exp.,
j

S-oipio? La. — oux oX^yo; ouv ypovo? La.

Pa, peaxrjvuov, corr. in [xzaar^yr^y, R. 11. 21. TuXaxeeuaiv Ag Vb La, :rXaxaiouxi,v M.


0 sup. ti) priore, R. — dtb-rjvalou? — z<poGoy Va. 22. oixiaav, i corr. ex T|,

Lb Vab R La Pa ad marg., sed in hoc La Pa. — ’ASpapuxxe'.ov D, v. eius praef.

exp. —
pro ijieveiv Va |j.ev. ewov S M —
IV 27,6-28,3. 73

UKO ’A8'Y]vaio)v. Koci ’Op)(0[jivL0i Bs 01 Mivuat p.sTa ty]v [J^ocy^^/ tyjV Iv Asox- 10
Tpoi? £X7U£G-6 vT£? 6tu 6 0Y)(3oCt(OV £^ ’Op)(0[X£V0U XaTYjJ^B^YJGaV £^ BoiWTtaV ut:6

OiliXTUou Tou ’A[xuvtou, xal o 6"701 xal ol II}.aTai£T?. 0'/]Paiwv ^£ a-jToiv

ipYjjJLcoG^avTO^ ’A7.£5avBpou ty]v 7u6T.tv, au8'i^ £T£<7 iv ou T:oHoTg oGzspo^ Kdc(j<7ocv-

5Bpo? ’AvTi:raTpotj ira? 0Y][3a? £xtl(J£v. (paiV£Tat [j,£v ^y] twv xaT£'A£ypL£Vo)v
£t:i
_
p.axpoTaTov y] nXairalx*^ cp^y^i (7up.paa-a, o6 piv^oi 7U£paiT£p(i) y£ Tj £tu\

l^iyz^o ouB’ auTY] y£V£a?. M£<7(7Yivioi B£ Ixto? Il£7.07uovv'/i(70’j Tpiaxodia ii

zTfi [JiaXidira y]7vwvi:o, '


£v ot? ouir£ £8'c5v zlai Z^Xoi 7uapa7.U(7avi:£? ti irSiv

oixo8'£v, o5'u£ ty]v Bia)i£XTOv "uY]V AwpCBa [j.£T£^iBa)(8'Y](7av, tx7.Xa xal £? Y][xa?

10 S1TL t6 axpt.j3£? auT^? Il£7.07uovvY]Gto)v p.a7.K7"ua £0aXa(T(7ov.

XXVIII. KaT£X8'OL)(ji B£ auToI? xaV ap)(a? [X£v aruo Aax£Bat(xovio)v

B£lv6v ouhzy’ xaT£)^6p,£voi yap ol Aax£Baip.6vioi cp6[3q) tw 0'/][3atcov M£(j(7Yi-

VY]? T£ •^V£l)^OVTO IxOlXt^OpivY]? Xal ’ApxaB(OV £? [jiav Y]8'pOlG'[X£VCi)V TUoXlV. 0)?

B£ 6 7r6X£p.o? 6 Owxixo?, xaXoo[j.£vo? Be 6 oLozbg o6to? xai l£po?, an:Yiyay£v

15 £7. Il£Xo7t:ovvY](70o 0Y][3aioo?, av£9'appYj(jav t£ ol Aax£Bai[i6vtoi xat irwv M£(J-

(7Y]vl(ov o5x£ti IBovavTO aru£)(£(78'ai. 2. M£<j(7y]vioi B£ aoirot t£ [j.£ira ’Apy£i(ov 2


*
xat ’ApxaBcov avT£T)^ov tw :uo7>£[JLq), xat ’A8'Y)vata)v a[j.ovat ocptdtv £B£TqB'Tj(jav

ol B£ £? [X£v Aaxo3VtxY]v oo7UOT£ p.£Toc £X£tvwv £(j[3aX£Tv £(pa(7av, ap)(6vi:(ov

B'£ Aax£Batp.ovtwv 7uoT^£p.oo xat £7ut(7TpaT£u6v"uWV M£(j(7Y)Vta 7uap£0£(78'at xat

20aoirot Gcptctv £7iY)yy£XXovTO. zzko^ B'£ ol MsdcrYjvtot <I>tXt7U7uo) oo(J.p.a/^ot tco

’A[j.ovtou xat Max£B6(7tv £y£vovTo, xat touto aoa? T.£yoo(7tv a7uoxcoXu(7at too

cuiipavTO? toT? "EXT.Yjctv aywvo? £V Xatpo)V£ta [j.y] p.£Ta(j)(£Tv ’


ou ooB£

toT? "E>.>."ri(7tv £vavTta b'ZGb'ca Ta 6rr7.a YjO^IXYjo-av. ’Al£^avBpoo B'£ a7uo6'a- 3

mai. XIV. 1, dS'rivaio)v xai opxo|i.£vlwv. 6p)(_o- 12. y.axzgyoiizvoi La Pa, — cpol^o)

[ji£vi(ov §£ ol Va La, dd‘T)vaiwv xal 6p'/_o[j.£vitov, Ag. — v(7) scripsi, ut coni. Sch praef.,

ol 8e cett. codd. (punctum ponunt post Twv edd. codd. 13. £c SW D Sch
6pyo|jt.. Vn Pcd Ag, Pa ol 8s 8o y.cd ol [juv., Va, dg cett. edd. codd. 14. o ante
exp. 8s y.a\ ol, ponit virgulam post 6g'/o- a5i:o? edd. inde a B, est in Va. abest

p.£vi(ji)v), ’AS'Y)vatwv. xal ’Opxo[Jt.£vlwv 8o ol a codd. cett. — oOto? inter uncos ponit
edd. ante D Vb, marg. R, ’AB'Yivalo)v. y.a\ Sch, ,
cf. V 7, 6. 1(>. 0 'j/. hi Va.
’Opy^O[jL£Vioi, 8£ ol D Sch, -xal inclus. Sch, 18. lolSXa^oTv La, £oXa[3£Tv, [3 sup. ).

cf. huius annot. apud SW praef. II p. XVII et 1 sup. [3,


Pa. 20. La,
sq. — TT)v post [i-dx^iv om. ,La. 3. xai dTtYiYyh^ovvo Ag. — ri).og £Y£vovto
post oOtoi om. Vb. — ol om. R. 4. lpY)}j.(i5- in marg. R. 21. aTXOxoAuoa', Lb Va R
aavvo Va, a sec. m. vulg. 5. toc? om. M Pc. 22. (jopiJxavTO? edd. ante D Pac
Va. — £>tTia£ edd. ante B Lab, £xxio£v Lab M Vab, vov <7up.7ravTa Ag Pd, aua-
cett. edd. Pacd Ag Vab M. 6. ol |jl£vxoi (3avT0? D Sch. e coni. B — £Xtj(J*.v Vb.
M Va. — om. La. 7. o’j8e Pd. — — ^Y^vo? “'EXXr,at.v Pa ad marg.
auxT) scripsi, codd. edd., cf. app. cr. 23. £vav”idtoa'jS'ai D'£al>ai, aoccib'OCi exp., Pa. —
ad V 24, 6. 8. ^IwvTO Ag, -^Xwvto M. — ri>.£^a'>8pou avrjpv]p.Evo)v bis habet Vb.
eQ-vwv Vb, expuncto 10. ItzI to dxp. Va.
74 MEIIHMAFLV.

vsA Tojv "EXay;vcov ::6a£[j.ov BsoTspov tots avY,prj[A£V(ov 7:p0£ MaxsBova^


u.£T£'7yov xa\ ol Mscr^TYjViO!, TotJ ::ol£[j.o’j, za6a xa\ ::poT£cov £SYjAw(7 a £v ty;


AtD-iBl '7’JYYP^?Ti* B'£ [j.£&-’ 'EaX“/)V(ov oO/. ^j.a/£C7avTO, K>xo)V’j[j.o'j

/ai Aa/.£^a!.[j.ovttov ^"£i<7a'70‘ai 'TTTOvBa? o'j 8'£XYjC7avTO)V.

4 3. ( )’J -O/Ato §£ *J'7T£pOV £'7/07 ^HAIV Mo'7'7'fjVlOI,, '70'^ia T£ 0[J.07 /pV)" ^

o-a[j,£70!. xa\ To).[j-Y,[J,aTi. ’H>.£Toi


y^P P--''
TTaAaiOTaTa £’jvo;j.coTaToi IkXo-
::ovvYj'7uov Yj<7av' (l>iAi::::07 ?i£ too Wjaovtoo toc t£ hziav. zXzr^':oa xa-
'Tf^i "EAAa^a /.a\ 'llX£icov to*jc BovaTOor 5La'oO‘£ipa'A:o£ /pY,-

[j.a'71, '7Ta'7ia^o'j'7i “coiTOv T''^T£ ’I1X£Toi xa\ £c OTTAa, o>c Xi'(rj'jr:i, /ojp07<7i.

5 TO B'£ a::o tootoo paov eti £[X£>.Xov a::£/0“/;'7£'70‘ai ::po£ aXXY,Xo’j£, oTc y^ lO

Aax£5at[j.ovuo7 £V£xa hdnTf^ Ta [io’jX£’j[j.aTa xai £c £ij/p*oXov ::poT,AOov ::o-

A£[j-Ov. I l7vD’avo[A£voi 5£ TaoTa 01 Aax£Bai[A6vioi ::ap£'7X£7a‘:rovTO o>£ 41XS10JV

TOTr 'opovooo^l Ta '7'p(£T£pa a[J.’JVOO'/T££. /.ai Ol [A£V xaTOt T£XYj T£ £Ta'7'70VT0

xai B».£7 £|j,ovto £C to’j£ ao/ooc* Toiv B'£ M£'7'rr(Viwv XoYa^s? /lAioi 'pO^avoofTiv

8 a'^ix6[X£voi Tp<i; Tf,v 1 a*.v, 'rr/A£Ta £t:\ raTc a<77:i'7i Aaxcovixa t/ynzz. (oc ?)£ lo

Toc^ (XTTiBa; £0*£aTavTO 0'70i toT; ^TapTidcTai; £ovoi tcov ’Ha£Uov Yj'7av, T‘jiA;Aa-

yiav T£ aTtl/bai 'j'^i'7 iv Y^X^iTav */.a\ too; av^ipac IBf/ovTO £c to t£~/o;. £(7£X-

l)OVT£C S'£ TpOTOV Ot MeTTY.VIOI TOV £tpY4X£V0V T07C Ta iVa'A£5ai[J.0Vl(0V opo-

voovTa; £6iD)‘£av xa\ £T».Tp£::o*j'7i toT: '7Ta'7Ut>Taic toTc aoTcov ty,v toXcv.

J 4. ''Etti ;j-£7 5y, t»7 '7''>o».'7;Aa


'<
);xY,po’j, '^aivovTai 5'£ aoTO £v 5£0 vti at[XYj-20

Ta[A£VO»- xa\ ot M£'7'7Y,Vt0t, £T£t IloCTpOxXov Y^ £>:0tY,'7£V £7 'IXtaSt )lATjpOC


\/tAX£(oc Ta OTXa £75o7Ta, xat b^^^z^dnby.i t£ toT; piapjiapot? 5'^;a7 (o;


\/tXX£’j; £TtOt, xat T07C 7:p0T£TaYlA£70*J£ a’jTt07 Tapa/&‘Y,7at. £’jpY)Tat ^£ xat

aXXa "0|j.Y)p(;) (7TpaTY,YY,ij.aTa, 5’Jo t£ Tapa tco7 'E}AY(7(o 7 xaTacjxoTOoc £7 tyj

7’jxTt a7’j’ £7o; £; T07C Tpoia; a'^tx£'7!>at, xat a7bpa •j'7T£p07 aoyo) [A£7 aO- 25

TO;AoXo 7, 5'£ Ta arOppYjTa T0>.7TpaY;A07Y,'707Ta ££ TO ''lXt07 £<7£X0'£~7.


£pY(0

‘i. xav>d::£p y.rtX Vb. 4. Pa/dTa». AXK : v>'(ov AXK F Smin. M, tou? Aax.ESaiixoviou;
cotld., Pa/dTai; cett. edd. cx ein. K, cor- , Vb Pa, in hoc Ta sup. lin, et fov sup. ou;, to jc

rexit etiam Palmer. MS. 4. irJ.CTOLTXr. I


Ta Aax.ESaqxovuov cett. edd, ex corr. Sylb.,
37iov8d; Pc. <». ii.f,v pro tj.£v Vb. — £jvo- !
Ped Ag Va Lb, probat F. 19. orpaTuotai;

jjLOTaxoi M Va La. S. x.axoup^T.jjiaTOC M Lb Lb Vab M Pa Ag (hic oTpaTiojTai;) R, ad


R, c sup. [X et V siip. T in R, x.ax07p'pr,ijia':a marg. R OTaawoTa',; dX'^., OTaoidoavTE; La,
Va. — x.ai ante 'Ha. om. Va. 0. t6':£ TTaauoTa'.? Ped edd. — twv to~c autCv Pa.
TpwTOv La, -pwTOv t:, to sup. lin.. Pa. '
20. [jLr.adpLEvo', Vb. 21. TzdTpov, ad marg. yp.

14. XoYOu; Va, — Xoyd?>£; Va. 15. w? Se trdTpoxXov, R La Pa. 22. te om. M Va, in

Tdc T^aav ad marg. habent La Pa, omisso R sup. lin. 23. ETOiEi Va Pc. — TrpoaTE-

T,>.£uov in utroque, Soo'. in La. 1(». Tjjxjxa- TaY!i.£70JC Va Lb R, o exp. in R. — 8h, pro
yta; AXKF La R Pa, TojAp-ayictv cett. edd, 8e Vb. 24. ^)}JLT, po7 A X K F M Vb La Pa,

M Ped Ag Vab Lb, maluit F, 17. d 9 iy^a». ‘OjjLT.pw cett. edd. Ped Lb AgVa, coni. K. 25.

Va. — £io£XQ'6vt£? m, 18. 7ob; Aax.ESaquo- ).6yo) £0£A5'£Tvom. Va. 20. "oXuTzpaYM-ovT,-
IV 28,3-29,3. 75

£Ti Bs TO’j; bidt voorrjTa £v toTc Tpco<7 iv -?] y^pa? ou/^ copaioi)? [xaj^saQ^ai, 8

ZO'JZO'JC [J.£V 70 T£T/^0? OpOOpsTv £-a‘|s 7WV £V r[klYdcC TOTc "EXXTjCTIV £7UY)’j};l-

'

(7[j.£V(ov 'E}.7.r^vwv B£ 01 7a Tpaop.aTcc £/ovt£^ o^T^i^ourriv aoTw t 6 p.d)(i[j-ov,

iva [J-Y]B'£ aoToi 'izy.vzoLZOLGv/ apyoT£v. 7a "Op.yjpoo [jIv oov wcp£Xi[xa £y£V£70

5 £C a::avTa av6'pc670ic.

XXIX M£Ty. Bl oj 70AJV ypovov tou Ipyoo too ^po^ Max£-


B6v£? xai AYj[j.r,7pio:: 6 OiAi^ttoo too Ar,[j.Tj7pioo M£C>(7YjVY]v 7.a7ala[x[3avoo(7i.

7« [j.£v Btj 70>.Aa Ic 7£ a'j70v (l>iAi77:ov xa\ |7al £; A‘/][j.Tj7piov 70v

70’J 70A[J.Yj&'£V7a £X Il£p(7£C0C £V 701C AlXOCOVlOlC £ypa6a YjB'/] Xoyot^' 7(X

10 B£ £C 7“r,V *Aa7dtX'/)']>lV 7Yp> M£77 Y;/Tj^ S7)(£V 0'J701. Xp‘/)[J.a70)V £ar7tavij£70 2

(I>lXi 77 o;, xai, £^£1 yap 7ocv7(o; 01 y£V£(78‘at /pYj[j,a7a, a70(J7£XA£t Atj[j-yi-

7piov vaoGiv ic [l£}.070vv/)70v. AYj[j-Yj7pioc ^£ xa7Yjy£70 700 7^^ ’Apy£ia?

£C Altjiva 7 C0 V £p-/][J,07£pC.)V' a07ixa B£ W? £lx£ Bta 7WV £7l70p.C07a7WV 7%


/copa^ 7“r,v 77pa7iav Y,y£v £7 l M£7aYjV'r)c. 7p07a!;a? odov 7wv 7£ otcXcov

15 7^ ay.£’j“^ xoo'.pov zcci 7y,c Ic 7YjV 'JQ^coiAYjV £ly£v oBoii 00 /w a7£Lpw?, XavO^avEi

7£pi OpD'pOV JJ.aAl(j7a ’J7£p[ia£ 70 7£TyOC, XaQ‘0 TY^? 7£ 70>.£C0? [J.£7a5o KoCl

a/wpa; 7y^ ok Bl Yj[A£pa 7£ ir.iayz xa\ 'i^B'/] 70T5 IvBov atcr8'Y)7i^3

£y£yOV£l 700 Za7£lAY,0070£ XlvBovOO, 70 IJ.£V 7poi70V «0700^ £(7‘^};9'£V OXOVOIOC

0 ); OL Aaz£Bai[j-6vioi o7Aoic 7 ap£X 0'Oi£v ao7wv 7-rjv 7oT.iv, w(77£ xai

20 Wp[J,Yj(7aV £7

3C0700? a'J£lB£77£pOV BlOC 70 [J.T(70? 70 z\ ap/%. ’Ex£1 Bs £X

7£ 70>v 07T.C0V XXl 7YjC OCOVY^C Ma/v£B6vaC xai AY][J-Yj 7 plOV 70V ^ikilZTZOU yvwpi-

'Tooc-iv 0V7aC, BeTjJ. 7. l^r/opov 7ap£(77Yj C>(pL7l 7.0yt^0[jiv0l? TY^V 7£ £? 70C 7 oT.£-

aavxa La. — £/.^£~v M. 1. xa~c xp. Lb. — a;iocJX£>.A£iv La. 12. $apaia? coni.
Vab R, in M o~ sup. lin., o sup. a in R. Sch, probat Kays. 1. 1., ’Apy£ia? codd. edd.
2. £xax£ M, £xa?£v, omisso sq. xwv, Vb. — 13. £7ixqj.o)xaxo>vPc. 14. £7i M£aaTqvriv —
£7YiAiap£vcov AXKF Pd Ag- Vb Lab Vn, Tipoaxa^a? La, Tipoxaca?, l sup. a, M. —
£7Uiap£V(0V Pc, a7T)Al7p.£V0)V M Va, ETTY^U- oaov om. M Lb, habet R ad marg. — x65v

Xt,api£vcov cett. edd. ex em. K, quam probat x 6 x £ oTzloiy edd. ante S codd., x6x£ xwv 07).wv
F, £7irj).aa!Ji£vwv malit S, quod invenit in S ex coni. Sylb., xwv x£ OTiloiV cett. edd.
marg. ed. Aid. Dresd, 3. auxwv C S e coni., 15. xal x% a 7 £ipo)?, ).avS'dv£i, edd. inde
probat Schapud SW praef.llp XXVII, auxwv ab S cum codd., xr^q SiTZzipoiq x£, Xav-

^’'a, nihil mutandum. 4. apY£T£v, dl sup. £T, R. S’dv£i A X K F, yai xrjc Iq xr]V ’lb'wpLriv 6§ou
— d)cp£).Tf]p.a La. 5. £? a7avxa? av^pw7ouc Vb. 0 ’jy d 7 £ipw? XavS'dv£i C, post d7£ipwc

7. [jL£arjVr„ v sup. vers., Vb. 8. y.ai £? x£ vel y,a\ inserendum, vel xTjc x£ £? xt)V

Ay)[j.. edd. ante B, D Pa M Vn Vab Lab, y.al ’IS'. £Ty_£v o8ou ou/. OLTZzipMq yai ).av^. scri-

xa Iq Ar,p.. cett. edd. Pcd Ag. 10. xv^q |ji.£aa. bendum putat K, y.at, xr^q Iq xt]v £y_wv

Va La. — ouxw; Ag Pcd Va Lab M. o5ou ouy d7£tpcoc y£, ).avd'. coni. F, dndpMq,
11. ISeixo aXkfB codd., £8£i, cett. edd. wax£ XavS'. omisso y.al post youcpov Porson.

ex emend. Schaeferi ad Dionys. de cdmp. 10. 0 AXKF Smin., xaQ*’ o C Smai. D,

p. 94. — yap ol 7avxw? edd. ante B M Pa xaS'0 cett. edd. codd. 18. yax£dyi(pS'£vx£?
Vab La, yap 7avxo); o? cett. edd., Pcd Ag Pd. 21. [jLay£8wva? Ag. 22. ovxac om. Pc.
76 MEZSHNIAICA.

[xi7.dc Tcov MaxsBovtov (j.sastTjV xai T-j/r^v zpoc octzocv^occ stoptov /pco[jivo'jc

4 auTOJc. ojj.co? Bs tou ts T.ocpoy^oc xaxou |jiy£0‘oc sBiBaaxsv avBpiav iriva

xai 7:spa tol> BuvaToti yiysaS^ai, xai a[xa Ta dc[j.£ivco Tuapia^aTO auToTc £>vT:i^£iv.

G'J T0G-0’jT0’J CCplG-lV UTidcpCai Il£7.G7:OVVY)G-OV

xa9'oBov. Oi T£ o3v £z -rr^c r:6\zo)c M£Gcrr;^ioi, S'Dp.o) ::avTi £c togc Max£- 5

Bovac £/^COpO’JV, xai, ol CppG’JpO’JVT£C TT^V aXpGTUG^lV £-£X£lVTO Z% 6::£pB£Ho)V.

5 w(7a’jTtor B£ xal gi ]\Iax£BGV£? b^jzo T£ ap£TY]c xxl £[x^£tpiac tg xxt’ apj^ar

Tj[A:JVGVTG £pp(0[jivcor *
XT£ ^£ GBGL-Gpia 7:pGa7:£lpTjXOT£^ xa\ G[J-GG TOJV T£ av-

^pcov (7(plG-lV £YX£t[J.£V(OV XXI UTwG TCOV y^J7y.V/.MV X£pap,0) Xai \ib'OlC [jyX7.6-

[J,£VGl (7'JV 0'jZz7\ £0£’JYOV XGCTIJ.O). XXL TG [J.£V XGToiv X”c6X£TG OJ&^GG- 10

[J.£VGL XXTX Toiv XpT^p.VWV. d-GTGp.GC y^? TXGVfj [Ax}.L(7T-X ICTTLV

G)iyGl ^£ 'Ziyzc Xx'l pl6xVT£r TX GTtIx XT:£(7Co6‘Y)0-XV.

6 2. ’E; ^£ YG G-GV£BpLGV Gl M£C7(7YjVLGL TG ’A/XlWV £“L TwB£ G’J [AGL BgXGS-


(7LV £(7£AS'£Tv XXt’ dp/^Xr. AxX£BxL[AGVLGL; X’JT£7:xyy£ATGL (iG'riQ"/)(7GVT£C d(pi-

XGVTG 'JTTG IIoppGG TGG AlXXlBgG TG>.£p-G’JiJ-£VGLC. XXL G’CpL(7LV d^G TT^C £’J£py£- 15

<7LX? TX’JTY,C T;By, TX £X TY^C iTXpTY,; £LpYjVLXCOT£pX 6 t:YjP/£V. GGXGGV dvXXtVYj-

CTXL TG £/'S'GC £j3g’JAGVTG £? TG TGviBpLGV G”jy/COpYjCTXVT£^, GL AxX£BxL[AOVtO)V

axXLTTX 7:G>i|ALGL £X TGG CpXV£pGG XxS‘£(7T'/;X£CXV. '"0 ^£ )i}.Y|6'£V


7 G’J £[ji,

G’J^£ M£T(7'/]VlG’jr £A£AY,D'£L By^TGG, XXL [J-Y^ (7’JVT£AGGG‘LV XGTGT^ £C TG CTGVE^pLGV

(b; £TL AxX£BxL[J-GVLG’J? TX ’A/XLCoV 'JTXp/GL* £V yxp By^ TGTc ’A/XLGT? XXL 20

Apy£TGL XXL TG WpXX^LXGV G’JX £}.X/LTTYj [XGlpX f^CXV. dvx '/pOVGV [A^^TGL

TpGG’£/(bpY,TXV £; TG ’A/XLXGV. 3. G’J TG}Acp B'£ U(7T£pGV K).£G[J,£VY,? G A£0)-

SVlBgO TGJ K}.£(0V’J[AG’J M£yx7.Y,V TGALV £LA£V "“ApXxBcOV £V TTGvBxT?. Toiv B'£

GL XXTx7s*/](p&'£VT££ GL [A£V d^OJAGVTG 6 tG T*rjV xXcOTLV; OlAGTGL[A£VX ^£ TGV

KpaOyLBG; XXL GGGL p.£TX <I>LAGTGL[J.£VG; dT£/cbp'/]TXV, y£V£G‘&'XL B'£ twv jVkyx- 25

— 7:api 7 Tr,s’. c 9 iaL La, 1. r.pz; aTavra Lb — auTa;:aYV£ATOL xal A'a. — <5:9ix. 8£
Vn Pd. 2. ~z om. La Vb Pa, in R exp. — 'jto Ag- Pd, dt
9 ix. [A£v uto Pc. 16. ouxouv
av 8 p£~6 v TLva coni. K, avSpia xiva coni. C, Pacd R, ad marg. R Pa ouxouv. 17. post
d/ 8 p£^av T.va D, (iv 8 piav Tiva cett. edd. codd. 7 U',70)pY; 7 av-£<; excidisse ’Ayaiwv putat K.
3. Tripav La. — Yi';'V£sb'aL Pcd A°^, recipere 18. 0 8£ £>i}Y,S'£v (£ expunct.) Va. 19. £A£-
voluit C. — a|j.£LV(«) Pc Lab (aa£i(o Lb) ArjS'r, A'ab La R. — male edd. ante F post
Sch, articulum omittunt cett., in Pa sup. lin. 8 r,T 0 'j maiorem ponunt interpunctionem. —
4. 8 ti om. La. — av£'j y- Porson. 5. £(j 8 rjT 0 'j, 89]Xov 8 e xal ;at] 7 uvT£A 0 uaiv tjV aOToT;
TO'j? Aax£ 8 ai[i.oviou? ,aax£ 8 (ova? Py wpcuv La, Ig Kays. 1. 1. 1086. 20. zc (ipyaTov Pd Ag.
TC-j; Aax£ 8 aL!JL 0 va? (ou? sup. a^;) uax.£ 86vou? — -jTzdpyzi edd. ante C codd., uTrapy^OL cett.
Pa. 7. T£ om. La. 8. £pp(0 |A£vo'JC Va. edd. 21. apxa8'.xov ayaCxov Pa in

9. (3aA6[0.£V0L Va. 10. aovto : S. — marg. 22. xA£ 0)|jL£vri(; Lb. 23. lAayaAriv t5)jv
tj.£vov A X K F, (J/j-ouiAr^OL cett. edd. codd., L b. — £Ty_£v apx. La. 24. ol ante [A£v rectius

probai F. 12. 6 a. 8l 8£ tlv£; Va. 14. £Xa'£~v omitti dicit Sylb. et Amas, ita legisse vide-
post £7£X^£~v punctum ponunt A X K F. tur. — (3 c7:6a).wv"o ^*b, aToi/.AOvro Va. 25.
IV 29,3-12. 77

XoTuoXiTwv ^6 ^lacpuyov xai 67rsp Ta? Buo [j.oipa<; 'kiyouGi, toottou^ uTusBsJaviro

Gi Ms(7(JY)vioi Twv T£ ap)^ato)v spywv svsxa, oTco^a stti 'ApiG^ToiJ-svcu? uTu^pXTO

’Apxdt(7t, xat U(7T£pOV £7Ul TOL> OlXlG^p^oO TOti M£(7(JY)VY)?, a7U0BlB0VT£? G(^'lGl TY]V

6p.oiav. Il£(pux£ Be apa (b? £7ui7uav p.£ira7ut7UT£iv avO'po)7Uiva, zl Byj M£(7(7t,- 9

oviotc ’ApzaBa? T£ avTtcTwdat xat t 6 aBox’/]TOT£pov z'zi zXzi'^ ZmpTYjv 6 Bai-

p.o)v £B(ox£V. K>.£op-£V£i yap 7U£pl Z£XXa(7iav £[j.a)(£(7aviro IvavTta xai ty)v

STuapTTYjv ’ApaTw xai ’A)(aioT^ GOYK(xb'd\ov, 4. Aax£Bai[j.ovioi? B£ axY]XXay-10


pivoi? K>.£ 0 [jivou? £7uavt(7i:aTai iropavvo? Ma)^avtBa?‘ £X£ivou ^£ a7uo8'av6vTO?

Na(3i^ av£(pL> (jcptaiv a38'i^ TUpavvo?. oc"u£ ^£ o5 ira av8'pw7rtov avapTua^ovTi

10 aoTw [J.OVOV, o(Xk^ xa\ i£pa (7u7.wvi:i, £v o5 tzoWm Xpo'^^ acp8'ova

xa\ a;:’ auxwv airpairia (7UV£iT.£xi:o. itootou tou NapiBo? Ms(7crY]VY)v xaTa-
Xaj3oviro? ^iXo7UOLp.Y)v xat ol MsyaXoTToXiTat vuxto^ acptxovTO auT^?.

xai 6 [JL£V STuapTidcTY]? TUpavvo? aTC^X0'£v 6x6(77uovBo$* 5. ''AyoLioi Vz ucrT£povll

irOUTWV, [X£p.Cp6[JL£VOl TL Ms(7(7YlVlOl?, (J17paT£!JOUCTlV £7u’ aUTOU? 7Uapa(7X£0^

I6:ua(7'/i :uo7^7.a £T-£[jlov ty)^ oi p.£v a58't? 7T£p\ axp.Y]v (tlitou

(7L>V£X£yOVTO £^ IT^^V Ms(7(JY)ViaV £(7j3aXoUVT£?' A£lVOXpaiT'r]^ ^£ By][XO!J 1T£

7wpO£(JTY]XW^ xai Ms(7(TY]VtWV ap)^£lV £V TW i:6i:£ Y]pY)pivO? AuXOpTaV IJ.£V xal

TY]v Guv auTw (JTpaTiav ava)((op^(7at 7uap£(jx£tja(7£v ocTupaxirov, xac £? ityjv

M scrcTYjviav £x i7Tj5 ’ApxaBia? xapoBou^ 7upoXa(3wv toT^ t£ Ix tzoXzmi;

20 Mscro^rjviotf; xat ocroL irwv 7U£piotxo)v orcpicriv v^p-ovav' $ilo7UOt[j.£VO? g^uv i7U7U£0- 12

Giv oXiyoiQ acpixo[J.£voo (o5) tuoXu oGTzpov Y] 6 [j.£ira Auxopira orpaTO?, tuoQ^e-

a8'ai B£ o5B£v Tiw tcov auiroij? B£BuvY]p.£Vou, vixwgiv oi Mso-gt^viol yivopivY]?

GcpiGiv £^ 67U£pB£^i(i)v ty)(; [J-a^^Y]!^, xai ^wvira aipouGi. <I>i'Xo7uoi[JL£va. irpoxov Be

ovTiva 6 €>iXo 7uoi[jLY]v laT^ci) xat wi; z^zIzo^gz, ira^E pi£v y][jIv xat ucriTEpov 6

25’ApxaBtx6(g Xo^^oc, £7U£^£tGt* MscTCTYjvtwv Be ot ITE ^tloTiotpxvt atTtot i7Y](; teXeu-

ir% s^OGav Btxa^, xat y] Me<t(7Y]vy) g^uvetsT.ecev auQ‘t^ zq to ’A)(aix6v.

y.pcuyiSo? Pc M Ag Vb La, xpeuyiSo? Va TtpoXapwv (auv) toTc C e coni. F, :rpo>.apwv

Lb. 3. dcpxaai M. — tou Va. 4. 8e iroT? cett. edd. S M Va Vn Lb,


20. rjp.uvov

£ipa Ag Pd, 8e, sup. s, Pa. 6. yap >tai T)[jLUvav cett. Vb Ag Pacd R.
edd. La
T:epi Pc. — aeXaatav Vb La R SW, 1 sup. 21. (^9t,>t6[ji£voc Va Pc Vn Lb. — (ou) 7CoXi>
1 R, i;£XXaaiav edd. codd. rell. — £p>-0(X^i‘
C, probant Sch praef. p. XVI et Frazer,
cravTO, e sup. r„ R. 7. d7rY)Xay|Ji£voic La Pa. cf. VIII 51, 5, negationem om. cett. edd.
8. KX£op.£vou? om. Ag, xA£W[i.£vouc Vb. codd. — p.£Toc XuxopTav M. 22. 8£8uvYip.£-

9. C79iaiv bis La. 10. auUSvTt Pd Ag Vb, vo)v AXK 8£8Y)vyi(Ji£vo)v Vb R, ou sup. wv
in hoc vero ait. 1 exp. 11, axpaTia La R, 8£8ovY][jL£va) La, 8£8 uvy)[ji£VOu cett. edd.
Vb. 16. p.£aaT)Viac La. — SiqvoxptitTy)? Vb M Ag Pcd Vn Va Lb, voluit iam Sylb.
La Pa R. — t£ om. Va Lb, in R sup. lin. 23. uK£p8£|iou A X K F, u;:£p8£|i(ov codd.,

17. iz TTW t:6t£, V sup. Pa. — £ipyi[jL£vos unde F coni. u'3X£p8£^iwv, quod recepp.
Ag Vb La. 18, airpaTiav Vb. 19. Tzoipo- cett. edd. — aipouat Pc. 25. cpdoTroi-

8ou? om. Pc. — 7:po5.aP(jl)v' toTc A X K F, [ji£voi Va La. 26. £8o)aav Vb. — ci pro
78 miimmAKA.
’'A/pi [jiv By) touBs 6 Xoyo^ iT:%7Sj'i [j.oi M£^t/;vio)v Ta ::a&‘Yi-

[j.aTa, xai w; 6 Baijxtov <7(pa^ £t:l T£ y7^^ t3c Ic/aTa xai £t:l Ta -oppojTaTa
rkXoTCOvvTjCroD <7X£Ba<7a^ (jGzzpoy /povco xai £^ T-r;/ oix£iav av£cro)'7£’ to B'£

a:u6 to6^o'j //>p3tc xal r:67.zo)y zpoc7:o)[j.zb'U z^ oc'jjr;'r^Giy

XXX. ’'Eotiv zo y][j.o)v £v tt' MsdcrriVia varrr^^ z%c Xoipicj <7T3cBia5

zUoai [xaXi^jra a::£/ou(7a 'AjBia £TcI b'a/.a'7'7Ti 7uo}.i;. Ta*jTr;/ ’lpr,v xaAoT-r&^ai

T:aXai xa\ tcov cpacriv £lvai t:g}.£cov, ar ’A/i7.}.£T t:£::o(yj7.£v ''0|j,Y]poc

’AYa{J-£[Avova 0 ::ig-/vo’j[A£vgv. "VXXgg B£ xai Acopifcov (aoc/y, xpaTY/j'£VTO)v 6 t:g

’A/ aicov, EVTauO^a 'Ajiiav 1 ^ay,vgg tgg "Hpax).£G’Jc Tpo'GGv azG/copY^Ta!, 7^£YG’j-

(7LV £ig TYjV ’'lpYjV xa\ GiXY,(7ai -£ a’j-G'0'1 xai 'HpaxA£G’Jc UpGv iBp’jG-a(jO'ai, xai lO

GL Bia TaGTa ’JC>T£pGV kp£<7'JGVTYjV a},ACC T£ Y^pc< V£T[J.a!, XyA TYj T:61£1 [J.£Ta-

0'£O‘0'ai TG GVG[j.a a“G tYjC "Ajjia;. 'HpaxX£iGv B£ y,v a’jTG0'i £-'/Gav£; xai

'’ActxXy]7:l£Tgv.

2 2. <l>apa\ B'£ a'G£'7TYjX7.'7iv ’A|jiac CTaBiGG^ ipBGp/rpxGVTa* xa\ OBcop xaToc

gBgv EG^Tiv a}.[j,'jpGv. jiaG’t.}.£’j; B£ Agyog^ttgc tggc £V ^Papat; Ms^tctYjVlgg? 15

g’gv-£X£Tv a7:£Ta‘^£v £; tg iVaxtovixGv. tgv B£ GLXi^TT-r.v Oapiv 'Epp.GG t£ xa\


<l>’jXGBa[j-£La; 7d\''j'jniw £lvai ty,; AavaGG. <l>ap£i B£ app£vac pAv gg ovm
yzyzGb'OLi, 0'GY^"£pa B£ TyjA£ygvy,v. tgg; B£ z'jzi%c zyzyzoO/j\%Gzy "Op.YjpG:

£v M}.iaBt,, BiBg[agg; lvpY,&'(ova xai ’()pTi}vG/Gv £lvai Ai,gx}.£T. AiGxXfa B£ aGTGv

’()pTl)vG/GG TGG ’A)/p£lGG. "GcB^ ZC TYjA£YGVY(V 7:ap£TB£V‘ «GTYj Y^p 7.GYW TW 20

3 AIs(jr7-rjVU.)V ErJTlV Yj -ZVjyiHy, ’


A7.0£L(o TGV 'OpTO.G/GV. Kal TaB£ a7Aa Y,XGG(ja.

r, Vb, 1. [jLajT.iJLa-ra, r: sup. p, Pa. 2. 6 kpov iSp'jaa'70'a'. vo evopa xai ol Vb, vc


ante fiaiprov om. Pc. — -/.al 6 Saijjuov w' ovopa expunct., r;p7.y.X£a' La Pa, i8p'j7a7U'a’.
Vb. 3. sxiSa^a'. M ^’b. — o^/.^av codd. '0 Gvopa OLTZO y.y.{ ol 8ta
(). A, ’lpf,v SB S\V/|pr,v celt. edd. p£Ta-j‘£70^at. vs Gv&pa ar:c ~r' ’A,j 17' AX
Lab Pac Va M R, Tpr,v Vb, iipiv Pd Ag. K R La, in R prius to evopa a~h t. Oc,j.

8. J’).’jvou (y/.vvog) et A(op'.£o); AXK \'b exp. — x.ai ol 8'.a ’A,3tap Pa in marg.
La, 8wpi£w; etiam R Pa et y^gvog R Pa 11 . stvai M (£iv7'. sec. excerpta SWj pro
mar^., ''lAXcu ('jaou Ag) et Ac.ip'i(ov cett. i
v£~pai, cf. V. I. IV 4, 7. 12, AlpaxX£!,cv
codd., ATaog coni, etiam Palm. MS. — ’A,j(a; om. Ag. 13. ^ AT/lr^T.UiO'^ codd.
\x(X'fT^^ M Vb Lab. 0. “"rAXon TOuVlIp. edd. i
AXKFC SW, ’A7/.Xf.7:i£Tov S B D Sch.
ante S\V Vb, marg. R Pa, Kays. 1. 1. p. 14. (pavspai 8l Vb, 9apai Pc Lb Va et sic

1086 probat ''TaXo-j. verbis voti AlpaxXsoo; t


postea. 15. £v 9£pa».c Lb, £p9apa'.; M. etiam
ante Sc xal A(opi£fov positis, TT,X£Y6vr,v ~ry postea, £v 9apaic ^1 Pa etiam postea.
I

iqp. Ag Pd, ~r}.iyivr;^ Pc ad marg., -jXXoo 16. £"£vac£v edd. ante B, SW, -j7:£va;£v Vb,
YXrjvou Tot» f,p. Va, YXrvoG voo r,p. SW D Sch j
cc::£Ta?£v B D Sch codd. cett. — <I)apiv edd.
Pc AI R Lab R probante O. Aluellero, cf. ante B M Vab Lb Pac, (Papiv cett. edd.
Walz praef. III p. XI. — vpo 90 v 'Flpa-
j

Pd, 9apr,v La, 9apiv Ag. 17. <P'jX&8ap£ia^


yliouQ om. M R, habet R in marg. — Si~o-
I

j
D Sch Lb, 9iXo8ap£tac cett. — ~aT8ac ex-
ywptaa*. Ag. 10.Ag Vb R Pa,
tr,v A, Ipiv cidisse videtur. 10. xpiL-tova La, y.pr^bor/

ipr|v Va Lab Ped edd. praeter S B SW, qui Lb. 20, "oc 8£ £' Tr/v XsYOvr^v La. 21. vir-
habent’ Iprjv. — olxiaai La R Vb Pa. f^pax.Xfa — gulam post r'xG'j7a posui, post Iv <I>apaT?
IV 29,13-31,1. 79

£v <I>apar<; Aio7.7.£l 0L»Yai:£pa s“\ 7:caGiy ’Avirix,X£Lav y£V£-

Gb' 7, 1 , 'zr\c B'£ NLx6[j.a)(6v t£ £lvai xa\ ropyarjov, ::aTpoc B£ Ma/^aovo;

’ A(7 xXY] 7aOU ‘


TOUTOU? XaTapxTvai "u£ aUTOU, xai 6 AiO/ATi^ £T£l£tJTY](7 £,

TY]v [3aG‘tl£iav Bia[j.£[j,£VY]X£ ^£ au^oT^ xai £? t6B£ Itl yo(Tfi[xa^'x

.5 T£ xai Tou? 7:£7UYipoj[j.£vouc Twv avS^pwTtOiv ia(jQ'a!,’ xaC cr<pi(7iv av-d tgijto)v

^'Udiat; £? TO i£pov xat ava0'Y]p.aTa ayoudtv. Icti BI xdi Tg/T;? vaoc Oapai-

Taif^ xai aya7.p.a ap)^aTov. 3. IlpojTO^ BI (ov olBa Ixof^caTO Iv tgT? £7U£civ4

"0[XY]pG^ Tg/Y](; [J.V'/i[J.Y)V. £7UGLTj(7aTO BI £V Up.VOJ TW £? TY]V AY][XTjTpa, (XXla;

T£ TWV ’Qx£aVGG S^UyaTlpa; XaTapl0'p.GG[X£VG?, CO^ Op.GG K6pT| TTi AYj[J//]TpG<;

10 7cai5oi£v, xal Tg/y]v coc ’Qx£avGu xdi TaoTYjv TaTBa Gucav' xai gutco;; £/£i
*

TOC £7UY]

'H[J-£T? [X£v [jdXa Tuacat, av’ l[X£pTGV 7^£t|j,a)va,

A£’jxit 7:''/] Oaivo) t£ xai ’H7.£XTpTj xdi ^lavO^rj

M‘/]AOpGCL^ T£ Tg/;/] T£ xdl ’QxGp6'/] XaloXCOTLC.

15 7T£pa BI £By]Xw(7£V GgBIv £TL, Y] 0'£G? IcTLV a’JTY] [JXyiGTT'/] 0'£WV £V tgT^ 5

av0‘pco7rivGi? 7:payp.a(7t xa\ ic)(uv Tzccpiyz^ca 7iX£iCTY]v, wc7w£p y£ £v 'IXiaBi l-oi-

Y](7£V ’A0'Y]VOCV [X£V Xai ’EvUW 7UG'X£[J,GGVTWV '^y£[XGVLaV £)(£IV, ’'ApT£pXV BI yuvaL-

xwv wBTciv £lvai cpG(j£pav, ’AcppGBLTY| BI T(X £pya [X£7.£Lv tc5v ya[xo)v. a77J

g5tG^ [X£V OgBIv aWo £7UGLY]C£V £^ TY]V Tg/T|V '


4. BGGTUalG^ BI, VaGG^ T£ 6

50 GixGBGp/rjcacO^ai xai avY]p ayaS^o^ TuT^acaL, Hp/jpvaiGi? aya>.p.a £pya 56 p.£VGc

TG)(Y](; TipWTG^ £TGl'r](7£V (OV IcpXV TgIgV T£ lyOUGCCV ZTzX T^ X£Cpa)yi xdt TY,

£T£poc ysipl TG xalGG[X£VGv "*A[xa7.6'£ia^ x£pac 6tg 'EX7VjV03v. gOtg^ [jAv Id


TGCGGTG IBYj>vOJC£ T% 0'£GU T(X £pya’ YjG-£ BI XOCl UCT£pGV IIlvBapGC a7AoC T£

ZQ TY]V Tg/YjV, xdl By) xai 0£p£7UGT>lV aV£Xal£C£V aVTTqV.

25 XXXI. 'OXtyGv BI a7U(OT£p(o Oapcov ^AtuoDxovgc alcGc IctI Kapv£iG’j,

xai uBaTO^ Iv avTco T7]y^' 6'a7.accY](; BI z% tugu CTaBia a7U£)(GU(7iv al 4>apaL

cett., cf. Heberd. p. 12 n. 5. 1 . Iv cpapai? om. Va. 18. {?)8Tx'.v £ivai sup. lin. R. —
Lab Pa. 3. 6 om. Va, R sup. lin. dcppo8ixr,v Vab. — [jl€XX£w Ag Vab. 19. £'.(;

4. iq ToSe zzi Pa in marg. M Va. — vao; x£ Lb. 21. TioXiv? Hirt

5. TOUT(ov Pc. 6. Id pro sairt, Va. — Oa- Bilderbuch I p. 95. 22. d<JiaXda,' Vb.
patxai? S praecedente Sylb., cf. Steph. B. s. 23. X 0 C70 UXW R Pa Vb A X K, xoxouxo Lab
V. $apat, (papedzai; Vb La, (^apaidzaig cett. Pcd M Ag Va, xoxouxov cett. edd., coni.

7, dp)(^ai(«)v pro Vb La. 8. xo pro Cor. — TivSapov Ag. 24. T£px£ToXiv Va,
xw La. — 8rj[j.Tqxpav Va. 9. xou ’Qx. S^db., a sec. manu vulg., Reinesius cp£p£TO/.ov coni.

xwv (x)X£avwv Pa. 10. xai ante xauxry om. (^SW) — £xdX£(X£v Kays. cf. VIII 21, 3.

1. 1.,

Vb. — xai £7CT, om. La. 12. pdUa, 25. Kdpvwv edd. ante B codd., Kapv(ou
ait. X exp., Pd, p.aXa Pa. 13. cpaivw x£ Va, malit C, Kapv£t.ou SW, Ivapv£tou B D Sch,
cp£iv(6 x£ Pd. — -^lirpri Lb, rjXlxxpa Va. ut voluit Sylb. 26. 5'aXdaari AXK codd.
14. p.Y)X6poai x£ Pc. — (oxupov Ag. 16. ye (in R a sup. r,) praeter Vb La Pa, in qui-
80 MEIIHNIAKA.

2. £vt£’56'£v Tzpoc [xz^o^xioL'/ Akd^T/jViac fj-oCbWj^ :;pO£AB'OVTi oy5o-/;xovt5C

£(7TIV 'fi
0O'jpiaTOiv T:oX»4' '^Avb'£iav ^£ a’jTY,V £V TOlC £7w£'7lV (oVOaa^TU-ai Tok
'0[j.Yipou IzYyjni. Aax£Bai[j.ovioi? ^£ £/£iv toT; £v H::apT-f, T*r;/ (-)o'jptav eBoj-

x£v A^yo'JG^'jc. \'jyo'jG'ZOi


Y*^? jia^Ti/xuovTi "Pcop.auov i'jzo').i\kr^GZ'/ Wvtojvio?,

Y£V£i xa'i o!>toc 'P(o|j,aToc* xai oi tojv £v ty, *^EAAaBt, ^')Aoi gz y.olk ot M£<7(7 y,- 5

2vioi ::pO'7£0-£VTO, oti £(ppovo’jv Aax£Baip.6vLOi Ta A’jyo’j<7to'j. xai 6 ;j.£V to’j-

Ttov £V£xa -VkG^^jYjvioi; xa\ twv a).Xo)v twv avTLTaJaij-ivtov toTc [j.£v a’jToiv

D^aTTOv, toT; B'£ xai £; ::}iov £::£‘:'y^>. 0‘£ ‘ (")o’jpiaTai Be £x ty;? ::6a£oj; £v

a£T£(0p(0 TO ap/aiov O^XO•J[J.£VY)C £C TO T:£BiOV XaT£A&'6vT£C OIXOU^TIV. oO [XY,V

TuavTaTra^Ti ys oOBl Tr,v av(o -oXiv £x>.£}.oi::a'7iv, a).Aa xa\ Gzijyjz £p£i::ia xai lO

kpov £»7717 ovotj.ar6;j.£vov O*£07 l!'jpia;. rr;/ B'£ £v Toi ::£Bto> -OAiv

::oTa[j.o; xxAo’j[j.£voc ’
Vpic zxpziziGtv.

3 3. B'£ £7 TY, [j.£'70Y5««;>


xfojAY, l\aAa;j.ai xa\ At;j.7a!, yojpt07’ £7 B'£

x7T(o Aiir^dcTiBo; Upo7 zggiy '


\pT£'j.iBoc, £7(Aa 3 V,A£XA(o |ia(7iA£'jo7T'. £7 l-apT-r,

4 TY]7 T£A£’jrr,7 '7U[x[iYj7a». 'lo'/Ti B£ £x (-)o'jpia: wr £t:\ '


ApxaBtar 15

£i'7i7 ai ::Y|Y 2ti tou llaiAi^rov' xx\ £::’ aOraT: rrai^ji [xixpoTc ax£^;j,aTa y'-'^£”5c..

4. B'£ a-o tco7 £7 xpiGTzpdc xai ::po£}vO*07Ti oj? T£'7'7xpaxo7Ta

<7TaBia Nk^T^TY^/LO'.; Y, 0“6 t 7, MD^oVrr, tSlic' ::£pL£/£Tai B£ oO ty, M0'(o[j,y,

ij-0707, aAAa xa\ tx £t:\ to 7 llatjLi^TOY T£Tpajj.jj.£7a 0::o ty,; E'jar. to B£

070[Aa Y-^s^rD-ai T(o op£i |


l^ax/ixo7 ti £::kO'£Y[Aa| £7oT Ai07’j<70’j r:p(oT07 20

£7Ta70'CC a’JT07 T£ £t“V^T0£ Xx\ ToiY 0[J.0D Toi Al07:j<7(t) i). Il£p\

liyvifiwv VJIJL
9 WV. 41, 6 . III 14,2. 12. apr,;
eniend. Sylb. 2. avWav Lb R, in hoc La, apr,; -apskt^tv £7 tiv in niarg. P. 13. x.oqxT,

correctum. — (ovo!xa7^>9^va’. M, fovoadt^Ta'. AXK R, correxit Sylb. 14. tt.Xex.vo) M.


Vb. — '0 [x. 1M A^. 3. Piul l.’>. 8 ’
£x. Vb. — dtpx.a5tav Va. 1(J. rraijLisoo

Ag Vb M R, X£you7'. Lb Pc Va. — Aax.i- Vb La Pa. — dtx.EsiJtan La. — Pcd


SaifjLOvto».; Ajyou^To; orn. M. o. ysvo;, Ag, y'-7£"^' yah. 17. £; dtp'.7T£pa Sch
non Y£v£'. usus Pausaniae postulat. — */.a\ praef., £v dtptaTEpa et ev dtpisTEpa codd., £v

AX K, correxit I' praccunte Sylb. — y.ai dtptSTEpa edd. — rzpoaEXu-ovTi Va Lb. IH. "Ept-

a).).o». T£ La. — 0? p£3JT,vio». a'jY 0 ’kT 0 u zifz §£ 0 ’j TT,v 'iWopT.v jXGvov coni. K. 19.
xal Pa ad marg., post AXK Pacd dtXXdt x.ai £7:1 tgv ilaiju.aov ri T£TpTt!JLp.£va

Ag Vb La R habent ol. quod delevit I


, I

edd. codd., sed om. ra Lb Va M Pcil Ag.


auctoritate M, qui t£ olVert, accedunt Va i
in R est sup. lin., dtXXa x.al ra £-1 - II.

Lb. <», ol C S. S,
Aay.. */.a\ ante £' oni. T£Tpaij.}jL£va Sch praeeunte K. — ;:a}i.i3cv

Vb. — £7:£;T,Xb'£v Vab Ag M La Pa, £n£;- Vb, -aiJu.sGGv La Pa. — One t9;; Ejav A X
T^X^£ Lb Pcd. — 0o'jp'.7?'^i edd. ante Smai., KF M Va, 77:0 TT,; Eoav Smai. praeeunte
Vb, Hooptarai cett. edd. codd. J). tw dtp- |
Sylb., 'jtzs cett. edd. Pacd Ag
X^aTov Vb. — y.a-r£X^077iv Vb. — otx.ouat AX |
Lab Vb. 20. Hax.y.x.ov t*. £7:t9l'£YM.a ut

KF. 11. ovo[j.aro,a£vr,^ ? Sch praef., ut ex. glossema uncis notavi, Bax.y. tg £ 77 ( 9 ^.? Sch
gr. kpsv A&r,va; x,aXou[J.£VTi; \tx.r,?. 44, 9.
|

1
praef. — ejG’. M Lb, eogi Pc, EOav voluit

11 24, 2. III 15, 6, sed cf. I 37, 4 vao? Goldh. — 7£ TTpwTGv R, T£ cxpunct. 21. pro
xaX07u.£V0(; KuajxtTou. 40, 1 jSwp x.aXo’jp£vov I
£It:gv'Oc Kays. 1. 1. p. 1086 coni. r^GavTG;.
IV 31,1-8. 81

Bs T^v M£<7(7yjVT|V TSI/OU? yjjxlot; p.£V -a? XiQ'0'j 7r£7roir,Tai, r,6pyoi Bs xai

ZTZuXEzIC ZlGh £VtOZoBo[XY][J.£VOl. TOC [J,£V o3v Ba[3u};(OVUOV Y] TOC Msp.v6v£ia 'ZOi

£v Soijaoi? T£L/rj toT? Uz^aixoTi; o5t£ £lBov o'jt£ ocXXod 7U£pl auTwv T^xoucra

auT07:T-oov':oc’ Ta B'£ £v ’Ap.[ipw(7w £v t£ Bu^av^iw xa\ ToBto,


SxaUTa Y^p GZGziyiGZGa Ta /wpia apicxa, toijtov M£c>(7Y]v{oi^ Icttiv l/^upw-

T£pGv. UzGrrryiOK; Kz £v
^ xyopoc Ai6<; icr^riv aYaX[j.a IcoT^po? xat 'Apdivov] 6

xpY)vr/ TG ij.£v Br^ GVG[j.a X7:d tt^c A£’jxlt:7:g’j d^jyoczpoc ziXricpzv, 6%oppzT Be
£c auTT^v 'jBojp £X t:t,yy,c xaXGJijivTjC K}.£'j»'jBpac. 0£wv Bl kpa nG(7£LBc5vGc,

TG B£ ’A9PgBiTT,C ZGTL. XOcl GO ljA)dGG0C (XCIGV 7:OirjGOiGd'Oa [J.VY)p.YjV, ajocll^oc

loMTjTpGc 8 '£wv, /I0‘G'j IlapiGG, Aocij.GcptovTGc Bk zpjov, 6c xocl TGv Aia (tgv)

£V ’0X'J[J.:;:ia Bi£(7TYXGTGC Y^Bt^ TGG £>.£^.paVTG£ (7GVY)p|J.GC7£V ££ TG aXpl[j£(7TaTGV,


xai Gi B£BG'jivai Ti[j.ai Tapa ’H7.£icov £ic>i. 6. Aap.GcptovTGc Be Iggl goutou 7

xai Tj Aacppia xaAG’j[j.£VTj Tapa MzGG-rp/ioic. Gz[izGd‘(XL hz ccpiTiv octug tgiggB£

atJTY^V XaO'£'7T'rpX£. KaX’jBcOVlGlC ''ApT£p.lC. TaGTT^V yap O'£tov 'xocIigto. ZGzj^OV,

lo izixlr^GLy zT/z Aacppia’ jNkTTT^viojv B£ gi >va[jGVT£? Na’j;iaxTGV Trapa ^Ad^rj-

vaio)v, TTjVixaGTa yocp AhoOdxc zyy'jgoc7oc (oxggv, Tapa KaX’jBwvicov £).a(3GV.

TG Cr/T;[J.a £T£p(oO‘l BTjA0)T(0, TG [J.£V Bt^ TTjC AaCppiaC aCplX£TG OVG[J.a £^ T£

IVkao^r, viG’jc xai zc llaTp£Tc ’A/aiojv [xgvggc* ’Ecp£Tiav Bl ’'ApT£[j.iv tzoXzk; gz8
vGpi^GGTiv ai TotTai xai avBp£c iBia 0'£wv [j.aliTTa ayoGTiv Iv Tip.^. Ta Be

— ojjLw, ou su]). c5, R. — Ty om. R. codd., Amas. Camerar. Sylb., „yp. dcpcaxr]-

1 . T£iy^ou? y.uxAo; coni. K probante F, xeTyoj, y.6x0(;‘‘ Palmer. MS. 13. 8l cpaaiv dno
x-jy.Xog codd. edd., cf. X 36, 3. VI edd. ante C codd., 8l acpiaiv octzo cett. edd.
19, 11. VII 18, 5. VIII 38, 1, Thuc. ex emend. Sylb. a7ioxou8£ Lb, duo xoi-
II 13, 7. VI 98, 2. 2. £Ty*/.o8opri[ji£voi ou 8£ rell. 14. y.aO-laxr,, y.£ supr. vers., Pa.
malit F. — y.cn toc M£[jlv. Sch MS. — 15. uapaihyjvaiwv Va. 16. wxouv sXa-
p.£|JLVWV£ia PC. 3. aXlOU aOTOTXOUVTOC [3ov om. M Pc Ag Lb R, R habet in marg.,

Kays. 1. 1., aXlou? aoTOTTTOuvTOJv codd., yy.ouv dcpixEvo ovopa om. Pd. — uapa-
aXXwv a’jTo;iTOuvTtov edd. 4 . xa [A£v y alu8(ovt(ov Va, uapd yalu8a)viav Vb. —
£v Ag. — ’A[jLi3p’jay XKFCSB, 6c[j.(3p6aw pro IXapov Emperius coni. IpaS-ov. 17.
A Pacd M Va Lab R, fort. in Pc o correc- verba xo Ix. 8if]lw(jw absunt ab AX
tura est, (ippoxw Ag, appoaw Vb, ’A[ji|3pooaw K F Vb La, in Pa R expunct., recepp. cett.
SW D Sch, vide ad X 36, 1. o. x£X£iyi- edd. ex M Pc Lb Ag Va R, IXa^ov, o3 xo
atJL£va 8ox£~ A X K F, marg. R La Pa, x£X£i- ay_^pa coni. Coraes. — ctcp^xo xo Ag. — £v

y^iad>ai 8ox£~ Ag Pcd, x£X£r/_txS'3'.i 8ox£T CS ante yuv. inseri iubet Herbert Richards Class.
M, x£X£iy_iaxai
B. x£x£c/_iaxai 8ox£T sine Som Rev. XIV 447. —
x£ om. Va M, in R sup. lin.

Vab R Pa Lab Vn cett. edd. — layupw- 18. uaxpasT? Lb Pcd Ag M Va R, in R a


T£pov Ag, £upuy_wp6x£pov Va La. 7. unopsT erasum, IlaxpsTi; edd. La Pa Vb. dy^aiwv —
Pad Ag Vb M Lab. 10 . §£ om. Va. — in Va supr. vers. insertum. 19. ovopd-
xov inserui ante Iv om. articulum edd. ^ouaiv edd. ante S codd., vopi^ouaiv cett.


,

codd. 11 . £v ’0Xup.7iid8i £axr,x6xoc AXK edd. e coni. C. in dv8p£? nomen populi


La Pac, R per corr. , a)X Iv ’0).u[JLTCid8i vel urbis latere putant SW. — dv8p£c i8i65-

marg. R, ev ’01u[ji.TOa 8i£cxr,x6xo? cett. edd. xai.' Sch MS., cf. V 13, 3. 10. 15, 4. 22,

Pausanias II. 6
82 MEIIHNIAKA.

aiTia BoxsTv ’Aij,a^6vo>v ts x7ioc, ai 'fr,[XT,v to ay^AU-a

iBp!j(7a'T0'ai, xat gt'. sx T.%Xy.Krjz6L-ryj zo tspov TGGTG izoir^b-r^. Tpia Bs a^Ax

£7wl TGGTGl? '7’JV£T£>X'7£V £; Bg‘£xv, [jiYsO‘GC T£ TGG VXGG TX 'XCX TTX^jtV XV-

0'pO)7:GlC XXTXGTXSGX^ilXTX UTZSprjpXGTO? XX\ 'E'p£<7UOV T.61Z0iC Y, XXJJ.Y, Xx\

SV XGIT^ TG £::'/pXVS^ TY;^ 0'£GG. 5

9 7. IlsTTGlYjTXl xxl EDxiO'JlX; MsCJ^jYjVLGI? VXGi xx\ XYXA[J.X aiIagg.

7:}.Yj'TtGV KG’JpY,TO>V ijiY^p'^'^ £V’J-X ^OJX TX 77XVTX GJJ.GUor XxO'XYt^G’J'T',V

ap(;a[ASVGl Y^? [iGoiv To XX\ XIYOjV XXTxjix{vG’J'7lV s; TGVr Gpvi0*xc X'pl-

SVTS^ ig TY,V (pXGY^t. xx\ AY,[J.Y(TpGC IsCGV \1 VIGIC SrJTlV XY'-OV, xx\ AlG^-

XGGpWV XYX^p.XTX (pSpGVTS^ TX? VsGXlTTTTGG. XX»' [J.Gl Xx\ TXGTX £V TGT; 10

T^poxspGi? s^jTiv y,5yj 5£5y,)xo[j,£vx, djc Gi Ms^jGTjVigi tggc T’jv5xp£(o “xTJix;

10 XiACpKTpYjTGG^jtV XGTgTc XXI G’J AxX£5xi[AGVlGi; “pG^TY/XSlV. 8. “XsT^TTX <70'.'7'.

XXL Osx; iJ.xXl^TTX XY«).[J.XTX X;LX TGG W^JxXYj-LGG ::Xp£/£TXL TG ISpGV.

/(opl^ [X£v
Y^? '^“SOG XXL Tcov ttxlScov i^jTLv xY^cAaxTX, //')pLC (Ss 'Attga-

}.o)vo; XXL MGGridjv XXL "i ipxx}.£0G;, “GALC T? Y^ Hy^J^xlcov XXL ’ Et:xja£lvo)v5x: 15

G K).£G[X[AlBg;, rG/Yj TS XXL ^^ApTSJALC «htO^TOGpGC. TX [XSV 5 y, TGG ^xO^GG

AxiAGCpoiVTG; SpYX C^jTL, M S^TTr/^LOiV GTL [AY, TGGTGV X>Agv Y^ GG^SVX XgYGG

TTGLYJ^jXVTX x‘£l(o; Gt?ix XYXA;AXTX‘ Y, 5 s £?X(0V TGG 'EtXIASLVCOV^GG £X Tl5y,PGG

11t£ £<7TL XXL SpYGV x)A»GG, GG TGGTGG. 9. '"EtTL Ss XXL MsTTY.VY,; TY,C TpLGTX
VXG^ XXL XYX}.[J.X /pGTGG XXL AL?>GG llxpLGG* Y?^?^' XXTX TGG VXGG TG 20

— tou 5£ aiTia coni. C. 1. a; 9 t,;xt,v to Ta- XXXVI, qui tamen in praef. min. p. XI\’,

YaX[xa (y^v ob corr. ambiguum) \'a. — r/ov^Lv librorum depravationem accusat, Sch Z. f.

supra vers. inserit idem. 4. x.aTa^y.svaixaTa A. 1840, 210 sq. 17. Aapoqxovro; edd.
Vb. — u-spr/.ov-roc Ag, uTEpr, x6vro;Pd, Orcspr,- irule a F M Ped Ag Va Lb R, in R r, sup.
xovTLae R Lb Pa, ad marg. aXX. jTspr.pxo-ro; a, At,[xov<7jv:oc AXK \’b La Pa. — c;

R Pa, u7:£pr,x6v:’.a£v M Vab, ut£pt//.6to; .\ stpya-jTO AX K, o; sipyd^avo cett. edd.


Pc La. — «Apri Pc. (>. 8£ om. Va. cothl., St, liwj (5t; tov Xiu-ov in not.

7. irXif]aw>)v La. — xayi^OGSLv Pa et, omisso supplem. p. 158) Aapocpwv sipyd^avo coni.
sq. T£, La. 10. -ra /.£ux. .\g. — W,'aT£pa; C, probat Ilerw., AapccpwvTo; £7 t*.v epya
inserere vult Sch MS., non subintellegere. coni. S\V, Aapocpwv £^t’.v g £pyaGd|ji£vo;
— xal ante Tavra om. S M. 12. tjtoT; Preller Ausgew. Auis. p. 116, Aaao 9 o>v o
Pa. 13. «yd/paTa Sch inter uncos habet. AapocpwvTo^ slpydaaTO Sch Z. f. A. 1846 p.

14. Twv i>£rT)v Vb, in marg. l''£0v. 15. 211, idem coni. Aapo 9 wv M£G7 t,v'.o^ slpyd-
'llpaxXsouv lI6X'.c Robert Herm. XXIX savo in praef., Aapocpwv £7 T'.v g; sipydaaro
484, ^HpaxXsou;, ”6).'.; edd. — D praef. XXVI, AapicpwvTo; £pya lzx\

pivwvSa^ S Vb M, sup. lin. £*. M, £;:a- ,


scripsi, idem vult Robert Ilcrm. 1. 1., Aapo-
p£iv6v8a; La. 10. JlcXjpviSo^ Camerar. cpwvro;, s; (xal vwv dXXwv. ortoaa £7 t1v £v

e VIII 52, 4. IX 12, 6 ,


quem secuti sunt 1 M£ 77T,vr,, dyaXpdvwv vd TXsTava) Eipydaa-ro
XKFCS S\V Robert , KX£6,u[X'.8o; cett. Kays. 1. 1. 1086. — Msaar.v.ov Se edd. ante
edd. codd., xXsopLSo^ La Va, p ait. sup. ! B Vab M Lab R Pa, M£77r,v(fov Se cett.

vers. Va; error est in hoc nomine, sed utrum j


edd. Ped Ag, ut iam KF voluerunt. 19. tt,v

a Pausania an ab bbrariis profectus sit, ! vpiOTa La, vpioTa Pa. 20. yp'j70v. sup. lin.

diiudicari non potest; cf. D praef. mai. p. j


ot)v, M. — Se om. M Va. — p£7T,vT)C Se
IV 31,8—32,2. 83

o::i<7B'ov ol [3aa‘il£’j(7avT£c s?'Ti MzGnr^Yr^c. Tzph [j.sv yj gzoXov acpix£(j6'ai tov

A(opi£tov Ic IT£Xo7:6vvy](70v, ’Acpap£uc xai ol ::aTB£c, xaT£'X9'6vTwv B£ 'Hpa-

xA£'.BGjv K^zGoov—r^c Igtiv, y,Y£[j.wv zal oOtoc too AtopixoB, twv B£ olxY](>av-

Tojv £v II’j7vco NffJTwp xal Sp7,G'j[xr^r^c xoct ’AvtIXo/oc, ::poT£T’!,[XY][X£VOi 7ialBo)v

5TC0V NfcTTOpOC Y^}.lXia Xai £T:1 TpOiaV [J,£T£(7/YjX0T£C TY^C CTTpaT£l(XC. A£’JX17Utc6? 12

T£ ’Acpocp£(oc aB£}/.po^ xat 'D.a£ipa Icti xai (I>0L|3 y], cuv BI ccpiCLv ^ApCLvoYj.

yi^fpoLZGv.i Bl xai ’Acx}.Yj7:i6c, WpGly6r^c wv Xoyo) tco M£ccyjV«ov, xai AIa)^awv

xat, IIoBa}.£Lpior, oti £pY^’-> tootoic [j.£T£Cti. TauTa<;

Ta? ypoLo%c £Ypa'|»£v ’0[j/^aluov Nixloo too Nlxo[j.y^Boo^ [j.aO'TjTYj?. ol Bl

10 aoTOv xod Bo’jX£Ocai Tapa tw Nixla xai TaiBixa Y-'*'scO'at cpaciv aoToo.

XXXII. To Bl dvO[J.a^6[J.£VOV TStpa M£CCYjVLO)V l£po0'£ClOV £/£l [J.£V

B‘£cov ay^liJ-aTa ottocooc vo[j.r> 0 ’jciv "E)Ay,v£c. £/£i Bl /a>vXY]v £ix6va ’E7ua-

[j.£ivo)vBoo. x£TvTa!, Bl xai ap/aToi Tpi7:oB£?‘ dcTOpoo? aoTodi; xaX£T ''0[j.T|po?.

Tx Bl xYx}.[J.xTx T5C £v T(o Y’'JlJ-'^5ca‘u<) TOLYjtj.xTa IcTiv ocvBpwv AiyoTTitov,

lo'Ep[J/7,r T£ XXI 'HpXXA?;? XXL 0YjC£’J^. TO’JTO’JC [J.£V By] TOTc 7UXCLV "E).};Y]C7l

XXL YjBy, TCOV |3xpjdxp(OV TOAXoTc T£pL T£ "^[UlJyOlGiy, XXL Iv TTxXxLCTpXL? XxB'!-

CTYpX£V xystv Iv TLIJ.Y,’ 2. Bl l[J,XUTOO Tp£(7[i’jT£pOV OVTX £’jpLCXOV, 2

Y£VO[J-£V(.) Bl ol /pY,[J-XCLV odx xBoVXTO) TL[J.XL TXpX M£CCY]VL 0 )V UTXp/OOCLV


XT£ Y'p(OL. £LCL Bl TO)V M£CCY;/L0>V OL T(0 AxlOIBx /pYjlJ.XTX [A£V ySVScO-XL

liii. ante */.at:a R. 1. twv Ao)p. edcl. ante SW Pa La R, i sup. u in R, toaXoTc cett. edd.
Pac Vab M R Lab, ih Ao\o. cett. edcl. Ag- Pd. M Pcd Ag Vab Lb, ut voluit Sylb. — td
<». 9 oTj3 o? Vb, p. corr. vulg. 7. y.yX dp^iv. e Va inserunt post t£ SW, inclusit D. —
La. —
-Cv edd. ante S Pacd Ag Vb yupvacjia M, yuuvaaiac AXK. 17. £-/£lv

Lab, Tw cett. edd. Va M. 8 . /.al t: ylzipio^ codd. edd., ,, nonne dy£ivr“ SW, recepi, cf.

Pd. — Tou Tipo? iliou, ad marg. yp. tov 7:po)- I 5, 3. 9, 5. 26, 4. 6 . 27, 9. IV 10, 6 .

t£oD.£co r Pa, sic habet Vb, 7:poT£TU£(.) La. 31, 8 . VII 27, 7. VIII 10, 3. 38, 9. IX
il. vi-/ 0 !J.l 8 ou<; Ag, „vixo|j.r, 8 £c.)? ut supra p. 17. 6. X 28, 6, £'/^£t,v £v Ti|i.rj nusquam in-

101“ (i. e. III 19, 4) Palmer. AIS. veniri videtur. — 0T](j£a §£ IpauTOu Vn
Va Lb M Pcd Ag, ai9'L8dv 8 l Ip. La R Vb
11. l£poS'£(Jiov Rohd. Ps. -
II 343 n., (d9'i8dv R), aid*i8dv8£ Pa, AiQ'l8av 8£ Ip. edd.

'i£poQ'UU'.ov edd. codd. 12. oTCoaa La, otroaa; praeter Sch, qui signum lacunae ponit ante
R, ou? sup. ac, 6 t: 6 touc Pa, a sup. ou, his 8 e £p., et interciderunt nonnulla ;
fort. £upi-

litteris expunctis. 13. xa).£Tv La. 14. rd axov y£V£a. y£vop£vw 8e scribendum esse,
post dyaliJiaTa inseruit B e coni. Coraii, ita ut y£V£a absorptum sit sequenti y£vop£vw,
recepp. SW D Sch. — AiyuTCTUov codd. putant SW, eodem ducere lectionem 0y|a£a,
•edd., A?yLVY]Twv vel ""Attl/.wv Hirtius vult, quae corrupta e y£v£a sinistro loco e marg.
lyycoplojv Kays. 1. 1., cf. Sch J. f. Ph. in contextum intrusa sit; Aethidae comme-
LXXXIX 41. 15. loja^c t£ xai iQpaxlYjc t£ morationem excidisse, deinceps orationem
xai S>. Va, £p(j.Tjc >caL T^pax5.rjc xai 5>. Ag, hoc fortasse modo continuavisse Pausaniam:

^Ep[jLY]c xal 'HpaxX^c t£ xal 0 . edd. ante yev£a 81 IpauTOu . . . dicit Sch praef. XVII.
SW codd. cett. , 'Epp?)c t£ xal 'Hpaxd^c 18. uTidpxouaiv - — M£crar,vL03v om. Ag.
xai 0. SW D Sch. — toTc ^iaatv t^Sti 19. ZaL^i 8 a hic et postea scripsi, v. comm..
"'EU r.aiv.' cf. I 27, 5. 16. ttoUouc AXK Albica codd. edd. — odbi^oL plv^pr^pava sup.

6*
84 MEUZHNIAKA.

TzoXkdi IXsyov, ou [isvtoi toutov yz slvai tov £7U£Lpya(7[j.svov (7 ty)X‘/),

TrpoyovGv xai 6 [jlwvu[xov avBpa I!(xiQ'iBa. 2aLQ'iBav ^£ tov 7up6T£pov

•^yT|Cra(70'a!, zoXc M£C>(7Y]vloic cpacriv, TjVLxa Iv vuxitI AY][X'^Tpi6(; crcpiaiv 6

<I>L>vL7rTCGG [r/]5a[xo)^ zXiziGccGiw T£ xod y] cTpaTLa >>avO‘avGGa'Lv £G’£X0‘6 vt£(;

£C ^Y]V TZoXiy. 5

3 3. Kai ^ApiCTGp-EVGG^ B£ [j.v7][ia IcjTLv £V"c-au8'a* gg x£v6v Be £lvai tg

[XV^p.0C \iyO'JGiy. 0(Xk’ £pG[X£VGG [XG’J TpGTTGV T£ OVITlVa XoCl G7r60'£V ^AplGTG-

p.£VGUC XGpic^aiVTG TOC OCTTOC, [J.£Ta7u£[Jl'jia(7Q'(Xt [J,£V £X 'PoBgU (padi, irov B£ £V

A£X(pGTc 8'£Gv tgv x£X£Gdavi:a £Tvai. 7up6^ t£ By] tggtgi^ IBiBadXGv p.£ oTUGla

£m Tcp Tacpo) Bpwdt. TaUpGv ovTiva £vayi^£iv [X£XXgu(Jiv, ayayovT£(; Itui tg io

p.vTjp-a £BY]dav Tupo^ tgv IdTTjXGTa Itui tco Tacpco xiGva* 6 Bl oct£ aypiG^ xai

(XYjO^T;^ B£d[X(OV OUX ib'zXzi [X£V£IV* 8'GpG[jGGpiV0) Bl Gl Xai dXipTWVTl YjV 6

XLWV XlYfjd'fl, M£ddY]VlGL(^ IdTLV aidlGV, GG XIVY]8'£VTG^ Bl adG[XCpGpa lTUayy£Xl£l

4 tg dYjpxlGv. 4. IIapay£V£d8'aL Bl ’ApidTG[jiv'/]v xai tw TU£pt A£GXTpa aySvi


I8'£).gg(7iv, gg [i£Ta avShpojTutov £Ti GVTa, xai a[XGvai t£ aGTOv (pa(7i Srj^odoi^, 15

xai iix7dGzoc yzvzGd'oa tgg aTGyyp.xTGc Aax£Bai[XGviGi^ aiTiGv. lyol) Bl

XaT^BaiGGc xai ’IvBwv tggc [xayGGc TupojTGG^ GiBa £iTu6vTa? o)^ ocd'dv(xz6<;

IdTlV av0'pCOTUGG XXL d(pldl Xai *'EXXy,V0)V xXXoL T£ lTU£ld8'Y]daV xa\ GG)(

Y^XldTa IlXaTWV 6 ’ApldTO)VGC. £l Bl aTUGB£/^£d8'ai xai GI TUaVT£^ l8'£};Y](7GGdlV,

Ix£TvG y£ aVT£lTU£lv GGX £V£dTl, [J.Tj GG TGV XOCVTa aiWVa ’ApK7TG[J.£V£l TO 20

5 [jIctg^ tg It Aax£Bai[j.GviGGC lv£dTa/^9'ai. 5. ''A Bl xuGog rpxGGda Iv 0fj[3ai(;,

£IXGC [J.SV Tl TUap£l)(£TG ZC TGV JVl£(7 (rr,VlC0 V >.GyGV, GG [XYjV TUaVTtXTadl yl IdTlV

aGTGtc (Jj[j.GAGyY]XGTa. (padi Bl gi 0yj(iaTGi [X£X).GGdY]^ t% [J-a/v]* £d£d 8'aC

d(pldl Iv A£GXTpGl^ !<; aXla T£ aTUGdT£TXai )(pY]dT'/)pia xai lpY]dG[X£VGG^

TGV Iv A£|jaB£ia 6'£ 0 v. X£y£Tai [j,Iv ggv xai Ta Tapa tgg ’Idp.YiviGG xai 25

[Ji£v ysv. Va. — ald'ida Pa in marg. habet. ovta Vb. 12. i>opupoup.£vou M Va R, in R
1. irouTOv T£ Pd. — 7i:6).£i a-in^Xr, Vb, correct., b'opupoup.£vcov Vb. — ?] 6 Va.
7x6X£i expunct. 2. cdb^ida. 81 xov Tzpoz. Va. 13. xiov La. — p£aaY)Vioi Lb. — amov Pc
3. (paaiv AXK Pad Vb M La R, (pr, !jiv Lb. — zTzayyilzi Va. 14. ).£uxTa Vb.
Lb Pc Ag Va Vn, a(piaiv cett. edd. ex 15. S'Y][3aioic cpaaiv, litteris supra positis ordo
emend. Sylb. 4. £7r£>5'6vT£<; Ag, £ta£Xlh6v':£? vulg. restit., R. 17. £ir‘6vTai; habet Pa in
Va. 6. ou om. AXK codd., Amasaeo duce marg. 19. dcpiTTOVoc La Pa. — £i 5£ aTioS.
posuere cett. edd., etiam Palmer. MS., ou p.r) 01 coni. Camerar. — xai ou TuavTS? coni.

liyouGi K voluit. — xaivov Ag. 7. £p(op.£vou F. 20. £X£~vo T£, p. corr. ys, Va. 21. Ivt£-
Vb La, jjtoplvou Ag. — p.ou in R sup. lin. zdypai Lb, IvsTtxy&ai Ag Pd. — a Se om. Va.
— T£ om. M Va. — ’Apt,avop£vr,f Pa. 8. — in l^xouaa a corr. habet ex Iv Va. 22. toi
y.O[JuaovTai Lb M Pcd Ag Va Vn R, xop.iaaixo pro Tl Pad Ag Vab R, ti om. La. — Ic

Vb La Pa, in R ai sup. o et o sup. ai. Twv [Ji£aa. Lb Pd M R, in hoc ov sup. wv.


9. xai TOV x£X. R, xai expunct. — x£>.£u- 24. Trj? £v A. cf. VIII 27,8. 25. X£[Ja8ia
IV 32,2-33,1. 85

'Toti HTOiOD, 7upO(^ Bs Ta Iv ’'A(3 oc!,$ t£ yjpTiGb^ivTcc xai ira Iv AsVpoT^. Tpocpo)-

viov [Be] cpacjtv strusTv (Iv) l^apilirpt.)'

npiv Bopi (7U[jLpa7'.££iv t/bpoXc, fJzr^GC(,Gb'Z Tpoxaiov,

(XdTUlBl aO(7[l’^(7aVT£5 Ip.Tj, TYiV ZIGOLZO VT,W

5 0‘OUpO<; ’Api(7T0[X£VY]^ M£(J(7TjVlOC. aUTap lyoj TOl

avBpwv Bu(7 [j.£V£a)v cpO^iG^w GGpcczby afiTuiGiraojv.

acpixo[JL£vou Bl Toti )(pY](7p.O(j B£Y]9'7jvai 5£VGXpairou? XiyooGiy ’E7:ap.£Lvo)vBav’ 6

6 Be TYJV T£ a(77ULBa [X£Ta7U£[X7U£Tai "r-QG ’Apl(7irO[X£VOG? xai £x6(7[XTj(7£V an’

auir% Tponaiov, 68'£V toT^ 'A ax£Baip.ovLOi^ IcEcrO^ai (juvonnov IpxXlEv. “j^BE^rav

10 Be apa TY]V admBa oi [x'ev auTwv Iv A£[3aB£La xa8'’ r\GU'/iccy zopccxozzc,

axo^ Be xai navir£^. oji^ Be lylvETO vlxTj 0Y][3aioL(;, anoBiBoacriv aoO'i;

Tw Tpocpwvicp t 6 ava8'Y][xa. ’Api(Ji:o[jivoo(; Be xai )(aXxoL>^ avBpiac Icririv Iv

Tw Meg’(J7]vi(ov axaBio). Toti 9'Eairpou Bs od noppw SapaniBo^ Io^ti xai

’1(7 iBo? tspov.

15 XXXIII. ’E? Be ty]v xopucpvjv Ipyoiilvo) TQ'co[irj^, oO By] Mect-

Grivioig zGzh (rj) ocKp6%olit;, nrjyy] KXE'l»’jBpa yivsTaL 2. navna? [xsv ouv

xanapiB^p^Yia-aa-O^ai xal npoO'U[iY]8'£vnt anopov, otzogoi b'zkouGi y£V£(jO'ai xal

Tpacp^vai napa ccpCdt Aia' [j.£T£(7irt B’ o3v xai M£G‘(7*riviOL(; noti X6\^oo' '^ocg\

yap xai oStoi Tpacpvjvat napa G(p'iGi tgv 0'egv, T8'W[xy]v Be ELvai xai NsBav

20 ira^ 0'p£c|ja[i£va^, X£x7.^(j8'ai Bs ano [isv g%c NIBai; tgv nonap-ov, TTjV Be

Inlpav Tw opEt Gr\y TQ' 0 )[xy]v BEBorxIvai no ovop.a. Taonat; Bs na? vG[J.cpac

nov Aia, xT^ansvna 6n6 Koup'^no)v Bia no Ix noti nanpo? BETp.a, lvnati&'a

XouGca XzyouGi, xai no ovopia Eivai nw oBani ano nwv KoupYjnwv nvj? xlonTj?*

Vab M Lab R Pac. 1, IItwou codd, (tTcnwou 1886 p. 48, dam8a y.O(jp.YiaavT:£? £iJ.riv codd.
Pd) edd., riTWOu Sch. — ’
ApaT? AXKFC edd., danfet, xoa[ji.iq(javT£?, Ipiw ttjV ziaazo vy]w

Vb R Pacd, M Va, ’A3aic cett. edd. S ch praef. — ziaoizo edd. ante S, sioaTOVTjw
Lab. — Tpocpwvtou Ag Pd. 2 , §£ om. Vn Va Vb. 8. In’ auvYjs coni. Coraes. 9. auvonirpov
Pcd Ag Lb M, in R sup. lin., inclus. Sch, Ag. 10. seq. 8 e om. M Lb Va. — ).£|3a8ia

est in La Pa Vb, codd. ante lyiyzzo om. La. 12.


irpocpcovwu 9 aaiv eivai Pd, 11. 8e
slvai correct. in eitoTv. — Iv l^apilTpw vult dpicjvo|JL£vou Ag. 14. d(7i8o? Ag.
S, £^a|ji.£Tpw codd. edd., cf. I 34, 4. III 2, 4.
X 6, 7. — £^ap£TpM £t7T£Tv Va, litteris supra 15. 0 8t) codd. edd. ante S\V, oO 8f(

positis ordo vulg. restit. 3. nplv 8 e 8. Vb. cett. edd. e coni. Goldhag., qui etiam ob-i

— 86pu, Camerar., in Vb prima manu fuit coni., 8 t) Buttm., Amas. rubi. 16. Tj inserui.

Sopi), quo deleto 8opl, in Va Tipiv 8op. . — Yiyvsxai Pc Ag. — p.£v om. Pd. 17. npo-
au[Ji[3aX£ . . .
punctulis indicantur correcturae, 0'uS'lvTt, MVaR,in hoc p,r] sup. uQ'. 20. S>p£4ja-

illo loco u fuit, quod correctum est in i, p.£V 0 u;, a super ou expuncto, La. 21.

Secundo est a9'ai et £iv. — - anqada^ai, M ’l^w[jLr, coni. SW coli. IV 9, 1. 11, 2,

Ag Va La R, in hoc corr., aTrjaaad-at. Pd. probat Kays. 1. 1., glossema esse ad vr,v 8l

4. dcjTO8t, y.oap.TqaavTr£? Iix*^ Hervv. Mnem. £iT£pav suspicatur Frazer. — 8£8ox£vai Vb.
86 MESSHNIAKA.

cpspoudL T£ ava 7ua(7av '/jpipav GBcop octuo 7U‘/]Y7j? Ic, 'zou Aio<; 'zou

2 [laToc t6 ispov. 3. T6 Bs aya7^[xa toU Aio^ ^AysXaBa [j-sv sg^tlv spyov^

£7UGtY]8'Y] Bs £^ OlXTj(7a(7lV £V NaUXaXTW M£G‘(j'/]VL()0V. l£p£tJ^ Bl


aLp£Toc xocToc zTog zxocG^oy lyzi t 6 ayaX[j.a Iv oLXia. ayoGdi Bl xai

£OpTY]v £t:£T£Lgv ’IQ'(o[iaTa ’


tg B£ apxalGv xat, aywva £'X-L6'£aav p.GU(7Lx%. 5

T£X[XCCtp£(78'a!. B’ £(JTIV OcXXgIC T£ xa\ EG[r/)XGU ZTZZGiW' ZTZoir^GZ yGGV xod

TaB£ £v T(p t:pgc7gBl(o tw % A^Xgv’

Tw yap ’I6'a)[j.cicTa xa':aQ'!jpv!,G^ £TuX£T-g [XGlaa,

a xa0'apa * xoCi £X£G9'£pa aaij-^aX’ zyoiGcx,.

GGXGGV TUGLTjCrai [XGl BgX£T TOC £7^Y] Xal [IGUOTIXY]^ aySva £7ut(7Ta[JXVG^ TlS^^Vira!:. IO

3 4. ’Igvti B£ ity]v It:’ ’ApxaBiac I? M£ydcXYjV t:gXi.v zGGiy Iv tocTi; tug^oci^

"Ep[XYj^ G:zyyric ’AT':tXY]?‘ ’A9''/]vaitov yap tg c/r^p-a tg T££-payojv6v zGGiy

ziii GoX<; 'Epp.aT(;, xat ::apa tggtcov [j.£[xaO'Yjxa(7iv oi ccXXgi. STaBiGu^ Bl.

xaTapavTi aTUG twv tuuXwv TpiaxGv^a go p£G[j.a zggi BaXdpa^. yzvzGboLi

Bl TG GVG[xa tG TTGTapxp \zyouGi 0a[X’jpiBG? ty]v Xupav £VTaL)8'a a7TG[3aXGVTG^ 15

It:! 7O]p(i0(7£i' 7:aTBa Bl auTGV <I>i7.a[xpxovG(; xa1 ’ApyiG7:'/]^ gti^ vG[j,cprj^

£LVai. TY]V Bl ^ApyiGTwYjV GZOiC [jAv 7:£pl ^:GV riapVaCTGV GLX£Tv, £T:£1 Be £IX£V

Iv jGCGGpi, z^ ’0BpG(7a^ XzyooGi [j.£TGLXY]G’ai. OiXap.[j.a)va yap gux zb'zkziv

1^ ^Gv gIxgv aGTTjV ayzG^oci. xal 0ap.Gpiv [X£V ^OBpGO^Yjv T£ xai 0paxa
Itti TGGTtp xaXGL)(7iv' r\ Bl AzuxxGiy. xal ''A[X(^igo^ (7U[xpaXXGUc-Lv 1^ tg ali^^G 20

Ta p£Gp.aTa.

1. Y%, TvY] sup. Yj


Pa- — Pd. 8e xr^Q ’Apx. C, in notis xy]v Slti' ’l3'copri5

2. TO ayoilixoL 8l TotI Lb. -- ayaldba Vb coniecit idem, 8e xt]V ’Apxa8ia? S, ,,icr.

La R Pa, in hoc corr. 3. oliir^aaaiy Pc Itt’ ’Apxa8iav y) Itt’ ’Apxa8ta? M£YdLr,v


edd., oixTQpaaiv cett. codd. (oixi^apaaiv Pa), t:6).!.v et sic legit Amas.“ Palmer. MS., tovxi

in R a sup. jji. 4. sxaaTOV lyzi 8l xo 8l x^^c ’Apxa8iac I; Curt. Pel. II p. 190 n.

codd. edd. ante SW, delent 8s et colon 17, I::’ ^ApxaSia? xr)v ig Sch MS., cf. III

SW D Sch. — Iv x^ otxia coni. C, recepi, 20, 8. 21, 4 cum comm., II 24, 5. — zig

It:1 xt^c olySaq codd. edd., cf. III 13, 3. Ag, zg om. Va. 12. Ippa? (y) sup. a M)
5. IwpxT^v Ag^. 6 . 81 pro 8’ La. 8. ’l^co- M Lab, Pa marg. — ":£y,vY] AXKF codd.,
paxa Pc, ^IWpaxa Pd. — poTpa Pd (a xlyvYji; cett. edd., ut ex Amasaeo conie-
sup. p), recepit Emperius. 9. a eyouaa cerunt Sylb. K F. 13. xal? AXKF
om. Pd. — a Vab. — post xab'apa lacunam Vab M Pa R xoT? cett. edd. codd.
indicavi, xab'apav (x(S'apt,v) Bergk Gr. Lit. 14. xwv Tto)Awv La. 15. dKol3a)A6vxo? Vb.
II p. 116 n. 28, Emperius coni, xai |X£U- 16. cpO.dpwvo? R Ag VI La Pa. — apys!.-

^'Ipioc xala aap|3. eyouaa. — adtpax’ AXK OTTY.v Pc. 17. Llapvaaov SW Sch Vb Lb
La Va, marg. R, aapaxa Pa, ^apax’ FC S, R, in Lb R a ait. sup. vers., Ilapvaaaov
voluit etiam Goldh., adpi3aX’ codd. edd. cett. edd. Pacd Vn Ag Va M La. 18.
cett. — zy^oiaa D Sch, eyouaa codd. edd. llycuaiv Vb Pd M. — cpiXdpwva R Pa Vb
cett. 11. xrjv dTt’ ’Apxa8ia? AXKFB La, 9 i).dppwv Ag. — IbeAst, La. 20.
codd. praeter Va, qui xt)v ztz' dpx. ex- xouxo Va. — pro tq 8e Kays. 1. 1. p. 1087
hibet, quod coni. F, recepp. SW D Sch,
IV 33,1-7. 87

5. Aia(javi:i Bs toutou^ tusBlov IcttIv 6vo[ia^6[X£vov Ht£vuxXt|Pix6v‘ sTvai4

Bs 7]pwa ST-svuxlYjpov Xsyoucri. tou tusBlou B£ sdTiv axavTixpu xaloDpiv'/]

ap)(aTov Oi/^aXia, 'zb Bs Icp" '^[xSv Kapva^nov aXco?, xuxapi(j(7cov [xaT^i^Toc

TuXvjps^. O^swv Bs ocy(xXiio(,z(x ’Atu6XXwv6? Ig-ti Kapvsiou xoci 'Ep[XTj? cpspojv

oxpiov. Bs 'Ayv^ KopY]? Tvj^ AY)[XY]Tp6(; IdTiv hzUlriGiQ’ fjBo)p Bs ocvsktiv

sx 7UY]y% Trap’ auTQ t 6 ccyalp^a. toc Bs i(; Ta^ 0sa^ Ta? [j.syaT.a?, Bpwo-i5

yap xai tocjgouc sv Kapvacriw ty]v tsT.sv/jv, a7u6pp'/)Ta sd^-o) [j.gi* Bsuxspa

yap dcpidi vs[j.(o g-s[iv6i:y]to^ [istoc ys ’E7.sL»dLvia. oti B’ uBpia ts y)


yj^'kyir\

To supYipia Gob ’Apysiou dTpaT'/jyou xai EupUTou tou MsT.avso)? toc od^a

10 s(pu7.(XddSTO svdatj8'(3c BYi7.wdaL [J-s xai Ic, ocTravira^ oux aiusTpys t6 ovsipov.

psT Bs 7uoTra[j.o^ xapa t 6 Kapvadiov XapaBpo^ ,


6. xoci 7T;pos7.B‘6vTL sv 6

apidTspa ddaBtoo? oxtw \xoCkiGGOi spsiTuia sdTiv ’AvBavi 0C(^. xat oti [xsv

%o\zi TO ovo[xoc (XTuo yuvaixot; ysyovsv ’AvBocvLa?, 6[xoXoysTTai 6 tc6 twv s^y]-

yYjTwv* 00 [j.Y]v Tcic ys s^ Tou? yovsa^ auT^? ouBs tw duvwxY]dsv, s/^co 7.sysiv.

io’IovT(ov Bs 0)? sTi KuTuapiddia? aiuo ’AvBavioc^ IIo'Xi/v'/] ts sdTi xa7.ou[isvY]

xai TuoTap. 0 ^ ’HXsxTpa xai Koio? psoudi. Ta)(a B’ av Tiva xai 7.6yov s^

’HXsxTpav TYjV ^'ATXavTO!; }.syoisv xai S(; KoTov tov Ay]toO(; Tuaxspa, y] xai

Twv s7ui)^a)pio)v Y]p(o(ov sTsv ’H7.sxTpa TS xai KoTo?.

7. AiapavTcov Bs ’HXsxTpav ’A)(aia ts 6vo[j.a^o[xsv'/) 7U'/]yY] xai ti6>.sco(; 7

coni. e|rjs 8L !• Sia^dvira edd. ante La, j5£up.a Pa, in marg. £upY][Jia. — jji£va).£tOi;

C codd., Siapdvn ,
Va edd. cett., voluit Vb. 11 . y_dpav8poc La R, in hoc v exp.
F, 8iapdvvwv marg. Aid. Dresd. 2. rj — xai OTi dv8avia? Vb habet ad marg.
ins. ante xaloujJi.£vri Saupp. Mysterien- 14 . Td T£ £<; Lb. — o58£ tw AXKM Va
inschr. p. 8, 3. to dp^aTov in Va sup. R, tw f c Smin. ex
oi>8£ coni. Sylb. Pacd
vers. insert. — xopvdaiov codd. 4 . Kapvsiou Ag Vb Lab Vn, od8’ otw cett. edd. e coni.

SW, Kapv£iou cett. — xai 'Ayvrjc post Porsoni. — IxMpsi M R, ad marg. R lyw,

Kapv£iou ins. Saupp. 1. 1., probant Kriiger. £ywl£y£iv et sup. lin p£i Va. 15 . iovti,

Jb. f. Ph. 1861 p. 485 et Sch 1. 1. supra versum wv, M. — xuKappiaaid? Ag,

1864 p. 40, at cf. vol. I comm. ad p. xuTiapiaaiac La. — dv8pavia? 7ro).uy_vY) Va,

701, 11, om. codd. edd. 5. 'Ayvr) D Sch, 7ro);upr), supra vers. tc6>.ic, M. — pro t£

dyvT] cett. — Kopf) codd. edd. ante SW, Goldh. 8L — idem XIoXixvy) xaXoup.£VY]

K6pif]c coni. F C, probat Schaefer ad Lamb. parenthesi incl. K». rroTapioi Storch Progr.
Bos. p. 116, recepp, edd. cett. 6. trap’ V. Waldenburg 1872 p. 11, rcoTapo? codd.

a^TO dyaApa codd. AXKF (napoc a sec. edd., cf. app. erit, ad I 24, 4. — f/£XTa

rnan. Va), :rap’ aOTw dy., 6 sup. S, Vn, Lb h. 1. et infra. — t£ xai xoTo? ^£ 0 uaiv

Tiap’ aiJTO TO ayalixa cett. edd. ex emend. Ag Pad. — (5£ouai xai xoToc om. M
F praeter Sch, qui scribit napd to dy. — Va. 18 . £tv La. 19 . d^diav t£ ovop.a^o-
Tdc §£ A Vb Lb. — S'£d? Td? om. La Pa. p.£VY]v La, dydia, i sup. di, R. xai om. —
7. TauTac Va. 8. vopiw Ag La. — 8’ om. AXKF Vb La Pa, inseruit Amas., recepp.

M Va. — u8p£ia A X K, rectius scribi u8pia cett. edd. e coni. K F et legitur in

vidit Sylb., cl. IV 26, 7. V 11, 9, est in Ped Lb Ag Va M, ’Ax.diav t£ ovo-

codd. edd. cett. — t£ om. La. 9. £{ip£p.a [jia^op.£vyiv 7ir]yTiv 7t6X£w? coni. Porson.
88 MEI^SHNIAKA.

SG-Tiv spsL-ia Awpio-j. T.z-oir/.z "0[iY)po^ [J.SV Bap.tjpiBi £VT-a!j8'a Iv tw


Acopi(t) Tr;/ CTDp.oopav, oti xal ccuT%q Mo'jcra^ vvAr\Gziy scpaaxev

aBo’j(7a^’ ripoBixoc Bs <I>toxa£Uc, £i Bt, toutcj ty]v MtvuaBa f


;:pocy.£L(jS'aL cprjG!, Oap/jpiBi £v ''AiBoj BlxTjV tou £? Ta^ M.o'jgol^ a'j/;/j[j.aTO?.

B(.£(p8'apT| B'£ 6 0a[j.L»pLc. £[j,ol Box£Tv, 'jtwO vodou to’j^ 6cp8;alp.o8^. t6 B'£5

a’jTO xai 'OtjL'/;po) (7 ’jv£t:£(j£v 'jGzzpov. ocXk’ 6 pAv xat, £(; ocTuav Bi£t:£A£l

TUGiwv, o’j
Y^p (Top/^opoc, 0apL'jpi^ B£ xoi\ TY]v (oBy)v ’j7u 6 xaxot»

TGG -apGVTGc z£z1it:zv.

XXXIV. ’E/w B'£ M£C7(7YiVrj5 £-'l TGU IIa[J.l(7GG t6 (JTG[ia gBo? p.£V

G"7aBi(ov £(7Tiv oYBGrp/vGVTa, p£t B£ g ITap-LcrGc Bia t£ apGG[X£VTji; xai za8'ap6c, lo

xxl x^/XTcy.zXzxL vaGdLv zx S^aXacTTr^c £“1 Bixa t:gg gtxZicjc. ocvxd'ZOUGL B'£

£C aGTOV XXL Gl d^xXxGGLOl TOJV t/8'’jc0V, 7w£pl oSpaV pLaXlCTTa TGG tjpG?. TO

B£ a’jTo £c TyjVgv t£ XXL TGv MaiavBpGv t:olo‘^glv ol ij.aXi(jTa Be

XVX TG p£’J[J,a TG ’A/£}^tOGG Vrp/OVGXL TGG £yvBlB6viTG(; Xai7a VTjO^GU^ GX^


2’E/ivaBac. BiacpGpGi B£ tg £IBg$ [xxXlgzx i/8'U^ avaO^^GGtriv tov IlaixifJGv, i5

aT£ ic 'jBcop ya8‘apGv xai gu xa^a gx xd'.'x tgTc xaT£'A£YpAvGLi; 7:G';:ap.GT?

D.'jc6B£^. ol xzoxXol B£, !XT£ LyO'Gojv GVT£c Twv TTTjAaicov, “GTajxojv olXol

TWV 8'G).£pcOT£pcOV £LG't. 'Srjpia B'£ ZC oXzb'pO'^ av8'pO)7:(OV G’J 7:Z'p6x.XGLV OL

'EXXyjVcov ::GTauLGL cp£p£iv, xaS'a::£p ys ’IvBgc xal N£T}.g^ g Aiy^TUTiGi;, Iti B£

'PTjVGC Xx\ ^iGGpOq EOcppaTT]? T£ Xx! Ox<7lC. GGTGL JXp BTj 8'Y]pia G[XGIO)^20

tgT; [xa}.i'jTa avBpGcpaya oc’JCG'jG‘t. txXc £v '"Epp.o) xai MaiavBpo) ^(Xx^lgl'/

1. TiZTZoir/.z'^ “"0[jLT,po? Va, sequitur in codice ha/.dvTT,; B Sch Pcd Ag, haXdjfTV]; cett.
scripturae compendium, quod p£vai signi- edd. Vab Vn Lab Pa M. dvavsouai —
ficat. — £v Tw Aoipup Sch (SW II p. XVII) Valcken. — §£ xai zg auvov ol ^aX. La.
et Henv. ut glossema includi iubent, probat 12. pdXiara lybug om. Va. 13. vov
Frazer, Pausaniam ipsum corrigere videntur, uncis inclus. Smin. 14. dysXwou, p. corr.
cf. III 26, 9. VIII 14, 4. 2. vi/.r.c Pc Lb sup. lin. wov, M. — sy.SiSovTO? A X, corr.
R, viy.T('j£',£v R ad marg., vf/.ria Pd, vixT^a’ Sylb., £/.8i86v-a? La. 16. xavd auvoc AXKF
Ag. 3. £; vac MivuaSa? coni. Lobeck codd. praeter Va, xavd vd auvd cett. edd.
Aglaoph. p. 360, i. e. in Minyae filias, £i Va, xard xoT? Pa, adxd in marg. 17. iXuco-

8 t) toutou voc £:zr,


^ Mivua? vult S, ut 8£(7 iv (iX£w 8 £'J'.v Lb) AXKF codd,, Uuw8£?
vertit C: si toutefois la Minyade est de lui. cett. edd., coni. K Porson., alia est Clavierii

4. 7:po‘/£Tsb'ai coni. K. — (paaX M Va Lb coniectura: xai yap o5 xaxd auxo xoT^ xax£u.
R Ag, 9a(7'.v Pcd, in R tj sup. a, cpr.ai Pa trox. i).uw8r,? laxiv. 18. S'o).£pox£po,)v Ag. —
La Vb. 6. a;;avva Pc. 7. yap voi Vb Pd. 8’ zg Va. — ol zX>.r^^zg M Va. — 8s om.
— £'.y.£v Pacd Ag Va R Vb, in hoc p. A X K F Vb Vn Pa R Lab, est in cett.

correct. ex r/.sv. edd. codd. 20. wvo? pro ^T^wog Pd. —


9. £“l D Sch ex emendatione Cor., £x Txxpo? Va. — <I)dai? edd. ante S, Va per
M Va La R, in R u;ro sup. zx, utro cett. corr. e 9pdai?, ut videtur, Pa, Oaai; cett.

edd. codd., in Pa zx sup. utro, Kays. Z. f. edd. Pcd Ag Vb. — opoia AXKFD cum
A. 184S p. 1087 coni. Ij. 10. 6 Ildpiao? codd., op-oio)? cett. edd., op.oia dv8po-
o-m. Pcd Ag. 11. ivatrX£~ vai? Lb. — (payoLg coni. K C. 21. dc''8po9aYa edd. ante
IV 33,7-34,6. 89

soixoTOC iBsa?, 7T>.y]V [X£XavT£pa<; xa\ a>.x?j?' TaOi:a ai yXocyzK;

aTCoB£OU(7iv. 6 ’IvB6? xai 6 N£TXo^ xpoxoB£ilouc [Vsv ap.cp6T£poi, N£TXo?3

^£ 7uap£)(£Ta!, xa\ faou?, o5x £Xa<T(70 v yj 6 xpox6B£do? xaxov av’>po) 7:oic.

01 B'£ 'E>.Xyiv(0 V 7UOTa[ioi B£L|xai:a «tuo Or^picov e/oo^jiv ouB£va, £7U£i xat

5’A(6w TW Bia TY]? 0£(J7Upa)T7lBo? p£OVTl Y]7U£tpOU 0*Tjpia 00 TUO^aiXLa 01 XOV£C,

aXXa £7uy)T;oB£? £ic7iv £x 9'0c'Xaa-o‘Y](;.

2 . KopwvY] B£ £C7TI Tuoli? £V B£ 5 ia Too IlapicToo, Tipo? 0'a}.aC)(7T, T £4

xai OTUO TW op£t MaD'ia. xam ^£ t-^v oBov TaOTy]v £C>i:iv Itui 0'aXa^'7Ti

)(ojpiov, 6 ’Ivoo? L£pov £lvai vop^oo(7iv' £7U0CV(x[39]vai vap £viraoO'a £X b'oCk(kGG‘r^:^

10 cpotcriv aoiTY]v 8'£ov 'ijz y]By] vop.i^o[X£VY]v xai A£oxoB'£(Xv xa’Xoo[i£VY]v avTi Ivooc.

7upo£X9'6vi:a)v oo tuo^o Bioci^ exBlBcoclv £^ 8'a7;aG’G‘av 7:oTa[xoi^

B£ aoTw liyouGi t 6 ovo[xa o(,%b Biaviro? too ’A[io8'(xovoc. xal ID.aTavi-

(JTWVO^ [Bo] Y] TTYiy-^ GTOL^KX, |1£V £IX0CtCv £(7TIV aTCWT£p01 6^00, p£TB£ £X7U'AaTaV00

TO oBwp Tzlfx^zzUQ xai Toc £vt 6^ xoi>.Y]<;' xaTa (Y::T^7.a!,ov [j.a>.i(7Ta tuoo [xixpov t6

15 £OpO(; £(7Tl TOO ^£vBpOO, Xai t 6 oBwp aOTo8'£V £^ KopWVY]V t 6 7U0Tip.0V XaT£!,'7L

3 TO . [X£v By] ovo[ia t6 ocpyoaov sT/sv Ai7U£ia’ £7i:£i B£ 6 t:6 0 Y]Pat(ov xaTY]/^8'Yj(7av 5

£:; Il£ 7; 07u 6 vvY] 0'ov, ’Etui[JvY] 7;iBy]v cpaoiv a7uo(TTaX£VTa olxl(7ty]v Y.G(XiGca Kopojv£iav,

£lvai yap aoTov Ix Kop(ov£ta(; t 9](; Boiwtwv, too^ B£ MocgtjViooi; i^cpy^Yj?

T£ 00 xaT7opS'00v 7U£pl TO 6vo[ia, xai [iaX).ov ava y^povov IxvixYjrrai to

20 £X£ivo)v a[xapi7Yi[jwa. 'X£y£Tat Be xai £i7 £po^ Xoyo^, wc too t£i/^oo^ ^a

8'£[JL£ 7^ia OpOG'(70 VT£(; £ 7riT 0 )( 0 l£V XOpCOVI^ yOcX"/.^. 0 £WV Bo £(7 TIV IvTaoO^a 6

'*ApT£[ii'5 d(; T£ xaXoo[X£VY]i; ITaiBo^pocpoo xai Aiovd(70 o xai ’A(7 xXyj7:ioo vaoc.

F Vb, corr. Sylb. au|ou(7iv edd. ante S — Smin. Vb, Xmco La Pa, in hoc corr. in awo),
Vb Ag La Pa, au^ouai cett. edd. Pcd M ’Ax£^ww Amas., ’Aww ex emend. Palmerii
Va Lb. —
opixo) Vb. — y^^aviaiv edd. ^
edd. cett. 5. pio)V Va, xi sup. lin. — hy|pia

ante B, SW, y^aviaiv B D Sch, ut voluit Eialv ou Va. — pro oi >iuv£<; Vb oixouv-te?.

Sylb., yXavoTaiv Vb et postea ai y).av£T<; 6. hai>.a(jaT,c SW D Sch, S'aXdi:Trr,; cett.

codd., yld'^zig edd. — 1. post Syl- edd. codd. 8. Tiqixad-ia edd. ante B M
burgio deesse videbatur comparativum ali- Va Pa Lab, MaS'ia cett. edd. Pc Ag
quod, [jisl^ovo?, TcXaovoi;, vel simile. 3. xaxbv Vb, probat Curtius Pel. II 195 n. 40, i:r,

in Va insert. a sec. man. 4, toTc §£ 'E. ip.a^ia Pd, id est Mahia, ’Hp.aS'ia

7COTa}i,oT<; edd. praeter Smin. B Sch, La Franz et Kiepert, v. comm. 9. o Sch,

Vab, R ad marg., oi §£ 'E. TTOvatJLOi Smin. xai cett. edd. codd., vide ad I 40, 1.

B Sch M Pacd Ag R Vn Lb. — oaa dno 10. b'£ 0 VT£? TiSr, Pc. 13. §£ inclusi, om.
coni. F. — £iaiv codd. edd., om. Smin., Pd Ag. — T) om. Va. — £idv pro ecjuv

Zink, scripsi £youaiv. L a. 14. male post 7:XaT£ia? et ante ijuxpbv


(puouaiv cf. I 32, 1,
— obSh M Pcd Ag Va Vn Lb R Sch, interpungunt edd. ante F. — y.oO.o; Ag Pd.

in R a sup. v, o^Slva cett. edd. La Pa 15. KopwvTjV y.ai vbv ^uOTaixov frustra

Vb. — £m xadwoi Ag Vn Lb [in Pd Ag coni. Kays. 1. 1. 16. vb pi£v 8 t) vb ov.

ai p. lac. om.], ETUxadwoi Pc, hooi etiam La. — £ix£v Pa in marg. — aitiEia Pa

Va M R, supra oi in R o), Ac^y AXKF Vab La R, alixeTa Pc. 17. xopoivia? Vb La.
90 MEISHNIAKA.

Tfo [i£v By] ’A(7>tX'r]:uiw yioa Aiovjaco Xib-oo, Aio^ Bs Hcoiry^po? y^xXyiouy ayaXp.cc

£7:l ayopa(j TZZTZoirizoci. y^aXxouv Bs xai sv axpoxoXsi ’AD'Y]va(; t6


ayaXp.a Icttiv Iv OTraiO^pto, xopcovvjv sv £X^’^cra. slBov Bs xal tou

’E7ri[j.YiXiBoL» [J.v9jp.a. scp’ otco Bs tov Xipiva ’Ayaiwv xaXoOaiv, oux oTBa.

7 4 . ’Ex KopowY]c Bs oiQ oyBoYjxovTa o-TaBiou^ crposXO^ovT!. ^AttoXXwvoc 5

S(7in,v ispov Tupoc d'x'Xd<7G'fi TL[j.a^ apj^aio^ca^rov ts yap X6yo) tw AIsct-

'7'/]vi(ov S(7TL, xai vo<7^[j.aTa 6 Q^soc locTai' K6puQ'0v Bs ’A7r6XXowa dvop.a^ou(7i.

toDto [Asv By] ‘^oocvov, tov 'ApyswTa Bs /oclxouy stti to ayaX[j.a' avaO'sTvai

8Bs cpa<7i Tov^ sv ’ApyoT TtXsvTavTac. 5 . Kopwvaicov Bs tuoXsi sttiv

6p.opo? KoXoiviBs^. ol Bs svTaud'a ov MscdYjvioc cpac>iv sTvai, aXXa sx ty](;io

’Attixy]^ ayaysTv crcpac KoXatvov Xsyovcri, KoXaivo) Bs xopuBov ty]v opviQ^a

sx [xavTsup.aTO^ s? tt^v a^OLxiav Yiy^/jO-aaO^ai. sp.sXXov Bs apa BiaXsxTov ts


ava [j.sTa[j.aD'T^Tsc78'ai tcc Acoptswv. xslTai Bs to 7i;6Xtc7p.a

ai KoXcovlBs<; sti 6'j»'/]Xov, [j.ixp6v aTO 0'aXac7(7Y]?.

9 6. ’A(7ivaToL Bs to [xsv s‘J ap/^% Avxo)psiTai^ 6[j.opoi Tuspl tov IlapvaTOv 15

(oxovv' dvop.a Bs TjV avToI^, 6 B'?] xai s? 1IsXot6vvy](70v BLscojdavTo ,


aTuo

TOV OIXITTOV ApVOTS^. ySVSa Bs VTTSpOV TplT*/], paTlXsVOVTO^ ^vXaVTO^,

[j.ayp/] TS OL ApvoTUS^ vto "HpaxXsov^ sxpair/jO^YjTav xai tw ’At6XXcovi avaO'Y][j.a

r;/d'Yj(7ocv kc; AsXcpov?. ava/^O^svTs^ Bs s^; IIsXot6vvy]tov j^pTjTavTo^ 'HpaxXsT

^ov Q^sov, TpwTa |xsv T^v Tpd^ "Epp.i6vi ’Ativ'/]v s(J)(ov, sxsTQ'sv Bs sxtustovts^ 20

VTUO ’Apysicov oixovTiv sv T^ Ms(7(7'/]via AaxsBaip.ovio)v Bovtcov xai, d)^ ava

'/povov Ol MsTTYjVioi xocTrf/d'Yj(7av, ov ysvopivY]? Tcpiciv vt’ avTwv avaaTaTOV

10 TT^^ TzolzMi;. ''ActvcdoL Bs avToi Tspi Tcpwv ovT(o Xsyovcri. xpaTYjO^Yjvai pisv

VTO "HpaxXsov^ ^'^YX(^poo(7LV, aXwvai ts t-^v sv tw IlapvaTw tuoXiv'

3. xopwvT) La. — eyouaav Pc. 4. srufjisDlSou 1846 p. 211. 11. y.6po8ov Va. 15. dcaai-

La, |ju[ji.r)Xiou Va. 6. Xoyw y*^P vaToi Ag. — AuxcopiTai? edd. ante S codd.
pi. La. 7. x6pivS'0v Vab Pd, K6puv9'Ov codd. (Va p. corr. e luxwpEiTai?), luxcopuTai? Ag,
edd. ante S, SW, K6pu8ov S B D Sch, hoc AuxwpEiTaic cett. edd. ex emend. Sylb. —
(sive K6puQ'0v) voluit Sylb. probante Goldh., 0[Jt.oipoi Vb R. — Ilapvaaov Ag Lab (in La
K6puS'0v Bruchmann probante Roberto, v. a ait. sup. vers )
SW Sch, Ilapvaaaov cett.
comin. — dtTOlcova La. 8. ^oavov vou edd. Pacd Vab M R. 16. ?jv om. La.
^Apysw, TO dh 'i.
AXK Vab MR La Pa, — 8 y] om. Va. 19. xP^^^oivte? Pd. 20.
loavov, Tcu ’ApY£w to 8e X-
Sylb. 'Epp.i6v^ AXKFCS SW Pd M, ep-

scribendum putat: touto pisv 8fj, |6avoV to paovry R Vb Pa, i sup. y] in R, Ippuoviv
8s Tou 'Apywou, Igzl t. a., K La, '^Eppuovi B D Sch Lb Va Ag Pc
touto p.ev 8r) |6avov, to 8s tou ’Apy£to Vn, in Ag supra i est y)v, sed deletum,

Xalxouv £(7Ti TO a., tou ’Apy£w toc 8e cf. vol. I ad p. 468, 23. 22. dvaaTdtTOv
Pcd Ag Lb, tou ’Apy£0) 8l C S, tou M. 23. lEyouaiv Ag Pd La Vb M. 24.
'A py£(OTa 8e cett. edd. 9. 8e om. Vb. Ilapvaaw Vb Lb et mox llapvaaou Vb SW
— jtopwvEOiv La R AI Vab Pa. 10. xopw- Sch, Ilapvaaaw et llapvaaaou edd. cett.

vt8£<; Vb, Sch coni. KoXaivi8£? Z. f. A. Pcd Ag M R Va La, Tiapvaaaw et Tcapvaaou


IV 34,6-35,1. 91

aL/^[jLaXa>TOi Bs y£V£(jO'(Xi xai ayp'ri'vca Tcapa tov ^AizoXkdiyoi 0’j cpacriv, aXV
w? 7]T.tcrx£i:o utuo ttoD "HpazX£OU<; 1:6 TzXyoc, £xXltu£Tv tuo^lv xod avacpuY£t;’v'

£? Ta axpa tou IlapvacroO' Bia[3avT£(; B£ uGzzpoy vaufjiv ic ri£lo7u6vvy](7Gv

y£V£(70'ai cpadiv E5pU(70'£(o^ ixzGca, xod crcptaiv Eupua-D^Ea a"T£ a7i£/^Q'av6p-£vov

oTw 'Hpax>.£T Bouvai ty^v Iv ’ApyoltB!. ^Aaivvjv. Movoi B'£ goo y£vou^ 11

Tou Apuoxcov 01 ’AcriV(xToL CT£p.v(jvov'i:ai xai £^ Iti -tw dvop.aTi, odBkv

b\koi(x)^ xGci Eupo£(ov 01 UTUpa lyovzzq. zIg\ yap xai ol Ztl»p£T^ Apdo7T£^

t6 ap)(%, 6(701 ::p6? tov 'Hpaxlloc ou [X£T£(j/^ov p-(xx'^? dcTuwT-lpo)

% 61 zo)(; syovTsg zotQ oixrjGzu;. ocXloc oi p-£V HTup£T? xoclsTad^ai Ap 6 o 7U£^


10 67U£p(ppovou(7 i, xaQ'cic 7U£p y£ xai, ol A£XcpOL x£cp£ 6 yaG'!,v 6vop.a^£(70'oa <l>wx£^*

’7V(7ivaToi B£ Ap6o7U£^ T£ Toc ixaXi(jTa yaipouGi xa^oopxvoi, 'xai twv bpSv goc

ayiojTaircic £L(7 t BtjTvOI xaT(X [xv^vy]v 7U£xotv]pivoi twv tuot£ Iv Ilapvadw (jcpldtv

lBpu[X£vcov. irouTO plv yap "AnoUcovog sgzlv aoToT^ vaoc, tooto B£ Ap6o770<;

t£p 6v xod ayaXp.a xpyociov. xjougl xocl zap(x Ito^ auTw t£X£tt]v, TialBa tov
isApooxa ’Ax 6 Xla)vo<; £lvai A£yovT£<;. 7. K£tTat B'£ im 0'aX(X(7G-[i xai aoTY] 12

xaTa Ta auTa 7tot£ Iv [xolpa ’Apyo7.lBi ’A(7 lv'^‘ (jTaBicov B£ T£(j(7 a-

paxovT(x £(7 iriv Ix KoAojvlBtov aoTVjv ohoi;, ToaaOTY] Bk xai Ix Tvjt; ’A(jIvy](;

Ttpo? Tov ’AxpLxav xaXoup.£vov. ayiyzi Be 8'(x7.a(jG‘av 6 'AxpiTa?, xal


VTj(70^ 0Y)yaVOO(7(7a IcririV £pY][AO(; TCpO aUTOU. pw£TOC B£ TOV ’AxplTaV 7.1[AY|V

20 t£ Ooivixout; xai v9](70!, xa^r’ auTov Olvooadai.


XXXV. MoQ'c6vy] B'£ TTplv Y) TY]v (jTpaTKxv £^ Tpoiav aS'poi(7S'Yjvat xal

£7ul TOO TUpO? ’D.LW 7U0)v£[X0U XaXoU[A£VY) IlY|Ba(70? [A£Ta(3£j3XY]X£V U(7T£pOV TO

6vo|ia, d)^ p.£v auTol Mo0>wvaToi 7.£you<7iv, (Xt:6 OIvIoj^ 0'uyaTp6^’ Oiv£l

y(Xp Tw TIopO'(aovo? [xzzdi aXwdiv ’I>.iou iiocpoc Aio[ay]B'/]v ava)(copY](7avTi £^

Pa. 1, xal dcy_Q'Y]va!, — yevfaQ-ai ad marg. pvTqpYjV confirmari simili loco VIII 43, 2
habet La. — cpaal edd. ante B Lab, cpaalv recte dicit Sylb. — napvaaw SW Sch,
cett. edd. M Pcd Ag Vab. 2, exlziTzsT'^ IIapvaaa(p cett. edd. codd. 14. kpwv Va.
R Vb, £x).£OT£t,v Pa. 4. 9 rjalv Ag. — — trap’ £TO? Vb. 17. xoiXcavlScov (0 sup.
a7T:axQ'a[ji.£vov, sup. vers. v6, Va. 5. St.Gi- w Vb) Lb Vb. — aaivric Lb Vb. 19.
VT)v Vb Pa R. 6. twv Ap. edd. ante B 0y]yavouaa codd. edd. ante D, S'T',yydvouaa
M Pa Vab Lab, tou Ap. cett. edd. Pcd Ag Pd, 0Y]yavouaaa voluit Porson., scribunt D
R. — SpuwTCwv Vb. 7. xal post 6p.olo)c Sch. 20. VTjaoc AXKF codd., v^aoi cett.
om. AXKF Pa R Vab AI La, opoiw? (d)?) edd. ex em. Palmerii. — oipou(jai, Ag. —
Edp. C, opolw; xal coni. Pors., scribunt xava aijTOv oixouaai Va.
cett. edd , est in Pcd Ag Lb. — £ijO£a)v, 21. poS'f6vTf]V Lb M Pcd Ag Va, pwQ'd)vr]

p. corr. 3 addito, La. — azvpa. Lb. 9. post R, 0 sup. 10 priore, MoDwvy) edd. La Pa
oixTja£ic Pa R A repetunt xal ol UrupsT? Vb. — arparslav codd. 22. 7iTQ§aaoc, y
p.dy_T)C (Pa R pa), „7r£pmo? 6 aziyog^^ marg. sup. 8, M. 24. IIap^(xovo? X K F, 7copQ'(xovi(;

R Pa. — 8puco:r£ig Ag. 10. yz om. edd. La Pa, IIopS'(xovO(g cett. edd. codd. — p£va
ante B M Vab La R Pa, est in cett. edd. 8iopr,8T]v M Lb Pcd Ag Va Vn R, in hoc
Pcd Ag Lb. 12. pipY)ai.v legit Amas., sed Guc sup. TjV, p£va AiopiQ8ous edd. cett. La
92 JVIESZHNIAKA.

nsloTuovvTicrov O^uyairlpa cpa(7iv sx 7uaXXax% Mo8'wvy]v y£V£0‘Q'at‘ B'£

£[j.^ B£^o)X£ t(o 7/opuo TO ovo[ia 6 MoQ^wv obzog Zi gcdigi xai 6

%oim Tov lipiva lori' tt6v t£ yap IgtzXou^ (7iT£V(6T£pov uaT^ vaudv £pya^£Tai

7rap''/]xow ucpaloc, xal 6c[xa [iy] Ix puQ^ou Tapa(7(7£(78'ai tov xT^uBwva £pu|ia

2£(7 i:y]X£V. 2. ^KbY]ko:>Gcc B'£ xal £v iroT<; £p-xpO(jQ'£v loyou; 6 ^i Nau7uXi£tJO-(,v 5

£7t1 Xaxo)vi(7[jio ^myp'zXai AajioxpaxiBa pa(7il£[iovTo^ Iv ’'Apy£i Mo6'a)VY]v

Aax£Bai[j.6viOL BiBooccjt, xai ojg o5^£ Ix twv M£G’(JY]vicov xaT£X8'6vi:a)v £y£V£TO

o 5B£V £^ aUTOU? V£COlT£pOV. f^GCCV Be 01 NaU7U>.l£T^, Z\ko\ BoX£Tv, AlyUTZZlOl

Ta xaXai6T£pa' 7uapay£v6p.£V0i 6[iou Aavaco vaudv zg ty]v 'ApyoliBa


’J(7T£pOV y£V£at^ TpKTLV UTUO NaUTuXlOU TOU ’A[XU[J.(OVTj? XaTOpXl(78'7](7aV £V 10

3 Nai>7i:}.ia. MoS'tovocioic B£ [3a(7iX£u<^ [jl£v TpaVavo^ £Bwx£v £l£u6'£pouc ovTa?

£v auT0V0[xia ::oXiir£0£(78'at ' 3. Ta B'£ £-t 7uaXaiOT£pa [j.6vot(; dcpidi M£(7-

GTjVLCOV '7WV £7UL 8‘aXciC(7(7Yl TOt6vB£ aTU7Y][ia iBlOC GOVzfjY] yzyZGb'OLl. Ta £V

’HT£ipo) TTj 0£(77:po)TiBL 6 to oLyccpylocg IcpO^apY]. A-^VBapxCa yap Iluppou

7uaTB£c oox lylvovTO, aXXa (hg 'ZzXzuzocv ztj.zllzv, £7ULTp£7U£i tw By)[iw ,Tai5

Tupayij.aTa. 0uyaT'/]p B£ tjV nuppoo tou IlTo7^£[j-aiOL> toO '*A}.£5avBpou too

4lloppoo’ Ta B'£ zg floppov tov AtaxCBoo Tp6T£pov £TI £v tw loyo) tw zg

’A8'-/]vawu^ zM, 7mgoc. IIpoxX^^ Bo 6 Kap7Y]B6vto<; tu/yj? pisv yp'f}Gzrig zlvzxoc

xcd Bloc Xa[j,7rp6TY]Ta Ipywv lv£[X£V 'AXo^avBpw tw tuXoov, Ta^ai

B'£ OTzlizoig T£ xai Ituttixov xai (jTpaTYjyT^p.aTa £Ti avBpa^ 7UO>^£[iioo^ £6p£Tv20

bU 6 ppov £cpa(7X£V a[X£ivova y£V£cr8'ai. ’H7U£tpa)Tai Bo o)<; £Tao(javTO [3a(7i7^£0£(78'ai.,

Ta T£ aXXa 6 B9]p.oc o(3pL^£ xai axpoacrb^ai twv Iv Tat^ ^p^aTt; 67U£p£(opwv’

xai Gcpa^ 01 "‘IXXopiOl Ta Tupo? TOO ’IoVlOU TY]V ’'H7U£lpOV 6T£p0lX0UVT£^ 7Uap£-

G-TYjo-avTO zg £TiBpop.TjC. 00 yap tuco B'/][jLOXpaTia icra£v uXkoug yz Yj ’A8'Y]-'

Pa Yb, Tzapa AiojJirjSrjV Palmer. MS., hoc 17. ITO Iq La. 18. verba IIpo>i'A%

recepi, cf. II 25, 2. 1. 7ia).axT)C Ag Va. y£V£<J^ai ut emblema ineptum Sch suadente
— p.sS^oivrjV Pc, cf. de nominis forma Burs. cancellis notanda videntur. — xapy_r]v6vioc

II 175 n. 2. [jioj&tov, 0 sup. 0) pr., M. — £V£xa D Sch, £iv£xa codd. edd.


R. 3. GTEvoTTEpov M Vb Lab Pac R. — cett. 21. yiv£<j^ai La. — ’H:i£ip65Ta? AX
Ipyric^ecrQ^ai Va, p. corr. vulg. 4. jtai quod KF codd., 'HTOipwiraic voluit K, ^HuEipwvai
est ante ap-a aptius post Ipyd^sirai collocari cett. edd., ut Amas. Sylb. 23. iwviou Pc.
recte dicit Sch. praef. 6. oioxb'£~ai Pc. — uTOp-r]xouvvac M R, in hoc oi sup. r\. —
7. 6)q om. VI Va Lb. 8. ou8ev£c auirouc 7i:ap£aTY](7av xo Ag Pd. 24. Sr^pcxpaxiav
Lb. 9. 8avawv vauaiv La Pa. 11, evau- a'u|'^aavxa? edd. ante SW Pac R Vab
Tzlici R. — [j.oQ'Ova(oi? Ag. — rpaivoc Va. Lab M, a5|7]aaaav malit B, §Y]poxpaxiav

12. zvf\ Ag Pd. — vopoi; Lab Vab Pa. a'j|Y)^£VTa<; Pd, cuius vestigiis insistentes

13. baldaarii; Va. 14. ^Tzzipo) litera minus- 8Y]poxpaxia scribunt SW D Sch. — dXXou?
cula S B SW D. — S'£aupoi'i:i8t. Lb. — T£ rj M Pcd Ag Vb R Pa, hoc ^ corr.
in

Sr^Sapia \"a. 15. klV B. 16. ttou II-iroXE- videtur in xai, dXXou? x£ xai La, x£ om. Va

paiou abundare putat falmer. MS., v. comm. cett. edd. ante SW, allojq y£ rj SW D Sch.
IV 35,1-9. 93

vaiout; ’A0'-/]vaToi Bs ?:porf/p"qG^y £xi [jiya xk auTTj?' awzGzi

yap oixsia t6 "E>.Xy]vix6v UTispspaXXovxo xai v6|j.oi? toT? 7vaD>£(7Tr|x6(7i,v

sXa)(!-(7ira y]7T£l6'G!jv. 4. Oi Bs ^IXXupioi o^px^'^ yz"'fZ'Jix£yoi xal s7:iO'G[xotJVir£^ 6

asL toD TzXzioyoQ vaD^ ts sxiq^avTO xal sTvYjl^ovto ocaIog^ t£, oj^ Ixao-Tou?

5 TG)(oi£V, xal £? TY]v Mo9‘(ovaiav (7)(6vt£? wppio-avTO oTa £^ cpiXiav, GzzO.OLy-eg

B£ ayY£lov £^ ty]v xoXiv ayEiv G^cpicLV oTvov etti toc ::XoTa IBe^/jOtjCocv. Be

ayovTTE^ acpixoviro avBpEi; ou tuoT^Xoi, t6v te oTvov wvouvto etiti[j.o)Vtcov twv

M oO^COVaiWV, Xai aUTOl TCptdlV STUlTUpadXOV Sv STCT^yOVTO. Be TTjV ETLOUTaV 7

a(pixo[A£V(ov EX T% toXeco^ 7u7.el6vojv 7rap£)(ouo’!. xai tgTtBe XEpBocvai. teXg?

10 Be yuvaTxs^ xai avBps^ xaTiaciv ettI t(x TC^Gla gTvov te a7UGBGT8'ai xa\ ex

To5v [3ocp[3apWV aVTtX7]4>6[J.EVGl. £vD'0C vQv aTGTG^Xp-YjTOtVTE^ Gl ’IXXuplGl xal

avBpa^ %oXkob^ xal etl TuXEiGva^ tc5v yuvaixwv apTua^GOTiv' £(j8'£p.EVGL Be

E i; Ta<; vati? e7u7.£Gv ty]v stul "'Igvigu, MGt^wvaiojv £pY][io)(7avT£? tg acTO.

5. ’Ev MGthcov-fi Be vao? ettiv ’A8"/]va? ’Av£p.omBG?' AiG[j//jB'/]v Bs tg 8

15 ayaXpia ava8'£tvai xal tg ovG[j-a ty] 8'Ew cpacri 8'£cr8'aL piaioTspGi yap xal

GG xaTa xaipov tuvegvte? sXop-aLVGVTG gi av£p.Gi tt]v j^wpav’ AiGp/ZjBGG? Bs e 5-

^a[i£VGU 'zr\ ’A8'Y]va, t6 octo togtgu crG[j-cpop(a crcpidiv GuBsp-ca av£[j.cov y£

EiVExa '^7;8'£V e? ty]v y^v. 6. xal 'ApTEpiiBo? B’ Upov ettiv svTati8'a, xal

'jBwp £v cppsaTi x£Xpap.£vov Ticror^f], Ku^ixy]vw [AUpco pA\\<j~v. lBeTv z[X(pzpz^.

20 7uapa(j)(GiTO B’ av Tacrav xal /poav uBwp xal OTp-iqv. EXauxoTaTOv p.sv9

I. 8e edd, inde a B Pac Lb Ag Va edd. Pcd Ag. 15. dvaS'rjVai Vb R, dl^Y^vai.

Vn R, in Pa R yap sup. 8s, yap cett. edd. (va sup. vers.) La. 16. xaxd om. Va. —
Vb M, yap 8 e La, neutrum est in Pd. — £>.up.iqvavTO Va. 17. octo touto Ag. — ou 8 £-

7rpoiq&'riaav \xiyct Va. — ut’ auTY^c coni. Sch p-cav Ag. — y£ om. Va, in R sup. lin.

praef., at cf. II 20, 2. III 16, 9. 2. olydq. 18. £V£xa Ag D Sch, £iv£xa cett. edd. codd.

uTepepaUExo La. 3. lllayiaza. Vb. — — 8e C S, ut Sylb. et margo Aid. Dresd.


T£ om, La. 4. IXti^ovto D. 5. axoviai; volunt, 8i’ A X K, t£ F, 8’ cett. edd. codd.

Ag. — 6p|j.TqaavTO Ag Vb, wpp.6aavT0 Lb. praeter Va, in quo om. 19. Vb. —
— atreinavTrec M Va La Pa, aT;£t!).avT7£i; cett., xu^ixivw M Vb R, xu?cv(p, xc sup. lin., Va,
in R 1 sup. 1 . 7. wvouvTO om. Va M R, xu?ixcvo) La Pa. 20. Tapdcr/_ot,xo (TdcTyoito

wvouvTWv Pa La, R ad marg. wvouvtwv et La) £uo) 8 cav Taaav codd. edd. ante D,
man. rec. d)vouvTO. — ETUTipiovxfov La. £utoviav coni. Sylb., Tapaayoi 81 av Taaav
8. pLoQ' 0)v£wv Va, 9. xal TroTa8£ xaTiaaiv coni. K (
8 i av invenisse et ex his £uw 8 cav

om. M Lb R, in hoc addit, ad marg. — exsculpsisse putat librarium) probante Goldh.,

X£p8dvai Vb. 10. xal ante dv8p£(; om. A"a. Tapaoyocvo 8 ’


av Taaav coni. F, £ut<) 8 iav ex

II. £v9'a 8 t).^ I 4, 3, £vQ'a cuv Zink. — vuv glossemate voci oapcTiv adscripto enatum
delendum censet K. — post dvix),Yn|j6pi£vot putans, probant C D, hic 8 av’
primum in 8 cav

excidisse ououv putat K. 12. xal £a9‘£pi£vot. per errorem corruptum, deinde ab inter-

8e edd. ante C Vb La Pa, xal om. cett. polatore in £uw8iav mutatum dicens, v. praef.

edd. codd., in R est sup. lin. addit. 13. mai. p. XXXII, rec. Sch, D per errorem

£pY)p.6aavT£c Vb. — xo om. Va. 14. 8 e in contextu om. 8’ av, t 8 £~v £p9£pe? Tap-

om. edd. ante B Vab M Lab Pa, est in cett. £y_£Tai Tocaav Schneider coli. I 21 extr.
94 MESSHNIAKA.

olBoc L>Bo)p 6'£a7aij.£voc t6 Iv 0£p[j.O7ruXai?, ouiri t:o’j tcocv. aXX’ odov xaT£i(7 iv

£^ TT|V xoX'j[xj3r|8'pav y]vt-ivc( 6vG[xa^oua-Lv ol iiziyoypioi XuTpoi»^ YGvaix£iou^.

‘::av8'6v ^£ ’jB(op, o’j^£V 'zi a;:oB£Ov /poav 'Eppocitov Yj


yy]

::ap£)(£i:aL ::poc ’Io7ut:'/] 7u6X£r 8'aXa(j(7'/]!; p,£v lyyjzoczM -zb uBcop Icnri, Xoyciv

^£ £^ TTjV ::Y]y*?]v X£yGU 0'Lv gl TaGvfj, ll£pcr£a av£X6vTa tg xvjTGt; ty^v 5

lOTuaiBa 7:pGX£T(70‘ai vr,v K'/]cp£w^, £VTaD0'« 'zb ai;j.a aTwGvyitao-O^a!,. T^cop B'£

axG TUYiyajv av£p/6p.£vGv [j,£Xav iBcov GiBa Iv ^A^jTGpGi?' Be ’'AoTGpa


aTUaVTtXpG A£G"j3GG XGGTpa £(7Tl 8'£p[J,a £V TW ’Al7apV£T X(x 7.G’J[JI£VO). TG B'£

//opiGv £cj-tv 6 ’ATapv£'jc 6 Xuov [j.i(78‘6^, gv Twapa tgg MyjBgg Xa[JLpavG'j(jLV

avBpa £xBgvy£^ ix£T'/]v, IlaxrJyjv tgv A-jBgv. tggtg [j.£v Byj (j.£Xaiv£Tai, 10

*"Pojp.aiGi^ B£ 6::£p ty^v ttgXlv, BLa[8dcvTO)v tgv ’'Avigv GVG[j.a^6[j,£VGv 7TGTa[j.Gv,

’jBo)p X£GXGV sG^Tiv’ avBpl B£ lo-pavTL £^ a’jTG TG [j.£v 7:apa’j'bixa

T£ 7up6o-£iG-i xai £[X7:gi£T cppixYjV, zT:iGy6^Ti B'£ G)iyGv aT7£ (papij.axGv 0'£p[j-aiv£i

11 TG ::GptoB£(7TaTGv. xai ocrai^ [j.£v T*/]yaT^ 0>aG[j.a iB£Tv xaT’ iBigv ti, TG^aGTa^
8'£a<7a[j.£VGC GlBa, yap B-r] iXxGGoyoc 8'a’j[xaTG? £TicrTa[X£VG' TapiYjixi' aX[XGpGv 15

B'£ 5Bcop xai TTpGcpvGv G’j [j-£ya 0*aG[j-a £C£’jp£Tv. Bgg Bb aAAGioc’ tg pi£v

Kapia^ £v t:£Bu<) xaAG’jp.£V(o A£’jxco 9'£p[j,Gv ettiv 'jBwp ::apa xo>[j//]v ovG[j.a-

12^Gpiv'r]v Aa(7X’j}.G'j, ti£Tv xa\ yaXaxTGC YjBigv' tgv Bl 'HpgBgtgv GiBa £i::GVTa

OJ^ £^ TGV TGTap.GV TGV "VTUaVLV £xBtBo)C7lV GBaTG^ TlXpGG TYpp'/). TZM^ B’ (XV

1. 1:0 uSci^p edd. ante S, om. to cett. edd. 1 xai inclusit Smai. probante Lobeckio, Franz
codd. 2. yo-AUTpon? alterum p. corr. Lb. ^

Berl. Jahrbb. 1841 p. 221 oaaiQ [jl£v TYjYaT?

3. y_p 6 av
codd. edd., sed II 10, 6 ypoidv. b-auiAct 9 a(7 iv slvai y poiplvo) xal iSgvti, iSiaL
— '^Eppaicav cod. Phral. 4. ’l 6 r:r, v£pov Tt, Kays. p. 1087, Sch Jb. f. Ph. 1864,
D contra codd. — Tiolsi? A. 7: 6 /.'.? Vb p. 43 duas lectiones (osaic [aIv

La R Pa, in hoc corr. ia T:olziq. — tc IrauiAa tSsTv et oaxi p.£v T,r;{a\ O-aujAa iSovu)
om. Pcd Ag Lb Vab, in R sup. lin., est in unam coaluisse censens coni, bauixa iSovTi.
in edd. La Pa. G. Tr,v Kr, 9 . Sch MS., tou Schmitt Philol. 1856, p. 479 psT^ov vi pro
K. codd. edd., cf. ol ToiSi? 01 0 £pic7 TO — xai iSovTi ,
Froehner Rh. M. XXXXVII
/.).£ 0 U? I 1, 2. 4, ]. 5, 2. 8 ,
4. 17, 6 . 18, 1. 299 xaTiSovT'., ego y.nx' \'
8 6 v ti
', ob aliquid
21, 8 . 22, 6 . 23, 8 .
26, 4. 32, C. 37, 4. peculiare, cf. II 13, 8 . 15. Srj om. S M
38, 3. 39, 1. — u5wp T£ Vb. 8. l£7,jO) — eAczjaova; edd. ante S codd., slaaaovo?
Ag. — S'£p!Aoc y.a\ Iv Va. 0. dYapvcu?, 6 cett. edd., ut Valck. Lobeck (ad Phryn. p.

yjoiv Va. 10. £-/. 86 vtoc Lb R, hic £ sup. 215) Porson. voluerunt. — izzpir^\xi. a sup.
0 .
— -ra*/.-'jr,v A. — toutov p.£v La. 13. £, R. 16. Amas, pro s^rjpsTv legisse videtur
Iniayoyzi 8 £ oliyo-f om. ]\1 Lb, habet R in £xpsTv, sed illud conlirp'atur voce £c£upr,Tai
marg.. Si: om. La. — d"£ * jxaxov A X K, in ^ 12. — 8 w 8 £ dloTa Ag. 17. KapSia?
6ct£ 9 dp[Aax.ov cett. edd. codd. 14. ozai edd. ante B codd. praeter Va, qui (IpxaSia?
p£v TzriYai A X K F, ozoa; p£v Tzr^ycn^ cett. habet, Kapia; B et edd. rell. ex emend.
edd. cum codd. — xal iSov-ri edd. praeter C S, Palmerii (KapSia? suspecta vox; fort.

codd. fxal TSov Ag Pcd), xal tziovzi 9 dp- Kapia? Palm. MS.\ quam probat S. —
paxov et supra 0'£pjAaiv£i, d”£ t 6 TuptoSsV-a- (3 vopas 6 [A£vov La. 18. Saxvulou et

rov coni. K, /ai IS' 6 v xi C Smin. e coni. IStov Vb. 19. zlq edd. ante B M Vab Pa
F, idem vult llerw., probat Frazer, iSsTv R La, h; cett. edd. Pcd Ag Lb. — uuTiaviv
IV 35,9-36,4. 95

a7roBs5ai[j.s8'a aXY]8‘SUsiv auTw tov Xoyov, gtwOu ys xai scp’ Tj^wv sv

Atxaiap)(ioc TuppYjvwv s^supvjTai uBwp g(d{gi 0'£p[j.Gv, gutco By] 'zi o^u

W(7T£ TOV [l6}^u[3BoV, Y^p ^la [XoXu(3Bg!J pSGV, £T£(7l XaTSTYI^SV OU TUoI^vOT^.

XXXVI. ’'E(7Tt Bs £X MoD’(ovy](; 6B6? (jTaBicov p.dcT.ic^c-a £xair6v Itui

5 T7]V axpav "u6 KGpucpaaiGv ' Itu’ auT^ r\ HgXg^ x£Tirai. ^aGTYjv wxi<7£

HaXo? 6 K>.y)(7wvo?, ayaywv Ix t^(; M£yapiBG^ tgu? t6t£

auTYjv A£).£ya^. xai ty]? p.£v oux wvaTO, utug NyjXIo)? xal tc5v I^

Iwlxou n£Xoc(7y6!)V Ix[3Xy] 8'£C(;' aTUO)(a)pTq(7a^ I? ty|V op.opGv zGyzy

lvTauQ'a HgXgv tty)v Iv ’HX£1(X. Ny)X£u? ^olgiXzugccc, sc, tgctouto

10 TupOY)yay£V oc^lmilocto^ IIG7.0V xai "Op-YjpGv Iv tgi^ Itzzgv^ aGTu2


lTuovo[xd(jai Ny]>.yiI’ov. 2. ^EvTaOO^a kpov IdTtv ^AQtjVoc^ ItuixXy](7iv KGpucpao-ia?

xal oTxo? xaXoG[JL£vo? Nlc^iropo?' Iv aoTw xal 6 NIcTcop! ylypaTUTai'

xai p.v^p.a IvTO? tu6)^£(o? Igtiv aoTw, t 6 oXiyGv dTucaTrlpto i:y]? TToXgu

0pa<7G[JiYiBoG^ cpadv £lvocL 3. xai (JTUY]Xat6v Iottiv Ivto? tu61£co?‘ [3ou?

15^1 lvTauO'a -urd? NIcjiropo? xai Iti Tup6i7£pov Ny) 7.£(0!; «padv auXi^£(70'ai. £iy] 3

B’ dv 0£(7(ja).ix6v to ylvo? ttwv powv '


tg^tcov, ’I(pix>.GG tuotI (y£VG[X£vwv)

Tou nptoi:£(7i7.dou Tuairpo?* Tauira^ ydp By] xd? |3oU^ N“/]X£u? IBva Itui

6'oyairpi -^t£i tou? p.va)[JL£vou?, xal toutwv £iv£xa 6 M£Xd[XTuou? )(api^6[J.£VG?

Tw dB£}^(pw BiavTi dcpiX£i:o I? t'^v 0£(j(7a7.iav, xai IB£Q'Y] p.£V 6 tu6 tS>v

20 pOUXoXwV TOti ’IcpiX>.OU, >.a[XpdV£l [XI(t8'6v Icp’ ot? aUTW B£YjB'£VTl l|iaVT£U-

G(XTo. ’E(JTUouBdx£(7av dpa oi t6t£ tu7.oUt6v Tiva (Ju^A£y£<78'ai toioutov,

iTUTUfov xai [3oc5v dyIXa?, £i Ny] 1£U? T£ y£V£(79'ai oi (3ou? Itu£8'U[xy](7£ Td?

’Icpix>.ou xai 'HpaxX£‘i xaird Bo^av twv Iv "I[3Y]pia (5ocov Tupoo-lTa^sv E5pu(j8'£u?

IXdcai tc5v rTjpuovou [3oc5v ty]v dylT^Yjv. <I>aiv£Tai xai ’'Epu5 t6t£ Iv 4

25i;ix£>.ia Buva(jT£U(ov BpipAv outw? lyoi^ £? ird? jBoti? Td? 1^ ’Epu8'£ia? Ipwxa,

.w(JT£ xai lTudXai(7£ Tupo? Tov 'HpaxXIa dO^Xa Itui Tud^Yj xaTa8'£[j.£vo? Td?

M Va. 2. Awiaiapxsia D praef. p. XIII. 16. y£voiJi£vwv post :to,t£ aut ovto)v post

3. t6 p.6^up8ov A X K F Vb Pa R, to TOUTWV inseri iubet Herw., at oijaSv coni-

(
jLoXipSov Lb, Tov |ji6).i|38ov cett. ecld. praeter ciendum erat. 17. KpozzaiXdou La, Trpw-

B, M Ag- Pc cod. Phral. Va La, tov p.6Xu(38ov T£).dou Vb, marg. R. — o8va AXK La
B, ut voluit Sylb., est in Pd, i sup. u, Pa R. — hi libri post s8va habent iipix).ou,

deinde (jtoXupSou Pac Ag R B, [j.o)vi§8ou Pd. in R est exp. 18. £V£xa D Sch, ut solent.
— Y^P Lb cod. Phral., 8 y) om. rell. — [6] S. 19. £8£^S't, La. 21. dpd M. —
— ^tov La. — jtaT£(JTyi|£v Va Lb. t6t£ om. M Va R, in hoc est sup. lin.

4. 8e xai £x Vb. 5. wxY)a£ Va. — TluXa? addit. 22. t£ om. La. — ImQ-upnQaa? R
voluerunt Palmer, et Heyne. 6. xXijawvoc Va Pcd Ag M Lb, in R £ sup. i, Im-
Vb La, Y] sup. u Vb. — tou? apy^ovTa? Ag. S'U[j.Y]a£ La, £7r£b'U|Jirja£ Pa, £TU£b'up.ia£? Vb.
— T£ TO (sic) M. 9. T^ olziq. La, t^ 24. IXdaa? Va. 26. Inzldaai A Pacd Ag
VY)X£ia Va. — i,<; touto Lb Va R, in hoc <j Va Lab, in Pa sup. lin. Ticcliaai, ut videtur,
sup. ou. 10. 0 [j.Y)po? Va M, op.opo? La. d7r£Xdaai Vb, £Ti£Adaa? M R, £TudXaicj£ cett.
96 MEIIHNIAKA.

T£ zccjza; xat ap/Y,v ty,v sauToD. ::£7roi*/]X£ Bs zal "Op/r^po- Iv 'IXiaBt,

(bc ’IcpiBap.a^ 6 AvTYjVopoc Ta TupwTa t65v sBvojv sxaTov |3ot)!; tw ;:£vQ‘£pw

Boiy^. Taura ij.£v tov Xoyov [xoi |3£j3aioT, tou- t6t£ /atp£tv [xaliGTa
5 av0‘pOJTO’J^. Ev£IJ.OVTO £[J.01 BoX£Tv, OCl TuU NYjX£W^ (iou^ £V TY, ’j7:£popia

ra TG>.Aa' ’j::6'j»a[j.[j,6£ t£ y«P (b; Irirav */) twv II-jAiojv /wpa, xai5
Toav [iourlv ou/^ txavr, TOGa’jT*/]v ?:(xpi'/zGb'ca. [j.apT’jp£T ^£ p.oi xai "Op-Y^poc
£V [XVYj[J.Y, N£(7T0p0C £TlA£YWV (XEl j3a(7I,X£a aUTGV Yjp.a0‘6£VTO^ £iva!. 11’jXoU.

6 4. Tcu Xipivoc B'£ •/] I(paxT-/)pia v9](jo? TpG[i£[iX'/]Tai, xa8'ar£p tgu opp-Gu
TGU AyjXicOV Y] 'pY,V£ia. £GlXaTL ^£ dl av0'pOJT£La!, TU/ai Xal /(Opia T£(0^

dy^UiGGd £^ BGCav TpGYj/£Va!,. Ka(pY]p£tOC T£ EupGia


Y^p £TTIV GVGp.a TGU £V 10

TGTc (7'JV AYap.£p-VGVl Ea}.YjCTIV £TlY£VGp.£VG'J /£ip.WVG^ £VTaU&'a, EXGpi^GVTG

£^ MXigu’ U*UTTa}.£iav t£ ty;/ £ 7:1 Aa7.ap.Tvi LTp.£v aTG7.Gp.£V(ov £v aur^ twv


cbrauTtoc xai ty,v AoaxTY^piav tg aT'j/Yjp.a tg Aax£Baip.Gviojv

YV(bp!,[j,Gv tgT? TaGiv £TGiA<7£v. WO-YjVaTGi ^£ xa\ NtxYjC av£0-rpxav aY«7.p.a


£v axpGTGX£i /a7vXGUv £c p,vYjp.Y,v Toiv £v TY, AoaxTY,pia. 15

7 5. ’A(pixGp.£V(ov ^£ £; KuTapima; £x IIuIgu goigi “YjYy^ Otg ty, t:g7.£i

t7.Yj(7lgv ^^'a/.acrTYj^ Ittl’ puYjvai §£ Aigvuto) tg uB(op Xiyo'JGi (/'jpTco T7.Y,^avTi

££ t7,V Y‘7;'A xai ETl TGUTO) AlGVUTiaBa GVGp.a‘:^G'J<7L T-7,V TTr/pY;/. £(7Tl ^£ xai
’AtgX7.(ovg^ £v KuTapimaTc i£pGv xat \\b%yoic £Tix7.y,Tiv KuTapiTCiac. Iv

^£ Au7.covi xa7.G’jp.£V(o vaG^ \\cx7.y,7:!,gu xai aY«7.p.a ettlv A’j7.(ovig’j. xara20


TGUTG G TGTa[J.G£ Y^ NiSa p,£Ta‘£’J TYjC T£ iM£T(T/;Via£ Y^^Y, Xai TYjC ’H7.£iac
Bl£££1(71V.

edcl. e corr. Xyl. 1. tou sauTOv Vb, 3. I codd. edd. praeter D Sch, qui 'PurTaXeiav
^?6 vti Vb M R Pa, marg. R 8oi£'. yp-, marg. !
scribunt, ut erat I 36, 2. — aToXoyouiJievtov
*Pa 8oir,. — [xdh.azoL yaipsiv eilil. ante H M R, supra vers, in R droXov, idem ad marg.
La, marg. R, y^aipciv fjiaMjTa cctt. edd. codd. aT:oX(.)af^(ov, sic Vb Pa, dToXouij-fvfov Va,
4. ij.ot Vb. 5. La. (>, ixavT^v d::oAW[X£V(.)v La, Xo sup. oX et ou sup. sequ.
^ bi. — TOjauTaic coni. B, probat Sch pracf., (.), d-oXXoixEVfov Pd, priore X expunct., a-r.o-

mihi quoque placet, tocovtt.v Va. ~ tzol^I- !


XojXEvMv Pc. 13. d*o-rjyT,jxa Ag Pd. — twv
yzaboii edd. ante Sniai., B Pa Vb La R, Xax. Pctl Ag La. 14. ^Al^r.vaToi §£
r.T-pcizihl^OL'. Smai. S\V D Sch Pcd Ag Lb llcpay.rr.pia ut verba e margine illata

M Ag \'a Vn. 7. aid Lb Vn M Pcd Ag, uncis notari iubet Sch pracf. — dv£S'£jav
ad edd. codd. cett. J). pr.vsia Lab Vb La. 16. KvTapiasia; et KuTap'.7s*'ai^ edd.
Pac R, p£i\£ia Pd, r, sup. £i prior. — av!>pto- ante S R ^'ab Lab Pcd, yurapisaiav
Tiiai \ b, avl^pcoTUvai vel avti'p(o::£'.oi maluit x.'jr:api7J(a'.; M, RuTapicrsid^ et Ku"apisaiaTc
Sylb., illud saepius invenitur apud Paus,, cf. I cett. edd. Ag. 17. £v. pro Izz'. M Lb Pc.
17, 1. IV 4, 7. 2P, 9. 30, 5. VIII 2,6. — y wpia 18. £-'i Touvo La Pa. — verba y.ai £"i 'Outo
T£ (b; La. 10. -poTjy^ai C M Pacd \b Lab TT,v TT^yrjV habet Pa ad marg. — tTjV

R Vn, 7:por;/^9'Tr;, ai sup. r;. Ag, -por,y£vai A •,'Tv Ag. 21. T£ om. Vb Ag La. 22. TcXcc
Va, marg. R cett. edd. H. zo~; om. La. — tc5v |X£77r,v',y.(ov vou T£tapTOU Xoyou Ag, •:£Xoc

X£tp.Svo^ om. Lb M R, habet ad marg. R. TOV B®'-» Pc.


( 0? om. M. 12. 4>iTTaXiav Va, ^PuTraXiav |
Anmerkuiigen zum vierten Buche.
Das vierte Buch, von Pausanias rj Msaayjvia ju77pa(p7] (xa ijo^xa s? Meaarj-
viou?, s. die Vorbemerkung Bd. I S. 115) genannt, unterscheidet sich
von den iibrigen Biichern durcli die Diirftigkeit des periegetischen Teiles,

der nur die Kapitel 30 36 umfasst, sodass mehr ais vier Ftinftel der
Geschiclite zufallen. Es fehlte ebeii in Messenien an hinreicbender Fulle
des Materials, ein Umstand, der sich aus den Schicksalen des Landes, das
eine eigentliche Blute nie gehabt hat, leicht erklart; durch die Ausfuhrlich-
keit des historischen Teiles, der einzigen zusammenhangenden Darstellung
der alteren messenischen Geschichte vom Eindringen der Dorier bis zur
Unterjochung des Landes durcli die Spartaner, die uns erhalten ist, wurde
erreicht, dass das Buch dennoch einen normalen Umfang erhielt, s. Heber-
dey 63. Daneben lasst die Lebendigkeit der Darstellung, sowie das teil-
nehmende Gefiihl, welches sich iiberall ausspricht, erkennen, dass der tra-
gische Gegenstand an sich den Verfasser fesselte, s. Curtius II 187. Litte-
rarisch ist darum die Erzahlung des Pausanias von Interesse, dagegen
fehlt ihr, soweit sie die altere messenische Geschichte behandelt, die sach-
liche Zuverlassigkeit; was Pausanias ausfiihrlich und andere vor ihm frag-
mentarisch berichten, ist in Anlehnung an den euripideischen Kresphontes
und auf Grund diirftiger und unklarer Erinnerungen in der Hauptsache erst
nach Wiederherstellung Messenes entstanden, s. hieriiber namentlich Niese
Herm. XXVI Iff.

Gap. I.
Die Choiriosschlucht Grenze Me s seni ens.
Messene, Triopas’
Tochter, giebt dem Land den Xamen. Andania der Kdnigssitz.
Es hat keine Stadt Messene vor Erbauung der jetzigen ge-
geben. Der Geheimdienst der grossen Gdttinnen von Kaukon
eingefiihrt, von Lykos, Pandions Sohn, mehr zu Ehren ge-
bracht und spater von Methapos neu geordnet.

Der Anfang des Buches „kmipft an den Schluss der Lakonika an,

bezeichnenderweise aber nicht an das zuletzt genannte Alagonia, sondern


an Gerenia. Es soli eben nicht ein begonnener Weg fortgesetzt, sondern
die politische Grenze angegeben 'werden, auf welche Paus. besonderes
Gewicht legt.“ Heberdey a. a. O.'
7
Pausanias II.
98 IV 1,1-5.

S. 1,1. Msaairjviou o£ Tcpoc x^v acpsxspav xfjV aTTOv£|XTfj0^£ijav utto xoij ^aji-
Xew? eg ro da Pausanias ausser Kardamyle und Gerenia
Aaxwvtxov opoi xxX.,

(III 26, 7f.) auch Leuktra und Pephnos ais nach der Behauptung der —
Messenier —
ursprunglich messenisch bezeichnet (III 26, 6. 3), so scheint
das durch den paad£Ub, d. h. Augustus, von Messenien abgetrennte Stuck
des Kiistenlandes bis nach Pephnos, d. h. bis zur Miindung des Fliisscbens
Pamisos an der Ostkiiste des messenischen Busens, gereicht zu haben.
Auch aus Strabo VIII 361 lasst sich scbliessen, dass der Pamisos seit
Philipps Entscheidung die Grenze zwischen Lakonien und Messenien bil-
dete; eben darum nennt auch Tbeopompos frg. 192 Thalamai eine messe-
nische Stadt. Bemerkenswert ist, dass bei dieser Neuordnung nach IV
30,2 und 31,1 die Messenier auch diesseits der Choiriossclilucht eine Ein-
busse erlitten, indem die Stadte Thuria und Pharai ihre Freiheit an die
Bewohner von Sparta verloren, vgl. Bd. I zu S. 734,19 und iiber den ager
Dentheliates zu IV 31,1.
S. 1,2. Statt opoi erwartet man eher den Singularis, wie z. B. V
6,3, doch vgl. I 29,6 — xax£Xa^£v d7ro9av£iv — x£xa 7 |X£vou^, Ivila — eijI —
dpoi, 38,8. 44,10. II 34,6. 12. III 23,2. IV 4,2. 22,7 u. s.

S. 1,3. Xotpio^ vaTTY) ist eine enge, vom Choiros, dem heutigen
Bache von Sandava durchflossene Schluclit, welclie Augustus ais Grenz-
scheide zwischen Lakonien und Messenien festsetzte, vgl. Gap. 30,1. Leake
I 330; Pelop. 186. Curtius II 160; 194 A. 34; 286. Bursian II 154.

S. 1,4. Zu Lelex vgl. III 1,1, zu Myles ebd. und III 20,2, zu Po-
lykaon III 1,1; in Gap. 2,1 sagt Pausanias, dass die altern genealogischen
Dichtungen Polykaon und Messene iibergehen, also sind die beiden spatere
Erfindung, falis sie nicht von der Voikspoesie geschalfen waren, s. Niese
a. a. 0. 16 A. 3.

S. 1,7. Zu Triopas, nach Paus. dem fiinften in der Reihe der argei-
ischen Konige, vgl. II 16,1, Bd. I zu S. 420,5.
S. 1,8. 9 povooja mit oder ohne |i-£-'a s. Bd. I zu S. 26,5.
S. 1,11. £X£ibr] xr^ Mejjt^vy] xo ovo|i.a d“o xr^ lIoAoxdovo? yo'^ouy.6g, in
Wirklichkeit bedeutet M£jjr'vrj so viel wie ixzj6'(ouoc, Mittelland, s. Ross
Konigsreisen I 203 A. 2. Curtius 188 A. 6.
S. 1,13. Zur Lage von Andania vgl. Gap. 33,6.
S. 1,16. £v xaxaXr>/(o x(ov £^ iXtov d'f txo[X£vwv xxX., die Stelle findet sich
II. II 591 fi’.

S. 2,1. £v ’0d’jc73£i^ xxX., gemeint sind die Stellen XXI 18. 15fg. und

III 488 fg.; die erste Stelle beweist iibrigens nichts, denn MEjjr^vtoi wiirden
auch die Bewohner einer Stadt Messene heissen. Dass durch die Kom-
'bination der beiden andern Stellen Messene ais Landname erwiesen sei,
sagt auch Strab. \TI1 367 die Bemerkung ist nicht liberflussig, da die
;

landlaufige Vorstellung dahin ging, dass schon Kresphontes die Stadt


Messene gegriindet habe, vgl. Piat. Legg. 683 D. Isocr. 6, 22.
S. 2,12. xa opyia xopL^wv xxX., iiber die Weihen zu Andania sind wir
unterrichtet durch die zuerst von H. Sauppe iti den Abhandlungen der
Giitt. Ges. d. AViss. —
VIII (1860) 217 274 (Ausgew. Schriften von Sauppe
S. 1,1—2,13. 99

261 — 307, auch ais besondere Schrift: Die Mysterieninschrift aus Andania,
Gottingen 1860, darnach zitieren wir) imd seitber von Foucart bei Le Bas-
Foucart 326a, Cauer Del. ‘^47, Dittenberger Sylloge 338 und R. Meister
in der Sammlung d. griecb. Dial. Inschr. III 2,124 ff. edierte Mysterien-
inschrift, die im Jahre 1858 zehn Minuten siidlich von dem Dorfchen Kon-
stantinoi an einem Orte namens Ka[xapai? oder KscpaXoppucji in der Nahe des
alten Andania aufgefunden wurde.

S. 2,13. Tu)v pisYaXwv 0£o)v, da Paus. uberall von den Weihen der grossen
Gottinnen zu Andania spricht (Gap. 14,1. 27,6. 33,5. VIII 31,1), d. h., der
Demeter und Persephone, so sind nattirlich die vorkommenden Genitive twv
jL£
| 7 dX(jDv Oswv (§ 6. 2,6. 3,10. 15,7. 16,2. 26,8) ebenso zu erklfen; nun lehrt
aber die Inschrift, dass neben Demeter, Hermes, Apollon Karneios und
Hagna oi 0soi es seien, denen die Mysterien gelten. Nach Sauppe
S. 43ff., dem sich Cauer a. a. 0. S. 40, Dittenberger a. a. O. Anm. 26,
R. Meister a. a. O. S. 137 u. A. anschliessen, sind dies die Kabiren;
er vergleicht namentlich Dionys. Hal. A. I 69 ra p-sv ouv sk MxaXiav utu’

Aiveiou xopujiHvTa ispa — 7 pdcpa> xaiv x£ p-£ 7 dX(ov 0£u>v £ixova? £ivai, ou? 2ap.o-
Opax£? 'EXX tqvwv jJidXtJxa opYia^ouaiv. Diod. IV 49 xoi)?
6’
’ Ap^ovatixa? cpaalv —
sk 2 ajxoilp 7 XY]v xopucjh^vai xai xok \is'{dkoi(; 0£ot? xa? £uya? aTroSovxa? TrdXtv dva-
ih£ivai xa? cpiaXa^ zk xo x£[x£vo?. Topffer dagegen Att. Gen. 220 sieht
in diesen \iz^dloi Qzoi die Dioskuren, auf deren Dienst gerade die Messe-
nier die altesten Anspriiche erhoben, s. Paus. III 26,3. IV 31,9 und vgl.
I 31,1 K£cpaXr]jt o£ oi Aioaxoupoi vofxtCovxai p-dXiaxa. M£ 7 aXou? 7 ocp oi xaux-^
0£ou? ovop-dCoujiv. Diese Ansicht hat viel fiir sich,doch werden spater, in helle-
nistischer Zeit, in Andania wie anderwarts die Dioskuren ftir Kabiren ge-
golten haben, vgl. Preli er-Robert 749 A. 5; 862. Zeugnisse fiir die Ver-
mischung der Dioskuren mit den Kabiren s. Furtwangler bei Roscher I
1164. Nun meint aber Sauppe, Paus. habe hier das Versehen begangen,
die }x£
7 dXai 0£ai an die Stelle der
p.£ 7 dXoi 0£oi zu setzen (Topffer a. a. O,

220 hat Sauppe missverstanden; dieser nimmt keineswegs an, Paus. habe
sich im Ausdruck versehen, indem er die feminine und maskuline Form
verwechselte); dies anzunehmen waren wir aber doch nar dann genotigt,
wenn die erstern zur Zeit des Paus. durch die letztern verdrangt gewesen
waren, was nicht der Fall ist. Wie in Theben der Kabirenkult dem De-
meterdienst nur beigesellt wurde, nicht aber diesen verdrangte, so wird
das auch hier geschehen sein, vgl. IV 1,7. IX 25,6.

ebd. Kauxwv ^>^h£v £? ’EX£uaTvo? xxX., Topffer a. a. O. 215 fiP. hat


gezeigt, dass Kaukon in der echten, alteren Sage vielmehr ein peloponne-
«ischer Stammesheros war und dass, was Paus. berichtet, spate Erfindung
ist; Lepreos, der Eponymos der Stadt Lepreon, ist sein Sohn (Athen. X
412 A. Ael. V. h. I 24) und in der Lepreatis hatte Kaukon sein Grab
(Strab. VIII 345. Paus. V 5,5), d. h. in der Gegend, wo die Kaux«>v£?, die

ultesten Bewohner Triphyliens, ihre Wohnsitze hatten (Her. IV 148); er-


funden ist auch sein Vater Kelainos, der wohl sicher identisch ist mit KoXaivo?
I 31,5. IV 34,7 (Topffer a. a. O. 217); die peloponnesische Sage giebt
7*
100 IV 1, 5-2,1.

ihm den Lykaon (Apoll. III 8,1- Tzetz. Lyk. 481) oder den Poseidon zum
Vater (Athen. a. a. 0.).
S. 2,11- d)Xuov — rodoa ehou vgl. zu I 31,4.
ebd. o[JLvoc Mou^atoo Auxoixioat^ Tronrjbsk h Arjfxyjtpa nacli I 22,7
das einzige von den ilim zugeschriebenen Gedicliten, das Paus. fur siclier

ecbt balt.
S. 2,16. Zu Lykos vgl. I 19,3. Nacli IV 2,6 hat er die Weihen
der grossen Gdttimien auch dem Aphareus von Arene mitgeteilt und nacli
IV 20,4 den Messeniern im ersten Kriege durcli seine Orakelspriiclie Mut
gemacbt.
2,17.
S. Der Wald des Lykos, von Dichter Rliianos ('s. unten
Gap, 6 und Meineke Anal. Alexandr. 198) zusammen iiiit dem Elaion-
Gebirge genannt, wird von Hanriot lieclierches sur la topograpliie des
demes de 1’Atticjue 185 (s. Topffer a, a. 0. 215 A. 1) umsonst am Brilettos
gesucbt; er lag auf der niesseniscben Seite jenes, die Grenze zwiscben
Arkadien und Messenien bildenden Gebirges; nocli beute soli eine Sclilucht
dort Drynia lieissen, Curtius I 344 A. 30. II 153; doch wird die An-
nabme von Curtius, dass der Name Elaion aucli auf die am linken Ufer
der Xeda belegenen Gebirge auszudebnen sei (II 130), von Conze-
Micliaelis A. d. I. XXXIII 57 und Bursian II 156 A. 2 in ZweifeI
gezogen. Naheres dazu VIII 42,1.
S. 2,18. IJber Khianos s. Cap. 6.

S. 2,22. (x£T£xojfxr, -£ — MeiD-o; £-Ttv a, dieser Mysterien-


stifter jVIetIiapos (nacli Kaibel Gott. Gei. Anz. 1892, 103 =
aus Athen ist eine anderweitig niclit bekaiinte Personlicbkeit; was Paus.
iiber ilin bericlitet, stammt wobi alles aus dem Epigramm, und wir diirfen
nocli weiter aus dem Standort der Bildsaule scliliessen, dass Metliapos
ein Lykomide gewesen denn dass jene sicli in dem lieiligen Hause
sei;

dieses Gescblecbts befand und niclit in Andania, wie Lobeck


in Plilya

Agaopli. p. 982 und audere nacli ihm annalimen, liat Sauppe zweifellos
riclitig vermutet. Uie Zeit des IMethapos liisst sicli niclit init Siclierlieit
bestimmen; die einen lialten ihn fiir einen Gesellen des Onomakritos, in

dessen Kreis er an sicli niclit iibel passen wiirde (Welcker AescliyL


Tril. 270, 0. Kern Hermes XXV 12), walirend andere (Preller Dem.
und Pers. 148. Curtius II 153, Sauppe, Topffer a. a. 0. 218) der
habe erst zur Zeit des Epameinondas
walirscbeinliclieren Ansiclit sind, er
gelebt, ais nacb Wiederlierstellung Messeniens die alten Kulte erneuert
wurden. Paus. selbst sclieint ilm fiir alter ais Epameinondas gelialten
zu liabeii, wir miissten denn, wozu kein Grund vorliegt, ilm mit Bloch
bei Roscber 2536 der Inkonsequenz zeilien; die Einfiilirang des Gelieira-
II

dienstes der Kabiren in Theben, welclie Paus. dem Methapos zusclireibt,


war namlicli nacli IX 25,9 zur Zeit des Mardonios sclion vollzogen. Ist
Metliapos in Wabrlieit in’s vierte Jalirliundert zu setzen, so hat er in

Theben den Kabirenkult niclit eingefiihrt, sondern nur neu gestaltet.

Wahrscheinlich ist dieser Methapos der Urheber der genealogischen Ver-


kniipfung des Kaukon mit dem Autochthonen Phlyos, sowie der Her-
S. 2,13—4,6. 101

leitung der andanischen Mysterieu aus Attika; nicht uralte Uberlieferung,


sondern spatere Erfindung haben wir hier.

S. 3,3. ilber das attische Priestergeschlecht der Lykomiden, das


«ich von Lykos herleitet, s. Bd. I 251 zu I 22,7. Das xXiaiov derselben
war wohl eher ein Gesellschaftshaus ais eine Kapelle.

S. 3,5. ff. Zum Epigramm vgl. den Appar. erit. Die viXeuha bezieht
Sauppe auf die Irren der Deineter und die in der Mysterienfeier die-
selben naclibildenden Aufziige; dagegen spricht aber der Genitiv Koopa?, der
auch von xeXsuha abhangt, ohne bei dieser Erklarung zu ilim zu passen;
asp-v^?, welches Sauppe Verweisung auf I 31,4 erganzen will, wird
rait

durch die dort erwahnten keiner Weise empfohlen; jxs-jfaXYj? darf


Ssp-vai in

Tiicht vorsclilagen wer das folgende [xs^aXaicji unbeanstandet lasst, und


,

dass einzuschalten sei, also das Wort, rait dera in Andania die Kore
sclileclithin bezeichnet wurde, ist erst reclit unwalirscheinlich. Vorzuziehen
ist diesen Vorsehlagen und auch der Annahine, dass ein Verbum ausge-
fallen sei,Konjektur von Lobeck, die das sonst undeutliche xsXsuha
die
verstandlich macht; zu denken ware an Bahnen, die dem Wettkampf dienten;
dass aber Wettkampfe zur Zeit der Festfeier stattfanden, zeigt die Er-

wahnung von Agonotheten 29 der Mysterieninschrift.


in Z. — Das Epi-
theton 7:pwTr>/ovo? hat die Tochter der Demeter in Phlya, wo sie neben
ihrer Mutter Ay][X 7]ty)p ’Aveaiowpa verehrt wurde, vgl. T 31,4; in Andania
war ihr Narae 'A^va, s. die Inschrift Z. 23.
S. 3,8. OXuaoEw ist durch Elision des t entstanden aus OXuia-oso),

vgl. Angermann in G. Curtius Studien I 1,27.

Gap. II.

Paus. hemiiht sich umsonst zu erfahren, welche Kinder Poly-


kaon von der Messene gehabt habe. Perieres, Melaneus,
Oichalia. Aphareus und Leukippos, Sohne des Perieres, er-
halten die Herrschaft iiber Messenien. Die Stadt Arene. Lykos,
Sohn des Pandion, unterrichtet den Aphareus in den Weihen
der grossen Gottinnen in Andania. Aphareus’ Sohne. Die
drei Frauen, die sich nach dem Tode ihrer Manner das Leben
genommen haben.
S. 4,6. Wenn Paus. wirklich um einer nicht einmal besonders wichtigen
Frage willen die Eoien, die Naupaktien, die Genealogien des Kinaithon und
Asios durchlas, so wird umhin konnen, seinen Fleiss und seine
man nicht
Gewissenhaftigkeit anzuerkeniien. Zu den Eoien s. die Bemerkung Bd. I zu
S. 421,9; zitiert sind sie von Paus. II 2,3. 16,4. VI 21,10. IX 36,7. 40,5 f.
X31,3; dass der iibliche Zusatz ixeyaXai fehlt, ist wohl der Ungenauigkeit des
102 IV 2,1-4.

Paus. selbst zuzuschreiben. Die NauTraxTia aus cleiien Paus. nur eine
Stelle erwabnt, II 3,9, haben einen imbekannten Verfasser; gemeiniglich
schrieb man sie einem MiXr^^ioc zu, jedocli liielt Charon von Lamp-

sakos den Karkinos aus Naupaktos fiir den Verfasser, und Paus. billigt
diese Ansicht, da man durchaus nicbt einselien kdnne, wieso ein Milesier
STTSjiv 7r£TrotTj|X£vot; 7 ovai'/a? den Titel Naorra/Tia batte geben kdnnen, X
38,11. Nach A. Fick Hes. Gedicbte Fassung und
in ibrer urspriinglicben

Sprachform vviederbergestellt 85 waren die NaozaxTiaETrr, ein WerkdesKerkops,.


der nach Aristoteles bei Diog. v. L. II 46 ein Zeitgenosse und Rival
des liesiod war und auf den nacli Fick auch die jetzige Fassung der
Tbeogonie und der Erga zuriickzufiiliren ware. Kinaitlion und Asios hat —
Paus. in genealogischen Dingen init Vorliebe zu Rate gezogen, vgl. II
3,9. 18,6. VIII 53,5; II 6,4. 5. 29,4. III 13,8. V 17,8. VII 4,1. VIII
1,4. IX 23,6.
S. 4,9. lloXuxaova oiov Bootoo xtX., Paus. erkennt also in dieser An-
gabe der Eoien nicbt einen Widerspruch init der Fberlieferung, welclie-
den Polykaon zu einem Sohn des Lelex macbt (Cap. 1,1), sondern er siebt
in diesem Sohn des Butes eine audere Personlicbkeit. Ub unter Butes der
bekannte Stammvater des Geschleclits der Eteobutaden zu versteben sei,

wie Engelmann bei Roscher I 837 annimmt, muss dabingestellt bleiben;.


im Katalog war dieser erwabnt.
S. 4,13. IlEptT^pTjv Tov AioXoo [lotJiXEa £-a 7 ovTat, d. h. nachdem fiinf Ge-
sclilecliter der lelegischen Polykaoniden geberrscht liatten, beginnt ein
zweiter Absclinitt der Landesgeschichte mit dem l^inwandern aiolisclier

Geschlechter unter Perieres.


S. 4,14. M£Xav£’j;, eine Liclitgottheit; wie er, so ist auch sein Sohn
Eurytos, der binwiederum einen Sohn Toxeus batte, ein vortreffliclier Bogen-
schiitze. Sohn des Arkesilaos lieisst er bei Pherekydes im Scliol. zu Soplu
Trach. 354 (frg. 34 bei Mulier). Wie hier Melaneus mit dem messenischen
Oichalia in Verbindung gesetzt wird, so liat er nach einer andern Sage
Eretria gegriindet, in dessen Gebiet das nacbher erwabnte eiiboiisclie

Oichalia gelegen haben soli, Steph. B. s. ’Ep£Tpia. Strab. X 447 a. E. 448.


S. 4,15. To Kapvajiov, iiber seine zu Cap. 33,4, wo dieselbe
Lage vgl.

Namensform sicli tindet, ebenso VIII 35,1, vgl. den Appar, erit.
ebd. Der Name Oichalia kebrt in verscliiedenen Gegenden wieder,
aber sicher bezeugt ist nur die von Strabo im Gebiet von Trachis erwabnte
Stadt (X 448, s. auch Steph. B. s. v.), vgl. die Inschrift von Hypata in

A. M. IV. 209 Eurytos sollen mehrere andere Stadte dieses


ff. Sitz des
Namens gewesen sein; im thessalischen Oichalia am Peneios war die Sage
wohl urspriinglich zu Ilause, vgl. Ilom. II. II 730. Strab. VIII 339. Otfr.
Mulier Dor. I 413. Fiir das messenische Oichalia scheinen Hom. II. II

596 und Od. XXI 13 zu sprechen, und sicher thut dies Pherekydes beim
Schol. Soph. Trach. 354, vgl. Strab. VIII 350; fiir das euboiische Kreo-
phylos, an den sich Soph. Trach. 74 und Hekataios anschliessen, vgl.

Strab. X 448; doch war es nach Strabo 1X 438 streitig, welche Stadt Kre-
ophylos gemeint habe; vgl. auch Steph. B. s. Or/aXta und Plin. h. n. IV
S. 4, 6-5, 9. 103

15 und 64. Endlich galt Eurytos auch ais Eponymos des aitolischen Volks-
stamms der Euiytanen, in deren Gebiet es ebenfalls ein Oicbalia gegeben
haben soli, vgl. Nikander und Aristoteles bei Tzetzes Lyk. 799. Strab. X 448.
S. 4,18. Y]X£i 7ap 6^ £? d[X'fiapYjTYja(,v xwv Iv xt] 'EXXaot xa TtXsiio, daruber
klagt Paus. ofter, vgl. I 38,7. VIII 53,5. IX 16,7.
S. 5,1. Der durch Schuld der Uberlieferung ausgefallene Eupolwv
X070?, mit das Epos des Kreopbylos von Samos iibereinstimmte, be-
dem
hauptete, dass Oicbalia in Euboia liege. Zweifellos scbilderte diese Hera-

kleia, wie Herakles, weil ibm die Hand der Iole betrugerischer Weise ver-
weigert worden war, die Stadt des Eurytos zerstorte, und war also identiscb
mit der Or/aXia? aXwau, ais deren Verfasser neben Kreopbylos aucb Homer
genannt wurde, vgl. Strab. XIV 638.
ebd. £v X/up {xotp? x^? ’Epexpix^?, vgl. Stepb. B. s. 2xia?- saxi xod

2x101 TtoXr/viov Eu[5o(as.

S. 5,4. xwv oaxaiv sivsxa xwv Eupuxou, vgl. Gap. 33,5.


S. 5,7. TtoXiv (oxusv ’
Api^vYjv dTTo x^c OipoiXou 7uvaixo?, kurz fur loxias xs

xai (bvojjiaasv Wpr|vrp^ wie z. B. II 1,2; die Breviloquenz kebrt ofter wieder,
s. z. B. V 1,4. VIII 4,5. 38,3.

S. 5,8. auxob os -(uvatxb? x^? aux^? xai dSsXcp^? 6p.o|xr)xpia?, zum rascbern
Verstandnis aucb fur Gap. 3,1 geben wir den Stammbaum:
Aiolos

Neleus Leukippos Apbareus Arene Tyndareos

Nestor Lynkeus Idas Dioskuren.


S. 5,9. sv x'^ ’Ap7oXi6i soiqXujas xai sv x^ Aaxwvix^ au-^Ypacp^, vgl. II

21,7. III 1,4; damit ist also gesagt, dass das vierte Bucb spater ais das

zweite und das dritte gescbrieben sei; es ist iiberbaupt langst erkannt,
dass wir die Bucber in der Reibenfolge vor uns baben, in der sie ge-
scbrieben worden sind, s. die Zusammenstellungen von Siebelis im Kommen-
tar vor den einzelnen Bucbern, Gurlitt 1, Kruger Theologumena Pau-
saniae 10 n. 3, die Sammlung der Belegstellen bei Frazer I p. XVII n. 5
(das erste Bucb ist vor dem zweiten gescbrieben, vgl. II 19,8. 21,4. 23,6.
32,3; das zweite vor dem dritten III 6,9. 10,5; das dritte vor dem
vierten

in 7,5. 15,10. IV 2,4; das funfte vor dem secbsten; das secbste vor dem
siebenten VI 3,8. 8,5; das siebente vor dem acbten VII 7,4. 8,6; das acbte

vor dem neunten IX 41,2 und das neunte vor dem zebnten X 32,10).
Frazer fugt nocb folgende die Tbatsacbe bestatigenden Stellen bei: I 24,5.
III 11,1. 17,3. IV 29,1. 12. V 15,4. 18,8. 27,9. VI 2,4. VII 20,6. VID 5,1.
31,1. 37,1. 48,2. 52,5. IX 14,5. 19,2. X 9,2. 19,5. 37,4. 38,10; bierzu lassen
sicb nocb viele andere Stellen fiigen, in denen ebenfalls auf in fruberen

Bucbern Gesagtes zuriickgegrififen oder auf spater zu Sagendes verwiesen


104 IV 2, 4-3, 2.

wird, wie: II 1,4. JII 1,1. IV 28,3. 31,7. 9. V 10,4. 16,4. VI 4,10. VII 3,4.
VIII 25,11. 27,11. IX 5,5. 6,5. X 24,4.
S. 5,11. Uber Arene s. V 6,2.

ebd. Nr/sa xov Kpr,i>£ojc — £;



ItoAxou Xeleus war
mit seinem Bruder, der dem Vater Kretheus in der Ilerrscliaft iiber lolkos
folgte, in Streit geraten; darum zog er mit einer grossen Zalil Vertriebener
nach dem Peloponnes, Diod. IV 68; Kretlieus wird anch IX 36,8 ais Vater
genannt; dagegen zeugt nach Od. XI 235 ff. Apoll. I 9,8 Poseidon mit Tyro,
der Tocbter des Salmoneus, die Zwillinge Xeleus und l^elias; bei Ilygiii.
f. 10. 14 heisst der Vater Hippokoon. — Apliareus und Xeleus sind Vettern,
beider Grossvater ist Aiolos, ilire Vater Perieres und Kretheus sind dessen
Sohne, § 2.

S. 5,13. a/.Xca xs r^^av -oXsi-: xod lloXo;, nach dem Scbiffskatalog


591 ft'. geliorten zum pyliscben Keiclie ausser Pylos: Arene, Tliryon, Aipy,
Kyparisseeis, Amphigeneia, Pteleos, Ilelos und Dorion. Pylos ist niclit,

wie Strabo meinte (VllI 349 6'.), das tripbyliscbe, aucli nicbt die Stadt in
Elis am Peneios, sondern lag bei Lepreon auf dem Vorgebirge Koryphasion
an der Bucht von Xavarin, wo sicli noeli die (Irotte des Xestor, eine ge-
niumige 4’roptsteinli6lile, betindet, s. Leake 416 6. Uurtius 174 6‘.
I

197. Viscber 436 t. Bursian 177. Lollinglin Badeker 189; vgl. die Xote
zu (bip. 36,2.

S. 5,16. ir£ 0 £i;£ — i-ioiixvoxo, das Medium wird zur Aliwechslung


verwendet, nicbt zur DitVerenzierung der Bedeutung, vgl. Cap. 27,5.
S. 5,18. liber Andania s. Uap. 33,6.
S. 5,20. Die S«iline des Aphareus, Idas, der Sehende, und Lynkeus,
der Lucbsaugige (W. Xox), sind messeniscbe Licbtgottbeitcn, wie die Dios-
kuren lakedaimonische, und wenn <lie Uakedaimonier das Grali jener in

Sparta zeigten (III 13,1), wie sie aucb das pvr,|xa des Ajiliareus nach Sparta
verlegten (III 11,11), so spriclit sicli liierin nach Drexler bei Kosclier
II 100 das Bestreben aus, wie das Land Messenien, so aucb dessen Besitz
an Sagen sicli anzueignen, aut’ dass Messenien ganz und gar in Lakonien
autgelie. Idas wird bei Ilomer xapxisxo^ s-r/bovtojv avopojv genannt (II. IX
558), heisst er bei Apoll. Kli. I 151, xapx£po^ bei Tlieocr. 22,140.
Die Pindarstelle steht X. 10,115; es wird daselbst bericbtet, Lynkeus liabe
vom Taygeton aus den Kastor in einer liolilen Eiclie sitzen sehen.
S. 6,1. loa ^jk kXsoraxpav »l’jYax£pa £x .Map7rr'3jrp, um die Marpessa
liat Idas mit Apollon gestritten; da Zeus die Kampfenden tremite und der
Marpessa die Wabl zwisclien beiden freistellte, walilte sie den Sterblichen
aus Furclit, der Gott mocbte sie, wenn sie ait geworden, verlassen, s. II.

IX 5566’. mit Scliol. Apoll. I 7,8.Die Sage war sclion auf dem Kypselos-
Kasten dargestellt (V 18,2) und 6ndet sicli oft auf Vasen, vgl. Preller-
Kobert 275 A. 2. Idas wird von Zeus mit dem Blitz erschlagen, Apoll.
III 11; dass seine Gattin sicli darauf selbst den Tod gegeben, wird sonst
niclit bezengt; vielleiclit liegt eine Verwechselung mit Altliaia zu Grunde,

die wie Kleopatra nach dem Tode des Meleager sicli erhangte, Apoll. I 8,3.

S. 6,3. rpioxo; £xoX|xrj3£, vgl. Honi. II. II 702.


S. 5,9—6,14. 105

S. 6,4. Ais Gemahlin des Protesilaos, welche das kyprische Gedicht


Polydora nennt und eine Tocliter des Meleagros sein lasst, gilt sonst eine
Tochter des Akastos, Namens Laodameia, von der berichtet wird, dass sie
sicb selbst in’s Feuer gesturzt habe, s. namentl. Hygin. ff. 103. 104. 243.
251. 256. Ov. Her. 13. Trist. I 6,20 u. s. Auch Homer kennt den friihen
Tod des Protesilaos und den Schmerz seiner zuriickgebliebenen Gattin, er
nennt sie aber nicht, vgl. II. II 700.
S. 6,5. Bemerke die Wiederholung des cpr^cnv.

Gap. III.

Das Haus des Aphareus stirbt aus, die Herrschaft iiber die
Messenier komnit an Nestor. Die Sbhne des Asklepios, die
gen Ilion zogen, waren Messenier. Die Herakleiden ver-
treiben die Nachkommen des Neleus, Kresphontes erlangt die
Herrschaft durch List. Stenykleros wird Konigssitz der Hera-
kleiden. Kresphontes wird mit seinen Scilinen erschlagen,
der allein iibrig bleihende Aipytos wird von den Arkadiern
eingesetzt. Seine Nachkommen, die Aipytiden, bis Sybotas.

S. 6,9. avslitou? rNxa?, Aphareus und Tyndareos sind Stiefbriider,

ihre Mutter war Gorgophone, der Vater des ersteren Perieres, der des
Tyndareos dagegen Oibalos (II 21,7. III 1,4. IV 2,4), also sind die Sohne
der beiden dv£»]^ioi; s. den Stammbaum auf S. 103.
ebd. Zum Kampf der Apharetiden mit den Dioskuren vgl. Pind. N.
10,60 — 72. Kypria frg. 9 K. Prod. Chrest. 1, ebd. p. 18. ScboL Pind.
N. 10,114, dazu die ausfuhrliche Schilderung bei Apoll. HI 11,2. Mit
allerleiAenderungen erzahlen den Kampf und die Veranlassung dazu Ovid
Fast. V 699 —
714 und Theocr. 22, 137 211, und noch weiter entfernt —
sich die Erzahlung bei Hygin. f. 80, s. D rexi er bei Koscher II 98.

S. 6,13. oaoi toL ’


AaxXYjxriou Tiaiaiv — uttt^xouov, diese selbstandige
Herrschaft der Asklepiaden ist in der obern Ebene zu suchen, wo Oichalia
und Ithome lagen; Curtius 133 meint hier auch Trikka ansetzen zu
diirfen, s. zu Z. 14.

ebd. Tous ’
AjxXirjTcioo Tiaioa? axpaTSoaat xxX., namlich Machaon
und Podaleirios, IV 31,12. Hom. II. II 731. IV 204 u. s.

S. 6,14. Dass die Asklepiossohne Messenier seien, wird in erster


Linie bewiesen durch die Existenz eines messenischen Trikka; nach dem
vv. 729
SchifPskatalog —
732 waren Machaon und Podaleirios Fiihrer der
Manner aus Trikka, Ithome und Oichalia in Thessalien; nun lag aber ein
viel beriihmteres Ithome in Messenien, eine Stadt Oichalia verlegt der
SchifPskatalog 596 ebenfalls dahin; da musste sich auch ein Trikka findeu
lassen, ais man die Asklepiaden nach Messenien versetzte, wenigstens giebt
106 IV 3,2-7.

'/topiov bei Paus. zu dem Verdachte Anlass, die Sache verhalte sich
Iprjfjiov

so, wahrend Curtius 327 wegen Strab. VIII 360 (osr/.vutai 6’ev repYjvia

Tptxxaiou tepov ’ AaxXTrjTuou) die Frage aufwirft, ob niclit dort das messenische
Trikka (voii dem man sonst garnichts erfahrt) gelegen habe.
S. 6,17. Tov Ma'/aova 6 Nsartop —
-irspisTctov, s. Hom. II. XI 596 ff. IV

5fF.; wie schwach die aus Homer gezogene Begriindung der messeniscben
Anspruche auf die Asklepiaden ist, liegt auf der Haud.
S. 6,20. Mayaovo? piv^jia, vgl. III 26,9.

S. 7,1. 7] xa&ooo? 'HpaxXsiowv 7£vo[A£vir] ouo 7£v£ai? U 7 T£pov, die dorisclie


Wanderung erfolgt nach Eratostbenes und Apollodor acbtzig Jahre nach
dem Fall Trojas, der 1184 eintrat, vgl. Clem. Alex. Strom. I 21 p. 402
P. Diod. I 5.

S. 7,2. £^£^aX£ Tou? NyjXeco? airoYovou? — Tto Xo^tp 7:poalb]XY] xio £? Tiaa}JL£vov,

die Dorier rechtfertigen ihr Vorgehen damit, dass Pylos dem Nestor nur
ais Trapaxataih^xr) gegeben worden sei; die vertriebenen Neleiden ziehen mit
Ausnahme des Peisistratos nach Atben, vgl. II 18,7 —9.

S. 7,7. Zu Tlieras vgl. III 1,7 f. Her. IV 147. Durch seine


Scliwester Argeia werden die Kadmeiisclien Aigeiden mit den Herakleiden
verschwagert, vgl. Her. VI 32.
S. 7,12. £? Goptav, £vovTo? £v auTT] xai uoaxo?, xabirjjt, vgl. Plaut. Cas.
296 sitellam huc tecum efferto cum aqua et sortis, ebd. 380. Zu xaOiTrjct.

Soph. Ai. 1285, Verg. Aen. V 490.

S. 7,15. Zu der List, durch die Krespbontes Messenien erlangt, vgl.


Soph. Ai. a. a. 0. mit dem Scbol. und die Erzahlung bei Apoll. II, 8,4,

der von einer Mitscbuld des Temenos nichts weiss, aber ebenfalls be-
richtet, dass Krespbontes sein Land nicht zu vollem Pechte besitze. Wenn

Pausanias den Temenos zum Mitschuldigen macht, so ist darin kaum mit
Niese a. a. 0. 10 ein Versuch zu erkennen, einen Teii der Schuld von
Krespbontes auf Temenos abzuwalzen, um damit die Einverleibung Messe-
niens in Lakedaimon ais weniger berecbtigt erscbeinen zu lassen; vielmehr
wird so noch deutlicber gesagt, dass das feindlicbe Verbalten der Spartaner
gegen Messenien begriindet gewesen sei, da sie allein die Betrogenen
waren. Diese Version weist also nocb mehr ais die bei Apollodor auf
spartaniscben Einfluss hin.
S. 7,17. xat£T£TY)XTo, das Plusquamperfectum statt des summarischen

und farblosen Aorists: ais nun die Entscbeidung getroffen werden solite,
war das Los der Sohne des Krespbontes bereits aufgelost.
S. 8,1. ^<7av £^ HojXxou to dv£xaO£v oi NYjX£idai, die Ausgaben seit

Clavier scbreiben nach der Konjektur Kuhns fur das iiberlieferte opuXtat

(6[JuX£iai) Mivuai, eine Lesart, die von letzterem durch Strab. IX 414 und
Schol. zu Apoll. Rhod. I 230 geschiitzt wird; gegen oi NrjX£idai, welches
von Sylburg vermutet worden und in Pa am Rande steht, wendet
ist Kuhn
ein, TO dv£xah£v widerspreche, „quod non tantum Neleidarum, sed ipsius
Nelei originem antiquissimam indicat^, d. h., wenn wir recht verstehen
unter den Neleiden ware Neleus selbst mit inbegriffen und von diesem
S. 6,14-8,9. 107

konnte zwar gesagt werden, er sei xo dvsxaOsv ein Minyer, aber nicht, er

sei „ab ultima origine“ aus lolkos; ware das riclitig, so dtirfte Paus. aucb
nicbt sagen: oi 'HpaxXsioai x6 dvIxaOsv siat, IlepaeToat, wie er es II 18,7 tbut;
denn von dem ersten Herakleiden, der ja docb mit eingescbiossen ware,
wiirde x6 dvexaOsv ebenso wenig passen. Fallt also dieser Einwand dabin,

so ist auf der andern Seite nun gegen das rezipierte Mivuai zu sagen, dass
Paus. selbst in diesem Bucbe Gap. 36,1 die Leute aus lolkos nicbt Minyer,
sondern Pelasger nennt; Gap. 2,5 sagt er, dass Neleus aus lolkos ein-
gewandert sei. —
Sonderbar ist die Behauptimg von Gurtius 188, die
Ubersetzung von Schubart und Walz —
es ist die Ubersetzung von Ama-

saeus —sei ganz falscb und sinnentstellend; sie lautet: invidiosa iam erat
apud ipsos regum superiorum potentia, qui erant Minyae ab Iolco oriundi.
Gurtius verstand unerklarlicherweise die Stelle, ais besage sie, dass
die angebliche Verwandtscbaft mit den Minyern eine Art von Anrecbt auf
die Herrschaft geben schien
zu und dass „die Aufnahme der
,

Herakliden und Dorier in Messenien dadurch erleichtert wurde, dass die

neuen Herrscher sicb von den Minyern in lolkos ableiteten“, s. Ges.


Abh. I 279.
ebd. Bei der Gestaltung der messenisclien Kdnigsreihe war nach
Wilisch Jb. f. Ph. GXXIII 175b. korinthisclier Einfluss thatig, denn es
fanden sicb in den Namen inebr Beziebungen auf korintbiscbe Gescbicbte,
ais dass Zufall walten konnte; ebenso weise die Notiz Gap. 4,1, dass der
korintbiscbe Dicbter Eumelos den Messeniern zur Zeit des Kdnigs Pbintas
ein Prozessionslied zu dicbten beauftragt wurde, darauf bin, dass aucb der
Stammbaum der messeniscben Kdnige von einem korintbiscben Dicbter
berriibre oder docb unter Benutzung korintbiscber Poesie zustande kam.
S. 8,3. v£o)xaxo? Airuxo?, nacb Apoll. II 8,5 war er der dritte Sobn

seiner Eltern;beimlicb nacb Messenien zuriickgekebrt, scbaffte er den


Kdnig Polypbontes, den Merope batte beiraten miissen, durcb Mord aus
dem Wege, vgl. Hygin. f. 184.
S. 8,5. Uber die Lage von Stenykleros s. zu Gap. 33,4.
S. 8,9. oi xa l/ovx£? xx).., die Begrundung der Ermordung
wird von anderen anders gegeben, docb weist Niese a. a. 0. 5 ff. nacb,

dass alie spatere Gescbicbte aus derselben Quelle fliesst, indem die

einen Nacbricbten die Anklage, die anderen die Verteidigung entbalten:


Isocr. 6,22 wirft alie Scbuld auf die Messenier, die ek xoux’ da£[3£ia? ^X9ov,
toax’ £ 7TipouX£uaavx£? Plato denkt sicb, wie es scbeint,
d7T£xx£ivav Kp£acp6vxY]v ;

das blutige Ende des Krespbontes durcb seine tyranniscben Geliiste veranlasst
(Legg. 683 G ff.). Bei Nicol. Damasc. frg. 39 (F. H. G. III 376 f.), der
aus Epboros scbdpft (vgl. Strab. VIII 361), wird ausfiibrlicber bericbtet;

nacb ibm teilt Krespbontes das Land Messenien in fiinf Bezirke: in

Stenykleros befand sicb der Konigssitz, in die vier iibrigen Gemeinwesen


wurden Stattbalter gescbickt, welcbe Sieger und Besiegte nacb gleicbem
Recbt regieren sollten. Damit erregte Krespbontes den Unwillen der
Dorier; ais er aber die Gleicbberecbtigung abscbaffen und das tjbergewicbt
der letzteren wiederberstellen wollte, entrusteten sicb nicbt nur die Ein-
108 IV 3,7-10.

geborenen, die den eininal eingefuhrten Stand der Dinge erhalten wissen
wollten, sondern aiich die Dorier waren mizufrieden init dem tyrannischen
Vorgehen des Kdnigs, das sich sovvolil in der Statuierung der Gleichbe-
rechtigung, wobei sie niclit gefragt worden waren, ais nunmelir in der
Aufhebnng derselben zeigte. Es kam zu einer Verscbwdrung und
Kresphontes wiirde ersclilagen, vgl. Ni e se a. a. 0. 1 ft‘. Wie im
euripideisclien Drama Kresphontes der
wissen wir Mord begriindet war,
nicht; da aber Euripides den Briider des Kdnigs, Polyjjliontes, die Blut-
that vollziehen liisst, liegt die Vermutung nalie, es habe dieser im Drama
ais llaiipt einer dissentierenden politisclien Partei geliandelt.

S. 8,11. 0 ok AizoTo^, -aEa 7ap srt ovxa a-jTov o xtX.,

bei Euripides lieisst der allein gerettete Sohn wie sein Vater Kresphontes.
Isocr. a. a. O. liisst die Sdbne des Kresphontes durch Flucbt sicli nach
Sparta retten und Xicol. Damasc. a. a. i), erziildt, dass zur Zeit der Er-
mordung des Kresphontes Merope mit zwei Sdlinen bei ibrem Vater
Kypselos in Trapezus weilte und dort den Aipytos gebar; die Morder
liatten den Kyjiselos durch Vorspiegelungen bewogen, ihnen die
1'alscbe
beiden Enkel zudann auf' dem Ileimweg umgebracbt
iibergeben, die
worden seien, walirend der Xeugeborene bei seinem Grossvater zuriickge-
blieben und erzogen worden sei.
S. 8,12. m Wp/oiox; /otTotYoujtv ciotov i; .\U37T'vr,v xta., vgl. VIII 5,7,
ebendies werden Eplioros uud Xikolaos bericlitet liaben, nacli Isocrates da-
gegen a. a. (
). § 20 tV. baben die Dorier, ais sie, das Erbe des Ilerakles
zu erobern, auszogen, einen Vertrag bescbworen, der sie verpHiclitete,
seine X'achkommen stots ais Kdnige anzuerkennen, dalier flieben die
Sdbne des Ermordeten zu den Spartanern und bitten sie um Ililfe, indem
sie ibnen ibr Land anliieten; auf Gelieiss des Orakels zieben die Spartaner

gegen Messenien zu Feld und erobern es im ersten messeniscben Krieg,


der bald nacb dem 'Fode des Krespbontes erfolgt sein miisste. Audi
Plato bericlitet a. a. (). von einem Eide, durcb den die drei Ilerakleiden-
fiibrer und ibre Vdlker sicli verpHicbten, die Kdnige, niclit tyranniscb zu

regieren, die Vdlker, ibren Kdnigen die Ilerrscbaft zu sicliern; dieser Eid,
der von Pausanias niclit erwabnt wird, aber aucb in seiner lA-zablung
nacbwirkt, ist es, der dieund den Istbmios
Sdbne des Aristodemos
zwingt, den Aipytos zuriickzufiibren; durcb diesen Eid constatiert aucb
Plato die Berecbtigung der Spartaner gegen Messenien vorzugeben, wenn
er aucb niclit, wie Isokrates, direct fiir Sparta Partei nimmt.
S. 8,14. Walirend nacb der Darstellung des Pausanias mit Aipytos
die Kube nacb Messenien zuriickkebrt und aucb unter seinen Xacb-
komnien bis zur Kegierung des Pbintas erhalten bleibt, spricbt Xikolaos
von Aufstanden des Demos, die sicli wiederholt liatten, bis das Land
scbliesslicb von den Lakedaimoniern iinterworfen worden sei, und ist nacb
Isokrates und wobl nach der Meinung Piatos der erste messenische Krieg
die unmittelbare Folge der Ermordung des Kresphontes.
S. 8,18. ~oh; i-oyovoo; Ai-’jTioa^ avti '
Hpa/Xsioiov xAr^brjvat, die That-
sacbe, dass die Xacbkommen des Aipytos, der nach der Sage docli ein
S. 8,9 -9,4. 109

Sohn des Herakleiden Kresphontes gewesen sein soli, Aipytiden iind nicht
Herakleiden genannt wurdeii, erlialt hier eine nicht sehr hefriedigende
Erklarung. Richtiger wird man annehmen, dass den Aipytiden in Kres-
phontes zn ihrer Ehre ein Stammvater gegeben wurde, der ihnen in
Wahrheit nicht zukam. Nach Niese a. a. O. 7 A. 2 waren Aipytos und
die Aipytiden eine spate Erdifhtiing und hier eingeschoben, um die Zeit von
Kresphontes bis zum ersten messenischen Kriege auszufiillen sie spielten ;

demnach dieselbe Rolle, wie die albanischen Kdnige in der romischen


Chronologie; dem widerspricht E. Meyer, Gesch. d. Alt. II 263.
Glaukos richtet dem Zeus Itliomatas einen Kult ein; von
S. 8,26.
seinen Kachfolgern wird im weitern Ahnliches berichtet, auch sie rnachen
sich vorzugsweise durch die Stiftung neuer Gottesdienste verdient, es sind
Priesterkdnige und ihre Beschaftigung ist friedlicher Natur; damit stimmen
auch ihre Namen iiberein, wahrend die der gleichzeitigen lakonischen
Kdnige von gewaltigen Ileerfuhrern reden, s. O. Mulier Dor. I. 100.
G e 1 z e r Rh. M. XXVIII 52.
ebd. Uber den Kultus des Zeus auf dem Gipfel von Ithome s.

zu Cap. 33,2.
S. 8,23. /aTa^rrjjafi.svo^, von religidsen Anordnungen, vgl.
I 14,7. II 14,2. 4. 22,3. 30,2. 37,2. IV 1,7. 9. 3,10 u. s.; II 33,1 xaxsjTTQCjaTo
o£ xal T7.U Tpo'^r]vuov -apfHvoi? dvaxitHva' Trpo '(dixou xljV C^VYjv ’A3rjva.

S. 8,24. Mayy/jvt — shujsv, vgl. § 2. IIT 26,9.


ebd. Uber Gerenia und den dortigen Kultus des Machaon vgl.

zu III 26,9 (Bd. I 875.)


S. 8,26. Zu Gorgasos und Nikomachos, Sdhnen des Machaon und
der Antikleia, vgl. Cap. 20,3 ;
iiber Pharai Cap. 16,8 und 30,2.
Uber Elussopfer
S. 9,2. vgl. Stengel Kultusaltert. § 76 und Jb. f.

Ph. CXXXXIII 449—453.


S. 9,4. -po TY)? xtX., das Opfer fiir den Heros wird vor dem-
jenigen der mit ihm verbundenen Gottheit dargebracht, s. II 12,5, Bd. I
zu S. 413,8.
ebd. — dyj\xi'^T^!; exi £v ’
AvoavG bezieht sich darauf ,
dass der
Geheimdienst spater Jahrhunderte wahrend die
lang ganzlich aufhdrte;
Dorier bei der Besitzergreifung des Peloponnes den Demeterdienst sonst
liberali unterdriickten (Her. II 171 [xsxa di i^avajxajY]? Traar)? IIsXGTrovvTjaoo

uiro Acopistov irfx-wXETo yj xsXsxy^), liessen sie ihn in Messenien, so denkt sich
Pausanias die Sache, zunachst noch bestehen; ais aber das Land nach
Vertreibung der Messenier in die Hande der Herakleiden von Sparta kam,
wurden die Demeterweihen in Andania beseitigt und blieben es, bis sie

in der Zeit des Epameinondas ihre Auferstehung feierten.


110 IV 4,1-8.

Gap. IV.
Unter Pliintas schicken die Messenier zum ersten Male eiiien
Mannerchor nach Delos, fiir den Eumelos das Prozessionslied
verfasste. Zwei Versioiien uber den ersten Zwist zwisclien
den Messeniern und Lakedaiin oniern. Ausbrucli des ersten
messenischen Krieges unter den Sblinen des Phintas. Veran-
lassung zu demselben, Po lycii a res und Euaiplinos.

S. 9,7. statt des Genitivs ,


wie so oft oi, vgl. Bd. I zu
S. 12,2.
ebd. Z0070010V — £<5ioa;£v, o»oa-/£tv einstudieren, voin Dicliter,
der die Einiibung leitet.

S. 9,8. zu Eumelos vgl. zu II 1,1.

S. 9,9. £7£v£TO <o£ '^al rpo; Aax£oat|xoviooc — — 6ia'fopa -ptoTov,

hier an bis Cap. 5 a. E. bespricht Paus. die Ursachen, den Ausbrucli und
die Zeit des ersten messenischen Krieges.
S. 9,12. Upov WpT£[x»oo; xaXo'j|JL£vr,c Aipivartoo;, vgl. II 7,8 zu S.
4()0,18 und zur Lage des Ileiligtums Cap. 31,4.
ebd. p.£T£t*/ov 0£ aoToo p-ovoi A(opi£<ov 01 -£ M£7T>^vtoi xal 01 Aax£oa'.{xov' 0 '.,

daniit ist eine engere Zusammengelidrigkeit der messenischen und sparta-


nischen Dorier ausgesprochen und das steht im Einklang niit der Lber-
lieterung, nach welcher die dorische Wanderung in zwei Ziigen erfolgte,
von denen der eine sich nach Korinth und Argos, der audere nach
Messenien und Lakonien wamlte. Wie die argeiischen Dorier im Ileiligtum
des Apollon Pythaeus aut‘ der Larissa in Argos ihren religibsen Mittelpunkt
hatten, so die spartanisch-messenischen Dorier im Ileiligtum der Artemis
Limnatis, vgl. B uso It Laked. 3b.
S. 9,13. Aax£oai[x^r/ioi |a£v or, 'pa7iv xtX., wahrend nach Isokrates a. a. O.
der erste messenische Krieg durch die Ermordung des Kresphontes veran-
lasst wurde, findet sich hei Ephoros (iStrab. VI 279) die Angabe, dass die
Ermordung des 'releklos, der sich zu einem Opfer nach ^lessenien be-
geben, den Ausbrucli des Krieges herbeigefiihrt habe. Die Schandung
der JungtVauen ais Ursache des Krieges kennt Strabo ebenfalls (VIII 362,
vgl. VI 257), ebenso lustin. III 4 t‘g. Dieser Version nun, welche alie
Schuld den Messeniern zuschiebt, tritt bei Pausanias eine messenische
gegeniiber, nach welcher bei jenem ersten Zusammenstoss die Messenier
einfach einen Lberfall der Spartaner abwehrten, die es auf Eroberung
ihres Laudes abgesehen hatten; und gewiss lag dem kriegerischen Vor-
gehen der Spartaner gegen die Messenier das Streben nach Machter-
vveiterung zu Grunde, nicht das Verlangen fiir eine erlittene Unbill Pache
zu nehmen, geradeso wie die Kriege mit Tegea und anderen benachbarten
Arkadiern demselben P^xpansionsbediiidnis entsprangen, vgl. Busolt a. a. 0.
251 ff.
S.10,6. 7:£th£-»)(o o£ (o; £/£t -i; h tou^ £T£pou; 7-o’jofp, demnach wird
raan annehmen, dass Pausanias selbst die messenische Version fiir die
glaubwiirdigere gehalten hat; vielleicht haben ihn seine messenischen
S. 9,7-11,11. 111

Sympathien aucli gehindert zu erzahlen, dass es Messenier gegeben haben


soli, die jene Bescbwerde der Lakedaimonier ais berechtigt anerkannten
und deslialb verbannt wnrden, vgl. Strab. VI 257.
S. 10,7. fsvsa o£ uatspov xtX., dass der Krieg nicht im Anscbluss an
die eben erwabnten Ursachen, sondern erst in Folge der Krankung, die
ein Menscbenalter spater Polychares erlitt, ausgebrocben sei, wie Paus.
nacb raessenischer Tradition bericlitet, ist eine unwahrscbeinlicbe Erlindung.
Die Gescbicbte findet sicli aiicli bei Diodor. fr. VIII 5, kann aber nicht
aus Ephoros stammen (s. o.), sondern ist spatern Ursprungs, s. Niese
a. a. 0. 25.
Die olympische Siegerliste nennt einen Messenier Androklos
S. 10,10.
ais Olympia 01. 3
Sieger in 7G8 ^'AvopoxXo? =
axdoiov; dass

dieser Sieger mit dem Konig Androkles des Paus. identisch sei, ist in
hohem Grade wahrscheinlich (fiber die Namensform s. C rusius Jb. f. Ph.
CXXXXIII 392) und die Behauptung des Paus., dass der erste messenische
Krieg unter seiner Regierung begonnen habe, steht im Einklang mit der
Angabe, dass der Krieg um 743 ausgebrocben sei (Gap. 5,10), vgl.
Topffer Beitrage zur gr. Alt. Wiss. 233.
S. 10,11. £;r]p?bj — To vgl. £;^pTo t: 6 X£|jlo^ IX 13,3 (aber IV 17,5
7T. £^iQ'.pi)Y]) und -oA£|xov apocorfiat III 2,3. 9,10; t] dxpiaioTaTov rjpOifj

IV 8,9.
S. 10,12. d'pop|j.^' — £U 7rpojoj 7:ou, vgl. Her. VII 168 uTTExpivavxo ouTto

EUTTpoaoiTra.

S. 10,16. Die Angabe, dass Polychares in der vierten Olympiade im


Lauf gesiegt habe, soli nach Niese a. a. 0. 31 A. 3 zur Zeitbestimmung
des ersten messenischen Krieges nicht dienen, da er erst aus der Olympio-
nikenliste in die Geschichte gelangt sei mit Recht bezweifelt dies
Topffer a. a. 0. —
Die Erzahlung der Erlebnisse des Polychares findet
sich ebenfalls bei Diod. (fr. VIII 7) in einer Sparta etwas gfinstigeren
Fassung, s. zu § 8 .

S. 10,17. Dic Konstruktion nach der Parenthese geandert, vgl. X


9,2 und oben zu III 3,2.
S. 10,21. Das Partizipium nach xoto^os statt des zu erwartenden Infi-
nitivus consecutivus, wie V 21,5.
S. 10,23. Bei Diod. a. a. O. geht Euaiphnos nicht unaufgefordert nach
Messenien, sondern gerufen, der bereits von den Ge-
von Polychares
retteten — es war nicht bloss einer —
erfahren hat, was geschehen war.
S. 11,1. xwv xu pouxoXwv, zurStellung des xis vgl.II26,7,Bd.IzuS.448,14.
S. 11,5. Zu dieser Sentenz vgl. III 23,3 dvfipwTrtp -yap d^opwvxt I?
XEpSo? xa 0£ia UGXEpa XY]|JL[xdxa)v. IX 32,10.
S. 11,7. XoYtp d7i£cpaiv£, er rechnete ihm vor, vgl. Pol. XV 34,2 otto

X 070 V gewdhnlich ist Xo^to, wie z. B. VII 9,4 Her. I 129.


tt^Eiv, V 84, einfach
ais Gegensatz von ep^tp zu verstehen.
S. 11,9. 9 ov£U£i, zum Asyndeton vgl. Bd. I zu S. 11,8.
S. 11 11 ,
. xoi? ^aaiXsuaiv xai xoic Ecpopoi? 01 ’ oyXou, auch nach Diod. VIII
fr. 7 werden neben den Konigen die Ephoren genannt und allerdings war
112 IV 4,11—5,9.

diese Behdrde iiach unserer Uberlieferung schon damals, d. h. von Theo-


pompos, in’s Leben gerufen worden, doch liat sie in der ersten Zeit eine

durchaiis untergeordnete Eolle gespielt, sodass jene


Angabe ais Anachro-
nismus zii betrachten ist, s. Kohlmann
Bemerkenswert Quaest. Mess. 7 .

ist, dass nach der Darstellung Diodors die Lakedaimonier den Sohn des
Eiiaiplinos mit einem Brief an Polychares scbickten, in dem er aufgefordert
wurde, sein Recht bei den Ephoren nnd Kdnigen zu siicben; so gerat der
Jungling in die Gewalt des Polychares, der ibn zur Vergeltung fur die
Ermordung seines Sobnes totet.
ebd. 01 oylou slvai, Ysvljdai xtvi, vgl. V 14,1. IX 3,4 = svoyXeiv tivi,
oyXov -oLpiyzLv tvA III 18,10.
S. 11,13. ov— ETTotT^jaTo xal rpo TiavTaiv Aax. Iitijteujsv, statt xai w tipo -ir.

xtX., eine Xaclilassigkeit, die sicli Pausanias sonst nicht zu gestatten pflegt.
S. 11,15. T(p (%ix(p ypoj[X£voc, vgl. I 23,1 zu Bd. I S. 51,4.
ebd. eyiov dcpstoJi? rjorj xal aotou, vgl. I 30,1 zu Bd. I S. 75,3.
S. 11,18. u-oTmo? eyovTS^, actidscli, wie z. B. Dem. 19, 132, vgl. IV
22,6 jyovTs^ o£ Tt xal u-oktov tot£ £s atjTov, IX 13,8, dagegen passivisch I
10,4 xa -apa ’Apaivorj? Uuo-xa yj 7 o 6 |X£vo?.

Gap. V.
Bescliwerdepunkte Spartas. Die Messenier bestreiten
B er ecb tigung: die Lakedaimonier tracbteten vielmehr aus
ilire

Habsucbt nacb ibreni Lande. Bei der Beratung iiber die von
Sparta verlangte Auslieferung des Polychares kommt es zum
Kampf, in dem Androkles, der mit seinem Anbang die Ausliefe-
rung gewabren will, getotet wird. Unter dem messeniscben
Konig Eupbaes ne limen die Lakedaimonier obne Kriegser-
klarung Ampbeia durcb Uberfall. Damals war Aisimedes Archon
von Atben im fiinften Jahr.

S. 11,22. 0 pt/jiTox’ av a^ac, Accus. mit dem Infin. im Relativsatz,


vgl. I 17,3 zu S. 36,6.
S. 12,2. Die Existenz dieser Ampbiktyonie, die oflenbar weder mit
der delpbiscben nocb mit der von Kalaureia identiscb sein kbnnte, begegnet
Bedenken, da sie mit Sicberbeit nur an dieser Stelle erwabnt wird; zwar
entscbeiden nacb Plut. Parali. 3 Ampbiktyonen den Besitzstreit um die
Thyreatis, aber nicht nur ist die Zuverlassigkeit der Ouelle (Xpuaspfxo? £v
xpiTip ll£>.o-ovvr^xtax(ov) fraglich, sondern es ist auch nicht ausgemacht, ob
wirklich argeiische Ampbiktyonen gemeint sind. Auch Her. VI 92 hilft
da Argos die Befugnis, welche ihm dort zugesprochen wird,
nicht weiter,
wolil ais Bei dieser Sachlage ist die
politischer Mittelpunkt gehabt hat.
Ubersetzung des Amasaeus (s. krit. Appar.) immerhin beachtenswert.
Zweifel haben ausgesprochen K. F. Mulier bei Pauly I' 890 u. Amphik-
S. 1141—14,6. 113
tyonie, Kohlmann und Eh. M. XXIX 472. Busolt
Messen. 8 ii. 2
Laked. 84 f. Fiir die Amphiktyonie
Argos entscheiden sicli O. Mulier in
Dor. I 154, Mei er, die Privatschiedsrichter und die dffentl.
Diaeteten 37,
Cauer bei Pauly-Wissowa I 1905, H. Biirgel, die pylaisck-delphische
Amphiktyonie 42.
S. 12,2. ETTiTpETrsiv ohne Akkusativobjekt, einem die Entscheidung iiber-
lassen, wie § 7, vgl. Thuc. I 28 vjOsXov tio £v AeXcpoi? jJiavTsitp £TciTp£^|^at, dazu
der Schol. t-^v ETaxpouYjv xpijsw? oouvat.
S. .12,3. ’
Ap£up
dass die Messenier den Vorschlag gemacbt baben,
Tzajio,

durch ein Schiedsgericht den Konflikt zum Austrag zu bringen, hat


an sich
nicbts Unwahrscbeinliches,dagegen ist es ausgeschlossen, dass dies Gericht
der Areiopag war, der dainals iiberhaupt noch nicht bestand.
S. 12,7. Uber die Beziehungen der Spartaner zu Kroisos vgl. Her.
I 69 ff.; er unterwirft die Griechen Kleinasiens Her. I 26—28.
S. 12,10. Zur Bestechung der Spartaner im phokischen Kriege vgl.
III 10,3 uber die Zeit desselben Bd. I zu S. 684,22.
;

S. 12,13. Sclmbart hat Tipo x£ orj ttocvxcov statt des iiberlieferten Ttpo dk
6rj 71.wohl deshalb geschrieben, weil die Verbindung dk dri sich nur hochst
selten nachweisen lasst, wahrend x£ dri sehr haufig sich findet; auch kommt
die Verwechslung von x£ mit di dfter vor, vgl. z. B. im 4. Buch: 3,5. 4,2.
7,11. 13,2. 14,6. (riXrj codd.). 18,1. 20,9. 25,6. 32,3 und die v. 1. zu III 3^7.
V 3,6. 27,6. VI 6,9. 11,2. VH 6,2. 8,9. 11,6. — V 1,4. VIII 11,3, doch
schreiben auch hier nur die friihern Ausgaben o£ otJ.
S. 12,15. Apollodoros, seit 279 Tyrann von Kassandreia, war
beriichtigt
wegen seiner unmenschlichen Grausamkeit, daher er dfter mit Phalaris zu-
sammen genannt wird, vgl. z. B. Polyb. VII 7. Dio Chr. II 100 E. Diod.
XXII 5. Polyaen. VI
Dass Lakedaimonier unter Kleonymos ihm halfen,
7.

erzahlt Polyaen. II 29. Xach der Schlacht


bei Lysimacheia machte Anti-
gones Gonatas seiner Herrschaft ein Ende.
S. 13,4. ff. Von einem Streit, der wegen der Auslieferung des Poly
chares unter den Messeniern entstanden sei, berichtet nur Pausanias;
da-
gegen erzahlte vielleicht schon Antiochos (Timaios nach Ni es e a. a.
O.
S. 8, vgl. Strab. VI 257), der Zwist sei
ausgebrochen, ais die Lake-
daimonier fur die beim Tempel der Artemis Limnatis erfolgte Schandung
der Jungfrauen Genugthuung forderten.
S. 13,13. 7T£pi6vx£? apifip-tp xat TToXu, vgl. I 9,6. IV 21,8. 25,1; s.
Bd. I zu S. 312,15.
S. 13,19. oux£ — oTToaxIXXoufft — oox£ Trpoa7T£i7ra|JL£vot, vgl. die Bemerkung
zu I 9,1 Bd. I zu S. 17,16.
S. 14,2. TTpoop-vuouatv dpxov xxX., von diesem Eide berichten auch Strab.
VI 279, Diod. XV 66,3, lust. III 4,1 ;
bei allen steht mit ihm der Ursprung
der Parthenier in Zusammenhang, wovon sich bei Pausanias nicbts findet.
S. 14,6. Ampheia beschreibt Paus. ais im Gebirge in betrachtiicher
Hdhe gelegen, in reicher Quellgegend; dieser Beschreibung entspricht das
neuere Kokkolo oder Kokla im Makriplagigebirge, ein durch alte und mittel-
alterliche Euinen ausgezeichneter Ort, nahe der Wasserscheide zwischen
Pausanias II. 8
114 IV 5,9-10..

Alpheios und Pamisos an der recliten Seite der von Messenien hinaufiPuhrenden
Schlucht, Curtius II 135. Vgl. ebd. 189 A. 12. Leake I 461 f. Boblaye
.109f. Bursian 165. Baedeker 298; eingehende Bescbreibung der Ruinen
bei Vischer 419 ff.
S. 14,14. tlber die Zeit des ersten Krieges vgl. namentlich Busolt
Griech. Gescb. * I 589 f. Wahrend iiber seine Dauer die bestimmte An-
gabe des Tyrtaios (frg. 5 Bergk) vorliegt,
dass er im zwanzigsten Jabr
beendigt worden den Beginn des Krieges kein zuverlassiges
sei, ist iiber

Zeugnis vorbanden; es leuchtet ja obne weiteres ein, dass die Angabe des
Isokrates (6, 27), es seien vom ersten inessenisclien Krieg bis zur
Schlacht bei Leuktra 4<K) Jabre verflossen, sowie die des Deinarcbos (g.
Dem. 73), nacb 4U), und die des Lykurgos (g. Leocr. 62), nacli 5(X) Jabren
habe der Synoikisinos Messeniens stattgefunden, keine genaue clironologische
Fixierung geben wollen. Anders aber stelit es mit der Angabe des Pau-
sanias, der Krieg babe >1. 9,2 = 743 2 seinen Antang genoinmen, eine
(

Angabe, mit der llieronymos (Ol. 9,1) und Eus. Arin. (Ol. 9,3), s. Scbone
81 f., so ziemlich iibereinstimmen. Wober stammt nun diese Datierung? Wabr-
scheinlicb von Sosibios, wie Rhode Rh. M. XXXVI 525 und nacb ihm
andere annehmen. Sosibios namlich lasst die Regierungszeit des Nikandros
i. J. 771 zu Endo gelien; gab er nun, wie das Apollodoros that, dem
Theopompos 47 Jabre, so Hei dessen letztes .Jabr auf 724, d. b. das letzte
Jabr des Krieges, nacli dessen Beendigung Theopompos, wie Paus. IV 6,4
sage, genauer sagt Pausanias, dass Theopompos nicbt vor
gestorben sei;

Beendigung des Krieges gestorben sei, wie Myron bebauptet batte nacb ;

Pausanias erlebt Theopompos nocb die Schlacht bei Thyrea, wenn er aucb
vor Altersscbwache und llerzeloid an ibr nicbt mebr Teii nabm, 111 7,5,
diese aber tand nacb Euseb. und llieron. in der 14. Ol. statt, genauer i.

J. 720, vgl. Immerwabr


Lakonika 36, nicbt aber im .Tabre (>69, wie
Duncker V 421 A. 3 annimmt, der darum Pausanias dem Theopompos die
unmoglicbe Regierungszeit von 74 .Jabren (743 669) geben lasst; entweder —
ist die Schlacht bei llysiai II 24,7 talscb datiert oder sie bat mit diesem

Kampt’ um die Thyreatis nicbts zu tbun. Auf das .Tabr 724 kann aucb, —
wie Busolt angiebt (Gr. Gescb. folgende Berecbnung gefiibrt
* I 590),
baben: der erste Konig nacb Theopompos, dessen Regierungszeit man
sicber bestimmen konnte, war Leotycbides, der im .Jabr 491 den Thron
bestieg; zwiscben beiden lagen sieben Generationen (IV 15,3), 7x3372=
233 .Jabre, 491+233=724. Sicberbeit giebt eine solcbe Berecbnung natiir-
lich so wenig, ais wir uns auf diejenige Apollodors verlassen konnen und
es wird dies u. a. namentlich von Ni e se (Ilerm. XXVI 29) mit Energie
bervorgeboben, der meint, dass die Angaben des Pausanias und der Cbrono-
• grapben lediglicb auf Vernuitung beruben und keinerlei Sicberbeit gewabren.
. Andrerseits bemerkt Topffer (Rb. M. XLIX, 228 = Beitrage 233), dass
'
die Zeit des olympiscben Sieges des Androklos (01. 3 den man = 768),
ais identiscb mit Androkles, unter dem der Krieg ausbracb (IV 4,4), ansehen
diirfe, in bestem Einklang mit dem cbronologiscben Ansatz des Pausanias

stebe; im Jabr 736 sei zum letzten Mal ein Messenier als olympischer

i
S. 14,6-16. 115

Sieger verzeichnet, diesem Zeitpunkt habe also die Bedrangnis der


mit
Messenier angefangen; von 720 an beginne dann die fortlaufende spartanische
Siegerara, demnacb sei damals Messenien unterworfen gewesen, also diirfe
man den Krieg auf etwa 740 720 —
ansetzen. Topffer gelangt somit zu
ungefahrer Ubereiiistimmung mit den Angaben des Pausanias. Audi wir
balten diese fur annabernd riditig und ebenso tbut dies u. a. Gilbert
Studien 176, der den Krieg erst mit 736 beginnen lasst und der Ansicht
ist, es sei nicbt wahrscbeinlidi, dass die Messenier bei der laugen Vorbe-
reitung, die das Auftreten in Olympia ndtig madite, sicb wahrend des
Krieges an den Spielen beteiligt batten. Zu gleidiem Resultat gelaiigen
Duncker V 421 (735—716) und Bergk (Rh. M. XXX 288). Wesentlicb
spater setzt dagegen den Krieg Xiese an
indem er Gewicbt a. a. 0. 31 f.,

legt auf Plut. Reg. et Imp. Apopbtb. 194 B, wonadi Epameinondas nadi
230 Jabren Messene aufgebaut babe (oixijai Msjjijvrjv 6i’ irdiv xpiaxovxa xal
•otaxoaitov); Xiese nimmt an, dass diese 230 Jabre vom Ende des zweiten

Krieges an zu recbnen seien; demnadi bestimmt er die Zeit des ersten auf

710 690, indem er die zwei Generationen, die zwiscben dem ersten und
zweiten verflossen seien (IV 15,1), auf ungefabr secbzig Jabre berecbnet
und den letzteren etwa dreissig Jabre dauern lasst. Allein die Annahme,
dass die 230 Jobre nicbt vom Ende des ersten Krieges an zu zablen seien,
ist scbwerlicb ricbtig, die Parallelstellen bei Isokrates, Deinarchos und
Lykurgos (s. o.) macben es vielmebr wabrscbeinlicb, dass das Ende des
ersten Krieges gemeint Scbwartz Herm. XXXIV 443; dann ist
sei, v^gl.

^ber zu sagen, dass mit dieser Zalil bei Plutarcb iiberbaupt nicbts anzu-
fangen sei, denn das Intervall ist viel zu klein.
S. 14,15. Aih^vr^Ji ok o'jY. ruo xrks oi xto xax’ sviauxov ap/ovxs^,

der erste iviaujto^ apycov war Kreon, den unsere alteste Quelle, das Marmor
Parium, auf 01. 24, 2 = 683,2 ansetzt; damit stimmt Eus. vers. Arm.
tiberein, wonacb 684/3 das letzte Jahr des zebnjabrigen Arcbontats ist.
Xacb Paus. dagegen ware Kreon vier Jabre friiber anzusetzen, wie daraus
bervorgebt, dass Aisimides’ fiinftes Jabr nacb S. 15,2 auf das Jabr 743/2 fallt,
womit Gap. 13,7 ’A3r'vrjJi M£r>jvxtowv xfjV apy/jV 1'xi iyovxoiv xy]v osxlxiv xal
Ixous 'iTtKOjjLEvEi xsxapxoo x^? apyrjs Y]vua[X£vou iibereinstimmt; Aisimides namlicb
ist der zweite der sieben zebnjabrigen Arcbonten, der letzte, Eryxias, borte
demnacb 687 zu regieren auf; vgl. bieriiber und iiber andere Ansatze des
Kreon Gelzer, histor. und pbilolog. Aufsatze Ernst Curtius gewidmet S. 18 f.
S. 14,16. xou? — Msoovxioa? — ixsxsjXYjcjav £? dpy/jV utteoiIuvov, in unserer

Uberlieferung iiber die Medontidendynastie giebt es zwei sicb wider-


sprecbende Versionen, die beide von Paus. vorgetragen werden (anders
Wilamowitz Arist. u. Atb. II 133 A. 14); nacb unserer Stelle ware Kodros
der letzte Kbnig gewesen und Medon der erste Archont und so wird dieser
bei Eus. II, 60 ais Ttpdixo? xo>v oia piou X£ 70 [X£vo)v apyrXxwv bezeicbnet. Xacb
4er andern Version aber, welcher Paus. I 3,3 gefolgt ist, werderi die Ko-
driden ais Konige betracbtet, vgl. Aristot. bei Herakleides F. H. G. II 208
«710 o£ Koopiouiv oux£xi Tjpoovxo. Das, Marmor Parium nennt die an-
gefuhrten Medontiden stets '^acriXsuovxs? ^
AOrjvaiv, ebenso das aus Kastor ge-
8*
116 IV 5,10-6,1.

schopfte Verzeichnis des Eus. I 186f. Erstere Version verdankt ihre


Entsteliiing einer Kombination, wie Tdpffer Beitr. 279 fF. wahrsclieinlich
macht: da die neuen Arclionten schworen, wie unter Akastos, dem Sohne
des Medon, den Staat zu verwalten (Arist. t:oX. ’Ai). 3), so scbloss man,
dass die ganze Reihe von Akastos ab Archonten gewesen seien, und da die
ersten Trager der Namensliste Kodriden waren, so mussten also diese ihr
Kdnigtum aiifgegeben liaben, um, wie Paus. hier beifiigt, ihre Herrschaft
in ein verantwortliches Amt umwandeln
Die Reihe der lebens- zu lassen.
langlichen Herrscher schliesst Alkmaion, zehnjahriger Archont dem ais erster

der Sohn des Aischylos, Charops, folgt (nach Eus. I 109. II 80 um das
Jahr 752), dessen Xachfolger Aisimides nach Paus. ebenfalls Aischylos zum
Vater hatte.
S. 14,17. a'f£i'XovTo 0 das Verbum im Plural wegen des kollek-
tiven Begriffes von so avsOcjav xo xoivov xo AixojXwv KuXtova VI 14,11.
S. 15,2. Wihivaiou ^ 1’^. II 24,7. IV 15,1. 23,4, dagegen
Ailrjvr^siv S. 14,15 IV 24,5. 27,9, -apa ’
Af)T,vaioi? IV 23,10.

Gap. VI.

Woher der Nam e Messenischer Krieg. Rhianos von Bene und


Myron von Priene haben j eder e in en Teii desselben beschrieben,
letzterer in wenig zuverlassiger Weise. Aristomenes und wann
er gelebt. Nach dem Fall von Ampheia halten die Messenier
in Stenykleros eine Versammlung, in der sie von angesehenen
Miinnern ermalint wurden, den Mut nicht sinken zu lassen.

S. 15,4. -abctv und opaxcu einander entgegengesetzt wie IV 8,4.

15,5. 17,4. 23,9 u. s.

S. 15,6. x(ov xo|xp.ot-/(ov — xou^ £-txo’jpo’JC, hier wird der vom Et. M.
360,58 fF. behauptete, aber keineswegs immer beachtete Unterschied
zwischen a’j}j.p.ayoi und i-ixoopoi gemacht, wonach die erstern dem an-
greiFenden, die letztern dem angegriftenen Teile beistehen; I 13,6 helfen
die aup,|jiayot den AngegrifFenen, ebenso 36,5; I 39,4 den AngreiFenden,
ebenso III 4,1 u. s.

S. 15,10. Der Dichter Rhianos aus Bene oder Keraia auF Kreta (s.

Suid. s. 'Piavo^ Steph. B. s. Br,vr,; die Angabe, welche ihn aus Messenien
stammen liisst, s. Suid. a. a. 0., verdankt ihre Entstenung seinem Epos
Messeniaka, das ais VerFasser vermuten Hess, wie es
einen Messenier
wohl auch eine langere Anwesenheit im Lande bedingte), ein Zeitgenosse
des Eratostbenes (nach Wilamowitz Antig. v. Kar. 43 A. Eurip. He-
rakles I ^ 68. 125 des Zenodotos und Aratos), war VerFasser einer Homer-
ausgabe und schrieb neben Epigrammen namentlich Kunstepen; in seiner
Herakleia behaudelte er hauptsachlich die zwolf Arbeiten des Herakles,
S. 14,16—15,11. 117

wahrend er in den 'A/atxa, ’HXiaxa, 0£jaa>axa und seinerii Hauptwerke, den


Msjarjviaxa, historiscli-ethnographische StofPe bearbeitete; s. iiber ihn ausser

Couat la poesie Alexandrine 327 ff. namentlich Susemibl Gesch. d.

griech. Litt. in der Alexandrinerzeit I 399 ff. Dass Pausanias den


Rhianos beniitzt babe, wird zieralicb allgemein geglaubt, gezweifelt hat
daran oder docb nur eine ganzlicli unbedeutende Beeinflussung ange-
nommen Manso Sparta I 2, 265 ff Niese a. a. O. 27 Anm. 4 will nur
. ;

gelegentliche, durch fremde Vermittlung ermoglicbte Benutzung zugeben.


Worauf diese Ansicbt sich griindet, wird leider niclit mitgeteilt und ist

uns unerfindlich. In war Aristomenes


der Schilderung des Rhianos der
Mittelpunkt, um den genau diese Stellung ist dem
sich alles drehte;
Helden auch bei Pausanias angewiesen, und wenn irgendwo ein poetisclier
Hauch das Bucli des Periegeten belebt, so ist dies in den hierlier ge-
horenden Capiteln der Fall. Aristomenes ist bei Pausanias ein Heros, ein
episcber Held; dazu k(»mmt die direkte Bezugnahme auf Rbianos ausser
in unserem Kapitel nocb 1,6. 15,2. 17,11. Wir schliessen uns daher der
herrscbenden Ansicbt an. — Bestritten ist aber aucli die Ausdebnung
seines Gedichtes; wahrend meist angenommen wird, es habe nur bis zum
Tode des Aristomenes gereicht, hat Kohlmann a. a. O. 21 ange-
nommen, das Epos habe auch noch die Riickkehr der Messenier nach
der Schlacht bei Leuktra besungen, und Frazer (zu 6,1) ist geneigt, Kohl-
mann Recht zu geben. Wir unsererseits finden dies nicht wahrscheinlich
gegenuber der Erklarung des Pausanias, dass Aristomenes bei Rbianos eine
nicht weniger glanzende Rolle gespielt habe ais Achilles in der Ilias;
war Aristomenes in diesem Mass der Angelpunkt, so scheint es eine
kiinstlerische Forderung zu sein, dass mit dem Tode des Helden die
Dichtung zu Ende war; s. iiber diese Frage namentlich Couat a. a. O
336 ff.

S. 15,11. liber Myron


von Priene vgl. Susemihl a. a. O. 11 393 ff.
Seit Boeckh Asiano 5 Anm.
de Pausaniae Kl. Schriften IV 211
stilo =
Anm. 4 wird der Prieneer fiir identisch mit dem Rhetor Myron angesehen,
dessen von Rutilius Lupus iibersetzte Bruchstiicke (s. Mulier F. H. G.
IV 460 f.) asianische Schule verraten. Die beiden Fragmente aus den
Messeniaka bei Athen. XIV 657 C. D und VI 271 F lassen zwar
keineswegs den Rhetor erkennen, wohl aber zeigt die Darstellung des
ersten Krieges bei Pausanias rhetorische Farbung, und wenn Myron die

Quelle des Pausanias dann erscheint auch die Annahme Boeckhs


ist,

wohl begriindet. Nun geht auch wirklich die herrschende Ansicbt dahin,
dass Pausanias in der Hauptsache nach Myron berichte (vgl. Kohlmann
4 ff., Pfundtner Jb. f. Ph. LXXXXIX 448 ff., Susemihl a. a. O. Busolt
Gr. Gesch. I® 580. H. L. Eveling A Study in the Sources of the
Messeniaca of Pausanias, nach dem Myrons Erzahlung von der mythischen
Zeit bis zum Jahr 370 gereicht hatte. Frazer zu 6,1 u. a.); neuerdings
aber hat Seeliger, nachdem schon Manso a. a. O. die Benutzung des
Myron durch Pausanias bestritten, in der Schrift Zur tlberlieferung der
messenischen Kriege, Zittau 1897, die Abhangigkeit des Pausanias von
118 IV 6,1-6.

Myron gelengnet, und hatte er Eecht, so wiirde die Annahme, Myron sei
ein Ehetor gewesen und identisch mit dem bei Eutilius Lupus zitierten,
sich nur nocli auf den Namen stiitzen, d. h. sebr problematisch sein. Es
scheint nun aber Myron in der That Pausanias ais Quelle gedient zu
haben. Man
sieht aus § 3, dass Pausanias iiber die Zeit des Aristomenes
neben Ebianos nur Myron beraten bat, denn ware dies nicbt der Fall und
batten ibm nocb andere Quellen vorgelegen, nacb denen er die sich
widersprecbenden Angaben batte priifen konnen, so wiirde er nicbt
scbreiben: „da sie nun so Verscbiedenes bericbten, musste icb der einen
von beiden Erzablungen und nicbt beiden zugleicb folgen.*^ Da er den
Widerspruch obne Berufung auf andere Quellen von sicb aus entscbeidet,
ist anzunebmen, dass er lediglicb auf sein Urteil angewiesen war, s.
bieriiber besonders Pfundtner a. a. O. 440 f. und vgl. im Folgenden
namentlicb die Note zu Cap. 13,6. Nun macbt aber Seeliger auf —
die Fragmente bei Diodor VIII 7—9. 12. 13 aufmerksam, die nacb ge-
wohnlicber Ansicbt auf Myrons Darstellung zuriickgeben sollen, was scbon
0. Mulier Dor. I 143 A. 6 daraus glaubte scbliessen zu diirfen, dass
Kleonnis aus dem ersten Krieg mit Aristomenes zusammengestellt wird
(vgl. die Note zu S. 16,5); aber eben diese Darstellung bei Diodor lasst
da, wo sie ausfiibrlicber ist, deutlicb erkennen, dass Pausanias einer
andern Quelle ais Diodor folgt (vgl, zu S. 10,23. 11,11. 27,20), dass
also, wenn Diodors Gewabrsmann Myron sein solite, Pausanias nicbt
diesem gefolgt ware. Jener Scbluss von 0. Mulier ist aber keineswegs
zwingend, die Sacbe kann sicb aucb umgekebrt verbalten, namlicb so,
dass Myron wobl fiir Pausanias, nicbt aber fur Diodor Quelle war, und
das scbeint nacb dem Gesagten das Eicbtige zu sein, wenn man nicbt
mit Scbwartz Hermes XXXIV 457 lieber annehmen will, was zu tbun
wir keinen Grund seben, dass Myron dem Pausanias nur in iiberarbeiteter,
iibel zugerichteter Gestalt vorgelegen habe. Beizufiigen ist nocb, dass,
wie die Darstellung des Pausanias messenierfreundlich ist, so aucb das
eine der beiden Fragmente des Myron in spartanerfeindlichem Sinn ge-
balten ist (falsch heisst es bei Susemihl a. a. 0. 394 „in einem sehr
spartanerfreundlichen Sinne“). Die ganze ob Myron Quelle
Streitfrage,
des Pausanias sei oder nicbt, ware erledigt, wenn Couat 334 mit Eecht
scbriebe: Pausanias „avait, raconte la premiere (guerre) d’apres le
prosateur Myron de Priene“.
S. 15,12. Dass keiner von beiden Schriftstellern eine vollstandige
Darstellung der messeniscben Kriege gegeben bat, kann bei dem Dicbter,
dessen Interesse sichHelden konzentrierte, nicbt auffallen,
auf iseinen
wobl aber bei dem Prosaiker; der Grund liegt vielleicht darin, dass, zu
Myrons Zeit die messenische Geschichte nocb in ihren Anfangen stand
und zunacbst nur Einzelnes ausgearbeitet wurde; ubrigens sprechen An-
tiocbos und Isokrates nur von einem messeniscben Krieg, vgl. Strab. VI
278. Archid. 23ff. 57, s. Niese a. a. O. 24. 27.
S. 15,14. 00 Tcpoaw ’ Aptaxooiqixou Seeliger a. a. O. 9
halt es nicbt fiir notwendig, aus diesen Worten zu scbliessen, dass Myron
S. 15,11-17,1. 119

liberhaupt von Aristodemos erzahlt habe, die Wendung bezeichne einfacb


das Ende Das ist unmoglich. Wenn Pausanias sagt: „Myron
des Krieges.
liat die Eroberung von Ampheia und das folgende erzahlt, jedoch nicht
liber den Tod des Aristodemos binaus^^, so kann das durchaus nicbts
anderes heissen, ais dass Aristodemos noch in der Darstellung des Myron
figurierte wie kame denn ein halbwegs verniinftiger Mensch dazu, ais das
;

letzte in der Erzahlung des Myron den Tod eines Helden zu nennen, der
in Wabrheit bei Myron iiberbaupt nicht vorkame. Und ebenso wenig dies
aus den Worten hier geschlossen werden darf, so sicher geht aus § 4 rs-
TTOiTjxe Yap (Mupojv) w? arroxTeivsis 0 s6tco[xtcov- Aptaro xIvy]? oAr/ov rpo Api-
aroo 7 ]|xou TsXsuryj? das Gegenteil hervor, wo die Hinzufiigung der Worte
Trpo ’
r^s Aptaro 67][xou nur dann begreiflich ist, wenn Myron den
Aristodemos erwahnt hatte.
S. 15,15; oTToaa o£ Xpovtp auvlpr), in diesem Sinn ist ava ypovov iiblicher,
doch findet sich der Dativ II 11 ,
1 . III 19,13. IV 20,4. VIII 3,2, vgl. Bd. I
zu S. 669,13.
S. 16,1. Zu 6 o£ vgl. Bd. I zu S. 26,19.
S. 16,5. TouTov rov avopa £TT£iaTqYa 7 £ (X£v . 6 Ilpnr]V£i>? £C rrjV auY^pacprjv,

wenn Myron demnach den Aristomenes schon im ersten Krieg erwahnte,


so beweist dies, dass, ais er schrieb, die Geschichte der messenischen
Kriege in Hauptpunkten noch keine feste Gestalt angenommen hatte. Im
Einklang mit Myron macht Diod. VIII fr. 12, wie oben bemerkt, den Ari-
stomenes zum Zeitgenossen des Kleonnis, der im ersten Krieg Feldherr
war; dagegen ist jener XV 66,3, wo Diodor dem Ephoros folgt, im zweiten

Krieg genannt, es wird aber bemerkt, dass einige ihn in den zwanzig-
jahiigen setzten.
ebd. £Tr£ia 757 a 7 £ giebt Amasaeus
mit „non satis accurate egit“, und auf
diese Erklarung scheinen und der Gegensatz zu fiihren, in dem die
Itc-

Schilderung des Khianos zu der des Myron stand; nach Sylburg will Pau-
sanias nur auf das ypovixov acpaXpia hinweisen: „quod, quum Aristomenes
interfuerit et praefuerit posteriori bello Messenico, Myron eum prioris etiam
belli historiae inculcet.

S. 16,12. 7T£TroiTr)X£ Yocp xtX,,. diese Angabe findet sich auch bei Plut. Agis
21 ais Behauptung der Messenier, denen die Spartaner nur insofern wider^
sprachen, ais sie sagten, Theopompos sei nur verwundet worden. Auch
bei Clem. Alex. Protr. 36 P = Eus. Praep. Ev. IV 16,9f. fallt Theopom-
pos im ersten Krieg durch Aristomenes.,
S. 17,1. 00 ^ 7 ] 7 £ £|x^ = III 14,5; IV 35,1, I 33,1 xaxa 7 vco}j-t)v — x^v
£|xi^v, ebenso 39,3. xaxa 7 £ £[xtjv 7 vi6 }x-ir)v VI 8,4. xaxd £fx-^v oo^av X 29,4.
120 IV 7 ,
1 -8 ,
1 .

Gap. VII.
Die Lakedaimonier pliindern das messenische Gebiet, die
Messenier die Kiisten Lakoniens und die Landereien um den
Taygetos. Euphaes liefert den Lakedaimoniern eine Schlacht,
die unentschieden bleibt. Im nachsten Jahre fiihren die Lake-
daimonier wieder ein Heer gegen die Messenier, die ibnen
entgegen ziehen. Die Fiibrer beider Heere ermahnen die
Ihrigen.
S. 17,12. t6 o£ hth TouTou Tiavxa? 1'jysv — Iv ein deutliches
Beispiel fur den Gebrauch des Aorist, der Vorgange der Vergangenheit nicht
entfaltet, sondern zusammenfasst, vgl. Kriiger § 53,6. Hultsch, die er-
zahlenden Zeitformen bei Polyb. 9ff.

S. 17,16. 6ct£ ori vo|Ju'CovT£? oixEiav, Messenien stand einst unter der Herr-
scbaft des Menelaos, Strab. VIII 358, daher sehen die Spartaner Messenien
ais ihr Eigentum an und rufen sie den Messeniern Cap. 8,2 zu, sie seien
ihre Sklaven.
S. 17,17. Zu ol o£ vgl. Cap. 6,2 6 ol.

S. 18,8. 0£ ITTHOU xai Toiv ol (7UVa|XCp6T£pOl iXocaaOU? '7C£VTaXOai(i)V

^aav, d. waren ibrer wenige, nicht einmal 500; was die Keiterei
h. es
betrifft, so sie kaum hieher, hdren y^ir docb zum ersten Mal von
gehort
Eeiterei der Spartaner im Jahr 424 bericliten, Thuk. IV 55; bisher batten
sie sicb stets obne solcbe beholfen oder sie, wenn sie welcbe ndtig batten,

von Verbiindeten erhalten. InbetrefP der 4^1X01 macht O. Mulier Dor. iyi44
A. 5 darauf aufmerksam, dass die Verwendung von solcben in abgeson-
derten Haufen gegen Tyrtaios und alten Gebrauch sei; gemeint ist frg.
ll,35ff. Bergk% vgl. die ebenfalls anachronistiscbe Verwendung kretischer
Bogenschiitzen zu Cap. 8,3, und was Pausanias selbst Cap. 8,12 iiber die
Aufstellung der Leicbtbewafineten in jenen Zeiten sagt.
S. 18,16. ouT£ ouT£ £[XTr£ipiot Sia<p£povT£?, Beispiel der Variatio.
ebd. iJoppoTTO? Yj ji-ayr) acptaiv iyivero, vgl. Thuc. I 105,5 xat p-ocyr)?

7£vop-£VYj? worauf dann folgt ol ol Kopivbiot xaxiCo[X£voi utto twv £v


taoppoTtou,

ir6X£t 7rp£apuT£p(ov, was wiederum mit Paus. § 7 zusamraentrifft xaxiCovxwv :

acpa? Twv 7£7Y]paxoT(ov Busolt Jb. f. Ph. CXXVII 814 zieht hieraus und
;

aus andern Anklangen den Schluss, dass der Rabmen fiir die Geschicbte
des ersten messeniscben Krieges aus Thukydides und Xenophon zusammen-
geflickt sei, vgl. zu S. 19,9. 30,12.
S. 18,19. Tot? Aax£oai{xovioi? £7U7riT:T£t Xo^iapio?, eher erwartet man IpiTri-

7rT£i, wie II 8,2. 18,4. X 23,7. Dem. 21, 129, docb wecbselt, wenn auf die
Hss. Verlass, aucb voao^ £[i.TriTi:T£i (I 20,7. IV 9,1) mit v. immizxei I 43,7.
IX 36,3.
S. 19,9. dvT£7r£^f|£cjav, Kompositum mit drei Prapositionen, vgl. zu I 2,6.
ebd. und ff. Busolt a. a. O. (vgl. aucb Griech. Gesch. 580 A. 6)
vergleicbt die Bescbreibung der Schlacht bei Mantineia im 5. Bucb des
Thukydides, nacb der Paus. gearbeitet habe: 69,1 £7i:£t ol ^uvilvat £[X£XXov

viSr), IvxauOa xal x:apaiv£(j£is xab’ ixdcaxouc utto xoiv oix£iiov axpaxTQ'yw'^ xoiaiS£
S. 17,12-20,7. 121

i,
7 iYvovTO — Paiis. § 9 auvtevai ok Y]'or| [xsAAovxoiv sitiTcapiovxs^ oi rpo-
expSTCov xou? sauxuiv. Thuc. 70,1 ytopouvxs? Aax£oatixr^<fioi ppaosui? — iva |xy]

oiaa 7taai)£irj auxoi? yj xa^i? = Paus. 8,1 avx£7:f|£aav o£ y.al oi AaxEoaiixoviot.

aTTOUo^ xal ouxoi, ixpovoiav o£ O|xo)? sTroioovxo jxr, oiaXuilr^vai ^cptai xf^v xa^iv. Thuc.
73,4 01 7 ap Aaxaoaijxovioi p-s/pi p-sv xou xps^j^^-i ypoviou? xac l-*-ay'7.x xal [^£j^aiouc

xtp [X£v£iv TTotouvxat, xp£4»avx£? o£ Ppay£la? xal oux ettI xroXo xa? otoj^£t? = Paus.
8,11 ok auxou xal aXXw? -iraxpiov ayoXatoxIpa? xa? oioj?£i? TcoiEiahai. Dass
aus diesen Anklangen hervorgehe, Pausanias habe seiner Darstellung spe-
ziell die Schlachtbeschreibung bei Thuc. V 66 73 zugrunde gelegt, —
leuchtet uns so vvenig ein, wie Frazer; vgl. zur erst angefiihrten Stelle
Thuc. IV 94: 7]'oif] jxsXXovxwv auvilvat 'IirTTOxpaxY]? — siUTrapiwv — 7:ap£X£l£U£xo,

VI 67,3 [xeXXouat ok xoi? ’A9irjva!oi? iipoxlpoi? £7uy£ipY](j£iv 6 Nixla^ — iri-apubv


— 7rap£X£X£U£xo, VII 76. Polyb. V 83,1.
S. 19,10. EupuXIwv, xa }X£v Trapovxa Aax£oaijxovio? xxl., der Herakleide
Aristodemos war verheiratet mit einer Frau aus dem Kadmeischen Ge-
schlecht der Aigeiden, ihr Bruder Theras fuhrte ais Vormund des Eury-
stheus und Proklos die Regierung in Sparta, IV 3,4 und zu III 15,8.
Nach Her. IV 149 war Oiolykos nicht der eigentliche Name des Sohnes des
Theras, vielmehr sei er so genannt worden, da Theras, ais er nach Thera
zog und der Sohn ihn nicht begleiten wollte, sagte, er lasse ihn oiv h
Xuxotat zurtick; vgl. auch Bd. I zu S. 701,5. Gilbert in den Studien z.
altspart. Gesch. 150 sieht in dem Umstand, dass Euryleon Flihrer des
Mitteltreffens war, eine Stiitze fiir seine Ansicht von der einstigen Existenz
eines dreifachen Konigtums in Sparta* mit Recht widerspricht ihm Frick
Jb. f. Ph. CV 665.
S. 20,6. 7cpoi)u|xia xou? dvxix£xa 7 [X£vou? uT:£ppaX£tv, S chub art iibersetzt;

„es sei ihnen weit leichter, die Feinde durch Mut zu iiberwinden, solange
sie noch unbesiegt an Kiihnheit jenen gleichstanden^. Genauer heisst G^p-
PaXX£iv iibertreffen und antwortet der Dativ auf die Frage, worin? vgl.
I 9,6. II 31,1. III 22,9; also bedeuten die Worte: es sei ihnen leichter,
so lange sienoch an Mut (der sich im furchtlosen Bestehen der Gefahren
zeigt =
ihren Gegnern gleichstanden, durch Kampfeslust (d. h.
x6Xp.a),

durch Mut, der in Lust, der Initiative zum Handeln zutage tritt = 7rpoib[xia)
ihre Gegner zu iibertreffen. Die irpoilujxla der Messenier war denn auch
in Wirklichkeit grosser, vgl. Gap. 8,6 oG xaxa xauxa o|xo!aic xou M£jjr,-
vioi€ £iyov.

Gap. VIII.
Bescbreibung der Schlacht.
S. 20,9. M£aaT^viot — opofxco — iypwvxo, die Vorlage, welche Paus.
seiner Bescbreibung zu Grunde legt, liess sich sowenig wie er selbst beirren
durch die Erklarung Herodots VI 112 ’A9y]vaiot — -puixoi — 'EXXr^vtov -a.y-

xujv xwv 7]{X£i<; to|X£v opo|xcp £? 7roX£[xiou? £ypiT]javxo.


122 IV 8, 1-9,5.

S.20,10. acpsioo)? auTwv et/^ov, s. Bd. I zu S. 75,3.


S. 20,14. £VOpO)VT£? 0 £Iv6v, Vgl. Hom. II. III 342 0£lV0V 6£px6jX£VOl.

S. 20,16. d7io/aX£iv hier wie gewohnlich in iiblem Sinne, vgl. Xen.


Mem. I 6,13. Piat. Gorg. 512 C.
ebd. TU) £'j"/£ipy5}xaTi dvojiou?, dativus respectus, das Pradikat dv6aiot
kommt dem Subjekt zu in Ansehung seines Thuns, vgl. Sopb. 0. R. 557
xai vuv £T auTo? el\n tu> ^ouX£upLaxt.
S. 20,17. tl£o)v da£p£is, vgl. IX 5,4. 27,7, der Genitiv ist nicbt anders
zu beurteilen, ais z. B. d::ab^? xaxuiv, d. b. ein mit d privativum gebildetes
Adjektivum ist mit dem relativen Genitiv verbunden.
S. 20,18. Uber Herakles ais Trarpcpo? der Dorier vgl. Mulier Dorier
I 411ff. Preller-Plew II 252.
S. 20,22. Nacb dem Zusammenbang hat man anzunebmen, dass die
Perioiken ais Hopliten mitkampften, s. S. 21,2; indessen liegt auch hier wobl

ein Anachronismus vor, bei Tyrtaios ist von ihnen nocb nicbt die Rede,
erst in den Perserkriegen ziehen sie ais Schwerbewaffnete mit in’s Feld.
S. 20,23. Aaivaioi — utto Ap 7 £iu)v —
dv£jTY)x6x£?, vgl. II 36,5. III 7,4.

IV 34,9.
S. 21,2. xo^oxa? Kp^xa?, vgl. zu S. 18,8.
S. 21,11. Nacb oi o£ das Subjekt wiederholt wie VII 23,11. X 23,14.
S. 22,11. opwv ET.iovTa £ix:£v dpa, ganz homeriscb, s. z. B. II. II 76 rixoi.

0 f u)? £i7tcov xax’ dp ICsxo es diirfte das;


einzige Beispiel bei Paus. sein,
wo nacb dem die Protasis entbaltenden Partizipium dpa den Nacbsatz
einleitet. Dass auch die Reminiszenz an sicb nicbt einer bistoriscben
Quelle entstammt, ist klar.

S. 22,16. ou }X£vxoi ‘/aipovxd 7 £ xxX., s. zu Cap. 21,10.


S. 23,12. Aax£dai[jLoviu)v — M£aay)vioi? rj
7 £ixo, Variatio, s. Bd. I zu S.
100,18.
S. 23,16. £t: 1 xd)v iWwv, vgl. zu S. 18,8.
S. 24,1. xpoTuov xov dp^aiov, in bistoriscber Zeit ist die Aufstellung der
Leichtbewaffneten binter den Hopliten in der That sebr selten, vgl. Liers,
das Kriegswesen der Alten 106 A. 46.

Gap. IX.
Die Messenier ziehen auf den Berg Itbome. Sie schicken
nacb Delphi, das Orakel zu befragen. Den Orakelsprucb zu
erfiillen, suchen sie eine Jungfrau aus dem Gescblecht der
Aipytiden. Aristodemos giebt seine Tocbter freiwillig zum
Opfer trotz der Einsprache ibres Verlobten. Aristodemos totet
geine Tocbter.
S. 24,9. xoi? 0 £ xai voao? voao? £jx'iu'x:x£t I 20,7, £a7riTrx£i, VIH
23,7, £7UTi{7tx£i I 43,7. IX 36,3, £7rtXa[xpdv£i II 7,7. III 5,9, xaxaXa|xpdv£i VIII
S.20,9-25>. 123

28,5, IX 38,3, UTToXa|xpav£t IX 7,3. X 2,6, ETrqivsTai V 5,5. — £? aTiavxa?


£'/(opr]a£v, vgl. I 3,3 Y.eyu)^y]Y.e.ol i] cp7j|j.r] I? xou? ttoXXou?. I 4,6 Iq auavxac x£-
*^u)prjX£v T] <p>][XYj. Xoifxo? otapaiv£i II 32,6.

S. 24,11. I3 o)[j.y)v, Euphaes stirbt nach Gap. 10,4 in der


dvoixi^EaBai xrjv ’

Schlacht des dreizehnteii Kriegsjahres (01. 12,2), diese aber fand statt im
sechsten Jahre nach der Grundung Ithomes und der Flucbt des Lykiskos
(Gap. 10,1), also im siebenten Kriegsjahre (01. 10,4). dvoixi^Exda!, £? xo —
opo? wie IV 17,10, in dva kann die Eicbtung nacb oben liegen, vgl. Thuc.
I, 7, einfach verpflanzen heisst es 125,5. VI 12,8, wie deraufb auen
II 1,2. IV 26,6. 7. 27,7. — Uber Ithome vgl. Gap. 33,1.
Dass ein derat-tiger Entscbluss nicbt hinreicbend motiviert er-
ebd.
scheint, muss man Kohlmann S. 10 zugeben, nnr eine entscheidende
Niederlage, nicbt aber Geldmangel, Uberlaufen von Sklaven und Auftreten
einer Seuche konnten einen so folgenschweren Schritt notwendig
machen. Myron, die Quelle des Pausanias, hat sicb bemiiht, die klafiende
Liicke durch Zuge auszufiillen, die er der Geschichte des peloponnesiscben
Krieges entnahm, s. Busolt Jb. f. Ph. GXXVII 814.

S. 24,14. Die Stelle findet sicb in der Ilias II 729, indessen ist daselbst
nicbt das messeniscbe, sondern das tbessaliscbe Itbome gemeint, das Epi-
theton xXifxaxoEaaa passt auf 'beide, vgl. Gurtius 190 A. 15.

S. 24,16. Diese Bebauptung des Paus. ist sebr unricbtig, die Hobe des
Itbome-Berges betragt bloss 802 m und wird also von einer ganzen Reibe
peloponnesiscber Berge weit iiberragt so bebt sicb der Eryinantbos auf ;

2225 m, die Aroania (Gbelmos) auf 2355, die Ky liene auf 2375, der Tay-
getos im Hagios Elias auf 2409 m; aucb davon ist nicbt die Rede, dass
die Besteigung der Itbome besonders scbwierig sei, vgl. Frazer z. d. St.
'

und Bd. I zu S. 705,19.


S. 24,17. Qua^axo? xaxd xouxo [xdXiaxa ^v, Amasaeus iibersetzt: et tunc
quidem omni ex parte aditu erat difficillimum, xaxd xouxo stebt aber deutlicb
im Gegensatz zu xal dXXw? £*/upov und bedeutet: auf der Seite, wo das
Stadtchen gebaut wurde.
S. 25,4. £7T£0£IXVU, Vgl. § 8 £TT£0£lXVU£V, Bd. I ZU S. 439,1.

s. 25,5 fP. Das Orakel, dessen iambiscbe Fassung auf spate Entstebung
hinweist und das vielleicht aus einer Tragodie stammt Glavier Notes
(s.

144), findet sicb bei Euseb. praep. ev. V 27,3 nacb Oinomaos in folgender
verkiirzter Fassung: llapfiEvov Aiiruxioa xX^po? xaX£i, ^vxtva ootVj? Aat|xojt v£p-
x£pibi? xai x£v (j(ocr£ia? ’
Ificop-Yjv. Diodor VIII frg. 8,2 giebt den Inbalt in un-
gebundener Rede, aber Paus. ziemlicb entsprecbend: £x xou AittuxiScov ^evou?
Ouaai xopTTjv xr]v xu)^ouaav' Idv de, fj Xayouua dSuvax'^ xafiojicofi^vai, fiuaai xox£
Tcapfilvov XY]v xou dtdovxo? Exouaito? £X xou auxou 7£vou?- xal xauxa 7rpd;avx£? £^£X£
vixrjv xou KoX£|xou xal xpdxoc.
ebd. tiber Menscbenopfer vgl. St en gei' Jb. f. Pb. GXXVII 362 ff. und
Griecb. Kultusaltert. § 74f. Im Erecbtbeus des Euripides opferte der Vater
ebenfalls seine Tocbter, da der Sieg an dies Opfer gebunden war, Plut.
Parali. 20, p. 310D.
124 IV 9,5-11,4.

S. 25,12. TauTY]v — aTnrjYopEUEv w? ou oioi ^usiv, zur Prolepsis vgl. z. B.


Tr^v TsMxaXiav otoajxovxs? w? — £U] I 12,1. 7,8. 13,2 u. s.

S. 26,1. xaxa xauxa xa\ el, vgl. Bd. I zu S. 698,7. Den etwas ge-
suchten Vergleicli selbst liat Paus. ohne Zweifel seiner Quelle entnommen,
das geht freilich niclit aus dem Grebrauch des Wortes TC£Trpa)|X£vrj bervor,
das bei Paus. nicbt so ungewobnlich ist, wie Koblmann a. a. 0. 6 n. 2
meint, vgl. zu der von ihm zitierten Stelle I 40,4. III 1,3. VIII 51,4, dazu
XO Il£Trpw[JL£VOV V 19,6.

S. 26,6. Was
Lykiskos behauptet, entspricbt dem attiscben Reclit,
nach dem der Ehemann kraft der EYYurjai? xuptos der Frau wird, vgl. gegen-
iiber der abweichenden Ansicht von Hruza und Beauchet H. F. Hitzig

Zeitschrift der Savigny-Stiftung XVIII 154.


S. 26,11. Zu Traptbv o£ ^E-irT^fioXo?, vgl. den krit. Apparat zu Gap. 16,1.

Gap. X*
Secbs Jabre nacliber ziehen die Lakedaimonier gegen den Itbome
zu Feld. Die Schlacbt bleibtunentschieden, aberEuphaes wird
totlich verwundet. An seine Stelle wird Aristodemos zum Konig
gewablt. Er regiert milde und gescliickt. Der Krieg wird in
kleinem Massstab fortgesetzt.
S. 27,15. xal x6x£, wie Gap. 8,10.
S. 27,18. £xax£po)v xous dpicrxoUb auvEXdovxa? I? xo piEjaixaxov, also
ganz nach der Kampfweise der Helden des Epos.
Nach dem Fragment bei Diod. VIII 12 wurde der Konig
S. 27,20.
(Eupbaes) zwar verwundet, war aber bald wieder hergestellt, sodass er
ein Schiedsgericht, das zwiscben Kleonnis und Aris tomen es zu ent-
scheiden hat, selbst leiten kann; vor diesem spielt sicb ein ganz rbetoriscb
gebaltener Redekampf zwiscben den beiden genannten ab; bei Paus. da-
gegen stirbt Eupbaes wenige Tage nach der Schlacbt und es erbebt sicli
ein Streit um die Naclifolge, in dem Kleonnis und Damis dem Aristodemos
gegeniiberstehen.
S. 28,7. dvTQV£YX£, er erbolte sicb wieder, vgl. Her. III 22. Plut.
Rom. 18 £x x^? 7rXY]
7 yj^ Pomp. 53. Dion. Hal. Arcli. IV 67 Ix
dvacpEptov, vgl.

xpau[xaxo?; das Medium Her. I 86. 116.


ebd. rjfjLEpai? o£ ou TcoXXai? dirobvi^axEi, der Dativ ohne ujxEpov, wie
Tfpovtp Gap. 6,2, vereinzelt, aber nicbt unmoglich, vgl. Kriiger 48,2, 10.
Sclimid Attic. IV 616.
S. 25,12-30,5. 125

S. 28,10. Dass xaxeXsmeTo heisse „es blieb nur ubrig“, wie Scbubart
iibersetzt, bezweifeln wir, vielmebr ist Euphaes Subjekt, vgl. III 1,2 ax£ o£

oux ovxwv auxco Tcaiowv dppEvtov paatXsusiv xaxaXsiTiei Aaxsoaipiova, zum Medium
vgl. Her. III 34. Legg. 721 E.
Piat.
S. 28,11. Damis wird hier zUerst erwahnt, Antandros ist ais Feld-
herr neben Euphaes Gap. 7,8 genannt.
S. 28,14. Ophioneus weissagte also nicht aus unmittelbar gottlicher
Eingebung, sondern verstand es, die verschiedenen sich darbietenden Er-
scheinungen zu deuten, sein genus divinandi war also das x£*/vixrr^, artifi-

ciosum, vgl. Ps. Plut. de vita et poesi Homeri 212. Cic. de div. II 11 § 26.
S. 29,3. 'ir£pl x^v wpaiav, scii, wpav, um die Zeit der Fruchtreife, in

der zum Kriegfiihren geeigneten Zeit, Dem. 9,48. 56,30.


S. 29,4. ai)v£C7£paXXov, das Subjekt nicht naher angegeben, ahnlich wie
beim genitivus partitivus £i? oder xi? ausgelassen wird, II 1,1. III 18,11.
S. 29,5. Zu ’Ap 7 £iot —
yj^iouv vgl. § 1.

Gap. XI.

Beschreibung der Schlacht, die im fiinften Jahre derPegierung


des Aristodemos zwischen den Lakedaimoniern und Messeniern
mit ihren b eiderseitigen Bundesgenossen stattfand; die Lake-
daimonier unterliegen.

Die Zusammenstellung der Bundesgenossen erinnert an die


S. 29,9.
politische Lage von 370/69, wo zu Sparta Korinth trat, wahrend auf Seite
der Thebaner die Arkader, Argeier, Eleier und Sikyonier standen; es ist
wahrscheinlich, dass der Erzahlung bei Pausanias diese Verhaltnisse ais
Vorbild dienten; so Seeliger a. a. O. 8.

S. 29,10. Da kaum anzunehmen ist, dass die Korinthier zu Schiffe


nach Lakonien kamen, der Landweg aber durch feindliches Gebiet fiihrte,

so wird auch diese Angabe ais eine ungeschichtliche betrachtet werden


miissen.
S. 30,4. firjpicov o£p{xaxa, xai pia>.tjxa oi op£tvot xwv ’Apxaoo)V, vgl. Stat.
Theb. IV 304 ille Lycaoniae rictu caput asperat ursae. (Si eb e lis)

S. 30,5. Nach Siebelis sind dxovxia venabula seu iacula ferro non
munita, dagegen hastae bellicae, i. e. ferro asperatae, er vergleicht
Xoy/ai
namentlich Phavorin aioY]p£ov dxrNxiov; richtiger diirfte es sein, Hesy-
:

chios zu glauben, der dxovxiov puxpa nennt.


ebd. 00 X 01 sind dm mit 6 oyXo? 6 xroXu? bezeichneten sodass ,

also zwei Abteilungen Leichtbewaffneter waren; die einen standen hinter


der Phalanx, genauer wohl hinter den Flugeln, der an Zahl starkere Haufe
lag im Hinterhalt.
126 .IV 11,4-12,3.

S. 30,10. T) xal [xaXXov ts aXh^ Trpo&ufJLia xal xai? Iixirsipiais sttI ttoXu

txvTSi^ov, vgl. Thiic. I 11 7j xal jxaX>^ov oi Tpws? auxwv 6t£aTrap|Jilva)v xa oixa


Ixrj avx£i/ov [Bia.

ebd. Der Pluralis £}X7r£ipi'ai? uach dem Singularis Trpo9u|x(a ist wohl
nur zur Abwechslung gewahlt, vgl. V 2,1 xoXixiq xal xau fjXixlat?, dagegen
VII 13,3 YjXixia xal xoAptaic.

S. 30,12. Busolt F
580 A. 6 glaubt, dass zu der Erzablung
Gr. Gesch.
von dem Sieg der Messenier iiber die spartanisclien
leichtbewaffneten
Hopliten die Niederlage der lakonischen Mora bei Lechaion habe herhalten
miissen (Xen. Hell. IV 5,13 ff); indessen ist zu sagen, dass die Taktik der
Leichtbewaffneten gegen Hopliten, wie sie hier geschildert wird, eine ge-
gebene ist, also auch schon vor Iphikrates geiibt wurde, vgl. Thuc. III
97f. IV 33 f. Xen. Anab. VI 3,7. Hell. III 2,4; von Ubereinstimmung in
Worten oder Wendungen ist hochstens anzufuhren: Xen. a. a. 0. 15 ttoFu
7]8y) hpa(jux£pov £7r£X£!,vxo vgl. mit Paus. § 7 Opaaux£pov £v xw xoitpo£ xoT? xaxd
axojxa auxdiv £tt£X£ivxo.

ebd. rjpibr] xd GYjfjL£ia, Gegensatz xax£aTrda97], s. Thuc. I 63; aYj[X£ia .

sind nicht Fahnen, wie die romischen Signa, sondern aupi-PoXa xivd 7r£pl xov

xaipov x^? o£ixvu(X£va xal ox£ ji.£v dv£X£lv£xo xd aup^oXa, yjp^ovxo x^c M-oc/y]?,

dx£ 81 xax£a7rd)vxo £7rauovxo, Schol. Thuc. I 49.

S. 30,13. :^xovxiCov £? xd TtXaYla, vgl. Xen. Hell. IV 5,13. 15 dxovxiCsf^hat


£is xd 7 U|xvd.
S. 30,14. IxuTixov £x */£ip6?, vom Xahekampf, wie z. B. Xen. Hell. VTI
2,14, anders dagegen Anab. III 3,15 oi Ix /£tpo? paTXovx£?.

S. 30,17. diTopia xoT? Aax£oai(xovtoi? 7 iv£xai, nachdem einmal Pausanias


nicht einfach dxropouai schrieb, sondern unnotigerweise das Subjekt wechselte,
war es doch uberfliissig, statt einfachem acpiat zu sagen xois Aax£6ai[xovloi?,

was klingt, wie wenn damit ganz andere Leute genannt wiirden.
S. 31,7. xtp x£ ypovcp xal xoi? xpaupaaiv, vgl. Cap. 16,3 xtp x£ ypovtp xal
'

toT? xoXpiQ[xa(Jiv.

S. 31,8. Tcapd xo £iu)ilo? UTTO xu)v 4'^Xd)V xapaado[JL£voi, vgl. Thuc. IV 34,2
£XttXy)^i? £v£tu£(7£v dvhpwTroi? dr^fffjat xotauxTj? p-dyy]?.

ebd. xpaTT£vxa)v — acpiai — 7T:ap£Tyov, vgl. Bd. I zu S. 14,4.


S. 31,13. Schubarts Verrriutung, es sei’ Apxaota? fiir’ ApY£ia? zu setzen,
trifft das Richtige nicht; die von Ithome
dehn durch Arkadien mussten
heimkehrenden Korinthier unter allen Umstanden ziehen, also ist die durch
Schubart statuierte Alternative unbrauchbar. Die Uberlieferung besagt
ebendies, dass Arkadien, da,s Land, durch welches sie heimkehren
mussten,. eine 7:oX£jj.!a war, vgl. Cap. 10,1.
S. 30,10—32,9. 127

Gap. XII.
Nach einem Orakel von Delphi bedienen sicli die Lakedaimonier
einerList; da diese misslingt, versuchen sie die Bundesgenossen
der Messenier zum Abfall zu verleiten. Die Messenier befragen
ihrerseits das delpliische Orakel. Lykiskos wird von arka-
dischen Reitern gefangen und in Ithome freigesprochen. Die
Messenier schicken aufs neue nach Delphi, um wegen des
Sieges zu fragen. Der Ausspruch der Pythia wird den Lake-
daimoniern verraten und diese kominen jenen durch Oibalos
listigerweise zuvor. Ophioneus, der blinde Seher, erhalt die
Sehkraft wieder.
S. 31,16. TrapiaTaxo — acpiaiv dOufxa)? sysiv, die Wendung -apijxarai ]xoi in
der Bedeutung: es kommt mir bei, es fallt mir ein, mit folgendem Infinitiv
oder mit einem Nomen ais Subjekt findet sich haufig, vgl. z. B. I 33,6.
IV 3,6. 13,5. 15,5. 25,5. 29,4. V 16,4; oft -apisTaxai xivi zvmQziv (sixacaij,

vgl. II 19,4. V VII 22,7,


15,7. VI fiaupa I 23,4, a7:opia IV 21,9,
19,4. —
ostpa IV 29,3. oo^a V 11,9; auch transitiv Trapiaxavai xtv( xi: in einem einen
Eindruck, einen Oedanken, einen Entschluss, ein Gefiihl hervorrufen, vgl.
:irap£axY]C7£v £u £io£vai 2x:apxiaxai,? IV 19,2, ’Apuxop£v£i 6 oixxo? pou>.£upa xrapi-
uxYjai IV 22,3, o£ipa Tcapiaxavai V 24,11, cppov7]pa uapicrxYj IV 21,7; vgl. end-
lich zu £Tc£iai Gap. 21,10.
S. 31,19. Das Orakel auch bei Diod. VIII 13 und Eus. Praep. Ev.
,V 27 mit unwesentlichen Varianten.
S. 31,21. Das Subjekt von ux:^p?£v ist nicht ^aia, wie Siebelis will,

sondern Xao?; die dTraxY] geht auf die List des Kresphontes, nicht, wie Viger
zu Eus. a. a. O. meinte, auf Gap. 11,4 xal ouxoi p£v IXrr/wv x^? ’
lOwpYj^,
£vfia z\izXkow Tjxiaxa £(j£jfiat. auvorxoi.
S. 31,22. X£yvac p£V X:pOl%pOOp£VOts OUX £YIV£X 0 dv£ 0 p£iv, vgl. § 8 TTufiopIvOlC
— ouSlv a^iaiv z^z-^zvzzo dvzupzh ao'pov.
S. 32,1. Zu oi o£ vgl. zu S. 16,1.
ebd. ’0ou(jcr£(i)? Ixri ’'lXiov, vgl. Hom.
xwv Ip^wv d7uoptpoup£voi xo Od.
IV 244 ff. Odysseus begab im Gewand eines Bettlers nach Troja, uin
sicli

sich fiir die Ausfiihrung der List mit dem holzernen Eosse die ndtige
Kenntnis der Ortlichkeiten und Verhaltnisse zu verschaffen. Die Geschichte
war erzS,hlt in der Ilias mikra, s. Kinkel Ep. gr. frg. p. 37.
S. 32,4. Die Worte, welche hier dem Aristodemos in den Mund ge-
legt werden, entbehren etwas der Klarheit: es fragt sich, wie so die dotxr^-
p-axa der Lakedaimonier ais neu bezeichnet werden konnen; ist unter den
Ungerechtigkeiten, wie wahrscheinlich, der ganze Krieg gemeint, der im
Verhaltnis zu den listigen Streichen jung sei, so wird man finden, dass
diese Bemerkung wenig Zweck habe und wohl nur dem rhetorischen Be-
durfnis der Formuliernng einer Antithese entsprungen sei.

S. 32,9. xa Trpac7aop£va UTto xoiv Aax£oaipovuov, rrpaxxEiv von politischen


Unterhandlungen I 8,1. 3. III 7,11. IV 14,8 u. s.
128 IV 12,4-13,3.

S. 32,14. Wenn die Uberlieferung richtig ist, so muss '/opuiv axscpavwixa

mit Kayser im E-h. M. V 363 erklart werden ais „eine runde, zum Behuf
von Chortanzen eingerichtete Flache im heiligsten Bezirk des Gottes^;
darm ist klar, dass die :uxpoi oixY^xops? die verhangnisvollen Dreifusse
sind; die zwei, welclie aus der dunkeln Verkiillung emportauchen, sind
die Augen des von Geburt an blinden Sehers Ophioneus, der pldtzlicb
sehend wird, Cap. 10,12, hernach aber von neuem erblindet, Cap. 11,3;
auf dies letztere bezieht sich Vers 7.
S. 33,5. Das Grab ist also draussen vor der Stadt gedacht, wie ja
das Begrabnis innerbalb der Mauern in Griecbenland, wenn von der
altesten Zeit abgeseben wird, nur ais besondere Auszeichnung vorzukommen
pflegt, vgl. Herma n-Bliimner 11 Gr. Privatalt. 378.

S. 33,10. £? xo iMaxpov, wo die Volksversammlung abgehalten wurde


wiederum ein Anachronismus.
S. 33,13. Diese Bestimmung hatte ibren Grund wohl darin, dass man
den Todesfall ais ein Zeicben gbttlicher Ungunst ansab, wie man auch nur
-rraios? Kinder, deren beide Eltern am Leben waren, bei gottes-
dfxcpiDaXsi?,

Handlungen verwendete, vgl. Stengel Griech. Kultusalt.


dienstlichen

§ 21; Schomann Griech. Alt. II 410 derkt auch daran, dass der Todes-
fall ais verunreinigend angesehen wurde.
S. 34,1. sixodxov £xo? d. h. 01. 14,1, Euphaes war im dreizehnten
Jahre des Krieges gestorben, auf ihn war Aristodemos gefolgt, der also
jetzt im sechsten Jahre Konig ist.
S. 34,1. Der Dreifuss, das gewbhnliche Weihegeschenk fur Apollon,
hier dem Zeus Ithomatas dargebracht, findet sich ganz besonders haufig
im Kulte des Dionysos, vgl. Preller-Eobert 291 mit A. 2.

S. 34,9. Der von Pausanias selbst Cap. 24,4


letzte Vers wird auf
die Niederlags der Spartaner bei Leuktra gedeutet.

S. 34,13. [J-IXXsiv cum infin. praes, vgl. I 13,7. 22,6. 29,9. 42,1. II
6,2. 20,8. 34,12. III 8,3. IV 7,9. 12,4. 13,1. 2. 17,2. 6. 18,5. 22,4. 32,3.
35,3. V 10,9. 14,6. 25,9; cum infin. fut. I 22,2. 30,3. 40,4 II 34,5. III

1,9. 2,1. 5,4. 8. 7,5, 17,2. 3. 18,10. 20,8. IV 3,7. 8,13. 9,7. 10,1. 11,1.
4. 8. 12,4. 17,6. 18,7. 20,4. 25,3. 28,5. 32,5. 6. V 9,3. 21,14. 18 u. s. w.;

etwa vierzigmal kommt ixsXXsiv mit dem Inf. praes, und ungefahr achtzigmal
mit dem Inf. fut. verbunden vor, dreimal mit Infin. aor : IV 12,8
xaxajx£uaaaj9at. 22,2 u-ooE^ajUai (Pc uTtool^safiai). VIII 28,6 iXajaaOai;

zweifellos ist hier jedesmal das Futurum zu setzen; Siebelis S. 138


beruft sich flir den Aorist auf Hermann z. Viger 754.

S. 34,14. xwv di XI? AsX^fdiv, zur Stellung von xi? vgl. Bd. I zu S.
448,14.
S. 34,17. 7T 0 iY]C7 ap.£V 0 ? — itrjXou xpiTTooa? k'Aax6v — h r.-qpcf, hierher

gehort Suid. s. v. cpaxxtoXiov 6 0£ xpircooa? p^ ixitov/^cja? xai Ijx^aXov £i? xl

cpaaxwXiov.
S. 34,18. oixxua — £<p£p£v w? dvTjp fiy]p£uxYj?, vgl. Nep. Pelop. 2,5 cum
canibus venaticis exierunt retia ferentes.
s. 32 14 — 36
, ,
4 . 129

S. 34,19. a^vo)?, auch I 19,1, gewohnlicher a^vcDaxo?, II 2,2. III 18,10.

IV 36,6. V 17,11.
S. 34,21. w? vu^ Ta‘/iaxa £7reXa}ji,pav£v, wie II 20,2. IV 7,6. 26,7 (i^fispa),

vgl. vu^ ETrep^exai I 29,9. iaTrepa £7rY]£i IV 19,5. 22,4. Gtto xyjv Eiuouuav vuxxa
I 13,1. IV 25,8. xai x£ vuxxa £7r£*/£iv I 28,9. II 20,2. IV 7,6. 29,3.

vu^ 7 iv£xat IV 20,4. rjjJiEpa ^v IV 21,5. 9. r)jx. uTt£cpaiv£xo I 40,3. vuxxo?


(y]}A£pas) dp^ojxlvir]? II 19,4. III 17,8. Tcpoiouar)? x^? Yjfx. IV 8,13. Tipo piEaouaTrj?

r]jx£pa? III 14,10. vu^ £Trqiv£xai xtvi I 40,2. i] ETUouaa ohne rjjjiEpa IV 8,13.
22,5, vgl. Lobeck zu Phrynichos 464.
S. 35,2. SaiTEp ^v = II 26,5.

Gap. Xm.
Die Gottheit schickt den Messeniern ungliickliclie Vorz eichen.
Aristodemos an der Rettung des Vaterlandes verz weifelnd totet
sick auf dem Grab seiner Tochter. Die Messenier wablen statt
eines Kbnigs den Damis zum unumschrankten Feldberrn. Durch
Belagerung undHunger gezwnngen verlassen sie Ithom e. Wann
der erste messeniscbe Krieg zu Ende ging.

S. 35,10. xo x^? ApxEfiiGo? aYaXjxa, nacb Siebelis hatte man wegen


dieser Stelle anzunehmen, dass die Messenier im siebenten Jahrhundert be-
reits eine eberne Statue der Gottin besassen; er nabm also die Erzahlung
des Krieges ais autbentiscbe Gescbichte, ein Standpunkt, der heute iiber-
wunden ist.

S. 35,14. Nacb Plut. de superst. 8 p. 168 P beulten die Hunde


wie Wolfe und sprosste ein aYptoaxt? genanntes Kraut um den Herd des
Aristodemos.Das Omen wird aucb von Diod. VIII 8,1 erwabnt, aber in
Stadium des Krieges verlegt, bei Pausanias ist es in anderer
ein friiberes
Fassung im zweiten Krieg wiederbolt, s. Gap. 21,1. Die Hunde waren
nacb Diimmler Pbilol. LVI S. 12 Kriegsbunde.
S. 35,20. dvacpavEiaav baben die Handscbr., aber nacb lirupav^vat erwartet
man ETu^avEiaav, s. dieBeispiele Bd. I zu S. 62,20; zwar stebt einmal VIH 5,5
7rap£Xb£iv £? xo iepov — wabrend aber gegen EcjEXdovxi an sicli
Iq xouxo laEXOovxt;

nicbts einzuwenden ist, muss gesagt werden, dass, wie von Gottern, so aucb
von Traumerscbeinungen uuter den Komposita von cpav^vat (welcbes aucb inog-
licb ware, VIII 34,3 u. s.), iricpav^vai, nicbt dvacpavrjvai, das iiblicbe Wort ist,
vgl. I 33,7. III 18,3. IV 27,2. Her. V 92 y]. VII 16,3. m dva bat etu verdrangt, ;

da das vorausgebende ava nacbwirkte, wie z. B. VI 19,7 AvxicpiXou xe xal


AvxixXeou? statt MEYaxXIou? iiberliefert ist.

S. 36,4. xu)v ETucpavwv xd? sxcpopd? ettoiouvxo saxEcpavcoptEviov xal i}xdxia


l7up£^Xr)|X£vtov Bekleidung der Leicben mit weissen Gewandern,
Xeuxoc, die
sowie die Bekranzung mit Blumen war spater allgemeine Sitte. Homer isi
Pausanias II. 9
130 IV 13,3-14,7.

die Schmiickung des Toten mit Kranzen unbekannt, vgl. Hermann-


Bliimner Privatalt. 363 mit A. 1 . 3, Rhode Psyche ^ I 220 A. 2 und
Frazer zu der Stelle. Uber die Bestattungsfeierlichkeiten der sparta-
nischen Konige vgl. Her. VI 58.
S. 36,6. auviTfjcji mit dem Genitiv, vgl. Bd. I zu S. 676,21.
S. 36,11. xd {JL£v dvOptoTCou Xo 7 iap, 6 v rjxovxa, vgl. Bd. I zu S. 92,2.
S. 36,20 fi. Es muss aufiallen, dass Pausanias iiber diese nach dem
Tode des Aristodemos stattfindende Schlacht so wenig zu sagen weiss,
wahrend die vier vorausgehenden (7, 4 6 7, 7 8,13. 10,2 — 4. 11,1 8 ) . —
alie mehr oder weniger ausfuhrlich beschrieben waren. Die Vermutung
ist nicht abzuweisen, dass diese Erscheinung mit dem Versiegen der
Quelle, der Pausanias bis hierher gefolgt ist, zusammenhangt, d. h. dass
Pausanias bis zum Tode des Aristodemos nach Myron erzahlt.
S. 36,22. dp£x^ — — 0LTzzdiri<je xd xoiv M£jar)via>v, der periphrastische
Gebrauch des Artikels im Neutrum Plurale mit folgendem Genitiv findet
sich bei Pausanias haufig, vgl. z. B. I 8,3 xd xou 6tq}aou. 11,3 xd xwv
HTC£ip(oxa)v. 36,6 xd OiXiTCTTOu xat Max£66v(ov. IV 16,2 }X£v xd xwv dXXwv
TTpoOup-a. 27,5 xd xwv {>£a>v. VI 14,3 xd x^c pwjxif]? £x:y]u^y)xo. IX 6,1 xd ^aat-
Xlto? Slp^ou. 15,2 xd xrj? ju)XY]pia?. X 1,5 xd xoiv 0£aaaXu)V. 8,2 xd xoiv

"Aficpixxuovwv. Sehr viel haufiger ist der periphrastische Gebrauch von x6,

xd mit folgendem prapositionalem Ausdruck.


S. 37,6. Dasmon heisst bei lulius Africanus Desmon.
ebd. A9k]V7](ji M£8ovxi6o)v x:^v dp^:^v I^^ovxodv, s. zu Gap. 5, 10.

Gap. XIV.
Ein Teii der Messenier wandert aus. Die Lakedaimonier zer-
storen Ithome und verteilen das messenische Gebiet. Die
zurtickgebliebenen Messenier, von den Lakedaimoniern be-
druckt, fassen den Entschluss sich zu befreien. Aristomenes
und seine Abkunft.
S. 37,11. dTT£^(opr)cfav — I? EX£uaiva oi — x£Xouvx£? xd op^ia, diese An-
gabe steht im Zusammenhang mit der Sage, dass Kaukon den Dienst der
Gottinnen von Eleusis nach Messenien gebracht habe, Gap. 1,5; die
Priestergeschlechter wandern aus, kehren aber bei Beginn des zweiten
Krieges zuruck, Gap. 15,7.
S. 37,12. Ttaxpioa? xd? dpyaia?, die sie nach Gap. 9,1 verlassen
hatten, um auf die Ithome zu zielien.
S. 37,13. Nach irpuixa (Trpoixov) p-Ev blosses lnEixa, wie z. B. bei
Piat. Prot. 399 E und oft bei Isokrates, vgl. z. B. 6 ,
32. 62. 9, 41. 12,
37. 120. 272. 19, 15. 50.
S. 37,14. dvEfisaav — xpiuoSa? yaXxou? xxX., nach III 18,7 war das
S. 36,4 — 39,8. 131

Bild der Aphrodite, wie das der Artemis, von Gitiadas, das der Kore von
Kallon gemacht, s. den Kommentar z. d. St. (Bd. I S. 710,1).
S. 37,16- Zur Vertreibung der Asinaier vgl. ITT 7,4 (Bd. I S. 676,3).

S. 37,19. Tois ’
AvSpoxXeoo? dito-fovoi?, Androkles, der vor Ausbruch des
ersten Krieges erschlagene Konig der Messenier, Sohn des Phintas, Gap. 4,4.
5,7; die duo^ovot beissen Phintas und Androkles; nachdem sie sich im
Kampfe ausgezeicbnet, starben sie den Heldentod fur’s Vaterland, Gap.
16,2. 17,9.
S. 38,1. Hyaraeia, liber dessen Lage keine Uberliefernng vorliegt,

sucht Gurtius 164 in der untern Pamisosebene am westlichen Ufer des


Flusses; aucli Bursian 160 A. meint, es habe in der untern Ebene
gelegen. Genannt wird die Hyamitis bei Strabo VIII 361 ais einer der
funf Distrikte, in die Kresphontes Messenien teilte, s. zu S. 8,9.

S. 38,2. Zum Infin. aor. nach Bd. I zu S. 718,10.


liraYouatv opxov vgl.

S. 38,3. Es ist deutlich, dass, was Pausanias hier sagt, aus den
folgenden Versen des Tyrtaios geschbpft ist; es geht aus diesen mit
Sicherheit hervor, dass die Messenier schon nach dem ersten Kriege zu
Heloten gemacht wurden. Was Pausanias vorausschickt (Tcptoxov p,ev autoic

iTrdcYouaiv opxov xxX.), lasst vermuten, dass er die Uberwundenen des ersten
Krieges sich ais Perioiken dachte, und Gap. 23,1 zeigt, dass dies allerdings
seine Meinung war; ob er sie einer anderweitigen Quelle verdankt oder
sich selbst gebildet hat, ist gleichgiltig, gegen die Verse des Tyrtaios
kann sie nicht aufkommen, vgl. Hermann-Thumser Gr. Staatsalt. § 31
S. 263 und gegen ihn Busolt Griech. Gesch. ^ I 593 A. 4.
S. 38,5. Wir lesen Tipoeinov (xpo^oiv die Hss) und dirocpEpsiv (so die
Hss); vgl. zu 01 §£, welches das vorausgehende Subjekt aufnimmt, ohne
dass ein Gegensatz in diesem lage, I 13,1. IV 6,2. 7,1. VIII 1,5. 6. IX
13,4. 14,7. X 28,4. Her. I 48. 66. 107. 171 u. s.

S. 38,7. tiber die Beteiligung von Weibern an Begrabnissen vgl. Dem.


18, 62; die Farbe der Frauenkleider war schwarz oder grau, vgl. Hermann-
Blumner a. a. O. 369.
S. 38,8. GpptCei et? xiva I 20,3. II 20,2, hier zugleich mit dem Akkus.
d. Inhalts, I 23,6. II 2,7.
S. 38,16. xoiouxwv — xax£tXYj<p6x(ov, absolut, vgl. IV 29,3 araSirjJtc iye-

7 ov£i Tou xax£iXirjcp6xo? xtvSuvou. X 23,11 xd £X xou 0£ou xax£tXYj(p6xa. Her. IV


161. IX 49.
S. 39, 3. itdvxu)? ziehen die Erklarer zu dcpiaxajdai, doch vgl. Gap.
4,4 'iroX£{Jt^c7 at Trdvxo)? I^vtoxoaiv. 21,10 dXwvai M£cJ(7'iQVTf)V 7rdvxo>? laxt 'ir£Trp(op.£vov,

also wird zu iibersetzen sein: sie fassten den festen Entschluss abzufallen.
S. 39,8. xai vuv £xi a>? yjpo)? £y£t irapa M£(JC7rjvtoi? xip-d?, der Grund der

Heroisierung liegt natiirlich in seinen ruhmvollen Thaten ais Vorkampfer

fiir die Unabhangigkeit seines Vaterlandes. Da er in Rhodos gestorben


war, wenn immer moglich, an der Statte seines Kultus
der Heros aber,
begraben sein muss, so wurden die Gebeine auf Befehl des delphischen
Orakels nach Messene geschafft, IV 32,3. Von folgenden Heroen ausser —
Aristomenes bezeugt Pausanias ausdrucklich, dass sie noch zu seiner Zeit
9*
132 IV 14,7-15,1.

einen Kultus besassen: Aias und Eurysakes in Athen I 35,3, Herakles in


Sikyon II 10,1, Phoroneus in Argos II 20,3, Theras auf Thera III 1,8,

Pandion in Megara I 41,6, Thereus ebenda I 41,9, Melampus in Aigosthena


I 44,5, Aitolos in Elis V 4,2. 4, Sostratos in Dyme VII 17,8, Iphikles in
Phenea VIII 14,10, erschlagene Knaben in Kapbyai VIII 23,7, vier Gesetz-
geber in Tegea VIII 48,1, die Eusebeis in Katana X 28,5; in vielen Fallen
ist Verehrung nocb zur Zeit des Pausanias wabrscheinlich, wenn auch nicht

so deutlich bezeugt, z. B. VI 9,8. II 11,7. III 13,7. IV 32,2. V 15,12, s.


die Zusammenstellung bei Pohde Psyche^ II 353 A. 5.
S. 39,10. NtxoxsXeia —
au 7 'y£V£adai xxX., vgl. zu Olympias Plut. Alex. 2.
lustin. XI 11,3. XII 16,2. Lucian. dial. mort. 13,1 und Alex. 7 zu Aristo- ;

dama Paus. II 10,3. Bekanntlich wurden auch Scipio und Augustus ais
Schlangensohne ausgegeben, d. b. ihre Abstammung von einer Schlange,
d. einem Gott, bestimmte sie
i. zu grossen Thaten, vgl. Marx Griech.
Marchen xon dankbaren Thieren S. 122 f. — Nikoteleia wird von Steph.
B. s. V. Aioxiov aus Rhianos 6' Meaarjviaxoiv zitiert: auSrjv siaocfxevos Acoxi^tSt

NtxoxeXer^.
S. 39,36. Nach IV
32,3 werden Aristomenes Stieropfer dargebracht; ob
die hier genannteSpende mit diesem Stieropfer verbunden war, ist fraglich,
eher ist mit Deneken bei Roscher I 2522 wegen der genauen Namens-
nennung an eine mit Opfern an andere Kultwesen verkniipfte Verehrung^
zu denken.

Gap. XV.
Die Zeit des zweiten messenischen Krieges. Unentschiedenes
Treffen bei Derai. Aristomenes wird Oberfeldherr mit un-
umschrankter Gewalt. Den Lakedaimoniern, die dem Orakel
gemass die Athener um einen Fiihrer bitten, wird Tyrtaios
ais solcher geschickt. Ein Jahr nach dem Treffen bei Derai
riisten sich die beiden Parteien nach Ankunft der beider-
seitigen Bundesgenossen am Grabmale des Ebers zur Schlacht.

S. 39,23. Ap 7 £ioi? — £/0o? i^^uxo, vgl. IV 17,5 7roX£p.o? £^>j^9r), Ael.


n. a. XII 35. Paus. V 21,6 xyjv xoXpav £^dc'nx£iv, vgl. zu S. 10,11.
S. 40,1. nach Pausanias der zweite Krieg 01. 23,4 begann, wahrend
Da
der erste 01. 14,1 zu Ende ging, so berechnet er also die Iriedenszeit auf
39 Jahre; wenn er sich dabei auf Tyrtaios beruft, nach dem der Krieg in
der dritten 7 £v£a gefiihrt worden sei, so ist aufiallend, dass er glaubte, mit
einem so kurzen Intervall auskommen zu konnen da fiir ihn eine 7 £V£a ;

mehr ais dreissig Jahre betragt (vgl. VIII 8,12), so zog er wohl die erste
7 £V£oc noch zum ersten Krieg und setzte die zweite in die Zwischenzeit so ;

fallt dann allerdings die dritte in den zweiten Krieg. Da er aber den
s. 39,8—40,5. 133

Ebianos nach der allgemeinen Angabe des Tyrtaios widerlegt, dabei


niir

aber docb Jahr genau angiebt, so ist an-


die Friedenszeit bis auf das
zunebmen, dass er noch eine andere Quelle zur Hand hatte, der er aber
selbst nicbt binreicbend Zuverlassigkeit zuerkannte, um sie gegen Ebianos
in’s Feld zu fiihren. Auf wie unsicherem Boden er sicb bewegt, zeigt
auch § 3, wo er selbst erklart, Grund von Quellen-
dass er nicbt auf
angaben, sondern nacb eigener Berecbnung die Konige, welcbe zur Zeit
des Krieges regierten, ansetze. Dasselbe gebt aber auch daraus bervor,
dass er iiber die Dauer des Krieges selbst verscbiedene Angaben macht,
s. zu Gap. 27,11 und 9. lustin. III 5,2 nimmt einen Zwischenraum von
80 Jabren an, was sicb mit Trarepwv uaTeps? (= Grossvater) aucb vertragt;
freilich ist Koblmann a. a. 0. 59, die Ansicht
mehrfacb, so scbon von
geaussert worden, dass diese Wendung nicbt Grossvater zu bedeuten
brauche, sondern aucb einfach die Vorfabren des jetzt lebenden Ge-
scblecbtes Fezeicbnen konne; indessen mtisste man dabei die Unwahr-
scheinlicbkeit aimehmen, dass Ttaxeps? in weiterem Siim ais Traxlpwv ge-
nommen ware. Klar ist, dass die Berecbnung des Pausanias keinen An-
spruch auf historiscben Wert erheben kann das Jahr 668 solite Pausanias
;

scbon deshalb nicbt ais Endjahr des Krieges angeben (Gap. 23,2), weil
nacb ibm im Jahr 669 die Kiederlage der Spartaner bei Hysiai erfolgte,

s. II 24,7.
ebd. £X£i xptaxoaxtp p-lv xai Ivaxto, hier haben wir einen der seltenen
Falle, wo Pausanias von der Eegel abweicht, bei zusammengesetzten Zablen
von der kleinern zur grossern aufzusteigen; bei Qrdnungszablen findet sicb
die Abweichung nocb IV 19,6. YIII 27,8. X
7,4, bei Kardinalzablen V 21,16,
vgl. Schubart Z. f. A. 1856,107.
S. 40,2. 'TTr£pY)at£u?, aus Hyperesia in Arkadien, dem spatern Aigeira,
YII 26,2, vgl. Phleg. frg. 5 (Mulier F. H. G. III 605).
S. 40,3. ’A07)vaioi? TXrjcjia? dieser Ansatz auf 01. 23,4 = 685/4
weicbt vom Marmor Parium um drei Jahre ab, dieses namlich recbnet Vom
Archon Diognetos 264/3 bis zu Tlesias zuriick 418 Jahre = 682/1. Da
Tlesias der dritte Iviauaio? apywv ist, so hat also Pausanias 687/6 ais Anfangs*
jahr der einjahrigen Archonten betrachtet, wahrend die pariscbe Ghronik
s. T 6
684/3 ais dieses bezeichnet, p ff e r Hermes XXXI 117. Vielleicbt
von drei Jabren bei Pausanias, der dem Krieg,
erklart sicb die Differenz
welcher 685/4 begann, eine Dauer von vierzehn Jabren giebt und dann
docb das Endjahr desselben auf 668/7 ansetzt, d. h. den Krieg wiederum
siebzebn Jahre dauern lasst, in der Weise, dass Pausanias bei der letztern
Anga,be von 682/1 und nicbt wie das erste Mal von 685/4 ais dem Arcbon-
tatsjahr des Tlesias ausging; s. iibrigens zu Gap. 17,10 und iiber andere
Datierungen des Krieges Busolt Gr. Gescb.^ I 590 A. 1.

S. 40,5. Nacb Her. VIII 131 bat in der vierten Generation vor dem
Leotycbides, den Pausanias allein kennt, ein anderer Konig dieses Namens
regiert, und es nebmen Seeliger a. a. 0. 10 und Belocb Herm. XXXV
256 an, Ebianos habe dieseii friibern gemeint und sei also von Pausanias
missverstanden worden. Belocb ftihrt hiefiir ein negatives und ein positives
134 IV 15,1-6.

Argument an; er sagt namlich, wenn Rhianos den Krieg unter den jungern
Leotychides gesetzt hatte, so ware Kleomenes dessen Kollege gewesen^
an seiner Erwahnung wiirde aber Pausanias gerade so Anstoss genommen
haben, wie an der des Leotycbides, wobei freilich zu sagen ist, dass nicbt
notwendigerweise von dem Dichter Rhianos wie von einem Geschicbt-
scbreiber zu erwarten ist, dass er den Kbnig des andern Hauses iiberhaupt
nannte. Mehr Gewicbtbat das positive Argument: in Gap. 22,5, d. b. in einem
Zusammenhang, der aus Rhianos genommen sein muss, erwahnt Pausanias
in diesem Krieg den Kbnig Anaxandros, dieser aber entspricbt in der Folge
der Generationen genau dem ersten Leotycbides. Schwierigkeit macht nur
die Rolle, welche Gap. 23,6 dem Anaxilas zugescbrieben wird, der, ein
Zeitgenosse des Leotycbides II, um 476 starb; wiirde auch dieser Passus
aus Rhianos stammen, so widersprache er der Annahme von Seeliger und
Belocb; es ist indessen walirscbeinlicb, dass Pausanias auf eigene Faust
die Gbronologie durch die Hereinziebung des Anaxilas verwirrt
bat. Bemerkt
werden muss aber, dass trotz des Zweifeis von Belocb ein messeniscber
Krieg im Anfang des fiinften Jahrlmnderts stattgefunden bat; es ergiebt
sich dies, abgeseben von der Thatsaclie der Auswanderung nacli Sicilien^
die kurz nach der Schlaclit bei Marathon tallt (Ed. Meyer, Gescb. d. A.
II 343 A. 506), aus Piat. Legg. III 698 G. Her. V 49; wenn in der letztern
Stelle Aristagoras die Lakedaimonier fiir einen Krieg gegen Persien zu
gewinnen sucht, um dessen willen sie den gewinnlosen Kampf gegen die
Messenier aufschieben sollten, so ist klar, dass er so niclit sprechen kbnnte,
wenn seiner Kenntnis nacli seit fast zweilmndert Jahren zwiscben Sparta
und Messenien Friede gelierrscht liiitte ;
und wenn
362 bei Strabo VIII
nach Apollodor von vier messenisclien Kriegen geredet wird, zu so ist

den drei Kriegen, welche die Gescliichte gewblinlicli nennt, der Aufstand
aus der Zeit des Leotycbides ais vierter hinziigefiigt worden. Dass nun
dieser aber eben der zweite gewesen, sucht E. Schwartz nachzuweisen:
die chronologische Deutung der Vater unserer Vater (s. zu S. 40,1)
habe die Legende von einem im siebenten Jahrh. sich abspielenden Kriege
hervorgebracht, und Tyrtaios sei in Wirklichkeit ein Zeitgenosse des zweiten
Leotycbides. „Seine Gedichte sind in Athen entstanden, ein Athener aus
der Zeit des peloponnesischen Krieges einem Spartiaten, dessen
bat sie

politische und militarische Stellung er in den Mund


im Unbestimmten Hess,
gelegt“, a. a. 0. 466. Diese „mehr ais kiihne Behauptung“ wird von Ed.
Meyer, Forschungen zur alten Gescliichte II 544 ff. namentlich durch den
Hinweis auf die militarischen Verhaltnisse des fiinften und sechsten Jahrh.
zuriickgewiesen, die bei den Spartanern ganz andere waren, ais Tyrtaios
sie schildert; besonders treffend aber bat Beloch a. a. O. 257 ff. die
von Schwartz aufgestellten Aporien widerlegt. Dass Tyrtaios und der
zweite messenische Krieg in’s fiinfte Jahrh. zu setzen seien, wurde iibrigens
schon von Verrall Glass. Rev. X (1896) 269ff. unter Hinweisung aufLyc.
g. Leocr. 28 behauptet; die Stelle lautet xotYapouv ooto)? ^aav avope? airou-
Saiot x»t xotv'^ xai Iolt. oi t6t£ (zur Zeit der Schlaclit bei Marathon) xfjv ttoXiv

oixouvxe?, toax£ xoi? dv^psioxaxoi? Aaxsoaip-ovioi? £v xoi? spi-poailsv ypovoi? ttoXe-


S. 40,5—41,21. 135

[xouat Ttpk Msaarjvtou? avstXsv 6 Oso? irap’ i^jxaiv rj


7 £|xova Xa^siv xai viXT^asiv tou?
f.vavTiou?. Hier muss sv toi? £{XTCpoaO£v ^povot? mit toi? av6p£ioTaxoi? verbunden
werden (vgl. IV 25,5. VI 13,2 tov EaxTjxoxa dvSpiavxa Tiapa x^ ver-
bindet man die Worte mit dv£iX£ oder 'koX£[j,ouc7i, indem man annimmt, es
sei der Krieg im 7. Jabrh. gemeint, so lasst maii Lykurgos sagen, die
Atbener der Perserkriege waren so tapfer, dass der Gott in Delphi den
Lakedaimoniern zweihundert Jahre friiber den Eat gab u. s. w. Nach
Verrall ware der zweite messeniscbe Krieg identisch mit dem dritten, d. h.
er hatte von 464 —
454 stattgefunden. Nach dem Gesagten aber lasst sich
daraiisnur schliessen, dass auch Lykurg einen messenischen Krieg in die
Zeit der Schlacht bei Marathon verlegte.
S. 41,3. Uber den Ort Derai in Messenien lasst sich nichts fest-
stellen; der Name kommt vor ais der einer Festung in der Sikyonia, s.

Curtius 504. 586 A. 66.


S. 41,5. £p 7 a d7TOO£i^a(7hat xrXiova ^ av6pa £va £ixoc ^v, vgl. Cap. 16,4
<pop£ptox£po? ^ xaxa dvopoc £vo? £ivai jxaviav.

S. 41,8. Apiaxojx£v£i — fAVT^jxT]?, nach Amasaeus sollen die Worte


heissen: Is eo erat ingenio, ut facillime pateretur suum iis etiam qui
aliquid in bello memoria dignum gessissent honorem haberi; so falsch diese
Ubersetzung auch ist, so findet sie sich doch noch bei Dindorf, obgleich

schon Kuhn richtig erklarte: Aristomenem subibat et alium neminem


dedignari in bello aliquid pati postquam digna commemoratione fecit.
S. 41,12. Nach Polyaen. II 31,3 hat Aristomenes diese kecke That
veriibt, nachdem er durch Verbrennung seiner Fesseln den Wachtern

entkommen war, s. z. Cap. 17,1.


S. 41,15. xov ’Afir]vaiov aujx^ouXov, fiir das Orakel ist die Persdnlich-
keit bestimmt, daher der Artikel.
S. 41,19. [xoTpav xwv £v Il£Xo7rovv7]aw x^v dpiaxrjv, vgl. Eurip. bei Strab.
VIII 336.
S. 41,20. £^£upiaxouai, vgl. Bd. 1 zu S. 46,22. Her. V 67.
ebd. 6t6d(7xaXo? 7 pa[Xfjidx(ov, der Schol. Piat. a. a. . O. nennt ihn
7pa{xp-axiax7j?; in beiden Fallen wird er bezeichnet ais ein Schulmeister,
der lesen und schreiben lehrt.
S. 41,21. Der lahme Tyrtaios
ist eine Erfindung spaterer Zeit, die

ausser bei zu lesen ist beim Schol. Piat. Legg. I 629 A,


Pausanias
bei lustin. III 5,6 (poetam claudo pede) und in den Schol. Hor. Ep, II
3,402 (Athenienses in contumeliam ipsis Tyrtaeum quendam claudum
dederunt); dass dagegen der Dichter in Attika zu Hause sei, sagen schon
Plato a. a. 0., Lyc. g. Leocr. 28, Philochoros und Kallisthenes bei Strabo
VIII 362, und zwar soli er genauer aus Aphidna stammen (so Philochoros).
Manche sehen in dieser Uberlieferung nur eine der Eitelkeit der Athener
zuliebe erfundene Fabel, wobei eine bewusste Verwechselung mit einem
lakonischen Aphidna mitspiele, s. Christ Gr. Lit. Gesch.^ 126. Dass
Tyrtaios das spartanische Biirgerrecht erlangt habe, weiss schon Phito
a. a. 0. zu berichten, Herodot dagegen sagt IX 35, die Briider Hagias
und Tisamenos aus Elis seien die einzigen Menschen, denen das sparta-
136 IV 15,6-16,3.

nische Biirgerrecht verlieheD worden sei, also hat sich die Sage von der
Verleihung des Biirgerrechts an Tyrtaios
zwischen in der Zwischenzeit
Herodot und Piatos Gesetzen gebildet. Bemerkenswert ist auch, dass
Xenophon in den Hell. VI 5,33 ff., wo die gegenseitigen Verdienste der
Spartaner und Atliener aufgezahlt werden, des Tyrtaios nicht erwahnt;
auch Xenophon scheint daher zur Zeit, ais er diese Stelle schrieh, von
einer Hilfeleistung der Atliener nichts gewusst zu hahen, so Niese
a. a. 0. 26 A. 3.

S. 42,3. TiapsaxsuaCovxo auvaiJ^ovTEC, diese Wendung Gap. 13,5.


S. 42,4. Die Eleier ais Bimdesgenossen der Messenier kehren wieder
Gap. 17,7, und auch Gap. 23,5 sind sie ais solche gedacht, ziemlich all-
gemein nimmt man aher seit Kohlmann 64 an, es liege hier ein Irrtum
vor: nicht die Eleier, sondern ihre Feinde, die Pisaten, welche damals die
Eleier zuriickgedrangt und Olympia in ihren Besitz gehracht hatten, seien
mit den Messeniern verhiindet gewesen, s. Busolt Lak. 101 A. 48.
Dagegen meint Reuss Jh. f. Ph. GLI 554, die Angahe des Pausanias
werde durch Strah. VIII 362 gestiitzt, wo ausdrucklich auf das Zeugnis
des Tyrtaios Bezug genommen sei; die Stelle lautet: ty)v de oeuxlpav
(xaTaxxYjGiv) xodl’ r^v iXofxsvoi ju[Xjj.ayou^ MpYSiou-: x£ xai ’HX£i'ou^ xal Ihaaxa?
d7r£<jXY](jav, ’Apxa6tov [X£v ’
Aptjxoxpaxifjv xov 'Opyo[i£voo ^ioL^jiXea i:ap£yo|j.£vcov

axpaxY] 7 ov, lhc;ax<T)v o£ llavxaXEovxa xov ’0[xcpa>a'(ovo?’ r;vixa 'fYjcjiv auxo? azpocTqyrjjou
xov koX£[xov xou Aax£oat|xovioi^. Hier ist aher erstens keineswegs ausgemacht,
dass dies alles aus Tyrtaios sei, wenn schon auch O. Mulier Dor. I 149
A. 2 dieser Ansicht war, und zweitens ist zu hemerken, dass im cod.
Par. 1397 jenes ’llX£iou^ nachtraglicli von zweiter Hand in eine Liicke
eingesetzt worden ist; dazu komint nun, dass Strah. VIII 355 direkt
widerspricht: suv£-pa;av o£ xai ot AaxEoatfjiovtot jX£xa xfjV Eayaxr^v otaXuoiv

(auf den zweiten Krieg zu heziehen) xwv Me^otjVuov (sc. xotc ’HX£ioi^)

jup.fAayiQaajtv auxou xdvavxia X(ov Nlaxopo? d~ 07 ov(ov xal xojv ’Apxa6tov au[xx:oX£-
|xr)aavx(ov xou Me^jx^vioi^. Unter diesen Umstanden ist jene erstere Straho-
stelle fiir und es schlagt darum Busolt Gr. G.^ I
verdorben zu halten,
606 A. 5 vor, fiir ’IlX£tou^ entweder lIuXioo? zu lesen und dann xal ’ApxaSa?
zu erganzen —
so auch Schwartz a. a. O. 433 A. 2 oder einfach —
’Apxaoa? an Stelle von MIXeiou? zu setzen. Der geschichtliche Wert der
Angaben des Pausanias iiber die heiderseitigen Bundesgenossen ist iiber-
haupt mehr ais fraglich, denn auch die Teilnahme der Sikyonier auf
Seite der Messenier und die der Korinther auf Seite Lakedaimons ist ganz
unglaublich, vgl. hieriiber Busolt a. aa. 00.
S. 42,8. Kopivhioi s. zu Gap. 11,1. 8.

S. 42,9. A£rp£ax(Tjv xtv£?, die Lepreaten erscheinen demnach geteilt,

denn Gap. 24,1 giebt Aristomenes dem Lepreaten Damothoidas eine


Tochter zur Frau. Im iibrigen gehort die Koalition zu den Sagenbildungen,
durch die gegenwartige Dinge in die Vergangenheit projiziert werden, d. h,
es entspricht dies Biindnis Spartas mit Korinth und einer Partei in
Lepreon der politischen Situation in der Zeit zwischen Leuktra und
Mantineia, Xen. Hell. VI 5,11, s. Schwartz a. a. 0. 450 f.
S. 41,21-43,5. 137

S. 42,11. Also erstreckte sich das pylische Eeich bis in die Ebene
von Stenykleros.
ebd. £'n:i xofxiwv xairpou, zu III 20,7, Bd. I S. 718,9. Wie hier
s.

wird der Eber allein, nicht die Trittys Eber, Widder, Stier, genannt

V 24,9 f.

Gap. XVI.

Die Wahrsager opfern auf beiden Seiten und das Treffen


beginnt. Aristomenes’ Thaten in dieser Schlacht. Die Spar-
taner fliehen. Tyrtaios richtet ihren Mut durch seine Gesange.
wieder auf. Die Ehrenbezeugungen, die Aristomenes von den
Frauen erhalt. Sein Schild. Er erobert Pharai und wird ver-
wundet. Die Jungfrauen von Karyai werden von ihm gefangen,
aber gegen Losegeld freigelas sen.

S. 42,17. Zu TrapovTwv oe twv }xdvT£o>v vgl. den krit. Appar.


S. 43,1. EpYoi) das passt nicht recht zu d^r Vor-
{X£v Y]TCTovTo ou6evo?,

stellung, dass Tyrtaios nicht bloss ein zum Kampfe begeisternder Sanger,
sondern auch ein eigentlicher Fiihrer im Kriege gewesen sei; § 6 aller-
dings wird ihm durch die tjberlieferung (xaTlXE^Ev) eine Thatigkeit zuge-
wiesen, die nicht dem Sanger, sondern dem Feldherrn zukommt, indess
muss dort der Text, wie wir annehmen, korrigiert werden, und es scheint

daher, dass Pausanias, wie Aelian V. H. XII 50. Schol. Piat. a. a. O.


Suid. s. V. TupTaio? u. a., sich Tyrtaios nicht ais Feldherrn dachte; ais

solchen hat er sich nach Strab. VIII 362 und er-


aber selbst bezeichnet
scheint er sonst gewohnlich. der Hauptgrund weshalb
Eben dies ist ,

manche, wie Christ, Aphidna in Lakonien ais seine Heimat annehmen,


da es doch undenkbar sei, dass die Spartaner einem Landesfremden die
Fiihrung im Kriege anvertraut hatten.
S. 43,3. Xo^aSE? (ettiXextoi) an der Seite des Feldherrn werden oft in
griechischen Heeren erwahnt, so z. B. Diod. XI 30,4. Thuc. V 72,4.
Plut. Phoc. 13, vgl. auch den i£p6> Xoyo? der Thehaner Plut. Pel. 18, die
yihoi Xo^dc^E? in Argos Thuc. V 67, 2, die Eitaprtoi der Arkader Xen. Hell.

VII 4,22 u. s.

S. 43,5. ^aav 6 e xal aiaOsadai oi oXiyoo oEtvot xtX., nicht richtig iiber-

setzt Schubart: waren ganz besonders aufmerksam auf das Benehmen


„sie
ein es jeden von ihnen und vorziiglich, was jener begann oder zu thun
wollen schien“, richtig dagegen Frazer: They were quick, too, to observe
138 IV 16,3-17,4.

each other’s movements, especially their leader’s, whose actions they even
anticipated. oi oXqou wie III 2,4: nach Verlauf von wenig Zeit, in
kurzer Zeit, rasch, vgl. I 23,4 ou oid p.axpou. IV 29,4 oid tojoutou.

S. 43,10. TOUTOl? p,£V 01] cpsu^ouat OlCOXElV £7T£Ta^£V 6 AptaXOp-lvY)? £T£pOV

td)v M£aarjviu)v X6*/ov, hierzu bemerkt Siebelis: „constructio est: 6 ’Apiaxo-


p,£VTrjC £TT£Ta^£ TOUTOl? Cp£U 70 UatV £T£pOV TtOV M£a(7r)Vl«)V X6-/OV 6uoX£IV, scii. aUTOUS*
immisit bis fugientibus aliam Messeniorum cohortem ,
quae eos perse-
queretur“; diese Erklarung scheitert an der Unmoglichkeit, £TuxaTT£iv im
Sinn von immittere zu fassen; das Richtige haben Sylburg und Facius
gesehen, indem sie xouxoi? ais absolute Dative = xouxwv cp£U 7 ovxo>v

nahmen, vgl. Gap. 25,9 ;


£7:txdxx(o xivi' mit Infinitiv ist allerdings die regel-
massige Konstruktion, ebenso 7rpoaxaxx£iv xivi' cum inf., doch vgl. Eur. HeL
889 d? p.£ TTpOaxdj!7£l xdo£ ElTZEh.

s. 43,16. 9 op£pwx£po? Tj xaxa dvopo? £vd? £ivat [xaviav , vgl. VII 2,6
dp/aidx£pov Y] xaxd xr,v ’l(dv<ov £jorxrjjiv, V 27,5. VIII 50,2 ;
der Infinitiv
£ivai absolut, wie iu £X(bv £ivai.

S. 43,18. xaiHCsaOai '/dp xous Aioaxoupouc etzI x^ d'/pdSi, hierin sieht


Wide Lak. Kulte 316 f., ebenso in der Erzahlung, dass Kastor sich in
einer holilen Eiche versteckte (Pind. N. 10,114), eine Erinnerung an den an
Baume ankniipfenden altesten Kultus; Furtwangler bei Roscber I 1165
ist derselben Ansicht, was die Dioskuren auf dem Birnbaum betrifft, wahrend
er den holilen Baum fiir den Nachthimmel ansieht, a. a. O. 1160. Wide
erinnert daran, dass auf Miinzen von Gythion zwischen den Dioskuren
ein Baum abgebildet ist, s. Imhoof-Gardner S. 62.
S. 43,25. xaxaOladai xdv tcoX£|xov, gewohnlich sagt Pausanias xaxaXu£jfiat
xdv Tc., vgl. I 38,3. II 14,2. III 10,2; vgl. Tilpas ETnxifHvai xip TroXIpuo IV
6,5, 6 7rdX£p-o? £r/£ (£Xap£) xeXo?, Tt£pa? III 3,2. IV 23,4. 13,7, diaTroX£p.£ixai o
toX£[xo^ III 3,2. IV 3,3.

S. 44,2. xaivG? ai ‘/uvaixE? xai xd topaia £TcipdXXooaai xdiv dviltov, vgl.


Xen. Hell. V 1,3. Diog. L. VIII 62, Suid. s. v. -ii£pia 7 £tpd[Ji£voi. Bei
Paus. VI Sohne des Diagoras ihren Vater, nachdem sie
7,3 tragen die
gesiegt, durch die Festyersammlung und die Hellenen bewerfen sie mit
Blumen und preisen ihn gliicklich wegen seiner Sohne, vgl. zu dieser
Sitte der cpuXXopoXia Hermann Gottesd. Alt. -§ 50,24 und Stephani Compte
Rendu 1874, 133 ff. Amasaeus iibersetzt flores et fructus lacientes,

wobei zu bemerken ist, dass Pa am Rande xapirdiv hat ais Verbesserung


des falsclien dvdpcoTrtov.

S. 44,8. Zum Heiligturn des Trophonios in Lebadeia vgl. IX 39,5 ff.

S. 44,9. ujx£pov x^v duTTida dv£87)x£v, vgl. Gap. 32,5. Nach IX 39,14
war der Schild noch zur Zeit des Pausanias daselbst vorhanden; dass das
Trophonios-Orakel noch in der ersten Halfte des dritten Jahrh. bestand,
beweist eine Inschrift aus Lebadeia im CIG septentr. I 3426.
S. 44,11. £? dxpav xfjv ixuv, fiir die griechischen Schilde ist charakte-
ristisch der breite, flache Rand (ixu?) und die sich daruber erhebende
Schildflache, s. Droysen Heerwesen und Kriegfiihrung der Griechen 13,
nur die ttIXx?) hatte keineu Rand, ebd. 14 A. 1.
S. 43,5—46,13. 139

S. 44,15. Oapi?, vgl. III 20,3, Bd. I zu S. 716,8.


S. 45,6. Zu Karyai und den Tanzen der Jungfrauen zu Ehren der
Artemis Karyatis vgl. III 10,7, Bd. I zu S. 686,3 und 6.

Gap. XVII.

Aristomenes wird in Aigila von festfeiernden Frauen gefangen,


entkomrat aber in derselben Nacht. Die Lakedaimoni er be-
stecben den arkadischen Konig Aristokrates mit der Zeit trifft ;

sie die Neoptolemische Strafe. BeimBeginn der Schlacbt flieht


Aristokrates mit den Seinen durch die Reiben der Messenier
bindurcb, diese erleiden eine grosse Niederlage. Aristomenes
sammelt die Fliicbtigen und besetzt den Berg Hira, wo er elf
Jabre lang von den Lakedaimoniern belagert wird.

S. 45,15. Die Lage von Aigila ist unbekannt, die Insel dieses Namens
(jetzt Cerigotto, vgl.Curtius 331. Bursian 103) kann nicbt gemeint sein;
jedenfalls lag es nabe der messeniscben Grenze, s. Curtius 324 A 63. Die
Priesterin der Demeter in Aigila ist erwabnt in der Mysterieninscbrift von
Andania Z. 30, sie erscbeint dort ais Teilnebmerin am Festzug.
S. 45,20. Die Gescbicbte von der Gefangennabme und Befreiung wird
Cap. 19,4 ff. in veranderter Fassung nocbmals vorgetragen; bei Polyaen.
II 31,3. Plin. N. H. XI 185 ist von der Hilfe des Madcbens nicbt die
Rede und bat Aristomenes tbatsacblicb die Bande durcbgebrannt.
S. 46,3. Die Stadt Trapezus lag im obern Alpbeiostbale nordwestlicb
von Megalopolis zwiscben Lykaion und Alpbeios gegeniiber dem Einfluss
des Brentbeates in diesen, s. Curtius 305; bier batte Hippotbus, Sobn des
Kerkyon, Enkel des Agamedes, Urenkel des Stympbalos, der ein Sobn des
Elatos und Enkel des Arkas war, seinen Kdnigssitz aufgeschlagen, VIII
5,4. Die Trapezuntier waren einer der drei Stamme in die man in ,

altester Zeit Arkadien teilte, vgl. Stepb. B. s. ’ACavia. Busolt Lak. I 123.
S. 46,4. SiacpOeipouaiv — ^p-iQ[xacri, tiber die Verraterei des Aristokrates
berichtet auch Polyb. IV 33 nacb Kallisthenes und Plut. de sera num. vind.

2 p. 548 F, wobl ebenfalls nacb diesem. Bei Polybios beisst die Scblacbt
r) xaXoupievir) Tcspi Tatppov, bei Plntarcb yj hd Tacppw p-ayirj.

S. 46,10. aTpaxrj^siv mit dem Dativ, wie Cap. 26,2, mit dem Genitiv
I 36,4. II 1,2.
S. 46,11. Der Verrat des Adeimantos wird wieder erwabnt X 9,11,
wo Tydeus ais der andere Feldberr, der sicb bestecben liess, genannt ist,

vgl. Xen. Hell. Dem. 19,


II 1,30. 32. Lys. 14, 38. 191.
S. 46,12. Zu Neoptolemos’ Ermordung vgl. I 13,9, Bd. I zu S. 29,21.
S. 46,13. Neoptolemos totet den Priamos, vgl. Verg. Aen. II 550 53; —
es gescbab siti 'Epxsiou, des im innern Hofe verebrten Zeus,
140 IV 17,4-18,4.

vgl. zu II 24,3, Bd. I zii S. 442,11. Verg. a. a. O. 512 fF; wie hier der
P(o|a6s metonymisch Ijyapa genannt wird, so wird der [ia>(x6? tou ^AttoXXwvo?
X 24,4 mit sjTta bezeichnet.
S. 46,16. dvheto von einem Volke gesagt nahertsichpoetischer Ausdrucks-
weise, es steht auch bei Thuc. I 19, vgl. Her. IV 1 dvQoucyTrj? Aair|? dvSpaat
und Thuc. IV 133,1 av&o? von der jungen Mannschaft einer Stadt.
S. 46,20. /piqii-aTa Bd. I zu S. 683,3.
dTroarsiXac, vgl.
S. 48,2. Der Berg Hira den heut Tetrasi genannten, 1388 ra
gilt fiir

hohen Gipfel der Messenien im N. begrenzenden Berge; von ihm springt


gegen NW., zwischen den Dorfern Kakaletri und Stosimi, ein von tiefen
Schluchten, in den en die Neda fliesst, umgebener Felsriicken vor, der die
Keste der alten Bergfestung Hira tragt, Mauerreste mit Thiirmen. Die Stelle
heisst jetzt H. Athanasios, s. LeakeI 563, der aber die Lage noch nicht
erkannte; Boblaye 110. Ross 35. Curtius II 152 mit Plan (nach der
Exped. de Moree) Taf. 7. Vischer 452. Bursian II 162. Baedeker 324;
Clark 250 wiederspricht der Beziehung jener Ruinen auf Hira; Niese
Hermes XXVI 26 identifiziert dieses Hira mit dem homerischen TpK^ (II.
IX 150), das bei Paus. Cap. 30,1 mit dem spateren Abia identifiziert werde;
und die ganze Erzahlung des Paus. griinde sich darauf, dass, wie Strab.
VHI 360 bezeugt, einige dies Hira in das Gebirge an der Grenze nach
Megolopolis zu ansetzen. Nun wurde aber nach Strabo das homerische
Hira auch in der Ebene angesetzt, die sich am unteren Xedon zwischen
der westlichen Abdachung des Taygetos und der Pamisosmiindung lang hin-
zieht, was mit Paus. Anschauung stimmt. E. Schwartz im Hermes XXXIV

444 vermutet, dass man in der Zeit der Kiimpfe des Epameinondas gegen
fi',

Sparta das homerische Hira mit der alten sagenhaften Feste identifiziert

habe, um dieser noch grossere Ehrwiirdigkeit zu verleihen. Eine Haupt-


schwierigkeit bleibt treilich bestehen, dass jenes Hira bei Phigalia nicht
auf messenischem, sondern auf arkadischem Gebiet lag. Was die Namens-
form anlangt, so meint Scliwartz a. a. O, dass der Gewahrsmann des Paus.
den Xamen der Feste mit hellenistisch-romischer Orthographie EIPA
schrieb (unsicher, ob Eipa oder Eipa zu lesen) wahrend die ricbtige, mit
der homerischen Namensform libereinstimmende Benennung Hira sei.

S. 48,5. Es ist langst bemerkt worden, dass Pausanias sich durch


diese Rechnung in Widerspruch setzt mit seiner eigenen Angabe in Cap.
23,4, wonach Hira 01. 28,1 = 668/7, gefallen sei. Er giebt selbst fol-

gende Daten:
01. 23,4 = 685/4 Abfall der Messenier, Cap. 15,1.
01. 24,1 = 684/3 Erste Schlacht (bei Derai), „ 15,3.
01. 24,2 = 683/2 Schlacht bei Kaprusema, „ 15,7.

01. 24,3 = 682/1 Schlacht am grossen Graben und Riick-


zug der Messenier nach Hira, „ 17.2. 10.

01. 24,4 — 27,3 =


681/0 —
670/69 Hira belagert, es fallt im elften Jahre, „ 17,11. 20,1,
d. h. nach diesen Angaben hatte der Krieg zwei Jahre friiher aufgehort,
ais Cap. 23,4 behauptet wird, s. das. Im iibrigen ist die Erklarung der
S. 46,13—49,15. 141

Rhianos unzulassig, zweiundzwanzig Winter und Sommer konnen


Stelle aus
elf Jahre bedeuten, sondern nur zweiundzwanzig; so richtig
Tinmdglich
Schwartz a. a. O. 430. Dass der Krieg iiber zwanzig Jahre gedauert
habe, sagt Plut. de sera num, vind. 2 p. 548 F.
S. 48,8. Couat La Poesie Alexandrine 336 ist der Ansicht, dass
diese beiden Verse aus dem Exordium des Rbianiscben Epos stammen
konnten, das von hier an bis Gap. 24,3 (ou 7 ap 1'Sei aujxcpopdv ouosfxiav Aaxe-

Saijxoviois £Ti ’
Apiato,xlvouc ^sveaBai) die Grundlage der Erzablung des
Pausanias bilde.

Gap. XVIII.

Piiinderungsziig e der Messenier. Getreidemangel und Aufrubr


in Sparta. Aristomenes erobert und pliindert Amyklai, wird
verwundet, gefangen und den Keadas gestiirzt. Er entkommt
in
auf wunderbare Weise und kehrt nach Hira zurtick.

S. 48,13. 01 riuXiot Tot Itti haXdaaT] xal oi Mohwvaioi oisaio^ov, vgl. Gap.
23,1 riuXioi xai MoOwvaiot xai daoi xa TcapadaXdaata toxouv, vauaiv utto t^v aXtoaiv

Eipa? aTcaipouaiv Is KuXXiqvyjv.

S. 49,5. oixa xxY^jxaxa e^^ovxes, d. b. in Messenien und den


tauTY]

angrenzenden Gegenden Lakoniens (Z. 3); es waren demnach nach dem


ersten Kriege Landloose in Messenien an Spartiaten verteilt worden, und
es verlangten nun die Besitzer Schadloshaltung durch den Staat, daher die
Unruhen. Aristot. PoL V 6,2 sagt, es hatten damals unter dem Druck der
Kriegsnot manche eine neue Verteilung des Grundbesitzes verlangt.
pitl^ai Ttdvxas Is xov KedSav, liber die Lage des Keadas giebt
S. 49,15.
diese Stelle so wenig Auskunft wie Thuc. I 134 und Strab. VIII 367, doch
geht aus Thukydides wenigstens das hervor, dass er ziemlich weit vom
Tempel der Ghalkioikos entfernt war. Gurtius 252 und Vischer 387 identi-
fizieren ihn mit einer tiefen, dunkeln Schlucht des Taygetos bei Parori,
das dicht bei Mistra liegt, wahrend Rayet (bei Gouat a. a. 0. 345 f.) ihn
einige Kilometer nordlich von Parori in der Langadha von Trypi am
kiirzesten Weg zwischen Sparta und der Makaria wiedergefunden zu haben
glaubt. Er giebt folgende Beschreibung La caverne de Trypi est une
:

inorme dechirure, creusee dans un plan vertical et dont les parois pr4-
sentent de nombreuses asperites. Gette dechirure est plus large en bas
qu’en haut, et a, vers le fond, transversalement une dizaine de mMres,
longitudinalement une quinzaine; elle a du etre plus profonde qu’elle ne
l’est aujourd’hui, et semble s’etre en partie comblee par Teboulement de
gros blocs. D’en bas on aper^oit le jour par 1’orifice superieur, qui parait
tres petit et doit etre a une hauteur d’une quarantaine de metres, autant
142 IV 18,4-19,6.

qu’on peut apprecier la distance dans Tobscurite. L’ouverture par laquelle


on a penetre, et qui est situee a 12 ou 15 metres au-dessus du point le
plus bas ou on puisse descendre, est masquee par de gros rocbers et ne
donne aucune clarte. Der Boden sei noch jetzt bedeckt mit einer ganzen
Menge von Gebeinen kraftiger Manner. In diesen KeaSa? wurden Verbrecher
und Leichname von Verbrecbern hinabgeworfen er entsprach demnach dem ;

papaOpov am Njmpbenbiigel in Atben. Das Wort, mit xeiw, x£aC<o zusammen-


hangend, bedeutet Erdspalt, vgl. Hesych. v. Kaiaxa* ^pu^pt-axa t] xa ux:6
astafxwv xaxappa^svxa ytopia. Strab. a. a. O. oi duo xdiv (jetapidiv pioyjxoi xai-
£xol Xl^ovxat und V 233 xd xoiXa udvxa xailxa? oi Adxo)V£? upoaa 7 op£ 6 oo(nv.
S. 49,13- Aax£ 6 ai(xovi(ov £ui 6 pa|Ji 6 vx£?, wenn die Stelle richtig
ddpoot xdiv
iiberliefert was wir nicht glauben, so konnte man auf die Idee
ware,
kommen, Pausanias habe aus euphonischem Grunde, um das Zusammen-
treffen mehrerer oi-Laute zu verhindern (s. Schmid Attic. II 38), das
pradikative Adjektivum zum Regens seines Substantivums gemacht, indem
er dieses in den Genitivus partitivus setzte. Allein Pausanias ist nicht
so empfindlich, und die Ausdrucksweise ist uberhaupt verfehlt; denn da
dOpooi pradikativen Sinn hat, kann es nicht zum Subjekt gemacht werden,
indem man erklarte „dichtgedrangte von den Lakedaimoniern^ es ist wohl ;

anzunehmen, dass das den Genitiv regierende Substantivum ausgefallen ist.


S. 49,18. oi a7toa£pivuvovx£? xd xax’ auxdv, Pausanias beniitzt wohl aus-
schliesslich den Rhianos; man erfahrt durch Athen. XIII 599 E, dass der
alexandrinische Dichter Aischylos ebenfalls M£c7 ar)viaxd lur) verfasst hat,
vgl. Seeliger a. a. O. 10.
S. 49,19. ist es nicht ein Adler, sondern der
Bei Polyaen. II 31,2
Schild (£cp£Xxo|X£V 7 )
den Aristomenes sanftiglich auf die Erde
xov dipa), der
niedersetzt; auf diesem Schild aber war nach Gap. 16,7 ein Adler mit
ausgebreiteten Schwingen angebracht. Eine ahnliche Geschichte erzahlt
Aelian. N. A. XII 21.

S. 50,1. £fJi£XX£ 0£ d'pa xat aux6h£v 6 Saipwv l^ooov duo«paiv£tv auxu,


vgl. Gap. 17,6. 12,4.

S. 50,6. Die Rettung des Aristomenes aus dem Keadas steht


auch bei Polyaen a. a. O. Plin. N. H. XI 185. Wie der Fuchs in dieser
Geschichte den Aristomenes rettete, so erschien auch ein Fuchs damals,
ais Kresphontes durch seinen Betrug sich den besten Teii Messeniens
sicherte; der Fuchs ist das symbolische Tier Messeniens, vgl. Niese a. a.

O. 9 mit A. 3.
S. 49,15-52,12. 143

Gap. XIX.

Aristomenes iiberfallt die Korinthier, die den Messeniern xu


Hilfe kommen. Er bringt das Opfer, Hekatompb onia genannt.
Die Lakedaimonier schliessen auf vierzig Tage Waffenstill-
stand, wahrend dieser Zeit fangen kretiscbe Bogenscbtitzen
den Aristomenes, er wird aber durch eine Jungfrau befreit.

S. 51,6. 7rap£(jTTr)(j£v sZ £t§£vai STrapxidxais, s. die Bemerkung zn


€ap. 12,1.
S. 51,7. £&U(7£ — x^v duaiav '
Exaxofx^ovia ovopiaCouaiv xxX., vgl.
Poljaen II 31,2. Die Unwahrscheinliclikeit dieser Erzablung betont Plnt.
Hom. 25. Clem. AI. Protr. 36 P. lasst den Aristomenes dreibundert Ge-
fangene opfern, darunter Theopompos, den Konig der Lakedaimonier.
Aucb Unger beziebt den Namen des Festes auf die Zabl der dabei ge-
schlacbteten Opfer und verweist auf Stepb. B. s. Bi£vvo?, nach welcbem
die Stadt Biennos auf Kreta ein stehendes, dem Ares geborendes Ge-
meindeopfer dieses Namens feiert, Philol. XXV, 1 ff. Dass in diesen drei
Hekatomphonien des Aristomenes die Niedermetzelung der dreibundert
Spartiaten im dritten messeniscben Krieg (Her. IX 64) sicb wiederspiegele,
vermutet Scbwartz a. a. O. 452 A. 2.

S. 51,13. Bd. 1 zu S. 684,11; wabrend der


£7t^£i 7 dp 'Taxivdta, vgl.
Feier dieses Festes durfte kein Krieg gefiibrt werden, Her. IX 7.
S. 51,15. Kp^x£? xo^oxai, s. zu Gap. 7,5.
S. 51,16. Auxxo? oder A6xxo? (s. Strab. X 476. Stepb. B. s. v.) im
ostlicben Kreta eiue Stunde siidlicb von Kandia, nacb Arist. Pol. II 7,1.
Polyb. IV 54 eine lakedaimoniscbe Kolonie, ibre Bewobner nennt Polybios
avSpa? optoXoYoupIvw? dpiaxou? Kpifjxiai£tov ;
vgl. aucb Callim. in Apoll. 33
a£}jL[Jia x6 Auxxiov.
S. 51,18. ixrxa av6p£? duo xdiv xo^oxdiv, oltzo statt. genit, part., s. Bd. I
zu S. 435,9.
S. 52,11. Topyo? ’Apiaxo[X£vou?, obne 6, vgl. I 37,1 0£|i.t(jxoxXYjc

lloXudp^ou. 38,3. X 38,6.


S. 52,12. Topyto oox xrw SIxaxov xal oydoov Ixo?, d. b. er befand
sicb in einem Alter, in dem der Mann nocb nicbt zu beiraten pflegt, wenn
nicbt besondere Griinde vorliegen, vgl. Dem. 40,4 6£r)0£vxo? xou Traxpd<?,

Hermann-Bltimner Priv. Alt. 36 A. 1.


144 IV 20,1-21,7.

Gap. XX.

Hira wird im elften Jalir der Belagerung eingeiiommen und so


erhalt d er Orakelspruch seine E rfiill ung. Aristomenes vergrabt
etwas Geheimes auf dem Berge Ithome. Ebebrucli und Verrat,
wodurch den Messeniern der Untergang bereitet wird.
S. 52,19. eXixoppoov, vgl. VIII 41,3, doch passt diese Bezeichnung
der Neda, die in Scliraubenwindungen fliessende, nur auf den unteren
Lauf derselben, s. Leake II 11 .

S. 53,2. liber den arkadischen Fluss Neda vgl. zu VIII 41,1 fg.,

iiber das Lykaion zu VIII 2,1.


ebd. £v opEi xtTi Auxauo, vgl. VIII 41,3, wo es genauer heisst £v op£t
To K£pauj»p, Tou Auxaiou 0 £ ji.otpd £axi.

S. 53,5. TO ^£vopov Tov £piv£ov, der Gattungsname in Appositions-


verbaltnis zum Artnainen gesetzt ,
vgl. tov tr.oTza tov opviOa I 41,9.
xoxxu 7 a TOV opviba II 3G,1. 28,1. 111 22 12
, . IV 18,5. 34,8. V 6,4. 14,3. 19,6. 22 5 ,
.

VIII 12,3. 42,4; dagegen T:tT'j(ov o£vopa II 1,7. twv dvbuiv xd xptva V 11,1
(dvib) xd xptva V 22,5), vgl. Bd. I zu S. 384,12.
S. 53,6. MEaoTrjviot 0 £ adxot vgl. Suid. s. xpotYoc.

S. 53,7. £i £tjl)'j TjOQTjTO, vgl. II 1,7 OEVOpa — £? £uOu dvTQxovxa.


8 . 53,14. -^v 7 ap XI £v dropp 75 '^<p xoi? MEaoTrjvioi?, vgl. Gap. 26,8; es
war das Kitual der Mysterien von Andania.
S. 53,15. Wie hier Lykos ais ypy)a|xoXo 7 o? dvijp erscbeint, so stellt

ihn Pausanias X 12,11 init Euklus, Musaios und Bakis zusainmen.

S. 53,18. IDcofxrjv TO opo? ist nach dem unmittelbar vorausgehenden


£C

recht iiberfliissig und namentlich ist die Wiederholung des Namens unge-
schickt; solche stilistische Unebenbeiten diirfen aber nicht durch Anderung
des Textes beseitigt werden, vgl. VIII 38,10 £X£pov o£ A/eXioov p£ovxa £x
^tTwuXou Tou dpo’j; EiroiY^aaxo aoxov x£ xov Troxajxov xai xo opoi xo ^ittuXov xou
X 670 U Trpojibr^xrjv. II 36,8; es ist eben nichts liaufiger ais die Verbindung
des Eigennamens mit nomina appellativa wie opo?, 7roxa}xo?, 7:0X1? u. s. w.,
s. die Zusammenstellung zu Gap. 34,4.
S. 53,20. It:\ Aax£5ai|i.oviot? xd|V p.ovrjv xaOodou Mexjyjvioi? £X 7u'da,
einer der zalilreichen F/ille, in denen an Stelle des Genitivs der Dativus
commodi tritt, vgl. I 9,1 x^? £? xov Traioa xr, KX£07:dxpa duavoia? Xeyoujiv d'XXa?
x£ aixia? xxX. ;
stande hier x9j? KXEordxpa?, so wiirden allerdings zwei Geni-
tive zusammenstossen, vgl. ^Meisterhans Gramm. d. att. Inschr. S. 210,31,
wo angegeben ist, dass die Inschriften im allgemeinen xoxo? xouxou (xouxtov)
baben, aber sobald xoxo? selbst in den Genitiv trete, der Dativ gesetzt
werde ;
Pausanias ist weniger angstlicb, s. II 2,3 Kopivbioi? o£ xoi? etuveioi?
xd dvojjiaxa Ar/r^? xai IvE^ypia? Eooxav; I 17,1. V 4,4. VI 3,3. 10. VII 3,5
(xtp d£ AvSpaijxovt 6 xdcpo? £x KoXocp(ovo? lovxt £jxtv £v dpiJXEpa x^? 66 ou, da-
gegen 2,6 xou dk NeiXIw? 0 'z6.'oo^ iovxtov £? Aioujxou? icjxtv ou Troppw xxX.). 6,5
VIII 3,5. 5,13. 26,6. IX 5,2. X 36,8, s. aucb die Bemerkung Bd. I zu
S. 12 2,
.
S. 52,19-57,8. 145

S. 54,2. Tou Ttpo? T^v Elpav, das Vorlaud von Hira bis zur Neda,
der Artikel im Singular in peripbrastischem Gebraucb, wie Gap. 7,5 to uuep
T^v ^apaSpav.
S. 54,17. £v aasXVjvw vuxxi xai outw -^£i|X£puo, vgl. Thuc. III 22,1

Trjp-/5aavT£? vuxxa */£ip.£ptov uoaxi xai a}x’ aalXrjvov.

S. 54,20. uTto xo^oxwv ’


ATix£paiiov , Einwohner von Aptera, einer
Kiistenstadt am Westende von Kreta im Distrikt von Apokorona, s.
Bursian 543.
S. 55,9. xou ofj-Ppou xo p(atov, wie Gap. 21 ,
6 ,
s. Bd. I zu S. 402,23.

Gap. XXI.

Hira wird durch Verrat eingenommen.

S. 55,22. oi xuv£? fju xaxa xa £i(odrka uXaxxouvx£?, dies Omen bat seine
Parallele im ersten Krieg, Gap. 13,1, wo m. s.

S. 55,23. xov uaxaxov — acpa? «Ytova £Tr£iXrjcp 6 xa, vgl. Bd. I zu S. 99,9.
IX 6,1 acpa? £7C£Xa[l£ 7roX£p.^aai.
S. 56,1. yjpiuvov XTj Ttaxpiot, vgl. Gap. 6,6 djxuvouat, x^ oix£tqc. 22,3
xtfJUop£iv xif] TiaxptSi.

S. 56,2. ^adovxo Ivoov xwv t:oX£}jiuov ovxwv, vgl. Thuc. II 3,1 rjaOovxo

evoov x£ ovxa? xou? 0 Y]Paiou?.


S. 56,11. £7 u 6 vx£? x^v TToXtv xxX., die Erzahlung erinnert an Hom.
II. IV 231 ff.

S. 56,16. p-£XXr)a}x 6 v, das iibliche Wort ist pilXXTjat?, vgl. Lobeck


Phryn. 511: verbalia in quae substantivis in la et i? omnino aequiparata
sunt deflorata demum antiquae Atthidis gratia, tamquam novella suboles
succreverunt; vgl. Scbmid Attic. IV 687.
S. 56,18. av £<7 p£vvu£v, Imperfektum der Wiederholung mit av, vgl.

Bd. I zu S. 383,5. IV 25,8.


S. 56,22. Mwvcdv pioipa ovx£?, ist concessiv zu verstehen; zu Grunde
liegt der Gedanke, dass die Smyrnaier demnach weniger kriegstiicbtig seien

ais die Messenier.


ebd. Gyges schwingt sicb zum Herrscber auf um 675, s. E.cMeyer
Gescb. d. Alt. II 45. Den Kampf mit Smyrna erwahnt Her. I 14 und
nocbmals Pausanias IX 29,4, vgl. Mimn. frg. 14. Zeitgenosse des Aristo-
menes ist Gyges aucb nach IV 24,2.
S. 57,4. x:ap£X0£iv — x6 ir£7rp(o|X£vov, vgl. I 5,4 Eapa^^vai x 6 xaO^xov
£X XOU fl£OU.

S. 57,8. T^axpaTTxs — xaxa o£^ta, d. h. auf der Gliickseite, nobis


sinistra videntur, Graiis et barbaris dextra meliora, Gic. div. II 29; der
6 £^io? opvi? weissagt Gluck Hom. Od. XV 160. 525, der dpioTEpo? Unheil
Pausanias II.
146 IV 21,7-22,7.

XX 242; damm bedeutet Blitz zur Eechten Sieg bei Hom. II. II 3531
Kpovitov — dorTpdiTToov Ivaiaipta aY^piaxa cpaivwv. IX 236, vgl. Pind. P.
4,23. Eur. Phoen. 1189; vgl. aucb Grimm Gesch. d. deutschen Spr. 980 ff.

S. 57,10. api9[xa xai tuoXu — Tuspt^orav, xal tcoXu, wie xal paXa, xai iravo,
welche Ausdriicke bei Pausanias nicht gebrauchlich sind, = gar sebr (eig.

und aucb sebr, und zwar sebr, vgl. Kriiger § 69,18), bei Komparativbe-
grifien baufig, s. z. B. I 9,6 dpiOpto xal ttoXu uttsp^s^Xyjxocjiv, IV 5,7. 25,1.
S. 57,13. Bemerkenswert ist die Rolle, welche der pavxi? hier und
§ 12 spielt.

S. 57,17. ped’ rjpepav, bei Tag, Gap. 16,9, vgl. Her. II 150 ou vuxxo?
dXXd peb’ Yjpipav, IV 146.
S. 57,22. dXdivai MeaoT^VYjv 'nrdvxoi? larxl -irsTrpwpevov, mit leicbter Um-
stellung ergiebt sich der Vers: MsaaiqvTrjv Trdvxo)? xrsTrpoipsvov laxlv dXdivai; aucb
im folgenden sind Stellen, die mit geringen Anderungen sicb ais Hexa-
meter lesen lassen: s. Jacobs Verm. Sebr. VIII 93 A. 27: dXX’ ou xoi xqv

Tidvxa ^povov ^atpovxe? laeaOs ep^a xd MsaoTjvirj? xapTioupsvor o> 0 £ PoiQaa? xoiaiv

svavxipioiaiv sTtlaauxo, Satpovt laos, vgl. dazu Spengel Abb. d. Miincb. Ak. I
Cl. B. X 31 A. 2: „Herrliche poetische Sebilderungen, alles aus Rhianos’
Gedicht, das Pausanias in Prosa aufgelost hat und in welcbem man nocb
manche Hexameter erkennen kann.“
S. 58,2. spol — xoivYjv 7rpo? xr]v Traxploa sTtaYei xy)v xsXeuxVjv, die
Praposition statt des iiblichen Dativ gesetzt wegen des vorausgehenden
von £7udY£i abbangenden Dativ; es konnte aucb konstruiert sein: xoivrjv

Ipoi x£ xal XTj TiaxplSi, wie Dem. 18,5 xoivov £ivai xouxovl xov d^uiva Ipol x£ xal
KxY)<jl<pd)VXl.

S. 58,3. aojCsiv, infinitivus pro imperativo oft im Epos, selten in

Prosa, findet sicb nocb einmal VI 18,4 yapiaaaDai pot, wo aber bei Suidas
^dpiaai poi stebt; Her. VII 159.
S. 58,5. xai 01 — £Tt£i(jiv ix^orjaai, vgl, IX 30,10 £7rT)£i oi a6£iv, in

dieser Bedeutung (es kommt mir bei) gebraucbt Pausanias viel haufiger
uapiaxaxal poi, s. zu Gap. 12,1.
ebd. dXX’ ou xoi — ^a(povx£? xxX., die Formel stebt aucb Gap. 8,8 ou
plvxot yaipovxd 'Y£
dizo x9j? pd^iQ? diaxpiOV]a£aOai, vgl. Hom. II. XX 362. So.
O. R. 363 ou ^alpojv £p£t?. Ant. 759. Her. I 128. III 29, ou ^atpVja£t? = es soli
dir iibel bekommen, du wirst nicbt ungestraft bleiben,
S. 58,14. x^? x£ x£<paX^? xtp v£upaxi xal xou oopaxo^ xy] xivif]a£i o^Xo?
xxX., vgl. wiederum Time. V 10,5 3^Xoi x£ xd>v x£ oopdxwv xi^ xivTqa£i, xal xuiv

x£cpaXtov, s. S. 54,17.
S. 57,8—60,15. 147

Gap. XXII.

Die von Hira vertriebenen Messenier werden von den Arkadern


am Berge Lykaion gastlich aufgenommen. Der Plan des Aristo-
menes, Sparta zu iiberfallen, wird von Aristokrates den Feinden
verraten. Aristokrates wird von den Arkadern gesteinigt.

S. 59,1. Ijd^Ta xal (TiTia, kollektiv, vgl. Her. III 66. Xen.
Anab. III 1,19.
S. 59,2. TTEfATtstv mit finalem Infinitiv, s. Bd. I zu S. 66,1.
S. 59,5. dcvaSaaacjfiat ist das eigentliche Verbum fiir das Neuaufteilen
von Land, vgl. IV 3,6. dvaSaapo? /wpa?, 7^? II 13,1. V 4,2. Thuc. V, 4,2.

S. 59,10. dvavopta yap xai utio osiXia? — xal 06 otd xaxiav zum Wecbsel
der Prapositionen vgl. VII 5,4 ivsxa — hzL 18,9 Ix — irapd. 26,8 Dativ —
uTco. VIII 27,3 uTco — oid. VI 16,2. 9. 17,2 u. s.

S. 59,15. £? Tr]v Etpav dir^aav, die Praposition weist auf die voraus-
gegangene Bewegung hin, es wird also mit lebliafter Kiirze die Thatigkeit
und ihr Resultat zusammengefasst, vgl. Her. I 21. V 72. VI 1. Xen.
Anab. I 2,2.
S. 60,4. To sTrifisi? xtX., vgl. Her. III 42. Thuc. I 129. Dem.
34, 28. Harpocr. s. £tu9-Itou? iopxd?* sifitapevov litsfirjxev iTaaxoXrjv dvxi

TOU TCapsSoJXEV.
s. 60,7. a^ovTS^ 0£ Ti xal uttotctov tox£ £? auxov, vgl. zu Gap. 5,1.

S. 60,8. £TT£S£ixvuov £? xov Syjfxov, Vgl. II 16,3 £TC£0£txvuxo £S ditavxa?.


s. 60,9. £Tr£C7X£XX£, uber den Gebrauch der Tempora in historischer
Erzahlung bei den Verba, die schicken, absenden bedeuten, lasst sieh
folgendes feststellen: axlXXw steht meist im Aorist, selten findet sich an dessen
Stelle das Prasens (I 17,6. III 4,1) oder das Imperfektum (III 1,7. 15,6);
aTToaxIXXo) dagegen zeigt Vorliebe fiir das Prasens (I 29,8. II 7,8. 28,3. III

8,3. IV 4,1. 5,8. 9,3. 12,1. 15,6 bis. 19,1. 29,2. V 21,5), doch ist auch der
Aorist nicht selten (I 42,6. II 29,7. III 4,10. 9,3. 22,6. IV 23,6.); weniger
haufig steht das Imperfektum (III 19,12. IV 14,8. 22,5. 23,1. 26,5),

das bei iTciaxIXXto, wie in unserer Stelle, sich findet II 33,4. Wie diroaxEXXco

steht TrlptrcD (und aTroTr£|jL7r«>) am haufigsten im Praesens (I 22,2. 29,8. 32,6.

36,6. 43,7. II 16,5. III 2,7. 5,8. wahrend der


9,8. 11 IV 12,2. 3. 22,2),
Aorist (I 3,4. III 10,8. 12,7 =
jedesmal im Relativsatz) und das Imper-
fektum seltener erscheinen (IV 5,7. 12,2), bei p.£xa7T£p.'iro|xai dagegen ist
dieses iiblicher ais das Prasens (IV 32,6) und der Aorist (IV 19,4), s. I
29,8. IV 23,6. 24,6. i

S. 60,15. Beispiele der Verscharfung der Todesstrafe durch Ver-


weigerung der Bestattung innerhalb der Grenzen des Vaterlandes: Xen.
Hell. I 7,22 idv xic xrjv tcoXiv irpoSiSa t) xd i£pd xXettxt), xpiO£vxa £v SixaaxYjpttp,
7]

av xaxaYvojafi^, |xr) xacp^vat Iv x^ ’Axxtx^. Lyc. g. Leocr. 113. Ps. Plut. vit.

X orat. 849 C.
ebd. VIII 5,12. 23,7. IX 7,2. Falle von
xaxaXifiwffavx£?, vgl. II 32,2.

Steinigungstod werden besonders aus dem herois chen Zeitalter berichtet,


10 *
148 IV 22,7-23,6.

doch sind sie auch spater nicht ganz unbekannt, vgl. II. III 57 Xaivov %ggo
^ixuiva.Aesch. Ag. 1616. Schol. Eur. Or. 872. Die, welclie mit Wissen
in’s Lykaion gehen, werden von den Arkadern gesteinigt, Schol. Arist.

Bqu. 445. Time. V 60,6. Plut. Philop. 21. Amatorius 768 A. Amat. naiTat.
775 A.
S. 60,17. Polybios giebt das Epigramm nach Kallisthenes wieder
IV 33,2; nach diesem hatten die xVrkader die Stele mit der Inschrift neben
dem Altar des Zeus Lykaios aufgestellt, weshalb Jacobs glaubte, ein
Heiligtum des Zeus Lykaios in Messenien annehmen zu sollen, s. Immer-
Avahr Culte Ark. 4; auch Curtius I 339 spricht von einer Stele der
Messenier; indessen bemerkt Preger Inscr. gr. metr. p. 51 mit Kecht,
dass der zweite Pentameter der Inschrift deutlich Pausanias Recht gebe.
Die Angabe des Kallisthenes und Pausanias, dass das Epigramm aus der
Zeit des Aristomeues, d. h. aus dem Beginn des 7. Jahrhunderts, stamine,
wird von Bergk P. L.^ III 666 aufgenommen, von Preger a. a. 0. abge-
viesen; nach ihm ist das Epigramm in der ersten Halfte des vierten
Jahrh. verfasst; in der That deuten die Schlussworte darauf hin, dass Ar-

kadien, ais sie gedichtet wurden, sicli bereits zu einem Staatsganzen zu-
sammengeschlossen hatte; nach Schwartz a. a. 0. 448 spiegelt die In-
schrift am getreusten die Stimmung der Philippischen Zeit wieder, vgl. auch
Hili er v. Gartringen Pauly-Wissowa II 938.
hei
S. 60,18. Schwartz meint, nach der alteren Fassung der Legende
hatten die Messenier den Konig gesteinigt, bei Pausanias liege eine Um-

bildung vor, die auch die Anderung von MEjaijvY) in MsaijTQvrj? notig gemacht
habe; allein die LA die sicli bei Polyb. IV 33,3 hndet, ist an sicli

unwahrscheinlich, da sie einen unpassenden Gegensatz zwischen */povoc und


MeaoT^vTj statuiert

Gap. XXIII.

Ein Teii der Messenier wird zu Heloten gemacht, ein anderer


zieht nach Kyllene, um irgendwo eine Kolonie zugrunden. Die
Zeit des zweiten m es s enischen Kriege s. Anaxilas von Rhegion
holt die Messenier herbei, sie besiegen mit den Rheginern die
Zanklaier und bewohnen mit diesen Zankle, das von ihnen
Messene genannt wird. Herakles Mantiklos.
S. 61,2. TouTou? p.£v — TTpoaevetp-av £? x6 EiXtoxixov, vgl. zu Cap. 14,4.

S. 61,3. Das Land wird aufgeteilt und verlost mit Ausnahme von
Asine und Mothone, welch letzteres, nachdem es die Bewohner verlassen,
an die Nauplier fallt, s. Cap. 24,4.
S. 60,15—62^2. 149

S. 61,4. i'? KuAXtqvyjv to iuivstov to 'Hleiwv, vgl. VI, 26,4 STtivsiov

ouja HXsiwv, ebenso ist es bezeichnet Tbuc. I 30,2. II 84,5 ;


Paus. VIII 5,8
zeigt, dass Ky liene schon in alter Zeit durch Handelsverkehr mit Arkadien
verbunden war, vgl. Curtius 36.
S. 61,11. TO p 0 !j);£U|xa oiaTTSiTxwxrk, vgl. Aesch. 2,39 xo c7 UX 0 ^favxy][i.a
dt£7a:rx£v auxco, Pol. V 26,6 oiarsaoujyjs auxto £7ti[1ou/v^s.

S. 61,14. xa £7tiviV.ia TtsvOos j<piaiv sTcotr^as, Sylburg vergleicbt Hor.


Carm. I 35,4 f. superbos vertere funeribus triumphos.
S. 61,15. oK xouc fjsfjiova? xoi? Meacxr^vioi^ £Ti:£xa;£v i? KuAAf|VY]v, die Ein-
schiebung von isvai oder aTusvai ist nicht notwendig, es liegt eine elliptische
Ausdrucksweise vor, wie z. B. in der Wendung Trapa^YslAsiv oder xsAabsiv
zk xa oTila, Xen. Anab. I 5^13. Hell. II 3,20, Ixsleuas xoos svosxa Im
xov 0£pa|X£vr|V a. a. 0. § 54, s. Kr liger 62,3, 2.
S. 61,19. Zur Chronologie vgl. zu Cap. 17,10.
S. 61,21. Zu Cilionis vgl. Bd. I zu S, 696,11.
S. 62,3. i]apO(o xxr^!7a.a9a.t jxsyijTr^v x£ vr^cjov xai £ooa.t|xovia xrptoxyjv

nach X 17,1 betragt die Lange der Insel 1120, die Breite 420 Stadien;
wenn Pausanias die Insel dennocli fiir die grosste erklart, so stammt diese
Ansicbt aus Herodot, der I 170 (vgl. V 106. VI 2) scbreibt; ^'liova^ — rrXsEtv

2a.pow — X7.1 ouxoj — £ooa.i|xovT](j£iv, v^aov o£ a.TraaEtov p.£7iaxr|V v£p-o|X£vous.

Im iibrigen zeigt aucli die Erwalmung dieses Vorschlags, Sardinien zu be-


sicdeln, dass dem Erfinder der folgenden Erzahlung die Lage der lonier
nach der persischen Wiedereroberung vorschwebte, vgl. Freemann Gesch.
Sicil. iibers. v. B. Lupus II 437.

S. 62,4. Der erste Krieg, der mit Ithomes Fall sein Ende fand, dauerte
bis 01. 14,1, fiir die man
Friedenszeit setzt Pausanias 39 Jahre an; rechnet
17 Jahre des zweiten Krieges, so kommt man mit den hier stehenden Angaben
in’s Gedrange; denn wenn Alkidamas am Schluss des ersten Krieges noch

im Amte stand und am Ende des zweiten Krieges, d. h. nach 56 Jahren die
vierte 7 £v£a' noch am Leben ist, so bleibt fiir die zweite und dritte eine
viel zu kurze Zeit iibrig. Xun ist aber die Chronologie des Anaxilas ais
absolut unrichtig langst und zuerst von Bentley nachgewiesen, vgl. dessen
dissert. in Phalaridis epistolas IV de Zanclaeis et Messeniis: Anaxilas liat
nicht 01. 29, sondern zur Zeit des Dareios und Xerxes gelebt, und es
fallt die Wegnahme von Zankle durch ihn auf das Jahr 493. Nimmt
man an, Alkidamas, der Urgrossvater des Anaxilas, sei nicht nach dem
ersten, sondern nach dem zweiten Krieg ausgewandert, und lasst man diesen
ums Jahr 600 zu Ende gehen, so kommt man fiir Anaxilas auf die richtige
Zeit, er starb im Jahr 476, vgl. zu S. 40,5.
S. 62,12. Die altere Geschichte von Zankle, auf die Pausanias hier
zuriickgreift, ist erzahlt von Thuc. VI 4; nach ihm wurde die Stadt von
Piraten aus Cumae gegriindet (Strab. VI 268 nennt sie Na^ioiv xxiafxa xwv
Tcpo? KaxaV^v, ebenso Scymn. 283), zu denen Leute aus Chalkis und dem
iibrigen Euboia stiessen; die Stifter waren Perieres und Krataimenes; der
eine von Cumae, der andere von Chalkis (nach Strab. VI 257 vereinigten
sich mit ihnen Messenier, die von denen vertrieben waren, welche fiir die
150 IV 23,6-24,5.

bei Limnai veriibteSchandung der spartaniscben Jungfrauen keine Genug-


thuung geben wolltenj. Spaterhin nacb der Eroberung von Milet lassen
sich auswandernde Samier und andere lonier von Anaxilas bestiinmen,
Zankle zii erobern (Her. VI 23, Thuc. a. a. 0.), Anaxilas aber vertreibt
nicht lange nacbber die Samier imd besetzt mit einem Haufen von Lenten
verscbiedener Xationen die Stadt.
S. 62,21. Den gransamen Rat, von dem hier die Rede ist, hat nicht
Anaxilas den Messeniern, sondern Hippokrates, der Tyrann von Gela, den
Samiem gegeben, vgl. Her. VI 23. Eine weitere Spur der Quelle, aus
der der Geschichtsfalscher schopfte, liegt vor in der Angabe, dass
Krataimenes ein Samier gewesen sei, Z. 15 vgl. Thuc. VI 4,5.

S. 63,4. Dass Zankle seinen Namen in Messene iimgewandelt hat,


ist auch bezeugt von Her. VII 164, zu dessen Zeit die Stadt bereits so
hiess; nach Thuc. VI 4, 6 hatte Anaxilas sie ol-ko iauxou xo ^rjyrdo'^ -axpiSo?
so genannt; Freemann a. a. 0. 438 f. findet diesen Beweggrund wenig
wahrscheinlich und vermutet darum, dass nach dem sog. dritten messe-
nischen Kriege messenische Verbande, von denen andere sich in Naupaktos
ansiedelten, nach Zankle zogen und dass diese der Stadt ihren neuen
Namen gaben; von da an erst, niclit schon zu Lebzeiten des Anaxilas,
sage Diodor Messene und nicht melir Zankle.
S. 63,9. Der aigyptische Belos, Sohn der Libye und des Poseidon,
Bruder des Agenor (Apoll. III 1,1), wandert nach Babylon und baut dem
Gotte, der nach ihm benannt wird, einen Tempel, Diod. I 28, II 8. Bel
heisst er I 16, 3, dagegen VHI 33,3 wie hier, Belos.
63,10. Uber die unbekannte Etymologie des Namens Ammon s.
Pietschmann bei Pauly- Wissovva I 1854; was Pausanias dariiber sagt,
steht auch bei Eustath. z. Dionys. Perieg. 211.

Gap. XXIV.

Aristomenes verheiratet seine Schwester und zwei Tochter,


geht nach Rhodos und stirbt daselbst. In der 79. Olympiade
f ali en die Messenischen Heloten ab und ziehen auf den Berg
Ithome. Sie bekommen freien Abzug und erhalten von den
A t h e n e r n Naupaktos z um Wohn s i t z

S. 63,13. Bei der chiastischen Entsprechung der drei Glieder bleibt


unentschieden, ob Damothoidas die zweite und Theopompos die altere
Tochter erhielt, oder aber dieser die zweite und jener die altere;
chiastisch gestellt auch AafxGloioot o£ As-pEoix/j xal 'Hpaici H£o-op.-w, dazu
kommt die Variatio in (I>t 7 aAi'av — Ac-pedx?) xal 'Hpaici.
S. 63,14. Hagnagora war Witwe, Cap. 21,2 nannte sie Pausanias ais
S. 62,12-64,13. 151

Gattin des Euergetidas; es ist wohl anzunehmen, dass dieser im Kampfe


gefallen war.

ebd. TT|V [X£v 0apuxi e? OqaXiav, vgl. Steph. B. s. (DqaXsia- 'Piavo? Iv i

Msacjrjviaywwv „ty]v |xev dvTQYET’ axoixiv e-nri xpavarjv OqaXeiav^.

S. 63,21. pt-axpu) OTQ Tivi apiaxov, vgl. Bd. I zn S. 61,19.


S. 63,22. Von der Keise des Aristomenes nach Rhodos hat wohl
Rhianos auch gesprochen, s. Steph. B. s. ’Axapupov opo? 'Po6ou sxxto Msa-
ay]vtaxu)v.

S. 63,23. Ilapa xov [SaatXsa 4)paopxr]v, da es sich nm den Grosskonig


handelt, erwartet man keinen Artikel, vgl. ^aaiXsi Aapsup III 4,2. I 3,2.

26,4. III 7,8. 9,2. 4. 5. 10,2 12,7. V 24,2 n. s.; dagegen 6 ^aaiXsu? 'A yi?
III 8,3. xov paaiXIa AttttoXuxov II 6,7. III 10,7. — Phraortes, Sohn des
Deiokes, Vater des Kyaxares, lehte in der zweiten Halfte des 7. Jahrh.
S. 64,1. auvETTEjEv dcTrohavEiv auxtj voa/^aavxt, damit im Wider-
steht
spruch die bekannte Erzahluug, dass die Lakedaimonier, ais sie den
Aristomenes zum dritten Male fingen, ihm die Brust aufschnitten, wobei
sie ein behaartes Herz fanden; diese Version hatte Rhianos, s. Steph. B.
s. Avoavia, vgl. Plin. N. H. XI 185. Val. Max. I 8,15. ext.

ebd. ou '[dp soei — ^Evlahai, die rhythmisch klingenden Worte hat


Jacobs a. a. 0. so umgeformt: ou jap sosi vsov dXXo xaxov AaxEdaipLoviotaiv
auxou xeXeOeiv.
S. 64,4. Ausfiihrlich spricht Pausanias iiber die Eamilie der Dia-
goriden im siebenten Capitel von Buch VI.
S. 64,5. Dieser Stammbaum der Diagoriden, nach dem Damagetos
Eidam des Aristomenes war, lasst sich zur chronologisehen Fixierung des
zweiten messenischen Krieges verwenden; Diagoras namlich, der vierte
Nachkomme des Damagetos, errang 01. 79 = 464/3 im Faustkampf einen
olympischen Sieg, den Pindars siebentes olympisches Siegeslied feiert;

darnach ergabe sich ais Ende des Krieges ungefahr das Jahr 600, d. h.

dieselbe Zeit, welche Epameinondas bei Plut. Apophth. reg. 194 B meint,
wenn er sagt, dass er die Messenier nach 230 Jahren zuruckgefuhrt
habe, s. Busolt Gr. G.^ I 590 A. 1.

S. 64,6. ou xaxd xatpov ooxoiVjV ^pacpEiv, diese Bemerkung ist in-

sofern interessant, ais sie zeigt, dass Pausanias in Beziehung auf die Zu-
lassung von Episoden und Abschweifungen seit dem ersten Buche —
wohl durch die Kritik aufmerksam gemacht — etwas gelernt hat.
S. 64,9. tcXy]v x^? ’Ajivaio)v, vgl. Gap. 14,3.
S. ebd. MoOwvxjv 6e NauuXiEucnv soioojav, vgl. Gap. 35,2.
S. 64,13. Zu diesem Ansatz vgl. Bd. I zu S. 72,8. 01. 79 —
464/3 wiirde stimmen sowohl zu der Angabe des Plut. Kim. 16, es sei
damals Archidamos, der unter Apsephion 469/8 zur Regierung kam, im
vierten Jahr Kbnig von Sparta gewesen, ais, wie man meist annimmt, zu
der des Thukydides, welcher das Erdbeben mit dem thasischen Aufstand
von 465/4 gleich zu setzen scheint; dass dies aber in Wahrheit nicht der
Fall ist, zeigt Wilamowitz; das Erdbeben fand nach ihm 468 statt und
152 IV 24,5-25,9.

der Fall von Ithome, sowie die Ansiedelung der Messenier in Naupaktos
im Jahr 459, s. Aristoteles und Athen II 295 f. Bd. I zu S. 72,8; zum

Aufstand selbst vgl. Thuc. I 101 103, auf den sicli Pausanias stiitzt.
Der Name des Archon ist hei diesein ohne Zweifel verschrieben, ob von
Pausanias selbst oder den Copisten, lasst sicb nicht ausmaclien; er biess
Arcbedemides, s. Diod. XI 70,1- Dionys. Hal. Ant. Eom. IX 61,1-
ebd. Diesen Xenophon aus Korinth, der im Stadion und Pentatblon
gesiegt hatte, feiert die dreizehnte olympisclie Ode Pindars.
S. 64,18. d-7]vty](j£v Ix rioasioojvo^ |Jir]vi[JLa, vgl. I 33,2 aTravTr|77.t p.r^vi|Jia

£x TYj<: Ikoo, III 3,4. 15,9. 23,5.


ebd. £07/^0? TTjV iroAlV 77777'; X7.-£['iaX£V 6 hsrk, Vgl. TllUC. I

128,1. Nacb Diodor XI 63,1 seien dabei mehr ais 20000 Lakedaimonier
uins Leben gekommen, Pausanias selbst sagt VII 25,3, dass kein Haus
in Sparta stehen geblieben sei, vgl. aucb Plut. Cirn. 16. Schol. Ar.
Lys. 1144.
S. 64,19. £77' -r^ 7U[j.(pop7 T7.'j-Tfj, naturlicli nicht: eius calamitatis
tempore (Amasaeus), auch nicht: bei diesern Ungliick (Wiedasch,
Schubart), besser: a la suite de ce malbeur (Cia vier) oder: in addition
of this calamity (F r a z e r).

S. 65,3. £0077.'; Na'J777XTOV 7'p£Xo[JL£';Ot AoxpO'J^, Vgl. X 38,10. Bd. I


zu s. 64,1.
S. 65,4. TOO -/(iJp''o'J TO £/'jpOV, vgl. Thuk. IV 9,2 T7. T£t£r/!.7fJt,£';7.

p.7Xi7T7 xal i/upa Tou y(i)p''o'j, s. Bd. I zu S. 402,23.


s. 65,5. 77po£i77£'; r, vgl. III 11,8.

s. 65,6. Too ’lt%j[X7'xa tov ixE-rjv, aus Thuc. I 103 r^v di ~i xal

ypYjanqpiov tou A7.x£oai|xo';lotb 11'jhtxov 77po xoo, tov ixetyjv too Aio? too lUioixata

dcpiEvai.

Gap. XXV.
Die Messenier in Naupaktos erobern Oiniadai; im nachsten
Jahr ziehen die Akarnanen vor di e se Stadt; nachdem ein
Treffen stattgefunden, werden die Messenier belagert, sie ver-
lassen Oiniadai und kehren nach Naupaktos zuriick.

S. 65,8. ’Et7£1 o£ eV/ov tr,v Na'j777xto';, demnach scheint es, dass die
Messenier mit ihrem Angriff auf Oiniadai nicht lange zogerten; nun war
nach gewohnlicher Annahme Naupaktos im Jahr 456 von Tolmidas erobert
worden, im nachsten Jahr wurden die Messenier dort angesiedelt; nimmt
man an, dass sie gleich darauf gegen die Akarnanen zogen und also i. J.
454 die Arkarnanen sie ihrerseits angrilfen (§ 3) und nach acht Monaten
zum Abzug nbtigten, so fiele dieser in’s Ende des d. J. 454 oder in den
Anfang von 453, ein Ansatz, an den sich passend der Zug des Perikles
S. 64,13—67,8. 153

(Thuc. I 111,2 f.) anschliesst, Von dem Eroberungszug der Naupaktier


erfahren wir allein durch Pausanias; dass er nacli messenischer Quelle
berichtet, setzt die oftenbare Parteinahme fiir die Messenier ausser Zweifel.
Auf die Kampfe iim Oiniadai bezieht Pausanias V 26,1 die Weihinschrift
der Nike des Paionios, s. das. und zu dem Gesagten Oberliummer
Arkarnanien 82 ft‘.

S. 65,11. T£ lyovToc^ dyaih^v, die Paraclieloitis war sehr furchtbar,


vgl. Diod. IV 35,3. Avien. descr. 591 ff.

ebd. ’A{bqvoaoi^ oiacpopou? ovia?, es sind keine bestimmten That-


sachen iiberliefert, die diese Behauptung belegen, allein da die Oiniaden
ohne Zweifel auf ein freundschaftliches Verhaltnis zu Korinth, der machtigen
Handelsstadt in ihrer Nahe, bedacht sein mussten, so ist es nur natiirlich,
dass sie mit der Zeit zu Athen in feindlichen Gegensatz gerieten.

S. 65,24. oC AixwAwv 7co/v£[xiojv azl ttots ovtodv, an der Riclitigkeit


dieser Bemerkung wird niclit zu zweifeln sein, wenn auch Thatsachen,
die sie bestatigen, uns erst aus spaterer Zeit bekannt sind, da die Aitoler
erst zur Zeit des peloponnesischen Krieges liervortreten.


S. 66,10. Tov yjxovxa oyAov AxapvavG.?, zur Wortstellung vgl. z. B.
VI 13,2 xov iaxYjxoxa dvoptdvxa Tvapd xr^ axiqXrj. 5,4 xd? diouua? xapVjXou? xd
aiTia.

S. 66,12. pLupidoE? xptdxovxa sfpddpyjaav xxX,, stark iibertrieben, nacli


Her. VI 117 betrug die Zahl der bei Marathon erschlagenen Barbaren
6400 Mann; dass die Athener mit dem untaugliehen Alter und den Sklaven
Mann stark nacli Marathon gezogen seien, wird 'X 20,2
nicht melir ais 9000
gesagt; 9000 Athener und 1000 Plataier lasst Cornei. Nep. Milt. 5 bei
Marathon kampfen, ebenso Suid. s. 'I-ttGs und Schol. Arist. Equ. 781,
wahrend nach lustin II 9,9 die Athener ohne die Plataier 10000 Mann
stark waren; gegen seine Gewohnheit nennt Herodot keine Zahl, wohl
weil ihni zuverlassige Kunde fehlte; vgl. B uso It Gr. G.“ 584 A 1.

S. 66,13. 6 xpoTTo^ — x^^ xxX., die Hauptwaffen der Akarnanen


waren Wurfspiess, Schleuder und Bogen, vgl. Thuc. II 81,8.. VII 31,5.
60,4, daher ihre Kampfweise: abwechselnd Angriff aus der Ferne und
Riickzug, wenn der Feind herannahte, vgl. Xen. Hell. IV 6, 7 — 11. Grat.
Fal. 184 Acarnanes subierunt proelia furto.

S. 66,17. xauxY] jX£v or^ \xr^ -£pijy£h^vai ixoAua, xcoXu£t intransitiv


gebraucht wie X 17,6, vgl. Thuc. I 144,2. Arist. Av. 463.

S. 67,3. £Tupp£iv vom Herbeistromen einer Menge schon in der


Ilias XI 724 xd 6’ £TC£pp££v £hv£a it£^tov, vgl. Her. IX 38. Piat. Phaedr. 229 D.
Isocr. 12,95. Theocr. 15,59.

S. 67,8. Da piaaOEitJiv auxoi? dem vorausgehenden Genitivus absolutus


parallel steht, zu dem es die andere Mbglichkeit des dXwvai xo x£iyos an-
giebt, so kann der Dativ nicht von oio^ abhangen, vielmehr liegt ein
Fall des Dativus absolutus vor, den hier anzuwenden Pausanias durch sein
154 IV 25,9-26,8.

Streben, die Rede zu variieren, veranlasst wurde, vgl. Time. IV 56,1 toT?
AOrjvaioi? t6t£ tyjv -napaOaXaaaiov or^ouat xa [Jiev TroXXa (ol Aaxeoaifxoviot) Yja6*/aaav,.
Kriiger 48, 5 1.

Gap. XXVI.
Die Messenier zeigen ihre Feindscliaft gegen die Lake daimonier
vornelim licb im peloponnesis clien Krieg. Sie werden von diesen
aus Naupaktos vertrieben und zielien nacli Rhegion, die meisten
aber nach Libyen. Zeiclien verkiinden ihiien die Riickkehr in
den Peloponnes. Nach der Schlacht bei Leuktra werden sie
von den Thebanern zuriickgernf en. Der Traum des Epamei-
nondas. Epiteles findet das von Aristomenes verwahrte
Un t e rp fan d.
S. 67,20. Nau-ay.xov opjxyjxrjptov £-'i xr^ IIsAoTuovvfiaco Trapsr/ovxo, vgL
Time. II 69,1. 83,1. 91,1. 102,1. HI 75,1. IV 13,2. 49. VII 17,4. 31,2 u. s.
S. 67,21. Msaa/jvttov crcp£v6ovr|Xai xwv ex Nau-axxou, nach Time. IV 9,1
waren es nicht messenische Schleuderer, sondern vierzig messenische
Hopliten, die anf einem Piratenschiff zn Demosthenes stiessen.
S. 68,4. £? Eu£(77r£pixa^, Eu£a7T£pixat oder 'EaitEpTxai sind die
Bewohner der Stadt Eu£s7t£pio£€ ("EjTCEptoE?, ‘"EairEpt?), die westlich von Kyrene
an der grossen Syrte lag und spater Berenike hiess, heute Ben-Gasi;
s. IV 4,4. Steph. B. s.
Ptol. BEpEvixai
'EaTiEpic. und s.
Zur Sache vgl.
X 38, lO und Diod. XIV 34, dessen Darstellung von der des Pausanias
nicht unwesentlich abweicht, indein es sicli bei ihm nicht urn die Stadt
der Euesperitai, sondern um Kyrene handelt, der Krieg nicht gegen Bar-
baren, sondern unter Biirgern stattfindet und die ungefahr 3000 Mann
starken Messenier fast wahrend bei Pausanias jedenfalls ein
alie fallen,

guter Teii davonkommt


(§ 5). Wenn nun
Thukydides VII 50,2 (vgl. VII
19,3) von einer Hilfeleistung spricht, welche vom Stui'm nach Afrika ver-
schlagene spartanische Hopliten E'j£a-£pixais TroXtopxoupiEvot? utto Atpuoiv bringen,

so weckt das den Verdacht, dass bei Pausanias eine Verwirrung vorliege.
Ebeling A Study in the sources of the Messeniaca of Pausanias 73 ist
dieser Ansicht, irrt aber, wenn er die Quelle der Verwirrung in Myron
sucht.
S. 68,12. Herakles ais Traumgott, vgl. Stephani im Compte Rendu
1874, 15 ff.

ebd. xXrjOrivai ekI Hevta, eig. zu Gastfreundlichkeiten eingeladen,


ais Gast geladen werden, vgL Her. II 107. V 18. VI 34. Xen. An. VII
6,3. VI 1,3. Ael. V. H. IX 15; schreibt man ettI ^evG, so heisst das entweder:
S. 67,8-70,5. 155

geladen werden, um in ein gastfrenndliches Verhaltnis einzutreten, oder


auf Grund der Gastfreundschaft, beides weniger passend, vgl. Her. IV 154.
S. 68,13. Kofxwv au 77 £vs(j{)ai vsxpa ttj jXYjxpi sooxsi, vgl. den Tramn
des Caesar im Hercnlestempel zu Gades, Suet. Div. lul. 7. Wenn —
Komon im Traum seiner Mutter beiwohnt, wodurch Messenes Wiederher-
stellung vorherverkiindet wird, so deutet das nach Bachofen Mutterrecbt
28 darauf bin, dass das Heimatland den Messeniern, wie den Kretern das
ihrige (Plut. an seni u. s. w. 792 E. Ael. N. A. XVII 35. Piat. Kep. IX
575 D), nicht eine irarpi? sondern eine [ArjTpi? war, ebenso Mc Lennan Studies
in An cient History 237 f. (Frazer).
S. 68,15. ETreXTatw, vgl. I 13,9, beide Male gleich dem Simplex, wie
Thuc. VIII 54,1, dagegen factitiv Thuc. VIII 1,1.

ebd. ouvrjOsvTwv = zur Macht gelangen, wie VII 1,7 6uvr|9£vTwv Iv

T£ Ap7£i xal Aax£oai[j.ovi xdiv ’Ayaiou xraiotov.

S. 68,16. t6 o£, adverbial eine dem Vorausgehenden entgegengesetzte


Bebauptung einfiihrend, vgl. Piat. Apol. 23 A xo dk xiv6uv£U£i, co avop£?, x«

ovxt 6 d£Os aocpoc £ivai, Kriiger § 50, 1, 14.

S. 68,17. 00 [x£xa TToXo, so V 6,1. VII 3,8. 12,7, gewohnlich aber jj.£x

00 TcoXo, I 11,4. 1113,7. 7,4. IV 9,4. 24,6; auch fx£x’ oo ttoXov '/povov 1115,3.

IV 29,1. V 4,7.

S. 68,20. Zum Orakel vgl. Gap. 12,7.


S. 69,6. Der Angabe, dass Andania nicht wieder aufgebaut worden
sei, sclieint was die beriihmte Mysterieninschrift iiber
zu widersprechen,
von Andania berichtet; allein man hat anzu-
die politischen Verhaltnisse
nehmen, dass das Heiligtum von Messene aus verwaltet wurde, vgl.
Seeliger Messenien und der achaische Bund, Jahresber. d. Gymn. in
Zittau 1896/97, S. 27.
S. 69,9. od)pa iaxi Ttap’ ip-oo xpax£iv, der Pluralis wie II 27,4, wo die

Bemerkung im appar. erit, zu vgl.


S. 69,12. xo ixT^vijAa — x6 Aiojxoopcov, vgl. Gap. 27, 1 — 3.

S. 69,16. apuXaxa xai {xopcjiviqv, dies bezieht sich auf die Geheimnisse
der Demeter, denn diese wurde mit einem Kranz von Smilax und Myrten
geschmiickt, wie ihre Priester und Priesterinnen, vgl. Istr. frg. 25 (Schol.
Soph. O. K. 681). Xach Theophrasts Beschreibung war Smilax eine
rankende Pflanze (Hist. Piant. III 18, 11 f.), ebenso nach Hesychios, der
sie xixxo£to£C epoxov £Xiaa6fjL£vov nennt, s. v., Diodor XX 41 stellt sie mit
dem Epheu zusammen.
S. 70,4. xai xooxo Tjv Tiapaxaxaibrjxy), vgl. Gap. 20,4 xl £v aTiopprjXcp

xoi? M£aayjvioi?; die Urne sah Pausanias im Heiligtum des Apollon Karneios,

Gap. 33,5, sie ist identisch mit der xa|i.x:xpa der Mysterieninschrift Z. 11.
S. 70,5. £ 7r£Xhovxa, ungewohnlich von einer Traumerscheinung, sonst

ETTicxavxa, wie § 6, vgl. I, 21,1. IX 2.3, 3. 4; vom Schlaf sagt Her. II 141
oXocpop[jL£vov 6 ’
apa piiv £i:£X&£iv ottvov xat ot oo^ai xxX.

ebd. Kaoxwv, vgl. Gap. 1 ,


5 ff
156 IV 27,1-9.

Gap. XXVII.

Die Ursache des Zornes der Dioskuren gegen die Messenie r.


Die Orakelspriiche des Bakis. Die wie deraufgef undene Ein-
richtung der Mysterien wird von den Priestern in Biichern
einge trag* e n. Epameinondas trifft Anstalten zum Baii der
Stadt. Die Stadt Messene wird gegriindet, auch andere Stadte
werden wiederhergestellt. Die Zeit der Eiickkelir der Mes-
senier in den Peloponnes. Die Daiier der Verbannung ver-
gliclien mit der anderer Vdlker.

S. 70,9. TTpo £v !!LT£v!j/Arjp(|) gemeint ist die Schlacdit etzi

T(i) xaXou[jL£v(;) KdcTtpou (jiQ|xar' Cap. 15,7, welches iv llT£v'jy./Tjp(p \U77r|Vi7.s

war, ebd. § 8.

S. 70,14. ymova^ /.suxoo^ xal yXapiuoac rop'p'jpa^ xtX., neben


dem lialbeitdrmigen Jlut ist die purpurne Chlamys das regelmassige Attribut
der Dioskuren, vgl. Furtwangler bei Koscber 1 1172 d. Bei Polyaen. II
31,4 werden die Posse genauer ais Scliimmel bezeiclinet und liaben Aristo-
menes und sein Ereund —
denn diese wurden an Stelle von Panormos
und Gonippos genannt —
goldene Sterne zur Vervollstandigung der
Tauscliung iiber dem Kopf angebraclit. Zum -iKo; speziell vgl. Luc. dial.
deor. 2() too (oou to y;(xito|xov.

S. 70,20. xal}u[-ipG<o mit dem Dativ, wie Her. I 212; Kulin wollte
T(ov Ato3xo’jp(ov vonabhangen lassen und Tr^ 90317 ais Dativ
xaibfipiVavrs^
des Zeit})unktes fassen = quum sacra fierent, was graimnatisch mdglich
(vgl. II 7,8 -r sopTr^ Too W-o/./.ojvo^ und Sclimid Attic. III 57), aber im

Zusammenhang weniger })assend ist.

S. 7J,4. BaxiO' ‘j7p |X7vEv:t ix Xoix-pcTjv, vgl. X 12,11, die Nymphen


haben die Maclit, den Sterbliclien in ekstatische Begeisterung zu ver-
setzen, s. z. B. Piat. Phadr. 241 E. Bakis ist wie Sibylla eigentlicli ein
Appellativum, wie denn auch mehrere yprj3[xoXoYO' dieses Xamens existiert
haben sollen, vgl. Pohde
Psyche II 64 fi'., doch war Pausanias -

jedenfalls der Meinung, es habe uur diesen einen aus Boiotien gegeben;
er spricht wieder von Bakis und seinen Orakeln IX 17,5 (X 32,8. 9. 11).
X 14,6. Zu dem hier mitgeteilten Orakel bemerkt Her werden Mnem.
N. S. V p. 61: memorabilis locus, unde apparet Bacidis oracula progredi-
enti tempore semper novis aucta esse.
S. 71,12. x7T£ti9£v-:o [HiClXouc, diese Abschriften der r7p7X7-7thjxr)
des Aristomenes versteht die Mysterieninschrift imter Z. 12 und
7pyai7 £YYp7'p7 Z. 84. Ziun Ausdruck x7T7Ti9£a97i i; vgl. Ps.
Dem. Erot. 2. Piat. Eegg. 858 D x. £i^ fxvrj|xr,v.

S. 71,17. 01 ^ -tevcottoo^ x7-7T£jxv£ 397', das warcn also Meister


der pu|xoxofxi7 Diod. XVII 52, vgl. Her. I 180 “6 73-0 x7T7T£r[xy]T7i X7?
odoh; ?i}£7^; so sagt Arist. Pol. II 8,1 von Hippodamos, der zuerst grosse
und breite Strassen anlegte, "ln-6o7»xo^ xov Il£ip7i7 x7T£T£(x£v, vgl. Curtius
Ges. Abh. I 115.
S. 70,9—7248. 157

ebd. xaTaT£[xv£!Ji)ai — oixooo|J.£ia9ai — 7T£pipaAX£ai}at, vgl. I 28,3 — Kijxcov

u xo66jX7]a£v — ^ 7T£pipaX£iv To XoiTcov X£ 7 £xai Tou T£r/ou?, das Medium ist wie ander-
warts (vgl. z. B. rjTcop£TTo II 32,2) abweichend vom sonstigen Gebraiich
nicht zur Diflerenzierung der Bedeutung gesetzt, sondern weil die medi-
alen Formen eleganter scbienen, vgl. auch oben zu Gap. 2,6.

S. 71,20. Aiovuatp xai AtioXXojvi 1'Ouov lafxrjvuo xxX., des Dionysos


Stammsitz in Griechenland ist Theben, und der Dienst des Apollon
Ismenios war einer der ausgezeichnetsten in dieser Stadt; die beiden
Gdtter wurden nebeneinander verehrt, da ilmen das Element der en-
thusiastischen Gemiitserregung gemeinsam ist, musische und dionysische
Begeisterung sind nahe verwandt, vgl. Preller-Robert 710. Die Ver-
ehrung des Zeus Nemeios in Argos ist II 20,3 bezeugt, die eigentliche
Nationalgdttin von Argos ist aber Hera, wie die argeiische Hera iiberhaupt
die heiligste von allen ist.

S. 72,1. 01 di acpiaiv i£p£i?, s. zu oi Bd. I zu S. 12,2 und zu IV 20,4.

S. 72,2. Zu dieser dvaxXrjai? rjpoKov vgl. Hohde a. a. 0. II 349, die

%(«£? sind E 7 '/(opiot (Thuc. II 74) und oixTqxopE? ihres Landes (Xen. Cyr.
HI und bleiben ihrer Heimat getreu und hilfreich zugethan; so ist
3,22)
Aristomenes den Thebanern ais Kriegshelfer gegen die Spartaner bei
Leuktra erschienen, IV 32,4.
S. 72,6. xai? 6e £cp£^^? xxX., das deutet auf rasche Erledigung der
Aufgabe hin, in der That findet sich bei Diod. XV 67 die allerdings
unglaubliche Angabe, dass das grosse Werk in 85 Tagen vollendet worden
sei; zum Mauerbau vgl. auch Gap. 31,5.
ebd. 7]7£ipov, vgl. y] 7 £ip£ xai ETrup^ou XTjV tcoXiv Dio Ghr. 32,684 R,
E^EipEiv vEtov Luc. Alex. 10, Schmid Attic. I 53. 117. 359.
S. 72,8. auXuiv Boiwxtwv xai Ap^Eiiov, vgl. Poli. IV 75 ©rj^aioi auxov

(xov auXov) £x vE^pou xtoXtov Eip^daavxo, '/aXxY^Xaxo? 6’ xrjv e^oOev wie


die argeiischen Floten beschaffen waren, scheint nirgends berichtet zu sein.

ebd. Zu Sakadas vgl. II 22,8, zu Pronomos aus Theben IX 32,5 f.,

er war Lehrer des Alkibiades, Ath. IV 184 D, vgl. Boeckh GIG I p.

348 und Jahn Einleit. in d. Vasenkunde GXGIX n. 1231.


S. 72,12. TToXEfx^aai [XExa AaxESaipiovtoDv Trpo? a<pa? ou fiEXVjaaai, das
stimmt nicht zu Hell. VII 1,25. Bei der Griindung von Messene wurden
die Spartaner im Besitz des ihnen gehorenden Kiistenstriches gelassen.
S. Nach den Handschriften, welche hier oYooK^xovxa geben,
72,18.
lage ein Rechnungsfehler des Pausanias vor; nach Gap. 23,4 namlich ist
Hira 01. 28,1 =
668/7 gefallen, von da bis 01. 102, 3 370/69 sind nicht =
287, sondern 297 Jahre; dass Pausanias diesen Irrtum begangen habe, ist
deshalb nicht wahrscheinlich, weil er § 11 die Zeit in runder Zahl auf
300 Jahre bemisst, was er wohl thun durfte, wenn zu dieser Zahl nur
drei, aber nicht leicht, wenn dreizehn Jahre daran fehlten. Mit der —
Angabe, dass 01. 102,3 die Messenier ihr Land wieder in Besitz nahmen,
stimmt iiberein VI 2,11, wonach mit der Riickkehr in den Peloponnes
ihnen auch das Gliick bei den olympischen Spielen wiederkehrte ais ;

i;iamlich die Eleier ein Jahr nach der Griindung von Messene die olym-
158 IV 27,9-28,5.

pischen Spiele feierten, siegte der Messenier Damiskos im Wettlauf der


Knaben; freilich setzt Diod. XV 66 den Wiederaufbau in 01. 102,4, in-
dessen sind Diodors Jahresabschnitte nicht zuverlassig, vgl. Reuss Jb.
f. Ph. OLI 544.
S. 72,21. Zum Exii der Plataier vgl. IX 1,4 ff., zu dem der Delier
Tbuc. V 1. VIII 108 und zu dem der orcbomenischen Minyer Paus. IX
15,3. 37,8. Diod. XV 79.
S. 73,4. Kaajavopoc ’
AvTiTraTpou xa? OiqPa? Ixtiasv, vgl. IX 7,1.
S. 73,5. cpaivsxat — stti [JLaxpoTatov rj IlXaTatxY] cpu^Tj ju|x(^aaa, da die
Eroberung von Plataiai durch die Thebaner im dritten Jabr vor der
Schlacht bei Leiiktra, d. h. im J. 374, erfolgte und die Riickkebr der
Einwobner nacb dem Siege Pliilipps bei Ohaironeia im J. 338 stattfand
(vgl. IX 1,8), so waren damals also erst 36 Jahre verflossen und ist

demnacli die Angabe, dass sicli das Exii nicht liber zwei Menschenalter
erstreckte, recbt ungenau.
S. 73,7. Msaaiqvioi — xpiaxoaia zrt] [xaXiata ‘^Xwvto, die runde Zahl,
wie Diod. XV 81,3 (M£(JcjTr]v7]v) dvaaxaTov ooaav Itt) tpiaxoaia OTj^aioi tcocXiv

d-iroxaTEGTYjaav.

Gap. XXVIII.
Walirend des phokisclien Krieges zielien die Lakedaimo nier
auf’s neue gegen die Messenier zuFeld, diese leisten mit ihren
Bundesgenossen Widerstand, s cb e ssli ch verbiinden sie sicli 1 i

mit Philippos von Makedonien. Sie erobern Elis durcli List.


Alinliclie und andere Kriegslisten bei Homer.

S. 73,14. 6 -iroXEp. 0 ? o <I)(oxtxos, s. III 10,3, Bd. I zu S. 684,22; V


24,2 wird er von einem Kriege unterscliieden, der nocli vor den
triilieren

Perserkriegen stattgefunden habe, s. das.; vgl. zu diesem heiligen Kriege,


was Paus. X 2,1 ff. bemerkt.
S. 73,15. t(Tjv MeJOTjvhov ouxeti eSuvavxo dirs/Eadai, Suvajilat im Sinn
von konnen gegeniiber dem eigenen Willen, iiber sicli bringen,
gewinnen, meist mit Negation, Gegensatz zu ^vei/ovto, vgl. Tbuc. I 130.
ebd. Zu den Streitigkeiten, welclie nacb Abzug der Thebaner im
Peloponnes stattfanden, vgl. Diod. XVI 39. Paus. VIII 27,9 ff.; scbliesslicb

verbiinden sicli die Messenier mit Philippos i. J. 344, vgl. Schafer


Demosth.2 I 520. II 353. III 442.
S. 73,22. Vom Kampf bei Ohaironeia hielten sich die Messenier fern,
dagegen beteiligten sie sich am lamischen Krieg, vgl. I 25,4. Schafer a.

a. O. II 488.
S. 74,3. FaXarau — oOx sjjLa^EaavTo xxX., vgl. VIII 6,3, nacb welcher
Stelle auch die Arkader wegen der Lakedaimonier sich fern gehalten haben;
S. 72,18—74,15. 159

dass auf diese Angabe kein Verlass ist, zeigt Niese Gesch. d. griech.
und maked. Staaten II 16 A= 5. Die Griechen, welche sich zum Kampf
gegen die Galater vereinigt haben sollen, sind aufgezahlt X 20,3 5. Der —
Einfall der Galater fand nach X 23,14 01. 125,2 279/8 statt. =
S. 74,4. aTTSiaaadat aTuovoas giebt Amasaeus wieder mit foedus
inire, es bedeutet aber indutias facere, vgl. Thuc. IV 16,2 saTreiadai dh
auxac (xa? aTiovSa?) ol — xrplapsis, so richtig Kuhn;
ebenso bedeutet Iv arcovoai? Gap. 29,7 nicbt per speciem foederis (Amas.),
sondern durantibus indutiis.

S. 74,5. Ou TcoXXw oe uaxepov su 5(ov 'HXtv xxA., dies Ereignis verlegt


Droysen Gesch. d. HelL ^ III 222 A. in die Zeit nach dem Tode des
Konigs Pyrrhos im J. 272, indem er annimmt, dass die Tyrannis des
Aristotimos durch diesen Erfolg der Messenier herbeigefuhrt sei; aber
nach V 5,1 waren es nicht die Messenier, sondern war es Antigonos, der
Aristotimos bei seinem Unternehmen behilflich war; es ist auch unwahr-
scheinlich, Gymn. in Zittau 1896/97 6 A. 4
wie Seeliger Jahresber. d.

bemerkt, dass die Messenier, kurz nachdem sie den Spartanern gegen
Pylos zu Hilfe gekommen waren, in ofPenen Krieg mit ihnen geraten
seien; Pausanias sagt selbst IV 29,6, die Gesinnung der Spartaner gegen-
iiber den Messeniern sei infolge der ihnen unaufgefordert geleisteten Hilfe
gegen Pyrrhos friedlicher geworden; Seeliger setzt darum jene Kriegslist
einige Jahre vor 272, dagegen ist Niese a. a. O.II 227 geneigt, sich Droysen
anzuschliessen. S. 260 A. 5 aber halt er es fiir denkbar, den hier erzahlten
Handstreich bis in die dreissiger Jahre hinunter zu riicken.
S. 74,6. "HXsio!, — euvopuoxaxoi ris>.07rovvr](jia>v ^aav, vgl. hiezu Polyb.
IV 73 f. Strab. VIII 358; es waren die Wirkungen des
segensreichen
Friedens, dessen sich Elis ais ein dem Gotte geweihtes Land jahrhunderte-
lang erfreuen durfte.
S. 74,8. xoi)? ouvaxou? oiacpdsipavxos ypVjp-aci, ais die F-iihrer

der makedonischen Partei in Elis, die um eigenen Gewinnes willen das


Wohl des Ganzen preisgegeben hatten, nennt Demosthenes in der Kranz-
rede § 295 Euxitheos, Kleotimos, Aristaichmos.
S. 74,11. £? £p.«pu>.ov Tipo^Xhov TuoXsp-ov, vgl. V 4,9.

S. 74,13. xaxd xeXy) x£ Ixdaaovxo xai otsvep-ovxo e? xous Xoyouc, hier


wird xeXy] verschieden erklart, Wiedasch und S c hub a r t z. B. ver-
stehen darunter Fiihrer, Offiziere, diese heissen aber sonst ap'/ovxe?;

Clavier iibersetzt: iis se formaient en compagnies et en bataillons,

Frazer richtiger: the were being arrayed in divisions and distributed in


regiments; sicher ist, dass oft mit xsXy) grossere Heeresabteilungen jeder
Truppenart, meist aber von Reiterei bezeichnet werden; unmoglich ware
es nicht, auch hier speziell an Reiterei, wie bei X6~/oi ailFussvolk zu
denken, vgl. Her. VII 87 oi p.lv vuv aXkoi lizizie? exsxdyaxo xaxa xeXsa, IX 20;
die spartanische Reiterei hat freilich zu keiner Zeit eine grosse Rolle
gespielt, es ist auch nicht sicher, ob sie damals wirklich noch bestand,
doch ware dies kein ausschlaggebendes Bedenken.
S, 74,15. ar)fj.£ia Im xai? dffTciai Aaxwvtxa £/ovx£?, d. h. ein A, wie die
160 IV 28,5-29,11.

Messenier ein M, s. Phot. s. Xajxoa. Eustath. Hom. II. 293,40, die


Sikyonier ein 2, Xen. Hell. IV 4,10, d. h. also das Zeichen war jeweilen
der Anfangsbuchstabe des Volksnamens ,
vgl. Droysen Heerwesen und
Kriegfuhrung der Griechen 13 A. 2.

S. 74,17. Tou? avopa? sSeyovxo s? xo xeiyo?, zur Ummauerung vou


Elis vgl. Bd. I zu 678,11, Curtius 26.
S. 74,18. xou? xd Aax£oai}xovuov cppovouvxac sie vertrieben sie,
wie V 17,11 xd? 'ApTiuiac dir’ auxou ouoxouaiv. I 8,2. Hom. Od. XVIII 408.
Her. IX 87.
S. 74,21. IldxpoxXov — ’A'/iAA£(o? xd OTtXa ivSuvxa, s. Hom. II. XVI
278 tf.

S. 74,24. ouo — xaxajxoTTou? — dvO’ ivo? i? xou? Tpdia? dcpix£a0ai, s.

II. X 218 ff.

Si 74,25. dvdpa Xo^tp |X£v auxofxoXov xxX., s. ebd. 244.


S. 75,1. xou? dtd v£oxTr]xa iv xoi? Tpwaiv ^ 7 ^pa? ouy wpaiou? }xdy£a9ai
xxX., s. II. VIII 517 ff.

S. 75,3. oTrXiCouatv auxw (sc. 'Oji-T^pto) xo |j,dyijji.ov, der Dativ ist Loca-
tivus, wie Piat. Kep. 389 E oia xai 'OjXT^ptp Aiofxirjdr)? X£ 7 £i. Legg. 706 D,
vgl. VII 14,2 2Tuapxidxa?, oi Kopivffw xox£ Ixuyov £7ri6rj}xouvx£?. 27,1 xu dl
yffa|JLaXtoxEptp uETcoXiaxai acpiaiv i] ttoXi?.

S. 75,4. xd 'OfxVjpou — cocpIXip-a £7£V£xo i? otTravxa dvOpcoTtoi?, vgl. Bd. I


zu S. 68,7. 436,7.

Gap. XXIX.
Demetrios, Philipps Sohn, uberfallt Messene, wird aber zuriick-
geworfen. Warumdie Messenier nicht in den aehaiischen Bund
eintraten. Nacb der Eroberung von Megalopolis durch Kleo-
menes nehmen die Messenier die fliichtenden Megalopoliten auf.
Sie erobern mit den Acbaiern Sparta. Der Tyrann Nabis nimmt
Messene weg, muss aber sofort einen Vertrag eingeben und ab-
ziehen. Die Messenier nebmen den Philopoimen lebendig ge-
fangen und treten dem aehaiischen Bunde wieder.bei.

S. 75,6. pt£xd 6e ou tcoXuv ypovov xou lp 7 ou xou Ttpd? "'HXiot, da die


Unternehraung gegen Elis in’s dritte Jahrzehnt des driti.en Jahrh. gehort
(s. zu S. 74,5), Philippos V. aber erst 220 Konig wurde, so ist diese
chronologische Angabe des Pausanias sicherlich falsch, wenn sich auch
nicht genau sagen lasst, in welchem Jahr der Handstreich erfolgte, vgl.
Seeliger a. a. O. 14 A. 14.
ebd. Die Konstruktion betreff*end ist aufmerksam zu machen auf den
Genifciv xou sp7ou, der gesetzt ist, wie wenn ou ttoXXw uaxspov vorausginge;
S. 74,15-77,14. 161

Frazer vergleicht VIII 5,5 ou (xexa izoXh aufjupopoc? und VIII 12,7 ir]^

IlxoXeo)? 8k }X£xa axaSious xpiaxovxa.

S. 75,6. Maxeoovs? xal Ay]|XK]xpio? 6 OiliTtuou, hier wie nachher Cap.


32,2 wird dieser Uberfall falschlich dem Demetrios, dem Sohne des Phi-
lippos, zugeschrieben. Polyb. sagt III 19 von Demetrios aus Pharos:
xaxaXapsahai l^yeipY^aa? {xexa x^c 4)iXi7r7rou yvojjjly]? xtjv xoiv Msaavjviwv iroliv eix^

xal 7rapap6X(jD? sv auxto xto x^? upa^so)? xaipw oiscphapy) ;


im weitern verspricht
er, von der Sache ausfiihrlich zu reden, doch ist der betreffende Abschnitt
verloren, vgl. Strab. VIII 361. Plut. Arat. 50. Da Pausanias weiss und
an dieser Stelle daran erinnert, auf welche Weise Demetrios, der Sohn
des Philippos, umgekommen ist (II 9,5), so ist klar, dass seine Quelle den
Irrtum begangen und den Tod des Fiihrers bei dem Handstreich ver-
schwiegen hat.
S. 75,13. £? Xl}X£Va XU)V £pYj[JLOX£p(OV, Vgl. VII 21,12 XaXtpOlW XO)V X£TrXO)V,

24,10 d7Tc6X£iav xtuv £xot[xox£po)v und Schmid Attic, IV 53.


ebd. 6ia xwv liuxop-wxaxwv x^c yo>pa?, es ist nicht oSwv zu erganzen,
wie z. B. Luc. dial. mort. 7,2 al xf|V Ituxoixov syp^v xpatrlahai, vgl. X 31,7
xot £Tcixop.a £xX£76pt£vo? x^? ydipa?.

S. 76,4. oid xo(7ouxou, vgl. Cap. 16,3 6i’ oXqou.


S. 76,9. uTco xd)v Yuvaixtov x£pdp-tp xal paXX6pi£vo!,, vgl. Thuc.
II 4,2 xu)v Yuvaixoiv xal xcov oix£xwv — XiOoi? x£ xal x£pdpitp paXXovxwv; vgl.
auch I 13,8. IV 21,6.
S. 76,14. Aax£oai|xovioi? — utto Iluppou — x:oX£}xou|X£voi?, vgl. I 13,6.
S. 76,19. xal [JLTj auvx£Xouatv auxoi?, zum Dativ vgl. Cap. 25,9 piaah£i-
atv auxoi?.

S. 76,22. Kleomenes nimmt Megalopolis im J. 222 ein, vgl. Polyb.


II 55. Paus. VIII 49,4.
S. 76,23. £v (jTcovoaT?, s. Bd. I zu S. 404,6.
S. 77,3. d'JTooio6vx£C acplai xrjv 6p.oiav, vgl. II 28,4 d-ir. xrjv layjv.

S. 77,6. KX£0 [X£v£i 7T£pl 2£XXa<jiav £jj-ay£aavxo Ivavxla, bei Polybios II


65 werden die Messenier unter den Gegnern der Lakedaimonier nicht er-
wahnt, aber die Angabe des Pausanias scheint bestatigt zu werden durch
Entscheidung des Konigs Antigonos im Grenzstreit
die ihnen giinstige um
den Ager Dentheliates (Tac. Ann. IV 43), s. Seeliger a. a. 0. 8.
S. 77,8. £X£ivou (Ma^avtSou) o£ aTTohavovxos dv£(pu atpiaiv audic
xijpavvos xxX., Machanidas fiel unter der Hand des Philopoimen in der Schlacht
bei Mantineia (a. 207), im Jahr darauf bemachtigte sich Nabis der Tyrannis;

den Uberfall der Stadt Messene (01. 144,3) berichten ausser Pausanias (vgl.
VIII 50,5) Plut. Philop. 12. Liv. XXXIV 32,16. 35,6; bei Polyb. XVI 13
ist die Erzahlung ausgefallen.
S. 77,14. xi M£aar]vtoi?, vgl. VIII 51,5
p.£p,cp6{JL£vo! ^dp XTjvtxauxa Ic
M£<jaY)viou? nach Plut. Philop. 18 hatte Deinokrates die Messenier
£7xXr]jji.a,

zum Abfall vom achaiischen Bund verleitet; inter Messenios et Achaeos de


principatu primo dissensio, mox bellum ortum est, lust. XXXII 1,4.
Seeliger a. a. 0. 21 vermutet, die Achaier hatten sich dariiber beschwert,
dass Deinokrates sich der dem achaiischen Bund treu gebliebenen messe-
Pansanias II. 11
162 IV 29,11-30,4.

nischen Landstadte bemachtigte; einige voii diesen waren namlich nicht


abgefallen, wie aus Z. 20 oaoi xoiv TispioixcDv jcpiatv y^jxuvav hervorgeht.
S. 77,16. Zu Deinokrates vgl. Pol. XXIV 5, er endete durch Selbst-
mord, Paus. VIII 51,7 f.

S. 77,21. (oo) Tzokb uaxspov, vgl. VIII 51,5: xpixi^ p-aXiaxa ujxspov ^fx£pa
nach dem Aufbruch des Lykortas sei Philopoimen ihm nachgezogen.
S. 77,25. 6’Apxaoix6? X 070 ?, namlich VIII 51 f., s. das., Plut. Philop. 20.
ebd. oT x£ ^iXoTuoifxsvi aixioi x^? xsXsoxrj? loojav otxa?, vgl. Polyb.
XXIV 12. Plut. Philop. 21.

Gap. XXX.
Die Stadt Abia. Die Stadt Pharai und Nachkommen ihres
Griinders Pharis. Die Gdtti n Tyche.

S. 78,5. Hier beginnt nach dem langen historischen Exkurse wieder


die Periegese, die Paus. dort fortsetzt, wo er III 26,11 abbrach; die
Choirios-Schlucht Grenze zwischen Lakonien und
(s. Cap. 1 , 1) bildete die
Messenien. Heberdey 64 nimmt fiir Abia, Pharai, Thuria, Messene
Autopsie unter gleichzeitiger Benutzung des schon im dritten Buche be-
nutzten Periplus an.
S. 78,6. Abia (auf Inschr. auch Abea genannt, CIG 1307. 1463)
wurde von der Tradition mit dem bei Hom. II. IX 150 erwahnten Ire iden-
tifiziert. Nach Polyb. XXV 1 riss sich Abia zusammen mit Thuria und
Pharai i. J. 181 v. Chr. von Messenien los und trat dem achaiischen Bunde
bei; Plin. IV 22 rechnetAbeatae zu den civitates in Achaia. Eeste
die
haben sich 27-2 Stunden von Kalamata, ^4 Stunden von dem an der ostlichen
Kiiste des Meerbusens von Korone belegenen Hafenplatze Armyros er-
halten; die Stelle fiihrt heut den Namen Palaia Mantineia. Die Euinen
bestehen vornehmlich in Polygonmauern, Hafendammen und Inschriften,
von den Heiligtiimern ist nichts mehr vorhanden, Leake I 324 ff. Pelop. 185. ;

Boblaye 104. Eoss 10. Curtius II 159 f.; 193 A. 33. Bursian II 170 f.
S. 78,9. Glenos, Sohn des Herakles und der Deianeira, wird erwahnt
bei Apoll. II 7,8. Schol. Soph. Tr. 54; Diod. IV 37 nennt ihn Gleneus,
und nach Pherekydes beim Schol. Pind. Isth. 4,104 war Megara seine
Mutter.
S. 78,13. tiber den Kultus des Asklepios in Messenien vgl. Preller-
Eobert 520. Thramer bei Pauly-Wissowa II 1668. Heberdey 26 (vgl.

64) erkennt in dem das Zeichen der Autopsie.


Die messenische Stadt Pharai (vgl. Cap. 3,2 u. 10) heisst
S. 78,14.
bei Strab. VIII 388 auch Oapa, sonst, wie hier, gewohnlich (bapai, s. Polyb.
XVI 16; XXV 1 Steph. Byz. s. v.; der alte homerische Name ist Orjpai
.

oder <hripY5, s. II. V 543; IX 151; 293. Od. HI 488; XV 186. Strab. VIII
S. 77,14-79,7. 163

359 f.; 367. Steph. Byz. v. (^apai, vgl. oben Cap. 1,4; der Name findet sich

beiXen. Hell. IV 8,7 und Ptol. III 14,31 und 36 auch in der Form <^£pai.

Die Stadt lag nach der friiber Annahme an der Stelle des
allgemeinen
beutigen Kalamata, nur hat die Entfernung vom Meere sich seither nahe-
zu verdoppelt: Strabo p. 361 giebt sie auf 5 Stadien an, Paus. Cap.
31,1 auf 6, heut sind es etwa 10; Paus. scheint von dieser Gegend
genaue Kenntnis gehabt zu haben, vgl. Hitzig zur Pausaniasfrage
77. Gurlitt 188 A. 37, Reste des Altertums fehlen in der heut
recht bevolkerten Stadt durchaus, vgl. Leake I 342 ff.; Pelop. 185.
Boblaye 105. Clark 199 ff. Curtius II 158; 193 A. 32. Vischer
427 f. B ursi an II 170. Abweichend hiervon hat Pernice A. M.
XIX 355 (vgl. A. A. 1893, 139) die Ansicht dargelegt, dass Pherai
bei dem
Dorfe Janitsa, 2 Stunden von Kalamata gelegen habe,
wo Mauerreste aus mykenischer Epoche erhalten sind; auch
erhebliche
honne man in einer starken, nie versiegenden Quelle die Cap. 31,1 er-
wahnte Quelle im Hain des Apollon Karneios sehen, und die Angabe
ebd., dass Pherai nur 6 Stadien vom Meere entfernt sei, erklare sich

daraus, dass ganze Kiiste junges Schwemmland sei, vornehmlich des


die
Pamisos. Darnach ware die Anlage ahnlich wie in Mykenai gewesen:
uuf der Hohe der Herrscherpalast, in halber Hohe der Mauerring, darunter
die Unterstadt. Vor Pernice hatte schon Weil A. M. VII 216 Pherai hier-
her verlegt, doch ohne eingehende Begriindung; zugestimmt hat Heber-
dey a. a. O., wahrend Baedeker 355 bei der friiheren Ansicht verbleibt.
ebd. Die Stelle dieses uotop aXp-upov bezeichnet jedenfalls das heutige
Dorf Armyro, s. Leake I 325. 171. Nach Curtius 159
Bursian ist

jetzt noch ein Miihlbach mit salzigem Wasser in der Nahe.


S. 78,15. Au^Quaxo? Tou? £v Oapai? M£jaYjviou? awxzXzh £? to

Aaxwvixov, vgl. zu Cap. 1,1. 31,1.

S. 78,16. Pharis wird VII 22,5 4>apY]? geschrieben.


S. 78,18. "0|XY]po? £v MXidcot, s. V 541 ff., wahrend dort und auch sonst
bei Homer (vgl. Cap. 1,4) der eine der Zwillinge Orsilochos heisst, findet
sich auch und Hesych. s. oixo? die Form Ortilochos.
bei Strabo VIII 367
S. 79,2. war in der Familie des Aristoteles, welche
Bekanntlich
ihren Ursprung auf Machaon zuriickfuhrte, der Name Nikomachos iiblich,
vgl. Use ner Gotternamen 351.
S. 79,3. Raoul-Rochette berichtet im Journal des Savans 1850
S. 560, dass in geringer Entfernung von Kalamata ein den Heiligen Kosmas
und Damianos geweihtes Kloster sich befinde, dessen Monche Ayioi Avap-
stehe
7 upoi hiessen, weil sie die Kranken unentgeltlich heilten; dieses Kloster
auf demselben Platz, wie das Heiligtum des Nikomachos und Gorgasos,
sodass also auch hier das Christentum die Erbschaft des Altertums iiber-
nommen habe. Vgl. Ross Wanderungen I 212.
S. 79,5. Vgl. Cap. 3,10.
S. 79,8. Dass Homer weder in der Ilias noch in der Odyssee das
Wort Toyr) gebraucht, hat Macrob. Sat. V 16,8 hervorgehoben, ebenso Joh.
Lyd. de mens. III 18, auch Eustathios erwahnt die Thatsache ofter; dagegen
ID
1.64 IV 30,4-31,2.

findet sich das Wort Appellativum im zehnten Hymnus v. 5 und ais


ais

Eigenname in der hier von Pausanias zitierten Stelle des Demeterhymnus,


in der iibrigens bei ihm wohl aus Flticlitigkeit der Vers 420 xai MeXixrj
Ia/ 7 T£ 'Poosia T£ KaXXtpoYj t£ ausgelassen
]
ist.

S. 79,17. Afiir]vav fJLEV xal’Evuco, Hom. II. V 333.


ebd. Apx£[xiv, XXI 483 f.

S. 79,18. AcppooiTTj, V 429.


S. 79,19. Bupalos von Chios, Sobn des Arcbermos und Bruder des
Athenis, um 01. 60 tbatig, vgl. Brunn I 38; II 324. Overbeck I 192.
Collignon I 143. Robert bei Pauly- Wisso wa II 2042 unter Athenis.
Das Bild der Tyche von Smyrna stellte sie vielleicbt ais Stadtgottin vor;
der spatere Typus giebt der Tyche neben dem FiiUhorn in der Regel nocb
das Steuerruder in die andere Hand. — Kalkmann 193 (ebenso Quellen
der Kunstgescb. des Plin. 230) nimmt ais Quelle der Xotiz uber Bupalos
ein mytbologisches Handbuch an, wabrend die kunstgescbicbtlicbe Be-
merkung von Paus. selbst eingeflocbten sei, aus einer kunstbistoriscben
Quelle; dagegen Robert arcbaeol. Marcb. 119 A. 1 (der auf die abnlicbe
Stelle Herod. II 4 aufmerksam macbt) und GuiTitt 189 A. 38.
S. 79,23. £tt1 tojouto(v) vgl. VI 4,7 und Bd. I zu S. 56,13.
ebd. rtj£ 0£ xai uaxEpov IbvSapos xxX., dass Pindar dies getban
bat, bezeugt Plutarcb de Rom. 322 C. Weder Pausanias nocb Plutarcb
fort.

sagen, dass Pindar im Eingang der 12. olympischen Ode die Tyche awxEtpa
genannt bat, nacb Kalkmann 217 „wobl der scblagendste Beweis dafiir,

dass beide auf einer abnlicben Vorlage fussen“, s. dagegen Hitzig zur
Pausaniasfrage 86.
S. 70,24. Mit Pberepolis ist der in Elis neben Tyche verebrte
Sosipolis zu vgl., VI 25,4.

Gap. XXXI.

Der Hain des Apollon Karneios. Stadt Tburia. Flecken Kala-


mai. Ort Limnai. Quellen des Pamisos. Stadt der Messenier
am Itbome. Die Mauern Messenes verglicben mit den Mauern
anderer Stadte, andere Merkwurdigkeiten. Verebrung der
Arte mi s Laphria und der Ephesiscben Artemis. Heiligtiimer
der Eileitbyia, der Kureten, der Demeter, des Asklepios, der
Messene.

S. 79,25. tiber den Dienst des Apollon Karneios vgl. Bd. I zu S.


406,17 und 693,19.
S. 80,2. Paus. fand zwei Ortschaften des Namens Tburia: die

alte Stadt auf der Hdhe, zu seiner Zeit nicbt vollig ver-
die aber aucb
lassen war (s. Z. 10), und die neue in der Ebene. Die alte Stadt erkennt
S. 79,7-80,12. 165

man in den Ruinen des Dorfes Palaokast]-o, sie nahm ein umfangreiches
Felsplateau ein in der Richtung von SW
haben sicbnach NO; erlialten
bedeutende Reste der dem Hdbenrand folgenden Stadtmauer, Fundamente
zweier doriscber Tempel (vgl. den unten Z. 11 erwabnten), die Cavea eines
Tbeaters, eine in den Felsen gebauene Cisterne u. a. m. Die andere
Stadt lag an der Stelle, die beute Lutro beisst; bier sind nocb wobl-
erbaltene Reste eines grossen romiscben Baues, wabrscbeinlicb einer Villa,
erbalten. Vgl. Leake I 354. Boblaye 105. Curtius II 161; 194 A. 36.
Viscber 424. Welcker I 227. Bursian II 168. Einen Plan der Ruiiien
von Ober-Tburia (nacb Bursian „nicbt ganz genau“) und Ansicbten giebt

Lebas Voy. arcb4ol., Itiner, pl. 27 29; der Plan wiederbolt bei Curtius
II, Taf. 7.

ebd. Antbeia II. IX 151 und 293 erwabnt; docb waren


bei Hom.
die alten Greograpben dariiberim Zweifel, ob Tburia oder Asine das alte
Antbeia sei, s. Strab. VIII 360. Stepb. Byz. u. Ooupioi; andere identifizierten
Tburia mit dem bomer. AiTista (II. IX 152), s. Strab. a. a. 0., was jedocb
ricbtiger fiir das spatere Korone erklart wurde, s. unten Cap. 34,4 f.
S. 80,3. Diese Angabe, wonacb die Stadt Tburia zur Zeit des
Pausanias immer nocb lakoniscb war, wie es nacb der Scblacbt bei Actium
Augustus verfiigt batte, ist nacb Kalkmann 164 f. ein deutlicber Beweis,
dass Pausanias bier einem Geograpben folgt, der zwiscben dem Regierungs-
antritt des Augustus und d. J. 25 nacb Cbristus gescbrieben bat; denn jene
Verfiigung des Augustus sei im Jabre 25 aufgeboben worden, indem der
Kaiser Tiberius den von den Stadten Tburia und Pbarai begrenzten ager
Dentbeliates endgiltig den Messeniern zugesprocben babe (Tac. Ann. IV 43.)
Hiergegen bat R. Weil A. M. VII 216 geltend gemacbt, dass der von Tiberius
gescbaflene Zustand nicbt endgiltig gewesen sei, indem Miinzen der Stadt
Tburia aus der Zeit des Septimius Severus die Bucbstaben AA tragen,
die ais AaxsoatfJiovitov zu erklaren sind; es sei demnacb fiir Tburia eine
neue Abtretung an Lakedaimon festgestellt. Aucb Weil gebt also, wie
Kalkmann, von der Meinung aus, dass die Stadte Tburia und Pbarai zum
ager Dentbeliates geborten; denn nur von diesem sagt Tacitus, dass er
von Tiberius den Messeniern zugesprocben worden sei; dass aber eben
diese Voraussetzung unricbtig sei, baben Seeliger, Messenien und der
acbaiscbe Bund 25 ff. und Frazer (z. d. Stelle und Band I p. XCIII)
mit Sicberbeit nacbgewiesen. Der ager Dentbeliates, in dem das Heilig-
tum der Artemis in Limnai liegt (IV 31,3. Strab. VIII 362, iiber seine
Lage s. zu Z. 13), ist vom Jabr 25 an Eigentum der Messenier ge-
blieben und bat nicbt zu Tburia, sondern zum Stadtgebiet von Messene
gebort, trotzdem jenes und namentlicb Pbarai naber lagen, s. Seeliger
a. a. 0.
80,11. Der Dienst der syriscben Gottin, d. i. der Apbrodite, fing im
bellenistiscben Zeitalter sicb iiber Griecbenland zu verbreiten an, Kult-
statten batte sie u. a. aucb im Peiraieus (nacb den Inscbr,, vgl. Prelie r-
Robert 348 A. 5) und in Aigion an der Kiiste von Acbaia, Paus. VII 26,7.
S. 80,12. Der Aris ist ein ostlicber Nebenfluss des Pamisos, der
166 IV 31,2-5.

durch die Quellen von Pidima gespeist wird, Curtius 162. Bur~
s i a n 168.
S. 80,13. Kalamai (heut der offizielle Name von Kalamata), das
auch Polyb. V 92 und Steph. Byz. s. v. (aus Paus.) an erwahnen, wird
verschiedenen Stellen angesetzt. Danocb eine Ortschaft westlicb
heute
von Kalamata, zwischen diesem und dem Pamisos belegen, den Namen
Kalami fiihrt, so haben Leake I 362. Ross 2 A. 3. Curtius 158 bier
das alte Kalamai angesetzt doch bemerkte schonBoblaye 166, dass dies
:

dem Wege des Paus., der von Tburia nach Messene geht, widerspricbt.
Boblaye setzt Kalamai und den Tempel der Artemis Limnatis nordlich von
den Ruinen von Tburia an; B ursi an 171 viel sudlicber, namlicb V2 St. nord-
ostlicb von Kalamata, wo ein Hugel oben antike Mauerreste, die Ebene am
Fuss antike Hausplatze auf dem kiinstlich geebneten Felsboden aufweist. Eine
Inschrifi, auf der Kalamai vorkommt (sv KaXafxai? oixTQaavxa), ist nach Weil
A. M. VII 216 nicbt, wie Foucart B. corr. hell. I 31 angab, in Kalamata,
sondern in dem 2 Stunden ostlicb davon belegenen Dorfe Janitza gefunden
worden, wo antike Reste vorhanden sind (vgl. oben zu Cap. 30,2). Weil sucbt
daber das alte Kalamai an dieser Stelle, wahrend Pernice, wie erwabnt,
das alte Pherai bier ansetzt. Baedeker 360 f. balt an der alten An-
nabme von Leake und Curtius fest, docb geht es scbwerlich an, Kalamai
so weit von dem hei Paus. zusammen damit erwabnten Limnai, dessen
Lage feststeht, anzusetzen, gleicbviel ob Paus. beide Orte auf einem Ab-
stecber besucht oder, was wahrscbeinlicher ist, sie nur ohne Autopsie er-
wabnt bat, wie auch Heberdey a. a. O. meint, der darin eine nur um der
bistoriscben Einleitung willen gemachte Einschaltung erkennen will.

ebd. Limnai erwabnt Paus. III 2,6 ais im Grenzbezirk von


Lakonien und Messenien belegen; ferner Strab. VIII 362 und Callim.
bymn. 3, 172 (vgl. Bd. I 786 zu III 14,2). Die Lage der Ortschaft
ist durch Inschriftfunde (s. liieriiber Ross 1 £P.) hinlanglich festgestellt: es
ist das Dorf Volimnos, mit einer Kapelle der Panagia Volimniatissa am
nordlichen Abbange eines engen Thalkessels, der sicb am siidlicben Fusse
des Berges Gornovuno ostlicb iiber dem Bette eines von Norden her dem
Nedon zufliessenden Bergbaches binziebt, s. Robert a. a. O. Curtius 157.

B ursi an 170. Die friiheren Vermutungen iiber die Lage von Limnai (gegen-
iiber Nisi, am linken Ufer des Pamisos) und bei Leake 1 365. Boblaye
106 sind dadurch hinfallig, obscbon Leake Pelop. 181 sie zu halten sucbt.

S. 80,14. tiber die Artemis Limnatis s. zu III 14,2. Reste des


Heiligtumes scheinen in die obenerwahnte Kapelle verbaut zu sein, Ross 7.

ebd. £vba TriXiyXio — xrjv xeXeuxrjv aup.p^vai Xe^ouuiv, vgl. Cap. 4,2.

Der Pamisos heisst heute in seinem oberen Laufe Pir-


S. 80,16.
natza; von da ab, wo ibm die Wasser von Pidima zufliessen, fiihrt er
den Namen Dipotamo. Die von P. hier erwabnten Quellen, die heute
nach der dort belegenen Kapelle des h. Florus benannt sind, entspringen
ostbcb von Messene unterhalb der Bergzunge von Skala und bilden heute
einen ausgedehnten Sumpfsee; die 40 Stadien, die P. ais Entfernung bis
S. 80,12—81,2. 167

Messene angiebt, stimmen mit den franzdsischen Messungen v. Boblaye


107; Strab. VIII 361 giebt 50 Stadien Entfernung an. Ricbtig ist da-
gegen seine Angabe von 100 Stadien ais Entfernung der Quellen vom
Meere.Vgl. Leake I 389; ebd. 477. Curtius 155; 162. Bursian 157.
Philippson 202.
S. Die Euinen von Messene, bei dem heutigen Dorfe
80,18.
Mavromati belegen, sind noch sebr ansebnlich und besteben hauptsachlich
in den Eesten der Stadtmauer, des Theaters, des Stadions und in Grabern.
Vgl. Leake I 366 ff. Boblaye 107. Welcker 247. Curtius 139.
Clark 236. Vischer 445. Bursian 165. Baedeker 359. Plane bei
Leake I pl. 3. Exp4d. de Moree I pl. 22, und darnacb Curtius Ta£. 6.

Bursian Taf. 4. Baedeker a. a. 0. Frazer III p. 430, unsere Taf. 1;

Ansicliten von Mauern, Thoren Exped. de Moree pl. 38 ff. Lebas


u. a.

Voy. archeoL, Itiner, pl. 19, Das Buch von Stavros Oikonomaki, xa
(7wC6[i,£va’I0oj|XY)?, Msacn^vT)? xat Twv 7rlp4 Kalamai 1879, ist uns unzuganglich.

Dass Paus. Messene selbst besucht hat, zeigt § 5 und die Ausserung Cap.
32,3; vgl. Heberdey
a. a. 0. und 13.

S. 80,19.Die beiden Hohen, die irn Altertum Ithome und Eua


und heute Vurkano und Hag. Vasilios heissen, sind die durch eine Ein-
sattelung verbundenen Gipfel eines Gebirgszuges, der den Gesamtnamen
Kontovunia fuhrt. Der Gipfel der Ithome ist 802 rn hoch, die Eua ist
niedriger. Leake I 384. Curtius 137. Bursian 156.
Vgl.
S. 81,1.Die Stadtmauer von Messene, die sich noch sehr gut ver-
folgen lasst, ist im N und NW
der Stadt am besten erhalten, stellen-
weise bis zu 12 Lagen der ohne Mortel iibereinander gelegten, regelmassig
behauenen Felsblocke, die Thiirme bis zu 30’ Hohe. Sie lief iiber die
nw. Vorhohe der Ithome, dann siidlich in die Nahe des Dorfes Simiza,
nordlich hiervon in ostlicher Eichtung bis zu dem zwischen Ithome und
Eua belegenen lakonischen Thor und von da, immer dem Eande des Fels-
grats entlang, bis zum Der Gesamtumfang betrug un-
Gipfel der Ithome.
gefahr 9 km. Vortrefflich erhalten ist das sog. arkadische Thor in der
Nordmauer mit ausserer und innerer Thoranlage; s. die Grundrisse Curtius
141. Frazer III 430. Ansichten und Eekonstruktionen bei Lebas a.
a.O. Fiedler Eeise I Taf. 4. Exped. de Moree I pl. 44 f. (darnach bei
Schreiber Bilderatlas Taf. 49,1 f.); vgl. ebd. 37,5 (Schreiber T. 48,7).
Suppi, to te antich. of Athens, Messene pl. I 1 f
.
(Schreiber T. 50,8 f.)

Die Mauern von Babylon beschreibt Herod. I 178, sie


S. 81,2.
galten wegen ihrer grossartigen Ani age und ihrer Dimensionen (die jetzt
auf 360 Stadien Lange, 50 Ellen Hohe und 32 Fuss Breite berechnet
werden) ais Weltwunder. Vgl. Perrot - Chipiez. Hist. de l’art II 469.
Baumstark bei Pauly-Wissowa II 2696.
ebd. Memnon galt von Susa (vgl. Paus. X 31,7)
ais Grunder
und nach ihm hiess der konigliche Palast daselbst das M£|xv6v£tov, Herod.
V 53. Diod. II 22,3; die Ausdehnung der Mauern, die gleich den baby-
lonischen aus Backsteinen waren, giebt Strab. XV 728 auf 120 Stadien
an. Vgl. iiber die Eeste Perrot-Chipiez a. a. O. V 766.
168 IV 31,5-7.

S. 81,3. Die Gegeniiberstellung von ouxs sISov mit dem bestimmt


gehaltenen Vergleicbe iaxiv syuptoxspov spricht, wie Heberdey 13 A. 18

bemerkt, flir Autopsie.


S. 81,4. iiber die Mauern von Ambrosos s. X 36,3 f., iiber die von
Byzanz Herodian III 1,6. Cass. Dio LXXIV 10, vgl. ebd. 14,4. Rubitscliek
beiPauly-Wissowa III 1120; iiber die Mauern von Rhodos Strab. XIV 652.

S. 81,5. xouxcov xxX., hier ist wohl eine durch die Parenthese her-

beigefiihrte Anakoluthie anzunehmen, unmoglich ware es indessen nicht^


den Accnsativ xd os sv ’ ApL^paiato absolut zu fassen, vgl. II 1,9. 5,3. V 10, 6.
S. 81,6. Vor der Siidseite des obenerwahnten arkadischen Thores
haben sich die Reste einer gepflasterten Strasse erhalten, die wahrschein-
lich auf die Agora fiihrte. Diese selbst sucht man, mit Rucksicht auf die
Angabe des Pans., dass der Marktbrunnen Arsinoe mit
der Klepsydra in
Verbindung stand, zwischen Theater und Stadion, wo sich Reste von
Wasserleitangen und Stiicke eines grosseii Wasserbehalters erhalten haben,
die man fiir die Reste der Arsinoe halt, s. Exped. de Moree, Architect. I 35
pl. 35. Leake I 367. Vischer 448. Bursian 167. Baedeker 360 f.
Ob diese identisch sind mit den Resten der Arsinoe, die Sophulis wieder
aufgefundeu haben will (Marmorwand mit Ausguss und Zuleitung), ist aus
der kurzen Notiz A. M. XX 375 nicht ersichtlich. Abweichender Ansicht
war Curtius 145, der den Dorfbrunnen von Mavromati fiir die Arsinoe
hielt, ebenso Clark 234. Uber die Klepsydra, die dem Arsinoe-Brnnnen
das Wasser liefeite, s. Cap. 33,1.
ebd. Msorarjvioi? os sv xr^ a 7 opa xxX., Pausanias beginnt seine Periegese
mit dem, was ihm das Wichtigste scheint, vgl. Bd. I zn S. 387,11.
S. 81,10. Der Bildhauer Damophon ist uns nur aus Pans. bekannt,
der Werke von ihm in Messene, Aigion, Megalopolis und
zahlreiche
Lykosnra nennt (vgl. IV 31,7; ebd. 10; VII 23,5; ebd. 7; VIII 31,1; ebd.
5; 37,3). Man setzte den Kiinstler friiher um die 102. 01. an, weil man
annahm, dass die Tempelbilder von Messene und Megalopolis, wie die

Heiligthmer selbst, sogleich bei der Griindung dieser Stadte in jener


Olympiade errichtet wurden (vgl. Sillig Catal. artif. 182 f. Brunn I 290);

seitdem aber die Ausgrabungen in Lykosnra Reste seiner dort gefertigten


Skulpturen ans Tageslicht gebracht haben, wird dieser Ansatz nicht mehr
aufrecht erhalten (ausgenommen von Kavvadias Fouill. de Lycosnra I 13)
nnd Damophon, dem St.il seiner Arbeiten gemass, einer spatern Epoche
zugewiesen, der hellenistischen oder romischen, von manchen sogar erst
der des Hadrian; vgl. Overbeck II 485 ff. Robert im Hermes XXIX
429; Collignon II 626, weiteres s. zn VIII 37,3.
S. 81,12. xai 01 — siai, tjbergang ans der relativen. in die demon-
strative Konstrnktion, vgl. Bd. I zu S. 84,7.

Der Beiname der Artemis Laphria ist wahrscheinlich


S. 81,15.
vom Stamme Xaw gebildet, wie sXa<pp6? von sXato, und bedentet demnach
das rasche, riistige Wesen der Jagdgottin. Usener Gottern. 190 fasst

Xacppia =Xa-^opia, Artemis Laphria also ais Gottin der Strassen (wie Apollon
Agyieus). wurde sie ais Xacppia namentlich in Aitolien, von wo aus
S. 81,3—17. 169

dieser Dienst sich nach Achaia und Phokis verbreitet hatte; ob aiich nacb
Messenien, wie vielfach aus dieser Stelle gescblossen wird (Welcker
Ootterlebre I 596, Preller-Robert 810), ist zweifelhaft, denn die Stelle
wird anderweitig dahin interpretiert, dass diese Artemis Lapbria des
Damophon gar nicbt in Messene, sondern in Naupaktos befindlich gewesen, von
Paus. daher bloss erwahnt worden sei, weil sie von dem eben genannten
Meister Damophon herruhrte; demnacb seien MsaaTjvtoi Z. 13 und 18 nicbt
die Bewohner von Messene, sondern Msaarjviwv oi Xapovxs? NauTtaxxov. Vgl.
Wolters A. M. XIV 133. Wilbelm ebd. XVI 350. Wernicke bei Pauly-
Wissowa Sache keineswegs sicher; allerdings erzahlt
II 1391. Indessen ist die
Paus., dass der Kultus der Lapbria von den Kalydoniern nach Naupaktos
gekommen sei, aber bei seiner oft nur andeutenden Art konnte er recht gut hier
aucb sagen wollen, dass der Kultas von da nacb Messenien selbst kam, sodass
also die Msjaiqvioi Z. 18 wirklich die Bewohner von Messene waren.
Daher ist denn aucb sonst Messene ais Standplatz der Artemis Lapbria
angegeben worden (vgl. Overbeck Scbriftqu. N. 1558); Imhoof-Gardner
67 vergleicben den Typus einer messenischen Bronzemiinze (Taf. P 3,
unsere Mtinzt. III 19) mit der auf Miinzen dargestellten Artemis Lapbria des
Menaichmos und Soidas in Patrai (Taf. Q 7 11) und halten die dort —
dargestellte Figur (Artemis im kurzen Cbiton, mit dem Speer in der
rechten Hand, mit dem linken Arm auf eine Saule gelehnt, zu ihren
Fiissen ein Hund) wegen der hervorstecbenden Ahnlichkeit mit dem
Typus von Patrai fiir die Artemis Lapbria des Damophon. Ob von dem
Tempel der Artemis Lapbria noch Peste vorhanden sind, bleibt bei
dem Zweifel an dem Kultus der Gottin selbst doppelt ungewiss. Auf
einer am Sudabhang des Itbomeberges nordostlich liber Mavromati be-
legenen Terrasse hat Lebas (Voyage archeol. ed. Reinacb 134 ff.,

ebd. Architecture Peloponn. pl. 1 — 10; vgl. Rev. archeol. I 425) die
Grundmauern ein es nach Osten gericbteten doriscben (nach Baedeker
359 ioniscben oder korinthiscben) Tempels gefunden, der aus Pronaos mit
zwei Saulen und Cella mit Tempelbild bestand; eine daselbst gefundene
Inscbrift nennt Priester der Artemis Limnatis. Darnacb ist vermutet
worden, dass die Artemis Lapbria mit dem einbeimischen Namen Limnatis
geheissen habe, und Reinacb a. a. 0. glaubt, dass die in der Cella ge-
fundenen Triimmer einer Kolossalstatue dem Werke des Damophon an-
geborten, vgl. Curtius 146 f.; B ursi an 166 nimmt die Vermutung nicbt
auf, wolil aber Baedeker 359; Frazer III 433 aussert starke Bedenken
und Wilbelm A. M. XVI 350 erklart mit Recht, dass die dort gefundenen
Inscbriften mit Artemis Limnatis (Lebas-Foucart 310. 311. 315) das
Heiligtum ais eben dieser Gottin angehorig erweisen.
S. 81,15. l-iuxXYjjiv £iy£ AacppG, constructio ad sensum, £7uxXy]51v £i*/£ ist =
ihwiidCsTo, vgUV34,5. VI 13,3. VIII X19,7. 38,12.
8,4. 30,4. 41,8. 47,1. IX 25,4.
S. 81,17. Die Artemis Lapbria von Kalydon bespricbt Paus. VII
18,8 ff., doch bat er da das hier gegebene Versprecben, wie Gurlitt 68
A. 13 bemerkt, sebr ungeniigend eingelost. Die von Augustus aus dem
verodeten Kalydon nacb Patrai verbrachte Statue war darnacb ein alter-
170 IV 31,7-12.

tiimliches Werk der Kiinstler Menaichmos und Soidas und stellte die Gdttin
ais Jagerin vor. Darnach ist sie auf Miinzen von Patrai erkannt worden.
Sie liat einen kurzen Chiton, der die rechte Brust freilasst, hat die rechte
Hand an die Hiifte gelegt, halt in der linken Hand den Bogen, auf dem
Eiicken liat sie den Kdcher, und zu ibren Fiissen ist ein Altar, links ein
Hund, s. Imlioof-Gardner pl. Q6 —
10. WoltersA. M. XIV 133 nimmt
an, dass die Artemis Laphria von Messene ahnlich gedacht werden miisse,
und fiihrt die Artemis Colonna im Berliner Museum auf diesen Typus
zuruck. von der von Studniczka R. M.
Indessen geht Wolters dabei
III 277 aufgestellten Annahme
sog. Diana von Portici in
aus, dass die
Neapel eine Copie jener Artemis Laphria des Menaichmos und Soidas sei,
aucli galt damals Damoplion nocli ais ein Kiinstler des 4. Jahrh. v. Chr.
Seitdem wir Damophon in eine erheblich spatere Zeit zu versetzen ge-
ndtigt sind, diirfen wir seine Artemis Laphria schwerlicli noch ais eine
Umbildung des Typus der Artemis von Patrai betracbten.
S. 81,18. Uber die Orte, wo die ephesische Artemis verehrt wurde,.
s. Prelie r-Rob e rt 329 ff.
S. 82,1. ’Aixa^fLa>v T£ xXIo? xxX., vgl. die Ausfiihrung VII 2,8, die
im iibrigen sicli noch schlechter in den Zusammenhang einreiht, ais die
an unserer Stelle.
ebd. Die Amazonen haben das Bild der ephesischen Artemis ge-
stiftet, vgl. Pind. frg. 151 Bergk (159 Boeckh). Call. Hymn. in Dian.
237 fP. Dionys. Perieg. 828.
S. 82,2. Der alte Tempel der Artemis in Ephesos wurde erbaut von
Chersiphron, dem sein Sohn Metagenes folgte; vollendet sollen ihn (nach
Vitr. VII praef. 16) Demetrios und Paionios haben; nach Plin. XXXVI, 95
betrug die Bauzeit 120 Jahre (etwa 01. 50 — 80, s. Brunn II 344 fiP.). Ais
dieser Tempel durch Herostratos’ Brandstiftung in der Geburtsnacbt
Alexanders des Grossen 356 zerstort wurde, ward der neue in bedeutend
grosserer Anlage auf den alten Pundamenten vom Architekten Deinokrates
aufgefiihrt (um 300 XIV 640). Nach Plin. XXXVI 98
v. Chr. nach Strab.
hatte der Lange von 425 und eine Breite von 225 Fuss und
Tempel eine
127 (?) Saulen von 60 Fuss Hdhe. Uber die dort gemachten Aus-
grabungen der Englander berichtet J. T. Wood, Discoveries at Ephesus,
Lond. 1877.
S. 82,7. Der Dienst der Kureten ist urspriinglich in Kreta heimisch
und von da nach Messenien (vgl. Cap. 33,1), Elis (V 7,7) und Arkadien
(VIII 37,6) verbreitet worden, vgl. Preller-Robert 655. Immisch bei

Roscher II 1604 f.

S. 82,8. opviOa? acpiEvxe? £? xr]v cpXo^a, vgl. VII l8,12. G. W olff,


Philol. XXVIII 188 ff.

S. 82,10. Vgl. III 26,3.


S. 82,13. Curtius 146 will das Heiligtum des Asklepios auf den
schdngemauerten Terrassen nordlich vom Stadion suchen, um so mehr, da
in der Nahe Bruchstiicke einer am Schlangenstabe kenntlichen Asklepios-
statue gefunden worden sind.
S. 81,17-83,9. 171

S. 82,14. Mit den Sohnen des Asklepios sind wahrscheinlich Machaon


und Podaleirios gemeint. Den Typus der Asklepiosfigur fiihren uns ver-
mutlich messenische Bronzemiinzen vor, die den Gott mit seinen gewdhn-
lichen Attributen stehend darstellen, vgl. Imhoof-Gardner pl. P 1, unsere
Mtinzt. III 17. Kuhnert Jb. f. Ph. Suppi. XIV 254 A. 3 sondert die hier
genannten Figuren in Einzelgruppen: 1) Asklepios und seine Kinder,
2) Apollon und die Musen, 3) Herakles und Theben, 4) Tyche und Artemis.
Diese Anordnung setzt aber voraus, dass die ganze Gruppe von Damophon
herriihrte,was zwar Overbeck, Brunn u. a. annehmen, Robert aber
Hermes XXIX
434 bestreitet, indem er vor ttoXi? Z. 15 eine grossere
Interpunktion macht und nur die Thebe, die Tyche und die Artemis mit
Sicherheit dem Damophon zuweist. Die Moglichkeit dieser Annahme darf
zugegeben werden, aber auch nicht mehr, da zwingende Griinde nicht
vorliegen. Unter der Tyche vermutet Brunn 288 die Stadtgottin von
Messene. Es ist moglich, dass der Kopf dieser Gdttin, der sich auf dem
Revers einer der oben angefuhrten Miinzen findet (s. Imhoof-Gardner
pl. P 2, unsere Munzt. III 18), auf dies Werk des Damophon zuriickgeht.

S. 82,15. Zur Darstellung der Stadt Theben vgl. Gerber Jb. f. Ph.
Suppi. Bd. XIII 257 ff.

S. 82,17. ouo£va Xo^ou ixoiY^aavxa oioa dYaXjxara, bernerke die


gekunstelte Wortstellung, vgl. V 5,4 sttei 6e exarepos ^ouv auxdiv — xaxe-
ffcpa^s. IX 8,3 £v o£^ia 7T£pipoXo? ooou ou Bd. I zu S. 431,1.

Die Zahl der, wie dieser Epameinondas, aus E is en ge-


S. 82,18.
fertigten Statuen, von denen wir Kunde haben (erhalten hat sich nichts
derartiges), ist sehr klein es ist ausserdem noch eine Gruppe des Herakles
:

mit der Hydra, von Tisagoras, in Delphi, Paus. X 18,6; Kopfe eines
Lowen und eines Ebers in Pergamon, ebd. erwahnt; ein Herakles, von
Alkon in Rhodos, Plin. XXXIV 141, der Thron des Pindar, Paus. X 24,5.
Meist wird dabei die grosse Schwierigkeit dieser Technik hervorgehoben.
Wahrscheinlich waren die Figuren in Schmiedearbeit hergestellt, d. h.
in einzelnen Teilen aus Eisenblech getrieben, vgl. Bliimner Technol.
IV 357.

S, 82,20. Das aus Gold und parischem Marmor her-


Vgl. Gap. 1,1.
gestellte Bild der Messene war jedenfalls in der Art der chryselephantinen
Statuen gearbeitet, doch war der billigere Marmor an Stelle des Elfenbeins
getreten, wie bei den sog. Akrolithen, nur dass da an Stelle des Goldes
Holz (bemalt oder vergoldet) tritt, vgl. Bliimner Technol. HI 210 fg.

S. 83,2. Aus der Art, wie Paus. die Figuren dieses Gemaldes auf-
zahlt, entnimmt Brunn II 202, dass dieselben streng schematisch einander
entsprochen hatten: dem Aphareus, Idas, Lynkeus, Kresphontes anderer-
seits der Leukippos, die Hilaeira, Phoibe, Arsinoe, und dem Nestor, Thrasy-
medes und Antilochos andererseits der Asklepios, Machaon und Podaleirios.

S. 83,9. Den Maler Omphalion kennen wir nur aus dieser Stelle;
liber Nikias vgl. HI 19,4 und Brunn II 194. Da Nikias ein Zeitgenosse
172 .IV 31,12-32,5.

des Praxiteles urid Alexanders des Grossen ist, wird sein Schiiler etwa
Ende des 4. Jahrhunderts thatig gevvesen sein.

Gap. XXXII.

Die Bildsaulen im Hierothesion, diejenigen iin Gymnasion. Der


Heros Saithidas. Grabmal des Aristomenes, die dabei verricli-
teten Totenopfer. Aristomenes kamplt mit bei Leuktra. Er-
zahliing der 4’bebaner von Aristomenes’ Scliild.

S. 83, 11. Uber 1 1 e i l i gt ii m e r a 1 1 e r Gd 1 1 e r vgl. Hd. I 207 u. 495 ver-


;

mutlich war auch dies Hierothesion allen Gdttern geweilit, vgl. Kuhnert
Jb. f. Pli. Suppi. XIV 254 A. 1. Der Ausdriick icooiHjiov findet sich nur
bier. B ursi an 167 setzt das Hierothesion unmittelbar nordwestlicb vom
4’lieater an, wo noch eine stattlicbe Maner erbalten ist mit einer Thiir,
durch die man aut* einer 4’reppe von neiin Stiifen zu einer Terrasse em-
porsteigt.
Es ist bemerkenswert, dass auch in diesem Heiligtum aller
S. 83,12.
Gdtter, Tempel des Asklepios (Gap. 31,10), Epameinondas eine
wie im
Statue batte; er wurde daselbst wold ais oixirrr]; verebrt, vgl. IX 14,5.
S. 83,13. Hom. II. IX 122: Irr’ dtropo-j; Tpirooa;, gemeint sind dort
Dreifiisse, die „nocli niclit vom Feuer beriihrt sind^^, d. b. noch nicbt zum
Kochen gedient baben, wie der aropo; XXIH 2(i7; vgl. Helbig homer.
Epos' S. 365 A. 1. Es scbeint aber, ais habe Paus. das homerische Attri-
but in anderem Sinne verstanden.
S. 83,14. Das Gymnasion nimmt B ursi an 168 siidlicb vom Theater,
liinter dem Biilinengeliaude, an. Was man von den «aigyptischen Mannern“,
die die Statuen des Hermes, llerakles und 'riieseus lertigten, zu balten hat,
ist ganz unsiclier; vorausgesetzt, dass der 4’ext iiberliaupt in Ordnung ist,

konnte man nur an alexandrinische Kiinstler denken.


ebd. Den Ausdriick r:oiV,jjLa im Sinne des baufigern spyov braucht
Pausanias ab und zu, vgl. z. B. 1 23,8. 27,1. II 10,1. 19,3. III 12,10. 23,9.

Uber Hermes ais Patron der Gymnasien und Palastren


S. 83,15.
vgl. Pr el 1 er - K ob e rt 415 f.; iiber llerakles in gleiclier Eigenschaft
Preli er ID 260. Die Aufnahme des Theseus in diesen Kreis scbeint aut
attiscben Einfluss zu deuten, da der athenischen Jugend Theseus ais der
eigentliche Reprasentant der Palastik galt.
S. 83,19. Eine von Leake in Mavromati gefundene Inschrift (CIG
1318) eines Postamentes, vermutlich eine Statue des L. \ erus trug,
das
nennt ais Stifter den Tiberius Claudius Saithidas Caelianus; der Nam e
Aithidas, den die Hss. des Paus. bieten, kommt sonst nicbt vor, sodass
entweder eine Verderbnis der Hss. oder ein Irrtum des Paus, vorliegt; wir
balten das erstere tiir wahrscheinlicher und baben darum gescbrieben.
S. 83,9—85,4. 173

S. 84,1. Wenn statt des Saithidas, dem die Stele eigentlicli galt,

ein Nachkomme desselben Namens verehrt wurde, so lag ein almlicber


Zeit
Fall vor, wie VIII 9,9 beim Heroon des Fodares, das in spaterer
durch Anderung der Inscbrift einem gleicbnamigen Nachkommen gewidmet
wurde.
S. 84,3. ArjixTjxpio? 6 OiXiTiTTou, vgl. Gap. 29,1 ft.

S. 84,6. Vgl. Gap. 24,3.


S. 84,7. £po}X£vou p.ou, also ist Pausanias in Messene gewesen, s.

zu S. 81,3.
Zur Einholung der Gebeine des Aristomenes vgl. Bd. I
S. 84,8.
zu S. 666,10.
S. 84,10. Uber die den Heroen dargebracbten Totenopfer vgl. Stengel
124 ff.
gr. Sakralalterth. ^ Ahnliclie Branche, wie der hier beschriebene, werden
Einwilligung zui
auch anderweitig erwahnt; so musste das Opfertier seine
zu erkennen geben, Plut. qu. conv. VIII
Opferung erst durch Kopfnicken
Strab. VIII 384; vgl. Schol. Apoll.
8,3 p. 729 F, oder durch Brullen,
Rh. I 425.
S. 84,11. eor^aav, aorist. gnom., s. Bd. I zu S. 473,4.
zuerst die Un-
S. 84,16. Nach Her. II 123 sind es die Aigyptier, die
nach ihnen wandert die Seele, so oft
sterblichkeit der Seele behaupteten;
gerade in Entstehung begriffenen Leib.
ihr Leib vergeht, in einen andern,
S. 84,19. Platon wird noch zweimal, VII 17,3 und 24,1, citiert. X
ebd. Damit der Gedanke, den Paus. hier nach der Uberlieferung
darf der
zum Ausdruck bringt, nicht mit der Logik im Widerspruch^ stehe,
Satz £i o£ d-oor/yadai — £il£Xrjaoujiv trotz xai und je nicht ais ein ein-

er ein Bedingungssatz, und ge-


raumender aufgefasst werden, vielmehr ist
statttinde, so konne
sagt wird, wenn in dieser Frage der consensus omnium
dem Aristomenes ein Hass fiir
sicherlich das nicht geleugnet werden, dass
der muss
die Ewigkeit eingeflosst sei. Wem dieser Gedanke nicht einleuchtet,

den Text andern und kann an d7roX£7£ailai = non admittere, reicere (Plut,
Sol. 12 d£ 0 u TTiv UscTiav a7roX£ 70 ix£VTr]?) denken oder im Bedingungssatz
den Ausfall einer Negation annehmen.

Apiaxo|X£v£i x6 [xijo? £v£axa70 ai, vgl. Hom. Od. II 271 £i otq
S. 84,20.

T ot xou iraxpo? £V£axaxxai jX£vo? rju. Her. IX 3 dXXa ot 6£ivo? £V£axaxxo i|X£po€.

Dass Pausanias nicht dairioa


S. 85,4. — Ip-iqv, sondern daruoi £p.^ gelesen

hat, sagt er selbst deutlich mit den Worten £x6a|xr]j£v hz aux^^ xpoTraiov (§ 6).

Mit diesem Orakel ist zusammenzuhalten die Inschrift Bull. d. corr. hell.

I 351, die seither ofter besprochen wurde, vgl. Biicheler Rh. M. XXXII
Gilbert Jb. f. Ph. GXVII 304 ff Kaibel Epigr. gr. N. 768 a p.
479 ff.

XVI sq.; dunkel und ungeschickt abgefasst scheint sie zu sagen, dass Xeno-
krates, ais Spartas Heer auf dem Punkte war zu
siegen, (nicht dnrch die
wurde, dem
Bitte des Epameinondas, sondern) durch das Loos bestimmt
that es ohne lurcht vor den Feinden,
Zeus ein Siegeszeichen zu bringen; er
siegten die Thebaner. ^^Diesei
unter Anwendung grosser Schnelligkeit; so
Boiotarch in Gemeinschaft mit Epameinondas
Xenokrates war es, der ais
und Malgis darauf drang, dass bei Leuktra geschlagen werde, IX
13,6.
174 IV 32,6-33,2.

S. 85,3. Uber Aristomenes’ Scbild s. Cap. 16,7. —


Ein weiteres
Mittel, den Mnt des thebanischen Heeres zu heben, erzahleu Xenophon
Hell. VI 4,7 ff. Diod. XV 53: es habe sich die Kunde verbreitet, aus dem
Tempel des Herakles seien die dort aufgehangten Waffen verschwunden
uiid der Gott eile selbst in Begleitung der alten Heroen zur Hilfe her-
bei, vgl. Cic. de div. I 34,74, der nach Callisthenes etwas anders erzahlt.
S. 85,13. Die ziemlich ansehnlichen Euinen des Stadions haben sich
noch erhalten, namentlich die Sitzreihen am oberen halbkreisfdrmigen Ende,
sowie solche an den Langseiten. Eine durch drei Saulenreihen gebildete
Halle begrenzte das Stadion an der oberen (ndrdl.) Seite; an den andern
Seiten zogen sich einfache Saulenreihen hin und dahinter eine Mauer.
Vgl. Exped. de Moree, Architect. I. pl. 24 ff. Leake I 380. Welcker I
253. Curtius 144. Clark 236. Vischer 447. Bursian 167. Bae-
deker 361.
ebd. Auch vom The at er von Messene haben sich, am Abhang des
Ithomeberges, westlich von Mavromati, Eeste erhalten; vornehmlich Stufen
von der Cavea. Es ruhte auf einem steinernen Unterbau und war von
kleinenDimensionen (der Durchmesser betr%t nur etwa 20 m.). Vgl.
Leake 381. Welcker 253. Curtius 145. Vischer 447. Bursian 167.
Baedeker 361.

Cap. XXXIII.

Die Quelle Klepsydra auf dem Gipfel des Ithomeberges. Die


Messenier erzahlen, Zeus sei bei ihnen geboren, Ithome und
Neda seien sei ne Pflegerinnen. Bildsaule und Verehrung des Zeus
Ithomatas. Bild des Hermes aus der attischen Kunstschule.
Der Fluss Balyra und Thamyris. Die stenykleri sch e Ebene.
Der Karnasische Hain mit se in en Bildsaulen. Die Triimm e r
von Andania. Die Fltisse Elektra und Koios. Triimmer der
Stadt Dorion, wo Thamyris das Ungliick begegnet sein soli.

Der Berg Ith o m e (heute Vurkano genannt, nach demam


S. 85,15.
Fusse, am Abhang des H. Vasilios gelegenen Kloster dieses Namens) hat in
seinem obersten Teii drei Gipfel, die sich von SO nach XW
erstrecken;
der siidostliche ist der niedrigste, die beiden andern bildeten die alte Burg

und erreichen im hochsten Punkt 802 m iiber Meer. Hier liegt an der
Stelle des alten Zeusheiligtumes ein jetzt verlassenes Kloster, in dem heut
ein Einsiedler haust. Reste kyklopischer Mauern, die sich an verschiedenen
Stellen Randes dieser Hochflache finden, scheinen zur altesten Be-
des
festigung der Ithome zu gehdren. Vgl. Leake 386. Welcker 250. Cur-
tius 147. Clark 234. Vischer 449. Bursian 165. Baedeker 358.
S. 85,8-86,2. 175

S. 85,16. In dem Dorfe Mavromati (dessen Name „Schwarzauge“


auf eine Quelle hindeutet) springt aus einer an den siidlichen Fuss der
Ithome angebauten Maner (s. Exped. de Moree, Architect. pl. 35,1) eine
Quelle hervor, die ais ziemlich starker Bach den siidlichen Teii des alten
Stadtgebiets durchfliesst; diese wird in der Regel fiir die alte Klepsydra
gehalten, vgl. Leake 367. Bursian 167. Baedeker 360. Hingegen
meinte Curtius 147, dass eine von Lebas unterhalb des Tempels
der Artemis
Limnatis aufgefundene Felsenkammer, die vorn einenSaulenvorbaumitGebalk
hatte (vgl. Lebas ed. ReinachPelop. 1,1), die Klepsydra
p. 136. Architect.
sei, indem bier Berg hineingebaut war, der das Quell-
ein Stollen in den
wasser aus der Tiefe herausleitete. Doch bemerkte Vischer 448 A,
dass er von Rdhren oder Wasserkanalen nichts habe finden kdnnen, \vo-
gegen Curtius gr. Quell- und Brunneninschr. 16 (Gdtt. Ak. Abh. VIII,
1860, 168) an seiner ersten Ansicht festhielt. Clark 234 halt, wie Curtius,
die Quelle von Mavromati fiir die Arsinoe, will aber die Klepsydra in einer
ganz nahe beim Gipfel der Ithome befindlichen, nicht tiefen, aber wasser-
reichen Quelle erkennen; vgl. iiber diese Quelle Fi edi er I 354. Da Paus.
Cap. 31,6 die Arsinoe ais xpT^vY) von der urjYYj Klepsydra unterscheidet, so
wird nur erstere ein gefasster Brunnenplatz, letztere die blosse natiirliche
Quelle gewesen sein, vgl. Bd. I 180 zu I 14,1.
ebd. TrYjYTj — Yivsxai, statt des sonst iiblichen farblosen eaxi, vgl.
I 28,4. 32,6. 38,9. II 4,5. 5,1. 7,4. 32,7. 38,2. III 20,7. 21,8. 22,7. 8. 23,2.
25,4. 8. IV 20,2. 31,1. 4. 33,7. 34,4. 36,7. V 5,6. 7,1. 1 u. s. f.

S. 85,17. Geburt und Kindheit des Zeus sind vornehmlich lokalisiert


in Kreta, daneben auf dem lydiscben Tmolos (nach Eumelos bei Lyd.
de mens. IV 48), auf dem Sipylos (Schol. Hom. II. XXIV 615), auf dem
roischen Ida (Demetr. Sceps. bei Strab. X 472 u. Schol. Ap. Rh. III 134),
in Pergamon (CIG 3538,9), auf Naxos (CIG 2417 fg.), auf dem Lykaion
in Arkadien VIII 38,2), auf der messenischen Ithome u.
(Paus. s. Vgl.
Preller-Robert 132 fP., wo 137 A. 3 noch andere Orte angefiihrt sind, die
sich riihmen, Geburtsstatte des Zeus zu sein.

S. 85,19. Nsoav tocc 0p£4'ap-lva?, vgl. VIII 31,4. 38,3. 47,3.


ebd. sivai — xd? dp£4»a}jLEva?, statt dp£4'aa0ai, um die beiden Subjekte,
auf die es hier ankommt, mehr hervortreten zu lassen, z. B. II 10,3 xf|V

0£ Nixa^opav £ivai* andere Male dagegen ist kein tieferer Grund


fur die Umschreibung anzunehmen, vgl. Bd. I zu S. 474,6.
S. 86,1. cpipouai udcDp, so hatten in Athen die AuxYjdo£? xdpai die Auf-
gabe, Weihwasser in das Lykeion zu tragen.
ebd. Es ist unsicher, ob das Heiligtum des Zeus Ithomatas ein
Tempel oder blos ein heiliger Bezirk war; Curtius 148 und Bursian 165
sind geneigt, letzteres anzunehmen, und die von Paus. mitgeteilte That-
sache, dass das Bild des Zeus immer im Hause des je auf ein Jahr ge-
wahlten Priesters aufbewahrt wurde, spricht auch dafiir.
S. 86,2. Die Chronologie des argeiischen Bildhauers Ageladas (oder
Hageladas) liegt sehr im Ungewissen, da die uber verschiedene seiner
Werke mitgeteilten Dat en ausserordentlich auseinandergehen. Wahrend
176 IV 33,2-3.

hier die Statue des Zeus auf die Ubersiedelung der Messenier nacli Nau-
paktos zuriickgefuhrt wird, welches Ereignis 01. 81,2 (455 v. Clir.) fallt, hat
er nach Paus. VI 14,11 die Statue des Tarentiners Anochos gefertigt, der
01. 65,1 (520) in Olympia siegte; dagegen nach Schol. Arist. Ran. 501 die
Statue des Apollon alexikakos in Athen, gelegentlich der grossen Pest 01.
87,2 (43J/0); und XXXIV
49 setzt seine Bliitezeit in' dieselbe Olym-
Plin.

piade. Brunn Kunst hei Homer S. 48) nimmt an, dass die
I 63 ff. (vgl.

Statuen des Anochos und anderer Sieger, die Ageladas fertigte und deren
Siege 01. 66 (516) und vor 68 (508) fallen, erst langere Zeit nach diesen
Siegen angefertigt worden seien, ferner, dass die Xachricht iiber die
Thatigkeit des Ageladas zur Zeit der attischen Pest auf Missverstandnis
beruhe, und setzt daher die Thatigkeit des Kiinstlers zwischen 500 und
455 an. Dieser Ansicht schliesst sicli im AYesentlichen Overbeck I 140
(vgl. B. S. G. d. W. 1892, 26 fi.) an, ebenso Murray T’ 185. Robcrt,
Archaeol. IMarcli. 39 u. 92 ff. weist, wie die eben gemannten, das Datum
der athenischen Pest ab, ebenso aber auch das der Ansiedlung der Messe-
nier in Xaupaktos 455 (oder nach Kriiger 462), indem er annimmt, dass
mit den otxT^jajiv iv NauTrocxToi M£jjT|v(tov nur die Heloteii messenischer Ab-
stammuug im Gegensatz zu den werden
alten freien Messeniern bezeichnet
sollten ;
das Bild geraume Zeit vor dem messenischen
sei daher schon
Aufstande angefertigt worden und habe von Anfang an auf der Ithome
seinen Standplatz gehabt. Doch konnen die Worte dies
unmoglich bedeuten; denn ein solches i; ap*/r|C ist meist nur danii ausdriick-
lich gesetzt, wenn irgend etwas im Gegensatz dazu steht, was nicht eq
apyr-? ist, wie z. B. I 19,3; 44,6. II 2,5; 7,8; 12,3; 19,3; III 16,2. Aller-
dings kommt auch ein iiberlliissiges e; 'vo also an spatere Verande-
rung nicht zu denken ist, vor, z. B. II 21,10; 26,6. V 12,7; doch wiirde
hier das £ 7: 01151 )?) wenig passend er-
zu einem solchen indifferenten £; dp*/^?

scheinen. Paus. wollte offenbar sagen, dass die Figur urspriinglich fiir
die messenischen Ansiedler von Xaupaktos gefertigt wurde; auf welchem
Wege und wann es auf die Burg von Ithome gekommen ist, verschweigt
er. Ilingegen betont Kobert mit Recht, dass die Daten der Siegerstatuen
nicht bedeutungslos sind, zumal der eine Sieger, Timasitheos, dessen
Statue Ageladas nach Paus. VI 8,6 fertigte, und der 01. 67 oder friiher
siegte, schon 01. 68,2 (507) hingerichtet wurde, sodass also seine Statue
vor diesen Zeitpunkt fallen muss. Dazu kommt endlich eine in Olympia
gefundene Inschrift (Rohl Inscr. gr. ant. 41. 42 u. 95. Olympia, Inschr.
S. 643 X. 631. Loewy Inschr. gr. Bildh. Xo. 30. Cauer Delect. inscr. Gr.
N. 55; vgl. Scholl, hist. und philol. Aufs. f. E. Curtius 117 fi.), die eiuen
Argeiadas ais Schiiler (Sklaven oder Sohn) des Ageladas nennt und die
alter ist ais der Zeustempel in Olympia (begonnen 468, nach andern 480
V. Chr., s. naheres zu da das Fundament des Weihgeschenks, zu
V 10,2),
dessen Basis sie gehort, unter dem Tempelbauschutt liegt; die Buchstaben-
formen weisen die Inschrift ungefahr in das Ende des 6. oder den Anfang
des 5. Jahrh. v. Chr. Xach alie dem hat es den Anschein, ais ob Ageladas
in der That etwa der Zeit 520 — 480 v. Chr. zuzuweisen sei, daher die An-
S. 86,2—11. 177

gabe des Paus. iiber die Entstehungszeit der Bildsaule des Zeus Ithoma-
las auf einem Irrtum des Paus. oder seiner Gewabrsmanner beruht. Die
"v^on Klein arch. epigr. Mitth. VII 60 wieder aufgenommene Hypothese
von Thiersch, wonacb es zwei Kiinstler des Narnens Ageladas gegeben
habe und hier der altere gemeint sei, ist zu gewaltsam.
Was die Darstelliing des Zeus Ithomalas von Ageladas anlangt, so
wird in der Regel angenommen, dass die Figur eines nach rechts aus-
schreitenden, Zeus, der auf der ausgestreckten Linken einen
bartigen
Adler und erhobenen Pechten den Blitz hat, wahrend vor ihm
in der
ein Dreifuss steht, auf messenischen Miinzen (Imhoof-Gardner p. 67
pl. P 4 fg. Overbeck gr. Kunstmythologie II 12 Fig. 3; unsere Miinzt.
III 20 und 21) ein Abbild der Statue des Ageladas sei; so nehmen
ausser den Numismatikern auch Mitchell 249. Murray I 187.
Collignon I 318 an, zumal einige Exemplare dieser Miinzen die Inschrift
Msaaaviwv ’
Idiofx im Felde aufweisen. Ahnliche Typen sind mebrfach in ar-
chaischen Bronzestatuetten erhalten, vgl. Reinach Pepert. de la stat. pl.

1. Dagegen hat Brunn I 73 die Ansicht aufgestellt, dass der ithomaiische


Zeus wie der von Aigion, ebenfalls von Ageladas gefertigte (Paus. VII
24,2) den Zeus ais Kind vorstellte, da beide Bilder auf gleiche Weise ver-
ehrt wurden und die Sagen von der Geburt des Zeus in Messenien lokali-
siert waren. Noch naher hat diesen Standpunkt ausgefiihrt Overbeck I

141, Griech. Kuustmythol. II 11, auch Ph. M. N. F. XXII 122, der vor-
uehmlich noch geltend macht, dass der Zeustypus der Messenier nicht
derselbe bleibe, indem ais zweiter Typus ein ruhig stehender Zeus mit
Scepter erscheine. Der gleichen Ansicht schliesst sich Murray a. a. 0. an.
Allein die Griinde, die fiir die Jugendlichkeit des Zeus Ithomatas sprechen,
reichen doch nicht aus, die Wahrscheinlichkeit der Zuriickfiihrung jenes
archaischen Munztypus auf Ageladas zu entkraften, wie das Chanot Gaz.
archeol. 1880, 80 ausgefiihrt hat.
S. 86,4. Curtius 148 vermutet, dass ein ostlich vom Kloster
auf Ithome belegener, mit alten Steinen gepflasterter Platz, die Tenne der
alten Monche, in alter Zeit der Altarplatz des Zeus gewesen sei, wo die
musischen Wettkampfe und Tanze an den Ithomaien stattfanden.
ebd. d^Quat os xai £opxY]v Ittstsiov Mh(D}J-ata, Ittstsio? in der Bedeutung
jahrlich wiederkehrend, wie z. B. II 3,7. 13,4. 32,1, dagegen ein Jahr
dauernd, auf ein Jahr geltend II 10,4. 35,5.
S. 86,6. Zu Eumelos vgl. Bd. I zu S. 381,3.
S. 86,8 f. Wie Pausanias aus diesen Versen herauslesen konnte, dass
beim Feste des Zeus Ithomatas ein Agon stattgefunden habe, ist nicht er-
sichtlich, bezeugt wird durch sie nur der Vortrag poetischer Produktionen,
vgl. Bergk Gr. Lit. Gesch. II 116 A. 28, der in IXsuOspa jd|xpaX’ lyoiaa einen
Seitenblick auf die Auletik erkennt, die damals hauptsachlich von Fremden,
von Unfreien und Barbaren ausgeiibt wurde.
S. 86,11. Das arkadische Thor, durch das die Strasse nach Mega-
lopolis ging, ist das oben zu S. 81,1 erwahnte Doppelthor. Innerhalb des
nordlichen Eingangsthores sind an den gegeniiberliegenden Mauern zwei
Pausanias II. 12
178 IV 33,3-6.

Nischen eingelassen; doch ist es ganz unsicher, ob hier die von Paus. er-
wahnte Herme stand, vgl. Curtius 141.
S. 86,12. Audi I 24,3 spricht Paus. die Meinung aus, dass die
Hermenbildung eine attische Ertiiidung sei, vgl. Bd. I 266.

S. 86,14. Die Bestimmung der drei hier und S. 86,20 genannten


Pliisse Balyra, Leukasia und Amphitos begegnet Sdiwierigkeiten.
In der Kegel wird angenommeu, dass die Balyra der Fluss ist, der heute
Mavrozumenos diesem von Xorden lier zufliessenden Bache waren
heisst; die
die Leukasia (westlich) und der durch den Charadros verstarkte Amphitos
(dstlich), die bald nach ihrer Vereinigung (auixflotXXou^tv e; t 6 aoro xa peop-ata) in
die Balyra fliessen, und zwar an der Stelle, wo die beruhmte, in ihren
Fundamenten alte, dreischenklige Briicke steht, von der die drei Strassen
nach Megalopolis, Kyparissia und Thuria tuhrten, s. Abbildungen der
Briicke Exp4d. de Mor6e Lebas ed. Keinach 31; Itiner, pl.
l pl. 48.

18. Das ist die Ansicht von Leake l 479 Curtius 150. Bursian ff.

163. Baedeker 361. Anders stellt sicli Clark 246 ff.; fiir ihn sind die
beiden bei der Mavrozumenosbriicke sicli vereinigenden Fliisse Leukasia
und Amphitos, also der Mavrozumenos die Leukasia, die Balyra dagegen
ein Fliisschen, das etwas wenig siidlich von der Briicke in den Mavrozumenos
Hiesst und heute Sphendarnos heisst; diese Meinung wird gebilligt von M.
J. Woodhouse bei Frazer III 441 und hinsichtlich von Leukasia und
Amphitos auch von Frazer, der betreffs der Balyra auch die Moglichkeit
zugiebt, dass der aus der Vereinigung dieser beiden gebildete Fluss den
Namen Balyra tuhrte. Auf jeden Fall ging der Weg des Paus. zu dieser
Briicke, denn die angegebene Entfernung von 30 Stadien trifft ziemlich
genau auf dieselbe.
S. 86,15. Wahrend die hier erziihlte Sage den Namen BaXopa von
pdXXEiv herleitet, meint Bursian 163 A. 2, der Name gehore wahrscheinlich
zur Wurzel /eX, /aX, „winden, kriimmen^. Ileberdey 65 bemerkt, es sei
dem Paus. hier ein kleines Versehen passiert: er habe das Ereignis, das
an den Quellen des Flusses in der Niihe des angeblichen Dorion
natiirlich
anzunehmen sei, an den Ubergang iiber den Fluss verlegt.
ebd. 0ap.’jpi5oi — ettI Tcrjpcoast, Thamyris liatte die Musen zum
Kampfe herausgefordert, eine beliebige Bestrafung verlangend, wenn
er unterliege; fiir diese Anmassung wurde er geblendet, vgl. Hom. II. II

595 ff. mit Eustath. Paus. IX 5,9. Eur. Rhes. 925. Prop. II 22,19. Ov^
Am. III Theb. IV 183. Argiope heisst seine Mutter auch bei
7,62. Stat.
Apoll. 3,3, dagegen
I Erato beim Schol. II. X 435. Die Auswanderung
der Argiope zu den thrakischen Odrysen ist eine spate Erfindung, welche
die unverstandene Uberlieferung erklaren soli, dass Thamyris ein Thraker
sei, vgl. Hili er v. Gartringen bei Pauly-Wissowa II 719.

ebd x-^v Xupav EvxauOa dTropaXovxa, vgl. die Darstellung des Polygnot
X 30,8.

S. 86,20. cjup.pdXXouaiv k x6 auxo xot p£up.axa, Homerico colore, bemerkt


Siebelis, indem er vergleicht II. IV 453 yeiptappoi :roxap.ol k fxiTfdyxEia'/
S. 86,11-87,12. 179

oujxpaXXsTov u8o)p und V 774 fj*/t poac Stjxosi? aupipaXXeTov rjoe 2xd|j.av6po? vgl. ;

auch Herod. IV 50 a TioTap-wv aupt-^aXXoixsvwv to aiplxspov uScop.


S. 87,1. Hie stenyklerisclie Ebene ist die nordlicbe Ebene
Messeniens, 11 km lang und 6 km breit, durcb Frucbtbarkeit sicb aus-
zeicbnend; Leake I 479. Curtius Bursian 162. Baedeker
136. 298.
Dass Paus. wirklich bis hierber gekommen ist, beweist sein Bericht
iiber
die Mysterien im Haine Karnasion.
S. 87,3. Zu Oichalia s. oben zu S. 4,15 Der Cypressenbain —
Karnasion, der nacb Z. 12 von Andania 8 Stadien entfernt war, ist ara
linken Ufer des Flusses von Sandani, des alten Charadros (nacb Wood-
house bei Frazer III 444 beut Dzarai genannt) zu suchen, in der Nahe
des Dorfes Pbilia; s. Curtius 133. Bursian 164. Uber die hier ge-
feierten Mysterien, die an die eleusiniscben erinnerten, hat uns vornehralich
die grosse, zu S. 2,12 erwahnte Inscbrift unterricbtet, s. Sauppe, Myste-
rieninschrift aus Andania, Abb. d. Gott. Gesellsch. d. Wissensch. VIII,
1860. Dittenberger Sylloge 388. Cauer delectus^ N. 47; vgl. Conze
und Michaelis A. d. I. XXXIII 51. Der Hain beisst in derselben Kar-
nasion oder Karneiasion.
S. 87,4. Paus. erwahiit ausdriicklich nur die Bildsaule des Apollon
Karneiosund des Hermes Kriophoros; dass aber die Erwabnung der
Kore mit dem Beinamen Hagne ebenfalls durcb eine Statue derselben
veranlasst ist, zeigt die Erwabnung der Quelle icapa to a^aXpLa (vgl.
Kubnert Jb. f. Ph. Suppi. XIV 277 A. 1); und ebenso war sicher aucb
eine Statue der Demeter vorbanden. Die Inscbrift bestatigt, dass die
Weihen dem Apollon, Hermes, der Demeter und Kore galten, ausserdem
aucb den von Paus. nicbt erwahnten pte^aXoi Osoi, vgl. die Anm. zu S.
2,13; liber die Stiftung durcb Kaukon s. ebd. Uber den Apollon Karneios
vgl. Bd. I 534 und 779; die Mysterieninscbrift scbreibt Z. 69 f. ais Opfer

fiir ihn einen Eber, fiir Hermes einen Widder, fiir Demeter eine tracbtige

Sau, fiir Hague ein Schaf und fiir die grossen Gotter eine junge Sau vor,
vgl. Preller-Robert 251 A. 3.

ebd. d^dcXpLaTa ’
AttoXXwvo? — xai 'Epp.-^?, vgl. Bd. I zu S. 731,4.
ebd. Uber Hermes ais xpio^popo?, d. h. in der speziellen Bedeutung
ais Herdengott, vgl. Bd. 1 499, und iiber die erhaltenen Darstellungen
vop-ioc,

des widdertragenden Hermes Preller-Robert 420 A. 4.


S. 87,5. Den Beinamen 'A^vt^, die Heilige, fiihrt Kora aucb in der
Mysterieninscbrift; vgl. Hom. bymn. 4,440. x6pr)v AYjpuQTspo? a^vv^v. Die
Quelle bei der Bildsaule wird ebenfalls in der Inscbrift erwabnt, Z. 83 ff.

S. 87,7.aTTopprjTa laTw p,oi, vgl. Bd. I zu S. 31,4; Pausanias ist

wobl, wie in die eleusiniscben Mysterien, so aucb in die zu Andania ein-


geweibt gewesen, vgl. Gurlitt 438.
S. 87,9. T(x offxa icpuXaaaexo, zur Zeit des Pausanias.
S. 87,11. Uber den Charadros s. oben zu Z. 3.

S. 87,12. Nachdem bereits Geli Itinerary of tbe Morea 69 ver-


mutet batte, dass der Name des beutigen Dorfes Sandani vom alten
Andania berkomme, fand Leake und spater Curtius die Reste
12 *
180 IV 33,6-34,2.

% St. von dem Dorfe eutfernt auf einem Bergvorsprunge oberhalb des

Dorfes Trypba, das wegen seiner alten Maiierreste den Namen Helleniko
fiibrt, wieder auf. Anscheinend lag oben auf dem Hiigel die alte Burg,
die aber seit dem zweiten messenischen Kriege verlassen und in Triimmern
lag, wahrend nach der Wiederherstellung Messeniens ein neuer Ort gleicben
Namens in der Ebene angelegt wurde, wo i. J. 191 v. Chr. T. Quinctius
Flamininus mit dem achaiischen Feldlierrn Diophanes zusammenkam, Liv.
XXXVI 31; vgl, aucb Strab. VIII 339 und 350. Stepli. Byz. v. ’Avoavia. Vgl.
Curtius 132 £P. mit dem Plane auf Taf. 21. Bur s i a n 164. B ae-
de k e r 362. K e r n bei Pauly-Wissowa I 2116 f
S. 87,13. Kalkmann 46 ist der Meinung, dass lediglich der
negative Naclisatz den Vorantritt iibereinstimmender Exegeten veranlasst
liabe, in der Ebene, wo das verodete Andania lag, liabe es keine Exegeten
gegeben; mit Reclit erwidert Gurlitt a. a. 0., dass die Anwesenheit von
Exegeten am Sitz eines bedeutenden Gelieimdienstes nichts Auffallendes
habe.
S. 87,15. Der Bericlit liber den Weg von Andania nach Kyparissia,
der aber nicht bis dorthin verfolgt wird, scheint nicht auf Autopsie zu be-
ruhen ;
Heberdey 65 meint, das ganze Stiick sei nur um Dorions
willen eingesclialtet, und zwar aus derselbcn Quelle, aus der die Erklarung
des Namens Balyra S. 86,15 geflossen sei, etwa einem Kommentar zu
Hora. II. II 595 ff.
ebd. Die Lage von Polichne ist unbekannt; Curtius
154 suclit dem Hohenzuge von Konstantini; B ursi an 163 am
es auf
siidlicben Ende des vom obern Lauf der Balyra durchstromten, durch
einen niedrigen Bergzug vom Thale der Leukasia getrennten Thales, in
der Gegend des jetzigen Khans von Kokla. Auch die Bache Elektra
und Koios sind nicht naher zu bestimmen; jedenfalls sind es westliche
Seitenarme der Balyra, die die Sulima-Ebene durchstroraen.
S. 87,16. Ta'/a 6’ av rtva xal X070V — Xs^oiev, hier hat, wie es scheint,
das zur Verfugung stehende Material Pausanias im Stich gelassen.
S. 87,19. Die Quelle Achaia ist ebenfalls nicht sicher bestimmbar;
Curtius 154 (vgl. Taf. 5) lasst sie zum westlichen Meere ihren Abfluss
nehmen. Auch die Lage von Dorion (Hom. II. II 594) ist unbekannt.
Schon im Altertum war man ungewiss, ob damit eine Stadt, eine Ebene
oder ein Berg gemeint sei; Strab. VIII 350 bemerkt dazu, man sehe heut
nichts davon; einige meinten, das heutige Oluris oder Olura sei das alte
Dorion. 484 versetzte Dorion in die Sulima-Ebene, Curtius a.
Leake I
a. 0. dorthin, wo die Quellen des kyparissischen Flusses und der Balyra ein-

ander benachbart sind, an die Wasserscheide des innern Messeniens und


des Kiistenlands, dagegen Woodhouse bei Frazer III 445 auf die Hdhen
siidlich der Sulima-Ebene, wo in der Nahe von Aietos kyklopische Mauern
liegen.
S. 88,1. Nach Hesiod bei Steph. Byz. v. Awxiov wiire Dotion in Thessa-
lien der Ort, wo die Blendung des Thamyris erfolgte. Christ griech.
Litt. Gesch. ®
§ 15 A. 2 meint, dass dies die altere Sage gewesen sei, da
S. 87,12-88,19. 181

aiich die Verbindung mit Oichalia nach Thessalien weise; vgl. Niese
bomer. Schiffskatal. 22. .

S. 88,3. Zur Minyas vgl. X 28,2.

Gap. XXXIV.
Der Fluss Pamisos. Pische und Thiere in verschiedenen Fliissen.
Korone. Ein der Ino heiliger Ort. Der Fluss Bias. Die Quelle
des Plataniston. Uber den Namen der Stadt Korone; ibre Merk-
wiirdigkeiten. D er alte Tempel des Apollon Kory dos. Die Stadt
Kolonides. Die Asinaier und Dryoper. Die Stadt Asine und
was in der Nahe liegt.

S. 88,9. Die erste Expedition fiihrte den Paus. von Messene nacb
Osten und Norden; von Dorion aus scheint er auf seiner Wanderung nicht
nach Kyparissiai weiter, sondern nacb Messene zuriickgekehrt zu sein, um
von bier am recbten Ufer des Pamisos bis zu dessen Miindung zu wandern
und dann die Kiistenreise anzutreten.
S. 88,10. psi Se 6 OapiLaos oia te dpoupLsvir]?, es ist auffallend und von
Frazer mit Recbt hervorgehoben, dass Pausanias iiber die messenische
Ebene, die frucbtbarste von ganz Griechenland (s. z. B. Curtius 156),
nichts weiter zu sagen weiss es stimmt aber zu der Beobacbtung,
;
dass
iiberhaupt Bemerkungen iiber landschaftlicbe Eigentiimlicbkeiten erst in
den drei letzten Biicbern haufiger werden.
Den Pamisos, den heutigen Dipotamo, gehen heutzutage
S. 88,11.
kleinereFabrzeuge bis Nisi hinauf, Curtius 162 f. An Fiscben ist der
Fluss aucb heut nocb reich, s. Fiedler I 353 fder aber ais heutigen
Namen Pernati angiebt).
S. 88,17. Dass der xs^aXo? (lat. capito, Cato agr. 158,1) vornebmlicb
in sumpfigen Gewassern sich aufbalt, bemerken aucb Aristot. b. an. VIII

2 p. 591 a, 25. Ael. n. an. I 3. Er ist eine Spezies des xEaxpEu?, s. Atb.
VII 306 E fg. In Italien beisst der Fiscb heut nocb cefalo.
S. 88,18. ou TTEcpuxaaiv oPEXXt^vwv 7roxa}xol cplpsiv, man erwartet xpscpEiv, wie
V 5,8. 14,3. Hes. Th. 582. Hom. b. mai. in Ven. 5; ebenso sagt Pausanias
7
] 7^ xpEcpsi VIII 42,2, aber wie in unserer Stelle ^^spEtv Piat. Tim. 24 C
und mit dem Geburtsort ais Subiekt Philostr. v. soph. I 25,1 p. 42; II

4,1 p. 75 K. u. 0 .

S. 88,19 f. Wenn Paus. bebauptet, dass im Ehein, in der Donau, im


Eupbrat und Phasis birjpia dvopo^aYa vorkamen, so meint er darnit, wie der
Vergleich mit den yXccvioe? im Hermos und Maiander zeigt, offenbar den
Wels, den griissten der von dem
europaischen Flussfische, lat. silurus,
allerdings Plin. IX 45 ubicumque est, omne
erzahlt: silurus grassatur
animal adpetens, equos innatantes saepe demergens, was aber wohl iiber-
182 IV 34,2-6.

trieben ist, obschon die grossten Exemplare bis 3 m gross werden; s. Lenz
Zoologie d. Gr. u. Edm. 487 A. 1538. Ael. n. an. XII 14 unterscheidet
und aiXoopo?;
7 Xavt? beide wurden eingesalzen und ais xapr/o? versandt, Ath.
VII 322 D.
S. 89,2. Zu den Krokodilen s. Bd. I .340 u. 618; an letzterer Stelle ist
die Bemerkung, dass Paus. nur die afrikaniscben Krokodile kenne, irrig,
wie unsere Stelle zeigt.
S. 89,3. Uber das Fluss- oder Nilpferd im Altertum, seine Verbreitung,
Verwendung zu Kampfspielen, antike Abbildungen etc. s. Keller, Tbiere
des klass. Altertb. 202. Wie Paus., so versicherte auch Aristoteles, dass
der Indos ohne Flusspferde sei, wahrend Onesikritos das Gegenteil be-
hauptete, Strab. XV 707 ;
kommt es nur in Afrika vor.
aucb heut
S. 89,5. Von Haifischen im mittellandischen Meer berichtet Paus. auch
II 34,1; sie kommen auch heut dort noch vor, doch nur selten im adri-
atischen Meer, in das der Aoos (im nordl. Epeiros) sich ergiesst.
Die Worte des Paus., dass Korone „zur Rechten des Pamisos“
S. 89,7.
liegt, sind nur in sehr erweitertem Sinne richtig, da Korone zwar fiir den

von Norden herkommenden auf der rechten Seite des Pamisos liegt, aber
docb von diesem betrachtlich entfernt, n.^Imlich an der Bucht von Petalidi,
an der dstlichen Ktiste der messenischen Halbinsel. Erhalten sind Reste
eines alten Molos, Mauern, Sarkophage, auf der Hdhe, die die Akropolis
der Stadt war, mancherlei Bau- und S kulp turre ste. Vgl. Leake I 435.
Boblaye 111. Curtius 165 und B. d. I. 1841,43. Welcker I 233
Bursian 172. Baedeker 330.
Das Gebirge Mathia ist aller Wahrscheinlichkeit nach
S. 89,10
der heutige Lykddimo (957 m hoch), Bursian 157. Curtius 166.
ebd. Gegen die Lesart urco tu> opsi Tirj[xa9G in M Va Lab spricbt,
abgesehen von der Uberlieferung in Pc Ag und Pd, namentlich der Sprach-
gebrauch des Pausanias: bei synthetischer Apposition von opoc, Troxap-oc,

x:rAi?, v^ao?, Ai|xvy], XipiT^v u. a. Appellativa zu einem Eigennamen finden sich


namlich alie mathematisch mbglichen Verbindungen mit Ausnahme derjenigen,
welche mit MVaLab von den Ausgaben vor Bekker beliebt wurde; der
Fall namlich, dass das Appellativum mit Artikel vorausgeschickt wird und
der Eigenname ohne Artikel nachfolgt, ist, seitdem VIII 26,6 nicht mehr
x(p TToxapup Tpixtovi, sondern mit den bessern Handschriften xto Troxafxtp xo

Tpixwvi geschrieben wird, nur noch ein einziges Mal zu konstatieren I 13,5 :

namlich steht in den Handschriften und Ausgaben Ttpo? xiq vyjato ^(paxxirjpia,
wabrend sonst fj 2cpaxxirjpia I 15,4. III 5,5. IV 36,6. V 26,1 oder
Yj 2cpaxxY)pia VI 22,6 gesagt wird; bei den vielen Hunderten von
Beispielen ist daher mit Sicberheit zu sagen, dass in I 13,5 ein Fehler
vorliegt. Zum Beweis fiir das Gesagte vgl. man die folgenden Stellen:
1. Das Xomen proprium mit dem Appellativum zusammengestellt, beide

obne Artikel, der Eigenname steht bald voran, bald nach, letzterer Fall ist

haufiger (Aaoifj v^aos, Troxap-o? ’


HptSavo?) : I 16,3. 33,4. 35,6. 44,4. II 25,2. 5.

30,7. 34,6. III 20,2. 3. 22,11. 23,1. 25,9. IV 34,12. 35,9. VIII 9,7. 12,8.

18,2. 24,3. 35,9. 49,7; 1 4,1. 11,2. 14,6. 17,5. 23,3. 27,9. II 12,4. 18,3. 25,3
S. 88,19—89,22. 183

10. 35,10. 36,1. 38,7. III 18,6. 20,3. 22,9. 24,8. 9. 25,9. IV 33,5. 34,12. VI
21,5. VII 25,5.VIII 13,4. 24,2. 35,9;
2. Der Eigenname ohne Artikel steht voran iind es folgt das
Appellativum mit Artikel (2xupos yj v^ao?): I 17,6. 24,8. II 27,1. III 18,12.
IV 20,4. V 1,5. 7,1. 5. VI 21,5. VII 27,12. VIII 27,17. 38,10. 43,3;
3. Der Eigenname mit dem Artikel steht voran, es folgt das
Appellativum ohne Artikel oder umgekehrt: es steht das Appellativum ohne
Artikel voran, der Eigenname mit dem Artikel folgt; in dem haufigeren
ersteren Fall hat der Eigenname dasselbe Geschlecht wie das Appellativum
(6 TuoTap.6?, opo? y) Auxwvy]): 1 15,4. II 7,8. 30,7. 32,7. 37,5. 38,1. V
24,7. 25,6. VII 4,4. 5,10. 17,11. 18,2. 25,5. VIII 13,4. 24,3. 27,17; 1124,5.
25,10. 37,1. III 19,12. IV 20,2. V 22,3. VI 22,6. VIII 41,3. IX 23,5. 24,1.
endlich
4. Das Appellativum geht voran und es folgt der Eigenname, beide
mit dem Artikel, dieser Fall ist der haufigste, seltener geht dabei der
Eigenname dem Appellativum voraus (to opo? to IlapOevtov, 6 lItTuuXo? x6 dpo^) ;

I 3,1. 27,6. 28,4. II 7,9. 21,5. 6. 28,2. 29,11. 36,8. III 10,7. 15,2. 20,3. 22,1.
24.9. IV 3,10. 9,1. 22,2. 24,6. 35,10. 12. 36,7. V 21,2. 22,4. VI 5,5. 20,1.
VII 5,2. 11. VIII 2,1. 4,4. 6. 6,4. 12,2. 15,4. 8. 24,4. 30,2. 36,2. 38,2. 10.
41.10. 43,2; I 21,3. II 15,2. III 24,6. IV 17,10. VI 6,4. VII 5,10. 24,1: X
5. 89,9. Das Heiligtum der Ino, das nach dem Wortlaut (^wptov) ver-
mutlich kein Tempel, sondern nur ein geheiligter Platz war, lag also auf
dem vom Pamisos nach Korone fiihrenden Kiistenwege.
ebd. ETrava^^vat 7ocp ivTauha — aurf|V mit dieser messenischen Sage
vgl. die megarische I 42,7.
S. 89,11. Dieser Fluss Bias ist garnicht zu bestimmen, da zwischen
der Pamisosmiindung und Korone, sowohl im Norden von der Ebene her
ais weiter von den Bergen herab, eine grosse Menge Bache und
siidlich

Fliisschen ins Die Annahme von Curtius 164, der Bias sei
Meer gehen.
der heutige Djane, beruht auf der durchaus unerweislichen Vermutung, dass
der Fluss ganz nahe hei Korone gewesen sei.

S. 89,12. BiavTo? tou Ap.i)9aovo?, vgl. II 18,4.

S. 89,13. Die Verbindung von Platanen mit Quellen war (und ist heut
noch) im Orient sehr haufig, vgl. Hom. II. II 307 Piat. Phaedr. p. 230 B.
Theophr. h. IV 13,2. VIII 23,5. Aristid. or. 18, T. I 410 Dind.
pl. I 7,1;
Anth. Pal. IX XII 9 beschreibt eine Platane in Lykien, die hei
374; Plin.
«iner kiihlen Quelle stand und deren hohles Innere 81 Fuss im Umfang
mass; es war eine Bank von bemoostem Tufstein darin, und Licinius Muti-
anus hatte darin mit 18 Personen eine Mahlzeit gehalten. Ahnlich grosse
•erwahnt Paus. VII 22,1. Vgl. Hehn, Kulturpfl. u. Hausthiere ^ 248 fi.
S. 89,16. Aipeia, hei Hom. II. IX 152 und 294 eine dem Agamemnon
gehorige messenische Stadt; manche Geographen identifizieren sie mit Thuria,
andere mit Methone oder Asine, s. Strab. VIII 360, doch ist die Identi-
fikation mit Korone jedenfalls vorzuziehen, s. Curtius 195 A. 40.
ebd. TO 6^ ovopia —
sl/sv AiTTEia, zur Konstruktion vgl. zu Cap. 3 1,7.
S. 89,22. Artemis erscheint ofters ais mit der Pflege der Kinder, be-
184 IV 34,6-12.

sonders der weiblicheii, beschaftigt ;


vgl. Diod. V 73: oi cpajiv sGpeiv
TT^v xd)v vYjTTttov bspauSiav xod Tpo'pa? xivot? apjio^ouaa^ xr^ cpujsi xtov [lp£'pd)V a'f^

atxtac 9.01.1 xoupoxpry^ov. aOxrjv 6vofi.a^£ji)ai. Vgl. aucli die Artemis Korythalia
in Preller-liobert 303 u. 309.
Sparta,
Die Kriihe, die hier zugleicli gleichsam das Wappenthier der
S. 90,3.
Stadt Korone ist, war der Athene lieilig mit Beziehung auf den Ov. met.
II 550 ff. erzahlten Mythus, dass sie der Atheiie den Verrat der Aglauros
verraten hatte. Eine Bronzestatuette einer eine Kriilie tragenden Athene
ist A. Z. XL 173 ervvahnt.
ebd.. Hier bezeugt £ioov wieder die Autopsie.
Xach Curtius 166 hatte der llaten den Xainen Ayaiojv XtpirjV
S. 80,4.
wahrscheinlich zu Ehren des Bundes, dem auch Korone eine Zeit lang selb-
standig angehorte, getuhrt. 'riiriimer hei Pauly-Wissowa I 205 leugnet dies
und meint, es werde unter demselben Gesichtspunkt zu erklaren sein, wie
die alte Stadt der parakyparissischen Achaier am lakonischen Meerbusen
(Paus. III 22,9), d. h. ais Keminiscenz an altachaische Bevdlkerung im
Peloponnes, s. auch dOiramer Pergamos 66 u. 69 f.

S. ebd. Boblaye 111 und ihm folgend Curtius 167 und Leake
t‘.

446 vermuten, dass ein Irei und schon gelegener Platz oberbalb des Dorfe&
Kastelia, hart am Meere, wo sicli zwischen zerstreuten Maiiertriimmern an-
sehnliche Unterbauten eines alten Cebaudes tinden, die Stelle des Ajiollon-
Heiligtums sei; doch wird dies von andern mehr nordlich angesetzt, und
an der Stelle von Kastelia der Ort Kolonides, s. unten Z. 10.

S. 90,7. i ber Ajiollon ais lleilgott vgl. Preller - Kobert 277-


Bruchmann, de Apolline et Graeca Minerva deis medicis, Vratisl. 1885.
Der Beiname, den er hier tiihrt und der handschriftlich nicht einmal fest-
steht (Kopivho; oder KopuvDo;), ist nicht sicher erklart. Paus. selbst brachte
ihn nach Z. 11 mit xopooo;, der Ilaubenlerche, zusammen, und altere Phi-
lologen (s. Bruchmann a. a. O. 57) ihm darin gefolgt. Panofka
sind
Abh. Akad. 1843, 263 fg.
d. Berl. und Gerhard 1 311 dachten an Apollon ais
Heilgott, was er ja hicrnach war, also wie xoopEio; oder xoopoxpocpo; Bruch- ;

mann und ebenso Preller-Kobe rt 274 A. 3 bringen das Epitheton mit


xopuj, Ilelin, zusammen und feiern ihn ais kriegerischen Gott, wie in Ainy-

klai, wahrend Wernicke hei Pauly-Wissowa II 57 es ais Kurzname fiir

Kopu8a'Xioc (= Koopoxpocpo;) fasst und an die Artemis Korythalia in Arkadien


erinnert.
S. 90,8. Einwohner von Kolonides fiihrten den
Paus. resp. die
Beinamen Ap 7 £wxac auf das Argo zuriick, Gerhard I 303 fasst das
Schiff
Epitheton mit Lauer Syst. der Mythol. 259 ais von dpY^k abgeleitet und
auf Blitzgewalt beziiglich; Preller- Kob e rt 869 bringt es in Verbiudung
mit dem Beinamen AiyXtJxtt); oder AjYsXaxa?, den Apollon ais Wettergott
der Seefahrer fiihrt, nach dem Vorgange von Wilamowitz Comment.
v. gramm. IV 23.

S. 90,10. Kolonides, das hei Plut. Philopoern. 18 KoXcovu, bei Ptol.


III 16.7 KoXcovtt) heisst, verlegte Boblaye 112 an den Golf von Methone
an der Westkiiste, was ganz undenkbar ist, da Paus. der Kiiste nachgeht
S. 89,22—91,15. 185

und Kolonides nach Asine kommt. Leake, der I 445 den Ort mit dem
heutigen Koroni identifizierte, ist Pelop. 195 davon zuriickgekommen, vor-
nehmlich auf Grund der Angabe des Paus., dass die Entfernung von
Korone nach dem Apollonlieiligtum 80 Stadien, von Kolonides nach Asine
40 Stadien (§ 12) betragt; da die ganze Entfernung zwischen Petalidi und
Koron hochstens 120 Stadien betragt, so muss das Heiligtum ganz dicht
hei Kolonides belegen gewesen sein. Es ist daher sehr wahrscheinlich,
dass die Reste bei Kastelia, die Curtius dem Heiligtum zuschrieb, zu Kolo-
nidesgehoren, vgl. B ursi an 173 A. 2. Da der attische Ursprung —
derBewohner von Kolonides andervveitig nicht bezeugt ist, so muss wolil
angenommen werden, dass die Sage ihre Entstehung der falschen Ety-
mologie des Namens verdankt, der natiirlich von xoAwvo? abgeleitet ist, s.

Topffer Att. Gen. 217,4.


S. 90,11. xupuoov — f]
7 Y]aaai)ai,mehrfach weiss Pausanias davon zu er-
zahlen, dass Thiere ais Fiihrer und Wegweiser gedient haben, vgl. III 22,12.
23,7. VIII 8,4. IX 12,1. 19,4. X 6,2.

S. 90,15. Xach Aristot. bei Strab. VIII 373 waren die Besiedler des
argeiischen Asine Dryoper aus dem Spercheiosthal gewesen. Uber Lyko-
reia am Parnass vgl. X 6,2; iiber das argeiische Asine II 36,4 und die
Bemerkungen Bd. I 651 f.

'
S. 90,18. ApuoTTEC U7TO HpaxXsou? ixpairjUrjaav, vgl. Herod. VIII 43. Apoll.
II 7,7. Suid. s. ApuoTC£?. Schol. Apoll. Rh. I 1212. 1218.

ebd. T(p ’A-oaXiovi dvaibfj[xa, d. h. sie wurden iepoi too 'AiroXXiovo^,.

lepooouXoi, solche rekrutierten sich oft aus Kriegsgefangenen; gelegentlich


wurden Scharen solcher Tempelsklaven ausgesendet, um irgendwo eine
Kolonie zu griinden, so die Magneten am Maiander, die Rheginer in Italien,
vgl. Stengel a. a. 0. § 59.
S. 90,21. oixouatv £v iVRaarjvG, Aax£6aip.ovio>v dovTiov, von den
Argeiern vertrieben hatten sie den Lakedaimoniern gegen die Messenier
Heeresfolge geleistet, IV 8,3. 14,3, vgl. auch Strab. VIII 373 aus Theopomp.

S. 91,7. Uber Styra auf Euboia vgl.B ursi an Quaest. Euboic. 48.
B. S. G. W. 1859, 140. Geogr. II 430. Baumeister topogr. Skizze der
Insel Euboia 24.

S. 91,9. 01 p,£v ^Tup£is xaX£iJilat ApuoTi£S uTCpcppovouai, bei Thuc. VII


57,4 werden die Styrer geradezu ais lonier bezeichnet.

S. 91,15. Tov ApuoTia ’Aii6XXa)vo? £ivai Xe 7 ovt£?, Sohn des Apollon und
der Dia, der Tochter des Lykaon, heisst Dryops beim Schol. Apoll. Rhod.
I 1218 (tou Xuxaovo? xai 6ia? Xuxaovia? L.). Tzetz. Lyc. 480. Et. M. s.
Apuo4'; dagegen ist er Sohn der Danaide Polydora und des Flussgottes
Spercheios bei Ant. Lib. 32, des Flussgottes Peneios bei Pherek. (Schol.
Apoll. Rhod. I 1212).

ebd. Uber die Lage von Asine kann kein Zweifel bestehen: es ist
das Vorgebirge, das die jetzt verfallene, einst sehr stattliche mittelalter-
186 IV 34,12-35,2.

liche Festung Koron tragt. Wahrscheinlich lag hier in alterer Zeit die
Stadt Pleion, Strab. VIII 360. Steph. Byz. nach der Vermutung von s. v.,

Curtius 168. Von Asine sind nur ganz unbedeutende Reste iibrig:
Cisternen, Felstreppen, Hafenanlagen, s. Exped. de Moree, Arcbitect. I
15 pl. 17.Boblaye 112. Leake I 435; Pelop. 195. Curtius 167. Bursian
173. Baedeker 330. Oberbu miner bei Pauly-Wissowa II 1581.

S. 91,18. Der Akritas ist ein niedriger (in seiner bocbsten Erbebung,
dem H. Demetrios, 516 m boher Cebirgszug, dessen Spitze ais C. Gallo
bis ans Meer reicbt. Von Korone bis C. Gallo sind allerdings mebr ais
40 Stadien, was triiber gegen die Ansetzung von x\sine an der Stelle von
Korone geltend gemacbt wurde; aber Paus. ging jedentalls nicbt von Asine
aus an der ganz unvvirtlicben Kiiste der Halbinsel entlang, sondern durcb-
querte das Gebirge, direkl vom Akritas nacb dem Ilafen Pboinikus binunter-
steigend, und so kamen von Asine zum Akritas allerdings nur 40 Stadien
beraus. S. Leake I 435 u. 443; Pelop. 196. Curtius 168 f. Bursian 158.
Baedeker 330. Allerdings miissen wir dann fiir den ganzen Weg von
Korone bis nacb Pylos und Spbakteria eine wirklicbe Wanderung des
Paus., nicbt mit Ileberdey 66 lediglicb Benutzung eines Periplus annebmen;
eine solcbe bat zwar sicberlicb daneben stattgelunden, und aus ibm ent-
naliin Paus. ii. a. die Insel 'riieganussa, die er selbst garnicbt zu Gesicbt
bekam; sicbere Belege fiir Autopsie liegen auf dieser Strecke freilicb nicbt
vor. Wenn aber Paus. die Absicbt batte, wie Ileberdey 64 andeutet
(vgl. dessen Routenkarte), von Messene nacb Megalopolis zu geben, so be-
greift man nicbt, wanim er das Stiick bis Korone niclit vorber abmacbte,
etwa von Pbarai aus, uni sicb die zweimalijje Wanderun» der Strecke
Messene — Korone zu ersparen.
S. 91,19. Die von (bip Gallo 3700' entfernte Felseninsel Tbega-
nussa, beut Venetiko, bat ibren Xamen wobl von der Abnlicbkeit mit
einem Wetzstein erbalten; erwiibnt wird sie aucb Ptol. III 16,23 und Plin.
IV 56. Sie ist ein senkrecbt abgescbnittener Felsblock; da man aber auf
ilir Gr/iber und bei einer (^>uelle Kinnen gefunden bat, kann sie nicbt
immer unbewobnt gewesen sein. Vgl. Leake 443. Curtius 172.
Bursian 158.

S. 91,20. Der llafen Pboinikus, der seinen Xamen entweder nacb


den dort wacbsenden Palmen fiibrte (wie (Uirtius meint) oder weil bier
einst Pboinikier sicli angesiedelt batten (so nacb Olsbausen Rb. M. N. F.
VIII 334), liegt nordwestlicb vom Akritas in einer sebr geraumigen und
gescbutzten Bucbt, die vernuitlich denselben Xamen fiibrte. Die im Innern
der Bucbt sicb ausbreitende kleine Kiistenebene zeigt Mauerspuren und
Backsteinruinen, docb baben sicb Spuren helleniscber Herkunft nicbt
nacbweisen lassen. S. Boblaye 112. Leake 434. Curtius 169.
Bursian 174.

ebd. Die Oinussai (bei Pomp. Mela II 7,10 nur ais Oenussa ange-
geben) sind nacb Plin. IV' 55 drei an der Zabl; die grosseren beissen beut
Sapienza und Cfibrera oder Scbiza, die dritte kleinere, zwiscben den beiden
S. 91,15—92,10. 187

andern gelegen, heisst Prasonisi oder Sauta Maria. Vgl. Leake 433.
Ourtius 171. Bursian 158. Baedeker 330.

Gap. XXXV.
Die Stadt Mothone und ihr Nam e. Die Nauplier erhalten ais
Bewohner von Mothone vom Kaiser Traian die Freiheit. Epeiros
wird nach Einfuhrung der Demokratie eine Beute der Illyrier.
Durch illyrische Seeraiiber wird Mothone seiner Einwohner be-
raubt. Merkwiirdiges zii Mothone, Tempel der Athene Anemotis.
Verschiedene Farbe und B eschaffenheit der Gewasser.

Das homerische Pedasos (II. IX 152 ii. 294) wird auch be


S. 91,22.
Strab. VIII 359fiir Mothone erklart; doch bemerkt Strab. 360, dass von
manchen Korone fiir das alte Pedasos, Mothone dagegen fiir Aipeia erklart
wurde.

S. 91,23. Oivsi — Ou^arspa — MoOojvrjv 'ysviahai, diese Sage, die den


Weinmann zum Vater der Mothone macht, scheint die Namensform Mehwvy)
vorauszusetzen, die sicli z. B. hei Thuc. II 25. Diod. XI 84, Strab. VIII
359. Ptolem. III 16,7 u. a. a. 0. und
findet und bei der thrakischeu
makedonischen Stadt dieses Namens von jieOu = olvo? hergeleitet wurde,
Steph. B. s. V. und Eustath. II. II 716, aber MoOwvy) findet sicli auch bei
Plut. Arat. 12 Suid. s. v. und Modon heisst der Ort heute noch er liegt an
;

der Stelle des alten Mothone vom Hafen Phoinikus 3 St.,von Korone 6
und ist auf einem gegen Siiden nach der Nordspitze der Insel
St. entfernt,
Sapienza hin vorspringenden Vorgebirge erbaut und vom Lande aus nur
durch eine auf alten Fundamenten rubende Briicke zuganglich. Von alten
Resten ist nicht viel vorhanden: Fundamente der Stadtmauer, Saulen, Fels-
graber; s. Exped. de Moree Arebit. I 11 pl. 12 ff. Boblaye 113. Leake
429. Curtius 169. Bursian 174. Baedeker 330.

S. 92,1. Diese Felsklippe, der Stein Mothon, der den Hafeneingang


von der hohen See sonderte und schiitzte, ist heut noch unter dem Be-
festigungs- und Leuchtturme links von der Einfahrt siclitbar, Curtius 170 f.
Der Hafen ist auf Bronzemiinzen von Mothone in amphitheatralischer Form
abgebildet, s. Imhoof-Gardner 68 pl. P 8.

S. 92,6. ouoyOeiat, vgl. IV 24,4. 27,8.

S. 92,10. uTTo NauTuXibu tou 'AfxupwvY)?, Amymone war eine Tochter


des Danaos und der Europe, II 37,1. Apoll. II 1,4, Nauplios, ihr Sohn
von Poseidon, der Stifter der Stadt Nauplia, II 38,2. Apoll. Rh. I 136.
1’88 IV 35,3—10.

S. 92,14. A-rjioafxsw 7 «p Tr^ lluppou xxX., nach Polyaen. Vlll 52 und


lustin. XXVIII 3,4 ff., Name irrig Laudainia lautet>
bei welcli letzterem der
leistete sie nach Eroberiing des aufstandischen Ambrakia einein gegen sie
anviickenden Ileere gegeniiber Verzicbt auf den Tliron gegen Gewahrleistung
ibres Besitztiims nnd der kdniglichen Ebren; trotzdem wurde sie von einein
gevvissen Milon im 'Penipel der Arteinis Ilegemone in Ambrakia ermordet.
Droysen setzt Gescb. d. llell. III 2, 37,2 das Ende des Kdnigtiims der
Epeiroten zwiscben die dabre 238- 234 oder vielmebr 235 (III 2, 26.4 in
Eolge eines Druckfelilers vor 231 und nacb 238j; genauer bat Gutscliinid
(nacb Scbubert Pyrrhus 266) in seinen Vorlesungen auf Grund der Angabe
des Syncellus p. 578,19, dass in Epeiros secbs Kdnige im ganzen 90 Jabre
Jabr 234 oder 233 ais Endpunkt berausgerecbnet, indem
regiert liaben, das
er den Tod Alexanders d. Gr. ais Ausgangspunkt annabm. ()berbummer
Akarn. 151 setzt die Einfiibrung der Demokratie in Epeiros in’s .Jabr 236,
Xiese Gescb. d. griecb. und maked. Staaten II 267 etwa 233.
S. 92,16. 11'jppo’j Too I IxoAepottoo, nacb lustin. XXVIII 1,1. 3,1 war
Pyrrbos nicbt der Sobn, sondern der altere Bnider des Ptolemaios, der
ibrn auf dem epeirotisclien Tbron naclifolgte, also Olympias die Mutter von
beiden; und das ist das Kicbtige aucb nacli Atben. XIII 589 F und Polyaen.
a. a. ().; desbalb die l berlieferung liei Paus. fiir verderbt zu balten, liegt
kein Grund vor.
S. 92,18. Zu Prokles vgl. Bd. 1 zu S. 434,24.
ebd. Die Gescbiclite «les Pyrrbos bat Pausanias 1 11 — 13 erziiblt.

S. 92,24. o’j *;otp -u» or^p.oxpan''* Tjjxsv aXXoo; ‘(i Tj Wihjvaioo; ot’j;rp‘)£vTa;,

es ist die einzige Stelle, in der sicb Pausanias iiber den Wert der Demo-
kratie ausspricbt, wenn man nicbt I 29,7 bierber recbnen will, wo die Worte
apa xal or'po’j oixatov ^ooX&upa xtX. so klingen, wie wenn Pausanias
andeuten wollte, es sei eigentlicli zum Erstaunen, dass der Demos einen
so gerecbten Bescbluss zu fassen iiber sicb vermocbt habe. Die Atbener
stellt Pausanias besonders bocli, wie liier wegen ibrer Einsicbt und Ge-
setzlicbkeit, — das sind also die beiden Eigenscbaften, die nacb Pausanias
in der Demokratie nicbt binreicbend zur Geltung zu kommen pHegen, —
so anderswo wegen ibrer llumanitat und Gottesfurcbt, I 17,1. 24,3.

S. 93,6. otvov £-1 xa “Xoia, Pedasos, wie Motbone nach


Pausanias bei Ilomer lieisst (8. zu S. 91,22), fiibrt in der Ilias das Epitheton
dp.T:£Xo£jja, s. IX 152. 294.
8. 93,10. xaxiajiv — a-ooojbai xal — avxiXr)'|»op£vot, bemerke die Vari-
atio; zum finalen Inlinitivus vgl. Bd. I zu S. 66,1.
8. 93,11. a-oxoXpr]3avx£;, mit a7:oxivo»jv£'jto zu vergleicben, bedeutet ein
kiibnes Wagen, vgl. Classen zu Tbuc. VII 67,1. Paucbenstein zu Lys.
7, 28, nacb dem in aro der Xebenbegriff der arovoia angedeutet ware
davon kann keine Kede sein, aro verstarkt einfacb.

S. 93,14. Der Beiname der Atbene Anemotis, der nur hier vor-
kommt, kennzeicbnet sie ais Herrin der 8turme, ais welcbe sie namentlicb
an Hafenorten neben Poseidon verebrt wurde, Preller-K ob ert 217. Das
S. 92,14—94,8. 189

Tempelbild muss liochaltertiimlich gewesen sein, da es fiir eine Stiftuiig


des Diomedes galt. Uber die den Wmden ausgesetzte Lage von Modon
vgl. Leake 432.
S. 94,19. Die Pflanzendle von Kyzikos, besonders die Irissalbe,
werden liaufig erwalint, s. Atli. XV 688 E. Plin. XIII 5; vgl. Bliimner
gewerblicbe Thatigk. 39.
S. 94,20. Xpoav, vgl. zu dieser Form II 28,1. 35,5. III 23,11; 24,7.
IV 34,2, dagegen II 10,6 ypoiav.
ebd. Dass das Wasser der lieisseii Quellen bei Tliermopylai in der
That tietblau ist, bestatigen Leake Travels in Northern Greece II 36.
Baedeker 206. Die dem Herakles geweihten Quellen wurden im Alter-
tum zu Badern benutzt und waren zu diesem Zweck in zwei Bassins, yurpot,
fiir .Alanner und fiir Frauen gefasst, s. Herod. VII 176. Strab. IX 428.
Schol. Ar. Nub. 1050; vgl. Clarke Travels IV 247. Fiedler I 208.
Visclier 638. Neumann-Partsch 341 f. Die von Paus. erwahnten xo-
AuiJ-[^^i>pai sind walirsclieinlicli dieselben, die nacli Pliilostr. V. sopii. II 1,5
Herodes Attikos fiir Kranke anlegte. Lolling bei Baedeker a. a. 0. will die
yuTpoi inden viereckigen Quellbassins wiedererkennen, an einer Stelle, v o
sich heut ein Soldatemvaclitliaus und ein kleines Magazin befindet, docli
liat der sicli sebr sclinell absetzende Kalksinter die alten Fassungen
langst verdeckt.
S. 94,4. Walirend Joppe ofters ais das Lokal der Andromeda-
sage erwalint wird (vgl. Plin. V 69. Strab. XVI 759),wird diese Quelle
mit rotem Wasser nur hier erwiihnt. Frazer III 454 bemerkt nach eng-
lischen Reiseberichten, dass an derselben Kiiste weiter nordlich eine Quelle
ist, deren Wasser sich zeitweise rot fiirbt.

S. 94,8 ff. Atarneus ist der Narae eines Landstrichs an der Kiiste
von Aiolis, Lesbos gegeniiber (genauer dem Inselchen Elaiussa, Strab. XIII
614); denselben Naraen fiihrte die darin belegene Stadt, deren Ruinen
Lolling bei Dikeli-kidi aufgefunden hat, A. M. IV 1 ff. Die Stadt war
nach Plin. XXXVII
156 zu seiner Zeit nur noch ein pagus, nach Paus.
VII 2,11 verodet; doch existieren noch Miinzen aus der Zeit des Augustus
und des Antoninus Pius, Head Hist. numm. 449. Vgl. Biirchner bei
Pauly-Wissowa II 1897. Der Badeort Astyra, der sonst auch in dem den
gleichen Namen fiihrenden Stadtchen zwischen Antandros und Adramyttion
in Mysien gesucht worden ist, weil sich auch hier in der Nahe, nahe bei
dem Dorfe Tachte, Thermen finden (vgl. Thramer Pergamos 279. Biirchner
a. a. 0. 1877), ist jedenfalls der aiolische Ort dieses Namens, da Lolling

(a. a. O. 4 und 8 fg.) auch hier warme Quellen, die z. T. noch jetzt von

Kranken benutzt werden, nachgewiesen hat; doch bemerkt ders., dass sich
auch in den Siimpfen ungefahr St. von Dikeli rechts vom Wege nach
dem Kaikosthale zahlreiche heisse Quellen finden, die jetzt meist unzu-
ganglich und nur an den von ihnen aufsteigenden Dampfen zu erkennen
sind. Dass Wernicke 108 und Kalkmann 33 mit Unrecht den Paus.
des Schwindelns beschuldigen, weil er Astyra ais bestehende Ortschaft be-
handle, bemerkte Hitzig Zur Paus.-Frage 8, dem sich Gurlitt 169 und
Frazer a. a. O. anschliessen.
190 IV 35,7-36,2.

S. 94,9. Dass die Chier ais Siindenlohn fur die Auslieferung des
Paktyes Atarneus erhalten hatten, hat Paus. aus Her. I 160, Ps. Plut. da-
gegen stellt es de mal. Her. 859 B unter Berufuug auf Charon in Abrede.
S. 94,10. |i.£Xatvexai, vgl. II 10,6 uuofiEXaivei, das Aktiv, s. Bd. I zu
S. 408,6.
S. 94,11. Das ist die bei den Alten oft erwabnte Albula oder aquae
Albulae, ein scbwefelhaltiger Bach, der aus dem Lago di Solfatara in den
Teverone fallt, vgl. Mart. I 12,1 f. Vitr. VIII 3,2. u. a. Nocb beut ist dort
ein Schwefelbad, Aeque Albule, bei Bagni (21 km von Rora). Quellen rait

railchweissera Wasser erwahnt Paus. aucb III 24,7 u. IX 34,4.

S. 94,17. Die sussen Quellen in .AaaxoXou 7.(u|xrj (in Karien an der


Grenze des epbesischen Gebietes) erwabnt aucli Atb. 11 43 A. Der Ort
beisst bei Stepb. Byz. zlaaxuXiov.

S. 94,19. Dieser Quellbacb — das bedeutet bier, wie dfter, :nr)


7 T]
— beisst nacb Ilerod. IV 52 axubuxi p.sv ’E;ap.-aio?, xaxa XTjv 'EXXrjvwv

^Xuiaaav 'Ipai oooi, er koinrat aus den Bergen der ackerbauenden Skythen

und Alazonen, vgl. aucb Vitr. VIII 3,11. Poinp. Mei. II 1. Solin. Polybist.
XIV 1.

S. 95,2. Dikaiarcbia oder Puteoli ist wegen seiner scbwefelhaltigen


Quellen woblbekannt, deren dfters gedaebt wird, vgl. Varr. de L. L. V 25.
Fest. p. 218 Miill. Strab. V 245. Plin. XXXI 4. Stepb. Byz. s. Aixaiap/eia;
dagegen weiss inan sonst nicbts von einein Wasser von der bier besebrie-
benen Sebarfe.

Gap. XXXVI.
Das Vorgebirge Korypbasion. Die Stadt Pylos rait ihren Merk-
wiirdigk eiten. Die Kinder des Nestor. Freude der Alten an
Rindern. Die Insel Spbakteria. Merkwiirdiges bei und in Kypa-
rissiai. Der Fluss Neda.
S. 95,5. Das Vorgebirge Korypbasion, beut Palaeo - Navarino
oder Palaeokastro genannt, ist durcb einen scbraalen Meeresarra, den Sikia-
Kanal, von der vorgelagerten Insel Spbakteria getrennt; sein Gipfel ist 250

ra hocb (nacb neueren engliscben Messungen nur 450 Fuss) und bildet eine
200 ra lange, nacb N etwas ansteigende Flacbe. Ira Mittelalter lag hier die
Festung Navarin; von der venezianischen Burganlage sind nocb erbebliche
Reste erhalten; Reste antiker Bauten vornehralich in der siidlicben Burg-
mauer und an der nordlicben Seite. Nacb O und fallt der Berg steil W
ab. Wahrscbeinlicb war dies Vorgebirge einstraals aucb eine Insel, wie
S. 94,9—95,11. 191

Sphakteria; jedoch ist es gegen O von einer Lagune, Osman Aga, be-
grenzt und hangt nach. dieser Ricbtmig nur durch einen scbmalen Damm
mit dem Festlande zusammen; im N begrenzt es die fast ganz versaiidete
Bucbt Boidokilia („Ochsenbauch“). Da die Lagune von den alten Schrift-
stellem nicht erwahnt wird, so nimmt Curtius u. a. an, dass dieselbe und
ebenso die nordlicke Bucht erst in nacbklassischer Zeit entstanden seien
im Altertum aber an ihrer Stelle weite Sandflachen lagen. Die friiher
ofters verteidigte Ansicbt, dass das Vorgebirge Alt-Navarin die Insel
Sphakteria, die Lagune Osman-Aga der Hafen von Pylos und Pylos selbst
auf der Hohe nbrdlich davon, dem Kap Nikolo, belegen gewesen sei, wird
heute von niemand mebr verteidigt. Vgl. Exped. de Moree Archit. I 4 pl.
5 fi. Boblaye Leake I 398 fi. Pelop. 190. WelckerI 236. Curtius
113. ;

172. Clark Visclier 431. Bursian 175, Baedeker 363, iiber


214.
die Veranderungen des Terrains Philip pson 351; ganz besonders aber
s. die eingehenden, mit genauen Karten ausgestatteten Untersuchungen von

G. R. Grundy und R. M. Burrow im Journ. of hell. stud. XVI 1 fi*.

Die Frage, wo das homerische Pylos belegen war, hat schon


ebd.
die Alten beschaftigt. Die Mehrzahl der alten Forscher hat sich zu derselben
Ansicht bekannt, zu der auch die Mehrzahl der neueren gekommen ist,
dass das alte Pylos hier auf dem Vorgebirge Koryphasion lag; nur Strabo
suchte VII 349 fi. ausfuhrlich zu begrunden, dass Pylos nbrdlich von der
Neda in Triphylien gelegen habe. Sein Haupteinwand ist der, das Pylos
Nestors miisse nach der Erzahlung von der Heimreise des Telemach, Od.
XV 190 fi. nicht am Meere, sondern mehr ais 30 Stadien von demselben
entfernt gelegen haben. Hierzu bemerkt Curtius 175 f., die Stadt Nestors
werde nicht auf Koryphasion, sondern landeinwarts, auf sandiger Hbhe
oberhalb der Kiiste gelegen haben, da Strabo selbst p. 359 bemerkt, das
alte messenische Pylos habe unter dem Berge Aigaleos gelegen, und erst
nach Zerstbrung der alten Stadt hatten sich die Bewohner auf dem Kory-
phasion angesiedelt. Andere Bedenken, die mit Strabo von Arnold zu
Thukyd. IV 3 ff. geltend gemacht worden sind, haben Clark 218 ff. Grote
Gesch. Griechenl. III 559 (dtsch. Ausg.) und Grundy a. a. O. widerlegt.
Was besonders gegen die Ansetzung des homerischen Pylos in Triphylien
spricht, ist, dass Telemach unmbglich die Reise von Pherai dorthin in
einem Tage hatte zurucklegen kbnnen, XV
189 fi., wahrend das von Pherai
nach Koryphasion wohl mbglich erscheint, bei guten Strassen und flinken
Pferden.

S. 95,6. IluXo? 6 KXT^awvo?, s. Bd. I zu S. 96,18.


S. 95,7. Tuiv zu Cap. 3,6; wie Thessalien iiber-
’Io)Xxou risXajYuiv, s.

haupt ais Ursitz der Pelasger angesehen wurde, so heisst lolkos speziell
nsXaaYts bei Apoll. Rhod. I 906.
S. 95,10. aaxu — NrjXiqtov, vgl. Hom. II. XI 682. Od. III 4.

Ein Epigramm, in dem ein gewisser Hagnon der Athene


S. 95,11.
Koryphasia erbeutete Waffen weiht, von Leonid. Tarent., steht Anth. Pal.
VI 129.
192 . IV 36,2-7.’

S. 95,14. Thrasymedes war ein Sohn des Neleus, 'vgl. II 18,8.


IV 31,11.
ebd. Diese Hohle ist noch vorlianden: es ist eine am nordlichen
Abhang des Caps oberlialb des Lagunenbafens belegene Stalaktitengrotte.
Man tritt durch zwei Vorraurne in einen von oben durcb einen Felsspalt
erleuchteten, hochgewolbten Kaum von 40' Weite imd 60' Hdlie, dessen
schone Tropfsteingebilde faltigern Tucbe oder autgebangten Tierfellen
gleiclien. O. Mulier bei Gerhard byperbor.-rdm. Studien 310 ff. bat die
sehr wabrscheinlicbe Vermutung ausgesprocben, dass dies dieselbe Grotte
sei, die ini borner. Hymnus auf Ilerrnes v. 124 d‘. erwabnt wird, ja dass die
seltsaine Form der Troptsteinbildungen vielleicbt erst die ganze Sage voin
Schlacliten der Kinder des Apollon veranlasst babe. Vgl. Kxped. de Moree
p. 4 pl. 7. Leake
Boblaye 114. Welcker I 237. Curtius
I 411.
177. Clark 223. Vise lier 435. B ursi an 177. Baedeker 366.

S. 95,18. Auf die Sage von dem Seber Melampus, der von dem
7roXu|xrjXoi Ipbiklos zum Lolin dafiir, dass er ibm dureli seine Seliergabe die

verlorene Zeugungskraft wieder verscliaffte, die Kinder erhielt, mit denen


Bias, sein Bruder, die Pero, die Toebter des Neleus, gewann, ist wieder
angespielt X 31,10; die Sage ist melir oder weniger ausfiilirlicb erzablt
bei llom. Od. XI 287 11’. XV 230 ft‘. Iles. (Koien) b. Scliol. Apoll. Kbod.
I 118. Plierek. b. Scliol. ()d. XI 287. Fustatli. 1685. Scbol. Tlieocr. 3,
43. Propert. II 3,51 H’.

S. 95,24. Ilerakles und Eryx, vgl. III 16,4 f.

S. 96,1. Op.Trjpoc iv ’
iXiark, XI 244.

S. 96,7. rjp.ai)o£vro; — lIoXoo, r)jxa3o£U ist bei Ilomer nur Beiname


der Stadt Pylos, das Epitheton passt lieute noch und war im Altertum
wabrsclieinlicli noch mebr gereclitfertigt, s. Curtius 180.

S. 96,8. Die InseI Sphakteria aucli Sphagia


liiess im Altertum
(Xen. llell. VI 2,31, Piat. Menex. 242 C. Strab. VIII 359), welcben Namen
sie lieut noch fiilirt. Sie ist 4600 m lang, 500 1000 m breit, ein unfruclit- —
barer, nacli allen Seiten sveil abfallender Felsriicken, der, in der Mitte

durch eine Einsattelung mit einer Quelle und eine Kapelle der Panagula
unterbroclien, im nordlichsten Teile sicli am boebsten erbebt. Leake 178.
Boblaye 115. Curtius 178. Clark 223. Vischer 438. Bursian 175.
Baedeker 364.
S. 96,10. Ka'pyjp£(o^ t£ yap ejtiv ovop-a xxX., vgl. II 23,1.

S. 96,12. Zu Psyttaleia vgl. I 36,7. Bd. 1 347.

S. 96,13. TT,v ilcpaxTTTjpiav xo dxu 7 r,p.a x6 Aax£6atp.ovuov xxX., die Gefan-


gennaiime der auf der Insel abgesperrten spartaniseben Hopliten durch
Kleon i. ff. 425, vgl. Tliuc. IV 3 — 41.
S. 96,14. Weizsacker Jb. I. Ph. CXXXHI 9 A. 4 nimmt an, dass
diese Nike auf der Plattform vor dem Tempelcben der Atbena Nike ge-
standen babe.
S. 96,16, Die Stadt Kyparissiai (so auch VIII 1,1) beisst sonst
auch Kyparissia (Strab. VIII 348. Diod. XV 77. Ptol. III 14,31), Kyparissae
S. 95,14—96,20. 193

(Mela II 3,9), Kyparissos 45) imd Kyparisseeis (Hom. H. II 593


(Scyl.
KuTrapuaTqei?) Steph. Byz.
an ihrer Stelle lag die Stadt Arkadid, die
s. v.;
i. J. 1825 durch Ibrahim Pascha zerstort wurde; seit dem Wiederaufbau
hat die Stadt den alten Namen Kyparissia wieder erhalten. Reste alter
Mauern haben sich auf dem sehr steilen Burggipfel erhalten, doch sind die
Quadern nicht mehr in ihrer antiken Mauerung. Andere Mauerreste
scheinen der thebanischen Zeit anzugehoren. Exped. de Moree I 48
pl. Leake I 68. Boblaye
49. 115. Welcker I 243. Curtius 184.
Bursian 178. Baedeker 368.
ebd.Nach Curtius a. a. 0. ware diese Quelle an der Siidseite
der Stadt zu suchen, wo jetzt noch Quellen mit trefflichem Wasser sind,
darunter die eine, etwas oberhalb des Uferrandes zwischen dichtem Schilfe
versteckt, mit alter Quadereinfassung.
S. 96,17. pu^vat — To uowp — Oupao) TtXy^^avTi I? xfjv 7 ^v, vgl. zu III
24,3, Bd. I zu S. 728,4.
S. 96,19. Curtius 185 vermutet, dass vielleicht das Apollonheilig-
tum an der Stelle der heutigen Georgskirche und das Heiligtum der
Athene am Platze der hl. Triada gestanden habe.
S. 96,20. Der Aulon, d. h. Engpass, ware nach Leake I 57 und
72 und Curtius 185 f. die langgezogene Thalschlucht gewesen, die siidlich
von dem Grenzflusse, dem Flusse von Kyparissiai, mundet und jetzt noch
zur Verbindung von Kiiste und Binnenland dient. Allein nach dem Wort-
laut von Z. 20 f. muss vielmehr das Thal der Neda damit gemeint sein,
auch ein Engthal, das sich zu einer fruchtbaren, flachen Strandebene er-
wo wahrscheinlich
weitert, Tempel des Asklepios Aulonios stand; so
der
nach Bursian 179, dem sich auch Er a z er 464 anschliesst und Ober-
hummer bei Pauly-Wissowa II 2413. Erwahnt wird dieser Aulon auch
Xen. Hell. III 2,25. Strab. VIII 350. Val. FI. Argon. I 389.

Pausanias II. 13
i
I

T'
•,
I

' i

in
r
HAIAKQN A.

1. "0<JOl Bs 'ET^^^YjVWV ns}.07C0VVYi(70U 7CSVTS SlVXl p.oipOCg yiOLl 00 7u}^SL0Va^

(pocdiv, avdcyxY) acpoci; ojJLoXoystv, sv ’ApxaBa)v oIkoogiw ’HXsToi xai

^ApxdcBs^, BsuTspa Bs ^Ajjxim, Tpst^ Bs sm TaUTai? ai Awpiswv. ysvY) Bs


oixsT Il£7.07u6vvY)(70v ’Ap>taB£? [xsv auT 6 )(Q' 0 V£^ xod ""Aj^aiou xai ot |xsv 6 tu 6

SAwptSWV £X (JCpSTSpai; aV£(7TY](7aV, OU [X£VirOl Il£^07U0VV'lQC’0tJ y£ £?£)^WpY)(7aV,

a};}^a £x[3aX6vT£^ ’lwva^ V£[xovTai tov AiyiaXov t 6 ap)(aTov, vuv ^£ dcTuo twv
’A)( aiwv ToUTcov xa7^o!j[i£vov’ ol Be ’ApxaB£^ ^locTzkooGiy £? ap)(Yj^ xat 1^2

t6B£ 'T'^V IoCUTWV £)( 0VT£(^. xa B£ XoiTUa £7UY]}^uB(*)V Ig^TIV avS^pWTUWV. KoptvO^iot

[JL£V yap ol VUV V£(OTOCTOI Il£X07U0VVY](7ta)V £1(71, XOCl (jcpioriv, (xcp’ OO TY)V y^v

I0:uap(5t [3a(7i^£Ci)(g Ij^oogiv, zvaoGiv Itty) xat Biocxocria Tptwv Beovtoc £^ £[i£’

Apuo7U£? Be xal A(opt£i(;, oi [jl£v £X Ilapvacjotj, Aci)pi£T(; Be Ix Oity]^ Ic,

Il£Xo7u6vVY](76v £l(7LV (XCpty[l£VOl.

2. Tou? ’H9^£toD^ T(7 [X£v £X KaT^uBcovo? Biaj3£pY]x6i:a? yicCi AiTwXia^S


(Xl^Y]^. Ta Be £Tl mXoCt6T£pa £? aUTOU? TOI(xB£ £Upl(7XOV. [3a(7tl£U(7at

Tit.^ HXiaxwv A codd. edd. ('HXiaxwv 8. Kop(v9'ioi Sch, KopwS'i(»)v edd. codd., v.
Lab, Lb Pc, ’HXiaxa A Pa, Ilauaaviou comm. 9. acpmw a^Trou 019 ’
oZ ttiv y^v Vb,
IndtSoc ri^iaxwv 7i:pwirov’ ;r£[X7n:o? Ag a'L)'[TOu expunct., ff
9 taiv a5i:ou ttiv y*^v Pd.
Pd), cf. Steph. B. s. v. "HXii;, ’HXaaxwv D. 10. £ixoai codd. edd. ante D, cixoaiv D Sch
1. TiXeiou? Ag. 3. Y£VVY] Vb, 4. oix£~ La Vab Pd, in hoc v expunct. — §£ ovva M
et compendium £~v, quod
supra vers. per R Pa. 11. £x Tou n. S. — Ilapvaaaou edd.
postea expunctum est, Vb. post Il£Xo- — ante SW, D Pac M R Vn, Ilapvaaou SW Sch
TTOvvYiaov colon aut punctum ponunt Pcd M AgPdVbLabFa, £v Trapvaaw Va. — Ix
AgLabVnVaFa, virgulam edd. ante B; yrji; oi Il£).07Covviqaou (tcs^^ottovi^gou Lb)
omnem omittunt interpunctionem Pa Vb AXKF codd. (ot Ag Vab Pacd R Vn Fa,
edd. rell., cf. I 21,5 Trpoc oSv ttjv (5t7ropiav oT La, oiTYic Lb), Ix ir% 0’(ty)? I? Il£>.07r6v-
irauTY)v £|£T5priva{ crcpiaiv ItzX p.£v ttoT? 86paaiv vYjaov cett. edd. ex emend. Camerarii, quam
xtI. 5. p.£VTT 0 i y£ IIsX. y£ A X K Vb Pa, Sylb. cl. Strab. IX 427 et Palmer. M3.
u.£VT 0 i ysXoTOvviqaou R, in marg. 7T£ additur, commendant. 13. 81, quod habent inter

y£ prius delevit F, abest a codd. edd. rell. zohq et ’HX£iouc edd. Vb Pac R (hic sup.
— TZzloTzovTiaoui; Lb. ia^aXkovzzq Ag Vb cum Sch Va Vn Lab M Pd Ag Fa
lin.) omisi,

Pad, in hoc ait. 1 expunct., £xpdt).ovT:£? La. novam incipit Pausanias narrationem, cf. ex.

7. TOUTOV codd., in La R corr. in votjttoov. gr. IV 30 init. 14. £ty) Ag, zzi cett. codd.,
13*
196 HA1AK12N A.

TUpWTOV £V >.£YO'J'TlV 'AeO^^.IOV, TUaTBoC B'£ aUTOV Aio? T£ £ivai

xai lIpo)TOY£V£ia? tYj? A£OxaXio)vo?, ’A£0Aioo ’Ev^o[j.io)va ’'(zyzGb'oa.

4to'jtou toO ’EvBo|j.io)vo? -£XY]vrjV cpadv £pa(jD*Y]vai, xai w? 0'’JYaT£p£? aoTio

YSVOIVTO £X TYj? 0'£OtJ :T£VTT^ZOVTa. 01 Be Sy] |J.aX>;6v Tl ZV/Jj^OL >.£YOVT£?

’EvSo[jLio)vi XafiovTi ’A<TT£poBtav Y^'^aTxa, oi Be tt^v Mtojvoo toD ’A ij.cpixTu 6 vo ?5

XpO[xiav, aXXoi ^e r::£pi7: 7rrjV T*r)v ’ApxaBo?, Ysv£'rO'ai oov (pa^riv aoTw
llaiova xai ’E::£i 6 v te xai A?t(i)X 6 v xai O-jY^TEpa et:’ aoToT? Eopox’j5av.

3. ''EO'Y)xe Be xai sv 'OXoixTTia Bpoixoo toT? TraiTiv ocYoiva ’EvB'j[xuov uzzp

v7,? ap/;7,?, xai evixYjTe xai et/e t-^v pa^dsiav ’Et:£i 6?, xai 'FLteioi ::poiTov

5 TOTE wv Tjp/Ev (ovoixdcTO^rjTav. Tojv Se aSEXcpoiv oi tov p.sv xaTa[X£Tvai lO

cpaTiv auTOo, llaiova Se a/&'6tx£vov ttj y^TT-f, '^-jy^^'' zoppo)7ciczo). xai ty;v

uTTEp ’A?iotJ TUOTajjLOo /wp^tv a::’ aoToo llaioviav ovo[j.aTO'T(Vai. 4. Ta Se £?


TT(V 'EvSoixuovo? teXeotTjV 00 xxTa Ta aoTa "I Ipax^EoiTat te ol ::p6? .MiX/tco

xai MIT^eToi 7.EY00TIV, aXXa MlXsToi *ixev a7:o'’^aivo’jTiv ’EvSoixto)vo? [xv/tj.a,

Mlpax^EoiTai Se i' Aoctixov tS opo? a;:o/(op/Tat cpaTiv aoTov, *** ixooti, 15

()xai aSoTOv 'EvS’j[xui)v6? £ttiv Iv t(T> iVaT|j.t.). ’Et:£ 1 (o Se ’Ava?ipoY)v

Tr,v Ivopcovoo D*OYXTT|p [J.EV 'Tpixtva, JapTEv Se oox eysveto aoToi yz^^o'.

5. xat tocSe aX^.a Tov£j3y) xaT 'Eteiov padi^EOOVTa. (J2v6[j.ao? 6 ’AX?t(ovo?,

''Apso)? Se xaD‘a TOivjTai te iTTEcpT^txiTav xai T(7>v toXXwv ettiv e? aoTov

XoYO?, GOTO? SovaTTEOfov TEpi TY,v lliTatav xaXoo[X£v/v 6 OJvoixao? £T:a’jO^/) ‘20

Pd r, sup. i, — (o; (e; supra vcrs.) a-j-rou; aoTSv lAOOT.xai ^Sutov Ped Ag Lab Vn (iW-
La. .*{. (I); om. M \'a. 4. yc^oiTO La. r», TO’j Pd), auTOv |iouji' xai (58 utov M R, ixouai

oiTtovou, expuncto o, Vh. — aa^ixrjwvo; expunct. in R, lacunam ante ixou^i indicant


Aef Pd. ti. UTTEpiTTTTOV La. 7. ETTEIOV. al S\V D Sch, quam S\V sic fere expleri iubent*.

super E, M, ettiov Vb, p. corr. ex alm . — xai T'.|XT|v auTw vEfxouji, in praef. vol. I

^oyaTEpav \'a. — Eopuxoifiav codd. (Eupu- p. XLIII hunc in modum restaurabant lo-
xoT8av M), EupuxuSav edd., EOpuTTjXTjV hic cum: Evl^a 8t) aXXa te yipoi oi zpoaoixouvTE;

ct § 8 G. Ilermannus de iteratis apud Iloni. 5 te d‘Ef7> auTw v£[xouai, Kays. Z. f. A. 1848


p. 15, quod probat Gurlitt Cb. Paus. p. p. 1087 xai a 9 av'.(iST;vai EVTau^a' oi 8e
417, ’Epixu5r]v Schneidew. Gbtt. Gei. Anz. Tifxoi; auTy w; I>E(J5 a::ov£|xouai, simplicius
1853 p. 604, at EopuxufiEiov est etiam apud quam felicius Creuzer coni. 9 aaiv aijTOv
Strab. VIII 346. 8. 8p6[AOu om. M Va. — [xouaixwTEpov, xai 58 utov, cf. Walz apud
Tou, sup. lin. oT;, M. I). etttioi tote j:pfi)TOv S\V vol. III p. XII. 17. KopwvotJ edd. ante
Va. 10. a8£X9(5v AitwXov plv xaTa|x. C S, M Lab Vb R Pacd Ag, KopwvotI Va, acuto
Va. 11. t,tti^ edd. ante S, R Pa, vixt) T(Ttt„ a secunda manu add., Kopwvou cett. edd. —
vixr, expunct., Vb, cett. edd. Va M SpjEv, p sup. a, M. 18. xaTot 8e axXa Va.
PedAgLab, zarrt^ Vn. V>, ' B D Sch — ’AX£^'wvo; Loeschenis, dX^iovo; M Vab
codd., ’A|iou cett. edd. 13. tt,v 5’jfjiiwvoc PadAgV^nLab, axE^vof RPe, 'AXgiwvo;
Lb Vn. — :^paxX£iC>Tai Pa. 14. psv XEyou- edd. 10. £;;£ 9 f([xr, 3 av Vb et omisso prae-
<Kv cv8. Pa R, ad marg. yp- 09 a(vouJiv.
tt 7C cedente TE Va. — ek’ auTOv Pc. 20. maaTav
15. a^TOv' xai 58 utcv Vab Pa edd. ante S\V, M, TTiajaiav Ag, :?jaai'av hic et aliquot
V 1,3-10. 197

apX% Bia[3avT0? IIsXotuo? vauciv Ix ^AgIgo;. IIsT.©^ Bs aTuoO^avovxo^ 7

Oivo[xaou TYjv i7£ IIiG-aiav so^s xai ’0);U[JL7uiav, a7UOT£|x6 ^£VO(; ’Etu£iol)

)^a)pa^ 6[xopov o5(7av IIiGaLa. 'Ep[xou t£ £v 11£}^07uovvy](7co vaov IBpu^acrBat.

xai 0'ucrai tw 8'£c5 Tl€ko7:ai £X£yov ol ’H7.£Toi TupwTOv, a7uoTp£7u6[JL£vov to

5 £7Ul tS MupTlXoU O^aVOCTO) [lY]Vl[Xa £X TOO B'£0U.

6. AiT(o7.W Be [X£Ta ’Ex£l6v [3a(7l7.£U(7aVTL (7UV£TU£(7£V £X Il£X07U0VVY)(70U 8

(p©y£Tv, OTt auTov ot ''AtuiBo^ :raTB£? £cp’ ai[iaTt axoudiw Bixy]v £l7;ov’ “^At^iv

yap Tov ’Ia(70vo? Ix IIa};lavTtou tou ’ApxaBwv (X7U£XT£iv£v AitwXo? hzz\6L(jOLc,

t6 ap[j,a T£0'£VTwv l%i ’A^ocvl aO^Xwv. (xtuo [X£v AitwIou tou ’EvBu[xicovo^

10 01 7U£pt TOV ’A)T£7;W0V 0?X0UVT£^ £x};Y]D’Y)(7aV, (pUyOVTO^ £? TaOTY]V TTjV ^7U£lpOV'


T^v Bl ’Etu£i5)v £(7/£v «py^v ’HX£To<; EupoxoBa^ t£ t9]? ’EvBo[xicovo? xai,

OTO) TUiOTOc, TuaTpo^ wv IIoG’£tBfijvo?. xai t 6 ovo[xa 01 avQ‘p(o:uoi t6 vov avTi

’E:u£lwv aTuo iroo ’HX£iou [j-£Tap£p7;Y)xa(7iv.

7. ’HX£iou Be Aoy£a?‘ ol Be a7uo(7£[J.vovovT£? Ta e? aoTOv, 7rapa-9

iSTpE^avTE^ “Tou ’Hl£tou t 6 ovo[xa, "HXlou cpaoiv Auysav mTBa Etvat. tootco

(3ou? Tw Aoysa xai akoXia ToaauTa EysvEiro w? xai /wpa? aoTw xa


7uo>.Xa y]By) Biax£>.£Tv apya ovTa 6 tu6 twv [3o(7XY][xdT(j)v ty]? xoTupoo. ^Hpax7.£a

OOV, EITE ETUl [XOlpOC ’H>.£la? EITE Icp’ OTW By) Xai d>;lw [Xl(78'W, TUElD^El

01 xaS‘Y]pai 'ff]^ xoTupoo ty]v y^v. xai 6 (xev xai touto s^EiypdaaTO £XTp£cj>a?10

20TOO My)vioo t 6 p£U[xa i<; ty)v xoTUpov* Auysa(; Bs, oti tw 'Hpax7\.£‘i (jocpta

tuTwEOv xai ou oov tuovw t 6 spyov ^vu(7to, aoTO? te aTuoBoOvai oi tov [j.i<78‘6v

aTCYj^loo, xai twv TualBwv twv dpdsvwv tov xpEd^OTEpov ^ulsa s^s^aT^EV

versibus post Vb, Tuavaiav Lb. 1. vauaiv o3v edd. ante B, M, oSv om. cett. edd. codd.
scripsi, 8 ialu£i Lab M Pacd Ag Fa R Vn, ad — ev 8 u[jLiovos Lb Vn. 10. 9 uy 6 vTeig Pd.
marg. Pa R yp, tou AuSou, idem in La sup. 11 . eTieiwva eoyev Pd. — (sic) et mox
vers. a secunda manu addit., tou Au8ou, iqXiou Vb, rjXio? Pa, ad marg. 12.
Vab edd., AIAAITEI, quod sensu caret, ex oau M Va R, in hoc z sup. a. — oi vuv Ag.
NAlfSI ortum est, cf. ex. gr. I 4,5. 9,7. 13. tqXiou Pa. 14. TQleiou hic et postea Vb R,
37,5. II 33,4. III 9,1. IV 34,10. VII 6 8 ,
. in hoc corr. — 6t 7toaep,vuovTe? La. — napa-
X 1,1. 2,7. — ex, om. Lb. 3. op-^ipov Va. TpicJjavvec Ag Pd. 15. ‘Hleiou pro 'HXiou
— Tuaaaia Ag, Treiaaia Vb. — vao? M. MVbLaPd. — a^yeiav Va, ai^yaiav R, e

4. male ante uptoxov distinguit X. — tw sup. ai. 16. aOTwXia Va Pa, aiuwleta Vb.
em M Lb Vb Vn R Pa. 5. p.Y)vu[jLa, i sup. u, 17. 8 iaveleT Pd. 18. 8 e pro oSv Va. —
Vb, p.TQvi(i.a, u super i, M. 6. aiireTov M, |jL 0~pa M. — xai ante allw om. Va C S.

akeiov Vb. — auvercaiaev M Vab Pa. — ex 20. Mivuyfiou edd. ante C, S, Mriviou cett.

TceloTiovviq omissa terminat. La. 7. 8 ixt) edd. edd. codd., IlYjveiou Pouillon Bobl. Recher-
ante B, La, 8 ixyjv cett. edd. codd. — pro ches geogr. sur les mines de la Morde p.
eTXov aptius esse ^touv, recte dicunt SW, 121, „Ai 68 wpos ny^veiov ttov Tiovap-ov xaleT
cf. cap. 2,2. VIII 34,4. — aimv Lab M Vab. xai Xgo)<; (3eXviov.“ Palmer. MS. 21. tov
8. laawvo? M Va Pc. 9. d^avia Vb Pa, |juaQ' 0 v tioioTto om. R (in hoc addit, ad
c?avi VnR, dt^avia marg. R. — Sltzo p-ev marg.) VnLbM, sed ante 7ipo? habent to.
198 HAIAKQN A.

avTSLTuovTa wc Bixaia tuoioT Tupo? av^pa suspysTYjV. auToc Bs toc ts ^XKol

7:aps(JX£tja^£TO w? tov 'HpaxX£a a[X’jvo'j[j.£VG;, *?iv sxi T-r^v (7,i:paT£GY]Tat,

11 xal TOtjc TtaTBa; 'zobc, ’'AxT 0 p 05 xal ’A[xapL»Y>t£a zTrr^ydyEzo Ic, (pi7iav. 8.

Hv B£ 6 ’Ap.apGY-^s’J 5 a).7.o)5 [X£v aYaO’6? I? tov t:g7.£ixgv, g ^£ gi 7uaTy;p

IIuTTiG? 0£(7(jaXG? Ta avojQ'£v 7]v xal I; T-rjv 'H7.£tav acpix£TG Ix 0£crG'a7a«c. 5

’A[xapGY>^sT [JL£v By] xal ap/?]? £v ’H7.£ia [X£T£Bo)X£v g A^jy£cc(;' ''AxTopi Be

xai tgT; Tuatd £::t/^(op!.Gv, fiCcmXzio^c t£ [jxttjV o-(pic>iv. ’'AxTO)p

yap xaTpo? [;.£V <l> 6 pjjavTG? y]v tgU Aa::{ 6 'GG, [rr,TpG? B'£ 'rppivTj^ ttj?

’Et:£igu' xat wxi'7£v a::’ a’jTYj^ ''AxTO)p 7:67.17 'Vpijivav Iv ’H7.£ta.

II. To) Be 'Hpax7.£t zpoq tgv A^yiav t:g7.£ij-ggvti ggBev 6 /:rjpy£V 10

a::oB£txvG(7 d'ai 7.a[j,T:pGv’ 6ct£ yap xai tg7.ixt, xai Ta~^ Y,7.ixiai^ tgg ''A xTGpG^

Twv 7:aiBfov ax[j.a^GVT(ov, lTp£::£TG ut:’ auToiv a£i tg <7U[j-[j.a/ixGv tgu


'1 lpax7.£GUc, £? G (j-GvBa^ KGpivD-icov £T:ayy£i7.avTO)v xai O'£ 0)p 6iv

£^ "wGv aycova £p/G[jivtov twv utoiv tgu ''AxTGpGc a::£XT£iv£ ^cpac 7.G/T^(7a? 6

"IIpaxXTj^ Iv K7.£covaTc. 2. ’AcpavGu? Be gvtg? tgu EipyacpivGU tgv cpuvGV 15

2 ^(x7.ia‘Ta etgieTtg Yj MG7ivY, ttguByjV twv ^aiBiov tgv auTG/Eipa I^EupETv.

B'e £[JLaO'£v, ^'/TayJ^a gi ^HIeTgi Bixa; tgu o6vgu Tapa 'ApyEioiv (xtYjTguv*

TYjVixauTa yap etu/ev "llpax7.Yj; h Tipuvb*! g?xwv. \kr^ BiBgvtcov Be goigi

Bixa? Twv ’Apy£io)v, gi Be BEUTEpa evexeivtg KGpivB^Gi?, exttgvBgv t6


’ApyG7.ix6v xav tgu aywvG? yEvsdD-ai tgu ^(tD-ixixgu. 3. 6)^ Bs Y,p.apTavGV 20

xai TGUTou, MoXivYjV O^ETv^ai cpaa^iv Iti tgi? Tu7iTaic xaTcicpac, YjV '*l(78'pitov

|iY) [hs^coTiv £ipy£TB’ai. ou7.aoT(7GU'7i Be ty,? MG7ivY,? xai e? tgBe eti t(x?

xaTapac, xai 0(7Gi Ta G-(o[j-aTa ao-xGutriv ’H7 .eiojv gu Tcpidiv Iq tgv ayoiva

1. TTOioiTO codd. (in La ; super to) edd. D, voluit Emper., Molivrj Pcd M Lab \’^n R
ante D, tzoieTto Pa Vab, „quidni toioT?“ B, (in hoc 0 super iv) et sic constanter, B SW
recepp. D Sch, cf. I 7,1. 42,6. IV 21,12. — Sch, polr^vr, Ag, in sequentibus poXivr,v et
auTo; TE TOt aXXa edd. ante SW codd., auTo; poXivr,^ A, |jLol(vT,v et [jLOAiovr,? Va Pa, hic p.

8e TOt TE alXa e B coniectura SW D Sch. corr. ex poXivr,?, poXuvYii;, i sup. u, \T). —


2. ^ Va. 3. apap’JY>t£a sequitur in La arcouSTiv om. Vb. 17. £[xa^ov Pd, idem
apuvoupsvo; t) etci tt,v ?jXiv aTpaTEUETat, sed Amas, legisse videtur. — ft 7:fjS' 0 uv Ag,
expuncta. — dpapuyyEa Vb. 4. oi 8e ot Touv ToSv 'Apysiwv om. MVa. 10.
Lb. — jiuTTto; Va. a. 6 bEjaaXo? M Va £V£y.£ivT0, uTio KopivS'itov coni. C, in notis

Lb Vn Pa. (>. p.ETa5(ox.Ev, e super a, La. — KopivMoi? adoptat ai t oi 8 e dv£X£ivT 0 (sic)

8e om. Va. 7. [^ajtlEu: Lb. 8. laTid-iou uTO Kopivb-iwv legendum censet, £V£>t£ivT 0

upjjivr,? Ag. 0. wxr,cEv AXK Vab Pa R, KopivI^iwv codd. edd. ante S, Koptvb-ioic

wxtOEv cett. edd. M Pcd Ag Lab Amas. — Amas., probavit Goldh., cett. edd. 21. x.ai

£7i’ a^T^5 Vb. TOUTO Pd. 22. S'£XrjC7waiv Vb Pa edd. ante


12. £Tp£7T£9*’ edd. ante SW Sch, £Tp£- SW, S'£Xwaiv SW D Sch codd. cett., r^a sup.

07£T0 cett. edd. codd. — ai£i La Pc. 14. tt,v Itd R. 23. dtouoivax (pro aoxouaiv) A lite-

pro Tov Pa. 15. KXaiwvaTc Ag Pd. — ov rarum transpositione ortum. — o6? pro 0 'j

Tou M. 16. Moltovy, Vab Pa edd. ante B, Lb \l3 M R Pa, ad marg. o6 aXXw? R Pa, ou
V 1,10—2,5. 199

s(7 sX 9's‘iv xocQ^samrixs tov ''IcjQ^^j.txov. 4. Aiacpopot Bs tw sipvjpisvw Buo si(jiv3

^Woi Xoyoi. "TOOTwv Bs 6 |xsv Ku^sXov tov TupavvYjcravTa KopLv9't(ov (prjdiv

aYa).[jLa avaO^sTvai tw Ai\ )(pu(70uv ’0Xu[X7uiav, 7upoa7T98'av6vTO^ Bs toO

Ku^sXol» Tuptv Itui 'Tw avaS^vipLaTt t6 6 vo[xa lTzi‘^^6i,<\^oa t 6 a 6 T 0 u, to 6 ^ Koptv-


6 8'lou^ :uapa "“Hlstcav aksTv Bouvai acpiaiv s:riYpa^at BY)p. 0 (7 ia -ryiv ttoXiv stui

Tw avaS^YjixaTL, o5 TU)( 6 vTa? Bl opY^ irs I? to 5(; ’HXs{ou? )^pYjo-B'at. xai

7upO£i7U£Tv ( 7 cpi(7 Lv ’I(t6'[xi&)v £ipY£<jB'at. av o3v Koj^ivO^ioi? auTot? tou

dcYwvo? [X£T^v Tou £v ’0Xu[X7i:ia, zl By) ocxovTai^ y^ ’HX£iou? dcTCO twv 1(T8'p.i(ov

£ipYOv; 6 B£ £T£po? £/£t Twv 'koycdw HpoXaw mTBa<; 3tvBp\ Tuapo: ’HX£toi^4

ioBoyi[X(o xoci auTou AuatTUTuv] Oi>.avB' 0 v ncd Aap.7U 0v yzviGboiC

'ZOUTOU^ ilii Tov (XY^va £>. 8 ' 6 vTa? tc5v ^laO^pLitov, TuaYxpatiacovTa £v Tuatci,

Tov Bfi auTwv 7:a^ai(70VT(x, 6 tu 6 tSv avTaYwvtcrrwv Ttpiv y] tov ocy^voc

£<7£7.B'£Tv dcTuoTuviY^voa (Tcpa(; Y] Xwat aXX(o tw TpoTuw Bia)(pYi(7D'^vai‘ xai ootw -

Ta<; i%\ toXq ’HX£ioi<;, y]v ’Ig‘Q'[xicov [x9) £x 6 vt£? £tpYwvTat, Au<yi7U7UY]? apa?
15 stvai. A£ixvuTai B£ xai 6 B£ £5y]9'Y]^ 6 loyo^. Ti[j.o)vt
y^P ^vBpt ’HX£i(o 5
yzy6vo:(ji 7 U£VTa 6'>.oo vTxat tc5v Iv ''EXT.y](71v (xywvojv (tc>.y]v too ’I(79'[iiitoo

TOCVTWv), xai 01 xai £ 2 x(0 V I(7TIV £V ’OXo{X7CL(5C xat sXsYS^tOV (7T£^aV0US

6 tu 6(700:; av£i7.£T 0 6 Tt[xci)v Xeyov, xai By] xai aiTtav Bt’ '^VTiva ’IitQ'[xix^(;
'

00 [X£T£(7TIV aOTW VLXY)^* Xai £)(£l Ta £? TOOTO TO £X£YS10V* -

om. Va, 1. £XB'£~v Vb. — tov om, AX 8. anovTa? t£ Va. 9. tcSv 'Xoyov, ci sup,

K F S M Vab Lb Pa R Vn, est in cett. edd. lin,, Vb. — 7ipop.dcw M Lb R Vn, in R 1 sup.
Pcd La Ag, uncis inclusum editioni C inse- PL. 11. TOV }X£v ante 7tay>ip. inserunt Goldh.
ruit Coraes, articulum necessarium esse iu- C SW, vide vol. I ad p. 75,13. — Tcay-

dicat etiam S. — twv £iprj|jL£V(Ov edd. ante xpaTi4(J0VTa CB SW D Sch, TCttyxpaTirftaovTac

SW codd., Tw £ipYi[ji.£v^ La SW D Sch, ut FS e coni. K, ttayxpaTias ivTa^ A X K codd.


solet Paus , cf. V 21,9. X 6,3. 33,8. — (TcayxpaTE^a? Pd), Sylb. maluit TcayjtpatiaaT&c

£ial Icyoi A X K F, dalw ^loyoi 1. Smin. Va ovTa?. 12. a^TOv AXKFS Vab Pa R Lb,
MR (oyoi exp. et oi sup. vers. R), probante auTwv cett. edd. codd., coniecit K, probante
Schaef. ad Dionys. de Comp. p. 180, £iaiv F. — TcaXaiaavta Va, TtalaiaovTa? AXKF
^Xoi Xoyoi cett. edd. codd. 2* toutou Vb. S, TraXaiTOVTa cett. edd. codd. 13. 119'eTv
— cpaciv M Va Lb, Pa p. corr. 3. dtvaO^vai Vb Pd.— cpadiv SW, orcpSc edd. cett. codd.
Vb Lab Pa Vn. 4. . >tuijj£Xlou Va. — to — Ty A X K, Ty cett., voluit Sylb. — Sia-

ovojjia dvaS'Y)|jiaT'. in ipso sermone om. y^prja^ai M, SiaypY]S^vai A X K F, Siay^pY)-

Va, margini superiori adscripta sunt cum a5'9jvat. cett. edd. codd. 14. TCTtY)? dpolc

nota: X£itoi. — a^iTOu M Vab (-0 Pac Vn La, y£yovac7i ad marg. habet La. 15. r{ki(p

a^TOu TO Ag. 5. §£ (j(piaiv edd. ante S Pa Vab La. 16. £v om. Va La Pd. — itXr|v T0t>

M Ag, 8iq acpiaiv CB e coni, Sylb., Se uncis ’laS'p.ixoij TidtvTWV add. E. Preuner coli. VI
inclusit S, idem sentiens cum F, qui Si 16,2, V. Th. Preger Inscr. gr. metr. p. 106.
deletum vult, et C in notis, omitt. SW D 17. T£ om. Va. 18. Xsytov M Vab Lb Pcd
Sch cum Lab Pcd. — - ty)v om. Va. 7. oZv Vn R, in hoc 0 sup. (o, X£yov edd. Ag La
om. B cum Pc, est in cett. edd. codd.
200 HAIAKQN A.

Hi(yucpiav [loXsTv yb'6'j^ sxco^wuev avspa vsr/tY)

apicpi MoXioviBav ouXo[jl£v(o O^avdcirw.

TaBs [JLSV y][jlTv to^outov s^YjxacjQ^a).

III. 'Hpa)c>.Yj(; Bs sTXsv ucjxspov xai sTTopD^asv (TTpaTiav xapdc

T£ ’ApY£iwv xai £X 0 Y)Po)V aO‘poi(7 a? xai ’ApxaBa?. 7]p.uvav xa\ 5

ol £X IIu>.ou TOt> £V ’H>^£ia xal ol niaaToi. xai tou? [j.£v £Ti[xtopT^(jaTo

aUTTWV 6 *'HpaX>.Yj?* TY)? B'£ £TUI TOU? Ill(7atOD^ Gpazzux^ a^TOV jrpY](7[J.6?

*
S7C£(J)(£V £X A£X(pwV £y(OV OUTO)

Harpi [i.£>.£i IIi(7Y)^, IIuB*©!^*; B’ £[;.ot £v yodcXoKJi.

TOGtO [JL£V By) (7C0TY]pia IIt(7aiOl? t6 (J.aVT£!J[Xa £y£V£TO. 2. Ou>v£t ^£ 6 10

'HpaxXyj? TT^v t£ /wpav (5ctu£Bo)X£ t?]v ’H>.£iav xat TaX>.a, aiBoT tol> OuXew^
[xaXXov Yj atjTO? exolktiwc, toc t£ al/jiaXcoTa £(piY](7iv £/£iv a-jTw xai Auy£av

2 [JLY) 67UO(jy£Tv ^ixy)v. 3. Tc5v Be ’HX£ 1 (ov at Yuvatx£?, oct£ twv £v YjXtxta

(7cpt(7iv Y)pY)[xco|X£VY)^ ycopa^, £u^a(7Q'at ^AQ^Yjva X£YOVTat xuYjaat

TcapauTixa, £::£iBav pyS'co(7i toXq dcvBpa'7t' xat y] T£ £u/y] ccpiaiv £T£X£(jQ^, 15

xat ’A&^va? bpov £::txXY](7tv MYjTpo^ tBpj(7avT0. 67U£prj(70'£VT£? a[xcp6T£poi

|jLt5£t xai at ot avBp£C, £vQ'a Guwzyi^ovzo aXkrikov; TupwTov,

ccuTo T£ t 6 ywptov BaB6 dvopia^otjdt xat ::oTa[x6v tov p£OVTa IvxaGd^a uBwp
BaBO £7ut/(opt(p cpwv^.

Pa. 1. fxoXoyeTv La, — /S> 6 va, a expunct., £v udXoisi Pd, EvudXoiai Fa, EYyudXotai Vn
Pa R. — vixT, AXKF codd., veiy.T, cett. M R, oiai expunct. et u|ov supr. vers. in R,
edd. ex em. Sylb. 2. oOXopevtov S SW D e £v yudXoio A X K F, quod Sylb. et K emen-
coni. Goldh., quam probat Schneider lex., dare voluerunt 1 'jTudXoio, £v yudXoiai in con-
ouXopIvQ cett. edd. codd. 3. ToaouTO Ag vallibus coni. F, habet C, cf. riub'wvO(; £v
Va Lab Vn, xoaouTto Pc, ToaouTOv edd. codd. YudXoi? Pind. P. 8 66 , . Hymn. in Apoll. 396.
cett. — e|£Taa^w Vab Pa M edd. ante S, Hes. Th. 499, EYY^dXiSEv e coni. Hermanni
defendit K, e|r,Tdca9'w correxit Sylb., TdSe cett. edd. 10. 9 i>.£T La Ag Pd et postea
e|t)Tdab>w B Sch ad cap. 3 referunt. cpuEwc Ag, 9 uXeuc Vn Pa r, in marg. R
<puA£co?. — 6 om. La Pc. 11. 'fdipa. Pa.
5. ^ApxaSia; vult Porson. — 7^ 8 e xai — d 7t£ 8 (ox£ malint B Sch, cf. I 25,8. II 8,3.

Ag terminatione verbi fine paginae omissa. IV 26,6, EVE 8 WXE A X K F, dv£ 8 wx£ cett. edd.
— xal ante ’HX£ioi; deleri iubet Herw. 6. codd. — riXcTav M, 'HXaiav A X K, correxit

ETip.(opTQaaiTO Pd. 7. 6 om. Va. — viaaiouc M Sylb. — vdXXa C S D, vd dXXa Vb, t’ olIIol

Vn, vTjaaiouc Lb Pad Vb R, tu sup. vr) Pa, M. 12. post Exouauo; Sch pro maiore di-
ad marg. Tuaaiouc R.— atpauac A stinctione posuit miniman . — ante aiYp-dXwTtt
codd. (arpaud; Pcd). — aOTwv, super 0 o), omisi yap cum Pa R Vab M edd. praeter B
Vb. 9. p£V£i Vb. — nuBx)uc AXKFC SVV D, est in cett. codd. (etiam in La), sed
codd., IIuS'(b e coni. G. Hermanni cett. edd., multis locis librarii, ut sensui tamquam labo-
Ilud-ouv coni. B., 8’ epoi B D Sch Ag, 8e poi ranti medelam afferrent, ydp falso addide-
edd. rell. codd. {8e poi La). — EYyudXuSov runt, cf. ex. gr. VIII 23,4, ubi MEVEXaov yap
Va, £YYudXu|av Vb, EyyudXulEv, 0 sup. £, Pa, est in 11. — £cpir;a'.v praefert C in notis, est

ev .
.
YudXoiui La (litera u erasa videtur) et in Pacd Ag M Va Vn Fa Lab R, in Pa R d
sine rasura Lb, EvuaXwai Pc, EvuaAoTaiv Ag, sup. £, scripsit Sch, dcpiTjaiv Vb cett. edd.
V 2, 5-3, 6. 201

4 . Bs, Toc £V xaT£(7T/](7aT0, auO^L? £? AoL>>.l}(lOV 3

onzojoipriGoc^zoQ ,
A6y£av [X£v t6 £TC£Xa(3£ TUpOYjxovToc £^ Y^P°^?5

j3a(7tT;£iav tyjv ’H>.£ict)v ^ Ay(x,Gb'ivr\^ £(7)(£v 6 A5y£0u xai ’A[xcpt[xa)(6? t£

xat 0dc};7cto?‘ ’'AxTopo? yap toT? Tuaicjiv aB£Xcpa(; £<7aYayo[JL£voi^ BiBu[JLa? I?

5T0V oTxOV, A£^a[X£VOU ^QXeVY] (3aQTlX£U0VT0^, TW [X£V £X

0Y)pOVtXY]? ’A[J-Cpi[JLa)(0(;, EupUTW ^£ £X 0Y]paiCp6v‘/]? £Y£YOV£t 0a}l7UtO?. ou4


[JLy]V OuB£ ’A[XapUY>t£^? o5t£ aUTO^ Bl£[X£lV£V lBlO)T£U(OV o5t£ AuOpY)^ 6

’A[JiapuY^£W(;. a By) xai ‘'0[XY)po? 'K(x,pzhr\kMGzy £v xairaloYw twv ’HX£ICi)v,

Tov [i£V (jupiTuavTa a5Twv (jtoXov TuotYjcja? T£<7(7apaxovTa £lvat. v£0)v, toutwv

10 ^£ T(x? Y][xi(j£ia(; 6x6 ’A[X(pi[xa)^(p zz^uocibca xai 0aXxCw, twv Xoixwv


£1X0(71, ^£xa [X£v vaudi Au6pY)v Tov ’Ap.apuY^s(o^ Y]YsT(78’at, Toaauxai? ^£

£T£pai^ IIo};65£vov tov ’AYa(78'£voo^. IIoXo^^vw ^£ avoccjtoD^lvTi, £x Tpoia?

£Ysv£TO uio? ’A[X(pi[xa)(o?* t6 Be 6vo[xa tw xociBi £8'£to 6 [Io>>65£vo? xaTtx

(piXtaV, £[Xo\ BoX£Tv, xpo^ ’A[X(pi[J-a)(OV tov KT£aTOU T£X£UTY](7aVTa £V ’IXlO)‘

i5’A[JL(pi[JLa)(00 ^£ ’HX£iO(; ‘
5. xa\ £Xi ’H^£loo (
3acri,X£6ovTO^ Iv ty]vl- 5

xauTa 6 AwpiEwv cttoXo? (j6v toT? ’Api(7TO[j-a)(ou xai(7tv y]0'poi^£To Ixi xa8'6Bcp

T^ £^ Il£Xox6vvYi(70v. yi^zzca Vz Toi^ Pa(7i7.£0(7iv aoTwv XoYtov t 6B£, Y]Y£p-ova

T^? xaQ‘6Boo xoi£T(j8'ai tov Tpi6cp8'aX[j-ov. axopoucji Be ocpKjtv 6 ti 6 )^pY)(7|x6^

£8'£>.01 (7UV£T0/^£V IT^aUVCOV CXVY]p “^[JLtOVOV, 6 Be £T£pO? Bl£(p8'apTO TW Y][XtOVW

20TWV 6cp8'a);[JLwv. Kp£(7cp6vTOU Be (7U[JL(ppovY](7avTO? £? TOUTOV TOV avBpoc 6

lypi t6 [jLavT£U[JLa, outw? (oxEtwcravTO auTOv oi AwpiEl?. 6 Be o^cpa? vaudv


EXeT^EOEV E^ Il£Xox6vVY)(70V XaTtSVai, pLYjBs (TTpaTW XE^W Bta TOU ’I(j6'p.OU

X£ipa(78'at. TfxuTcc te By] xapY)V£(7£ xat a[xa tov MoT^uxpiov sx Naux(xxTOO

1. (puXcu? Vn Lb M R Pa, (puliox; R in marg., ou sup. ( 0 , R. 11. vauffi Lab Pc Fa Ag SW


in Pa w? sup. n?. — 6ai(5t Pc. 3. PaaiXeiwv D, vauaiv rell. edd. Pad Va M. — AicSpr)

Vn. — yz pro T£ Lb. 4. MlGioq Ag. — edd. ante S, AuopYjv cett. edd. codd. —
etaaYop.£voi? Ag Va, eiaaYaYOfxevoic M Pd La. dpiapuYYSWC Va, d[JLapuYX>.£w? La. 12. etoi-
5. oTxov om. Pd. — 8£|ap.£vou codd. (in La paic Pd. 14. TOV EJtTEaTOU Ag, tov £>t TEaTOU

p. corr. vulg.). — ttou £V ’QX. coni. Sch in Pd. 15. ATo? et Aiou Buttmannus coli. cap.

praef., at cf. VI 17,9. 19,1. 21,1. VII 1,1. 4,1 ATo? o6x, £ot£. — £711 om. Ag, ei sup.
X 4,2. — ollvw Vb. — KT£dxq) |j.£v C i R. 17. T*^ codd. B SW D Sch, om. cett.

pro Ty [X£v, V. comm. vol. I p. 2,2. 6. edd. 19. e^eIei A X K F S Vb R Pa, eQ'£Xoi

0r)po8i>tYi(; Hermannus de Iter. p. 15. — cett. edd. codd. — tw om. Vb. 20. tou
0r,pacp6vY)i; A X K F B, 0yipai(p6vYi(; coni. B pro Twv idem. — tov om. Pa. 21. oStw
in Addend., scripsit Sch, b>Y)p£
9 (i!)vr)(; La Ag M. 22. [J.T
1
8e Vab Pad. — tou om. edd.
Pd, 0Yip£cp6vyis CS SW codd. cett., 0y)po- ante S, est in cett. edd. codd. 23. xopEu-
(povYis Sylb., rec. D. 7. etiJ,apuYY£vs Vb. — Ea^ai.^ — 8e 8tj AXKFS MVabLbVn
6 om. A X K F Vb Pa R M. 8. ivi xairdXoYW RPa, in hoc 8ri sup. lin ,
om. 8s Ag Pd,
La. 9. To [JLEv oujjix. La, ttwv |jl£v a. Pd. TE 8r) cett. edd. Pc La. — [jLolupiov Ag. —
10. d[ji.cpip,dxou, w sup. ou, Pa, d(jL
9 i[i,dx^(Oj vauaiv sx vauTraxTOu xpo? p.oluxpiov xaS-Tj-
202 H.^JAKQN A.

Tzlou^ xa0*Y]YYjG-aTO auToT;' oi Bs avTi to'jzod ty]v ’H}xiav y^v


<7L»V£D'£VT0 a'JTW Boj(7£lV. "O ^£ aVY]p Y]V 6 AllJ.OVO? ToD 06avTo^’
06a^ ^£ '7jV oOto? 6? xai toT? ’Ai:p£ojc :raidv ap/Y,v rrGYxa&'£TX£ t/]v

npLa[j.o’j. Y^'-'^^'’
06avTO? dtvY/wOUG-tv h AitwXov tov ’EvB’jijiwvo?.

^Hcrav ^£ oi 'Hpa/A£TBai Guyyzvziq xa\ a>Ao)^ tgT(; £v AiToiXia j3a<7iX£!j(7i, 5

xai aB£X'^ai 0oavTi tw ’AvBpai[xovoi^ xat.^TXXo) zm 'Hcax^Eou^ v;(7av at [j.Y)T£p£(;.

<7uv£::£7:TOJX£t ^£ Tto (p^yocBi I' AiToOia^ £tvat* Bt'7X£'jovTa


y^P 'fa<nv

aij.ap';r£'tv auTOv xat £i£pYa'7aG‘0‘at cpovov axoGGiov, tov B'£ a::oD'av6vTa 6::6 tou

BlG^XOG |tOv] a5£>/p6v £Tvat’TOU ’0''’j}.OU 0£piJ.tOV, 01 Be ''AX xt^OXOV TOV 2x07:101).

IV. A£y£Tai Be xat a)Ao £7:t tw ’0‘£’j).(i) '70tovB£, too^ ?:od'bcx,q lO

67:o7:T£’j'7£t£ T0’jc ’ Apt^TTOji-a/oo, [JLY, Tf,v ’H}v£tav T£ tBovT£c aya6'Y;v oocav xal

£(-£tpYao’[j.£VYiV Bta oox £0-£7.Y,'7O)0rtv £Tt aoTw BtBovat ty^v yYjV, xat

touB£ £tv£xa Bta tcov ’ApxaBcov xat o’j Bta ty,c ’H7.£tac toT? Ao)pt£o<7tv

B'£
YjYYjCaTO. ’( (j7:£'jr7avTt atxa/£t }.a[i£~v ^rr^v ’H}.£tcov ap/YjV ATo(^ oux

2 £lx£, ::p6x}.Y,'7tv Be £ 7:ot£TTO ij.Yj <7'^a; ::jcpa'7X£’jYi ty, ::ac7Y, BtaxtvB’jv£U(7at, 15

TTpOXptO-YjVat B'£ ao £XaT£pCOV 'jTpaTtOJTYjV £va £; Tf,V |J-a/Y|V* xat TUO)^

<7uviqp£'7£ TatiTa a[x'^OT£potr. ot B'£ £c to £pyov ::po':a/D'£VT£' A£Y|j.£v 6? tz

’1I}.£To; YjV tocoty,? xat ::apa Toiv AIto)}.o)v II’jpat/p.Y,c Gozvbovr^w B£BtBay[j.£vo^.

xpaTYj^TavTo; B'£ tou II’jpat/[JLO’j ty;/ t£ [iao‘tX£tav £0‘y£v ''O'u7.oc xat ’E7:£too?

Too; ap/ato'j; Ta ix£v a)Aa £ta'7£v £::t toT; aoTcov ij.£V£tv, <7’jvotxo’Jc Be (7cptG‘t20

yr^aaTO «'jtoT; cod. 1’hral. 1 . tjv Tp.siav codd., in R expunct., hic habet 3cXXw, 0 sup.
M Vn R Pa,
j

ad marg, tt,v R Pa, btr^^v^zz; |


(u. 11. tou; ’Ap. scripsi, tou ’.\p. edd.
auv Lb. 2. Soova». M Va, at 8 co 3 Eiv codd., cf. ex. gr. I 1,2. 4,7. 8,4. 17,6.
M ad marg. — oBXo; M. — 6 ante ATij-ovo;
|

' 18.1. 21,3. 22,6. 23,8. 26,4. 32,6. 38,3


om. edd. ante S\V codd., est in Va cett. 39.1. — T£ post aya^fjV transponendum

|

edd., cf. 0£|jL*,aTCx>.'?;; IloAiapyou I 37,1, |


videtur. 12. E^EpyaiJpevT.v Va. ^PxV»
’l[jL[ju4pa5oc E’J!jl 6 X::ou 1 38,3, M’o~y.ov <l>i).atoj expunct. et sup. lin. •j'9^v, R. 13. IvExa

j

y.cd 0£68o)pov TTf)/.£xX£0'j: X 38,6. 5. ol '

D Sch. 8ia cTvai apx. M, 8ia tou (ipx.

om. edd. ante C, Vb R, est in cett. edd. Pd, fort. tt;; scribendum. — twv dtpxti8wv xai
codd. 6. av8pi]jL(ovo: Vb.
— “"nXo) -ot» * IIp. ou in La post 0^ 8ia repetuntur, sed ex-
edd. ante S, Ag Pa, ®'nXo’j tot» '^IIp. S M puncta sunt. 14. i^Y^jdaiTO C. — ’HXe~o;
Va Vn Lab Pc (hic (jXou) Pd R, in hoc w ! pro ATo; coni. S et ante eum Simson Chron.
sup. ou, T,Xw Tot» f,p. Vb, "'TXXw -ro ^Hp. e a. m. 2901 (SW) et Valcken., redit nomen
— xai
|

coni. Cor. cett. edd., ediderat iam S in I

§ 2. 15. 8 e om. ^ a. a 9 a; M Vab.


Hellen, p. 124. 7. 9UYa8’ I5 La. 8. aOrov 16. TcpoxXrj^fjvai Vb. — dcii.9’ £x. Vb.
om. La. 0. Tov quod est ante cl8£X90v in — ETspwv M. — £i; M. 17. 7:porrax9'EvT£;
codd. edd. incl. Sch ut correcturam margini Amas. S SW D, TtpoaaTaxTSvTE; Va, super
adseriptam ad tou Ixottiou, quod cum Cor. OT punctum, -pooTaxTEVTs; Vb, R marg.,
D in Tov ZxoTOOu mutat, tou codd. edd. TzpoTax^-EvTE; cett. edd. codd., in Pa a sup.
cet*. — ’AXyi8oy.ov SW D, ’AXxi8ox.ov cett. OT. — Aey[J.£v6; te S. 18. TUjXaixpiT); a9£v-
— oxoTTou, i sup. vers., La. 86vr,; M. 19. 6|uXo; Pc. 20. toT; aijTwv

10. 8e om. A X K, est in cett. edd. Vb C, toT; auTwv Ag Pc (correct. in t9;;


V 3, 6-4,5. 203

TOtj? AiTwlou? avaBa(7[xw X^pa? i%ziGr\y(x,yz. xai Alto ts a7U£V£ip.s

t£ aXXoi? xaira Ta ap^aTa £cptjXa5£ Ta^ "ui[ia^ xai


Y£pa xai Y]p(o(Ti ttoi^

AuyEOc £? "uov IvayKJpvOv Iti xoci xp-a? auTw xoc8‘£(7TY]x6ira. Xi'^zT 0(,i 3

B£ xai Tou? av8*p(o7UOL>(^ £/w tcov x(op.c5v, ocroi oroQ 'Zziy^ouQ ou ttoXu

5 acp£(7TY]X£(7aV, X0CT£X8'£Tv £7U£l(7£V £(^ TToXlV, Xai 7uXx8'£l T£ OlXY]TOptOV

pxi^ova xai £uBaip.ov£(7T£pav 'zot, aXkcc a7u£cpT|V£ tt,v ^HXiv. 2,

^£ auTw xai £X A£Xtpwv xp'^i^H' 0?5


Il£XomBYiv £7uay£(78‘ai (TUvoixidTiqv’

’'05 dXo? B£ ^Y]TY)(7lV £7UOI£TtO ( 77U0L>B^, Xai ava^Y)TC0V £0p£V ^Aycopiov TOV

Aap-a(7io'j ToU ri£v8'i>.ou toD 0p£<7i:ou, xat auTOv T£ £? 'EXixy]? 'A^a^wv

10 xai (7UV Tw ’AYcopi(p p.oTpav Ttov 'Axociwv h'Kr\ydyz'zo ou tuoIXt^v. tw ^£ 4


’0^u)v(p IIi£piav pAv yuvaixi ovop.a £lvai Xiyouoi, 7U£pa ^£ toc £^ auTY]v

o5 p.VY]pwOV£(JOUC’lV. ’0^tjXoU ^£ y£V£(78'ai TUOlBa^ cpadiv AiTtoXov xoi Aociocv.

7ipo(X7i:o8'av6vTO? ^£ AiTtoXou, ^'aTiToutJiv auirov oi yov£l<; £V auT:^ 7uoiY](7ap.£voi

tuuXy] zb p-VY]p.a, Y]Tt(; £7u’ ’0Xup.7Uiav xai t 6 bpov ay£i tou Ai6^. 18‘oc^jxxv

^£ aUTOV OUTtO XaTa p.aVT£iaV, to^ p.TQT£ IxTO? Tu6X£CO^ P-TQT£ £Vt6?
15

y£voii:o 6 V£xp6?. £vayi^£i ^£ 6 ytjp.vaa-iapxo(; Iti xai I? £p,£ xaB'’ IxatJTOv

£T0(^ T7W AlTTtoXtp.

3. M£Ta ^£ ^'O^pXov Aocicii; lay^sv 6 'ir^v ap^i^v. o5 p.Y]v tou^5

(XTUoyovou? auTou ^ocGikzuoyzoo; £upi(jxov, xai crepa? £7ui(7i:ap-£VO? 6p.to?


20 7uaptY)pir o5 yap ti p.oi xaTa[3Yjvai tov Xoyov Y]8'£XY](7a £? avBpa? iBitoTa?.

auTwv), B SW D, auTwv A X K F, t:y]C I


etiam Pc, — l£youai, va 8 e Iq edd. ante

a^Twv S Sch Va M Lab R Pad Vn Fa cf. II ,


SW Lb Vab Pa, l£youai, Tzipct §£ va £S SW
Ail A X K F S, 8i ... Vb, Aiw D
13,1. 1. Sch e La, qui Tispl §£ zol iq habet, X.

cett. edd. codd., in R i sup. o, v. comm. 7I£pi£pi 0 l §£ k Ag, l. 7U£pl 0 l 8 £ Xa £? Pcd


— etTOveip-at Vb, dcTOvei [Jiat-yepa R. 2. ttoc M Lb Vn R, in hoc corr. in xa §£ k, nominis
sup. vers. habet La. — 6tp- (hn. lin.) (ip- alicuius reliquias in TZiipwi latere suspicatur

y^oia Va, — irae sup. vers. habet R. 3. S. 12. XaTav M, Aalav X, Aatav Amas.
Tov Iq vov MVb, — EXQ 'V’b. 5. y.a\ Tzkri^zi cett. 13. a5xS Vb. — oi yov£~? xo

T£ TT}v bis habet La, semel ttoXiv kpov ad marg. habet La. — £V auxT)? Va.

pro ’Hliv ponit. 6. xai pisi^ova xai AXK 14. 7t 6 >.£i, p. corr. ttuXt), Vb, tzoIei etiam

codd. praeter Va, xai prius om. cett. edd., Pa, u sup, 0. — x^ JrulYi XY]? 7i 6 l£(*)c xo

utrumque om. Va, posterius M. — licplxeTO p.vyjp.a cod. Phral. — £^a^£ A X K F codd.,
Ss xai a^Tw Kays, Rec. p. 426, cl. 3,1. — iQ^acpav cett. edd. ex emend. Sevini Hist.
7. a^vy om. Va, 8. post La repetit de r Acad. des Inscr. T. 14. p. 195 (SWj,
xol (3cva?Tf]v. ItcoisTto aTOuS*^. — dyopiov Va. favet Vb, qui £ 9'atp£v habet, in La av a
Aap.oaiou edd. ante Smai, codd., Aa|j.aaia sec. manu sup. vers, 15. p.Tqx£ £vxoc p.T)X£

C, Aap.aalou cett. edd., ex emend. S cl. VII £xxo? XYi? U. RPaVb edd. ante B, p,Tqx£

6,2. — TT£ om. Va. — Sch, twv edd. £xxoc x^? rc. p.7^x£ £vxoc cctt. edd. Pcd Ag
codd. 10. xai auv tS ’Axaiwv bis LabVn, p.-^x£ £VX 0 ? x% tz. p.iqx£ Ixxo? Va
habet La. — aycplo) Pc. — TtoX-^v La. M. 16. £xt om. Va, £xo; Lb Vn R, in hoc

11 . Ili£pia coni. Sylb., 'jc£p(.£piav Ag Pd, I sup. 0 ?. — xaS'£xaaxov Vn. 18. p,£xa|u

IIi£pia AXK, Ili£piav cett. edd. codd.. §£ Pd. — 6 om. AXK, est in cett. edd.
204 HAIAKQN A.

4. )rp6vw ’J(7T£pOV [J-SV WV OLZO ’0HuXg’J, TjXl/iaV ^£ XaTOC

AGXGUpyGv TGV ypa'|»avTa Aax£Bai[XGViGi? zouc VGp.G’jc, tgv ayojva Bi£ 0‘Y)X£V

::av/)yGpiv T£ ’( )}.’j[J-::ix-^v
£v ’0XG|j.7:ia, eJ ap/Tj? xat £X£/£ipiav

XaT£(7Ty5<7aTG, ExXlT^GVTa £7:i /pGVGV, bzoaOC GGTG? T,V. aiTiaV Be Bl’

YjvTiva e^eXitue Ta ev tgT; e/ggg-iv e^ ’(JX’j[X7:{av tgu >v6yG’j By)7vW'70).5

6T(0 Bs CpD'£lpG[J,£'/T,C TGTE By) p.aXir7Ta TTjC 'EXXa^GC 6::G £p,<pu)io)V

(7Ta^£(i)v xai 6;:g vg<7G’j >.gi[J-o')Bg’j;, e7:-7X6'£V od^r^cca tgv ev AeXc^gic 0'EOv

>.jTiv T6JV xaxoiv. xat gi TpGGTa/Dr^vai cpactv 6t:g TTji; oic ocutgv

TE ''IcpiTGv Begi xai 'Haeiguc tgv ’0Xg[jltixgv ayojva avavEaxraaOai. etuekte

Be ’ll}vElGGC "'IcplTGC XOCl 'Hpax)xT &‘G£IV, TG TpG TG’JTGU TG)i(J.lGV (7Cp'.(7lV 10

‘HpaxXsa sTvai vG[j-i^GVTar. Bs ’'1'^itgv tg l::iYpaixij.a tg ev 'OXuiAma

cpTjTiv Ai[j.gvg^ TatSa Elvai, 'E^.XyjVcov Be gI tgX>.gi IIpaccovi^GO xat G’j/ A![J.gvg?

Eivai (paci* Ta Bs MDxtwv ypcic[j.[j-aTa ap/aia Ic zy,^i^cc G[X(6v’j[j.gv avriyE

TGV loiTGV.

7 5. ’HXeIGI? B'e [XETETTl [lEV TG>.£|XGG TGV TpG? ’DitO, [XETETTl Bs Xat IS

Epytov Ttov xaTa ty;v MyjBcov e; ty,v "EX),aba s^pG^Gv. UTEppavTtov Bs 6 7GI
c

CCplTlV £y£VG'/TG XtvBvVGl TpGC lIlTaiGV? TE Xal ’ApXaBoc; VTEp 'Zr^C BiaO'£(7£03;

TGV ayOJVGC tgv £v 'OXviXTia, (7VV£T£paXGV [XEV iVaXEBaitXGVlGl? aXGVG-tO)? £?

TY,V ’AD'r^Vat(OV, G’xd'7TT^G0^y Bs (JLETa GV TG>.VV '/pGVGV £Tl AaX£Bai[XGVlGU?

8 MavTivEVTiv 6 [j.gv xai ’Apy£iGic, sTayGjxEVGi xai tg ’Attixgv ty]v ( 7V[xixa/iav. 20

xaTa Be Tr,v ''AyiBGc STiTTpaTEiav e^ tt,v *pY]v xai ty)v TpGBGCiav ty]v Zevigv

(X a/T, [XEV TEpi '( )Xv[XTiav VIXCOTIV ’HXeTgI, xai TpGTY,V £pya(7a[X£V0t TWV
Aax£Bai[XGvt(ov ex tgv TEpiJiGXGV Tcpa' scr^laTav tgv lEpGv' Xpovw Bs uctte-

pGV lTavO'Y] (7Cpl<7lV 6 TG>.£(XG? XaTa Tac '7VvO'T;xaC ac syto TpGTEpGV £Tt Iv

codd. — ou }jlt;v Va, ov \xry yz M. 3. 11. voijLi^ovTa; ::ai8a cTvai Va habet


’0A'jfji,7:iay.Tjv edd. ante SW codd., ’0Au,a- inter lineas et quidem sic: vopi^ovTac tgv
my.Ty SW D Sch. — r/^r/£ipiav M Vb Pa, y, £7:»'Ypa,ajjLa, tgv expunct. 12. aTfx. 7:aT8a
sup. priore y Pa. 4. 5e, r, sup. c, R. — sTvai Pc Ag. aT[A. 7ia'i8a cTvai EXXirjvwv 9 aaC
?5e. -j super 8, La, sup. lin. Pa. 5. Ta (£lvai £XXr,vtov litura deleta) La. 13. (toc)

£v ’0AU|jL7Z''a BPcdAgLa, Ta ’0Xup.7iiav (ipy aTa Frazer, v. comm. C M.


15. }jl£v tou
Va, Ta ’0Xu}j.7:ia Pa M Vb Lb Vn cett. edd. 16. Twv ins. SW D Sch suadente B in
tt. 8 t) tct£ 8t) Va. 7. £t:9;XS‘0v Ag. 8. 9‘ucia; Addendis. — {»7:£pi3civTi edd. ante B, u::£p
pro IIuMac Pc. 0. ’OAUjj.TCiay.sv edd. ante pdivTwv cett. edd. codd. 17. TGiaaaiouc Va,
SW codd., sed lemma ab alia manu scrip- mcahj La. 18. ouv£(5aXov AXKF codd.,
tum in La : 0K(o; i(piTo; xai f XcToi tov oAupi- ouv£a£i3aXov e coni. Sylb. cett. edd. —
mxov dywva av£a(ocavT0, inter i et x signum Exouaiwc Pd. 19. [jlet’ ou Va D. 20. ttjv

omissionis. — a<oaaaboLi edd. ante C codd., om. Va. 21. £7:i(7TpaTiav Ag Vb R Pa.

(iva(j(oaaa9'ai S B, coni. Cor. cl. VIII 26,4,


j
22. jjLdxTlv AgPd. — oi’HX. FCSSWD
ubi tamen av£V£toaaT 0 legendum est, avav£- Lab M, in Va artic. sup. lin., ot om. cett.


|

(oaaaSai C SW D Scli coli. c. 8,5. 10. to |


edd. Pacd Ag R Vb. xai om. Pa.

Tipo? A Vb Pa, TGV 7:po corrigit cod. Casaub. i 24. £ 7:a'jaB'Yi B SW Pc Ag La, £;rauS'T] cett.
V 4,5— 5,2. 205

Tw T^oyco T7W £? AaxsBai[j.ovf'o'Jc sBrjXcoa-a. OiXitctuod tou ’Ap-UVT0!j o5x9


lb'£koyzo^ 0(,%0(T/iGb'0(.i t9]^ 7Up0(7S)^wpYi(7av [xsv ic, "C“^v (7upL[xa)(iav

Twv MaxsBovwv oi ^HXsToi, g^(xgzi xax(o8'svT£^ 6 tu 6 aXlrjXwv, [xa)(£(70'^vai Bk


001 ^7U£p.£ivav 'ToT? “'EXXy](7lv Ivav-Tia Iv Xaipwv£ia. z%<; Vz IcpoBou OiXltuitw

6^% £7ul Aax£Baipvioo? [X£T£(J)(ov xaira £)(Q'0? £? auirou? t6 ap)((3aov. axo-


6'(xv6vto? B£ ’AX£^avBpO!j Max£B6(Ji xai ^AvTtTudcTpw [x£T(x 'EXXyjvcov Itto-

X£[X"/](jav.

V. Xpovw B'£ U(7i:£pOV ^ApKTTrOTtp? 6 Aap.ap£T0D TOU ’ETT(jp.0V0?

TupavviBa £(j)(£v Iv ’HX£ta, (Jup.7uapaa-X£uaG’avTo? atjTw 'zdc zg t?]v £tui8'£(7iv

lo^AvTiyovou 170U AY][XY]irpwu [3a(7d£UovTO? Iv Max£Bovia. tov B£ ’Apk7t6ti[iov


p/7jva? TupavvT^davTa z^ xaTaXoouaiv £7uava(j^avi:£^ XiXwv xal 'EXMvixo? xal

Aa[Jv7Ut^ T£ xai Ku}.wv. oSiro? B£ xai auTro)(£ipia irov irupavvov (X7U£Xi:£iv£v 6 KuXwv
£7:1 Aio^ SwTYjpo? (3wp-6v xaTacpuyovTa lx£ty]v. ira [X£v By) t:6>.£[xov ToiauTa
6::9jp/£v ’HX£Lol?, w? 7U£pt auirwv *^p.Tv Iv i:w Tuapov^i (tov \ 6 yoy) a7uapi8'[x9](7ai

15 p.£T7ptW(;.

2. 0au[j.a<rai B’ jav Tiq Iv ’HX£ia tyjv t£ j3u(j(7ov, 6ti2


£vi:a!j9‘a [xovov, £T-£pcoO'i [B'£ o5Bap.ou 'EXldcBo?] cptj£Tat, xal oti Iv

67U£popLa xal o5x Ivto? wutuol (7cpi(7iv Ixuicrxov Ix tSv ovwv.


xal TOUTOU [i£v ^xairapav Ttva ll£y£i:o y£V£crO'at to airiov* y] BI ^ 6 ggo <; y)

20 £v 'H7;£ia IzTzzoTfiTQc, [X£v £iv£xa oux a;:oB£T 'z^g 'E(3paiwv, zgti BI oui

6p-oio)^ ‘^ocvQ^y].

edd. Pad R Vab M Lb Vn, v. vol. I ad p. dpiav68Y)[j,ov Vab, 11. vupavviaav-ua M Pad,
438,16. 3. XaxeSaifJLOViwv codd., ad marg. terminationem vira om. Lb. 12. Xdcp.7nr]c Pc,
Vb Pa R p.a>te86vo)v. — ol om. M. — 6::’ xdfjLTUC, 1 sup. X, Pa. — „xdtT&) KXijSwv
dn. Lb. — pro p.ax£a9'?jvai CS [j,dtx£aS'ai ovo[j.(£^£Tat. p. 192 (VI 14,11). nXoijTapx.
vel [jiax^£Ciaab'a!. scribere volunt, in Pc literae 'KoXka.y.iq KijXwva xaXeT." —
Palmer. MS.
ea ambiguae sunt, cf. Sch in Z. f. A. 1851 zdig 8h pro o^zog 8k Vb. — tov om. Pd. —
p. 305 ;
p.ax£C7aaQ'ai Paus. dicere solet, at dc7r£xir£(.vav corr. in — ev Lb. 14. (tov Xoyov)
p.a)(^£aQ^vai, etiam apud Apoll. II 3,2, cf. inserui, v. comm. — (3t7:o|ji.£|JLV^aS'ai vel
Lob. Phryn. p. 732. 4. o5 Vb. — in La simile malit K. 15. p.£Tpic MR, pieTpitoc

6 sup. £TOp,. — £v x.£pwv£ta evavTia M Va, R ad marg. 16. ev t^ ’HXeia AXKF


in utroque literis supra positis ordo vulgaris Smin. M Va Pa R, ev yr, t*^ ’BD.e(a cett.
restituitur. — 8e om. Va. 5* xaveo^ev Ag, edd. codd. (ev t^ yrj yrj ^1. Vb), — puaaou
xaveoxov Pd. — 6? a5vouc La. 6. dXXif)X(ov La, a(3uaaov Lb. 17. tou eXXdlSi, og sup. i

AXKF codd., e)tX'iqvo)v Pa ad marg., p.£Ti5t et T*^? ad marg., R. — post 'EXXdtSoc cpu£Tai
Twv a^wv 'EXXtqvwv coni. Sylb., aXXwv Amasaeus subiungit verba: ^ 8e (iuaao?
Palmer. MS., 'EXXiqvwv e corr. F cett. edd., ev ^avQ'iq. 19. to om. edd. ante B Vb
cum ceteris Graecis Amas. M Pa R, est in cett. edd. codd., cf, IV 31,8.
8. dpiaT(5Ti{j.os Vb. — evujjLwvoc vupav- 20. ’'HXei A X K Vb Lab Pad, y] auTY) uXy)
vt8o? Vb, ’Evu|ji.wvo? rec. D, £t6[xovo? Va, Ag, T^Xei et super vers. a M, ’Hleia cett.

9. TQ>.ma et hoc expuncto i^Xeia Vb, 10, edd. Pc Va. — evexa D Sch. — xai o5x Pd. —
206 HAIAKQN A.

3 3. lovTt, Bs aTuo HXsia^ ^wpiov sctiv Itui Q*aXaa‘(7 av xaO^xov,


6 6 vo[xa^£Tai [xsv Iap.i>tGv, sv Bs^ia Bs UTTsp auiro Y] ts TpicpuXia xaT^oupivY)
xoXi? £(7 Tiv sv TpiouXia AsTTpSO^. s 8*£XotJ(7 l [ISV By] 01 AsTTpSOCTat
p.oTpa sTvai twv 'ApxaBcov, cpatvovTai Bs ’HXsiwv xocir/)XGO!. t6 s^
ovTTs^* xol o<7 Gi aoTojv

0 XG[X uia 7 £vix*r]crav, ’HXstoU(; sx AsTupsou 65
x^puj (xvsTtcs. [xai ^ ApiGToa^dYf]^ sTUOiYjcrs'-' W(^ A£ 7ups 0 (; siyj 7u 6 XiG'[j.a ’HXsicov.]

SCTl Bs 6 Bg^ S^ AsTUpSGV CC7Z0 [XSV SoC[Xt.XG!J TOV ^^AviypGv 7UGTa[x 6 v acpSVTl sv

apiG^irspa, sTspa Bs sj ’0Xu[x:T:La^, Tpti;;/) Bs s^ 'Hpaia<;‘ '‘/][j.sp‘^cn. 0 (; Bs auTwv


4 s'7TTt.v Y\ [xaxpGTaT'/]. 4. TsD"^vai Bs tugXsi tg ovG[j.a cpacriv octuo tgU
oiyiiGzou AsTupsoG TGG IlopYSfo^. sXsysTO Bs xai (b^ 7:p 6^ *^HpaxXsa spidsisv 10

6 AsTupsG^ [j,*?] «tugBsTv tgg 'HpaxXsGG<g s(t 6‘L(ov’ stcsi Bs sxaTsp 0 [3ggv
(;

auTcov sv 1(70) tG xaipw xaTsccpa^s xa\ SGTrpsTTicrsv sc ttg BsTtcvgv, xai ^v,
wcT^sp xai GcpicTTaTG, 6 AsTTpsG^ cpaysTv ggx aBovaTw-TspG^ tgg 'Hpax7.sou<;,

ZGoXirriGz tg p-SToc tgGtg TpGxaXs(7 a(j 8 'ai xai aywva 6 t:Xo)v aoTOV. xai aToQ‘avsTv

Ts AsTpsGv xpaT*/] 0 'SVTa TY] [J-a/Tj xai sv T-^ 4>'yaXso)v Ta^pYivai XsyGOTiv’ ou pLYjV 15

5 sl/ov ys Gi 4>iya).sT^ aTG^^YjVai AsTpsoG [xvr,[xa. r^'i] Bs Y]XG'JG-a ^'GyaTpi tgg ITop-

yso)^ AsTpsa TpG(7 TGlGJVT 0 )V TGV GlXlTp-GV. Gl Bs TgT^ TUpWTGV 0 lX*^C7 a(7 lV SV

ttoT? £i3p.
Ag. 1. ar.o tt;? ’m£ia? eiM. A£7:p£6? Vn, X£7:p£to? La, Iznpizq Vb. —
cod(3., £7:1 4D.£ta? S secutus Schaeferum, zi-t] in ct corr. Vb. 7. ).£7:pov Pd. 8.
qui legi iubet: ano JVkaoYivias £ 7:1 zr^q ’^lD.i8o? codd. edd., zq ^Hpaiaq suspicatus
M[X£ia?, Palmer, coni, ano ]\l£ 77T]via?, est Pleberdey p. 68 ,
recepi. — i^p£pYi9'ioc

Beinert (Disputatio de locis quibusdam ex M R, TQps/.TjQ-io?, ad marg. i^[jL£p-i^c7io?, R Pa,


Pausaniae Eliacis prioribus, p. 6) NsSa; pro r,p£pf;7aio?, expunct. c, Vb. 10. TrupyEO?

’HX£ia? scribere vult, sed ’HX£ia? a ywpiov Ag. — xai om. in Va ob corr. ambig. —
abesse vix potest, Reitz 21 putat Pausaniam £pii; £i MLbVnAgPcdR, ad marg. Ipi-

fontis sui verba Iv ^giazzpa in lv 8£?ia a£i£v R, £pi(7£v, £i sup. <jz, Pa, £pia£iSv M
commutasse, sed verba ^no vr;? ’H/.£ia? in (sec. S\V), x;pi(j£i£v A, £piaa£i£v Vb, zpiazizv

(XTTO TT)? M£(7(Tr,viac convertere neglexisse, £1 6 Va-La. 11. tSv -^p. M Pcd Ag Lb Vn
Bencker (Jb. f. Ph. 1890 p. 372) excidisse R, ad marg. R tou, tou edd. Vab La Pa.
verba NsSa? (sive M£C7(7rjv(a?) Trpwvov, — £cS'ttov S D Vab Pa, in R w sup. £i,

NsSac inserendum esse putant etiam Sch £dS'i£iv cett. edd. codd., male S confert III 10,2.
et Frazer, vide comm. 2. 0 om. edd. — £t:£i8ti a X K f s, £t:£i 8e cett. edd. codd.
ante SVbPaR, 6 M, est in cett. edd. — aijvSv j3ouv C S La cod. Phral., Pouv aOvwv
codd. — Tpi 9 un(a hic et postea A Vb R cett. edd. codd. 12. /-£ipw Pc. — £5irp£7ti£v

(alter. 1 expunct. in R) et priore loco Pa. A, £uTp£7a](j£v, Tf) corr. in i, Vb, £5 tp£7:i(j£v

3. l£7:p£w?, 0 sup. (0 , I.a, X£?:p£ 0 ? Vb R Lb 9aY£tv in Va ad marg. — ?)v om. A


Pcd Vn. — X£7:p£(i(Tai edd. ante S \T). X K F, est in cett. edd. codd. 13. (i8uva-
4. Tou (Jpx. M Va Lab Pc R Vn, in R Sv sup. TWTspou M. 14. 7:po(jxX£(ja(7i)'ai A, Trpoa-

ou. 5. (DXu[i.7:ia Va Lab Pc, <5).up7:£(a Pd. xaXsaS-ai Pc Ag M, naXzjaad-ai Vb, Tipoa-

6. xai 'ApiGToqjrfivY]? nohG]xa ’H>.£i'tov >iaXz(jaad'ai Va Lab Pad X K, 7:poxaX£(jaa5'ai

includenda esse censetSchpraef., probat Kays. cett. edd. Amas., emend. Camerar. et Sylb.

Jb. f. Ph. 1854. p. 420. — }.£ 7 :p£o?Lb Pd R Pc,


j

|
15. xai £v om. Va. — 4>uyaA£(0V et
V 5,3-9. 207

v6(70v cpao'iv sTutysvscjS^a!. XsTupav, xtxi outw tto ovopia T^a^sTv ty]v tuoXiv

sTul irwv oixYjTopfov T^, (jap^cpopa. Y£V£cr8'ai ^£ ol A£TCp£aTat crcpiaiv D.£YOv


£v %6\zi A£Uxatou Aio^ vaov xal AuxoupYOU Tciccpov tou ’A7.£01> xai

aXXov Katjxwvo?' touxw Be xal £7uC0'Y]pLa avBpa £7U£Tvai Xupav xocTa6


SBe £[JL£ o5i7£ £m(TY]p.OV OUT£ l£pOV 8'£0)V (jcpiaiv OuB£v6^ %ki\^ yz
AlQ[JL7)TpOG' TZlLvb'Oi> Be xai TOtJTO £7U£7UOlY]fO Xai o5B£V 7U0Cp£t)(£17O

ay(xX\kO(,. A£7Up£aTSv Be IcTTIV OU TUOppO) TTj^ TZoXzMQ ’ApV]VY) XaloU[X£VY)

%r\yri, xai t 6 ovop-a axo ’Acpap£w^ iT£8'^vai T.£YQU(7 l 7uy]y^.

5. '*Ava(7Tp£^avTL Be aD8'i? ItuI t 6 2ap.ix6v xai BioB£tJovTi t 6 ^copiov 7

lO^^AviYpo? TTOirapLO? IxBlBwctiv B^aT.aao-av. touitou t6 p£t»p.a tou TuoTapiou

%oXkdy.ig o^yzipyooGiv ol av£piot piatot tuv£ 0 vt£c‘ (popoUvi:£^ yocp xaT^ auTov

TYjv 8‘Tva £x TTou %zXdyou^ zTziy^ouGi tou Tupoao) t6 uBcop. 6tu6t£ ouv

apL(poT£pa)0'£v Y] ^ap.p. 0 ^ 6tu6 T£ t% O^aXaorcjT]^ xai Ta £Vt6^ 6tu6 tou TUOTa-

[xou Bia[3pO)(o^ yivoiGO, IvTOLu^a xai Otuo^uy^ol? xai avBpl £Tt p.aX7.ov £u5tov(p

iSxaxaBuvai xivBuv6<; £<7 tiv auTYjv. '0 Bl ’'AviYpo<; o3to? 1% ’ApxaBLXOL) 8

[JL£V XaT£l(7!.V OpOU^ Aa7^L8'OU, 7rap£)(£Tai B£ £u 8'U^ (XTUO TWV 7U'r)YWV uBwp oux
£uo)B£?, o(XXoc xai Bucoo^pvov B£iv65^. Trplv Be yj xaTaB£5a(j6'ai tov ’AxtBavTa

xaXoU[X£Vov By]};6? £<7tiv ouB£ ap)(Y]v i:p£(pa)v pi£Ta Be toutov £(7pa7.6vTa

6(701 TTwv i)(8'3(ov 6[xou Tw oBaTL aoTOu xairiadtv Ig tov ’'AviYpov, oo (jcpa^

20 sTI £BcoBi[XOO? £)(0UG‘!.V [oi] (XvO^pWTUOl, Ta 7UpOT£pa, Y]V £Vt 6? aAc5(Jt TOU

’AxLBavTO?, IBcoBip-ou^ 6vTa<;. oti Bk tw ’AxiBavTt 6vo[ia ’MpBavo? to 9

(xp)(aTov, aoTO^ |jl£v o5Bap.60'£v (juv£j3a^6[iY]v, axouda^ Bl (XvBpo^ ’E(p£(7L00

XiyM TOV Xoyov. tw B£ ^Aviypw t6 axoTuov £ivai 6(7 [iy]^ aTuo ty]^

7C£L8'op.at. Bi’ av£i(7i t6 oBwp, xaQ^a By) xai toT^ 6:u£p ’Iwvia? I(7 tIv oBadt

^>uYa>.£T(; AXK Pd. 1. p.laov pro voaov p sup. a, uTTO auYiY)?, oi sup. y], Vb. — Iu
Ag. 3. Auxaiou vult Palmer. MS., probant om. Va. 15. xaTaSuvat, M Va, /.axaSouva».

Curt. II p. 117, n. 86 et Burs. II p. Ag-. — avuypoc Ag. 16. opou Vb, opou R.
278, n. 1, nomen habet a XsIxy] § 11 17. 8u(Twa|ji,ov Ag Vb. 18. uv jtaXou|j.£vov M,
„quod Jovis (et Nympharum) benignitas 1T 0 V expunct. — Iq^aXko^zoL Ag Pd, l(;-

Anigro flumini vitiliginis sanandae vim tri- Iz^ovza, a sup. s et lq^oLko'^za in marg., R,
buerit. At Auxaio? infra in Arcadicis alio £?).ap6vT:a Lb Vn, Ig(3a?.6vi7a, 1 sup. [3 et p
argumento". Sylb., vid. comment. — ’Al£ 0 u sup. 1, Pa. 20. o8(o8up.oug Vb, t, sup. u.

SW, ^Allou cett. edd. codd., dl£iou Ag. — — Ol om. edd. ante S codd. praeter M La,
xai dllcov xai K. AXKF Smin., xai dllov inclusi articulum. — post jrpoupa in AXK
K. cett. edd. codd. 6. ‘Kagziiz xo Pc Ag FS est 8’, quod om. cett. edd. codd., at

Vn, 7rap£TY£v xo Vb, izaptiyzzo R, corr. in 8l post IvTOc habent Vb Pa, sup. lin. R. 21.
7i:ap£TY_£v xo. 8. x£9’£Tvai A X K Ag Pd Vab £8«8 i'|jloo? [Ixouuv xa 7cp6x£pa] ovxa?
M Lab, mendosum esse vidit Sylb. 11. xaxd Lb, ly_, quo expuncto ovxa^, La. — iap8avYi?

a^>xov Va, xax’ auxwv,, p. corr. ov, Vb. Va. 22. auv£(3a).X6p.Y]v Ag Vb. 23. ?jv, ad
12. Mva Va. 13. •&7ro om. M. 14.. ut:o. marg. £Tvai, R. — Sltio

^nyiois M Va R,. a sup. p R, ^Troapyioic Pay C] C M. 24. x9j? 6 tc£p Vb. — 88axi Pd.
208 HAIAKQN A.

10 auTO aiTiov, 6x6rro)v yj a-p? 6Xs8'pi6? saxiv avQ'p(o7uo). 'Ellr^wbi^ Vz ol

[jLsv Xsiptova, ol Bs aXXov Ksvraupov nulYjvopa To^suO^svTa ur.b 'HpaxXsoo?


TioCi cpuyovTa Tpaup.ai:lav cpadv Iv tw uBaxi a7uo>.ou(7ai tootw 'zb sXxo?, xat

dCTTO TY]? "l’Bpa? TOL» 100 Y£V£(jQ'aL Bo(7/^£p^ TW 'Avlypo) VT]V 0(7p.Y]V. ol Be
£^ M£la[X7uoBa tov ’A[xo8‘aovO(; xai £^ tcov IIpotToo &'oyaT£pwv -va 7va9'apa‘ta5

Ip-jBTvYjS^EVTa EVTOcoOa avayoodi ty]v aiTiav too i%\ tw TUOTap^w 7ua0'Y)p.aTO?.

11 6. ’'EcrTi Be £v tw Zap,ixo) (77UT^}.atov oox a::coO'£v too 7uoirap.oo,

xaXoo[X£vov 'AviyplBwv vop.cpGv. oc B’ av £ywv aV^ov };eoxy)v e^ aoTO


EcrslOy], TrpwTa [xsv Ta~^ vop-cpaic £o‘4ao-8'ai xa6'E(jir^x£v ao-co xal 07U 0 7/£<TS'at (

^odlav 6::olav hr\ Tiva, [XETa Bs a7U0(j[j-y|)'£i Ta voaoovTa too (j(o[j<aTO(;* lo

BiavY]‘^d[XEvo? Bs tov ::oT-ap.6v oveiBo^ [j.ev exeivo xoctzXit.zv ev 'zm oBaxt


aoToo, 6 Bs 6yt,Yj(; te dvEiT!. xxi 6p.6)(ptoc.

VI. KaTd Bs TY]v oBov ty]v £o9'£Tav Bt,xpdvT(, tov ''Aviypov xai iovti

£^ 'OXop.TLaV ETTIV 00 p.ETa TO)sO EV BeCIOC TTj<; oBoO /0)ploV TE 66y]).6v xat

Tzoki^ Talaid et’ aoToo lap.ixov. Ta’Vfj [tY| 2ap.ixw] IIo>.0(77:£p/ovTd 15

cpa<7iv dvBpa AitoAov sTiTEi/lo-p.aTi etI too^ 'ApxdBa? ypY)Ta(78'aL


2 2. Td Bs EpEiTta Td ’ApY,vr,c Tacpoj^ [j,ev oote MettYjvIcov eT/ev ooBei^

ooTE ’HXeio)v aTocpYjVai p.oi' Bidcpopa Bs oTsp aoTr^c xai oo xaTd TaoTd
Tdp £(7Ti toT; £Q’sXoo(7 iv £lxd‘:^£iv. Til^avcoTaTa Bs scpalvovTO [xot Izyzi^ ol

t6 Sa[xix6v Td TaXaioTspa eti xai Td iiii twv Yjpcocov 'ApT^vr^v xa7.£T(70'at 20

vopi^ovTEc. ooToi Bs xai sT-rj Tcov EV 'IXidBi sXsyov'

ETTi Bs Ti^ TOTap.0? MivoT^io? £?c d>.a pdXlwv


£yyo8'£v ’AprjVY)c.

1. dv^pwrtov codd. — 5s oni. M Va. TravTT, uf) 2ap.iy.w codd. edd. ante B, rauTT)
2. xsvTpaupov Ag. — noliqvopa AXKFS Ty Zap.iyw coni. K, Taorr^ Zap.ia Palmer.,
VbPaLb, llulTjVopa cett. edd. codd., in R Zap.i/.ou et TT^ Zap.iyy incl. B SW D, probat
0 sup. u. 5. [j.£Xa[i.7T:ov5a M. — e? tov Ag Frazer, hoc etiam S volente Goldhag., etci

Pd. 7. lavr\ La. — a7:QS'£v B edd. ante Tou Zap.ixou Sch, qui vavur, Z. XP^‘
La, d7ro)b'£v cett. edd. Pacd Ag Vab Lb M. aaaQ'ai incl., Heberd. ttoXi? Zap.ia liz' auTOu.
— Tou TTOTapov (sic) Va. 8. §£ Va. — /.£uy-T)v Tauuri Zap.(a. 17. (5cpT]vr'c Pd R. 18. vot

SW. 9. ihilbr^ edd. ante B, Va. 10. auva Vb. 19. £(pa(v£TO \T3 R, in hoc ov

OTCOiavSrjTiva Pa M edd. ante D (oTzoiavSr, uva sup. £. — £l pro Ol Pd. 20. xov M Vb,
B), oTToTav 8iq uva Vb La, oTOiav 8f, xiva xTjv AXKF Pa, xo cett. codd. edd., in R
cett. edd. Va Lb Pcd Ag. 11, y.air£l£i 7r£v T,v sup. 6. — saxi yai Pc. — xd £7U) (sup.

Pd. 12. „aptius esi aK£iu“ B. — op-o^pu? vers. ui) £v iXid8i i^pwwv Va, ev iXid8i

A, oiJLoy pou? X K F C S, 6p.6xpwc cett. edd. expunct. 21. xai £7ii xwv £v Pcd Ag Lb
Pacd La Ag Vb, op-o^w? Va Lb M. Vn, xai xov £v M R, xov litura delet, et

13. TT)v 68ov om. La. 15. uoXi? TiaXaia* in marg. £ 7xr) xwv R, xai £v ll., £7o; xc5v

(e coni. Bluemneri) Itz' auTOu Sap.ix6v. TrautTi om. Va, xai etu) xwv £V La Vb Pa. 22.
2ap.ixw] dedi, toIi? 2ap.ia (::6Xiap.a Pa, piivu^oc M Lb, fjLivuTjOc R Vab R Vn, piivuxo?,

corr. in tcoIi? aap.ia) £::’ awou 2ap.ixoC. 7) sup. X, Pa. — £c Vab R. 23. £y>«;TS>£v
V 5,10—6,6. 209

Ta Bs spsiTuia TaOira 7u>^Y](7 i(xiTai:a scti toQ ’Aviypo!j. nai ^ApVjvYjv [xsv 3
ap,cpi(j(3Y)ToiY]^ av p.Tj dvo[j.a(78'^vai t6 Hajxtxov, tco Bs TroirapLw ^Aviypw
MivuyjVov 'zb dvojxa sTvat to ap/atov d)[xo}voYY]xa(7 iv oi ’ApxaBs(;. dpov Bs
^Kkzwiz Tupb^ TY]V Ms(7 (jY]viav zrig Nsdocg Ta 8'a);a(7 7Yi ( y£V£(78'ai ti?

5 7U£i 0'OiTo av 6 [j.O!j t^ IIs>.o7u6vvy](7ov 'HpaxXsiBwv xaS^oBw. 4


3. Msto: Bs tov ^^Aviypov oBsucavTt im [xaxpoTspov Bia )(a)piou Ta
TuT^siova 6:uo^a[xp.O!j xai s)(ovto? BsvBpa tuitur aypia?, oTuidco apKJTspa
I!xI>.Xo!JVTO? d^£L £p£l 7Ua. TWV p.£V By] TUOlsMV t 65 v £V t^ TpicpuTvia xal

2xt>.};0UC‘ £7Ul B£ TOO 7TO}v£[J.OU TOU IIl(7atWV TUpO? ’H>;£10U^ £7UlXOUpOt ^T£

ioIIi(7ata)v 01 SxiXXouvTtoi xat Biacpopoi toT? ’H>^£ioi? ^(jav ix toO cpav£poO,

xal (7cpa? oi ’HX£Tot tootwv £iv£xa £7uoiY](rav avao-TaTOU?. 4 . Aax£Bai[x6vioi 5


B£ U(TT£pov HxiXXouvTa a7UOT£[jL6[JL£voi T^$ '*H};£ia^ S£vocpwvTi IBo(7av TW
rpu>.ou, cpoyaBi y]B'^ y£yovoTi ^AO^vjvwv. iZiMypri Be 6 E£vocd 5)v 6tu 6

’AQ'Y)vato)v £ 7ui padi^Ea tov Il£p(7 wv crcpicriv £uvouv dvTa o‘TpaT£taig pL£Ta-

i5 0)(d)v Kdpw 7uoX£[xiwTaT(o TOU Bv]p.ou *


xa8'Y][j.£V0(^ yap Iv SapBEciv 6 KOpo^
AuaavBpco Tw ’Api(7TOxptTou xai Aax£Baip.ovioi^ )(pY][iaTa avY]Xi(7X£v Ta^
vaui;. avTi TOUTwv p.£V E£vocp6)VTi lyivsTO cpuyvj, xaT0tXY](7a^ Be Iv 2 xi>.7^oGvti.
T£p.£vo? T£ xai i£pov xai vadv ’ApT£[iiBt (oxoBo[XY](7 aTo ’Ecp£(7 ia. 7uap£)(£Tai6

Vb. 1, 7T).Tqaiai Tauxa M, Ti^vriaiaiTaxa ad praeter SW D, qui e coni. S scribunt e;r’

marg. habet La. 2. 6t[jLcpta[3rixot, ^aav AX dpi(7X£pa, scripsi cum cett. codd. i,; dpiazzpa.
KF Smin. M Pacd Ag La , d[JLCj)ia|3YixoT ^aav (ot’ sup. eg Pa R). 8. axdouvxoc Pd.

j

R, dcrcpiapTixoi ?jaav Lb Vn, d[j.<p((3r,T0i. ?j(7av i £V om. Pa. 9, uollfjiou xou xouaxiwv
Vb, diJi.cpt,aPY)xrja£i£ uq dv C: „j’ai corrige Pd. 10. axdouvxioi et infra his axdouvxi
d[Ji(pi(j(3TqT0i£ Ti? dv“, idem dicit in notis, La. — Sidcpopa M. 11. Iv£xa Va D Sch,
d[JLcpia|3rixouat, Schneider Lex. gr., d[ji.cpia(3r]- £iv£xa cett. edd. codd. 12. §£ xai Vb,
xoi-f]g OL'^ cett. edd. ex emend. Porsoni, quam 8£ om. Va Vn R, in hoc est sup. lin., in
confirmat Va, in quo scriptum fuisse videtur Lb pro §£ virgula est, orta e compendio
d[jupia[3y)Tofyiv dv, correct. in dp.cpia[3Y]xouai. scribendi. — axlouvx£? La, i supra x. —
3. [juvt^Tov Vb R Pa, p.t,vuiqov M. — xo dpy^aTov £§o)aav Pd Ag Vb R. 13. rpuUou edd.
xo ovofJia, omisso £ivai, Va, literis supra positis ante SW, D Ped Ag M Vb R, in Vb
ordo vulg. restituitur. — ol om. Va. — R ait. X expunct. , FpuXou SW Sch Lb Va
opoc Ag. — opov §£ xaS'68w expun- Pa, ypvXov La, u sup. v. 14. xov scripsi,
genda videntur. 4. x9j? M. 6. „secun- xwv edd. codd., cf. D praef. XX. —
dum Anigrum“ Amas. , ^rapd legisse vide- £uvouvxa axpax£ia? La. 15. xupo? M. 16.
tur. — 68£uaa(g edd. ante SW, 6§£uaavxi Apiaxoxpixou? AXK , <; delevit Palmer.
edd. cett. codd. 7. uto cjjd|i.p.ou x£xa- MS., dpiaxoxXpTjXOu, X expunct., r] in i

5.up.pi£vou edd. ante B, sed >i£xai^u[jijji£vou mutat. ,


Vb , ’Apiaxoxpixou Camerar. cett.
non est in codd., {itto 4^d[jLp.ou Lb R, {creo edd. codd. 17. xaxoixiaac M Va. 18. xaikpov
t|jdp,ou Vb, uTOt]jdp.p.ou cett. edd. codd. edd. codd., xab'i£pwc7£ coni. Sylb., probant
— OTziaoi §£ VaRPa. — pro oTrfaw Kays. C Kays. Jb. f. Ph. 1854 p. 420, xai incl. Sch,
1. 1. 1008 £.axi (joi legere et otps:!. delere xaQ'i£po)V coni. K, mutandum, iepdv
nihil
vult, defendit vulgatam Sch Method. p. 45 aedicula est, vaoc templum, v. Schaar-
sqq. — £Tc’ dpt,ax£pd Vb M (dpiax£p'aM) edd. schmidt de zm praep. ap. Paus. vi et usu
Pausanias II. U
210 HAIAK^^N A.

Bs 6 TiXiXkou<; xai aypa<; 8'Y)pCo)v, 6wv ts aypiwv xat. sXdccpwv' xat. ty]v yr^v

TY]v SxtXT^ouvTiav 2s>.ivoU? 7C0Ta[i6? ^ii%ziGiv. Oi Bs ^HT^siwv l^riyriToCi

xopa-aaS^at ts auQ'i? 2xi>>Xot)VTa ’HXstoL>^ sXsyov, xal SsvocpwvTa, oxt sXaps

Tuapa Aax£Boci[xovicov tt)v yyjv, xpi8'^vai [jlsv sv ’0Xu[j.xix^ 'zuy6v'^(x

Bs Tuapa ’H>.£icov (7uyyv(o[XY]? aBsw^ sv SxiT^Xouvti oixYjo-ai. xoci By] xai oXiyov5

aTTcoTspco toQ kpou [xvY]|xa ts sBsixvuto xai II£vt£>>yi(7lv £(7171 XiB'Oi:op.ia^

sixwv £7ui Tffi Tacpcp* sTvai Bs auTO SsvocpcavTO^ XiyouGiv oi %poGOinouy'uzc,.

7 5. KocTa Bs T*^v £^ ’0Xup.7utav 6B6v, Tuptv y) Bia(3Y]vaL tov ’A>.cp£i6v,

£(7T!.v opo? £X SxiXXouvTO? sp)(0[X£va) TusTpai? 6cj>Y]XaT? axoTop-ov' ovop-a^sTai

Bs TuTuaTov zb bpo^. koczoc zoutoo toc^ yuvocTxa^ ’HXsioi(^ scuiv d)8'sTv lo

vop-o^j Y]v (p(opa8'0)G‘iv £(; tov aycova sT.Q^oudat. tov ''OT.up-Tuixov y] xocl 61 m^
sv a7U£ipY]p.£vat^ (jcptcjiv Y]p.spaL^ Bia[3a(7ai tov ’AXcpsi6v. ou p.T|V ooBs
aXwvat Xsyoudiv ooBsp-iav, 6zi p.Y] Ka/AiTcdcTsipav pvOVYjv' s?cri Bs ot ty]v

8 aoTY]v TaoTY]v OspsvtxYjv xai oo KaXXiTdcTSipav xaXooaiv. auTY) Tupo-

aTco8'av6vTO^ aoT^ tou avBpo^ s^sixacjacja auTY]v Tuavxa avBpi yup-vadT^is

Y^yaysv s^ ’0).op.7ULav tov oiov p.a/^o6p.svov. vixwvto? Bs too OsidipoBou t6

lpup.a sv d) Too^ yup.va(7Ta^ lyooGV^ aT£iXY]p.p.svoo^, touto 67usp7UY)Bw(7a y]

KaXTviTUcxTstpoc £yup.vw8'Y]. cpa)paO'£i(7Y]^ Bs oti siy] yuv”^, TaOTY]v acptoccriv

ajYjp.iov, xai Tw TuaTpi xai aBsT^cpoT^ auT% xai tw TuaiBi aiBw vsp-ovTs^'

^bzripyov By] (XTuadiv auToi^ ’0}.op.7uixai vTxai, sxor/jcav Bs v6p.ov h; t 6 sT£iTa20

S7UI toT? yuixvccGzca^ yop,voo<; ccpa? s? tov aywva s(7£p)(SG8'ai.

p. 9, 2. Sdivouc A X K F, at,).Y]vouc Pa R, in La. 16. xov mov om. A X K Vb, est

toc acutus sup. cirumfl., Lb Vb M, in cett. edd. codd., in R expunct. „Deest


PcdLaVn, aiXkri-^ohq Ag, aeiXYjvou? Va, 2e- aliquid. Amas, usus alio codice legit

"Xivcuc Amas., probat Sylb., habent cett. Il£t,at 8 o)pov mov ^yays. Bene. Aliter hanc
edd. 3. TT£ om, M Va. 4. ^OXuii-Tua/.*^ historiam narrat Aelian. V. H. X, 1. vid.

edd. ante SW codd. 5. oXiyov om. Va. 6. infra p. 184,34 (VI 7,2).“ Palmer. MS. —
Tou om. A X K, est in cett. edd. codd. — n£iai 8 (6 pou F S probante Sylburgio (Pisido-
pivrj[ji.d TTi SW D cum Va, p.v7]^d t£ cett. edd. rum Amas.), TraaipoSou La, TTSiaicjTpdcTOu Va,
codd. — toTc pro Va. — 'Kiyvilr^m La, corr. in TC£iaip 68 ou, Pd TcsiaiSopou, XlsiaipoSou

t:£vt£}.%, ad marg. 7i£VT£}.yiaiv, Pa, 7U£VT7£).^aiv cett. codd. edd. praeter D, qui scribit
Vn Pd, 7i:£V'tr£).rai Pc, 7i:oliT£).Yjai,v Lb. — IlaaippoSou, Il£icJipp 6 S' 0 u Boeckh Schol.
!Xib'Oi:oiJ.ia Ag M Va Lab Vn Pcd , in R ? Pind. O. 7, p. 158 et Cobet Philostr. p.
sup. vers., 5.iS>OTro[ji.iac Pa Vb. 7. £X(bv M 46, cf. VI 7,2. 3. 17. d 7T:£iX).y]iJi.£vou(; Vab.
VnPdAgVaLb, £xo!)v La, £/,wv Pc, sixwv 18. £i TQ Lb. — p.£v post TauTYiv ins. vult
Pa Vb. — a5TOQ'£v Vb, a^nry Va. — B. 19. a5iroTc Pc. 20. Srj edd. ante B,
7i:poav]xovT£c Va. 8. £? om. Vb. 9. £x Sch Pacd Lab Vb, in Vb corr. in §£, §£ cett.

om. M. — di70[j.ov Vb. 10. Pc, edd. M Ag Va R, in hoc tq sup. £. — ’0Xu[ji-

yikziaq Va. — dS'£Tv Va. 11. Ixd-ouat Va. Tuaxai edd. ante BVabPaM, ’OXu[j.raxal
— ’OXu|Ji.Tcia>iov edd. ante SW codd. — cett. edd. Pcd Ag Lab. — IjioiYiaav scripsi

BXw Vb, in R olctu;, w sup. ai?. 12. Sia- cum edd. ante S Pacd Ag M Vb Vn Lab,
Prjvai Pd Ag. 13. /aXiTidcTSipav Vab, iidem OTonqaavTO cett. edd. Va. 21. £ia£px£a9'ai Vb.
p.ovT)v xaXXiTcdT£ipav om. 14. cp£pivix 7]v
V 6,6-7, 3. 211

VII. ’Acpi,>to[xsv(o Bs ’0Xu[JL7uiav, svirauQ^a t^By) t 6 uBwp sctti ttou

’A7.(p£toO %Xr\b'Si Ts %o\b xat iBovti 7]Bi(7tov, octs 7U0Ta[Awv xa\ a>.Xa)v xai

Xoyou [X(x7.i<7Ta a^iwv sTUTot s? auTOv psovirwv. MsyaXY)^ [jlsv ys :r6X£a)^

'EXldfTWV £p/ 0 [JL£V 0 (; £xBlBcO(7tV £? TOV ’


AXcp£l6v ,
Bp£vQ'£C)CTY)? Be £X 'Vf\<;

6 M£yaXo7uo>.iTwv y^^, xapo: B'£ PopTUvav, IvQ^a bpov ’ AdxXYjmou ,


Tuocpoc By)

TaUT/jv ropi7Uvio<^ p£cov, £X Be M£XatV£c5v BofjcpayO(; MEyaXoTuoXm^o?


p.£TaJu xoci 'HpocimBo? X^pa?, £X Be ty]^ K^EtTopitov AaBwv, ex Bs ’Epu-
|xdcvS'OU toD opou^ 6[X(6vup.o^ tw opEi. oDtoi [xsv e^ ’ApxaBia$ xocTia(Jiv

Tov ’AXcp£i6v, KXaBEO? Bs sp)^6[X£vo? sx 'HXeioc? Gru[X[iL(7y£i ol t6 pEU[ia.

10 auTw Bs sv ’ApxaBcov tw ’AXcp£iw xod o5xt sv ’HX£ia eigiv al TUYjyat.

2. AsyETai Bs xai aXXoc toiocBs tov 'AXcpEiov, dcvY]p ziy\ B'Y)p£Uinq^, 2

spadS^^vat Bs auTOv ’Ap£8'OU(JY)^, xuvYjyEXEtv Bs xat TaUT/]v. xat 'ApsQ^oucjav

[isv oux ap£(7xop.£VYiv yY)p.a(70'ai TUEpaicoO^Yjvat cpaciv s? vy](Jov tty]v xaTot

2upaxo(j(ja^, xocXol>[xsvy]V Bs ’0pTuyiav, xat £VTati6'a av0'pw7uou ysvsaO^at

iSTCYiyYjv’ (7U[JL[3^vat Bs 6tu6 tou IpwTO? xat "AXcpstw tyjv aXXay-^v £<; i:6v

7UOTap.6v. 'vccuToc [jlsv Xoyou tou s^ ’AXcpst6v ectiv ouj^ 5yia, t6 BsBt<5t3

6'aXdc(7(7Y]^ tovTa svi:aL»Q'a (^vaxotvoucjB^at 'zo uBwp Tupo? XY]yY]v o5x

sdTiv OTUw^ aTutGTYjdCi), Tov S^EOV £7ut(7Ta[i£vo? Tov £V AsXcpot? o[j.oXoyot>VTa

G-cpta-iv, 6^ ’Apxtav tov KopbQ^tov s? tov Hupaxoucrwv aTzoGziXktxiw otxt(j[x6v

20 xat TdBs eTtus zoc etuy]*

2. xai ? 86 vu scripsi e coni. K, ordine I at sup. a, R. 9. xXa 8 £ 0 <; edd. ante S Va


inverso codd. edd., iSeTv x£ xat Emper., M Lb Pa R. — aup.p.iaY£t ’Hl£ia? om.
l 8 eTv xat Kays. Z. f. A. 1848 p. 1089, xat M R, habet hic ad marg. 10. Iv ’lIX£ta

TctovTi Valck. 3. Ivt te edd. ante B scripsi cum Sch MS., £x ’Hleiac edd.
codd., T£ delendum putant C S, otto cett. codd. — TTY^vat, Y sup. v, M. 12. xat om.
edd. ex em. Schaeferi ad Long". p. 411 et ante ApsQ'. Pd. 13. £? Nrjaov D. 15. Itz\

Porsoni Tracts 280 (SW).


p. — pro yz pro uTO Pc. — XT)V £c scribendum videtur,
Sylb. malit yap, sed idem dicit repeti |jt.£v cf. D praef. XVIII. 16. £c Alcpstov Iq rriv

Y£ VI 3,15. VII 21,8. VIII 12,6. 54,2. ^Opxuytav codd. edd. (xat xtjv ’0px. D),

4. iliaaoaw La. — Pp£v&'£dt'Ui? kpov xat £? TTiv ’0px. voluerunt Sylb. KF C Cor.,

habet Pa in marg. 5. ’Aaxly) 7U 0 u om. M, qui praeterea xauxa p.£v liyzzoii Iq xtX. coni-

dtaxXYi7t£iou Pa, hoc habet in marg. R. — ecit, Iq ’Alcp. xaUcxriv ’Ap£Q'OuaavLoescherus,


Trapot 8 ti rauTnqv Kays. Jb. f. Ph. 1854, 417, non inepte iudice Sylb., Iq xt^v ’0px. post
Ttapa §£ vauva mavult S, Tiapot St] touto lovxa ponendum putat Goldhag. probante
coni. Sch praef. 6 . £x 8 £ Msl. Porson., S, qui tamen ipse sg xt^v ’0px. post x 6 §£
recepp. B SW D Sch, §£ abest ab edd. ponere vult, recepi emendationem Beinerti
rell. codd. — M£laiv£(Ov edd. ante S codd. Progr. Gymn. St. Mar. Magd. Vratisl. 1853
— TOu (payoc A, Troucpdtyo? La, tiou cpdtYog p. 10, cl. X 17,13 xov eTii ouSsvt uyteT 2ap-
Vb, noucpayo? X K Pad Ag M Lb Vn, Bou- Sovtov ys^wxa ovop.(it^ouat. Piat. Phaedr. 242
<paYOC F C Va Pc, BoucpaYOC Smin. B e coni. E odSlv uYi£? Icyeiv. Phaed. 69 B o^iScv {lytes

Sylb., BoutpdtYO? cett. edd. 7. ^^pat-uSoi;,

14 *
212 HAIAK^^N A.

'OpTuyiY] Tic xstTat sv '^sposiBst :u6vTtp,

TpivamY)^ xa9'U7U£pO'£v, iv’ '*AX(p£ioG (JT6[jLa |3Xu^£i

(j.i(Ty6[X£vov %y\yoaGVJ lupp£iTY]^ ’Ap£ 8 0 U^^. '

xKTa toDto o5v, oti ’Ap£D>ou(rr] TotI ’A^cp£iotj t6 uBwp ^i syzxo i < :
,
xat
4T0ti £p<j)Toc ty)v (pi^[xv]v Tw TUOTap-w :T£{8'op.aL y£V£<78'ai. 3. Bis
'EXXyJVWV Y1 AiyUTTTlCOV £$ A?8'L07UiaV TY]V 67t£p SuT^VY]? xai £^ M£pOY)V Al'8'l 67C(OV

TuoXiv avap£(3Tq>taG't ,
^Xlyoudiv o3tgi tov N£iXov IffiovTa £? >«tp.vY]v xai Bt’

ccorfic, Bi£?i 6vi:a w(77r£p Ix /Ipcou |X£ira touto y^By) Bt’ Ai8^07ULa<; xdcTw

xai £<; AiyuTiiTov p£U(7 ovTa Itui Odcpov xai ty]v TaGTY) 8'dcXa(7 G:av xaT£p)^£(70'aL

£v Bl y^ "Eppaiwv 7U 0 Tap. 6 v iriva ’I 6 pBavov xat auiro^ olBa Xi[ivy]v io

T i|3£ptaBa ovop-a^oixlv^/jv BioB£3ovTa, Bl 7.C[ivy]v £T£pav xaXoupilvYiv

0'aXa(7 7 av N£xpav,
( iq Ta3xY]v EdiovTa xai 6tu6 ^ip-V'/]^ auTOv ava>.oo[X£vov.
5 ?] Bl b^oiko^GGix N£xpa 7ra(7)(£i TuavTi uBairt aXXq) Ta Ivaviria' Iv ^ y£ Tot

[X£V ^WVTa 7UlcpGX£V o3 VTj/^6p.£Va £TCO/£T(j8'ai ,


TOC Bl 0'VY)(7XOVTa £? (3gO'6v

y^(op£tv. TauTfi axapTuo^ xai i/^D'3cov y] XC[j-v'/]‘ ax£ a%b tog (pav£po)TaTou is

xivBuvog £7Ti t6 3B(op avacp£Gyou(7 iv orncYco t6 oix£lov. tw Be ’AXcp£i(p t6 auTO


Tzdcr/zi xai 5Bwp aXT^o £v ’I(ovia‘ togtou Bl tou uBa^o? TUYjy^?] [xev ecttiv ev Muxa>>'/)

Tcp opEi, Bie5£^Q'6v Be 8'aXa(7(7av vr^v pxirajG avEiciv auQ^i^ xaxa Bpay)(iBa^
Tupoi; >.ip,£Vi 6vop.a^O[X£Vo) riavoppxp. TauTa p,£v B-^ lyzi TpOTUov tov £ipY]pivov.

ou8’ 1. y.al€ivca M. — T]£pot,8££i, 7iOTap.6v Tiva *^EPp, Va Smai., x^ y’^ 'EPp.


expuncto altero £, Vb. 2. ©pivay.iY]? AX TOxrapov xiva Smin., 7TOTap.ov 'Epp.
KB Pacd Ag R Lb Va, d'py]vaxirj? Vb, Tpiva- 'Epp, TTOxapov xiva SW D Sch. —
y,ir^<; cett. edd. La M, in M 1> super x. — xai auxo? oT§a ’l6p8avov Xtp.vY]v edd. ante B,
xa9'U7T£p Tv’ M. 3. p.iaYo;j.£vou coni, S, — Vab Pa M (hi ’Idp8avov, Va Aap8dvov), ’Idp-

TCTiYaT? £Opi7i£(Y](; edd., £upirorj? AgPcdFa, 8avov om. M, ’l6p8avov [idp8avoc, v sup.
£upomr,? M Va Pa R Vn, £0pw7i£ir,?, ad marg. Lb] xai auxo? oi8a X. edd. codd. rell.

cupuTcoir,?, La, £upwrar,? VbLb, :ry]YaTaiv (SW cum codd. ’ldp8avov), 11. Tip£pi8a
£upp£iTTj(; Sylb,, quod probant B, Schneider edd. ante S codd., TiP£pid8a cett. edd. ex
lex., Frazer, recepp. S D, Amas, „pulchrae“. emend. Sylb., quam probat F. — xt]v >,ip.vr)v

4:. 8ioc TOUTO ouv coni. Sch praef. — edd. ante B , Xi;j.vry cett. edd. codd.
zaxi i:?) Pc, o3v luti M Va Vn Lb R, ot*. 12. N£xpav om. Va, Nsxpav D Sch, v£xpav
sup. lau R, OXI dp., omisso Vb. 6. zlq cett. edd. — £iai6vxa Va Vn Pc. — dcvaxa-
alb. Va Pcd Vn La. 7. liyouai Sch. — ).oup.£vov Lb. 13. £v^Y^ 14^* Amasaeus
£iawvTa M Va Pd La. — zlq )a'p.vrjv Va, zlq vertit: etiamsi nihil <=e moveant, legisse

litura deletum, X expunctum. 9. £^ A\Y^7r- videtur xai ou VY]x6p.£va, quod commendant


Tov scripsi cum La, ett’ Aiy^ttov cett. codd, SW vol. I p. L. 15. xauxY] A X K, corr.

edd. — cpdpou M, £7r’ o^pdpou ttiv TauTrii; Sylb. — xai om. Va. — oT yz malint SW.
S'd>.aaaav Lb. 10. y’^ Torapcov nva — cpav£pouxaxou, co sup. ou, La. 16. 6x£Tov,
EPp. A X K La Vb Pa,
y^ 7Zoxol\x6'^ tiva 01 sup. 0 ,
M. — x6 8£ aXcpsiS Vb Lb Pa R.
^Epp. F C S, Y^ 7cOTap.wv -a? 'Ej3p. Lb Vn — xw 8£ dXcp. {jSaxo? 7iriyr\ p£v bis
M Pcd AgR, in R om. 'Eppaiojv, sed ad marg, habet La. 18. 8i£|£),^tbv Vb. — 8 e 8id
Tivd £ppaiwv xai abxoq oiSa additur, ty) ttyiy^ J
,
V 7,3-8. 213

4. Bs Tov aywva tqv ’0^u[17cix6v Xsyouatv ’HX£iC()v ol Toi ap)^ato -6

T05T0C [XViqpVSUOVXS? Kpovov TY]V £V Q^pavw ( 7)^£Tv [3(X(Ji>.£iav xpwTQv, xa\ Iv

7CO(,Yl 8'^Vat Kp 6 vw vaov 6 tu 6 TWV 1: 6 t£ dcV&'pOJ 7UO>V, 0l WVQpLOC^OVTO

)(puo-ouv y£V0?' Aiqc B£. iraxS^EVTOC sTciTpi^''^^ T£ocv to 3 TuaiBo? t^v


9 poapav
5 t:oT$ ’lBato.t$ AocxtoXoi^, >^a>.oa[i.£VQi,.^ B'£ tol^ auiroT^ toozok; xa't, KoupY](jtv‘

dcpLxIaS^QCL, B£ auToB? I? ’1
Byi^ 17
% KpYiTi.x^^^, 'HpaxXioc xat HatovaTov xai ’Exi-

IjliqByiv xa\ ’I(X<ti 6 v its xai ’4Bav' tov Bo 'HpaxX£a £!vxi yap By)7
auTOV xp£(jpoirai:ov YjXtxCoc, (Jop.j3xX£tv too^ aB£Xcpoo? I? ap.dXav Bpopiou,
xai TOV vtxYid-avTa oe.oTwv xXaBcp (TTocpavc^oat xqtlvoo *
%(xpsXmi Be xutoI?

lOXoXliV BtQ Tl OOTW TOV XOTtVOV 0)^ TX X^^pX £Ti TO^V CpuXXcrtV 6x£(7Tp

orcpa? xa8‘£oBovTa?, Kopo^Ylvxi Bo £x ty],? Tx£pPop£wv y^^ tov xotivov

(paoiv 6x6 Tou 'HpaxXoou? i<; ''EXXy]vx^* eIvxi B'£ xvS^pcaxouc ol 6x£p tov
aV£[10 V okouoi TQV Bop£XV, XpWTO^ [JL£V SV 6p&) TW £? ’AxattaV £X0LY](7£V8

"QXy]v Aoxio^, xcpix£crS‘QX (t£) ty]v ’Axaxa,v At^Xov |x twv Txspl3op£(j>v

i5TOOT(ov. £X£iTa Bo (J>By)v MeXxvwxo? Ku.(jt,aTo? I? ‘^Qxiv xai 'Exaopyvjv


'^(7£V, 6? £X TO>V Tx£p[3op£a>V xai xStXI Xp6.T£pOV £Tl T^^ '*Ax«na?

^> 0^. M Va. 1. ’0).u[ji.xiaitov CSB codd. Sch virgulam post °'EXXY]va?, punctum post
praeter Pa Vb, ’OXu[j.xixov cett. edd, Pa Vb. Bopsav, Kays. 1, 1. d9ix£aQ'ai ab ^dtov pen-
2. TOV £V Lb R, in marg. R ttjv, in Pa ad dere iubet, quod Frazero probante inserit
marg, law? tou o6pavou p.aXXov tov £v post TOUTWv. 15. cum La Pa Vb SW D
o6pavy. 3. axo S SW, uxo cett. 4, scripsi exeiTa 8e, Ixei 8e BSchPcdAgVa
lxiaTp£(J)ai Vb. — ^£6cv M. 6-. xpviTU*^? VnMLbR, in hoc Ta sup. lin., sxeiTa rell.

xpo? TQpaxXfia M Pcd Va Vn AgLab R, xpo? edd., £xn, 8e MeXdv^xos eiecto y8t|v coni.
om. PaVb edd., Kays. p. 1089 coni. Toi5 Sch praef. Totum locum sic turbatum ex-
Kpy|Ti>tou opou?, — wjiX IlawovaTov tov hibet Va: £ij 8y|>.ov £x twv 6x£p(iQ>,|<uv xai
§£ 'Hpa>il£a om. M. 7, "lacrov S SW P aOvai (sup. vers. toutojv (?}, id vero erasum)
colb 14,7, ’Idgiov edd. rell, codd., xai xpoTspov S? TYiv dyaiav dcplxovxo (to ambig.)
idawv t£ Va Lab Pcd Ag, xai orn. rell. xai £? £x (sup. £x Iit, a) t5>v uxsp[3opia)v
9, 7T£q)avwaS'ai
c Ag. — xoTivy, ou super TOUTtuv' |x£i 8r) (8 e ambig.) ^8 t]v jjisydvw-
w, M, 10. xoXi> 8;q ti oStcu tov xotivov XQ? xup.aToc £f ^xt;v xat Ixaspyriv ^o£v
AXKFC Sniai, codd., xoXu ti outw (Ix Teov uX£p[iopefe)v) [haec trja verba ex-
T wv xOTivwv Smiii,, ad supplet puncta]
Sylb., xo^uv — T-ov x6t
xoX^Ji

cett. edd. —
exi
ext ——
x,ai

p.£Ydvcoxo?
£^ 8riXov. dpiOTaToc Y'^P ° i^pox,
Lb Vn R,- in hoc X sup. y.
T6o>v <piX>.wv AgPd. 11. 6x£p|3opi£o)v Ag, — ^xriv M, (iixifiv cett. codd. (iawxriv Pc).
6x£p (iopeoiv Vb, ux£p(^ol£wv Va. 18^ tou et — ^(3£V sup. lin., R, 16. xpOT£pQV I? TrjV


.

£(; om. Va. 13. twv e? Lb. dxatav Va. "A^stitav d<pixovTO xai zg A^Xov edd. ante
— exoiTiaev ^Ayaitav om. Ag, £xoiy]T£v C codd. (l<7Tiv pro £^ TTjv Pc), zg Trjv ’Ax.ai-
om. Va Pd. 14. ^§tjv Va, 8 erasum et alia tav delet Larcherus ad Herod. IV 35, uncis
litera, quae itidem § esse videtur, lacunae circumdant SB, xai saepsit B et post A^Xov
inscripta est. — q Aiij^io? edd, ante B Vb comma pro puncto posuit, — - xpoTspov
Pa, 0 om, cett edd, codd,, in R est sup. ^ t"6v ’Axaitav dicpixovTO xai zg Arilov C,
lin, TS inserui post d^ixsg^ai, post xpoTspQv £Ti TYjc "Axotfia? (icpixovTO zg A^Xov
^'EXlYlvac posui colon, virgulam post Bopeav, coni. S, recepp. SW D Sch, xpSTepov In ^
214 HiUAKQN A.

9 acpixovTO s? A^Xov. 'ApKJxaTo^ Bs 6 npoxovvYjorioc, p-vy)[j.Y]v


y^p s^uoi-

T^cjctTO Txsppopswv xai o5to?, Ta/a av ti xai tuXsov Tuspi auTtov

7C£XL>(7[JL£VO^ £IY] TUapOC "*I(7(7Y)B6vwV, £^ acpiXE^Q^ai CpY](JtV £V ToT^ £7U£(7tV.

'Hpax^£T o3v 7up6cT£(7Tt T(p ’IB(xitp Tov T£ ayGva BiaQ‘£Tvat. Tupwirw xai

’013[jL7uia ovop.a 8'£ 0'B‘ai. Bia tu£[j.7utol> o3v £tol><; auTOv xaT£cnr^(7 aT 0 5

10ay£G-9'ai, oti auTOc t£ xat oi aB£X(pol 7T£vir£ 7](7av aptB^ixov. Aia oi pAv

^TaOQ'a TuaXaTcrat xal auxw Kpovw 7U£p\ ap/v]?, oi B'£ Itui xaT£ipya<7 -
[jlIvo) ayo)VoO'£TYj'7 ai cpa^riv auTov. viXTjcrat ^Xkoi T£ 7iyovTai, xai oti
'A%6Xk(dy TuapaBpap.01 pi£v Ipi^ovTa *Ep[xrjv, xpair/joai Bl "'Ap£(o? Tuuyp/?].

TOUTOO Bl £iv£xa xai to aoXY][ia t 6 rio 0'tx 6 v cpaoi tco T 7f,BY)[j.aTt £TU£KTa/ 8 9ivai lo '

TWV 7U£VTaS'X(OV, (b^ TO p,£V t£pOV TOU ’ A7u6>.Xa)VOC TO aoXY][Xa OV, TOV ’Atu 6 X-

>.(ova avT|pY]p.£vov ^OXopiTuixa? vixa?.

VIII. ToOTWV Be 'JG^TEpOV K7.’jp.£VOV TOV KoCpBoOC, 7U£VTTjXO(7TW p,aXi(7Ta

£T£l [X£Ta T-^V OOpipCCTaV £Tu\ A£’JXaXt(OVO? £V "E>Ay](71V ETUOp-PpiaV £>w8'6vTa

£x Kpy)TY]^, ylvo? (XTuo 'llpaxXlooc ovTa too ^IBaioo, tov te ^tyoiva Ivi5

^()Xup.7uta 0'ETvat xai Ko’jp*r](7t toT? te aXloi? xai "HpaxT^ET tw Tupoyovw

Xsyoo^jiv IBpoaaaD^ai jjwtxov, I lapaoTaTTjV l 7utovop.iav tw 'Hpax^ET 8'sp.Evov.

'*EvBo[XlCOV Be 6 ^AeD-XiOO KX’jp.£v6v te ETUaOOE TY]^ Bpop.00 toT^


2 oioT? ad'Xa Iv ’OXop.7Uia tt^v [3a(7i>.£iav £0'Y)xe. IIeXocJ^ B'e u(7T£pov yEVEa

’Ax^aua acpixovTO e? A, coni B. 1. ’ApiaT£a(; — xaT£ipyaap.£voi? edd. ante Sch codd.


FCSBSW ex coni. Sylb., ut I 24,6, (xaTT,pyaa[i.£voi<; Pc), xaT£ipya(j[i.£voi La, xa-
’Apu7TaTo; cett. edd. codd, — TupoxovvTjTio; T£ipyac7ii.£v(o Sch, probante Kaysero, Amas.
Lb. — ’Ap. yap 6 llpox. |j.vri[ji.r,v £TOir,aaTO £7ul xaT£ipyaa[i.£voic xoT? yiyaai legit. 8*
r7i£pPop£(oV xai oSto? Tctya Ti edd. ante dywv. XiTaai cpaaiv Porsonus, unde Smai.
B codd., A9)Xov, ’Ap. xpito? 6 flpox. jj.vt;!jlyiv inter dywv. et 9aaiv lacunae signum posuit.
ETU on^aatro 'r::£pl3op£(ov, xai o3to; B, probat — auTOv om. Pd. — S>£ol Goldh. ante
O. Mueller Annal. Gotting. 1828 nr. 204, X£yovTai excidisse putat. 9. xpaxrjaai Lab
’Ap. 8£ et p.vT^p.T)v yap Itz. ^Ttt. xai o3toc, Taya Pd R. 10. £iv£xa D Sch. — ETOiaay^d^vai
SW D Sch, cf. II 3,9. IX 35,4. 2. Sv ins. om. Va. 11. post TTs^dS-Xcov repetit La
Sch post -raxa , ante eTtq voluit Porson, (b? TO duX. TO 7iuS'Ix6v (paci, Cob. ins. £v
ponit D, cf. IV 33,6. VI 9,1. VIII 10,3. ’0Xup.7ula post 7:£vTdS'X(]0v, v. Philostr. 83,

12,7. 3. 9 aalv Va. 4, x6v t£ dytova Vab recte contra eum disputat Sch Jb. f. Ph.
Pa edd. ante S, vov t6t£ dywva cett. edd. 1864, 38. 12. ’0Xup.7aaxd? Va M S, ’0 Xu[jl-
codd., t6t£ tov dywva Sch coni, in praef. Tuxdc edd. rell. Pacd Ag Vb Lab. — vixa?
— 8(a Sd)va'. Vb. 5. oXup.;:ia ovo,adaS'ai om. Ag La Pd.
(sic) La, eratne ’0Xup.7u'a ovo|j.a
— a^TO? Va, a^TOv, p sup. v, M. 6. dpiS'fji.S 13. Kdp8io? edd. ante B Vb Pcd Ag, u
Vb, p. corr. 6v. — 8e Vb Ag, in quo pri- sup. i in Vb Pc. 14. £jj.7:op.t3pi'av, exp., M.
[i.

mum fuit p.£v, quo expuncto 8£, quod voluit 16. xoupT]T£c M Pcd Ag R Vn, xoupY)T£c Lb
B, scribunt 8s SW D Sch, 8 t) cett. edd. cum Pa, xoup^ai La, xouprjffi Vab edd. et ad
Pac M Va Vn Lab R. 7. xai auTOv Kays. p. marg. R Pa. 17. 8'£[jl£vov edd. La, B'£p.£vot

1089 , a^Tw sine xai coni. Sch praef. cett. codd. in Va oi ambig. 18. 6 om. Pd.
V 7, 9-8, 6. 215

[jLa).t.cnra [isira ’EvBu[xt(ova tov aywva tw ’0Xu[X7tlw Ail etuoitjCTsv a^ioT^oyca-

iraira avO^pwTucov twv 7upo auTOu. IIeXoxo? Bs twv TuaiBcov crxsBadQ^svTcav

ava mdav t-^v a>.7.Y]v Il£>.07r6vvY](70v, "’ApQ'acov 6 KpY)8'£to^

''EvBupcovi av£^io? Tupo? TuaTpo?, £ivai yap cpaci xai ’A£8'7viov AioXou, Aio^

5 Be £7TL)t7.Y]G'tv, £ 9 'Y)X£v 6 "*A[xi)8'acov Toc 0 Xu[X uta,7 [jL£ira Be auTov riEXia? te

xat Ny] 7;£u? ev xoivw. £B'Y)xe Be xai A5ysa^ xai 'Hpax).?]^ 6 ’A[icptTpuci)vo? 3
e 7.wv OTUOdOu^ Bs saTEcpavwaEV oOto? vixwvTa^, s(7Ttv ’I6};ao^ Tai^

'Hpax7.£OU^ Bpapiwv Bs apa sx TuaXatou xaQ'£(jTY)x6^ ay(ovi^E(7 Q'aL

xai a>.};OTpioct? itttuoi?. "Op-Y)po? yoUv sv aO'Xoi(; i7£8'£i(7iv sm IlaTpoxXw


10 TTETUOlYjXEV MeVeT^KO^ AiD'Y) 'AyaiXSpLVOVO?, TW Bs ETEpW )(pY](7 aiT 0 TO)V

17UXC0V oixsiw. Yividy^Et Bs xai 6 ’I6Xao^ 'HpocxXsT Ta^ ituttou?. o 0 to ?4

[te] oSv app,aTi xai ^ladio^ avY]p ’Apxa^ xeXy]to<^ svixYjdsv l%%ou Bp6[xo),

TuvBapsw Bs 01 TalBs^ 6 piEV Bp6[xw, noXuBsdxY]^ Bs tuuxteuwv. 'XsysTai

Bs xai s^ auTov "Hpaxlsa d)^ ttocXt]? te av£7.oiTO xai TuayxpaTiou vtxa^.


’'
15 2 . MsTa Bs 05 u^ov, BieQ^yixs yap tov aycova xai ^'O^uXo^, [jisTas
"*

TooTov [3a(7i>.£!j(7avTa e^eXitev a^pi ’IcpiTOo Ta 07;d[XTia. ’IcpiTOO Bs tov


aywva avavswcafxsvoo xaTa Ta y^By) p.01 T^s^syp-sva toT? av6'pw7uoi^ eti

67CY]p)(s tc5 v ap)^ai(ov 'kr\b'f\ xai xaV oXiyov s^ 6 tu6[xvy](7iv Y]p)^ovTO auTwv, xai

OTUOTE Tl avap.VY]G-Q'£T£V, ETOlotiVTO TW (XywVl 7UpO(J&‘YixY]V. 3 . Ay]7.0V Bs* £? 6

20 o6 yap TO (jove^^e^ Tal(; p.vT^[xai^ etti TaT^ dlo[X7ua(7iv egti, Bp6[xou [isv

a 9')^a steO'Y) TupwTov, xai "*H7.eTo^ K 6 poi|3 o? svixa. sixwv [j.sv B*^ oux
s(7Tiv EV ’OXo[i7uia ToO Kopoi[3 ou ,
Tacpo? Bs ETui toT? Tuspadi T^? ’H 7.sia^.
6Xu[X7uiaBi Bs UTTspov TSTocpTY] xai BsxaTYi 7upo(7£T£S*Y] (7cpi(7i BiaoXo?’ "Ttuyjvo^
**
Bs avY]p IlidaTo^ avsi 7.£TO sm tw BiaoT^co tov xotivov, t^ Bs e5 %
I. TOV (Jywva om. Pd. 4. dv£c|;doc A. xEXrjTi edd. ante S Va Pa, marg. R, x£Xr]Ta
— cpy)ai Vb. 5. a5twv Pd, auTOu scriben- M, x£).y]toc cett. edd. Vb Pcd Ag R Lab R.
dum censet S, cum Amythaon, Pelias, 13. 8e 01 om. Va, ot add. sup. vers. 14.
Neleus fratres fuisse Cretheo nati perhibeantur. xai sup. vers. Pa. 15. xai o|u^ov La. —
7. Yp. £iaiv Palmer. MS. 8, 8ia8papi(bv edd. xai o|uXo? [JL£Td TOUTWv (sic) 8e tov
ante S Vb Pa, 8pa|i,d)v cett. edd. codd., in CiYwva Pa in marg. 16. |3aai>.£uovTa Vb. —
R 8ia sup. lin. — ?jv 8 e dpa iTC^xoi? om. dypi Tou icp. Va, d^pi? Lb. — xai Ta Va.
Va. — >ia9'£aTyi>t&)<; Pc. 10. [j(.£V£>.aov La. 18. dv(ov, ad marg. dp^aitov, R. — sq. xai

II. -iqvioy£T edd. ante Smai. Lb Vn Pac M om. M Va. 19. dva[j.vY]ab'£Tvai, vai exp. et
VabR, TQvi6x£i cett. edd. e Cor. coni., £V superscriptum, La. 20. Trji; p.VTqp.Yic Em-
LaPdAg. —
0 ’l6>.ao? articulus est in A per. — ^O^ufJLjriaaiv S. 21. xopoixo? et
XK Sch Lab Vb Pacd Vn om. cett. ,
edd. xopoixou Pc, xopu^ou, 01 sup. vers., Vb.
VaMR. — Touc OTTC. Lb. — oOto? t£ oSv 22. ’0Xup.ma ’LD.£ia<; om. M. —
• 8’

S ch praef., auTO? t£ oSv edd. (ai^TOuc ap. £711 Va. 23. oXup,7iia, p. corr. oJ^upiTiid, M,
F est vitium typothetae) codd., sed om. £v bXup7ud8i Vb. — Sttovoc Ag, {>;i9jvos La.
T£ MVabLbRPaVn, auTOv t£ La. 12. 24. xovTivov Va. — t*^ 8e £1% ** ’'AxavS' 0 ?.
216 HAIAKQN A.

7’'AxavO'0?. im Bs oy^OY]? xal ^exdcTf,g oXujxTuta^o; ::£vraQ‘Xou xoc\

acptxovTo I? |xviq[JLY)v’ xai toQ [j.sv Aa[x::iBi 6tuy]p‘^£v, E’jpU|3«To> Bs y] vlxt^

TT|^ TralY]?, 'AaxsBat|j.ovioi; xal to-jtoi?. Tptirfj Bs dXL>p.::iaBL xai stxoGv^

xuy[j.Yj$ S,b'7.cc aTUsBoaav* ^OvofxadTO? Bs svixrj(j£v sx Hjj.dpv-/]^ cjvrsXodoTj?

y]B'/] 'r/jvixaQra sc ''lo)va;. TvEp-XT-fj Bs ItzX 'zcdc zixogi xaTsBs^avTO fecovo


StsXslwv Bp6[xov, xai avTjyopsdf^Y) 0*/)Paro? riayojvBa? xpa^wv ap[j.aTt. dyBor,

Bs aTuo TaoTr]' dlu[j-7:!,aB!. IBs^avTO TuayxpaTiao^TTjV ts avBpa xat fcov


xzkfizcc' iz%oz |X£v By] KpavvcovtoL» Kpaui-iBa zo^pi(^b'r^, tol»? Bs s(7s>.d*6vTa;
£7ul t 6 xayxpaTiov [6] AdyBaixi? xaTsipyaGairo H’jpaxodcto?. TcdTo) 7:pd^

toT^ £(7Tiv £v -'jpaxodGat; ij.vYj[j.a. zl Bs xai 'Hpax>.sT tw io

0Yj(daio) [j.sysB' 0 ^ jwapio-otjTo 6 AdyBap-i^, syw ij,sv odx olBa, XsydtxsvGv Bs

9 6:u6 Zopaxo’j(Juov so-tL Ta Bs stui toT^ Tuaidv zc |J-sv twv zoclociozzpo)^

odBspav Yjxsi [xvT^|j.TjV, ocjtoi Bs apsdav GcpiGi xaTsaTYjo-avTO ’H}.siot. Bp6[j.ou

p/sv B'/) xai Tra^Yj; dTsCKr, zaiGh a6'Xa S7:l ty]c s[3B6[xy,^ xai TpiaxoGsy;
dXi>[JL7i:iaBog, xai 'IttttotC^svYi^ AaxsBaip.6vt.oc 7:aXY,v, 1 IoX’jv£ixy](; Bs tov i5

Bp6p.ov svixYjG^sv ^HXslo?. zpoWf, Bs £7:1 roa^ TSG^rapaxovTa oXopiTTiaBi

TCOXTa^ £(7sxa}sS(7av ::aTBa^, xai izzpi^y twv ^-ts^.Qovtwv HupapiTY,? <I>t>.YiTac.

IOtwv Bs 6::XtTcov 6 Bp6p.o? £Boxt[j.a(jQ'Y] p.'sv iz\ t7,^ 7:s[X7r7Yj? 6)/jp.7:LaBo^ xai

sJ'/]xoG-TYj^, pLsXsTYi^, £p.ol BoxsTv, sivsxa 'zr^^ zg Ta Trolsp-ixa’ tooc Bs

B pa[j.6vTa? atjTrio-iv 6p.ou zpo)Zog Aap.apsTO? IxpaTYjTsv 'Hpaisoc. Bp6p.o^20

Sch, lacunam esse vidit Krause (Olympia cett. edd. Ag Pad Vab Lab R, xpauvtoviou
p. 72), cf. Sch in Z. f. A. 1847 p. 219, Pc, xpavvojviSou M. 9, 6 uncis incl. S S\V
qui eam sic fere explendam esse censet: Sch, om. D, oauyS*!-*-^? La, dXuySTtjAic Lb. —
£771 Ty doltyo) 6 AaXiSaqAOv.o;, o iVaxiSai.- 'Tvyy.ocxzipydzoczo A X K F Vb R Pa, „ omnes

p.6vio; post '"Axavl>o? ins.C e coni: Meursii simul confecit et uno sudore vicit. Ita

(Misc. Lacon. IV 18), quam probat K, plura Salmas. ad Solin. p. 26.“ Hemsterhus. MS.,
excidisse putat Frazer (dXu|jL7ud8t Trpo-JEvsOnr) xaveipyd^aTO cett. edd. codd. 11 . noipiz-

a9ia!. Soliy^oc, >tal AaxsSaipovio? evixr.as), aouTO \Td. — 6Xuy8a[j.i? La. 12. rraXaifo-
non indicant lacunam cett. edd. 2. lapmSi -£pwv Ag b, in quo o sup. o). 15. ttoXuvixt);
Vb Pc Lab. — eupuvdTw Vb. 4. TTjypT) Vb. — TOV damnat Hei^v., haud scio an im-
Lb. — ftTTeSwaav Vb. — 'Ovoii-aTro; S La. merito, cum enim dicere soleat Paus. avaSiov
— £x om. Pa, add. sup. vers., ep^pupvr.^, vixav, III 12,4 est t(o 8p6,ao) v., V 8,4 8p6|A{.);

£xa sup. vers., \'b. 5. z£p:rvov 8e I. v. TOV variandae orationis causa scriptum vide-
£ixo3iv xotT£A£?avTO Ag Pd, xaviSsIavo edd. tur. 16. TcpwTOi Vb. — oXuiATtiacriv

ante C M R Vab Lb Pa, correxit Sylb., xav£- EoixcXsuaav Ag, oXupmSai S M Pd. 17.
Ss^avTO cett. edd. Pc La. 6. KayovSa? Vb. 9 iX’jTa? Vab Lab Vn Pcd, 9 i>.iTa? Pa. 19.
7. Idi^oLzo edd. ante C codd., in Va zdi- £iv£xa scripsi cum BPcdVaLaAg, Ivsxa
lavvo a prima man., hoc habent edd. cett. cett. edd. M Vb Lb Vn Pa. 20. ;:pwToic, i

ex emend. Sylb. 8. xsUr^va Pd. — itttoc exp., Vb. —


Ar,[j.ap£TOC B Pacd Vab Ag Lab

p.£v ea£AQ'6vT«; bis habet La. —Kpa- Vn, AripapaTO? edd. ante B M, AapdipsToc
vwviou, ut Sylb. voluit, S B S\V, Kpavvwviou ut VI 10,4. VIII 26,2 SW D Sch. — 8p6[jLO'j
V 8, 7-^9, 2. 217

Bs Buo tTCTuwv TsXsiwv (7uvwpt<; xXY]8'sT(ja TptTT) [X£v dXup-maBi stsQ^y] :rp6? Tat?

svsvT^xovTa, Euayopa? Bs dvtxYjcrsv ""Hlsto?. svaTY) Bs ^pscrsv dXL>p.7UtaBt xat

EvsvYjxocn:^ xat tuco^^wv ap[xacrtv aycovi^scrQ^at ‘


AaxsBaipLovio? Bs HupapidcBY]?

TOV (7TS(paVOV TWV TCwlcOV £(7)(£ TOU appiaTO?. TUpOTsS^STaV Bs UdTSpOV xat 11

5 7 UvcoptBa
( ttoST^cov xat tcwXov xs>.Y)Ta' sm jxsv By] o-uvwptBt BsXt(7Tt)(7]v sx

MaxsBovta? ty]? sTut 8'a>.a(7 7Y| yuvaTxa, TXYiTuoXspiov Bs


( Adxtov ocvayopsaO^Yjvat

Isyouatv STd TW XS>.Y]Tt, TOUTOV [XSV STUt T^? TVpCOTY)? xat TptaXO(7T% T£ xat

£XaT 0 7T^? ( dXupLTtCcBo?, T^? B£ B£Xt(7Tt)(Y]? TY]V TUVWptBa 6 ^U[X7UtaBt TUpO

TaUTY]? TptT^. Ttfp.TUTY) Bl £7ut Tat? T£(7(japaxovTa xat £xaTov aB'Xa


10 TcayxpaTtou Tuatdt, xat Ivtxa OatBtpio? AtoX£u? Ix tzoIsm^ TpopaBo?.

IX. KaT£XuB'Y] B£ £V ’0lL>[iTCta xat aywvt(7[xaTa, pxTaBo^av [XY]X£Tt

ay£tv ocuToc 7z6vz(xb'16v t£ yap xatBwv Im tyJ? dyBoY]? o^upiTtaBo?

xat TptaxodTY]? It^O^y], xat Itu’ auTw tov xoTtvov EdT£XtBa Aax£Batp.ovtou
>.a(36vTO? o5x£Tt ap£<7Ta "*HX£tot? 7U£VTaQ‘XoD? £(7£p)(£(TB'at TuaTBa?. ty]?

15 Bl aTUYjvY]? xat xocXtuy)? tov Bp6[j.ov, tov [j.£v d).op.7utaBt vop.ta’9'£VTa £(3Bop.Y]-

X0(7T^, TOV Bl TY;? Xa).7UY]? T^ £Cp£^^? TaOTY]?, XY)pOyp.a 67U£p a[J.(pOT£pO)V

STUOtT^OaVTO £TU TY]? TETOCpTY)? oXupiTUtaBo? Xat OyB0Y]X0(7T^? p.Y]T£ Xa).TUY]? TOO

>.Ot7UOO [lTjT£ aTUYjVY)? £(7£(j8'at Bp6p.OV. 6 t£ BI £T£8*'r] TUpWTOV, ©£p(7lOO [X£V

aTUYjVY) 0£(7(7aXoU, IlaTatXOO Bl ’A)(atOO TWV £X Ad[XY|? £VtXY](7£V Xa>.7UY].

20 2. “^Hv B£ y) |X£v B'Y]X£ta Itutuo?, xat *


auu’ aoTwv aTU07UY]Bc5vT£? £Tut tw 2

s(7)(aT(p Bpopiw gov£8*£ov [ot avajddcTat] Tat? tTuruot? £tXY)p.p.£vot twv )^a>.tv6)v,

xa8'a xat I? Ip.£ £Tt ot ava[3aTat xaXodp.£vot‘ Btacpopa Bl toT? ava[3aTat?

S? TY]? XaXTUY]? TOV BpopiOV Ta T£ (7Y]p.£Td £TTt Xat dp(7 £V£? (7Cpt(7tV OVT£? Ot

ITUTUOt. dTUY]VT, Bl OOT£ TW dv£OpY][J.aTt OoBlv dp)(aT0V 0UT£ £07Up£TU£ta aOT^

Va. 1. |jtsv om. Vb. 2. evva-tnf] SMVab 11. p£vd 8o|av Va Vn Pcd Ag R, ih hoc
R Pa. — ^pa(j£v La. 3. tuoIwv Agf V-b La, acuto litura deleto, voluit Faber Agon III,

hic etiam paullo post. — au(3api8r)(g Ag. 19 (SW), p£Td 86|r,(; M. 12. Tulv-uaHoi;
4, TipoasS-eaav scripsi, ut coni. D praef. XV, Ag. Y<^P —
M» TulvTaS-Xov ydp, z£ sup.
ouveHaav edd. codd., ibzaay malit B, lin., Va. 14. £i(j£px£(3S'ai, edd. ante SW
[(7uv]£b'£(jav scribunt D Sch. — aod auvt«)5'i8a codd., Pa e(jipx£(jd'aL 15. xdpTUYic Vb. —
et mox auvoptSi, w sup. o, Va. 5. pcXiaxi- £i>SopY]zoaS'’^ Ag, £|3o8opT)xoai79| expuncto o

y^i8Y]v Va, [icXtcnrixTnv t9)? (sup. vers. Ixp) prior., Vb. 16. vov Icp. Va, Vb
STcl (supra xp(?), id vero exp.) b'aXdcj(JTi Vb. Lab Vn Pacd. — zoiuvy^ codd. 17. iTUont^craTO

— £>t XaxcSaipoviac M Lb Vn. 7. Itui om. Va. 18. «Tuovri? La. 19. Supviv M. 20. Q'7]X£t

Pd. — TOUTO p£v MVa. 8. 8 e om. edd. M, d'£lstot La. 21. ol dva(idirau delet Kays.

ante C, S M Pa Vab R, scribunt cett. edd. Jb. f. Ph. 1854, 422. — vaT? itutuoic dva-
Pcd Ag Lab Vn, ut iam voluerat F. — £tu£- pdtTat, R ad marg. — £iXv]pp£vai, ot sup. vers.,

Xt(7Tiy^Y)(; Pc. — oXupTUtdat Lb. — Tupoc v. Va, EiXripIvoi Vb. 22. dTUo[3di:ai et aTUoj^dtatc

Va. 9. Itui T 015 Va. — Ixaavov Lb. maluit B. 23. Ix t9]? M Lb Vn Pa, I? sup.

10. inter |>t et tuoXewc nomen oppidi exci- vers. Pa. — dp£V£c Vb.,— ovt£ La. 24. dcTU 7)VYi

disse videtur. F Scb, dTUTQVY) cett. — oijSe K, vitio typoth.,


218 HAIAKQN A.

xpo(j9jv, sTuapaTov ts sx %cckcaou yica ap)(Y]v y£V£(70'ai (jcpCaiv £V

)((6pa t6 ^wov* -y]v yap ^y] aTui^vrj xaTa ty]v duvwpiBa Yjpovou^ avTi itutuwv l^rouaa.

3 3. 'O B£ XG(jp-0? 6 7U£p\ TOV (XyWVa Icp’ vjpov, &'G£(78'aL TW 8'£0)

Ta t£p£Ta 7U£VTaO'Xou [jl£v xai Bp6p.ou twv facov 3(JT£poc aYwviG‘[JLaTwv *i“,

oStO? XaT£(7TYj (TCpiOTlV 6 x6(7[JLO? 6>.U[17UtaBl £j3B6[XY) 7UpO? Tai? £(3Bop.YlXOVTa‘

Ta TUpO TOUTWV Be £7Ul 7][JL£pa? ^yOV T% aUTY]? 6[X0LC0? XaL avO^pcoTcwv xai

wuTuwv aywva. t6t£ Be 7UpOY]/^8'Y](7av vuxTa oi TuayxpaTta^ovTE? octe ou

xaxa xaipov e(7xXy] 6'£VT£?, aiTioi Bs sysvovTO ol te wutuoi xai s? tuXeov eti

Y] Twv 7UEVTa8'X(ov a[xi>.Xa ’


xai sxpdcTEi [isv ’A8'Y]va‘io? KaX7.ia^ tou^

TuayxpaTiacavTa^' sp^TcoBiov Bs oux sp-sX^^s TayxpaTiw tou 7.oituou t6 ttevt- la

4 a8'Xov o5Be Ol itutuoi yzvY\GZGb'ca. 4. Ta Bs z%\ toT^ aycovo8'£TO!j(7iv o5

xaTa Ta auTa a xaD'E0‘TY]x6Ta ^p)(% xai scp’ Y]p,o)v auTou? vop.i-

^oodiv, aXkoL ’'IcpiTO? [JwEV Tov (xywva sO'Y]X£v auTO? p-ovo?, xai p.sTa ''IcpiTOv

£Ti8'E(7av w(7a(jT(o? Ol (XTCO "*05o^ou‘ 7UEVTY]xo(jT^ Bs oXup-TuidcBi (xvBpaai Boo

E^ aTuavTtov Xa)(oo(7iv 'HT^siwv sTUETpaTUY) TuoiYiG^ai Ta ’0);6p.7uia, xai S7uii5

7cXeT(7TOV (XTO EXEIVOO Bisp-EIVE TWV aya)voO'£Tcov 6 apl8'p,6^ TWV Boo.

5 5. Tusp.TT'/] Bs oXop.7uaBi xai eixoct^ f svvsa sXXavoBixa? xaTS(7TY](jav’ Tpid

R, V sup. vers. — auTT, PclAgLabVn, I 158 aut vuv pro pev aut vuv p£v scri-

au-nri M. 1. iTUEpairov Vb. — Zink Verhandl. bendum, cetera sana esse censet, v. comm.
d. Philol. Ges. in Wiirzburg 1862 p. 133 — uuTEpa TCOV dycoviapaTcov Pd. 6. xai
coni. ETidcpaTOv 8e zar’ apxV iriTTcov om. La. 7. dycova?.^ Sch MS. — aT£
cpaaiv (pro acptaiv). — xai p.T) apx'n'^
'''^1 ou xaT db').cov dpilXa La, omissis interiectis.

xai apx^nv pT] K, xai “PxV 8. £xx1y]S'£vt£(;, £c sup. £x, Vn. 9. dS'Y)vaToi

>.aiou ?jV ftpxV Schneider. 2. La. 10. TrayxpaTiou A X K F Vb Pa, rtay-

6 8e Twv iTwKwv om. La. 4. uaTEpa xpaTiy cett. codd. edd., in R ov sup. vers.

vel ucjTEpaia 8’ aywv. coni. F, hoc probat 11. 01 8e iTZTZOi Va. — ou xavd Td a^vd
Rathgeber Encycl. Hal. s Olymp. Spiele p. vopi^ouaiv om. La. 12. d transponi
.324, uaTSpa, tc5v 8e aootwv Tipo-rspa dy. sup- iubet K ante Icp’ iQpcov. 14. £T£Q'£aav, i

plere vult B, Boeckhius coni. 8p. twv iTtTrwv sup. £, La. — TlEVTE’ £ixoaT^ 8e 'OlupTT.

uTiep dywv. TrpoTEpaia, uTcep 8e twv XoiTiwv coni. Sch Z. f. A. 1847 p. 220, t’^ 8’

uavepa dy., G. Herm. op. VI p. 14 8p. t. £ixoaT*^ Kays. p. 1090 pro TTEVTiqxoaT^ 8 e,
iTZTi. uavspa, Trpo toutwv 8e ysyevxpevwv twv Sch in ed. min. 'Ki[x.TZvi^ xai EixoaT*^ 8e
dllwv dy., Kays. p. 1089 post itcttwv ins. oux ’0Xup7i:., nihil mutandum esse putat H.
£7Ti i^pepa? a5vY]c eaxXxS^svTwv, twv 8e Foerster de hellanodicis Olympicis p. 10
>. oi7twv, Schoemann Antiq. Gr. II ^ p. 56 sqq. — 8uo bis Va — t65v 8uo Va Pcd
n. 2 8p6pou Tcov ittttewv (sic) uatcpa, Lab, TCOV 8u Vb, tcov (3' rell. 17. Tci\xTzi^

xwv 8e loi:rwv TipovEca dycoviapavcov sive La, TOp-riTip 8e 61. xai £ixoaT^ codd. edd.,
8p6pOU VWV ITTrtEWV TipOTEpa, TCOV 8 e loiTTWV quod explicatur; vicesima quinta olympiade
liaTEpa dy., D lacunam post iTirrcov indicat, post illam, scii, quinquagesimam, i. e. ol.

Sch praef. coni. 8p6pou tcov loiTiwv uaTEpa LXXV, at hoc si voluisset Pausanias, scrip-

dy., cf. etiam Alethodol. 36, Bursian lect. sisset TOp-TiTY) 8 e dno TauTY)? 6l. xai £lX0aT^,
hib. Jen. 1872 p. 9, ,n. 8p6pou tcov irrrrcov TTEpiriT^ xai ExaTOGT^ Meurs. Att. Lect.
TCOV )wOiTrcov ucTspa dy., Robert Herm. XXXV IV 29, TipcoTTf) xai ExaToaT*^ voluit F,
V 9,2-10,3. 219

[JLSV Bt STUSTSTpaXTO 1% aUTTWV 6 Bp6[;-0? TWV ITUTUWV, T0(70UT01<; Bs STSpOl^

STUOTUTai? sTvai TOD 7i;£VTa8'XoU, TOT^ Bs 6xO>.£IXO[JL£VOI? TOC ).Ol7Ua £[JL£l£ TWV

aY(*)vi(7[jLaTa)v. B£UT£pa B£ aTUO 6Xu[X7uiaBi 7upo(7£T£8"/) xai 6 B£xoci:o(;

aO^T^oO^ETY]?. £7ui Be "ty]? TpiTY)? xai IxaTOdT^? (puXai T£ ’HX£ioi? BwB£xa

5 xal £l^ (XTUO £xdc(7T/)? £Y£V£i70 'EXXavoBiXY)?. 7ui£(jD'£VT£? Bl 6 tc6 6

’ApxaBo)v 7uo)^£p.(o pioTpav t£ dc7U£(3a>.ov y^? BY)p.cov ^jdccv

£V a7UOT|lY)&-£l(7Y) /Wpa, Xal OUTO)? £? OXTW T£ (Xpit^pV CpuT^WV £x\

T£TapTy)(; cTDV£(7i:a7.Y](7av oXup.xiaBo(^ xai £xaTO(JT^<^, xai 'EXXavoBtxai dcpicrtv

t(70i TaT<; cpuXaT? Y)p£0'Y)O'av. oyBoy) Bk £Tul TaT(^ IxaTOv 67.u[j.7uiaBt OTav^XO^ov

10 au8'i? £? avBpwv Bexoc c5:pi8'|x6v, xal y]By] t6 axo toutod Bta[X£a£vv]X£v

k
X. IIoT^Xa [X£V By] xai aXkcc iBot ti<; av Iv "ET^XtjCTi, ira B£ xat

axoU(7ai O^aijp-aTO? a^ia* [xalidira Bl toT^ ’EX£!JO-Tvt Bpcop.£voi? xai aYwvi xw


£v ’01u[xxia [X£T£(7i:iv £x O'£ 0 tj cppoviriBo?. To Bl a>.(70? t 6 Upov tou Aio?,

i5xapaxoiY](7avT£? t6 6vo[xa, ’'AXirtv Ix xaXaioo xaTioOci’ xai Bt, xai IIivBapw

xoi'^(javTi k avBpa oXu[j.xiovixy]v acrpia ’'A7.iri? £xwv6p.acn:ai t6 j^capiov.

2. ’Exoi'^ 8'Y] B£ 6 vao? xat t 6 ayoiliLoc tw Aii axo Xacpupwv, Y]vtxa ITt(7av2

01 ’H};£Toi xai 6(70 v twv X£ptoixa)v aXT^o cruvaxEOT/] IIt(7aioi? xoX£[i(p xa8'£TXov.

0£iBtav Be tov £pY0C(7ap.£vov t6 aY^)^[^oc £ivai xai £XiYpa(xp.a IdTiv I?

20[JLapTupiav 6x0 tou Aio? xoai*

^£iBia? XappBoo oi6? ’A8'TjvaT6? [x’ £xoiy](J£.

Tou vaoo B£ Awpto? |X£V icnriv y] EpYoccria, toc B£ £Xt 6? X£pt(7TuXo? sgti. 3

X£XOl'/]Tai B£ £Xt)(0)pi0U XWpOO. 6^0? p.£V By] aUTOU x6 £? TOV a£XOV

quod probat C, xai klriy. 0 GT:^ Va. 9. Y]p-^S'yiaav PadMVb. in Pa corr.

aut evevrixoai:^ vult B, praeeunte Boeckhio in T^p£9'Y)aav, T^piqS'Y)aav Lab Pc R. 10. ex’
ad Schol, Pind. O. 3,22, oySor) xai epSop-Y]- pro Ec Pc.

xoat*^ corrigit Rathgeber 1. 1. p. 310, Trep-XTr)

xai £pSo[JirixoaT^O. Mueller in Mus. Rhen. 12. 8r) om. Va. — sq. xai om. S M.
1834 p. 168, vid. comment., sixoaT;^ evvdcTT) — Ev om. A X K F B M Vab R La Pa, habent
Va. — per signum numerale Q' sXXav. Vb. cett. edd. PcdAgLbVn. 13. ^xouaai Pd
— xaTsaTnriae Va, xaTeaTY]a£v Lab (£v ambig. RVb. 15. avTiv M. 17. sxiaav AgPcd,
in La), R, a sup. £. 1. £7riT£irpaxT0 M Vab xiaaav Vb, Iliaav oi om. Va, Iliaav om.
Pa. 2. l)7roloixoi(; edd. ante S marg. R Pa, Lb Vn R, habet R ad marg. 18. aUw Ag
Vb, uxoX£i7iO|jL£VOi(; cett. edd. codd. — £p.£X>.£ Pd. — auvYiXEaTY], a super /], La. 19. sp-
Vb Pad A X, corr. Sylb., cett. £[ji£).£ (etiam yaafJLEvov Va. 21. yal[jii8ou Vab. 22.
Lb). 3. 8£UT£pw La. — 7:poa£i:£9'£i (iri stiper om. Va, sup. vers. habet La. — XEpiaToloc
£i) La. 4. ExaToatoTc, % sup. o~^, La. Lb M Va R, in hoc u sup. o, XEpi awl6(;
5. EXXaSixrii; M. — xiaQ'£VTE?, ei sup. i, M \Ta. 23. ucjjriXoc Pcd Ag Lb Vn, ut^ioc edd.
R. XEiaB-EVTEc Va, XiEaS-svTO? Vb. 6. Ini- La Pa Vab M. — auTO touto e? edd. ante
l^alov M. 7. ouTW AXK Vab R, o5to? Pd. SW codd. praeter La, qui habet auTOu £C,

— EX pro e; m. — o8xw te tov ficpiS'p.ov pro TOUTO malit B t 6, K coni. a^TW touto.
220 HAIAKGN A.

aV^XQV SldlV Ql QXTW TUqBs^ xal sJiqXOVTa, supo? 7USVTS xai £V£VY]XOVTa,

-ra B£ £^ pi-Yjxo^ TpiaxovTa zz xal Biax6<rioi. textcov B£ lysvETO auTOtj

Atpwv OTLXcopio^. X£pap-oc B£ ou 6'Kzf\<; Io-tiv aXk^ X£pa[xou Tpoxov


6 n£VT£l*p(7iv £tpya(7[X£vo?. TQ ^£ £upv][JLa avBpo? Na^iou X£yoti(3tv

sTvai Bu^ou, o 3 cpacrtv iv "c-a ayaX|JiaTa Icp’ tTxv £7utypa[xp.a £ivai 5

Noceto? E5£py6? [i£ y£V£i Ay]to 3? 7uap£, B3^£w


7uaT?, 6^ 7upo>TL(7i:o? Tr£u5s x£pa[iov.

Y)Xixtav Be 6 B3^Tj(; 061:0? xaxa ’AXoairxY]v (^v) tov AaBov xod ^AcToay^v
4t6v Kua|apoo [
3 a(jtX£ 6 ovTa £v M^^Boi?. ’Ev Be ^Olopima, Ie^y]? £m)(po(7o?

£7:1 exadTcp too opocpoo irS 7U£pai:t £7:iX£iTai, xa\ Nixy] xa^a [X£(7ovio

\}A\iGzy. £(7vr;x£ tov (X£t6v, hziy^^uGoq xal aoTT]. 6tu6 Be t^? Nlxt)? t6
ayaXjxa a<77:l? avax£iTai XP'^^’ MEBoudav ty]v Eopyova £XOO(ja £7:£ipya(7-

[X£v/}v. TO £T:iypapL[xa Bk t6 ItcI t^ adTuiBi too? t£ avaO'£VTa? By]>vOT xal

xaQ*’ 7]VTtva aiTLav avEi^Edav’ Xt^zi yap By) ootw’


Nao? [X£v (piaTvav xp^crsocv zyzi, £x Br Tavaypa? 15

Tol Aax£BaipLQvioi (7U[X[jLaxta t av£8'£v

Bwpov ^iz ’Apy£io)v xal ’A8'avaia>v xal ’I(6vwv,

Tav B£xaTav vLxa? slv£xa tw ::oX£[xto.

TaoTY]? TYj? [J-cc/Y]? p.v'/j[jLY]v xal £v T^ ^AtQ^iBi £7:oiY)(7a[XYiv (joyypacp^ Ta



5 ’ A8'Y]vyG'iv £7:£5to)v [ivY][xaTa. too Be £v 0Xu[X7uta vaoQ ttj? bizzp tSv 20

SW D Sch a’jT0u tto I;. 1. avi^/.wv M Vab cum Sch dedi ex emend. G. Curtii, cf. E.
Lb Vn Pa R, dcv?]xc.)v Pc, dviqy.ov Pd, dv9)xov Curt. Pel. II p. 110 n. 58. 16. voT? AaxsSai-
cdd. La Ag. 2, Siax.oata, 01 sup. a, Vb. pLOvioi? Pacd Ag Lab Vn R Va, va? AaxsSai-
3. x^(3o)v Lb. — v9;c Lb. 4. xsvT£).^aiv Vn povloi? S B SW D ex em. Jacobsii, -uj? Aax£-
Pc. 5. 1x9’ Sv LbVnPa, videtur etiam SaifJLOvioic edd. ante S M Vb, toI scribendum
esse in Vb. 6 . suspyo? AXK Smin., eusp- esse vidit iam O. Mueller. Annal. Gott.

yo? Smai. La, Euspyo? cett., £0 Ipyo; Pc. — 1828 n. 204, 0'£w pro toT? Kays. Rh. M.
xu?£0) Pc. — „Lege Nd^io? Eucpyou pi£ y£v£i 1847, p. 361 sq., Aax£8ai{ji6v(,oi Buttm. O.

Ar]vou: Tzopz Bu?ir^c HaTc- Nd|io? Bu?y)c E 6- Mueller. Kays. Sch. — ^ aupfJiay^iSoc ye v£^£v

spyou 7i:aT?. Recte Loescherus Euergum pro edd. ante Sch (praeter C, qui scribit (jup.-

nomine proprio habuit, quippe Byzae pa- [a.ax,iai,v T£ T£d-£v)VaPaVb, hic om. y£,
trem.“ Hemsterh. MS. — Pu?£0 Ttccig Va. (jup|j.axlav Pcd Ag R Lab R Vn marg. R ,

7. T£u|ai. Pac R, t£u|£, ai sup. £, Vb. — (jufjt.[JLaxl8o? y£, t’ dv b£v Lab, t’ av 9'sv

^(^>010 Va, b'i).ou, quo expuncto, XiQ'0u La. Vn Pcd (vav^-sv Pc Vn) Ag R, in hoc inter
8. r\hn(a A X K F C Vb R Pa, cett. xav et Q'£v t£ sup. vers., in Pa erat y£ vav

edd. Pcd Ag M Va Lab Vn. — d),udxTr]v M t£Q'£v, sed Tav litura delet., aupLfJiaxtavTav

VabLbRPa. — ins. Sch. 11. xal a^VT) b£vSfiSpov M, y’ dv£0'£v Buttm., probat O.

cdd. ante S Vb Lb Vn Pacd R, xal auinr] Mueller, t’ dv£^£v Kays., Curtius, Sch.

cett. edd. AgMLaVa. 12. yopyoav, om. 17. dS'tivait«)v Pad. 18. xdv 8 e xdvav Lb,
sq. £youaa, Va. 13. to §£ £TOypap[i.a vo tSv §£xaTav voluit Goldh. — toi) tto lapis,

La. 14. X£y£t §£, quo expuncto ydp, La. ttoIejjlw Pac edd. ante S, tS 7io).£[i.a) cett.

15. y^pualav om. Va. 16. versum secundum


V 10,3-8. 221

XtOVWV 7USpi8'£OU(7Y]? ^WVT]? yiCiTOt 170 SXTO^ zl(j\w l7tl)(pU(T0t [JLia xal

£txo(7tv apiQ^piov, avaQ'Y]|JLOt (J-TpaTYiyoS Twixaiwv Mo|j.[j.{ou xpotr^atxvToc

"’A)^atwv 7uoXsp.(p xai K6ptv9'6v ts sXovtoc xal KopivQ'tou^ tou? Awpisa?

7UGi'^cravTo? ava<7Tairou?. Bs sv toi? Scazoig, s(Ttiv l|X7cpo(r8'£v Il£Xo?coc 6

5^] Tupd^ 0?v6[J.aov irwv fewv i^p.tXXa Iti pi^XXoGaa, xal t 6 Ipyov tou Bp6p.ou

Tuapot apLcpoT£pwv £v mpa(JX£uv]. Alo:; B£ (xyGcl^aro^ noc^dc i^sdov 7U£7roiY]|x£voo

[xaXicTTa Tov a£x6v £(7Ttv Oiv6p.3to<; Iv B£^ia "fou Ai6<^ l;7uiX£ip.£vo? xpavo?

X£cpaX'p, Trapa auTov yuvY) 2T£p63ry], ccDtYj twv


’'ATXavTO?. MupTiXo? B£, 6^ ^locuve Oivo[Jiaw t6 (^pp.a, xa6'Y]Tai xpo

iOTwv iTUTrwv' 01 B£ £L(7iv apiQ^[j.6v ot it:koi T£(5’(7ap£^. pL£T:a B£ auTOv dciv

avBp£? Buo* ov6p.aTa p.£v dcpiaiv oux Icm, 0'£pa7U£U£iv Be apa tou^ hjzoug

xal TOUTOi? jrpo(7£T£TaxTO 6iro tou Oivop-dcoo. Tupo? ocotM Be xairdxEiTai

Tw TUEpaTt. KT^aBso?' s)(£i Bs xal rd oiHoc 7cap’ ''HXsiwv %otGc\k^y7

[jLd).i(7T-a [JLEird ys ’A>.cp£i6v. toc Bs ig dpiaTspd (xtuo toU Ai6$ 6 IIeXo^ xal

15 "feoBdpLEia xal 6 te fivioy^og Igti tou IIeIotuo? xal (ol) itxoi, Btjo te

dvBpE?, iTTOx6p.oi By] xal oStoi tw IIeXotu. .


xal ocod'ig 6 (xzzog xdTSKTiv

(7TEV0V, xal xaTd toUto "AT^cpsio^ It’ auTOU TusToiYjTai. tw Bs dvBpl 6?

Y]vi6)(£i Tw niloTUi Xoyw [lEV Tw Tpoi^YivLwv £(JtIv 6vo[j.a ScpaTpo^, 6 Bs

s5Yiy'/]TY]? EcpacjxEV 6 £V ’07.op.Tia Ki7.).av sTvai. Td [J.ev B-^ sp^TpOTO^sv 8

2 o(tS)v) ev toT^ dsToT? ettI Haoovioo, ysvog Ix MsvBy)^ t9]? Opaxiat;, Td Bs

67ui(jQ'£v auTwv ’AXxap.svou? dvBpo^ YjXixtav te xaTd OsiBiav xal BsoTEpsla

edd. codd. 2. slxoai edd. ante S La Pac qui quidem praetulerit xai iTTOi 8', 8uo x£
Vn, slxoaw cett. edd. Ag M Vab Lb, x Pd. oiv8p£?, in Pa x£ sup. vers. 16. £i? M.
— [jL£[j(,lji.iou M La R, in hoc o sup. s, etiam 18. T)Viox£i Sylb., probat Sch praef., riviox£T

in Pa p,£[jL[jLiou esse videtur. 3. dyaiou M codd. edd. •


— xo xpoi^. Lb. 19. 6 om.
R Pacd Ag Lb Vn A, in Pa corr., ax,a(ou, Ag. — 8 y) £[jL7rpoa^£V OTia0'£v Pa ad
deleto acuto, Vb, Siy^aioiq Va, 'Ax^aiwv edd. marg., £p,7rpoaQ'£v xoT? A X K S Lab Pacd Ag
cett. La. — kli^^zoq La. 4. eutiv om. Pa, M Va Vn, £p,7rpoa9'£v £V xoT? FC SW D Sch,
addit, in marg. — „rectius £[j.7rpoab'£ jj.£V £p.Tpoa^’ £v xoT? B, £p,Tcpoa^£v ^£xoi?, sine

n.“ B, £[ji.7rpoa9'£ Lb Vn. 5. Tplv pro Tcpos xoTc, Vb, xwv £v xoT? scripsi. 20. uaiwviwv
Lab. 6. ov ins. Herw. post i^|ji,cpoi:£pwv. Pd Ag, Pa Vb, Tcaiovioviov ‘^z'^oq
Tcaitoviov

7. vou Aio? om. MVaCSBSWD, uncis Va. — M£v 8 y)? 8ri xrj? edd. ante SM
£x,

incl. F, est in codd. edd. cett. 8. Tcapau- et, omisso £>i, Vb, Ix jjilv 8r) xrj? Pac R Lb,

Tov, di §£ sup. vers., Va. — xai a^xr) edd. Ix M£v8yi? x% cett. edd. Pd Ag La Va, marg.
ante S M R Pacd Vab Lab, xai aSxY] Ag cett. R, voluit C probante Cor. sq. 8l om. —
edd. 9. p-upTiUo? Vb, p.apxi).o? Ag Pd La, Pa. 21. xaxa i8iav xa 8£ux£p£~a AXKF,
u sup. a in La. 30. a5xwv Ag. 12. Tpo?- xaxa i8iav xai 8£ux£piav P cd Lab Ag V ab
exa/vxo, ad marg. 7rpo?£X£xaxxo, R, Tpo?- Vn, i8iav etiam Pa, sed in marg. corr. in
TETaxTO Va. 14. etc’ Vb Pa iq sup.
dcpiax£p(5i 9£i8(av, xaxa i8iav xai 8£ux£p£iav M,
% Pa) M edd., iq R Pcd Lab Ag Vn Va Sch. xaxoi <^£i8iav cett. edd. ex em. K, xal
15. ^^ijpq laxi La. — xai oi itctoi articulum xa 8£ux£p£~a C S SW D, xai 8£ux£p£Ta B
ins. Michaelis Arch. Z. 1876 p. 169 n. 23, Sch, 8£ux£p£~a in Pa per corr. videtur esse.
222 HAIAK12N A.

svsyxajJLSVOL» izoiriGiw ayaX[J.ai:a)v. xa sv toTi; asTot^ Igti^

ottjTw Aa 7i:iQ' 5)V sv tw IIsipL 8 0 L> '


yap-w :up 6 (; Ksvxaupou? p/sv

By] Toti asTOu x6 [j-£(Jov nsiptO^ou? £(7tl' Tuapa Bs auTOv x 9 ]


[xsv Etjp-jxiwv

Y]p 7uaxw^ XY]V yDvaudc so^xi xou nsipi0'Otj xai «[itjvwv Kaivsu? xw risipiB^w,

x^ ^s ©Yjdsu? ap-uvoasvo? TUsXsxst xou^ Ksvxatjpou^* Ksvxaupo? Bs 6 p.sv 5

uap 0'£vov,
7 6 Bs xaTBa Y]pxaxto^ stjxiv wpoLOv. sxo^/jcrs Bs, sp-oi BoxsTv,

xauxa 6 ’AXxaixsvY]; IIsipiB^otjv xs stvai Aio^ sv sxsat. xoT? "0[XY)pou

9BsBiBay[xsvo? xai 0 Tj< 7 sa sxixxaij,svo? w? sly] xsxapxo? (a;: 6 ) ITsXoxo?. scrxi

Bs sv ’0)jjiJLXia xai 'HpaxTvSOU? xa 7:oX).a xwv spyo)v. uxsp [isv xoD vaoO

Tisxoi^/jxai xwv &‘L>pc5v •?] s ‘4


’Apx«Bia? aypa xou 66 ;, xai xa xpo; lO

Aio[r/]B 7]v xov 0paxa xal sv *Ep'jD'Sia izpb^ ErjpuovTjV, xai ’'Axlavx 6 ; xs

x6 cp 6 p“/][xa sxBs/sxO'ai [xsX}.wv xa\ xr,; xoxpoD xai^aipoiv xy]v y^v s<jxiv

"*HXsioi;' 6 x'sp Bs xoti ox!,xO'oB 6 p- 0 ’j xwv S‘L>pc5v xo 6 ^wcrxTipo; x^v "^Ap^a^ova

£(jxiv acpaipcjixsvoc xa\ xa sc x^v D.acpov xai xov sv Kvo)(7 w xaopov xai
6 pvi 8'a; xa; sxi Xx’jp.(pr|Xo) xa\ s; uBpav xs xai xov sv xyj yv] xyj ^Apysta 15

lOXsovxa. 3. Ta; 0'Opa; Bs scriovxi xa; /aXxa; scrxiv sv Bs;ia ::p 6 xoo

xiovo; ’'lcpixo; 6x6 yovaixo; <jxs'^avo 6 p-svo; ’Exs/^sipia;, o6 ; xo sXsysTov x6


sx’ aoxoT; cpr^^riv. zGGr/.oLGi Bs xai svxo; xou vaoo xiovs;, xai o^xoat xs

svBov 6 xsp(poi xai xpoxoBo; Bi’ a6xc5v sxi xo ayaXp.a scrxi. xsxoiTjXai Bs

xai avoBo; sx'i xov opocpov (TxoXia. 20

XI. Ka&'sjsxai p.sv By; 6 0's6; sv 6’p 6 vo) /p'JO-o 6 xsxoiy][isvo; xai sXs-

(pavxo;* G-xscpavo; Bs sxixsixai oi xtj xscpaX’^ p.sp.i[r/][j.svo; sXaia; x7vc!)va;.

1. £v£Yxaaij.£vou Lb, £v£YxaXo’jii.£vou M. 2. piXlov Ag M Vab Lb Pacd, [jl£)Awv La. —


auTOu C e coni. F, oxiati'£v pro auTw Goldh. ante [jl£},).wv E. Curtius inseri iubet xai
— AaxiS'wv edd, ante S codd., Aaxii>wv vov KcpPspov “"AiSqu xoiai^siv (Abh. d.

cett.edd., voluit Sylb. — rj |J.ayj, edd. inde ab Kbn. preuss. Ak. d. Wiss. 1891 p. 5).

S Lab Pacd Ag M Vb, rj om. edd. cett. Va. 13. uxo §£ Va. — 6 TOU codd. 14. td Iq

4. y.uv£u; MAgVabLbVn, xuvaiv£U(; La. om. Va. — Kvwaaw edd. ante SW codd.,

5. 7Z% 8t) Ag, Tzr^ §£ Pcd Lab. 7. t£ om. Kvwow SW D Sch. 15. xai Td £C vult K.
Vb. — Tou 6 [i.. Va. 8. 0 ? £ir, Va. — dx6- 16. £iaiovTi edd. ante S, laiovTi cett. edd.

Yovoc Facio iubente (cl. 13,2) inseruerunt codd. — xpo? TOU Va S, correct. videtur

SW D post T£vapvo;, post Sch, d:«:o post in xpo, hoc habent Vb Pa SW D Sch. 17.

Tsxapvo? C, cf. 9,4. VIII 4,8. Herod. III uxo edd. inde a C ex coni. Schaef. in Melet.

55. 9. p.£v travaou Ag. 10. twv &'y]p65v p. 83, dxo AXKF codd. 18. £x’ auToTc
Vb, S'upiC)v La. — post ^'upwv haec fere coni. Sylb., scr. CD Sch, ix’ auTOu? cett.

excidisse putant O. Muellerum secuti SW; edd. codd. — xiov£? t£ xai avoai malit K.

T) £^ '"AiSou dpxaY^ ”otl xuvoc xai — ex- — T£ om. Vb. 19. xpooSo? edd. ante SW
spectes: Tj dYpa vou £v ’Apx. u6c, cf. codd., xpoaoSo?, e coni. B, SW D Sch.

quae sequuntur et I 27,9. 10. V 26,7. 20. dvwSoc Vb.


— xavd xpo? Va. 11. sv om. Va. — 21. 6 om. Va. 22. £X£X£iTai M Va. —
ipud-ia Vab. — y^P''°'^^'^ M Vab Lb. 12. 01 om. M Va Lb Vn, in R sup. vers.
V 10,8-11,3. 223

sv [xsv By] Bs^toc cpspst NtxY]v 15 s^scpocv^o? xai Tauv/jv >tai /^putrou, Taiviav

T£ £)^0U(7aV xai i%\ X£Cpa}^^ (7T£CpaV0V* B'£ apl(7T£pa TTOU Q'£0L) )(£ipi

£V£(7Tl (TX^TUTpOV [X£1T0C>.Xo "COL? m(7t BtY]vB'l(7p.£V0V. 6 ^£ OpVl^ 6 £7cl TTW

(TXTjTUTpo) xa8'Y)[X£v6? £(7Ttv 6 a£i:6^. 6TCoBY][j.aTa tw 8'£c5

5xai t[xdcTiov d)(7aoira)(; £(7 tl’ tw i[xaTiw ^coBidc i:£ xai twv av8'6)v t(X xpiva

£(7TIV £J17r£7UOlYl[JL£Va. 2. '0 ^£ 6'p6vO^ TUOlXlXo^ p.£V Xt8'0l?, XOl-

xt>.o? B'£ xai £[3 £V(o t£ xal IXECpavTrt ectti* xai t£ £tu’ ocutou ypa^^
[A£[xi[XY]p-£va xai aYdXp.aT-a Igti^ £ipya(7[X£V(x. NTxai [i£v T£(T 0'ap£^,
x^P^'^"

ou(7Sv 7rap£x6[X£vai xaird £xa(7T0v tou 8'p6vou "tov tuoBoc, Btjo B£ £i(7iv

lOdXT^ai 7UpO(; Ixd^TOU TU£^Y) TUoBoi^. TCOV TUoBwV B£ £XaT£pW TWV £[17UpO(j8'£V

7uaXB£? i7£ £7uiX£ivTrat. ©Y][5aia)v 6 tu 6 o-cpiyywv YipTuaa-pivoi, xal 6 tc 6 Td? G(i^iyycc<;

Ni6(3y]^ zobc, TuaTBa? ^At^oXXwv %cczcc'io%z6ougi xal ’'ApT£p.i?. twv Be ttou 3

O^povou p.£Ta‘^u tuoBwv T£(7(jap£? xav6v£? £i(jiv, £X tuoBo? £<; 7i:6Ba £X£pov

Bi'^xo)v IxacTTOi;. tw [X£V By] xai:’ £58'U ty](; IdoBou xavovi, £7ui:d Iutiv dydX-

i5 [xaTa £7u’ auTw' t 6 ydp oyBoov 15 auTwv oux igccgi TpoTUOv ovTiva £y£V£TO

dcpav£^. £iY] B’ dv dya)vt(jp.dTcov dpxaiwv xauTa [xipLY][iaTa' o5 ydp tuw ird

— £<; ante IXaia; ins. Kays. Jb. f. Ph. 1854, voluere Schaef. ad Dionys. p. 290. Boettiger

426, utitur medio Her. II 69, v. comm. ad Ideen zur Archaeol. d. Malerei p. 245
12,8. — xXwvai? Va. l. xai ante y_puaou (SW); — xal SLydlimza. Tcap£Xop£vat,

om. Va. 2, 8l pro tts Pd. — om. La. 10 . allai S tacite om. — tov

edd. ante B LbPacVbMAg, yidpit\> £<ju Tiodoc A X K F C B Lb M, twv uoSwv S SW


La, lapiew Igti Va, lapii'^ lavi, R, ^apiev D Sch Vab Pacd La. 11 . cppuywv, quo ex-
Itju Pd, x^ipl cett. edd. ex em. Por- puncto acpiYY^^’ 1 ^* TCoSag, ca

soni. 3. TTotaiv ;^vQ'ia[Ji£vov edd. ante Sch super 6 ,


La. — £x tou S'p 6 vou sine £x ante

codd. (TiS-iopievov Ag), Tracjt, 8iY)v3'iapi£vov Tzodog edd. ante C codd., xou 9'povou et

Sch ex emend. Voelkelii et Kays. p. 1090, £X TToSo? cett. edd. e coni. Goldh. et

cf. VI 19,12. VII 26,4. — gpviao? em Ag Voelkelii. 14 . 8 w6 xwv AXK codd., 8 oqxtov
Pd, og sup. vers., Pd, opvi<; £ 7ri M. 4 . axTQ- cett. edd. ex em. Sylb. — vwv [j,£v Smin.,

7ZVM La. — £aTW SLexog M Va Smin., 6 R v6 [i.£v Vb. — xav£uQ'5 S B M Lab Vb Pac
supr. lin., lativ V (sic) aezog La, xa^- Ag. — £iat,v M Va. 15 . £laaai Vb. 16 .
p.£v 6 c euTi ipvaov, -^poaoo de xat, suspi- d(pav£bs Vb, dcpap£uc, sup. lin. v£?,— M.
catur Sch praef. — xa-ra 6 :ro 8 . Va. t 6)V addit ante dp^ocltov Sch MS. — dpxalwv
5. ip-diriav (o super a) Va. — xal dtvS'wv om. VaLbVnM, in R est sup. —
vers.

xpivdt saTiv Va, (iv9'£6)v S, ad IX 41,3 huius o 5 ydp no) Tr?]? $£i 8 lou locus corruptus,
coniecturae eum poenituit. — xpTva SW, lacunam post T^aTSa? indicat D, post Ticddag

xpiva cett., StvD-Y] xot T]pivdc Preli er Ausgew. excidisse putat O. Mueller Gott. G. A.
Aufs. 285 sq. cl. V 22,5, ubi avS-r) xa 7]piva 1828 n. 204 p,£[jLlpY]Tat, xaksp xal xauva, Sch
codd. edd. ante SW, cf. Sch Z. f. A. 1847 in praef. SW vol. III p. XIII o5 ydp Trdvra
p. 229 sq., 1849 p. 390. 7. euevcp re Pc. £? vou? m xtI. coni ,
Franz Berl. Jahrbb.
— Tw pro T£, sed e sup. m, La. — ante 1841 p. 219 o5 Y^p Tiou £? TcaTSac £X£t. touc
'
laTi distinguunt edd. ante B, post eazi cett. 05iup.7a'aow dYwvt,aap.£vou?, xaivot, rd eg -zobg

8. p.£[jLiY[jt.£va AXKF Pacd Ag M Vab Lb, m xvX., Kays. Rh. M. N. F. V 358 inserit

p.£p,iYp.£vai La, p,£(jup.Tip.£va cett. edd., ut £ 7r£(jTiv d post 7ia~ 8 ac, de coni. Roberti et
224 HAIAKQN A.

Tou? TuatSac stuI vjBYj xaS‘£t(jnq>tet <I)£i^iou f. tov auTov Taivtoc

TY]v xscpaXTjV avaSoO[J.£vov £oi>t£vai t6 £1 ^ 0 ^ riavTapX£i Xeyoug’!-, [X£ipay.iov

^£ ’H>.£rov Tov lTavTap>;rjv xat^iya £ivai toD 0£iBiou' av£tX£TO ^£ xal £v


Tuaidv 6 navTapxTj? tuccXy)? vi7wr,v 6}.u[j.7:iaBt IxTf, ::p6? Tat? oyBoYjxovTa.
4 'Et:! Be xavovcov toT^ }.oitcoT? X6/o? £(7 tiv 'Hpax}.£L p.a/6p-£Vo?5
^;:a)v 6 6 (J’jv

j;poc '‘Ap.a^ova;’ apib-iio^ ij.£v Brj cr!jva(j.':poT£po)v £^ lvv£a iiCTTi xat £ixo(7 i,

TET-axTai Be x«i £v toT^ a-’jp.[j.a/oi? tw 'Hpax^xT. av£/oiK7i B'£ 0’>/^

Gi tuoBe^ p.ovot Tov S'p6vov, a7Aa xai xtov£c Xgol toXc ::o(7l [jxTactj i(jTf\r.6'zz!;

Twv ;:oBojv. 6 ;:£aO’£Tv B'£ ou/ otov t£ £<7tiv utzo tov 0-p6vov, tocT7:£p y£ xai Iv
’A[j.’jx}.ai? £C Ta £vto? tou S'p6vo’j Tap£p/O[j.£0'a’ £v ’(JXou-7:{a B£ lp’j[j,aTaio
5 TpGTOv TGt/o)v T£TGiTj[j.£va Ta aTTEipyovTa £(7Ti. Tojtgjv twv £pup.aTo)v oorov

p.£V aTUaVTlXpG TOjV 0'GpOJV £TTIV, a}.fjXlTTai X’jav(ti p.GVOV, Ta B£ }.GlTa aUTWV
7uap£/£Tai JlavaivGL» ypa''pag. £v Be avTatc £(Tti p.£v cupavov xai yY]v''AT}.a?

avsycov, Tap£TTr,X£ Be xai 'Hpax}.r,c £xB££aTO'ai tg oc/Qg? £B'£}xov toO ''At-

AavTGc, £Ti Bs i-)r^GZ'jc T£ xai ll£ipiO'G’JC, xai 'EXaocc T£ xai Xa}va[j.i? E/ODaa 15

£V TT, /£lpl TGV £Tl Tat; VaOTlV OCXpai? TGIG’J[J.£VGV XG<7[J-GV, ^


1 lpax}.£GDC T£

6 tcov ayo)viT[xaT(ov tg zc tgv tgv £v N£[jia, xai tg £c KaTTavBpav


TapavG|jLT,p.a AiavTo;, MT77GBa[A£ia t£ *?] OivGp.aG’j <7!jv tt, [AYjTpt, xai IIpo-

[AYjO'£’JC £Tl £/G[X£VG; [1£V 6 tO TOjV B£T[J. 0JV, "llpax).?;^ Be ZC a’JTOV 9]pTar

}.£y£Tai yap By^ xai tgBe zc tgv "I Ipax)ia, wc aTOXTEivai |j.£v tgv ocetov g^20

£V T (0 KaOXaTO) tgv lIpG[J.Y,0‘£a £X’JT£ 1 , £'£XgITG Bs xai a’JTGV llpO[J.Y)G'£a £X

TO)v Betjxwv. Ts^EGTala B'e £v ty, ypaoY, Il£vG'£TiX£ia T£ aoiET^a T*rjV ^u/y,v

Peterscni opinione vid. cointn. 1, xal''£- T(.)v Ttov £puiAdT(t)v AXK codd., ::£ 7:oir,|jL£v(X,

GTT/.£', Ag. — toT; M Va. — aortov coni. Td 8 £ dT£ipYOVTd £GTi. TOUTwv FCS B, t:z-

C, probat S. >.£youg'.v edd. ante S Vb, " 0 !.T,[X£va, TdS£ aT£tpYOVTd £GTi Voelkel et

A£YOUG'. cett. edd. M Pacd Ag Lab Va. 3. Smin., t(x 8 £ ad referentes, 8 c auc-

Tou oni. IM Ag La. 4. ~o~; Vb. (». £v£a tore Coraio delent SW D Sch. — ogwv, o

Lab Ag Pc. 8. oi sup. lin. R. JL £;:£A'^£~v sup. (.), R. 12. iA£v ouv A X K F, oSv om.
A g Va. — a-Q Tcv La. — xai. quod omnes cett. edd. codd. — egtiv om. Ag Pd. —
habent codd., S\V D Sch incl. volente dATjTTai La. — fxovw, ov sup. w, Vb. —
Voelkelio, cf. VII 16,4. — £v om. M Va. (Aovov Ttov Td La. 15. egti pro £ti Pd. —
10. TGV £VTC? A X K Ag M Vab Lb R Pacd 8 s 0r,G£u? T£ om. La. — Gap.1? Vb. 17.
Vn, Ta £VTo; La F C Smin. SW D ex emend. Ttov £' A X'codd. pr.eter Va La, I;, omisso
Heynii Ant. Aufs. I p. 4, cf. IV 34,4, t6 articulo, Va, to £? cett. edd. ex em. Sylb.,
r^TO? Smai. B Sch ex coni. Sylb. — oo quam confirmat La. — v£p.ia Pa. 18. t£
7:ap£py6p.£b'a AXK, oo om. cett. edd. £v oivo[xdou Lb. IJ). egtI pro £Ti —
Pc.

codd. — TGaps/oiJLsl^a codd. pn Pa p sup. ?-pTai La SW D Sch, ?,pai Lb Vn M Pad Ag,


£X) praeter La, in quo est ;:ap£py_ 6 ,u.£l>a, optov Vab, marg. R Pa edd. cett. 20. dcTto-

'Kapr,py^ 6 p£S'a coni. Sylb., quem sequitur C xTETvai R Pd. 21. rrpopuWa ,
hic et

in interpretatione. — 0 AU[jL>Tid 8 i. 8 i exp., R. postea, Vb R Pa. 22. TtEvd-EGi A£ia La.


11. 7t£K0iY[j.£va’ Td 8 e dtrapYOVTd Ijti tou-
V 11,3—9. 225

xal ^AyjXkzij^ av£/wv zGzh auTi^v, xai 'E(77C£p{Be? Buo (p£pou(7 i toc p. 9jXa

£Ti;tT£i:pacpB'ai 1z^owt7.i t^v (ppoupdcv. Ilavaivo? [X£v By] oOto? aB£ 7vcp 6 ? tt£

^£iBiol», xai auTou xat ’A 8'T^vyi(7 i.v £v IIoiyiXY] t6 Mapa 8'c5 vt £pyov £(Jtl y£-
ypa[X[X£vov. Be tolc avwTaTw tou O^povou 7U£tuoiy]X£v 6 <I>£iBta? 67T£p 7

5 TY)V x£cpa>;Y)v ToU (xyaX[xaTO(; toUto [X£v XapiTa?, toOto Be "Qpa?, Tp£Tc sxa-
T£pa?. £lvai yap B^uyaTEpa? Aio? xai TauTa? £v £ 7U£(jiv £(ji:iv £ipY]pi£va*

"OixYipo? Be £v ’I}viaBi £ 7U 0 iY)(7 £ Toc? "Qpa? xai £7un:£Tpacp8'ai tov oopavov,


xaS‘a 7U£p Ttva? cpdXaxa? 3 a(7 iX£a)?
[
aoX9j?. T6 67udQ'Y]|xa Bs; t6 6 tu 6 too Aio?
toT? Tuociv, 6 tu 6 tc5v £v 'Attix^ xaXoU|j.£vov d'paviov, Xeovtoc? t£ )(po(7 oD?

10 xod 0 Y](7 £(o? £ 7U£ipya(7 [X£VY)v £/^£i [J.a/Yjv TY]v Tupo? ’A(Jia^ 6 va?, t6 ’A9'Y]vaia)v

TupwTOv avBpayaO'Y][xa £? o5/ 6 p.ocpdXou?. 3. ’Etui B£ too paO^poo too tov 8

8 'p 6 vov T£ av£^ovTO? xai deo? aX>.o? x 6 e[xo? 7U£pi tov Aia, Itui tootou toO
PaQ'pou XpUG7 Tuoi%aTa, avaj3£[3Y]xw? Itui ap(j.a "H>.io?, xai Z£(j? tI leTi
xai "Hpa, ** Tuapa Bl aoTov Xapi?* TaoTT]? Bl 'Epp."^? l)(£Tai, too 'Ep[xou
15 Bl 'EeTia' [X£Ta Bl t*?]v 'EeTiav ’'Epo)? ettiv Ix 0'alaeeY]? ’AcppoBiTY]v avi-

oueav 6 tuoB£)( 6 [X£vo?' ty]v BI ’AcppoBiTY]v eT£cpavoT Il£i 8 0). '


lTU£ipyaeTai Bl

xai ’Atu67.X(ov euv ’ApT£|j.iBi, 'AQTjVa t£ xai "Hpax^9j?, xai TjB'/] tou [3a8'poo
Tupd? Tw TulpaTi ’Ap.cpiTpiTY] xai lloe£iB(vv, S£}vY]VY] T£ iTUTUov l[xoi BoxoTv llad-

vooea. Toi? Bl leTiv £ipv][j.£va Icp’ Y][jLidvoo ty]v 0'£dv d)(£TeQ'ai xai

201XTU 0 U, xai Xoyov yl Tiva Itui tw y][xi 6 v(o T^lyooeiv zhr\b'Y].

4. MiTpa Bl Too Iv 'OT.oiJ-Tuia Aid? I? u'^o? t£ xai £dpo? lTuieTa|j.£VO? 9

y£ypap.[X£va oox Iv iTuaivw 8>”^eo[xai Tod? [i£Tp'i^eavTa?, Itu£i xai Ta £ipY][JL£va

auToI? [X£Tpa tuo7.(j ti cxtuoBIovtcx leTiv y) toT? iBoOei TuapleTY]X£v I? to


ayaX[j.a Bd^a, otuou yz xai auTov tov 8‘£ov [jiapTOpa £? too <I>£iBiou ty]v

25T£)(vy]v y£vle8'ai T^lyoueiv. w? yap By] lxT£T£7.£ep.£Vov y]By] to ayaX|j-a ^v,


Y]d^aTO 6 0£iBia? lTuieT|[XYjvai tov 8’£ov £i to Ipyov leTiv auTw xaTa yvw[XY]v‘

1. (pepouaai coni. C, habent Pa R, i sup. ''Hpa lacunam indicat Sch, v. com.m. —


at in R. 2. Tiuvaipo? Ag, omisso t£. Xdpiy La. 15. Ittiv d Lb Vn M Ag Ped R,
3, xai aijTG coni. S. 4. Itci auxoTi; La. cf. V. 1. III 11,11, in Pa om., sed loTia in
— TOU, V sup. u, R. 7. £v'i tXidSt La. marg., in R deletum et lazia ad marg.,
8. u:u68T][ji.a Pd. -
— to ante utuo om. Va. saTia Vab, Izia La. 19. tov 0'Sov, tj super
— UTUO TOV Va Vn, utuo tou La. 9. xa5^ou- 6, M, TOV Vab Lab Vn Pacd. 21. tou £v £v
viov Pc. — S'p6viov Va, 5'pdviov Lab Ped Vn ol. Vb. 22, £Ti£i xai 86|a includi iubet
A. 11. TOU ante tov om. Lab Vn Pacd Ag Sch Z, f. A. 1849 p. 406, probare vide-
Fab Vb, TOV om. A X K F Smin. M Va, incl. tur Brunn 1. 1.
1 p. 124. 23. auToT? p£Tpa om.
C. 12. opog A X K F codd. (opoq Vb). — La. — i8ouaiv £? to dy. Trap£ffT. 86^a Vb.
akaoq Vb, xai Tupoij, dHo? sive xai Tcpoc — Tj £? coni. SW vol. I p. LV. 24. tov
dHoi? coni. K, xai 6? opo? s. opp.o? soti om. La. 26. i^plaTO Va, £u|aT 0 D, Y)u|aT 0 ,
xai aXkoq coni. Goldh., oao? cett. edd. ex cett., cf. II 6,3, ubi Lab Y]u|aT 0 ,
cett. codd.
em. F. 13. [Jilv xai ?. Pd. 14. post edd. £u|aT0 scr., semper £0pov scribitur,

Pausanias II. 15
226 HAIAKQN A.

ocuzUoc S’ i<; toOto tou zaTa(Txy/j»ai xspauvov cpamv, svO-a OBpta x*t

£jjL£ £7:iO'Y)[j.a T^v Y] /cclyi%.

10 5. ‘'0(7ov tou £Sa^-po'j? £(7Ttv £p.7:po(jQ‘Sv Tot> aya>.[j.aTO?, touto o'j

Xeuxco, pL£Xavi §£ xaiT£<7X£’jac>Ta'. Toi ::£piO'£T ?>£ £v x’jx7xo tov [xO.ava

llapiou xpTjrt;, Ip-jtxa slvai tw IXaio) to> £x/£ 0 [j.£V(i). D.atov yap tw5
aya7.[xaTi £(>tiv £v ’()l’j[X7:ta ^rj[x'p£pov xai iXaiov zgzi tg a::£~pYOv [xr, yt-

v£(70'ai Toi iXfcpavTi. (j>.apo; Bia t6 zXcxihz^ Ty; ''A^.tscoc. ev axpo::6).£i §£

'AS-y^vatOiv TTjV xa>.G'j{X£vrjV llapO-Evov ggx D.aiov, g5o>p tg s; tgv £>.£-

cpavTa cocpsXGGv e^ttiv’ octs yap a’j/[xyjpa; Ty; axpG^GXsto^ G'jgt,c Bia tg

ayav 6 ']>y)Xgv, tg aya).[xa £Xs',pavTG; tetgiTjJx^vgv G^wp xal BpGTGv ty;v (xtg io

llTOG G^aTG? TgO-sT. £V 'KTlSaGpO) 5£ £pG[X£VGG Xab*’ fjVTlVa aiTiav GGT£

GSo)p TCp ’ATxXrjTlO) TCpiTlV GGT£ iXat-GV £<7TIV £yy£G[X£VGV, £5lSaTXGV [X£ 01

7U£p\ TG UpGv 0 ); xa\ TG ayaXaoc tgg O-oGg xai G 0-pGVG? zz\ op£aTi £ir, ts-

TCGtTjpifva.

XII. "Otgi ?)£ avb>po)To>v t3c Sia tgD TTGixaTG; ic tg £xtg; £)icpaaiv i5

l‘^i(jyGVTa G^GVTa; to>v &r,piO)v £lvai xai G’j xspaTa r,yyvTai, tgGtgi; I^ttiv

aTiB£~v [X£v £^ Ta; a>,xac, tg £v K£>.tixti br^ziow, aTiSsiv Sk £; tg’j; A?D'i-

gmxgg; Ta’jpG’j;. a).xai [xkv yap [xaij /.ipoLGoc £ti Ta~? G'-pp’j(Jiv £/g’jtiv gi

app£V£;, TG Ss 0'y;>.'j g’j cpGsi tg TapaTav' gi Ss A?0-igtixgi TaGpGi t3c x£paTa


CpGGUCriV £Tl TT, plVl. Tl^ av GGV TGlTjTaiTG £Tl £V iX£ya7,(|) (j‘a’jixaTi Sia 20

suxpsTi^ov I 12,2. 13,6. V .5,4. 1. l«Spja I delendum esse putat tamquam e sequenti
Vb M, u sup. [ ct i sup. 'j, M. — xa\ I
aY^Xpa ortum. 11, spwpivoo R. — pou om.
e; ips T,v Ta cikl. ante S\V Amas., M Va, in R est sup. lin. 12. xoo ’
A JxXrjTiou
uSpia £Ti(>r,pa x.al K, literis supra positis edd. ante S codd., x(7) ’.\7XAr,n',otJ coni. F,

u6pia xal Irc, legendum esse indicatur, xa\ ree. S S\V D, xrT) ’.\7XAr,::',w Cor. Sch. —
£>; £p£ £T(b'r,pa cett. cdd. codd. 2. zrS- £XX'.v Pa atl marf^. — r/_£6p£vov Ag:. 13.
OTf)pa vel £T», a^pa Wieseler, Gott. G. N. xov i£pov M Lb Vn, sq. xa\ om. M Va Lb
1877 p. 26, malim Izi 7r,p£~ov omisso t,n cf. Vn, in R est sup. lin. — post xo aY- La
12,5, IX 25,2, sed £-ii>T,pa potest ferri, cf. iterum inserit £A£9avxo; n£”0'.r,p£vov

IX 29,9 xa §£ £T’.b'T,paxa xoo xa90’j xai T£p\ xo kpov, iterumque habet xoo asxAr,nioo.
oaa (jTip£Ta ^Xkrt ?/a 3. £pTpoxi>£ \’n, 15. xoT; £A. vult Schaefer in ed. Porson.

4. XiQ-ov Va R, in hoc corr. 5. £pr, pa Va Hec. Eurip. p. 59 (S\V). 16. £;ioy6vxa hic
M R, in MR u sup. t,. — £x8£yop£vw Pc, et S 2 Vn. — Sovxa? Va. — xwv Sr.pwv —
£YXeop£v(p C, ut iam Sylb. coni., probat I; xa; om. La. — f,YOuvxa'. Ag Va. — laxiv
Voelkel, — xo aY®''-9- dn. edd. ante S. 17. sniSsTv Vb. — dXxd?
'OX. Kays., sed vide mox £v axpoT6>.£', 8 e Vn, dXxd^ et dXxal Ped Vb R, dXxai etiam
xx).. — yiy^zaboLi Pd Ag Vb La, Y'"v£3^a'. M Pa. 18.
Y*P om. Pc
Lb Pac Va. 7. IXa9avxi Pc, £ sup. a. Ag Lab Vn cod. Phrah, incl. Sch, est in Pa
8. riap^£vov D, Kap3'£vov cett. — £'/.£9av Vb cett. cdd. — 09ij'ja'.v La, e^oo^iv sni xaT?
M. 9. X£w; GOOT,; xT,v ano bis in La. 69P'jJiv cod. Phral. — ot dpxdS£;, expuncto
10. aYotv Michaelis Descr. arc. Ath, p. 15 xdS£;, p£V£; Vb, dpj£v£; Vn. 20. dv habet
V 11,9-12,4. 227

<7 T 0 [JLaT 0 ? xspaTa sxcptjvai; TuapsdTi Bs avaBiBadxsaS'»!, xa\ ttoI^Bs sti. 2

xspaxa yap xaxa stwv TrspioBov aTuOYivsTat xai au9'i^ £x[3Xa(7i:av£i ^cooi?’

xat TOUTO T£ xai BopxdcBs^, wdauirco^ Bs xai oi sXscpavTS? 7i;£TC6v0'a(7i,v.

oBou^ Bs otjx £(7Tiv OTW BstJTspa T^apsdTai i:c5v ys y]By] tsXslwv. zl Bs

5 oBovts? toc Bl(X (7t6[xocto? s^{(7/^ovi:a xai [xr^ xspaxa r^aav, 7^65; av xai (^vs-

cpuovTO a5Q'i?; ou [xtjv ouBs sixsiv Tiupi s/^o’j(Jiv oBovts^ (ptj(7iv' xspaxa Bs xai

powv xai sTwScpavTcov s? 6p.a7.si; tts sx Tuspicpspou; xai s; aXXa b%b Tiupo;

aysTai Gy^Y]p.aTa. [::oT’ap.ioi; feoi; xai udv xa”(i)D'sv ysvu; to6?

)(au7.i6BovTa; cpspsi* xspa^a Bs avacp’j6[xsva oby 6pwp.sv sx ysvtjtov.] sXs-3

10 cpavTi Gov Ta YdpoLToi iGTOi Ti; Bia xpo^acptov xaTsp/^op.sva avoj&‘SV xai ootco?

s; t6 sxt- 6; s::i(JTpscpGVTa. tguto ggx axGY]v ypacpco, 6'sa(jap.svGc Bs s7.s-

cpavTGC sv Kap.xavwv xpaviGv sv ’ApTsp.iBG; ispw* (TTaBiGOi; Bs m<;


y^
TpiaxGVTa ccTziyzi p.a>.i(7Ta Ka:uGY]; t6 ispov, auirr^ Bs y) p.Y]Tp67:o7.i; scttiv

K aTUGY] Twv Kap.Ti:avwv. 6 p.sv By] sXscpa; ;:apa xa 7.Gixa ^wa BiacpGpov xai

15 XY]V sx(p'jc7 iv ::aps/^sxai xwv xspaxcov, wdxsp ys xai tg p.sysB'6; sdxiv auxw

xai siBo; guBsv sGixGxa sxspo) D*Tjpiq). cpi}vGxip.Gi Bs s; xa [xa).i(7xa p.Gi xai

s; 0'sc5v xip.Y]v Gu cpsiBoAGi /p-/][j.axo)v ysvs(jQ'ai BgxgUciv gi "ET^Xt^vs^, gT; ys

Tuapa ’IvBwv Y]ysxG xai s‘4 AiQ'iGxia; sT^scpa; s; xgiy](jiv aya7.p.axwv.

2. ’Ev Bs’OXup.xia 7:apaxsxaxp.a spsGov xsxG(7p.Y]p.svGv 6cpa<7p.a(jiv ’Ax-4


20(7upiGi; xai [3acp^ TTGpcpopa; XYj; Ogivixwv avs&‘Y]xsv ’Avxig/^g;, g3 B“/] xai

6xsp XGU 8'saxpGG xgg 'AilYjVTiXiv Y] aiyt; xai sx’ aox% y] Eopywv

Pa in marg. 1, ^wou Pd Ag. 4. o8o'jc — £yirov Pc. — dxoyi Va S SW D , dyoT)V

Vab, idem in M esse videtur. — t£ pro edd. codd. rell., cf. app. erit, ad lll 25,7.

8£ Vb. — £(jva(. Va. — twv y’ 7,8y) Pa. — 12. VY] pro yyi
Lb. 13. yaiJiTrja? et mox
ol 8k Ag Pd, £i oSovTSc Vb. 5. xspata ya|JL7iuY) Va, y.a\kii\ir\ etiam Pa. — r) ante

elvai, sup. vers. ^aav, M. 6. slxeiv Ttspl |j.y'(Vp. delendum censet Coraes, yarcxia?, ::ur]?

La. 8. TOTa[Ao'C ye yevuojv incl. Sch sup. lin., Pd. 16. (pil6zi\xQi 8£ £? xoL
tamquam adversarii cuiusdam notulam, reti- iqaiv dya).iJi.dTWV a librario profecta putat

net verba Robert Herm. XXIII 451 adn. Sch. — §£ £? ~a ixoLliazoi pioi om. M, habet
ut a Paus. ipso opposita, cuius usus exempla R ad marg., sup. lin. Pa. 18. Iq
non inveniuntur. 9. i^cpipei cod. Phral. — ol £);1t]V£c 0'. dyaljj-dTWV La. 19, 8’ Va.
oij)(_ habet solus La, cux ad marg. Pa, inseri 21. ’A^v^ai ^ AXKFCR. — Fopyw,
iubet corrector ante ^vacpuoji-Eva, scribit C £? vd dvaQ'iQ[ji.aTOt codd. edd. praeter SW D,
e coni., et edd. inde ab S\V; post yevuwv qui scribunt Fopyco £ariv dvaB-Tqii-ava, Micha-
signum interrogationis ponit S, ouy. £X y£v. elis Parth. p. 42, n. 149 Fopyw £iaiv dva-
voluerunt K F. — yaivlwv Lb Vn Pcd M Va S'-j^[JiaTa, probat Wachsmuth Stadt Athen I

cod. Phral. R (in hoc corr. in ycvuwv), unde 643, n. 2, Fopywv £(Jtiv dvdS'Tf]ij.a scripsi, ut

B auctore Boeckhio probante O. Mueller voluit Reitz, de praepos. uTiEp apud Paus.
Annal. Gott. 1828 nr. 204 ypaviwv, y£vuwv usu locali p. 40 n. 23, cf. Fopyovo? I 21,3.
cett. edd. Pa Vb La (y£v(wv La), Sylb. post II 21,5. 7. IX 34,2, Fopyova V 10,4, U to
yspara 8 e cum Amas, voluit inserere corr. in £uuv V 25,13, dvdS'r)[j.a voluit iam
— el£9avvia oSv cod. Phral. 11, zIq Vn.
15 *
228 HAIAKQN A.

sfTTiv avaO‘rj[j.a. tolJto ouy. ic t6 avw to TrapazETaG^iia xpo? tov opo^pov,

to(77:£p ye £v ’ApT£[j.iBo; tTj? ’E'p£<7iac, av£>ao’j'7i, xaAojBioi? Be £::i/aAaivT£^

5 xaO iaatv t 6 l^acpor. 3. ^A/aD-YjiJ-aToc ^£ tzoija £vBov •?; £v tw ::pova(t)

X£lTat, 0-pOVO^ ’Apl[J.VY,'7T0’J jia<7»A£’jGaVT0; £V T’Jp(7r,VOTr, 6c TTpWTO?

[iap(iapojv avaG^iixaTi tov £v ’(»/j[j.::ia Aia i^copY.c^aTO, xai i::::oi K'jvioxacj

/a).xoT, 'rr^iJxTa ’()X'ja::iy.Y;? vixYj£. o5toi |j.£Y£


0 'OC [i.£v a::oB£ 0 'jGiv i::::o)v,

£(7 TY,xa'7 i 5'£ £v Toi TTpovdco) toTc £'7 ioi><jIv £v ^£‘£ia. Vz xai Tpi::o’j(;

£Zi/aAxor, £^’ ::piv •?) rr,v Tpdt::£‘£av ;:oiYj6-Y;/ai ::po£Ti^)‘£VTO toT; vixoiaiv

6 01 ^7£cpavoi. 4. WxfjOlw/ 5'£ av^piavTa;, ’A5piavoo ij.£v ai Ic. to "A/aixov

T£}.oU'7ai tJjXzic av£6£'7av llapioo >iOo’j, Tpaiavoo B'£ ot rA^nzz "E}Ay^v£i;. iq

GOTO? ::po^£XTr,oa':o 6 (ja^ji}^^; F£Ta; tooc Ozzp (')px/.r^c, ’()<7poY, t£ tw


a::oy6v(.) tw F\p<7a/.oo xai llapD-oi; £t:oX£[xy,^£v. hrJjnx ?>£ z% £pycov £/£t

01 xaTa'7X£’jY(V, a‘:;io}vOYo)TaTa ectti 7sOOTpa £::ojv’j[j.a aoTOU, xai 0>£aTpov [J-sy^

xux}.OT£p£? ::avTa/o&£v, xai oixoS6[j.Yj;j.a £; i::::(ov Bpoiioor, -pOY/xov xai £?

Boo (7TaBio>7 [J.YjXo;, xai */] "IVo;j.ato)v ayopa xo^jixoo t£ £iv£xa too Xoi::oo 15

7 O eae a;ia xai [j-aXi^TTa £; tv/ opo'p»ov /a).xoo ::£::oiy,ij.£vov. 5. Ai B£

£ixov£; at toT; xaTa^x£oa<7 iia'7 i toT; ::£pi'p£p£'7 iv £yx£i[j.£vai, y,


ijAv too

y;X£XTpoo (ia^TiXftoc 'l*(oaaio)v £<ttiv Aoyoo^TTOo, y; B£ too £)i'^avTo; Jja'7i>i(oc

Ntxo[rr,Booc £X£y£To £ivai EiO^ovoiv. a-o tootoo B£ xai ty, [X£Yi'j'Tf, twv £v

lUO ovia “ 6 l£ 0 )v [JL£T£ji}.Y,OTj TO ovo;ia '


A^Taxoi Ta “po tootoo xaXoo[j.£rr,' 20

Ta B£ £; ap/;7 c aoTY, Zo-oiTr,; £y£V£TO oixi-tty;;, <4pa; y£vo;, £ixa:JovTi £

kzh Too ovoixaTOc. t). 'Po B£ Y,>.£XTpov TOOTO 00 T(p Aoyoo^jTo) ;:£“ 0 iY,vTai

Tf;y £ixova, 6^707 [X£7 a0TOij.aTO7 £7 too ’llpiBa7oo Tat; |»a[j.(j.oi; £Opt'rx£Tat,

'7”a7iw£Tai Ta txaliTTa xai a70‘p(oTO) Tiai07 to}Ao)7 £gti 7 £7£xa’ to B£

a>Ao Y;}.£XTp07 a7a[j.£[j.iyu-£7o; £tti 7 apyopo) /poToc. 7. ’E7 B£ Tto £725

Kays. 1. 1. p. lOJM. 2. £v om. edd. ante H M Til^EVTO La. 9. aSpiavTa; M, avfipiavotJ Va.
R Pa Vab, est in cett. etld. Ped Ag I.ab Vn. 10. r:ap{vo7 La. II. l"paxT,; p. corr. ex
li, xaa-ixa^iv Ag Pd. — £vSov xai £v Sch l‘‘paxa; Lb, l>paxa; AgPd, b^paxi; La. — oper,

MS. 4. ^Apijjivoj T07 cdd. ante S\V Vab, Va. 12. apxaaoj Vn La R, in hoc a sup.
apifjLvou; Tot» La, apiiavT,; tou Lb Vn M Ped Ag X et X sup. G, apxaao-j napWj; Va.
Fa, „ut fuerit \\pip.vT,a-:o’j“, B, Pa R cpi.uvr,; 14. TpoT/.wv A X Vb , iam corr. Sylb.
T07, apipivoj ad marg,, ’.\piuvT,a-:o'j tou p. 1-7. xoa.aou; xz £iv£xa La. — £v£xa D Sch.
S\V D Sch, quod recepi omisso articulo, ut 17. xaTaax£’jdjaG’.v Ag Pac. 20. 'Aa-raxw
voluisse videtur B, cf. ad 3,3. 5, twv £v Vb, Smai. 21. cyivcTO Ag. — zly.6^' dvTi' yz
xb* l; Va, tsv £x B vitio typoth. — pro Lb, £ixd»avTi. ov sup. av, Vn. 22. oGtto

Aia Pc. — xuviaxouc in Va esse videtur. a-jy. La. — zzz^ir^xoLi Pa. 23. £x to 7 Lb
<». ’0Xu[JiTiaxTj; C S M, ’0 a’J[jl;;ix'^; cett. edd. M Va R, V sup. X in R. — sOpiJxr, tai R.
Pacd Ag Lab Vab. — vixr,^ om. Ag Pd. — 24. STavid^cTai Vb. — dvS^pwTrov MVab
pro oOtoi C coni, ou xo\. 7. xpir.O'j^ tz(- R Pa, d/.A(o^ vel dXArov coni. Herb. Richards

Xpuao; Michaelis Parth. p. 29 n. 98, aar:U Class. Rev. XIV 448. — £iv£xa Va.
ETie^aXxo; est VI 19,4 v. comm. 8. jrpo3”
V 12,4-13,3, 229

0Xu[JL7uta vaw Nspwvoi; avaQ'T^p,aTa TpsTi; [xsv iq xoitlvod cpuXl.a cnrscpavoi, 8

TSTapTO? Bs Ic, Bpu6<; sdTt pLsp.i[JLY)pivo?. xsTvTai Bs auT69‘i xai aG-7uiBs(; 'j^pChxoiX

TisvTS xa\ sixodi toT^ 6tu).it£(jou(7iv sTvai cpopY)[jLaTa tov Bp6[xov. (jT^Xat Bs

aXXat T£ z(JTr\KCCGi xai y) Tupo^ ’AB‘Y]vatou? xai ^Apysiou? ts xat MavTivsa?

5s^ou(7a opxov Trapa ^HXslwv (7U[X[JLa)^tav stwv sxaTov.


XIII. Bs SVTO? ’'AXt£Ci)(; xai HeXoTUI CX7UOi:£Tp.Yl[JL£VOV T£|l£VO<^’

Y]p(00)V Be TWV £V 'OXupLTUia '70a’0t>T0V 7UpOT£iri[XY][J.£VO? £(7TLV 6 I[£Xocj> O^TO

’HX£t(i)V 6(70V Z£U? 8'£0)V TWV 0C^>.&)V. £(7TIV OUV TOU VaoO TOU AlO? V.OLZOC

B£^iav. TTlQ £(7oBoD %pQ^ aV£[JLOV Bop£aV t 6 n£>.67UtOV, aCp£(7TY)x6? [1£V TOti

lOvaotj T0(70UT0v 0)^ ]^tzoL^ij xai avBptavira? xai ava8'Y]p.aTa ^XKol avax£T(jD'ai,

7uapTqx£i Be mc, ilii tov OTuidQ^oBopLOv dCTUO (j.£(70U [laXidira ap^apvov toO
vaoD, xai Xi9'(ov zz 8'piYxfi) :u£pi£/^£Tai, xat B£vBpa Ivto? TUEcpuxoToc xai

avBptavTE^ zlaiy avax£t[X£voi. £(JoBo? Be e? auTO Tupo? Blx7[jlwv s(7i:iv Y]7iou. 2

toQto (XTuovETptat tw Il£l.07ut 'Hpaxl7i{; 6 ’A[j.(piTpuct)vo? ^syErat* zzzccpzoi;

I5yap By] (XTUoyovo^ xai oOto? IIeT^otuo?. Xzyzzixi Bs xai sB'U(7£v zc, tov

(
366'pov Tw Il£>.oxi. 2. 0(jou(7i Bs auirw xai vuv eti oi xara eto^ Ta?
ap)^a? zypvzzg' t6 Be ispsTov ectti xpio? [xsXa^. (xtuo zocozr]^ ou yivsxai zm
(jiavTEi p.oTpa 8'U(7ia^, Tpdc)^Y]7^ov Bs piovov BiBo(7B'ai zoo xpioQ xaO'S(jTY]X£

Tw ovopia^opLsvto ^uXeT. £(7ti Bs 6 ^^Xsu? sx twv oixetwv zoo Ai6<;, spyovS


20 Bs auTw 7upo(7X£iTai Ta z(; -zkc, 8*UGrta? ?uXa T£Tayp.svou XY)[JL[j.ai:o? xai

7u6Xe(ti TuapEj^Eiv xai avBpt iBicon^* Ta Bs XsdxY]? [iovy)? ?oXa xai aXXoo

1. dva9'Y)[j.a Va, dtvaO'U[jLaTa, y) sup, u, Vb. lin. 11. £m TTOv otii o 7i:i(jS' 68 op.ov Pd. —
TpiTO? — axEcpavoi Vb Pa, q sup. i Pa, rpiiroc p.£aov MVa. — (3ip|(i[j.£vo? Pa. 12. Ii9'c«)

— cpu/^a, omisso (jTSCpavoi, Va R, addit hic Va. 13. (5c8piavT£? M. 14. d.Tzoyzi\xoa Va.
in marg., rpiTO? — aTSCpavoc A X K F Smin., — 'Kz)om oOto? om. La. — Tr£lo) 7i:i

Tpe~<; (M rpi?'' omisso axz(f>. Pcd Ag M Lb Ag. — difjicpiTpicovo? M Va Lb Vn R, cifjupu-

Vn, -rpsTi; arccpavoi cett. edd. La. Tpiwvoi; Pa, 6 [i. 9 iTpitovo? Vb, sup. vers. <5c

2. 8 ’
£? Va. — 8 £ xai a^T. Vb Pa, 8e inter 6 et p.. 15. £Q'uev Lb, £Q'U(T£ zq Ag.
aiT69>i, sed xai sup. lin. R. 3. 67iXiT£uaiv 16. xaTot ETTOc 01 .^ 17. kpov Lb M Vb Vn R,
M, 67rXiT£uaiv Va. 4. zz om. M. Ei sup. ov M R. — p.£Y°^?
M Lb Vn R, p, sup. 1 R. — p.6vou AXK
6. (3lVTr£W(; Pc. TZZlOTzict TTOTE 7£Tl[JLyi- Pa, p. 6 vov cum Amasaeo Sylb. cett. edd.
p.£V0V codd. {iZzlQTZld 7Z. T. Va), I[£).6 kiOV codd. 19. zq) om. Va. — eTc pro ex C,
TTOTTE T£T7l|JLY)(Jl£V0V edd. ante B, IIeXoTCI dcTCO- EX Tivtov pro genitivo partitivo, qui dicitur,

T£i:|jnfip,£vov cett. edd. ex em. B probati ab cf. VI 14,5. 20. TtpoxEiTai edd. ante B
O. Muellero Ann. Gott. 1828 nr. 204. — codd., TcpoaxEixai ex em. S (coli. Herod.
T£|JL£vo? om. La. 8. oawv La Pd. — twv VII 36 init.) cett. edd., probat O. Mueller 1. 1.

aXlcov MVa. — ante Pa — Va. — lir)p,p.aT:o?LaPaVb edd.,


habet
9'£c5v

in marg. 9. av

tou
£ao8ou —
Aioc

6?
iTETraYp.£VOV

lEp.p.aT7 a Va, lTqp.pLai:a cett. codd ,


in Ro^sup.
p.£Ta|i) bis habet La. e^68ou M, ad marg. Ta. 21. Traps (fin. lin., y^eiv omisso) Va, Traps-
ea68oi). — to tteIotciov habet R ad marg. Yzzca R, Eiv sup. ETai. — div8pdaiv i8i&)Taii;
— (icpEaTTjxo? Pa in marg. — jjib in R sup. C Smai. Va (i sup. aaiv et yj sup. ai? Va),
230 HAIAKQN A.

B£vBp0l> S<7 t\v OuBsVOr. OC B’ (XV Yj XVTOjV ’H)v£IWV T; HvCOV TOV D'’J0[J.£V0’J

TtO risXoXl lsp£lG’J TOiv xpsojv, 0’A/. e^jTlV ol £'7£}.6‘£Tv TTXpa TOV AlX.

TG B'£ aUTO xx\ £V TTj TTOTaiJ-OV KxiXO’J T.ZTJj^^boLCi^y oi

Tw Tr^^Ecpo) B-’jovT£;* £(7Ti


Y^p TOVToic avxji?;vai ::po }.ouTpo’5

4 7uxpa Tov ’A<77Ar,::iov. 3. A£Y£”at Be xx\ toiovtov* ixT,x’jvo[jivo’j tov ::*p6?5

’iXl(0 XG}.£{JL0’J
** TTpGaYGpEG^Ta». ^£ aVTGT? TG’J' [XXVTEir OJC aipT,GG’JC7!.V G'J

7:pGT£pGV Tr,V Xg).IV, “piv XV TX 'HpXx)xG’J? Tg‘£x XXI ^<7TGVV ETTXYaYt'^'^^^'-

I|£>vG::g^. ggto) tj.£Tx::£[X'j>X'70xt [j.£v <lJi>.GXTf,Tr,v '^xdv xvtgjc £c tg

'TTpXTG^rE^GV, X'/Q*Y,VXl ^£ XXt Toiv G^TTOjV (opLGTrXxTYjV G'^IGIW £X lll'7T,r TOJV

11£>.GT:G;. OJC Be GtXX^E £XG[Xl^GVTG, X7:G)A’JVTXt TTEpl EvjjGlXV XXI Y) 10

5VXG? 6::G TGO /ElfXoivG? Y) TG G^TGGV 'pEpGV^rX TG MO.GTTG;. ETE^TI Be VG-TEpGV

TUgUgT^ [JLETX xltOG^lV ’I).IG’J AxULXplJLEVGV x}.l£X Z' 'EpETplXC X^EVTX BlXTGGV

£? 0x>.X'7'7XV TG GTTGVV XV£>.X’jTXl, OaVlXXTXVTX S'e XVTGU TG [J-EY^^JO? E/EIV

XTGXpy^XVTX OtG T-r^,V 'JtXajXGV. TeXg; ?)E XVTGV X'plXE'70'Xt XXI ZC A£)/,pG’jc,

GTG’J TE (XvBpG? TG GTTGVV EIT, XXI G Tt /pY,TT£GV X’JT(0 SlBx/S^Y^VXl 15

H BeY,TG[JL£VGV. XX»' TOJ; XXTX TpGVGlXV TGV 0*£GO Tf,VlXXGTX (TpETjiElX) TXp?;V

’ll>v£Ut)V £TXVGpO'(i)aX XITGGVTWV VGTG*J ).G'.[1 (oBg’JC’ XVeTtEV GGV Y)

ctvSpl tSiwTT, cctt. etld. cotid. (tficTi Ag, Pa Vab et marg. R, xvvou|jl£vo’j La.
i8(ott, Vn). — fjiova Va. — aX/tov 8£v8p(ov 7. T.poxXEx LbVa. — M. — Ir.d-

AXKFSmin. Va, a/Xov fiEvSpwv C Smai. YrovTa». Vb La, e^xy^Y^'^'^^


H M I,b Vn Pacd Ag \’l) R, aXXou 8£v8pov, sup. lin. R. 9. o)ao::XdTOv La. — ttis-

<0 sup, ov, La, 5/./.0U 8£v8po’j S\V’ D Sch. ST,; Va. 10. «“cXXvvTai edd. ante Smai.
1 . ou8ev. oTc; edd. ante S codd., ovSlv codd. (aToXXr.vTai M R), aTZoXXurai voluit
oi; La, 0’j8ev. S; Smin., ovRevc;. c; Sylb., recepp. edd. cett., retinui aToXXvvTai
correxit Pors., recepp. celt. — edd. — lacunam indicans, excidit fortasse avTwv
aoTwv Pd, Toi avTwv Ag. — post avTtuv TE TCoXXoi. 11. «TO edd. ante S .M Vab Lb
e Va inserit twv S, abest a rell. edd. Vn Pa, j-o cett. edd. Ped Ag La, voluit
codd., habet D inter uncos. 2. ei^eaS-eTv Coraes. 13. dvEXx.jcai scripsi cl. X 19,3,
V a, lT,z\bt~'* Pd. ;i. avTfT) Vb. — oTZEp voluit etiam Ilerw. (sive EHEXxvaai), EXxuaai

Ag. — Tcv TOTapov (sic) Va. 4. Tpo tov Smai. SW Vb Pacd, EXxvaa'. cett. edd. M
XovTpov R, Tov expunct. toTov, pr.y.ovo- Lab Va Vn Ag, utrumque accentum habet
pEvou Tov T.p. ’
IX. r,oX£poo 7ip(saY0pev5a'. R. 14. xai dSEX-ipov; Ag Pd. 15. ts cttouv
aoToT; edd. ante S\V, toTov codd. praeter dv8pc; R, literis supra positis ordo vulg.
La, qui habet tciov-uov, post rpoavopcoiai restituitur. — ajTOv Va. IG. TT,vixavTa
in codd. praeter La est 8L toiov 8£ omisso t:czz^z{ol r.np^'^ ’HXe'!wv scripsi, ut voluit B
8e post TpoaYopeuaai SW D Sch, qui post probante O. Muellero 1. 1., Tr.v.xauTa
TOiovSe inserit £T'., cf. vol. II p. XXVI, ego Tapa ’HXeu.)v codd. edd., D Sch post
TOiouTOv recepi (ad sequentia referendum TT.vixauTa lacunam indicant, F legere
ut II 19,3. 20,1, toTov non invenio), post vult: Tapa tov ^eou TT,vixavTa 'UXeCwv et

TioXEpou signum posui lacunae, aliquid ex- sic se reposuisse affirmat C in notis, at

cidisse docent 8c et auvoT;, excidit aTop£~v '


I

non fecit, S subaudit tivwv, ut sit ::apa


Tou? '"EXXr,va; z{ Toir.aGuai vel tale quid, HXeuov Tivwv atTOJvTwv' 17. dvcop&^apa. o
— —
j

prjXETi Lb Vn Ped Ag M R, pr.xuvopsvov '


'
sup. (0, M. (xveT a, bveTXev Camerar.
V 13,3-9. 231

Toig pv ava(7(6(7a(7Q'ai IIsXotuo? toc ogtoc, Aa[xap[j.sv(x) aTcoBouvai

"ca £6p7]|jL£va auTw ’HX£ioi^. xai oi TauTa TuoiYjaavTi aXkcx, T£ avTEBocav

’HX£Toi xai Aa{jLapp.£v6v t£ auTov xai aTuoyovou? tou? £X£tvou cpuT^axa^ (jcpai;

£lvai TOO 6(7TGD. Be W|X07uX(XTY] TOG ri£Xo7UO(; YjCpaVldTO Y]By] xax’ £[JL£,

5 0 TI, £[xoi BoxeTv, £X£XpG7UT0 £7ui TuoXu xaTa Tou (3^0*00 xal 6[XOG TW
7up0(i£xap.v£v 00 / YjXio-Ta 6x6 b'(xX6iGGr^q. 4. Il£>.oxo? Be xal TavxaXou 7

T?j? xap’ Y]p.Tv £V01XY)(7£0)? GYip^Eia £T'. Xai £^ ToBe ^.ElXETai, TaVXaXoU piEV

}.tp.vYi TE ax’ auToG xa);OG|JL£VY] xai o6x acpavY]? Toccpo?, IIeXoxo? Be sv

Z lXUXw [XEV Q^povo? £V XGpGCp^ TGG OpGG? £(7TIV 6xsp T^^ IlXa(7TY]VY]^ pLTjTpO^

10 t6 lEpGv, Bia|3avTi Bs "Epp.Gv xGTap,6v ^AcppGBiTV]^ aya).pLa sv TY)p.v(p

XEXGlTjp.£VGV EX p.Up<7lVY]? T£8'TjXGiaC ’ dva8'£Tvai Be risXGXa aOTO Xap£lXY](pa|JL£V

p.Vy|p.Yi XpGlXa(TXGp.£VGV TE TY)V 0'EGV Xai Y£V£(78‘at Gl TGV ydp.GV T^(; 'IxXG-

Bap.£iac aiTGUJJLEVGV.

5. ''E(jti ^e 6 tgG Aigc tgG 'OXgp-xigg [3(0[jl6(; i(TGv [jlev [xd^iCTTa tgu 8

isHeXgxigu te xai tgG lEpGJ ty](; "Hpac axE/wv, xpGXEipxvG^ [xevtgi xai xpo
djxcpGTEpwv. xaTa(7X£’ja(78'9]vai Bs auTGv gi p.sv 6x6 "HpaxXsGU? tgG ’I^aiGG

XEyGUClV, Gl Be 6x 6 ^pwwv TWV EXl^tOplCOV yEVEai^ BgG UC7T£pGV tgG


'HpaxXsGGC. XEXGlTjTai Be lEpElWV TtOV l^GGl^EVCOV TW All dx6 T% TECppa^

Twv [JLY]pa)V, xa8'dx£p y£ xai sv IlEpyd|xw* Tscppa? ydp ^y) ectti xai t^
2o'"Hpa T^ Za[xia pwp,G(:, guBev ti Exicpav£(7T£pG? yj ev t^ X^P°f ’Attix^
d? uuTOGythicc^ ’A8'TjVaiGi xa^GGC-iv s(7xdpa^. tgG [3cop.GG Bs tgG ev ’07^Gp.xta9

XpTjXTBGC [J.EV TT|^ XpWTT^C, XpG8'6(7£a)^ Xa>;GGp.£V“/]^ ,


XoBe^ XEVTE Xai £IXG(71

xai EXaTGV £(7Tl XEplG^G^, TGG Bs EXI T^ XpG8'UO‘£l XEplfJLETpG? £xd(7TGU f

2. a^Twv AXKF S Lab Vn R Pacd Ag M ID^a/la?, cf. Steph. B. s. v. UXaxr], sed


Vab, Sylb. voluit' a6tov relatum ad infiniti- codicum scripturam recte se habere probant
vum dxo8ouvai, cl. VIII 43,5, auxw CB ex duae inscriptiones, cf. Bull. de corr. hell.

em. K, auTw S auctore cett. edd. — dvT£- XI p.300 sq. et Ath. Mitth. XII p. 271,
8coaav AgVb, in Vb o sup. w. 3. tjMov V. comm. 10. M Va, in M i: sup.
L a. — dxo y£vou? tou? Pa Va Lb R. — a(pa? 1. 11. Loescher., Gedcyn., Goldh. C ver-
om. La, cf. ex. gr. c. 18,2. 5. 8om Va. tunt quasi legissent p.upaiVT]c ^'•iqXeiai;, R
7. toT? xap’ Pd. 8. Xip.vY) y.a).ou|Ji£VY) p.upc7ivr,c T£ ^'yi^.uta?, in marg. iterum Q'ri>.ut!a?.

edd. inde a C ex em. Goldh. cl. VIII 12. 01 om. MVa. 17. r^pwoc.^ — 8 e pro
17,3, Xi|jLTqv Lb. — yaloup.£vo? AXKF 8uo Va. 18. 9'£iopi£v{ov Ag Va. — uto, a
codd. 9. nXaariqvri? (xlaavdvTjij La, 7i:XdvT,(; sup. u, Pa. 19. p.oipwv Pd. — p.£v yap
Vb) codd. edd. praeter Sch, II>.ayiY]VT;c Pa R Vb edd. ante S, p.£v om. cett. codd.
coni. S, nXai^Y)vrj? Porson., Mostenes urbis edd. — 8 t) om. Vb. 20. pro '^Hpa Vb
nomen latere putat Goldh., HitcuXt^vy)? e Vn Lb Pd Fa marg. R habent xptXTY), Iv
Strab. X 469 eruit Bosius a S laudatus, n£cyap.w T£(ppac lad '"Hpa Sch praef. —
niaxiav^ scr. Sch coli. Boeckh. C. I. G. T) £v Vb Pc R, supra est t) in M. 22.
IInr. 3657 p. 914 sq., ubi bis est Tzapa >tpyixi8o? Vb Pad. — xpoS'£a£w? hic et

p.r)Tpl niaxiav^ et semel p.Y)vpc? Ix postea MVa. 23. tt]? 8e Sch. — xpoO^laci .
232 HAIAKQN A.

TuoSs^ Boo xai TpiaxovTa' t 6 Be o']>o; too jioiij.00 t6 (T’j[j.7:av Boo xai

sixocTiv avY]X£i ::6Ba;. aoTa [j.£v By, Ta ispsTa Iv [xspei tw xocto), ty)

7UpoQ‘0<7£l, XaD^S^TTYp/.SV aOTOt; b‘0£lV TOO? [J-^ipOO' Bs ava'p£pOVT£; £? TOO

I0po)[xoo t 6 6'|»Y]>i'TTaTov xaQ^ayi^oo-riv evTaou-a. avapia^Tixoi Bs ig piv Ty,v

Tipof^o^Tiv avayoo^iv s; sxocTepa? t7,^ zlz’jpotg >i0-oo ::£noiy,ij.£voi' t6 Beo


dcTUO TYi? ::po6‘0'7£O); s; to avo> too pojp.00 T£'^poc; “xps/STat (too?) ava-

pa(7[ioo?. ’"A/pi [JL£v By, 'zr^g zpob'’jGzo)g so-tiv ava,3y,vai xai -apS-svoi? xai

w^TaoTTOj^ yovai^iv, l^siBav -Tr^g 'O 7 s'jij.ziocg [xy, igzipyoy/zoa’ a“o tootoo Bs

£? 1:6 avo)TaTO) TOO jjoj^oo [xovoi; sTTiv avBpdcTiv avs}.0-£~v. (::)o£Tai Bs T(ji

Aii xai avso ty,; Tavy,Yopso); 0z6 ts ?Bio>T(ov xa\ ava ::5cTav Y^,ij.£pav 07:6 10

11 ^llXsioiv. xar’ sto^ Bs sxaTTov '^o).a;avTs; 01 [j.avTSi; ty;v svaTY.v sti

B sxa TOO ’KXa'^ioo [xy^vo; xo[xi^ooTtv sx too TpoTavsioo ty;v TS'^pav,

(popacravTs^ Bs Toi oBaTi too ’A).os!,oo xovlcotiv ooto) tov jjO)[x6v. oto Bs

aXloo Tr^v Ts^pav OBaTo; Toiy(0-y,va'. ~/;7.ov 00 [j.y, tots iyYi'^-oci’ xai

tcoBs sivsxa 6 ’A}/ps'-o: vsvoixiTTat Toi 'OXoijltio) A'A Toraixoiv By, jxaXiTTa sTvai 15

(piXo^. B. Itti Bs xa\ sv AiBoixoi; to>v Mi>.y,oio)v Ji(oao;, stoiy^Oy, Bs oToMlpa-

xXsoo; TOO Hy,jiaioo, xaO'a ot MiXy.^tioi tsp£to)v too aiixaTo;’

Bs Ta oTTspa to aT[xa Toiv (xoadcTtov o’Vx ig oTSpoyxov y/j'y//.sv aoTOv iisysO-o?.

XIV. "() Bs sv 'OXotiTia [iS(o'x6; Taps/STa». xa\ a}.).o toiovBs ig

Oaojxa’ 01 Y^? JxtTvs: Ts^poxoTs; apTa^siv ixa>.».TTa opvt!}-o)v aBixoo'Tiv20

M Pa. — exdjrov coild. edd., deleri vel transponi iubet post f.aEpav Sch MS. 11,
eius loco poni voluit Goldh., unde r^vaTT,v S M \'a Pa R. — £Ti 8£xdfia tov
S S\V D Sch uncis incl., b“V 3 '.a 7 TT,piov coni. P d. 13. £Aa 9 T,poAiwvo; marg. M, 8£xa tov
C „faute de mieux“, £T/aTO’j Buttm., pro- }
i.T,vo; TOV £Xa9T,3oAi(ovo; [at.vo; Va, in marg.
bat Boeckh ad Pind. 01. 6 p. 159. £ 7 t{ tov oxTO,ipiov iat,v 6;. — TpvTaviov codd., IlpvTa-
B osius ap. S, £xa-rov Puchstein, v. comni., v£iov edd., R, i sup. £l 13. xoiviwT.v Vb.
£ 8 d 90 u;.^ 3. £; om. AXK codd. praeter 14. OfiaTo; bis Vn. — rrr,AOv om Va, in M
La, ex em. Sylb, recepp. cett. edd., est in TaiAOv corr. in tt.aov. l.v, tovtov edd. ante
Pa sup. lin. addit. 4. v-^i^r/OTarov edd. ante B M Vab Pa, tov8£ cett. edd. codd. — £V£xa
B \'b mar^, R, v 4>T,).£rraT 0 v cett. edd. codd., VbDSch. — fi£ [AaA. AgPd, 8f, La SVV I)

ir, ambig^. in La. — dv'xpaS'}jio\ codd. edd. Sch, 8f, om. rell. edd. codd. IG. xai om.
praeter D Sch, qui dva^aoiJLol scribunt. - Va. 1 7. 01 'ASAioioi Pd. — Upwv AXKF
Tpob'uai'av ^yo'j(jiv AXK F codd., Tp 6 !>v 7 iv Smin. codd., Upeiwv cett. edd. ex em. Sylb.
dy. CSB ex em. Sylb., Tpo^voiv dvdyovo'.v 15, 8l sup. vers. habe; La. — ovx delen-
S\V D Sch. G. £; to dvw TpoS-voso); dum censet Schneider. , uncis inclusit

R habet in marg. — X7 i dva^. VaLaSch, S. — T,v^,3£v edd. ante S Pa Ag Vb R,


om. xai rell. — tov; inserui. — dva^al^ixov; r;j^,x£v cett. edd. codd. — avTtSv edd.
edd. praeter D Sch M Va Pa R, in Pa R 0 ante S codd. ,
in Pa avTOv per corr.,

sup. , dva(3aa[ji.ov;D Sch cett. codd. avTOv cett. edd. ex em. Sylb., in notis

7. p.£v TOi A X K F C Vb Pa R, [ji£v 5f, cett. C quoque avTov adoptat, „aptius fortasse

edd. codd. S.dtTOTOVTOv WiTaiom. La. 9. avTw“ Sch praef. , avTov to !A£Y£9*o;.^

£;tw Vb.corr. in to. 10. xai quod est ante dvd,


V 13,9-14,3. 233

o5Bsv £v ’0XL>[jL7:ia TOtj? 0'!jovTa?. Yjv Bs apTTadYi tcots ixtTvo? GTzXoLyyyoi,

Tj TWV 7.p£0)V, V£V0p(7Tat TW 8'UOVT-l OOY. at(KOV £ivai TO GY][X£T0V. 2. cpadt

B'£ 'Hpax>.£T Tw ’AXx[xy]vy]? 8'!jovti £v hi oyXoo p.aXi(7T(x Ysvso'8'at

T 0C(; [xuia^' l^stJpovTa ouv-auTov y] xai 6:r’ aXkoo BiBa)(8'£VTa ’Atco[xl>io)

5 0'U(Tai Alt, xat outco^ dcTTOTpaTu^vaL Ta^ [xuia? 7U£pav tou ’A>.(p£iou. XfyovTai

Be xa^a TauTa xal "*H^£ioi 8'!J£lv tw ’A7uo[xuio) Ad, £5sla[jvov'u£^

[’HX£ia?] ’0Xu[X7uia^ [x’Jiac.

3. T% B£ XeJXTj^ [XOVTj? ToT? ?!jXoi; £? TOt> AlO? TOC^ {^LKJLa?, Xal (XTu’ 2

o5B£v 6^ B£vBpOD Twv aH(ov, 01 ’H)v£Tot /pYicjO^ai vo[xi^oo(7t xaT alXo [X£v

10 o 6^£V ::pOTip.WVT£?, £p.0t BoX£Tv, TY]V >.£0XY]V, OTl Be "HpaxX^? £X6[XI(I£V aUT"^V

£^ ''EXXrjva^ £x TYj? 0£C77:pw':iBo? [xoi xod aoTO^ 6 'HpaxTvY]^

£CpaiV£TO. YjVtXa TW Ad £8‘0£V £V 'OXu|J,TCia, TO>V l£p£lO)V Ta |lY]pia

£ 7ui >x’jxY]5 xau(7ai ^’j>.o)V. TYjV B£ X£ 0 xy]v 6 'HpaxXYi? 7:£cpoxoTav xapd


TOV ’A'/£pGVTa £0p£ TOV £V 0£(77:p(OTia 7;OTa[l6v ,
xai T0uB£ £lV£Xa cpadivS

i5auTY]v ’A/£p(oiBa 6::6 '0[XY)pou xaX£T(76'aL 4. sl/ov B'£ apa xat ap)(Y]?

01 7uoTa[J.ol xal I? toBe lyooaiv oo xa^a Ta aoTa £7uity]B£ 10)^ xpo? Y£V£(Ttv

Tuoa? T£ xal B£vBptov’ ocWdc TrXotcTTai [X£v uzb MaicScvBpoo [xopTxai xal

|;.a>^iGrTa ao^ovirai, ’A(Tco7:6? Be 6 Boicotio? PaD'OTaTa^ 7U£cpux£V £XTp£cp£iv

T(X? (7/^OlVOUC, TO BfvBpOV B'£ Y] TZZpGzioL [XOVOO xaip£l TOO N£lXoo TW oBaTl.

20 ouTw xal ty;v X£ 0 xtjV B'aop.a ooBev xal aiyzipov zz xal xotivov, t^v [X£v

1. ixTiv£c codd., iy.T~v£; Pc, accentu pwvxa Vb. - £Sp£xo AXKKPcAgMVb


deleto, paullo post ixirTvoc M Va R om., Lab Vn R, £up£xo om. Pa, addit in marg.,

IxTivoc Pd Ag Vb Lab Vn, marg. R, IxtTvo? £6p£ xov cett. edd., ut voluit Coraes et

Pc. 2. alaiov Q-uovti Lb Vn R M Lobeck ad Phryn. p. 140, £0p£v xov Va. —


om. 3. oXup:iia8i o^Xoi» La, 8t,’ oylou Va. £v S'£a7i:pa)xiav Lb. — £v£xa D Sch. — 9 aaiv

5. Tip.as, eoque expuncto p.uia?, Vb, om. Vb R. 15. )(^£po)t8a M, ay^spdiSa Pc.

6. y.cd xaTot TauToc xal Pa, xaTa rauta — 8’ apa A X K F C B Pa Vb R, 8l apa


xal Lab Pcd Vn, xata Ta^xa edd. — cett. edd. codd. 16. xaxa xauxa Va, xauxa
xw Alt xS Attoijiuiw Smai. SW Va, (|3 sup. M. — Tipo? La. 17. ^va tcI. La,

xw 8il et a sup. xG drcop..), xG ’Ati. A, diva:T:X£~axai Lb Vn. — jjiupivai cod. Phrah,


edd, codd. rell. — £|£Xauvovxac, o sup. pupixai edd. ante S Vab R Pc, p.up~xai

a, Va, £|£>.auvovx£; La, quod probat Sch cett. edd. M Lab Pad Ag. — xal pa).iaxa
praef., £|£Xauvovxi, quod est in edd., librario codd. (xal om. M Va) edd., xal xdUiaxai
corrigenti deberi putans, £|£>.auvovxoc cett. malit B, vel hoc vel p-syiaxai legendum
codd., in Pa £ sup. o, similis caerimonia est putat Sch praef. 18. au^wvxai Pc. —
apud Her. I 172. 7. ’Hl£ia? notant C Sch, TraxuxEpa? (,,-n:a)(_uxdxa? potius“ SW) legi

’01up7Tia? D, alterutrum tollendum putat F, voluit Sevin. Hist. de PAc. d. Inscr. t.


Olupmoic, subaudito ev, coni. K, ’0Xup7uaai 14 p. 195 (SW). — £X 9 £p£iv cod.
Porson. 8* |jl6voi(J codd. (in La p. corr. e Phral, 19. xou? ox- A Vb R. — p.6vov

fjiovov), praefert C in notis, p,6vr]? edd. — Vb, 20. xal ante aiyeipov om. edd. ante
£x xou M. 10. pro OXI §£ Loescherus vo- B Vb R, habept cett. edd. Pacd Ag M
luit OXI p.T], nisi. — £x6[j.ia£v auxfjv 6 Va Lab, x4)v — p.£v xoxivov om. Pc.
'HpaxXYj? om. La, 13. X£vaai Lb. 14. diyi-
234 HAIAKQN A.

£711 ’A/^£povTi avacpGvat. TupwTO), xotivov Bs etui tw 'AV^si-w, ty]v Be aiysipov

Y?j^
TYj? Ks).twv xal 'HpiBavoQ tou KsXtlxou 8'p£[j.p-a sivai.

4 5. Osps B-/], £7uoiY](7a[j-£9'a pw[j.oQ toU pxytTTou |j,VY]p.rjV, stusX-

O'(o|;.£v xal xa axavxa? ev ’0XL»|X7ria xou? po)p.otj(;. OTaxo^ou9'Y](7£i Bs 6


Xdyoc [lot £c auxou? xa^et, xaO*’ yjvxiva ^ffisToi 8'Usiv etuI xc5v po)[xwv5

VC[Xl^GU(7t. 8'dOG(7l Bs 'EcTXia p.£V Xpwxyi, Bsuxspo) Bs xcp ’0Xu|J.7Uiq) Ali

lOVXS? SXl xdv jjCO[xdv xdv SVxd^ XOtJ V3COU. XpiXa Bs STtl svd^ [3tO[J.OU
***

5 xai auxY] xa8*s(7xr^xsv y] 8'U(7ia. xsxapxcc xai 7usp-xxa ’Apxsp.iBi 8‘[jou<ji xai

AyjIxiBi ’A8''qva, sxxa 'EpyavT|. xadx*^ x^ '*Epyav'[] xai oi a::6yovoi <I>siBiou,

xaT.odp-svoi Bs cpaiBpovxai, yspa? Tuapa ’HXsitov sDtjOoxs^ xou Aio? xd lo

ayalp,a axd xc5v xpoui^avovxwv xa8'aipsiv, oSxoi O'doocriv svxatj6'a Tupiv ^


Xa[xxpdvsiv xd ayaX[j.a ap^wvxai. C<7Xi Bs 'AOtjVocc xai aXkoq (3a)p,o?

1 . dvacpT^vai Pa. — xpwTw Lab Vn Pa Va 1. p. 15 sq. (Aaotxa Au xal IIoa£i8wvi


Sch, probat D praef. VI, Trpwxwv, quod primo Aaotxa) xaS>laxT,x£v, Kindscher Jb. f. Ph.
TTpcoTOv fuisse videtur, Pd, Tzptovto Ag Va et XII Suppi. 211 (Au Q"jouai xal lloasiSwvi’
M p. corr., ^rpwxov Vb cod, Phral. R, in lx£ivw yap) xal auxr„ Wernick. Jb. d. arch.
hoc corr, in TtpwTw, edd. cett. — tov ins. Inst. IX (1884) p. 92 (Aaolxa Au xal IIo-
ante xoxivov Kays. p. 1091, at cf. IV 29,13. G£'.8wvi Aaoixa)' Iri 8l Ivo^ pw|JL 0 u xal auxr]
VIII 17,2. X 38,9. 2. yr^; t£5v Rcax/ov Va xad-., cf. Sch Z. f. A. 1847 p. 222 sqq.,
Lb S\V D, Keaxwv cod. Phral. Sch, 225-229; Kays. ib. -1848 p. 1091 sq.

Yrj? Tr,^ Toov K. cett. edd. codd. 3. 9 £C£ 8. xal auxT) edd. ante B codd. (falsa refe-

et ydp om. Vb, yap etiam R. — dx£/.b'W{JL£v runt SW), xal auxT] cett. edd. — 9'uaia.

Ag Pd. 4. drravxa? p.oi £^ om. La, rlpirxa ’.Apxlai8i Wougi 5.aol 8i’ ’AS'Y)vav

xd £; drtavxa? xou? Iv ’0 a. 5. [jl^^ A edd. ante SW codd. (rl|j.rxYi Pd, XaoiSi Pa,
X K, p.01 cett. edd. codd. G. voia.(?ouaiv 8id aD-r^vav Pcd) praeter La, qui habet:
£711 xcov j3, edd. ante B Vb Pa R, Iri xwv ^-uala. xixapxa xal rlfjirxa apxl[ju8i d-uouoiv
[3. vo[Ji. Pcd Ag M Va Lab (vofjuuid- xal Ar[ixi8i dl^r^va, recepp. '
SW (Aaoixi8i
?ouai Pc). 7. &vx£(; AXKFS codd., eiecit scribentes) D Sch, III|jLrxa ’Apxlp.i8i b'U 0 uci

C, i6vx£? e coni. F cett. edd., 9>uovx£? E. Aaxwi8i xal ’AS'T,va, Ixxa ’Epy. vel rl[i.rxa
Curtius Abh. d. Eerl. A. d. W. 1881 p. 49 ’Apxlpu8i Q>. AaxwtSi' xal ’AS>T,va sxxa ’Epy.
sqq. (Ges. Abh. II 50). — “^Irl xwv i3w[Jiwv Cor,, Buttm. omisso xixapxa xal coni. rl|Ji.rxa
xtov edd^. ante B, E. Curtius 1. 1., in Va '"Hpa Aaoixi8i S^jougi xal Aaoixi5i ’A^T)va,
scriptum erat Iri xwv |3wp.wv xcv, corr. in £xxa ’Epy,, Buttmanni coniecturas probant
I. xov iBwjJicv xov, Iri xov |jW[jlcv xov cett. O. Mueller Gbtt. Gei. Anz. 1828 n. 204,
edd. Pacd Ag Fab Lab M Vb, unde K ovx£? B, Curtius Ges. Abh. II 46, Maurer de aris
Iri xw j3w[aw xw scribendum censuit. — Graec. 7, Kindscher 1. 1. xixapxa Kpovw xal
signum lacunae D ponit post xoixa 81, post 'Pia Iri £vo? ^wijLOu. xal rl[Jirxa °’Hpa Aa-
£voc Pw[A 0 u S B SW Sch, post S'uala Va, oixi8i Quouai xal AaoixiSi ’AS'Y)va, Ixxa ’Epy.,
lacunam alii aliter explent: Cor. secundum vid. comm. 9. opyavY), hic et statim, Vb,
schol. Pind. 5,10 (Kpovw xal Pia. " Tixapxa in Va xauxTT) xr IpydvTf] serius demum sub
Ad' xal IIoa£i8wvr Iri Ivo? pwjJLOu) xal auxY], linea addita sunt. 10. cpai8puvxai AXKF
Buttm. coli. 24,1 (Kpovtp Wouai xal 'Pla, Vb, cpaiSpuvxai M R Vn Lab Pcd Ag Va, 4>ai-

cTxa Aaoixa Au xal IIoa£i8wvi Aaolxa' Iri Spuvxal C S SW D, voluerunt Sylb. K, 9 ai-
81 £vo; Pwp.ou) xal auxr,, SW (Kpovtp xal 8puvxal B Sch. 12. dpxwvxai M Pac Lb Ag,
'Pia' Ivxo? xou vaou) xal aSxY), Beinert. 1. |
dpxovxai Vab La Pd R edd dp^wvxai Cor., ,
V 14,3-8. 235

7cXy)(7iov tol) vaou, xal ’ApT£|JiiBo^ :uap’ auTov xsTpaYwvo^, avYjxwv Y)p£p.a

£(; u^o?. (xs-ra “bk tou? xaT£i>.£Y[X£Vou^ ’A7;cp£iw xai ’ApT£[xiBi 8'U0L)(7 iv Itui 6

£v6^ j3(op.o0‘ t 6 B£ aixiov toutou TzupzZrikoiGz [x£v tuou xai flivBapo? Iv

(oBt], Iv Toi^' ‘XoYOi? toT? A£irpivaLOi^. toutou

5 ou Tuoppw xai ^Xko^ Tw ''AT.cpEiw (5a)[x6^ :u£7U0i7]i:ai, Tuapa B£ auTov I(ttiv

'H cpai(7T0!j. toQ Be 'Hcpaiaxou tov (3(0[x6v sidtv ^HXslwv oi ovop.a^ou(Jiv

’Ap£iou Aio^. 'XlYOUdi Bs 01 OLUzoi oDtoi xai Oiv6[xao^ Itui toU (3a)[xou

TOUTOU b'6oi TW ’Ap£l (0 Ati, OTUOTE TWV 'lTUTUoBa[X£ta? [XVY](7TT^p(OV Xa0'l(7i:a(78'at

|X£>.Xot Ttvt I? LTUTUWV 6c[Xt>.>.aV. MeTOC TOUTOV TU£TUOt“/]Tat [X£V 'HpaxXcT (3 o)|x6?7

10 lTUtxXY](7tv napadTocTY), TU£TuotY)VTat Be xat Tou 'Hpax>.EOU? toT^ aBsXcpoT?

’ETui[XY)B£t xat ’lBa xat Ilatcavatco te xat ’Ia(7w. tov Bs tou ’lBa |3(0[x6v

^AxsctBa 6 tu 6 sTEpcov otBa xa);ou[X£vov. ^'EvB^a Bs otxta^ Ta B^sixIXta

l(7Tt Otvo[xaoo, Buo IvTaUS^a zlai [3(o[xot, Ato? te 'Epxstou* itoQtov 6

Otv6|xao? IcpatVETo auTO? otxoBo[xi^(7a(7&‘at' tw Be Kspaovtw Att udTspov

15 iTUOtT^CJaVTTO, l[XOt BoXeTv, [3(Op.6v, oV 1^ TOO Otv 0 [xaou' TY]V Oixtav XaT£G-XY)^£V

6 XEpaUVO?. Ta '^S I? tov [XEYOIV (3wp.6v oXiyM [XSV Tt Y]pJtV TUpOTEpOV IdTtvS

£tpY][jLsva, xaXsTTat Bs ’0).0[XTutoo Ato^. 6. IIpo^ auTw Bs Ig^tiv ’Ayvco(7tcov

0'Eo5v [3w[x 6^, xat |X£Ta toutov Ka8'ap(7too At6(; xat Ntxv]?, xat au8't^ Ato?

recepi coli. 16,8. VII 21,3; X 13, 2. — 8’ ad Vig. p. 704, qui etiam t£ post Hatovaio
'A9'. edd. ante S Pac Vb R, 8e ’A9'. cett. edd. delendum esse indicat, Porsonus toT? ante
M Pd Ag Va Lab. — xat ^lloq om. Pa, addit “"Hp. vel delendum vel in tou mutandum
in marg. 2. zlq edd. ante B M Vab Pa censet, tou 'Hp. zoTq d8. SW D Sch. 11.
R, Iq cett. edd. Pcd Ag Lab. 3, 8’ aiz. edd. £7U[jnq8i PaAgLbVnPac, Ito p.tq8i Vb R,
ante S, B Pac Ag Vb, 8e alz. cett. edd. M £TO|xtq8yi Pd, £TOfjL£i8£t, Va, £TO|JiY]8£i La M. —
Va Lab S SW D Sch. 4. ypa^^op-sv Porson., ’(8ac Va Ag Lb Vn Pcd, i8a La Vb Pa, i8a
probant Herw. et E. B. Mayor, Journal of M. — Haiovlo) A X K, Tiauovl^ Vb R,
Philol. XVI (1888) p. 111, Ypacpopiev edd. Tuatovtw Ag, Haiovaiw cett. edd. Pacd M Va
eodd. (ypacpcop-ev Vb R), v, ad II 2,7 app. Lab, Haiwvaiw S. — t£ om. Va, fortasse

erit. — AaiTpivaioi? edd. ante SW Vab AI etiam M. —


'lauato Pa R Vb. — tou om. M
Pa R Vn Lab, ^.airpivaiois Pcd Ag, AsTpwoi et Va Lb Vn, tov 8e tou 81 tou ’i8a La.
AsTpivaToi constanter scribi VI 22 monet 12. ’Ax£ai8a 8oxeTv, |3cop.ov om. Va.
Sylb., unde Aexpivaioii; SW D Sch. 7. xat 13. EpXE [JlOl PdAgLb, £pX£[Jt.0t, PC, £pX£[i,0l
pro ot Vb. — oivop-do? Pa. 8. tc5 to5 Vn, Ipxiou Vb R Pa (in hoc lpxip.ou, p. ex-
dp£tw Pd. — TOV i:r:ro8ap.£i!as Vb R M, puncto), IpxEiou La, in M pro Aio; te 'Ep-
Tfov lTTTCo8a[ji.£ia)v A X K, twv tTc;io8a[j.£iag xEiou est spr^poi et in marg. dpr^zai 'pot.

cett. edd. codd., voluit Sylb. 9. piIXoi. 15. inoir^Gazo A X K Vb, ETtoivjaavTO cett.

La. — Ttvi om. Va. — [jL£Td toutov Sch, edd. codd., voluit Sylb. — ei; R Pa. —
p.£Td TOUTO codd. edd., cf.
§ 6. 8. 15,4. tou; pro tou Va. 10. tivi S B, voluit Cor.,
5. 7. 10. TC£7roirjVTat 8 e malit Sch praef., TOi Ag, Ti cett. edd. codd., cf. vol. I ad p.
recepi, 7i£7roiy]Tai 8 e codd. edd. — toTc 'Hp. 61,19, in Pd supra ti aq esse videtur.
zoiQ d.^el(poiq codd. edd. ante SW, toT? ante 17. ^£ ECTTiv M Va Vn Pcd Ag, 8e egtiv
Hp. Cor. expungendum censet, inclusit Smin., Lab, 8’ laTiv edd. Pa Vb. — «Prae-
toT<; 'Hp. uncis inclusit B secutus Hermannum. stiterit ’Ayvwtwv“. Herw. 18. Pwpo; om.
236 HyVlAKQN A.

l-wvofjiav XB-ovioo. zWi 5e xal &-£wv ::avT0JV pco[j.oi xai '"Hpa^ l7Utx>.r,(7iv

’0Xu[X7:ia^, ^,zr.'jlr^lkzyrJr xal goto;* KX’j[jl£vo'j Bs (pa^riv atjTov

avaOr^tjLa slvai. ;x£Ta 5s togtgv 'At:gX>.ojvg? xal ‘Eg[xgg poj[XG? sg-tiv ev

xGivoj, BiGTi ‘EptxYjV l’jpa;, ’A::G>Aojva ?>£ sOperr.v sTvai xiOapa^ 'E>.-

9 >.YjVO)v e^TTiv I; a'jTG'j; >vGyG;. £'-p£;Yj; Ss "0[j.GVG{a; ptoiXG? xal a^O^i^o

V\(>Y)va?, 6 Bs Mr^TpG; Osoiv. 7. I^tg^gg Ss ty;; s; tg crra^iGv siaiv

lyy^TaTa jjwp-Gl Bgg* tgv p.£v aoToiv 'Ep[j,GG xa).GG'j!,v ’EvayojviG’j, tgv Be

sTspGV KaipGG’ ''Io)Vi Bs GiBa tw Xio> xal gijlvgv ::£::giT(|j.£vgv KatpGG’


y£vea)vGysT Bs ev tw Sp.vo) vsojTaTGv ::aiBojv Aig; KaipGv elvai. zXr^<7 ^o^ Be
TGG AlX’JO)VlO)V 0'r,G’a'jpGG YjTGl KGGpY,TO)V Y, TGG ’AXx|XY/yY,^ S^TtIv *Hpax7iGG?' IQ

lOXsysTat yap xal ap-^GTipa. 8. 'E::l Bs Toi Eaio) xa^.GGpivo) po>p.G; s^ttiv

st:’ a’jTo> Fy,^. Tscppac xal ggtg;* zx Bs sti ap/aiGTspa xal [xavTs~Gv ty,^

Fyj(; aGTGl^i sTvat >iyGG<7tv. sttI Bs tgg GvGtxa^GpivGG Ztgixigg (-)sjxiBi 6

(jO){jlg^ ::s7:GiYjTai. tgg Bs KaTaijiaTGG Aig^ zzo^^zpXr^zxi [xsv -avTa/GO-sv

rpG TGG jjoj[XGG cppayp.a, s^TTi Bs zpo' “ 5j TO) a-G z%c TS'ppa; Toi 15

[xsyaXo). ixsp.vYi^TD-o) Bs ti; gg xara 'TtgT/gv ty,' iBpG^sto; apiOtxGGixsvGG;

tgg; [itoixGG;, TY, Bs Ta;si ty, 'ID.suov s; Ta; 0'G'7ia; '7G[j.::sp'.vG'TTGGVTa

y,[xTv tgv >,GyGv. ::pG; Bs to> tsixsvsi tgg 1Is}.g“g; A^gvg^tgg jxsv xal

XapiTfov sv XGivoi, [xsTa;G Bs aGToiv Mgg^tcov xal zozi%^ tggto>v Ng[X'X) 0 )v

p(op-6;. 20

XV. ’'E'7ti Bs GixY,aa Ixtg; ty,^ ''AXtsoj;, xa>xTTai Bs spya^TTr^piGv

<I>siBiGG, xal 6 <I>siBia; xaO'’ sxa^TTGv tgg aya).ixaTG; ivTaGOa s?pya^sTG.


£(7TIV GGV j3o)p,65 SV TtO G?XY,!XaT!. D-SGTc TOCTIV SV XGIVO). BtITO) Bs OtVa-

(7TpScj>aVTL aG0'i; S' TfjV ''AXtLV STtIv aTaVTlXpG TGG AsO)VlBaiGG — 2 . tgBs

2 SXTO; [XSV TGG ZSpij36).GG TGG tSpGG TG AsOJVlBaiGV, Toiv Bs £^7 gBwV 25

Vb. — 5>apj''o’j Vb. — avO».; xal M Va. litera minuscula B, — 8’ Iv. edd. ante SW,
1. quam habent
virgulam, post ^wpol edd. 8l £T', cett. edd. codd. 13. -ropiov Pc. —
omnes, delevi, v. comm. 4. sppTi codd., t>£,uu 0 iropi; La. 14. xara^d-rou M. 15.

^Ep(j.?iv edd, — £up£TTiv edd, ante SW, cppaypa R. 16. svv/ov edd. ante B Ag Vb
5. 8£ vrj; 6[X(.jvla; Vb R, — vao?, sup. vers, R, 7TO~yov cett. edd. Pacd M Va Lab,
pfopo;, M, (>. 6 8fj Vb R, 7. lyy-j-avo) 17. vd;£i TT, La Pcd SW D Sch, vdlsi vfov
Pd, 8. ''iwvi Katpou M Va om, 9. pro Pa R Vn M cett. edd 18. zh t£[jl£v£i Va,
A-.o; Amasaeus legisse videtur Kpovou, haud Tw [JL£X£'., in marg. zi\v, r, p.£p£'., Pa. 20.
inepte iudice Sylburgio, 10. aixuwv La, £7T',v edd. ante B M Vb Pa La R, £Jti cett.

— ?! xou Kovpy)i:o;? SW, ^,vel eius qui Curetum edd. Pcd Ag Lb Va.
unus fuit.“ Amas, — tq tou dXxp, £Tv'v '
ripa-

xXfous ydp X£y. Va Lb Vn, y^P ^sy* etiam M, 22. vd Tot* dy. voluit Thiersch ,
vid.

12. £t’ avTw deleri iubet Zink, at cf, VIII comm. — £pyd'^£'0 M Vb Pa. 23. Ijtiv om.
22,4, X 30,7. 31,8. 10. 35,2. 38,10 et vol. D. 24. vov £; tt;v R. 25. hanc paragra-
I ad p, 25,20. — yr,; hic et pauIIo post
V 14,8-15,5. 237

7U£7UOlY]Tai TfOV TYJV "'AXtIV xaxa TTjV TUO^ITCIXIQV, Y) [XOVY] T0T<; 7UO[XX£tJOl)(TlV

£(JTIV 6B6?. TOUTO B'£ (XvBpO^ [J.£V Tc5v £7U)((OpiCi)V £(7TIV aV(xO'Y][Xa A£0)ViBo(J,
xax’ £[X£ ^£ £? aUTO TcO[J.a{(i)V IdWXl^OVTO oi TY]V "E>.7vaBa £7UlTp07U£tJ0VT£^.

Bi£(7ty]X£ ^£ ayuiav ajuo £(76 Bol> tuo^xtuix"^^* tou? yap B-^ 6^6

5’A8‘Y)vaiwv xaXo’j[jivou? o-t£v(otcou? ayuia? 6vo[xd^oi)Giv oi ’HX£ioi. —


3. £(7 Tl B'£ £V ’'A);':£t TOL) A£a)VlBaiOU 7U£paV ** |
1 £>.}; 0 VTI £? dpi(7T£pdv 3

’AcppoBLTY]? [3(op.6^ xai 'Qpwv [X£t’ auTov. xa^d Bb tov 67uiG'0'6Bop.ov

[xd>;i(7Td £(7Tiv £v B£^ia 7U£cpi)X(b? xoTivo?



xa>.£Ti:ai B'£ ITvata xaXXi(7T£cpavo^,

xai toT(; vixwai Td ’0>;l[X7uia xa8'£(7TY]X£v txTu’ BiBo(76'ai tou? (7T£cpdvoU(;.

iotoutou 7cXt;(7 lov xoTivou 7U£7U0iY]Tai Nup-cpai? po)[x6^* KaX7vt(JT£(pdvoi>(;

dvop.d^o’j(7 i xal Tad^a?. £Gti B’ £v zoic, Ixtoc ’'AXt£co(; jx£V ’ Api:£pBo^ 4

'AyopOLio:(; j3wp.6i, £v B£?ia B£ tol» A£wviBaio’j, x£7roiY]Toa Be xal A£C7xoCvai?‘

Td B'£ £? VT(V 6'£GV Y]VTlVa 0V0p.d^0'J(7l A£(77UOlVaV BlBa^£t [XOl TOti loyoo Td

£^ ’ApxdBac. p.£Td B£ tggtov £<jtiv ’AyGpaiGU Aid? (3co[xd?, Tupd B£ t:^?

15 xa).GU[i£vyj? IIpG£Bpia? ^AtugXI^wvg? £7uwvu[xiav II'j9'IG'j xal [X£ir’ auTOv Aigvgcou

TGGTG v GGT£ 7ud}.ai TGv |3w[XGV xal 'JTto dvBpwv iBkotwv dvai:£^Yivai

pCO[x6?, £7UlYpOC[X[Xa 5.
7.£YGG<JIV. 4. ’IgVTI Bl ETtI TT^V dcp£(7iv TTWV 17U7UCOV £(7Tl

B£ 1% auT(p MGipaysTra *
B9]Xa gOv Ig^tiv £tcix};Y](7iv £ivai Aig? g? Ta av-

B^pwxtov gTB£v, Gcra BiBdacriv ai MGTpai xal daa [xy] 7U£7UpwTai crcpidi. 'juT.YjcriGV B£

20y.al jVlGlpWV [3(Op.GC £(7TtV £7Uip.Y|XY]C, [X£Td Be aGTGV 'Epp.GU, Xal BUG £Cp£?Y]?

phum in parenthesi posui, idem vult O. Kern, viSaiou recte excipiuntur. — • £ti’ dp. Pc.

Pa Vab R. —
|

de Orphei Epimenidis Pherecydis theogoniis 8. Ttscpu/i? zlzay.ixlliaxidpoi.yoxx;

quaestiones criticae thes. VII, post Aew- La. 9. dn’ — xd? aT£cpdvou? La.
auTOii Pa.

viSaiou punctum ponunt edd., rro AswviSaiov 11. £au 8’ £^1 ly.zoQ Robert 1. I. 435, tazi

coni. K, probatus a C in not., xou ).£(Ovi- 8i TGI £VTO? R edd. ante B, qui £axt. 8’ hi
8aiou (sic) Va, tou XewviSou La. — t 6§£ £VTO? scribit, secuntur SW D, Sch incl. £xi,

Sch , TO §£ cett. — A£(ovi8aTov Vb R. 8£ XI £vx6s Vb, 8 e £vxo? VaM, 8l xy]? ivxo?

1. TOV Iq Vb. — pLOvoi?.^ SW. 2. Twv om. LbVn, 8£ xoT? hzoq PacdAgLaFa, unde
La. 3. §£ om. La. — ^w^aiov, o expunct. scripsi £ 0 X 1 8’ £v xoT? £xxcc, cf. 27,1; £vxoc

et 0) sup. vers., La. 4. dyuav Vb, dvidv et £xxo? a librariis, ut I/. et £v, saepius con-

'La. 5. dviac Pa Lb Va et omisso oi M, funduntur, v. var. lect. IV 27,7. V 4,4.

dyuia? Vn. 6. edd. ante S, B 20,4. VIII 5,6; Ivxos defendit Doerpfeld

Pac M R Va La, d^^TYi Ag Vb Pd, alm A. M. XIII p. 335. 12. dyopsa? Ag. —
Lb, ^^A^-TSt, S SW D Sch. — 5;£wvi8ou Vab ).£wvi8cu Va. — A£aTOiva?, X KF C, A£aTOi-

La, ai sup. vers. in La, )t£oavi8ouou Lb. — vai? A Sch codd. (in M sup. aiq), Aeaizoi-

TC£pav
**
[jlsXaovxi scripsi, lacunam verbum vYis S B SW D, cf. S 10-

eundi hausisse ratus, frustra obloquitur S'£ov La, om. a>£OV Pd. 17. 8’ edd. ante

Robert Herm. XXIII p. 433 n. 1, v. Heber- SWPaVb, 81 cett. edd. M Pcd Ag Va Lab.,
dey Eran. Vindob, 41, rcspav pisUovTi codd. 18. Moipaylxa F C. — xdvS>pwTC(ov Pa

edd., 7i£pav non invenitur apud Pausaniam R, x’dvwv Vb. 19. 8£8o(X<Jtv, t, sup. £,

nisi in Panyasis versu X 8,9 et (XTtavuxpu La. 20. 8uo Icpelrjc 'Epp.ou xai Aio?

Wernicke Jb. d. arch. Inst.,


vou Aswv. post parenthesin verbis tou A£w- ^X4^(<Jxou
238 HAIAKQN A.

AlO^ SV Toiv Izzoiy TY, OL'oifJZl, £V [X£V TW 6;:aL0'pOi TY^? a(p£(7£W

xaTa [j.£< 70 v zo'j |j.aXi'7 Ta 1 Io'7 £iBojvo; 'izr,io'j y,ol\ ''Hpa? £'crlv 'ir.zioL^ 3 oj[j.ot,
(

6 5 £ 'ZM XLOVl Al 0 7 X 0 'Jp 0 )V. '


TY,^ Be TTpO; TOV £tJ.[io}.OV Xa). 0 ’j(J.£V 0 V

[j.£v ’'Ap£0)^ 'l::7:to’j, ty, ^£ ’A0*Yjv5c; pojij.6;. £; a'jTOv tov

IpLpoXov £'j£X0'OVT(uv Tj/Yj; ^'TTlv ay^tO^Yj^ pojixo^ xa\ Ilavo; t£ xod ^AcppoSiTY^c, 5

£v5oTaTw ^£ Tou Nu[j/poiv ’Axij.Y,va; xa).oiiG'tv. a-o Se ty)?

(jToa:; Y(V 01 'HXeToi xa>.o’j'7iv ’A'f/a~TO’j, tov ap/i7£XT0va £“ovo;j.a^ovT£; Toi

oixoSoa*/;ij,aTi, a-o Ta’jTf|; £”aviovTi £<7 t\v £v S£;ta ’


ApT£[xiSo;. £'T£).0“6 v-

7 Tojv Se a5D-i; Sia ty;; ttoij-ixy,; e? -rr,v ''AX tlv e?o\v otti^tOev toS 'I lpaio-j KAaSEOi»
TE Too 7:oTa[j.oo xai *ApT£[xiSo? po)|j.oi, 6 Se [xet’ a’jTO’j; 'Ato>.Xo)vo;. TSTapTO? lo

Ss ’ApT£p,iSo? ^T.^yS/:r^'7v/ KoxxoVxa;, xai ’At6X).ojvo; te;j.tto; (:>Ep[xiO'j. tov

[JLE v Sy^ Tapa ’ll).£ioi? HsppLiov xai a-jToi {j,oi TapiTTaTo £?xa^£iv oj; xara
^ATD-iSa yXo)G<j%w EiY] O^E^ipLio;' avO-’ oto'j Se '"AcTEaiv £Tovo;j.a^O’j(Ti

8 KoxxoVxav, o’j/ oTa te ry [lot SiSayDr,vai. ecti Se Tpo toO xa}.o’j[j.£vo!j

HEYjXoXEOivO; OlXY,[J.a' TO*JTO*J Ss £v o?XY;!j.aTo; llavo; iSpUTai 15

[ioipio;. 5 . To ::p’jTav£Tov Ss MI/.Eioi; ETTi [J.EV TY,; ’'Aateoj; evto;,

TETOLYjTai Ss Tapa TY,V £'oSov Y, £tTI TOO Y'-*1J-''31'710’J Tspav. £V TO’JTO) Se

01 TE SpopLOl Tfp aW.YjTal; e?tiv ai Ta^.atTTpai. (toO)

9 ::p’jTav£io’j Ss ”po [XEv tojv [^’Jp(^)v ETTiv ’ApT£[xiSo; 'AypOTEpa;. h


Ss a’JTO> Teo ;'jTav£i(.) TapiovTwv e; to oixY,[xa, svlxa y; soTia, ‘-iO

llavo; ETTiv £v Ss;».a ty,; etoSoj jjcotj.6;. ETT' Se y, sTTia TS'.ppa;

IX 90. 2. [xi^ov ;:ou Vb. — Ir.r.v.nj Ag I 11 codd. (in \’b v expunct.), cett.

Vah. — iTTsCa; Va, Innva; zlsh M. 3. I edd. cx em. Buttmanni et Boeckh. C. 1. G.


a’.ov. (sic) I.a. — sq. ?>£ om. M Ped Ag Va I t. 1 p. 28, (-)£wp'.ov Valcken. 13. apvsixov,
Lb, in R sup. lin., est in La Pa Vb. — i sup. 0. La. 14. xoxxwxav R. — o j /ytit ve

y.rxXoujxsvov £ix,ioXov orn. M R, hic addit


'

edd. ante B codd., oV/ oTa v£ cett. edd. cx


verba omissa in marg. — £ 3 oJ>ov Vab. 4. emend. Personi et Coraii. 15. (-)£T,xaX£(ovo<;

it:;:£io’j videtur esse in Lb. 5, t£ om. S S\V edd. ante S codd , l^ir/.aXEwvo; R, (-)£r,xoX£-
Va, est in cett. edd. codd. G. £v8o va vw (ovo; coni. C, (-)£t,xoX£wvo; cett. edd. cx em,
Lb. — ay.[jir,va; H Pc .-\g, voluit Sylb. (hoc Schnciilcri in lex , £77', 8k zph vojvoj xaXou-

i

vel aytjL?;7a;L ’Ax;xr,va; S S\V D Sch, ’Axix?^- jx£vov (-)£T//.6X(iivo; oTxr,aa coni. Cor.
va^ cett. eild. codd. 7. ’Ay'*“"^'J edd. oTxr,aa om, Pa. — r/ aywvia A X K Lb Vn
ante S codd., ’A'j^a”vo’j cett. edd. c coni,
j
R Pa, R £v sup. lin., ayw^ia sine M Vab,
Schneideri coli. VI 20,13. J). 8? om. ante j
£v ytovi-x cett. edd. codd. Amas., voluit

aut>i; Pd. -- KXa8a’!o’j A X K Vb R Pa, Sylb. 17. £v 70070) 8k al raXaTovpai


j

xXa8iou Ag , KXaSio j cett. edd. codd. incl. Gurlitt p. 388 ut glossema ex VI 21,2.
|

10. ^itojxo; codd. 1 1 . xoxxoxa; Pc Vb et paullo i


18. 7t7) 'fj,uva7'!o) delet Cobet Philostr. Loixv.
post xoxxoxav Vb, Koxxroxa; cett. codd. p. 41. — vaT; M. — 70 o articulum addidit
edd., R xoxxto8a;, x sup. 8, 'Oxwxa; Sch MS. 19. “p'j7av£(oo 8s aovC 7w
vel ’0::w7:a; Valcken. MS. — l£p- om. Pd. 21. Havoc eoTtv r, hria
[xiou et i;£p[j.e3v coni. Cor. , 0£ap(o’j et |
om. Pa, sed addit in marg., £i7o8ou Pa.
O£dp',ov Valcken. 12. Hspjjuov edd. ante |
V 15,5-11. 239

xai auTY] 7U£7uoiY][;.£VY], xai zt: auTY]^ izup ava Tuacrotv T£ Yj[X£pav xai £v

xa(T(] vuxTL d)(7aUTwc xai£Tai. ocTzb TaUTTjt; laTia? ty]v T£cppav xara
T(X £LpY)[X£Va Y]By) [XOl y.O\kiZ,0'JGVJ £7UL TOV TOU ’0).U[J.7:[oU (3 o)[Jl6v, xal OtJ)^

Y]Xl(7Ta hg Ikiyzb^O^ (7'JVT£}.£‘l [3cop.W t 6 a“6 £7UlCpopO!J[l£VOV.

5 6 . 'Exao^Toa \u]yQQ b'6ooGi'^ Id ;:avT 0)v ’H).£Toi twv 10


xaT£i>.£Y[J.£va)v (3a)[xwv. ^£ apyaTov Tiva Tp6::ov' Xi^SavoiTov yap
6[iou Tzupdi^ [X£[xaYpivot? pi}dTt ^'Dp.iwatv Id tojv [3(o[jlwv. TiO'la(7L Bl xal

xXwva? IXaia^ hi:’ «'jtwv, xdi oivw /pwvTai (7::ovB^. [lovai^ Tal(;

Nup-^pai? ou vo[iiJg!J(7iv oIvov gI^£ ^zGzoiyoci^ (7t:£vB£Iv, ggBI Idi tw


10p(O[J.W T(p XGlVqj 7:aVT0)V 8'£WV. pi)^£l Bl TOt I; Ta? 6*’J<7ia^ D'£TjXgXo) T£,

6^ £dl p.Y]Vl £Xa(7T0) T?;v Tip.T(V £/£l, xd p.aVT£'Jl xd (j;:GV^GCpGpGl?, £Tl

z^riy-fiz^ T£ xd al}.Y]T9] xd tw 5^X£l G7:G(7a Idi Td^ (77:GvBaT; XIy^^v 11

(7(pL(7LV £V TW IlpGTaV£LO) XaS'£(7TfjX£V, Tj xd 'jp.VGG? GTTGWG? CC^GGCTIV, g5 [J.£

£1x6 ^ hzziGOL'^OL'^iGb'OLi xd TocGTa £^ Tov Xb^o^’ 7. &'£gT^ BI gu ^gT(;

15 'EXXyjvixgT? p.GvGv, dcX7d xd tco Iv AipUYj t:£vBg’j(7i xd (7 "'Hpa t£ ’A[ip.ojvia

xdi IIapap.p.wvt* 'Epp.GG Bl irlvXr^Giq Igtiv g riaprd[xp.o)v. cpaivGVTai Bl

yp(Op.£VGl £X TUalaiGTOCTGG TW £V AljjGYi p.aVT£lO), xdt dva9"/)p.aT(X ''H>.£10)V

Iv ^A[j.p.(ov6<; £1(71 [j(i)|j.Gi' aGTwv 0(7a T£ l::GvO'dvGV'i:G gl

’HX£igi, xd Td ypY]G:8'£VTa 6“o tgg 0'£Gg, xdt Td GVGp.xTa twv dvBpwv gl

soTuapd Tov ''Ap.[j.o)vx y,7.8'Gv "'HXiBg;. TaGTx [dv By] I(Jtiv Iv ’'Ap.p.o)VG?‘

1. y.aX auTT, corr. in xd autrfj M. — d;:’ x6/.(U S? correxit K, &>£r,xo)^6xo) o? F C, quam-


aux?]? Va. 3. xov ’01. Poojjicv Sylb. FCS quam uterque cum K maluit h£r,x6X(^), S
Va, Tou ^(Ofjiov A X K M Vb Lb Vn Pa x(o h£Trjx6lw, 0 ?, B Sch 5>£rjx6)^(;) x£, o?
K, xou ’0X, xov i3oi)|j.6v B praeeunte Sylb., ex em. Coraii, xw ^ZTy.olix) x£, o? SW
Tov TOU ’01. ptop-ov SW D Sch codd. cett. D. 11. Idi om, Va. — £'/^£w p. err.

4. TO ante dd om. Va. — £TCt,cp£pO’j[i.£vov typoth. K. 13. £v xw IIp. dSouaiv om.


Pd. 6. xaxTj).£Y|i.£V6iv M Vb R. — §£ Ag. — 7rpuxav£twv, supra vers. w, M.
pro yap Va, in R ydp sup. 81. 7. Tiupou, 14. £TO(xaYdY£da?, Lab R, in hoc corr. in

'oT(j sup. ou, R. — |jL£{ji.i.Yp.£vot,?, a super i, £7i£i(;aYaY£C>hai. 15. xwv £v A. edd. ante

M. — Id TOV |3(0 [jlov aXKm Vab Vn BPaRMVab, xw £v A, cett. edd, PcdAg-


R, £d Twv PwiJLwv cett. edd. ex emend. Lab Vn, voluisse videtur etiam K, Au ins.

Sylb. codd. (Id twv ^wpiov Pa), 8. ax:ou- SchMS. post xd, quod post cdvSouat. S,

8 t] Vab. 9. t“^ A£aTOiv^, ut coni. C, SB post Iv Aipur, SW ponendum esse putant.

SW D, Toic AEaTtoivai? codd. edd, cett., — ''Hpa xr, ’A|JL[Ju*)vta Va, hoc vel ''Hpa x£
TY)c A£a7roivac scii. Id xy (3(op.ffi coni. F. ’A. coni. SW. 16. Id/Ar^aiv, ? sup. v, La.

— (J7r£u8£iv Vb. — xS ante (3o)piS om, — £(jxiv iq Tcapaptp.. Ag. 17. xwv £v Lab.
Pd. 10. Tidvxoiv &'£w Pc. — [ji.£XX£( Vb. — — p.avx£~ov Vab, in hoc corr. in £iq. —
xd I; xd? Q', Sch e coni., xd? 5', Lb, xd? dpuwv pro rjXsitov 18. Vb. (3cop.w M VaR,
I? 0*. PaVnRVabM, in M sup. vers. xd, in hoc 01 sup. w. sd aux, w sup. x, Vb. —
xd I? huda? Fa Pcd Ag La rell. edd. — xw — 0 om. Vb. 19. pro xd xd x_pir]a5‘£vxa
(

addunt ante B'£rix. S SW D. — S'£r]xoX6x(^ Va xaxaxpKl<jS'£vxa, M xaxaxpYi^B'£vxtov. 20. cv


lb'£iqxolox(») Lb Vn) oaa A X K codd., ^£r)-
240 HAIAKQN A.

'HMot Bs xai yjpwci xai yu^jcci^i c-tuev^gugiv Y,pa)ojv, ogoi ts ev tt; /copa

^HXsloc xai o^jOi Tuapa Aitw^.oT^ Ti[j.a^ s/^ouc^iv. 8. 'Ox6(7a Bs aBoudiv

ev T(p l[p’JTaV£lW, CpWVY) p.£V EC7TIV a’JTOW Y] AwpiO^, G(7Tl^ Bs G 7:GlYj(Ja^ YjV

T(X a'7[j.aTa, gg }xyggg‘i,v. ecti Be xai sTTiaTGpiGv ’HXe{gi!;* xai tgutg


IgXI p,£V £VTG^ TGG I f pGTaV£lG’J, TGG G^XYi[J.aTG; TGG TY,^ ZGzluC, (XTraVTtXpG, 5

TGG^ Be TX ^()\6\}.Zl<X VtXoiVTaC ECTTIOJCIV £V TGGTW TOJ GtXYjp.aTt.

XVI. vVeltuetki Be zb p.ETa tggtg y;|jlTv zr^^; zz '"Hpa? 6 vaGc xai


bzoGOL ECTiv EV T(p vaw TupsTUGVTa E^ GUYYpa'-pT|V. ^.^(zzoii Bs 6 t:g ^HXeicov

6)C lIxi>.}.GGV':iG!. T(oV EV TpLCpG^ia ZOkzW^ EIG^IV Gl XaTaCTX£’ja(7ap.EVGt, TGV

VaGV OXTO) p.a)vl(7Ta ETECIV UCTEpGV 7] Tr;v jja(7lX£iaV T-f^V ev ''H>vlBt £XTYj<7aTG 10

"'OtbXoc. ’EpY5C(7ia [j,ev B*/] eg^ti tgg vaGG AwptGc, xigvee Be ::£pl

xavTa zGz-f/.ccGv^ (xbzb^y ev Be tw g::i(7&'gBgp.(o BpVG? 6 sTSpG^

Toiv XIGVCOV ZGZL. p.Y,XGC Bs zIgI TGG vaGG XgBe? TpEt; Xai ECY/vGVTa

GGX a-GOEl. TGV OE ap/lTEXTGVa GTTl^ Z^(ZVZZ0 0'J [J.VYj[J.GV£’JGGC7l.

2 2. Aia TE[XTTG’j Be 6'^aivG’jciv etggc tetXgv ai sxxaiBExa Y^vaT- 15

XE?' ai Bs avTai TiO^saTi xai aY^va 'lIpaTa. 6 Bs ocy^v ecttiv aij.i>;Xa

BpGp.G’j ::apO*£VGic* ggti tgg zacai v;>.ixta; ty;c Oibz%c, aX>.a TpcoTai plv at

vEtoTarai, [xsTa TaoTa; Bs ai |ty,| Y,}.ixia BsoTEpai, zzXvjztXoli Be 0'EG’jo‘iv

3 OG^ai TpsGpGTaTai Toiv TapD-svcov zIgI. O^eggti Be ggtco’ xaO'sTTai ccpiciv

Y] XGpiYj, /ITOJV Y^^OLZO^ XaO‘-/iX£l, TGV (T)IJ.GV aypl TGG G’T'rjB‘G’Ji; 20

om. Ag. 2. ’llA£t(ov S Va, eckl. codd. (in hoc expunct.) habent cett. edd.
rell. — aiTW/.£~; vf . Ag Pd. — '^OTosa codd., o’jx aTo 8 £Ov toau coni. C. — p.vT-

8e TfT) oiy.rj[j.aTi post I; tov S 1 p.ov£’jo’jGiv SW Pd Ag M Vab, ,ulvt,ijlov£uouci

ponenda esse haud inepte suspicatur Sch Jb. cett. edd. cod<l. 15. tIeov Lb. — ai

f. Ph. 18fi8 p. 533. ut spurium asteriscis circumdedit C. 17.


ouxoi 7Z0) Vb, ou XI TOU D Sch Ag Pcd
7. T£ om. Va, in R est sup. lin. M Va Lab Vn, ouxoi tou Pa cett. edd.,
8. r/ (fin. fol.) £v t(7) v. Vb. — rpsTOv-ra Vb cf. IV 35,9. — Tdaaii; Vb edd. ante SW
K, in hoc ::p£ sup. rp£. — £?; edd. ante S\V D, Taaai? Pa, Tdsai SW Sch cett. edd. (in
Pac R Ag, £^ M Lb Vn Pd, y.ai La. 1). axuA- R c sup. ai), recepi, distinctione maiore post

^ouvTioi La Ag, in Pd axuX>.oavuoi esse videtur. Tap^-Evot; posita, Tacai non pendet a b-couaiv,

— £v (puAia Pa. — xa-:aT/.£’jaa}A£VO'. La Pa. ut putavit F, sed subintellegendum est ciaiv.

10. y£v£ 3 iv vel Y£V£aT;Thiersch Abh. d. Miinch. — xoiauxT,(; pro x^? aux^c Vb. — Tpwxa,
Ak. Vl p. 108. — Twv £'/ M R Va. — t^aiS. p. corr. ai, Va. 18. v£wx£pai edd. ante S
rjTjCraTO Ag. 11. tj ante £pYaa'a inserit Pa Va M Lb Vn R, v£wx£poi, p. corr. ai, Vb,
Herb. Richards Class. Rev. XIV 447 d. v£(6xaxai. cett. edd. Viet. codd. — x£xd M.
cap. 10,2, at cf. X 36,5, adde X 33,4 — xauxa^ om. Va. — [x^] inclusi, cf. I

«Ya^^P-ava tpyoicioc^ xt;? ’Atxix^i; et 37,8 6,1. 10,3. 11,7. 23,5. III 8,1. IV 1,1. V
aY«A[j.axa spYaaia? ’AtT.XTj;' — £xx( £axi 16,5. — x£X£uxa~a A X K F, x£A£uxa~ov Pd,

Tou vaou Pc. — Siopio; Pa in marg. 14. x£?.£uxaTai cett. edd. codd. — S'U 0 uaiv M
lacunam indicavi cum B SW D Sch vid. ,
Va R, in hoc £ sup. u. 19. £ia'iv S SW M
comm. — oux a::o8£~ om. A X K Vb Pa M R Pd, £iai cett. Pac R Vn. — xsTxai 8 e acpiaiv
V 15,11-16,6. 241

cpaivoLKJi Tov aTuoBsBstyiJLSvov [j.sv By) h; tov aywvdc Igzi xcd

'i:Gc6zcaQ t6 ’0Xu[xtuix6v cTTaBtov, acpatpoUcri Bs au^aT^ zq tov Bpop-ov too


cxaBiou t6 sxtov [laXiCTTa. xaT^ Bs viyicxiGoac, IXcdoLc, ts BiBoact (jTscpavooi;

y.ai poo^ p.oTpav TsO^up.sv'/)^ t^ ''^pa’ xal By) ava8'sTvai ocpidiv sdTi ypa-

5 diap.£vat? sixovai;. sidl Bs xai ai Biaxovoupxvai TaT^ sxxaLBsxa xaToc TaoTa

TaT^ aycovoO^sTOoaai,^ yuvaTxs^. 3. £7ravayoo(7i Bk xai twv TuapO^EVwv tov 4


aywva £^ Ta ap)(aTa, 'l7U7CoBa[j.£iav t^ "'Hpa tcov ydc[i(i)v tSv Il£Xo 7uo?

£XTivou(jav )(apLv Ta<; t£ £xxaiB£xa aD'poT(jat yuvaTxa^ X£yovT£i;, xai (juv

auTat? BiaO'£TvaL TupcoTTjV toc 'HpaTa’ [ivY][xov£doo(7i Bo xai oti XXwpi,^

10 Vt,X'iq(7£l£V ’Ap-(piOVO? S'OyaT'/]p [IOVYJ }^£l(p8'£r(7a TOO olxoo’ (7UV B'£ auT^ xod
£voc 7U£piy£V£(7Q'ai cpa(7l tc5v apo-£V(ov. a B£ Iq too^ Ni6(3y]^ xaiBa^ TuapicjTaTo
aoTw [xoi yivw(7X£iv, Iv toT? lyouGiv iq ^Apjsiouq IBYjXwda. 4. ’E^ Bl zaq ix- 5
xaiB£xa yuvoaxixq xod aXXov toi6vB£ X£you(7 iv Itui tw 7upOT£pw Xoyov. Aa[j.ocpS)VTa

cpaoi TOpavvoovToc Iv IIi(rri izoXkd t£ IpyaaadQ^ai xai )(aX£xa ’HX£ioo^‘ d^q

15 B£ £T£X£0TTjCr£V 6 AapiOCpWV, 00 ytXp B^ 01 HlOaToi crovo^^wpoov pi£T£)^£lV

BYjpiocria tou Topavvoo twv a[iapTY][xaTcov, xaC 7uct)(; ap£(7Ta xai ’HX£ioi^

£y£V£TO xaTaXd£ 0'Q'ai Ta aoTod(^ £yxl.-^p.aTa, ootcoi; oxxaiBoxa olxoo[1 £V(ov


TYjvtxaoTa £Ti £v T'^ ’HX£ia t 6 X£ 0)v yovaTxa acp'’ oxaoTY]^ £iXovto B(.aXo£iv

Ta Btacpopa ocpio-iv riTiq Yikixicc T£ ?]v 7up£ 0’[3 oTaTY) xai a^uop^aTi xai Bo^Y)

20to5v yovatxwv TzpozXysy. od TzoXziq Bl acp’ &v Ta? yovaTxa? £iAovto, ^(7 av 6

ocTzb TOOTwv [X£v ai yovatx£? oooai twv tuoXocov IliGodoiq BtaX^aya?


:up6? ’H^£loo? IxoiYjoav* do‘T£pov Be xai tov aywva teTpdcTUYjcav ot’ aoTwv

T, xwfJLr) Pd. 1, dTioSeSsyfji.^vov AXKF Pa Vb edd., xaird Traura cett. codd.


Smin. M Pa Vab Lb R, aTroSeSeiypi-svov cett. 6. zouq om. La. — zmv dycova La. 8. Ix-
edd. codd. 3. 'zoXq zz vix. Id. 8t,8. AXK xeivouaav A R Pd Ag M Vab. — xai om. M.
M Pcd Lab Ag R, in hoc p. corr. zolq tc v., 9. Xdwpi? edd. ante S codd. fY^dwpi? Ag),
TraTc VIX. Id. zz 8i8. FCSVaPaRVn (vixG- Xdwpi^ cett. edd. 10. a|Ji(picovoc Vb. —
Gaiq Ta, zz exp. in R), zdq zz vix. Id. 8i8. dy]cpQ'£Taa edd. ante C Pacd M Vab Lab Vn,
Vb, TaT? 8l VIX. Id. 8i8. cett. edd. 4. zz- l£<pS'£T(ja Pd, }.£icpQ'£Taa Ag cett. edd., emend.
h^uYP-lvri^ Pd. — dvaQ-Tuai, v sup. a, Vb. Wessel. Porson. Cor. 11. dppivwv MVa
— 1^5 t- sLip. — vi(3y)c La. 12. ytvdtaxziv Va Lb D Sch,
a, Y£Ypap<-F^'^°^? ^ ^ ^ coni. F C, Ypa^a- yvfvMGxziv cett. 13. Aap.ocp£5vTa et Aa|Jiocpwv
pilvai'; cett. edd. Pacd Ag Vb Lab Vn, hoc SW D Sch, Ar,(jiocpwvxa et AY][Jiocpwv edd.
probat Kays. p. 1092. 5. sixova? Ag. — codd., cf. VI 22,3. 4. 14. maar) Ag, toiotq

ai om. AXKFMVabPaR. est in cett. V n. — 'HXciou?. zq o)? 8l A. — dx; 8ri

edd. codd. — zdXq Ixx. AXKF Smin. B



MVa. 17. ^you\xzwoi'^ pro oixou[ji£vcov Va.
Sch codd., zonq expunxit Schleiermacher, 18. zr^ om. La. 20. ?jaav ’'HXi8o?. drco

adzoaq Ixx. C Smai. SW D ex coni. Sylb., vouxwv edd. ante B marg. M, ^p.i? diTZO Pa
qui Amasaeum ita legisse censebat („matro- R Vb Lb, ad marg. Izinzi {zxlzir^zi) ad-
nae sedecim ludis praesunt, totidem iis scriptum in Pa R Vb, ^di? Smo Pcd Ag M
ministrae attributae sunt“). — xazd. zavzd La, lacunam indicant cett. edd. probante
Pausanias II. 16
242 HA1AKL>N A.

8'sTvat, Ta 'HpaTot xa\ (jYfyxnbca t7, Hpa tov zizArj'/. 5. ai Bs exxaiBexa

yovatxs? xai 1'7 toc'Ti, xal tov [i.£v ^^-jgv.occ; tojv /opfiiv, tov Bs

"TTrTCoBaiXoia^ xa/.ooc’!. rrv <l>*j'7xoav Bs sTvai TaoTrv ex ''H7viBo?

7 TY,^ xoiAYj^, T(t> By,ijl(o Bs £v6-a (oxYi^rev ovojia [asv] 'OpO iav elvai. Ta-jTT,

<^’J'^xoa Aiovj^tov G’jryz'/iGby.i (I>’j<7xoav Be ex Aiov’j<ro(j T£xetV5

xaTBa Na^xaTov' toutov, oj; Y(0‘^YjOtj. ::oAe[j.£Tv toTc ::pO'jo(xoir xal B'jvaij.e(o?

£t:\
[j.£Y«
apO-YjVai, xa\ By, xa\ ’A0Y,var tepov errixAYj^riv Napxatac aoTOv

tBpo^Ta^jOai' Aiov’j<7c.> ts ~i\xiic }iyo’j'7'-v 0 t:o Napxxiou xai <l>’j'rx6a; Bod*9]vai

TTpOiTOiv. <l>’jr;xoa; [j.ev By, yspx xal a/Aa xal /opoc e::o>v'jij.oc ::apa tojv

exxaiBexa *
'yjhv.GG'j’jGi Be oOBev y.^t^tov llXeToi xal Ta)Aa ojxoj^io

T(ov ::oA£(t)v v£vefj,Yj'j.£vo'. \"xz e; oxTto o'jAa; a'^ exa^rrr,; atpoovTai

Hy^JvaTxar B’jo. Be y, TaT; exxaiBexa r, toT; eAAavoBixoDaiv

’HXeio)v Bpav xaO-e^Trrpxev, oj “pOTepov Bpoi^i ::plv •?,


“2 e-iTY,Beu.)

:poc xa’>ap[XOv xai obaTi a::oxa'j-Y,p(ovTai. YiveTai 6e £t:i xpY,vYj

lliepa Ta xaOac^rta* ex Be ’l)A’j'x::tac Tfy TTsBtaBa e; 1 Aiv ep/0[A£V(O 7pO; 15

TY,v ::Yfj'Y,v a'pix£<7l»at rr,v lliepav e^T':i. TaoTa ;j.ev By, e/ei xaTa 7a
TCpoeipY,[jLeva.

XVII. Ty,; Be e^TTtv ev 7(0 varo Aio; 70 Be 'I Ipa;

aY«A[Aa xaO-Y/xevov e^jTiv er:l O-povto, ryx^iiZTf/.t Be 7£ £/(ov xal

0. Muellcro Anu. Gott. 1828 nr. 204. TaXX’ cixco; AXK F B .\g , t’ 5XX’ CjAco; Vb
J). ’'Ii‘/.»,5o; oru. La. 4. aev incl. I
Pa R, aXXa cafo; C Pd, raXXa C|xw; S SW D
C S SVV D Sch. ."i. 'Z'j';y.vU^brti Ag Va.
j
M Va Pc Lab, TaXXa caco; Sch. 11. ^uXa;
(». 7:a~5av ap/aTo-* Pa, rtaiSav ipyctTov I
om. La. 12. 81o om. M Va, in R sup. lin.

R. — TjCr,’j'T, Va. 7. £-t/).T,7'.vapx.aia; (sic) — onoTa codd. edd. praeter Sch, qui habet
VI). S, A'apx.a(o'j Tot» ‘l>’jr/.oot; cil<l. ante
j

I
otTCca, ut malit IL — toT; Va, in R toc;

SW , vapx.a'!o’j; 'yuax.ca; M, vapx.aici; v’j-


corr. in Ta~;. 13. xelpco Lb V^n Vb M Pa R,
ax.oa; Pcil Ag Vab l b Vn R , vapx.'!oi; 91J- in Pa i^co; yolpco ad marg., 01 sup. £i M.
ax.oa; Pa, vapx.aiou; x.al cpjsx.oa; La. \ap- !
— £t:itt, 8 £i rps; Vb, £;:*TT,8wp Lb. 14. a;:o-

x.ottou x.a\ 'I*'j7x.6as SW D Sch. !>. rrptoTOu


I
xalMTjp&vTai Vb. — “/pVivr, zlcpa Va Lb, in

edd. ante SW M, r.piozo) Vb M Lab Pa I R xpr,vi (t, sup. i) rzUpoL, corr. in ziipa.

R Vn, r, sup. tp M, “pwTT, Va, “pwTOtj ^


l.">. £x 8 e cXu}jL“{a; rr,v cX’ja::i'a; tt,v Vn,
Ag, -pwTfp et per corr. npfoTCv Pc, npw, : 10. -i£pav Lb Vn.
sup. (0, Pd, TtpfoTwv SW D Sch. — Amas.
„Physcoae et alii honores habiti“, legit fort, 18. 8ic; TO 8 l T,pa; Sy^cXpLa xaS*. codd.,

»l*i»3x.GT,.
— — napa 5l twv M. A',s; avaXjjia, tc 8 e r.pa; xa^. edd. ante D,
10. lacunam indicant post S SW, K coni. TC ij.ev *'Hpa; xa^. L e. i>p., 0 8e
**’
post TaAAa D Sch, ~6/.£(ov ojx. t~\ ’j"ap'/^ou- 7:ap£!JTr,x£ yev., Ave; ts 8£*^Hpa; ayaXfxa

awv vel cpou £ tgv otpi^iJLSv rtov n6).£wv xaS'. D Sch, codicum scripturam recte se

excidisse putat Goldh., x.al Ta aXXa 6p.o(w; habere post Lenormant Gaz. arch. III 97
Twv “aXauov Cor., x.a-:aX’j^^£'.Gfov CjjLfo^ twv putat Robert Arch. March. p. 112 sq., cum
T ioXtwv O. Mueller. Mus. Rhen. 1834 p. ayaXfjia a-o xoivou usurpatum sit, sed quae
174, Sch praef. lamnam sic explet: x.al tcov affert exempla VI 8,4. 11,1 aliter comparata
Yuvatxwv Tsv apil>}jLSv xa-raXu^eiGwv ::X£''37(.)v, sunt. 19. £77v s”l A. — t”l S-poveu FCS
V 16,6-17,4. 243

s7ciZ£L[jxvo? 7.L»vr;^ zzi X£(paX^‘ £pya Bs sctiv a:u>.a. tocc Bs scps^?]^

ToUTwv >ta8'-^[jivac s::! B'p6vcov "Qpac z7:oir^Gz^ AiyivYjir/]^ Tuapa Bs

aUT-at; 0£pBo? OCTS [J/f^TpOC TWV "Qpwv ayCcX[kCC sav/jxs, AopDxXsiBoU T£)(VY],

y£VGc [J.£v AaxoBaip-GVLOU, [j.ocO'TjTGg Bl Ai::givg’j xai IIxgT^XiBg^. toc? Bl2


5^Ec::£piBac t:£vt£ api8'p.Gv 0 £Gx}.Tj^ £Tug{y](7£, Aax£Bai[j.6vt.G^ [jAv xai GOirG:;,

'KccG^bc, 'HyG^GG, ooi'ur^G7,i B'£ xai aGTGc ::apa Hxg7.7;iv xat Aitugivgv 9^£-

yzGoci. vr^v Bl ’AQ'*f]vav xpavG^ £::ix£ip.£vrjv xai B6pG xai acTTuiBa zyjouGoc'^

Aax£Bai|j.GviGG liyGGGiv £pyGv £lvai MeBgvtgc, tggtgv Bl aB£}.(p6v gz £lvai

Agpgx}.£iBgg xai ::apa avBpa<ji BiBayS'r;^ai tgi^ aGTGt^. K6p-/] Bl xai Ay]- 3

10 [J-YjTrr^p xai ’ A::g}Acov xai ’'ApT£[j.ir, ai [jAv aXXiqXwv £lg'1v a::avTtxpG xaQ'Y]-

|j.£vai, ’At:g}A(ov Be IvavTiGc zggo)Gt^ ttj ’ApT£p.iBt £(7 ty]X£v. avax£iTai B£

£VTaG8a xai At^tw Tg/t^ t£ xai Aigvgcg? xai £)^GG(7a Nix*/] 'HGzpd’ tgg<;

B£ £ipya<7[j.£VGGc aGTa ggx zyo) Brj}vOj(7ai, ooiivzGoa B'o £lvai p.Gi xai iraGTa

£? Ta |j.a}vi'7Ta ap/aTa. Ta 'J.lv Br^ xaT£iX£y[j.£va Ig^tIv £X£cpavTG? xai

i5ypG«7GG* XpbfVo) B1 'jGzzpoy xai a7Aa av£6'£<>av £? tg 'HpaTGv, 'Ep[x9]v

lid' 0 'J, AlGVGCJGV B1 (p£p£l v/j-lGV, T£/Vr] Bi iCTl IIpa5lT£}.GG^. xai ’A(ppGBlTY]

/aXxy, K>i(ovG; £pyGv Xixgcovigg. tggtgg Be 6 BiBaaxaT.Gc tgg K).£covg(;, 4

OVG[J.a 'Av^icpav'/]?, Ix OGlT'/iC7£(OC Il£piX>.GTGG' 11 g>vGx>.£{tgg Be tgg

’Apy£iGG [j.a8TjT*r,; g IkpixAGTGr. -aiBiGv B1 zTziypuGov xoibriGoa yupyov 7upo

B S\V D Va, e~\ S-povw cett. edd. codd., in 9 £ijli 8 o? R, 9 £[ju 8 oc Pa Vb. azz pr) Trpo? —
M ou sup. 0), uterque casus invenitur, paullo AgPd. —
9'£wv pro "Qpwv Vb, 9>£o5v sup.

saepius genitivus, cf. II 17,4. 27,2. V 18,3. wpwv Pc. — 8op/.u>l8ou La Pacd Ag M Vab,
I 18,1. 35,3. III 18,13; II 17,4. V 11,1. 8op-/uXi8ou Vn Lb, 8opu7.5l8ou Fab R. 4. yivog
X 24,5; ut hic in una paragraplio casus 81 Fab Pcd. — paS-Y^vou 8l Aittoivou om. Pd.
variat V 15,10. IX 3,4. — n? post Y^vsia — 'zy/Ohdoi; Vb. 6 . ’Hyu).ou Smin. — sq.

pro T£ Sch scribere vult., v. SW vol. II p. y.al om. Ag. — y.al oOtoc, p. corr. ycd auT0<;,
XIX, cf. comm. — lyov Pd Vb, w super o, Va. 8. p£v Aovva pro M£8 ovtoc coni.

Vb. 1. £7i:i/£{pL£vov Fa Ag Pd. — post Ir.i- Brunn 1. 1. p. 35, contra eum recte

x£ip£vov in Pd iterantur verba £c;viv i~\ disputat Robert Arch. March. p. 111 sq.,

S>p6vo) sed sunt expuncta. — /'.jvr;v £'.vai, y.rxl [jl£ 8 ovtoc Ag Pd Fab. 14. £ic

(sic) M. — d-jiAot M, B in hac voce arti- Fab. — xaTSipyaapsva Ag, xavTQlsypsva


ficis nomen latere putat probante Jacobsio Pa Vb ,
in hoc corr. ex yazzil. 16.
Verm. Schrift. V p. 484 et Panofka Proben 8i6vuao M, 8i,6vua;o? Va. — (pipziv AXK
e. arch. comm. zu Paus. p. 37, qui scribere PacMVb, 9£po)V Va, (pipei cett. edd. ex
vult £pya ’Ayia, Kays. Rh. M. N. F. V p. em. Heynii Ant. Aufs. I p. 27 Lab Fab Ag
349 ’Ay£ld8a, Brunn G. d. Gr. K. - I p. Pd. 17. laly.^, ut saepius, M. — xIeovo?
36 AovTa, alii alia coni., v. comm. 2. S>p6vw Ag. 18. Il£pixA£iT0u et ri£p(xl£t,vo? edd.
Pa. — ’^Ep.'Aoc edd. ante C Pacd Ag La, ante E Vab AI R, IlEpiyAuvou et IlEpixXuvo?

EpiXt,? VaLbR, in M p. corr. ex d|j.uic, cett. edd. codd. Vn, in Pc u correctum,


al|j.i)ac Vb, C Smin. ex em. Valcken. TiEpixlEiTOU, sed TiEpwXuTO? Pa. 19. 81 om.
Diatr. p. 215, UpuXii; cett. edd. 3. S'£ti 8 oc post 7iai8(ov edd. ante B AI, est in cett. edd.
M Lb Vn R, hoc expuncto sup. vers. Fab Pcd Ag Lab Vab, 8’ R Pa. — yupvo? La.
16*
244 IIAIAKQN A.

'AcppoBiTT,;’ HoTjD'6; Ss cTOpoO^rsv a-jTO Kap/r,5ovio?. [j-STEXoixi^rOif)

Bs a-jTO^Ts xa\ sx toO xa>.o’j[X£voo /po^roti xai Ta^Ta xat

IXEcpavTO?, EapoBixYj t£ '(]


<I>ia{7:7:o’j

6 2. *** }.apva^ X£Bpo'j [X£v ::£::o'/r|Tai, ‘Jo}5ia ^£ £>icpavTo; £::’ a-jTT^;,

xa ^£ /po(7ot>, xa B£ xa\ £^ a'jx9;^ £xxiIV £!,pYax[j.£va “7; xiBpov. £?5


xaoxYjV x-fjV >.apvaxa K’jd»£).Gv xov Kopiv&^ov x’jpavvr,xavxa ax£xp’j'^£v tj

[XT^ x-rip, Y)vixa x£/b£'/xa av£-jp£Tv auxov (TxovBtjV exoiovvxo ot Bax/tBai. xr,;

[X£v B'?] 'j(oxT|piac £iv£xa xov Kv6£>.ov xo ax’ avxov y^vo; oi ovo;j.a^o|j.£voi

Kv^£>iBai 'Try Xapvaxx s' T)>/jixxtav av£&‘£ 0-av, xa; ^£ lapvaxac ot xox£
£xa}.ovv KopivOioi xv'j»£Xa'* axo xovxov ^£ xa'i ovoixa K’j’l»£}.ov xoi xaiBi lo

6D'£(rO'at lzyo'j(ji. 3. Toiv Be £x\ xyi ).apvaxi izLypaiJ.ixciToc £X£Oxi xoT:

xl£LO(7i Ypaixtxaxi xoT; ^xpfyixrA' yzyp'x\x\xbi'x' xa\ xx a£v ig £vD-v avxoiv

£)(£i, oy;rj[JLax« ^£ x>.Xx xtov jjovxxpooY,S6v xaXov<7iv "EX7 .t,v£;.

x6 ^£ £0X1 xoiov^£* i-,


axo xov X£paxo; OV £XOV; £XlOXp£'p£l X(OV £7 :o)v

x6 B£VX£C0V WXX£p £V Sixv^^ov 5coa(D. Y£YP^“”^* 2X1 rf, Aapvxxtis

1. £T£p£us£v La. — Kap'/T,86v'.o; cotlil. cilil. I


paxyT8a*. Pd. 8. EvExa D Sch. — ol sup. lin. Pa.
praeter D, qui e coni. O. Mueller KaXyT,fi6- II. vdpvaxa; Vb. lO. xal ovopa t^T* xa*.8l x j*4.
vio; scribit, Kotpyr,85v.o; defendit Sch Jb. La, literis supra positis ordo vulg. restituitur.
f. Ph. 1863 p. 308 — 1(1, V. comm, 2. ^uix- 11. Xeyo jtiv S\V d .Vg M Vab, Xeyovt. cett.
xou M , <giX'.7:T:(o'j \'a. — post i
edd. codd. — 8 ’
exI edd. ante S Ag Pa,
signum lacunae ponunt Smai., S\V, qui 8 e Erd cett. edd. codd. — tTj om. Va. —
tamen in corrigendis post »I>i).iXXOU id po- Xdpvax*. xal exiyp* Vb, xal expunct. —
nendum fuisse dicunt, D. .3. post f, I EXiYPTippdTojv edd. ante C, Smin. codd.,
Tiou lacunam indicant H S\V (v. addenda EXVYpdppaxa cett. edd. ex em. Coraii, zr.zip-

vol. II) D Sch, paragraphurn sic reficiendam I


y®^!^vo)v coni. Buttm., EXE'.pYa7|XEv(.>v exi-
esse censet K; u£- S£ aoTOSi £x. tov x.aA. Ypdppaxa coni. B, sriYsappaTfov EXEa (imo

xa'i zoiuTct' F.Op jSexr, t£ t, »I>iXixxo’j xal EXT,) E7 T'. toT; coni. Welcker Zeitschr. f.

Aapva;, r, p.£v ypjsovxal £/.£'yav:o;' Aapva; Gesch. d. a. Kunst I, 2. p. 273; Iziypoca-


8 e xtX., Goldh. uet. 8 £ ex tou xaX. »I>0. pdT(.)v EXE7T'. Exl TT^ Xdpvox'. om. M R,
EupuStxr, TE xai ’ OXua”’ a; r; tou ypu^ov '

addit in marg. R. 13. F coni, e/ei t/t,-


xai xauTa xa\ £X£ 9 avxo;‘ Adpva; 8 e xxa.. Cor. ,
paxa, xd 8 e dXXa, Kays. e/ei T/?;pa. xd 8 e
pET. 5 e ajxoGE xai rx xou xaX. <^•.A. (yp j^ot» xal dXXo x(T)v Y?^|AP'i"<'>V ^0’jsxp09r,8cv
xai xauxa xal zXi<p avxo; EOpjSixr, te t, <I>ia''xxou
) xaXou5'.v "^EXXt.ve^, probat Sch praef., ipse
xai

0 Xup“ia;. Buttm. EOpuS^xr, te t, *Api- '

tamen MS. proponit — r/c*. 7y7;pa. xd 8 e



Saiou yvvTi xal 0 X’jpxid^ f, <I>'.Xlxxcu, Kays. I
dXXa, post YP^xppdx-av inserit 0, post ''EXXr,-
pET. 8 e aoTOJE EX Tou xaX. <IHa. E’jp’j 8 lxr, te v£' expungit xs 8 e, ,,
possis etiam omisso 5
TQ ’Api 8 ai'ou YvvT) xa; ’0X’jpx’.a; t; <I»'.a{xxo’j, scribere . .
. YP'xppdxwv i3ovsxpo9T,8cv
Xpuaou xal xauxa xal £A£ 9 avT 0 ;. AEwy dpou^ 8 e xaX. '’EXXt,ve? £7X1 xoi6v8e“ ;
nihil mu-
E pya.
^ Xdpva? 8 e t, Ku'.j>EXo’j xaXovpEvr, x£ 8 po’j tandum. — 8e xal dXXa PdAgFab, unde
pEv XEXolifiTai XTE., V. comm. — tt, 91 X. Ag. ante ^iou7xpo9T,8cv Qoi»7xpr,8civ Va) deesse
4. post Xdpva; in AXKF Smin. Vb La Pa xal S putat B. 14. dxo in Pa ad marg.
est 8 e, quod om. cett. edd. codd. . in ir>. £v SiauXr.) 8p6,aw Ridgeway Joum. of
R est sup. lin. 5. Ta ?>£ y^pjjov om. Va. Hell. stud. IX p. 20, sed ut oxXou et

7. Baxyid8ai XKF C, lJaxxi8a'. cett. edd.. oxXixT,; 8p6po; (VI 17,3. 13,2), sic 8iau-
V 17,4-9. 245

xai uXkoiq Toc £7UYpa[j.[j.aira £Xiyp.oTc yjxkz%dic. 4. ’Ap?a[X£vw

^£ ava'7xo7U£'icrO'a!, x(xtco8'£v TO(7aB£ Ixt, };apvaxO(; y] Tupwir/] izocpiyzTca

/wpa. Otv6p.aoc Buoxcov Il£Xo7:a Igtiv £)(0VTa 'kTuoBapiav' £xaT£po) p.£v 7

BjO aUTWV £1(71,7 ITUTUOI, TOT^ ^£ irou HEXC/TCOi^ ECTTI 7U£(p’Jx6Ta xal 7UT£pcic.

5 ££?jc B'£ 'Ap.cpiapaou t£ oixia 7t£7uoirj':-ai, xai "A[X(piXo)(ov cp£p£i vyjtuiov

7Cp£G-(iUTtC T^TK; BYj’ TTpO TTj? OlXiaC ^EpKpuXYJ TOV 6 pp.OV £^OU(7a £(7TY]X£,-

7:apa Be a’jTY]v ai 8 0 YaT£p£c EupuBtXY] xai AY]p.c6va(7(7a, xai ’AXx[iaL(ov :uaT?


'

Y’J[J-v 6 c. ’'A(7!,oc B'£ £v tolc £t:£(7!, xat ’AXxpLY]VY]v £7UOLY](7£ O^DyaTEpa 8

''Ap.cpiapaou xai ^EpicpuXrjC £ivai. Boctwv Be, 6 c '^vio)(£T tw ’A[X(piapdcco, zolq

10 T£ 7]viac Tcov ^ :cov7 xai tT| /^£ipi lyzi z^zpoi X 6 y)(Y]v. ’A[X(piapaoo Bb 6
[j.£v Twv t:oBcov £ 7:i[i£[3 T(X£v TjBy) tgo app.aTO?, t 6 B£ zyzi yup.v 6 v, xai
zc irr,v ’Epi(pGAY]v ecttiv tecrTpap.p.£voc £5ay6[X£v6? x£ 6 tt:6 tou 6'L>[JwOlI
***

£X£ivTjC av a;:o(7/^£G-8‘ai. p.£T(x Bl tou ’A[i(piapcicou ty]v oixiav £(Jtiv aywv 69


£7Ti Il£Xia xai Gt D'£c6[j,£vgi tg’jc aywviG-Tac. 7U£XGiY]Tai B£ "HpaxXv]^ Iv

i5&‘pGvco xa9‘T4J.£VG?, xai gt:i(78'£v yovY] auTGo’ TaoxY]? yGvaixo? £7uiypa[j.|xa

[X£v a7U£(7Tiv Y]Tt^ £(7Ti, 4>p’jyiGi;; B£ ao7;£T xai ouy "EXXy]vixoT(; auXGT<;.

yjVlG/GGV 1T£; B'£ ( 7 ’JVCOplBa IlTdO^ £(7 TIV 6 Il£pl‘/ipGU^ Xai ’A(7T£plO)V Kg[X'^TOG,

7TA£GG-ai xai GUTGC X£y 6 p.£VGC £T:1 TT|C ’ApyGU<g, xai riGXuB£GXY]? T£ xai

''ABiJ.YJTG?, £7Ul B£ aUTGlC E’J(pY][J.G?, ll0G-£lB5)v6(; T£ 0)V XaT-(X TGV TWV TUGlYjlTWV

2oXgygv xai la-TGvi zc KgX/og? tgu ttXgg [j.£t:£(7/^y]xo)?‘ g6tg? B'£ xai

Aoc et StauXou 8p6[JLO? dici posse videtur. per corr. ex rivt, 0 Y£T, tqvioysT edd. codd. cett.

1. a/Xouc khy\xob; '/_a).£7T:ou? (a/Xoic 10. loyin'^ ad marg. La, Ag, Irinry,
layiyi
Pa, y^a/.eTTO? La) codd. edd. ante SW, akloK; 0 sup. Y), Vb. 11, om. xo SBMVa, habent
£)aYf^o~? 'j^alzTZoiQ coni. S, post cett. edd. codd. — 8e om. La. 12. £7uaxp.
a/.Aou? C inserit eyovxa omisso articulo ante La. — lacunam indicant post S-up-Ou Smai.
£TCiYp. e coni. Heynii, quam amplectitur (qui tamen [xt) diTiOGyia^ai scribendum coni.)

etiam Welcker, aX/.w^ iliy[xoiq SW D Sch, ox; [xoXic '^'el simile quid ante
y^alzTCQiq SWDSch; xax’ aUouc Valcken., £X£ivY)i; excidisse censet Sylb., oux ante
xai xax’ a71o\jQ coni. F. — au|Ji(ja)J.£a9'at, £X£lvric inserere vult F, Ixsivtqi; p,6Xi.c Sltzo-

Pd Ag Vb, in Pd priore 1 expuncto, (ju[ji- ay_£crO'at 8ox£T C ex coni. K;


pdAA£aQ'ai Smin. Pc, (7U[JL(3dX£(79'ai La, ,3aX£aQ'ai. expuncto aO', Vb. — Ixslvoi? Pc. 15. oraa9'£
M Va R, in hoc au[j. sup. lin., aup{3aX£a5'at. B Pac Vb R, omaO'£v cett. edd. codd. — x?j?

Lb Pa. 5. 8’ d[ji.cp. Vb, x£ d[jLcp. MLabFab om. A X K C Pacd Ag Lb Vn Vb R, est in

Pcd Vn R, in hoc 8c sup. x£. om. edd. — tq cett. edd. M Va La. 16. sWuxiv edd. ante
ante CPaVb, habent cett. edd. codd., in SW codd. (£:i£criv Va, ztzzgxi M), otTicaxiv

R expunct. — cp£p£iv Pa. — vr^TTsiov 7Tp£a- e coni. S cett. edd., „ quamquam ne


|3uxr,c Fab Ag Pd, rcpcapuxig edd. ante B maius hic ulcus lateat veremur“ S. —
codd. cett., 7rp£a|3uxt.? cett. edd. 6 . opxov cppuYiot, Fab Ag Pd. 17. tqvio)(ouvxoc M R,
Vb. 7. 8T)p.6vaaa PdVa, 8r,p.covaaa Fab in hoc £ sup. o. — LLiaos scrxiv edd. ante
Pa. — d).[j.aTov Pd. 8. Aiaio? AXK S, Pd per corr., erat ruaxoc, IITaoc £<7xi,v

codd., ’Aaio? cett. edd. e coni. Sylb. — cett. edd. codd. 19. a^x’^?, oi sup.
d>.x|jL6vr)v Pa. 9. rjvioyci Vb Pa R, hic Vb. — xwv om. Va. 20. 8l xai om. Va.
246 HAUKQN A.

lOffovcopiBi 6 vixoiv £<7Tiv. ot 5'c a::oT£To/.[r/;/.6T£' ::-jxT£'j£iv xat

Mo^o? £i(7iv 6 ''Atj.TTUxo?' £v [XE^TO) Be a’jTo>v avr,p e(7ty;xoj; £::a’j}.£T, xa^-oTi

xat £(p’ Tj[xaiv £7:t tco aXixaTi a'j}.E~v tojv -EVTdcOAcov vo[j.t^O’jcrtv. 'la-rovt Be
xat IIyi^eT t6 spY'^v ty;; T.y.7.r^^ e; tr>o’j xaQ-so^TT^xs. ::E7:oty,Tai Bs xat
E’jp^pOJTa; a'^t£t; St^TXOV, 0'7Tt? OUTOC E^TtV ETTt Bt^TXCO ^T.JJ.Y^V £/0)7. Ot 5

e; aixOAav Sp 0 0 ’j
[j- xal>£<7Tr;xoTE; ME/.avuov £<7Tt xat NeoOeO; xat

<l>a>.ap£’jc, TETacTo; 5s ''l^txXoc t:eij.::to;' to’jto) Be vtxwvTt

opsyEt Tov CTECpavov [6| AVxa^TTOE’ Ety, av [6] llpoiTE^riAaoj ::aT?;p toj

11 '7TpaT£:jc7av7o^ s; ''l^.tov. IvETvTat 5 e xat Tpt::o5E;, a&-).a toT^ vtxoi-Tt, xat

0 ’jyaTEpE; Etcrtv at ll£>.to’j‘ to 6e ovo[xa £“t t7j 'AAxYj^jTtSt ysYpstTTTat aovy,. lo

loXao? Be, o; eD-e^.ovty;; [xeteT/ev 'llpaxAEl tojv spywv, s^TTtv t~o>v apaaTt
avfjpyjixEVo^ vtxy^v. T6 Bs a::o to’Jto 7 ayoiv ij.ev 6 sd Il£}.ta TTE-a-jTai' t/;v

uSpav Be, to £7 TO) ::oTa[j.o) ty, 'AjrjjxoV/y, O-YjptOY, "ilpaxAEt To;E’Jo7Tt

A0^r)7a ~ap£C7Tf,X£7‘ aTE 5 e TOtJ 'Ilpax}.£07^ 07T0: 0’JX aY70)^T0’J T07 TE

aO‘XoD /apt7 xat sTt Toi T/y,[J.aTt, to 070[j.a 07X £<7Tt7 iz aOToi YSYr^I-’-!''*^'^^'’'*

<l>t7£:j; TE 6 Hpa; sTTt, xat ot TaT^s: ot Uopsoo Ta; ^\pTJtar xt’ aoTOii

?)t0)X0tJ(7t.

X\lll. TyjC /topst; 5 'e ETt TY, }.ap7axt zr^c SEOTspa; e; aptOT£po>7

[AS7 ip//, ~7,; T£pto5o'J, TETOtY.Tat 5's


Y’^'-^.
TaTSa }.E*JX07

xaO'£6Bo7Ta a7E/o’joa ty, SEita /etpt, ty, T>'e sTspa ij.E),a7a e/ei ::at5a20

xaO'£oSo7Tt EotxoTa. aatpoTEpoo; ?St£TTpa[j.;j.E70'j; too: To5ar. <^y,).oT ij.'e7 tiY]

xat Ta ETtYpocaijtaTa, <7’j7ET7at 5's xat a7£o T(o 7 ETtYp2t'J.aaT0)7 soTt, (")a7aT07

2 te Et7at ooa; xat


»
1 ’t 707, '
xat »»i*
aaooTECotc NoxTa aoToTc *kt
tcot»07. •*
£0Et5Y]c yjyouy.y. a?'7/pa7 xoAalTooTa, xat ty, jj.e 7 aTa*,yo’joa aoTY,7. ty, <>£

1. sjTi Storch I’rogr. Gyimi. Walden- I


Vb R. 13. 7(7) TOTa.ao) Sch MS. expungendum
burgensis 1872 p. 11) posuit post ’'A8,ur,To;, videtur. — d|jL’j[).a>r, La. 14. a7£ 8f, Ag
post Mo4>o; cockl. cdd., v. comni. ad ,
Pc. ir>. 7w r/r.iAaTt bis Pa. 10. cpoiv£u;
V 4,2, scripsi £?al, cf. X 22,3. 2. £7 tt,- '
Pd. — 7 d; om. Va. 17. 8'.wxo'J7’.v Vb Pd
xq; Va, £cjTT,/.('.); auXeT Pd. 3. iyi./.- Ag B Sch, 8'.o>xo’jci cett.

p.au Ag Fab Pd. 5. rjpuPtoTr,; Vb, £’jpux(.>- 18. 7t; 8e y/opa; M. — tt, X. Vb, 7o>

Ta; Pc. — £/^(07 est in La Pa \'b, oin. cett. X. cett. codd. 10. y’!vo'.7' 4v Vb,
codd., R habet in marg. — 6 8’ £; Va. dv edd. D Sch, yiY^oi o dv cett. edd. codd.
0. 8p6[j.ov Pa. — xat v£oS«£i La. 7. 9'.Xap£a — X£’jxf,v Pa, 0 sup. T,. 20. jiiXav Va.
Ag. 8. articulum ante ''AxajTo; et mox 21. 7w ante xab'. addidit Sch, recte articulus
ante ripwTsai/.dou circumscripsi, — dxaro; abest ab edd. rell. codd. — 8k £ 77 apaiAa£-

M Va R, in hoc o sup. 7.-. I). x£~Tai, v sup. vo’j; Vb, p. corr. 8t£77pa[X|jivou;, 8i£J7pa,a-
lin., Pa. — 8£ pro 8f, M \'a. 10. dXxtSTiS'. }jL£vov voluit Sylb., Eyovra supplet Welcker
Ag Va, dXxtT'wT,8». Pa Vb, dXx£JT».8t (r, sup. Zeitschr. f. Gesch. d. ait. Kunst I, 2, 278.
£) corr. ex dXx£3T'8i R, dXxT,7T(8i Pcd. — 23. d[x907£po'j^, p. corr. o'.;, Vb. 24. xoiai-

IJIOVT, om. La, in Pa ad marg. 12. }A£X{a ^0'J7a edd. codd., xoXd^ouja coni. Sch praef.
V 17,9-18,4. 247

pa[3B(o 7uaiOL»(7 a, AizTj 'Zxuzoc ’ABi7iocv Bpwo-a £<771 . A'jo Bs yo^xTKX(;

6>v[j-ou? xaB'ixvo’j[j.£va? br^ipoic, cpap[iaxa si^svai <jcpa^ vo|xC^ou(Jiv, stusi


£?

aXXo)? ys 0 'jBsv I; a’j7ac l(77iv sTTiypaiJ-lJ-cc. toc Bs £? 70v avBpa

T£ xai yuvaTxoc s-opivr^v a-jTco 7(X £t:Tj BrjloT toc s^ap-s-pa' liyzi y^P

5 OUTWC’

’lBa; ]\Iap 7:Tj(j(7 av xa}Ai(7cp’j pov, av ol W.TZoXXtoy

xpTZXGz, 70CV E’javoQ aysi tAXiv gtx asxoGcav.

yi 7 wva Bs svBsBgxw^ avTjp tt, [jAv Bs^ia yjjXixx, tY| Bs s)(ow sotiv op[xov, 3

}^a[xpav£ 73ci Bl auTwv ’AXx[XTjVY/ 7 £::oiY]Tai Bs


'

sv tw Xoyo) 70)v 'EH‘iqvo)v

10 w; (TuyysvoiTO ’AXxp/rjVr, Zs’jc ’Ap.cpi7pGa)vt £ixao‘&‘£{?. Alsvslao^ Bs 0'wpaxa

7£ svBsBgxw^ xod sywv ciooc Ittsictiv EXsvTjV a^oxTotvai, B9j7;a al.ic7xo-

p,£VTj? ’Diou. MtjBoIxc Bs It:\ 6'p6vo'j xa8'T,p.£vrj^ 'laccov sv Bs^ia, 7^ Bs

^AcppoBiVfj TzxpiGTc/x’ ysypa77ai, Bs xai s7iypa[j.p.a S7 a’j7oT!;,

Mr^Bsiav 4a(7wv yapisi, xiXzGxi B’ ’AcppoB(7a.

15 7 w£ 7i:oLTjV 7 ai Bs xai aBo’j(7 ai MoD^at, xai ’At:6}A(ov scap/wv 7 % ^oo<4:

(TcptcTiv £7;{ypap.u.c: y£ypa;:7aL‘

Aa 70 tBa? OG7C:; 7 I/’ avx^ sxaspyoc ’A::6X7xov’


MoDcai B’ ap.cp’ a-j76v, j^apisi? /opoc, al^i xa7ap/sL

Bs ziii pAv 7ojv (op,(ov xa7a 7a 7^£yop.svoc OGpavov 7s avs^si xai

coli. X 28,5, piobant Robert Herm. XXIII vult Henr. Stuart Johnes 1. 1., scripsi Iv vw

p. 443 n. et Frazer. — auvov Fab. 1. A(/.r, >.670), in nota illa fabula. 10. Zsu? ona. M.

8 t) AXKFCVbPa, 8f, om. cett. edd. 11. £7£i7£v Pd. — 8^).ov A X K F, 8rj).a

codd. 2. olpiou? A X. — y.alHy.vuo[j.£va? cett. edd. codd., saepius invenitur pluralis,

FabAgPcd, yaS''.xvu|j.£va(; Va. — uTispEpot,? cf. I 17,1. 38,7. II 7,6. 25.4. III 2,1. IV

Vb. 5. oSto? Vb. G. l8a La, cett. 15,3. V 15,5. 18,4. 25,11. 27,3, Srilov I

codd. — MapTTYiaav AXK La Ag Vb Pd, 41,5. II 1,5. 21,7. 13. acppoSiTY] M. —


Map7rr]Gaav cett. edd. codd. — r,v AXK £7:iYpaiJi.p.a Pa in marg. 14. [a.Y)8£iav Pc Fa.

F C, Tocv Vab Pa, dv cett. edd. Pc M Ag Fb — pL^8£iav 8’ iaawv Pa, in R 8’ sup. lin.

Lab R, in hoc x sup. lin., dv Pd Fa. — 01 — yoi[xki Vb. — 8’ a(ppo8ivYi. TzzTZoirizM 8e

vdv £x vaoii Tidliv L b. 17. retinui codicum editionumque


Kollojv La. 7. dp:raa£,

dysi oux dsxouaav Sch codd. (oTo sup, ou scripturam, habebat autem inscriptio ipsa

R) praeter Pa, qui dpTcaasV £x vaoTo Tcdliv o5v 6? ya -^aval, ut vidit M. Haupt. opusc.
dy£v, et Vb, qui rip7iaa£v £X vaou Tidliv dysi, III p. 466, sed Pausanias aut quem ille

cett. edd. dysi Tidliv, D praef. IX dpTraasv secutus est, cum digamma ignoraret, in er-

£x vaou Tidliv £^dy£i oux £&£Xouaav, Stadt- rorem incidit, cf. Hirt de fontibus Pausaniae

mueller Tidliv d^» dy£i coli. Hom. 11. XVIII in Eliacis p. 42 sq., Kaibel Epigr. Gr. 742

Meinrad, dpTraasv n., Robert Herm. XXIII p. 436; Herw.


280, £x va/oTo Tidliv dy£i

£x vaT^ou dvdy£i Trdliv oijx d/sxouaav Preger, o3t6? yz ava|, Emperius oulo? m8’ Opusc.
vdv Euavou dy£i Trdliv W. Froehner Rh. M. 343, Unger auvoc va8’ Philol. XXXIII 367.
XLVII 290 probantibus H. Stuart Jones 18. Moiaav vult Lennep. laudante Valcken.
Hell. Stud. XIV 58 et Frazer. 9. h; vov — otp.9’ auvov y,api£i M, 8’ 619’ auvov xapAi,

loyov codd. edd., xiizo ante twv ''EU. inserere Q sup. £!,, R, Va. 19. 8’ £m
248 hal\kqn a.

YY]v, (pspst xa\ Ta 'E'77:£piBo>v 0'7ti^ sctiv 6 arr,p 6 e/wv t6

‘^icpo? zai izi Tov ''AT^vOtvTa £p/6[j-£vo^, iBia ij.£v iz’ a’jTw Y£Ypap.[X£vov

£(7 Tiv ou^£v, ^Y,Aa ^£ £^ aravTa^ 'Hpaxl^a £lvat.

TOOTOl?'

’'AT>,a^ oupavov outo; £/£i, toc §£ tj.a}.a [X£Q'Yj'7£1. 5

5s^ti B'£ xai ’"x\p‘r)? ozloc £vB£Bl»xo)?, 'AcppoBiTYjV ocY^v* £7:iYpa[J-[xa Be

’Evudc)vio? £<7Tiv aoTto. ::£::oiYjTai Be xa\ (-)£ti? ::apO*£vo;, }.ajxjjav£Tai Be

auTYjc IIyjXe:;^, xa\ a::o ty]^ /Eipo? ocpi; izi tov IIy,>vE« ettiv

6p[x6iv. ai 6 'e aB£>/pal M£Bo’j<Tr)^ z/yjGon zzz^ol ::£t6;a£vov lUp^rsa e?g^I

Bio)xoi»'7ai’ To Be ovo[xa £7:1 Toi Hep^teT y^YP^””^''

6 2. ^TpaTiwTixa Be S7:i ty, TpiTY, /copa ty,; ).apvaxo;‘ to tj,£v ::oA’j

£i(7 iv £v auTot; ol 7:£^oi, ::£7:oiYjVTat Bs xa\ £t:\ '7’jvo)piBo)V izzdz. zz\ Bs

toT? '7TpaTio)Tai? e^ttiv Eixa^Eiv »7’jvi£vat [JLEv £C [J.a/Y,v, G”jvi£vai Bs xa\

acr::a'70[A£vo’j; te xa\ ava'j'vo)pioBvTac a)AY,).o’j?. \z'(zzy.i Bs xa\ ap.-

cpoTEpa 6 t:o tcov z^r^'(r^zo)'^, xai toTc p.''^ ettiv £?pY,iX£Vov A?tco}.o’j? to’j; 15

’1
p.£Ta ’( xa\ IXeio’j? Etvat to’j; ap/aiou;, a::avTav Bs <7oa;

TE pivYjaY, ToO e; ap/Y|? xa\ Eovoiav £vBeixvl»[j,£vo’j; zc aA7;c)lo'Jc‘ ot Be

TD viEvai oa^iv £c aY^ova Ta ^TpaTuoTixa, 11’Ato’j; Be Etvai xai 'ApxaBa;

7 7:apa te <I>£iav toXiv xal ::oTa[AOv ixa/OL>p.£vo’j; MapBavov. TaoTa p,£v By)

oOBe (ip/Yjv a::oB£;aiTO av tic, co; 6 toD Ku'.J>£Xo’j TrpoYOvo^ Koptv0'i6? te 20

(ov xai T"r,v Xapvaxa aaT(p ::oio’jp.Evo; xTY;p.a. OTO<ja p.£v KopivO-tot; y,v

£ 7:t/copia, Excov L»7:£p£paiv£v, a Bs cEvixa te xai ooBe ocaXco; Y;xovTa £c

Bd^av, ETE/vaTo et:\ ty, ).apvaxi. AOtoj [aevtoi zoLpiGzoLzo £p.o'i TatiTa

Vb. 2, 6, quod est ante eni tsv, delen- z; dXXr.Xou; et paullo post ^aaiv £;
dum putat Cor., uncis incl. B S\V Sch, om. §£ £lvat om. Ag. 11). «kiydXciav edd.

n Pa, —
yzyfirtixiii^^a^ ov sup. a, Pa. 5. 8’ ante S\V Pa, 9 £iYd).£'.av Lab Vn Fb M Vb Pc,
oupavsv AXK F C, 5’ om. cett. edd. codd. '^uyilzioL'^ FaAgPd, 9 £iYdXiav Va, (I)iYaXiav
— —
j

[xabr^^^zi La. (». xai om. Va Pa. £x- S\V (cf. S\V vol. II p. XXX sq., ubi <I)£idv

?>£8 'j-/.('0(J Lennep. laudatus a Valck. S. eaTiv recipi debere dicit Sch), «I>£idv D Sch, coni.

!

om. Va. !). ijLeSouaac, t, sup. a, Pa. I


Ileyne ad Hom. II. VII 135, retinet libro-
T£T0[j.s:vav, sup. vers. o, Va. IO. Siwxouaai I
rum scripturam A. Enmann J. f. Ph. CXXIX
zlai AXKF C , 7T£t6[jl£vov t:£t6[ji£vov z\a\ p. 511 n. — p.ayouiJL£vou^ Sch Lab Pad Ag,
{>uoxouaai 7:£psa~a Vb, £iai 8w6xouaai cett. p.ayop.£voi)^ cett. edd. Vab Pc M. 20. tt,v

edd. codd. 11. tt, om. A X K F, est in dpXT.v Pa. — j:apa 8 £|a'.T 0 A X K Vb Pa,
cett. edd. codd. 12. EOuvwpiSwv Va. £-i 8 £caiTO Ag, d;:o 8 £iaiTO cett. edd. codd.,
13. £p.dyT,v, sup. lin. £; p.dyrjV, M. 14. in R -apa sup. azo. — pro rTpoyovoc in

d!J7:a?!op.£vouc AXK , da"aao!i.£vouc cett. Pa ad marg. inf. est iz6yo'^o^. 21. auTw
edd. codd. — dXXr.Xoi^Va. — z; om. M Smai., M Pa Vn. — 7,v om. Pd. 22. Ecvixot 7jv xai
£7i' Pa. 15. aiiT(OA£j?, o sup. z. Vb. Ifi. A X K F C S, ^£vixd T£ xai B Sch Pcd Lab
|i.£Ta|’j oS. M. — d::aT5v Fab La, dTzavTav MFabAg, ^£vixd t£ ?;v xai SW D Vb Pa,
Y 18,4-19,2. 249

Eixa^siv. K’jd»s}.co /.ai toTc TCpoyovoi? Ix rovoU(7(JY)? y^v ysvo^

•T^c oTusp Hlx-jwvoc, xai Tupoyovo? (jcpicriv 6 ’Avt(X(70u' MsXava Bs8


noCi Tov cuv a’ji:w CTpaTOv xaira ira 7upO£ip7][j.£va p.oi xai £v ir^ Kopt.v8'ta

Guyypacp'^ Gua y]8'£X£v ’A7;Tqinr]$ (tdvoixouc B£5ao‘Q'ai, yzjovoQ ol [Aav'X-£U[xa £>t

5 A£Xcpc5v 'jcpopa)[j.£voc, Ic b b'Z^(XTzdoc T£ tt] 7ua<7'^ )(po)[X£vov M£>.ava xat bizozz

a7U£).a(70'£lT| (7UV B£T^G’£1 £7TaVI,GVTa a58'l? £^£5aTG xai axcov ’AXy]TT|C. touto

TG (JTpaTlCOTlXGV 1T£X[J.a{pGt'TG (XV Tl? TGG? £711 l.(XpVaXl £lpya(7[l£V0U<; £lvaL

XIX. T£TapTa Be £t:\ XdpyccKi £C (Xpi(j-£pa^ 7r£pii6vTL BGp£a?


£<7TIV r\pr.(X,Y.diC ’Qp£l 6 'Giav‘ GGpai B£ 6 cp£ 0)V (XvA TUgBwV £L(71V aUTW. xai

10'Hpa7A£G’J? G ::pG£ FYjpGGVTjV (£(7Tlv) (Xywv’ irp£T^ (XvBp£^ rY]pu 6 vYj^ £lO‘'lv

aXkrfl.oi:: r:pG'j£/Gp.£VGi. 0 y](7 £’j? Bl £/o)v >.Gpav xal Tuap’ auTOv ’Api(xBvY]

xaTE/GGca zG^i '7T£cpavGv. ’A/iX}.£T B£ xai M£[xvovi [j.a)(0[X£VGi? 7uap£cn:^- 2

xacriv cd \):r^'zzpzc. ''Ecjiri Bg xai MG^avicov, xa\ ’ATaXavT7 )


Tiap"* auirov

zyoDGo: £>.(XcpG’j v£[3p6v. [j.GVG[xa/GuvirGc B£ AiavTi "ExTGpG? xaTa -r^v

15 7Cp6xATj(7!.V. [J.ZGOCCJ ZGGT/.ZV a’JTWV ’'Epl^ odGyiGGTl TO £TBg?' £GlXUTaV B£


TaGvf, xai Ka}At(pc5v Hap-iGc £v ’ApT£p.i,BG^ i£pw "*Ecp£(7ia^ z%o'v'f\Gzy

’Epiv. T7]v |J-!X/xv ypa'j»a^ irr^v z7z\ Gcdc vaGdtv 'EXT.i^vcov. El(Ji Bg X(xp-

T£ TjV om. Va. 1. ^zpoyovoi? e/.tov [sx.tov Fovouoy]!; loco sinistro inseruit et vwv8£
§£ Pd AgFab; £/.-:o? Vb] ?jv yi^oq apyr^? in textu reliquit. 2. AvT(ita(70u AXKB
[I|ap, yi sup. p, Pa, £capy^iyovoucr;? Vb] Fo- Pacd Ag M Vb Lb Vn, ’
Avttitaou cett. edd.
vouor,? AXKFC (hic inter uncos £•/ ante VaLa. 3. vwv oi)v Vb. — p,ot. xai £v

Fovcuctti?, quod inseri iusserunt Sylb. K) S codd. D Sch, [jLoi Iv cett. edd. 4. £d>£X£v

PadAgFabVb, TrpoYOvoi? £/. twvSs ?)v Y- codd. (£d'£>.£ M), -qO-cXsv edd. — yzyo^Mq
apx^c Fovo'j'7r|(; B Lab Vn Pc Va M [extwv Va Pc, in hoc corr. 5, u 90)p(0 [JL£va, o super
§£ La, £ktcov 8£ Mj, TrpoYOvoic I/. r&vouaY]? (0 priori, M, ucpop(l)[ji.£va Va, ucpwpwpisvo?
TjV yiyoq Ic (ipX% ^ Facii coniectura Pa. — xpwp.£vov xal xai codd.
cett. edd. (Fovouaorj? Pors. D Sch). 2. praeter Pa Vb, qui prius xai cum edd. om.,
T?j; Zixuwvo? A X K Vb Pa, vi\q u7T£p Hix. Xpw p.£).ava (sic) Vb. 6. E^l^avo, 8 sup.
cett. edd. codd., ut iam Sylb. ex II 4,4 vers., Vb. — Sil6Lzr\q M, Pa in marg.,

emendaverai, Musgravius coni. ly. Fov. mar- Stlr\vf\ Pd R, in hoc q sup. y]. 7. to La Pa
gini adscriptum ad significandum, I/, ante Vb, om. cett. codd., in R sup. lin. addit.

Fovouoyi? inserendum esse, Ixtov errore 8. vEvapTOV Pa, a sup. ov, TEvvapa Ag.
scribae ortum esse, legendum igitur: Ku'Jj£).w — om. La. — ii ^piOTspa Pd. 9.

>tai zoiq TcpoYOvoi? yi'^oq ly Fov. a^Twv Va. 10. ante ctywv cum H. Stuart

Ku]j£Xw §£ £/. TTCOV TipOYOVWV £XTOV Y^VO? Jones 1. 1. p. 61 inserui caviv. — FY]pu6v£c
ly. T% Fovou(jri(; Palmer, voluit in Exerc. edd. ante S Ag Pd M Vab Lb Vn,
probatus a Goldh., aliter Palmer. MS.: La Pa, Tipo? yupiovy^v et yupiovsc Pc, Fr)pu-
„ Confer hunc locum, ut puto, mendosum 6 vy)c cett. edd. 11. 6 9'ifia£h(; Va. 13. SLzld'^vr\

cum p. 48 (II 4,5j. Turbata videntur; sic Pd. — Tiap’ a5iro La, Tiap’ a^vwv Pc. 14.
vero: xai voT? rcpoyo^oiq Ix t9]? Fovouoy)c t% v£xpov Lb Pc. — aiavuc zyzopoq La. 15.
u7T£p 2t,x.“; SW dicunt: in textu scribae ’'Ep. Pcd Vn. — alayiavf\ A X Sch, aiaxi(JT7ir]

iniuria scriptum fuit: TipoYOVoi? £x tc5v8£ ?]v cett. — EoixuTa" Tcpoi; 8 e xaojzr\ codd. edd.

Y£ vo? ii (ipx^f Six., correctoris (Vb Pa Tauiry]v) ante SW D, qui probantibus


manus ad marg. adscripsit Fovo\jaT)g refe- Cor. S Trauinqv scribunt, aioxiaTTYi vo £l8o?‘
rendum ad TwvSc; sed insequens scriba loi/vuTav 7ipo? vauvY]v Sch, £oixu~av 8 e TaiJTY]
250 IIAIAKQN A.

vaxi Aiocrxoupoi, 6 sTspo; o*r/. s/cov ::oj yv/ziu,, [xicrr^ Kz a’jToiv "E/ivy^.

3 AiO^pa 5s y; O-o toT; tto^tiv s; IBa'^oc xaTa|3£jj}>y,jjiw;

[xsXaivav z/yjGU s<7tiv scjb-r^Ta. £::iYpa;j.;j.a ^£ I::’ ccjzoic £t:o; t£ £5aiX£Tpov,

Xal Owi[X(XZO^ IfjZlW £VO; £T:1 TOJ £;a[X£TpO) TTpOG^OT/.y,*

T'jvBapt5a 'E).£vav cp£p£Tov, AiB*pav £}//.£~tov 5

'*AO-avaO'£v.

4ToDto [X£v t^r^ To £7:o^ outw ::£::oiyjTa'. ’l'p»»,5aaavTo; ^£ toO *AvTr,vopo;

x£i[X£vo’j [xa/0[X£vo? ::poc \\Y5([X£[j-vova 0::£p aoTot» koojv z^jzi. <I>6^oc Be

£7:1 toD ’AYa(X£[xvovo^ TT, z/yw rr;/ y,z'^7.1ry }.£Ovtoc.

Ypa[X[xaTa Be ’j::£p ixev toj ^IcpiSxjxavToc vExpoO' lO

"1'^iBaixac ouTo; yz, Ivoo)v zzzvxi.zyy.-oc.i aOToti’

TotI 'AYaijiijLvovo; 5e £t:i ty, a-TTTiBi*

0^70? [J.£V <I>6[iOC £771 Jip07COV, 6 5’ £/(0V \\YaU.£lXVOJV.

^"'Ayzi 5e y.ol\ 'Epix9j; ::ap’ ’A).£;av(ipov 70v llpiajxoo 7ar 0-Ea; y.piO-Y,7oix£va;

07£p 70!j y.a}Ao’jr’ xa\ £^7717 £7:iYp2tl-*-[J-5i 70’j70i;‘ 15

'Ep[X£ia; o5’ \\7.£;avBpo) Seixvj^i 5ia».7Y,v

700 EiSoo^ "llpav xa\ ’


A^okav xa\ ’A'ppo5i7av.

^’'Ap7£[Xt; 5 e OOX ol5a 070 ) }.0Y0) 77£p*JY2t? £/007a £771V £71 7oiv (OtXOJV,

xai t7, [X£v 5£'ia y.y.zzyzi 7ap?SaA».v, ty, Be £7£pa 7 oiv yzizG)'/ ).£0V7a.

7£70iY]7ai Be xx\ Ka77avBpav a70 700 aYxX|j.a70' ATa; t7,; \\?>/;va: eXxojv* 20

£7 £ 77 v*

a’j7(~> 5'e xx\ £7tYP*[J-[xa »

Aiac Kx77av5pxv a^’ WO-avxCa: Aoxooc eXxei.

scripsi cx alia coni. Sch. 1 (». KaX-j^/ov AX K, Arch. Z. 1845 p. 173 ,


probant Toepller,
xaXupwv \’b, y.aX/.£9(7)v Lb, kaX/!9/T)v cctt.
;
I‘reger, II. Stuart Jones, alii, defendunt
edd. codd. 1 . 8»c; xoupo». I.b Vn, Sio^xoopoi ’
\^dvav£v Maass, R. Wagner alii, v. comm.
I’c. [JL£3T, A Pc, [J.S77T. Pd. 2. £7Vru'-£(.>;, !L £71 rr; Ag. — r/o>v bis Pc. — e7i-

ad marg. r, 7’.Tb‘£(.):, K, r, titiaew; Ln. YpaaiAa Fab Pd. 10 . £71 iaev Vb. 11 . post
— toT; eX., corr. in Tf.; £a.. Pc. — e; ei; M918. <listinguunt Amas. Sylb. B S\V D, post
£8. A., £>: £8. XK F C Vb Pd, l; ?8. cctt. ouTo; edd. praeter Smin., qui

edd. coild. — xa-:'x^£tiXT,x£vai M Vab Lb. utramque distinctionem om. — out6; y^


3 . £7 a jT^: c coni. Sch e coni, Heynii, ouro; t£ cett. edd.
B, hzo; zh cctt. edd. codd. sup, rjv- codd., ou-rs; yoL Preger. 14 . 7 apd aX.

8api8a scriptum est in Pc 8jix6v. — ail^Xav j


Pa. 10 . 8 £ixvj 7 i 8*axp{v£',v Tf,v tou Fab Pd
Ag, aiS-pav 8k Va. — 8’
’Ab>'xvaO‘£v E/.xetov .\g. 8, xptv£',v 8'.d Taj TOJ Pc, 8. 8iaiTT;v

PaVbBSWD (in praef. VIII


8’
’ A^a- Tou cett. codd. (8ia*,TT,v R). 17 . f,pa;, v

vav £).x£TOv), 8’ £/.x£x;ov ’


\l'diva^J'£v M Pcd |
sup. La. — ’Avav 5 v B SW Pc Ag La,
Ag Lab Fab \'n R (Lb 8* EXxe tsv, Vn R 8' *
AW,vav edd. ante B Lb Vn M Pd Vab P^ab,
eXx£ tov, sup. £>.x£, acut. sup. 0 expunct.,
^
«^avav Pa, 'Au^dvav D Sch. — a9po8iTr,v
a sup. aS'dvab*£v R) 8c eXxe Tf,v \K ^rfyxb t '
'*
,
AgPdFa. IS. £71 om. A X K, est in cett,

Va, 8’ ’A 5'£va^£v £).x£ 70 v edd. ante B, 8* edd. codd., desideravitSylb. 10 . dpiarEpapro


£>.x£~TOv ’A 9'dva^£v Sch suadente C. F. £T£paAg. 20 . xa7Yv8pav Pa. — j7s touM Va.
Webero amico, t’ ’A9i8vaS'£v EXxetov Bergk 21 . Ettiv om. Va. 22 . xa7dv8pav Pa. —
V 19,2—8. 251

Twv Bs OlBlt:oBo; T.xi^oiv lloXtjvsixsi tzztztmxoti i<; yovu Itcsiciv ’Etsox};9]?. 6

TOU IIoXuVSLXOD^ Bs 07:t(7d'£V (yUVY]) ZGZ'f\Y.Zy oBoVTa^ T£ zyOUGGC ouBsv

"^[XSpCOT-SpOtj; 8'rjpiG’J, xai ol zai TOJV '/SlpWV Sl(7 lV STUlXOCp-TUsT? ol OVU)^£?‘

z%iypoc[).[kO(, B'£ £t:’ a^TTi £lvai cpY](7i Kyjpa, w; tov [1£v 6t:6 tou Il£7upcopivo!j

5TOV rioXGV£{xY]V aTTa/O^EVTa, ’Et£07v}^£1 Be yzyO^^iyr^C xai (7UV TCp Bixaicp TY]^

T£>.£U";rrj?. Aiovuao^ Be £v avTpco xaTax£ip.£voc, yzvziy. £/wv xal £X7rwp.a

ypUGGuv, £vB£B'jxo)^ zGGi :TGBrjpY) yiTwva' BivBpa Bl ap.7U£XGL 7r£pi auTO xal

(J.Y]X£ai GZ £IG'L xa\ pGiai.

2. 'H B'£ avcoTcicToj /copa, Ghzz yocp apLd‘p.GV zlgi, 7uap£/£i:ai pAv 7

10 sTCiypap-ij-a G’jB£v, 1zlgzgo(.i Be £ixa^£iv zc tx £7:£ipYa(7[X£va. £idv gSv £v

cTTUYjXaicij Y’jvTj xa9'£’jBG’JG‘a ctgv avBp\ zz\ x}ivT,. xai crepa? ^OBuG^dEa £lvai

xal KcpXTjV £BG?ajG[l£V aplO‘[J.Cp T£ twv 8‘£paTaiVCOV al' £tc>l TpG TGG (J7UY]'XaLGU,

xai tgTc t:gig’j[J-£vgi? ut’ auTwv' T£crcrap£? t£ y^? yuvaTx£?, xai

Epya^GVTai Ta Ipya a Iv tgi? £T£a-!.v "Op/r^pG? £ipT,x£. Iv£VTaupG? B£ gu

loTGU? TavTa? Ittgu TGBac, tgu? B£ £p,7:pGa'8’£v auTwv £/wv avBpG? Ictiv.

'E^^? xai iTTwv cruveo piB£? xai yuvaTx£? zizX twv cruvcopiBcov £i(7iv £TTW(rar 8

TT£pa B£ tgTc iTTGi? /pu(7 (a £C7Ti, xai avYjp BiBwcriv 0 T}.a [xia twv yuvaixwv.

TaUTa £? T*r^V llaTpGxlGU T£}v£UTY^V £/£lV T£Xp.aipGVTai* NY]pT(lBa? T£ yap

(t(X?) £t:i twv cruvcopiBcov £ivai, xai 0 £Tiv Ta GT}.a ).ap.pav£iv Tapa

’A^r,vaiac ecld. ante B M Vab R, ^A^j^avaia; cum Fab Lab Pc Vn zXpr^y.z. — Verba Ksv-
cett. ecld. codd. — 'zLv.t A X K F M Vab -raupo; §£ dv5p6? zzziv Zink post

Fa R, D.xei cett. ecld. codd., voluit Sylb. T^updvpav £'/wv § 8 transponenda putat,

2. YVVT) ins. C ante £7'ur//,£v, ut coni. Sylb. cf. Sch Jb. f. Ph. 1868 p. 533 ,
qui

et F, om. codd. edcl. cett. — t£ om. SM, quaeri ait, an potius verba li-^zzrjL\. §£ xai

t’ Fab La, pro vz legendum esse xv; putant 7iapaay£udao)v (§ 9) in fine § 7 collo-
SW, cf. Sch apud SW II p. XIX. 4. h canda sint, vici. comm. — 8£ tou-ouc Tdv-

auxT, Pc. — cpaai AXKFCMVa, cpr^^ji znc, iTTOUToSa? codd. praeter Pa La (Vb
Sylb. cett. edd. codd. — y.opa Pa, rj sup. uTTOUToSa?, l sup. u), 8e voutou? t. ittco-

6. 5. TTOv IIoXuyA£ivr)v uncis inclus. Smai., ToSa; A X K, 5. v. t. Tttou ToSa? F C, 8z

T. ToXuvcizY) Va. 7. y^puaou? vitio typoth. p.£Td TOOVOU? VOU? 0 Tiab'£V ITTOU TCoSa? Pa s,

S, quod propagarunt SW D, ypucrouv codd. ut coni. Palmer. MS., [jt,£Td voutou? Tttou?

edd. rell. — oi ap.7i. Va. — T£pl a'jT 0 v ToSa?, omisso Ss et vou? oticjQ'£v La, 8e o5

codd. edd., Ttspl auTO Bergk, 1. 1. p. 175 -rou? Tidv-ra; ittou 7r68a? cett. edd. e coni.

Sch. — yai (ixiloLuzg) ixzXzai zz coni. Bergk Heynii, 8e vou? [jl£v otujS-sv cttou Tzodaq

1. 1. 8. |jL£5.£a?, r] sup. £ priore et ai sup. Sylb.. cui accedit C, 8e tooc p-£v aToh£v
a?, R. — jSoai, A X K Pacd Ag Lab Vn, marg. iTTOu coni.K, Kevv. vEvpdTou?, ou 7zd'^zaq
R, ^oiai R, ^oiai cett. edd. MVab, marg. ITTOU To8a^ Boettiger gr. Vasengem. I 3
Pa. 10. zk codd. edd. ante SW. 11. p. 134. 16. Ttto) Pc. — ^uvo)pi8£c Vb.
yuvT) ri xab'. Pa. zm 12. zz Pc. — 0'£pa- 18. xauTa 8e zq Pd. — ^oylou Vb. —
Tcaiwv La, ^£paTaivcov A X, corr. Sylb. £'/£i M. — VY;p. £Tui xSv T£ ydp cruv. La,

13. {)Tc’ auT^c La, ztz’ a’jTwv Pa. 14. toc litteris supra positis ordo vulg. — zzY.[ici.i-

om. Pa, addit in marg. — £ipT)X£V M Pacd pO[jiai Sch MS., cf. VII 18,10. — vriprit8£G,

AgVab edd. praeter D. Sch, qui scribunt I


p. corr. 8a?, Va. 19. (xdc) ItXi Sch MS.
252 HAIAKQN A.

'HcpatdTou. xai xal ^XkoQ 6 xa OTuXa BiBouc outs touc :r6Ba^ zGzh sppto-

9 [xsvoc, xai 0 'JziGb'zy oixsty)? zizzzcd ol Tuupaypav s/tov. 'XsysTai Bs 7wai tov

K svxaupov 0)^ Xsipwv a7U'r]l^aY[i£V0^ y]By] Tuapa avO^ptoTucav xai. Y]5to)[i£VO^

sTvai G-^votxoc 0'SoT? pa(7TcovY]v Tiva “/jxoL Tou TCsvS^ou? ’A/lX>.£T xapa(7xsua(7a)v.

IIap0'£VO!J? Bs Z%\ Y][Xt6vcOV T-^V [ISV £)(0U(7aV 'ZOC<; YjVia^, U-^V Bs £7UX£ip,SVY)V 5

xa}^L»[i[ia £7ul x£cpal^, Naucixav t£ vop^oucLv £ivai tt^v ^AXxlvou

xal T'/]v 8'£pa7uai,vav zk(x,uyo6Gccc £m tou^ tuXuvoo^. To?£Uovtoc B£ avBpa


Kzv'Z(x6poDc, 'Gobc B£ xai a7t£XT0V0Ta z% auTwv, BvjXa 'HpaxUa t£ tov

T o^suovTa xat 'Hpax^£ouc £lvat t 6 £pyov.


10 Tov |X£v B-T| ty]v ^.dcpvaxa £ipya(7[X£Vov og^l^ ouBap.S^ Buvaxaio
(jup.pa^.EcD^aL' 'za £7Uiypa[X[iaTa Be toc Itc’ auTY]? 'c-dc)(a [jl£v tuou xal

(xaXoc tlc av £iy] %zTzoir\YMQ, ty]c B£ UTUovoiaf; t6 tuo^u E5[iy]Xov tov


K opivO^iov £ly^£v fj[iTv, aXXtov T£ £iv£xk xai tou %poGdhiou [j-aXuiTa 6 £toCy](7£V

zc AvjXov.

XX. ’'E(7ti B'£ £VTao8'a xai aXXa ava8'Tj[xaTa, xAiv'/] t£ pL£y£8’0? oo 15

[i£yaXTj, Ta ::oXXa IXfcpavTi x£X0(7p/r)[A£VY], xai 6 ’IcpiTou Bicrxoc xai TpaT£^a


£Cp
% 7:pOTl8'£VTaL TOTc VIXWCLV ol (7T£CpaV0l. TTjV p.£V BTj 'iTUTUoBapidaf;

'kzyouGiv £Tvai Tiaiyviov* 6 Bl tol» ’IcpiToo Biaxoc ttjv £X£/^£ipiav r\y z%\

toTc ’OXup.7Tioic £7iayy£XXoo(jiv ’HX£Tol, Taoir/]v oox Ic suO^tj £)(£i y£ypa[Jv[X£vrjV,

2 aXXa £c xoxXoo (7X^[Jia T:£pi£io’iv £t:1 tS Bitjxco Ta ypap.[xaTa. y\ Tpax£^a20


B£ £A£CpaVTOC [J.£V T£7U0lY]Tai Xal y^p0(700, KoXwtou B£ IcTiv £pyov‘ £ivai

— ^'EVTiv ]\I (S'£iuv sec. SW) , b'£aiv £iv£y.a SB codd. — -poaw8iou AXKFC,
A’’b. 1. alio; M Pcd Ag Vab Lb Vn, alloi; 'TTpoaoSiou cett. edd. codd.
La Pa edd. 2. r/ wv om. La. 3. rcap’ dvS'p. 15. eav. 8h y.al dlloc dv. £VTauS>a edd.

Va. 4r. Tapaax.sudc^cov edd. ante BMA"ab ante B M A^ab Lb Vr, etjxi 8h £vTaud‘a (Iv

Lb, ixapaa/.euaacov cett. edd. codd., coni. TauTa La) yal dXla dv. cett. edd. Pacd Ag
Cor. 5. §£ om. Pd. — 6tzo Vb. — La. 16. ilicpcc^xo; M. — icpiTOU 8£ap.oc Vb.
Totg om. A X K Vb, est in cett. edd. codd. 17. £cp’ ol; A X K Lab Pacd Ag AOd, Icp’ TjC

6 . ndlv[xa A^^b, xa/.AU[j.a A^n. — vauaix.d ~e cett. edd. MVa, voluit Sylb. — 7:poaTi-

La, vauar/.dav ze Pad et omisso •irz Ag, cf. S'£VTa!, edd. ante B AI Vab Lb A^n, 7cpoTt5'£VTai

I 22,6, vauGc/.av t£ cett. — ’A/xw6ou FC cett. edd. ex coni. Sylb. et Cor. AgLaPacd
S Vb Pd, ’Alxivou cett. edd. Pac Ag Fab Va (hic 7rpoTiS'£Tai). 18. ttjv £y£y_£i,pCav ttjv A
Lb, marg. Pd, Scly.iovou M, dlxlov La. X K, £y£'/_£iplav, f,v F AI Pcd Ag Va Lab
8 . xdv Taupou? La. — y.al Pa ad marg. — Vn, TT)v £y£y£i,piav, fjV cett. edd. ex em.
dT£/Tov6'!:ac La. 10. tov 1 . Va. — sipya- Sylb., sic est in Pa, tt|V lyr/^sipiav ?)v VL).

Gixivov scripsi cum Kavs. p. 1093, xaveip- 19. ol ’HX. edd. ante SchPaVL), om.
yaTiJ-svov codd. edd. 11. La, artic. Sch cum cett. codd. — l; om. AI. —
auiApallsaS-ai A^b Ag Pd, in hoc ait. 1 ex- £5 S'u? a X k Ag AI Lab Vn Va Pcd, zu^h cett.

punct. — ocOtTi S , aOTT,? SW D Sch La, edd, ex em. K, A"b Pa. 20. z; yuyXov Vn.
auTT)v cett. edd. codd. 13. S'’ sTvcxa AX 21. ypuaou yal Iootou, ywAWTOu 8e La Pa
KF C, t’ sTvexa A’’b, -£ £V£xa D Sch, t£ (yoXwTOU Pa) ,
dittographia esse videtur,
V 19,8—20,5. 253

Bs cpaaiv 1% 'Hpa/wXsiai; tov KoXwrrjv. oi Bs 7coXuxpaY[j.ovT^(7avT£? (JtcouB^

Tot £? Tou? TuXdcGTa^ riapiov a7uo(paivou(7iv ov^ra auTov, [j.a8‘Y]i:Y]v IIa(7iirs};ou?,

IIa(7 iT-£XY)v Be auTov BiBa)(9'9]vat.


** xai "Hpa t£ xai Zeu? xat Q'e5)v My;ty]p

xat'Ep[JLYj? xai "‘Atuo^.T.ow [jiEm 'ApTEpuBo^ ;u£7uoiY)Tar otckjO^e ^e *?] Bia9'£C’i^ sd^ctv

5”?) Tou aySvo?. xaua sxaTspav TU^EUpav, p.EV ’A(JX>.y] 7:'.6^ xal tojv3

’A(7xXyi7uiou i^uyaTEpwv TyiEia^ sdTiv, sti Be xai ''Apv]^ xai ’Ayo)V juap’

auTov, Be nXouTcov xa\ Aiovuo-o? nEpcTEcpovTj TE xal v:j[j.cpat, <7cpaTpav

a^Twv ETEpa cpspouda* sra Bs (t^) xXeiBl, s)(£t. yap B“^ 6 IIXoutow xT^eTv,

'kiyooGiy etc’ auT^ tov xa7.oup.Evov SByjv x£x7,ET(7Q'ai te 6tu6 too IIXoutcovo?

loxai (b? ETuavEKJLv ooBei? au8'i(; sj aoTou.

2. Aoyov Bs 6v ’ApiOTap)(_oc s>.£y£v 6' twv ’07.upL7ULac>iv s^TpinrjTTq?, 4

00 [JLE £1x 6? vjv TUapiBsTv' 6? ETcl T^? Y]7.lXia? ECpY] T^? SaUTOO TOV OpOQOV

TOU 'HpaiOU TUETUOVYJXOTa £7UaVOp0'OUpL£VWV ’H7.£1(0V OTuXlTOU VEXpOV Tpaop.aTa

Ej^OVTa [XETa^O apLCpOTEpWV £6pE8'^Vai, T^? te e? EUT^pSTUEtaV OTTSy/]? xai TY]?

15 avE)(0U(JY]? TOV XEpap.ov' TOUTOv TOV avBpa p.a)(£(7acr6'ai ty)v p-ocy^Yiv ty]v

EVTO? (t^?) ’"A7;t£'o? Tcpo? AaxEBai[j.oviou? ^HXeiwv. xal yap sm tc5v 0‘£5)v 5

T(X lEptx xal E? TuavTa 6p.oi(o? Ta 6cj;Y)la sTavapaivovTE? Y]p.ovovTO oi ’H7.eToi.

oOto? B’ oov 6 avY]p scpaivETo '^ip.Tv 67uoBuvai p.£V svTauQ^a 7.i7uoc|>uyiq(7a? 6 tu6

nisi xai Xwtou in cett. libris absorptum est B Sch Pcd Lab Vn. — lavi tou dy- La, SW
sequenti xwXwtou, cf. arcem Cypseli 17,5 D, £(jTiv TQ TOU Oty. cett. 6. ^l‘y£ia edd. ante
et VIII 17 2 , , KwIwtou et KwXcbTYjv codd. S M Va Lab Pad Ag, uy£~a Vb Vn Pc, '^ryi£ia

plerique edd. praeter S D, qui scribunt, Ko- cett. edd. — £ti 8e SW D Sch, eoti 8e

1c5 tou et KoIwtyjv e Plut. et Strab. VIII p. 337 ,


codd. edd. cett. — -jiap’ a^TOu La. 7 . 8 *.o-

xoXtbTfiv etiam Vn, xw[jt.a)Trou M Lb Vn, 1 vuffio? La. — acpaTpa Vb, ocpaipav V^a.

sup. |jL, M, xwiJi.iqvTOu, Xw sup. vers., et xw- 8. 8 e Pa Vab, marg. R edd. praeter Sch,

XtiTriv Va. 1 . e| 'HpaxXsou? edd. ante SW qui cum cett. edd. Itz\ 8 e scribit. — xX£i 8 a

codd., in La ou? bis scriptum, alterum ex- edd. praeter Sch codd. (xX£~8 av, v expuncto,
punctum, 'HpaxXeiac cett. edd. e coni. Pc, ^Xi 8 a MLb, TiX£i 8 a VnR, ad marg.
Thierschii Epoch. p. 274 2 . . tocc e? M Lb Vn 8 e xX£~ 8 a), (t^) xXei 81 Sch. — yap Pa in

Vab, Ta £? La Pacd Ag, — Trapiv, o sup. i, M, marg. — xXrjv Pd. — post xXeTv Sch ex-

Tcapov LabPdAgVbVn, Tiapov Pac, in Pa punxit xal cum M Pcd Ag Lab Va Vn est

,

i sup. lin., Tiapivo? Va. —


IlaaiTeXouc om. in cett. edd. Pa Vb. 9. Iti' auTT^v Vb.


La. 3. IIpaliTeXouc* IIpaliTsXr) coni. TE om. Pa. — TrXaTwvo? La. 11 .

0 Xup. 7n-
Thiersch 1. 1 . p. 295 ,
rec. hoc et auTO- daiv edd. ante S Vab Pacd Ag, oXupraaaiv M,

8 t 8 ax,B^vai Benndorf Gbtt. Gei. Anz. 1871 0 Xup.raaa(.v cett. edd. Lab Vn. 13 . iQpwou
p. 615 ,
V. comm. — TraatTeXei 8 e Pad Vb Pc. — (ipTiXiTOu M. — vExpoiv Va. 16 .
Fa. — a^TOv 8 8 a)(^Q'9)vai codd. (auTw, corr.
t, EXTOC Vb. — t9;i; ''AXteco? artic. inserui, cf.

in a^TOv Pd) edd. praeter B SW D, qui e V 13 ,


1 . 15 ,
1 . 4 8 20 9 25 1 27 3 VI 2 3
, . , .
,
. , . , .

coni. Buttmanni a 6To 8 8 a)(^Q^vai scribunt, t. C 20 ,


7 ; V 11 10, . 15 2 , . 3 . 7 . 20 5 21 , .
, 1. 17 .

in not. eauTov vel auTOV 8 i 8 a'/^Q'^vai: lacunam 22 ,


1. 24 4 8 , . . 25 5 27 4, . , . 10 . 11 . VI 2 8 , .

indicant S SW D Sch cum Pa Vb. 4 87uaQ'ev . 7 3 ,


. 11 , 9 14 6 9 16 8 19
.
,
. . , .
,
1 . 17 . :^puvavTo
edd. ante B, D SW Ag M Vab Pa, 79 ot:i( '£ Va. 18 . u 7ro 8 ouvai Ag Pc. — XEiTOcjjuy^Tjaai;
254 HAIAKQN A.

[to)v] Tpau|xai:(0 V* Bs acp9jxs tty]v ^oyfiv, oux sp.sjX7.sv apa outs Tuv^yo^
^spou^ o5ts sv '/sip.wv!, xpup.6? s(js(j8'ai tG vsxpG pXaj3o^ aTS sv (Txstuy)

7ua(T[] xstp-svcp. sXsys Bs xai toBs stl 6 ’Apio-Tap)(oc, w? sxxo[xia-at.VTO st;

t6 sxto^ ’'AXts(o^ tov vsxpov xai op-oo toT(^ otuXoi?


y^ xpu^aisv.
6 3.* “Hv Bs xaXouGiv Oivop.aou xiova — xai oi ’HXsTgl xaXouG-tv 5

SJTL p.SV TUpQ^ t6 ispov TOS AlO^ LOVTl (XTUO TOU p.SyaX0U pCO[XOU, TS(7(7apS^

Bs si(7LV sv apiOTTspa xtovs^ xal ot’ «gtGv opocpo?. T^sTuoiYjVTai Bs spu[xa


sTvai ‘^uXivcp xLovi ;us7uovY]x6iri 6x:6 tou Xpovou xai Ta tzoIXoc 6ttj 6 Bsdp.Gv

dUVS/^Op.SVO). oOdG^ 6 Xl(OV sv GlXia TGG OLVGp.dCGG, Xa8'(X XsyGUdtV,

sidv^xsi' xspauvcodavTGg Bs tgu 6'SgD v?]v p.sv aXX*/]v T^cpavicrsv •


Gixiav t6 10

7 Tuup, UTUsX^TCSdG Bs zdv xLGvcc s^ a7ia(7''/](; p.GVGV. ::ivaxiGV Bs ::p6 auTGu


y^oclxouv sXsysTa zysi ysypap.p.svoc'

xal yap syco x7.sivGv sip/, to csvs, XsL'j»avGv gixo)v,

(jtgXU iv 0?vGp.aGU Tupiv ::gV sGOda B6p.Gi^’

vuv Bs Tuapa KpGviBrjV xsTp,ai docB’ svogcoc Ta Bsdp.a 15

dLpxG^’ g’jB^ gXgTj BatdXTG cpXo^ p.s :TGp6c.

8 4. 2uvij3'/] Bs xcd aX7.G x«t’ sp.'s tgiovBs. avY]p [3 ggXt;i; 'P(op.at(ov

avsiXsTG ’OXup.::txTjV vixt^v’ sB'sXcov Bs 67UG7.i:rsdS'ai vlxy]? 67u6p.vY]|xa

)(aXxY]v sLXGva G'jv s::iypap.p.aTL, wpGddsv sc TzovfjGLV ^dcd'poo, xal o)^

sysvsTG syyodaT-a tq Gpoyp.a aGTco tgg 0?vGp.aGO xigvgc, sviraG8'a20

supidXGv gI opGddGVTSc xocL gttXcov xai /^aXivGv xai diaXicov O^paGap-aTa.

TauTa p.'sv By] ocugoi; sGpcov opoddGasva.

Pa. 1. Twv est in Pa Vb edd., om. cett. codd. Vb Lab Pcd Ag, £?iF w edd. ante S Va, £T[jl’

— Twiyo? (sic) Vb. 3. apyJcTpaTO? Ag-. w cett. edd. Pa. 14. ctuIic coni. d’Orvillius
5. xal et xa).oijaiv prius incl. S SW, poste- ad Charit. p. 244, recepp. S SW D, aTulo?
rius Cor. D Sch, xai, ol ’Ha£Toi xaAOuaiv in edd. rell. Lab Pad Vn Fa Ag, gtuIo? Vab Pc.
parenthesi ponit Beinert Progr. d. G}"mn. — 't:ot’ £ouaa d’0rvillius B D Sch, t:ot£ oOaa
zu St. Maria INIagdal, Vratislav. 1853 Smai. SW codd. (t:ot’ oSaa Va), ttot’ Ivouaa
p. 18 sq. ; fjv §£ Oivopaou oixiav oi cett. edd. 15. xpovi8y] Pa. — -dcy’ ouaa
Hl£Toi. xalouatv coni. SW. — ot om. La. 16. §£|aT0 codd. A X K F, Sai^axo ex
idem. 7. et:’ auxov Va. 8. cu/.ivwv Pa. — em. Sylb. cett. edd. — ::upc? om. Pc.
TTETroiriXOTi M. — Tou om. A X K Vb Pa, est 18. xiTZolziTziabai Ag Vb Pc, uTtolciTrca^at.

in cett, edd. M Pcd Ag- Va Lab, cf. I 44,3. Pa, uTColiTi£(jS'ai, Pd edd. 19. auv, quod om.
— ut:o 8£(j[jup Vb. 11. {jr.zliizzzo scripsi AXKF codd., ex em. Sylb. recepp, cett.

cum Sch AgFaLabVnPa (to expunct, in edd. (inter uncos C). — (oputraov edd. ante

Pa), utteXeitteto Pcd, utteXitie cett. edd. Va M, S, copueraev cett. edd. codd. (wpua£v Pa).
ut:£Xij:£v Vb., cf. app. erit. II 36,5. 13. o5 — [36Q'pou AXKF Smin. codd. (in Va
pro xal Pd. — x£ivwv AXKF Smin. B S' ambig.), (3ab'pou Vb cett. edd. ex emend.
Pacd Ag Fa Va Lab Vn, ’x£(vwv M, Ixeivwv Goldh. 20. EVTauTa opuaaov ol opoaa. Va.

Vb, xilov Jacobs ir Anth. Pal, t. III p. 21. (jjElliwv A X K F, '.jjalAtwv Pd, cj;al(&)v

935, xX£(.vwv C et cett. edd. — zl\x’ co M cett. edd. codd. — S-pauijt-ata B SW D Va


V 20,5-21,2. 255

5. Naov Bs [j.£y£&'£i (ou) [jiyocv yica Ipyaaioc AoSpiov MY]Tpwov ym\ 1^9

£[X£ ^(xXouGiy £T-i, TO 6vop.a auTw Biao-o)5ovT£? t 6 ap)(aLOV. >t£‘iTai B£ oux

ayal[ia Iv auTw d‘£wv Mr^irpo^, [3a(7LX£(j)v Bl £(7TY]7.a(7iv avBptavir£^ 'Pw[xai(i)v.

£(jTt B£ £vt 6 ? ty]^ ’'A).t£oj^ [t 6 MYjTpwov] C


Y. 0 1 oi7'/][j.a 7U£picp£p£^ 6vo[j.a-

5^6[X£V0V <J>I,Xl7U7U£lCV

£7Ul XOpUCp^ Bi £(JTl TOU <I>lXl7T:7U£lOU [xfjXWV '/oCk/.^

(7UvB£(7p-o^ tocT? BoxoT^. toUto t 6 oixY][j.oc Icti [X£V xcctoc ttjv IJoBov t^v 10

xaTa t 6 IIpUTav£Tov Iv api(7T£pa, 7U£7uoiY]TaL BI otut^^ tuI.ivO^ou, xiov£^ BI

T£pi OCUTO £(7T'/]XaC7r OlXlTUTTCO BI iTUOlYjO"/] p.£T(X TO £V XatpO)V£lOC

''E};7.aB(X 6^1 (jQ'£Tv. x£TvTai BI auTob'i tz xxl ’A7;£5avBpo?, cuv

10 BI auTOL? ’A[xtJVTa? 6 TocTYjp. Ipyoc B£ Icti xai TauTa A£to)(apou^



IXIcpavTo? xai /pocoU, xaO'(x xai t^? 0).u[XTiaBo? xat EupoBixY]^ £ictv al

£?x6v£^.

XXI. T6 Bl (XTO TOUTOU [xot :rp6£iciv 6 X6yo? t£ twv avBpiavTwv

xai z <; tc5v ava8'Y]p.(XT(ov l‘£^y*r]C!,v* avapljoti- Bl olx ap£CTa [xoi tov

15 Itu’ auToT^ >.6yov. Iv axp07u6l£i p.£v yap t-^ ’A8^'/]vt,civ ol t£ avBpiavT£?

xai OTUoca aD^a, Ta TuavTa Ictiv 6[ioio)^ ava9'Y]p.aTa' Iv Bl t^ ’'A7^t£i Ta


[X£v Ti[i^ T'^ ZQ t6 8'£Tov avax£ivTai, oi Bl avBpiavT£^ tojv vixoWtcov Iv

aO^T.ou 1.6yw ccpici xai oOtoi BiBovTai. tc5v pAv Byj avBpiavTwv TUOiYjCopxO-a

xai 5cT£pov [j.v'^p.Tjv’ zg Bl toc ava8''^p.aTa y][jIv Tpa7ui^C£Tai 7upoT£pa 6

2oXoyo^ Ta a"^ioXoywTaTa auTc5v l7U£p)^op.£voi^.

2. ’IovTi yap Itui t 6 CTaBiov tyiv 6B6v tTjV octlo tou MY]TpcpoL» Ictiv 2

FaPcdLb, ^'pcnuafj.aTa rell. 1. (jL£y£B'OC ^al cett. codd. 10. 8’ edd. ante SW M Vb,
Ipya^sioc sine [j-Iyav La. — ante [xlyav 81 cett. edd. Pacd Ag Lb Va, orh. La.

inserui ou, idem vult Flasch apud Baumeister — Ipya 8’ ItJTi Aewxapouc, ual Tauva lli-

Denkm. s. v. Olymp. p. 1104 adn. 3., cpavTO? coni. C. 11. £upu8ixr]v La. — ai

2. xalouai Siaaco^ovxE? Iti tto ov. auTw z6 est in Pac edd. inde a B, om. cett. codd.
apy. A X K Pa Vb (hic xalouaiv), xalouaiv edd.
(xalouai F) Ixt, (Itu La) to ov. auTw 8iaa. 13. [jLoi om. Va. 14. avap-T^ai SW,
To (ipy. cett. edd. codd. 3. IvrauQ^a h‘£wv dva[a(|a'. cett. — dpExd *TjV La. 16. AIti

Va. 4. z6 i7£ My)Tpyov coni. B, to MiqTpyov AXKB Lab M Vb Vn, ’A1 t£i cett. edd.

incl. R. Weil A. M. III p. 214. 5. 4>diTU- Pad Ag Va, dlTY] Pc. 17. dvdxEiTat, S
tteTov codd. edd. ante SW, ^diTiTCEiov cett. SWDSchVb, dvdxEWTai cett. edd. codd.,

edd., Ag, cf. VIII 30,6. — zopucpriv AX cf. VIII 31,5. 33,1. 41,10. 53,6. 18. xai

KF codd., xopucp^ e coni. F cett. edd. — oOtoi § 11 XpovM 8l uax£pov Ag Pd h.


TOU cpiXiTUTUOu La. — y A X K, y^alx% 1. om., post ot ya? x£p. c. 22,3 inserunt.
Va, corr. Sylb. 7. Tcpuxaveiov Pd. — 81 19. TcpoTEpa S SW D Sch M Va Lab Pcd Ag,
om. ante 6 tut% Pd La. 8. TU£pi auTw AX TTpOTSpov cett. edd. Pa Vb. 20. dTiEpy^ojalvoi?
KFM Vb, Tr£pl a^TO cett. edd. codd., volu- Ag, £Tr£5£px0Hi£V0c s. £Ti£^£pxop.Ivoi? Sch praef.,

ere iam Sylb. F. — xava edd. ante B Lb probat hoc Kays. Jb. f. Ph. 1854, p. 417,
MVab, p.£Ta cett. edd. Pacd Ag La, coni. cf. IV 29,13. V 14,14. 21. 8I ydp, 8e ex-
Sylb. Cor. — y^sipcovEia Ag La, y_£pwv£ia punct., Pa. — £7tl om. AgPd. — ttiv post
256 HyVlAKQN A.

£v api(7Tspa xaToc to Tuspa; tol» opou? to!j Kpovio-j ts xpo; auTw


TW Opsi xpYjm^ xai avapa(j[j.ol Bl’ auTYj(;’ -jrpo- Bs tt, xpY]xTB'. aYaXp.aTa
Ato^ avaxsiTai yccly.dc. -ccutoc stuoit^Q^ ^.sv a?:6 /py((j.aTwv £7:!,[ilTjO'£t(rrj;

aO‘>.Y]TaT^ 6 ppL(7 a(7 iv tov aySiva, xaXouvToa Bs 'jt.o twv £::i/o)pio)V

SZavs^. TupwTov Bs api,D‘[j.ov £‘J sm TYj^ cyBoTj? z(ycrf^GGcy xai svsvrpxocTTYjc 5

6 Xu[X 7uiaBo?’ E'j 7:o)lo<g yap Bs^rcraAoc /p*/j[xac>i Bir^O-sips to’jc sA0*6vTa;

Toiv TuuxToiv, WyYjTopa 'ApxaBa xal IIpUTaviv K’j^ixTjv6v, c-jv Bs x-jtoT;

xai <i>op[xio)va 'AXixapvaaea iaev ysvo?, dXuij.7:iaBi B£ —?, -pd TX-jT-y);

xpaT'/]cravTa. toDtg s£ aO‘).TjTojv xBixTjij.a zc tov xyoivx TrpojTov y£V£G0‘ai

XsyoGdL, xxl 7:po)TOi ypTjaaGiv s^Yjixioj&Yj^jav 67:0 "l Iasiojv EuttcoAo; y.cc\ 01 10

Bs^aixsvoi Bojpa tcoc^cc E’jt:o)}^o'j. B’jo [jAv B*?; zi xotcov spyx KXstovo'
4 IllXUWVlOG’ TX Bs £Oo£v;C GZGGCC^CC OGGIC £“OLTi'J£V, 0’JX LGiJ.oV. Toiv B£
xya).ij.XT(ov togtcov ::xp£VTi TpiTOv t£ £-; aOToiv xxi T£TxpTOv. y£ypx|j.iA£vx

zlzyzXd EGTLV £T:l TOT? x}.AOir. £’5£A£l B'o TO [X£V ::pO)TOV T(0 V £>,£y£LO)V

BYjIoQv 0)^ 0’J /pTjJAXGlV X>Ax (OXGTYjTl TCoV TToBoiv XXI OtTO WfjOC C70)[J.XT0C 15

’()>.GfX7:iXy^V £GTIV £’jp£GO‘Xl VIXT,V. TO Br £7:\ 7(0 B£'J7£p(0 djC 70

aya).[j,x eoty/xe 7 'jj,y, 7£ ty, zc 70 O^eiov xx\ O 70 sOoEpiELxc 7v;r ^HXeuov,


XXt. xO’}*Y, 7 xTc 7XpXVO[XOOOlV ilvxi BeOC. 7£[J”7(0 Be Xx\ £X7(0, 7(0 U.£V

£(771V Y) 700 £7LypX[J.;j.X70r yV(o[J,Y, 7X 7£ XAAX £; E7XIV0V ’11}.£U0V XXL 0’J/

Y,XtCr7X £71 7Y, 'Cy,IJ.IX 7(oV 70X7(oV, £7\ B£ 7(0 070A0l7(O BiBxOXx7aXV 20

7X(7t,V *'E/AYjO‘!.V eTvXI 7X XyxA|J.X7X O.YjBeVX £7L ’OAOO,71XY, VIXY, BlBovXt

/pYip.X7X.

o8ov oin. Va. I. /.(O'(ov AXK I'' cei)S £ 076 X 00 Va. — 11. Sf, 0111 . Va.
cett. edd Pcd M Vab Lab, SW hic ad- 12. /. jfoviou Va. 13. TOOTOv La Pd, Todrtov
notant; „a IM hic locus abest“ , at omnia om. \'a. — ^ ^
adsunt. 2. dtvajia^ijiol edd, ante H \'a, ava- D Sch, t’ e; cett. edd. M, Se e; Va, om.
iiaajj.01 cett. edd. codd. (avajiaalxcv Lb). TE FAi, habet in marg. — TE-rpaiJiaEva Ag.
— xpri^iS», Vb Vn Pd. 4. /p( 0 !xaT(ov Va. 1(5. ’()X’j!JL 7 '.ay.f,v et infra ’()Xo|X 7 '.ay.'^ edd.
i>. ^av£;, r, sup. 5, Pa. — ^pwirov scripsi, ante S, M, ’OXo!X 7 ix.t;v et ^OXojxntx.T, cett.

7pwT0i edd. codd. — £v£vr,xo 7 x^ La, lvv£- edd. codd. — S’ £71 edd. M, Se £7t cett.
VT]XOaT^C I’a- £’J70>.0; Pc. — £7£XS>6vTa; codd. — (T, AXKF Pacd Ag Va M Lab Vn,
coni, Valcken., Cobet, Philostr. 7 yuixv. 82. (0 -d. (h sup. a) Vb, lo; cett. edd. ex em.
.

Ilerw., V. Sch in Jb. f. Ph. 18(54 p. 31). K. 17. TE edd. ante B codd. praeter Pad
7. "(ov u-uy.T(ov M. — -puravi xj^r.yivov La, in quibus Se, in Pa sup. S est t. Se cett,
Ag. 8. 9op,u>'ova Va. — "AXiyapvaa£a SW edd. e coni, B. 20. 70',r-:cov Ag Pd. —
Sch Pa Ag Vab La, ^VA'.•/.apvaJ 7 £a cett. u7oXei7(o (ei ambig.) Va. — SiSaox.aXia A
edd. codd., in Pc \'n ait. a sup. lin. XM Pcd Lab Ag Va Vn, SiSasx.aXEia Vb,
Se ante om, Pc. 1). ypatn^.javTa SiSa7x.aX£~a Pa, SiSajx.aXiav cett. edd. ex
Pac Vb edd., xpan-aavTa; cett. codd. em. Sylb. 21. 7 ajr, Pd, 7 a 3T, Ag Pc. —
iO. XpdpaTi, p. corr, — aatv, Va. — 5-£p 6Xjp.7'.ax.T; La. — v'x.t, in Six.r, corr. Va. —
HX. A. — £’J7(OAO^, 0 sup. 0), Vb, dein-
V 21,2-8. 257

3. Eu7t;(6};od Bs 'jg^z^ov cpacriv ’A8'Y]vaTov KalXiTixov a8‘7.TjCrovTa tcsvtocO^Xov

£Hwv'^crao‘&’ai gouc, avTaYcoviou[jivou? )(pyj[iaGi, BsDTspav Bs sm Bsxoc

T£ xcd £xaTOv 67vL>p.:wi(xBa £lvai Taunrjv. £tt;i(37;y]Q'£1(J''/)^ Be tw Ka7;7.t;u7r(p

xai Toi? avxaywvKjapivoi^ ?v]pia^ 6tu6 HX£1(ov, axoaT^XTvODdiv T7r£ptBv]v

5’AS"/]vaToi 7U£i(70VTa ’H7.£iod^ acp£iva{ ccpuri ty]v ^'r][x{av. a7U£t7u6vTO)v Bl

’H7^£lwv ty]v y^apiv, £)(pc5vTo 67U£po^ioc ToiaB£ £^ auTou^ 01 "AO^YjvaToi, o5t£

(x:ioBiB6vt£^ toc )(p'/]p.aTa xat ’07.u[j.7UL(ov £ipy6p.£voi,, 7up\v -5] dcptaiv 6 8'£6?

6 £V A£7.(poT^ OU 7Up6T£pOV £(pY)(7£V 67T£p OoB£v6c /^pTq(7£lV TTplV Tj T”^V ^Y]piaV

a7uoBoT£v '*H}.£iot?. ootco B'?) (XtuoBov^twv etuoiiqBy] tw Ad dyalixairoc, A‘^6

10 plv xai "^aoira, y£ypaTCTai Bs It:’ ccotoT^ £7.£y£Toc ouBev ti B£^ia)T£pa £?

7UGiYj<7Lv Y) T(X £/0VTa TY]v ‘6r][J.iav TY]v EoTuwXou. yvc5[j,(xi B£ zIgi twv
£ 7uiypa[j.p.aT0)v, TupwTov pAv dvaT£D'YjVai go(, dyaXp.aTa [lavTEia tou B'£ou

TL[XYj(7aVT0^ Td £^ TOO? 7:£VTd9‘'X0U{g Bo^aVTa ’HX£101C. TTO B£ £7Ut TW


B£OT£p(p xai 6)G 0CJG 0)<; £Tu\ TW TpLTtO ’HX£tOU<; ETiaiVOUVTdC £(7Tt.V £7Ul TWV 7U£VT-

i^dSAwv TEirapTov Be Ibzkzi }Ay£iv tov ’0Xu[X7Tia(7iv dywva 7

dp£T% £lvai xai oo /^pYj[j.dT 0 )v. Td Bs £7uiypd[ip.aTa (xd) Ird tw tu£[j.7ui:o)

T£ xai £XTw, t6 [jAv aoTwv By]AoT xa8'’ fjVTiva aiTiav dv£T£8'Y] Td dydA-
[j.aTa, t6 Be dvapxp.v^(7X£i tou /^pYjc>[j.oo tou ^AO^Yjvaioi); eXQAvto? ex AsXcpwv.

4. Twv Bs xaxsiAsyp.svcov goc scps‘:^% dya^p-aira Boo pAv scttiv dpi8'pAv, 8

20dvSTsD“/] Bs S7ilTs9’Sl(7Yj^ TZOlkOLlGGCaC dvBpd(7l ^-/][J.ia^’ OITIVS^ Bs SXaloOVTO;

spA ys xai Gobc ’H7.siwv 'kzkf\b'zy s^YjyY]Tdc. S7utypdp.p.ai:a pAv ydp xai

ETUi TOOTOi^ toT^ dydAp.acjiv ztizggi ,


Asysi Bs t 6 p,sv Tupwirov auTwv tw

0Aup.7:icp Aii ToBioi ypT^p.ara 6::sp dvBpo^ dBixia? sxTicaisv TuaAaio^Toti, t6

Bs sTspov w? dvBpSv s::i Bwpoic TiaAaiadvTcov octzo twv s7UipA''/]0'£VTfov

8i86|JL£vai Va. 1. eut:w).ov LabAgVaPcd, M, aoxwv Pa Vb Ag edd., auxo codd. cett.

zbTzolov Vb. — (^Q'r|vaToi Va. — 6tS'XT|aov-ra 18. xou ante ’AS'. om. M Va Lb Vn.
Herb. Richards Class. Rev. XIV 448, 6cQ>X-^- 19. apiS'p.0?, omisso sq. Si:, La. 20. (3iv£-

aavTa codd. edd. — TZZ'^zdz^lo'^ Pd. 3. x£Q'£i S£ £7Ti x£S>£iay]c ^Yip.iai?, I expunct.,

y.cukiTZO) Vn. 4. (5:vaTaYtovi^O(Ji.£voi? M Vb. Vb. — verba otxw£c S£ l^yiyrjxa? incl.

5. aS'rjvaTov Va. — TOiaovTai Pd. 6. u7i£p- Sch, post urro ’HXawv S 5 excidisse,
wcjjia Vb. — sq. oi om. Va. — out£ om. deinde margini adscripta casu quodam in

Va, ou§£.^ Sch praef., v. comm. 7. oXu|ji.- § 8 depressa esse dicit Jb. f. Ph. 1868 p.
TTiw La. 8. £cpY)aiv M, £cpTqa£v om. La. 533, vid. comm. 21. yz ^ codd. edd., x£
9. dydl\xai:i La. 10. ouSev toi Vb. 11. xai C, quod Amasaeum legisse dicunt Sylb.

xrjv post ^TijjLiav om. La. 12. dvTaS'^vai La, F, vertit enim non tantum me, sed
: ipsos

dtvaT£5'Yjvai TO ayaX[jLa malit S. — piavT£Ta etiam priscarum apud Eleos rerum inter-

M, [jiavi:£iou Va. 13. tw §£ sm Pc. pretes. — £TOYpap.p.a AgPd. — ydp om.


14. cuaivouTa La. 15. xr^v ^Y)[ju'av, ^ sup. Va, incl. Sch. — xai om. Vb. 22. xouxoi;

yj in TT)V, Pc. — twv 6).., p. corr. xov, M. dyaXiJiaxa K vitio typoth. — etojxi om.
16. Tot inserui, „ malim xa £Ai“ B. 17. a^xov j
La. 23. Sii, ^oSioi; M. 24. utro Va.

Pausanias II. 17

M
258 H AIAKON A.

9 /pyj[j-aT 0)v auToTc y^voiTO to a\'%X[}.x. 5 . t 3c Bs ir.O.oizx zc to’jc a 07 .r,Ta;

'TOOTOu; 01 'HXstcov, iy'h6ry [jiv Itti toi; £j3Bo;j.Y;xovTa

xai sxaTov 6>.o[x::iaBa sTvat, }.ap£~v EoBy,}.ov -apa <I>i,Xoa’TpaToo

yp-/)tj-aTa, tojtov Se sTvai tov <I>i>.6oTpaT0v "PoSiov. tooto) to) /.6yo>

Siacpopa ovTa sopidxov tx ’HA£Iojv I; Tour d7/j[j.::iovixxc

Y«p Stj £v TO~c TOOTOic -TpxTtova ’A 7 .£‘::avBp£a d 7 .’jij,::iaSi oySot,

[ASTa Toc' £|jSo[j//ixovTa xai sxaTOv s-i yaipa; av£7i(7&ai Tyc t:xy-

xpaTioo x«\ 7ua7.y^ vixyv. A 7.£cavSp£ix^ Se e”\ Toi Kavcopixtp too

NeD.o’j <
7T 0 [xaTi 'AXefavSpo' [xev oly.iGzr^c h(hz~>j 6 <I>i 7 a" 7:o’j, J.zyzzxi Se

xa\ TupoTepov e^t r:6')dG[xx Aiyotttuov evTxob a od ij.eY^t sTvai "l^axoiTiv. lo

10 HTpaTO)vo; Se toutoo TpeT? ixev Y, 7 .ixia TrpoTepov, tooootoi Se a 7 7 .oi . [J.£t’

adrdv zIgi Z%Xoi tov x 6 t'.vov -aYx.paTioo Te aD‘ 7 .a eD.yooTer xxi ::a 7 .T,;,

xai TupwToc [xev e^ aoTY,; ’'H 7 .iSo? KocTpoc. 'E 7 A*/ivo)v S'e twv Tepxv Alyxi^yj
^PdSld? T£ ’AplTTO[J.£VYj; XXL MxY'^£,TO)V TOJV eTl AyQ aUO I IpOJTOOdCVY,;. Ol
Se 'jTTepov Tod iTpaTcovo; Mapuov Te Td 7 .eo>; exeivco ty;c auTY;; xai 15

ZTpaTovixed^ ^ApioTear, tx Se ::a 7.aidT£pa y, T£ /ojpa xai y, t 67 .i^ exa 7 .eTT 0



Xpo(7 aopi^, e[iSo[j.oc Se NixoTTpaTO? £x twv £ti OalaTOY, Ki7ixo)v, odSev

1 1 toT? Ki7vi';iv aoTod p.£Tov zl [xy; 6oa Toi 7,6 yo>. tolItov tov Nixd(7TpaTov

vYjTiov TaTSa Iti ex 1 lp’j[xvY,TTod 7;r,TTai ty,; <l>pUYwv ypTaTav, oixiac dvTa

odx acpavooc’ xo[li<j6'£VTa S'e aoTOv ic Myzxz owr.TaTO G(7 ti; Sy,. /p6vo> 20

Se d(7T£pov TO) avSpi tojto) oveipov 7.£Ovto: Se eSoeev Oto Toi

'Txip.TuoSi xaTaxeT(70'ai oxdjxvov, zo o> £xaO'e’jSev 6 NixdoTpaTOc. NixoTTpaTO)

{JL£V Siq, (Oi; Y,d‘:;YjO^, xai (x7Aai vTxai xai ’(J7^’j[x::iaoriv £Y£vovto TaYx.paTiOD

xai Tra 7 vYjC.

1. y^pT)[jLawv om. Ag. 2. tooto!.; M Va. — scribunt S\V D Sch xai ::pwTo; |X£v a.

£u8o[j.r;/iovTa Ag, sic etiam paullo post. ’'HX. KdTpo; (TpojTOu; La). — Aivou AXK
;{. oXujxmaSa? Lab Ag M Vab. — I’ codd., Aiy^clou cett. ex em. Palmerii. 14.
Ag. 5. eOpir/.ovTa i^X. M, £upi7'/(.)v, 0 sup. 81 AXKF codd., om. C S, t£ cett. edd.

<0
,
Vb. — £^ Tot; oX. Va. — 6Xu[x"'.ovixo’JS i
— -poTocpdvT,; Pc. 15. -oXeixo; Pc. IB.
M. 7. TiayxpaTiOv Va. 8. vixy); M Lb Vn. ! lrpaTO)vt.x£u; K, vitio typoth. — xaXeTTa'.
— ’AX£cav8p£ia^ ‘
PaxwTiv Sch praef. Va 17. Xpuadop'.; edd, ante Smai. codd.,
includere vult ut glossema ineptum, fort.
|

Xpu^aoplc cett, edd. — £-j^8o|xo; Vb. —


recte. — fltX£;av8pva; Ag Pd Vb La. — 8e om. Va, sxto; 8e voluit Sylb., haud recte.

xavopix(7) Ag Pc. — tcT) NeiXou edd. ante — 0 'j 8 £ toT^ xiX. \'a. 19. rzprjxvr.aaou, u

B Pa Vb, in Lb ob corr. ambig,, to N. sup. Tj priore, Vb, -p’j|xvr,aTOu, aaou sup, lin.,

Ag Pcd M La, tou N. V^a cett, edd, ex em. Pd, lIpu;xvr,aaou codd. praeter \'a et edd.
Sylb. et Cor. 11. toutou? Va, 12. tov praeter S\V, qui scribunt ITp-j[j.vr,aou, in Va
TOT ivov M Vb Lb \'n. 13. 7:po; pro -proTO^ a sup. a. 21. £-1 tw axi,uTo 8 '..' Sch MS.
Pcd M Lb Vn R Ag Va, sine K^-po;, TpwTOC 22. xaTax£~jS'a', orxtTjS-ai sxuavov £v ot Va.
sine Ki^Tipo; A X K F Vb Pa, marg. R, xai — vixoarpato), 8 sup. st, M, v'xo8pdT(j) Lb.

Kd-pos C, Kdnpo; jxev S B, cum La 23. w? est in La Pa Vb, om. cett. codd. —
Y 21,9-15. 259

XpTj[j.a(7(. Bs 6::6 HXsitov sTspoi ts acrirspov xai ^AXs^avBps^^ s^YjpitwO^ 12


7ud>tTy]? oX’jp.7:i(xBt lizi Toag Siaxo(7iai? dyBoY] t£ xai Bs/.aTTi. dvo[j.a pisv

TW ^Y)[Xia)6'ivTl ’AtU0XXc6v(,0?, £TUi'xXy)(TI^ Bs 'PciCVTT^^ xat 7C0)? xat sm^copiov


^6 £? 'zkc £7UIX>.T^(7£L^ ’ AXs^avBpSUdlV £(7T:tV. o3to? 6 aVY]p aBlX£lv 6 tc 6

5"HX£IC0V XaT£YV(6(78'Y] TTpWTO? AiyOTT^lfOV* XaT£YVOJ(78'Y] B£ 0’J ^ouvat )(pYl[JLaTal3


Y] Xocp£Tv auTO?, aXk^ "tgi 6 vB£ aX).o t 6 v aywva I^GiSpCfrau a(pr/.£TO odx
£? TOV £ipY][X£VOV XOtlpOV, Xal aUTOV 6 t:6 ’HX£LWV 7U£!,8'OpivcOV TW VOpiO)

£>.£i7r£To Tou ay^vo^ £ipy£(j&'ai. ty]v yap ol Tupocpacjiv, Iv tol? Kux>.a(Tt

VT^(70i? 67:0 av£p.cov xuzziyzTO Ivavirtwv, 'Hpaxl£iBrjC y£vo? xal adird^

io’Al£5avBp£5c r[kzyyzv aTudcTYjv ourrav’ 6(jT£p^(7aL yap /pY]p.aTa £x Toiv

ayowcov ad^ov lxX£yovTa twv £v lo)vta. outo) B'/] t: 6 v t£ 'ATUo).7.(6vtov xall4


£t BtQ Tl? ^Xko^ tjX£V od XaTa 7upo0'£(7[jiav TWV TTGXTWV, 'U-od^OU^ p.£V 01

HX£ioi Tod ayoivo? a;:£Xadvoo(Ti, t-w 'Hpax7.£tBT, Bk tov (7T£cpavov Tuaptacrtv

axoviTL £VTaU8'0c 6 'AtwoXXwvio^ xaT£(7X£oa(7aT6 zz toT^ ip-ocdiv

15 |kx)(Y)v, xal £(7Bpa[xdjv zizi ^dv 'HpaxX£iBY)v Y|7UT£1to £ 7uiX£tpivotj T£ ^By) irdv

xoTivov xai xaTa7U£9£uy6^0!; I? i:od? 'EXXavoBixa^. toutm p.£v By) £p.£l>.s

To xoucpov toD vod [iXajdo? piya £(7£(j6‘ai. 6. ’'E(Ti:i B'£ xod aXXa Bdo 15
\

Tiyyr\<; Icp’ Yjp.wv ayaX[j.aTa. exty) yap Itu! Tai? Eixodt xal Btaxodiat?

dXup.7uiaBt TudxTac avBpa? UTTEp adx% p.a)(op.£voo? ty]^' vixy]^ Icpwpadav


3.
20 (70v6‘Sp.£V0L>? d7U£p XY)p.p,a-0^. avd TOOTCOV p.£V £y£V£TO ?Y]pia‘ TU01Y]8'£VT(0V

B£ aya>.p.aT-(ov Aid? ^d [X£v Iv api<7T£pa tty]? I? to OTTaBiov £<76Bou, 'cd Be


£T£ pov ad^wv £(7Tir]X£v £v B£5ia. toT? Be TudxTai? tootoi? A£iBa? zz dvo[j.a

^v, xal Tw Ta )(pYjp.ai:a Bovti ad^wv 2apa7ua[j.[xc()v‘ vop.00 Be ^(jav toD

xai ante ’0X. ponendum censuit S, posue- — Touvo p.£v Vb. 17. xal om. La. 18. vd,
runt edd. seq., abest ab codd. edd. cett. quod est ante dyaliaara in codd. edd. ante
1. sTepov xal al. La. — dDi^avSpoi; Lb. S, incl. S B SW, expellunt D Sch. — £xt£,
2. £kI "raTi; Siaxoaiat,^ ex usu Pausaniae post r) sup. £, La. 19, olujjiTCidai A X K F,
dySoT] T£ xal 8 .

collocanda videntur, cf. V oXup.TCid8i cett. edd. codd. — uTOp tt)c

8,9. 11 . 9,3. 6. 11,3. 21,9. 15. 16. 18. auTY]? [j.ay. vtxYj^ cum Amasaeo,
S qui vertit
— 8 £xavo) M Lb. — ovo|j.a 'PdvT/]!; „de una et eadem palma“, B in corr.
om. Va. 3. 'Pdvuc edd. ante B M Vb Lb „frustra; cf. 6, 10, 2. 1. 6 9
(. . 6, 13, 4. 1.

Vn, '^PdvTY)? cett. edd. Pacd Ag La. 4. laviv 8, 40. 2 1. l.“ Sch post dv8pai; et
om. Lb. 6. dllov Pc. — £|uiJ.pplcra!, M. 8 e post ai)vQ'£[jt£vouc inseri iubet. 20 . Xr^\xoLxog

8. „ 1 X 117111:0 displicet; l 8 £t fortasse“ SW, M. 21. Ig dpiaT£pd A X K F Ag Vn Vab


cf. VII 21,3. VIII 43,5. — r, :ip 69 aai M, Pad, zg dpiavEpa Pc Lab, £v dcpiav£pa cett.
TQ TTpocpacrt,? Vb. — lv om. Ag Pd. 9. IvavTiov edd., M p. corr. ex zg dpiaxzpi (sic). 22. Ai8a?
AXK, £vavm)v cett. edd. codd. 11, tcSv codd. edd., Azibcig scripsi cl. Inschr. v. 01.
£v i(/)va La. 12. toSv tcuxtwv falso additum n. 228, Al8oc Ramsay Cl. Rev. XI 261 a.

videtur. 13. Tqpaxl£i 8 £i Lb. 14, dxovm 23. auTTW codd. edd. praeter Sch, qui scribit
Pa Ag, dxov£(.Tl cett. codd. 15. ^tzzvzq La, a5vwv. — rapa:i:d(JL[ji.a)v edd. ante Sch, ydp
£WT£vo Ag, 7]tc£to Pd. 16. xaTa 9 £UYOvoc Va. duap-jj-wv Lab M Vab Pacd Ag (dnap-p-wv Ag),
17*
260 HAIAKQN A.

leauTOU, vstoTaTOU t65v £v Aiy^TUTto, xa)^ou[jivo'j Bs 'ApcivotTou. 7.

[jLsv By] xal aXXo)? Iv ouBsvo^ Xoyo) tov 8'sov 8'£cr8‘ai tov sv ’0Xu[j-::ia xal

Bs^a(76'ai Ttva y] Bouvai Bc5pa stui aySivi* [xsi^ovoc Bs sirt 8'a'j[j.aToc,

ei ys xai auTwv £ir6};p;/](7£v y]B'/] ’H>.£io)v. "X£y£Tai ^£ oj; Aa[j.6vixo?

ToX[XTj(7£t£V ’HX£IG? B£Ui:£pa TUpG^ XaT(; £XaTOV xal £V£V'^XGVTa 6lG[J.7T:t,aBr CTGV£-5

(7T*/]X£vai [i£v yap TuaXaiGvxaf; £7ui ttw <7T£(pavw tgv t£ tgg Aa[j.GvtxG’j TraiBoc

riGltJXTGpa xai So)(7av^pGv y£VGc 2p.upvaiGV, g[jo)VU[xgv tco 7:aTpi, AajiGvixGv

Be, aT-£ 7U£pi(7(7a)^ £Xi6'up.G0vTa y£V£(78'at 'tw vlx'/]v, ^Guvai tgg


17 SfoaavBpGG tw TraTpi ypY]p,(XTa. Be lyEyGVEi Ta 7:pa/8'£VTa EXTUUCTTa,

l^ut^aXXGGcjiv Gi "EXXavGBixai i^r^piav. ETripaX^GGCi Be gg tgTc Tuatctv, a)J.a lo

£C TGGC xaTEpa^ £Tp£'j'av Gpy'/jv* gOtgi yap By] xai TjBixggv. U7:b Bs

t(x6t/]i; TTj(; ^Y]pia? ayaX[j,aTa £TCGiy) 8'Y]‘ xai tg ij.ev ev tG "*HX£to)v

avaxEiirai yGjivaato), tg Be ’'AXteo)^ TUpG UgixQ.Tj? cjTGa? xa^GU-

[XEv-rjc, GTi Y](7av £7:1 Tcov TGL/o)v ypacpal t 6 ap/aTGv. £?(j1 B’ gi v/jv (j^rGav

xaGTyjV xai "^H/gg? ovGfxa^GGCi' pGTjdavTi Bs avBpl extocxi? gt:g tt,; t,/ggci5

"/) cpcov'/), Ta Bs xai et:! t:}«£Gv eti a;:GBiBG':aL

18 llayxpaTiacTYjv Bs cpaGiv ’A}.E;avBp£a, GVGp.a Bs slvai gi lapa::ioiva,

TGGTGv EV GXG[X7:taBi -7'^ 7:pcoT'f, [j-£Ta Tac BiaxGcrtac ec tgctggtg BsT^ai tggc

avTaywvLCTTa^ w(77e '/][J-£pa [j.ia ;:pG':£pGv ?] ^Gy^Xr^b'r]GZGb'0^l 7G ?:ayxpa7LGv

£[JL£lX£V dcTUGBpaVTa OiyZGb^OLl. TGGTGV (jY]p,UoB'EVTa £7:1 B£l7.ia [XGVGV 7WV20


TE aXXwv av8'p(o7:(ov xai aGTwv ij.vY|[j.gv£Ggg'7iv AiyG7:TL0jv. TaGTa [J-sv Ta
xaTEilsyp-Eva ettI aiTiaic TGialaBs 7:Girj8’£VTa SGpiTXGV.

l!apa 7rafji.[ji.o)v Sch e coni, C. — 6 |jlou 81 Td8e y.oLi Ag Pd, iQyouTr,? 9 wvr„ Td8e y.al La,
7jaav Tou auTOu vo|Jlog twv A X K F Vb Pa, j

1QX0UC 9 wvr, £7Ti TcxSe y.ai £t:i AXKFS


vofjLOU (v6|j.ou Lb Va) 81 ijaav tou auTOu Pa, Tjou? Tj
9 (.)VT[ Td8e xai e. M Vab Pc Lb,
vecoTCXTOu Twv cett. edd. codd. 1 . dpcKvor,TOu unde TTj 8 e vel t 6 &' 1 ,
ibi, coni. F, £ 7ii Tw 8 e
Ag Pc, dpaivotTOu oItou' S'au[jLa Pa. 2. dXXou scribendum idcjue post ovop.d^ouai ponen-
Vb, dUw? M Va Pcd Ag Lab Vn Sch, dlXou? dum censuit K et ita edidit C, rf/ouc tq

cett. edd. Pa. — 0'laQ'ai, tov Q'£ 0 v Pa. I


9o)v4 toc 8l xai L cett, edd. 16. 77/iov
3. |i.£i,^6v(oc Vb. 4. ( 0? w? 8a[i.., expuncto I
Ti Pa. 17. elvai om. Pc. — aapa::lova Vb.
altero wc, Vb. 5. "HXdoi? edd. ante S codd. ;
18. £v et T^ expellenda videntur, cf. V 8 6
,

omnes (ev TiAeioic La, r^Xeidou? Pa, ou exp., I


bis. 9. 10 bis. 11 . 9, 1 . 3, 4. 5 bis. 6 .

8 euT£pa Tipo? TjXeioic 8euT£pa 7:poc faT? Va), I


11 , 3. 21 ,
3. 9. 12 . 15. 16; cum in S 12
'HleTo? cett. edd. e coni, Sylb. 7. t£ TtaTpi primus Aegyptiorum 01-. mpiade ducentesima
j

Va. 8. £KiS>up.ouvTO Va. 9. I!coadv8pou tw I


duovicesima multatus esse dicatur, aut illic

TraTpi scripsi cum Valrken., Z. tw 7:at. 8 l j


aut hic error in numeris est. — £(j om. Va,
codd. edd. 11. e? om. Va. — eTiiaTpetj^av '

zIq Vb M edd. ante SW, Iq SW D Sch Lab


Va. — Sltzo 81 TauxT,c cod. Phral., 8l om. '
Pacd Ag. — TOTOUTOv Vb, 19. iy.y.lr\^ot-
cett. codd. edd. 12. tco [ji.1v M Vb. a^ai Lb \bi, lyylr^%'r^azG%'OLf. Va. 20. 8 Y)X£Ta,
14. £7X1 TOV TOV/OV Va, £711 TWV TOC/^r^V, (j)
I

corr, in £ia, Vb. 22. xaT£il£YO[JL£va La. —


sup. T], Vb. — 81 ot Va, 8 ’
ot et 8 ’
oi cett. TaTa 8 £ A X K F S, T 0 ia~T 8 £ cett. edd. codd.
codd. 15. Tjy^ou? M Vb. — rjouar]c cpwvrjc
V 21,16—22,3. 261

XXII. Bs xai aya).[xa"ra Ato? BY]|j,o(>La %ca b%b avBpwv

avaT£B'£vi:a iBkotwv. Icti ^£ ptop.6(; Iv ’'AXi:£t. IdoBou 7u7.y)ctiov

ayo!j(7Y]? £^ t6 7T:aBiov‘
( ItzX toutou 9'£o5 v pAv o 5 B£v\ b'6ouGi^ ^HXzXoi,

(7a>.7ULYxiraT^ B£ £cp£(7"uY]x6(7iv auTw xai toT^ XTjpu^iv oi^oiv^zaboa xa8‘£(7T/)X£.

5 7capa TOUTOV TTOv


j
3 (op. 6 v pa8‘pov t£ %z7:oiri'Zca y^xhiou^ xai ayoCk\ioc ztz

aUTTW Aio?, p.£y£ 8 0 ?


'
pAv OOOV Z^ 7U'/j)(£l?, X£paUVOV £V £xaT£pa )(£ipi

zjzi’ av£0'£(jav aoTO Kuvai8'a£l?. 6 Be 7U£pix£ip.£v6? t£ tov 6p[j.ov xai

Y)XixCav TuaT? £i:i avoc8'*/ipLa avBpo? s(7ti <I>)via(7iou K>.£6Xa.

2. Ilapa Be t 6 'l7u:i:oBa[xiov xaXoopiEvov Xi9'00 T£ pdc8‘pov zGzi, xoxXo?2


I0 7]p.i(70?, xai ay^^P-ocTa ztz’ ocoto) Zeo? xai 0 £ti? t£ xai "Hp.£pa tov Ata

u7U£p Twv "uExvcov rx£iT£Uoo(>ai. TauTa Im pi(70) Tfiv


[
3 a 8'pw ‘
oi Vz ^ v]By]

(7)(^p.a avTiTETaypivojv 6 T£ ""AyjXkzb^ :uap£)^£i:at xai 6 M£p.vwv ztzX IxaTlpw

Too pa8'poo Tw TUEpaTi £xaT£po?. av8'£(7TYjxa(7i ^£ xai aXko^ aXXw xaira

Ta aoTcic, avY]p j
3 ap[3 apo? avBpi "EXXyjvi, ’OBoo-(7£U? pAv 'EIevw, oti oOtoi

15 p.a).i(7Ta £7ui (70 (pia Bo^av Iv £xaT£pto tw (7TpaT£op.ai:i £tXT^cp£crav, MEVE^aw


Bs xai:a to e)(8'0? t6 e^ ’A7;£^avBpo?, Aiop.iqB£i Bs AiVEia?, xai tw

T£>.apLa)vo? Aiaviri AY)icpo[3 o?. Tau^a sdTiv spya pisv Aoxtou tou Mopwvo?, 3

’Axo 7.X(oviaTai Bs av£8'Y]xav oi sv tw ’Iovio). xai By] xai zXzy^ov yp(xp.-

p.a(7iv £(7TIV (Xp)(aiOl? UTUO TOO AlOC TOT? 7UO(7l*

20 p.vap.aT’ ’A:ro}.X(ovia? avaxEiiJ-EO^a, Tav svi tuovto)

’Iovicp <I>oipo? (oxid’ ax£p(7£x6p.a?'

01 ya? T£pp.a8'’ eXovte? ’A(3 avTiBo? evO^ocBe Taoira .

so^^uadav (7UV 8'EoT? ex 0povioo ^ExaTav.

2. ava'uS'£v'[;a Ag Pd. — x%i; ayouarj? I; (paaav, £ sup. a priore, M. 16. xaTOt zyboq Va.

TO cjTdSiov om. La, 4. aal;ri/.TaT? Ag Pa — Tw om. Lb. 18. ’A 7i:ol).wvi(XTai edd. ante S,
VaLabM, aalrayxTaTc Pcd. 5. opxov pro ’A'J7o).).o)viaTai cett. edd. codd. — lojvlw Vb
[^(opiov Va, — p6S'pov PacdAgLb, in Pa Pc. — xai post 8-^ om. Va. 19. Iutiv om. M.
corr. in [3dQ'pov. — xai '/_alxouv Amas, — dpyalov edd. ante S codd., dp'/_aioi? cett.

legisse videtur vertens: signum lovis ex edd. ex emend. Valcken. ad Herod. V 59,
aere. 7. a^uTw Va. 9. xatd 8e to Ag Pd. cf. V 17,6. VI 19,6. — Tou om. AXKF,
— i-ji:ro8d[ji.£iov Pa. — Iri^ox) A, XiS'pou Pc. est in codd. edd. cett. 20. (^TOHovlac Pa,
— (3dpaS'p6v laTi Pd. 10. £7r’ auTwv AX — Tov £vl Va. 21. twvt(«) Vab Pc, ’loviy

K, £7t’ a^T^^ SW errore typoth., Itz' ai^Tw ^)oTpo?. wxia’ Pcd Ag M Lab edd. praeter S,
cett. edd. codd., voluit Sylb. — ?£u<; t£ qui ex emend. Passovii et Friedemanni de
xai Pa. 11. T£X£wv Va. — lx£T£uouaa Pacd vers. eleg. p. 310 wxiTSV ’lovi(^ ^dipoc
AgMVaLab, in Pa i ab al. man. addit. scribit. — itovlco 9oT[3os d)xic <5:x£p(7£ ax£pa£-
— TQ §£ Tj8y] TO TO expunct. ,
Va. xopia? Va, 6cx£paox6;j.ac Vb. 22. oi ya<; T£p

12. (xvTiT£TaY[Ji.£vov Pa. — oTt, ay . Ag Pd. xai oOtoi 8l8ovTai Pd Ag, cf, cap. 21,1, ol
— £xaT£pou codd. A X K, £xaT£p(p cett. S Pc. — T£pp.a S'£lovT£? Lb Pcd Va Vn R, M
edd. ex emend. Sylb. 13. dvsaT^xaai, Pa. T£p}J.aTa el. Pa, Tipp.aS'’ eXovtsc La, IXovtec
14. 68 u(J£uc Ag. 15. £i).Y]cpaTi,v Vb, ellr^- etiam Vb. — A^S^a 8e Vb. 23. £aTY](jav
262 IIAIAKQN A.

3. 'H Bs AAjiavTic xaA0’j[X£V7) /o\ca rroAiaij-a h a-jTf,

4 0£(7x:ptoTiBo? y,<7av Y^^::£ipo’j xaTa opYj Ta Kspaovia. y^p


"EX}.T^CIV, Oj; £XO[ji‘CoVTO £:; TtoV V£OJV, AoXpOl T£ £X 0pOVlO’J

a-o E0|ioia; vajdv dxTo>


'

iz\ Boaypuo ::0Ta[X(o xai ’'A[iavT£r c’jva[j.cp6T£poi

Tipo? Ta dpTj xaTT^vE/Q-Tj-rav Ta K£pa’jv.a. olxr,'7avT£c ^£ £VTaj^‘a xai ::d)viv5

oixi<7avT£' 0pdviov xai t*7,^ yr,? £cp’ o^iov £V£|j.ovto WjJXvti^o; dvo[xa a::d

xoivo3 }.dyo’j 0-£[X£voi, £x::i::touc7iv •j'7T£pov ’j::d ’A::oA7.ojv!.aT6jv 6ij.6pojv

xpaTTjD'£VT£; r.o>.£[A(o. a^oixiGb-Tjvai ^£ £X Kopx’jpac tt,v ’A::oA}vO)viav,

ot B'£ EopivOaoic a’jToT? \xzzzv^y.i }>a'^’jptov.

5 4. llpO£X&‘dvTl B'£ d)iyOV Z£’JC £'7T' -pd; ^X^iWfyn^JL T£TpajJ.[A£VO; TOV 10

TjXtOV, aSTOV £/(07 TOV OpVl&a xa\ TTi £T£pa Toiv /£!.p6jv X£pa*jvdv’ £T:iX£lTai

^£ a'jT(p xai Iti tyj X£cpaA-^ TT£'^avoc, avO-r, tx xpiva. M£TaTOvTivo)v

ecTTiv avaSrjfAa, Aiyivy-oo ^£ £pyov WpirjTovoo. too ?^£ WpioTovoo to’jto'j

BBiBdcGxaXov, *?) xaO-’ dvTiva /povov £y£v£TO, oOx iO[j.£v. 'Av£!>£C7av (i£ xa\

Ata xai O^uyaTEpac tocc WooiTOo xai a*jTOv 'Aocotov. 5iax£X0- 15

(7[j.y(Tai 51 o’jT(.^ ToiTi T5C ayaXjxaTa. N£[X£a ;x£v tojv a5£}.'poiv TpojTr,, ix£Ta

5 e aoTYjv >.a;xjiavd'X£vd; £ttiv A?yivT,r. Tapa 5£ Tr,v ATyivav £(jTTjXev

"ApTiva ’
TaoTf, Tto ’HX£Uov xa\ <l>Xiac7t(ov Aoyto c>'jv£y£V£TO AVpy,p. xai

OlV0[JLa(O 5 '£ [J-TjT/]p T(0 T£p'l Tr,V lllOXiaV jbaOl/XOTaVTl £0TIV "^ApTlVa. [X£T0C

5'£ adT-f,v Kdp;xopa T£ xai Ir, «*jtTj Hy;jiT„ 7£A£*jTaTo: 5£ d 'Atcotoc. >iy£- 20

Pccl Ll), soTT.aav M Vab Vn K, a sup. r, R, cpopfov Vb. 8. locum ita explere vult

ea-raaav Ag La Pa. — toT; cild. ante S\V Goldh.: TT,v



AzoAAfoviav (01 plv aeyousiv),
cocld., a\)v D-toT; e coni. Welcker. Syll. probat E, latius C; rr,v’.\;:. o* p£v aeyouoiv,
Epigr. p. 182 et O, Mueller. Annal. Gott. ol Re £x Kop-z/j^ov, xai Rid tovxo Kopivl^ioi;
1828 nr. 204 cett, edd., voluit etiam Enipcr., aOxoT; pEXETvai xwv Aa 9 'jpo>v, in eundem sensum
earaaav ccS'avd-oi; Buttm.mnus, esTaadv t’ brevius S ’
A::oA).wv{av, 816 KopivS-Coi;, Kmper.
ar^z T(ov C. — £x S'p 6 vi Sex. La. 1 dpavTs; pro 01 Re coni. olRa xai. 10. Tpo;av'ayovTa
Ag Pd, dpavTi? Pc. 2. b'£(J 7:p( 6 ':’. 8 o; Vn. — M \'n. — xExpapEvo; Vb, TExpapioivo; xov Va
xaTd opTj S D Sch Pcd Ag M Vab Lab Vn R, oin. 11. opvii^a AXKF, xov opviS-a cett.

in Vb R Tot sup. vers., xatd xd &pr, edd. edd. codd. 12. xd xpTva ex emend. Palmerii,

rell. Pa. 3. £x 6 ai^ov M. — £' llio) M Vn. quam probat C, S\\ ,


xd xpiva D Sch, coli,

4. [3oaY£>aw M. — auv d[j. 90 T£p 0 '.c Vb M Pcd cap. 11 , 1 , xd dpivd cett. edd. codd. (^piva
Vn, auvapcpoTEpoi; Ag Va Lab, cuvapcpotEpoi Lab). — pExd Tovxivwv Pc. —8 ’
saxiv Ag.
Pa. (l, oixi 3 avT£j ex praeced. otxr, 5 avv£; 13. dvav^T.paxa AXKF codd., dvdbr.pa
natum putat K, cum antea fuisset xTijavTE^, cett. edd. ex emend. S) ib. — xou Rc^Apiox.
Cor. coni. oixiaavTE? 8 e £v:aul>a ” 6 aiv P)p., om. Va. 15. dxs(.>::ou et dxGWTOv Va. —
vel 6 ppr;aavT£; (opp£w jcter 1 ’ancre, mouiller) xai auxo? La. Tpwxa Ag.
10. vEpia Vb. —
Re £vx., X. oix. 0p., Va Pc oixr.aavxE; 0p. 17. Exxi Aap,3av6pEvo; edd. ante B Vab M,
— 019

oaov A X K M, £ 9

oaov cett. edd. ).ap,3. Exxiv cett. edd. Pacd Ag Lab. 18.
Vab Pad Ag Lab Vn, reposuit iam Sylb.,
{
“'ApTiva S\V D Sch codd. hoc loco et paullo

£96707 Pc. — pro ’A,3avx{8o; B malit post (Va La Pc semel dpTiva), ‘'Aprzivva cett.

^A^avxiRa. — ovopa — cpopojv om. Va. I


edd. — XW 7 T,A. Va. — M. — dpac
7. Xoyov La. — a-r,z d“o/.X. M Vb. — xwv J
La. 10. -ixaTav ,3aoiAEuovxi M. 20. Kop-
V 22,3-23,2. 263

T(Xl Bs ZC, [J.SV KopXDpaV 6)q IIoCSlBwV OCUV^* TOiaUTOC Bs STSpa ^<7S

IlivBapo? z<; ©'/jj^r^v irs xai z^ Aia.

’IBia Bs avBpsi; AsovtTvoi xai oux aTuo tou '/COtvoD Aia avscjirriGav. piys- 7

8'0? [isv ToO dL’^6Ck^oL'ZOQ :^Y)X£t? siciv s^uira, sv Bs ttocT^ /spo^iv asTOi; ts IdTiv

SauTw aai 'TO j3sXo^ toO Aio^ xa^a Totj^ “Twv ^toiyjtwv T^cyoa?. avs0'£(7av

Bs 'iTiTcayopa? t£ xai <l>ptjvci)v xai Aivs(7tBy)[JL0?, 6v aXXov tuou Tiva AivscjiBy]-

[J.OV Boxw xai o5 tov TupavviqG-avTa sTvai Asovtivwv.

XXIII. Haps^iovTi Bs :uapa ty]V s^ t6 (3ouX£UTY]piov sgoBov Zsu? ts

£(7 TT,ii£V £ 7:iYpa[j.[xa s/^wv ouBsv, xai auO^i? w? Tupo^ apxTov sTuic^ups^avTi

lOayaXjJLa sa^i Ai6^. touto TSTpa:uTai [j.sv Tupo^ avi<7/^ovTa y]7.iov, avsB^saav

Bs 'EX7.Y]V()t)v 6(701 nXa7raia(7iv sp.a/saavTO svavTia MapBoviou ts xai MyjBwv.

si(7i Bs 7wai £YYSYP<^lJ-[J"Svai xaTa too [3aB'pou Ta Bs^ia ai [JisTa(j)(ou(7ai

xoXsi? Tot) spyoi», AaxsBaip.6vioi pxv TpwToi, pxTa Bs aoTOUi; ’A8'Y)vaToi,

TpiToi Bs Y£Ypo^P«[J^svoi xai TSTapToi Kopiv8'ioi ts xai Sixocovioi, tus^-ttoi Bs 2

Aiy^v^^i^ai, p.sTa Bs AiyiVTiTa? MsYapsT(; xai ’E:uiBaupioi, ’ApxaBwv Bs

Tsysa^-ai ts xai ’Op/^ 0 [j-svioi, stui Bs auToI^ odoi ^liouvTa xai Tpoi^^va

xai "Ep|j.i6va oixoLi(7iv, sx Bs /capa? ty]^ ’ApY£ia? TipuvO^ioi, IIT^aTaisT? Bs

p.6voi Boiwtwv, xai ^Apys^wv oi Muxiqva? s)(ovtsc, vY)(7iwTai Bs KsToi xai

My]>; 10 i, ’A[j.ppaxiwTai Bs z\ YjTusipoo tyJ^ ©s(77upwTiBo?, Tt^vioi ts xai

20 AsTupsaTai, AsxpsocTai [j.sv twv sx t% TpicpuXia? p.6voi, sx Bs Aiyaioo xai

xupa et Kopxupav edd. ante Smai. M Pcd codd. 10. fjXiov om, Pd. — 6tv£9'Y}aav

Vab Vn Lab, Kopxupa Pa Ag. 1. Iq xopxu- La. 11. IlXaTaidtatv edd. ante S, D).ai:ai-

pav Pa Ag,
[ji.£v —
8s B SW D Sch e coni. aaiv S, nXaTaiaaiv cett. edd. MLabVa
SLbVa, 8ri edd. rell. AgPacdLaMVb. Pc Ag, 13. 5iax£8ai|Ji.6viov |jl£v La. — 8e
— TjX£ M, Yix£ Va, ^aai, £ sup. at, Vn. ante autou? om. Lb. — 8 e post xpiiroi om.
. }.£ov'irivoi Vab. 4. Tir^yy^ M Va, a sup. Vb. 16. Tz'^t6.'z(n edd. ante S Vab, T£y£-

, M. — laxic M; — oi£t 6(; om. La. 5. ttou airai cett. edd. Lab Pc. — xz om. La Pa.

Aio? omittendum censet S, ante tou Aic? — Tpoi^r,va LaPcd. 17. Ippiova Pc. 18.
lacunam esse suspicatur Sch MS. — xaira xai 01 &PYSIWV (Y per corr. e x) oi p.ux.

au-uoi)? Tohi; tz. AXKFVbPa (hic xa^’), Va, dpYsTov La. — Kibi (xioi Va) codd.
xaTa Tou? 7z. Pc, xata irous twv tz. cett. C, XToi AXK F, KeToi cett. edd. —
edd. Ag Pd M Va Lab Vn. £V£9'£<7av Ag — Md-^aioi AXKF codd., Mtq>.ioi cett. edd,
Pcd Vn Lb, av£S'£aav La Pa Vab M, in hoc ex em. Valck. ad Her. VII 95. IX 29.

corr. ex eviQ'. 6. 8 e om. Pd Ag M. — „Mrj).iot scribendum, ut patet ex vY^aiSirai.

iTtTxayopa t£ Pd. — 9 p’jwv codd., $puvcov Herodotus eos Graecis accenset, qui pugnae
edd. — ov (^) Pc) a>.AOv uou Tiva C Sc.h Pcd navali ad Salaminem interfuerunt. VIII p.

Ag La, aXlov Ttod -uva sine ov SW D Lb


S B 473. V. 28. p. 474. v, 1.' Verum in

VnMVa, aXXov 8 e lava AXKFVbPa. exercitu Graecorum ad Plataeas enume-


8. TiapiovTi.^ Sch MS, — et -u ^ouX. rando Melios omisit. “ Hemsterh. MS.
La. 9. ETiaTpEt^avxt edd. inde a C, ztzi- 20. A£ 7tp£(XTai edd. ante S, alterum A£7xp£-
atpEtpavta (ETUTpEtjjavxa MVa) cett. edd. axai Vab om. — irpicpuT.., u sup. t, M,
264 HAIAKL>N A.

Twv KuxXaSwv 0 !j TV;vioi ij.ovot a)Aa xal Na^ioi xal KoOvioi, a;:o 5's Ej-
poia; iTupsi?, ;j.oTa Bs ’H>.£Toi xal lloTiBataTai xa\ ’x\va/.T6^cioi,

3 TeXsoToiOL Bs Xa).xi5sT^ oi ir:\ to> Euutto). 2. Tg^jtcov twv ::o}.e(ov to-


<
7atB£ Y^G-av £(p’ y^[jLtov £py,[xoL M-j/zr^vaToi [j.£v xa\ Ttp’jvO‘ioi 0’j t:o}A tcov

Mtj?)ixo>v ’j^T£pov lysvovTO 6::o 'Apysioiv ava^riraTOi* \\[j.jjpav.!,ojTa; B'£ xais


^\va'/.Top^o'J^ a“Oty.o'j^ KopivO-uov ovTac l 7:r,y 7.yz^o o ‘Poj[j.aio)v jja<riA£’jc £:

Nixo::6X£coc r7’jvoixiC7[j,ov tw ’Axtu;)‘ IloTiBaiaTx; 5'£ Bi; [i£v iziXoc^jjZ'^

avarTTOcTOo; £x (TO£T£pa; 6 t:6 t£ ’A[j.’jvTO’j xa\

7:p6T£pov £Tt 6 t:o ’A 0YjVaio)v. /povo) ^£ 3'7'7£pov ka-r^avBco; AOLTr^yiyz [j.£v

IIoTiBxiaT«g £771 Ta oiX£Ta, ovoaa B'£ oO to ap/aTov tti t:o).£i, Ka'7(javSp£ia io

B'£ £y£V£TO dc7:6 Too t6 §£ aYotA[xa £v ’( )}/j'j,::La to avaT£0'£v

6776 TWV 'EXHiVCOV £770tYj<T£V 'AvaC^YOpaC A^YIVYiTY,;, TOOTOV 01 '7*JYY?^'t'*''“^?

Ta £; I IXaTxia^ 77apia'7».v £v toT? Xoyoic.

-l 3. ''E(7 ti 5'£ 77po Too Aio; TO'jTO*j GTf^lr^ /a}.7.T^. Aax£()ai;j.ovio>v xai

\0'TjVXto)v fj'jyb%Koc' z/ryjfjOL zl^r^rr^' zc TpixxovTa £T(ov ac»/j[x6v. TaOTx; 15

izOlr^GO^'^ZO \VO'*/)VaToi 772tpa'7Tr,'7a|J.£VOl to S£’jT£pOV Eo^otav. £T £1 TpiTO) TT,;

** dX’j[A77iaSo; Y,v kpiTfov "ltj.£paTo; £vixa ttocSiov. zgzi B'£ £v zolXc (jOvO-y,-

xai^ xal t 6^£ £?pYj(JL£vov, £?pY,v“rj; |jl£v ty;c ’AO*YjVa»'o)v xa\ Aax£5aiij.ovio>v ty,

AVpYSlOJV iXYj [X£T£Tv«1 77o7.£1, ?BlOC §£ ’ AD*YjVaiO’j; Xa'l ’ApY£tO’JC, Y.v £0£},O)'7lV.

£77lTYjS£UO^ £/£lV 77pO; a),AY)}.0’jr. «07X1 [X£V TOl«OT« «1 T’JvO y;X«1. 20

5 4. Aio? B'£ «X>.0 a^(%\^OL 77«p« TO «P[J.« «V«X£lT«l TO kX£OT0'£VO’J?. TOO"

TOU [X£V 5y, Yi[XlV X«l £V TOT? £77£IT« £TT«l [XVY,[J,Y,. TO ^£ «YX^.IXX TOO AtO?

M£YapSCOV [J.£V £(7TIV «VxO-YjiXa, aS£).OOl §£ «OTO <I>dA«xd? T£ X«l ’Ov«lO'0?

— Aiyiou A X K F M Vab Pacd Lb Ag, cod. Phral., a geminant cett. edd. M \'ab
aiYiawi) La, alviou Vn, Aiya^o cett. cdd. Ag Pac, sed xaaoav8p07 Va, xaoav8p£ia Pac,
ex einend. Valcken. ad Herod. VII 35, xajav8pia Ag, xa7oav8p',a Vb, xaTodvSpeia
I. TT^vio; Va. — x’jl>pioi La. 'i, 1 Iow'.?)£aTai Va. 11. £A£Y£TO Osann syll. inscr. p. 17.

A X K F C, I loTiStaTa', codd, S, Ilor.^aiaTa'. 12. TOOTO Buttmannus. 13. Tot e^ 77>.doTar

B S\V D Sch. 3. Tojal 5f, (accentu in 8f, Sch cl. 20 2 Ta


. , £7 ll/.aTaid; codd. (TzXaTid;
deleto) Vb, 4. [jlIv oin. Pd. — xal ante Va) , vulgatam defendit Robert Arch.
Tip, om. \'a. — Ot;o Tfov [i.r,8ix.(ov Ga-rspov March. p. 17. — Trapiaoiv S\V D Sch, ut
Pccl Ag R M Vab Lab Vn, twv Mr,8ixwv B correxit in addendis, -apiaoiv edd. rell.

uaTspov B S\V D Sch, coni. S, oO tzoXu twv codd. 14. y.aAx?; om. Va. K». Izovf^ooizo
lMy|8. 'JUT. Sch praef., in u;:6 codicum latere La. — -apal''iad|ji.£voi Lb. — fuitne £T£’.

00 770 suspicans, [jLSTa Tct MT,8ixa ucTspov T£TdpTW TpiTT,7 £“l Ta~7 OySo^XOV-a OAU[Jl-ld-

ecld. ante B Pa, marg. R, 5. lyivovTO Pd, 807.- cf. Thuc. I 87,6. II 2,1. Diod.XlI7, lacu-
£ sup. i. (». £:tt;Y£v£to 6 j
5 w|Ji. La. 7. tov nam indicant D Sch. 18. xal to eip, La. 20.
Tipo^ Sch praef., t?;; zph; Kays. Jb. f. Ph. 1854 TOiaoTai Lb Pd. in hoc corr. 21. xXeo)-

p.416, articulum om.codd.edd. t 5'£vo'J 7 Va. 23. 0OAaxo7 edd. praeter Sch,
8£ La. 8. ex t9;; £ 9’ etepa? Pc. 9. Kaaav8p07 Vb, AoS'axo7 Pa, '4’jXaxo7 M Ag Pcd Lab Vn,
et ivr.Tav8p£'.a AXKF Smai. Lab Pd Vn sup. 'y R, ’yoTaxo7 Va. <hjAaxo7 Sch cx
V 23,2-7. 265

xai 01 TuaiBs^ oi tootwv stpyaa-avTo' r[kivdc(,y Bs auTwv yj ^aTpiBa, y) 7i:ap’-

(Tmvi IBiBa/S^TjO-av, ot/. I/co By^7.co(7ai. 5. IIpoc Bs tw ap[xaTi tw rsXo)vo?6


Zso? saTYjXsv ap/aToc, s/wv (7XY|7:Tpov 'VpXoctwv Bs cpadiv slvai avocD'Y][j.a.

Boo Bs ?]aav £V HixsXia tuoXsi; ai TpXat, y] pv FspsaTi? oti 7uXy)(J(,v,^ty]v Bs,


6 w(j7U£p ys xa\ 7]v, sxaXoov ij.si^ova. s)^oo(Tt Bs xai xkt’ sp sti toc 6v6p.aToc

sv Karavaioc, y] p.sv spr^p^oc i<; ocTuav, y] Bs 7 o>[j.Tj ts Kai:avaio)v y]

FspsaTi^, Y.cCi Lspov (7cpi(7iv Igt\ 6'soo, Tuapa ZlxsXicoitwv spv Ti[j.a?.

Tuapa TOOTWV Bs xop^io-BT^vai t6 ayaX[xa s; "“OXopiTuiav Y]yotj[j.ai. TspdcTOiv

yap (7cpa? xal svotuvicov OiXuttoc 6 "‘Ap/^op.sviBoo cpY]dv s^rjyYjToc^ slvai' xai

10 p.dcXi(7Ta suasjjsia twv sv Htxs}aa [3ap[3apwv ;rpO(7X£T(78'a!,. 6. UXr.Giov Bs too 7

'rpXatwv avaO^Yjij.aTO? (3aQ'pov ts TusTioiTjTai /^a}aoov xal st:’ aoTw Zso?‘


TOOTOv oxTO) [}A\iGGcc slvai ttoBwv xai Bsxa stxaJo[Jxv. oItivs^ Bs auTov
sBocrav irw 8‘sw xat tovTivcov s^ttiv spyov, sXsysTov syysypa[X[j.svov cTTipiaivs!.*

KXsiTOpioi toB’ ayaX[xa 8'sw Bsxdcirav avs8‘Y)xav

15 TuoXlav sx t:o^l(i)V /spo'! piacrafj.svoi.

xai [j.s"7psTT t ’Apt(7T0)v TjBs TsXs(7ira^

aoToxarjiyvTjTOi xaXa Aaxcovs^ sOsv “f".

coni. C, fjAr/rj Ss au" T) 7 ^i 8 a Va. ^"a. 13. £8o)aav Pd. — y^YP*^P-P-^vov codd.
I. Trap’ oiTivt. La. 2. tov FeXo^vo? coni. edd., ETitY^YP^^PP^^^^v coni. Preger, scripsi
Cor. 4. al 8k ?;aav codd. edd., xai 8uo £YY£Ypap.p.£vov cum Sylb., cf. ex. gr. II

?]aav coni. S, 8uo §£ rjirav Sch praef. — 36,1. V 23,1. 14. SExaTrjv edd. ante S
tzoIzk; y.a\ up).ai (u^Aa Va) PcdAgMVab codd., SExarav ex emend. Sylb. cett. edd. —

Lb, T^6lt'Q cn upXai' r,|ji.wv Pa, in marg. I9 dv£3'Y,Tav TToXdv h/. ttoXXwv Ag. 15. tt:6X£0)v

)Q[jiwv, Tzolziq ai ''rpXai, La edd., at delet V b, 7ioXXio)v Va, TCoXtoiv R. — yzpoh Lab
Goeller de situ Syrae, p. 171. — TzpzdxiQ Ag. — (3taaad|jt£vot A X K F C, piaadp.£vot
edd. ante BMVabLabPcd, Y^P^otTi? Vn, Pacd Ag M Vab Lb, [3ia^d[jt£vot La. 16. xat
Ysdxi? Ag-, FspsaTi? Pa cett. edd., r, [aetpeTt’ dptaTcov y; 8e teXetoc? codd. (t,8e M)
I’a).£wiri? coni. K, FeXsa-a? coni. S, cf. A X K F C, xat [jietpeTt’ Pa in marg., [aetpeT
Thuc. VI 62,5; [aev FEpetxTt? yz y.a\ t’ m, T|8£ teXettocc Pc, ^8z xzlzaxag Vn,
?]V, ExdXouv C e coni. Sylb., y) [aev est in 7;8 e teXettoc? Pd Ag La, r\ 8e teXettoc? Fab,
La, latet in (Pa), cett. codd. edd. y] 8£ TEXsTai; Pa, ^q8e teXetoc? Lb, 8 e teXetoc;
om. r] p.£v, item abest a codd. t^v, recepp. M (.^), y)8e TEXETdi; VabR; xat jaeipeTt’

S B SW D Sch. 5. Td ov. sv xr^ Kai:., ptEv ’ApiCTT(ov :^8£ TzliaxoiQ cett. edd., ot 8’ spYOv

Sch, probat D praef. XXV, ird ovep-axa, ev TEXscravTE? ’Ap. Y|8. T. Kays. Rh. M. 1847
x^ Kax. 8e r\ [jlev codd. edd. cett. 6. ig p. 361, xdv xoivw yz xogzuxcd ’Ap. tq8.

dTraaav Pa, in marg. laduav. — te ^ xoex. T. Beinert Progr. Gymn. Mar. Magd.
}] Va. 7. FEpaiaTic Pa. — £x^o)v MLb Vab Vratisl. 1853 p. 20, xat p.£ KXEtTopioi? ’Ap.
M Vn Ag-, in Vb Ag- 0 sup. o), sy^ov La Pcd. y,8. t. f. Duemmler teste J. Wackernagel
8. TiEpdcTwv Lb Vn Vab M, in hoc x sup. Indogerm. Forsch. 1891 p. 350. 17. a’JTO-

Ti. 9. acpiliaxog Va. — ’ApYO[j.£vi 8 o'j S, xaatYVYjTOt. dXXd AdxoivE? [jiev tootou^ {A6l-
„’Apy_C()vi 8 ou Suid. in <I>D.t(TTO?.“ Hemsterh. xoiVE? |j.£v TOUTOU?, dXXd C) A X K F c,
MS. — 9 a(Jiv Va Lb Vn. — xat om. Pa. asteriscum loco puncti X K, xaXd Xdxo>v£c
II. {»i3atojv La. — [^ub'pov Lb. 12. auTwv |
£(jav Pa, xaXd Xdxoiv STav Vb, xaXd Xdxoiv
266 HAIAKQN A.

TOUTOUc oux £C aTuocv TO E>.>v'rjVL/wOV OTLcpocvsT^ voixii^co yzvzGbai' sT^ov yap


aV' Ti xal ^HXsioi Tuepi kutwv T^sysiv, xal 7u7iova Iti AaxsBatp.6vioi :uo>.!,tSv

ys ovTwv.

XXIV. Ilapa Bs tou AaoiTa Aio? zai lIoc7 £iBS>vo? AaoiTa, Tuapa

TOOTtOV ^OV PtO[J.GV Z£U? £7Ul /CikxOU p0cQ'pOU BwpOV p.£V TOU KoplvB^lO^V 5

BTjp.GO, MgGG-GU B£ £(7Tl 'KQi‘f][Xai, OCTl? By] g3t6? £(71TIV 6 MgG(70?. ^AtUO Be
TGG (jOG^EUTT^pLOG TUpG? TGV VaOV £p)^0[;.£VCp TGV [XEyOCV £(7TIV ayaX[ia £V

api(7T£p5c Aigc, ECTEcpavcopivov /w£QaV/]v av9'£(7i. 7wai Iv B£^ia )(£ipi auTOu


XEpauvo? 7:£7UGLTjirai. tgUto B£ Igtiv 'Ac/.apoG te/^vy] 0Y]j3aiGG, BiBoc)(9'£vto?

3:rapa tw Z^it-gwvio) xai 0£C>G-aXa)v cp'/]G-iv Elvai. £i Be OcoxeOgiv e? 10

7c6Xe[x6v Tiva gOtgi xaTscjTTjCrav zai sdTiv ocizo Ocozscov aoToI? t 6 avocO'Y]p.a,

GGX (XV G y£ lEpG? Xa7^G’j[J.EVG? £1'/] 7r6>E[J.GC, GV Bs TUpGTEpGV £Tl £7iG}^£[XY](7aV

Tuplv Y] MrjBou? xai jjaaiXEa etui "EXT^aBa Biap^vai. Tggtog Be og

TUG ppO) ZeG? E^jTIV, GVTlVa (XVa8'£TvXl roJCpiBlGG? ZTCl %o'ki\}.ryj xaTGp8’(6[XaTL

eaeS-ev MR (R IgeB-ev, av sup. e^ev, ad codd. edd., 8 e ol 8r) Va, te oiot,a8r) malit
4.
marg. lllziTiZi ti), xaAaAaxwv £? eS‘Ev Fab B ,
8 e XoiQ 8-?] coni. SW. — lv om. La.
Vn (>ta/a Xaxwv e? £b'Ev Vn), y.alaldyM'^ 9. otTxwpou Va. — S-r.lB. xiyyr\ 818. Va.
£a£b'£VTO Lb, y.a/.a y.axwv /.ai e/. ceS^ev Va, 10. Tw om. Vb, Tzapd tw coni. Cor. —
xa 5.a);dxwv e? £aS'£, : sup. med. a, Pd, Amasaeus vertit: quem docuit Agelades
xa/.aX(3c-y.tov e? £aS'£ Ag, y.ald. Xd/.wvE? t’ Sicyonius, Heynius coni. Canachi nomen
eS-ev Pc, xai petpeTt’ xa/d ddxcovE? saav excidisse, Kaeo)vi ex c. 21 coni. K, probatus
(xpiatwv t,8e te/eotocc auTOX-aar/vTiTOi.. tou- a C et Xibbyo, SW lacunam sic fere ex-

Tou? La, xai te AdxwvE? saav S S\V, xaXd plendam putant: Tcapd tS Hixuwviy (Kavdxy
AdxwvE? eQ^ev Ag B Sch, y dpa AdxwvEc £aav TO 8e ETCiypappa to etc’ auTW 8£xdTY]V d.7zb

D, t’ t^Se AdxwvEC ETav Kays. et Beinert TOU TcoXspou ^>wx£(ov) xai 0£(jaa).65v 9Y]aiv

11. 11., TxaTSE AdxwvE? eS-ev Stadtmueller coli. Eivai, Urlichs Skop. Leb. p. 72 coni. (Ka-
Kaibel 772 3 , . 2. TudEiova, e sup. ei, M. v(xyq), TO 8’ s^iypapipa (xvd9'y)pa) 0£aa., v.

comm. — cpaalv edd. ante SW, PaAgVb,


Tiapd 8 e tov AXKF Smin. B Vb Pa (pYjalv M Va Lab Vn Pcd SW D Sch. — Eivai,

R, Tcapd 8 e tou cett. edd. codd., tou re- GTE (Pwx. £1 ? (e? Pa) TToXEpov oOtoi xaTsaTYiaav

ponendum esse putavit iam F. — AaoiTa xod EjTiv dtvd9'Yj[jLa. oux A X K F S Vb


Aioc edd. La Ag Pacd Fab Vb, lao\ Tot 8io? Pa, Eivai. £i (oTi LbVnMVa) 8e Owx. e?

M Lb Vn, /.aoi, 8ioc Va. — post Vb (eii; C M Va) TCoXEpov Tiva oStoi xaTEaTyjaav

Pa inserunt ^copiov, habet hoc ad marg. R. — xai £(7Tt,v dvd^Yjpa, oux cett. edd. Pcd

IIoaEiSwvoi; AaoiTa edd. La Ag Pacd Fab Vb, Ag Lab Va Vn M. 11. cpcoxaiwv M. —


7ioa£i8. /aol M Va Lb, post laoixa (s. Xaoi) dvS'Yjpa, ixavoc 6 lEpo? Va. 12. oux dv o3v 6

inserunt 8 e jM Va Lab Pcd Ag Vn , om. Pa edd. ante B Pa, marg. R et omisso 6 Vb,
Vb. — Tcapd TOUTOv edd. ante SW codd., oux dv oOto? 6 coni. Cor., o5x(Xvot7£v lEpo?

Tiapd TOUTO)v e coni. C et S cett. edd. Lb Vn Pd (sine accentu Vn, o5xav6a£v Pd)
5. post 3 dS'pou distinctionem maiorem M Ag R , ouxdvo? £v kpoc Pc. odx dv 0

habent edd.
(

ante B, delent cett. edd. y£ cett. edd., o'5x dv kpc? La. — Tpotiov

6. 0 e Va inserunt edd. inde ab S, voluit AXKFM Vab Lb Vn (in Ag expunctum


Cor., abest a codd. cett. 7. Ep^op^EVOv, w est ,
sequitur TipoTEpov) , TipoTEpov correxit

sup. cv ,
Vb. 8. xECpaATjv Zink, 8 e oTa 8r, Sylb., habent cett. edd. Pacd La. 14. cjjto-
V 23,7-24,6. 267

t 6 hzoc t 6 liz auTw y£Ypa[j.[jL£vov By)Xol ToU vaou £c>tiv h ^£^ 1 « too
lizyxlou Zz'j<; Trpo? avaTo7.a? y]7.iol», [j.£y£8‘0? [j.£v Bo)B£x« ttgBwv, avot&'*/][j.a Bk
>iyo!J(7iv £lvai Aax£Bai[j-ovi(ov , xt^ogzxci MeGGTjvioLi B£’jT£pa t 6 t£

7u 6};£[JLOV XaT£(7T/](7aV. OT£(7Tl Be Tixl IXzjZlOy £7u’ aUTW*



5 Ae^o ava^ KpoviBoc Z£U 0 Xu[j. ui£
7 xa>.ov aya>v[j.a

iXato 8'’j[j-tp Aax£Bai.[j-ovtoic.

"P(0 [j-ociwv B£ o5t£ avBpa iBiwv/]v o5t£ qtuocgi [3gg}v^(;, ggB£V(x 4

MG[J.[jiGG 7UpGT£pGV ava8'Y]p.a 1<7[X£V £? L£p6v ava8'£VT(Z '’E}A'/]Vlz6v’ Mg[J.[XIG^

B'£ XTib }vacpGp(ov av£0'Y]>i£ TTwv £^ ^AyoCtxc, Aioc £c ’0);'j[X7tiav y^aXxGGv. g5tG(;

iO£cnrY]X£v Iv api(7T£pa tgu Aax£Boa[XGVL(ov avaS^Tjp.auG^, Tuapa 'zbv TupwTGv

TaGVf] TGU VOCGU XLGVOC. "'O B£ £V ’'A).T£L [jiyLTTGV TWV yxX'A.^y £(7TIV

aya7.|j.aT(ov tgu Aio^, av£T£B'Y] pAv 6 tu 6 auTwv ’HX£Lwv (xto tgu iz^b^

’ApxaBa:; 7ug7.£[j,gu, [j,£y£ 8'G^ Be etutoc xcd £ixg(71 tcgBwv IcrTt,. ITapa B£ tw 5

Il£};G:ruo XLwv t£ gu)( 6 ^-/]X 6 ? xal ayoc7.p.a Aio? Ittiv £tu’ auTw [j.ixp 6 v, ty]v

i5£T£pav tc5v /sipcov TpOT£Tvov. TOUTOU Bl (XTavTixpu a7;7.a £(jTiv avoc 8'Yi[xccTa

£Ti c7 TGi)( 0 U, w? Be auTco? Aio? xai ravup.‘/)BGU? aya7.p.ocTa’ Ictti Bs 'Op-Y)pw

7U£ 7uor/]piv(x d)? apTa(j 8'£i'/] t£ uto 8'£c5v ravu[XY]B'ri? givo)( 0 £Tv Aii, xai w?
Tptoi Bwpa iTTuoi Bg 8'£ 1 £v kvt’ auTou. tguto av£0''/]X£ [X£v rvoc 8'i? 0 £(7 (jaX 6
?,

£TGIY]T£ Be ’AplC>TOxX% [JiaS^YITY]? T£ Xai UIO? K7.£OlTa. £(TTl Be X(Xl aX7.G?6

2oZ£u? oux £)Tcov 7TOY y£V£ia, x£lTai B£ £v Toi? ava8‘fj[j.a(7i toT? AIixu8’OU. Ta
B£ £? Mixu 8‘Gv, y£vo? T£ otuoTov auTw xai avO*’ otou Ta ava8'i*]p-aTa ig

OXu[xxiav Ta TtoXXa av£8'Y]X£v, 6 k(^z^r\g p-oi Xoyog hr\k(xiGzi. ’Atg B£ tgu


aya>.p.aTG? tgu £ipY][X£Vou 7rp0£7.8'6vTi oXiyov xaT £u8'£Tav aya}^p.a Itti

9180UC Vb. 2. [JL£V om. Va. — SwSe/.a 8£ oOiroc Eairrjacv Vb. 11, cgtiv xai
Vab M edd. ante B, 8u68£xa Pcd Ag Fa Lab dyaXp.. M. 13. Txoa£i.8wv pro ti:o8wv M.
(8uw8£xa Pa) cett. edd., cf. I 3,3. 27,10. 14. ouA M Pcd Ag Va Lab Vn, ou)r Vb Pa
34,1. 40,3. III 22,9. V 9,5; v. var. 1. VI edd. — ca^iv om. La. 15. Tipcmvwv, corr.
4,2. 4. £u A X K F C S, oti Ag Pd, ot£ B in TrpoTcTvov, Pad, TrpoTcTvov cett. codd. edd.,
(uncis inclusum) Pac La Vb, 8s ott£ M Va Lb cf. ad II 13,5. IG. GxvfOM Ag. — w? 8’

Vn, delendum putat Porson., totts SW D Sch. aQirwc Va Pa. 18. xpwal A codd., 'rpw’\'8wpa
5. inscriptionem dedi qualis est in codd. edd., La. — 8wpot, Vn. — itoutov Pd. — Fva5'i?
cum hic id solum quaeratur, quid Pausanias Sch Pcd Fa Lab Vn, yaS'i? Va, yup^vaS'ic M,
ipse scripsisse putandus sit, v. comm. FvaS-ic D, rvwQ'i; rell. edd. Vb Pa. 19. xai
A, correxit Camerar , 8£|w M Vb Pc R, bilai habent ante ApiGTOXAT^c A X K F Vb M, om.
s. 8£|aio coni. Cor. — ?£u? Ag Pd, in hoc cett. edd. Pcd Ag Va Lab. — dp!,aT0xX% om.
correctum in ?£u. — w5.up.Tac Pa. 6. i5.dw Pa, addit, in marg. — pa^r^? T£ Va. —
S"jpw cuT£ dv8pot om. Ag. 7. zXxz £Ti 8c xai Pa. 20. ZpuxuS'0v et IpixuS'0V
OTioGoi M Vb, ouT£ onoGoc; Va, o^8c oTroaoi AXKFSB h. 1. et c. 26, Mix'jS>ou et

Pc. — ou8£v dp.p.op.pi(ou Pc. 8. dva'r£S'£VTa MlxuW^ cett. edd. ]\I Pacd Ag Lab Vb Vn,
(t£ expunct.) zl).. y.op.ixiog 8c Lb. — p.copp.10? ut Herod. VII 70, ubi v. Valcken. 23. £u-
268 HyVlAKQN A.

Aio? oux s/ov ysvsia oo^s tooto, ^EXaiTwv Bs avaOvjixa, oi xaTajjdtvTi sx

7 Kaixoo tusBloo s? b'a>.a'7'7av -poiTOi (ev) tYj AioXtBi otxoo<Ti. To’jto'j 5s

aoDi? aXXo aya^.ij-a sysTai Aio?' to Bs iTrtypap-ij.a to £“’ aoToi too? sv

K vi5co Xsppovrjyrioo? a::o avSpoiv avaO-sTvai ::o}.£[xio)v cpYjCriv. avsO-s^rav Bs £xoc-

irspo)Q£v Tzapoc tov Aia Il£>.o::a T£ xai tov ’AX(p£i6v ::oTaij,6v. KviBioi? B'£5

TY]? T:6X£0)? to [J.£V T0)A £V TY, *?)T£ipO) T£7:6Xl'7Tai TY, KapiXY,, £'/j‘a xai Ta

loyoo [jia}.i'7Ta a?ia aoToT? £Ttiv. *?] xa}sO’j[j.£VY, \£pp6vY,o’6? Ittiv £t:i

8tyi Y,::£ip(o X£1 [j.£vYj vy^to?, y£0*jpa ^lapiaTO? £? aorr^?' xai Ta avab-Y,[xaTa
av£&‘£Tav £v ’(».oij,7:ia Toi Ai'i oi ivTaoCha oixoovt£?, o>? £i t7j? ’Ecp£<7io)v

01 zyyntc tov ovo[j.a‘'o[j.£vov KopY^TOv ava^^Y^ixa oa~£v ?Bia ti io

avaO'£ivai too "E'p£Tioiv xoivoo. ''Etti xai Tpo? Toi t£i/£1 ty;? ''A7.t£co?

Z£o? £Ti Y]Aio’j T£rpaao.£vo? (5oT[j.a?, £Tiypaaaa ooBkv ;:ap£/6ij.£vo?* £).£y£TO

0S£ xai OOTO? Moa;jio’j T£ xai a^o toj \\/aio>v £lvai t:oA£[j.oo. 2. O §£

£v T(o [joo7.£OT/]pi(o ::avT(ov OTOTa ayaX[j,aTa Aio? aa^^iTTa £? £XtXY(?iv a5t-

XO)V aV?ipt0V T£TOlYjTai, £TlxXY,r>l? ;i£V )pXl6? £TTIV aOTW, £/£l 5£ £V £xaT£pa 15

x£paovov /sipi. Tapa to'Jt(o xaO£TTr,X£ toT? aD-Xr^TaT? xai ::aTpa<7iv aoToiv xai

aS£Xcpo~?, £Ti ?)£ yotivaTTai? £Ti xaTpoo xaT6[j.vj'7[^ai to[j.I(«)v |rfjB'£v £? tov

T uov ayoiva £T£'70ai Tap’ aoTtov xaxo jp^jTjij.a. ot av^p£? oi a^AY.Tai xai t65£

?>£iav \'b. 1. r/_o)v Pa. — touto ZinU, ot jTo ;


£-/ovT£; La Pa ceti. edd. 10. to evoa. AX
cotlil. edd., cf. ex. gr. II 8,9. 7,7. 11,6. K Pacd Ag La, tov evoa. cett. edd. M Vab
18,5. 87,3. 5. IV 7,9. 10,1. — xaTa.iavT£,' Lb Vn. — K6pr,7oov S, kopr.TTOv D, K6pr,50v
edd. ante B codd., xaTa^dvTi c coni.
j
cett. edd. codd. — 9a~£v, omissum in cett.

Boeckhii cett. edd., et sic Va primo habuisse codd. edd. ante S\V, inserunt cum La Pa
videtur. 2. tt, Aio)aS'. codd. edd., cum C SWDSch, S verbum AfyovTai librariorum
£v inserui, coni, etiam F S. 4. xX{8(.) Lb. neglegentia excidisse putat, B scribit ava-
— \ippovT,T'ou; et infra \£ppovT,7o; I.a Pac l^£~£v. — <8i’ a'T»av codd. edd. praeter Smin.

(XZpp(')'^T,G(o'j; Pc) Lb \'n edd. praeter S\V, B, qui e coni. K, quam probat F, scribunt

qui \£ppovvT,'j(o’j; et \’£pp6vvT,jo; scribunt, et i8ta, ?8i'a avcib-zr/on av£j to^ Valck. MS.,
(pii cum M \'ab unum p et (.luo v habet, Kays. p. 1098 coni. ?8i'a ti. (juod rec. Sch,

'/_£pp(ovr,j'!o’Ji IM AgLa, y£p6vvT.70^ Pd, y£p- 8ur,TT,Tav, statuerunt, coni. Sylb. , 8e/a,

p(ovT,'7o; Ag, Xtppfovvr.-jo;, o sup. ro, \'b. 9aT’v coni. 11. tGv £9. M. twv
— ctiTO geminat Vb. — ’Aa 9. om. Va. — inter et xO'.vo^ Lb
TTOTapov om. Vb ,
9aslv Lb. — 8k xai inserit inter uncos t: 6 a£ 0); ol £. 13. xoa-

£x. coni. S. 6. r:£n6Xi5Ta'. tt r.rslpc.) plo j Ag Pd Vb Lb. — 6 edd. inde a B, ut


om. Vb. — TO /.6700 M Va. 7. d;ia om. voluit Sylb., sc. /.£j;, I'c. 0 rell., sc. a-paz-pa.

M Pcd Ag Va Lb Vn , est in La Pa. 8. 1-1. £; om. Va. 15. opxtol; M, opy.io; Vb


x£ip£vr; om. edd. ante S Pa. — post auT?,; Pc. — £xaT£p(.), a sup. ro, Pa. 16. xad'£-

distinguunt C Smai. B S\V D Sch. post 8ia- jTT,x£ om. M Vab Vn Lb. — "aTpaJiv M.
^aTo; edd. rell. 9. ol ante £vTa^a inserunt 17. £TT'. 81 \'a. — xa::po’j et TopCfov Pa

edd. inde a B ex La. — £l t*.; ’K 9 . tzSX.


[
Vb, y.i-po) et mox Topua M Ag Pcd Lab Vn
ol £X-
Pcd Ag M V'ab Lb, ol tt;; ’E 9. “6X. (xa“p(.') Pc), xlrofo xaTOpvT^TO^a*. Topuo; Va.

£'/ovT£; edd. ante B, £l tt;; "F/p. t 6/.. ol — £; Tfov. wv expunct. et ov sup. lin., Vb.
V 24,6—11. 269
£Ti -poo'-4aTd[xvuvTai, 8sxa stps‘1% p.7)vffiv «XYixpipSd&ai ccpKji -,(Jc xccvtk ej
«(7xr,(7tv. apdoufTt Si; xat oaoi Tod? xaTSx? xai t(5v fewv tcov Ayiovi- 10
rop-svMv xwXou? xpivoudiv, dxi Sixxitp x«\ Svsu Swpwv xoisidS-at xpfotv.
xai T« ii Tov Soxijxa^ojxsvov ts xai (puXa^siv xai
(xt], ^au-a iv aTcopprjTw.
6 xS xaicpM Si; o xi xp?i(i8'a£ cr<pm |xsxa xwv a8-XY)xSv xdv opxov xaS-sdxrixev,
oux sixvY)[x&vsu(ia sjisp^Q-ai, sjtd xoT? ys apyatoxspois sxi iepsiw
xa&sdxY)-
x6;, if’ S TTi; «pxov £xo^<jaxo, |XY]Se ISoiSip-ov sTvat xoSxo gxi dtv&pwjcw.
Sr;Xoi 8s o5/. -^xicxa xai ''O.aYipop' xdv yo3v xaxpov xaS-’ oxoy xcov xo^wv 11
Aya|j.£ij.vo)v IxoSp-orrev [xtjv elvai xy)v
^ Bpt(j-(;iSa eauxotj x^? e.dvr}i i%u-
lopaxov, xo3xov xdv xajrpov a<ptep.£vov 6xd
xou x-/)p6xos sKotricrsv k &-ixla>T<jxv-

% xai (XTUO <7cpapocYov xa:upoL» xapx vT]X£i /aXxw.


Tov tjiv Ta>;6':jpio^ odbq ic piya XaTT[j.a
pL'V £7Ul^lVr](7a?, |3 g(7!,V iy^8'!J(JLV.

0-jTo) piv TG ap/alGv TOC TGiaUira svdp^Gv* sctti 7upo to5v ;ugBwv tgu ^OpxioG
isxivaxiov /alxo3v, exiysypaxxai IXeysTa
Si; Ix adxoS, S£t|j.a d&aovxa xoTp
I^XGpXGGCTl. TUapiG^TOCVai.

TGdXGira svTG? ’'A7.i:£w? aya>.p.aTa elvat Aid? av'/)pi8'|XY](jap.£8'a s?


TG «xpipscrTaTGv. TG av(x8‘«/]p.a yap to ::pd? tco |j.£ya7;(o vaw 6:rd avBpd?
KGpivB^iGG T£8 '£v, KGpiv8'i(ov ^£ GG ap/auov, aXX’ gi Tuapa paaiXew?
20£/g'j(7iv £iXr|(pGiT£? iT/jv ttgXiv, tggtg TG ava8‘-/]|j.a ^AXd^ocvBpd? Icnnv 6
TGG All £lXaG-[jiVG? Brj8>£V.

1» a7roxpij3(i)ij9'ai Vb. 2. y.ou "wv scripsi, Va. 10. /.TQpuyvTo; Pc. 11, acpapotycu xotTipov
idem vult Frazer, fj twv codd. edd. 3. tuj- A X K, atpapdyou xdtTrpou FC codd. (acpa-
AOU? M. — 7r£7roiTia9'ai A X K, TroieTaS-ai layou xaTcpou Va), acpdpayov ydtTcpou cett.
cett. edd. codd., coni. Valck. edd. volente Cor., Hom. II. XIX 266
MS., V. comm. vol. I ad p. 718,10. 4. t6 arofxaxov xdTipou. — voXei La, vy]X££t M,
8oy.. Va. — Se y.ai edd. ante B Lb Vn M teVv£ Yi]Uri Va, xapiEv r,X£i Pc. 12. tto-
Vab, t£ y.a\ cett. edd. Pacd Ag La, ut vo- Au^^ Vb. 13. j5t(jj’ edd. ante B codd.,
luit Valck., probante S. — xat ante raura j5u|;’ cett. edd. — ItuS’ EivT^aa? Pc, 15. llz -
om. Va. 5. oti M. — ta twv idem. y£~a om. La. — uti’ auTOu M Va. —
6. zoiq t£ Vb. — £Ti i£peTa xa9'£amr]x6T0? XovTa Pacd Lab Vn, Q>£XovTa rell. 16. Post
Pcd Ag R Lb Vn M (lectio dubia est in M) TTapiamvat novum caput incipiunt B Sch.
Vab, ad marg-. Ijrel kpsTa
^ xajtsaiaqxo? y.(bq 17. verba Toaaura evto? £ixaap.£vo?
R, £711 t£p£~a ?jv xaS'£aTr(X 0 (; La Pa (£;rt t£pa, StI^-ev ex g 9 initio, ubi apte collocantur,
corr. in t£p£~a, Pa), iq tcc t£p£~a ?)v xa9'£(jiry]- casu quodam in hunc locum depressa esse
xog edd. praeter A Sch, Iq va t£p£~a ?jv videntur, cf. GurlittUeber Pausanias p. 388. —
/ta&‘£c7TY]xo9'£? A, £7^1 i£p£iw xad‘£aTr,x6(j coni. Sch
d7ir]piS'iJty)adp.£9'a Jb, f. Ph. 1864
Sch, emend. Kays. p. 1093.
7. p.T) §£ Vb. p. 43. 18. tS %poq t 5 Ag. 19. o8 tc5? (sic)
8. odxrixiaTa M. 9. ^ fjuv Va, ^pOv La Pc dxaiwv La. 20. tov 7t6?.iv La. — <piXot7Iou
j3py^(Tir)i8a Ag M Vb Pacd. — d 7i£ipaTO i 8i£»taa(Ji£voc Pa,
270 HAIAKQN A.

XXV. 'Otzogoc a}.).oTa xal o’j Aio?, STTiavrjrrou.sQa xai

TOOTWV. Sixova? ?)£ 0’J T'.[XY, TY, Z^OC TO '3'STOV, TY, Bs £? aOTOO? /«piTl

avaiT£0'£ioa? too? avD'poj7:o’j?, }.6yo> cepa? tw e? to’j? aQ*}.Y,Ta? avaiji?otj-£v.

2 MeccyjVloo? to’j? izi toj ::opO*|j.o> zaca eO' 0 ? ^r^ ti ap/aTov |zaT’ Ito?]

7U£[j.xovTa? £? TaiSwv T£VT£ apiO'ij-ov za\ TpiazovTa zai ^iSa- 5

cxaXov T£ 6[j,oo To> /Opto za\ avBpa a’j}.YjTY,v I? £OpTY)v T».va £Ti/ojpiov

’{*“/]Yiv(ov, xaT£Aa[j£v aoTOO? tote coij.epopa, ir^iSIva oticc» Toiv aTOCTa}iv-

Tcov cepiTiv aTocoj&Tjva',, a)Aa y; vao? y, aYC»’Jca too? Tat^a? Y/oaviTuc; ct^

3 atjToT? xaTa roo [ioOoo, ''Ecti y^? '/.«Ta tootov D^alacca tov

TOpC^ixov 0'a}.accY|? /£i(j.£pio)TaTr, toccy,?. ot te y^? avE[j.oi Tapaccoociv 10

a-jirr^v. a[j.ooT£po)B'Ev to x^[j.a etocy^vte? ez toj ABp(o*j za\ I? sTEpoo

teXocyoo? 6 za7.£~Tai TopCYjVov ’


y;/ te za\ avs[j.o)v a—f, T^^EOij-aTa, 6 Bs za\

T-/]vizaoTa 6 TopOfxo? z'!w,civ piaiOTcicTr;/ aoTO? e? aoToo za\ Ic/opa? Taps/E-

T«i Ta>.ippota?. 0'Yjpta te TOcaoTa e? aoTOv Ta a&-poi‘s6[j.£va ectiv, w? zai


TOV aspa TOV 'jTsp ty,? 0'aAaccY,? tzoty,? avaTtaT^acO ai twv 0-Y,picov rr,? ocixy,?. 1
.=.

0)? co)Tr,pia? Ys TopOjj.oo [j.Yj?)£ eXtiBo? ti 'jTO^.siTEcOai vaoaYw-

Ss £VTaoO'a CJVETECE za\ ’0 ()’jcceT 5iaep&'apY,vai ty,v vaov, a>Ao)? [j,£v ooz av

Ti? TEiO-oiTO IzvYj^acb-ai Zoivzy. s? T-r,v MTa).tav aoTov, to 5e ez tcov D-ewv

4 EOpiEVE? £Tl TaVTl £pY5t^£Tai paCTO)VY,V. ToTE 5'e ItI TY, aTO^Eia TtOV Tai5o)V

oi MeccYjVioi tev9'0? y,yov, za\ a)Aa te ccpiciv e? t'.[xy,v aoTo^v l?£’jp£0‘Y] 20

zal Eizova? s? ’()}.’j[j.7:iav av£0'£<7av /aAza?, cov 5s aoToT? tov 5!,5acza7.ov

TOtj /opoo za\ TOV ao^.YjTrjV. to [j.ev ^y, lTiYpa!j.(j,a £5 y,).od to ap/aTov

2. ?)£ sTjTou; Pc. 3. Pad Lab Ag, t\ aoTOo cett. edd. Pc Vb, corr.
idem. — toT; fltvS-pwToi; M \’ab Lb Vn Pa, Sylb., maluit etiam F. 14. TaX/appia;,

Tou; av^pwTio».; La, -cov? av^ptoTOu; Ped omisso Tapf/STai, \'b, -a/.Mppoia; M.
Ag. — t(T) Va Pa, to £? cett. codd. — 15. dvaTiTXaa^a*. AX K, ava“''[XT/.a70'a».

4. £TOc Ped Ag. — 8£ T'. \'b. — xaT cett. edd. codd. (ava”i|X7:).aTTa'. Pd), in Lb.
£To; post apyaTov om. AM Ped Ag Lb Vn ijL sup. lin. — op.u?;; Vb, ; sup. p in

Va, xara ^£to’j; La, xor:’ Ito; Pa Vb edd., Vb. 1(>. vauayu:) edd. ante Smai. codd.
lineis incl. S S\V D Seh. 5. y,wpov M (vauay£io) Pc, vauayou.) La), vauaytT) cett.

Vb, y^opwv Va. — reaiSuov Pe. y/<)pw edd., idem coni. Lobeck ad Phn,-n. p. 519.

Pa. — l; opTT,v Pc. — T'.va twv ‘IV^y. £”iy- 17. xai om. ante ’09-j 77:7 SW D Sch e coni.,

edd. ante B Vb Pa, T'.va £"'./• 'IV.y. cett. 7'jv£7:£7£ y.ai ’08. cett. edd. codd. 18.
edd. Pc Ag M Va Lab M), £Tiy wpiov £; om. La. — aoTfa M Ped Ag Va Lb Vn,
[i-TiSlva om. Pd. 7. x.ocT£Aa,3ov, £ aoTOv edd. Vb La Pa. — ti 8l £x. La.

sup. 0, Pa. — ::oT£ om. Va. 9. tou 19. t’^ tgt£ £-'i 'i::o)A£''a A X K, t6t£ 81

om. Va. — TOV om. , Va. 10. TaTTT,; £”l TT, a;:, cett. edd. codd. praeter R M,
Vb. 12. f,v T£ M, r,v T£ Vb. 13. TO qui habent t6t£ 8l x.ot\ irX t^ dc”. 20.

v.x auTa Top^jJLo; La. -- ,3'.a'.o)TdtTT,v Ag. — I; tf,v dX. Va. 22. yop{ov M. — Ty/.rjbv

auTo; om. Pa. — £' aOTOo AXKF M Va La. — avaS^r^xot (sic) La. — £v tw -opS^iJuT)
V 25 ,
1 -7 . 271

dva^Tj[j.a-a sivat twv Iv ::op8‘|j-w Ms(7 a-Y]vio)v ’


xpovw Bs U(7T£pov 'faia? 6

1 sy 6 [j.£vo^ 6tu6 'EX7.T|Vojv y£V£(78'ai (7096? ird £X£Y£Ta Itu aom? £7uotY)GT£v.

£pYa £tortv ’HX£L0U KdXXcovo? at zlKovzt;.

2. ’'E(7ti BI xa^d ty]v dxpav Iv 2tx£Xtoc T£-pa[xpL£VYiv Itul Ai[3uy]? 5

5xai voTOu, xaXou[X£VTjV Bl ITdpvov, Motuy] tuoXi?* oIxougi BI Atj3u£? Iv

auT^ xat ^OLviX£c. 'zootoiz 'zdig Iv Mottoyi |3ap(3dpot^ ’AxpaYavi:Tvot xa^a-


(7TdvT£? £C 7u6X£p.ov xai >.£iav T£ xal ^dcpupa dTu auTwv >.a(i6vT£^ dv£Q'£(jav

Tou? TuaTBa^ I;; ’OXi)[XTUiav touc /^aXxouc, TupOT£ivovT:d^ T£ Td? B£?td? xat

£tXa(J[JL£VOt)? £U)(0[;-£V0t? TW Q'£W. X£tVTat Bl £7Ut TOti 17£t)(OD? oS^Ot ’'AX-

10T£&)^’ KaldpBo? Bl £lvat ccpd^ IpYoc iyM 'zz £ixa^ov, xat z<; auTou? xai:d
ird auxd £l)(£v 6 >.6yo?. 3 . Stx£Xtav Bl e 6'VY) Toad^E otx£t, Stxavot te xat 6

StxEXot xat ^ptJY^^j ^5 ’lTaXta^ Bta(3£(3Yix6T£? I? auT^v, OpUYs?


dcTuo Tou 2xa[j.dvBpou TuoTap-oU xat xwpa? t^<; TpwdBo?. ot Bl OotvtxE^ xat

At^UEC (7 t 6>.OP dcptXOVTO £^ TT^V Vr](TOV XOtVW, Xat (XTUOtXOt Kap)(YlBoVtO)V EtfJt.

i5TO(7atiTa [xlv Iv StxE^ta 18'VY] j3dp[3apa’ "EXXyivwv Be AwptEt;; te zypuGiy

auTYjv xat ’'I(»)V£<;, xat toU <I>toxtxot) xat toO ’ATTtxoD yzyouQ sxaTspo-j [xoTpa

06 tuoUy).

4 . 'EtuI Be toD auTot) 'zzv/^ouc, Td te ’AxpaYavTtvo)v dva8'‘^[jLaTa xat 7

'HpaxXsou<^ Buo Etctv dvBptdvTE? tuoiBe? Y]Xtxtav. tov BI ‘f*


Iv N£[isa

20 TO?£UOVTa EOtXE >.£OVTa, TOUTOv [JLsv By] TOV TE ^HpaxXsa xat 6[100 TW

Smai., Ix TUopS'[x$ Va. 2. Ta-(fin, lin.) big.). — xal 0 £c auToi)? eT^s Xoyo?

8l lley. Pd. 4. xai i:f,v Ag, — AXKF , xai £? a^T. eT^ev 6 1. cett.

xai vwTOU, u sup. ( 0, Vb, La, qui edd. codd. — xavd a5vd M Va. 12. p.sv

xal voTOu bis habet. — At(56c vel AijBuo? 8e IxolI. m, [jlev 8tj kaX. Va. — 8iap£[3>.yi-

coni. F. 5. Adu(Baiov pro ndi^uvov scriben- xoTEi; Vb. 13. Tou axdp.av8pOiU La. 14.
dum fuisse, dicit S coli. Diod. Sic. XIII dcp(x. La. — yalxri8ovi&)v Pc. 15. TOdauva
54, V. comm. — Itc aOtr edd. ante B, SW, [JLEV EV a. La bis habet. — eS'VOc £3'vr]

codd. praeter Ag, in quo est ev a5iTY), sic [3api3. La. 16. tou ante ’Atuxou om.
scribunt cett. edd. e coni. S, voluerunt Lb. 18. TEI T(x TE Ag. dxpayavTiOv La.
etiam SW, cf. Walz ap. SW vol. III p. 19. dv8ptdvT£c yup,voi, Tua~8£<u iqlixiav' tov
XIII. 6. dxpayavTivoi Vb, (^xpavyaxTvot 8e ev N£p.£a (EVEfjiEa Pc) TO^EiJOVTa eoixe
Vn, dtxpairTvoi M, in marg. dcxpayav-avoi- — IsovTa codd. (dv8pidvT£c, yu[j.vol 7ua~8£c xta.

xaTEaTdtVTEi; La. 7, eTuolIfjiouv AXKFS Pcd, EoixE TOV IsovTa om. Ag) edd.
codd., iq Ti 6 l£[JL 0 v cett. edd. — xai lav xz praeter A X K F B, qui scribunt to^euovti
La, xal l£ta? t£ Pa. — It: a^Twv M Vb. et C, qui ex coni. F inserit ante eoixe,

8. xohq yalxou? £ixaa[Ji.£VOuc M Lb Goldh. coni. dv8p. yujjivoq 0 [xsv Trai86?


Vn om. — T£ La om. 9. £txaa|j.£VYi, T^lma, 6 8 e,. tov ev N. to^euovti eoixe X.,

ad marg. oui;, Pa. — £5xop.£voui; Vb Lab Cor. TOV |J,£V TOV EV N. To|£UOVTa £. 1., SW
Vn, om. Ag. — £v vw S>£^ M. — oti dv8pt.dvT£?, 6 p.£v yu|jLvo?, TcaT<; T^lwiav, tov
T ou B S
TEtyouc W
D Sch Pacd Ag La tou ,
8 e tov ev N”. TO^EUovTa £. X., Kays. dv8pi-
om. rell. edd. Lb Vn M Vab, Itui tou T£iyou?.^ I dvTEc, yu}JLVO<;. Tcai8oc TqXwta, 6 8s tov ev N.
SW. 10. Kaldp-ivSoc Pd. Ipyov Va (o am- — I to|euwv EJTi X., medela nondum inventa
272 HAIAKQN A.

‘HpaxXsT Tov Xsov^a Tapav^Ivo^ av£0'Y]xsv 'l7u:roTiow, Nt,xoBa[iou Bs Igti


Maiva7.io’j t£)(vyj’ t6 aya7.[xa gq sTspov '
Ayoc^iTzizou piv scnriv avaO'Y][xa

MsvBaiou, [X£T£>tG[j.i(79"^ B£ £VTa‘D8'a 6 tu 6 ’’HX£ia)v. toc Tupo toutou B£ zkzizo


£7ul 6Bo3 Tw 7U£paTt, '/] (xyst [X£v £^ £? ’0>>u[i7uiav, xaX£TTai B£

8 i£p«. 5. B£ xai av(x0‘T^[j.aTa Iv zoivco tol» ’A)( aia)v 16'vou^, 6 (J 0 i xpoxaX£G‘a- 5

[j.£voG TOG "Ex^ropo^ £^ [j.ovop.a)(iav avBpa "EX7.v]va ^ov z).^pov l%\ tw aywvL
67U£[X£ivav. oOtoi p.£V By] £(7TY]xa(7t Tou vaou toG [X£ya7.ou 7uX''/](tCov, Bopaai
/tat acTutctv o)7uT.t(7p.£voi' aTuavTtxpG Be Itul £T£pou (3aQ'poG 7:£7uoiY]i:at N£C7T:a)p

T07 £Xa(7irO!J xX^pOV £G'|j£(3X"/]XCO:; £^ TYjV 7w'JVTjV. TWV Be £7Ul TW "ExTOpt


7>.'/]poG[X£V0()v apt8'p.ov ovTow 6>ti:oj, Tov yap Ivairov auTwv, ty]v toG 10

9 "’OBu(7(7£co^ £t>t6va, N£po)va xopcat - };£you(7tv z(; "Po)p//]v, tcov Be ozto)

TOGiroiv £7ut p.6vcp Tw ’Ayap.£p-vovt go ovo[j.a IcTTt y£ypap-|X£vov* y£ypa 7UTat


B'£ aat toGto ztzi zoc Xata Ix B£5to)V. oirotj B£ 6 a7.£XTpuwv l(7Ttv £7ttQ'Y]|jwa

acr^Bt, ’IBo[j.£V£G? Icnrtv 6 aTuoyovo^ Mtvw* -zm Bl ’IBo[j.£V£t yiwoc, axo toG
"H};tou toG TuaTpo^ riatricpav]?, 'HXiou Be kpov cpaatv £lvat tov opvi9'a xat ay- 15 .

10y£X7.£tv avt£vat toG Yikiou. y£ypa7U"rat B£ y.at £7utypa[jw[j.a tw paG^pw*

T(p At zocyaioi zocydX\}.(xzc(, zccuz’ av£0'Y)'/tav,

lyyovot avTt9'£OU TavraXtBa ITeXotuo^.

TgGto p.£v By) IvTaGG^a zgzi y£ypa[ip.£VGv, 6 Bb ayaX[j.aTG7UGto^ oGziq y]v

£xt tgG ’IBGp.£V£03^ y£ypa7CTat acTTUtBt* 20 «

est; og dk tov Iv N. tc?£uovti? 1. Pc. 11. viaxopa, in marg. yp. vipcova, Pd.
Tivoiv La, '.TCTTWTiwv, 0 sup. (0 priore, Vb, 12. £7il p.6vw xy dydlp.axi ’Ayap.£|jivovoc

0 iTtrroTuov Va. 2. pdXtaira tq irly^vY] edd. praeter Sch, in codd. est dyaplp-vovi,
AXKF Smin. VbPaVn (tq expunct. et Sch £711 p.6vw xy ’Aya[jt.£[ji.vovi, cf. III 19,6.
ou sup. lin. Vn), ixdhGza ou Pcd Ag 13. y.al xouxou Itti xd TtaXaid Vb. — Ix
M \^a Lb ,
pdXujxa tq x’F/^rj La , Maiva5.iov f, om. Pa. — £7r(aY)p.a voluerunt SW, cf. IV
T£-/_VY] C, qui tamen et ipse voluit Maiva).iou 16,7, £7iid'ri[jLa codd. edd. — inter laxiv et

xlyvTp sine iq, sic scribunt cett. edd. 3. £mO'ri|jLa Lb inserit y£ypajJi.p.£vov inter uncos.
MivSaiou AXKF Lb Vn M Vab Pac, [jluv- 14. dTTO Ag La Va D SW, dTio
"Hliou Pacd
8aiou AgLa, eratne MuvSiou? cf. S IP '^^bi xou ‘HXiou cett. edd. Vb Lb Vn M, 15. xou
in omnibus codd. Zdyyliog pro ZcnyyldXog Tipog Tzaaicpdriy Pcd Ag Vb Lab Vn (Traatcpar)

legitur, MsvSatou cett. edd. ex em. Sylb., Ag), vou TxpocTcaaicpdifiv Pa Va, 7raa-updif)v

est in Pd. — xd om. A X K Vb Pa, est in etiam AI. — q?aaiv kpov Ag. — verba
cett. edd. MAgPcdVaLab. — tUizo, z xal dyy£n£i,v glossema redolere
sup. zX et £i sup. £, M. 5. xotvw xwv dicit Sch AIS. — dyy£l£iv La. 17. Ait X KF C,
d'/_aiwv La. 7. 8upaa’, Ag, Swpaat, o sup. Alt cett. edd., Ai Preger, coli. G. Aleyer^
to, M. 9. £7iiP£[3r,y.a)c Va, £?(3£13 Xyixoc La, S 129, — x’ ’Axaioi codd. (x£ Ag, xd^ et sup*
— (ov §£ £7il La. 10. dp. xov AXKM vers. ydy Pa, vaxaioi La) A X K F C Sch, V
Lab Pad Ag Vn Vb, dp. x65v F C S Va Pc, Ayaioi SB SW, xdyaioi D Preger, sic Sylb.

xov dpid>jjt.ov oxxd) Sylb. (vel oxxw xov dpiQ'- et Boeckh C. I. G. 1 p, 47. — xd dydliJiaxa
|jLOv) cl. VI 18,4, probat S, dp. ovxojv oxxw codd. edd. ante B. 18. lyyovou Lb Vn
cett. edd. e coni. Coraii. — Ivvaxov Va, Ivaxov Pacd Ag Vab R, lyyovov AI La , Ixyovoi
V 25,7—13. 273

IIoX).a [JLSV aXk(A G^ocpoti 7uoiY)[j.aTa xai ttoB’ 'Ovaxa


Aiy!.v^x£(o xov Ystvociro TcaTBa Mixojv.

6. 05 xoppo) Bs ToU ^AyaLwv avaO^iQij.axo? xa\ 'HpaxT.^^ Ixxiv uxsp 11

Tou ^o)(7XY]po? \}.OL'/6\xz^oq TUpo^ T'^v ’Ap-a^6va scpiTUTUov yDvaTza. xouxov

sEuayopa^ plv ysvoc ZayxXaTo? avs8'Y]X£:v, £tuol'/](7£ ^£ KuBo)viax-/]c ’ApiG'xo-

£V B£ xoTc ap)(aLOi? xaxapiS'[X'^(7a(jO'oa xal xov ^Apio^xo/A^a

£(7xi’ xa\ (jacpw? p.£V “^“Xixiav o5x £)roi xi? av £lx£Tv auxou, Vf\kai. Be w?

7Up6x£pOV £Xt. £y£V£XG Xplv Y] X^ ZocyxA/) XO ovopia y£V£(jO'aL XO £Cp’ Y]p.WV

M£G'Cr/)VTjV.

10 7. Odcaioi B'£ Ooivtx£^ XO av£xa9’£v ovx£^, xai Ix T5pou xai ^oiyi7,r\^ 12

x% aXA/]<; 6p.ou Oocdto xw ’Ay'/]vopo^ xaxa £X7uX£5xavx£^ xy]v

EupcoTU'/]^, av£B'£C>av 'HpaxX£a £^ ’OXo[xxlxv, xo [3cicB'pov )(a};xoOv 6[xoi(o<; xw


aya).[jLaxi. p.£y£Q' 0 ? [X£v B*^ xoo aya7.p.ax6(^ £lo‘i Tzriyzi<; B£xa, poxaXov B£

£v x"^ B£‘^i.a, XT| B'£ aptxx£pa )(£ipi £)(£i xo^ov. Y\yioi)Gcc B£, £v Oacrqi xov

isauxov (7cpa^ 'HpaxX£(X 6v xai Topioi 5cx£pov Bl v]By] x£7.ouvxa^

£? "'EXX^qva^ vopi(7ai xxl 'HpaxX£T xw ’Au.cpixp5covo<; vlpxiv xL|xa^. xw B'£ 13

avaO^Yjp.axi xw ’OXop-'xiav Oadicov £7U£CXiv £>.£y£Tov‘

Yibq p-£v [i£ Mixcovo^ ’0vaxa^ z^zTzXzGGzy

a5xo!^ £v AiyivTj Bcop-axa voci£xawv.

voluit Hartung. — xavTaAiSou Ag Pd. 1. [


(u? ambig.) Va. 14. om. Ag. —
’0vaTa edd. ante B, ^Ovaira cett. edd, codd. post ^xouua 8e cum Gurlitt 90 virgulam
(in R ou sup. a) praeter Pa Vb, in quibus est posui. 15. oeueaS-ai Ag Pd. 16. xo A
ovdtTTOu. 2. epyov OLlyzlyr^xou zheyzivoLxo Ag Vb M, xou AXK, xS cett. edd. Ag Pcd
Pd (hic aiyivT^TOu), spyov aiyiVTjTOU ov eysi- Lab Va, voluit Sylb. 17. xw £V ’0X. coni.

vaxo MVaLbVnR, in hoc so) sup. ou et Sch in SW II p. XXIII, probat Frazer,


T sup. OV, spyov aiywTj, x sup. tq, syeiva-ro cf. 27,2. VI 18,1, cum Paus. dvaxiS'£vai zq
Pc, epyov, alyurixzoi ttov syeiva-ro izcnboL xifjuuv dicere soleat (cf. ex. gr. I 13,2. II 17,5.
Vb, aiyiVTQTSO) tov yeivaro Pa, in marg. III 8,2. IV 1,7. 22,7. V 2,3. 17. 26,5
Ipyov, sed expunct. , spyov aiysivoreco tov £v I 26,3. IV. 36,6. V 24,8), non est, cur
ysivaTO La, epyov £v AiyivY) tov xi-az edd. Schubarto assentiamur. 18. uiov Smin.
ante B, spyov ov ysivairo cett. edd. vit. typoth. — ys edd. ante B Pa Vb La,
ex coni. Buttmanni, epyov omisi cum Pa om. M Pcd Ag Lb Va Vn, in R sup. vers.

Kays. Rh. M. 1847, p. 360 et Preger, qui addit., p.£ cett. edd. ex em. Hermannni, uioc
doricum genitivum scripsit Aiyi.vdi:a. 3. £wv [j.£ Kays. coni. 1. 1. 359. — [i.ix£vo?

TQpajdeT? La. 4. [Aayopevov La. 5. yevoc La, [JI.IX 0V 0 ? M Pcd Ag Va Lb Vn, p.vx(ovo?

in Pa ad marg. — Zdyxlio? edd. PaVb. — ovaxa? Vb M Ag, ovoxa? Lb Va


ante C codd., ZayxlaTo? cett. edd. ex Pc, ovaxo? Pd, ’0vdxag edd. inde a B La
emend. F. — xuSovidrr]^ A. 7. zaxi om. Pa, ’0vaxa? cett. edd. — e^exeXeaev A
Va. — eyei Vb. — y£vea9'ai om. codd. praeter Pa, £^£X£l£a<7£v Pa edd. cett.
Ag. 8. Pd. — 19. auxo codd., probat F, recepit Smin.,

£C TTupou Pd. 11. exTArjadvxec La. — xr^q auxoc cett. edd., in eodem epigrammate
Pa, ad marg. ttjv. 13. 7cr;/u^ MVb, 'Trrjy. VIII 42,10 melius legitur vdjw £V Aiy. —
Pausanias II. 18
274 HAIAKQN A.

Tov "OvaTav toutov zyA "£/vr,c Ta ay^AuaTa ovTa Aiyi-

vaiac, guBsvo? uttscov Bt^g-oixoV tojv a;u6 Aa^BaXcu ts za\ spY^-G-Tr^piou tgU

"'Attizgg.

XXVI. jMsg^g^TjVIwv ?>s Toiv Aojpiscov gI Na'j7:7//,TGV t:gt£ Tuapoc

’A'3‘“/;vaL0)v '}.y.'pi'nzc aY«7[j,a £v ^OAGp.-jria ("Ac) £t:i tw zlgvi avsB-scrav. 5

TGGTG £<7Tiv IpyGv [j.£v \j£vBaiG’j llaLcoviGG, T.zT.QVff:y,i Vz a 7TG avBpoiv

-GAEpiwv, GT£ ’A7.apvaGTL vsA OiviaBair, £[j,gl BgxeTv, £::G}.£[rr|(7av. MzGar^^ioi

^£ aGTGL A£Y^'-^'^'-’ ava8'Y][j,a (7cpi(7iv a::G tgg EpyGG tgg £V tt|

A^pazTTjpLa vYjCcp [j.£Ta ’A0'TjvaLO)v, xal g'jz zT:iypy'\iy.i tg GVGij.a twv ::GA£[ji(ov

Gootc Tcp y.rA Aax£Bcc!,jj.GVLO)v B£i[j.aTU £::£'!, OiviaBojv ys 'Aa\ 'Axapvavcov lO

GG^£Va £/£'// Og[GGV.

2 2. Ta B'£ ava3T,[j.aTa AIi/.gO-gg t.gaaoc t£ dcpiO‘[j.Gv xai, ggz z (dz % t^^

GVTCC £Gpi'77GV, a/AoC 4yilTG’J p.£V TGG ’l lX£tG’J ZoA ’Ez£/£ipLa; CTT£OaVGGGrj^

TGV ’4 oITGV, TGGTtOV V£V TOJV £IXGV(0V GOGyZz


ZJZGyi avaO'T,[JiaTa

Mi7gO'GG, ’A[j.O!,TpL7Yj zai 11 g'7£'Bcov T£ 7.a\ rAaG/.G; B'£ g ::Gi'/io'a? 15

’Apy£TG£. ^apx B'£ tgg vaGJ tgg [j.£ya7.GG rr^v £v api(7T£pa ::}.£'jpav

av£0’rf/t£v a}Aa, lvGpT,v tt,v A'/)[rr]TpGC xoA ’AcppGBLTr,v ravuij-r^^r^v t£ za:,

vsaiTawv Vb. 1. (ovarav \’b, &\-aTav M S\V I). — Oivtdc^wv AXKF Smin. codd.,
IM Ag, Gvaxa A a. ovoTa'^ Lb, ’()vdxav La
j
I

Oe^',a5c5v cett. edd. ,


voluit Sylb. — S£
Pac edd inde a B, '(.)vaTav cdd. ante B codd. cdd. praeter B Sch, qui scribunt yz
— xouTCv, oOtivo; tt? x£yvrj^ l^xi xd dya/.- I
— X7.1 om. Va. — dxapvdv(ov xal ou8£va
[jiaxa, cvxa Aiyivyxt,v, Oj§£vg; edd. ante B j
La. 11, £y£i Va. 12. Ag M La in hoc
Vb Pa, in hoc oOxovOs, sup. o, et aiyrjvr^xrp/,
I
capite constanter offerunt gijuxuI^ou, Pc h.

i snp. priore r,, xcoxov 0 |J.co? xal x£y^vr,^ I 1. Gijuxub-ou, iterum postea, sed a sup. lin.,

IjxIv dy. Gvxa aiy£iv£a^ M Pcd Ag^ Lb \hi tertio loco om. g, ponit quarto et quinto,

Va R (a?y!,v£a; Va Pd, in R C|jlw? xal cx-


j

Lb h. 1. et ^ 3 |jLix'j'>o’j, Va Vn primo et

punct. et ad inarg. yp. ooxivop x^?, mox secundo loco gijuxugou, tertio, ubi vox ante-
inter sgxw et dyaA[J.axa supra vers. insertum cedens in ' exit, jjlixuWj, \'b primo G|JUX’j-

est xd), xotJxov op.Ws, xod x£yvr,; £; xd dyd/.- Gou, secundo G!JluxuB'OU, tertio ijlix'j5'0u, S 5
[jt.axa cvxa Aiyivaia? edd. inde a B La. w; w.y.nboz pro o G|Jlixui>oc, Pa S G|rj!>ixo;

2. £pya 7 XT,p'.ov M . — xoo Pa in marg-. et S o ixixuS'0?, G sup. [jL, in reliquis locis

4. 5(opdov ol vauTtay.xoi La. — :xap’ ab. G|JL. habent Vab Vn Lb Pa et sic scribunt

Pa. 5. AIxTjJ ZKi xfo xtovi codd. edd., in cdd. ante SW praeter C, omittunt sigma

x(o offendunt S S\V, x9;^ inserui. — dv£u'rj- C SW D Sch, V. 24,6. — T.olld x£ xou

xav Vb. (», £pyov [jlsv 5a(o’j Vb, |jl£v habet ’H).£igu xal om. Lb, sed inserit paullo in-

Pa ad marg. — lTaiov(o'j A X K. 7. otvt- ferius post dvaGr,[a.axa [xoiv om.] M'.xuS' 0 u,

d§£; Pc. 8. £tvai post G 9 iaiv excidisse et repetit £X£y_£ipia? usque ad dval>Yi[j.axa

putat F, inseruit C, post dvdLr,|i.a dvax£~GS'ai xcov (h. 1. habet articulum). — oux om.
excidisse coni. Zink, post Gcp'.Giv asteriscum Va. 13. xou f,Ai'ou Pac. 14. [X£v 5 t] xtov

posui cum D. — xou post £pyou ad marg. Va SW, 8 t) om. rell. codd. edd. 15. G[jli-

habet La. J). tcOAswv M. 10. xd dTxo Pa, xuuov La. — x£ xai Hog. xai edd. ante S,
6 sup. d. — £Vi Otv. edd. ante B codd. x£ post rioG. ponunt cett. edd. Lab Vab
praeter Pc, l~z\ Oiv. B Sch Pc, dtxo 0?v. Pacd Ag M, S confert X 23,3. 25,3. 17.
V 25,13-26,6. 275

ApiT£[j.t.v, ^roiTjTwv Bs "OixTjpov xai "HctigBgv, xa\ 6 'sgg^ a58'i? ^AcryAYjTCiov

v.ai Tyieiav. 3. "'Aywv ts Iv tgT? avoc9"/ip.a(7^v sgti tgT? Mi/JQ^gu cpspo^vS

a}^T 7]p(X^. ol Bs aXT7]p£^ gOtgi 7uccp£)(GVTca (7/_9jp.a tgigvB£* xgzXou Trapa-

p;/]/.£0’T£pGU zai G*J/. £? t6 aXplPfG^iraTOV 7U£pl(p£pGG? £l(7tv 7U£7TOl'/]VTai

5^£ xcd TGG? Ba';CTG>.GG^ "£WV ^SlpWV Bll£V(Xl XaB'a7U£p Bl’ 6)(aVO)V

(X(77UiBg^. TGGTWV p.£V By) £Lp'/)[X£VGV' TUapOC B'£ TGU "‘Ayw-

VG^ TTjV £lXGVa AlGVGCG? XtXL 6 0pa^ Ig^TIV ’Op(p£U^ Xa\ CCY0c7.p.a Aig?,

gO By] xa1 oXiyw :up6T£pGv £ 7i£[J.vf|G-Q'YjV. TauTa Ipya £C7 tlv '*Apy£CGG Alg-

VGGIGU. T£0'^va!, Bl GTTO TGU MlXu9'GU Xal al>.a Op.GG TGGTO!-? l^yGUG^l,

ioN£pwva B£ a(p£X£cr8'(Xi (pad xal TauTa. toT^ B£ £pya(ja[;.£VGi? auTa, y£vo^4

OGGiv ’Apy£iGi?, AiGvudtp T£ xdt, rXaGxcp, BiBacxa^vOv o^cpKTLv o5B£va z%i-

lz'^[ouGiv' r\kiySoiv Bl auTwv 6 Ta Ipya ic ’0>.up-7uiav avaS'£i? £tulB£lxvg(7iv

6 Mlxg 8 0 ?. '
4. TGV yap By] MlxgO'Gv toutov 'HpoBGTOc s^y] £v tgl^ 7.6yGi?

d)? ’Ava^iXa TGU £v 'Pyjyio) Tupavv'/](7avTG^ y£v6p.£vo? BouXg? xai Ta[iia?

15tG)V "*Ava^lXa )(p'/][XaTWV ’JC>T£pGV TOG^WV aTULWV oT)(GITO I? T£y£aV T£'X£UTiq-

cavTG^ ^Ava^ila. ira Bl lizl itgT? avaS^-ZjixaGiv OTLypap^p.aTa xa\ Tuairlpa 5

MixgB'w X-GlpGv xal 'E>.A'/]viBa^ auTw tuqT^ei? TYjyiGV t£ rua^pCBa xai tt,v

£m TW 7UGp8'p.W M£(T(7TjV'/]V B(BcOC7lV’ GtX£LV Bl T(X [A£V £7Utypa[l[J.ai:a £V

T£y£ 0C (pYjdv auirov, Ta Bl avaS^i^p^aira av£Q'Y)X£v £^ ’0T.u[j.7uiav s5)^iqv Tiva

20 EXTfiT.wv £ 7 ui c^oirYjpia ruaiBo^ vocn^cravirG^ voctgv cpO^ivaBa.

5. IIXy](J[!gv Be twv [jlei^ovcov ava8'Yj[jLai:wv MixuQ^oo, ziyyriQ Be tou 6

’ApyEiGG rXauxoo, ’AQ'Y]va^ ayaX[J.a £<7ir'/]XE xpavG? EmxEipiv'/) xai aiyiBa

xopiv La. 1, daxXriTricv 8s Va, 2. Ty£i!av Pa. — xupavvrjGavxag Pc. — post y£v6[j.£VO?

edd. ante S codd. (falsa referunt SW), La M inserit §£. — SouXoi; om. La. IG.
uyeTav, Ayieiav cett. edd. — pro Tiatspai; [juxui^oj Ag Pd. 17. ycTpov, oT sup.
toTg Vb. 3. a5;T£ipac Ag, d^xypai; et mox £T, Pc. 18. £TCi 7T:opl>[i.w edd. ante S M
dX'r?jp£(; M Lb Pacd. — 7tap£jy_ovTO edd. Vab, £711 z(7) 77. cett. edd. Pacd Ag La.

ante B M Vb Vn, 7uap£a-y_ovTa!. Pc La, — 8(8ojaiv oix£~v xai, xa [J.£v £7uyp. £v

T:ap£'/^ 0 VTai cett. edd. Ag-Pad, Pa corr. in Tsyla cprjGiv auxov codd. praeter La, qui

Trapla/oviro, TzaLpiayo^ xo Va, 7iap£u/_ovxo coni. oux inserit ante £v (Lb M Vab Vn A X K F C
Cor., probat S. 4. TOpicp£p% Va. — (paGiv), A X K S B, SiBcoaiv. oix£~v xai xa

rc£7C0iY]vxai, Pd Ag SW D, TOTCoirjxai cett. edd. p.£v £Kiyp. £v T. cpaxiv auxov F C Cor.,

codd. 5. 8ia 6'/_. Va. G. xouxo A X K, qui pro xai scribit §£ probatus a B, Kai
Totixov M Vb, Touxwv cett. edd. Va Pacd xa [Ji£v Itci xoT? ava^iJiaxiv £7Ciypap.p.axa
Ag Lab. H, Awvugio? AXKFPcMVab M£GaT,vriv 5i8(oaiv oix£~v. xa 8e £v Tsysa
LabVn, Aiovuaoc Ag Pad Amas. edd. cett., cpaaiv auxov sc. oixsTv coni. Goldh., Smai.

corr. Sylb. 10. 6ccp£X£aS'at,, liyouai Va, XlyouGi asteriscum ponit ante (py]aiv, negationem
correctum est in vulgatam, ut videtur. 11, deesse putans, ou inserunt SW D Sch, at

8i8. cpaaiv Va. 13. toutov xai yp. Va. 14, inscriptio Olympiae reperta (Inschr. v.Olymp.
dva^uXa hoc loco et postea Vb. — £v dpyiw n. 267) recte negationem abesse docei.

Lb Vn M (Iv dpri^iw sec. SW) Ivapyico 20. voGOU M. 21. x£yvr] edd. ante S codd..
Pc, £v dpy£(w Ag Pd Va, £v pr^yito La Vb
18 *
276 HAIAKQN A.

svBsBuxuTa' NLx6Ba[xo^ sipydco-aTO 6 Maiva>.io?, 'HXsiwv Bs scttiv

avaB'Y][xa. ::rapa Bs T-rjv ’A6‘Y]vav 7U£7uoiY]i:ai NlxT|' "ua!jTY]v MavirivsT^ avsS^sa-av,

Tov 7u6X£[xov Bs o5 B'/]7.ou(7lv £v tS sTTiypap.p.aTi. KaXa[xii; Bs oux s)(otj(jav

TUTspa Tuoi^fjat, IsysTat, a7uop-ip.od[JL£VO^ t6 ’A8''^vtj(7i ^ATtirspou xaXou-

7 pv£VY]<; 5oocvov. 6. npo^ Bs toT<; sXacraodiv ava8''^[jva(7i tol) Mix88'OU, 5

TuoiYjS^sTcri. Bs 6 tuo Aiovdclou, Tupo^ ToUToii; 'HpccxXsoU(; s(7TL tSv spywv t6 i<;

TOV TvSovTa TOV sv Ns[j.soc xal oBpav ts xal tov xova tou "AiBou xal
TOV S7UI ’Epu[JLav8'0) TOTap-w xdcTpov. sxoixiTav Bs auToc s^ "'OT.uiiTULav

'HpaxlswTai MapiavBovwv opLOpcov ^oipSapcov xaTaBpap.6vTS^ ty]v )(copav. "/]

Bs 'HpaxXsia TSTuoXicTTat p.sv l%\ Eo^sivo) tovtw, aTuwxicrD"/] Bs sx Msydpwv* lo

[XSTS(7)(0V Bs xal Bolwtwv TavaypaToi toO oixicrp^ou. tootcov Bs avTixpu

Twv xaTsiXsy[xsv(ov sttiv ^Xkoc ava8"^[j.aTa stul ttoi^oo, TSTpa[X[xsva pxv

Tpo^ [iS(7Y]p.|3piav. Too Tspivoo? Bs syyoTaTa 6 tw Hs^oTt avslTai.

XXVII. ’Ev Bs aoToT? xal Ta avaTs6'svTa sottIv 6t6 too MatvaXioo

OoppBo^, 6? sx MaLvaTvOO Bia[3a^ l<; SixsXiav Tuapa EsT^cova tov Asivo- 15

p.svou<; xal sxsivo) ts aoTw xal 'Ispwvi ocJTspov aBsXcpw too EsT^covo? zq

Ta^ (TTpaTsta^ a7uoBsLXvop.£vo? Xap.Tpa spya s^ TOdooTO xpo^XQ^sv suBai-

p.ovia^ 6i^ ava8'sTvai p.sv TaoTa s^ ’0Xup.Tiav, ava8'sTvaL Bs xal tw


2"*A7u61Xa)vi a)Aa s^ AsT^cpoo?. Ta Bs s^ ’OXop.7uiav Boo ts sltiv itctoi xal

Y]vio/ot Boo, sxaTspo) t5>v itctwv TuapsTTw^ avY]p r\vioyoQ. 6 [xsv By] 7up6Tspo^20

To)v [juTwv xal 6 avY]p Aiovocrioo too ’ApysLOO, toc BsoTspa Bs spya sttIv

AtyiVTQTOO 2l[XC0V0^. TO) TUpOTSpO) Bs TCOV lTTO)V SXiypa[l[J,a STSTTIV STUl tt|

Tc7.sopa, Ta TpwTa oo tov [isTpop* XsysL yap B-^ ootw*

T£)(_VY)? cett. edd. ex emend. F. — sati xal T£Tpa[jt.[ji.£va. 13. p.£OTTrip.pptav Pd Vn, £v

Ag Pd, saTY) xal Pc. 1. Nix68ap.o? [j.£aarj[j.ppla Pc, corr. in %poQ p.£aaY]p.j3plav.

dvccQ^Tf^ti-a om. Va. 2. vlxr,? codd., NIxy) 14. ayazibivxoL Pa, av£va sup, vers. S>£v,

edd. — piavTrivsTaav £5>£aav Lb Vn. 3. La. — oLTzo Tou Pd. 15. p.£va).lou, ai sup.

8a[jiaXi? Lb Vn Va M R, hic ad marg. xdXa- £, Vb. — 0? £x |j.aiva}.lou La, — tou 8£iv.

[JLIC, y6Xa\yxz La Pacd Vb. 4. d7rop.i,|ji.ou- Va. 16. dylXcovo? M, dys^wCiivo? Vb, tw T£-
|jL£vot, M. — dS'rjvac!. La. 5, dva9'Y][ji.aat. >w 0 )V 0 i; malit S. 17. ToaouTOv Pa. 18. dva-
om. Ag, 6, Awvuaou AXK Pc Lb Vn S>’^vai La M Ag V a Vn Pad h. 1. et M Ag Va
MVab, AiovutIou cett. edd. ex em. Sylb., Pad paullo post, — tG om, M Lab edd.
quam confirmant Pad Ag La. 7. tov £vv£a ante B, in Va deletum videtur, habent cett.

xal La, TOV v£[j.aia xal Vb. — xal dq edd. edd. Pacd Ag Vb. 19. aHa 8o £? AXK
ante B M, xal l; cett. edd. Lab Pacd Ag PcdAgVbLbVn, 81 om. cett. edd. MLa
Vab. 9. rjpax).£!.a)Ta'. Vb. — [xapiav8iv65v Pa (hic addit sup. lin.), ut iam Sylb. volu-
Pd. — xaTa8pa;jLcovT£(; M Ag. 10. £7i:£l £8^. erat, aHa xal iq Va, unde SW alia t£ xal
Va. 11. [j.£T£Tyov 8l xal Boiwtwv Tav. £?. — Iq ^^zlcpouQ Vb. 20. £xaT, 8o tGv
edd. inde a B, Pacd Ag La, xal Tav. 8l V a, £xaT£pwv twv La Pd. 22. £v pro Irrl

|i.£T£a'/^jV BoitoTwv Vab M.


rell. edd. — a Pc, £ . , C7TIV, litterae mediae ambiguae, Va,
TOUTWV 8 e novum caput incipiunt B Sch. OT£CiTi T^, omissa praepositione, Vb Pa,

12. £7cl TOt^ou Pd. — T£TaYlJ.sva Pa, ad marg. 23. au[jL|j(.£Tpw Pc. — yap om. M S SW, hi
V 26,6-27,5. 277

06p[j-i? (XvsQtjXsv

’Apxa^ MaivdcT. 10 ^, vUv Bs Supaxocrtoi;.

2. 06t 6^ £(7Tiv 6 17U7UO? oxw xal t 6 L7i:7uo[j.av£^ T^oyco tw ^HX£iojv lyxEiTai. 3

B9]};a B£ xai a>.7.(X £(7 tlv avBpo^ p^aycu (jocpia CD[j.[3aCvovTa

5tS ITUTTW. p.£y£8'0? [1£V Xa\ £lBo^ ITUTTWV (XTCoBa TUoXlw, OGOl T% ’'A7.17£(05

£Vt 6? lo^TYjXaCl* 7UpO^ B£ a7U0X£X07Ui:aL T£ T-^V oupav xai IoTTIV £7u1 TO)

TOIwB£ £Tl ai(7)^twv. ol B’ 17U7UOI 01 CCpCr£V£^ OOTl 7T0U TOO ^po? [J.OVOV (xX7.a

xat. ava Tuacav s%’ ocotov opyw^LV -^[lEpav. xai yap £C7&'£00(7iv irY)v 4

''A7.TIV a7uoppYiyvdovT£^ Ta Boap^a y) xal £xcp£(jyovT£? too^ ayovTa?,' xat

10 £7ui7UY]B65(Jiv aoTw tt:o7.1S Bt^ tl £p.p.av£C>T£pov iQ Im t*^v xaX7.icrir'r]v wituov

^wcrav T£ xat vjO^aBa ava[3atv£(76'at. aTuo^adO^avooat T£ By] ccutoiq at 07u}.at,

xat 6p.ca? oux axayop£Ooo(it )(p£pxi:t^ovT£^ T£ pialXov xat £7ut7UY]Bo)VT£? pxxa


[3tatOT£pa^ TYj? opp-%, '7^p'tv av 6 tu 6 [ia(7Ttycov xat avayxY]? to-)(upa^ a©£'Xxu-

(j9'a)(jt’ 7up6T£pov B'£ oux £(jTtv (XTuaXT.ay'^ (jcpt(7tv ouB£[xta aTuo tou )^aXxoU.
io3. Kal aT.7.0 £V AoBta B'£aG'ap.£vo? oTBa Btacpopov plv 9'aOp.a y] xa^ra tov 5

tXTUov Tov Oopp.tBo?, p.aycov p-£VTot (Tocpta^ ooBl aoTO axYjXXaypivov. la^t

yap AuBoT? £mx>.Y](7tv n£pa-txoT? t£pa £V t£ 'l£poxat(jap£ta xa>.oup.£VY] 7UoX£t

xat £V T7cat;rot^, Iv £xaT£pw Be t65v t£pwv otXY]p.a t£ xat Iv tS otxYjp.aTt

£(jTtv £7Ut [3o)p.oti T£cppa' /poa B£ 00 xai:a T£cppav £(j"rtv aov^ ty]v aX7.Y]v.

addunt in Corrigendis, est in cett. edd. edd. ante SW codd., t.oIIm cett. edd. e
codd. — 8ri om. Pa. 1 . (popinoq Va. — , . , coni. Coraii, quam probant SB, dKo8£~ rroT^Xwv
4>6pfj.ic |j,’ (iv£9'rix£v (6 TTpiv [i.£v) ’Apxac y.zl. bis habet Lb. 0. ar>oy.zy.OTZi:zTai M. — x£
Stadtmueller, ui’ dv£Q'Y)X£v coni, etiam Preger. om. Va. 1, ol 8’ Ttctcoi B Lab Pacd
2. |jL£vaXio? Ag. — Zupaxouaio? edd. ante Ag Vn cod. Phral., ol 8b otttoi rell. edd.
B Lb Vn M Vab Pd Ag, Supaxoaiog cett. edd. M Vab. — 00 X 01 Ag. — ouxi tiw xou rapone
Pac La, ut Sylb. et Pors. voluerunt; in- Vb. 8. fuitne pro T^ptepav potius wpav, ut
scriptionem uno versu proferunt edd. ante Amasaeum (anni parte) legisse F suspicatur
S. 3. TO om. Va. —t 65 >.£fwv Va. 4. 8'qX65 — S-Eouuiv Va. 9. xd ex Va addunt edd.
La, Pa addit in marg. 8ri}.oT. — alia. £<; inde a F, om. cett. codd. edd. 10 . tzo17m
-rip-riv 6tv8poc Pa Vab edd. praeter C SW D, 8r\ xioi cod. Phral. 11 . T^S'd8£MVn, T^9'd8£

alia £Gzi p,riv cett. codd., etiam cod. Phral., A. — dTCoXt,aS'a(vo'j(j'. ediderunt F C, ita La
SW D, hic lacunam indicans post p.T)v et Pa cod. Phral., ano liabai'^Q\ja\. Va, cett.

y(wzad'ai scribens, K voluit xai allo) zg Tiptriv d7to}acrS'dvoua!,. 12 . £7ri;u8£5vx£c A. 13 . ^lai-


aut y.a\ all^ laz\ ai>v avSpo? p.ayou co(pia, (xizipag Vb Ag. — x^; om. Va. 14 . uno xou
F xai alloiQ va p-r^v (vel p.£v) (5;v8poc pi. cr., VaPa, in Pa a sup. u . 16 . dnr]llzyiJ.z\>ov

alloig la-ri pib a. C, al7Mg iaih dvSpoc pi. M, d:i:riX£Yp.£vov Vb. 17 . liduoig Vb. —
aocpia Yiv£ab'at xa aup.[3a(vovxa Cor., alia xiva nzpGixr]g VaLbVnPcd. — Izpoxaiaapia Ag
dv8p. coni. S, alia laxlv dv8pb<; Herw., Pa, Kaiaapzla Va. 18 . £v om. Va. — una(-
xaxd 7T).aaxi,xr)V Frohner, Rh. Mus. XXXXVII 01 ? Ag. 19 . Ypoav Ag Ped Lab Vn. —
299, eaxiv scripsi. 5. xai zl8oq scripsi, auxT) AXK F M Va La, abx^ cett. edd.
idem coni. Sch MS., ^ £l8o? codd. edd., ex emend. Schneideri Ag Pacd Vb Lb.
ante ?] inseri ol iubet Pa in marg. — tzo17m^
278 HALVK12N A.

6 £(7£}.d'0)V ^£ £; TO or/vTjij-a avTjp zy.i ‘<;'jAa l-ioopTi^Ta? a5a lz\ tov

|3a)[XGv Tupoi^a ;j.£v Tiapav £t:£0£to £t:l ty, x£'-paAY„ B£’jT£pa ^£

OTOO B'/] O‘£ojv zrAhzi, papjjapa zai o-jBajj.oj; '7’jV£Ta ''EXati^tiv* l-aBsi Bs

£7ul7.£YG[X£voc £/. jjijjliGG. ocvoG T£ B'/; TTGpG? oorx'(v:r^ a'-p3‘rjvai Ta


‘JjXa xat. TTEptoavY^ oIgy^ £? aoToiv £AAaa6a!.. TaBo [j.£v tgg^ggtg y^ij-Tv 5

B£By^}.OJ'7Qo).

7 4. ’4g'7ti B'£ £v tgT' avaOTj[Aac7i TGGTGir xal a’jTG: 6 4 >gg;j.ic avBc'»

av0'£G’TfjXO)^ TTGlsjjio), Za\ S^sJy,' £T£pO) T£ 7.a\ TpiTfO auDi; iJ.a/£Tai.

YSYP®^”'^^'- TGGTGIC '7Tpa7UoTY,V [J,£V TGV [J,a/G;J.£VGV <I>Gp;j.iv £lvai

TGv MatvadGv, tgv Bk avaOfvTa iGca/.GG^iGv iVoxGpTav* B*r/a Bk co^ lo

ggtg; g iV’jxGpTa' xaTa oi)iav avaO£'/r; rr,v <l>Gp;j.iBGC. tx Bk avaO‘Y-

8 [xaTa TGG A'jxGpTa '/.7,}.zXzy.i <I>Gp[j,iBGr xa\ TaoTa ’jt:g 'E)Ay,v(ov. 5. M ) Bk


'Ep[j-Y,c G TGV Xp'GV (p£CO)V OtG TY, [J.aT/aAYi £T'/X£l(J,£VGC TY, X£CpaAY,

XG'/^v xal /iToiva t£ xd /Aa;j,’jBa £vB£B’jxo)C gg tojv <l>Gp[xiBGr £Ti dxuY,-


[AaTO)v £Tdv, Otg Bk ’AcxaBo)v (Toiv) £x <I>£V£gg BkBGTxi zo> O’£o). 'OvdcTav 15

Bk TGV iV?YivY,T*r,v, Bk aGToi KaA}.iT£},Y,v A£Y^' ir,i'{^y.[V).y/

Bgx£~v B£ 'j.Gi TGV 'OvxTa [j,xO‘Y,Tr,; y, t«T; g l\a)7y.iT£7Y,; y,v. Og TGppco

Bk TGG <h£V£aTcov avaOY,uiaTG? aAAG k^dv aY^Aij.a, XY,p’jX£~Gv "Ec[j.Yj?

kTiYP^^lAixa Bk £t’ avTO) l^Aavxiav avaOcTvai ‘^JVfptvGv, TGiY,Tai, Bk

9Ka)Ao)va MIae^gv. 6. iiGO)v Bk Toiv ya7.xGiv g u.kv IvGpxvpauov. g Bk2o

avaOYjiJLa 'Ep£Tp'£(ov, t£/vy, Bk \Ep£Tpi£0)C k-rd 4>»AY,dGG. xd avO-’ gtgg

1. au M R, ad marg, R aua. — sd twv IX 5,6. 12. xal xauxa x(ov 96p|X'.8o;

(T)[ xtov Pd. 2. -pwTa ix£v [X£v Va. ,‘i. Sch in om. \'a. — u“G ’H/.£u.)v Buttmannus.
vois. gcnn. E-r, ante £dx.5.r,7»v ins., virgulam 13. Id x*r, |Aaxy. Pa. 14. I^xi pro £x*.

posui post £7:a8£i. 4. §£ 8 tj cdd. ante Pa. 15. xtov £x SchMS., Ix codd. edd.
1> cockl., in La fis sup. vers., zz 8r, e coni. !
(Iv K vit. typogr.). — 90V£0v et 90v£axwv
C’oraii cett. edd. — av£v ^v/.a 0111. Va. — M, 90V£0’j ^’a, 9£v£0u Vn Pcd. — Iv (I)£v£ou

a^uTjvai Pc. — avayxr; 'aai M. 5. to^ovto K vit. typoth. — ’Ovaxav et ’0vaxa edd.
Va Pc Lab Va B S\V Sch, tojovtov cett. edd. ante B, evoxav et evaxa \'a, evoxav etiam
Ag M VI) Pad. S, avS-ECTTr.x.G^ Lab Vn Pc. 1
Pa, corr. in evaxav, ’Ovaxav et ’()vaxa
— £T£po) ','£ xal vpLo) AXKF C Sniin. M I
cett. edd. codd. 17. 8ox£T Pacd Ag
Vb, zz. zz xal TO. Smai. e corr. Porsoni, 1X0'. 87, Vb cdd. praeter Sch, 8ox£~ |xoi 8k
kdpf.) xal -:pu(;) \'z cett. edd. Pacd Ag Lab, Lab Vn, 81 om. Va, 8ox£~v 8l ixo'. Sch,
£xax£p(.) '{z xal zp. Va. — |xa/£a^ai, xai sup. I
ut coni. D praef. XX\'II. — xaX).'X£AOC La.

a-^ai, Vn. 9. jtpaxuoxiv Vb. — 96pixr,v 1 8. xEpuxiov S S\V Ag Vab Lab Pcd, xr,pux£'.ov

Va. 10. ix£va/.'.ov \'b. — lupaxo-jwv Pac edd. ante S, B, xT,pux£Tov D Sch. 10.
Ag edd. inde a B, lupaxouaiov rell. — Xilav Pd. — piyTvov La Ag Pcd, 20. xaX-
8k xal 0^x0; La. II. post 9ulav D /.ova Ag. — ya/.xEltov \'a (ambig.). —
inserit av. — xr,v *h6p[x. scripsi, xov ‘hopp.. xopxupa'a.)v Va edd., xopxuplwv cett. codd.
cdd. codd., cf. VII 18,6. I 38,8. V 3,1. 21. /,T,o’'o'j M, loxlv Audoj Va, 9r,XT,aloj, 'i
V 27,6—12. 279

[j.£v 01 KopxupaTo!, t6v ts Iv 'OXop-Tuia xa\ sTspov [3oov. s? AsXcpoo^

avsQ'£(7av, BYj7^co(7£i [J-ol toc £C <I>(ox£a? TOL» X6 yg'j' im ^£ tco ’0).up-::ia'7iv

aoTwv avaD^/jp.a^ui G‘0[j.j3^vaL toi6vB£ T^y.ooa^a. ::aTc [j.L/vpo^ 6 tt6 "^ootco 10

xaQ‘Y)pxvo? "7cp pOL zq t6 zaTco v£V£uxcoc z7:oa‘Czv' avatj/wv sHaicpv/]? T*r|V

5x£cpa}.'?]V x.aT£aYY] t£ aoTY]v Tipoc tov ycdY.ov, xai I/. too Tpaop.aTo; Y][jipaL?

0 7 T£pov
( a7U£8'av£V 00 7:oWoa(;. ’H>.£roi ulv Br, tov poov oczz cd[xo(,Ti zvoyov

£j3oul£OOVTO ZKYO\}1gOLI TTjC ’'A1t£0)C' 6 ^£ GOotc b-zbt; 6 £V AsXcpOl^ %CCGG(.

TO ava9'Y][j.a xa9'ap(7ia £)(pa ot’ aoTw TTor/iG^apivoo?, ot:6gc(, "KkX'f\yz(;

£7tl axoocuo OOVO) V0[ji^00(7LV.

10 7. ’'E(7ti B'£ 6t: 6 ^aTc £v ’'AXt£i izXoiGocvoi^ yocgol [xzGoy \xyXiGG(kll

7700 TUEptpoloV TpOT^aLOV /^aXxOOV, Zai £T:IYP<^[J'[J-<5C £771 TOO "7p077aL0’J

a<j77iBi, ’H}.£LO’jc !X770 Aaz£Ba(,[j.ovio)v avacTirTjCrai. £v tccott,

Tov avBpa £ 77 £Xap£v IzoTvov acp£Lvai 'Hpaioo gt\^ dpocpr^;;

v.yG £[j.£ avacrz£’ja^o[jivTjC £VTaud'a 6[X00 toTc 077 X 017 sdpdd-T^ /w£i[X£Voc.

15 8. Twv Bo £V 0pdcy/f] IVkvBaicov to avaO*'/][ia acpixouo a77aTY]o‘a{ 12

[j-£ coi; dcvBpd^ £i7-cov £r/] 77£vi:a6'Xoo *


xai 7.£T7:a!. [jIv 77apa tjov 'HXoTov

"^AvaD/iBav, £/£t B£ aXTrvjpa? ap/ako;. £X£Y£iov B£ Itu’ aduw


£<7t\v GOU [J//]p00‘

Ztjvl D'£wv [byGO.zX [j.’ a7po8'tviov £v&'aB’ IbT^xav

20 MovBocToL, ZlTUTTjV '/SpCl pLaO'CiC[J.£VOl.

sup. Y), La, 2. Ta; I7 Vb Lb Vn . 3. yal Ivvaut^a opou 077. La, 15. |j.£v8£0)v

dva&'rj[JLa"t. , <A> b e. a super i, La. 4. M, [jL£§£oiv Vb. — TOU ins. ante d 77 axTi(7 ai

£ 77 a(,kv Va Lb, in Vn ambig. o. r;jjL£T£pai? Richards 1 . 1 . IC. [jl£V A X K F M Vab Lb Vn


uaT£pov Lb. 7. al-zb^ Ya, rvnzb:>(; Pc. — Pcd Ag, [JL£ La Pa cett. edd. ex emend. K.
6 §£ acpac 6 S>£oc edd. ante SW codd., — (d? dvSpl £1/. . .
(extrema ambig.) Va,
om. 6 ante S'£ 0 ? Va cett. edd., voluit zly.d)Q La. 17. ’Avauyi 8 a AXKF codd.
iam F. — pro y.ard Boeckhius coni. (dvauxrjSa, i sup. y], Vb Pd, dvauxiSa Pa),

xavaX£i 7i£t.v, B xavd '/_wpav £av, Kays. 1. 1. ’Avauyj 8 av ex em. Sylb. edd. cett. —
p. 1094 y.aTot y. £dv plvciv to dvd^pa ddvYjpa? MLb VnPacd. — dyawuu Ag Vb,
£'/pa, cf. IV 21, 11, 27 8, Sch praef. Pau- Va marg., dp'/_auuv, in marg. dp^aiong, Pa,

saniam ut II 28,7 yard ywpav d£i 7i£t,v to — £77’ 7.UT0 codd. edd. ante S, Sch, £77’

dvdd'Y)p.a scripsisse suspicatur, cf. Piat. auTfo cett. edd. ex emend. Schneideri,

Syncr. Dion, et Brut. Cap, 5, lacunae sig^num Pd, cf. VII 17,6 19. \xz A codd. —
post yard ponunt D Sch. 8. yaMpaia om, £V!>a 8

Lb. — £ 3'Y]X£v La. 20 . iJii.v 8 aToi

M Lb Vn, circumscripsit Sch. 11, tw


ItcI Va. — akTXYjv Vn Lb M Ag Pcd Va, a^TYiv
rpoTU. Sl. edd. ante S Ag^ Pcd M Vb Lab Vb Pa La, paullo post CTt 7777 Yi M Ag Pcd
^A, Itz\ vW TpOTT. £771 XT^ d. Va SB, £771 TW Va Lb Vn, SyipvYiv coni. A. S. Murray,
Tp. £V d. Pa, £771 TOU TpOTUaiOU XT, da 77 8 i i V. cornm, — y_£paiacrdp.£voi Lb Vn M, P'.a-

coni. C, scribunt SW D Sch, 12. dvaarrjvai cd[.i.£vot, A B Sch Pacd Ag La Vb, [3t,aaad-

M Ag La, 13. d. 77 £dai3 £v Pd. — dcp^^vai Ag [ji.£V 0 (. cett. edd. Preger, y_£pji,d[j.£V0(, Va,
Vb. — 0 Ag. — 'Hpaiou om. La, 14.
280 HAIAKQN A.

t6 |J-£v 0paxi6v sTvai t£T/^o<; yj nolig £oix£v Hituty], M£vBaioi^ Bl

auToT(; y£vo^ t£ "EXXtjVixov xai a^o ’Iwvia^ Igtiv, oIkougi hh x%b S^aMcrdY]^

aVCt) TY]? TTpOf; AlVCO 7u67;£L

1 . xo [J.£V 8ri codd. Sch, ^ jji.£v 8 t) edd. cett. — A Ag Vab Lab Pcd huic libro adiungunt

^ Tc6).t,?Sch praef., probat Kays. Ib. f.Ph. 1854 £TT£xai 8e p£xd xouxo ex initio libri

p. 416, /.ai Troii? codd. edd. — pcvSiaioi? (la sequentis et eadem in fronte libri sequentis

ambig.) Va. — x£ aux. Lab Va M Ag Vn Pcd, repetunt, at Va xd et Vab Pc xo omittunt.

81 Pa Vb. 2. S'aldxxYi? Pa. 3. xoT? Trpo? Vb, Tum x£lo? xou xwv Y)Xiaxwv loyou

Tcpc? om. Va. — Trpo? 2dvi^.^ Palmer. MS., Ag Pd, x£lo? Tiliay.wv xai dpy^r) xou
adoptaverunt hanc coniecturam Nibby in ov ov ov ov

interpretatione et Valcken. ad Herod. IV 18. r]liaxc5v Pc, i-liay.tov a Pupliov £. £. £. Pa.


Anmerkungen zum fiinften Buche.
Das fiinfte mid secliste Bucli heissen bei Paus. xa ss 'HXelou? tou
X 070 U VIII 48,2. X 37,4 und 6 I? ’HX£iou? X 9,2; die adjektivische
Bezeichnung ’HXiaxd der Handschriften, die sich bei Paus. selbst nicbt
findet, steht bei Stepb. Byz. s. TuTiaiov (Ilaocravia? ’ HXiaxoiv a'). Den Inbalt

einzelner Teile geben an V 4,5 Ta r/ovxa h ’0Xu[XTrtav tou X070U, VI 1,1


Xo^o? 6 Is ava^vjixara, der mit V 21,2 beginntund bis zum Ende des Buches
reiclit, und Xo^ot Aexpivaiot V 14,6, ,

womit VI 22 8 11 bezeicbnet werden.
Von einer Einteilung in zwei Bucher, die Paus. selbst vorgenommen hatte,
findet sich keine direkte Spur; da aber Stepbanus aus Herodian, einem
jiingern Zeitgenossen des Paus., zitiert, so liegt die Vermutung nahe, dass
die Scheidung in zwei Halften von letzterem selbst herriihre, woran Schubart
deshalb zweifelte, weil durcli diese Trennung die Altisperiegese zersclinitten
wird, s. Z. f*. A. 1851 S. 301. Gurlitt 62 ff.

Uber Buches s. zu S. 195,9.


die Abfassungszeit des
Die historische Einleitung reicht von Cap. 1,3 5,1; es folgt die —
Schilderung von Triphylien bis 6,7; 7,6 beginnt die Beschreibung von
Olympia mit einer Geschichte der Kampfspiele, worauf von 10,1 an die
Altisperiegese folgt, die durch den Schluss des Buches unterbrochen wird.
Ausser Paus. haben Eliaka geschrieben der Dichter Phianos in
wenigstens drei Buchern, s. Stepb. Byz. s. AaTilpaa, AiOv^atos und Nwvaxpis,
vgl. Meineke Anal. Alex. 184 —
186; ferner Islros, von dem Steph. Byz.
s. OuTsiov ein viertes Buch zitiert, vgl. Schol. Piat. Phaed. 89 C p. 381
Bekk., und der nicht weiter bekannte Historiker Teupalos, s. Steph. Byz.
s. ’AvopG, Sus emi hl Gesch. d. griech. Litteratur in d. Alexandriner-
vgl.
zeit I 624.Audi der selten genannte Echephyllidas hat sich mit eleischen
Dingen befasst, vgl. F. H. G. IV 403. In welchem Umfang dasselbe auch
von Aristodemos aus Elis, dem Schiiler Aristarchs und Erklarer des Pindar,
gilt, lasst sich nicht erkennen, vgl. F. H. G. III 308. Dass endlich auch
Polemon Elis in seinen periegetischen Schriften nicht unberiihrt gelassen
hat, ergiebt sich aus den Fragmenten.
282 V 1,1-4.

Cap. I.

Die Teile des Peloponnes. Ursprung und erste Konige der


fiinf
Eleier. Endymion. Epeios und die Epeier. Tod des Endymion.
Oinomaos und Pelops. Von Aitolo s liaben die Aitoler, von Epeios
die Epeier den Namen. Augeas und Herakles. Ainarynkeus
und Aktor mit seinen Sdlinen.

S. 195,1- ^Oao!, o£ 'EXP/^vwv rieXorovvrjcroo ~£vt£ sivat, [xoipa? xtI., zweifel-


los liat Paus. die Stelle Pdmc. I 10,2 im Auge, wo es lieisst risXoTrovvVjaou

Tuiv 7C£vt£ Ta? duo [j.oipa? vspLovtat, sc. oi Aaxsoatjxovio!, ;


Paus. verstelit die
Stelle so, wie der Sclioliast und einige Herausgeber, ais waren unter den
fiinf [xotpai fiinf Provinzen gemeint, und er glaubt also, da er selbst nicbt
blos fiinf, sondern seclis solcber [xoipai kennt, die drei der Dorier, Acliaia,
Elis und Arkadien, die beiden letztern miissten ais eine gereclinet werden,
wobei bemerkt werden kann, dass urspriinglicli der Westen des Peloponnes
vor dem Eindringen der Aitoler eine den Arkadern nalie verwandte Be-
volkerung geliabt liat. s. E. Meyer Gescli. d. Altertb. II S. 285; davon
sagt freilicli Paus. niclits, aber die Vorstellung, dass Elis zu Arkadien ge-
hore, wie es geograpliiscli allerdings das Vorland von Arkadien ist (vgl.

Curtius II 3. B ursi an II 268), findet sicli gelegentlicli wieder; so wenn


bei Cic. ad Att. VI 6 Lepreon und bei Pliilostr. imag. II 32 Olympia zu
Arkadien gereclinet werden, vgl. Fisclibacli Wien. Stud. XV 166. In-
dessen liat sclion Curtius II 93 erkannt, dass Tliukydides liier den lako-
nisclien Landbesitz im Peloponnes durcb den Brucli drei Fiinftel ausdriickt,
oline an die einzelnen Fiinftel ais Provinzen zu denken. Lakonien und
Messenien liaben zusammen eine Ausdelinung von 7560 c|km, die iibrigenLand-
schaften eine solclie von 14015, die Peclinung ist also ziernlicb genau.
S. 195,3. 7 £vrj o£ or/£i lEXoiL&vvYjaov xrX., dass Paus., wie Valckenaer
annimmt, hier Herod. VIII 73 vor Augen liatte, ist moglich (vgl. die Aus-
driicke ll£Xo7rovvT|C7oi) Ix/copEiv und ir.-fiXuda, die sicli bei beiden finden), da
er aber allerlei von diesem nicbt erwiilintes bericlitet, so ist klar, dass
er sicli nicbt auf diese Quelle bescbrankt. — Ais Autocbtbonen galten die
Arkader allgemein, vgl. Herod. a. a. 0. Pdiuc. I 2,3. Xen. Hell. VII 1,23.
Dem. 19, 261; sie riibmen sicli dessen selbst auf dem delpbiscben
Weibgescbenk vom Jabre 369 (A. Ib. I 176) und dass sie zu der altern
Bevolkerungsscbicbt des Peloponnes gebbren, ergiebt sicli mit Sicberbeit
aus ibrem Dialekt, s. Hili er v. Gartringen bei Pauly-Wissowa
II 1121 — aut6yi}ov£^ ist aucb auf die Acbaier zu bezieben, wie das
Folgende lebrt, in dem von einer anderweitigen Herkunft der Acbaier
nicbts bericlitet vdrd; dass aucb sie zu der Urbevolkerung geborten, liess
sicli aus dem bomeriscben Epos scbliessen, nacb dem Acbaier scbon vor
den Dorern im Peloponnes sassen; indessen ist wabrscbeinlicb, dass die
peloponnesiscben Acbaier urspriinglicli in Tbessalien ibre Heimat batten,
s. B uso It Griecb. G. I' 190 fii
S. 195,1-196,7. 283

S. 195,4. U7Z0 A(optl(jL)v i/, xr^<; dvssxrjjav y.t/.., vgl. Herod. a.

a. O. Strab. VIII 365. 383. Polyb. II 41. — liber den Namen AqtaXrk s.

Paus. VII 1,1.

S. 195,8. Den Kopivbioi ol vuv sind entgegengesetzt Kop. ol dp/atca

V 24,11, aucli Kop. Ol Awpia? V 10,5 oder ol t6t£ Kop. V 17,5 genannt.
S. 195,9. dip’ 00 TTjV 7 '^v Trapd ^aGiAsto? l*/oojiv /tX., Casar griindet
die Kolonie Laus lulia Corintlms, vgl. Bd. I zu S. 382,2; aus unserer
Stelle ergiebt sicli, dass Paus. sie im vierzelinten Jabre des Mare Aurei,
d. h. im Jabre 174 niederscbrieb.
S. 195,11. Nacli Herodot wurden die Diyoper von Herakles und
den Maliern aus Doris, ilirer urspriingliclien Heimat, vertrieben, s. VIII
43, vgl. Strab. IX 434. Audi am Sperclieios lasst die Sage sie wolinen,
s. Strab. VIII 373 nacli Aristoteles. Scliol. Ap. Pliod. I 1212.
S. 195,13. Da die Arkader und Acliaier Autocbtlionen sind, die

Eleier aber niclit zu den drei poipai Awptstov gelioren, sondern ein be-
sonderer aus Aitolien eingewanderter Stamm sind, so liegt fiir Paus. liierin

die Berecbtigung, Elis in einem besondern Absclmitt zu beliandeln, trotz-


dem der Pelopoimes eigentlicli nur aus fiinf jxoipai bestelie, vgl. Gurlitt 63.
ebd. Die aitolisclie Einvvanderung in Elis darf ais Thatsaclie be-
trachtet werden, s. Busolt a. a. 0. 232 A. 3. Blass bei Collitz, gr.
Dial. Insclir. I 313f. Es gab auch eine Sage, die umgekelirt Aitolien von
Elis aus besiedeln liess (Apoll. 1 7,6), und dazu eine vermittelnde Version,
dass die Epeier nacli Aitolien ausgewandert und zelin Generationen spater
zuriickgekelirt seien, s. Eplior. bei Strab. VIII 357. X 463 f. Die Okku-
pation des Landes der Epeier durcli die Aitoler liat die Sage dadurcli
legitimiert, dass sie Epeios und Aitolos zu Brlidern inacbte, § 4.
S. 196,1. Aetlilios wird, wie hier, Soliii des Zeus und der Proto-
geneia genannt bei Hes. Scliol. Apoll. Rli. IV 57. Apoll. I 7,2. Con.
naiT. 14. Hygin. f. 155; nacli anderer Sage (Paus. V 8,2) war er nur dem
Namen Sohn des Zeus, in Walirlieit biess sein Vater Aiolos.
nacli ein
S. 196,2. Die Mutter des Endymion war Kalyke nacb Hes. und
andern, s. Ap. Rli. a. a. 0. Apoll. I 7,5. Dagegen wird ais Vater aucli
Zeus genannt, s. Apoll. a. a. 0.
S. 196,3. ’
Evoup.uovo?: ]^£A'/]vy]v ipaad^vai xtA., die Sage von der
Liebe der Selene zu dem sclionen Jiingling Endymion ist vielfacli durcli

die bildende Kunst VVandgemalden in li n uiid Peliefs dargestellt (s. Ja


Arch. Beitr, 51 ff.) und seit Sappho (frg. 134) namentlicli durcli alexandri-
nische Dicliter besungen worden, s. Calliin. ILp. rrAox. Catuli 66,5. Apoll. -

Kh. IV 57. Theocr. 3,49. 20,37. Nicand. b. Sclml. Apoll. Rli. a. a. 0.

ebd. Die fiinfzig Tocliter, die Selene von Endymion batte, sind die

fiinfzig Monate, nacli deren Ablauf das Fest in Olympia wiederkebrte, vgl.
Boeckli z. Pind. p. 138.
S. 196,6. 'Tir£pi 7rT:rjV hierzu bemerkt Paumier am Kand
seiner Xylanderausgabe: oi ok ^r^ioa t) Nrjoa vopyr^v, ol ok ’Iipi7r/asjav, Apoll.

p. 23 (= I 7,6).
S. 196,7. Im Etym. M. 426,29 heisst die Tocliter des Endymion,
284 V 1,4-11.

welclie von Poseidoii Mutter des Eleios sein solite (§ 8), Eurypyle, wie
man aucli an unserer Stelle init Unrecht liat korrigieren wollen.
S. 196,9. ’Ei:£tol Tcpmtov ToT£ — <ovop.ajl)7]jav, vgl. Tzetz. zu Lyc. 151
’E:r£'oi oi ’HX£toi dro rivo? ’Et:£ioo TraAaioTatoi. Epeier lieissen die Bevvolmer
der Landscliaft Elis regelmassig bei Homer, mir eininal in einer jiingern
Partie der Ilias aiicli Eleier, s. XI, 671. Der Xame ist abgeleitet von der
tripbylisclien Stadt Epeion, s. Busolt a. a. 0 . 234.
S. 196,12. Der Axi os ist der bereits Homer bekannte Hauptstrom
Makedoniens, vgl. Hoin. II. II 848. Time. II 99. Strab. VII 329, s. Tafel
de Thessalonica 287. O berliummer bei Pauly-Wissowa II 2629.
S. 196,13. 'IIpaxA£(oTai 01 irpo? MiArjTio xta., die peloponnesisclie Sage
war wolil durcb dorisclie Kolonisten nacli Karien gebraclit und wurde dort
lokalisiert und modifiziert. Paiiinier a. a. 0. glaubte zvvei verscliiedene
Endymions annelmien zu miissen, einen Konig in Elis und einen Kinder-
birten auf’ dem Latmos.
S. 196,14. Uber das Grabmal des Endymion vgl. VI 20,9. Sein
ddoTov am Berge Latinos (bei Milet) wird nur hier erwahnt; docb zeigte man
nach Strab. XIV 636 dort in einer Grotte sein Grab.
S. 196,18. Alxion und Ilyperoelios, wie der Vater des Oinomaos bei
Tzetz. zu Lyc. 149. 219 beisst, deuten auf Eigeiiscbaften des Ares
und sind wolil uicbts auderes ais Beinamen desselben, vgl. Thram er Perg.
55 A. IVeizsacker bei Koseber III 769. Ares wird ais Vater genannt
V 22,6. Diod. IV 73. Stepli. Byz. s. ‘'Ap-iva. Scliol. Pind. ( )1. 13,148. Scliol.
Apoll. Ivli. I 752. Tzetz. zu Lyc. 149.
S. 197,5. To £-' Ttp MupTiAoo t)avaT(p [xr^viixa i/, too il£oo, davon ist

melirfacli die Pede, vgl. VIII 14,10 f. II 18,2. VI 20,17. — Der Grund
des Gotterzornes mit £-( c. dat. bezeichnet, wie III 12,7. 17,9; [xv^vipia £x
I 23,2. 36,3. III 4,6. 10,5. 23,5. IV 24,6. 27,1 u. s., aucli |xr]vijxa c. gen.
1 14,7. 20,7.^ III 13,4. IV 26,6 u. s.

S. 197,7. oTi aoTov — oixTjV £iAov, elier erwartete man fjTouv, wie
VIII 34,4; iiblicli ist otxrjv aip£iv oline Akkusativ der Person, vgl. Antipb.

2 a 5. Dem. 21, 181. Plut. Arat. 25, oder aber aip£iv Ttva oline otxrjv, s.

z. Xen. Mem. I 2,49;


B. in or/.rjv aip£lv Tiva bangt der personale Akkusativ
von dem Ausdruck otxrjv aip£iv ab, ahnlich ist z. B. animum advertere ali-

([uid; Dem. 21, 11 stebt freilich oiy-Tj aip£iv.

ebd. £'f’
aT[xaTi dxoujup,eben dies wird ais Grund der Fluclit ange-
geben beim Scliol. Ilom. XIII 218; dagegen sagt Strabo nach Ephoros
II.

VIII 357, Aitolos sei von Salmoneus, dem Konig der Epeier und Pisaten,
vertrieben worden.
S. 197,8. £-£>.a7a^ To app-a, vgl. VIII 47,1 £-rjAa-£v ’E7X£Xa6to i-tuov
To apfxa. — Uber die Leichenspiele des Azan vgl. VIII 4,5.

S. 197,14. 01 d-oj£p.vuvovT£^ Ta £> 7.'jTrjy, wie III 1,6. IV 18,4 (xd xax’
oLoro'^), vgl. dvocYsiv £-1 xo j£|xvot£pov II 6,4, j£p.voXoY£to II 1,6 und das Sim-
plex j£{jLvuv(o II 30,5. Iler. I 95 oi p-Tj |^ooXop,£vot (7£p.vo’jv xd K£pi Kupov.
S. 197,15. ‘IlXioo cpaxlv Aoyicty -aioa £ivai, Augeas, oben II 15,1
Augeias, beisst Sohn des Helios z. B. bei Theocr. 25,54. Apoll. Rh. I 172
S. 196,7-198,9. 285

u. s., docli werden ihm aucli andere Vater gegeben; indessen ist aus den
ihn betreffenden Sagen ersicbtlicb, dass er nichts anderes ist ais eine Hypo-
stase des Zeus selbst.
S. 197,18. onp drj aXXoj [xiaOto, nacli Apoll. II 5,5 verlangte
Herakles Belolinung den zelmten Teii der Einderberden des Augeas.
ais

S. 197,20. Menios heisst der Fluss aiich bei Theocrit 25,15; da-
neben werden der Alpbeios und der Peneios ais Fliisse genannt, deren
Herakles sicli zn diesem Gescbafte bediente, s. Apoll. II 5,5. Diod. IV 13.
M. Schmidt N. Scliweiz. Mus. I 340 dacbte an den Anigros, der friilier
(Strab. VIII 346) Minyeios hiess. VI 26,1 erwabnt Paus. den Menios
wiederum, es war ein kleiner, durcb die Stadt dem Peneios zufliessender
Bach, s. Curtius 31. B ursi an 305.
S. 197,22. emulsa nacb Cap. 3,3 floli Phyleus nacli Duliebion,
ebenso Hom. II. II 629. Apoll. II 5,5, vgl. Strab. X 456.
S. 198,3. Too? Tcaioa? tous ^'AxTopo?, die Aktorionen oder Molionen
(Molioniden), Kteatos und Eurytos, vgl. II 15,1. VIII 14,9; nacli Hes. frg.
2 Rz. und Scliol. II. XI 638 f. waren sie zusainmengewacbsen ot^usi? ouo
lyovte? awfxa-a — xal aupiTScpuxoTS? dXXy^Xoi?, nacb Pberekydes frg 36 (F. H.

G. I 81) — lyovte? exarspo? o6o x£'faXa^, TSJjapa? os yjipoi^, Trooa? touc


laou^, Iv os aa)|xa. Ibr eigentlieber Vater ist Poseidon, s. II. XI 751. Apoll.
II 7,2. Nacb Pausanias wiiren sie init Augeas \erwandt, insofern ais nacb
ibm dieser und Aktor Sobne von Gescbwisterkindern, der Myrine und des
Eleios, sind. Uber ihre eigentliche Bedeutung ais bsol auir^ps? vgl. nameiit-
licb Wilamowitz Herakles^ II 13 und Hiller von Gartringen bei
Pauly-Wissowa I 1220 f.

S. 198,4. Amarynkeus befebligt im Schiffskatalog eine der vier Ab-


teilungen der Epeier init zebn Sebiffen (v. 622); nacb Paus. koinmt er aus
Tbessalien, vgl. dazu Eustatli. zu II. H 620; dort beisst sein Vater Alektor,
Sobn des Augeias, die Mutter Diogeneia, sie ist Toebter des Pborbas,
dieser aber Sobn des Lapitbes (s. Z. 8), also aucb tbessaliscben Ursprungs,
s. Hiller von Gartringen a. a. O. I 1742.

S. 198,9. ipxtjsv dr’ statt wxus ttoXiv xal wvopiaasv d.-’ aut^? (s.
z. B. III 1,2), vgl. IV 2,4.

ebd. Die Stadt Hyrmina erwabnt Hom. II. II 616, vgl. Scbol. und
Eustatb. ad b. 1 p. 304,14; zur Zeit Strabos war sie verscbwunden, nur
nocb ein Kiistenvorsprung bewabrte den Namen, VITI 341. Leake II 170
verlegte es an die Stelle von Kastro Tornese, den Ruinen eines mittel-
alterlicben Kastells auf dem Vorgebirge Cblemoutsi, dem alten Cbelonatas;
ihm folgt Frazer III 466, wabrend die Ansetzung von Boblaye 119, wo-
nach der Ort an der Siidseite der Bucht von Kunupeli, wo Reste altertiim-
licber Befestigung erhalten sind, zu sueben sei ,
von Curtius 33,
Bursian 308, Baedeker 331 angenommen wird. Erwahnung des Orts
aucb bei Stepb. Byz. s. v. (der nacb Eustalb a. a. O. p. 304,14 ein
Hyrmina und ein jungeres Horminai untersebeidet).
alteres Plin. IV 13.
286 V 2, 1-3,1.

Gap. II.

Herakles zielit gegen Augeas. Er totet die Aktorionen. Die


Eleier fordern von den Argeiern Genugthuung fiir diese n Mord.
Molione halt die Eleier durcli einen Elucli vom Besiich der
istlimischen Spiele ab. Zwiefaclie Erzaliliing iiber die Ursache,
weslialb die Eleier die istlimischen Spiele niclit besuchen.

S. 198,11. xal ToX[X'(] xod Tai? -/jXixiai? dx[xaCovTojv, selir auffallen muss
hier der Pluralis r^Xrxtai?, der sonst bei Paus. iiberhaupt niclit vorkommt;
nach dem Sprachgebrauch erwartete man viel eher r^Xr/ia xal Tai? ToX[j.at?,

wie VII 13,3 01 r^}dvJ.7. |xdXiGTa aoTwv xal TdXjxai? dx[xd^ovr£?, doch vgl. Ps.
Dicaearch. Mess. frg. 60 § 8 (F. H. G. II p. 262) twv koAitwv oi sTir-pavI-

GTaToi xat T7.i? fj/axiat? dx|xa'^ovT£?. Zu Grunde liegt bei Paus. das Bediirfnis
der variatio, vgl. IV 11,4 t?j t£ dXXy) -rpoiEfi-ia xal Tai? six-stpiat? sttI 'ito/A

dvTsiyov, dagegen IV 29,5 u-o dpsT?;? xal £[x-£tpia?.

S. 198,12. To ao[X|xayixdv, VI 20,16 nennt Paus. ais Bundesgenossen


des Herakles den Danieon, des Pldius Sohn, und Aelian V, 4 spricht v. h.

von 360 Kleonaiern, die im Kampf gegen die Molioniden niit Herakles aus-
zogen und nach heldenmutigem Kampfe den Tod fanden.
S. 198,13. KoptvDuov £jra77£iXa/,/Ta)v — d7:£XT£'v£ G'pd?, die absolute
Konstruktion, obgleich das Subjekt derselben ais Objekt beim Verbum
finitum erscheint, vgl. Bd. I zu S. 14,4.
S. 198,14. d-£XT£tv£ — £v KX£(ovai?, vgl. II 15,1. Pind. 01. 11,31,
dazu Mnas. b. Schol. (F. H. G. III 151 frg. 9). Apoll. II 7,2. Diod. IV'
33. Piat. Schol. Phaed. 89 C.
S. 198,18. (xrj fiir od, s. Bd. I zu S. 47,9. 383,7.
S. 198,19. 01 o£ in der Apodosis, s. Bd. I zu S. 416,3. IX 5,5. 32,10.

S. 198,21. MoXiVrjv illaHat 'faalv £-1 Toi? -oA£[xio!.? xa.Ta'pa?, vgl. Plut.
Oam. 1.3 apa? {}£|X£vo? £~l tou? -oXiTa?.

S. 198,23. ojot Ta Goj|xaTa aaxouGtv, Phrynichos in Bekk. An. p. 17


erklart: to d 7 a)viGTix'7 ? £-ijX£A£la? TU 7 yav£iv aax£iv £gtiv, vgl. V 24,9 aGXYjai?, I

23,9 dTcXiTodpo|X£iv a.GXEiv, II 7,2 -£vTahXov aax., III 11,6 u. s.

ebd. 00 e? tov a7u>va EGEAilEiv xai}£GTY]X£ tov Mailfxtxov, vgl. VI


.3,9. 16,2.
ebd. £? TOV a7(hva ais Kampfer auftreten, ist technisclier
EGEAthiv,

Ausdruck, vgl. V 2,4. 6,8.VI 4,1 (Sch, dXildvTa? codd.); etiI to •;:a 7 xpdTiov
V 8,8; EGEpyEGila!, oline Angabe des Zieles V 8,9 (hier auch EGxaXEiv). 9,1.
Verschieden ist £-1 tov a 7 wva iXilEiv V 2,4.

S. 199,2. 400 E f. ist dieser erste der beiden


Bei Plut. de Pyth. or.

abweichenden X0701 acceptiert und die von Paus. verteidigte Version aus-
driicklich abgelehnt, vgl. Kalkmann 84, welcher sicli gegen Wellmann
de Istro Callimachio p. 114ff. wendet, nach dem Istros die Quelle von
Paus. ware.
S. 199,3. von Kypselos geweihte Zeus-Statue war
Diese goldne,
nach Strab. VIII 353 ein j^uprjXaTov, also aus Goldblech getrieben; nach p.
S. 198,11-200,6. 287

378 aucii ziemlicli gross, suixsYsBr;?; eben daraiif bezieht sicli Piat. Phaedr.
236 B : 0 Xo[i. 7:ia axdibf]xt. Ais Ku4ȣ-
Ttapa xo Kol»£At 6 (bv ava9Y]|xa acpopVjXaxo? £v

Ai 6 d)v ava»>Y]}xa war die Pigur spricliwortlicli nacb Aristot. Oecon. II p. ;

1346 A, 32 (vgl. Siiid. und Phot. s. v.) hatte Kypselos gelobt, wenn er
die Tyrannis von Korintli -erhielte, das Vermbgen der Untertlianen den
Gdttern zu weihen; er liabe dann zebn Jahre lang den zebnten Teii ihres
Besitzes eingezogen nnd davon sein Weibgesclienk bergestellt. Hingegen
ware nacb Didymos bei Suid. Eplior. b. Diog. Laert. I 7,2. Scbol. Piat.
1. 1. Periander der Weibende gewesen. Nacb Agaklytos bei Suid. und
Phot. s. V. stand die Figur iin Heratempel in Olympia, wo sie Paus.
jedoch nicbt erwiibnt. Fur twan gler Bronzefunde aus Olympia 31 yer-
mutete, die Statue sei Gap. 17,1 in der dort von den meisten Herausgebern
angenommenen Liicke erwabnt gewesen; allein obschon aucb wir dort
eine Ltlcke annebmen, wiirde docb die Bezeicbnung Ip 7 a airXa auf diese
Statue kaum passen, wie Purgold Hist. Aufs. E. Curtius gewidm. 228 A. 1
bemerkt, ebenso Wernicke A. Ib, IX 103. Flascb bei Baumeister 1104
A. 2 mochte die Erwahnung in der Liicke Gap. 17,4 sucben; dann kdnnte
die Figur freilicb nicbt in der Cella, sondern miisste im Pronaos oder
im Opisthodom gestanden baben, denn die Figuren der Cella zablt Paus.
in bistoriscber Reibenfolge, in der sie dort standen, auf; vgl. Gurlitt 409
A. 11 Am wabrscheinlicbsten ist die Annabme von Purgold Gurlitt 352
.
,

u. a., dass die Statue zur Zeit des Paus. sicli nicbt mehr im Heraion be-

fand, wenn sie aucb zur Zeit Strabos nocb dort gestanden baben niuss.
S. 199,5. Gouvai a'.piatv oouvai cum inf. die Erlaubnis geben,
vgl. III 11,6. Her. VI 14 £ 0 (ox£ — £v a~r[k'Q ava^pacp-^vai.

S. 199,8. arJj xu)V ’Ic;9p-uov £ip 7 ov, bier ist diro ungewobnlicb, vgl. I
4,2. 38,7. II 24,1. III 6,5. 8,3. 9,12. V 2 2
,
. 3. 4. 21,5. 13. VI 3,9. 16,2 u.
s., docb vgl. II 22,8 diToxpait-^vai x- ?,
7 dagegen III 21,5 dirorpaTr^vai x^g.

S.Dieser Timon von Elis, wieder erwabnt VI 16,2, ist zii


199,15.
unterscbeiden von dem gleicbnamigen Eleier, der ais Wagenkampfer siegte,
s. VI 2,8. 12 6
,
.

199,19. xat £'/£i xd £g xouxo xo IXz^(eiov, Subjekt ist xo xd ig


xouxo ist Accus. der Beziebung; zu £'/£i vgl. Gap. 21,6 — xd £/ovxa
xTjv gewobnlicber ware 'ki')ZL.

Gap. III.

Herakies erobert Elis mit se in en Verbiindeteii. Er iibergiebt


das eleiscbe Land dem Phyleus. Warum die Frauen der Eleier
der Atbena mit dem Beinamen Mutter einen Tempel geweibt
baben. .liber die Konige der Eleier nacb deniTode des Augeas.
DieDorer kebren unter Ftibrung des Oxylos in den Peloponnes
zuruck.

S. 200,4. 'HpaxX'^g os £iX£v — ^IlXiv, vgl. Apoll. II 7,2.

S. 200,6. £z IIuXou xob £v xfj ’HX£G, dagegen VI 22,5 IloXoo x-^g h xr^
I

288 V 3, 1-4,1.

’HL, IVSylbiirg erinnert an rjfxa&oevTo? Ilu^^ou IV 36,5 und an Strab.


36,1.
VIII 336. 337. 339, wo IIuXos mannlichen Gesclileclites ist.
S. 200,13. Die Weiber wenden sich mit ilirer Bitte an Atliena, die
ais <pparpia oder dTratoupia ftir das Fortleben der Gesclilecliter sorgt; ihr
weilien in Troizen die Jungfrauen vor der Hocbzeit den Giirtel, ihre
Priesterin in Athen xfjV tspdv aqioa cpspouja Trpk xd? stayjpysxo, Snid.
s. V. aqk.
S. 200,16. Wo
dies Heiligtum der Atliena Meter lag, sagt Paus.
niclit; DiimmlerPanly-Wissowa II 1977 nimmt an, in der NMie des
bei
Feldes und Flusses Bady. Nach Schol. Piat. Phaed. 89 C lag es
zwischen Dyme und Elis der Fluss ist jedenfalls
, der Larisos,
s. Curtius 37. Bursian 309 A. 2. Der Name wird Scliol. Piat,
a. a. O., AVO nach EchejDliyllidas eine andere Erklarung der Entsteliung
des Namens gegeben Avird, ais r^oh uowp gedeutet, s. Etym. M. 426,
13 ff.; das Digamma durcli [3
graphiscli bezeicbnet, so Boivwa, d. i. Oivrjyj

in Elis; andere Beispiele aus dem eliscben Dialekt s. bei Mei st er d.


griecli. Dial. II 47.

S. 201,2. [JL£v x6 ‘/psdiv sTieXaps -irpoTQXovxa s? d. li. er


starb im Alter eines nattirlicben Todes, damit folgt Paus. einer von der
gewobnlicben abweichenden Tradition, nach Pindar 01. 11,47 m. Scliol. Diod,
IV 33. Apoll. II 7,2 Avird Augeas von Herakles getotet.
S. 201,3. Zu Agastbenes vgl. Hom. II. II 624, er vmr der Vater des
Polyxenos, eines der Freier der Helena, s. Apoll. III 10,8.
ebd. Ampliimaclios Avar ebenfalls ein Freier der Helena, Apoll. a. a.

O., ais Heerftilirer der Epeier vor PVoia (Hom. II. II 620) Avird er von
Hektor erlegt (XIII 185 ff.).
S. 201,4. Tlialpios Avird ebenfalls ais Anfiihrer der Epeier vor Troia
(II 620) und ais Freier der Helena genannt (Apoll. a. a. O.).
S. 201,8. Die Homerstelle, Avelclie Paus. bei der Ei-Avabnung des
Amarynkeus und Diores im Auge liat, ist II. H615ff. Mit Bezieliung auf
diese spriclit Strab. VIII 341 von vier p.lpY) von Elis. — Diores fallt vor
Troia, II. IV 517 ff.

S. 201,13. xo o£ dvojJia xtp Tcaiol sdsxo 6 HoXu^svo? xaxd cpiXGv xxX., ein
Kind nacli einem Freunde zu benennen, entspriclit griechischer Sitte, s.

Luc. Tim. 52, vgl. Hermann-Blumner griecli. Priv. Alt. 284.


S. 201,17. fjspZva x^? xadooou TcoteiJilat xov xpi6'f ilaXp-ov, der Dreiaugige,

den die Kdnige der Dorer zura Fiilirer des Zuges nelimen sollen, ist ilinen

unbekannt, niclit aber dem Orakel, dalier der bestimmte Artikel, Avie Cap.
4,3 xov IlsAoTrioYjv oder IV 15,6 xov ’A97]varov — aujxpouXov. — Wie der Drei-
augige zur Bezeiclinung des Oxylos Averden konnte, d. li. des Aitoler-
stammes, ist niclit klar; man liat vermutet, dass die Aitoler eine Gottlieit
verehrt liatten, die Avie der Zeus auf der Larisa (II 24,3) dreiaugig dar-
gestellt Avurde, s. Bd. I zu S. 442,9. Ubrigens Avar nacli Apoll. II 8,3
Oxylos selbst vielmebr einaugig und wurde ais der Gesuclite erkannt,
da man die zAvei Augen des Pferdes, auf dem er sass, zu dem seinen
hinzureclinete.
S. 200,6-202,14. 289

S. 201,18. oTi 6 */pY]a[xoc gewohnlich liangt ein Infinitiv von


eOsXeiv ab, s. X 18,3 vjOsXsv 6 '/pYjafio? XIysiv, so V 21,4. 7, abnlich V 24,11;
eOIXsiv in der Bedeutung behaupten s. Bd. I zii S. 83,2.
S. 201,20. Kp£c7(povTou o£ cjufxcppovTjaavTo?, ex certo rerum ac TtEpiaxocaecov

concursu de vera oraculi sententia probabilem ducere coniec-


turam, Viger V 11,3 (vgl. ebd. 7,11).
S. 201,21 fi. Zur Sage von Oxylos vgl. die ausfiihrliche Erzahlung
des Ephoros bei Strab. X 463. VIII 357.
S. 201,23. Tov £? MoXuxptov £7. NauTTc^/xTou TuXouv x7.fi-^7r^aaTo aoToig, vgl.

VIII 5,6 -/axa xo dvo{xaC6}X£vov "Piov xax£taiv £? llEXoirdvvrjGov. Die Tradition,


dass die Dorer auf dem Seeweg nach dem Peloponnes gekommen seien,
wird durch die Thatsacbe bestatigt, dass sie erst zuletzt zu den Landern
am Isthmus gelangten. Dagegen ist erst aus dem Namen Schiffswerft
die Erzahlung herausgesponnen, dass dort die Schifie fur die Eahrt ge-
zimmert worden seien (Strab. IX 426 f.), sodass der Ausgangspunkt Xau-
paktos gewesen (Schol. Aesch. Suppi. 268), s. E. Meyer a. a. 0. § 162.
S. 202,4, 7 £V£ai o£ drcd Odavxo? dviqxouaiv £? AixwXov, damit stimmt
dievon Strabo X 464 mitgeteilte Inschrift der Statue des Oxylos, die
sicli

auf dem Markte in Elis befand, nicht iiberein, vielmehr war nach dieser
Oxylos der zehnte Nachkomme des Aitolos.
S. 202,6. doEXcpal —
^ciav ai p-Y)X£p£?, sie hiessen Gorge und Deianira,

Tbchter des Oineus, s. Apoll. I 8,1.


S. 202,9. Thermios Usener SB. der Wiener Akad. CXXXVII
fasst

(1897), III 27 Anm. 3 ais den Eponymos von Therma, dem Ort, wo die
aitolische Landsgemeinde ihre Wanderversammlung abhielt (Strab. X 463).

Gap. IV.

Andere den Oxylos betreffende Erzahlungen. Sein Nachfolger


ist Laias, sodann Iphitos, der die olympischen Spiele wieder
herstellt. Kriege, an denen die Eleier teilgenommen.

S. 202,10. X£ 7 £xat — em xw ’0EuXw, zu em vgl. I 24,4. II 3,4. 37,2;


viel haufiger £?, vgl. z. B. I 3,3. 19,2. 23,8. 29,1. 34,5. 38,9. 44,3; selten
-£pi II 8,7.
S. 202,11. xfjv ’
IlXEiav x£ ioovx£? ouaav /at £^£tp 7 aa|X£vrjv oid -da/jC,
vgl. VI 26,6. Polyb. IV 73. Curtius 3 f

S. 202,13. dtd xd)v ’Ap/d5wv, vgl. Polyaen I 7. Auf diesem Zuge


soliKresphontes, der Sohn des Aristomaches, die Tochter des arkadischen
Konigs Kypselos .zur Frau erhalten haben, VIII 29,5.
S. 202,14. Der Vorschlag, ’HX£to? statt Aio? zu lesen (s. d. krit. App.)
stutzt sich darauf, dass nach Cap. 3,5 zur Zeit des Einbruchs der Hera-
Pausanias II.
^9
290 V 4,1-5.

kleiden Eleios Konig in Elis war und Dios anderwarts nicht nachgewiesen
werden kann. Letzterer Grimd will freilich nicht viel besagen, da dasselbe
bei Namen der mytliologischen Zeit oft vorkommt; auch ist zu bemerken,
dass die gleiche Namensform im folgenden § wiederkehrt, womit die Wahr-
scheinliclikeit, dass kein Fehler der Uberlieferung vorliege, waclist.
S. 202,16. 7cpoxpih'^vat dk dcp’ sxaTsptov arpatuorr^v Iva xtA., die Ge-
scliichte ist ausftihrlich von Strabo VIII 357 nach Ephoros erzahlt.
S. 202,17. 01 G£ — TtpoTayhevrs? Asyixsvoc -^v xal llupar/jxrj?, zuin
Singularis des verbum finitum vgl. Gap. 17,9 rjVioyouvTS^ — Hijoc iaxiv —
xal ’Aax£puov. 10. 21,15. 22,2. VII 3,3. IX 13,5. 36,1. X 9,6. 13,10. 20,3;
dagegen X 22,3 Ko|xpoujxo^ oi spYacjapLsvoi xal Mlpsaxopio^ -^(7av; s. Bernhardj
Wiss. Synt. 417, der jenen Sprachgebrauch ais affektiert bezeichnet.
xa [X£v aXXa £ra.j£v i-l xoi? auxcuv [xsv£iv, dieser Vorgaug
S. 202,20.
hatte ein Analogon z. B. in der Argolis, wo die Dorer sich ebenfalls neben
der alten Bevolkerung ansiedelten; mit Paus. stimmt iiberein Strab. VIII
354, nach Ephoros dagegen (bei Strab. VIII 357) wurden die Eleier aus
dem Lande vertrieben, was weniger glaubwiirdig erscheint, s. Busolt, die
Lakedaimonier 148. —
Diese friedliche Eroberung ist um so eher denkbar,
wenn die Aitoler, wie Gap. 1,3 sagt, urspriinglich aus Elis stammten. Auf
Verwandtschaft der beiden Stamme deuten in der That gemeinsame Eigen-
tiimlichkeitendes eleischen und aitolischen Dialekts, s. Busolt Gr. G.
1’^
232 A.und war eine solche vorhanden, so ist es leicht zu begreifen,
3,

dass nach Gap. 15,12 die Eleier die Heroen der Aitoler wie ihre eigenen
verehren konnten.
S. 203,1. x£ dTt£v£ijX£ ylpa, so schrieb von den Herausgebern
Aup
zuerst Glavier, wahrend seine Vorganger und nach ihm Siebelis Au
lesen; allein der Grund, den Glavier anfiihrte „ 7 £pa. ne se prend guere
pour les honneurs qu’on rend aux dieux“, war falsch, wie Siebelis durch
Verweisung auf VII 25,12. VIII 42,6 darthat. Auo ist aber doch das Rich-
tige, denn es giebt einen passenden Sinn, wahrend Au einen im Zusammen-

hang wertlosen Gedanken dazwischen wiirfe. Eiir die Ehrung eines Heros,
um die es sich demnach handelt, ist 7 £pa., wie Er a z er richtig bemerkt,
mehrfach gebraucht, vgl. IV 3,9. 30,1. V 16,7. VIII 2,4. 9,7.
S. 203,4. xou? dvilpwrou? ix xojv xa>[Xojv — xax£lO£iv £-£'j£v £? XYjv xroliv,

demnach hatte die Stadt Elis schon zu Oxylos’ Zeit bestanden; Strabo VIII
336 und Diod. XI 54,1 berichten dagegen, sie sei erst nach den Perser-
kriegen gegriindet worden. Siebelis meinte, diese Angabe sei „de restituta
et amplificata urbe“ zu verstehen, allein diese Meinung wird durch die
beiden Gewahrsmanner direkt abgelehnt, indem sie die Stadt Elis zur an-
gegebenen Zeit aus }x'.xpal TirAEis (Diod.) oder xd){xai, 6^]xoi (St,rab.) entstehen
lassen. Jedoch spricht die Wahrscheinlichkeit dafiir, dass schon die ein-
dringenden Aitoler hier zur Stiitze ihrer Herrschaft einen festen Platz
anlegten.
S. 203,6 ff. Gurtius 46 nimmt keinen Anstoss an dieser Erzahlung,
vielmehr findet er es wahrscheinlich, dass gleichzeitig mit Oxylos Achaier
unter der Fiihrung von Pelopiden nach Elis eingewandert, die Pisatis ok-
S. 20244—204,1. 291

kupiert und einen selbstandigen Staat gegriindet haben; dafiir spreche die
Nachricht des Ephoros bei Strab. VIII 357, dass vor den Aitolern die
Acbaier die Verwaltung der olympischen Feier gehabt hatten. Allein diese
Nachricht des Ephoros ist verdachtig, sie kdnnte recht wohl, wie Busolt
die Lakedaimonier 161 A. 118 ausfiihrt, ihren Ursprung in dem Bestreben
haben, das legendarische Ansehen der Olympien dadurch zu erhohen, dass
ihre Stiftung und Eutfaltung zu hochangesehenen Festen mit dem machtigen
Pelopidenhause in Verbindung gebracht wurde. Ein achaiischer Staat wird
auch durch die Lokalisierung des Pelops in Pisa noch nicht gesichert, und
eine |i.oipa ou ttoXXiq ist zur Schaffung eines solchen nicht geeignet.
S. 203,9. Zu Damasias vgl. VII 6,2, zu Penthilos III 2,1.
S. 203,10. Ttp os^O^ukp ITispiav pilv ^uvaixl ovojxa sivai, zum Dativ
Tw ’0^. vgl. den krit. App. zu I 17,2.
S. 203,13. haTTTouaiv auxov ot Iv Tconqcrdpisvoi X'^ tcuXy) xo [xv^pia,
da, wo sein Grab ist, Heros auf; wird Aitolos sein Grab im
halt sich der
Thore angewiesen, so soli damit der Stadt sein Schutz gesichert werden;
so erhalt Koroibos sein Grab zur Verteidiguug des Landes an der Grenze
VIII 26,4. X 27,1, und werden Laomedons Gebeine iiber dem skaiischen
Thore beigesetzt, vgl. Serv. z. Verg. Aen. II 241. Lobeck Aglaoph. 281
A. Frazer bemerkt, es konnte in dieser Erzahluug von der Bestattung
des Aitolos im Thore eine verblasste Erinnerung an ein Menschenopfer
vorliegen, das bei Gelegenheit des Baues des Thores dargebracht wurde;
Thatsache ist, dass noch heute in Griechenland eine Henne, zuweilen mit-
samt ihren Kiichlein, oder auch ein Hahn, ein Widder oder ein Lamm,
ohenbar ais Ersatz eines Menschen, bei Grundsteinlegungen geschlachtet
und der Korper des getoteten Thieres unter dem Grundstein vergraben
wird, vgl. B. Schmidt, das Volksleben der Neugriechen und das hell.
Altertum 196 ff. —
Dass die Grabstatten in der Kegel vor die Thore
verlegt wurden, meistens an offentliche Wege, ist bekannt, Bestattungen
innerhalb der Stadt, wie sie gelegentlich auch vorkommen (s. Pind. P. 5,87 ff.
Paus. I 43,2. 3) sind stets eine besondere Auszeichnung, vgl. Rohde Psyche
I^ 160.
S. 203,16. eva-yiCst 0£ 6 ')fufi,vaaiap;(o?, wie hier ein nicht priesterlicher
Beamter fiir den Staat das Opfer besorgt, so geschieht es V 13,2 (Oooutrt

o£ auxtp xai vuv sxi oi xaxa Ixo? xa? dpX^-^ l'/ovx£?). Zu Athen hat der Pole-
marchos die Aufgabe xoic rcspi 'Ap{x6oiov iva-yiCstv, s. Poli. VIII 91, und in
Plataiai ist es der Archon, der das fiir die bei Plataiai Gefallenen
besorgt, s. Plut. Arist. 21.
Da Iphitos auch zu den Nachkommen des Oxylos gehort,
S. 203,18.
so ware er nach Paus. nicht Konig gewesen; indessen solite man doch
meinen, dass es der Konig war, der zuerst die Funktionen des Hellanodiken
besorgte, und so wird denn auch Iphitos bei Phlegon frg. 1 (F. H. G. IIT
604) ais Konig bezeichnet, und Konige kennt auch die Inschrift I. G. A.
n. 112 (vor 580).
S. 204,1. 'Tcpixo? — YjXixiav xaxa Auxoupyov xov ypa^iavxa AaxsSaipioviois
xou? v6|xou?, vgl. Athen. XIV 635 F Gtto Tiavxov aupcpuivuis iaxopsixat (Auxcup^ov)
19*
292 V 4,5—8.

jjL£Ta Tou ’I<piTou Too ’HX£to'j TTjV upwrrjv apii)|xrji)£i 7 av tojv ’OX'J|xt:uov bsaiv oia-

Osivat, s. z. B. Aristoteles bei Pliit. Lyc. 1, der sicli daraiif stiitzt, dass er

auf dem Diskos des Ipliitos die Namen der beideii gefunden habe. Indem
Paus. diese tlberlieferung gut lieisst, gerat er in AVidersprucb mit seiner
.Angabe in III 2,4; walirend er namlicli dort den Lykurg zur Zeit des
Agesilaos, d. li. c. 880, seine Gesetze geben lasst, setzt er ihn hier Imndert
Jalire spater an, indem er ilin zum Zeitgenossen des Iphitos macht, mit
dem die Olympiadenrechnung begirmt (Cap. 8 6 ). Uber die Zeit des Ly- ,

kurgos herrschte grosses Schwanken (s. Plut. a. a. O.), iind Paus. tblgt eben
bald dieser bald jener Quelle; wahrend z. B. Eratostlienes den Lykurgos
in’s Jahr 884, die erste Olympiade aber 776 ansetzte (Clem. AI. Strom. I

p. 403 P.), will ihn Eusebios nach Apollodor um etwa hundert Jahre her-
imterriicken. Timaios dachte an zwei Lykurge (Plut. a. a. O.), und riclitig
ist, dass der spartanische Gesetzgeber und der olympische Lykurg nicht
identiliziert werden konnen; dieser letztere jedentalls (s. Bd. I zu S. 703,12)

ist so wenig wie Iphitos eine historische Persoiilichkeit, sondern eine my-
thische Eij^ur, beide sind Landesheroen, auf die durcli die Sage die Stiftung
von Festen zuriickgefiihrt wird, vgl. Wilamowitz Ilom. Unters. 284.
S. 204,2. xov d^tova oisihjXcv, ebenso 7,9. 8,5. 16,4. oidbsjtc 4,7. 20 2
, ;

Schubart hatte also keiiie Ursache, (’ap. 8,5 Z. f. A. 1847 S. 220 kihrjxsv

zu verlangen, weil das Korn positum audalle, da l\aus. sonst das Simplex
setze; letzteres ist allerdings hautig, vgl. 11 32,2. III 10,1. 11 2
,
. 14,1.

18,16. IV 33,2 bis. V 1,4. 9,4. 16,2. (i, aber Paus. liebt die Abwechslung;
so sagt er audere Male auch zpoTibsva'. d 7 (uva II 15,3. 27,4. III 12,1. 13,7.
TToiEiv II 1,3. V 8,2. 9,4. III 12 2
,
. xothirravai III 12,2; auch d-siv, das AVort
fiir „feiern“ (11 24,2. 35,1. V 9,1), wird gelegentlich fiir das gewolmlichere
TiOevat gesetzt, vgl. II 1,3. 2,2.

S. 204,4. £xXn:ovxa lizl 6 -oao^ r^v, Cap. 8,5 erfahren wir,


dass die olympischen Spiele nach der Regierung des Uxylos unterblieben
seien, nach Schol. Pind. O. 3,20 waren sie sogar seit llerakles nicht
mehr begangen worden; Phlegon, der auch zu den folgenden Angaben zu
vgl. ist, frg. 1 berichtet, dass diese Zeit achtundzwanzig Olyinpiaden ge-
dauert habe, und Velleius Patere. I 8 weiss das Jahr anzugeben, in dem
die Erneuerung der Spiele durch Iphitos stattgefunden habe, namlicli

823 Jahre vor dem Consulat des M. Vinicius (30 n. Chr.), also 793 v. Chr.
Solinus endlich sagt, das Ereignis sei eingetreten 408 Jahre nach Troias
Fall (I 28 ed. Momms.).
£v toL e/oujiv
S. 204,5. ’0Xup.-i'av tou X 070 U or^Xtoato, dies Ver-

sprechen hat Paus. eigentlich nicht gehalten, denn die einzige Stelle, welche
hierher gezogen werden konnte, Cap. 8,5, giebt den Grund nicht an.
S. 204, 6 . cpbctpoixsvrp — ut:6 voaou Xoipuooou^ erinnert an Thuc. I

23,3 ^bsipaaa rj Xoip-djorj^ voao^.

S. 204,8. xat ot -posTayll^vai' cpaaiv utto xr^^ IIuiKa; xtX., wie hier die
Erneuerung der Spiele in Olympia auf direkten Befehl der Pythia zuruck-
gefiihrt wird, so hat Phlegon in frg. 1 mehrere delphische Orakel, die fiir
Olympia eintreten.
S. 204,1-21. 293

S. 204,11. To £-''7p7.|jL|X7., gemeint ist die Inschrift auf dem Diskos,


s. Cap. 20,1.
S. 204,12. Ai[xovo^ 7:7107, Phlegon a. a. 0. nennt ihn ebenfalls Sohn
des Haimon, bemerkt aber, dass er nach andern ein Sohn des Praxo-
nides sei.

S. 204,13. Die 7p7'[X|X7T7 7p77i7 der Eleier sind dasselbe, was


anderwarts t 7 i? tous ’
0XufX7:iovix7? ’HX£io)v 7p7{xp.7T7 (III 21,1. V 21,9. VI
2,3) oder auch einfach t7 ’
Hlstwv 7p7jx|X7T7 (X 36,9) oder 7.7x7X070? xuiv

oXup.7U7'6tov (VI 22,3) genannt wird; vgl. lerner VI 4,2. 13,10. 6,3. 8,1.

Diese waren demnach in


7p7'[x}jL7X7 erster Linie Verzeichnisse der Sieger
im Wettlauf, nach unserer Stelle scheinen sie aber auch das Geschlechts-
register der Nachkommen des Oxylos enthalten zu haben. Nach Ma-
haffys ITntersuchungen (Journ. of Hell. Stud. II 164 178) ist es um —
die Authenticitat dieser Urkunden insofern schlecht bestellt gewesen, ais

sie nur eine Copie der, wie Plut. Num. 1 erzahlt, von Hippias von Elis
zuerst ausgearbeiteten und veroftentlichten Register der olympischen
Sieger im Wettlauf waren.

ebd. X7 ’HA£iu)v 7p7}X[j.7X7 7py7i7, iiiclit denn eine attri-


T7 7py7i7,
butive Bestiiumung wird bei Paus. ofter ohne Artikel ihrem mit dem
Artikel versehenen Namen nachgestellt, wenn dieses bereits mit einer

andern attributi ven Bestimmung versehen ist, vgl. z. B. IV 1,10 xoo ’0pxt-
Xoyou Tov or/.ov £v xT| M£ 77 Y)vi 7 27,1, vgl. H. Hitzig Weit. Beitr. 11. Kriiger
§ 50, Vll 9,8.

S. 204,15. Die Beteiligung der Eleier an den Ereignissen der


Perserkriege war eine sehr bescheidene: sie traten im Herbst 481 den
Staaten bei, einer Eidgenossenschaft gegen die Perser ver-
die sicli zu
banden; auch eilten nach der Schlacht bei Thermopylai, an der sie
sie

nicht teilnahmen (lier. VII 202), nach dem Isthmos (Her. VIII 72);
ebenso waren sie bei Salamis nicht dabei, und bei Plataiai kamen sie zu
spat (Her. IX 77); vgl. auch V 23,1.

S. 204,19. auv£axY)cr 7 v o£ fX£X7 00 ttoXuv ypovov £t:i A7X£07t|i.oviou? xxX.,

nachdem im ersten Teii des peloponnesischen Krieges ein Contingent


sie

des Bundesheeres gebildet hatten, thaten sie sich a. 421 das ist [lera —
06 TioXuv ypri^ov —
mit Argos, Mantineia und Korinth unter Zuziehung
der chalkidischen Stadte in Thrakien zusammen (Thuc. V 27 31), und —
ais 420 Sparta mit Theben ein Biindniss schloss, brachte Alkibiades
a.

ein Gegenbiindniss zwischen Athen, Argos, Mantineia und Elis zu Stande,


s- Cap. 12,8. Thuc. V 40—47. Plut. Alc. 14.

ebd. jjL£X7 00 TToXuv ypovov, dieselbe Stellung HI 5,3. VII 23,2; 00

p.£X7 TtoXov ypovov X 30,4; ypovov ok 00 p.£X7 tuoXov VIII 27,11; vgl. {X£x ou

7:0X6 I 11,4. HI 3,7. IV 9,4. 24,6; jx£X7 6^ 06 7:0X6 VHI 50,3; 06 p.£T7 7:0X6

IV 26,4.

S. 204,21. Zum Feldzug des Agis vgl. Bd. I zu S. 678,11 und zu


Cap. 20,4 f.
294 V 4,8— 5,3.

S. 205,2. TTpOJSycoprjJOtV |X£V £? TTjV 3'JjJLaor/lOCV T(T)V . Ma*/.£^>r/(OV, vgl.


IV 28,4.
S. 205,6. Ma/.£&0Ji y.'x\ ’AvTi7iaTp(p {j.£Ta ‘E/.XrjVcov £7:oA£arj-av, vgl. 1

25,4. Bcl. 1 zu S. 58,10.

Gap. V.
Aristotimos, der sicli iiachlier der Herrscliaft iiber Elis be-
machtigt, wird von Kylon getodtet. Die Byssospflanze in Elis.
Das Samikon. Tripliylien init der Stadt Lepreos. Griindungs-
sagen. Fluss A nigros. Grotte der Anigridischen Nymphen.

8. 205,8. Uber die Schreckensherrscliaft, die Aristotimos nach


dem 4'ode des Pyrrhos im Jalir 271 in Elis errichtete, und seinen Stnrz
vgl. lustin. XXVI 1,4 — 10 und Plnt. de mul. virt. 250 F d., deren Qnelle
Phylarchos Droysen Gesch. d. llell.
ist, s. 225. d. lll Xiese Gesch.
griech. und maked. Staaten 11 228. Nach lustin wird der 4yrann schon
im fiinften Monat seines Kegimentes ermordet, nicht erst nach seclis (Z.
11) Monaten. Elische Miinzen mit den Antaiigsbuchstaben (Ap, Api)
seines Namens s. Catalogue ot‘ Greek coins in the Hrit. Mus. Pelop. 71 f.
Head. llist. iiuni. 356. Muret Hull. d. Gorr. llell. IV 43 — 46.
S. 205,14. Die Uberlieferung (s. d. krit App.) ist unhaltbar, da
sicli nicht konstruieren liisst; man konnte an
denken aTrr|pii)|Jif,jhai

(vgl. z. B. Gap. 14,8. 27,6), doch besser ais ein Folgesatz ist der von der
llberlielerung gegebene absolute (limitative) Intinitiv vgl. Piat. Legg. ,

857 C Coi 7£ £v To) 7rapv/Ti Xrfsiv; dann aber wird die Einschiebung von
Tov X070V notwendig, vgl. z. B. IV 20,12 Totoi p-U./ r^piv y.ai ojTEpov 0 UUpxa-
6ixo? X070; £7:£$£iai. V 14,10. 21,1.
S. 205,16Die beidcn naturhistorischen Bemerkungen stehen an
tf.

ungewohnlicher Stelle, da Paus. sonst nach Schluss des geschichtlichen


Teiles sotbrt zum geographischen iiberzugehen pHegt. Wir haben es wohl
mit einer Kandnotiz zu thun.
ebd. Paus. ervvahnt den elischen Byssus noch an mehreren
8tellen: VI 26,6, wo er berichtet, dass Elis Ilanf, Flachs und Byssus
produziere, und VII 21,14 wonach die Frauen in Patrai aus elischem
Byssus VVebereien antertigten vgl. auch V 25,5. Sonst erwahnt ihn noch
;

Plin. XIX 20 proximus (principatus) byssino (lino), mulierum maxime


:

deliciis circa Elim in Achaia genito; quaternis denariis scripula eius


permutata quondam ut auri reperio. Es ist nim eine alte Streitfrage, was
fiir ein Stofi unter dem Byssus der Alten, dessen alteste Erwahnungen
sicli bei Aesch. Sept. 1030. Pers. 125 und Herod. II 86. VII 181 finden,
zu verstehen sei; vornehmlich handeln hieriiber Kitter Abh. d. Berl. Akad.
S. 205,2-206,1. 295

1851, 316. Yates Textrin. antiqii. 267 ff. Brandes Jahresber. d. Ver. v.

Freund. d. Erdkunde zu Leipz. 1865, 91. Sclirader Linguist. liistor.

Forsch. 189. Neumann-Partsch 452. Hehn Kulturpfl. u. Haustiere ^ S.


143. Marquardt Privati, d. Rom. Pauly-Wissowa III
- S. 481. Olck bei
1108. Die sebr verbreitete Meinung^ dass Byssus liberali, wo das Wort
vorkommt, Baumwolle bedeute, darf beut, iiacb den Untersucbungen vor-
uebmlicb von Yates ais beseitigt gelten; es scbeint vielmebr, dass man
in der alteren Zeit darunter einen ganz besonders feinen Flacbs resp.
Leinwand verstand. Hingegen meinen mancbe spate Scbriftsteller ganz
zweifellos Baumwolle, so Pbilostr. Vit. Apoll. II 20 und Pollux VII 75
(der es Xivou si&oc -ap’ ’IvooTs nennt). Es ist infolge dessen nicbt init

Sicberbeit zu sagen, ob Paus. unter dem eliscben Byssus Baumwolle, die


beut im Peloponnes allerdings wacbst, oder eine sebr feine Flacbsart, die
er vom gewobnlicben Xtvov unterscbied, gemeint bat. Der in Judaia vor-
kommende Byssus, den Paus. zum Vergleicb beranziebt, ist nacb Movers
Pboenizier II 3,1 S. 218 eine krautartige Stande, die jabrlicb gesat wird,
immerbin aber, wie Olck a. a. O. 1109 gegen Marquardt (der bebauptet,
der jiidiscbe Byssus sei weder Flacbs nocb Baumwolle) nacbweist, eine
Baumwollenstaude (Gossypium herbaceum L.); und darnacb liegt es am
nacbsten, dass Paus. wie Pbilostr. und Pollux unter [Boctcto? Baumwolle
verstanden babe.
S. 205,17. £v xr^ ’j-£pop(a xal oux £vxo? x^? ittitoi acpiaiv

£xuia/ov £x xtbv dv(ov, dasselbe IV 30 und Plut. Quaest.


bericbtet Herodot
Gr. 303B, nacb welcb letzterem derFlucb vonOinomaos ausgesprocben wurde.
Clermont- Ganneau le dieu Satrape im Journal Asiat. 7 Serie X
(1877) p. 209 fgg. ist mit Recbt der Ansicbt, es seien Riicksicbten reli-
gioser Art gewesen, welcbe die Erzeugung von Mauleseln verbinderten,
wobei er verweist auf Levit. 19,19 xa xxr^vir) aou ou xaxo‘/£ua£i? ixspo^uYcp
(Frazer). Im iibrigen ist zu beacbten, dass das Imperfektum und nicbt
das Prasens iiberliefert ist, dass also die betreffende Erscbeinung ais der
Vergangenbeit des Scbreibers angeborig bezeicbnet ist.

S. 206,1. Der Grund, wesbalb die Uberlieferung von den meisten


angegriffen wird (s. den krit. App.), liegt darin, dass die mit diesen
Worten beginnende Periegese nicbt an dem Punkte einsetzt, bis zu welcbem
die Messeniaka den Leser gefiibrt baben; bisber namlicb batte jedes neue
Bucb den Faden der Periegese da aufgenommen, wo das vorausgebende
ibn batte fallen lassen, vgl. I 44,6 fl. mit II 1,3; II 38,7 mit III 10,6; IV
1,1 mit 30,1; dasselbe zeigt sicb im Folgenden bei VI 26,10 zusammen-
gebalten mit VII 17,5; IX 41,6 mit X 4,1. Aber eben diese Ubersicbt
lebrt, dass die Regel nicbt nur an unserer Stelle unbeacbtet bleibt, sondern
ebenso aucb im acbten Bucb, das mit dem siebenten ebenfalls nicbt in
der iiblicben Weise verkniipft erscbeint. Mit Recbt bat darum u. E.
Curtius 115 A. 80 sicb gegen jede Anderung ausgesprocben; denn
aucb die folgende Bemerkung, dass Tripbylien und Lepreos recbts vom
Samikon liegen, entspricbt der Wirklicbkeit, sobald man annimmt, Paus.
babe seinen Standpunkt an der Kiiste. Nun mag es seine Bedenken
296 V 5,3-5.

haben (s. Heberdey 67), Paus. zu Schiffe von Elis kommend zu denken,
da das Samikon keinen Hafen bat, obwohl dieser Umstand die Moglichkeit
einer Landung nicht ausschliesst; es ist aber ganz wohl moglich imd
das walirscheinlicbste, dass die hier gegebene Orientierung aus dem
Periplus stammt —
dessen Spuren sicli aiick im Folgenden deutlicli
nacliweisen lassen, —
ohne dass Paus. selbst den Seeweg gemacht zu
haben braucht.
S. 206,2. Ea es keinem Zweifel uiiterliegt, dass die auf der Er-
hebung des Kaiapha-Gebirges belegenen Euinen die der alten Stadt
Samikon sind (s. Gap. 6,1), so ist damit auch das ganze ywpiov, das den
gleiclien Namen fiihrte, ais die am Fuss der Burghohe sicli hinziehende
Ebene bestimmt. Der Cliarakter der Gegend liat sich freilicli seit der Zeit
des Paus. sehr verandert, denn die kleinen Seen von Kaiapha, westl. vom
Kaiapha-Gebirge, und von Agulenitza, der sich jenem nordlich anschliesst,
waren im Altertum sicher noch nicht vorhanden. Man vermutet, dass der
Narne Makistos, der bei Her. IV 148. Xen. Hell. III 2,30. Strab. VIII
345 u. s. genannten Stadt im triphylischen Elis, mit Samikon identisch ist
und urspriinglich den heute Kaiapha genannten Berg bezeichnete, s. Leake
I 49. Boblaye 134. Curtius 78. Bursian 282. Baedeker 327.
Philip pson 326.
S. 206,3. Nach Strab. VIII 344 lag Lepreos oder Lepreon 40
Stadien vom Meere und 100 Stadien vom Samikon entfernt; dadurch er-
giebt sich mit Sicherheit, dass die auf einer Bergzunge nordlich iiber dem
Thale von Strovitzi gelegenen Reste einer hellenischen Festung zu Lepreos
gchorten. Erhalten haben sich Quadermauern mit Tliiirmen und Thoren,
weiterhin hochaltertumliche Polygonalmauern aus viel friiherer Periode;
auf der Akropolis auch Fundamente und Bauteile eines kleinen dorischen
Tempels. S. Dodwell Reise II 2,200. Leake I 56. Boblaye 135.
Curtius 83 mit Taf. 4. Bursian 278. Baedeker 325. Boutan, Archive
des miss. scientif. et litter. Ser. II T. I 202.; Abbildungen der Ruinen
Exped. de Moree I pl. 50 ff.; iiber den Tempel Dorpfeld A. M. XVI
259; vgl. Bull. de corr. hell. XV 655.
ebd. 01 Asirpsaxai pioipa sivat twv Apxaotov, Triphylos, von dem das
Land seinen Xamen liat, ist ein Sohn des Arkas, s. Polyb. IV 77, der
Triphylien ais das Ende Arkadiens gegen Westen hin bezeichnet, wie auch
Dikaiarch bei Cic. ad Att. VI 2,3 und Skylax 44 Arkadien bis ans Meer
reichen lassen; vgl. feriier Xen. Hell. VI 1,26. Callim. Hymn. in lov. 37 fP.
Strab. VIII 337. Eleier waren die Triphylier im Grunde genommen nur
dem ofhziellen Namen nach(Busolt d. Lakedaimonier 171), und eben des-
halb wird gelegentlich die Triphylia von der Eleia unterschieden, wie das
in den Anfangsworten von § 3 geschieht.
S. 206,6. Arist. Aves 149.
S. 206,7. Von den drei Wegen nach Lepreos, die Paus. hier nam-
haft macht, entspricht der erste, von Samikon her, dem heut dort fiihrenden
Kiistenweg, der iiber die Dorfer Zacharo, Piskini, Kallidhona und Gyph-
thokastro iiber die Alvena-Berge geht und ca. 5 Stundeii in Anspruch
S. 206,1-207,3. 297

nimmt, vgl. Baedeker 326 f.; der Anigros (s. iiber diesen § 7) bleibt da-
bei zur Eechten. Der zweite Weg, von Olympia kommend, war vermutlich
der direkte Gebirgspfad durch das triphylisclie Hochland, Curtius 87.
Bedenken erregt der dritte Weg von Elis nach Lepreos; Curtius nimmt
an, er sei oberhalb des samiscben Vorgebirges am Eande der Berge ge-
gangen; Frazer III 477 legt ibn iiber Krestena, den Hauptort des nord-
lichen Triphyliens, spricbt sich aber I p. LXXXI dahin aus, dass Paus.
hier entweder seine Quelle missverstanden oder sicli geirrt habe, oder dass
ihm seine Xotizen verloren gegangen seien. Heberdey 68 bemerkt, dass
man liberhaupt nicht begreift, was neben den Wegen von Samikon und
Olympia noch eine dritte Strasse von Elis her solle, und vor allem, dass
die Angabe, der langste der drei Wege (und das ware doch der von Elis)
betrage nur einen Tagemarsch, unmoglich ist, da die Entfernung Elis-
Lepreos zu bedeutend ist. Heberdey denkt event. an eine Verderbnis, dass
etwa anstatt Elis Heraia, ostl. von Olympia, gemeint sei; doch zieht er es
vor, auf eine Herstellung zu verzichten, da ihm die ganze Notiz so mitten
zwischen der Erdrterung iiber die Zugehdrigkeit von Lepreos zu Arkadien
oder Elis und der Sage von dem Heros eponymos der Stadt hochst ver-
dachtig vorkomint. Wir haben jedoch seinen Voi'Schlag aiifnehmen zu
diirfen geglaubt und 'Hpaia? in den Text gesetzt.
S. 206,10. Uber die Wettkampfe des Lepreos mit Herakles vgl.
Athen. X 411 C. 412 A und B und Ael. v. h. I 24, die ihn Lepreos,
Sohn des Kaukon, Enkel des Poseidon nennen, wahrend er beim Schol.
Call. in lov. 39 Lepreas, Sohn des Poseidon, heisst.
S. 206,11. exaxepo? ^ouv auxoiv, zur Wortstellung vgl. III 15,7 tovos [xIv

siaiv at iroXet? auTat xa. ^oava xov xpotrov iopuplvai, und zu IV 31,10; doch ist

zu bemerken, dass die natiirliche Stellung £x. auxwv fl. ebenfalls iiber-
liefert ist.

S. 206,16. 7]OY] o£ fjxouaa, von literarischer Kunde, s. Bd. I zu S.


675,5; die Formel wieder H 5,1; vjxouaa o£ vJ6-^ 1 42,3, vgl. rJoTj ol lypa^l^av 1 10,3.
S. 206,17. Neben den sagenhaften Ableitungen Namens von dem des
Heros Lepreos oder einer Heroine Leprea und der Beziehung auf den
Lepra- Aussatz, an dem die ersten Bewohner gelitten hatten, geben Didym.
beim Schol. Ar. Aves 149 und Suid. s. eine dritte Etymologie,
die den Namen von dem rauhen Felsboden (oia xo xf^v /wpav auxwv >i7:£tv)

herleitet, was Bursian 278 billigt.


S. 207,3. Anstatt A£uxatou wollte Curtius 117 A. 86 mit Palmerius
Auxaiou lesen (vgl. IV 22,7) und darin ein Zeugnis fiir die uralte Verbindung
mit Arkadien erkennen; der gleichen Ansicht ist Bursian a. a. 0. A. 1.
Hingegen bringen Sylburg und Frazer 477 das Wort mit der Weisspappel
(XsuxTj) in Verbindung, da deren Holz bei den Opfern in Olympia allein

zur Verwendung kam (Cap. 14,2), vgl. den krit. App. Topffer att. Geneal.
217 A. 2. meint, dass Lykaon, nach peloponnesischer Landessage der Vater
des Kaukon, urspriinglich wohl wesensgleich sei mit Zeus Lykaios und
Lykurgos, deren Graber und Heiligtiimer sich neben dem Grabhtigel des
Kaukon befanden.
298 V 5,0-11.

ebd. liber Lykurgo^, den Solin des Aleos, s. VIII 4,8.


S. 207,4. Uber Kaukon s. IV 1, 5 u. 9.

ebd. xar’ £|X£ bezeugt die Autopsie, Heberdey 68.


S. 207,7. Uber Areiie, die Gemablin des Aphareus, s. IV 2,4 imd
Steph. Byz. s. v.

S. 207,10. Der Anigros, friilier Minyeios gelieissen (Hom. II. XI


722), wurde von Boblaye 134, Koss 105 und (Uirtius 81 mit dem nord-
lich von dem Dorfe Piskini diessenden Baclie identifiziert, der in seinem
Hauptarrne bei Triipas entspringt und bei dem Chani des h. Isidoros ein-
miindet; doch wird diese Ansicht von B ursi an 279 A. 1 bekampft, der
vielmehr diesen Fluss fur den Pamisos halt, nach einer von ihm vorge-
schlagenen Verbesserung bei Strab. p. 344 (bei Curtius 87, vgl. seine
Taf. I, der Mamaos, nacli der hdsclir. Lesart bei Strabo). Bursian selbst
stellt sich auf die Seite von Leake I 51 (vgl. Beule Etudes sur le
Peloponn. 217. Boutan a. a. U. 215), zu dessen Zeit der fiir den Anigros
gehaltene Bacli, der heutige Mavro})Otamo, der voni Kaiapha-Berge lierab-
komnit und an der Ostseite in die Uagune von Kaiaplia einlliesst, nocli an
der Westseite aiis der Lagune austrat und dem Meere zufloss, walirend
diese heut gar keinen siclitbaren AbHuss nach dem Meere zu liat. Leake
bemerkt, dass jener AbHuss bei heftigem Wcstwind zuriickgestaut wurde,
sodass der See dadurch anschwoll; das stimmt durcdiaus mit dem iiberein,
was Strab. 347 und Paus. a. u. St. berichten Audi sind die in § 6 ge-
schilderten Ilcililen diesem Flusse ganz nahe, walirend der von Curtius fiir
den Anigros gehaltene Bach viel entfernter ist und an der 5liindung vom
Passe von Kaiaplia nicht 8 —
10 Stadien, wie Curtius angiebt, sondern etwa
8 km entfernt liegt.

S. 207,12. £7r£/o’j-'. -ryj ohne Verbum der Bewegung, ebenso


7: 06 ^ 0 ),

111 9,12. VII 15,8. VIII 54,3; vgl IV 8,11 £ 1^72 i-axoXouihiv.
[J-y; —
ebd. o-oT£ — 7 £voiTo, der Optativ im Xebensatz, wo er durch kein
Ilaupttempus im regierenden begriindet wird, also fiir Coniunctiv mit av,

ist bei vielen Spiitern sehr iiblich, s. Bd. I zu S. 47,3, vgl. Schmid Attic. I 98.

S. 207,15. AVas Ihuis. von hier ab iiber den Anigros und dann weiter-
hin Cap. 6,1 —3 iiber Arene und dessen Identitiit mit Samikon sagt, ist im
Hinblick auf den dasselbe behandelnden Passus des Strabo p. 343 sqq. zu
beurteilen. Es ist nachgewiesen (vgl. Niese Ph. AI. XXXII 282, der
Artemidor fiir die (puelle halt; Heberdey 68 f.), dass Strabos Schilderungen
der Ortlichkeiten teils einem Periplus, teils einem llomerkommentar, resp.
einer Darstellung der homerischen Geographie entnommen sind. Enmann
hat in den flb. f. l^h. CXXX 510 If. die Vermutung ausgesprochen, dass
Paus. hier zwar nicht auf Strabo selbst, wohl aber auf Strabos Quelle Be-
zug nimmt, in polemischer Absicht (vgl. vornehmlich S. 207,16 f.), und dass
ihm dabei wesentlich der Periplus, wahrscheinlich des Artemidor von
Ephesos, vorgelegen habe, aus dem seine Einspriiche gegen Strabo stammten.
Andrer Ansicht ist Heberdey a. a. 0., der durch eine Gegeniiberstellung
der entsprechenden Abschnitte aus Strabo und Paus. zeigt, dass Paus. den
grdssten Teii seiner Schilderung dem Homerkommentar entnahm, daneben
S. 207,3-208,7. 299

aber ebenfalls einen Periplus benutzte, wahrend seine Einwande und Zu-
satze von ihm selbst herriihren und auf Autopsie zuriickgehen, die hier
sicher vorausgesetzt werden rauss.
S. Das Lapitliosgebirge sind die heut Kaiapba und
207,16.
Smerna genannten Berge, Bursian 268; vgl. Curtius 88.
S. 207,17. Der Akidas, der nach § 9 friiher lardanos geheissen
haben soli, ist wohl init dem bei Strab. 351 genannten Akidon identisc-h; nach
Bursian 281 ein Bach, der siidostlich vom Anigros vom Kaiaphaberge
herabkommt und jetzt in die Lagune von Kaiapha iniindet. Boblayes
Karte nennt den bei H. Isidoros miindenden Fluss Akidas, Curtius den
dstlichen, vom Alvenagebirge kommenden Nebenfluss des letzteren. Ubrigens
meint Bursian a. a. 0. A. 1, dass Strabo, bei dem der Akidon zwischen
Neda und Alpheios genannt wird, aus Versehen anstatt des Pamisos oder
Anigros den Akidon genannt habe.
S. 207,21. Der lardanos kommt bei Hom. II. VII 135 vor, vgl.
Strab. p. 342 u. 347 und unten Cap. 18,6.
S. 207,22. av&po? ’E'f£atou, ist nach gewohnlicher Annahme
damit
Artemidoros von Ephesos gemeint, oben zu S. 207,15 und Gurlitt 451,
s.

vgl. Enmann a. a. O. 512, der aber noch ein „periegetisches Zwischen-


glied^ zwischen Paus. und Artemidoros annehmen mochte.
S. 207,23. To axoTTov — oafi-yj?, vgl. X 38,2 -Koxafj-ou xivos axoirov

XTjv x£ axjxGa xal auxo cprjjtv £ivai xo uoiop, ahnlicli Thuc. II 49,1 7rv£0[J.a axoirov

xal 6uad>o£? Yfi£i; nach Fischbach Wien. Stud. XV 185 kommt das Wort
in dieser Verwendung nur noch bei Cass. Dio LlII, 29 und Gregor. Nyss. II
p. 379 D vor.
S. 207,24. Mit den Qiiellen oirip ’Iojvia^ meint Paus. vielleicht die
heissen Quellen von Hierapolis, von denen Strabo XIII 629 fg. ahnliches
erzahlt.
S. 208,1. Dieselben Sagen iiber die Entstehung des iibeln Geruchs
des Wassers bei Strab. VIII 346; vgl. Ov. met. XV 282 f. Uber die auf
Benutzung gleichen geographischen Materials zuriickgehende Ahnlichkeit
der Notizen des Paus. mit denen des Strabo vgl. Enmann a. a. 0.
bes. S. 509.
S. 208,5. £? M£Xa'|X7ro6a. — xd» IIpoixou i)o 7 a.x£ptov, vgl. Bd. I zu
S. 425,15.
S. 208,7. £v xu) ^ajxixtp, vom ywpiov, Avie § 3 und 7. Heut noch finden

sich hart iiber dem Spiegel des Sees von Kaiapha ,,zAvei breite Hohlen, welche
nur mit einem Kahne zuganglich sind; sie bestehen aus zerkluftetem
Trachytgesteine, aus welchem Schwefeldiinste hervorsteigen und entziind-
liche Gase ;
aus verschiedenen Spalten dringen lauwarme Schwefelquellen
hervor, deren Wasser zum Einreiben und Einnehmen gebraucht wird^^,
Curtius 80. Vgl. Leake I 53. Boblaye 134. Boutan a. a. 0. 216.
Bursian 280. Baedeker 327. Philippson
326; dazu die Beschreibung
von Parts ch den Ergebnissen I 14, der aber nur von einer grossen
in
Hohle spricht, die im Hintergrund zwei Felsenkammern hat. Von diesen
Heilgrotten berichtet auch Strabo a. a. 0. und nach ihm Eust. ad II. XI
300 V 5,11-6,4.

721 p. 880,5011. Der Fiuss verdankt seinen Namen diesen iibeln Diinsten
(Hesych. dvi^pov ay.abaptov, cpabXov, xaxov, ouaojos?) Tiimpel bei Pauly- ;

Wissowa I 2210 bemerkt, die Heilwirkimg stehe in eigentiimlichem Degen^


satz zu dieser Bedeutung (bei Schol. Nicand. Ther. 8 dvi 7 prk s. v. a. oiiTto^

xaxou, vgl. Scbol. Opp. Hal. I 141), doch wurde der Gerucli jedenfalls
friiher bemerkt, ais die Heilkraft.
S. 208,10. p.£Ta 03, adverbial wie bier in temporalem Sinn II 35,7,
in lokalem IV 7,6. VIII 54,5. IX 10,2.
S. 208,11. x7.TlXt-£v, der sog. Aoristus gnomicus, vgl. II 32,1. 35,6.
7. 37,6. IV 32,3. V 27,6. VII 26,2. VIII 15,2. 16,5. IX 3,8. 39,11. X 13,1.
ebd. 0 oi, s. Bd. I z. S. 26,19.

Gap. VI.

Stadt und Gegend Samikon. Arene. Triimmer von Skillus.


Xenophon in Skillus. Der Berg Typaion. Kallipateira oder
Plierenike wird bei den olym pise lien Spielen ertappt.

S. Die Stadt Samikon nennt Polyb. IV 77 Samikon,


208,15.
Strabo p. 347 Samos, ebenso Scliol. Hom. II. XIII 13. Von den Ruinen
der alten Festung haben sicli sehr bedeiitende Reste erhalten, die vor-
ziiglicli gearbeiteten Polygonalmauern, Terrassenanlagen und Grundraauern

von Gebauden, s. Leake 52. Boblaye 133. Exped. de Moree I 53 pl.

53 ff. Curtius 78. Beule a. a. 0. 185. Boutan a. a. 0. Bursian 277.


Baedeker327. Das einst liocliberuhmte Heiligtum des Poseidon Samios, das
Strab. VIII 343 erwalint, nennt Paus. niclit, er fiihrt aber VI 25,5 an, dass das
alte Kultbild daraus nacb Elis gekommen sei. Boutan a. 0. 217 fand
a.

auf dem Klidliipasse Grundmauern, die er vermutungsweise mit diesem


Heiligtum in Bezieliung braclite; allein das Scliweigen des Paus. und
die betr. Bemerkung des Strabo sclieinen darauf liinzudeuten, dass hier
kein Tempel, sondern nur ein heiliger Hain war.
ebd. TauTTj — lIoXuj~£pyovTa cpaaiv — £-tT£r/G}xaTi — ypT^aa^Oat, das
wird geschehen sein im Verlauf der Grenzstreitigkeiten zwischen Elis und
Arkadien; es gelang etwa im Jahr 245 den Eleiern, Triphylien wieder an
sicli zu bringen, das die Arkader seit 370 besessen hatten, s. Polyb. IV
77. Zu diesem Erfolg verhalfen ihnen hdchst wahrscheinlich die Aitoler,
welche daniit den Eleiern ihre Hilfe im Kriege gegen die Achaier und
Lakedaimonier vergalten, s. Niese a. a. O. II 259.
S. 208,17. Arene nennt Hom. II. II 591 und XI 723 (letztere
S. 208,7-209,8. 301

Verse unten Z. 22 f. zitiert). Strabo p, 346 spricbt die Vermutung aus,


dass das bomerische Arene mit dem spateren Samikon identisch sei, und
Paus. schliesst sich ihm oder ihrer gemeinschaftlichen Quelle, dem Homer-
kommentar, darin an, obscbon etwas zweifelnd. Obgleicb er sich dabei den
Anschein giebt, ais ob er betr. Identifizierung von Arene mit Samikon sich
anf eingeholte Erkundigungen bezoge, zeigt doch der Vergleich mit Strabo,
dass beide das gleiche geographische Material benutzten, vgl. Enmann
a. a. O. 507. Die Vermutung selbst erklart Bursian 282 fiir unwahr-
scheinlich.
Uber den Weg des Paus. von Samikon nach Olympia vgl.
S. 209,6.
J. Parts ch den Ergebnissen I 10, mit Bl. I der Mappe. Paus. unter-
in
scheidet drei Abschnitte die sandigen Bodenwellen in der Nahe der Kiiste
:

(209,7 ff.), das Thal des Selinus mit den Ruinen von Skillus (210,1 ff.)
und die steilen Hohen, die dieses Thal von dem Alpheiosufer bei Olympia
trennen (210,8 fi.).

ebd. ooeuaavTi — III 21,5, s. Bd. I zuS. 716,4


vgl. dTcoTpaireiat, —
Die Ruinen von Skillus, das 20 Stadien von Olympia
S. 209,8.
entfernt lag (nach Xen. Anab. V 3,10), scheinen nicht mit Sicherheit nach-
weisbar zu sein. Gewohnlich nimmt man an, es habe in der Nahe von
Krestena gelegen, indem hier die Landschaft mit ihrem stattlichen Forstbestand
und einer Pinienwaldung der von Xen. a. a. 0. 7 ff. und Paus. ge- .

gebenen Beschreibung entspreche, vgl. Leake II 213. Curtius 91. Boutan


228. Bursian 285. Baedeker 328. Xahere Bestimmung der Stelle ver-
suchte Furtwangler (Litter. Beil. d. Karlsruher Zeitung 1880, 8. Febr.
No. 6, zitiert bei Parts ch a. a. O.); es lag nach ihm westlich von Kre-
stena, wo man „an der Stelle, wo der Fluss Selinus seine bisherige west-
liche Richtung mit der nordlichen vertauscht, einen weit aus dem sumpfigen
Thalboden aufragenden, von Siiden nach Xorden gestreckten Hiigel entdeckt
hat, dessen flacher gegen Nordost mit schroffem Rande abbrechender Gipfel
Spuren alter Bebauuug tragt, wahrend zahlreiche Thonscherben, meist
dem Boden beigemengt sind‘‘ (Parts ch
schwarz gefirnisster Ziegel, a. a. 0.).

Die Annahme von Furtwangler hat jedenfalls das gegen sich, dass die
von ihm vermutete Stelle nicht irapot ty]v ’0Xu}X7u'av (Xenoph. a. a. O. § 7)
und dass sie mehr ais 20 Stadien von Olympia entfernt ist. Es sei darum
gestattet, eine andere Vermutung hier mitzuteilen. Siidlich von Olympia
mundet, ziemlich steil von S nach X sich senkend, in das Anschwemmungs-
gebiet des linken Alpheiosufers ein enges, dicht bewaldetes, von einem
Bach durchflossenes Thal. Steigt man durch dasselbe in die Hohe, so
man bald am ostlichen Abhang des Berges zur Rechten auf eine
trifft

Menge von Thonscherben; auf der Hohe selbst, die man etwa eine schwache
Stunde nach Aufbruch von Olympia erreicht, findet sich direkt uber dem
Alpheios eine niedrigere und siidlich davon eine etwas hohere Kuppe, von
der aus man eine wundervolle Rundsicht geniesst. Auf dieser siidlicheren
Erhebung waren im November 1884 Fundamente aus Muschelkalk einige
erhalten, die zu einem nach Osten orientierten Peripteros mit Pronaos von
etwa 19 m Lange und 11 m Breite gehdrten; in der Nahe lag ausser den
302 V 6,4-8.

Resten eines Lowenkopfes ein rotbemaltes Stiick einer Sima, das nach
K. Purgo Id s Urteil etwa aus der Zeit des Megarer-Schatzhauses in der
Altis stammte. Ungefahr vierzig Scliritte s. d. von diesem Tempel stand ein
kleineres Gebaude, auch in Tempelform, aber nach W
orientiert, von 13
Schritt Lange und 7 Breite, von dem ebenfalls Reste des Fundaments er-
halten waren. Thonscherben und Ziegelsteine fanden sich liberali und
etwa 100 Scbritte unterlialb des Gipfels auf der NO-Seite liessen sich die
Reste einer Maueranlage erkennen, —
kein Zweifel, hier lag im Altertum
eine ttoXi? in prachtvoller und sehr geschlitzter Lage. Konnte das nicht
Skillus und der oben erwahnte Bach der Selinus sein? Haben wir hier
nicht T£(JL£vo?, und vao? (§ 5) hiibsch bei einander? Die Entfernung
von Olympia, die Xen. Anab. a. a. 0. auf zwanzig Stadien angiebt, entspricht
ziemlich genau, die Zugehdrigkeit zu Olympia ist klar, der Ort wirklich
Tcapa xfjV ’0Xu(i.Tciav angelegt, und was die Anabasis liber die ungewdhnliche
Uppigkeit der Vegetation sagt, gilt von diesem Gebiet noch heute.
S. 209,9. £irl o£ Too 7roA£|xou Too Oidaiou Trpo? ’HX£ious xxX., vgl. VI
22,4, Paus. meint den Krieg vom Jahr 572, in dem unter Kdnig Pyrrhos
Pisa von den Eleiern unterworfen wurde. Es ware demnach anzunehmen,
dass Skillus im 6. Jahrh. von Elis abhangig war; indessen wurde der
griissere von Triphylien erst zu Herodots Zeit unterworfen, s. Her.
Teii
IV 148, und da auch die Inschrift IGA 119 (S. 180) eher flir die Un-
abhangigkeit von Skillus ais fiir das Gegenteil zu sprechen scheint, so
vermutet Beloch Griech. G. I 287 A. 5, Paus. habe die gegen 470 er-
folgte Unterwerfung um ein Jahrhundert hinaufgerlickt.
S. 209,13. Das Datum der Verbannung steht nicht fest, doch scheint
sicher, dass Xenophon, ais er im Jahr 394 Asien verliess, noch nicht
verbannt war; denn die Worte £7t£io^ o lcp£UY£v 6 S£v. (Anab. V 3,7) schliessen
den Sinn in sich: im Jahr 394, ais er das that, was in § 6
damals, d. h.

erzahlt wird, war er noch nicht verbannt. Dass die Verbannung eine Folge
seiner Beteiligung am Zuge des Kyros gewesen sei, sagen auch Dio Chrys.
Or. VIII in. und Diog. Laert. II 51. Nach dem eben Gesagten ware es
aber doch sehr aufPallend, wenn wirklich die Verbannung erst einige Jahre
nach dem Vergehen, woflir sie verhangt wurde, erfolgt ware; da nun auch
die Athener im J. 399 noch den Thimbron im Kampf gegen den Gross-
Konig unterstutzten (Xen. Hell. III 1,4), der erst im J. 395 ihr Freund
Avurde, so wird man anzunehmen haben, dass der Grund, weshalb Xenophon
verbannt wurde, vielmehr seine Teilnahme am Feldzug des Agesilaos ge-
wesen ist.

S. 209,18. Wie Xenophon Anab. V 3,11 tf. selbst berichtet, war der
von ihm in Skillus erbaute Artemistempel eine Nachbildung im Kleinen
von dem Tempel der Artemis in Ephesos, und ebenda das Kultusbild eine
in Cypressenholz ausgefiihrte Kopie der goldenen ephesischen Tempelstatue.
Der ausgedehnte Tempelbezirk, Wiesen und Wald, enthielt zahlreiches Wild,
der den Tempel selbst umgebende Hain war mit Fruchtbaumen besetzt.
Der Wildbestand war nach S. 210,1 f. auch zur Zeit des Paus. noch reich.
ebd. 'irap£ 7 £X'/.t o£ 6 xxX., eine Vergleichung mit Anab. V 3,8
S. 209,8-210,14. 303

zeigt deutlicli, dass Paus. hier direkt aiis Xenophon schopft: %vjyz ok oi-
appewv otd too yojptou TOtap-o? SsXivoo? — iv dk T(i> iv 2 x(,aXouvti ‘/wpttp

t>%ai TravToiojv oTzoaa Ijtiv a7p£u6p-£va Qirjpia, und § 10 werden speziell genannt
ao£? xal oopxdo£? xal IXacpot.
S. 210,2. Den Selinus erkennt Curtius 90f. in dem Bache, der am
Lapithas entspringt und beim Dorfe Krestena voriiber dem Alpheios zu-
stromt; aber vgl. oben zu S. 209,8. Er ist zu unterscheiden von dem VII
24,5 genannten gleichnamigen Fluss in Achaia. Bekanntlich kommt der-
selbe Flussname noch ofters vor: in Sicilien, bei Pergamos, in Kilikien und,
was fiir Xenophon besonders bedeutsam war (a. a. 0. 8), auch bei Ephesos,
S. 210,3. xop-ijaadat t£ aMi? SxiXXouvra ’
HA£ioo?, das geschah um 365,
s. Xen. Hell. III 2,30. Diog. Laeit. II 53.
S. 210,4. £v ’0Xup.Tutx-^ pouXr^, ihre nachste Aufgabe war, iiber die
Interessen des Heiligtums zu wachen, speziell auch dafiir zu sorgen, „ne
quid in caerimoniis ludisque omitteretur aut peccaretur^, Dittenberger
Syll. 280. Paus. VI 3,7; vgl. yj ’Axxtax-^ PouXyJ, tj i£pd 7 £poujia in Eleusis.

S. 210,6. Ob das Grabmal, das man zur Zeit des Paus. bei den
Euinen von Skillus sah, wirklich das des Xenophon war, muss dahingestellt
bleiben; da Xenophon in Korinth gestorben ist, ist es nicht gerade wahr-
scheinlich. Dass diese Figur aber die Portratstatue des Xenophon gewesen
sei, wieEoss arch. Aufs. I 49A. 4 sagt, geht aus dem Worte £ixo)v keines-

wegs hervor, vgl. Schubart Jb. f. Ph. LXXXVII 302.


S. 210,10. Der Name Typaion fiir diesen steilen Felshiigel kommt
nur hier vor (Steph. Byz. s. v. ist ein Citat aus Paus.); Leake I 30 und
Pelop. 8 beschreibt ihn, vgl. Curtius 92. Bursian 286A. 2 vermutet, dass
der Name Parts ch a. a. 0. weist diesen steilen
„Richtstatte“ bedeutete.
Felsabsturz in dem 306 m hohen Berge Hagia Eleusa nach; er vermutet
jedoch, dass der urspriingliche Gipfel langst in den Abgrund gesunken sei.
ebd. Uber das Gesetz, das den Frauen das Zuschauen bei den olym-
pischen Spielen verbot, vgl. Cap. 13,10 und VI 20,9, wonach nur verheirateten
Frauen, nicht aber den Jungfrauen das Zusehen verwehrt war; doch bezieht
sich diese Verordnung vielleicht nur auf elische Jungfrauen, vgl. Krause
Olympia 54. Die angedrohte Todesstrafe bei Uberschreitung des Verbotes
ware nach Paus. nie zur Vollziehung gekommen; Curtius a. a. 0. ver-
mutet, dass dies Gesetz eine Erinnerung an barbarische Opfergebrauche
enthielt, die in diesen Gegenden herrschten, ehe sie durch die Milde des
hellenischen Zeuskultus verdrangt wurden.
S. 210,14 ff. Diese Geschichte wird ofters erzahlt, mit wechselnden
Namen: Anekdote bei Paus. VI 7,2 und
Kallipateira heisst die Heldin der
Aristot. u. Apollas beim Schol. Pind. 01. 7,1 (F. H. G. II 184); Pherenike
bei Ael. v. h. 1. X
Philostr. gymn. 17 p. 270,31 K., Berenike bei Plin.
VII 133. Val. Max. VIII 15,12 ext. 4; gar keinen Namen nennt Ps. Aesch.
epist. 4,5; bei Tzetz. chil. I 23 heisst sie Aristopateira. Auch der Name
ihres Sohnes lautet verschieden: bei Paus. und Philostr. heisst er Peisirodos
resp. Peisidoros; beim Schol. Pind. und Tzetz. Peisirrhothos resp. Peisir-
rhothios, bei Val. Max. Eukles. Die Verwechslungen kommen odenbar
304 V 6, 8-7,1.

daher, dass Diagoras, der bekannte Olympionike, den Pindar in seiner sieben^
ten olymp. Ode feierte, zwei Tochter hatte, die beide wieder Olympioniken
zu Sbhnen hatten; wie Boeckh
z. Pindar 166 wahrscbeinlicli macht, biess

die eine Tochter Kallipateira, und deren Sohn Eukles siegte im Manner-
kampf; die andere biess Pherenike, und deren Sohn Peisirodos siegte im
Knabenwettkampf. Letzterer ist der hier besprochene Sieg; er fallt un-
gefahr in dieselbe Zeit, wie der Sieg des Eukles (01. 96 396 v. Chr.), =
s. zu VI 6,2. Auch die Anwesenheit der Pherenike bei den Spielen wird
verschieclen berichtet: Philostr. erzahlt wie Paus., dass sie die Hellanodiken
durch Verkleidung tauschte; die andern Quellen berichten dagegen, dass
sie wegen der olympischen Siege ihrer Verwandten auf rechtmassige Weise
Zutritt erhalten habe. Vgl. Guttmann de olympionic. ap. Philostr 61 ff.

Kalkinann 106. For st er d. Sieger i. d. olymp. Spielen I 24 N. 314.

Gap. VII.

Der Alpheios und seine Zufliisse. Sage von Alpheios und


Arethusa. Andere Fliisse, die durch einen See oder ein Meer
fliessen. Ursprung und Benennung der olympischen Spiele.
Die Hyperboreier.
S. 211,1. Hiermit beginnt die ausfiihrliche, obschon topographisch
nicht sehr iibersichtliche Periegese von Olympia, die bis VI 21 reicht;,

abgesehen davon besitzen wir nur noch die fliichtige Skizze des Strabo
VIII 353 fg.; die Spezialschrift des Agaklytos TrEpl ’0Xop.-Lac ist verloren
(vgl. F. H. G. IV 288). — Der Gedanke, in Olympia Ausgrabungen zu ver-
anstalten, taucht zuerst bei dem gelehrten Benediktiner Montfaucon
auf, der i. J. 1723 in einem Briefe an den Cardinal Quirini einen darauf
beziiglichen Plan darlegte (Correspondence ined. de Mabillon et de Mont-
faucon, Paris 1846, III 213). Eingehender und zu wiederholten Malen
nahm Winckelmann diesen Gedanken auf (in der Geschichte der Kunst,
Werke V 262 Eiselein; brieflich, ebd. XI 458 u. s.). Im Jahre 1766
weilte der englische Eeisende Eichard Chandler in Olympia; er be-
richtet iiber die Triimmerstatte in seinen Travels in Greece 294. Doch
war, wie Botticher Olympia 55 nachweist, nicht er es, der den Zeus-
tempei unter den Euinen erkannte, sondern der franzosische Konsul
Fauvel, der i. J. 1777 in Olympia war; sein Bericht findet sicli in
Pou que ville s Voyage en Grece (1805) IV 304. Besuche anderer
Eeisender folgten, vornehmlich von Leake (1805), vgl. Morea I 23 If.;
Dodwell (1806), vgl. Eeise durch Griechenland, dtsch. Ausg. II 2, 178;
Geli (1807), vgl. Itinerary of Morea 36, O. Mulier zu Volkels arch.
Nachlass Die ersten landschaftlichen und topographischen, freilich
63.
noch unvollkommenen Aufnahmen gab John Spencer Stanhope, der
S. 210,14-211,4. 305

1831 in Olympia war ,


in dem Prachtwerke Olympia or topography
illustrative of the actual state of the plain of Olympia, Lond. 1824.
Naclidem Sicklers Aufnahme von Winckelmanns Ausgrabungsplan
(Kunstblatt 1821 No. 2 £P.) zu keinem Resultat gefiihrt batte, 'war es die
franzosiscbe, eigentlicb militariscben Zwecken bestimmte Expedition, die
i. J. 1829 Ausgrabungen in Olympia begann, die zur Freilegung des
Zeustempels und Auffindung einer Anzahl von Metopenfragmenten (heut
im Louvre) fiihrten; der Bericht dariiber findet sicli bei Blouet, Exp4d.
de Moree I 56 ff. mit pl. 62 — 78; iiber die Griinde, weshalb man pldtzlich
die Ausgrabungen sistierte, s. Botticher 60. In den folgenden Decennien
ist Olympia ofters von Reisenden besucht worden (vgl. Leake Pelop.
4 ff. Welcker I 281. Viscber 465. Beule Etudes sur le Pelop. 245.
Wyse an excurs in the Pelop. II 81 u. a. m.). Neue Anregungen zu
Ausgrabungen gingen von Ross und vornebmlich von Curtius aus, vgl.
dessen Pelop. II 52 ff. und Olympia, ein Vortrag, Berlin 1852; docb erst
i. J. 1874 kam der Vertrag zwischen der griechischen und der deutscben
Regierung zu Stande, der die letztere zu umfassenden Ausgrabungen er-
macbtigte (vgl. Botticher 65 ff.). Dieselben fanden von 1875 bis 1881
statt; ais vorlaufige Publikation der Funde erscliien das Werk von E.

Curtius, F. Adler ui]^d G. Hirschfeld, Die Ausgrabungen zu Olympia,


5 Bde., Berlin 1876—1881; das abscbliessende Werk ist: Olympia, die
Ergebnisse der von dem deutscben Reiche veranstalteten Ausgrabungen,
berausg. von Curtius und Adler, 5 Bde. Berlin 1891 1897; darin die —
Gescbicbte der Ausgrabung von Olympia von R. Weil, Bd. I 101 ff.
Zusammenfassende Darstellungen sind Ad. Botticher, Olympia. Das
Fest und seine Statte; 2. Aufl. Berlin 1882. A. Flasch in Baumeisters
Denkmalern S. 1053 ff.; ferner ist zu vgl. Baedeker 333 ff. und die
Karten von Curtius und Adler, Olympia und Umgegend, Berl. 1882.
Zur Gescbicbte von Olympia vgl. Curtius A. A. IX 40; X 16; Abb. der
Berl. Akad. 1893, 1093.
S. 211,2. Der Alphei os, heut Rupbia genannt, fliesst durch Ar-
kadien und Elis, verschwindet jedoch auf seinem Laufe zWeimal in der
Erde; iiber seine Quelle bei Asea s. z. VIII 54,3. Vgl. iiber ibn Ross
71. Curtius I 248; 274 u. s. Hirschfeld bei Pauly-Wissowa I 1630.
ebd. ttXtqOsi ttoXu, VII 15,4 aTrlxteivav TrXiqOei -itoXlou?, viel baufiger

ist der Pleonasmus [aIysDo? oder gewohnlicber jxsYsOsi s. Bd. I zu

S. 384,13.
Ausser den sieben hier genannten Zufliissen kennen Avir
S. 211,3.
nocb von Siiden ber kommende: Theios, Gatbeates, Malus,
folgende,
Plataniston, Acheloos, Diagon, Acheron und Selinus; Hirschfeld a. a. 0.
S. 211,4 ff. Uber den Helisson, jetzt Fliisschen von Dhavid
genannt, vgl. zu VIII 30,1; iiber den Brentheates ebd. 28,7; iiber den
Gortynios, der aucb Lusios hiess, heut Fliisschen von Dhimitzana, ebd.
2; iiber denBuphagos denLadon, heut ebenfallsRuphia, ebd.
ebd. 26,7; iiber
20,1 und 25,11; iiber den Erymanthos ebd. 24,3. Der Kladeos heisst
Xen. Hell. VII 4,29 KXaoao?; er kommt von den Abhangen des Pholoe-
Pausanias II. 20
306 V 7,1—7.

gebirges und ist wasserreich ;


heiit lieisst er Lalaeiko oder Bacli von
Stavrokephdli.
S. 211,11 ff- 1 ber die im Altertuiii ungemein verbreitete Sage von
dem Zusammenliang des Alpheios mit der Quelle Arethusa auf der Insel
Ortygia bei Syrakus vgl. Ilollaiid Commentat. Ribbeck. 383. Wentzel
bei Pauly-Wissowa I 1633. Kalkmann 34 f. Paus. kommt aucli VII 24,3
und VIII 54,3 darauf zu sprechen.
S. 212,1. Von dem Orakel, das die Pythia dem Herakleiden Archias,
dem Griinder von Syrakus (Thuc. VI 3,2), gab, spricht auch Strabo VI
269, vgl. Schol. Arist. Equ. 1091. Steph. Hyz. s. ^upaxousai.
S. 212,4. y.aTa tooto, aus diesem Griind, wie III 9,2, vgl. V 14,2.
S. 212,7. In den Vorstellungen der Alten den Oberlauf des
uber
Nil Seen schon friih eine Kolle.
spielen Euthymenes von Massilia
sprach von einem See von siissem Wasser, der Krokodile und Elusspferde
beherberge, vgl. Athen. II 87 E und dazu llugo Berger Gesch. d. wiss.
Erdkunde d. Griechen I 107 t‘. Aristoteles lasst den Nil aus Siimpfen
Oberaigyptens kommen, 12,2 p. de anim.
5; ist auch hist. \’I1I 597 a, ebenda
schon die Kede von Pygmaien, die thatsachlich oberhalb der Nilstimpfe in

der Nahe des Aqiiators wohnen. Von mehreren Seen spricht Eratostbenes
bei Strabo XVII 786. Diese Nilseen sind nach Ptolemaios tief‘ im
Binnenland, Geogr. I 15,11. Unter Kaiser Nero drang eine zur Auf-
tindung der Nilqiiellen ausgesandte militarische Expedition bis in die

beginnende Sumpfgegend des oberen Nil, Sen. (piaest. nat. ^ I 8,3 1‘., vgl.

Plin. VI 181. 184. XII 19.

S. 212,10. (Jber die Amvesenlieit des Paus. in Syrien und Palaistina


vgl. Gurlitt 66.
212,13 rt‘. ilaXasja 7)
vcxpct, die merkwiirdigen Erscheinungen, von
denen Paus. redet, sind in Wirklichkeit vorhanden; sie riihren davon her,

dass das Wasser funt* bis sechs Mal so viel salzige Bestandteile enthalt

ais der Ocean. Die alteinheiinisclie Benennung lautet denn auch: Meer
des Salzes «laXasja vsxpa heisst es vereinzelt bei den
Griechen, mare mortuum bei lustin; spater vird der Xame 'A^^aATiTi? Xip-vY),

lacus Asphaltites, iiblich, veranlasst ist derselbe durch ein nach starken Erd-
beben aus dem Grunde hervorkommendes Bodenprodukt, Erdharz oder
Asphalt, s. Kiepert Lehrb. d. alten Geogr. 172 ff.

S. 212,14. 37toy£iaUat, „verbum proprium in aqua aut aere se

sustinentibus, ita ut non delabantur aut submergantur," Kuhn, vgl. Plut.

plac. philos. 896 1) 6ia to "Xato^ s-oysisDai T(o dspt; zur Sache vgl. Plin.

V 72.
S. 212,15. axap-o> r/tl-hov, hier nimmt das init d priv. negierte
Adjektivum den Genitiv zu sich, der den besondern Begriff enthalt, dessen

Abwesenheit konstatiert wird, vgl. diraOrp voaou, aXuiro^ dyr)?, dyaXxo?


dj~i6(ov u. a., vgl. AVilamowitz Herakl. '
II S. 32. — Zu der Ubertragung,
die in axapro^ liegt, vgl. die von Schmid Attic. I\ 390 aus Philostratos
angefiihrten kiihnen Beispiele axapira '(Evcia (bartlos), dhXrjTal dxapiroi

(unniitz) tou -jUpvdCoujt.


S. 211,4-213,11. 307

Die Geschichte des olympischen Agons reicht von Gap.


S. 213,1 ff.

7,6 9,2. Kalkmann


72 leitet sie, wie iiberhaupt die Periegese von
Olympia, von einer alteren Quelle ab, da das letzte erwahnte Datum
(Gap. 8,11) 01. 145 ist. Hirt 13 ff. meint, diese Quelle sei das Olympio-
nikenverzeicbnis gewesen, was Kalkmann 79 ableliut, der seinerseits
Polemon ais Hauptquelle, wie iiberhaupt fiir die Eliaka, so auch fiir diesen
Abschnitt annimmt. Dagegen s. Gurlitt 384 A. 2. Uber die mutmass-
lichen Quellen des Olympioniken-Verzeiclinisses des Paus. s. zu VI 1,1.
S. 213,3. UTTO Toiv Trke dvdpwTroDv, ware das richtig, so miisste man
annebmen, es habe eine Zeit gegeben, Olympia wo Zeus noch nicht in
herrschte, dass somit sein Kultus erst nachtraglich eingefiihrt worden sei.
Sicher ist, dass die Legende auf kretischen Einfluss in Olympia hinweist.
S. 213,5. Die Kiireten sind daimonische, zum Kultus der Ehea und
des Zeus gehorige und ursprlinglich auf Kreta lokalisierte Wesen. In
der vorliegenden Sage sind sie Aik Tpocpsi? xai ^uXaxs?, Tea? diraSoi
(Suid. s. Kopupavre?). Maass Aratea 349 macht auf die Heilbedeutung
ihrer Namen aufmerksam, doch sagt Immisch bei Eoscher II 1600 mit
Eecht, dass in der Uberlieferung besonders hervortrete ihr Waffentanz
um die Grotte des Zeuskindes ,
den sie larmend gestalten ,
um
das Schreien des Sauglings zu iibertonen und ihn so vor den Nach-
stellungen des Kronos sicher zu stellen. Hier werden sie mit den
idaiischen Daktylen konfundiert, wie auch bei Strab. X 466. Schol. Arat.
33. Diese Daktyloi sind Berg- und Schmiedegeister ,
Kiinstler und
Kobolde zugleich, aus der Umgebung der grossen Mutter; urspriinglich auf
dem asiatischen Ida zu Hause wurden sie nach Kreta versetzt. Der Xame
deutet, obwohl verschieden erklart, auf ihre Kunstfertigkeit, oxi xai oi
ystpd? daxxuXoi xeyvixai x£ xai Tcdcvxwv epYdcxai Poli. II 156.

£? afxtlXav opd|j.ou, vgl. VIII 2,2.


S. 213,8.
Die Sage, dass Herakles die Spiele eingefiihrt habe, findet sich
ebd.
zuerst ausgesprochen bei Pind. 0. 2,5. 6,114 ff. 10,55; aufgekommen ist sie
wohl schon friiher, aber doch erst, ais der Einfluss Spartas auf Elis machtig
wurde und der dorische Adel an den Olympien eine Eolle zu spielen begann,
s. Busolt Griech. Gesch.- I 240 f. Bald galt der idaiische Herakles ais
der Begriinder der Spiele, bald der Sohn des Zeus und der Alkmene, s.

namentl. Strab. VIII 355. Ferner fand die Einfiihrung nach der einen
Tradition Zeus zu Ehren statt, so Pind. aa. aa. 00. mit Schol. zu 0. 2,

5, 7, bald zu Ehren des Pelops, Stat. Theb. VI 5 ff. Solin. I 27 ed. Momms.
Hygin. fab. 273. Glem. AI. Strom. I p. 401 P., wo Dindorf mit Unrecht
ETzi niXoTia schreibt.
S. 213,9. y.Xddo) GT£(paywcj7.t xoxivou, nach Phlegon a. a. 0. war der
Stadionike der siebenten Olympiade der erste, der mit dem xoxivo? bekranzt
wurde.
S. 213,11. xoixiafi^vai o’ £x x-^c 'Tx:£p[^op£a)v xov xoxtvov, die hier er-
wahnte Legende hat auch Pindar 0. 3,13 ff., doch spricht er nicht vom
wdlden Olbaum, sondern von der zAaia, dagegen berichtet Aristoteles (Mi-
rabil. Auscult. 51. Schol. Arist. Plut. 586. Suid. s. xoxivou ax£<pav(p) eine
20 *
308 V 7, 7-8, 6.

athenische Sage, nacb der Herakles von einem am Ilisos stehenden Olbauin,
der mit besonderer Sorgfalt gepflegt wurde, einen Ableger in Olympia
gepflanzt babe.
S. 213,13. Acbaiia ist ais Epiklesis der Deineter bezeugt, s. d. Stellen
bei Schmidt Didyinos 80; Welcker identiliziert die Hyperboreieriii mit

der Eileitbyia (Gr. Gdtterl. I 359), ebenso Kalkmann 245; aiicb Topffer
Att. Gen. 299 A. 2 glaubt, sie diirfe von Eileitbyia imd Demeter Eleusinia
nicbt getrennt werden. Kobert dagegen balt sie fiir nicbt verscbieden
von Demeter Tbesmopboros, von der wir Fest und Tempel aus deliscben
Inscbriften kennen, s. Herm. XXII 463. Preller-Kobert 752 A. 3.
S. 213,15. zi y.cd * ExaspYTjV, vgl. I 43,4, etwas anders Herod.
IV 33 ff., nacb diesem baben die beiden llyperboreiermadcben Hyperocbe
und Laodike die beiligen Gaben nacb Delos gebracbt, nocb vorber aber
(^Tt Tcprkspov) sind die Jungfrauen Arge und Opis aus dem Ilyperboreierland

gekornmen und es sarnmeln die Weiber tur sie fVoinme Gaben unter An-
rufung ibrer Xamen in dem Hymnus, den der Lykier Olen den Deliern
gedicbtet bat. Opis und llekaerge beissen die Bringerinnen der Gaben
aucb bei Servius z. Aen. XI 352, Uj)is, Eoxo und llekaerge bei Calliinacbos
hymn. Del. 292. Et. Magn. 641,56. Xonn. V 489 ff. oder ist

ebenso wie *lv/.ot£p*pr| und ’"Ap*prj Epiklesis der Artemis.


ebd. Melanopos aus Kyme ist ein mytliiscber llyinnendicbter, der
zum Abnberrn des Ilomer und Ilesiod gemacbt wurde, s. Suid. s. Hlatoooc.
S. 214,1. Zu Aristaios vgl. 1 24,6 (Bd. I zu S. 56,9), wo er Ari-
steas biess.
S. 214,3. Zu den Issedonen vgl. ebd. zu S. 56,10.
S. 214,10. To auXr]|xa t 6 lluilr/.ov, vgl. 17,10. VI 14,10. IMut. de mus.

26 p. 1140D. Die Eintubrung des Fldtenspiels beim Sprung im Pentatblon


erklart Pliilostr. Gymn. 55 ricbtiger: inan babe damit die Springer an-
feuern vvollen.

Gap. VIII.
A uf fo l g e n d e K 6 n g e
TI e r a kles w e 1 c b e die o y m p s c b e n S p e e
i
, 1 i i 1

feierten. Die Spiele unterbleiben nacb Oxylos bis Ipbitos.


Zuerst wird der Wettlauf wieder eingefiilirt, dann folgen in
Z wiscbenraumen die iibrigen Kampfarten.

S. Der Kreter Klymenos aus Kydonia, Sobn des Kardys,


214,13.
erricbtet den Ascbenaltar der olympiscben Hera (Gap. 14,8) und stiftet den
Tempel der Atbena Kydonia (VI 21,6). —
Wabrend nacb dem Folgenden
diejenigen, welcbe die olympiscben Spiele nacb ibrer Eintubrung bis zu
Herakles, dem Solm des Amphitryon, ordneten, der Reibe nacb waren:
s. 213,11-215,22. 309

Klymenos, Endymion, Pelops, Amythaon, Pelias und Neleus, lautet die


Liste bei Eusebios: Aethlios, Epion, Endymion, Oinomaos und Pelops,
Chron. vol. I p. 191 Sch. ^

S. 214,17. Der idaiische Herakles OapajTaTYic (Helfer) bat einen


Altar neben seinen Briidern Epimedes, Idas, Paionaios und lasos in der
Altis, s. Gap. 14,7, und einen im Gymnasion VI 23,2.
S. 214,18. Zu Endymion, Sohn des Aetblios, s. Gap. 1,3 ff.

S. 214,19. ailXa — ty]v pacjiXetav, zum Plural vgl. die Bemerkung zu


II 27,4 (Krit. App. Bd. I S. 450).
ebd. Den Pelops lasst die Sage bekanntlicb aus Lydien oder Phry-
gien nach der seinen Namen
tragenden Halbinsel kommen, und Frazer siebt
die durcb unsere Stelle und andere (Gap. 1, 6 u. s.) bebauptete Verbindung
zwiscben Asien und Olympia bestatigt durcb die altesten in Olympia und speziell
beim Pelopion ausgegrabenen Bronzen, welcbe genaue Analogie zu Erzeug-
nissen der alten pbrygischen Kunst aufweisen. Indessen enthalten jene
Sagen, die Pelops aus Asien kommen lassen, keinerlei historiscbe Er-
innerungen; Pelops ist ein Sonnengott und wesensgleich mit Herakles, der
ibn fast iiberall, nicbt aber aus Olympia verdrangt bat, vgl. E. Meyer a. a.

0. § 121. Belocb Gr. G. I 167.


S. 215,1. d^ioXo^coTaxa statt des erwarteten d^ioXo^totepov, s. Bd. I zu
S. 70,16.
S. 215,4. £ivai — y.ai 'AIOXiov x\irAou, Aio? os etuV.Ayjjiv, deutlicber
meint Paus., Aetblios, war wie Kretbeus, der
der Vater des Endymion,
Vater des Amythaon, ein Sohn des Aiolos, es sind also Amythaon und
Endymion Vettern von vaterlicber Seite. Pelias und Neleus, die nacb
Amythaon (jxsxd dl auxoo will Siebelis, einem Vorschlag von Raoul Ro-
cbette folgend, und darnacb iibersetzt Wernicke bei Pauly-Wissowa I
2013) die Spiele ordnen, sind seine Halbbriider von vaterlicber Seite, s.

S. 104 zu IV 2,5.

S. 215,9. Vgl. Hom. II XXIII 293 fi.

S. 215,14. TidAirj? xai iraYxpaTioo, vgl. Gap. 21,10.


S. 215,15. oilOrjxs 7 ap Tov d^diva xal O^uXo?, vgl. Strab. VIII 357 und
oben zu S. 203,6.
S. 215,16. Zu Ipbitos s. zu S. 204,1.
S. 215,20. To auvsys? xai? p-vV][xai? IttI xat? dXu|j-7ridatv, das substantivierte
Neutrum des Adjektivs statt des Substant, abstr., s. Bd, I zu S. 402,23;
so oben III 10,6 xo auvsye? xuiv olvoptov. X 21,2 xdiv ^kupidxwv x6
vgl. Thuc. VII 71,3 x6 dxpixcD? ^uveyk x^? dfxiXXrj?; auveyeia braucbt Paus.
IV 21,9.
ebd. xaT? ixvVjaai?, gemeint sind die Verzeicbnisse, zum Plural vgl.
Piat. legg. 741 G fiiqaouai xurcaptxxtva? £i? xov ETTSixa ypovov yE^pap-fj-svac.
ebd. 6p6p,ou dbXa IxsOrj iipuixov, d. b. es gab zuerst keinen andern
Wettkampf ais den im Stadion, s. VIII 26,4. IV 4,5; ebenso Plut. Quaest.
conv. V 2,1 p. 675 G. Philostr. Gymn. 12. Euseb. I p. 193 Sch.
S. 215,22. Koroibos aus Elis erscbeint in der Tradition ais der
Sieger in den ersten olympischen Spielen zu Beginn der Olympiaden-
310 V 8,6-9.

reclmung* 776 v. Chr., vgl. Euseb. I 194. Strab. VIII 355; nach
Atb. IX 382 B war er ein Kocb, iiacli Eustatb. ad II. XI 697 p.

879,40 ware nur ein Spottnarne gewesen, vgl. liber ihn und seine
Bedeutung fiir die Gescbicbte Olympias Curtius in d. Ergebnissen I 24 f.
Sein Grab lag nacb VIII 26,3 an der Grenze von Elis gegen Heraia.
K rause 312 und Fors ter I 3 N. 1 begelien den Irrtuin, das Grab des
Koroibos von Argos, das nacb I 43,7 auf dem Marktplatz von Megara war,
ebenfalls auf den Olympioniken zu bezieben, wabrend jener Koroibos eine
ganz mytbiscbe Figur ist, vgl. Koscber II 1384.
S. 215,23 ff. Die IJberlieferung liber die allmablicbe Entstebung der
Kampfarten bei den Olympien stebt im allgemeinen entsprecliend bei lul.
Afric. und Pbilostr. Gymn. 12, Docb bnden sicli Abweicbungen betrefts
der Zalil der (Ilympiade: Idiilostr. giebt an, der Diaulos sei in der 14.
Ol. binzugekommen und llyjienos der erste Sieger darin gewesen; bei lul.
Afr. siegt Ilypenos in der 15. Ol.; bei Paus. konnte dem Wortlaut nacb
ebenso gut die 14., wie die 15. Ol. (die 14. nacb der ersten) gemeint sein.
Mit Riicksicbt auf die Liicke in Z. 24 und die sonst beglaubigte Nacbricbt,
dass Akantbos in der 15. Ol. in dem damals zuerst eingefiibrten Dolicbos
siegte (s. u.), wird die Einfiibrung des Diaulos und der Sieg des Ilypenos
in die 14. ( Ilympiade falleu und aucb Paus. diese gemeint baben. Es ist

daber nicbt ricbtig, wenn Fiirster I 4 X. 15 den Sieg des Ilypenos in


die 15. Ol. setzt, also Diaulos und Dolicbos beide in derselben Olympiade
eingefUlirt werden lasst.

Ilypenos wird von Pbilostr.


ebd. a. a. O. und lul. Afric. Eleier
genannt; wie For ster a. a. (J. meint, weil die Siegerliste der Eleier wegen
der spiiteren Unterwerfung der Pisatis ibn so bezeiclinete.
S. 215,24. Dass zwisclien und ^'Ay.avilo^ eine Liicke sei, er-

kannten Krause Olympia 72 A. 7 und Scbubart Z. f. A. 1847,


219; vgl. den krit. Appar. Nacb lul. Afr. siegte Akantbos im Dauerlauf
(41. 15, ebenso nacb Dion. Ilal. VII 72. Pbilostr. sagt p.£T’ ixEivyjv (sc. v(xr|v)

6oXr/ou d^tov xal ivixa IVapTiaTTp AxavDo^ (Sauppe: xara dk sxEivr^v).

Darnacb emendierte Scbubart a. a. O. unsere Stelle in folgender Weise:


TT) 0 £ [i-rzi welcbem Vorschlage Hirt
t(o doXiyto o Aaxsoatfx^Kio^) ’"Axavi)oc,

14 beistimmt, der fiir Pausanias ais (puelle all dieser Angaben einen Katalog
der Olympioniken annimmt, was ja aucb in der Tbat sebr wabrscbeinlich
ist. Docb geniigt Scbubarts Ausfiillung der Liicke nocb nicbt; es muss
darin gestanden baben, dass in dieser 15. Ol. der Dolicbos eingefiibrt
worden sei und Akantbos darin zuerst gesiegt babe. Nacb Dion. Hal. a. a.
O. ware Akantbos der erste gewesen, der vollig nackt in Olympia lief;
dagegen bericbtet Time. I 6,5, dass die Kampfe in Olympia erst kurz vor-
seiner Zeit (oo TriTrauTat) den Seburz abgelegt liatten. Diesen
Widersprucb erklart Boeckb zum CIG I 555 zu N. 1050 dadurcb, dass
zwar die Laufer das 6ia^io|xa sebon seit Ol. 15 abgelegt batten, die Ringer
und Faustkampfer jedocb erst viel spater. IVenn I 44,1 (s. Bd. I zu S.
109,21) bericbtet wird, dass Orsippos zuerst nackt im Stadion gelaufen sei,
der nacb Boeckb ebenfalls Ol. 15 siegte, so ist dabei von letzterem ange-
S. 215,22-216,15. 311

nommen worden, dass Orsippos zuerst im Stadion beim Lauf seinen Schurz
verior und darauf nackt weiter lief, Akanthos aber nacblier, ais er zura Diaulos
(oder vielmelir richtiger Dolichos) antrat, den Scburz ablegte.absichtlicb
S. 216,2. Lampis, der erste im Fiinfkampf, ebenso bei
Sieger
Philostr. und lul. Afr.; Eurybatos,
der erste Sieger im Ringkampf, war
nacb Paus. und Afr. Spartaner, Philostr. erwahnt die Tradition, dass er aus
Lusoi (in Arkadien, s. VIII 18,7) gewesen sei; vgl. Guttmann 27. Hirt 15.
S. 216,4. Paus. bezeichnet den Faustkampf regelmassig ais 'nro7{X75,
ebenso lulius Africanus, dagegen der Olympioniken-Papyrns von Oxyrhyn-
chos nennt ihn ttu^. Letzteres ist die altere, jenes die jungere Form,
Robert Hermes XXXV 145.
ebd.Uber Onomastos von Smyrna, den ersten Sieger im Faust-
kampf, ausfuhrlicli Philostr. a. a. 0.; von ihm schrieben sicli die fiir diese
Kampfart (nicht fiir den Ringkampf, wie Forster 4 X. 28 sagt) iiblichen
Vorschriften her, vgl. Iui. Afr.
ebd. Sp-upvYj? auvTsXouaY]? y]oy) TYjvixaura l?’'Ia)va?, das aiolische Smyrna
wurde von Kolophoniern besetzt, vgl. Her. I 150. Mimn. frg. 9 bei Strab.
XIV 634. Nach Paus. Eroberung vor das Jahr 688, d. h., wie
fiel die
Fick die hom. Odyss. Sprachform 26 annimmt, wohl in
in ihrer ursprtingl.
den Anfang der Regierungszeit des Gyges (720 682). Wertlos ist natiir- —
lich die Tradition, welche Smyrna von Anfang an fiir die lonier in An-
spruch nimmt, s. Rohde Rh. Mus. XXXVI 391.
S. 216,6. Pagondas aus Theben, der erste Sieger mit dem Vier-
gespann 01. 25 (680 v. Chr.), heisst bei lul. Afr. Pagon; Philostr. erwahnt
die Einfiihrung dieser Kampfart gar nicht.
ebd. appa sagt Paus. zumeist, dagegen Phlegon (Mulier F. H. G. III
606 frg. 12) und der Oxyrhynch. -Papyrus TshpnrTrov bei lul. Afr. kommen ;

beide Ausdrticke vor, doch scheint letzterer der altere zu sein, Robert a. a. 0.
S. 216,7. iTiTTo? xsXrj?, so Paus. in der Regel, dagegen nur xlXyjs

schlechtweg die olympischen und attischen Inschriften, Phlegon, lulius Afr.


und der Oxyrhynch. Papyrus, Robert a. a. O. 146.
S. 216,8. Krauxidas aus Krannon (in Thessalien), der erste Sieger
im Wettreiten 01. 33 (648), heisst bei lul. Afr. Kraxillas.
S. 216,9. Lyg damis aus Syrakus, der erste Sieger im Pankration,
war nach lul. Afr. und Philostr. so gross, dass sein Fuss eine Elie lang
war; wie Herakles, habe er das Stadion mit seinen Fiissen ausgemessen,
was 660 Fuss ausmachte (vgl. Geli. I 1,2).
S. 216,15. Hipposthenes*, 01. 37 (632) der erste Sieger im Ring-
kampf der Knaben, vgl. lul. Afr.; ais Mann gewann er spater noch fiinf-
mal den Sieg im Ringkampfe, vgl. Philostr. Gymn. 1. Paus. III 13,9; iiber
seinen Tempel in Sparta ebd. 15,7, vgl. hierzu Bd. I 792. Polyneikes, —
der erste Sieger im Wettlauf der Knaben, auch bei lul. Afr., wo er Poly-
uikes heisst. Abweichend verlegt Philostr. den ersten Wettlauf der
Knaben 01. 46 (596), wo Polymestor (oder Polymnestor) den Sieg gewann;
doch liegt der Irrtum wahrscheinlich auf seiner Seite, nicht auf der des
Paus., der mit Afr. iibereinstimmt.
312 V 8,9— 9,2.

S. 216,17. Philetas aus Sybaris, der erste Sieger ira Faustkarapf


der Knaben 01. 41 (616), ebenso genannt bei Philostr. 13, beisst bei Afr.
Philotas, auf der Tnschr. CIA II 978 aber Philytas, vgl. Mie a. a. 0.
18. Philostr. berichtet danebeii eine zweite Uberlieferung, nach der der
erste Faustkarapf der Knaben 01. 60 (540) stattgefunden habe und der
erste Sieger Krios aus Keos gewesen sei.

S. 216,20. Daraaretos aus Heraia, der erste Sieger ira Waffenlauf 01.
65 (520); vgl. Philostr. a. a. 0. und Afr.; aberraals erwahnt bei Paus. VIII 26,2
u. X
7,7; uber sein Standbild in Olyrapia s. VI 10,4. Vgl. rause 263. K
S. 217,2. Euagoras aus Elis, der erste Sieger rait dera Zweigespann
01. 93 (408), s. Afr.;die Erwahnung bei Xen. Hell. I 2,1 ist interpoliert.

S. 217,3. Sybariades aus Lakedairaon, der erste Sieger rait dera


Fohlenviergespann 01. 99 (384), heisst bei Afr. Eurybatos. Nach der
Inschr. CIA II 978 niramt Mie a. a. O. ais richtigen Naraen Eurybiades an.
S. 217,5. Der Narae der Frau, die 01. 129 (264) ais erste rait dera
Fohlenzweigespannn siegt, wird sehr verschieden iiberliefert. Belistiche
heisst sie nur hier; Bilistiche bei Ptol. Euerg. bei Ath. XIII 576F (F. H. G.
III 186), ebd. 596 E; Belestiche bei Plut. amat. 9 p. 753 F, sowie bei
Suid. s. h. V. und v. StoTocoT]?; Philistiche bei lul. Afr., Blistichis bei
Clem. AI. protr. IV 48 p. 42 P. Dindorf lialt Blistiche fiir die richtige
Namensform, s. Steph. Thesaur. II 251. Nach andern Nachrichten stammte
sie aus Argos, Ath. 1. 1. ;
sie war die Geliebte von Ptolemaios II Philadel-
phos, der ihr ais Aphrodite Belestiche zu Ehren Tempel und Bildsaulen
errichtete, Plut. 1. 1.

S. 217,6. Tlepolemos aus Lykien, der erste Sieger ira Wettreiten


rait Fohlen 01. 131 (256); bei lul. Afr. wird an seiner Stelle ein Hippo-
krates aus Thessalien genannt.
S. 217,10. Phaidimos, nach Paus. aus der Troas, nach lul. Afr.
aus Alexandria, d. h. Alexandria Troas, der erste Sieger ira Pankratioii
der Knaben 01. 145 (200). Philostr. Gymn. 13 giebt das aigyptische Nau-
kratis ais seine Heimat an, vgl. Krause 348. Guttmann 38. Ira Oxy-
rhynchos-Papyrus fehlt die vAXirri und die dTnQvrj, Eobert a. a. 0. 143.

Kap. IX.
Gewisse Wettkampfe werden von den Eleiern abgeschafft.
Das Kennen rait der Kalpe und das rait der Apene. Die jetzige
Ordnung der Karapfspiele in der 77. Olympiade eingefiihrt.
Die Hellanodiken.

S. 217,12. Das einzige Pentathlon der Knaben fand 01. 38 (628)


statt,wie auch Philostr. und Afr. berichten (vgl. Plut. qu. conv. V 2 p. 675
C); liber das Standbild des Siegers Eutelidas s. VI 15,8.
S. 216,17-217,23. 313

S. 217,15. Unter aTr^vr) versteht man zuriachst einen vierradrigen


Wagen, der zumeist mit Maultieren bespannt wurde; in der Agonistik be-
deutet es, wie unsere Stelle und unten § 2, sowie Schol. Pind. 01. 5,6 p. 119
(Boeckb) zeigen, geradezu das Maultiergespann. Zur Form vgl. die Miinz-
typen von Rhegion und Messana bei Head Hist. num. 93 u. 134. Ais
Kampfart kommt die dTnfjvY) nur in den olympischen Spielen vor, und auch
hier nur kurze Zeit. Nach unserer Stelle ware die Einfuhrung 01. 70 (500)
beschlossen, die Abschaffung der aTnfjvr) wie der yJX-K-t] 01. 84 (444) durch
den Herold verkiindet worden. Nach Polemon beim Scbol. Pind. 01. 5 arg.
p. 117 B. (F.H.Gr. III 122) fallt die Abschaffung 01. 74 (was aber Boeckh
zu 84 korrigiert hat), nachdem 13 Male Siege mit der dTrvjvr] errungen
worden waren; dagegen fiel die Aufhebung der Kampfart nach ebd. Schol.
01. 5,6 p. 119 in 01. 85 und nach Schol. 01. 6 arg. p. 129 erst in 01. 86.
Es ist darnach am wahrscheinlichsten, dass der erste Sieg des Thersios von
Thessalien (nach Schol. Pind. 01. 5,6 p. 119 ware ein gewisser Asandrastos es
gewesen, der die aTrVjv?] zuerst auf die Rennbahn brachte, worin Bentley
dissert. Phalar. 239 eine Verderbnis des Namens Thersandros sehen mochte)
nicht schon 01. 70 fallt, wie For ster I 11 N. 157 annimmt, sondern erst 01.
71, wie Boeckh ad Pind. p. 151 (und nach ihm Krause Gymnast. 569. Reisch
bei Pauly-Wissowa I 2695) sowie Kalkmann
annimmt; ais letztes 81
Jahr des Kampfes setzen dieselben 01. 83, indem 01. 84 es an Bewerbern
gefehlt haben werde, weshalb man die Abschaffung verkiindigte; so er-
gaben sich demnach auch nach den Zahlen des Paus. die von Polemon an-
gegebenen 13 Siege (nicht 15, wie For st er a. a. O. annimmt). Gurlitt
165 weist darauf hin, dass diese Stelle in der ganzen Beschreibung der
Altis die einzige sei, die deutliche und zweifellose Ubereinstimmung mit
Polemon ergebe. Vgl. besonders den angefuhrten Artikel von Reisch.

S. 217,18. Zum Namen Thersios vgl. Usener SB. d. Wien. Akad.


Bd. CXXXVII, III 49.

S. 217,19. Pataikos aus Dyme, der erste Sieger im Stutenreiten


01. 71 (496), wird nur hier genannt.

S. 217,22. dvapaxat (nicht zu verwechseln mit die wahrend


des Fahrens vom Wagen sprangen) werden nur hier erwahnt, da bei Dion.
Hal. VII 73 offenbar ava^axa? Verschreiben oder Irrtum fiir aTro^axa? ist.
Darstellungen von Reitern, die mit beiden Fiissen auf einer Seite des
Pferdes hangen, im Begriff’ abzuspringen, finden sich auf Miinzen, Vasen-
bildern, etruskischen Wandgemalden u. s.; es scheint darnach, ais ob die
Anabaten Regel mit Schild und Lanze ausgeriistet waren. Vgl.
in der
Krause Gymn. u. Agonist. I 570 A. 11. Reisch bei Pauly-Wissowa
I 2014.

ebd. xoX<; dvapaxat?, zum Dativ an Stelle des Gen. poss. vgl. IV 6,3.

VII 5,11. VIII 26,6 u. s.

S. 217,23. Poli. VII 186 sagt: x6 jxev xd)V vtoxecov rjiAiovwv dYU)vicrjj.a

ExaXsixo xocXt:?), x6 os xwv C071WV aTTY^vY]. Das ist aber offenbar unrichtig, wie
Paus. zeigt; vielmehr bestand die Kampfart darin, dass eine Stute beim Wett-
314 V 9,2-3.

rennen geritten wurde imcl der Reiter beim letzten Umkreisen der Bahn
absprang und die Ziigel haltend nebenherlief. Vgl. Krause a. a. 0. 585.
Die Aufliebimg der Agone der xaXirY) und der aTiYjvY] erwahnt auch Plut. qu.
conv. V 2 p. 675 C.; wie Kalkmann 80fg. annimmt, im Anschluss an
Polemon.
S. 218,3. Der Anfang dieser Bemerkung liat den Erklarern immer
viel Schwierigkeiten gemaclit, s. den krit. Apparat. Die Reihenfolge der
einzelnen Agone ist auch eine bestrittene Sacbe ;
gehandelt haben dariiber
vornehmlicliDissen zum Pindar I 263 und Comment. soc. scient. Gotting.

1832 1835 p. 89 ff. Krause Olympia 80. Kindscher Jahns Jahrb.
Suppi. XI 485. Mi e Quaest. agonisticae (Rostock 1888) 28. Holwerda
Arch. Ztg. XXXVIII 169. Robert Hermes XXXV 141. Mi e im Philol.
LX 161. Fest stelit aus VI 13,3, dass die Laufarten des Dolichos, Sta-
dion und Diaulos am selben Tage stattfanden; aber obschon aus dieser
Stelle darauf geschlossen werden miisste, dass die Spiele auch in dieser
Reihenfolge stattfanden, so ist das doch wenig wahrscheinlich, da man bei

den Laufspielen sicherlich vom Leichteren zum Schwereren fortschritt, also


mit dem Stadion anfing, und das ist auch bezeugt bei Piat. Legg. VIII
833 A. und Plut. quaest. conv. II 5 p. 639 A. Man hat den Irrtum des
Paus. auf verschiedene Weise erklaren vollen: er sei nicht genau unter-
richtet gewesen, oder gerade an jenem Tage, wo Polites siegte, seien die
Agone anders geordnet gewesen, oder es habe damals eine Xeuordnung
der Spiele bestanden, die zu Plutarchs Zeit wieder abgeschafft war (vgl.
Kindscher 517. Kalkmann 73; Holwerda 169 nimmt die Reihenfolge
des Paus. an). Robert a. a. 0, halt es fiir das wahrscheinlichste, dass Paus.
seiner rhetorischen Phrase zu liebe die thatsachliche Reihenfolge der Spiele
einfach ignoriert habe, was doch dem Paus. etwas viel zutrauen lieisst.

Mie a. a. O. 164 fg. weist nach, dass die von Robert angenommene Reihen-
folge der Lauf-Wettkampfe zwar nicht ganz von der Hand zu weisen, aber
doch nicht ais unbedingt richtig erweisbar ist. Die Reihenfolge der Kampfe,
wie sie der Oxyrhynchos-Papyrus ergiebt, istfolgende: 1) Stadion. 2) Diaulos.

3) Dolichos. 4) Pentathlon. 5) Ringkampf. 6) Faustkampf. 7) Pankration.

8) Stadion der Knaben. 9) Ringkampf der Knaben. 10) Faustkampf der


Knaben. 11) Waffenlauf. 12) Wagenrennen. 13) Wettreiten. Diese Reihen-
folge, bei der nur die damals (01. 75 —
83, zu welcher Zeit die Siegerliste
von Oxyrhynchos gehort) nicht existierenden Kampfarten (Pankration der
Knaben, hippische Agone mit Fiillen u. a.) fehlen, findet sich ebenso bei
Phlegon (Mulier F. H. G. III 606); daher nimmt Robert an, es sei dies
auch die thatsachliche Reihenfolge der Agone gewesen. Allerdings scheint
es nach Xen. Hell. VII 4,29, dass das Pentathlon auf die hippischen Agone
gefolgt sei, da beim Einfall der Eleier in Olympia die iKTcoSpo[xia und die
opop-txa des Pentathlons erledigt sind und gerade der Ringkampf im Gange
ist. Robert 159 will dies Zeugnis dadurch beseitigeii, dass er iTTiroopofiia

ais andere Bezeichnung fiir den doXr/oQ fasst, der sonst auch uttuo? opofxo^

genannt wurde. Wie sehr bedenklich aber dieser Ausweg ist, da oolr/o^
und iTTTao^ opopio? zwei verschiedene Laufarten waren und letztere garnicht
S. 217,23-218,6. 815

zu den olympischen Wettkampfen gehorte, darauf weist Mi e 166 f. hin.


Mie selbst ist der Ansicht, dass hei Phlegon der Fiinfkampf an falscher
Stelle stehe,und dass dieser hei seiner Aufzahlung, wie schon Kindscher
519 annahm, die gymnischen von den hippischen Agonen sonderte, inner-
halb dieser Kategorien aber streng cbronologisch aufzablte.
Was nun die Anfangssatze dieser Stelle betrifft, so vgl. man iiber
die gemacbten Verbesserungsvorschlage den krit. Apparat. Robert glaubt
mit einer ganz geringfugigen Anderung auskommen zu konnen, indem er
(a. a. 0. 156) so argumentiert bei dem hier genannten Opfer bandele es
:

sicb nicbt um ein einziges, sondern um ein zweimaliges Opfer, das die
Sieger zuerst am Zeusaltar, dann aber aucb an den Doppelaltaren dar-
bracbten. Nun verteilt Robert die einzelnen Agone in der Weise auf fiinf

Tage Beziehung auf Pind. 01. 5,13: 'jreiXTTTafxspoic


(unter wie die
Hss. lesen, anstatt TC£{XTra[X£poi?, was Schneidewin conjicierte; aber vgl.
biergegen die Bemerkungen von Mie 170 f.), dass 1 3 auf den ersten, 4 —

auf den zweiten, 5 7 auf den dritten, 8—11 auf den vierten, 12 u. ff. auf
den fiinften Tag fielen; darnacb war also das Pentathlon am zweiten, die
hippischen Agone am fiinften Tage. Aus Paus. gehe nun hervor, dass die
Sieger in zwei Abteilungen opferten: die der vier ersten Agone am zweiten
Tage nach dem Pentathlon, die der iibrigen am fiinften Tage nach den
hippischen Agonen. Das driicke Paus. freilich sehr unklar aus, weil er beim
Leser Vertrautheit mit der Spielordnung voraussetze; doch empfehle sicli,

vuv fiir }JL£v zu schreiben oder vor pi£v einzuschieben. Allein ganz abgesehen
davon, dass dies vuv nach dem vorausgehenden £®’ fjp.u)v ganz iiberfliissig

erscheint, wird durch Roberts Verbesserung doch nicht das Bedenken be-
seitigt, dass der Satz du£(ji)ai u. s. w. doch nicht auf den xoapLo? twv
d^wvcDV geht, sondern auf die Opfer, wahrend man im Nehensatz Naheres
iiber die zur Zeit des Pans. giltige Reihenfolge erwarten solite. Uberdies
konnte Paus. hei seinen Lesern unmoglich solche Bekanntschaft mit der
Ordnung der Spiele voraussetzen, dass eine Angabe der Opfertage zur
Orientierung geniigen konnte. Mie bekampft zwar 176 Roberts Ansetzung
der Opfer, weil sie auf unhaltbaren Voraussetzungen beziiglich der Reihen-
folge der Kampfe und der Dauer des Pestes beruhe, halt aber imsere
Stelle fiir unverdorben, da Paus. nicht an die privaten Opfer der Sieger,
sondern an das Hauptopfer am grossen Zeusaltar denke. Dabei wird aber
das oben angefiihrte Bedenken nicht aus der Welt geschafft, wir haben
daher im Text das Zeichen der Liicke gesetzt.
Nach Schol. Pind. 01. 5,8 p. 119 dauerten die Agone vom 11. — 15.
des Festmonats. (Mie 174 meint, immer genau auf
dass das Fest nicht
dieselben Tage fiel, sondern sich nach dem Vollmond richtete.) Welcher
Monat das war, dariiber sind die Meinungen geteilt. Unger im Philolog.
XXXIII 227 ff. und in Iw. Mtillers Handbuch I 603 versetzt die Feier
in den Metageitnion (August); Nissen Rh. M. XL 349 ff. nahm fiir die un-
gleichen Olympiaden noch Beginn im August, fur die gleichen im September
an; ahnlich A. Mommsen, Uber die Zeit der Olympien, Leipz. 1891.
S. 218,6. Diese Worte werden in der Regel so verstanden, dass vor
316 V 9,3-10,2.

01. 77 alie Agone an einem Tage stattfanden (vgl. z. B. Krause 86.


Mi e 34); doch hat sclion Kindscher 493 f. darauf hingewiesen, dass
damit Paus. missverstanden wird, der nur sagt, dass bis dahin Fiinfkampf,
Pankration iind bippiscbe Agone auf einen und denselben Tag fielen, sonst

abev die Agone schon nach 01. 38, drei Tage in An-
friilier, jedenfalls
spruch nahmen. So aucli Eobert 161, wo uber die mutmassliche Reihen-
folge des dreitagigen Agon gehandelt wird.
S. 218,9. Kallias aus Athen, Sieger im Pankration 01. 77, batte sein
ebernes Standbild in Olympia, s. VI 6,1; sein Vater biess Didymias, s. z.

d. Es giebt nocb
St. einige gleicbnamige Olympioniken, s. Krause 303.
Forster N. 104. 186 a. 242. 247 und II S. 4; dazu Robert Hermes a. a. 0. 177.
S. 218,13. Die Tbatsacbe, dass zuerst nur ein Hellanodike die
Spiele leitete, spater zwei, wird aucb von Aristot. bei Harpocr. v. 'EXXavo-
or/.ai bericbtet; die Angabe des Zeitpunktes, 01. 50 (580.), stebt nur
bei Paus. Die Picbtigkeit dieser Zeitangabe aber ist vielfacb angezweifelt,
s. den krit. Appar.
S. 218,13. dvopaGt ouo I; airavTojv Xayouaiv, dass die Hellanodiken aus
allen Eleiern erlost wurden, ist undenkbar, denn das wiirde die Herrscbaft
des Demos voraussetzen, wabrend damals die Oligarcben das Ruder in
Handen batten; alie Eleier sind also iii Wabrbeit nur alie eleiscbea
Oligarcben. Dass sie aucb spater nocb ausgeloost wurden, gebt aus
Pbilostr. V. Apoll. III 30 p. 108, 5 K. bervor; vgl. Krause 129 A. 7.

Die Neunzabl der Hellanodiken wird sich daraus erklaren,


S. 218,17
dass es damals neun Pbylen gab, wie ja aucb in der Folge die Pbylenzabl
diejenige der Hellanodiken bestimmte. Dass aber hier eine Textverderbnis
vorliegen muss, ist allgemein anerkannt. Nacb dem iiberlieferten Wortlaut
ware die Zahl der Hellanodiken schon 01. 25 (680) auf neun erboht worden;
das ist aber undenkbar, da man nicbt bei der bestandigen Zunabme der
Kampfarten 30 Olympiaden spater wieder auf zwei zuriickgeben konnte.
Aucb bericbtet Aristot. a. a. O., ferner Hellanikos und Aristodemos von
Elis ebd. und Schol. Pind. 01. 3,22 p. 95, dass die Zabl erst einen, dann
zwei und zuletzt zehn betrug; die letztere Zahl, ais die zu seiner Zeit
iiblicbe, bat aucb Pbilostr. 1. 1. Darnacb muss die hier uberlieferte Zabl

sicber corrigiert werden; ob aber fiir sixoaxp zu setzen sei £^oop.7)xoaT^ oder
£V£vr) 7.oxT-^ (s. d. krit. Appar.), ist nicbt auszumacben. Vgl. Krause 126
A. 6.H. Forster de hellanodic. Olymp. (Leipz. 1879) p. 20 ff.
Der Krieg bricht a. 365 aus und wird im Jabre darauf fort-
S. 219,6.
gesetzt; damals verloren die Eleier die Pisatis ausser Margana, die Akroreia
ausser Thraustos und wahrscbeinlicb aucb Triphylien, vgl. Busolt die

Lakedaimonier 187 f.

S. 219,7.die Verminderung des Gebietes eine Verminderung


Wenn
der nacb sicb zog, so ist klar, dass wir es nicbt mit Ge-
Pbylenzabl
scblechtsstammen, sondern mit lokalen Pbylen zu tbun baben, wie solcbe
vielerorts in Griecbenland vorkamen. Dass iibrigens nur die Biirger,
nicbt aucb die Perioiken den Bestand der Phylen bildeten, zeigt Busolt
a. a. O. 189.
S. 218,6-219,17. 317

S. 219,9. ebenso wird VI 24,3 dies Verbum von der Be-


'^psOirjaav,

stelluug der Hellanodiken gebraucht, wabrend S. 218,15 ais Wahlart die


Losung angegeben ist, Siebelis wagte niclit zu entscheiden, ob aipsiaDai
auch vom Losen verstanden werden diirfe, s. seine Bemerkimg zu VI 24,3,
allein daran ist nicht zu zweifeln, aipeiaOat ist eiue vox media, s. Wila-
mOwitz Arist. und Ath. I 72 f.

ebd. STiav^Xdov audt? I? avSpwv osxa dpidjxov, d. h. es gab damals


wieder zehn Phylen, vgl. Aristodemos v. Elis bei Harp. s. 'Ellavooixai ;

wahrscheinlicli hatten die Eleier damals wieder Teile von Triphylien zu-
riickgewonnen.

Gap. X.
Die Altis. Beschreibung des Tempels des Olympisclien Zeus.

S. 370,7. rioXXd p.£v ori — (ppovxiooc, die Bemerkung gehbrt zum


Vorausgehenden, wie Kobert Herm. XXIII 646 richtig bemerkt.
S. 219,15. Der Name Altis fiir den heiligen Hain von Olympia
hndet sicli zuerst bei Pind. 01. 10,55 (01. 8,11 nennt er sie Ilitja? eudevopov
£tt’ ^AXcpstp dA.ao?); dann bei Xen. Hell. VII 4,29. Die von Paus. gegebene
Etymolcgie wird auch von der heutigen Eorschung gebilligt, s. Curtius
griecli. Etymol. ^ S. 356. —
Paus. beginnt hier seine Perigese von
Olympia, die in fiinf einzelne Abschnitte zerfallt (vgl. Dorpfeld in den
Ergebnissen I 81 ff.), namlich 1) die Hauptwanderung durch die Altis
und deren Umgebung, Gap. 10,1 — 14,3; 16,1 —
21,1; VI 19,1 21,3. — 2) die
Aufzahlung der Altare V 14,5 — 15,12. 3) die Periegese der Zeus-
bilder V 21,2 — 24,11. 4) die Periegese der anderen Weihgeschenke
V 25,2 — 27,12. 5) die Periegese der Siegerstatuen VI 1,1 — 18,7. — Der
heilige Tempelbezirk ist durch die deutschen Ausgrabungen wieder ganz
aufgedeckt worden. Er zieht sich am Siidfuss des bewaldeten Kronos-
hiigels hin, in einer Lange von c. 200
und einer Breite von 175 m;m
von der ihn umschliessenden Mauer, sowie von den Thoren, sind noch
erhebliche Peste erhalten, aus denen sich ergiebt, dass der Bezirk nicht
immer diese Ausdehnung gehabt hat, vielmehr stammen die Grenzmauern
zum grossen Theil aus romischer Zeit, vor allem die ganze West-
und Siidmauer. Es scheint, dass die Erweiterung der Altis unter Nero
erfolgt ist. Von der alteren, aus griechischer Zeit stammenden Altismauer
sind auch noch betrachtliche Eeste erhalten; vgl. Ergebnisse Bd. I Taf.
45, nebst Text von Dorpfeld im Textband I 69 und II 61. Vgl. ferner
dens, in den A. M. XIII 327 ff. Flasch bei Baumeister 1061.
Die Angabe des Paus., dass der Tempel und das Bild
S. 219,17.
des Gottes aus der Beute der Eleier liber die Pisaier hergestellt worden
318 V 10,2-3.

seien, kann nicht aut' die ()\. 52 (um 570 v. Chr.) erfolgte Eimiahme
Pisas durch die Eleier bezogen werden; dass man die Beutegelder iiber
ein Jahrhundert lang unbenutzt liegeri gelassen babe, ist undenkbar. Dafiir
hat die Annahme von Urlichs Verliandl. d. Pliilol. Versammlg. zu
Halle 1867 S. 70 allgemeine Zustimraiing gefunden, dass die bei Herod.
IV 148 erwalinte Zerstdrung mebrerer tripbylisclier Stadte (vgl. Strab. VIII
355), die in die 77. 01. (472) fallt, den Anlass und die Mittel zuin Baii
liergegeben liabe. Ilazii koinraen verschiedene andere Umstiinde, die zur
Datierung des Tempelbaus dienen kdnnen. Der von Paus. nnter § 4 er-
wahnte goldene Scliild, der am mittleren Giebelakroterion angebracht war nnd
von dessen von l^ans. niitgeteilter Insclirift sicli noch ein Fraginent erhalten
bat (s. ii.), ist das Weihgeschenk der Lakedaiinonier und ihrer Bundes-
genossen von der Scblacbt bei Tanagra Ol. 80,4 (457.). Daraus
folgert Urlichs a. a. O. ,
sowie Beinerkgn. iib. d. olyinp. Teinpel
(Wiirzburg 1877) S. 11, ferner Purgold A. Z. XL 184 nnd Dorpfeld
Ergebnisse, Textbd. II 20, dass der Teinpel zur Zeit der Anbringung
dieses Schildes, d. h. bald nacli Ol. 80,4, iin wesentlichen vollendet war;
andrer Ansiclit ist Flascli 10981., der ineint, es habe der Bau sehr
wobl noch nicht beendet, ja selbst noch nicht einmal begonnen gewesen
sein kdnnen, ais die Anbringung des Akroterions beschlossen wurde.
Weitere Anhaltspunkte ergiebt der Uinstand, auf den vornehmlich Furt-
w angi er A. Z. XXXVII 44 u. 151 (vgl. dens. Bronzethnde von Olympia
5) autinerksam geinacht hat, dass die Umgebung des Teinpels nach seiner
Erbaunng erhdht worden ist,man aber nicht alie vor der Erhdhung des
'rerrains dort aufgestellten Bildwerke auf die neue Ebene hob, sondern
einige auf der alten Bodentlache stehen Hess, und dass bei einigen in

solcher Autstellung wieder aufgefiindenen Basen, die demnach vor der


Erbaunng des Teinpels worden sein miissen, eine Datierung
dort aufgestellt
mdglich ist. Unter dem Bauschutte, den man zur Erhdhung des Terrains
benutzt hat, liegt die Basis vom Weihgeschenk eines Praxiteles von
Syrakus und Kamarina (Inschr. v. Olympia 389 X. 266), die aus palaio-
graphischen und historischen Griinden in die Zeit vor Ol. 74 ^484 v. Chr.)
Hillt, s. Purgold z. d. Inschr. 392; und ferner liegt ebenfalls auf altem

Niveau ein Poros-Bathron, das nach der unbestrittenen Hypothese Furt-


wanglers (A. Z. XXXVII 44 A. 2) die bei Paus. V 25,8 erwalinte
Gruppe des Onatas trug (irrtiimlich spricht Frazer 493 von der V 27,8
erwahnten Statue des Onatas; naheres s. zu Cap. 25,8), die nach der
Kunstlerchronologie des Onatas ebenfalls nicht viel vor 01. 75 angesetzt
werden kann. Andrerseits behndet sicli bereits iiber der Schuttschicht
die Basis der Anatheme des Smik}i:hos (naheres zu Cap. 26,2), von deren
Insclirift ebenfalls bedeutende Bruchstiicke gefunden worden sind (Inschr.
V. (Ilympia 393 X. 267 — 269), und diese AVeihgeschenke sind sicher
spfiter 78 (468), jedoch kaum viel iiber 01. 80 (460) anzusetzen.
ais (41.

Darnach ist von Urlichs, Purgold, Furtwangler u. a. 01. 78—80 ais


Bauzeit des Teinpels angesetzt worden; tiefer herab geht Flascli IKX),
der ais Beginn die letzten Jahre der 81. 01. (454 — 452), ais 'J'ermin der
S. 219,17-220,1. 319

Vollendiing 01. 83 (448) ansetzt, weil er amiimmt, dass jene Kampfe der
Eleier, aus deren Beute der Tempel erstellt wurde, erst nacli dem Fall
von Ithome (01. 81 =
456) iliren Abschluss fanden, und der zur Zeit-
bestimmung auch die Chronologie des Pheidias, Paioiiios und Alkamenes
beranzieht (woriiber s. u.); doch ist die Annabme, dass die Herstellung
des Zeusbildes mit der Erbauung des Tempels gleichzeitig sei, durchaus
unerweislich, und ebenso unterliegt die Erstellung der Giebelskulpturen
durcb die beiden von Paus. genannten Kiinstler scbweren Bedenken.
Dorpfeld Textbd. II 21 scliliesst sich im allgemeinen an Furtwanglers
Ausfubrungen an, docli mit der Bemerkung, dass die Zeit der beiden
alteren Weihgeschenke nicht so genau bekannt sei, wie es nach Furt-
wanglers Ausflihrungen scheinen konnte. Frazer a. a. O. entscheidet
sicli fiir 01. 75 (480) bis 01. 81 (456) oder 01. 82,4 (449) ais Bauzeit.
Zu vergi, ist zu dieser Frage nocli Loesclike Dorpat. Progr. v. 1887
S. 5 ff.

ebd. ETTOfiQibrj o£ 6 vaos — d-6 Xa<pupcov, rjvtxa IKaav oi’HX£iot — 7roX£|xo)

y.a&£iXov, hier wollte Bursian Ind. lect. liib. Jenens. 1872 p. 8 eine
Brachylogie sehen, indem Paus. eigentlich hatte sagen miissen: auo
Xa^pupoiv, xd o£ Xdcpupa xauta rjviV.a xtX. Energiscli spricht sich aber
gegen die Moglichkeit einer solchen „Unkonstruktion“ Urlichs aus
(Bemerkungen iib. d. olymp. Tempel 3), und in der That kommt man
sowohl an unserer Stelle ais VII 20,6. VIII 30,7, die ganz analog gebildet
sind, oline die Annahme einer so weitgehenden und von Bursian aucli
nicht belegten Brachylogie aus.

S. Uber den Zeus-Tempel von Olympia sind vornehmlich


219,12.
zu vgl. I Taf. 2 und 8—17, mit Dorpfeld im Textbd. II 5 ff.
Ergebnisse
und Treu ebd. 22ff.; dazu Flasch 1101. Botticher Olympia 255;
von alteren Publikationen ist noch die der Exped. scient, de Moree I
Taf. 64 fg. und in den Ausgrab. v. Olympia III Taf. 31 beizuziehen.

S. 219,23. Das Material des Tempels, das Paus. Poros nennt, ist
Muschelconglomerat Nahe des lieiligen Bezirks
(Sinterkalk), der in der
auf dem linken Ufer des Alpheios gebrochen wurde, Dorpfeld a. a. O.
5f. vgl. Philippson 408.
;

ebd. ist Accus. d. Beziehung, wie


§ 6 xd ol iv xoi? d£xoic, man
liat also zu iibersetzen: was seine Hohe anlangt u. s. w., vgl. II 11,8.

S. 220,1. Paus. bestimmt, —


wie Dorpfeld 19 annimmt, in ro-
mischen Maassen, die ihm die Exegeten angaben, die Hohe auf 68, die —
Breite auf 95, die Lange auf 230 Fuss. Den romisclien Fuss zu 0,296 m
gerechnet ergiebt das fiir die Hohe 20,13 m, was in der That fast genau
die Firstliohe des Tempels ist; die Breite von 28,12 m ist nur wenig
grosser, ais die Breite des Stylobats in der Oberstufe gemessen (genauer
27,68 m). Die Langenangabe von 68,08 m ist nur so zu erklaren, dass
Paus. die Pampe im Osten
des Tempels mitgerechnet liat; die Lange des
Stylobats betragt auf der obersten Stufe 64,12 m, auf der untersten
66,64 m. Vgl. Dorpfeld a. a. O.
320 V 10,3-6.

S. 220,3. Libon, der Erbauer des Tempels, ist mis nur durcb
diese einzi^e Stelle bekannt.
S. 220,4. Die Dacbziegel des Tempels sind urspriinglicb, ebeuso
wie die Sima, aus pariscliein Marmor (nach Lepsiiis gr. Marmorstudien

123 waren sie aus grobem Inselmarmor) doch liatte Paus. init seiner
;

Angabe nicht ganz Unrecht, denn ein sehr grosser Teii des Daclies ist
in spaterer Zeit in penteliscbem Marmor erneuert worden, D o r p fe 1 d
a. a. O. 8.

S. 220,5. Die Angabe, dass der Naxier Byzes das Schneiden der
Marmorziegel erfunden habe, berulit offenbar nur aut' der hier mitgeteilten
Inscbrift, von der Paus. oder sein unbekannter Gewahrsmann ausgieng.
Der Wortlaut des Epigramms lasst es aber ungewiss, ob Euergos, der mit
dieser Inscbrift eine Statue dem Apollon oder der Artemis weihte, die Er-
findung sich selbst oder seinem Vater Byzes zusclirieb (vgl. Brunn 142);
Klein arcb.-epigr. Mittlieil. a. Osterr. IV 2 A. 4 nimmt ersteres an. Dass
aber die Erfindung von Naxos, wo in sehr friiher Zeit die
tliatsaclilicli

Marmortechnik ausgegangen ist, darf nicht bezvveifelt werden, zumal


bliihte,

Lepsius a. a. O. 132 h. von athenischen Bauten herstammende Flach-


und Hohlziegel aus naxischem Marmor nacbgewiesen hat, vgl. Sauer A.
M. XVII 41. Das alteste Exemplar derselben ist sehr roh gearbeitet und
tragt die sehr Huchtig eingekratzte Inscbrift Bu, was in der Tbat ais

Fabrikrnarke des Byzes gedeutet werden kann, wenn man nicht, wie Sauer
S. 78 andeutet, an einen Zufall glauben will, der gerade diese Buclistaben-
verbindung uns ais Versatzmarke erhalten hiitte. Die Zeitangabe des Paus.,
der den Byzes ais Zeitgenossen des Alyattes und Astyages nennt, wird
von Sauer in Zweifel gezogen, mit Riicksicht auf die betr. Schriftzeichen
und die Rohheit der Technik; er nimmt an, die Erfindung sei schon im
7. Jahrh. gemacht und iiber Naxos hinaus verbreitet worden. Dass Byzes
aber auch Bildhauer war und die erwahnten Statuen in Xaxos verfertigt

liat, dafiir giebt das Epigramm keinen Beweis; Byzes war vermutlich blos

Besitzer einer Steinmetzwerkstatt. Vgl. noch Overbeck I 84. Collignoii


1 129. Kobert bei Pauly-Wissowa II 1160.
S. 220,9. Die vergoldeten Kessel, die iiber den Giebelecken standen,
waren jedenfalls Dreifiisse mit niedrigen Fiissen ;
vgl. Callim. h. Del. 286.

S. 220,10. iiber die Frage, ob diese Nikefigur auf dem Giebel von
Paionios herriilire, s. zu § 8 und Gap. 26,1. Hdclist auffallend, da doch
diese Nike ais Firstakroterion sich zweifellos iiber der Giebelspitze, also
gerade in der Mitte befand, ist die Bezeichnung xata pljov [AaTiaxa.
Schubart, der in der Z. f. A. f. 1855, 97 ff. iiber den Gebrauch
von |xaXiJta gehandelt hat, will auch bei Giebelfeldern (vgl.
es iiberall,

S. 221,6), im Sinne von ungefahr verstehen, giebt aber S. 105 selbst


zu, dass diese Bedeutung ibm an dieser Stelle nicht recht passend er-

scheine. Man wird eben an einer Anzalil von Stellen die Bedeutung ge-
rade annehmen miissen, und so hier, (liber [xa)aaxa bei Zalilen und Mass-
begriflenim klassischen Sprachgebrauch vgl. Voemel Gymn. Progr.

von Frankfurt a./M. f. 1852 und O. Schwab Jb. f. Ph. CXLVII 585 ff.)
S. 220,3-221,4. 321

S. 220,15 ff. Das wiederaufgefundene Bruchstiick der Inschrift


(Purgold A. Z. XL 179. Inschr. v. Olymp. 370 N. 253. Roehl
IGA 171 N. 26 a.) stimmt mit Paus. iiberein, niir dass statt tw TroXI}xa)

die Form tou TToXlfioo stand. (Erhalten ist: v £‘/£1 Ix o£ t’

dv . . . . vaiov xal .... £xa tou -rro . .


.) Diese Form sowie die Buch-
stabenformen weisen, wie Kirchhoff (bei Purgold a. a. 0.) bemerkte,
fur Herkunft der Inschrift nach Korinth
die dort, wo die Erztechnik ;

bltihte, wird das Anathem gefertigt worden sein; ein unterhalb des Epi-

grammfraginentes erhaltenes Wortfragment KOP dient vielleicht zur Be-


statigung, kbnnte aber auch zu einer Aufzahlung der einzelnen Bundes-
genossen gehort haben. Dass Paus. sagt, die Inschrift sei IttI t'^ duTriot ge-
wesen, wahrend die Fragmente auf einem Marmorblock eingemeisselt sind,
ist ohne Bedenken, da Paus. auch sonst Im m. Dat. des dargestellten Objekts
gebraucht von Inschriften, die nicht an diesem selbst, sondern an der Basis
angebracht waren, vgl. VI 1,4; ebd. 7; 10,7 ; 12,7; 13,5 und 6. Ferner weist
Purgold darauf hin, dass die Worte vao? £y£!. auf den Aufstellungsort des Weih-
geschenkes deutlich Bezug nehmen, indem fiir diese an sich ungewohnliche
Fassung die hervorragende Stelle des Weihgeschenkes der Anlass gewesen
sein mag. Schon Urlichs (Verh. d. Hali. Philol. Vers. 4 und Wiirzb.
Progr. 1877 S. 11) wies darauf hin, dass dies Weihgeschenk fiir die
Datierung des Tempels von Bedeutung sei; der Anlass dazu, die Schlacht
bei Tanagra, fallt 01. 80,4 (457); bald darnach wird der Schild fertig ge-
wesen sein und konnte daher, wenn der Tempel 01. 81,1 (456) fertig war,
bereits sich daran behnden, wenn auch das Innere noch unfertig war und
die Nike iiber dem Giebel noch fehlte (so Purgold 184). Urlichs nahm
an, dass nicht nur der Schild, sondern auch die Xike und die zum
Weihgeschenk gehort hatten; Petersen Kunst des Pheidias 349 glaubte,
dass letztere unter der zu verstehen seien, was Michaelis A. Z.
XXXIV 170 A. mit Recht bestritt. Der Gebrauch von cptaXir] fiir Schild
ist zwar ungewohnlich, in der Poesie aber nachgewiesen (vgl. Aristot. rhet.

III 4 p. 1407 A, 16; ebd. 11 p. 1412 B, 35; poet. 21 p. 1457 B, 20. Anti-
phan. b. Athen. X
433 C), und ebenso inschriftlich, CIA 652 B, Z. 6 und
660 Z. 54 f.; vgl. Benndorf Osterr. Jahresh. II 9 A. 16.

S. 220,19. Vgl. I 29,9.

Man nahm friiher an, dass die 21 Schilde des Mummius


S. 221,1.
in der Weise am Architrav angebracht waren, dass auf jede der zehn
Metopen und der elf Triglyphen ein Schild kam (s. die restaurierte
Tempelfa^ade Ausgrabungen III Taf. 35). Allein eine genaue Untersuchung
hat ergeben, dass die Schilde gar nicht am Architrav angebracht Avaren,
sondern den Metopen, und .zwar
an wahrscheinlich 10 an den Metopen
der Ostfront und 11 an den ostlichen Metopen der Siidfront. Nach den
erhaltenen Spuren hatten die Schilde einen Durchmesser von etwa 1,05
m. Dorpfeld in d. Ergebnissen Textbd. III 7.

S. 221,4 ff. Die Litteratur liber die Giebelskulpturen und die Metopen
des Zeustempels ist so ungeheuer umfangreich, dass wir auf eine Auf-
Pausanias II. 21
322 V 10,6.

zahliing derselben verzicliteii und auf die. vollstandigc, bis zum Jahre 1897
reichende Zusammenstellung \erweisen miissen, die Textband sicli im III.

der Ergebnisse S. 178 — 181 findet. In diesem


die von Bande findet sicli

Treu lierriilirende Behandlung der Skulpturen auf S. 44 178, und zwar —


smd besproclien: die Statuen des Ostgiebels S. 44 69, die des West- —
giebels 69 —
95, die Fundstellen der Giebelstatuen 95 113, die Anordnung —
und Deutung des Ostgiebels 114 —
130, des Westgiebels 130—137, die
Metopenreliefs 138 —
178; dazu koinmen die naclitragliclien Bemerkungen
zu den Giebeln von E. Curtius S. 280 285. Von den Tafeln gelioren —
9— 34 den Giebelskulpturen, 35—44 den Metopen an. Ais neu binzuge-
kommen ist anzufuliren Wernicke A. Jb. XII 169 ff. und de Petra in
der Strena Helbigiana 44. lYas die allgemein zugangliclien Handbiiclier
u. dgl. anlangt, so verweisen wir fiir die Giebelfelder auf Overbeck I
309. Murray II 157. Collignon I 436, ferner Flascli
Mitcliell 261.
1104 X. Botticlier 261 und Friedericlis- Wolters Gipsabgusse 123.
S. 221,4. Die Sage, auf die sich die Darstellung des Ostgiebels
beziebt, ist folgende : Oinoinaos, Konig von Pisa, ein Solin des Ares und
der Ilarpine, hat zur Tocliter llippodameia, uin die sicli viele Freier be-
warben, da auf sie ais einziges Kind die Ilerrscliaft von Pisa iibergelien
inusste. Aber Oinoinaos wollte sie keineni vermalilen; nacli der einen
Version, Aveil er selbst in sie verliebt war, nacli der andern, weil ilim ein
Orakel gevvorden war, dass er durcli seinen Eidam unis Leben kommen
werde. Er niaclite dalier die Bedingung, dass nur der die Hand seiner
Tocliter erhielte, der ilin iin Wettfahren besiegt liatte, im Fall des Unter-
liegens miisste der Freier seine Kiilinlieit mit dem Tode biissen. Da
Oinoinaos iiber Wunderrosse verfugt, so gewinnt er regel-
vvindsclinelle
miissig bei dem am Ufer des Kladeos beginnenden Wettlauf, ais dessen
Endziel der Altar des Poseidon auf dem Isthmos festgesetzt war. Sclion
baben dreizelm Freier ibr IVagnis mit dem Tode gebiisst, da kommt Pelops,
der Sobn des Lyderkonigs Tantalos er besticbt den Myrtilos, den Wagen-
;

lenker des Oinoinaos, dass dieser seinen Herrn verrat (er riimnit den
ebernen Zapfen aus der Kadnabe beraus oder ersetzt ibn durcli einen aus
VVacbs nacbgebildeten) bei der Wettfabrt stiirzt Oinomaos von dem in
,

Stiicke gebenden Wagen, und Pelops durcbbobrt ibn mit seinem Speer;
nacli anderer Fassung totet sicli Oinomaos selbst. Vgl. Apollod. II 4. Diod.
IV 73. Ilygin. fab. 84. Pind. 01. 1 und Scbol. ebd. 1,114. Scbol. Ap. Rb.
I 752. Scbol. Eur. (drest. 990; anderes bei Preller-Plew II 383 und
Weizsiicker bei Roscber III 764. —
Was die Darstellung des Ostgiebels
anlangt, so war nicbt der Wettlauf dargestellt, wie die Bescbreibung und
die Funde dartbun, sondern die Vorbereitung dazu. Die 21 Figuren
des Giebels, die Paus. nennt (13 menscblicbe und 8 Pferde), baben sicli
samtlicb in mebr oder weniger umfangreicben Resten wieder aufgefunden;
es unterliegt keinem Zweifel, dass weitere nicbt vorbanden waren, dass
Paus. also alie Figuren dieses Giebels aufgezablt bat. Dagegen geben die
Ansicbten iiber die Aufstellung dieser Figuren mit Ausnabme der mittelsten
und der beiden Eckfiguren ausserordentlicb auseinander, und zwar sind es
S. 221,4-7. 323

vornelimlich folgende:Curtius Ausgrabuugen II 6. Funde von Olympia


11.SB. Berl. Akad. 1883, 777. A. Z. XLI 347 (Ges. Abhandl. II 304); ebd.
XLII 220. Abb. Berl. Akad. 1891 (Ges. Abb. II 338). Ergebnisse III 280.
Treu A. Z. XXXIV 174; ebd. XL 215. A. M. XIV 297. A. Jb. IV 266;
ebd. VI 63 u. 98. Ergebnisse III 114. Kekule llh. M. XXXIX 481; ebd.
XL 308. Laloux et Monceaux Restaurat, d’ Olympie (Paris 1889) p. 87.
Loeschcke Dorpater Progr. 1885. Six Journ. of bellen. stud. X 98. A. A.
1893, 197. Sauer A. Jb. VI 9 u. 75. Furtwangler ebd. 76. A. A. 1891,
93. Berl. pbil. Wochenscbr. 1892 Sp. 1282 u. 1314. Wernicke A. Jb.
XII 169. — Overbeck I 308. B ottich er Taf. 7 fg. Flasch 1104 Y und
Erazer p. 305 scliliessen sich an Treu an; Mitchell 255 und Waldst ein
Journ. of hell. st. V 195 an Curtius; Collignon I 436 an Laloux-Monceaux.
Vgl. unsere Tafeln III fg., nacli Wernicke a. a. 0. —
Die Statuen des
f)stgiebels sind in ungefalir anderthalbfacber Lebensgrosse gearbeitet; ihr
Material ist parischer Marmor (Lepsius bei Treu Ergebn. Textb. IIT 114).
S. 221,6. Die die Giebelmitte einnebmende Figur des Zeus (in den
Wiederherstellungs-Entwiirfen der Giebelfelder iibereinstimmend mit II be-
^eiclinet) ist abgebildet Ergebn. Tafelbd. III Taf. 9,1, besproclien ebd.
Textbd. III 44 (alie folgenden Citate bezieben sicli auf diesen Band der
Ergebnisse). Der Gott stelit aufgericlitet da (r. Standbein) und hatte den
(fehlenden) Kopf nacli der r. Scliulter gewandt. Die r. Hand fasst den
Saum des iibergeschlagenen Mantels; die 1. Hand bielt ein Scepter.
Brunn SB. d. bayr. Akad. 1888, 197 ff. nabm an, es liabe vor oder neben
Zeus urspriinglicli ein Altar gestanden; ilim stimmten Six a. a. O. 101,
Sauer a. a. 0. 31 und Wernicke a. a. 0' 178 zu; abweisend spricht
sich mit Recht aus Treu A. Jb. IV 296, ebd. VI 69. Ergebn. III 45 A.
1. Wenn man bei Paus. liat berauslesen wollen (wegen des Ausdrucks
die Zeustigur sei ais Kultbild zu verstehn, so hat schonWelcker
Alte Denkm. I 180 das Irrige dieser Auffassung nachgewiesen; die Denkmaler
selbst bestiitigen das. aber unsichtbar anwesend ge-
Zeus ist personlicb,
dacht, wie Apollon Athene in den Giebeln von Aigina.
im Westgiebel,
Daher wenden sich die Helden rechts und links von ihm ab, eine Opfer-
scene oder Vorbereitung zu einem Opfer ist nicht dargestellt. Die Wendung
des Kopfes des Zeus nach seiner r. Schulter deutet an, dass der hier
Neuerdings ist Wernicke freilich a. a. 0.
stehende Pelops Sieger sein wird.
wieder dafiir Zeus ais Gotterbild gedacht sei, obschon
eingetreten, dass
doch das Postament dann nicht fehlen diirfte; er fasst auch die ganze
Mittelscene ais Opfervorbereitung auf, s. u.
ebd.Uber die Ausdrucksweise xaxa p.£<jov p-dXiaxa xov dexov vgl. oben
zu S. 220,10. Dass der Zeus direkt in der Mitte des Giebels gestanden
habe, ist nicht zu bezweifeln; Bedeutung und Grosse der Figur ergeben das.
So iibersetzte auch Welcker Alte Denkm. I 480 „gerade in der Mitte •.

des Giebelfeldes“, wahrend Schubart Z. f. A. 1855, 105 auch hier, wie


VIII 45,6, die Bedeutung „ungefahr“ annahm.
S. 221,7. Die Statue des Oinomaos (J) abgeb. Taf. 9,3, besproch.
S. 49, ist vornelimlich durch den Bart gegeniiber dem bartlosen Kopf des
21 *
324 V 10,6.

Pelops kenntlicli; der Helm ist nicht entscheidend, da auch Pelops einen
solchen tragt, was man freilich aus den Worten des Paus. nicht schUessen
wiirde. Oinomaos Linke auf den Speer, die liechte stemmt er
stiitzt die
in die Hiifte; iiber Kiicken iind Sclmltern tragt er einen Mantel.
Frag- —
lich war liingere Zeit, auf welche Seite des Zeus die Figur gestellt werden
solite, ob £v oEri^ Too Aio; von der r, Seite des Zeus oder vorn Zuschauer

aus zu verstelien sei. Xun hat aber sclion ]Michaelis A. Z. XXXIV 163
ff. nachgevviesen, dass Paus. die Bezeiclinungen „reclits“ und „links“ imrner
vom Bescliauer aus gebraucht; und dem entspricht es auch, dass er den
Alplieios links auf der Seite des Pelops, den Kladeos rechts auf der Seite
des Oinomaos nennt, gemiiss der vvirkliclien Lage der Fliisse im Verlialtnis
zum Audere Griinde, den Oinomaos nicht, wie man anfanglich
Giebelfelde.
vorschlug (Treu A. Z. XXXIV Taf. 13) und auch spiiter noch aufs neue
verteidigt wurde (Studniczka A. Z. XLII 284. Six Journ. of hell. st.
X 100. Wolters A. .Jb. VI 27. AVernicke 173 h‘. de Petra 47), auf die
1. Giebelhiilfte zu versetzen, sondern rechts aufzustellen, fiihrt Treu Ergebn.
111) an: vornehmlich, dass Zeus seinen Kopf nicht dem Unterliegenden
zmvenden kann, dass dieser nicht auf der gliickbedeutenden rechten Seite
des Gottes stehen darf, dass nur hei dieser Aufstellung llippodameia sich
ihrem Geliebten zuwendet u. a. m. Kine audere friiher aufgestellte Ver-
mutung, dass unmittelbar neben Zeus die beiden Frauen gestanden hatten
(Brunn a. a. O. 183. Six a. a. O. 98. Sauer a. a. O. 28), hat sich ais
raumlich unmdglich ervviesen (s. Treu A. .Ib. VI 64) und widersprache auch
dem Wortlaut des Paus.
ebd. £-t'/£i|x 2 vo; xpctvo; x£'faAfp ohne Wiederholung von kul wie z.

B. I 24,5. III 26,9. V 11,1. 2. 27,8; dagegen V 17,1 izi/Eip-^vo; xuv^v i-\

tr^ xEcpaATp 19, 9. 22,5.


S. 221,8. Stero}»e ist bei Ilellanikos frg. 56 Mutter des Oinomaos,
und 4Miramer 63 meint, das sei die urspriinglich in der Pisatis giltige
Genealogie gewesen. Gemahlin des Oinomaos ist sie auch bei Apollod. III
10,1; Eurythoe heisst sie bei Tzetz. ad Lycophr. 156, Euarete bei Hyg.
fab. 84. der Sterope galt anfanglich die jetzt fast allgemein
Ais Figur
ais llippodameia gedeutete Frauengestalt F, die den r. Arm unter dem Busen

iiberden Leib legt und die Linke dem obern Gewandrand nahert, wahrend man
die andere Frauenfigur K (Taf. 10,2, mit Kopf Taf. 11,3; bespr. S. 51) im ge-
schlossnen dorischen Chiton mit 1 berhang und Bausch, die das lockige Haupt
zur l. Schulter wendet, mit der 1. Hand nach dem Gewand aut der 1.

Schulter greift und den r. Arm (mit irgend einem Attribut) vorstreckt, ais

Hippodameia deutete. Indessen hat Studniczka A. Z. XLII 281 tf. daraut


hingewiesen, dass das leichte, an der r. Seite oflene Gewand, der geschlitzte
dorische Chilon, nur fiir eine Jungfrau, nicht fiir die Konigin passe (vgl.
Boehlau quaest. de re vest. Graecor. 15 u. 79 tf. Studniczka Unters.

ub. d. gr. Tracht 6; ders. K. ]\I. II 54). Demnach werden wir in der Frau
mit der reicheren Gewandimg und der stolzen Haltung (Treu Ergeb. 120)
die Sterope zu erkennen haben; vgl. ebd. 127. V ernicke, der Oinomaos
mit Sterope auf die 1. Giebelseite versetzt, wendet jenen dem Zeus
zu, so
S. 221,7—10. 325

dass er der Gemalilin den Kiicken kelirt; diese soli in r. Hand die
der
Opferschale halten, um sie dem Oinomaos zu reichen; doch kommt gerade
dieser Gedanke bei Wernickes Kekonstruktion selir ungeniigend zum
Ausdruck.
S. 221,9. liber Myrtilos, den Wagenlenker des Oinomaos, vgl.
Kramer de Pelopis fabula (Leipz. 1887) 13 ff. Tiimpel bei Roscher
II 3315; liber seine Verbindung mit Oinomaos Weizsacker ebd. III 771.
— Mit dieser Figur nehmen die Scliwierigkeiten der Aufstellung und
Deutnng der Figuren zu. Wabrend der Platz des Zeus (H) und der beiden
Eckfiguren (A und P) feststebt, der der vier stelienden
Figuren Oinomaos
(J), Sterope (K), Pelops (G) und Hippodameia (F) wenigstens so weit
sicber ist, dass sie neben Zeus die Mitte einnebmen miissen, ist bei den
nocli iibrigen seclis menscbliclien Figuren — bei Paus. lauter Manner, in
Wirkliclikeit fiinf mannlicbe und eine weibliclie Figur, — alles unsiclier.
Es sind zwei sitzende altere Manner (L und N), zwei knieende (B und C),
ein kauernder Jiingling (E) und ein knieendes Madclien (0). Hier sind
nun folgende Vorsclilage gemacLt worden: von denjenigen Restaurations-
versucben, die die Partei des Oinomaos in die r. Giebelhalfte setzen, wird
vor den Rossen angesetzt: die Figur L, ein bartiger sitzender Mann (Ergebn.
Taf. 14,2; Kopf Taf. 16,1; Beschreibung S. 60), nach r. gewandt, mit er-
liobenem 1. Unterarm, der sicli nach allgemeiner Annahme (vgl. Saner
A. Jb. VI 21. Furtwangler ebd. 78. Wernicke ebd. XII 181) auf einen
Stab (Kentron) stiitzt, von Treu (vgl. Ergebn. S. 128) u. Studniczka
(und denen, die Treiis Rekonstruktion annehmen, s. o. zu Z. 4); der
knieende Mann C (Ergebn. Taf. 14,3; besclirieben S. 61 f., vgl. 122 u. 127)
von Curtius und Saner; das knieende Madchen 0 (Ergebn. Taf. 14,5;
Kopf Taf. 17,2; bescbr. S. 63), ais Dienerin der Sterope,von Kekule
und Furtwangler. Von denen, die Oinomaos mit den Seinigen in die 1. *

Giebelhalfte versetzen; der knieende Jiingling B (Ergebn. Taf. 14,4; Kopf


Taf. 17,1; beschr. S. 62) von Laloux-Monceaux und Six; der sitzende
Mann L (s. oben) von Wernicke. Unsres Erachtens ist bei dem Aus-
drucke den Paus. gebraucht, nur an eine wirklich sitzende, nicht
xa97]xat,

an eine knie en d e Figur zu denken; sitzende Figuren giebt es im ganzen


Giebel nur drei: ausser L der sitzende Greis X (s. unten), der nicht in

Betracht kommen kann, weil er an dieser Stelle keinen Platz hat, und der
hockende Knabe E, der fiir einen Wagenlenker zu jugendlich ist; es bleibt
demnach die Figur L iibrig, der wir mit Treu ihren Platz vor dem Rosse-
gespann des Oinomaos anweisen. Ob freilich Paus. gut unterrichtet war,
warum er diesen Mann Myrtilos nannte, und ob nicht vielleicht der hinter
den Pferden sitzende Greis N der Wagenlenker des Oinomaos war, muss
dahingestellt bleiben.
S. 221,10. Von den Pferden (M) sind die der 1. Giebelhalfte abgeb.
Taf. 12, die der rechten
13; Besprechung S. 53 fF. Von
Taf. vgl. die
jenen ist das rechte Beipferd, von diesen das linke aus einem besonderen
Blocke und an der Vorderseite in voller Rundung ausgearbeitet; die beiden
Jochpferde und das zweite Beipferd sind aus einem Block in reliefartiger
326 V 10,6-7.

Abflacliimg und Verschmelzung der Leiber gearbeitet, sodass die Kopfe


einer dem andern zum Vorscbein kommen. Die von Six aiisge-
biiiter

sprocbene Ansicht, dass die Beipferde eben erst zur Anschirrung lieran-
gefiilirt werden und dalier getrennt hinter den drei andern heranscbreiten

(vgl. Six a. a. 0. und A. A. 1893, 197), bat zwar Zustimmung gefunden

bei Saner, wird aber von Treu A. Jb. IV 304 gewiss mit Reclit zuriick-
gewiesen. Bobrlocher zur Anbringung bronzener Ziigel haben sicli an
verschiedenen Stellen erhalten; dass aucii die Wagen mit dargestellt waren,
die in den ersten Kekonstruktionsversucben feblten, bat sich aus ver-
scliiedenen Spuren nacliweisen lassen, vgl. Treu Ergebn. 55.
S. 221,11. Es folgen zwei mannlicbe Eiguren, die Paus. ais kTroy.ofJiot

betraclitete. In der Rekonstruktion von Treu folgt hier zunachst der


sitzende Greis N (abgeb. Taf. 15,1; Kopf Taf. 16,2 fg. ;
bespr. S. 64 u. 122);
er stiitzte sich mit der Linken aiif einen Stab und lelmt die r. Wange in
Hand, deren Ellenbogen auf dem emporgezogenen r. Knie ruht. Der
die 1%
Korper ist selir fett gebildet, der Kopf bat eine Glatze und zeigt traurigen
Ausdruck. Alie Kekonstruktionsversuclie sind Treu gefolgt. zumal sich
herausgestellt hat, dass der Figur der rechte Fuss beschnitten worden ist,

was nur geschehen sein kann, damit die Wagenplinthe vom Gespann des
Oinomaos Platz finde (s. S. 65 mit Abb. 101). So finden wir die Figur N
an dieser Stelle auch bei Curtius, der ihn jedoch ais einen Seber fasst
(Funde von Olymp. 12), wie vorher schon Newton (Essays on art 357)
und auch Korte, der ihni den Namen lamos giebt, ferner bei Kekule,
Studniczka, Saner, Furtwangler. Doch wollen Kekule, Flasch
(S. 1104 Z), Saner und Furtwangler, denen wir uns anschliessen
mochten, in der Figur den Myrtilos erkennen, wahrend Treu (S. 128) es
dahingestellt lasst, ob man bei dieser Figur an einen Seher, an Alxion,
den Vater des Oinomaos, oder an einen namenlosen Volksgenossen des
Konigs zu denken habe; Loeschcke (Dorp. Progr. S. 8) nannte ihn sogar
Kronos, doch spricht dagegen die individuell genrehafte Auffassung der
ganzen Figur. Bei Six und Wernicke befindet sich hinter den Pferden
des Oinomaos (also bei ihnen in der 1. Giebelhalfte) die Figur des knieen-
den Mannes C, sodass hier also die Aufstellung (nicht die Bedeutung) mit
der von Treu ubereinstimmt; bei Laloux-Monceaux finden wir den
sitzenden Mann L ais Myrtilos. — An der Stelle des zweiten sog. tTTTroxofxo?

befindet sich bei Treu das knieende Madchen O (s. o. zu Z. 9), die Paus.
fiir eine mannlicbe Figur hielt; dass sie nur von der 1. Seite sichtbar sein
konnte, geht aus der Stellung mit Sicherheit hervor, dagegen ist ihr Platz
im Giebelfeld sehr bestritten. Curtius setzt sie (wie schon anfangs
Hirschfeld Dtsch Kundsch. XIII, 1877, Taf. zu S. 312 und Adler
Ausgrab. II Taf. 35 thaten) auf die 1. Seite neben den sog. Alpheios, dem
sie sich zuwendet; ebendort findet sie sich bei Laloux-Monceaux; sie

wird alsdann ais Nymphe Arethusa oder Quelle Pisa gedeutet (Curtius
Funde von Olymp. 13), die Blumen liest oder im Wasser sich spiegelt
(Furtwangler Samml. Saburoff zu Taf. 92); oder ais Artemis Elaphia,
mit einem Reh spielend (Loeschcke a. a. O. 12; dagegen Treu Dtsch.
S. 221,10—13. 327

Litt. Ztg. 1886 Sp. 1654). Kekule setzt die Figur vor das Gespann des
Olnomaos und denkt sich dieselbe ais Dienerin der Sterope, die der Herrin

die Sandalen bindet, ahnlich Six (bei dem sie aber von der Frauengestalt,
die in seiner Aufstellung Hippodameia ist, durcli die Figur des Pelops ge-

trennt ist), ebenso bei Wernicke; s. die Gegenbemerkungen von Treu


Ergebn. 125, der die Figur seinerseits auch ais Dienerin der Sterope fasst,
wahrend Saner hier den Verrat des Myrtilos dargestellt sieht, der mit
seiner 1. Hand von dem Madchen einen Beutel oder dergk, den sie in der
Recliten hielt,in Empfang nimmt, wahrend letzteres in der 1. Hand den
herausgenommenen Radachsen-Nagel halten soli, eine mit Recht allgemein
zuriickgewiesene Hypothese. -- An die Stelle des knieenden Madchens
tritt bei Curtius imd Kekule der hockende Knabe E (abgeb. Taf. 14,1,

bespr. S. 59 u, 122), der das r. Bein untergeschlagen, das 1. hochgezogen


hat, wahrend er mit dem r. Arm sich aufstiitzt und mit dem 1., der in das
Gewand gehiillt ist, seinen linken Fuss beriihrt. Curtius, der diesen
Knaben mit dem daneben befindlichen sogen. Kladeos in Verbindung bringt,
fasst ihn demgemass® ais Quellgottheit; Loeschcke, der den Knaben
gleichfalls hier unterbringt, erklart ihn ais Sosipolis, den elischen Damon
(Paus. VI 20,2), ebens. Korte Berl. Wochenschr. 1892 Sp. 1050
philol.

(hiergegen Treu Ergebn. 59 A. 2); Flasch 1104 BB ais Olympos; Wer-


nicke dagegen sieht in ihm einen Diener des Pelops. Obschon Treu die

Moglichkeit, die Knabenfigur an diese Stelle zu setzen, lebhaft bestreitet,


ist doch von Curtius Ergebn. 282, vornehmlich mit Riicksicht auf die
sie

Fundumstande der Figuren N, E und P, festgehalten worden. Laloux-


Monceaux, Six und Wernicke stimmen in der Aufstellung der drei
Figuren der r. Giebelecke zwar mit Curtius iiberein, doch ist es bei ihnen
die Seite des Pelops; auf der des Oinomaos befindet sich an dieser Stelle
des Giebelsbei Laloux-Monc eaux das knieende Madchen O, dem sog. Fluss-

gott zugekehrt, bei Six der sitzende Mann L, bei Wernicke der knieende
Knabe B.
S. 221,13. liber die von Paus. Kladeos geiiannte Figur bestehen
keine Zweifel: es ist der auf dem Bauche liegende Mann P (abgeb. Taf.
15,3; Kopf Taf. 17,3 fg.; bespr. S. 67 u. 129); nur bei Laloux-Monceaux,
Six und Wernicke ist naturlich die von Paus. Kladeos genannte Figur die
andere Eckfigur A, der sog. Alpheios. Hingegen ist die Richtigkeit der
Deutung des Paus. den beiden Eckfiguren aufFlussgotter lebhaft be-
bei
stritten worden, zunachst von Kekule a. a. O. 490, dann von Walz im
Progr. von Maulbronn f. 1887 und von Furtwangler A. Jb. VI 87 (vgl.
Meisterw. 232) und zwar wird dabei ausgegangen von der Behauptung,
;

dass die von Fliissen in menschlicher Gestalt erst eine


Personifizierung
Schopfung der hellenistischen Zeit sei. Dieser Ansicht haben sich seither
die meisten Erklarer angeschlossen und die beiden Eckfiguren demnach
ais Zuschauer gedeutet, die auf den Wettkampf warten; doch hielt Cur-
tius (Ergebn. 283) an der Deutung des Paus. „unerschutterlich“ fest.
S. 221,14. Die Figur des Pelops G (abgeb. Taf. 9,2, Kopf Taf.
11,1; bespr. S. 46 u. 127) ist ein schlanker Jiingling, bartlos, der das be-
328 V 10,7.

helmte Haupt etwas senkt, am 1. Arin eiiien Schild trug und die erliobene
Rechte aiif eine Lanze stiitzte; der Rumpf scbeint niit einem nacbtraglicb an-
gefiigten Erzpanzer bekleidet gewesen zu sein. Wir setzen ibn mit Treu
auf die 1. Giebelhalfte neben Zeus, jedocb diesem ab- und seiner Braut Hippo-
dameia zugewandt die andern
;
Aufstellungsvorscblage geben aus dem oben
iiber den Platz des Oinomaos Gesagten bervor. In der Kopfbaltung des
Treu
Pelops findet „bescbeidenen Niederblick^, ais ein Bild der
Wernicke dagegen „etwas Lauerndes“ und „innere Unrube^^. Um so selt-

samer iniisste es erscbeinen, wenn Pelops in dieser scbuldbewnssten Haltung


sicb, wie Wernicke will, dem Zeus zuwendet, was notwendig ist, wenn
man die Figur in die r. Giebelbalfte stellt.

S. 221,13.Pie Figur der llijjpodameia F (abgeb. Taf. 10,1, bespr.


S. 50 u. 127) ist ais solcbe, wie oben zur Sterope bemerkt, von Stud-
niczka an ibrer Tradit erkannt worden. Ibre Stellung wird in der Regel
ais kurnmervoll und ais typiscbe Geberde der Traner gedeutet oder ais bange

Erwartung; da der Sieg des Geliebten fiir sie die Xiederlage und den Tod
des Vaters bedeutet, so ist diese Haltung durebaus ^legriindet. Vom Kopf
ist leider nur wenig erbalten.
ebd. Ais Wagenlenker des l^elops tinden wir bei Treu die Figur
b inter den Pferden angenommen, was der Reibentblge bei Paus. wider-
sjiricbt; vor den oben besprocbenen sitzenden Knaben
die Pterde setzt er
E, den er Diener des Pelops deutet, welcber seine Arbeit scbon getban
ais

babe und vor dem Viergespann, bei dessen Anscbirrung er tbatig gewesen,
der Abfabrt seines Herren barre (S. 120); ebenso bei Furtwangler.
Bei Curtius kniet dagegen, die Ziigel der Pferde baltend, vor ibnen am
Boden der Jungling B (abgeb. Taf. 14,4; Kopf Taf. 17,1; bespr. S. 62 u.
127), der bei Treu die zweite Stelle von 1. einnimmt; aucb nimmt Treu
nacb iiusseren Anzeicben an, dass die 1. Seite der Figur der Giebelwand
zugekebrt war; wabrend bei Curtius die Figur so gestellt ist, dass die
vernacblassio;te 1. Seite dem Bescbauer Aucb Kekule stellt
sicbtbar wird.
den knieenden Knaben bierber, docb ware derselbe nacb seiner Deutung
ein 17:tt:oxo|xo?, der den Iluf des einen ITerdes priifend bescbaut. Dann
wiirde allerdings Paus. ungenau bescbreiben, wenn er unmittelbar nacb der
llippodameia den riviV/o? des Pelops nennt. — Bei Laloux finden wir auf
Pelops’ Seite vor den Pferden den knieenden Mann C; bei Six das knieende
jMadcben 0, ebenso bei Wernicke; letzterer glaubt, dass Paus. sicb durcb
das lange Gewand des Madcbens babe verleiten lassen, darin einen Wagen-
lenker zu seben; er miisste in diesem Falle aucb darin nicbts Aullallendes
gefunden baben, dass dieser angeblicbe Wagenlenker zu Fiissen der Hippo-
dameia kniet, anstatt sicb um die Pferde zu kummern. Die Pferde des —
Pelops, von deren Ausfiibrung dasselbe gilt, wie von dem Gespann des
Oinomaos, sind abgeb. Taf. 12 und besprocben S. 53 fg.
ebd. Es folgen zwei Figuren, die Paus. wie die der andern Giebel-
balfte ais i-roxojxoi erklart. Hier befindet sicb zunacbst binter den Pferden
bei Treu der knieende Mann C (abgeb. Taf. 14,3; bespr. S. 61,122 u. 127),
der demnacb bei ibm der Wagenlenker des Pelops ist, der in den aus-
S. 221,14-20. 329

gestreckten Armen die Ziigel halt, was freilich auch mit der Aufzablung
bei Paus. nicht stimmt.Wie Treu ordnet Kekule hier an und Furt-
wangler. Bei Curtius und Sauer befindet sich hier der sitzende Mann
L, Seher oder Vogelschauer gedeutet (Curtius Tempelgieb. 16), von
ais
Loeschcke (Dorp. Progr. 13) lamos, von Kbrte (Berl. phil. Wochenschr.
1892 Sp. 1049) Klytios genannt; Sauer fasst ihn ais kTioxofxo?. Bei La-
loux-M on ceaux, Six und Wernicke haben Avir an der entsprechenden
Stelle der r. Giebelhalfte den sitzenden Greis N letzterer erklart (S. 189) ;

das „griibelnde Sinnen“ der Figur daher, dass Killas tiir den Ausgang
der Wettfahrt fiirchte. — Die zweite Figur dem Wagen ist
hinter bei
Treu der knieende Knabe B (s. oben), ebenso bei Furtwangler, .ais

Helfer des Killas; Curtius versetzt hierher das knieende Madchen 0


oben zu Z. 11); Kekule den sitzenden Mann L, ais Seher gedeutet;
(vgl.

Sauer den hockenden Knaben E, den Laloux-Monceaux, Six und


Wernicke in die r. Giebelecke setzen, wie Curtius, nur mit abweichen-
der Deutung, ais Diener des Pelops, der sich mit dem Zuschauer, dem
sog. Alpheios resp. Kladeos, unterhalt.
S. 221,17. Der sog. Alpheios ist der liegende Jiingling A (abgeb.
Taf. 15,2, bespr. S. 66 u. 129); nur bei Laloux-Monceaux, Six und
Wernicke damit der sog. Kladeos gemeint, in der r. Giebelecke. Uber
ist

die bestrittene Deutung der beiden Flussgotter s. oben zu Z. 13.


S. 221,19. Der Wagenlenker des Pelops, dessen Name auch in der
Form Killos Amrkommt, fiel nach Theopomp beim Schol. Hom. II. I 38,
ais er mit Pelops nach Pisa zog, bei Lesbos ins Meer und ertrank (vgl,

Tiimpel im Philol. IL 96 A. 19). Nach Strab. XIII 613 errichtete ihm


Pelops in Troas ein Grabmal. Nach Kobert Bild und Lied 187 A. 35
Avare, Avie die ganze Sage, so auch der Narae und die Person des Killas

lesbischen Ursprungs, indem in der altesten Version Pelops ais einheimischer


Konig von Argos sich die Braut aus dem fernen Lesbos holte; vgl. v. Wi-
lamoAvitz Hermes XVIII 217 A. 2. Von anderer Seite Avird die Sage
vom Tode des Killas dadurch mit dem elischen Wettkampf in Einklang
gebracht, dass Killas bei der Heimkehr des Pelops nach Lydien umge-
kommen sei, vgl. Preller-Ple av II 386. Stark Niobe 401 u. 416. —
Kalkmann 46 und Thram er Pergamos 46 meinen, dass Paus. den Namen
des Killas aus einer olympischen Periegese entnahm, dass dieser aber keines-
Avegs deshalb in Olympia so geheissen haben miisse; dagegen Treu Ergebn.
127 A. 4. — Den troizenischen Namen Sphairos erAvahnt Paus. auch II
33,1; vgl. Bd. I 638.
221,20 f. Die Angabe des Paus., dass der Schopfer des Ostgiebels
Paionios von Mende, der des Westgiebels Alkamenes, der jungere Zeit-
genosse des Pheidias sei, Avar vor Auffindung der Olympia-Skulpturen
unbezAveifelt, vgl. Brunn gr. Kunstler I 236 und 244. Allein schon bald
nach BekanntAverden der Giebelskulpturen begannen die ZAveifel an der
Kichtigkeit der Nachricht. Begriindet Avurden dieselben teils durch chro-
nologische, teils durch stilistische Bedenken. Was zunachst Paionios anlangt,
so kannte man denselben nur aus Paus., da ihn andere Schriftsteller nicht
330 V 10,8.

nennen; Paiis. aber ervvahnt aiisser den Giebelskulpturen seine ebenfalls


in Olympia befindliche Nike Cap. 26,1, diese liat sich bekanntlicli nebst
der dazu gebdrigeii Inschrift wieder gefunden. Damit kamen die Bedenken.
Um zunaclist von der Inschrift zu sprechen (s. nnten zu 26,1), so ist daselbst
von Paionios bemerkt: xai Tdy.p(oTr'pta zoubv ir:! tov svr/.a. Xacli dem
j^ewmlinliclien Sinn von axpioTT^piov sind damit nicht die Figuren eines Giebel-
feldes, sondern die Verzierungen auf dem Dacb, an First imd Ecken, be-
zeicbnet (vgl. Mau bei Pauly-Wissowa I 1208); denn die Stellen, die man
dafiir geltend gemacbt bat, dass axpwr/jpia aucb Giebel figuren bedeuten

konne, namlicli Piat. Critias 116 D nnd Plut. Caes. 63, sind, wie Miclia-
elis A. Z. XXXI V 169 nacbgewiesen bat, nicht beweisend. Da niin in
^ 4 eine vergoldete Nike ais Firstakroterion des Tempels angegeben ist,

so liegt die Annahme sebr nali, dass die Inschrift sicli auf diese bezog,
dass also Paionios bei einer Konkurrenz um die Herstellung der Nike-
Akroterien (die vermutlicli erst langere Zeit nacli der sonstigen Vollendung
des Tempels aufgestellt wurdeii, s. o.) ais Sieger liervorging und die
Inschrift daranf Bezug nahm, vgl. Schubart, Jb. f. Ph. ('XIII 397. Schub-
ring A. Z. XXXV 64; derselben Ansicht sind Koelil IGA p. 82 n. 348.
Gurlitt hist. u. phil. Aufs. F. Curtius gewidm. 263. Forster Uh. M.
XXXVIII 421. Friederichs-Wolters Gipsabgiisse 135 u. a. llingegen
bat vor alieni ('urtius daran festgehalten, dass mit ixp( 0 Tr'pta die Giebel-
sknlpturen der < )stseite gemeint seien, ges. Abhandl. II 440; ebenso
I rlicbs Heinerk. Tempel (Wiirzb. 1877) S. 15. Brunn
iib. d. olynip.
SH. d. bayr. Akad. 1876, 340. Furtvvangler A. Z. XL 362 A. 95. Flasch
1104 .1.1. Fin weiteres Bedenken besteht darin, dass der Stil der Giebel-
skulpturen, den Brunn a. a. ( ). ais „nordgriechisch-thrakisch“ bezeichnen
wollte, der aber sonst von den meisten ais peloponnesisch betrachtet wird,
von dem der Nike so weit entfernt ist, dass man beide Werke einem und
demselben Kiinstler zuzuschreiben sich nicht entschliessen konnte; doch
wird liiergegen geltend gemacht, dass zwischen der Vollendung der Giebel-
skulpturen und der Herstellung der Nike ein ^Menschenalter liege, innerhalb
dessen der Stil eines Kiinstlers sich ganzlich andern konne, vgl. Curtius
A. Z. XLI 358. Brunn SB. d. bayr. Akad. 1877, 21. — Ferner wird
angeflilirt, dass der Stil der beiden Giebelfelder, trotz der grossen Ver-
schiedenheit in der Composition, die aber eine Folge der ganz verschiedenen
Aufgaben ist, sich ais so einheitlich erweist (ganz abweichend Lange A. M.

VII 206, der namentlich in den Kopfen eine Fntwicklung von altertiimlicher
Starrheit bis zu fast vollkommner Freiheit findet und eben deshalb jeden
Gedanken an Paionios und Alkamenes abweist), dass man sie nicht zwei
verschiedenen Kiinstlern zuschreiben konne; und so hat denn auch Murray
(in der Akademy v. 2. Oktob. 1886) vorgeschlagen, beide Giebelfelder

dem Paionios zuzmveiseu (wofiir jedoch nicht der Pluralis dxp(OTT]pia geltend
gemacht werden darf, s. Inschr. v. Olympia n. 259 S. 383); und Six im
.Journ. of hell. st. X 109, sowie Puchstein A. Jb. V 97 betrachten den
Alkamenes ais Meister beider Giebelfelder, indern sie annehmen, Paus. habe
sich l)ei der Nennung des Paionios durch ein Missverstandnis der Nike-
S. 221,20. 331

Inschrift leiten lassen. Nun sind aber aucli gegen die Urheberschaft des
Alkamenes wicbtige Bedenken erhoben worden. Alkamenes, wird geltend
gemacht, ist Sclmler des Pheidias (Plin. XXXIV 72. XXXVI 16); die
Skulpturen des Westgiebels resp. beider Giebel zeigen aber keine Spur
von Verwandtschaft mit den Arbeiten dieses Meisters. Ferner ist Alkamenes

nacb andern Nacbricbten (vgl. Paus. IX 11,6) nocli gegen Ausgang des
5. Jalirb. nacb Vertreibung der dreissig Tyrannen fiir Thrasybnlos tbatig;
da ist es selir iinwahrscbeinlicb, dass derselbe Mann ein Giebelfeld an dem
i. J. 456 V. Clir. vollendeten Zeustempel gearbeitet liaben konnte; vgl.
Forster Rh. M. XXXVIII 421 Friedericlis- Wolters Gipsabgtisse
ff.

135. Demgegeniiber trat Brunn SB. d. bayr. Akad. 1878, I 465 fiir die
Urlieberschaft des Alkamenes ein, indem er annabm, Alkamenes sei, wie
einige Quelleii angeben, niclit Atliener, sondern Lemnier gewesen; er sei
nocli jung, aber ais scbon selbstandiger Kiinstler nacb Olympia gekommen
und babe dort 01. 84 — 85 den Westgiebel gearbeitet; dann erst sei er nacb
Atben gegangen und dort erst Xebenbnbler, dann nocli Scbiiler des Pbei-
dias geworden. Dabei wird die Zeit der Arbeit an den Giebeln ungebiibrlicb
berabgesetzt. Curtius A. Z. XLI 359 nimmt gleicbfalls an, Alkamenes
babe sicb erst spater der Sclmle des Pbeidias angescblossen; seine Werke
in Olympia seien eine nm 460 v. Cbr. ansgefiibrte Jugendarbeit. Dann batte

er demnacb die Arbeiten fiir Tbrasybulos ais Greis von 86 Jabren ausfiibren
miissen. Flascb, der S. 1104 KK fiir Alkamenes ais Scbiiler des Pbeidias
eintritt und sogar annimmt, dass der Grundgedanke fiir samtlicben Bilder-

scbmuck des Tempels von Pbeidias ausgegangen sei, gebt aiif die cbrono-
logiscben Scbwierigkeiten, die sicb dabei ergeben, nicbt naber ein, da er
die Arbeit an den Giebelfeldern erst spater ansetzt (s. S. 1099 fg.); dagegen
sucbt Loescbcke (Dorpater Progr. 1887 S. 7) dadurcb zu belfen, dass er
zwei Kiinstler des Namens Alkamenes annimmt: einen alteren aus Lemnos,
der (scbon ais alterer Mann) fiir Olympia arbeitete, und einen jiingeren,
aus Atben, den Scbiiler des Pbeidias, der fiir Tbrasybulos arbeitete; derselbcn
Ansicbt ist Six im Journ. of bell. stud. X 109, vgl. dagegen Reiscb im
Eranos Vindob. 13 fP ;
Furtwangler, der A. M. III 194 fiir die Existenz
eines alteren Alkamenes eingetreten war, hat das Meisterw. 122 zuriick-
genommen (iiber den Stil der Giebelskulpturen vgl. auch Furtwanglers
Aufsatz in den Archaeol. Stud. f. H. Brunn 67 ff.). Pucbstein A. Jb. V
97 A. 37 scbliesst sicb der Vermutung von Curtius a. a. O. an, dass die
von Tbrasybulos geweibten Werke vielleicht nicbt neu gefertigt, sondern aus
einem Heiligtum entnommen waren. Allein die Mebrzabl giebt die Nacb-
ricbt von der Autorscbaft des Alkamenes ebenso wie die des Paionios auf;
docb gehen die Meinungen iiber Sclmle und Stil der Bilderwerke sebr aus-
einander. Gar keine Anbanger fand Brunn mit seiner Hypothese, dass es
Arbeiten einer nordgriechisch-tbrakiscben Schule seien; der attiscben Sclmle
wies Flascb 1104 KK sie zu, einer westlicben, der siziliscben (resp.

selinuntiscben) nabe verwandten, Kekule A. Z. XLI 229 und Friede-


ricbs-Wolters a. a. 0.; einer ioniscben Sclmle Furtwangler A. Z. XL
363, und ders. in den Arcb. Stud. f. Brunn 67 ff. pariscben Meistern. Am
382 V 10,8.

meisten fiir sicli liat die Ansiclit, dass es peloponiiesisclie Kiinstler waren,
die die Skiilpturen ausfiilirten; sie wird verteidigt von Lange A. M. VII
206 (der allerdings verscliiedene Einfliisse annalim, indem von auswarts
geliolte Arbeiter, vermutlich argivisclie, mit Steinmetzen der Umgegend
zusammen arbeiteten), Treii A. Z. XXXIX 78 A. (argiviscli - sikyonisch),
Studniczka A. M. XII 372. K. M. 53 (der
II iiur die vier Eckfigiiren
des Westgiebels, die niclit gleicli den andern von pariscliein, sondern von
pentelischein Marmor sind, ais attiscli aiissclieidet), Overbeck^ I 330
(eliscli), Colligi! on I 460. Dagegen ist die von Overbeck ii. a. aus-
gesprocliene Ilypotliese, dass die Meister nur die Zeiclmungen oder kleine
Modelle der Giebelskiilpturen getertigt, die Ausfiiliriing aber untergeordneten
llilfsarbeitern tiberlassen liatten, gegeniiber der genaiien Untersuclmng der
Originale diircli Treii nicht lialtbar; bekainpft liatte sie bereits Briinn

a. a. O. 454 iind Elascli a. a. 0.


221,21. Die IVorte oeuTcpsia £v£Y'/.a[Acvo? aocpia? i? kOiV,jiv dYaXixaTtov
verstelit CUirtius A. Z. XLI 360 in dem Sinne, dass bei einer von den
Eleiern angeordneten Konkurrenz Paionios den Sieg davontriig iind Alka-
menes den zvveiten Preis bekam; alinlich Urliclis S. 17. Die Andeiitiing einer
von Paus. selbst niclit ganz verstandenen Konkurrenz will aiicli Fiirtwangler
A. Z. XL 362 A. 95 hier bnden; iind Meisterw. 35 meint er, Pans. spiele hier
an aiif die Erzaliliing von den Statiien, die Plieidias iind Alkamenes schiifen
iind bei denen Plieidias nacli der Aiitstellnng den Preis erliielt, weil er
die Figiir besser tnr iliren liolien Standpiinkt bereclinet liatte, ais Alka-
menes. Das ist weder von der Ilerstellung der
aber entschieden iinriclitig;

Giebeltelder nocli von der einer einzelnen Figiir ist die Kede, sondern von
der von Gotterbildeni, iind derjenige, der darin den ersten Platz vor Al-
kamenes erbalt, ist dem ganzen Zusammenliang der Stelle nacli Plieidias,
niclit Paionios. Vgl. Forster a. a. (J. 441 A. 2.
S. 222,2. Der Kampt' zwisclien Eapitlien iind Kentaiiren bei der Hocli-

zeit des Peiritlioos ist eine alte Sage, auf die sclion II. I 263 iind Od. XXI

295 angespielt wird; sie war ein selir beliebter Stoff tiir die Kiinst, vgl. I
17,2. Die Ileimat der Sage ist Tliessalien; Wilamowitz bezweifelt jedoch
(Eiirip. llerakles I 60 A. 110), dass hier die tliessalisclie Kentauromachie

dargestellt sei, vielmelir sei an eine speziell eleisclie Form zii denken. S.
liiergegen die Bemerkiing Die von Robert
von 'Freii Ergebn. III 133.
A. Z. XXXV 91 iind Six R. M. II 56 aiisgesprocliene Ilypotliese, die von
Paus. gegebene Deiitiing sei iiberlianpt niclit riclitig, vielmelir das Aben-
teuer des llerakles bei Konig Dexamenos in Olenos dargestellt, ist von
ilinen selbst wieder ziiriickgenommen worden (vgl. Preli er-Ro b ert 264
A. 3. A. M. XII 373 A. 1); ebenso liat Studniczka seine R. ^I. II 56
aufgestellte Ansiclit, der Apollon in der Mitte sei ein Herakles, A. M. XII
373 A. 1 wieder zuriicko^ezoo-en. — Paus. besclireibt diesen Giebel nicht
in derselben Ausfiihrlichkeit wie den Ostgiebel; er zahlt nur etvva 10 — 11
Figuren auf. Die friiher wiederholt ausgesprochene Annahme, dass seine
Beschreibung vollstiindig sei, hat Welcker A. Denkm. I 185 mit Recht
zuriickgewiesen, raul die Ausgrabungen haben das bestatigt: sie ergeben
S. 221,20-222,3. 333

21 Figuren, also dieselbe Zahl, wie im Ostgiebel (hier die Pferde mitge-
rechnet), teils in Grnppen von Die Sym-
2 bis 3 verbunden, teils einzeln.
metrie im einzelnen grosser, ais im Ostgiebel, auch wird bei den meisten
ist

Figuren ihr Platz im Giebelfeld durcli ihre Holie bestimmt, sodass liier
viel weniger Schwierigkeiten binsichtlich der Aufstellnng sicli ergeben, ais
beim Ostgiebel. Die Rekonstruktionsversacbe riihren vornelimlicb her von
Treu Ansgrabungen III Taf. 26 fg. S. 16 ff.; IV S. 22 ff.; abgeandert A.
Jb. III T. 5fg. S. 175. A. Jb. VI 106. Ergebnisse Textbd. III 130.
Curtius Funde von Olympia 13. SB. d. Berl. Akad. 1883, 777. A. Z. XLI
347 (ges. Abb. II 304). Ergebn. Textbd. III 284 mit Taf. II. Sauer A.
Jb. IV 163; Studniczka ebd. IV 166 (docli vgl. Treu Ergebn.
VI 88.
III 132 A. dazu Loeschcke Dorpat. Progr. v. 1887. Brunn
1). Vgl.
SB. d. bayr. Akad. f. 1888 S. 187. Wolters A. M. XII 276. Friede-
riclis- Wolters 128. Flasch S. llt)4DD. Murray II 145. Mitchell
266. Overbeck^ I 317. Collignon I 446.
S. 222,3. Nach der Angabe des Paus. ware die in der Mitte stehende
Figur Peiritboos gewesen ;
allein er bat da sicberlicb einen Irrtum begangen,
denn die Figur, die nacb Grosse und Haltung in der Mitte gestanden baben
muss (abgeb. Ergebn. III Taf. 22, Kopf Taf. 23; bespr. S. 69 u. 133), gilt
mit Recbt fast allgemein ais Apollon, wie bald nacb Auffindung erkannt
wurde (s. A. Z. XXXV 33); nur Brunn (SB. d. bayr. Akad. 1888 S. 189£f.)
wollte Deutung des Paus. resp.
die der olympischen Exegeten
aufrecbt
erhalten. Der von Engelmann (Vossiscbe Zeitung vom 12. Jan. 1888,
vgl. Treu A. Jb. III 182 und Sauer ebd. IV 165) gemachte Versucb,
dem Paus. zuzumuten, dass er die Mittelfigur ganz libergangen habe, bat
nirgends Zustimmung gefunden. Der Gott, dessen Kopf in archaischen
Apollontypen Analogieen wandte sich mit ausgestrecktern r. Arm und
findet,

der Wendung (vom Beschauer); in der gesenkten 1.


des Kopfes nacb
1.

Hand hielt er wabrscheinlicb den Bogen; er erscheint hier ais der (wie
der Zeus im Ostgiebel unsicbtbar gedacbte) Bescbiitzer der Lapithen, deren
Stammvater er ist.
ebd. Die nacbste Gruppe auf der einen Seite des Apollon (Peiritboos)
bestebt nach Paus. aus dem Kentauren Eurytion, der die Braut des Peiri-
tboos, Hippodameia oder Deidameia, raubt, und Kaineus, der dem Peiri-
tboos zu Hilfe kommt. Auch diese Interpretation muss falscb sein; da in
der Mitte der Gotv stebt, so wird der Lapithe, der der bedrobten Frau des
Peiritboos zu Hilfe kommt, Peiritboos selbst sein. Xun ergeben die Funde,
dass zu jeder Seite des Apollon eine solche Gruppe von drei Figuren stand:
ein Kentaur, der eine Frau zu entfiihren im Begriffe stebt, daneben ein
Lapith, zum Scblage gegen den Kentauren ausbolend; die Gruppe HJK
(nacb den Bezeicbnungen Treus) abgeb. Taf. 24, mit den Kopfen Taf. 25,
bespr. S. 72fi. die Gruppe MNO Taf. 26, mit den Kopfen Taf. 27, be-
;

sprocben S. 76 ff. Nach der urspriinglicben Anordnung von Treu, an der


Curtius auch spater noch festgehalten bat, standen diese beiden Gruppen
so, dass die Kentauren nach der Mitte zu sprengten; so kamen dieFrauen
direkt neben Apollon, der beilschwingende Jiingling auf die 1., der schwert-
334 V 10,8—9.

ziickende auf die r, Giebellialfte. Nim


liat aber Treu den fast allgemein

gebilligten Vorschlag gemacbt, die Gruppen lunzustellen, sodass die Ken-


tauren mit ihrem Raub nacli den Ecken zu sprengen; die dafiir sprecbenden
Griinde (teils raumlicber Art, teils innerliche, teils aus Versatzkorrekturen
an den Figuren bergeleitet) bat Treu Pirgebn. S. 132 nocbmals zusammen-
gestellt. Ximint man diese Aufstellung an, und M^eiter, dass Apollon seine
scbiitzende Recbte docb aller Wabrscbeinlicbkeit nacb iiber die bedrobte Braut
ausstreckt, so liaben wir auf der 1. Giebellialfte die Gruppe von Eurytion,
Deidaineia und Peiritlioos; letzterer ist in dem scbwertscbwingenden Jiing-
linge (fiiiber aucb mit dem Beile erganzt) zu erkennen. Vgl. die Zu-
sammenstellung beider Rekonstruktionsversucbe bei Collignon I 447
Fig. 232.

S, 222,5. Mit xr^ os wendet


zwar Paus. zur andern Giebelseite
sicli

(nacb recbts), allein nun nicbt mebr genau, sondern nennt


er bescbreibt
bier bloss den Tbeseus, der die Kentauren abwebre. Er bebt von da ab,
Avie Sauer A. Jb. IV 163 f ricbtig darlegt, nur nocb das Interessanteste

beraus, namlicb die Geraubte, die der eben genannte Tbeseus befreien will,
und den knabenraubenden Kentauren. Dass zu letzterem ein Gegenstiick
da ist, dass weiter nacb den Giebelenden zu nocbmals auf jeder Seite ein
Kentaur dargestellt ist, der eine Frau entfiibren will, indem er sie auf
den Riicken bebt, und dabei ein knieender Lapitb, der den Kentauren
diircbbobrt, davon scbweigt er ebenso, wie von den kriecbenden alten Frauen
(meist ais Dienerinnen gedeutet) und den liegenden, bald ais Quelliiympben,
bald ais Lapitbinnen gedeuteten Eckfiguren.
S. 222,5. x£vxaupo^ ol 6 \xh — 6 81, man erwartet xsvxaupoi, docb vgl.
1 1,4 aXko^ — 0 p.£v — 6 o£ und Bd. I 123 das biezu Bemerkte.

S. 222,6. Die einen knabenraubenden Kentauren vorstellende Gruppe


ist FG (abg. Taf
28,1, bespr. S. 79); das Gegenstiick dazu PQ, (abgeb.
Taf. 28,2, Kopfe Taf. 29, bespr. S. 82) stellt einen knieenden Lapitben vor,
der einen Kentauren Aviirgt. Erstere Gruppe, diejenige, die Paus. allein
nocb anfiibit, stand nacb dem ersten Treu’scben Entwurfe auf der r. Giebel-
seite; dass aucb sie spater ibren Platz mit der andern tauscben und aut
die 1. Seite (neben die Peiritboosgruppe) versetzt werden musste, ergab
sicli aus den ricbtiger erkannten Hobenverbaltuissen; vgl. Treu A. Jb.
111 177. Ergebn. S. 131. Betreffs der iibrigen Figuren des Westgiebels,
auf die wir, da Paus. sie iibergebt, nicbt naber eingeben, verweisen wir auf
Ergebn. Bd. III Taf. 30—34, Textbd. S. 84ff. und 135 ff.; gegen Loescbckes
Deutung der knieenden alten Frauen ais Miitter der Kentauren (Dorp.
Progr. V. 1887) Treu ebd., Robert Dtscb. Litteraturztg. 1888 Sp. 602 und
Flascb Berl. pbilol. Wocbenschr. 1888 Sp. 1314; liber die Eckfigui*en

Studniczka bei Treu S. 92 und ebd. 136.


Die skulpierten Metopen des Zeustempels befinden sich
S. 222,9.
nicbt, Avie sonst in derRegel an doriscben Tempeln, an den Aussenseiten
oberbalb des Arcbitravs, denn bier waren die Metopen obne Reliefs und,
Avie oben erwabnt, zum Teii mit Scbilden gescbmlickt, sondern sie befanden
S. 222,3-11. 335

sich an der Ost- und Westseite der Cellamauer, wo beim Parthenon der
Panathenaien-Fries angebracht war. Das wurde bereits nach den franzo-
sischen Ausgrabungen richtig erkannt (Exped. de Moree I Taf. 67) und ist
spater mit Unrecht wieder bezweifelt worden (vgl. Friedericb s Bausteine
z. gr. Plastik 133; dagegen Treu Ergebn. Textbd. III 149). Aus den
konstruktiven Details ergiebt sicb die Thatsache, dass diese Metopen gleicli-
zeitig mit dem Tempel gefertigt und an ihre Stelle gebracht wurden, also
keine spatere Zuthat sind; vgl. Dorpfeld Ergebn. Textbd. II 10. Die —
Ausgrabungen der franzosisclien Expedition haben eine erliebliche Anzabl
von Resten der Metopen zu Tage gefordert (genaue Aufzahlnng und Be-
schreibung bei Treu a. a. 0. 140 ff.); weitere Reste liaben die deutsclien
Ausgrabungen ergeben (vgl. die Liste der Metopenfunde ebd. 144 ff.). Aus
diesen Funden konnte zunachst festgestellt werden, dass Paus. seine Auf-
zahlung der Metopen beidemal im Siiden begonnen liat. Die auffallende
Thatsache, dass Paus. nur elfThaten des Herakles nennt, suchte man sich
vor den Ausgrabungen verschieden zu erklaren. Pe ter s en A. Z. XXIV
258 nahm an, dass das Abenteuer mit Geryones auf zvvei Metopen verteilt
gewesen sei; ahnlich hatte Clarae II 1,557 fiir die Reinigung des elischen
Landes zwei Metopen angenomraen; dagegen hielt Forchham m er B. d. I.
1842, 44 an der Elfzahl fest, indem er (unter Zustimmung von Fri e d ericiis
a. a. O.) annahm, die iibrigen Metopen der Schmal- und vielleicht auch
der Langsseiten waren mit andern Darstellungen geschmiickt gewesen.
Die Fundthatsachen aber haben ergeben, dass 0. Mulier im Redite war,
ais er den Ausfall der Metope mit dem Kerberos annahm (zu Volkels
arch. Nachlass 75); denn von dieser sind unverkennbare Reste gefunden
worden (abgeb. Ergebn. III Taf. 43,11; 44,3; Rekonstruktion Taf. 45,11;
besprochen Textbd. III 175). Der Platz derselben ist freilich unsicher;
'0. Mulier wollte sie hinter der Curtius
Ebermetope einschieben,
(Tempelgieb. Olympia 5) vor dem Augeiasrelief; ebendort setzt sie Treu
v.

Ergebn. 149 f. auf Grund der Versatzmarken an. Ob Paus. diese Metope
bei seiner Aufzahlung vergessen hat oder ob eine Liicke im Text anzu-
nehmen sei (so Curtius a. a. O), lasst sich nicht ausmachen. Uber die —
Metopen ist im allgemeinen zu vergi. Ergebnisse Bd. III Taf. 35 45; —
Textbd. IIl 138 fP.; den Ausgrabungen bei Rathgeber
die Litteratur vor
Artikel Olympia in Ersch- Grubers Encyklop. III 3, S. 233 ff‘.; die spatere
Treu a. a. O. 181.
S. 222,10. Erste Metope: der Fang des arkadischen (d. i.

erymanthischen) Ebers; Fragmente abgeb. Taf. 39,7 ;


Rekonstruktion Taf.
45,7; bespr. S. 168. Dargestellt war, wie Herakles, den Eber auf der
linken Schulter tragend, damit den Eurystheus, der in ein grosses, in die
Erde gegrabenes Fass gekrochen ist, aus dem er blos mit dem Oberleibe
hervorragt, bedroht, nach Art der Darstellungen auf schwarzffgurigen Vasen-
bildern, vgl. Klein Euphronios S. 87. Furtwangler bei Roscher I
2199 u. 2243. Schneider d. zwdlf Kampfe des Herakles (Leipzig
1888) S. 37.
S. 222,11. Zweite Metope: das Abenteuer mit Diomedes; d.
336 V 10,9.

h. die Wegfiihrung der Rosse des Diomedes; Fragmente abgeb. Taf. 39,8;
Rekonstriiktion Taf. 45,8; bespr. S. 169. Herakles, unbekleidet, in Vorder-
ansicbt, halt ein baumendes Ross mit der 1. Haud am
sicli Ziigel und
schwingt in der r. Hand die Keule. Eine ahnliche Darstellung findet sich
auf einem gesclinittenen Steine (Cades ’C1. III A. 157. Treu a. a. O.
170 Abb. 200); iiber andere Darstellungen Furtwangler a. a. O. 202;
ebd. 2225 n. 2243. Schneider 52.
ebd. Dritte Metope: Kampf gegen den dreileibigen Gery-
ones; Fragmente Taf. 40,9; Rekonstriiktion Taf. 45,9 (jedocli abgeandert
S. 172 Abb. 203); Kopfe Taf, 42,4 fg.; bespr. S. 170. Dargestellt war
Herakles, irn kiirzen Chiton, nacli rechts iiber zwei erscblagene und seit-
warts gestiirzte Oberkorper des Geryones binwegsteigend ;
mit dem 1. Fuss
tritt den dritten Leib des Riesen, der aucli scbon ins Knie gesunken
er auf
ist, iiber den Kopf erliebt er mit beiden llanden die Keule. Entsprechende
Vorstellungen finden sich in den andervveitigen Darstellungen des Mytbus
(Furtwangler 2203, 2226 u. 2244. Schneider 31. Klein 58) nicht.
ebd. Vierte Metope: Abenteuer mit Atlas (llolung der Hes-
periden-Apfel); ganz wieder aufgefunden, abgeb. Taf. 40,11; Kopfe
fast
Taf. 41; Kekonstr. Taf. 45,10; bespr. S. 173.Xacli der Bescbreibung des
Faus. solite man annebmen, dass Herakles dargestellt war, dem Atlas die
Last des Himmels abnelimend; nun liat man aber bald nacb Auffindung
der Metope erkanut (vgl. Hirschfeld Ausgrabgn. I 14; Curtius A. M.
I 209), dass der den Himmel tragende Mann der Metope nicht Atlas, sondern
Herakles ist, walirend der vor ilnn stehende, der ilim in jeder Hand Apfel
entgegenbalt, Atlas ist, der die Ilesperidenapfel fiir ilin geliolt bat; be-
weisend dafiir ist vmrnehmlicb der Typus des Herakles, wabrend der Kopf
des Atlas dem des Eurystheus nalie verwandt ist. Nur Weizsacker
(Korrespondenzbl. f. d. Scbul, Wiirttembergs XXXVl 427; uns unzuganglich)
Deutung des Paus. aufrecht erbalten wollen. 1’brigens ware es unseres
bat die
Eraebiens reclit gut moglich, die Worte des Paus. mit der Darstellung der

Metope iu Einklang zu bringen, wenn sicli die Deutung recbtfertigen liesse,


dass mit Ar^av-o? to cpopr^ixa nicht „die Last des Atlas“ gemeint ist, sondern
„das von Atlas Gebracbte/^, d. b. die Apfel. Was die dritte dargestellte
Figur betrifft, die langbekleidete Frauengestalt, die mit erbobener 1. Hand mit
an dem llimmelsgewolbe, triigt, so wird sie inderRegel ais Hesperide gedeutet;
docb bat Treu in den Ergebn. S. 175 sich dafiir ausgesproeben, dass es
Athena sei, die ja auch bei andern Abenteuern in den Metopen anwesend
ersclieint; dieselbe Ansiebt liatte auch Schneider a. a. O. 62 verteidigt, und

sie bat auch, trotz des Feblens der fiir Atbene cbarakteristiscben Attribute,
selir viel sich. Eine Hesperide bat man hier um so weniger zu erwarten,
fiir

ais vom Garten der Hesperiden zuriickkommt; dass aber Atbene


ja Atlas
ibrem Scbiitzling beim Tragen des Himmels bilft, ist viel natiirliclier, ais
wenn das eine Hesperide tbiite. Dass das getragene Himmelsgewolbe
urspriinglicli auch dargestellt war, bat Treu a. a. O. dargethan — Was
den dargestellten ]\[ytbus anlangt, so ist vielfacb angenomrnen worden, das
Kunstwerk gebe von der Erzablung des Plierekydes aus (Schol. Apoll. Rliod.
S. 222,5-14. 337

IV 1396. Apollod. II 5,11)? wonach Atlas, naclidem er die Apfel geholt


hat, die Last dem Herakles nicht abnehmen will, um vielmebr die Apfel
dem Eurystheus selbst zu bringen; aber Herakles weiss ilin zu iibertdlpeln,
indem er ihn ersuclit, deii Himmel imr fiir so lange zu tragen, bis er sicli

zur Erleichterung der Last ein Polster geliolt und auf den Nacken gelegt
habe. Nun hat aber Herakles hier bereits ein Kissen sich untergelegt; damit
wiirde der ganze Witz der humoristischen Sage hinfallig werden; der Humor
liegt hier nur darin, dass Herakles keine Hand frei hat, um die ihm dar-
geboteiien Apfel inEmpfang zu nehmen. Vgl. dazu Treu a. a. 0. Wer-
nicke bei Pauly- Wissowa II 2130. Uber anderweitige Darstellungen der
Sage s. Heydemann Hali. Winckelm. Progr. 1870 S. 4 A. 14. Furt-
wangler 2204, 2227 u. 2244. Schneider 58 ff.

S. 222,12. Die fiinfte Metope war die fehlende mit dem Kerberos-
Abenteuer (s, oben); die sechste stellte die Keinigung des elischen
Landes, d. h. der Stalle des Augeias, vor; abgeb. Taf. 43,12, Kopfe Taf.
44,1 fg.; Rekonstr. Taf. 45,12; bespr. S. 176. Dargestellt war Herakles
nackt, nach 1. gerichtet; in beiden, iiber die 1. Schulter erhobenen Handen
halt er den Stiel eines Gerates (Schaufel oder Besen); r. steht Athene,
mit Helrn und Schild, mit der in der Rechten gehaltenen Lanze nach
unten weisend. Uber anderweitige Darstellungen vgl. Furtwangler 2229
und 2244. Schneider 67.
S. 222,13. Siebente Metope: Herakles und die Amazone;
davon sind nur wenige Bruchstiicke gefunden worden, der Kopf der Ama-
zone abgeb. Taf. 38,6; andere Bruchstiicke Textbd. S. 166 fg. Rekonstrukt. ;

Taf. 45,6 (ein von irrigen Voraussetzungen ausgehender Wiederher-


stellungsversuch bei Schneider 57 fg.) ;
bespr. S. 165 ff. Nach der von
Treu gegebenen Rekonstruktion lag die sterbende Amazonenkdnigin am
Boden, wahrend der siegreiche Herakles hinwegschritt, am Arm den 1.

Schild, in der 1. Hand die Keule, in der r. ddii Giirtel der Amazone lialtend.
Uber anderweitige Darstellungen des Kampfes s. Furtwangler 2202,
2226 u. 2243; Schneider 56 ff.
ebd. Tou ^oDC7T7]po? TfjV ’
A[i.7.Cova EGTiv d/faipoup-cvo? ,
nach Analogie von
aTcoarspEiv TLvd Ttvo? wird hier ungewohnlich dcpaipstahai mit dem Genitiv, der
Sache verbunden, wahrend sonst der doppelte Accusativ steht, s. z. B. I
.6,3. 29,9. II 7,1. 17,3. IV 5,10. 16,8. 17,5.
S. 222,14. Achte Metope: die Bezwingung der kery nitisch en
Hirschkuh; Bruchstiicke abgeb. Taf. 38,5; Kopf des Plerakles Taf, 37,4;
Rekonstr. Taf. 45,5; bespr. S. 164. Dargestellt war Herakles (nach 1.)

mit dem
Bein auf dem Riicken des niedergeworfenen Thieres knieend
r.

und mit beiden Handen dessen Kopf zuriickbiegend. Uber andere Dar-
stellungen, die haufig sind, s. Furtwangler 2200, 2224 und 2243;
Schneider 37 f.

ebd. Neunte Metope: Die Besiegung des kretischen Stieres,


sehr gut erhalten (der grdsste Teii im Louvu-e), abgeb. Taf. 26,4, Kopf
des Herakles Taf. 37,3; Rekonstr. Taf. 45,4; bespr. S. 162. Herakles hat
den nach r. sich baumenden Stier am Maule gefesselt und reisst ihm mit
Pausanias II. - 22
338 V 10,9—11,1.

dem den er in der Linken halt, den Kopf herum, indem er sich
Strick,
nacli stemmt und in der erliobenen Eechten die Keule schwingt. Uber
1.

audere Darstellungen Furtwangler 2201, 2225 und 2243. Schneider 49f.


S. 222,15. Zebnte Metope: die Erlegung der stympbaliscben
Vogel (die Figur der Athene im Louvre), abgeb. Taf. 36,3, die Kopfe
Taf. 37,1 fg.; Eekonstr. Taf. 45,3; bespr. S. 160. Links sitzt auf einem
Felsen Atbene, kenntlicb an der Aegis (die friiber verkannt wurde, sodass
die Figur ais stympbalische Ortsnymphe gedeutet wurde), den 1. Arm auf
ibren Sitz stemmend, in der geballten Eechten vor der Brust einen Gegen-
stand (vielleicht einen der erlegten Vogel) haltend; sie sitzt nacb 1. bin,
drebt sicb aber nacb r. herum zu Herakles, der vor ibr steht und in der
Eechten ibr die erlegten Vogel darbietet. Anderweitige Darstellungen der
Sage sind selten, s. Furtwangler 2200 u. 2224. Schneider 65 f.
ebd. Elfte Metope: dieTotung der lernaiischen Hydra, weuig
erhalten; abgeb. Taf. 35,2; Eekonstr. Taf. 45,2; besprocb. S. 158. Herakles
steht links, nacb r. gewandt, in der Linkeii die Fackel, in der Eechten
die Keule lialtend; den grossten Teii der Metope nabm die Hydra mit
ibren Schlangenleibern ein, von denen einige schon tot waren. Audere
Darstellungen s. Furtwangler 2198, 2224 u. 2243. Schneider 21 f.
Mei er A. M. X 237. Studniczka ebd. XI 61; vgl. aucb 0. Eossbach
griecb. Antiken d. arcb. Mus. in Breslau S. 6 ff.

ebd. Zwolfte Metope: der Kampf mit dem nemeischen Lowen


(zum Teii im Louvre), abgeb. Taf. 35,1, Kopfe Taf. 42,1 — 3; Eekonstr.
Taf. 45,1; bespr. S. 153. Die Wiederberstellung ist nicbt ganz sicber
(verscbiedene Versucbe bei Treu a. a. 0. Abb. 175.) Sicber ist, dass der
Lbwe tot ara Boden lag (nacb 1.) und Herakles seinen r. Fuss auf ibn ge-
setzt hatte, indem er den r. Arm auf das Knie stlitzte und den Kopf in
die r. Haud schmiegte. Ein jugendlicber, den Metopen zugeboriger Kopf,
fiir den ein bestimmter Platz in den Metopen nicbt auszumacben ist, wird

von Treu einer hier dabeistebenden Atbene zugescbrieben, von der sonst
Eeste nicbt vorliegen.
Uber und Herkunft der Metopen geben die Meinungen ausein-
Stil

ander. Brunn d. bayr. Akad. 1876, 318; 1877, 13) glaubte mit Un-
(SB.
recbt, stilistische Unterschiede zwischen den Ost- und den Westmetopen
berauszufinden, und scbrieb erstere der einheimiscben peloponnesiscben
Kunst zu, letztere der nordgriecbisch-tbrakischen des Paionios von Mende.
Vielmebr sind die Metopen stilistisch durcbweg Arbeiten einer und der-
selben Schule, die sicberlicb eine einbeimiscbe peloponnesiscbe war, aber
eine ganz andere Eicbtung verfolgte, ais die vielfacb naturalistiscbe der
Giebelfelder. Vgl. Liber die Metopen iiberhaupt nocb Murray II 152.
Mitcbell 256. Overbeck ^ I 332. Collignon I 429. Flascb 1104 W.
Botticber 282. "

S. 222,16. Friedricbs Bausteine 133 meinte, dass mit diesen Erz-


tliiirendie das Peristyl verscbliessenden gemeint seien, denn die Saule,
vor der die Gruppe aufgestellt war, konne keine Saule im Innern der Cella
sein, da Paus. von diesen innern Saulen erst nacbber spricbt. Allein die
S. 222,14—21. 339

^upai sind jedenfalls dieselbe Thiir, wie vorher Z. 10 u. 13, d. h. die zum
Pronaos; ecyiovxi aber bedeutet nicht, dass Paus. den Pronaos scbon betreten
hat, die Gruppe also in diesem aufgestellt war (vgl. Curtius A. Z.
XXXIII 53), sondern „wenn man im Begriff ist, durch die Thiir zu gehen“.
Auch kann dieGruppe deshalb nicht im Pronaos gcstanden haben, weil
sich zahlreiche andere Figuren an sie anschlossen (s. Cap. 26,2 u. 6); sie
stand vielmehr im aussern Sauleneingang vor der rechten, d. h. nordlichen
Saule der Eingangsthiir. Vgl. Michaelis A. Z. XXXIV 172 f. Diese
Tempelthiiren sind noch Spuren zu erkennen, die sie in der
an den
Schwelle zuriickgelassen „Es waren doppelfliigelige Thore aus
haben.
Metall: ein grosses in der Mitte und zwei etwas kleinere in den beiden
Seiteninterkolumnien.“ Dorpfeld Ergebn. 10. Uber Iphitos und seine
Neubegriindung des Festes s. oben Cap. 4,5. Die hier erwahnte Gruppe
des von der Ekecheiria bekranzten Iphitos nennt Paus. Cap. 26,2 unter
den Weihgeschenken des Mikythos.
S. 222,18. Darnach war in der Hohe der oberen Saulen in den
Seitenschiffen eine Galerie; vgl. Dorpfeld a. a. O. 11.

Cap. XI.

Beschreibung der Bildsaule des Zeus und seines Thrones im


Tempel zu Olympia.

S. 222,21. Die ausfiihrliche, aber leider in zahlreichen Punkten teils


ungenaue teils unklare Beschreibung, die Paus. hier § 1 9 vom olym- —
pischen Zeus des Pheidias giebt, ist die einzige, die wir besitzen; sonst
giebt es zwar zahlreiche Erwahnungen des beriihmten Werkes, aber ohne
nahere Angaben. Ausser Paus. sind daher nur noch Miinzen die Grund-
lagen fiir die Rekonstruktion, und zwar fiir die ganze Figur die aus ha-
drianischer Zeitstammenden elischen Bronzemiinzen, s. Imhoof-Gardn er
pl. P20 u. 21 (unsere Miinzt. IV 2 u. 4); und fiir den Kopf Bronze-
miinzen derselben Zeit, ebd. 22 u. 23 (unsere Miinzt. IV 1 u. 3). Nament-
lich durch das Bekanntwerden der letzteren ist die friiher sehr verbreitete

Meinung, die im Vatikan belindliche Maske des Zeus von Otricoli gebe
die beste Vorstellung vom Kopfe des Zeus des Pheidias, beseitigt worden.
Daneben konnen anderweitige Bildwerke nur wenig in Betracht kommen,
namentlich fehlt es in der Plastik ganzlich an einer Replik der Statue
oder ihres Typus. Dagegen ist zu einem Teile fiir die Rekonstruktion

brauchbar ein in Eleusis gefundenes, aus romischer Zeit stammendes Wand-


gemalde, pubi. Ecprjp,. dpy. 1888, 77 Taf. 5 (Collignon I 529). Von alterer

Litteratur iiber die vielbehandelte Statiie ist vornehmlich zu nennen das


grosse Werk von Qu at rem ere de Quincy Le Jupiter Olympien, Paris
22 *
340 V 11,1-2.

1815 (kunstliistoriscli falscli, aber teclmisch von Bedeutung). Rathgeber


in Ersch-Gruber III Bd. 3 S. 256 A. 1. Preller ebd. III Bd. 22 S. 186.
Volkel arcliael. Naclil. 29. Schubart Z. f. A. 1849, 385. Brunn
I 168 imd A. d. I. XXIII 108; von neiierer: Overbeck B. S. G. W. 1866,
173. Kimstmyth. II 34. Symbol, philol. Bonnens. 606. Petersen Kunst
d. Pheidias 349. Friedlander Monatsber. d. Berlin. Akad. 1874, 498;
ders. A. Z. XXXIV 34. Stepliani C. 11. de St. Petersb. 1875, 161.
Collignon Pliidias 105; dazu Murray II 123. Mitcliell 301. Colli-
gnon I 526. Overbeck 1 356. Waldstein bei Baumeister 1316.
Bdtticher Olympia S. 312. Auf die Erorteriing liber die Entstebungszeit
der Zeusfignr soli hier niclit eingelreten werden, da Paiis. dariiber scliweigt,
s, das Hesiime nnd die Litteraturangaben bei Erazer p. 533 ff.
ebd. Wie bei den meisten cliryselepliantinen Statuen, so war aucdi
beim olympiscben Zeiis das Material jedenfalls so verteilt, dass die nackten
Teile von Elfenbein, Haare, Bart, Gewandung nnd Attribute dagegen von
Gold waren.
S. 222,22. Eer Kranz aiis Oelzweigen ist auf' den ]\Iiinzbildern
wiedergegeben; er deutet auf den bei den Festspielen in Olympia iibliclien

Preis liin.

S. 223,1. Audi iiber die Stellung der Xike geben uns die Miinzen
Aufsclilnss: sie war, almlicb wie bei der Atliene Parthenos, dem Gotte
lialb zu- lialb abgewandt, von vorn geselien iingefahr im Profil. Vgl.
Petersen 379.
S. Die Miinzen zeigen, dass Zeus das Szepter so hielt, dass
223,3.
der Ellenbogen des 1. Armes gesenkt und die lland nur bis zur Scliiilter-
hohe erlioben war, vgl. Overbeck Kunstmytli. II 38 f. Die Metalle, mit
dessen es verziert ist, sind wobl niclit ais eingelegte .Metalle, sondern ais
Eiiiail zu erklaren; ebenso die den Mantel sclimiickenden ^looia und xpiva

Z. 5; vgl. Volkel a. a. O. 32 f. Qu at rem e re 309. Uber den Adler


ais Attribut des Zeus vgl. Sittl ,7b. f. Pli. Suppi. Bd. XIV 3 ft'

223,5. Farne 11 in der C Iassie. Peview IV 68 vermutet unter Be-


zugnalime auf Atli. XV 684 E, dass die xpiva auf Unsterbliclikeit deuteten
docli ist dort niclits weiter gesagt, ais dass xpOov nacli Xikandros von den
Korintliern ap^^po^G genannt worden sci, was ebenso 681 B stelit. Prellers
Vermutung, es sei rjpiva aiist. xpiva zu lesen, bat Schubart Z. f. A.
1849, 390 mit Peclit zuriickgewiesen, s. d. krit. Appar. Botticher Ideen
zur Kunstinyth. 11 158 A. erklart die Anwendiing der Lilien lediglich aus
dekorativem Gesichtsjiunkt. Einen Kranz von xpivot trug auch der Zeus
des Aristonoos Cap. 22,5.
S. 223, 6. Die Stelle, wo das Kultusbild stand, ist noch genau zu
erkennen, und von der Basis haben Sie nahm den
sicli Peste gefunden.
ganzen dritten Teii der Cella ein, mit einer Breite von 6,65 m und einer
Tiefe von 9,93 m; das ]Material war schwarzblauer eleusinischer Kalkstein;
vgl. Dorpfeld Textbd. II 13 ff. mit Fig. 6 9. Die Art, wie das Bild —
aufgestellt war, ist nach Dorpfeld ein Beweis datur, dass Pheidias es erst
aufgestellt liat, nachdem der Tempel fertig war; aus einein Vergleich mit
S. 222,21-223,12. 341

der Aiifstellung der Atliene Parthenos folgert er (a. a. O. 16), dass Phei-
dias bei den Dimensionen nnd der Aufstellung des Zeusbildes sicli an den

Parthenon nnd sein Kultbild gehalten habe, letzteres also alter war, ais
der Zeus. —
Uber Konstruktion nnd Bilderschmuck des Thrones handelt,
abgesehen von schon oben zitiertem, vornehmlich ein Aufsatz von Brnnn
A. d. I. XXIII 108.
S. 223,8. Man nimmt ais sicher an, dass die vier Beine des Thrones
viereckig waren, was man schon darans geschlossen hat, dass an jedem
vier Niken angebracht waren. Ein sicheres Argument ist das freilich nicht;
nahm man namlich an, dass alie vier Fiisse unterhalb dnrch Schranken
friiher
verbnnden waren nnd dass eben deshalb nnten nnr zwei, hingegen ober-
halb vier Xiken, eine an jeder Seite des Fusses angebracht waren (vgl.
Bnrsian Jb. f. Ph. LXXVII 97. Brnnn a. a. O. 112; ders. gr. Kilnstl. 170.
Petersen 354). Xnn haben aber die Ansgrabnngen ergeben, dass Schranken
vorhanden waren, die den ganzen Raiim mit dem Bilde nnd noch den
Platz nnmittelbar davor abschlossen (s. nnten); Overbeck 369 verzichtet
daher ganzlich daranf, Vermntnngen iiber den Platz nnd die Stellnng die-
ser Siegesgottinnen zn anssern; Adler in seinem Rekonstrnktionsversuch
(Ergebn. Bd. I Taf. 11,2; vgl. Textbd. II 15 A. 1) ordnet die vier Xiken
ais Unterbrechnng der Fiisse dicht ais sicli an
nnterhalb des Sitzes an,
den Handen haltende tanzende Fignren, die beiden am nntern Ende des
Fnsses setzt er, dnrch Palmetten verbnnden, mit den Riicken gegen-
einander. Da wir aber, wie nnten zn S. 224,10 dargelegt ist, trotz dieser nen
konstatierten Schranken an der einstmaligen Existeiiz der friiher ange-
nommenen am Throne selbst festhalten, so behalten wir anch die alte An-
ordnnng der Xiken bei; ob das ‘/opsuouadiv anf die Stellnng nnd
Haltnng jeder einzelnen, oder anf ihre Verbindnng nntereinander zn be-
ziehen sei, bleibe dahingestellt; eine Analogie bietet der Fnss eines Mar-
morthron.es ans Solnnt, A. Jb. IV 255, wo Hanser anf die Parallele des
olympischen Thrones hinweist.
S. Die Sphinxe mit den geranbten Thebanerknaben denkt
223,11.
man nach der An^-logie zahlreicher Darstellnngen antiker Thronsessel
sich,

(s. die Beispiele bei Petersen 355 A. 1), ais Stiitzen der Armlehnen,
vgl. Volkel 42. Petersen a. a. O. nieint, dass trotz der ornamentalen
Verdoppelnng der volle Sinn, d. h. die Beziehnng anf den thebanischen
Mythns festgehalten sei, wahrend Overbeck 360 dies ablehnt nnd die
Sphinxe nnr ais „Symbole der Strafgewalt nnd des nnerforschlichen Rat-
schlnsses der Gottheit“ anffasst.
S. Die Darstellnng der von Apollon nnd Artemis getdteten
223,12.
Qnatremere nnd Volkel anf die lange nnd schmale
Xiobiden versetzteii
Flache an den zwei Seitenschwingen des Sitzes, ebenso Brnnn nnd Pe-
tersen 356, der annimmt, dass anf der einen Seite Apollon, anf der andern
Artemis dargestellt war, dazn anf jeder 6 7 Xiobiden, bei Apollon die —
Sohne, bei Artemis die Tbchter; anch Overbeck 359 setzt die Reliefs an
diese „friesartigen Balken‘‘. Es mnss jedoch bemerkt werden, dass diese
Anordnnng dem Ansdrncke des Pans. utto xa? acpfffa? sehr wenig entspricht;
342 V 11,2-4.

darnach miisste man sich die Bildwerke nocli au der Vorderseite des
Thrones denken, wofiir auch der CTmstand spriclit, dass Paus. offenbar diese
zuerst beschreibt. Furtwangler Meisterwerke 68 vermutet, dass uns
Nachbildungen dieser Darstellung in romisclien Reliefs (zusammengest. bei
Hauser die neuattisclien Reliefs 73 ii. N. 104 — 107 b) erhalten seien;
schon Goetbe hatte das borgbesisclie Relief bei Wincke 1 mann Mon,
ined. 89 fiir eine Nachbildung des olympisclien gehalten, s. Volkel 42.
Auch diese Darstellimgen deuten auf das Strafgericht der Gotter fiir IJber-
liebung, vgl. Petersen a. a. 0.
S. Die xavovs? waren offenbar Riegel oder Streben, von
223,13.
denen der vordere eine besondere, die andern drei eine gemeinsame Dar-
stellung liatten. In welclier Pldlie der Fiisse sie sich befanden, dariiber
sind die Ansicliten verscliieden. Brunn setzt sie in der Mitte der Fiisse,
oberlialb der Schranken an, Bursian unmittelbar iiber der Basis des
Thrones, auf ihnen die Siiulen, zwischen diesen und den Saulen die
Schranken: eine ganz undenkbare Konstruktion. Da nach unserer An-
nahme unmittelbar unter dem Sitzbrett die Sclnvingen sich befanden, unten
an den Fiissen dicht iiber der Basis die Schranken, so werden die xavovs?
in der Mitte zwischen Schwingbrett und Riegel sich befunden haben. Dass
die dargestellten Figuren nicht Reliefs waren, wie Quatremere meint,
sondern freie Rundfiguren (d 7 aAp.a-:a nennt sie Paus.), nehmen nach Bar-

thelemy Voyage d’Anach. c. 38 und Volkel Tempel u. Statue des


dupiters zu Olympia (Leipz. 1794) 178 und Nachl. 43 alie Neueren an;
Overbeck meint, dass sie lebensgross gewesen seien, was sicher un-
moglich ist.

S. 223,14. T(o — xavovi — £jTIv — ir’ oiOto ,


hier wird der wohl local
zu versteheiule Dativ t(o xavovi der Deutlichkeit wegen durch st:’ auTto auf-
genommen, in gleicher Weise geschieht dies VIII 48, 1 mit einem localen
Genetiv: — ixxtv sv aoxr).

S. 223,16, Fast alie neueren Herausgeber und Erklarer haben an


dem Wortlaut genommen. Petersen S. 357 will
dieser Stelle Anstoss
allerdings nichts andern; seien Wettkampfe dargestellt ge-
er erklart, es
wesen, und zwar auch, wenn nicht allein, von Knaben: daher nenne sie
Paus. „alte IVettkampfe^^, denn zu Pheidias’ Zeit galten die Bestimmungen
iiber die Knaben noch nicht. Welchc Bestimmungen das gewesen seien,
sei nicht ersichtlich, aber es sei klar, dass die Darstellung der Knaben
dem spiiteren Branche widersprach. Das ist unverstandlich, da man sich
nicht denken kann, dass die Darstellung von Knaben spiiter irgendwie ver-
boten gewesen ware. 0. Miiller Gdtt. Anz. 1828 S. 204 nahm eine Liicke
an, die er folgendermassen ausfiillte (s. d. krit. App.): oj 7 «p rrw xa xou?
Tzcdoas [p,£p.tjXY)xat ,
xaiTrsp xal xaoxa] z-l fjlixia? yjoY) xahcixxy^xsi x^? Osioiou.
Er erklart die Stelle dahin: schon vor Pheidias waren Wettkampfe der
Knaben iiblich; aber daraus, dass Pheidias sie nicht dargestellt hatte,
schloss Paus., dass Pheidias nur die acht altesten Kampfarten dargestellt
habe. Diese Annahme hat Schubart Z. f. A. 1849 S. 392 gebilligt;
ebenso Kayser Rh. I\[. X. F. V 357 und Brunn gr. Kiinstler I 171. Dem
S. 223,12-224,5. 343

gegeniiber bemerkt Peters en a. a. O., Paus. Worte liessen erkennen, ein-


mal dass es nur ein Teii der Karnpfarten war (weil der Artikel zu dqiowj-
{xocToiv feblt), zweitens, dass niclit bloss ruhige Kampferfiguren mit den
Abzeicben der verschiedenen Agone, sondern aucb Kampfe selbst mit dar-
gestelltwaren (wegen des Aasdrucks [xiixT^paxa aYwviapaxwv). Dabei nimmt
er die Agone init Rossen aus. Anders Robert Hermes XXIII 449 ff.; er
weist darauf hin, dass es in Olympia nie bloss acht Karnpfarten gab,
sondern 01. 25 sieben (6p6|xo?, SiauXo?, 66Xr/o?, irlvrailXov, iruip-iQ, app-a),

01. 33 dnrch Hinzukommen von Tcai/patiov und i-tto? neun, dass ferner die ver-
schiedenen Arten des Laufes bildlich nicht hatten unterschieden werdenkonnen
(was nicht ganz richtig ist, da wir auf den Vasenbildern zwei Laufschemas
deutlich unterscheiden), und ferner, dass der Anadumenos doch keine be-
stimmte Kampfart reprasentierte. Er andert daher dYcovtGjxatwv in dioviaToiv
und nimmt an, Paus. (resp. Polemon) habe in den Figuren die Bilder alter
olympischer Kampfer zu erkennen geglaubt. Im folgenden stellt er dann
um, indem er nach pupiT^p-ara mit den Worten tov ok auxov bis oYSoiqxovia fort-
fahrt und daran anschliesst oux apa tcw h tou? Trodoa? etc. d. h.: „die An- ;

nahme, dass Pheidias in einer dieser Figuren den Eleer Pantarkes dar-
gestellt habe, ist unhaltbar, da Pantarkes erst 01. 86 in den Knabenspielen
siegte, also zur Zeit, da Pheidias den Zeus verfertigte (01. 83), noch nicht
einraal zu den Knaben zahlte, geschweige denn zu den Junglingen, wie
die ihn angeblich vorstellende Figur auf der Querleiste.“ Diese Anderung
ist sehr gewaltsam und dabei der so entstehende Wortlaut noch immer
recht unklar; das, was Robert ais Sinn der Stelle angiebt, konnte niemand
aus dem, was er den Paus. sagen lasst, herauslesen, denn eine Opposition
gegen die von den Periegeten behauptete Identitat des Anadumenos mit
dern Pantarkes wiirde Paus. sicherlich deutlicher betont haben. Die Schwie-
rigkeiten dieser Stelle sind daher immer noch nicht behoben.
S. 224,1. Paus. teilt, ohne jede Zustimmung oder Zweifel, mit, dass
man in Olympia behauptete, der Anadumenos am Thron gleiche seinem
Aussern nach dem schonen Pantarkes, dem Sieger von 01. 86 (436). Das
Geschichtchen, dass Pantarkes der Geliebte des Pheidias gewesen sei, be-
richtet Paus. auch VI 10,6, wo er das Siegesbildnis desselben erwahnt; wo-
her er dasselbe hatte, wissen wir nicht; jedenfalls zeigt die erzahlte
Anekdote, dass man
Olympia der Meinung war, dass Pheidias i. J. 436
in
noch am olympischen Zeus arbeitete. Weiteres iiber diese Anadumenos-
Figur und die daran gekniipften Hypothesen s. zu VI 4,5; hier vorlaufig
nur soviel, dass man unserer Meinung nach unterscheiden muss zwischen 1)
dem Anadumenos vom Thron, der angeblich dem Pantarkes ahnlich sali (von
Furtwangler Meisterwerke 62 ais „willkurliche Erfindung der Ciceroni^‘
betrachtet) ; 2) der Anadumenos-Figur in der Altis, die vermutlich den
Pantarkes vorstellte und sicher von Pheidias war (VI 4,5), und 3) der
Siegerstatue des Pantarkes, deren Meister wir nicht kennen (VI 11,6).
S. 224,5. Robert a. a. 0. 450 spricht die Vermutung aus, es sei
sehr die Frage, ob die (von ihm dem Polemon ais Quelle des Paus. zu-
geschriebene) Deutung der sieben Figuren des vorderen Riegels das Richtige
344 V 11,4-5.

traf; es liege ungemein nalie, die Figuren auf der vorderen Leiste mit der
auf den drei tibrigen Leisten angebrachten Araazonomachie in Verbindung
zii bringen und in ihnen die nacli Besiegiing der Amazonen sich kranzen-
den nnd salbenden Genossen des Herakles zii sehen. Diese Vermutung
wird von Overbeck I 372 A. 45 sehr ansprechend gefimden. Bei der
von Paus. angebenen Zabl von 29 Figuren der Amazonomacliie koramen
auf jeden Kiegel ungefahr 10 Figuren; wenn der vordere nur 8 liatte, so
erklart sicli das daraus, dass dieselben nur rechts und links von den Beinen
des Gottes angebracht waren. Jedenfalls waren die Kampfszenen in Einzel-

kampfe zu 2 3 Figuren aufgelost, wie in den Eeliefs von Phigalia ii. s.
Uber die Bedeutung des Stoffes fiir den Thron des Zeus s. Petersen 358.
S. 224,7 £v xoU cujxp.ayoi? xto 'HpaxAsi, der Dativ bei einem perscin-

liclien Verbalsubstantivum, vgl. Kriiger 48, 12, 5.

S. 224,7. Uie Saulen, die ausser den Fiissen den Thron tragen, waren
jedenfalls aus tecbniscben Griinden notwendig, weil die Last des Kolosses
zu stark auf das Sitzbrett driickte. Wenn Paus. sagt, diese xiovs? seien
laoi Tok TToat, so sind diese W^orte verschieden interpretiert worden. Volkel
erklart „gleicli an Zabl und Hohe, niclit an Form“; Brunn A. d. I. 112
nimmt acbt Saulen an, die er paarweise zwisclien die Fiisse stellt, und zwar
von dem Querriegel zu den Scliwingen des Sitzbrettes reicliend (vgl. gr.
Kiinstler 172), wobei das hoi ganz unverstandlicli bleibt; Bursian Jb.
f. Pli. LXXVII 9C) iibersetzt „von gleiclier Hobe mit den Fiissen“. Aber
Scliubart a. a. 0. 394 und Jb. f. Pli. LXXXVII 303, sowie Petersen
252 A. 4 bezielien es mit lieclit nur auf die Zabl, da iso? im Plur. und
ohne Zusatz immer „gleicli vieP‘ bedeutet. Anzusetzen sind sie jedenfalls
weder auf den liiegeln noch unter denselben, sondern unterlialb des Sitz-
brettes, also innerlialb der Fiisse, was aucb p.£Ta;o twv kOowv lieissen kann;
s. die niibere Begriindung bei Petersen a. a. O. Letzterer nimmt wolil

aucli mit Kecbt an, dass diese Saulen, die im Gegensatz zu den viereckigen
Fiissen des Tbrones rund waren, aus Stein bestanden, walirend Adi er bei
Uorpfeld S. 16 Anm. sie fiir Holzstiitzen lialt.

S. 224,9. Vgl. III 18,15.


S. Wie oben erwahnt sind diese Schranken, die man friiher
224,10.
allgemein von einem Tbronbein zum andern gelien liess, neuerdings fiir
identisch gehalten worden mit den durcli die Ausgrabungen erwiesenen;
diese niimlicli schlossen sclion bei der zweiten Situle das Mittelscbiff quer
ab, verbanden die secbs nachsten Saulen der Liinge nacli und waren binter dem
Bilde mit der Riickseite der Basis verbunden. Von den Scbranken zwisclien
den Saulen sind nocb Stiicke erbalten; die vordere Querscbranke ist zwar
selbst nicbt mebr vorbanden, docb Standspuren recbts und links an den
Saulen, s. Diirpfeld 13. Die Querscbranke war jedenfalls von einer Thiir
durcbbroeben (denn der abgescblossene Raum des Tempelbildes niuss docb
von irgend einer Seite zuganglidi gewesen sein); und auf diese Annabme
griinden sicli die neueren Versuebe (Murray A. M. VII 274. Hist. of Gr.
sculpt. II 125. Trendelenburg A. A. 1897, 25), die Gemalde des Paii-

ainos zu varteilen, s. unten. Allein die Bedenken, die Gardner Journ.


S. 224,5—15. 345

of hell. st. 233 dageg^en geltend gemaclit liat und die Frazer 538fg.
XIV
sowie E. M. XIV 159 teilen, sind siclierlicli gerechtfertigt; vgl.
Pe t er s en
die Darlegnng von Bliimner A. Jb. XV 136 ff.; es ist vornehmlich ein-
ziiwenden, dass die spupLaxa nach Paus. verbinderten, nnter den Thron zu
treten,wahrend diese Scbranken nur jedes Nahertreten verbinderten, dem
aber, der innerbalb der Scbranken sich befand, nicht verwebrt batten, nnter
den Tbron zn treten. Audi entspracbe die Unterbrecbnng der von § 2 —
gebenden Bescbreibnng des Tbrones diircb die Scbilderung der davor
liegenden Scbranken gar nicbt der sonstigen Metbode des Paus. Wir
bleiben daher bei der alten Annabme, dass die spupaxa zwischen den Fiissen
des Tbrons sicli befanden; ebenso Loewy Strena Helbig. 180 A. 1. Uber
die Verteilung der Bilder s. unten.

S. 224,13. Es folgt die Beschreibung der einzelnen Gemalde. Dass


dieselben auf blauen Grund gemalt waren, ist eine Hypotbese Brunns
173, die Petersen 359 zu bestimmt ais Tbatsacbe binstellt. Ini ganzen
sind neunSzenen zu unterscbeiden 1) Herakles und Atlas, den
:

Himmel tragend; die Szene war also anders, ais die der Metope oben
S. 222,11, wo, wie wir saben, Herakles den Himmel tragt. Uber Atlas ais
Himmelstrager vgl. G. Hermann Opuscula VII 241. Welcker gr. Gotterl.
I 743. Preller-Eobert 561.

ebd. Hier und ebenso Gap. 18,4 (’'AxXac ol stti [xev xwv oip-wv xaxa
xa Xs^op-sva oupavov xs avlysi xal 7 ^v) driickt sicli Paus. so aus, ais glaubte
er, Atlas sei dargestellt, wie er Himmel und Erde trug. Dass dies aber
in Wahrheit nicbt seine Meinung war, lasst der Zusatz xaxa xa X£ 7 op,£va
erraten und zeigt die Gap. 18,4 zitierte Aufscbrift AxXa? oupavov ooxos £/£1. '

Paus. driickt sich so missverstandlich nur deshalb aus, weil er die Homer-
verse Od. I 53 f. im Auge bat:
£'/£1 0£ X£ xiovas auxo?

fxaxpas <y!i
7 aidv x£ y.a\ oupavov d|xcpk r/ouaiv,

Verse, in denen der ungltickliche Versuch gemacht wird, die ursprtinglicbe


Vorstellung, dass Atlas das Hirnmelsgewolbe trage, niit der andern zu ver-
binden, dass der Himmel auf Saulen iiber der Erde rube, s. Preller-Eobert
562 A. Wernicke b. Pauly-Wissowa II 2123.
1.

S. 224,15. 2) Theseus und Peiritboos; in welcber Situation beide


dargestellt waren, ist nicht gesagt; man wiirde am ebesten an die beliebte
Darstellung der Freunde in der Unterwelt denken. Petersen 366f. nimmt
nach Plut. Thes. 30 die Szene an, wie beide Helden, die sich anfanglicb
bekampften, Freunde werden.
ebd. 3)Hellas und Salamis, jede eine Scbiffsverzierung
(dcpXaaxov) in der Hand baltend, zur Andeutung des dort erfolgten See-
sieges. Uber solche in der alten Kunst scbon friih beliebte Personifikation
von Landern, Inseln, Stadten u. dgl. s. Gerber Jb. f. Pb., Suppi. XHI
246. Wenn ders. 251 vermutet, dass Hellas und Salamis hier zu einander
in Beziebung gesetzt waren, wie alie andern Gruppen, dass vielleicbt Sa-
lamis der Hellas den Scbiffsscbmuck darreicht, so ist zu bemerken, dass
346 V 11,5-6.

eine solche Bezielmng bei den Bildern 6 und 9 durchaus nicht er-
wiesen ist.

S. 224,16. 4) Herakles uiid der nemeische Lowe, s. oben zu


S. 222,15.

S. 224,17. 5) Aias’ Frevel an Kassandra, aucli am Kypselos-


kasten dargestellt, Cap. 19,1und iiberbaupt ein in der altern Kunst be-
liebter Stoff (vgl. I 15,2. X 26,3); s. Overbeck her. Galerie 635 ff. Robert
Bild und Lied 60. Curtius A. Z. XL 160.

S. 224,18. 6j Hippodameia und ihre Mutter, anscheinend in


keiner bestimmten Situation, ais Einzelfiguren.
ebd. 7) Herakles, den Prometheus befreiend, schon friih in

der Kunst beliebt, vgl. O. Jahn arcb. Beitr. 226. Milchhofer d. Be-
freiung d. Prometheus, Berlin 1882. Furtwangler bei Roscher I 2205,
2236 u. 2245.

S. 224,22. 8) Achilleus und Penthesileia, vgl. liber die Dar-


stellungen dieses Gegenstandes Overbeck a. a. O. 497. Loschcke in
den Bonner Studien Kekule gewidm. 249.
S. 225,1. 9) Zwei Hesperiden mit Apfeln. Wir haben demnach
im ganzen neun Szenen, eine jede aus zwei Personen (resp. Figuren, da
beim Lowenkampf der Lowe die Stelle einer zweiten Person vertritt) be-
stehend. Alie, die sicli mit der Anordnung und Einteilung dieser Gemalde
versucht haben, zerlegen sie in dr^i Gruppen, jede zu drei Szenen. Murray,
dessen Hypothese betreffs der Schranken, an denen die Bilder angebracht
waren, wir schon oben besprochen haben (und ebenso Trendelenburg),
verteilte sie so, dass 6 auf die Schranken rechts und links von der Figur,
und zwar je ein Bild auf ein Interkolumnium kam: namlich links 2 — 4,
rechts 5 — 7; auf die dritte Schranke kommt 8, dann in die Mitte der Schranke 9
(die beiden Hesperiden, auf jeden Thurfliigel eine) und weiterhin 1. Er denkt
sicli also, dass Paus. gleich nach seinem Eintritt durch die Thiir der Vorder-

schranke sich umwandte, zur linken Hand neben der Thiir bei 1 anfing
und dann der Reihe nach weiter aufzahlte. Das liat, abgesehn von den
oben gemachten Einwanden, manches fiir sich: es sind so die Bilder 3, 6
u. 9, die jedes zwei Frauen ohne Aktion vorstellen, in der Mitte der

Schranke; es erklart sich, weshalb Paus. bei 8 schon sagt: TsXsuxaia oe ev


TTj 7 pacprj, und endlich kommen die Hesperiden so in unmittelbare Nahe
von Herakles und Atlas, zu denen sie ja inhaltlich eigentlich gehoren.
Allein wir haben oben schon die Griinde geltend gemacht, die dagegen
sprechen, dass Paus. diese Schranken gemeint haben konne; auch weist
Gardner a. a. O. richtig darauf hin, dass die Breite einer Schranke zwischen
zwei Saulen 2 m betragt, die Hohe aber hciclistens 1 m betragen konnte,
weil sonst die Besucher nur knapp liber die Schranken hinwegsehen konnten;
und so erlialt man flir jedes Bild ein Oblong von 2:1 m, das fiir die Dar-
stellungen, die sich fast alie Erklarer in der Komposition metopenartig vor-
stellen, einen ganz ungeeigneten Raum abgiebt. Gardner kehrt daher zu
der alten Ansicht zurlick, dass die Schranken mit den Bildern zwischen den
S. 224,15—225,1. 347

Fiissen des Thrones zu unterst angebraclit waren und die Bilder auf die
drei Schranken rechts, hinten und links zu verteilen seieri. Wahrend aber
Preller Z. f. A. VII 396, Brunn 171 und A. d. I. XXIII 112, Over-
beckl'^ 360 (P 361 schliesst er sicb an Murray an), Petersen 359 u. a.
die Bilder so anordnen, dass sie in der Reihenfolge 1 — 3, 4 6 ,
7 —9 neben-
einander gemalt waren, nimmt Gardner eine andere Anordnung an: er
zerlegt jede Scbranke der Breite und Hohe nacb in vier gleiche Theile
und setzt in die oberen Theile die Zweifigurenbilder 1 2, 4, 5, 7, 8 und ,

in die unteren die Zweifrauenbilder 3, 6 und 9 so, dass j e eine Frauenfigur


das Feld allein (vielleicht karyatidenartig) ausfiillt; dabei denkt er sicb die
horizontale Theilung der Bilder durch die Tsjaaps? xocvovs? S. 223,13 bewirkt,
die senkrechte durch die xibvs? iaoi toTc iroai S. 224,8. Wir halten dieses
Arrangement der xavovs? und xiovs? fiir ganz undenkbar; erstere, die Relief-
figuren trugen, konnten doch nicht die £pu[xaTa rporcov toi^odv 7r£Tronr]|X£va

unterbrechen, letztere sind aus technischen Griinden unterhalb des Sitzes


anzunehmen. Auch kommen bei diesem Arrangement die Bilder der oberen
Reihen viel zu hoch zu stehen. Nun hat allerdings Gardners Anordnung,
die Frazer 540 annimmt, Petersen R. M. a. a. 0. bekampft, weil dadurch
die ganze Harmonie der Anordnung und die augenfallige Symmetrie der
drei Figurenpaare vernichtet werde, den grossen Vorzug, dass das Bild
mit Achill und Penthesileia in der That das letzte ist, nicht, wie bei den
andern Vorschlagen, das vorletzte; auch sind die einander deutlich ent-
sprechenden Bilder 3, 6 u. 9 so entschieden besser untergebracht, ais wenn
sie auf jeder Scbranke zu ausserst rechts stehen (obschon Petersen hierin

Parallelismus erkennen will); und wir glauben ebenfalls, dass eine An-
ordnung gesucht werden muss, bei der diese beiden Bedenken wegfallen.
Das ist der Fall, wenn wir annehmen, dass in jeder Scbranke die zuerst
genannten Bilder, also 1 u. 2, 4 u. 5, 7 u. 8 die Mitte der Schranken ein-
nahmen, hingegen die Frauengestalten, einzeln verteilt, links und rechts
mehr dekorativ die Mittelszenen mit ihren Darstellungen von Handlungen
begrenzten. So ware also auf Scbranke I: Hellas, Herakles und Atlas,
Theseus und Peirithoos, Salamis auf Scbranke II: Hippodameia, Herakles
5

und der Lowe, Aias und Kassandra, Salamis; auf Scbranke III: Hesperide,
Herakles und Prometheus, Achill und Penthesileia, Hesperide. Dass Paus.
und an dritter Stelle erst die (zu-
bei jeder Scbranke erst die Hauptbilder
sammengehorigen) Frauengestalten nennt, ist durchaus natiirlich, ein mo-
derner Beschreiber wiirde es nicht anders machen ;
und das Bild des Achill
ist so wirklich T£X£utaia £v Hesperiden sind allerdings hier
von Herakles und Atlas getrennt; allein sie gehorten auch sicherlich gar-

nicht dazu; sobald wir das annehmen, hort jede Mogiichkeit einer symme-
trischen Anordnung der Bilder auf, wir erhielten 7 Einzelszenen und ein
Bild, das in zwei Szenen zu je zwei Figuren zerrissen ist. Dieser An-
ordnungs-Vorschlag ist dargelegt und graphisch verdeutiicht bei Bliimner
A. Jb. XV 142. — Uber den inneren Zusammeiihang der Bilder und ihre
Bedeutung ais Schmuck am Throne des Zeus handelt Petersen Kunst
des Pheidias a. a. O. sehr eingehend, doch scheinen die von ihm gesuchten
348 V 11,6-9.

Bezieliungen manclimal docli etwas sehr weit hergeliolt. Einleuchtender


sind die Darlegungen von Trendelenburg a. a. O., der davon ausgeht,
dass der eingehegte Eaum vor dem Tempelbilde vornehmlicb von den
olympiscben Siegern betreten wnrde, mid der von diesem Gesicbtspunkte
ans die Wabl der Szenen erklart. Man konnte diese Motivierung gelten
lassen, ancli wenn man, wie vvir es tliun, den von Trendelenburg voraus-
gesetzten Platz der Bilder ablelmt. Dass Pans. seine Beschreibung an der
linken Thronseite (d. h. unter der linken Hand des Zeus) begonnen liabe,
nimmt er ebenso wie Gardner an.
S. 225,2. Panainos heisst auch bei Plin. XXXV 54 n. 57. XXXVI
177 Bruder des Pheidias, wie hier, hingegen bei Strab. VIII 354 sein Xeffe;
an jenen schliesst sicli Klein arch. epigr. Mitth. XII 98 an, an diesen
Brnnn II 47. Bei der Beschreibung der Marathonschlacht in der Poikile
I 15,3 nennt Pans. den Panainos nicht; vgl. Bd. I 201.
S. 225,4. Die Bilder der Chariten und der Horen werden in allen
Kekonstruktionen oben an den Enden der Piicklehne des Thrones ange-
bracht,wo uns auch Throne auf Vasenbildern hauhg Figuren zeigen. Uber
am Thron Petersen 371 fg.; liber die Chariten ais Tochter
ihre Bedentiing
des Zeus und der Eurynome Preller-Pobert 480; liber die Horen ais
Tochter des Zeus und der Themis ebd. 475. Die citierte Homerstelle
steht II. V 749.
S. 225,9. Die Lowen am Fussschemel des Zeus werden von fast
allen Erklarern ais Rimdhguren gedacht, die dem Schemel ais Trager

dienten; wenn Schnbart a. a. O. 406 sie ais Eelief fasste, so bemerkt


Briinn gr. Kllnstl. 174 mit Recht, dass der Singnlar sTrsipYaffjxsvYjv keines-
wegs mit Xotwendigkeit sicli auch auf Xsovxa? zu beziehen braucht.
Petersen 370 A. 1 behauptet freilich, dass wegen des xs — xai Ixrsip-yacj-
plvYjv auf beides, die Lowen und den Kampf, zu beziehen sei. Die
Amazonenschlacht des Theseus war im Relief am Schemel abgebildet;
ob nur an der Vorderseite oder auf drei Seiten, entzieht sich unserer
Kenntnis.
S. 225,10. xo ’ ADr^vahov -puixov 7.v6paYai)-rjp.a ou/ opocpuXou?, Kltig-
mann vermutete, diese Worte seien einem Distichon entnommen, s. A. Z.
XXXII 114.
S. 225,13. Reliefdarstellung am Fussgestell des Thrones: die
Geburt der Aphrodite. Dass hier Z. 14 nach "'Hpa eine Lllcke ist, wird
allgemein angenommen, teils weil das Tzapd ok a’jx6'j darauf hinweist, teils

Aveil ohne eine solche Annahme die offenbar streng symmetrisch angelegte
Komposition eine bedenkliche Lllcke aufwiese. Xach Brunns Vorschlag
(gr. Kllnstl. a. a. O., vorher schon B. d. I. 1819, 74) w:rd in der Regel

angenommen, dass der Name des Hephaistos ausgefallen sei, was Gerhard
Akad. Abh. I 199 A. 26 bezweifelte, Petersen 373 aufnimmt Selbst-
verstandlich muss dabei von der Ansicht Stephanis C. R. de St. Petersb.
1870/71, 48 abgegangen werden, dass die Scene auf mehrere Seiten der
Basis verteilt war, was schon deshalb nicht moglich ist, weil so Hauptgotter
an die Nebenseiten kamen, s. Furtwangler Jb. f. Ph. CXI 588. So er-
S. 225,1-21. 349

halten wir folgende Figuren: 1. Helios. 2. und 3. Zeus uiid Hera. 4 und 5.

Hephaistos und Charis. 6. und 7. Hermes und Hestia. 8. 9 und 10. Apliro-

dite mit Eros und Peitlio. 11. und 12. Apollon und Artemis. 13. und 14.
Athene und Herakles. 15. und 16. Amphitrite und Poseidon. 17. Selene.
Dadurch ergieht sich, dass Helios und Selene, ganz wie im Ostgiebel des
Parthenon, an den Enden waren; die einzige aus drei Figuren bestehende
Gruppe, Aphrodite von Eros empfangen, von Peitho bekranzt, nahni die
Mitte ein; links und rechts davon waren je drei Gbtterpaare. Die Mittel-
gruppe wollte Stephani a. a. 0. 51 ff. rekonstruieren mit Hilfe der
Aphrodite - Darstellungen, die die Gottin in einer Muschel zeigen; vgl.
hiergegen Furtwangler a. a. O. Hub. Schmidt observ. archaeol. in carm.
Hesiod., Diss. Halens. XII 137. Overbeck I *
372, der selbst dagegen
auf ein Silbermedaillon aus Galaxidi’ mit entsprechender Darstellung ver-
s. de Witte, Gaz. archeol. 1879, 171 pl. 192.
weist, Eoscher I 1356; vgl.
Petersen E. M. VII 49, der annahm, die Komposition des Pheidias stehe
etwa in der Mitte zwischen der Aphrodite-Gebnrt des ludovisischen
Thrones und der des Silbermedaillons ferner Furtwangler Meisterwerke ;

68 und bei Eoscher I 414; dagegen erklaren sich Kalkmann A. Jb. I 255
u. Puchstein ebd. V 112. Am nacbsten scheint der Zeit wie der Kompo-
sition nach zu von Petersen E. M. XIV Taf. 7, S. 154
stehen das
publizierte Vasengemalde. Die einzelnen Gbtterpaare dachte Preller 191
sich in dramatisch bewegten Gruppen, Petersen 372 thronend, drei Paare
jederseits einander zugekehrt. Ais Inhalt des Ganzen betrachten fast alie
die Geburt der Aphrodite, dagegen Petersen, wegen der Umrahmung
durch Helios und Selene, Aphrodites Eintritt in die Gbtterversammlung,
was docb gar zu sehr dem Wortlaut des Paus.: i.x baXdaarp dviouaav wider-
spricht, vgl. aucli Herzog, d. olympischen Gbttervereine (Dissert. von
Freiburg i. Br. 1884) S, 30 f. Dass Hestia, Apollon und Artemis speziell
die Aphrodite ehrten, wie Welcker Gbtterl. II 705 meint, bezweifelt
Petersen a. a. 0. A 3 mit Eecht, mit Unrecht dagegen die richtige
Bemerkung von Jahn arch. Aufs. 111 A. 61, dass Herakles hier nicht
blos der von Athene beschiitzte Heros, sondern der an ihrer Seite unter
die Gbtter aufgenommene sei.
S. 225,18. Uber Selene zu Pferd oder zu Maulthier vgl. Jahn
arch. Beitr. 79. Stephani a. a. 0. 1860, 43. Cecil Smith Journ.
of hell. stud. IX 7. Mylonas ’EcpY][x. apyaioX. 1893, 218. Eoscher iiber
Selene Verwandtes 39.
u.

S. 225,21. Die Grosse des Zeusbildes erscheint in den Angaben der


Alten stark iibertrieben; Hygin. fab. 223 giebt 60 Fuss an, Vib. Sequester
ed. Bursian p. 20 sogar 100 Fuss. Doch lassen sich die richtigen Verhalt-
nisse noch ungefahr berechnen. Petersen 351 rechnete auf Basis mit
Schemel 7 Fuss, Thron 15, Hbhe des Gottes 35 (also mit der Basis 42
Fuss). Dbrpfeld Ergebnisse 14 geht von der Xotiz (bei Strab. VIII 353)
aus, dass Zeus, wenn er sich von seinem Throne erhoben hatte, das Dach
des Tempels abgehoben haben wiirde; da nun die Cella von der Oberkante
der Basis bis zur Decke mehr ais 12 m hoch war, so wiirde die Hbhe der
350

Figur aufgericlitet etwa 15 m betragen haben, also achtfache Lebensgrbsse


(Adler ebd. 15 A. 1 nimmt siebenfache an). Ais mutmasslicbe Dimen-
sion der Basis wird danacli 6 : 9 m berechnet, was den am Fussboden
erkennbaren aufgeschniirten Linien entspricht, die 6,65 : 9,93 m ergeben.
Bei dieser Annahme reichte die Basis bis ganz dicbt an die Saulen lieran;
damit ware ein Herumgeben um die Figur unrndglicli gemacbt; die
Betrachtung der Figur von den Seiten M^are demnach nur von den Seiten-
schifFen aus moglich gewesen. Petersen hatte, um diesem Ubelstande
zu begegnen, einen Umgang von mindestens 4 Fuss Breite angenommen;
da aber die Beschaffenheit des Fussbodens diese Annabme zu verbieten
scbeint, so muss man vermuten, dass die Basis des Throns durcb einige
Stufen ersteigbar war. Ware unmoglich gewesen, auf die Basis zu
es
steigen, so hatte Paus. ais Grund, weshalb man nicht unter den Thron
gehen kdnne, nicht erst die Schranken anzufuhren gebraucht, es hatte sich
dann schon durch die Basis von selbst verboten.
S. 225,22. Von solchen Schriften, deren Anfulirung (wie auch Gap,
23,3) bezeugt, dass Paus. aucli schriftliche Quellen zur Kunstgeschichte
benutzte, berichtet auch Strab. VIII 354: dvsYpa^iav oi xivs? xa jxlxpa xou
^oavoo xai KaXXi(xa)(o? h iap.[kp xivi Was aber Paus. an diesen Schriften
tadelte, das haben die Erklarer verschieden aufgefasst. Rathgeber 282
ineinte, er habe Vermessungen des Gotterbildes iiberhaupt, ais irreligids,
nicht zulassen wollen, was tlioricht ist. Schubart 406, der freilicli den
ganzen Satz Itzzl xal xd eiprjjJLsva bis 66^a ais Randbemerkung auswirft (lirsl

xat ais Variante zu ottou -[£ xal), meint, der Tadel sei gegen die gerichtet,

„welclie die Vermessungen zu witzigen oder witzelnden Kritiken benutzten“,


doch steht bei Strab., auf den Schubart sich beruft, gar nichts von solchen
Kritiken. Robert Archaol. Marchen 51 glaubt, der Vorwurf des Paus.
riihre aus derselben Quelle, wie die Stelle des Strabon, lier, namlich aus
einem pergamenischen Schriftsteller, der damit gegen den alexandrinischen
Grammatiker und Dichter polemisierte. Allein Paus. will wohl weiter
nichts sagen, ais dass er solclie genaue Angaben iiber Hohe, Breite etc.

fiir kleinlicli halte, da das Bild doch einen weit gewaltigeren Eindruck
mache und viel grosser erscheine, ais es sei. Moglich er weise stand aber
in jenen Schriften auch zahlenmassig dargelegt, was Strab. a. a. 0. be-
inerkt, dass der Gott nicht aufstehenkonne, ohne das Dach des Tempels
abzudecken; und indem dies ais ein Tadel gegen den Kiinstler aufgefasst
werden konnte, fiihrt Paus. zu Gunsten des letzteren die von Zeus selbst
durch seinen Blitz erteilte Zustimmung an.
S. 226,1. Die Hydria fasst Wieseler G. g. N. 1877, 27 ais Stimm-
urne: sie sei aufgestellt worden zur Andeutung der Meinungsaiisserung
des Gottes an der Stelle, an der sich diese manifestierte.
S. 226,3. Diese Angaben haben die Ausgrabungen bestatigt. Der
Plattenbelag vor dem Zeusbilde bestand aus scliwarzem eleusinischem Kalk-
stein (der auch das Material der Basis warj; umgeben war er von einer
etwas erhohten Schwelle weissen pentelischen (nicht, wie Paus. sagt, pa-
rischen)Marmors; s. Dorpfeld a. a. 0. 12 ff., der jedoch bezweifelt, dass
S. 225,21-226,15. 351

der Zweck, den PauB. den Marmorschwellen zuschreibt, namlich das aus-
laufende 01 zusammenzuhalten, wirklich der beabsichtigte gewesen sei; es
werde wohl Anwesenbeit in Olympia dort etwas von dem 01,
bei Paus.
mit dem das Bild getrankt wurde, zusammengeflossen sein. Die Herricli-
tung des Platzes erklart Dorpfeld vielmehr daraus, dass dies der wichtigste
Teii des Tempels, der Hanptplatz des Kultus war. Loewy Strena Helbi-
giana 180 glaubt, der schwarze Belag habe den Zweck gehabt, etwaige
Lichtreflexe aufzuheben, die von einem weissen Boden storend auf das
chryselephantine Bild gefallen waren.
S. 226,4. fxsXavt, os xaTSJxeuaarat xto Xidcp, zur pradikativen Stellung
des Artikels vgl. die Bd. I S. 49 zn I 22,5 angefiihrten Beispiele.
S. 226,5. Dass zur Konservierung des Zeusbildes 01 gedient habe,
berichtet auch Methodius bei Phot. cod. 234 (p. 293 B, 1 Bekker), der aller-
dings sagt OsiSiav . . . upoaxa^at IXaiov £[X7rpoa9£v tou dYdXji-axo? ex/££iv. Ein ahn-
liches Verfahren beschreibt Plin. XV 32: existimatur (oleum pissinum) et ebori
vindicando a carie utile esse, certe simulacrum Saturni Eomae intus oleo
repletum est. Wie man sich das zu denken hat, ist freilich ganz unsicher.
Schubart Z. f. A. 1849, 407 nimmt an, dass der hdlzerne Kern
des Bildes mit 01 getrankt wurde, damit nicht durch Werfen oder Springen
des Holzes das Elfenbein Eisse bekomme; das 01 ware dann vermutlich
durch ein Eohrensystem im Kern des Bildes verteilt worden. So auch
Brunn I 177. Overbeck I 362. Blumner Technologie II 374 A. 1.

S. 226,11. Vgl. hierzu Bd. I S. 610.


S. 226,12. oi TTEpi x6 i£pov, die beim Tempel Angestellten, s. die Be-
merkung Bd. I zu S. 451,8.

Gap. XII.
Die Stosszahne der Elephanten sind Horner. Der wollene Vor-
hang im Tempel des olympischen Zeus. Die Bildsaulen der
Kaiser Hadrian und Traian daselbst. Kunstbauten dieses
letztern. Bildsaule des Augustus aus Bernstein, des Niko-
medes aus Elfenbein. Zwei Arten Elektron. Weihgeschenke
Neros und Anderer.

S. 226,15. Die hier von Paus. beruhrte Streitfrage, ob die Stoss-


zahne der Elephanten wirklich Zahne oder nicht vielmehr Horner waren,
hat die Alten viel beschaftigt, vgl. Ael. n. an. IV 31; XI 37. Herod. III 97
erklart sie ais Zahne, ebenso Polyb. V 84. Philostr. V. Apoll. II 13 (der
sie aber Imagg. I 10 xlpaxa nennt). Ath. V 135 A, auch die romischen
Dichter nennen das Elfenbein meist dens, s. Catuli. 64,48. Ov. met. VIII 288.

Lucan. X VII 13,2 (derselbe aber auch cornu, spectae. 19,3. I


144. Mart.
72,4). Die von Paus. verteidigte Ansicht, dass es Horner seien, hatte zu
352 V 12,1-6.

ihrem Vertreter vornelnnlicb Juba, s. Plin. VIII 7. Philost. V. Apoll 1. 1.;


vgl. Opp. cyn. II 489. Luc. dea Syr. 16. Kalkmann 32 glaubt, dass
Paus. hier imd in der folgenden Argumentation Jubas Beweise, aber niclit
aus erster Q.uelle, benutzt habe; Wellmann im Hermes XXVII 402 ver-
mutet, dass. Paus. und Oppian, die in ihren Beweisfuhrungen fast ganz
iibereinstimmeu, einen spateren Schriftsteller ais Juba benutzten, den er
in dem beim Schol. Pind. 01. 3,52 und Schol. Tzetz. Chii. VI 92 erwahnten
Amyntianos, der Trspl iXscpavxojv schrieb und wahrscheinlich zur Zeit des
Antoninus Pius lebte, tinden will.

S. 226,17. liber das Elenthier vgl. IX 21,3, wo Paus. naher da-


rauf eingeht; iiber das Nashorn ebd. 2; weiteres s. im Kommentar z. d. St.
S. Juba bei Philostr. a. a. O. argumentiert gerade entgegen-
227,2
gesetzt: die Horner blieben, wie sie gewachsen sind, wahrend die Zahne
ausfielen und wieder neu wiichsen.
S. 227,6. Dass die Alten das Elfenbein zu erweichen und dehnbar
zu machen verstanden, ist eine so bestimmt und so oft iiberlielerte Nach-
richt, dass wir an der Pichtigkeit nicht zweifeln diirfen, obschon das Ver-
fahren ganz ungewiss B1 ii inner Techiiologie II 369. An
bleibt, vgl.
Feuer alleiu, ivas Paus. man nicht denken diirfen, sondern
angiebt, wird
an Kochen in irgeud einem Dekokt, wie Diosc. IV 76 augiebt. Audi
Opp. cyn. V 506 argumentiert damit, dass die Zahne sicli nicht erweichen
liessen, wohl aber Horner und Elfenbein.

S. 227,7. £? 6[j.7.A£c, vgl. II 34,11 iv ojj.7,/ap, s. das. Bd. I zu S. 471,4.


S. 227,8. Zu 7) x7't(oi)£v 7 £vu? bemerkt Paumier: touto o£ Tr7vT77r77i
lp£U0£?’ Cii
77p U£? '/7oXl000VT7^ Cp£pOUJlV £V 7/aOlkv 7£VUt.

s. 227,10. ixtio Ttc, niit dieser Forniel betont Paus. gerne, dass
seine Behauptung sicher sei, vgl. I 29,14. III 21,7. VI 13,10. 15,7. 16,8.
X 19,11. 23,14. 30,2.
Dass dergleichcn naturhistorische Seltenheiten iu Tempeln
S. 227,11.
aufbewahrt wurdcn, war sehr gewohnlich, vgl. Plin. VHl 31. Luc. dea
Syr. 16; vgl. Beckmann Beitr. z. Gesch. d. Ertinduiigen II 376. Der
Tenipel der Artemis bei Capua, wo Paus. diese Elephantenschadel sali,

war vermutlich das beriihnite Heiligtum der Diana am Abhange des Berges
Tifata (die Triimmer sind in die Kirche S. Angelo in Formis verbaut),
vgl. Preli er- Jordan Poni. Mythol. II 317. Beloch Campanien 361.
Die Entfernungsangabe von 30 Stadien (ungefahr 57-2 k™) stimint aller-
dings nicht ganz; S. Angelo in Formis liegt voiii alten Capua (heut S.
Maria) etwa Vi St. entfernt. Dass Paus. wirklich auf seinen Peisen hier-
her gekommen ist, nirnmt sowolil Gurlitt 90 A. 45 wie Heberdey 14 an.
S. 227,16. p-£ 7 £l)o? — xal eIooc — £oixot 7 £T£p(.p hrjpup, ein Beispiel
der comparatio compendiaria.
S. 227,18. tlber indisches und afrikanisches Elfenbein s. Blumner
a. a. 0. 362 f.

S. 227,19. Mit den assyrischen Geweben sind entweder wirk-


lich assyrische resp. babylonische Kunstwirkereien gemeint, wie sie die

Bibel und die griechisch-romische Litteratur ofters ervvahnen, vgl. Ezech. 27.
S. 226,15-228,9. 353

los. 7,21. Aristid. or. XIV p. 326 Dind. Plaut. Sticli. 378. Plin. VIII
196. Mart. VIII 28,17; XIV 150; oder syrische, da in jener Zeit assyrisch
imd syriscli ofters verwechselt wird und aucli Syrien Kunstgewebe pro-
duzierte, s. Dio Clirys. or. LXXIX 1 (p. 432 E.). Coripp. Land. lust.
Ang. min. IV 208. Im speziellen liber den Vorhang im Zeustempel vgl.
Eubi A. Z. XIII 41.
S. 227,20. Die Vermutung bat viel fiir sich, dass dies derselbe Vor-
bang ist, den Antiocbos nach I Makkab. 1,23 und losepb. antiqu. lud.
XII 5,4 fortnahm, obschon derselbe nach Paiis. von Wolle war, wahrend
losephos von xaTa-STdcjjj-aTa sz [^uaaoo zal zozzou 'rr£T:otrj[X£va spricht, wobei aber
der Ausdruck zaTa-etdjjj.axa darauf hinweist, dass der Vorhang, wie Paus.
angiebt, nicht heraufgezogen, sondern h erab gelassen wurde. Dass An-
tiochos nach II Makk. 6,2 den Tempel von Jerusalem dem olympischen
Zeus weibte, spricht ebenfalls dafiir. Vgl. C 1 ermon t Ganneau im Journ. -

Asiatique VII Ser. X (1877) 212. Frazer zu d. St. Euhi a. a. 0. glaubte,


dass der Vorhang heruntergelassen wurde, habe seinen Grund in der
inneren Konstruktion des Tempels gehabt. Zum Gorgoneion vgl. I 21,3,
dazu Bd. I S. 235.
S. 228,4. Dieser Tyrrhenerkonig Arimnestos ist sonst ganz un-
bekannt.
228,5. liber Kyniska vgl. III 8,1 u. 15,1, mit Bd. I 758; ferner
VI 1,6, wo ihre Statue ervvahnt ist. Von dem hier genannten Weih-
geschenk ist nach gewohnlicher Annahme die Basis wiederaufgefunden
worden, Inschr. von Olympia S. 649 X. 634; sie von weissern Marmor ist

und zeigt den Inschriftrest XXsa? KaXXizXso?. . . was aus der eben- . . . Yjae,

falls erhaltenen Inschrift von der Siegerstatue der Kyniska (ebd. N. 160)

sich mit Sicherheit zu ’A'it£XX£a? KaXXizXso? eizoricse erganzen lasst; vgl. Weil
A. M. II 160. Furtwangler A. Z. XXXVII 152. Lowy Inschr. gr.
Bildh. 79 X. 100. Xach Furtwangler a. a. 0. und Inschr. v. 01. a. a. O.
ware die Basis im Pronaos des Zeustempels gefunden worden, genaii an
der von Paus. angegebenen Stelle; doch wird das von Dorpfeld Ergebn.
II 10 (vgl. S. 18) ais Irrtum bezeichnet: die im Pronaos aufgefundene
Basis hat andere Gestalt und ist grosser, ais die mit der Inschrift des
Apelleas. Wenn nun aber der Fundort der letzteren nicht, wie man friiher
glaubte, der Pronaos ist, so erscheint die Vermutung, diese Basis habe die
Eosse der Kyniska getragen, durch die Identitat des Kiinstlern amens allein
wohl nicht geniigend gestiitzt: auch scheinen die Verhaltnisse (1,00 m

hoch, 0,42 breit, 0,46 0,47 tief) doch fiir ein Viergespann viel zu klein,
obschon die Eosse unter Lebensgrosse waren; es hatten eben sehr kleine
Bronzestatuetten gewesen sein miissen, wie Eeisch gr. Weihgeschenke 61
annimmt.
S. 228,7 Der xpi-ou? EiuyaXzoc war wohl kein verkupferter, sondern
ein mit Bronzeblech tiberzogener, vgl. Bliirnner Teehnologie IV 338.
S. 228,8. xpaiiECav, vgl. Gap. 20, 1 — 3.

S. 228,9. Hier hat Diirr, Eeisen d. Kaisers Hadrian 59 vorgeschlagen,


Pausanias II. 23
354 V 12,6-7.

die Namen Hadrian imd Traiau umzustellen iind die Worte ootoc — £7:oA£[J.rjacv

ais Glossem zu streiclien; die nacdiber autgezalilten Baiiten fasst er ais


Werke des Hadrian, die sicli in Olympia hetanden. Allein das gelit
niclit an, da die genannten Bauten ais rdmisclie Bauwerke Traians auch
sonst nachweisbar sind, Wenn
Diirr daran Anstoss nirnint, dass
s. nnten.
nacli Pans. die Statue des Hadrian von den Acliaiern, die des Traian von
allen Hellenen geweilit war, indein nnter den -7%t£? "EaXt,v£? erst das von
Hadrian eingericlitete soviopiov zww llav£AArjV(ov zu verstelien sei, so weist
dage^en Giirlitt 326 A. 22 auf Inschriften hin, die ans vorliadrianischer
Zeit staminend Weihun^^en „aller Hellenen" bezeiigen. Abnlich dieser
Stelle, \vo zuerst die Krieo-stliaten, dann die Bauten ii. d<^l. angetiihrt
werden, sind I 5,5 iind VIII 43,3. Kalkinann 59 denkt bei diesen
Stellen an Clironiken ais (^)uellen, Gnrlitt an Panegyriken.
ebd. 'A £? To Ayauxov t£Xo5c;7.' -oX£';, neben dem y.otvov ’ AyauTiv, das

ais Verband sarntlicber nnter riuniscber Verwaltung stebender Stiidte der


Provinz Achaia seit Augustus in Argos tagte, bestand ein engeres der
Landscbaft Achaia im eigentlichen Sinn, dessen Vertreter in Aigion
zusammenkamen, \4I 24,4, iind an dieses ist bei der hier erwahnten Dedi-
kation zu denken, s. Mommsen Pdni. Gesch. \' 242 A. 1.

S. 22S,ll. 'Traian niiteruart* im ersten Getenkrieg (a. lOl — 102) den


Kiinig Dekebalos, vgl. Dio C. LXVHl (5 — 9, im zweiten wurde Dakien zur
Provinz gemacht fa. 105 — 10(5 od. 107), vgl. a. a. O. 10 — 14. Idjer den
Krieg mit ( )sroes, dor etvva 114 begann, s. Dio C. a. a. O. 17 — 33.
S. 228,12. Die Biider des 'Traian bebinden sicli nach dem Kegi-
onenverzeichnis aut dem Es(|uilin; die noch erhaltenen grossartigen Reste,
die tViiher ais die ''Thermen des Titus galten, sind erst in neuster Zeit ais
die 'Thermen des 'Traian erkannt worden. Vgl. dordan 'Topogr. v. Rom
II Gilbert Gesch. n.
525. 'Topogr. v. Rom iH 297. O. Richtcr in Iw.
Miillcrs Handbuch III 909.
ebd. Von diesem 'Theater des 'Braian haben wir nur noch die eine
Notiz bei Spart. vit. Hadr. 9,1: theatrum, (piod ille (sc 'Traianiis) in campo
^tartio [losiierat, contra omnium vota destruxit. Da Paus. es ais vdlligen
Rundbau bezeichnet, kann es kein gew ohnliches 'Theater gewesen sein
vielleicht ist es identisch mit dem von Dio Gass. LXIX 4 erwahnten
( )deion, das hier ais Werk 'Traians, ausgefiihrt von Apollodoros, genannt
wird. Dies scheint nur eine Erneuerung von dem )deion Domitians
freilich (

gewesen zu Gilbert a. a.
sein, s. 337. Richter a. a. ). 871.
( ). (

S. 228,14. ^lit dem oiy.ooop.y;ga T-n(ov opoao-j, ist sicher der mehr-

iacli bezeugte Xeubau des Circus maximus durch 'Praian gemeint, s. I4in.

paneg. 51. Dio C. LXVHl 7. Gilbert 318 A. 2. Richter 842.


Allerdings stimmt die Langenangabe von zwei Stadien nicht; nnter Caesar
hatte der Zirkus 3' ,
Stadien Liinge, Dion. Hal. 11168,2; vielleicht brachte
die von 'Traian ausgefiihrte bedeutende Vermehrung der Zuschauerplatze
(Plin. 1. c. CIL \T 955) eine Verkleinemng des Rennplatzes mit sicli.

S. 228,15. Vom 'rraiansforum spricht Paus. auch X 5,11 imd erwahnt


auch hier spe/dell das eherne Dach; wahrscheinlich waren die Basilika,
S. 228,9-24. 355

die Tempel und andern Baulichkeiten des Forums mit vergoldeten Broiize-
ziegeln gedeckt.
S. 228,17. Es ist iinklar, was das fiir xaxasxsuaaiJLaTa sind: wahrscliein-
licli rimde, verscliliessbare Behalter, da es sicli um die Aufstellung von zwei
Bildsaulen handelt, die aus besonders wertvollem Material bergestellt waren.
• S. 228,17. Die aus Bernstein liergestellte Figur des Augustus kann
scbon um des Materiales willen niclit lebensgross gewesen sein, vgl. Pliii.

XXXVII 49: taxatio in deliciis tanta ut hominis quamvis parva effigies


vivorum hominum vigentiumque pretia exsuperet. Vgl. Schubart Kh. M.
XV 103, der aber nur von einer „Btiste“ spricht, die er sich in einer
Xische oder auf einer Konsole aufgestellt denkt.
S. 228,20. Astakos, eine megarische Kolonie am xoXiro? Aaxaxrjvoc
in Bithynien, erhielt, ais es im 5. Jahrh. von Athen aus besiedelt wurde,
den Xamen Olbia; um die Wende des 4. Jahrh. ivurde es von Lysimachos
zerstdrt, die ehemaligen Bewohner siedelte Nikomachos i. J. 264 in Niko-
medeia an, das Astakos gegenuber lag; vgl. Memnon p. 228 a. Strab. XII
563. Dieselbe irrige Angabe, dass Nikomedeia das alte Astakos sei, hat
auch Treb. Poli. Gallieni 4,8. Euseb. chron. II 120 Sch. u. Strab. a. a. O.
Vgl. Puge bei Pauly-Wissowa II 1774.
S. 228,21. Zypoites ist ein thrakischer Xame, wie aus den Worten
des Paus. hervorgeht; er kommt auch in den Formen Zeiiroix?]?, Ztpoixyjs,

Zipox-r]?, Ziiroix?]?, ZupoiVrj? vor, ais erster Konig der Bithynier, s. Plut. qu.
Graec. 49 p. 302 E. Diod. XIX 60. Steph. Byz. v. Zitcoixiov; bei Liv.
XXXVIII 16 heisst Vater und Bruder des Nikomedes Ziboetes. Vgl.
Hesych. s. und Zt^:5uhG£?.
v.

S. 228,23. Welcher Fluss mit dem Eridanos ais Fundort des Bern-
steins gemeint sei, dariiber waren schon die Alten uneins. Xach Plin.
XXXVII 32 hielt ihn Aischylos fiir die Phone, dagegen Euripides und
Apollonios fiir den Po, von dem sie allerdings annahmen, dass er sich mit
der Phone vereinige. Herod. III 115 berichtet, dass einige den Eridanos
fiir einen in ein nordliches Meer sich ergiessenden Fluss hielten, welche
Ansicht er jedoch bekampft. Ebenso gehen die Ansichten der Neueren
auseinander: man hat an die Elbe, die Weichsel, die Donau u. a. gedacht,
vgl. Waldmann d. Bernstein im Altert. (Fellin 1883) 11. Olshausen
Ztschr, f. Ethnol. XXII 270. Miillenhoff dtsch. Altertumsk. I 312, und
unsere Bemerkung zu I 4,1. Dagegen verlegte ihn Unger SB. d.

bayr. Akad. nach Venetien, indem er annahm, dass einst,


1878, II 261
wie an so vielen andern Gestaden, auch am Strande Venetiens der Bern-
stein sporadisch aufgefunden und diese Gegend daher ais die den Griechen
nachste von einem oder dem andern fiir das eigentliche Vaterland des
Bernsteins worden sei, und Schneider natur wissensch. Beitr.
gehalten
183 nach Sizilien,. indem er ihn mit dem Symaithos identifiziert und an
das *sog. Lynkurium, das manche fiir Bernstein hielten, denkt. Vgl. Bd. I
146 zu S. 7,12.
S. 228,24. liber Elektron ais Name des mit Silber vermischten
Goldes vgl. Lepsius Abh. d. Berl. Akad. 1871, 129. Buttmann Lexi-
23*
356 V 12,7-13,3.

logus II 337. Mii Ile nhoff' a. a. O. Jacob bei Daremberg-Saglio Dic-


tionii. des antiqn. II 532, anderes s. Bliimner Tecliiiol. IV 160 und bei
Paiily-Wissowa III 295 f.

S. 229,1. h-i |j.£|xi|j.r,ixf-»oc, walirend es Gap. 11,1 medial


hiess cjTEcpavo; — |X£|xt|i.rjx£vo? sXata? xXcova;, wie Her. II 169, wird hier \j.z-
jxtfxr|a£vo> passi\ isch gebraucht, wie z. B. wieder VI 25,4. VIII 47,2. Her.
II 72; ebd. 8(), aber die Verbindung iiiit £? ist oline Beispiel.
S. 229,3. Nacli VI 10,4 lief inan beiin Waffenlauf anfangs mit
Helm, Schild und Beinschienen, spiiter luir init deni Sc-liild, s. oben Gap.
8,10 und III 14,3.
S. 229,4. Baus., der seiiien Tliukydides kannte, wird diese Stele
niit besondereiii Iiiteresse betraclitet liabeii, da sie von diesem V 47,11
erwalint wird, s. zu V 23,4; der Buiidesvertrag wurde iiii Sommer 420 ge-
selilosseii.

Cap. XIII.
Das Opf‘er des Bei ops. Krzahlung von d ein Scliulter-
l’elopiou.
blatt des Belojis. l’elops und Tanta los liaben in Lydi en ge-
wohnt. Der Aschenaltar des o ly ni p s c b e n Zeus. Die Opter, i

die daraut’ verriciitet w'erden. Ascli e aus dem Brytaiieiou mit


A Ipheios wasscr gemi sciit wird ais Tiinclie des Alt ars ver-
wen det.

S. 229,6. Waiin der lieilige Bezirk des Belops eingericlitet worden


ist, wissen wir niclit, und aucli die Funde liaben dariiber keiiien Aufscliluss
gebraclit. Die Lage des Oebaudes liat jedocli, obsclion iiiir ein Teii der
Fundamente getunden w'orden ist, nocli festgestellt werden kdnnen: es
liegt, wie aucli aus der Angabe des Baus. Z. 8 f. liervorgelit, nordlicli vom
Zeustempel. Der lieilige Bezirk war von einer Fmtassuiigsmauer umgeben,

von der sicli luir unbedeutende Beste eriialteii liaben; dariiacli sclieint er
die Form eiiies uiiregelmassigen Fiinfecks geliabt zu liaben. An der siid-

westliclien Fcke lag ein nioiiumentale.s Fiiigaiigstlior mit vier Saulen an


der Vorderseite; eine Bampe tuhrte ziir mittleren S.aulenstellung liinaiif.

S. Ergebnisse Tafelband I 4’af. 42. Dorpfeld ebd. 'bextlid. 1 73 u. II

56; vgl. Flascli bei Baiimeister 1066.


S. 229,11. rapr]x£i o£ u>; £-1 tov iiber in Verbindung
mit £-1 vgl. Bd. 1 zu S. 409,6.
S 229,14. T£TapTo^ —
airoYovo^ v.y.i o’jtoc r^v IliXo-o;, wie Theseus, s.
Gap. 10,8; Herakles ist Sohn der Alkmeiie, diese Tochter der Eurydike,
der Tochter des Belops, vgl. Diod. IV 9,1.
S. 229,15. £i)’j-£v £? Tov Jlohpov, da dies Opter einem Heros gebraclit
S. 228,24-230,1. 357

wird, erwartet man niclit i)u£iv, sonclern (xai}a 7 i^£iv VI 20,3), vgl.
Bd. I zu S. 9,4.

ebd. Wie Dorpfeld Ergebiiisse I 74 bemerkt, hat man zwar bei


der Ausgrabung ^efunden, dass im siidostlichen Teile des Pelopions die
schwarze Erde und Ascbe sehr und dass dalier dort sebr
tief liinabreicbte

wohl eine Opfergrube dagegen liat man von einer


gewesen sein konne,
mit Steinen umgebenen Vertiefung, wie man sicli eine solche Opfergrube
zu denken liat, niclits gefunden. Vg4. Curtius ges. Abhandl* II 61.
S. 229,17. Die Opfer an die Heroen werden nacli Sonnenuntergang
und xaToi £toc dargebraclit, s. II 11,7. 1 44,5. Time. V 11,1. Scbol. Pind.
Istb. 3,104. St en gei im Hermes XVI 349. Scliwarze Opfertliiere sind. die
gewobnlichen bei clitlionisclien Gottlieiten, liier wird ein scliwarzer Widder
geopfert, weil Pelops ais also ais Verstorbener geelirt wird, s. Stengel
griech. Kultusaltertli. -
S. 127. Hermann gottesdienstl. Altertli. 155 A. 23.
ebd. Es war gewolinlicli, dass diejenigen, die beim Opfer Dienste
geleistet liatten, ein Stiick Fleiscli vom Opfertliiere erliielten, vgl. die In-
sclirift von Kos im Journ. of liell. stud. IX 335 Z. 55 f.; ebenso bekamen
in der Regel die Priester iliren Anteii, s. die Insclir. von Andania, Ditten-
berger Sylloge 653, nielir bei Stengel a. a. 0. 107. Hermann a. a. 0.
218 A. 12.
S. 219,19. Der ;uA£’j? wird aucli Cap. 15,10 erwalmt; aucli auf Inscliriften,
vgl. Hermann 333 S. 2 und selir liaufig auf den olympisclien, s. Insclir.

V. Olymp. 62,64 ti. s.

Uber die Verwendung der Weisspappel beim Opfer fiir


S. 229,21.
Pelops Botticher Baumkultus 443; sie liangt nacli ilim zusammen mit
s.

der Bedeutung eines Siegespreises in epitapliisclien Spielen. Wie hier


beim Opfer selbst nur das Holz der Weisspappel zur Verwendung kam,
so im Aphroditetempel zu Sikyon nur Wacliliolderliolz (II 10,5); zu andern
Opfern durften nacli Pliiloclioros beim Scliol. Sopii. 0. R. 100 nur vYjcpaXia
verwendet werden, wozu nicht gelibrte das Holz von Weinstocken und
Feigenbaumen, s. zu Cap. 15,10.
S. 230,1 ff. Dass von dem einem Heros dargebracliten Opfer ge-
gessen wurde, wird nocli einmal berichtet (X 4,7), ist aber eine Ausnalime,
sofern ilim niclit fo? il£(p geopfert wurde, vgl. Stengel a. a. 0. 126.
Das Folgende zeigt aber, dass man sowolil in Olympia ais in Pergamon
sich bewusst war, durcli den Genuss dieses Fleisches sicli zu verunreinigen;
es gescliali dies deslialb, weil das Opfer einem Heros, d. h. einem Toten,
dargebraclit wurde, gerade so wie aucli die Beriilirung von Opfern fiir die
Unterirdischen rituale Reinigung notig machte. Ein Unreiner aber durfte
das Heiligtum eines Gottes nicht betreten, vgl. z. B. Luc. de sacr. 13.
Schol. Aesch. Eum. 276, darum bleibt der Tempel des Men Tyrannos zehn
Tage lang demjenigen geschlossen, der mit einem Toten in Beriihrung
gekommen ist. In Iulis auf Keos dauert die Verunreinigung, die durch
Darbringung der Eviaojia stattfand, zwei Tage; wahrend dieser Zeit ist die
Betretung der Ileiligtiimer verboten, vgl. Dittenberger Syll. 633. 878.
(Fr a z er).
358 V 13,3—8.

ebcl. 0^ o’ 7.v — 7.fi£(T)v, zum partitiven Genitiv vgl. Cap. 14,1


TjV o£ apTrar/) — tojv xp£(ov, I 40,2. X 11 ,
1 . 14,7.
8 . 230,4. av 7.|^JrjV 7.i -po XouTpob -apa tov 'Aa/Ar^-tov, da das Asklepieion
in Pergamon iiicht in der lldhe lag, sondern den Bauten des nntern
zu
Stadtgebietes gelidrte, an dessen entferntestein Punkt es sicli befand (s.
E. Fabricius bei Baumeister 1221)), • so wird ava|ila''v£tv .rapa tov 'A^xa.,
wie ava|^'^vai ic od. iizi or/otarz-piov, in etwas abgescbwacbtem Sinn „auftreten
vor^^ bedeuten.
8 . 230,7. Zur Verbringung des 8 cliulterblatts des Pelops nacli
Olympia vgl. die Beinerkung Bd. l zu 8 ()(i6,10. Es bandelt sicli also in .

dieseni Falle niclit uin die Erlaiigung der kdrperliclien Uberreste iiber-
liaupt, aber sclion der Besitz eines einzelnen Kdrperteiles verbiirgt den
Besitz des Heros luid daiiiit seinen 8 cliutz, vgl. K olide Psyche 'l 162.
8. 230,13. aoTob to die Ileroen dacbte niaii sicb ungewdlin-
licli gross, vgl. VI 5,1.
8 . 230,14 s'/i'v 7 -oxpo'lavTa, r/to init deni Particip, urn den dauernden
Zustand auszudriicken, v'gl. X 14,7 x 7 T 7 xp'j'l 7.vT 7 . £y£’.v 7 ’jtov, audere 8 tellen
zu I 32,1.
8 . 231,3. 'foAaxa,*, vgl. VI 22,1.
ebd. Zur jileonastisclien Wideraiiliribine des vorausgegangenen 8 ub-
jects durcli 797 ; vgl. Bd. I zu 8 . 25,20.
231,6. Diese 8 telle gebdrt zu den Arguiiieiiteii, die datur angetubrt
werdeii, dass Paus. aiis Lydien staninite, vgl. Ourlitt 56 A. 1. Die hier
voii ibni angefiibrten Ortliclikeiten sind nanientlicli besuclit uiid gescliildert
worden von Kaiiisay ini .lourn. ot’ bell. stud. III 33 iind lluinann A. M.
XIII 22 . \'oii der alten sagenbaften 4\intalosstadt iin 8 ipylosgebirge, die
ein Erdspalt angeblicli verscblaiig, sjiricbt Ibius. VII 24,13, s. dort die
Annierkung. Fiir 8 ee des 'rantalos- (aucli VIII 17,3 erwalint) liiilt
den ..,

Panisay }i. 65 den 8 ee Kara Gol, der tief iin Gebirge liegt (Pape- B ensele r
uiiter Ta'vr 7 Ao^ verlegt ilin in seltsainem Missverstiindnis nach Elis);

de.rs. ineint aucb 8 . 67, dass ein von der Tantalis uiid dem 'riiron des

Pelops (s. u.) etwa 2 kni ostlicli aiii Bergestusse belegenes Grab, bestehend
aus breitem Eingangsweg uiul zwei kleinen, liintereinander liegenden Grab-
kainniern (s. lluinann a. a. O. 38 ff.), der oOx 7 'f 7 vr^ T 7 'fo; des Tantalos
sei, welcber Vennutung lluinann zustiinmt.
ebd. IEaotto, o£ X 7 i T 7 v: 7'Xo'j, bemerke
iin Folgenden die cliiastisclie

8 lellung, vgl. IV 6 1
II 24,1 u. a.
10,6. III 10,3. ,
.

231,8. Audi diesen Tliron des Pelo})S liat Ilumaun-in einein


ain 8 ipylos an einer sclirotl abtallenden Felsspitze ausgemeisselten 8 itze
nacligewiesen, vgl. a. a. 22 u. 34. Die jirisinatisclie Abnieisselung ist
( ).

1,55 m lang, 1,30 m tiet’ und 1,20 m liocb. 8 cliweistbal Gaz. archeol.
XII 213 tV. ist der von lluinann bekampften ^leinung, die Stiitte habe ur-
spriinglicb ais Altar gedient. Panisay a. a. O. 66 glaubt, init dem Thron
des Pelops sei iiberliaupt die ganze Akropolis gemeint.
8 . 231,9. Die friiber iibliclie Veranderung des Textes, die aus
llAaaxr^vTp das Attribut IIa 7 xi 7 v^^ maclite, berulite darauf, dass allerdings
S. 2304-231,14. 359

dies Epitheton clurcli eine Tnschrift CIG 3657 gesicliert ist; aber die

Kybele heisst so nacli einer am Hellespont gelegenen Stadt, s. Lolling


A. M. VII 151 (der aber auch das Epitheton an unserer Stelle darnach
andern wollte), nnd das hat mit der am Sipylos iind zwar speziell in Mag-
nesia verehrten nichts zu thnn, denn auch dieser Beiname
ist durch dort gefundene Inschriften hinlanglich gesichert, s. Kondoleon
A. M. XII 253 n. 17 u. 271 nnd Foucart im Bull. de corr. XI 300.
hell.

Eeinach Eev. arch. Ser. Das Heiligtum, von dem Reste wie-
3, XI 83.
deraufgefunden worden Nahe des sog. Xiobebildes, iiber
sind, lag in der
das wir Bd. I 853 zu III 22,4 gesprochen haben; vgl. A. M. XII 271.
Schweisthal Rev. arch. Ser. 3, XVI 390. Uber all die Anlagen und Denk-
maler am Sipylos iiberhaupt ist zu vgl. Web er Le Sipylos et ses mdnu-
ments, Paris 1880. Perrot-Chipiez Hist. de Tart V 39 ff.
S. 231,10. Temno s, aiolische Stadt am Hermos in Mysien.
S, 231,11. ix |xupjivT]? Schubart iibersetzt: aus frischem
Myrtenholz, meint aber, richtiger ware wohl: aus einem gewachsenen
Myrtenstamme; uns scheint T£i)r|7a ein Perf. intensivum zu sein und kraftig
aufge spro s st, gewachsen zu bedeuten; vgl. 1X25,1 aurr] jxsv 67] xsiItjXo?

osvopov iaxh [jovL

S. 231,14. Ais Reste von dem grossen Altar des Zeus werden viel-
fach die ostlich vorn Pelopion und ungefahr gleicli weit vom Zeus-Tempel wie
vom Heraion belegenen Fundamente einer elliptischen Anlage betrachtet,
deren grosse Axe nordlich nach dem Kronos-Hligel zu gerichtet ist; vgl.
Curtius u. Adler Olympia 35. Flasch 1067, Curtius ges. Abh. II 42.
Allerdino;s stimmt die An^abe des Paus. hier nicht, denn diese Fundstiicke
sind etwa 36 m vom Pelopion und etwa 50 m vom
Heraion entfernt. Wahrend
Botticher 191 dies mit Mangel an topographischem Sinn bei Paus. ent-
schuldigt, meinte Flasch a. a. O., die leichte Verschiebung des wirklichen
Verhaltnisses werde aufgewogen durch die Aufklarung, die man so iiber
die Lage des Altars und des Heraions erhalte vorwarts bedeute hier so- ;

viel ais ostwarts, da ein Tempel mit in Betracht kommt. Indessen bleibt
die Angabe des Paus. sehr bedenklich, da diese Reste ganz direkt ostlich
vor dem Pelopion liegen; auch sonst sind Bedenken laut geworden gegen
die Identifizierung dieser Reste mit dem Zeusaltar, vor allem dass gerade
hier viel gefunden worden sind, ais bei andern
weniger Weihgeschenke
sicheren Altarplatzen (Furtwangler Ergebn. Textbd. IV 2). Andrerseits
aber weist Dorpfeld ebd, Textbd. II 162 auf eine Reihe von Thatsachen
hin, die die Annahme, dass der elliptische Bau der Rest des grossen Altars
sei, stiitzen: die zentrale Lage ziemlich genau im Mittelpunkt der Altis,
die Funde von Aschenresten und Knochensplittern ringsum u. a. m. Doch
lasst Dorpfeld ebd. Textbd. I 82 die Moglichkeit zu, dass der Altar etwas
weiter nach XW, also naher zum Heraion, gelegen habe, in welchem Falle
allerdings er vollstandig zerstdrt ware. Xoch bestimmter sind Wernicke
A. Jb. IX 93 und Puchstein A. A. 1893,22 u. 1895,107, eingehender A. Jb.
XI 53 ff., gegen jene Deutung des elliptischen Baues aufgetreten; Puchstein
betont besonders, dass der Altar nach der Analogie anderer Altare von
360 V 13,8-9.

griecliisclienTempeln oblong gewesen sein mtisse und class die elliptisclie Form
der Reste dazu nicht passe. Ferner wird geltend geraacht, dass die Asclien-
schiclit, die diese Fimdamente umgab, viel diinner und geringer ist, ais
die um deii grossen Altar im Siideii des Heraioiis, aucb die Funde nicbt

so massenbaft wareii, wie dort, sonderu sparlich und auf weitem Umkreis
verstreut, wabrend nian bei dem grossen Zeusaltar docb gerade das Gegen-
teil ervvarten iniisste. Hingegen tritt Adi er A. A. 1894,85 u. 1895,108
tiir Ansetzung des Zeusaltars ein und verteidigt den von
die urspriinglicbe
ilim in den Frgebn. Tafelbl. II 132 gegebenen und Textbd. II 210 d. be-
griindeten Kekonstruktionsversuch. Gegen diesen wendet sicli vornelimlicli
Puclisteins Aufsatz im A. Jb., wo S. 76 t’g. ein abweicbender Rekoii'
struktionsversucli von Koldewey abgebildet und begriindet ist. Was die
Lage betrifift, so nimmt Wernicke 94 an, dass der Altar sudlicli vom
Ileraion, dessen Fundamente wieder autgedeckt worden sind und dessen
llmgebung reich von Asclie und Fundstiickeii diirclisetzt ist, nicbt der
Altar der Hera, wie man sonst vieltacli glaubt, sonderu der alteste Zeus-
altar sci. Dieser Altar, der alter ais das Ileraion war, habe aucb nacli
dessen Frrichtung tbrtbestanden, dann aber seine Hedeutung verloren, und
ais der Zeusdienst, der urspriinglicli mit dem
der Hera im Ileraion ver-
biinden gewesen, sicli und einen eigenen Tempel er-
von diesem abloste
liielt, liabe, aucb der alte, durcli das Pelopion vom Zeustempel getrennte
Altar seine Hedeutung verloren, uml nun sei der neue grossartige Hau au
eiuer freieren Stelle der Altis erriclitet worden, namlicli nordwestlicli von
jenen elliptisclien Fuiidamenten. Wenn hier gar keine Spui^en melir sicli

tiuden, so erklare sicli das aus der Wut, mit der die Cliristen besonders
den Ilaujitaltar des beidniscben Kultus zerstort liaben. Anderer Ansiclit
ist Puclistein, nacli dem gerade jener Altar zwisclien Ileraion und Pelopion
der Zeusaltar sei. Freilicli ist dann des Paus. “po/.£'';j.£vo? -oo dixcpo-riptov,

obscbon Puclistein es zutretiend tindet, weil der auf dem Altar Steliende
nacli Xorden das Ileraion, nacli Siiden das Pelopion vor sicli habe, docli

selir bedenklicli; einem zwisclien den Langsfrouten zweier Gebiiude


bei
liegenden Altar konnte Paus. unmdglicli sagen, er liege vor iliuen. Die
Angabe des Paus. wortlich gefasst entspricht in der Tliat nur einer Stelle,
an der sicliweder Fundamente, nocli Asclieii- oder sonstige Reste gefim-
den liaben; da nun kaum anzunebmen ist, dass die Cbristen gerade diesen
Altar bis auf den Grund zerstort liaben sollten, aucb das Feblen der Fund-
scbicliten dadurcb nicbt erklart wird, so bleibt nicbts iibrig, ais bei Paus.
einen Irrtum, einen Gedacbtnisfebler oder ein Verscbreiben, anzunebmen.
Xebmen wir an, dass statt des Pelopions der Zeustempel steben solite, so
entsprecben dieser Angabe die elliptisclien Fundamente am besten, wabrend
jene Reste zwisclien Ileraion und Pelopion aucb bei Annabme eines Irrtums
des Paus. binsicbtlicb der Angabe der Entferuung sicli nicbt mit der andern
Angabe Lage in Einklang bringen lassen. Das Auskunftsmittel
beziiglicb der
freilicb, mit dem Trendelenb urg belfen will (s. AVocbenscbr. f. klass. Pbil.
1901 N. 27 fg.), dass namlicli -po/.£i|J.£vo^ nicbt eine Orts-, sonderu eine Zeit-
angabe.' entbalte, muss ais spracblicb unzulassig zuriickgewiesen werden.
S. 231,14—23. 361

S. Der grosse Zeusaltar in Pergamon wird nocli erwahnt


2.31,19.

bei Ainpel. mem. VIII 14, hier aucb der Skulpturenscbmnck des gross-
lib.

artigen Baues, von dem so bedeutende Reste wieder aufgefnnden wor-


den sind, vgl. C on z e-H u man n Ergebn. d. Ausgrab. zu Pergamon I 35 ff.
S. 231,21. Fiir die ia*/apa ist cliarakteristisch ,,die hiigelartige Form,
die geringe Hobe und ein Loch, das bis in das naturliclie Erdreicb reicht.
Dies bat den Zweck, das Blut der Opfertiere binabzufiihren.^ Stengel
griech. Kultnsaltert. -
S. 17, vgl. Herma nn gottesdienstl. Altert. 83 §
1G,13. Lowy A. Jb. II 110.
S. 231,22.Die beiden wicbtigsten, durcb Abbildiingen erlauterten
Rekonstrnktionsversucbe von Adi er und Pucbstein weichen total von
einander ab. Adi er nimmt ais Grimdform einen Kreis an, ais untersten
Teii die Protbysis, zu der langgestreckte gestufte Rampen von zwei Seiten
binauffiibren, und darauf den ais abgestumpften Kegel gestalteten Brand-
platz, in den ebenfalls Rampen, um bis zum Plateau des Gipfels zu ge-
langen, eingescbnitten sind. Hingegen nimmt Pucbstein einen oblongen
Grundriss an, bei dem die Protbysis den niedrigeren Vorbau bildet; zur
Erlauterung und ais Analogie ziebt er ausser Miinztypen von Parion und
Amasis (A. Jb. X 56 fg.) nocb den wiederaufgefundenen grossen Altar
Hierons II in Syrakus berzu, bei dem man aucb eine lange Protbysis ais
niedern Vorbau erkennt, mit zwei Aufgangen und dabinter den gewaltigen
Unterbau fiir den Opferberd und die Ascbe der verbrannten Fleiscbstiicke.
Dazu stimmen freilicb die Reste in Olympia nicbt; Pucbstein glaubt, dass
der Altar, den Paus. in Olympia sab und bescbrieb, scbon friibzeitig zer-
stort wurde, und dass das, was uns erbalten geblieben ist, von einem

iilteren, vielleicbt nicbt nacb demselben Typus erricbteten Altarbau ber-

riibrte (docb s. oben zu Z. 14). —


Was die von Paus. angegebenen Masse
betrifft, so liisst Adi er A. A. 1894,86 die Hobenangabe von 22 Fuss
gelten, indem er ais Hobe der Protbysis etwa 1,50 m, des Ascbenaltars
5,50 m ansetzt, Was die andern Zablen betr. den Umfang des Baues be-
trifft, 125 u. 32, so ist letztere sicber verdorben, da sie viel zu gering ist;

Adler nimmt fiir die Protbysis 91 m, fur den Ascbenaltar 80 82 m Um- —


fang an. Er verteidigt diese Berecbnung aufs neue A. A. 1895,108 gegen
Pucbstein, der ebd. 107 u. A. Jb. XI 74 vorscblagt, fiir das verdorbene
sxaaxou Z. 23 eine Zabl berzustellen, am wabrscbeinlichsten sxaxov, sodass
der Opferberd 132'' Umfang batte; er berecbnet danacb den eigentlicben
Altar auf 50'', die Protbysis auf 48^ Lange, die Breite beim Altar auf 16''
und bei der Protbysis auf IPYs^ ais Gesamtbobe nimmt er die 22' des
Paus. an, wabrend er die Protbysis etwa balb so breit sein lasst, wie
den Altar.
S. 231,23. Um das unverstandlicbe ixdaTou zu erklaren, baben
einige dazu
jxepou? erganzen wollen; andere, in der Annabme, dass bier
von dem eigentlicben Altar die Rede sei, scblagen verscbiedene Korrek-
turen vor, vgl. den krit. Appar. Scbubart- Walz klammern ixaaxou ein,

Scbubart ebenfalls, der aber vorber ol lirl t-q TipoUuast, scbreibt. Robert
A. Jb. III 101 A. 5 nimmt vor sxdcaxou eine grossere Liicke an, in der ein
362 V IB/J-14,3.

zweiter gemaiierter Altar erwabiit gewesen sei, tler auf der Protliysis ge-
standen habe imd fiir die eigentlicbe Opferbandlung bestimmt gewesen sei.

i ber den Vorscblag von Fu e b st e in s. oben,


S. 232,7. Die beiden /ai entsprecbeii sicli nicbt, das erste beisst
aucb, das zweite und; die Weiber wiirden strenger bebandelt ais die
Jungfraiien, vgl. VI 20,11

S. 232,10. Dieses taglicbe Opfer auf dem grossen Zeusaltar bracbte


jedenfalls der Friester, der auf den olyinpiscben Listen der Kultusbeamten
linter dem Xamen 7.ai)rj|x£f»oi)'jTrp dfters erscbeint (s. X. 61,12. 62,12.
64,22 u. s.). Wieseler, der daran Anstoss nimmt, dass iiber die Zeit des
Opferns der iokTjtou nicbts gesagt ist und dass letztern nicbt aucb erlaubt
sein soli, dva rajav r^jxspav zu opferii, scblagt G. g. X. 1877,27 vor: ozo ts
iouuTwv dva -77av Y^[x£pav xal O-o -oXstov; letztere Aiiderung, weil iouoTai
baubg den "oXcic entgegengesetzt siiid. Allein es ist sicber keine Anderung
notwendig: die ionota' simi alie beliebigen Frivatleute, die natiirlicb opfein
kdnnen, wann sie wollen; dagegen sind die dlXitoi der Staat Elis, der
ex officio t/iglicb ein Opfer an diesem Altar darbringen lasst.
S. 232,17. In den Monat Elapbios fallt nacb VI 20.1 die Tag- und
Xacbtgleicbe, er entspricbt also unserem Marz.
wS. 232,18. Das bericbtet aucb Flnt. defect. orae. 41 p. 433 H, der
ebenfalls bemerkt, dass mit auderem ais Alpbeioswasser die Asebe sicli

nicbt zusammenkneten lasse, vgl. Scbol. 14nd. 01. 11 (10), 58. Was den
bier erwalmten Hraueb anlangt, nimmt Adler A. A. 1805,108 an, die.
so
Asebe von den Opfern sei liegen geblieben und, naebdem sie im Friib-
jabr durcb die im l*rytaneion aufgesammelte Asebe des Hestia-Altars ver-
mebrt worden war, mit Ililfe des Alpbeioswassers zu einer Art von Cement-
mortel verarbeitet worden, welcber zuerst zum gesebiebteten Aufiiau diente,
spiiter aber scbalenartig iibeistricben wurde. Allein riebtiger legen II o-
molle Hull. de corr. bell. XIV 404, Keiseb bei Fauly-Wissowa I 1687 und
Fuebstein A. Jb. XI 50 dar, dass Faus. bier nur von der jjibrlicben Er-
neuerung des \'er})utzes, der sog. v.ovG-i^ oder spriebt. die in ver-
sebiedenen Ileiligtumern standige Sitte war. Dazu nabni man nur die

Frytaneionasebe, die sicb, weil sie obne Fett und Knocbensplittcr war,
verbunden mit dem Alpbeioswasser sebr gut dazu eignete.
8. 232,16. Der Altar in Didymoi war vermutlicb der grosse Altar
des Apollonbeiligtums der Fraucbiden (vgl. II 10,5). Fuebstein a. a. O.
60 fg. bemerkt, man diirte diese Bemerkung nicbt nebmen und
wdrtlicb
sicb vorstellen, dass das Faumaterial Tierblut gewesen sei; man werde
vielmebr die Verwendiing des 'rierbluts auf etwas abnlicbes wie die xoviaj»?
bezieben oder sie im Zusammenbang mit den Fiten fassen miissen, bei

denen das Bliit und das Bespritzen des Altars mit Bliit eine Rolle spielt
(Keiscb a. a. (4. 1688).
363
S. 231,23-233,19.

Gap. XIV.
nur das HoU
7e«s Apoinyios. Zu den Opfern fiir Zeas wird
bestimmten Orten
Lr WeLpappel genommen. Baume, die an Olymp.a nnd d.e
restCrgrdeiLn. Die «brigen Altare
in
Altarperiegese. Beginn der
Gotter, denL dovt geopfert wird.
dies Capitel begmnt,
S. 232,19 ff. Die beiden Paradoxa, mit denen
lieraus.
fallen aus der Periegese ,
os irap
Vo-1 Ps. Aristot. rair. ause. 123 p. 842,35: sivai
S
o. 939 20
^ ^ ^ Pr'nrja' T7 . voir/. ^spovTwv ap::aCouca,

6.’ aX... S.la/ilsvra offenbar bat


o5v alrir. r.al
s 233.4. 1)
Angaben ge anden.
seiner Quelle versebiedene
Pa„s. «ber diesen P^nlU in
dass d.e lliegen
17 n. XI 8 berichtet,
S 933 5 Aucb Ael. n. an. V Alpbeios begaben,
das andere Ufer des
wabrend 'der’ Festspiele sicb auf genossen; vgl. An-
dargebraebten Opfers
nalhdem sie das Blat des ibnen das Opfer einem
Pi h.l Ati, I 5 A Hin. 75; 106, woi.acli
X XXIX
HeracM. b. Clem.
vocant, dargebracht werde.
Gout' quem Myioden
Protr. II38 p. 33 P. Etym.
m. 131,23. Welcker
Heros >Wrpoc
S. 233,6. Zu ZsW A.op.oto,- vgl. den
Reg. 1.2
den Fliegengott von Ekron,
II
Elis (Hin. X 75) u. 2^:1 7yz.
in der Troas und auf ^odos (Preller-Rober
ferner den Apollon
llcr.pvo,.io;, s.
255) und den Apollon
S. 233,9. xa- 7.aAo psv ooosv — o.i 6c, siati^ y. . ,
ebenso VIII 10,12.

MlpaxlT,; 5/.o;j.i3sv a'jxf,v y.xl., vgl. Servius m Verg. Buc.


s 233 10.
quam inferis rediit:
quia ea velatus ab
7 61 popilus Alcidae gratissima, supero.
Acherunte ad
lioineLs dyeeiotooc dicit (II. XIII 389. XVI 482), ab
duplici
translatam; -qua corona usus,

focintiiQ pst Pluton (Leuces) tam m arnoiis, quam
^'Zni
rornml inferorumoue testatus est
. j- i v / .
.

20.!,' VI 8,2,
.W, vgl.
bescliaftigte
Olympia mit der Frage
Paus. sich in
S. 233,18. a-/.xp£?etv von-Pflanzen, wie bei Herod. 193 J
xpi?*'.-' von ^
Simplex II 38,4; ebenso £/.xps'fS'.v ii.
VI 26,6, das
z. B. VIII 29,4. I 21,6- 35,7. ,
iTlriclis
x/oivo
ebd ’ Adorao; ^alluxdxa; — ^ifuy.s.-/ £-/.xps'p£iv

385 'Ado.ov o«ov


xa, ,,

o
Eeisen 1, Forschungen I 74 vergleiclit Hom. H. IV

“"TiVS 'iHC rr/i


gangener Baum, de^ eine XVII
Hippocr. 633,30. Iheopiii. p h"pVlV
i
2,5."'strab.
Stamm trieb, vgl. ’

Anlass zu yvei
. nQ Q7Q
378

P
L, dei Aame
rlpr T^ame • scab
g
,

823. Plut. de Is. et Osir. 68 p.


364 V 14,3-5.

wecliselungen mit dem Plirsich, s. Plutarch iiber Isis und Osiris, lierausgeg.
von Partliey S. 258. Helin Kulturpfl. u. Haustli. ® S. 416.
S. 234,3 ff. —
Von § 4 Gap. 15,9 geht die sog. Altar-Periegese,
ein Exkurs, der die fortlaufende Beschreibung des Paus. unterbricht. Paus.
erklart, er kniipfe an die Erwahnung des grossten aller Altare die Auf-
zahlnng aller Altare in Olympia an. Das ist aber nicht ganz richtig, wie
am eingeliendsten Wernicke A. Jb. IX 89 nacliweist; es feblen die Gap.
15,11 fg. genannten Kulte und nocli ausserdem andere altebrwiirdige. Paus.
bemerkt weiter, er zalile die Altare in derselben Reihefolge auf, in der
die Eleier an den Altaren opferten. Darauf hin ist die Altar-Periegese
ofters gepriift und mit den wiederaufgefundenen Pesten vergliclien worden;
zuerst nur allgemein von Gurtius Abh. der Berl. A. d. W. 1881, wieder
abgedr. Abh. II 40. Hirschfeld A. Z. XL 123 ging davon aus,
ges.
dass die Opferordnung den topographischen Ziisammenhang vielfach wahre,
dass Paus. auch selbst auf diesen hinweise; diese Ansicht flilirte Flasch
bei Baumeister 1067 ff. noch weiter aus. Dagegen wollte Kalkmann
95 ff. erweisen, dass bei Paus. von einer fiir alie 69 Altare gleichmassig
und in der von Paus. befolgten Peihenfolge geltenden Opferordnung nicht
die Pede sein kbnne, ferner dass Paus. mit seiner Aufzahlung allgemeine
Bemerkungen iiber Opfer in Olympia verflechte, die er vermutlich aus
anderer Quelle schopfte. Ebenso ist Pobert Hermes XXIII 429 der ff'.

Meinung, dass Paus. iiberall Zusatze aus seiner periegetischen Quelle bei-
mischt. Beiden gegeniiber halt Gurlitt 346 ff 399 ff. an der Opferordnung
ais Angaben entweder von
Haupt(|uelle fest, wahrend die topographischen
Paus. aus eigener Kenntnis oder aus einem Buche hinzugefiigt seien.
Heberdey im Eranos Vindobon. 34 ff nimmt an, dass Paus. sicli an eine
selbstandige Einzelschrift anschloss, in der die Opferordnung nebst aller-
lel topographischen, historischen Bemerkungen enthalten
u. a. war, und die
alter war, ais die Altismauer. Dagegen halt Wernicke A. Jb. IX 88 ff.

daran fest, dass die Altarperiegese nicht aus verschiedenen Quellen stamme,
und sucht zu erweisen, dass es moglich war, alie die genannten Opfer in
einem zweimaligen Umgange darzubringen. —
Uber die Lage einzelner Altare
hat Furtwangler gehandelt, Abh. der Berl. Ak. d. W. 1879 S. 26 u. 103,
sowie Ergebn. Textbd. IV 2 ff.; ferner Dorpfeld u. Borrmann ebd. II
161 ff. zu Taf. 95, 1—8.
• S. 234,6. Der Hestia-Altar lag nach Gap. 15,9 im Prytaneion,
im Nordwesten der und zwar in einem besondern oixYjixa, das wohl
Altis,

eine Art Kapelle war; die ganze Anlage fiihrte darnach auch den Namen
Heiligtum der Hestia, Xen. Hell. VII 4,31. Spuren des Altars haben sich
in den Pesten des Prytaneions nicht gefunden, s. Dorpfeld Ergebn. Textbd
II 58 zu Taf. 43 u. 44.
ebd. Wernicke
91 nimmt an, dass der Altar des Zeus Olympios
in von den Schranken umgebenen Abteilung der Geli a sich befand
der
und, da der Tempel nicht, wie man friiher glaubte, hypaithral war (s.
Dorpfeld Textbd. II 17), kein Brandopferaltar war. Gurtius a. a. 0.
49f. nahm an. der Tempel des Zeus sei auf einem Platze erbaut worden.
S. 233,19-234,9. 365

der imraer eine liervorragende soziale Bedeutung gehaht habe und durcli

Altare geweiht gewesen sei, die man beim Tempelbau nicht beseitigt, son-
dern an ihrer Stelle belassen habe; er schreibt daher Ouovxs? im twv pa>(xu>v
Twv £vto? Tou vaou; doch wendet Wernicke ein, dass mehrere Altare im
Zeiistempel nicht bezeugt sind, nnd dass lovte? in dem langeren Wege
zwischen Prytaneion und Zeustempel seine volle Begriindung findet.
S. 234,7. Die zu d. St. gemachten Verbesserungsvorschlage sind im
krit. Appar. angefiihrt. Sie gehen von der bei Herodor. ap. Schol. Pind.
01. 5,50 und Apollod. II 7, 2,5 iiberlieferten Sage aus, dass Herakles in
Olympia seclis Doppelaltare gestiftet habe, namlich 1) Zeus undPoseidon;
2) Hera und Athena; 3) Hermes und Apollon; 4) Dionysos und Chariten;
5) Artemis und Alpheios; 6) Kronos und Kheia. Von diesen werden bei
Paus. aufgezahlt N. 3 (§ 8), N. 4 (§ 10) und N. 5 (§ 6). Nach Wer-
nickes Vorschlag S. 92 galt das dritte Opfer dem Zeus Laoitas und dem
Poseidon Laoitas (s. zu Gap. 24,1), das vierte der Artemis, das ftinfte der
Athene Leitis; doch erregt dann, obschon Wernicke das nicht zugeben
will, das xal auxY] Bedenken, das doch
ist, wennnur dann verstandlich
schon vorher ein Doppelopfer an Eingehend
einem Altar erwahnt war.
handelt uber die Vorschlage von Coraes, Buttmann, Schubart, Walz, Kind-
scher und Schubart Maurer de aris Graecorum plurib. deis in commune
positis (Diss. Argentor.) 6 sq.
234,9. Der Beiname der Athena AYjtxt^ ist schon aus Hom. 11. X 460
bekannt und bezeichnet Athene ais Beutebringerin; eine Andemng des
Attributes in Aaoixtoi, wie Kindscher vorschlug, ist daher nicht nbtig.
S. 234,9. Eine in Olympia gefundene Inschrift nennt einen Tixov

OXaouiov 'HpaxXstxov, xov «tto 4)£i6iiou, oatouvxfjv xou Atos xou ’0Xu{XkIoo, s. A. Z.
XXXV 193 N. 100. Lbwy Inschr. gr. Bildh. 367 X. 536. Inschr. v.

Olympia 555 X. 466. Robert im Hermes XXIII 452 f. bezweifelt aber,


dass diese angebliche Abstammung von Pheidias wirklich authentisch war;
auch will er aus IV 31,6 iiberlieferten Xotiz iiber die Restauration des
der
Zeusbildes durch Damophon schliessen, dass es damals keine cpaiopuvxai aus
dem Geschlecht des Pheidias in Olympia gab. Man darf mit Pnrgold
Inschr. von Olymp. 556 zugeben, dass auf die Authenticitat des Stamm-
baums des Herakleitos nicht viel zu geben sei; aber das andere Argnment
beweist nichts, da zu einer Restauration eines chryselephantinen Bildwerkes
natiirlich ein Kiinstler notig war,wahrend die Funktion, das Bildwerk zu
reinigen und im Stande zu erhalten, nur bestimmte Manipulationen voraus-
setzt, deren Kenntnis sehr gut gerade in einer Familie forterben konnte.
Diese elischen cpaiopuvxai kommen auch auf attischen Inschriften vor, CIA
HI 283 u. 1058, werden aber da, ebenso wie das afhenische entsprechende
Amt CIA III 291 u. 928, cpaiouvxaii geschrieben; s. dariiber Purgold a.
a. 0. Vgl. liber dies Amt noch Mommsen Heortologie 236. Kuhnert
de cura statuar, ap, Graecos, Berliner Stud. f. dass. Philol. I 336. Her-
mann gottesdienstl. Alterth. 94 A. 10. — Wernicke 92 vermutet, dass
der Altar der Ergane, an dem die Phaidynten opferten, ehe sie an ihre
Aufgabe gingen, nicht ‘weit vom Zeustempel entfernt lag, und dass auch
366 V 14,5-7.

die drei andern Altare 3 —5 ebenfalls dort lagen, da auch die S. 234,12
erwalinteii Altare sich rJcqalou tou vaob befanden.
S. 234,11. diio Tojv -poaiCocvovTwv xabaipstv, gewohnlicli sagt Paus. xa-
Oatpetv tivrk, vgl. II 1,4. V 1,9. 10,9. — -irpoai^avsiv wieder X 28,7 tojv
jxoidiv ai Tcpo? xa xpsa ehl TcpoatCavousat.
ebd. Ibjouaiv ivxauila Trplv T| — ap^ojvxai, vgl. X 13,2 xuAivoovxai loj?
xax£v£/0dj-(,v. Die bei Paus. vorkoramenden Konstruktionsweisen voii rpiv

^ — seltener bloss x:piv, liaufig 7:poT£pov rrplv fj, vereinzelt xrpiv '(£ ori (VI 5,6.
VII 16,3) und 7:pox£pov r\ (X 14,6) — sind folgende:

A. bei positivem Hauptsatz:


1. am haufigsten Infinitiv, z. B. -plv oz y] xaxa.p^vat rJlir *^7£v otuxco
XTjv axpaxiav I 6,5. -irpiv oz z^ xrjv t:oaiv £a£li)£lv [j.v-7j[JLa lax!, X£oxou liBou
VII 22,6.
2. ludicativ eines Prateritum, z. B. £p£i7:ia ttoXeoj? or^ka -^v £v xr
Xi[xv'o Tipiv 7
]
xo ooojp d-TTr/po^sv auxd VII 24,13; so 13,3. 28,10. 113,7.
VII 16,3. IX 26,2.

B. bei iiegativem Hauptsatz:


1. Infinitiv, z. B. I 14, 4 0 0’ u~vo? 00 'irpdx£pov dv^x£v auxov xrplv r]

oi x£jxapaxo7Xov £xo? 7£v£7i)a' xalhodovxi, vgl. I 12,4. 23,4. 24.7. 28,4.


VII 3,8. X 23,1. 25,8. 31,4.
2. Modi finiti:

a. Indicativ, z. B. I 1,2 -pox£pov oz Ttplv 9] 0£pu7xoxA'^c W{}qvaioi^

7P^£v £-iv£iov oux Vgl. 34,1. II 20,1. IV 12,6. V 21,5.


VI 5,6. X 4,3.
b. Optativus iterativus: VI 4,1.
c. Optativ der indirekteu Rede: II 5,1. V 21,5.
d. Coniunctiv init av: I 18,4 £7£Xfi£iv oorz ?£vois £7xiv oux£ xoic

i£p£i)7t, xrplv dv xov ’A-'.v fiaTTXuja'. 23,10. VII 27,5.


e. Coniunctiv ohne dv : V 16,8 ou Trporzpov opuia!, r:plv 7
]
‘/oipoj —
d-oxaOr]pcovxat. VII 3,10 21,3. IX 13,2.
S. 234,12. Von der A rt emis
diesen beiden Altiiren der Atbena und
(nacli der Zalilung bei nimmt Kalkmann 96 an,
Curtius 41 X. 7 u. 8)
ihre Erwahnung sei nur ein Exkurs zur Ergane, und unter den xax£!,X£ 7 p.£va
S. 235,2 sei eben der Ergane-Altar und die vorher genannten zu ver-
steben. Hingegen meint Wernicke 95 (s. seinen Plan der Altis),
dass der Prozessionsweg aucli zu diesen Altaren fiihrte, wie sie denn auch
bei Curtius, Flasch, Dorpfeld Ergebn. Textbd. I 83 in der Reilien-
folge der andern mitgezahlt werden. Robert Hermes XXIII 438 glaubt,
dass sich Paus. streng an die Reihenfolge der Opfer halt, dass dagegen
Zusatze aus periegetischer Quelle sich findeii; daher stamme z. B. der
hier erwahnte Athenaaltar.
Curtius 43 nimmt darnach an, dass dieser Altar der
S. 235,1.
Artemis pyramidale Form hatte, indem die vier Seiten desselben sich all-
mahlich nach oben zusammenneigten; er vergleicht den Artemisaltar von
Patrai VII 18,11.
S. 234,9-235,12. 367

ebd. dvTj'/(ov -P]p£jxa i? vgl. II 34,11 x£ 1 [X£vy] £v o|xaXtp xa -irpuiTa

rjp£|xa £? -::p6!7avx£? 7^;£ixi. III 24,5.


S. 235,2. Was den Doppelaltar des Alplieios und der Artemis (bei
Curtius N. 9) betrifft, sonimmt Wernicke (s. den Plan) an, dass es der vor
der Ecbolialle belegene gewesen sei, von dem sicli Fundamente in den erheb-
licben Diinensionen 8,65 : 5,85 m
die im Grnndriss eine gefunden liaben,
Teilung in zwei Reclitecke aiifweisen,Ergebn. Textbd. II 164. Der Altar s.

gehort zu den oben erwabnten, angeblich von Herakles gestifteten Doppel-


altaren, s. Maurer 1. 1. 13. Uber die Aufnahme des Alplieios in die
olympisclien Gotter s. Scliol. Pind. 01. 10,58; iiber die Verbindung des
Alplieios mit der Artemis VI 22,8, wo von den Letrinaiern die Rede ist,

vgl. Wentzel bei Pauly-Wissowa I 1631. Sto 11 bei Rosclier I 256.


S. 235,3. To o£ alxtov TouTou 7rap£GYjX(oc7£ |X£v TTou zai nOoapo?, Pindar
bat den Grund, d. b. die Liebe des Alpbeios zur Artemis, nur angedeutet
(vgl. V 3,4) in Nem. 1 init.: A[X'irv£U[xa a£p.vov ’AXcp£ou, xX£ivav Supaxoaaav OdXo?
’0pxu7ia o£|xvtov ’Apx£jxioo€; dazu Scbol. 3 u. Scbol. Pytb. 2,12. VI 22,8 ’AX(p£taG?
’Apx£[xioo? a 7 aX;xa.

S. 235,5. Von diesem zweiten Altar des Alpbeios glaubt Robert


430 A. 1, er geliore niciit zur Periegese, sondern sei nur der Analogie
wegen eingescboben.
S. 235,6. Am Altar N. 11 wird Hepbaistos verebrt, nach andern
Zeus Areios, d. b. der kriegeriscbe nnd streitbare Zeus, dem nacb der
einen Tradition Oinomaos vor seinen blutigen Wettkampfen opferte; nacb
anderer war Ares sein Scbutzgott, vgl. Scbol. Pind. 01. 13,148 und oben
Cap. 1,6. Nacb Wentzel
VI 24 ware ’Ercr/A. das eine die Angabe der
Periegeten gewesen, das andere die Meinung dessen, der das Epitheton
Areios erklarte. Unerklart ist, wie Hepbaistos, der sonst in Olympia nicht
verebrt wurde, dazu kam, mit Zeus Areios verwecbselt zu werden. Robert
430 A. 2 findet die ganze Erwabnung iiberbaupt verdacbtig
S. 235,9. Uber den idaiischen Herakles ais Trapaaxax-^?, den Beistand
verleibenden, oben C. 8,1 u VI 23,3; er galt in Olympia ais der
vgl.
alteste der fiinf idaiischen Daktylen und erste Stifter der Kainpfspiele,
s. oben C. 7,6. Vgl. Preller-Plew II 275 f.

S. 235,10. Dieselben Namen der idaiischen Heraklesbriider : Paio-


naios, Epimedes, Iasios, Idas, werden oben Cap. 7,6 genannt. Curtius 45
glaubt, dass die Opferstatte eine Gruppe von vier Altaren gewesen sei,
da einer von ibnen ais ein Altar fiir sich erwabnt werde, also vier Altare
auf gemeinsamer Basis: er zablt daher hier aucb in der Reibenfolge der
Altare 13 — 16; Wernicke 95 ist abweicbender Ansicbt und zablt diesen
Altar ais 13, ebenso Dorpfeld.
S. 235,12. Zu Akesidas vgl. den Heros Akesios in Epidauros
(II 11,7).

ebd. Auf die Reste vom sog. Hause des Oinomaos kommt Paus.
Cap. 20,6 zurlick; Wernicke nimmt an, dass es innerbalb des cppa^fxa lag, das
um um jedes Blitzmal, berumgelegt worden
die Stelle, wie war, also siid-
licb vom Metroon, ostlich vom Pelopion; ebenso Dorpfeld Textbd. I 82.
368 V 14,7-9.

Von dieser Einfassung baben sich Keste, aus Flusskieselu zusammengesetzt,


erhalten. Hier, innerhalb der Umwallung, lag der Altar des Zeus Her-
keios (N. 17 Curtius, N. 14 AVernicke, Ddrpfeld).
S. 235,13. Aioc T£ 'Epxsioo — t(o ok anakolutbische Konstruktion
nacb der Parenthese, aber aucli olme eine solche VI 3,12. 6,7. 26,2. VII
10,2. X 28,6 u. 6.

S. 235,14. Der Beinarae ist bei Zeus sehr liaulig, s.


Preller-llobert 118 A. 1 u. 119, init 866. Beide Altare lagen nalie bei-
sainmen beim grossen Zeusaltar, bei deni Paus. nunniebr in seiner Aut-
zahlung ais zu N. 19 (oder 16) gelangt ist.

S. 235,17. Uber der Kultus der d^voi^To' ihoi' s. Bd. 1 124 zu I 1,4.

Vgl. Maurer 1. 1. 92.


S. 235,18. Deu
Beinainen Kabdpjtoc fuhrt Zeus ais Gott der Siiline
und Peinigung, l^reller-Pob er t 110 A. 1; 143 11. Curtius nimint
s.

hier fiir Zeus Katliarsios und Xike einen gemeinschaftliclien Altar an, N.
21 seiner Reihenfolge; ebenso Dorpfeld ais X. 18 und 5Iaurer p. 17;
liingegen fasst Wernicke sie unter 18 u. 19 ais zwei gesonderte Altare.
jMoglich ist beides.
ebd. Lber Zeus Xhovio^ vgl. Bd. 1 496 zu II 2,8; xal aoili? ist wohl
darauf zu beziehen, dass unter den letztgenannten Altaren schon drei dem
Zeus geweilit waren.
S. 236,1. Hier nalnn Curtius (ebenso Flasch) Altare aller Gdtter
an, was Robert a. a. O. init Recht ais ein Unding bezeichnet; man liat
mit zuni Folgeuden zu beziehen, es ist daher nur ein Altar (Cur-
tius 25, Wernieke 21, Dbrpteld 20) genieiiit.

ebd. Furtuangler Abh. d. Berl. rVkad. f. 1879 S. 26 vennutete,


dass das grosse, aus Poroscpiadern bestehende, ini Grundriss zwei neben-
einander liegende Rechtecke bildende Altarfundanient dstlicdi voin Heraion,
bei dem grosse Massen von bronzeiien Votivgeschenken gefunden worden
sind, diesein Aschenaltar iler Hera angehiirte; bedeutender aber noch sind
die Funde siidlich vom Heraion, wo, wie oben zu S. 231,14 erwahiit, der Rest
eines aus iVlergelkalk und Feldst einen bestehenden Fundainents eines
grossen Altars (abgeb. Taf‘. 95,1) und den Boden hinuntcr
bis tief auf
Aschenschichten mit niassenhaften Votiv'gaben aus Thon und Bronze ge-
funden wurdeii, s. Furtwangler Frgebn. Textbd. IV 2 fg. Allein ob-
sehon Flasch diesen letztern fiir den der Hera liielt, entscheiden sich
doch Dorpfeld u. Borrmann Textbd. 183 ii. II 163 fiir ersteren ostlich
voin Heraion, uiid ebenso IVernicke, der den Altar siidlich vom Heraion
fiir einen alteren Zeusaltar halt. Die hier gemachten Bronzefunde, die
zuiii Teii hochaltertiimlich sind und bezeugen, dass diese Stelle eine der

friihesten Kultstellen der Altis gewesen sein niuss, beschreibt Furtwangler


ebd. IV^ 4 f Puchstein A. db. XI 67, der auch den Altar ostlich vom
.

Heraion fiir den der Hera halt, iiimnit einen (o^uaderbau von normaler
Altarform an, nicht, wie die Plane ihn zeigen, aus kleinerer Prothysis und
da’;an ostlich aiistossendem grdsseren Altar.
S. 236,3. Der Altar des Hermes und Apolloii (Curtius 25, IVer-
S. 235,12-236,7. 369

'iiicke 23, Dorpfeld 22) ist der von Herodot (s. oben) erwahnte; ein
Doppelkult beider Gotter ist aucli durcb eine Inschrift aus Mysien bezeugt,
CIG II add. 3568 b, vgl. Maiirer a. a. 0. 11; iiber ihre gemeinschaft-
liche Verebruiig, die aber nicbt auf deni von Paiis. angegebenen Grunde
oder wenigstens nicbt auf diesem allein beriilit, s. Preller-Rob ert 393
A. 1. Wernicke will diesen Altar in dem westlicli voin Metroon belegenen
(abgeb. Tafelbd. II 95,3, bespr. Textbd. II 164) erkennen.
S. 236,5. Nacb Mnaseas b. Suid, s. v. llpa-ir'/./) sind 'Oixivoia iind’Ap-r/^
Tdcbter des Zens und der Praxidike. Der Knltns der Homonoia findet
sich ofters erwalint, ebenso Statuen, s. St oli bei Roscher I 2701. Hin-
gegen wie D rexi er ebd. bemerkt, ein Irrtnm, wenn Weil A. M.
ist es,

III 226 die zu einem Weiligescbenk der Eleier geborige Inschrift (Insclir.
V. 01. 383 N. 260) auf diesen Altar bezieht; vgl. unten zu Gap. 24,4.

Wernicke vermutet, dass der Homonoia- Altar jiingeren Datums war und
sicli auf den Frieden zwischen Arkadien und Elis i. J. 363 bezog.
S. 236,6. DenGottermutter (Curtius 28, Wernicke 26,
Altar der
Dorpfeld 25) vermutete schon Furtwangler Bronzefunde 26 an der West-
seite des Metroon, wo in tiefer Schicht zalilreiclie Bronzethiere gefunden
worden sind (vgl. Ergebnisse Textbd. 4 u. 71); der hier gefundene Unter-
bau aus Poros ist abgeb. und besprochen Ergebn. Tafelbd. II Taf. 35,3,
Textbd. II 164 N. 8; doch meint dort Dorpfeld, dass nur die Fundstiicke
der obern Schicht dem Altar zugeschrieben werden durfen, dagegen die
in der Tiefe unter dem Altar gefundenen einem altern Altar derselben
Gottheit angehoren; vgl. Textbd. I 83. Andrer Meinung ist Wernicke,
der diesen Altar dem Hermes und Apollon zuteilt (s. oben), dagegen den
Altar der Gottermutter vor der Ostfront des Metroons ansetzt; er ist der
Meinung, dass der Fund eherner Schallbecken (xuix^^aXa) an dieser Stelle
(Furtwangler 33 und Ergebn. 70), den Curtius 49 und Flasch 1069
ais beweisend betrachten, dies nicht sei, weil solche auch an zahlreichen
andern Stellen der Altis gefunden worden sind. Doch ist Puchstein A.
Jb. XI 68 fg. wieder dafur eingetreten, dass der Altar westlich vom
Metroon der Gottermutter zuzuweisen sei, dass die Schallbecken zu deren
Xulte gehdrten und dass der Tempel nach Westen orientiert war.
S. 236,7. Mit diesen beiden Altaren vor dem Eingang zum Stadion
sind wir im Nordosten der Altis angekommen. Hermes iva^covio? (oder
dYwvio?) ist der Gott der Leibesiibungen und der Wettkampfe in der Gym-
nastik; er wird unter diesem Beinarnen an vielen Orten verehrt, Preller- s.

Rob ert 415 A. 3. —


Die Verehrung des Kairos, des giinstigen Augen-
blicks, der besonders bei den Wettkampfen von Wichtigkeit ist (daher ist
die Stelle des Altars vor dem Stadion bezeichnend), ist nur fiir Olympia
bezeugt; der von Paus. erwahnte Hymnus des Ion von Chios bezog sich
vielleicht auf die Einsetzung dieses Kultus, vgl. Benndorf Festgabe fiir
A. Springer 265. Uber bildliche Darstellungen desselben, zumal uber die
Statue des Lysipp, s. Curtius A. Z. XXXHI 1 (Ges. Abh. II 187).
Sauer bei Roscher II 897. Benndorf a. a. O.; doch wird die Hypo-
these des letzteren, dass die in Form eines Astragals gestaltete Basis, die
Pausanias II. 24
370 V 14,9-10.

vor den Stufen der Tbesauren-Terrasse siidlicli vom Scliatzliaus der Sy-
bariten gefimden worden ist, den nudus talo incessens des Polyklet (Plin.

XXXIV 55) getragen habe, und dass dies eine Statue des Kairos gewesen
sei, neuerdings sehr in Zweifel gezogen, s. Treu Ergebnisse Textbd. III
212 ff. Immerwahr Kulte n. Mythen Arkadiens 288. Wenn hier ara —
Eingange des Stadions die Altare des Hermes und des Kairos beisammen
standen, so hiingt das damit zusanimen, dass auch Hermes der Gott des
gliicklichen Zufalls ist, s. Curtius a. a. 0. Kern A. M. XIX 61.
S. 236,10. Has Scliatzliaus der Sikyonier, von dem Paus. VI 19,1
spricht, lag, wie die Ausgrabungen gezeigt haben, ganz westlich in der
Keihe der Schatzhauser, also vom Eingang zum Stadion ziemlich entfernt.
Wernicke denkt sicli, dass die Prozession die Stufen der Schatzhaus-
Terrasse hinauf und dann der Front der Schatzhauser
entlang nach
Westen zog. Hie von Paus. nicht erwahnte Exedra des Herodes Atticus
h/ibe darnals noch nicht gestanden, also kein Hemmnis fur den Zug gebildet.
Hingegen nimrnt Dorpfeld Textbd. I 83 wegen dieses „Sprunges“ zwei

Gruppen an.
ebd. Her Altar des Herakles Wernicke 29, Dorpfeld
(Curtius 31,
28) ist in seinen Kesten hinter dem Exedra des Herodes ge-
Osttitigel der

funden worden; er bestarid aus dem eigentlichen Altar oder Opfertisch und
dem westlich daran angebrachten Standplatz filr den Opferpriester; s.

Ergebn. Tafelbd. II Taf. 95,4, Textbd. II 164 X. 7. Curtius 70 bemerkt,


dass die Orientierung des Altars nach Osten denselben ais fiir einen Gott
bestimnit kennzeichne und dass dies den von Paus. erwahnten Zweifel, ob
er dem alteren Herakles der Kureten, dem phoinikisch-kretischen Gotte,
oder dem Sohne der Alkmene geweiht gewesen sei, entscheide.
S. 236,11. Curtius 53, Flasch 1069, Dorpfeld Textbd. I 84,
P olide Psyche I 109 A. 1 nehmen an, dass der Erdspalt, hei dem der

Altar der Ge lag, Faioc hiess, wie hei Paus. VII 25,13 nach der hdschr.
i 'berlieferung das Ileiligtuin der Fata Ivjpu-Tsovoc. Hingegen nimmt Wer-
nicke 97 A. 11 sowolil dort wie/ hier die Form FaEv an. Dass der so
benannte 14atz ein Erdspalt war, wie das wird daraus geschlossen,
dass solche seit alter Zeit ais hochheilig und bisweilen ais Orakelstatten
galten. „Podenrisse, Erdspalten, feuchte Grotten sind es, aus denen die
Diinste aufstiegen, welchen nian die aufregende Kraft zuschrieb,“ Cur-
tius 52. Ders. 60 f., dass der den Heroenaltar (nordlich von
meint S.

der byzantinischen Kirche) uingebende Steinring der alte Gaios sei und
dass hier lamos einen Heroendienst hatte. Doch sind Dorpfeld u. Borr-
niann Er»*ebn. Textbd. I 165 der Meinung, dass der Gaios am Fusse des
Kronoshugels lag und vielleicht mic dem nordlich vom Heraion gelegenen
Auslaufer des Kronion identisch ist. Auch Heberdey 41 A. 1 bekiimpft
die Hypothese von Curtius, vornehmlich weil man nicht begreife, warum
gerade der Altar der Ileroen innerhalb des Gaios selbst angebracht sein
soli, wahrend der der Ge sicli ausserhalb befand. — Gaia ais Orakelgottin
hiiden wir auch sonst oftcrs in Griechenland, vgl. Preller-Robert 636 fg.

In Olympia ha^ sicli das chthonische Orakel wie in Delphi in spaterer


S. 236,7-19. 371

Zeit an Themis angesclilossen, deren Kult aber von dem der Gaia be-
stimmt geschieden war, wiihrend sie anderwarts ineinander iibergelien; dann
geht das Orakel an Zeus iiber, vgl. Pind. 01. 6,70. Curtius 54 fg.
ebd. Der Altar der Ge war ein Aschenaltar; seine Lage ist un-
gewiss, er lag entweder nordlich vom Heraion (wo ihn Hirsclifeld A. Z.
XL 123 und Wernicke Dorpfeld Textbd. I 75
ansetzt) oder er ist, wie
u. 84 vermutet, mit den Resten identisch, die ais Schatzhaus N. VIII be-
zeiclinet zn werden pflegen. Wide lakon. Kulte 7 will, an Curtius 47
sicli anschliessend und auf die auch sonst sicli findende Verbindung des
Zeus mit der Ge hinweisend, den Kataibates mit der Ge auf dem Gaion
ansetzen.
S. 236,13. ^To|xtov bedeutet walirscheinlich hier wie anderwarts einen
Erdspalt, vgl. Aesch. Cho. 791. Soph. Ant. 1217. Luc. de luctu 16.
S. 236,14. Zeus Karaipa-Y]? ist der im Blitze „niederfahrende‘S dem
Stellen, wo der Blitz eingeschlagen hatte, geweiht zu werden pflegten,
die daher auch ais besonders geheiligt eingezaunt waren, wie hier der
Altar; vgl. die Inschrift AsXxibv dp/. 1890, 144. Preller-Rob ert 154.
Dieser wiederum in der Nahe des grossen Zeusaltars; der
Altar liegt
Sprung erklart sicli nach Curtius a. a. 0. dadurch, dass der Sitz des
Orakels von Them.is und Gaia hierher verpflanzt worden ist. Wernicke
97 sucht die Erklarung darin, dass die bisher erledigten Altare ungefahr
die Halfte der ganzen Linie ausmachten und die damit verbundenen Opfer-
handlungen sicli im Laufe des Vormittags vollziehen liessen; nach einer
Mittagspause habe dann der zweite Umgang beim grossen Altar begonnen.
Dagegen glaubt Robert 430 A. 2, der Altar des Zeus xataipax?]? sei mit
dem des Zeus 7) identisch, und der Irrtum des Paus.
xspauvio? (oben §
rtihre daher, dass Angabe aus seiner sakralen, die zweite
er die erstere
aus seiner periegetischen Quelle entnommen habe; man konne zwei Blitz-
male so dicht beisammen nicht annehmen, ein Bedenken, das Wernicke
mit Redit zuriickweist.
S. 236,18. Der Doppelaltar des Dionysos und der Chariten
(Curtius 35, 33, Dorpfeld 32) gehort zu den von Ilerodoros beim
Wernicke
Schol. Pind. 01. 5,10 obenzu S. 234,7) erwdinten von Herakles gegriindeten.
(s.

So verbindet auch Pind. 01. 13,18 diese Gottheiten, und bei Plut. qu. Graec.
36 p. 299 B ist ein Fragrnent des alten Hymnus der Eieier erhalten, in
dem sie angerufen wurden (Bergk Lyr. ^ III 656). Auch in Orchomenos
hatten -gemeinsamen Kultus, Paus. IX
sie 38,1. Vgl. Preller-Rober
481 A. 3; 488. Maurer de aris 12 f.
S. 236,19. Wieseler G. g. N. 1877, 28 fasst im Sinne von „un-
mittelbar nach“ und schreibt daher ol auxoo und ebenso xouxou.

Hingegen ist Curtius 46 der Meinung, dass die Doppelaltare gesonderte


Altarwlirfel waren, und er glaubt daher, der Altar der Musen sei zwischen
die beiden Altare des Dionysos und der Chariten eingeschoben ge-
wesen. Reisch bei Pauly-Wissowa I 1658 lasst fiir die olympischen
Doppelaltare ebenfalls die Moglichkeit einer Tremiung der Opferstellen
24*
372 V 14,10-15,1.

(nacli der Analogie des Altars der Hera imd Athena zu Krissa, wo jede
Gottheit ihre besondere Eschara liatte, IGA 314) zu, doch immerhin
in der Meinung, dass der Altar nur einer war (was Paus. oben 234,7; 236,3
ausdriicklicli betont) ;
die Curtius’sche Deutimg der Worte ;A£ra;u auTwv
ist dalier sicher unmoglich, vielmelir liat man dieselben mit Wernicke da-
liin zu verstehen, dass die beiden Altare der Musen und der Nymphen
zwischen dem Pelopion und dem Hoppelaltar des Dionysos nnd der
Ohariten lagen, womit sich auch Wieselers Bedenken erledigen.
ebd. L)ie Musen, die hier in der Nahe der Ohariten verehrt wurden,
waren im Kultus bfters mit diesen eng verbunden, s. Preller-Robert
482 f.; 488 A. 1. Ebenso pflegen die Nymphen mit Dionysos verbunden
zu werden, s. ebd. 662 fg.; 675 A. 4 u. s.

Gap. XV.

Die sog. Werkstatt des Pheidias. Das Leonidaion. Der Kalli-


steplianos genannte Olbaum. Weitere Altare. Das Prytaneion.
Das Gymnasion. Opfergebrauche bei den Eleiern. Opfer der
Hera Ammonia und des lOarammon. Dorische G es ange im Pry-
taneion.

S. 236,21. An die sog. Werkstatt des Pheidias kniipfen sich


vornehmlich zwei Eragen: einmal, wo das so benannte Gebaude lag, und

zweitens, wie weit seine Benennung berechtigt war oder nicht. Aus Paus.
geht zunachst hervor, dass es sich ausserhalb der Altismauer befand; dass
gleich nachher Z. 24 das Leonidaion folgt, beweist, dass dies in der Nahe
lag. Letzteres ist durch die dort gefundene Inschrift mit Sicherheit in dem
grossen Siidwestbau erkannt worden (s. unten); es folgte weiter daraus,
dass das siidwestliche Altisthor das Prozessionsthor fiir die Festziige war,
die Schon vor der sicheren Bestimmung des Leonidaions
izo\Lr.v/:f^.

thaten Adler Ausgrab. von Olympia HI 30 und Flasch 1069 ff. und 1104
dar, dass die Werkstatt des 14ieidias in dem Ruinenkomplex nordlich vom
Leonidaion, wo sich in nachheidnischer Zeit eine byzantinische Kirche
erhob, zu suchen sei; vgl. die Abbildungen in den Ergebn. Tafelbd. I Taf.
67 — 70. Es handelt sich dabei ganz besonders um den unter dieser Kirche
belegenen obloiigen Bau von 14,50 m zu 32,18, der eine einzige Thlir
von Weite an der Ostseite hat,
4,54 die Mauern sind 1,12 m dick und
sehr solid konstruiert. Der Unterbau besteht aus Porosquadern, der Ober-
teil war Ziegelbau, ebenfalls in sehr guter Technik ausgefiihrt; der ganze

Raum war durch Saiilen in drei Scliiffe und durch eine Querwand in zwei
Abschnitte geteilt, in deren einem, einer Art von Vorraum, sich ein grosses
Bassin befand, s. die Beschreibung bei Adler Ergebnisse Textbd. II 93 ff.,

der ebd. 103 ff. seine schon friiher (vgl. auch Curtius Adler Olympia
u.

und Umgegend 22) aufgestellte Ansicht, dass dieser Unterbau die Werk-
S. 236,19—24. 373

statt des Pheidias gewesen sei, aufs neue verteidigt. Er nimmt demnach
an, dass hier in der That Pheidias sein Atelier gehabt, sein Modell und
die Statue selbst angefertigt habe. Botticher Olynapia “
317 meint jedoch;
dass das Gebaude auf alie Falle urspriinglich einen andern Zweck gehabt habe
und erst, ais Pheidias nach Olympia kam, ais Werkstatt fiir ihn eingerichtet
worden sei, da es zur Werkstatt viel zu monumental angelegt erscheine; er
haltaberlieber das langgestreckte, in zahlreiche Abteilungen zerlegte Gebaude
direkt nordlich vom Leonidaion fur die Werkstatt des Pheidias, ebenso
Dbrpfeld Ergebn. Textbd. I 84, Eurtwangler Meisterw. 61 A. 1,

Wernicke 0., wahrend Lange Haus und Halle 339 darin die Aus-
a. a.

gangshalle fiir die Pompen und den Aufbewahrungsort fiir das Pompen-
gerat erkennen will. Lange mdchte dagegen den Siidbau, eine langge-
streckte Doppelhalle (s. Ergebn. Tafelbd. I Taf. 59 61 und Borrmann —
Textbd. II 79), fiir die Werkstatt des Pheidias erklaren, die zugleich ais
allgemeine olympische Bildhauerwerkstatt und Ausstellungshalle gedient
habe, vgl. dens, in den Verhandlg. d. Dessauer Philol. Versammlung S. 201;
dadurch wird aber der Weg der Prozession ganz unerklarlich. Curtius
57 fg. den der byzantinischen Kirche zu Grunde liegenden Kern fiir
halt
den Theekoleon (s. unten
§ 8); Lange a. a. 0. 113 fiir das Buleuterion
der Hellanodiken. Audi Gurlitt 358 ist gegen die Identifizierung der
byzantinischen Kirche mit dem Ergasterion, ebenso Conze Verhandl. d.
Dessauer Philol. Versammlg. S. 201. Robert 453 glaubt iiberhaupt
nicht, dass man die Bauhiitte, in der Pheidias arbeitete, stehen gelassen
oder dass man ihm einen monumentalen Bau fiir seine Arbeit hergerichtet
habe; er meint, dass erst viel spater, etwa im 3. oder 2. Jahrhundert, ein an
der Westseite der Altis belegenes Gebaude fiir die Werkstatt des Pheidias
ausgegeben worden sei. — Was den Weg der Prozession anlangt, so meint
Wernicke, sie sei durch die mittlere kleine Pforte der Westmauer zum
Ergasterion gezogen.
S. 236,22. xah’ sxaaTov tou aidcXp-axo? IvTauha eip^a^sto, das distributive
xaxa cum accus. ais Vertreter eines blossen Kasus, s. zu II 35,8 (Bd. I zu
S. 473,14).
S. 236,23. Spuren eines Altars haben sich in keinem der erwahnten
Gebaude nachweisen lassen. Robert 430 A. 2 glaubt, dass dieser Altar
aller Gotter mit dem Gap.und die doppelte Er-
14,8 erwahnten identisch
wahnung Folge der von ihm angenommenen Benutzung von zwei ver-
schiedenartigen Quellen sei.

S. 236,24. Nachdem man in den ersten Jahren der Ausgrabungen


das Leonidaion vielfach im Stidosten der Altis gesucht hatte (vgl.

Brunn Jb. f. Ph. Olymp. IV 46. Curtius u. Adler


CXXIX 26. Ausgr. v.
Olympia 26; Kalkmann 93 A. 1 sucht gegen Hirschfeld A. Z. XL 121
die Unmoglichkeit zu erweisen, dass das Leonidaion im Siidwesten gelegen
habe), fand man im 1888 die Bauinschrift A(£)w(v){o(y])?
Siidwestbau i. J.
Aeoixou (N)dc^io? £ 7Toi('r]C£) sie ist publiziert und besprochen von Treu in
;

den A. M. XIII 307, in den Inschr. v. Olympia 665 X. 651. Dieser


-

Leonidas ist identisch mit dem Leonidas aus Xaxos, dessen Statue, ein
374 V 15,1-2.

Weihgesclieiik der Psopliidier, Paus. VI 16,5 erwahnt; die Identltat gelit aiis
der ebenfalls wiederaufgefimdenen Inschrift dieser Statue hervor (Insclir.
V. 01. 417 X. 294); sie entlialt denselben Vaternamen des Leonidas.
Allerdings heisst derselbe liier bei Paus. ein Eleier, was inan verscliiedeu
erklart: entweder sei zur Zeit des Paus. die Inscliriftdurcli Verputz
unsicbtbar geworden, sodass Paus. deu Urbeber nur aus dem Namen des
Gebaudes erscbloss und in ibm einen Einlieiinisclien vermutete; oder, wie
Treu meint, nach dem romiscben Umbau des Leonidaion und dem Ver-
scbwinden der Dedikationinschrift habe sicli jene lokalpatriotisclie Tradition
gebildet. Ais dritte i\Idgliclikeit wird von Die Is (bei Treu a. a. 0.) die
Vermutung aufgestellt, dass Paus. (oder sein Clewabrsmann) von dem
Etlmikon die ersten drei Buclistaben niclit genau erkannte und aus
einem nalieliegenden Irrtum ais MIasio? las. Der Fund dieser Inschrift bat
die Ansiclit, dass der Siidwestbau das Leonidaion sei, in gliicklicber Weise
bestiitigt; dagegen liat sicli nur Curtius erklart, Ergebn. Textbd. I 60 f.,
der am Siidostbau festbielt und, indem er den Eleier Leonidas vom Naxier
gescliieden wissen wollte, den Siidwestbau fiir ein zweites Logierbaus fiir

Festbesucber ansab, das ein Verwandter des Eleiers Leonidas gestiftet, das
aber nie den Namen Leonidaion gefiibrt babe. Das Erzwungene dieser
Erklarung liegt auf der lland. Das Leonidaion (d. b. der Siidwestbau) ist

abgebildet und bescbrieben in den Ergebn. Tafelbd. I Taf. 42 — 46, mit


Text von Borrmann Textbd. 11 83 ff.; vgl. Ausgrab. v. Olymp. V 43 ff.

mit Taf. 12 — 14; dazu Flascli a. a. 0. Lange Haus und Halle 331.
Botticber 353. Es ist nacb dem grossen Gymnasion der umfangreicbste
Bau in Olympia, ein ungefabres (Quadrat mit einem von doriscben Saulen-
ballen gebildeten (piadratiscben Innenbofe. Die Aussenmauern sind 80,18 :

74,00 m, die iMasse des Saulenbofes 29,67 m die Seite, von aussen zog
sicli eine ionisclie Sanlenballe mit 138 Saulen berum. Das Gebiiude selbst
bat an drei Seiten die Tiefe von 10 m, an der Westseite die von 15 m,
bier lagen olfenbar die Hauptsale, wabrend an den andern Seiten kleinere
Kaume angelegt sind. In romiscber Zeit ist das Gebiiude zweimal unige-
baut und das Innere in der Kaumanordnung erbeblicb umgestaltet worden;
ein nocb Aveiterer Umbau erfolgte in byzantiniscber Zeit. Der urspriing-
licbe griecbiscbe Bau ist, nacb den Kunstformen, den bautecbniscben Details
und den Cbarakteren der Inschrift zu urteilen, etwa uni die Mitte des 4.
Jabrb. v. Cbr. entstanden, der erste romiscbe Umbau zAviscben 157 und
174 n. Cbr. (s. Borrmann a. a. O. 93). Ais Bestiimnung des Gebaudes
bat Lange das Amtslokal und Wobnung der Hellanodiken vermutet; docb
ist wabrscbeinlicber die von Adi er (Ausgrab. V 21) geiiusserte, von Flascli
1104 L unterstiitzte und von Borrmann a. a. 0. angenommene Ansiclit,

dass es ein Absteigequartier Ebrengaste der Eleier und die auswartigen,


fiir

die Spiele besucbenden Festgesandten war. Dafiir spricbt aucb ibre von
Paus. S. 237,3 erwabnte Verwendung in der romiscben Zeit, wo die Pro-
konsuln dort einquartiert wurden.
ebd. Die von Kubn vorgescblagene Anderung von tou Astovtoaiou in

t6 Aswvioaiov faud die Billigung von Flascli a. O. 1069 A. 3. Scbubart-


S. 236,24-2374. 375

Walz erklarcn, das Subjekt zii diesem Satze sei t 6 epYacTTqptov <I)stoiou;
bingegen meint Scliubart, es sclieine hier etwas ansgefallen zu sein, was
schon Facius’ Ansiclit war. Die von Hitzig zur Pausaniasfrage 72 imd
O. Kern de Orph. Epimenid. Pberecyd. theogoniis (Berol. 1888) Pdies. VII
aufgestellte Deutung der Stelle, M^onacli der ganze § 2 von toos exto?
bis zu 01 "HXeiot eirie Parenthese sei, demnach
das, was dt:avTixpu rob Astovt-
daiou lag, der Altar der Aphrodite war, wirdvon Robert 433 A. 1 und von
Frazer p. 567 gebilligt. Heberdey Eran. Vindobon. 40 stimmt ebenfalls
dem zu und kniipft daran die weitere Hypothese, dass Pausanias in dieser
Parenthese eine altere Vorlage ausgeschrieben habe, wodurch sicli die Her-
iibernalime der eaooo? (s. unten) zur Geniige erklare.
S. Die Bemerkung des Paus. iiber das Proz essionsthor, die
237,1.
uojxTux^ sGooo?, ist vornehmlich Anlass dazu gewesen, dass inan friiher das
Leonidaion im Sudosten gesucht hat, weil die Ausgrabungen im Siidwesten
der Altismauer (ebenso im Nordwesten) nur eine einfache Thoranlage
ergeben haben, bestehend aus drei Offnungen von etwa 1,40 m. Breite, die
von zwei Wandpfeilern und zwei mit Halbsaulen ausgestatteten Zwischen-
pfeilerneingefasst wurden, nebst einer von vier Saulen getragenen Vor-
halle,wahrend am Ostende der Sudmauer ein grosser, dreithoriger Triumph-
bogen sich befand, in dem man das Pompenthor zu sehen geneigt war (s.
Ergebnisse Tafelbd. I Taf. 45 mit Dorpfeld Textbd. II 61; vgl. denselben
A. M. XIII 327). Es kommt ferner hinzu, dass zwei weitere Erwahnungen
der Tro;j.7ux7j (unten § 7 und VI 20,7) diesem Siidwestthor nicht zu
saooo?
entsprechen scheinen. Nichtsdestoweniger haben schon Lange a. 0. 332,
Botticher 353, Flasch 1070 das Pompenthor in dem Siidwestthor erkannt
und aus dem Gange der Altismauer an dieser Stelle, sowie aus den Worten
des Paus. Z. 4 geschlossen, dass die Altismauer erst angelegt wurde, ais
das Leonidaion schon stand: der siidwestliche Teii der Altis liess sich
eben deswegen nicht regelmassig gestalten, man schob die Ecke der Maner
noch so weit vor, dass eine schmale Gasse (axEvojTrb?) zwischen dem Leoni-
daion und der Mauer verblieb. Dann hat Dorpfeld a. a. O. nachge-
wiesen, dass die Altismauer, die man vorher der Diadochenperiode zuge-
wiesen hatte, erst aus den letzten Jahren des Nero stammt und eine altere,
im Siiden weniger ausgedehnte Umfriedung ersetzt hat. Was nun die
andern Erwahnungen der Tcop.Tcr/4 iaooo? anlangt, so fiihrt V 15,7 auf ein Thor
im Siidosten; Paus. war unmittelbar vorher bei Altaren, die beim Hippodrom
lagen, also im Siidosten ausserhalb der Altis; mit den Worten lasXhovxtov
0 £ auOt? 6id Trj? x:o[X7Uxrjs ec t'?]v "'AXxtv fiihrt er zu Altaren, die hinter dem
Heraion, also direkt im Nordwesten der Altis liegen. Da ist kaum anzu-
nehmen, dass Paus. ausserhalb der siidlichen Altismauer entlang und durch
das siidwestliche Thor gegangen ist, vielmehr wird er durch das PTor im
Sudosten und dann quer durch die Altis gegangen sein. Die zweite Stelle
ist VI 20,7, wo Paus. sagt, dass das Hippodameion liege xaxd Try Trofx-xixfy laooov.

Nun hat sich zwar (wie im Kommentar z. d. St. naher dargelegt werden
wird) Lange 333 f. bemiiht, nachzuweisen, dass das Hippodameion am
westlichen Ende der Seitenmauer lag; allein alles, was wir von dem leider
376 V 15,2-4.

ganz verscliwundenen Bau wissen, fiihrt clarauf, dass er vielmelir im Osten


lag, demnach muss aucli die hier erwahnte TrojJLKixYj laooo? im Osten gelegen
haben. Der Widerspriich, der sich darnacdi zwischen diesen beiden und
der bier vorliegenden Stelle ergiebt, ist verschiedeii erklart worden.
Ddrpfeld, der von dem rdmiscben Triumpbbogen im Siidosten annimmt,
dass er dnrcb Nero erricbtet worden sei, vermutet (A. INI. XIII 335. Ergebn.
Textbd. I 73), dass ziir Zeit Neros der Triumpbbogen in der Tbat eine

Zeit lang ais Prozessionstbor gedient babe, docb sei dieser Braiicb scbon
vor Pans. wieder abgekommen; Pans. nenne jedocb das Tbor nocb rnit dem
Namen -ro|Ji7:ixrj saooo?, weil es eben friilier einmal diese Bestimmung gebabt
batte. Gegen diese Ansicbt bat Heberdey 37 Bedenken geltend gemacbt,
vornebmlicb, dass docb nicbt zwei Tbore den Xamen „Prozessionsthor‘‘
fiibren konnten, wabrend die Prozession nur diircli das eine im Siidwesten
([xov-r] Z. 1) ging; aucb batte Pans. diesen Umstand dann wobl angegeben.
Perner fiibrt die alte beilige Feststrasse garnicbt diircb den Triumpbbogen,
sondern nordlicb bei ibm vorbei. Ileberdey selbst Icist die Scliwierigkeit

auf anderem Wege: da die Feststrasse, soweit wir sie vertblgen kdnnen,
innerbalb der erweiterten, aber ausserbalb der iilteren Altis lag, so scbeint
in alterer Zeit die -rj\x.Tj.y.r^ sjooo? in der Tbat im Siidosten gelegen zu
baben, aber nicbt in der neuen, sondern in der alten Altismauer, die gerade
in jener Oegend durcbbrocben ist, nordlicb von dem rumiscben Triumpb-
bogen; dieses Prozessionstbor verior Namen und Bedeutung mit der Er-
weiterung der Altismauer und der Anlage des neuen Siidwesttbores, das
nunmebr zur zoji.-txT, £-ooo? wurde. Pans. dann die beiden Bemer- biitte

kungen V 15,7 und VI 20,7 einer alteren entnommen, welcbe die


(,)uelle

romiscbe Altismauer nocb nicbt kennt, nicbt aber personlicber Anscbauung.


Dabei muss allerdings bemerkt werden, dass es sebr auftallend ist, dass
Pans. den Widerspriicb zwiscben 15,2 und 15,7 nicbt geseben baben soli;
Dorpfeld (Ergebn. Textbd. I 74) bemerkt aucb, dass man dem Paus. ein
so gedankenloses Ausscbreiben seiner O.uellen docb kaum zutrauen diirfe,
zumal jenes iiltere griecbiscbe Tbor zur Zeit des Paus. sicberlicb nicbt
mebr vorbanden war.
S. 237,4. Curtius 68 meint, a‘;u<A werde bier ais ^lassbestimmung
benutzt; das ist aber siciier nicbt der Fall. Paus. macbt sicb nur dariiber
lustig, dass die Eleier das euge ^Gasscben^^, aT£vto-o?, grossartig eine
„Strasse“, dyuta, nennen. Dorpfeld A. M. XIII 331.
Vgl. dazu
S. 237,7. Den Altar der Apbrodite oder einen der demnacbst
genannten glaubt Flascb 1071 in dem auf der Tempelterrasse etwas nord-
licb von den zu ibr binauffiibrenden Stufen (vgl. Dorpfeld Ergebn. Textbd.
II 165 N. 13) zu erkennen; Curtius 62 balt ibn fiir den Nympbenaltai%
Wernicke (nacb Ausweis seines Planes) fiir den der Apbrodite, Ddrpfeld
fiir den der Apbrodite und der Horen, weil der Nympbenaltar naber am
Opistbodom des Zeustempels gelegen baben miisse; ebenso Heberdey 41
A. 2. Fiir Tlitzigs, von Kobert 433 A. 1 zuriickgewiesenen Vorschlag^
anst TTEpav zu lesen -£pav -po'£vai (s. d. krit. App.), entscbeidet sicb aucb
Heberdey; es gebdrt dann zipav too Ascovioaiou zusammen, wie vorber
S. 237,1-11. 377

airavTr/po xou Astovioaiou. Heberdey versteht aucli s? dpiaxep7/^ vom


Leonidaion: dies habe zwar keine eigentliche Front, docli sei die der Fest-
strasse zugekehrte Seite ais solche za betrachten. Wir meinen jedoch,
dass dies von Paus. sehr unklar ausgedriickt gewesen ware, da die vom
Ergasterion her kommende, nacli der TiojXTrtxY] suooo? ziebende Prozession
das Leonidaion faktisch ziir Rechten hatte; es wird also I? dpiaxepav dabin
gehen, dass der Prozessionsweg nach Durcliscbreitung des Thores nach
links bog.
Der Altar der Horen war ein Altar fiir sicli; es ist daher ein
ebd.
Missverstandnis, wenn Ddrpfeld von einem Altar der Aphrodite und der
Horen spricht, und ebenso Preller-Robert 478 A. 6; dass aber im iibrigen
der Altar der Horen dem der Aphrodite nicht ohne Grund benachbart war,
geht aus deren auch sonst bezeugter Verbindung hervor, s. Preller-Robert
477. Furtwangler bei Roscher I 398.
S.
237,8. Uber den heiligen Olbaum in Olympia handelt ein
Weimarer Gymnas. -Progr. von L. Weniger, 1895. Man fiihrte diesen
Olbaum (einen wilden, xoxivo?, der heute noch am Alpheios sehr iippig
gedeiht, s. Vischer 471. Ross Konigsreisen I 191) in sehr friihe Zeiten
zuriick, vgl. P^heophr. h. pl. IV 13,2. Plin. XVI 240; auch sonst wird er
ofters erwahnt, s. Schol. Arist. Plut. 586. Schol. Pind. 01. 8,1 u. 10,11.
Schol. Theocr. 4,7. Suid. s. xoxivou axscpavto ;
iiber die in diesen Stellen ange-
gebene Herkunft des von Herakles gepflanzten Baumes aus dem Pantheion
von Athen s. Weniger a. a. 0. 8 f Ais seinen Standort vermutet
.

Curtius 62 den Platz nahe der Siidwestecke des Zeustempels, wo sich


bei dem oben erwahnten Altar zwei rechteckige Wasserbehalter von etwa
3 : 1,50 m finden, die aus einer vom Kronionfusse herkommenden alten
Thonrohrenleitung gespeist wurden.
S. 237,11. Uber die Lage der Agor a von Olympia und der Altare
der Marktgotter, welche Curtius 45 auf den „zentralen Platz“ verlegte,
der den grossen Brandopferaltar umgab, was zu dem Prozessionswege
absolut nicht stimmt, handelt eingehend Robert im Hermes XXIII 430 ff.
Bedenken erregt zunachst die Angabe der Lage, nach den Hss. svxo? x^<?
AXxsoj?, und ferner ev xou Aswvioaiou; ersteres ist an sich unwahrschein-
lich, letzteres (wobei h os^ta nur vom Beschauer aus genommen sein kann,

im vorliegenden Falle also von der Siidwestecke des Zeustempels aus resp.
in einiger Entfernung davon) ist, wenn die Agora innerhalb der Altis lag,
ganz unverstandlich, Robert liest daher: l'axi 6’ £xi sxxo? xrj? AXxscd?, wobei
das Ixi, das bei svxrk sinnlos ist und daher auch von Schubart gestrichen
wird, bedeutet, dass die Prozession auch vorher schon sich ausserhalb der
Altis befand, Indessen da sxt gar nicht in den Hss. steht, fallt dieser
Anstoss weg; die Anderung exxo? haben wir aufgenommen. Ais Platz der
Agora nimmt Dorpfeld den zwischen der Siidmauer der Altis und dem
Alpheios an (unter Hinweis auf Pind. 01. 10,45 ff.), vmbei die nach Siiden
zu offene Stelle stidlich vom Buleuterion den Beweis liefert, dass dort ein
vom Volk besuchter freier Platz war; demnach sind die Worte iv os^ia xou
Astovioaiou gedacht im Sinne jemandes, der im Norden vor demselben steht.
378 V 15,4-5.

Dieser Annalime stimmt Wernicke 99 zu; Dorpfeld A. M. XIII 335


ist dagegen der Meinung, dass der Marktplatz, wenn er schon urspriinglicli
ausserkalb der Altis lag, von Xero mit in dieselbe einbezogen worden sei;
er verlegt dalier den Altar der Artemis agoraia an die grosse Feststrasse,
die zum Bnleuterion fiihrte, s. Textbd. I 84. Heberdey 42 f. glaubt
zwar, dass in der Vorlage des Paus., der alteren Altarperiegese, ivjzoz

gescbrieben stand, dass aber dieses Stiick des Marktes durcb die romiscbe
Erweiterung in die Altis einbezogen wurde, und Paus. dalier im Rechte
war, £VTo^ zu scbreiben; zxi sei eine polemisclie Beziignabme auf die Quelle.
In dieser Frage vermogen vielJeicht Ausgrabungen Gewisslieit zu ver-
scbaffen.
ebd. Artemis wurde aucli sonst auf Marktplatzen verelirt, in der
Regel ais Eukleia, und Preller-Rob ert 315 A. 2.
s. I 14,5
S. 237,12. Verscbiedene Herausgeber (s. den krit. Appar.) liaben AsjttoU
vai? der Hss. in geandert, weil Paus. im Folgenden nur von Dsos
spriclit (vgl. aucli Robert a. a. 0. 431 A. 1); allein obsclion Despoina

speziell der Beiname der Tocliter der Demeter ist (vgl. VIII, 37,1 ff. und
42,1, welclie Stellen Paus. liier wolil im Sinn liatte), s. Usener Gotternam.
222 A. 11, so baben wir docli hier A£7-o(vau beibehalten, weil es § 10
wiederkebrt. Jedenfalls liiessen in Olympia Demeter und Persephone
AijTTotvai,und Paus. verweist zur Erklarung des Namens auf die kiinftige
Stelle, in der die arkadische Asj-oiva /at’ iio/ry besprochen werden soli.
Uber den Zusammenliang des Kultus hier mit dem der Artemis s. Preller-
Rob ert 306 A. 1.
liber Zeus Agoraios s. Bd. I 771 zu III 11,9.
S. 237,14.
Der von Paus. ais Proedria bezeichnete Bau ist an
S. 237,15.
verschiedenen Stellen gesucht worden. Curtius und Adler Olymp. u.
Umgegend 39 hielten den vor der Echohalle belegenen langen Unterbau
dafiir und betrachteten die dort gefundenen ionischen Kolossalsaulen, die
nach den Inschriften (s. Inschr. v. Olymp. 431 N. 306 fg.) Standbilder des
Ptolemaios Philadelphos und der Arsinoe, seiner Schwester und Gattin,
trugen, fiir den Schmuck des Platzes vgl. Curtius Abh. II 45, zu-
;

stimmend Kalkmann 86 und Lange Haus und Halle 342. Flasch 1071
geht von diesem Ansatz ab, weil er der Opferordnung widerspricht, und
sucht die Proedria in der Fortsetzung des Weges zum Hippodrom, der im
SO von der Altis lag; und zwar halt er die sog. Sildosthalle daftir, einen
griechischen Bau anscheinend des 4. Jahr. v. Chr., der aber unter der Re-
gierung des Xero, wie Wasserleitungsstempel erweisen, vermutlich infolge
umgebaut wurde, vgl. Flasch a. a. 0. u. 1101 H,
eines Brandes, ganzlich
Plane und des Baues s. Ergebn. Tafelbd. I Taf 52 h.,
Beschreibung
Dorpfeld ebd. Textbd. II 73 u. Ausgrabgn. IV 46. Der Xeubau war der
Anlage nach ein Wohnhaus, mbglicherweise von Xero selbst zum eigenen
Gebrauch fiir seinen Besuch von Olympia errichtet; vom griechischen
Bau, beidem eine Fiille bronzener Gerate (Dreifiisse, Kessel, Leuchter u. a.)
gefunden worden sind, vermutet Furtwangler Ergebn. Textbd. IV 6, er
habe einem ahidichen Zwecke gedient. wie das Prytaneion, wo man ganz
S. 237,11-238,3. 379

dieselben Objekte gefunden bat. Robert a. a. 0. 436 vermutet die Proe-


dria in dem quadratiscben Mittelbaii des Buleuterions, dem gegeniiber wirk-
lich die Standspur eines Altars aufgefunden worden ist. Wernicke A.
Jb. IX 127, der die Proedria ais Sitzungssaal der Trposopoi erklart, sucbt
vielmebr den siidlicben Langbau ais Proedria zu bestimmen. Er nimrat
an, dass im 6. Jabrb. v. Chr., ais das Institut der Hellanodiken gescbaffen
wurde, man fiir sie und
gemeinsames Beratungshans erbaute,
die pouXT] ein
namlicli den Nordfliigel des Buleuterions, und hundert Jabre spater, ais
die Zahl der Hellanodiken auf neun erliolit worden war, habe man fiir sie
besonders den Siidfliigel angelegt. Dorpfeld Ergebn. Textbd. I 84 lasst
es ganzlicb unentscbieden, ob ein e der vier genannten Baulicbkeiten oder
ob die Sitze der Hellanodiken im Stadion ais Proedria zu bezeichnen seien;
im ersteren Falle wlirde der Altar des Apollon Pythios nocli zur vorigen
Gruppe gehoren, ira letzteren aber mit den Altaren im Hippodrom zu ver-
binden sein.

S. 237,17. Uber den Hippodrom und die acpscn? rdiv im SO


von der Altis belegen, s. VI 20,10 mit dem Kommentar.

S. 237,18. Zeus ais Moipa^sTY]? wurde aucli in Athen, Delphi, Theben


u. s. Preller- Robert 533 A. 1.
verehrt, s.

S. Dem Wortlaut der Hss. entsprechend werden zwei


237,20 f.

Altare des Zeus "Ti}^ic7to? gezahlt bei Curtius (ais 50 u. 51), Flasch,
Dorpfeld (ais 47 u. 48); hingegen halt Wernicke 99 dies fiir undenkbar
und nimmt, indem er [xsta os auxov duo 'EpjJ.ou xal Aid? schreibt,
nur ein en Altar (N. 48) an. Alie diese zuletzt genannten Altare lagen auf
dem Wege bis zum Hippodrom, die folgenden bereits vor und im Hippodrom.
S. 238,1. Die Angabe, dass die zwei Altare des Poseidoii und der
Hera (nicht, wie Wernicke a. a. 0. 202 sagt, die ersten drei Altare)
£v Ttp uTiatilpto dcplasto? liegen, lasst den Schluss zu, dass die iibrigen
eineBedachung iiber sicli hatten. Die dcipsai? zerfiel darnach, wie Wer-
nicke ebd. annimmt, in zwei Teile: der unmittelbar an die Stoa des
Agnaptos anschliessende Teii war unbedeckt, der zweite, von der Eingangs-
halle entferntere war bedeckt und hatte die Gestalt eines Schiffsvorder-
teils (vgl. Z. 3 u. 6; VI 20,10). Lage der Altare weichen
Hinsichtlich der
freilich die Rekonstruktionsversuche des Hippodroms (Wernicke Tafel
zu S. 88 ff. Hirt Gesch. d. Baukunst Taf. XX 8, wiederholt bei Bau-
meister 693 Fig. 750. Pollack Hippodromica, Lips. 1890; vgl. dazu Mar-
tin bei Daremberg et Saglio III 1, 197 f, H. Schone A. Jb. XII 150) sehr
untereinander ab.
S. 238,2. liber Poseidon Hippios s. Bd. I 327 zu I 30,4 und
Preller-Rob ert Die Hera wurde ais hzrlo, nur
576. in Olympia verehrt;
dass sie hier mit Poseidon einen gemeinsamen Altar hatte, ist eine un-
richtige Angabe bei Preller-Rob ert 575 A. 2.
S. 238,3. Was das fiir eine Saule ist, bleibt ungewiss. Wernicke
203 versteht darunter das eigentliche Ziel (nicht, wie Martin a. a. 0.
197 A. 8 sagt, den Abfahrtspunkt). Von einer solchen Saule, die das
Ziel markiert hatte, erfahren wir anderweitig freilich nichts.
380 V 15,6-8.

ebd. Uber den sog. s. das Naliere zu VI 20,10.


S. 238,4. iiber Ares i-rio; vgl. oben Gap. 1,6 und Scliol. Pind. 01.
13,148; iiber Atliene Hippia Bd. I 327.
S. 238,5. Wie Pan hier der Naclibar der Apbrodite ist, so ersclieint
er in der bildenden Kiinst bfters ais ihr Begleiter, zuinal anf attisclien
Vasen, s. Preller-Robert 744 x\,. 2. Welcker gr. Gbtterl. II 665.
S. 238,6. Der Beiname der Nymphen ’Ay.[xr^vai wird von den altern
Erklarern anf das Alter bezogen (vigentes, vegetae, Siebelis), von Wer-
nicke 203 dabin gedeutet, dass sie der dypr, too dYojvo; zii walten liatten,

also etwa dein beim Stadion verelirten Kairos entspraclien. Curtius 44


vermutet, sie seien an den zur Trankung der Penner dienenden Becken
verelirt worden.
S. 238,7. Die Sto a des Agn aptos wird aucli VI 20,10 u. 13 er-
wiilint, ist aber sonst unbekannt und in keinen Kesten erbalten. Audi die
Zeit des Baues ist ganzlicli unbekannt.
ebd. Tov dp/tT£XTova £7:ovo|j,a^ovT£C tco oly.rjooif.r]ixi->., eine ungewohnliche
Ausdrucksweise, tov dpytT£/Tova stebt fiir to too dpyiT£XTovoc und £t:o-

vo|xa!^£iv bedeutet „einem einen Xainen beilegen^^, wie Piat. Pol. 263 0
raoTov £~ovojxa^£tv £r/s; ovop.a; nach des Paus. gewohnliclier Ausdrucksweise,
die £-ovo|xa^£tv init dem doppelten Accusativ verbindet, erwartet man d-o
xob dpyiT£xxovoc irov. xo otx., wie z. B. III 19,8 Hrjp£ixdv di £-ovo[xdCoo3'.v diro
Hr]pob;, vgl. audi VIII 32,1 £xaX£ixo di dird xob dvabivxo; H£p7iA».ov.

S. 238,8. Da die Ilalle des Agnaptos vor der breitesten Stelle des
£|xSoXo^ lag, so iniiss die Prozession sclion vorlier, ais sie zu den Altaren
der d'f£7'.x gin^* diirdi diese Ilalle liindurdigegangen seiii; darauf deutet
audi das iravtdvxt hin. Demnadi lag der Altar der Artemis zwisdien der
Ilalle und der r:o|i7:txr, ixodo;, die an dieser Stelle vermutlidi das roniisdie
Triumpbtlior bedeutet (s. oben zu S. 237,1), also vermutlidi in der Xalie
des sog. Sudostbaues, vgl. Weriiicke 100 und s. Plan der Altis X. 58.
S. 238,9. Wie oben und Artemis, so ist hier Kladeos
Cbip. 14,6 Alplieios
mit Artemis vereint, jedoch niclit in einem Altar; v'gl. oben Gap. 10,7. Diese
sowie die folgenden Altare sind in dem Winkel zwischeii Ileraion, Pryta-
neion und Pliilippeion zu sudien, wo audi die Ausgrabiingen zwei kleinere
Altare ergeben liaben, vgl. Ergebn. 4'extbd. I 163 X. 4 (mit Taf. 95,2)
und IV 4.
S. 238,11. Den Beinamen der Artemis Koxxwxa fasst Gerliard
gr. Mytliol. 346 A. 5 ais obscon (ebd. 363 A. 4 ais lydiscli), wie sclion

Facilis, der an Ilesydi. xoxxo^ xal xo Y’jva'.x£rov p-optov ankniipfte, Wer-


nicke bei Pauly- Wissowa II 1389 ais Bezeiclinung der Fruchtbarkeit (von
xdxxox, Kern). Eine altere, unwalirsclieinlidie Deuturg, die vom Hebra-
ischen ausging, erwahnt Siebelis.
ebd. Den Apollon 4’hermios erkliirt Paus. ais identisch mit dem
attisclien i)£7jxio^; in der Tliat weisen von Olympia liaufig
die Inschriften

p fiir 7 anf (der sog. Rliotazismus), vgl. Insclir. v. Olymp. X. 1. 86. 89.

662, dazu Sp. 3 u. 176. Die Erklarung des Paus. wird von Welcker
gr. Gbtterl. II 368 u. Preller-Robert 276 A. 2 angenommen. Ais 9£7-
S. 238,3—15. 381

jxio? ist Apollon Bescliiitzer der gesetzlichen Ordnung, vgl. Hesycli. •

dixaiov. Hingegen liielt Siebelis an Oeppio? = calefaciens fest, indem


er an Demeter dspfxaaia IT 34,6 erinnerte; nnd Curtius ges. Abhandl. I
226 leitet den Namen von Therraa ab, ais dem einheimischen Namen des
von Ipbitos und Lykurgos gestifteten Landfriedens, ais dessen Hiiter der
Gott verebrt wurde. Man kann aucb daran erinnern, dass Artemis ais
Ospfxaia oder dspp-G verebrt wurde, Preller-Rob ert 301 A. 2.
S. 238,12. auTu p-oi TrapiaxaTo, vorausgebendem autio lasst Paus. eine
enklitiscbe Form des Pronomen personale folgen, wie z. B. in derselben
Formel Cap. 16,4. IX 11,4 (V 18,7 au-w p.lvToi TrapiaxaTo IijloI xauxa sixaCsiv);
I 20,1 OTi xaXXtaTov auxto ol cpaivoixo, vgl. Herod. III 72 auxio oi apisivov £?

ypovov eaxai, s. Pfundtner Pausanias periegeta imitat. Herod. p. 41.

S. 238,14. otoayO^vai wird hier wie ofter von litterarischer Belehrung


zu versteben sein, vgl. Cap. 10,8. IV 4,1. VIII 37,6. IX 29,2. 30,5,
Heberdey7.
S. 238,15. Das Gebaude, das den Xamen DsrjxoXsojv fiibrte, war offen-
bar die Wobnung der bsYjxoXoi, die Paus. unten § 10 erwabnt. Das ausserst
seltene Wort findet sicli nocb Luc. Alexand. 41 und bei Hes. in der Form
fisoxoAos. Auf den Inschriften von Olympia kommen sie ofters vor, ebenso
anderwarts, s. CIG I 1543. 1607. Inscbr. v. Olympia N. 59 ff. Ibre
Funktion bestand vornebmlicb in der Vornabme des mouatlicben Opfers, s. u.

Den OetqxoXswv fassten ais Wobnung der Tbeekoloi (wie 'EXXavooixswv, llap-

fisvtov u. dgl.) scbon XXXIX 74 und Lange Haus u.


Dorpfeld A. Z.
Halle 328. Curtius 57 fg. fasst ibn mebr ais Versammlungsort der Tbee-
kolen und balt die dreiscbiffige Halle im Westen der Altis, die spater zur
byzantiniscben Kircbe umgestaltet worden ist, dafiir; bei Curtius u. Adler
Olympia u. Umgeg. 23 wird die Frage unentscbieden gelassen, und Lange
a. a. 0. scbliesst aus § 11 fg., dass die Versammlungsballe der Priester-
scbaft von Olympia sicb im Prytaneion befunden babe. Flascb 1072 er-
kennt, wie aucb Ausgrab. v. Olymp. V 38, den Tbeekoleon in dem Gebaude
nordlicb von der byzantiniscben Kircbe und dstlicb vom Heroon; s. Grund-
riss undBescbreibung den Ergebn. Tafelbd.I Taf. 71fg. Graef ebd.P^extbd.
in

11 107fi. vgl. Dorpfeld ebd. Textbd. 181. Dieser Bau bestebt aus zwei Ge-
bauden: der altere Teii im Westen, griecbiscben Ursprungs, entbielt acbt um
einen quadratiscbeu Hof gruppierte Zimmer, der dstlicbe Teii, der romiscben
Ursprungs ist, ist umfangreicber, jedocb in der Anlage abnlicb. Zwiscben bei-

fienBauperioden lag eine dritte, wo der urspriinglicbe Bau eine Erweiterung


nacb Osten bin erfabren batte, s. d. Plane Textbd. II 110 f. Fig. 64 u. 65.
Der ganzen Anlage nacb geben sicb diese Baulicbkeiten ais Wobngebaude
zvL erkennen, und da es im Innern der westlicben Altis keinen Bau giebt,
der sicb zur Priesterwobnung eignet, so ist die Deutung dieses Baues ais

Tbeekoleon am wabrscbeinlicbsten. Doch wagt Dorpfeld keine Ent-


scheidung und ist Textbd. I 84 eher geneigt, den Tbeekoleon in der Nabe
von Heraion und Prytaneion zn sucben.
ebd. Was dies fiir ein oixY][xa vor dem Tbeekoleon ist, dariiber sind
die Meinungen geteilt. Scbubart im Philol. XV 386 bielt es fiir eine
382 V 15,8—10.

Kapelle; am verbreitesten ist beut die Annahme, dass der merkwiirdige


Baii, der durch die dariii gefundenen Inschriften ais Heroon erkannt
vvorden ist, gemeiiit sei. Dieser Bau, abgeb. und besprochen Ergebn.
Tatelbd. 1 Taf. 51 Graef ebd. Textbd. II 105, bestelit aus einein mit
fg.

einer Vorhalle versehenen Kreisbau, der aussen von einem Quadratbaii


iimfasst war ;
im Innem des Ilinges tand sich an die Siidseite anstossend
ein vierseitiger Altar aus Erde, dessen drei sicbtbare Seiten Kalkverpiitz
trugen und der nebst einem aulgemalten Kranze auch die Inschriften ripoxov
oder Yjpiooc trug, in verschiedenen, auf wiederbolte Erneuerung deutenden
Schichten (s. die Abb. Textbd. II 166). Aus der Vorhalle gelangt inan
rechts in ein siidlich anstossendes oblonges Seitengemacb, in dem man die
Fundamentreste eines grossen Altars vermutet liat; hier setzt Flasch 1073
den Altar des Fan, ais iv ycovG too oi'/.r'|i.aTo^ gelegen, an, Avahrend Curtius,
der in dem Steinring, wie oben eruuilint, den alten Gaios mit dem Altar
des lamos und Klytios erkennen will, den siidlichen Vorbau fiir das Heilig-
tum der Themis, die iri ovo[xa^o[xivou 7 to|jiio’j verelirt wurde (Cap. 14,10),
zu halten geneigt ist, ges. Abli. II 61. Dagegen fasst Wernicke 100
den Ausdruck „v o r dem Tlieekoleon~ nicht von der Front dieses Baues,
sondern von der Prozession aus auf uml bezeichnet daher die Palaistra
ais oi/r^pta, wobei h '(iovlt. nicht „im Winkel^, sondern „an der Ecke“ be-
deute, vermutlicli die Xordostecke. Diese Annahme bezeichnet Dorpfeld
Ergebn. Textbd. I 81 mit Recht ais undenkbar; erstens wiirde Paus. die
l*alaistra nie schlechtweg ory.r,|J.a genannt haben, und zweitens hiitte er die Lage
derselben unmoglicli mit deiiAVorten rpo too i)£r,xoA£iovo; bezeichnen konnen.
Das Prytaneion ist in dem nordwestlich vom lleraion
S. 238,16.
belegenen ([uadratischen Bau erkannt worden, von ilem freilich nur wenig
Mauerreste aus alterer Zeit aufgefunden worden sind, s. Ergebn. Tafelbd. I
'Taf. 43 fg. Dorpfeld ebd. Textbd. II 58 ff. IMan gelangte von Siiden
lier durch einen Vorraum Gcmach,
in ein das
([uadratisches in dem man
oixr,|j.a der Ilestia erkennen (Z. 20), wahrend die nbrdliche
will Abteilung
des Baues, die durch einen llof von jenem getrennt ist, ais das isTtaropiov
betrachtet wiril. Vgl. auch C ur ti us u. Ad er Olympia 35. Flasch 1074. 1

Bdtticher 325.
S. 238,17. Dies Eingangsthor zum Gymnasion, das westlich vom
nordwestlichen Altisthor belegen ist, war eine stattliche Thoranlage in
Form einer dreischifhgen, an beiden Schmalseiten durch eine korinthische
Saulenordnung geoffneten Durchgangshalle mit breitem Mittelschiff und
schmaleren Seitengangen ;
s. Ergebn. Tafelbd. II Taf. 76 fg. Borrmann
ebd. 4’extbd. II 111. Curtius u. Adler 21. Flasch 1104 P.
Das Gymnasion Avar kein ringsumschlossener Bau, sondern
ebd.
ein freier,im Osten und Siiden von Saulenhallen umgebener Platz von
ungefahr 220 m Tiefe von X nach S und 120 m Breite; die Saulen waren
von dorischer Ordnung. Vgl. Ergebn. Tafelbd. II Taf. 78. Graf ebd.
Textbd. II 127. Flasch 1104 P. Curtius u. Adler a. a. O. 21.
Botticher 373. Vgl. auch die Bemerkungen zu VI 11,2, wo auch iiber
die Palaistra gesprochen Avird.
S. 238,15-239,8. •
383

S. 238,19. Uber Artemis Agrotera s. Bd. I 365 zu I 41,3.


S. 239,2. liber den Braucb, die Ascbe des Hestia-Altars zum Ver-
putz des grossen Zeus-Altars zu benutzen,
oben zu Cap. 13,11. Mit s.

diesem Altar scliliesst der Weg der


wie er von dort Opferprozession,
seinen Ausgang genommen liat. Es sind nacli der Zablung von Curtius
69 Altare (ebenso Kalkmann S. 96), von Flascli 64, Wernicke 66 ,

Dorpfeld dgl. Wernicke hat versucht, den ganzen Weg der Prozession
in zwei Abschnitte zu zerlegen: den ersten vom Hestia- Altar zu dem der
Themis, den zweiten vom Altar des Zeus Kataibates in weiter Wanderung
bis nacli SO und dann wieder zurtick zur Hestia. Diese beiden Opfer-
gange denkt er sicli an einem Tage erledigt, da es sicli nicht um Sclilaclit-
oder Brandopfer liandelte; da viele Altare gruppenweise ganz nali beiein-
ander lagen, Hess sicli der Gang um so leicliter absolvieren. Flascli nalim
freilich an, wie aus seinem Wortlaut S. 1067 gesclilossen werden niuss,
dass der allnionatliclie Kundgang den ganzen Monat
in Ansprucli nalim und
sofort Beendigung am Hestia- Altar aufs neue anfing; allein das
nacli
bezeiclinet Wernicke ais undenkbar, walirend Dorpfeld, der die ganze
Wanderung in 12 Gruppen teilt, die sicli durcli Teilung der grbsseren und
durcli Zusanimenlegung melirerer kleinerer in etwa 20 24 Gruppen zer- —
legen, die nieist gerade 3 Altare unifassen, der Annalime von Flascli sicli
zuneigt, so dass fiir die Opfer an den 66 Altaren im ganzen etwa 22 Tage
notig gewesen waren. Audi Schubart Jb. f. Pli. CXXVII 481 spracli

starke Zweifel daran aus, dass ein solclier Opfergang zu 60 Altaren an


einem Tage moglicli sei. Mag man sicli das eine oder das audere vor-
stellen, so bleibt bestelien, dass man bislier fiir die Reilienfolge der Altare
andere ais lokale Griinde nocli niclit hat austindig maclien konnen, obschon
aucli da manclie Spriinge und TJbergehungen von uns anderweitig bekannten
Altaren unerklart bleiben.
S. 239,5. ivAa-rj^j 0£ a-aq, too vgl. II 7,5 xaT Ixaaxov sxo?
voxxi; II 24,1 Ouo;x£v/]? ok iv vuxxl dpvo? xaxa |x-^va Ixacrxov, so gewolinlich,
dagegen IX 25,3 [xi5 os ixaxxcov sxuiv
S. 239,6. Xijlavwxov 6 [xoo •nupoU [xsp.a 7 p.Ev 0 t? [xsXixi ilop-twatv vgl. v. Fritze
’Etp'^[x. dp'/. 1897 S. 164 ff. Schubart tibersetzt „Weizenkorner, welche
mit Honig zusammen geknetet sind“, und da das Opfer nacli einer alter-
tiimlichen Weise vorgenommen wird, so kdniite man auf Theophr. bei
Porph. de abstin. II 6 verweisen, wonach urspriinglich bei den Opfern die
ganzen Korner gestreut wurden, s. St en gei Hermes XXIX 285; allein das
Kneten setzt doch wolil voraus, dass die Korner zu Melii zerrieben wurden;
es werden aus Weizenmehl und Honig zubereitete Kuchen verbrannt
worden sein.
S. 239,8. Solche weinlose Opfer, wie sie vornehmlich den Nymphen,
den chthonischen Gbtterii, den Erinyeii u. a. dargebracht wurden, heissen
v^tpaAta, s. Aesch. Eum. 107. Poli. VI 26. Schol. Soph. Oed. Coi. 100; vgl.
Hermann Gottesd. Alterth. 147 A. 10. Stengel Jb. f. Ph. CXXXV
649, wo die Vermutung ausgesprochen wird, den meisten
dass es sicli in
Fallen der weinlosen Opfer nur um einfache Trankopfer, nicht um Spenden,
384 V 15,10—16,1.

die bei einem Tieropfer dargebracbt wurden, liandelte; ders. Hermes


XXII 645 und griecb. Kultusaltertb. ^ S. 93 fg. f. von Fritze de libatione
veter. Graecor. (Berol. 1893) p. 32 ff.

S. 239,10. erwabnt unter den Altiiren zwei alien Gbttern ge-


Paiis.
weibte, Gap. 14,8 und 15,1, wabrend er bier nur von einem spricbt; welcber
gemeint sei, ist nicbt ersicbtlicb.
ebd. Die bier genannten priesterlicben und andern Amtern: berj-

/oXo?, p-avTts, a-ovoo'fopoc, lassen sicli al)e in


olympiscben Inscbriften nacbweisen, da zablreicbe Verzeicbnisse des Kultus-
personals gefunden worden sind, s. Inscbr. v. Olympia X. 59 141 Sp. —
135 tf., die von 36 v. Cbr. bis 265 n. Cbr. reicben. Das Verzeicbnis,
das Paus. giebt, ist freilicb nicbt vollstiindig Vgl. Curtius 56. Ditten-
berger Inscbr. v. 01. 138 f.); aucb ist die Peibenfolge der Inscbriften eine
andere, indem auf die 4’beokolen, die iiberall zuerst steben, die Spondo-
pboren und dann erst die Manteis folgen. Dittenberger A. Z. XXXVIII
58 bat darauf aufmerksam gemacbt, dass die alteren Inscbriften aus der
Zeit vor Cbr. Geb. einen die spiiteren aus dem Ende des 2. und
dem 3. Jabrb. nacb Cbr. zwei oder drei Flotenblaser unter dem Xamen j-ovo-
iTiXai Paus. nur von einem spricbt und diesen
nennen, walirend
nennt. Er scbloss daraus, dass Paus. aus einer alteren Ouelle scbdpfte,
zu deren Zeit die Veranderiing im Titel und in der Zabl nocb nicbt erfolgt
war. Dieser Annabme baben sicli Ilirscbfeld A. Z. XL 111 und Kalk-
mann angescblossen anderer Ansicbt ist Gurlitt 404 A. 6, der den
;

Nacbvveis, dass mit der Auderung der Titulatur aucb eine Vermebrung der
Fldtenlilaser eingetreten sei, vermisst, vgl. Scbubart Jb. f. Pb. CXXVIl
478; denn wir bnden niebrere erst 183 — 187 n. Cbr., wabrend
die alteren Inscbriften des 2. Jabrb. v. Cbr. nur einen jrovoa-j/.rp nennen,
s. Inscbr. v. 01. Sp. 182. Gurlitt ist der Ansicbt, eine Anderung binsicbt-
licb der Flotenblaser babe iiberbaupt nicbt stattgefunden, sondern in der
friiberen Zeit babe man nur den freien a'jXr,Tr'c oder j-ovoaoXrp verzeicbnet,
spater aucb tlie Sklaven binzugefiigt. Aucb beim bat Paus. den
Singul., ebenso die Inscbriften von der Mitte des 2. Jabrb. n. Cbr.,
wabrend nacb 181 n. Cbr. immer zwei Exegeten erscbeinen. Dittenberger
bat denn aucb in den Inscbr. v. Olymp. Sp. 140 die Ansicbt Gurlitts ange-
nommen, dass die Einzabl der betr. Amter zur Zeit, da Paus. die Eliaka
scbrieb, nocb bestand; er weist aucb darauf bin, dass Paus. nur von den-
jenigen spricbt, die au jedem Monatsopfer teilnabmen; und so gut wie bei
den Tbeokolen ein Turnus stattfand (o? £-1 |i.r,vl ixajTO) t/jV ti|xy;v i/si), so
gut konnte ein solcber aucb bei Auleten und Exegeten sein. Hingegen
meint Heberdey 46, dass die Diiferenz in der Benennung ausreicbend
sei, um zu beweisen, dass Paus. die Liste aus einer litterariscben Quelle
iibernommen babe, deren Abfassung zwiscben der Erbauung des Leonidaion
(350 — 300 V. Cbr.) und dem olympiscben Siege des Xero (67 n. Cbr.) liege,
vgl. oben zu 236,24 u. 237,1.

S. 239,12. fj-rjOOL 0£ £~l X7.U J-QV&at^ A£Y£IV £V 70) npU7av£l'o)

xaiHaxrjX£v xtX., es bandelt sicli nicbt um a-oppr^xa, in welcbem Fall sicli


S. 239,8-240,7. 385

Paus. (ausser II 29,8. 38,2) Schweigen aiiferlegt; vielmelir liindert ilm die
allgemeine Scheu, unnotigerweise heilige Dinge zur Spraclie zu bringen,
nalier auf dieSacbe einzngelien, vgl. I 24,4. 29,2.
Von diesem Dreiverein des Zeus Ammon (demi dieser
S. 239,15.
ist mit Tw £v dsw gemeint), der Hera Aramonia uiid dem Hermes
Parammon, deren Aufnalime in den eliscben Kultus jedenfalls jiingeren
Datums ist (s. Curtius 72), nimmt Gerliard liyperbor. rom. Studien I 34
und Prodrom. mythol. Kunsterklarung Taf. I Anm. 118 an, es sei damit
ein altpelasgiscdier Kabirenverein gemeint, Lenormant Gaz. arcb. II 127,
es sei die libysch-kartliagisclie Trias von Baal-Khammon, Tanit und Jol,
liber die Ph. Berger ebd. V
VI 18 bandelt, der an dritter
133 u. 222;
Eschmun, einsetzt. Da die
Stelle den phoinikischen Asklepios, die Sclilange
Beziehungen Griechenlands zum Heiligtum des Zeus-Ammon in der libyschen
Wiiste ziemlich lebhafte waren (Preli er-Ro b ert 143; vgl. HI 18,1; 21,8),
bat man gewiss nicbt nbtig, an pboinikiscb-kartbagiscben Einfluss zu denken.
S.239,17. Von den bier erwabnten dvailrj|j.7.Ta nebmen Curtius 42
und Gurlitt 90 A. 45 an, sie batten im Ammonion zu Olympia gestanden;
allein da wir von einem Ammonion in Olympia nicbts wissen (die Erwabnung
des Ammon-Kultus bedingt ja kein besonderes Heiligtum) und da aus
IX 16,1 bervorgebt, dass Paus. die Oase des Zeus Ammon besucbt bat, so
ist es bei weitem wabrscbeinlicber, dass er bier das Ammonion in Libyen

meint, wie aucb Pietscbmann bei Pauly-Wissowa I 1858 annimmt.


S. 240,1. Die Bemerkung liber den Heroendienst der Eleier gebt
vielleicbt auf das oben zu S. 238,15 ervvabnte Heroon.
S. 240,2. oaoi -irapd AitwXoi? TijJid? s/o-jaiv, die Aufnabme der aitoliscben
Heroen ist ein Beweis alter Verwandtscbaft zwiscben Epeiern und Aitolern.
S. 240,4. Uber den Speisesaal {iaxiazopiov) im Prytaneion s. oben
zu S. 238,16.

Gap. XVI.
Heratempel. Wettlauf der Jungfrauen an den Heraia. Ursprung
dieses Wettkampfes. Das Collegium der Secbzebn Frauen.
Pbyskoa und Xarkaios.

S. 240,7. To |j.STd TouTo, beim prapositi-


der Artikel peripbrastiscb
onalen Ausdruck, wie 5,4; V vgl. VII 18,13; x6
to aizo toutou IV 26,1.
X7.t’ 7.UTOUC IV 17,7. —
TOUTO beziebt sicb nicbt auf das Vorausgebende
'oizY][xa, vielmebr wird jetzt die durcb die Bescbreibung der Altare unter-
brocbene Periegese wieder aufgenommen (Gurlitt 387); der Ausdruck
bedeutet also: nunmebr, ferner, im weitern.
ebd. Das Heraion, nach dem Hause des Oinomaos (Cap. 14,7) der
Pausanias II. 25
386 V 16,1-5.

alteste Bau von Olympia unci der alteste Tempel von Griechenland iiber-
haupt, liegt an der nordlichen Seite der Altis am Fusse
im AVesten, des
Kronosliiigels, von dem ein Sttick abgetragen werden musste, um die
Flache fUr den Bau zu gewinnen. Jedenfalls war der Platz schon damals
durcli Altardienst denn er liegt auf keiner freien Area, sondern
geweilit,
ist Futtermauer des Hiigels herangeriickt, dass ein feier-
so diclit an die
lic-bes Urnwandeln unmoglicb ist (Curtius 50). Audi beweisen die
unter dem Heraion, besonders an dessen Siidseite gemacbten Funde von
ausserst primitiveri Bronze- und Terrakotten-Tieren ,
uralter Topfer-
ware etc., dass hier in alten Zeiten ein Altar lag, s. Furtwangler Er-
gebnisse Textbd. IV 2. Der Tempel bat nur eine einzige Stufe, bis auf
einige Stellen, wo die Abgleicbungsschicbt des Fundaments ais zweite
sc-beinbare Stufe binzutritt; die dorisclien Siiulen, (i : 12, stehen rings um
den Tempel nocli in der Ilobe von
mebreren Aletem aufrecbt, sind aber
in Dnrclimesser, Kanneliiren, Kapitellen, Alaterial und 'rechnik ganz ver-
sdiieden. Diese Eigentiimliclikeit wird am besten dadurch erklart, dass
die Saulen urspriingllcdi aus IIolz bestanden und allmalilicb, ais das Holz
faulte, durcli Stein ersetzt Xocb zur Zeit des Paus. stand nacb
wurden.
Z. 12 eine Ilolzsaiile im Opistliodom. Das Gebalk sdieint ebenfalls,
und zwar das ganze Altertum liiridurdi, aus Holz bestanden zu liaben, das mit
Terrakottaplatten verkleidet war, s. Borrmann Ergebn. 'fextb. 11 198 ff.

zum d\afelbd. II 1’af 1 15 f. Der eigentliclie Tempel selbst bestebt aus


dem Pronaos, der sebr langgestreckten Cella, deren Dacli durcli Saulen
getragen war, und dem Opistliodom. Abbildungen und Gruiidrisse s.

Ergebn. dkifelbd. 1 'Faf, 18 — 23, dazu Dorpfeld Textbd. II 27; vgl. dens.
Histor. Aufs. E. (hirtius gewidm. 147. Flascli 1102. Biitticlier 194. —
AVernicke A. ,lb. IX 101 ff. liat die Vermutung zu begriinden versuclit^

dass das Heraion in riimisclier Zeit zu einem Kunstmuseurn umgewandelt


worden sei, und zViar zu Eliren des Besuclies, den Kaiser Xero Olympia
abstattete; er gelit davon aus, dass die Aufstellung der im folgenden auf-
gezalilteu Kunstscliatze gleiclizeitig und nacb einem bestimmten Plane
erfolgt sei. 1'ber Einzelbeiten s. im folgenden.
S. 240,8. Zu -p£-ovra bemerkt Scbubart in der prae-
fatio ed. Teubn. „boc iino loco legitur apud Pausaniam“; dies ist ricbtig,
aber ein Grund, die Uberlieferung zu beanstanden, liegt nicbt vor, vgl.

Herod. II IIG s; s-o-oitr^v £'jrp£-£C.

S. 240,10. Angabe, der Tempel sei etwa 8 Jabre, nacb-


Durcli die
dem (Oxylos die llerrscbaft iiber Elis erworben (vgl. Cap. 4,1) von den Be-
wobnerii von Skillus erbaut worden, verlegten die Eleier den Tempelbau
bereits in das Jabr 1096 v. Clir. Diese Angabe, die wegen der sagen-
baften Zeit friiber immer angezweifelt wurde, wird beut, nacb den Funden
von Troia, Tiryns und Atykenai, nicbt mebr fiir so uninciglicb gebalten;
Dorpfeld Ergebn. a. a. 0. 35 weist darauf bin, dass weder der Grundriss
nocb die Tecbnik des Heraion uns berecbtigen, die Sage obne weiteres zu
verwerfen; wenigstens verbiete uns uusere Kenntnis der altesten griecbi-
scben Baukunst keineswegs, den Bau bis ins 11. Jabrbuudert binaufzuriicken.
S. 240,7-241,15. 387

S. 240,12. Wahrend voii clen beiden Saulen, die im Pronaos zwischen


den Anten standen, nocli je eine Trommel erhalten ist, sind die des
Opisthodoms ganzlicli verscbwunden* es ist daher auch nicht bekannt, ob
nacb der Zeit des Paus. die letzte Holzsaule noch durcb eine steinerne
ersetzt worden ist.
S. 240,13 f. Die Liicke im Text ist verschieden aasgefiillt worden.
Da die Lange des Tempels 50,01 m, die Breite 18,75 m betragt, so bat
Frazer I 585 vorgescblagen, zu schreiben: p.9jywO? 6e siai xob vaou iroos?
xpsib xal £;7]xovxa [xal ixaxov supoc oe £vo? xal i^iqxovxa] oux airoSsi. Den Fuss
zu 0,296 m gerechnet, wiirde diese Angabe eine Lange von 48,248 m und
eine Breite von 18,056 m ergeben. Da diese Angaben der Wirklichkeit
nicht entsprecben, konjizierte Frazer III 592 : sOpo? Ss xpiwv xal i^iQxovxa oux

d-ooEi, was 18,648 m ergiebt; allein damit ist dem Febler in der Langen-

angabe nocb nicht abgebolfen.


S. 240,15. Uber diese Priesterinnen, von deren Ursprung Paus.
unten § 7 spriclit, bandelt ein Programm von L. Weniger, Uber das
Kollegium der Secbzehn Frauen und den Dionysosdienst in Elis, Weimar
1883. Dass sie nicht nur im Dienste der Hera, sondern auch in dem des
Dionysos standen, zeigt die Erwahnung bei Plut. mul. virt. p. 251 E, der
sie ai -irspl xov Atovujov kpal 7 uvaix£?, a? £xxalo£xa xalouaiv, nennt, sowie
dass Paus. unten § 7 berichtet, dass dem Dionysos von der Heroine
Physkoa, der er beigewobnt batte, zuerst Ebren erwiesen wurden, und der
Pbyskoa ibrerseits von den Secbzebn Frauen. Letzteres ist ibre offizielle
Bezeicbnung vgl. VI 24,10.
S. 240,19. Dieser Bescbreibung entspricbt die bekannte vaticanisclie
Statue einer Wettlauferin, Mus. Pio-Clem. III 27. Baumeister Denk-
maler III 2111 Fig, 2362.
S. 241,2. iiber das Stadion vgl. VI 20,8. Urspriinglicb war, nacb
Curtius 68, das Stadion nur fiir die Heraien bestimmt und geborte zum
Festlokal der alten Landesgottin ;
ais es aus diesem Dienst in den des
Zeus liberging, erfolgte eine neue Vermessung (vgl. Geli. I 1,2). Ob sicb
am Ende der fiir die Madcben-Wettlaufe bestimmten Strecke von 500 olym-
piscben Fuss (etwa 161,85 m, vgl. Dorpfeld Ausgr. V 37) Vorricbtungen
zur Bezeicbnung des Zieles fanden, ist bisber nicbt untersucbt worden;
vgl. Dorpfeld A.' M. XV 180.
S. 241,2. Vgl. II 21,9.
S. 241,11. £va -£pi 7 £v£x&ai, der mannlicbe Spross, der am Leben
blieb, biess Amyklas, vgl. Apoll. III 5,6 und zu II 21,9 (Bd. I zu S. 435,

25). Danacb ist die Angabe der meisten Indices, aucb von desjenigen
Scbubart, zu bericbtigen, welcbe von einer Tocbter der Xiobe namens
Amykla sprecben.
S. 241,13. Zu Damopbon vgl. VI 22,3, in welchem Capitel die
Herrscber iiber Pisa paad£uovx£^ beissen, wabrend Pantaleon aucb VI 21,1,
wie sein Sobn Damopbon, nacb eliscber Tradition ais xupavvwv bezeicbnet
wird, vgl. Busolt Lakedaimonier 159 A. 114.
S. 241,15. [J.£X£yyiv orjp.ojia xou xupavvou xuiv a[xapxrjjxaxojv, es ist

25*
388 V 16,5-17,1.

stehender Sprachgebraiicli des Paus., dass der regierte Genitlv dem re-
gierenden vorausgeht, iiameiitlich ,
wenn letzterer von einer Praposition
abhangt, vgl. z. B. II 1,4. 11,2. III 2,4. 12,3. 8 . 17,2. V 1,9. VI 2,2. 21,1.

23,8. 24,4. IX 11,2. X 8 8 ,


. 17,5. 37,5; das Gegenteil ist sebr selten,

z. B. VII 11,2 u~£p Ttbv dpcov '/wpa? (dagegen Trspl 7 -^? opojv II 35,2),
vgl Fiscbbacb Wieii. Stud. XV 186 f.

241,18. £v TTj MIXeG, bier umfassi der Name Eleia iiacb spaterem Spracb-
gebraacb aucb die Pisatis; deiin die Einsetzung des Collegiuins bringt die
Vereinigung der beideii Landscbaften zum Ausdruck, imd es vertritt der
nacli der pisatiscben Hippodameia geiiaimte Cbor die Pisatis init ibren
acbt iroXsu (Strab. VIII 356j, deren jede eine von den Secbzebn Frauen
stellte, s. B uso It a. a. 0. 178 A. 135.
S. 242,1. Das Peigenstellen ist eine Besonderbeit aller bakcbiscben
Frauendienste. AVabrscbeinlicb bestand jeder der beiden Chore aus acbt
Frauen; Weniger 15
scliliesst daraus, dass die Genossenscbaft zwei
Oberinnen gewissem Sinne den beiden Heroinen Pbyskoa und
batte, die in
Hippodameia entspraclien nnd nrspriinglicli ein Seitenstiick zn den zwei
Hellanodiken der alteren Zeit bildeten.
S. 242,2. Der Xaine Pbyskoa deutet auf die Beziebungen der
Epeier im Norden von Elis zii Aitolern nnd Lokrern; denn Aitolos soli
mit Epeiern aus Elis in Aitolien eingewandert sein, sein Sobn ist Pbyskos,
dessen Sobn Lokros. Vgl. Deimling Leleger 141. Weniger 16, der
aucb daraut* binweist, dass die dionysiscbe Seite der Genossenscbaft, wie
die Gestalt der IMiyskoa, der Landscbaft Elis, die beraiscbe init Hippo-
dameia der Pisatis entspracb.
Der Xanie Xapy.ato^ wird auf vapxav erstarren (Antb. Pal.
S. 242,6.
IX 617 kommt und Noipxri von eineni kalten Bade vor, „Scbauer“
<I>pi?o?

und „Starre“) zuriickgefiibrt, vgl. Pape-B enseler Eigennamen 976; er


deutet veruuitlicb auf die Sage voni Eeiden und Sterben des Dionysos im
Winter, s. We niger bei Koscber III 10.
S. 242,9. linter den Y^pa xal aXXa, die der Pbyskoa zn Teii wurden,
verstebt AV e niger 18, unter llerbeiziebung der Parallelstellen VI 20,7
und 23,3, Grabesdienst.
S. 242,11. v£V£iJ.r,[j.£voi 7 ap £? 07 -cb xtX., diese Stelle batte K.
0. AI ii 11 er Pbylen von Elis und Pisa 174 so verstandeu, ais batte es in
Elis und Pisa je vier Pbylen gegeben, von denen jede zwei Frauen
gewfiblt babe. Xun ist es aber unglaublicb, dass die Pisaten nacb ibrer
Unterwerfung, durcb die sie Perioiken wurden, das Pecbt bebalten baben
sollten, die Halfte des bocbangesebenen Collegiuins zu stellen; vielmebr
werden von da au die acbt -oXsi; der Eleier je zwei Frauen bestimmt
liaben, und es liegt demnacb bei Paus. eine A^erwecbslung von Pbylen und
7roX£i? vor, s. Busolt a. a. 0. 180 f.

S. 242,13. Uber den Braucb, Ferkel zu Entsuhnungen zu benutzen


(Aescb. Eumeii. 279; vgl. Alon. d. Inst. IV 48j, s. Hermann gottesdienstl.
Altert. 131 A. 23. Stengel gr. Kiiltusaltert. -
S. 145 fg.

S. 242,14. Curtius Pelop. II 35 nimmt au, dass die Quelle Piera


S, 241,15-242,18. 389

dort war, wo vor Alters die Grenzen der Eleier und Pisaten zusammen-
stiesseri, was B ursi an II 273 A. 2 weder nacliweisbar noch wahrscheinlich
findet.

Gap. XVII.

Die Bildsaulen im Heratempel. Beschreibung der Lade des


Kypselos.

S. 242,18. Die hier schon friih von den Herausgebern und von
zahlreichen neueren angenommene Lucke (so Schubart, Panofka A. d.

I. II 107. Brunn griecli. Kiinstl. I 46. Overbeck Kunstmythol. II 557


A. 23. Purgold histor. Aufs. E. Furtwangler
Curtius gewidm. 228.
Bronzefunde a. Olympia 31 A. Franz Berl. Jahrb.
1) fand Widerspruch bei
f. wissenscliaftl. Kritik 1841, 223. Welcker gr. Gotterl. II 211. Cur-
tius ges. Abhandl. II 50 A. 1. Lenormant Gaz. arch. III 97. Wieseler
G. g. N. 1877, 29 (der aber tibersah, dass das a^a^ixa nacli Aio? nicht in
den Hss. steht, sondern Zusatz der Herausgeber ist); ebenso bei Robert

archaol. March. 112, der meiiite, stebe hier drcozoivou und es sei

nicht daran zu denken, dass die Statue eines Ares oder Hermes oder Pelops
ausgefallen sei, vielmehr sei nur von den beiden Statuen des Zeus und
der Hera die Pede. Dem stimmten Wernicke 103 und Treu Ergebn.
Textbd. IV 2 zu, dagegen lehnte Sauer
Gruppe 10 fg. Anf. d. statuar.

Roberts Auffassung ab uud schlug vor, tw vato xal Aio?Hpa? ol lativ sv

(oder Aid? Ts) d^aX^a zu lesen. Wir sind mit Sauer ebd. A. 30 der Meinung,
dass die Analoga, die Robert S. 113 anfuhrt, die von ihm angenommene
aufPallige Konstruktion nicht stiitzen. —
Die Basis fiir die beiden Bilder
des Zeus und der Hera glaubt man zu erkennen in dem im Heraion ganz
im Hjntergrund zwischen den beiden letzten Saulen der Innenreihen (resp.
dort, wo dieselben gestanden haben miissen) gefundenen Bathron (vergi.

Ergebn. Tafelbd. I Taf. 18 fg.), dessen Hohe 0,41 m, Breite 4,07 und Tiefe
1,30 m betragt; doch hat Wernicke
gegen diese Identifizierung
103 ff.

Bedenken geltend gemacht, da er die Masse des Bathrons fiir Zeus und
Hera auf 2,5 2 m berechnet und ais Platz die Hinterwand der Cella an-
;

nimmt; er meint daher, das Bathron der Kultgruppe sei verschwunden und
das wieder aufgefundene Indessen diese Schwierig-
irgend ein anderes.
keit, dass das letztere fiir zwei Statuen zu breit ist und auch gar nicht
einmal zwischen den beiden Saulen Platz gehabt hatte, da es auf jeder
Seite um 15 cm auf deren Standplatz iibergreift, erledigt sich durch die
Beobachtung von Dorpfeld Ergebn. Textbd. II 33, dass das Bathron nicht
sondern nach deutlichen Spuren in
in der urspriinglichen Gestalt erhalten,

spaterer Zeit, nachdem die Innensaulen weggeschafft worden waren, viel-


390 V 17,1-2.

leicht erst in byzantinisclier Zeit, verbreitert worden ist. Dorpfeld ist

aucli der Ansiclit, dass die Basis vom Platz geriickt worden ist nnd dass
sie urspriinglicli entweder diclit vor der lUickwand oder melir in der
Mitte der Cella stand, walirend Treiia. a. 0. 3 keinen zwingenden Grund
zu dieser Annalime findet.

ebd. Es ist nngernein walirsclieinlicli, dass der nalie beiin Opi-


sthodoni des Heraions gefundene, hocli altertiimliclie Kolossalkopf der Hera
aus gelblich-weissein Kalkstein (abgeb. Ergebn. Tafelbd. III 1; dazu Treu
Textbd. III 1. Overbeck I 123 Eig. 18. Collignon 1 239 Fig. 115;

andere Litteratnr bei Treii a. a. O. 3j zn der Kultstatiie im Heraion ge-


bort, znmal er aiis dem gleiclien Material ist, wie das oben erwalinte Ba-
thron. Ais Entstelmngszeit der Eignr wird das Ende des 7. oder der An-
fang des (1. Jalirh. angenoniinen.
S. 243,1. In deiii Zeus init einem llelin auf‘ dem Kopfe vermutete
Welcker griecli. Gdtterl. II 211 einen Zens Areios, docli kommt Zeus
aiich sonst, z. B. im Giebelfeld des Scbatzhaiises der Megarer (Ergebn.
Tafeibd. III 2fg. ;
elxl. Textbd. III 9) nnd in der Gigantomachie einer
ionischen Vase (Mon. d. Inst. VI. \TI Tat‘. 78), bebelmt vor, ebenso aut’

Miinzen, s. Overbeck Kunstmytliol. II 209 mit ^liinztaf. III 11. Auf-


fallend bleibt allerdings, dass das Biirtigsein ausdriicklich liervorgelioben
wird; doch maclit Kobert a. a. O. 114 darauf aufmerksam, dass gerade
in der Altis zwei unlnlrtige Zeusbilder standen (Cap. 24,6). — Wieseler
G. g. \. 1877, 29 bezog die Worte auf’ eine Figur, deren Name, Hermes
oder Ares, liinter oi ausgefallen sei.

ebd. Dies a-Xa, an dem sehr viel Konjekturen verscbwendet


worden sind, indem man durcliaus in dem airXa einen Kiinstlernamen suclite
(Dontas, Ageladas, Agias, s. den krit. App.), ist liinlanglicli gescliiitzt und
erklart durcli Flut. Poplicola 19: avopGc arXoo? xai do/aixoc -r^ ipvajG, auf
welche Stelle zuerst Schuliart Pliilol. XXIV 574 liingewiesen liat. Zu-
stimmend Overbeck Kunstmyth. II 10. Kobert a. a. O. 113 IVelcker
a. a. O. Treu a. a. O. 3.

8. 243,2. Uber Smilis, einen aiginetisclien Kiinstler nacli der An-


gabe des Paus., finden sicli einige weitere Angaben VII 4,4; er lieisst dort
Sohn des Eukleides und Zeitgenosse des mytliischen Daidalos; sein Haupt-
werk war die Hera im Heraion zu Samos. Dass er Aiginet war, wird
allerdings stark in Zweifel gezogen (s. Studniczka R. M. II 109); docli
war er wolil auf Aigina tliatig und arbeitete in diesem Stile. Sein Zeit-
alter ist niclit siclier zu bestinimen; man versetzt ilin etwa in die 50er
oder den Anfang der 60er Olympiaden. Vgl. Brunn I 26 und S. B. d.
bayr. Akad. 1871, 542. Overbeck I ^ 92. Colligiion I 159 u. 221.

Murray I 180. Eurtwangler iMeisterwerke 720; melir s. zu VII 4,4.

Von den hier genannten Horen nimmt man vielfacli an, dass sie mit der
Themis des Dorykleidas zusammengehorten (so Brunn, Overbeck u. a.);

allein da die arbeitenden Kiinstler ganz verschiedene siiid, da auch von


einer Grnppenbildung keine Kede sein kann, so ist diese Annahme durch
nichts gerechtfertigt, und Wcrnicke liat wohl Recht wenn er S. 106

1
S. 242,18-243,7. 391

ineint ,
die Zusammenstellung der unabhangig voneinander verfertlgten
Kuiistwerke sei erst naclitraglicli gescliehen, weil man es ftir passend er-

aclitete, Uass
der Themis neben ihren Tochtern eineii Platz anzuweisen.
Zeus, Ares (V), Themis imd die Horen das Bild der Hera „nmgaben“, wie
Kuhiiert Jb. f. Ph. Suppi. Bd. XIV 249 sagt, ist sicher falsch. Die
Frage der Aiifstelluiig der Bildwerke betr. s. unten zu S. 244,3. Was das
Material dieser Figuren anlangt, so giebt sowohl Brunn wie Overbeck
nnd Botticher 204 ais solches Gold uiid Elfenbein an, offenbar indem
sie (vgl. Brunn 48) die Worte Z. 14 ia p.£v 6 t| xaxsiXsYjxsva iaxlv iXscpavxo?

y.al ypuaob auf alie vorher genannten Werke beziehen. Allein das ist

falsch,denn die Hera war allem Anschein nach aus Stein, die Hesperiden
aus Cedernholz, die Athena aus Cedernholz und Gold; es beziehen sich
daher die genannten Worte lediglich auf die unmittelbar vorher genannten
Figuren. Das Material der Horen, ferner der Demeter, Kore, Artemis und
des Apollon bleibt demnach ungewiss; vielleicht waren auch diese Figuren
Holzschnitzwerke, vgl. Wernicke 107.
S. 243,3. Dorykleidas, der Schiiler des Dipoinos und Skyllis, ist uns
nur durch diese Stelle bekannt; iiber jene beiden vgl. Bd. I 551 zu II 15,1.

S. 243,5. Theokles, und Skyllis,


ebenfalls Schiiler des Dipoinos
wird VI von Bildwerken im Schatzhaus der
18,8 genannt ais Verfertiger
Epidamnier; Paus. bemerkt, dass dort urspriinglich die ganze Griippe
stand, Atlas mit der Himmelskugel, Herakles, der Apfelbaum mit dem
Drachen und die Hesperiden, dass aber letztere ins Heraion transportiert
Avorden waren. Da Herakles und der Baum aus Cedernholz waren, darf
man fiir die Hesperiden mit Sicherheit das gleiche Material voraussetzen.
Die Hypothese Purgo Ids (SB. der archaeol. Ges. zu Berlin, Wechenschr.
f. 1886 Sp. 1111 und 1887 Sp. 67), dass die ganze Gruppe einst
kl. Phil.

im Giebel des Heraions gestanden habe, wahrend den andern Giebel die
erwahnte Gruppe des Herakles und Acheloos geschmiickt habe, ist von
Kopp A. Jb. II 123 angenommen worden, wird aber gewiss mit Recht
von Sauer a. a. 0. 24 A. 92 bekampft und ist auch von Wernicke zuriick-
gewiesen worden. Einige Schwierigkeit macht die Frage nach der Kompo-
sition der Gruppe denn wenn es auch sehr wahrscheinlich ist, dass der
;

Baum und zu dessen Seiten Atlas und Herakles die Mitte in der urspriing-
lichen Aufstellung einnahmen, wahrend weiterhin Hesperiden standen, so
stbrt doch deren ungleiche Zahl, die eine symmetrische Anordnung ver-
bietet; darum hat Sauer S. 26 Purgolds Vermutung, die Hesperiden
seien nicht mehr Amllzahlig gewesen, gebilligt.
S. 243,7. Auch die Athene des Medon war aus einer grosseren
Gruppe herausgenommen, aus der Gruppe des Kampfes von Herakles und
Acheloos im Schatzhause der Megarer; s. iiber diese sowie iiber den Xamen
des Kiinstlers die Anm. zu VI 19,12. Da die iibrigen Figuren der Gruppe
aus Cedernholz und Gold bestanden, so ist jedenfalls auch die Athene
aus denselben Materialien hergestellt gewesen. Brunn I 47 schrieb unter —
Bezugnahme auf VI 19,14 sp^ov sivai }X£v Aovxa fiir Meoovto?, wogegen
sich Wieseler G. g. N. 1877, 31 wandte, weil das }X£v unertraglich sei;
392 V 17,2-4.

er selbst sclilug* y.sxXrjjivou vor, docli weist Kobert arcb. Marcb.


111 f. darauf hin, dass Dontas ein iin Griecliiscben unindglicher Xame ist^
der VI 19,14 verdorbeii sein miisse, wabrend man hier den Xamen ]\Iedon
zu iinderii keine Ursaclie habe, ziirnal ein (jl£v niclit erforderlich sei.

S. 243,9. Uber die Autstellung dieser beideii Paare voii Gbtter-


statuen s. unten.
S, 243,12. Wieseler a. a. 0. sclireibt oO/ £*/o'jsa, weil die Kr-
vvaliniiiig der Fliigel auffalleiid sei; doch ist der Griind vermiitlicb der,
dass das IVild der Tycbe, die ziir Zeit des Paus. iiieist gefliigelt dargestellt
wiirde, keine solclien batte.
S. 243,15. Die Statue des llerines init dem Diony sosknaben
von 1’raxitele s ist bekanntlicb iin lleraion i. J. 1877 wieder aufgeliinden
worden, iind zwar von dem (vom Eingang gerecbnet) zweiten Interkolum-
niinn recbts, anscbeinend an der urspriinglicben Fallstelle (s. die Abbildung
Frgebn. Textbd. 195 Fig. 225);
III der Grnndstein der Basis fand sicb
zwiscben der zweiten iind dritten Siiiile nocb in sitn vor, aucb von der
Ibisis selbst konnten nocb (durcb Dbrpfeld) Teile znsammengebracbt wer-
den (bespr. von BuIIe Ergebn. II 157 zn 'Tat*. 94,10, wo der Xacbweis
gefiibrt ist, dass die Basis nicbt die iirsp’*iinglicbe ist, sondern aus dem 2.

<»der 1. .Tabrb. v. (Bir. berriilirt). Die Figiir wiirde znerst von Treii
})iibliziert, Hermes mit dem Dionysosknaben, 1878, dann Aiisgrab. v. Olymjiia
III 4\ () —9 S. 10 nnd V 4’af. 7 — 10 S. 8. In den Ergebn. ist sie abgeb.
45itelbd. III Tat*. —
49 53, bespr. von Treu 'bextbd. III 194 11.; die sebr
umfangreicbe Litteratur ist ebd. S. 205 fg. verzeiclmet. Wir verweisen
liier nnr aiif' Oberlieck 11^54. Mnrray II 256. Mitcbell 437. Col-
lignon II 291. Flascb 1104 NX. Bdtticber 337. Die wesentlicbsten
Erganzungsversncbe riibren ber von Scbwerzeck (nacb Anleitiing von
Zuinbiiscb iind Benndort*, s. letzteren in d. arcbaeol. epigr. Mittb. a.
iisterr. VIII 230. LangI griecb. Gotter- u. Ileldengestalten Taf. 22);
von Scbaper (s. Ztscbr. t‘. bild. Knnst XVI II 168. ^litcbell 441) und
von Piibin (Ergebn. Taf. 53).
S. 243,16. parataktiscb angekniipft, vgl. X 32,12,
biiubg bei (£-)ovo[i.a7ou3iv, z. B. III 14,7 Iloxctowvo^ ixxiv AcopaxiTr^v os

EKOvopa^oujtv, s. Storcb Synt. 20 f.


S. 243,17. Von Kleon aus Sikyon nennt Paus. Gap. 21,3 nocb zwei
Zeusliguren, den 01. 98 mehreren Atlileten auf-
welclie die Eleier aus
erlegten Strafgeldern anfertigen liessen dadurcb ist seine Zeit ungeffibr ;

bestimmt. Brunn I 285 setzt seinen Lebrer Anti pb anes von 01. 93
bis 103 (vgl. X 9,10 b’.), dessen Lebrer Periklytos, der nur aus dieser
einen Erwabnung bekannt Andere Werke des Kleon,
ist, um 01. 90.
durcbweg Statuen olympiscber Sieger, nennt Paus. nocb VI 1,5; 3,9; 8,5;
9,2; 10,9.
S. 243,19. Der Toreut Boethos wird aucb sonst erwabnt (Plin.

XXXIV 84. Antb. Gr. III 92,9 u. 10), sein Vaterland aber nur bier an-
gegeben. Die Vermutung von O. Milller, es sei statt Kapyr^orXto? zu lesen
XaXxr,r>Kio^ (s. Wiener Jahrb. XXXIX 149, Handb. d. Arcb. 159,1) fand
S. 243,7 -244,3. 393

vielfacli Zustimmiin^, so bei Brunn I 500. SB. der bayr. Akad. 1880,
484; docli liat Sciiubarts Widerspruch, der an der Ubeilieferung des
Paus. festhalt (Jb. f. Ph. LXXXVII 308) mit Reclit Zustimmung ge-
funden bei Overbeck II 185 A. 7, walirend Collignoii II 603 die Kon-
jektur Miillers wieder aufnimmt. Ais Argumeait fiir die afrikaniscke Her-
kunft des Boetlios darf gelten, dass bei Herondas 4,30 die auf Boetbos
(s. Plin. a. a. 0.) ziiriickgebende Figur des Knaben niit der Gans erwahnt
wird mid die Gans liier yr^vaX^^i-rl^ lieisst, eine Ganseart, die nur in Aegypten
vorkam. — An diese Figur sind dann weiterliiii allerlei Hypotliesen ge-
kniipft worden. Wieseler sclilug a. a. 0. 32 vor, anstatt sTuypujov zu
setzen £i:r/'jpTov (adverbial mit xadrjTat verbunden), was Overbeck II 184
billigte; letzterer nahm dann weiter an, dass damit der in gebiickter Stellung
dasitzende Dornaiiszielier, der durcli zahlreiche Repliken bekannt ist, ge-
meint sei. Diese Hypothese ist durcli niclits gereclitfertigt, vgl. Klein
arcli. epigr. Mitteil. aus Osterr. VII 74 A. 17. Dasselbe gilt von der Ver-
niutung Purgolds Histor. Aufs. E. Curtius gewidm. 227 (vgl. Botticlier
205), das nackte Knablein sei der elische Damon Sosipolis (s. VI 20,2 u.
25,4) gewesen, woftir die zufallige Ubereinstimmung der Worte iraioiov ^up-vov
docli ein zu schwaclier Anlialt ist. Diimmler A. M. X 27 vergleicbt eine
aus Beirut stammende Marmorgruppe einer Gottin, zu deren Fiissen ein
nackter geflugelter Knabe sitzt, ansclieinend Apbrodite und Eros; aber
aucli diese liat offenbar hier niclits zu tliun, da nian nacli dem Wortlaut
des Paus. annehmen niuss, dass die Aplirodite niclit zur Figur des Boetlios
geliorte und letztere siclier auch ungefliigelt war.
S. 244,2. tiber das Philippeion s. unten C. 20,9.
S. 244,3. Die Eurydike, deren Statue vom Philippeion hierher
gebracht worden war, ist jedenfalls die Gemahlin Amyntas II und Mutter
von Alexander, Philipp und Amyntas. Zwar kennt Arr. Anab. III 6,5 eine
Eurydike ais zweite Gemahlin Philipps nach Verstossung der Olympias;
es muss das aber ein Irrtum sein, da die zweite Frau Philipps sonst Kleo-
patra genannt wird. Eine Eurydike ais Tochter Philipps giebt es nicht;
man muss daher annehmen, dass hinter OAitittou p-i^T-rjp ausgefallen ist.

Dass iiberhaupt hier eine Liicke ist, zeigen die Worte xal rauxa und das
T£; es muss also ausser der Eurydike noch mindestens eine, vielleicht
mehrere Statuen erwahnt gewesen sein. Mit Sicherheit wissen wir das von
der Figur der Olympias, der Mutter Alexanders d. Gr., aus C. 20,10; denn
nach dem Wortlaut des Paus. standen zu seiner Zeit nur noch die Figuren
der mannlichen Mitglieder der makedonischen Konigsfamilie im Philippeion,
und mit der Erwahnung der Figuren der Olympias und Eurydike bezieht
er sicli offenbar auf das vom Heraion Gesagte zuriick (vgl. Kayser in der
Z. A. 1848 Sp. 1092). Es geht dann auch weiter daraus hervor, dass diese
f.

Statuen Werke des Leochares waren vgl. B runn I 389 docli ist v. Duhns
; ;

Vermutung, dass die eine der sitzenden Frauengestalten des Museo Torlonia
(s.A. d. I. LI 182 ff. Mon. d. Inst. XI 11) die Olympias vorstelle und eine

Xachbildung der Statue aus dem Philippeion sei, mit Recht von Treu A. Z.
XL 67 zuriickgewiesen worden, weil die Plinthenform (s. unten zu C. 20,10)
I
:J94 V 17,4—5.

steliencle Figuren voraussetzt. Vor clein erstcn Interkolumnium der Xord-


seite liat maii bei den Ausgrabimgen eine roiiiiscbe Portratstatue gefunden,
in der Wernicke nacli der llaartracht die Pojipaea Sabina erkannte; s. die
Abbildungen Krgebn. Tafelbd. III Taf. 63,6 iind den Kopf Taf. 64,2. 3,
bespr. von 4'reii ebd. 4’extbd. lll 259. ()b auch diese Figur, die iin-
inittelbar vor ilirer nocli in situ befindlichen Basis gefunden wurde, in der
Liicke von Paus. erwabnt wurde, event. auch die des Nero, die Treu ais
Pendant ibr an der Seite oder gegeniiber aufgestellt verinutet (Wernicke
sclilagt dafiir die Agrippina vor), bleibt daliingestellt. Sauer 12 A. 35
nieint, die Bilder der Furydike und Olympias seien in der Kaiserzeit ent-
fernt und dafiir die Kaiserbilder autgestellt worden; das ist aber desbalb
undenkbar, weil Paus. siclierlicb das Ileraion aus Autopsie bescbreibt und
die Bilder der inakedonisclien Ivoniginnen erwabnt. Ebenso wenig zu-
lassig ist die Hypotbese Botticliers 206, das5 die Portratstatue erst nacb
der Zeit des Paus. an Stelle eines friiberen Weiligescbenkes bier Platz
gefunden habe; denn in der Zeit nacb Paus. lag siclierlicb keine Veran-
lassung vor, eine Statue der Poppaea Sabina ini Ileraion aufzustellen. Das
kann vielinebr nur unter Xero und in der Absicbt, diesem zu scbnieiclieln,
erfolgt sein, gelegentlicb des Besuclies, deii X’ero in Olympia maclite und
der ja aucb sonst allerlei baulicbe Veranderungen mit sicli braclite. —
Weniger sicber ist die amlere Vermutung, die zuerst Ourlitt 351 u. 407
A. 10 ausgesprocben urul Wernicke ausfiibrlich begriindet bat, dass die
rmgestaltung des Ileraion zu einem Museum erst damals stattgefunden
babe. Alie Figuren (natiirlich mit Ausnabme der Kultbilder des Zeus und
der Hera) Initten zuerst elnen andern l’latz geliabt und seien erst fiir den
Besucb Xeros dort zusammengebracbt worden. Bei dieser Cielegenlieit
babe man die alten Ilolzsaulen des Innem diirch steinerne ersetzt und
die Zungenmauern, die ursjiriinglicb die Saulen 2, 4, 6 und 8 mit den
Cellamauern verbanden (vgl. Ergobn. 'rextbd. II 33 Fig. 14), weggenommen.
Xun sclieint allerdings ricbtig, dass der Hermes des IVaxiteles nicbt von
vornberein fiir den Standort iin Heraion bestimmt war. Zwar zeigt die
Vernacblassigung der Piickseite, dass er aucb urspriinglich vor einer Maner
stand; aber die Basis ist nicbt die urspriinglicbe (s. oben). .ledocb nacb der
Forni der Basis nebmenBulle und 'Freu an, dass die Xcuaufriclitung der
Figur an dieser Stelle bereits im 2. oder 1. dalirb. v. ,Clir. erfolgte (s.

Textbd. III 204). — Eine amlere Hypotbese stellte Purgo Id a. a. 0.


230 6*. auf; er niinmt an, dass der Unibaii des Tempelinnern und die Auf-
stellung von Statuen vorgenommen wurde, naebdem die teilweise inner-
balb des lieutigeu Bezirkes ausgefocbtene Scblaclit der Eleier und Arka-
dier i. J. 364 v. Cbr. umfassende Pekonstruktionen in iler Altis notwendig

macbte. Allein hiergegen bat G urlitt 350 f. begriindete Bedenken geltend


gemacht. Dorpteld setzt den Umbau des Innern, d. li. die Errichtung
der steinernen Saulen und die Wegnalime der Zungenmauern, erst in die
romiscbe Zeit (A. Z. XXXVIII 47); das Philippeion sei erst nacb der
Scblaclit bei Cliaironeia erbaut worden, und Boetlios geliore wahrscbeinlich
erst dem 2. Jabrb. v. Cbr. an. Indessen ist Dorpfeld jetzt der ]Meininig,
S. 244,3-4. 395

dass der Ersatz der Holzsauleii durcli steinerne „allmalilicli‘‘ erfolgt sei

(Ergebn. Textbd. II 29 ii. 36); und allmablicli ist wabrsclieinlich aucli die
Aiifstellimg der Statuen vor sicli gegangen. Uass die Aufstellung nicbt

auf einmal erfolgte, gelit aiicli ans den Worten des Pans. ‘/povto dk uarepov

etc. denn das war dem Paus. avoIiI in Olympia mitgeteilt worden.
liervor;
Die kunstliistorisclie Anordniing (die Fiirtwangler Bronzefimde ans 01.
31 A. 1 mit Unreclit leugnet, indem er die alten Werke „fast planlos
diircbeinander“ stelien liisst) mag freilicli erst spater erfolgt sein, ais samt-

liclie Interkolumnien mit Statuen besetzt waren, und zu einer Zeit, die fiir

solclie museograpbisclie Gesiclitspunkte Sinn liatte. — Versuclie, die Statuen

auf die Interkolumnien zu verteilen, liegen vor von Sauer a. a. 0. und


von Wernicke. Sauer, der keine naberen Begriindungen beifiigt, nimmt
nur 22 Eiguren im ganzen an (da er die romisclien Portriits fortlasst) doch ;

leidet sein Vorschlag an verscbiedenen Unwalirscheinliclikeiten, indem der


Weg des Paus. ein sebr eigentiimliclier Zickzackweg wird, und ferner in

den Avestlichsten Interkolumnien 4 —6 Statuen stelien, inden iibrigen nur


je eine. i\Iebr fiir sicli liat Wernickes Versucli, der mit 24 Eiguren
operiert, infolge dessen ausser den Interkolumnien aucli nocli die Zwisclien-

raurne zwisclien den ersten Siiulen und den ostliclien Cellamauern in An-
sprucli nimmt. Paus. begann jedenfalls seine Besclireibung von den Kult-
bildern aus, also im Westen; dass er aber niclit, seiner sonstigen Gewobn-
lieit gemass, Reibe binunter und dann die andere wieder
erst die eine
liinaufging, das zeigt die Bemerkung oben S. 243,9 wo er die einander
gegenuber aufgestellten Eiguren von Demeter und Kore, Apollon und Ar-
temis erwabnt; er bescbrieb also diesnial die Eiguren, wie sie innerlicb

zusammen gebdrten, und da musste er die links und recbts stebenden zu-
sammennebmen, weil die Eleier die Statuen nacb diesem Prinzip aufgestellt
batten. Sicber ist demnacb nur folgendes: da 24 Eiguren unterzubringen,
aber nur 16 Interkolumnien dafiir vorbanden sind, so miissen verscbiedene
Male 2 —3 Eiguren in das waren
einem Inteikolumnium gestanden baben;
vermutlicb die altertiimlicben und weil eine
Werke, ais Scbnitzereien,
Gruppe, wie die des Herakles mit Atlas, aus 7 Personen und dem Apfel-
baum bestebend, in Lebensgrosse fiir das Scbatzbaus der Epidamnier, wo
sie zuerst stand, ais zu gross und erdriickend erscbeint; dasselbe gilt von

der Athene aus dem Kampfe des Herakles mit Acbeloos, einer Gruppe
von 6 Eiguren, im Scbatzbaus der Megarer: bier ist iiberdies durcli das
Wort ^tpota (VI. 19,12) die Kleinbeit erwiesen. Alles weitere gebt iiber die
blosse Vermutung nicbt binaus.
S. 244,4 Die von Paus. Gap. 17,3— 19,10' mit grosster Ausfubrlicb-
£f.

keit bescbriebene Lade des Kypselos wird nur nocb von Dion Cbrysost.
or. XI p. 325 erwabnt, ais ev xto d 7ucrbo&o[xto tou v£w 'Hpa? stebend, es
ist daber gewiss, dass Paus. in der Liicke diesen Standort erwabnt bat, da

die vorber besprocbenen Bildwerke in der Cella standen. Die Litteratur


iiber dies figurenreicbe Werk arcbaiscber Kunst ist ausserst umfangreicb,
da namentlicb die Frage nacb der Anordnung der Bildwerke viele Gelehrte
beschaftigt bat. Von alterer Litteratur ist nocb nennenswert Heyne iib.
39(5 V 17,5.

(1, Kasten des Kypselos, Gottingen 1770. Qua treme re de Quiiicy


Jupit. Olymp. 124. Welcker Ztsclir. f. Gescli. ii. Ausleg. d. Kiinst I 270
u. 536. Siebelis in Bdttigers Amalthea II 257; voii neuerer: O. Jalin
arch. Aufs. 3; ders. B. d. S. G. d. W. 1858, 99; ders. Hermes III 192.
Bergk A. Z. III 150 ff. Brunn Kli. M. X. F. V 335; Kunst hei Homer 21;
griech. Kunstgesch. I 171. Kulil Z. f. A. XVIII 27.
1852, 305; A. Z.
Mercklin ehd. 101. Freller ebd. XII 292 (Ausgew. Aufs. 425). Schu-
bart Jl). f. Pli. LXXXI 301; XCl 638. Overbeck I
*
64; Abb. d. S.
G. d. \V. \'II 590, mit eingeliender Besprecdiung der friibereii Lilteratur; uber
die neuere s. dens. B. d. S. G. d. \V. XLIV (1892) 1. Pantazides im ’Ai)r^vaiov
IX (1880) 114 (eine ganzlicli unbraucbbare xVrbeit, die in jeder Ilinsicht
einen Piickschritt bedeutet). Oette Beitr. z. Erkliirg. von Ihius. V 17,5 ft'.,

Altenburg Klein SB. d. Wien. Akad. 1885, 51. Furtwangler


1881.
Meistervv. 723. II. Stuart Jones Journ. of liell. st. XIV 30 (s. dessen

Kekonstruktionsversucli auf luiserer Taf. 1). Kalkniann 98. Gurlitt 163.


Collignon I 93. .Murray 69. Mite e 11 170. Anderweitige, melir spe-
1 li

zielle Ijitteratur wird weiter unten nocli angefiibrt werden.


ebd. Die Lade beisst hier bei Dion Chrys. a. a. (4.

y.i'hoT 0 ^; l)ei V 92 o beisst sie


llerod. entspreebend dem Faniilien-
mytbus, der den Xamen Kypselos auf
Bergung des Kindes in dieser die
Lade zuriickfiibrt. l ber die Form
geben die .Meinungen aus- der Lade
einander. Da die Miinzen der Stadt Kypsela in IMirakien ais redendes
\Vap[)en eine cylindrisebe mit zwei Ilenkeln aiifweisen (Imboof-
Blumer griecb. Miinz. 4’af. 1 4 — 8), so meinte Sittl Parerga z. griecb.
Kunstgesch. (Wiirzburg 1893) S. 24, dass aueb die sog. Kypseloslade rund
gewesen sei, und derselben Meinung war Studniezka A. Jb. IX 52 A. 17.

Allein diese Annabme ist durcbaiis zu verwerfen (vgk Furtwangler a. a.

O. 724), ziiinal die Lade ja erst viel spiiter zu der mytljiscben y.’j'j^£Xr( ge-
stempelt worden ist (s. unten) ;
vielmebr bat man sicb dieselbe nacb Ana-
logie alterer Vasengemalde (vgl. .labn B. d. S. G. d. W. 1858, 160. Over-
beck Abb. d. S. G. d. W. \'II 612) ais oblongen Kasten, vermutlicb auf vier
Fiissen rubend, zu denken. Fs ist daber falscb, wenn Klein a. a. O. von
der „Kypsele der Kypseliden‘^ spriebt, da ilie Erklarung, die Paus. Z. 9,
nacb Her. V 92 o giebt, die Korintbier batten damals die Xapvay.ee

y,u'}eXai genannt, nur ein Aiiskunftsmittel ist, das die Bedeutungsdifferenz


zwiscben Xapva; und x’j']>eXT) aufbeben soli.

ebd. Unter ^(pota sind Reliefs zu versteben, die teils aus Elfenbein,
teils aus Gold, teils aus Cedernbolz gefertigt und auf dic Cedernbolz-
Bretter der Lade befestigt waren. Da Paus. speziell einiges ais weiss
(18,1), einiges ais golden bezeicbnet (19,6 u. 8), so ist es wobl moglich,
dass aus Gold nicbt ganze Figuren, sondern nur Scbinucksacben, Waffen,
Ornamente u. dgl., nackten Teile der Frauen (wie in
aus Elfenbein die
der sclnvarzbgurigen Vasenmalerei) und sonst irgendwelcbe PMnzelbeiten
gearbeitet waren, das ilbrige dann von Holz, wie das Overbeck an-
nimnit. Da aucb versebiedene Male scbwarze Farbe erwabnt wird (18,1;
19,3), so ist entweder nocb Ebenbolz oder eine scbwarze Bemalung zur
Anwendung gekommen, s. Sebubart Jb. f. Pli. LXXXI 304.
S. 244,4-7. 397

S. 244, 7. XacL Paus. liatten die Kypselideii die Lade iiacli 01ym])ia
dediciert, nacli Dion Clirys. Kypselos selbst; da Kypselos 01. 31,2 (655)
zur Herrscliaft koinmt, die Kypseliden aber 01. 49,2 (582) vertrieben
werden, so miisste die Lade vor jenem ersten Jalire gearbeitet und vor dem
letzteren nacb Olympia dediciert worden sein. Diese Datiernng ist immer
aiifsehr starke Bedeaiken gestossen, die sicli aiicli dagegen wenden, dass
nacb Gap. 19,10 Eiimelos von Korintli der Dicbter der Epigramme sei (vgl.
Bd. I 482 zu II 1,1), der in der Regel in 01. 11 ff. versetzt wird. Over-
beck, der die Datierung des Paus. a. a. 0. 628 ft‘. gegen die Angriffe von
Welcker a. a. 0. 272, 0. Miiller Handb. d. Archaeol. § 57,2, Preller
a. a. 0. iind Schubart a. a. 0. 302 verceidigt liatte, giebt gr. Plastik I 465'
zu, dass die Latie „mit guten Griinden^ von den Kypseliden vde von Eumelos
abgetrennt worden sei. Er hat dabei im Auge, was von Kalkmann 98 f.,

Knapp die Kypseliden und die Kypseloslade, im Korrespondenzbl. f. d.

gei. Scliulen Wiirttembergs f. 1888 (uns unzugangliclij, Wiliscli Eragm.


d. Epikers Eumelos 2 bemerkt worden ist; neuerdings bat dann be-
u. s.

sonders Furtwangler 725 gegen die Tradition ausgesprocben. Die


sicli

Ilauptargumeute sind folgende: das Stillscbweigen von Herodot und Plut.


sept. sap. conv. 21 p. 164 A, wo die wunderbare llettuiig in der
erzalilt ist; ebenso das Stillscbweigen des Epboros (bei Nicol. Damasc.

fr. 58, ElIG III 391), woraus zu scbliessen sei, dass diese Kypsele
damals keiu Scbaustiick von Olympia war; die verscbiedene Deutung des
dritten Streifens (18,6), aus der bervorgebt, dass die Exegeten, die jene
Kampfsceiien auf nicbt korintbiscbe Sagen deuteten, nicbts davon wussten
oder nicbt daran glaubten, dass die Lade von Kypselos berstammie
(Jabn Hermes III 192); die nabe Verwandscbaft, die die Lade in Com-
positionund Walil der Scenen aufweist mit der sog. Fran^ois-Vase des Klitias
und Ergotimos (vgl. Wiener Vorlegeblatter f. 1888 Taf. 2 ff. Furtwangler u.
Reicbbold griecb. Vasenmalerei Taf. 1 ft‘.), die nacb den luscbriften nicbt
liber 550 v. Cbr. binauf datiert werden darf. Es ist dann wiederbolt ange-
nommeii worden, dass Paus. die von ibm bericbtete Tradition aus Polemon
entnommen babe, s. Rob e rt Hermes XXIII 436. Hirt de fontib. Paus. 36, zu-
stimmmend Furtwangler 726 A. 4 (indess nur fiir die Bescbreibung der
Lade, nicbt fiir ibre Herkunft und Datierung); docb bemerkt Kalkmann
98, dass Plutarcb die Lade nicbt ais Weilmng des Kypselos kennt, sie also
nicbt scbon von Polemon so bezeicbnet sein kann, und Gurlitt 165 findet,
dass, wenn Paus. bier eine scbriftlicbe Quelle benutzt babe, diese nicbt friiber
angesetzt werden diirfe, ais das Ende des 1. Jabrb. n. Cbr. Furtwangler
siebt in der Identifikation der Lade mit der xutpsXr] „ein spateres Exegeten-
marcben,‘‘ dadurcb veranlasst, dass der grosse goldne Zeus der Kypseliden
ebenfalls im Heraion stand;wabrend Klein a. a. O. 53 und Studnic zka
gerade desbalb die „spate“ Uberlieferung von der Verbindung des Weib-
gescbenks mit den Kypseliden fiir ricbtig balten und meinen, Lade und
Statue batten
eng zusammgebort, ja erstere sei vielleicbt die urspriing-
gewesen. Audi Stuart Jones a. a. 0. 35
licbe Basis des Goldkolosses
nndFrazer III 601 balten daran fest, dass entweder Kypselos selbst oder
398 V 17,5-7.

noch wabrsclieiriliclier seiii Solin Periander die Lade geweilit habe. Allein
da offenbar die ganze Sage von der Kettung des Kypselos in der Kypsele
in der iiberlieferten Forni auf spaterer Erfindnng berubt (vgl. Schubring,
de Cypselo Corintliioriun tyranno, Cotting. 1862j, so ist es iinzulassig, die
Ilerstelliing der Lade nocli vor die Herrscliaft des Kypselos liinaufzu-
riicken; und anch die Annalirne, dass sie erst iin Auftrage der Kypseliden
gelertigt, also zvvischen 01. 38 iind 48 (628 — 588) entstanden sei, wie Briinn
gr. Knnstgeseli. I 171 anniinint, bleibt nnsicber, wenn inan scbon die Ent-
stehnng des Denknials in der ersten llalfte des 6. Jabrh. v. Cbr. ais sehr
giit moglicli bezeicbnen nuiss. Ebenso darf ilire korintbische Ilerknnft,
sf)\voiil lun des korintliiscben Al[)liabets ’.villen (s. nnten), ais wegen der
(
'bereinstinunung einzelner Scenen denen korintbiscber Vasen, ais er-
init

wiesen gelten, trotz des Widerspriiehs von Ivalkniann 100. Audi Uber —
die Grosse der Lade sind Vernintiingen geiinssert worden, besonders von
Scliiibart 309, ()v’erbeek 615 nnd S tiiart J ones 36; docli liegen datiir
gar keine Anbaltspnnkte vor, ais die Beobaclitiing zii (’ap. 19,4, dass ein
Epigrainin ant‘ deni Scliilde der Againeninon nodi lesbar war, wonacli die
Figiiren nicbt zn klein gedadit werden diirfen. — I ber die Frage,
wie die Scenen verteilt waren nnd was */<upa hier bedeiitet, s. nnten
Gap. 19 a. E.
S. 244,11. lOier die Insdirilten der Kypseloslade bandeln besonders
^lercklin A. Z. XXII 101. Overlieck Abli. 645. Robert 436.
Stiiart .Iones 39. Wie sio ansgefUlirt waren, ist nngewiss; Overbeck,
deni Stnart .Iones sidi ansdiliesst, denkt sie sidi von Gold eingelegt,
weil sie aiis deni llolz gesdinitzt sdiwer lesbar gewesen waren, Roliert
438 nininit autgenialte Hiidistaben an, die ziiin 4'eil verblasst waren.
ebd. £-c7rt toL ~X£i07t; iiacli 19,7 liatte ivioTaTo /«opa gar keine
Inscbriften; dass aber anch die dritte */<'ipa (18,6) keine batte, gebt daraus
bervor, dass Pans. dnrcbans ini Zweifel ist Uber die Pedentiing der darge-
stellten Scblacbt, woraus zii scliliesscn ist, dass keine Xainen beigescbrieben
waren. Robert 441 will die Ursacbe, weslialli diese beiden Streifcn keine Pei-
scbriften battcn,darin finden, dassdieselben so niedrig waren, dass fnr Anbringiing
der Heiscbriften kein Raiini blieb; jedodi beinerkt Furtwangler 728 A.
6 riditig, dass diircb griissere llUbe des Pildes keineswegs niebr Raiiin
fnr Inscbriften tVei wnrde, weil bei arcbaiscber dekorativer Knnst die
Figiiren iniiner bis an den obern Rand
Audi sonst batten geben. —
inancbe Figiiren keine Peiscbriften (s. Overbeck 648 f., Mercklin 104),
docb kann inan nicbt in jedeni einzelnen Falle, wo Pans. keine erwabnt,
audi daraus den Scbluss zieben, dass keine da waren. AusdrUcklicb
erwabnt er das Felilen der Inscbriften siebeninal (Stuart Jones 41).
S. 244,12. 7pap.|xa3i -oL ap/atca'; dass diese alten Pucbstaben
korintbiscbe waren, wird aus verscbiedenen Anzeicben gesclilossen. Der
llexanieter beiin Pilde des Apollon 18,4 lautet beiPaus.: Aaroioa^ ooto-; rd/’

dva; izdip-,' 0 ^ ’A-oXX(ov ;


jetzt wird allgemein (mit Haupt) angenoinnien,
dass o’jTo^ *'a /dva- dastand (s. unten z. d. St ), l^in .abnlicbes Verlesen

scbeint 19,3 vorzuliegen, s. ebd., vielleicbt aucli 18,2, vgl. dort die Anm.
S. 244,7-245,6. 399

S. 244,13. a/rjj.ara os; aXXa '/.tX., es liegt liier eine bei Paus. oft

wiederkehrende Breviloquenz vor, zn erwarteii war: aXXa os twv Ypap-jj..

ayrj|xa-:a syst a pooatp. /aXoocjtv, vgl. Bd. I zn S. 463,10.


ebd. Overbeck 645 f. scblagt vor, YpajjLgaTcov in s-iYpa;xp.aTu>v zn
andern, weil ja die s-tYpagp-ata gemeint seien. Docli ist keine Andernng
notig, wie das vorhergeliende Ta [xsv . . aoruiv zeigt, wo aotoiv ancli anf
7 pa;x;xata gebt. Die einen Bnchstaben lanfen geradeans, die andere
Anordnnrig (jy^jxa) der Bnchstaben nennt man [^oujtpocprjoov. Diese tecli-
niscbe Bezeiclmnng ist vom Vergleicbe des Pfliigens entlebnt, wo bei einer
nenen Farcbe in der entgegengesetzten Picbtnng gepfiiigt wird; Pans.
erklart es dnrcb die Parallele des Doppellanfs iin Stadion. Die poujxpo-
'prgkiv-Scbreibnng ist in alten Insclirifteii selir bantig; so waren die
solonischen Gesetze anfgesclirieben, s. Harpocr. v. 6 xsixwflsv vojxo?. Vgl.
Kirclilioff Stnd. zn Gescli. d. griech. Alphab. ^ S. 16. Peinach Traite
d’epigr. Grecqne 183. Larfeld in Iw. Miillers Handbncli I -
444 fg.

S. 24.5,1. sAr/aolc, d h. die Schrift windet sicli, dem Platz, den


die Fignren freilassen, entsprecliend, wie man das ofters anf Vasengemalden
tindet; Beispiele bringt Overbeck 646 A. 82 bei.
ebd. Pans. beginnt seine Bescbreibnng, wie allgemein angenommen
wird, nnten reclits, weil er den zweiten nnd vierten Streifen von links
nacb reclits besclireibt.

S. 245,2. Er ster Streifen, erste Scene: Oinomaos verfoljrt


den Pelops nnd die Hippodame ia. Die litterariscli iiberlieferte Form
der Sage weiss in der Pegel nnr von der Wettfalirt zwisclien Oinomaos
nnd Pelops, es liegen aber Anzeichen vor, dass die nrspriingliclie Form,
die neb.m der andern sicli nocli ziemlicli lange erlialten zn baben sclieint,
die des Brantraiibes war, jener alten Form der Brantwerbnng, indem der
Werber die Hippodameia zn sicli aiif den Wagen nabm nnd mit ibr nacb
dem Istbmos Holi, walirend Oinomaos sie verfolgte, vgl. Apollod. epit.
IT 5. Dieselbe Scene wird nocb bei Apoll. Eli. I 752 fP. ais Stickerei am
Gewande des Iason bescbrieben; nnd ancb bei Pliilostr. imagg. I 17, wo
Oinomaos gestiirzt ist, balt Pelops die Hippodameia im Arm. Dar-
stellnngen dieser Sagenform finden sicli melirfacb anf Vasenbildern, wie auf
der Arcbemoros-Vase (Mon. ined. de 1'Instit. pl. 5. Eo seber III 782
Fig. 6) nnd sonst, docb sind derartige gerade ans alterer Vasenmalerei
nicbt erbalten. Vgl. Weizsacker bei Eoseber III 770 n. 773. Ge- —
fliigelte Eosse, wie die des Oinomaos es sind (ais Gesebenk des Ares),
kommen anf Bilderwerken vor, z. B. bei Poseidon Gerbard Anseri.
Vasenb. I 10, wo die FUigel die in der arcbaiseben Kunst gewobnlicbe
orientaliscbe Form anfweisen; Overbeck 668 verweist ancb anf das Eelief
Mns. Borb. X 411, Stnart Jones 65 anf etruskiscbe Bnccberogefasse.
S. 245,5. Zweite Scene: des Ampbiaraos Ansfabrt. Jabn and
Overbeck zieben zur Vergleiclmng das Vasengemalde bei Micali Tltal.
dav. il dom. d. Eom. tav. 95 (Overbeck Her. Gal. Taf. 3,5) berbei;
allein eine bessere Parallele bietet eine seitber in Cervetri gefundene
korintbisebe Ampliora im Berliner Mnseurn N. 1655, abgeb. Mon. d. Tnst.
-00 V 17,7-9.

X 4. 5 (WicDer Vorlegehl. 1889, 10. Baumeister G7 Fig. 69), besproclien


von Bobert A. (1. 1. XLVI 82, v^l. dens. Bild u, Lied 14, imd Wiliscb
d. altkorintli. Thonindiistrie Hier linden sicdi die von Paus.
77 init Taf. 6,54.
erwalmten Personen: die Anime
Vase Ainippa genannt) mit dem
(auf der
kleinen Ampbiloclios, Eriphyle, das Halsband lialtend, mit iliren Toclitern
Eiirydike und Demonassa (Damoanasa), der kleine Alkmaion, Amjjliiaraos,
^anz so, vvie Paus. ilin besclireibt, und der Wa^enlenker Baton, der in der
11. die Zligel und das Kentron (von Paus. irrtiimlich fur eine Lanze ge-
halten) lialt, mit der L. aber eine ilim von einer Frau (Leontis) gereichte
Sebale in Empfang nimmt, was von der Besebreibun^ des Paus. abweicbt;
ebenso feblen die auf. der Vase vor den Pferden befindliclnui Fi<^uren,
der steliende Ilippotion und der sitzende ilaliniedes (vgl. uber diese Figur
unten zu Z. 14)). Ilausarebitektur findet sicli auf der Vase an zwei
Stellen, binterdmn Ampbiaraos nnd binter der Familiengruppe so wird ;

es, naeb der zweimaligen Erwabnung der oi/ia zu sebliessen, auf der Lade

aucb gewesen sein (s. Pernice 366. Stuart .Iones 65). Kobert, der
anfangs das Vasenbild ais Ilarstellung eines einbeitlicben ^loments erklarte,
Zusammenziebung versebiedener Momente
fasste es spiiter im Sinne einer
der Sage: wie Ampbiaraos, durcb den \ errat seines Weibes an der Teil-
nabme zum Zuge gezwungen, die Eripbyle tiJten will, aber durcb die
Hitten seiner Kinder b(*z\vungen sie versclnmt und das liaeberamt seinem
Sobne Alkmaion iibertriigt. Dass der .Maler des Bildes sicb im wesent-
licben an die Lade des Kypselos ais Vorbild anscbloss, dafiir spriebt aucb
der Umstand, dass die auf der Lade folgenden Leicbensjiiele fiir l^elias
aucb auf der Wase dargestellt sind, wenn aucb vielfacb abweicbend. —
i ber sonstigo >arstellungen vom Auszuge des Ampbiaraos vgl. Over-
1

beck Iler. (ialerie 91. (). Wolff bei Boseber I 295. Betbe bei Pauly-
Wissowa I 1892.
S. 245,7. Eiirydike, ais Ikicbter des Ampbiaraos nur bier und
auf der \'ase nacbweisbar; Demonassa, aucb III 15,8 u. IX 5,15
erwiibnt. Alkmaion und Ampbiloclios kommeii sebr baufig ais Sobne
dos Ampbiaraos vor, der ibnen resp. dem Ampbiloclios allein auftragt,

seinen Tod an der Mutter zu racbeii, vgl. Stoll bei Boseber I 242 u. 305;
Wolff ebd. 294.
S. 245,13. Dritte Sceiie: die Leicbenspiele zu Eli ren des
Pelias. Wie erwabnt, zeigt aucb die korintbisebe Ampliora ais z\veite

ll/ilfte ibi es oberen Streifens ein Wettreniien, docb sind folgende L^nter-
sebiede zu bemerken: auf der Lade sind Zweigespanne dargestellt, auf
der Vase Viergespanne; dort sind fiiiif, bier seclis Helden; dort beissen
sie Pisos, Asterion, l’olydeiikes, Admetos und der Sieger Eupbemos; bier
Ilippasos,Ampbiaraos, Alastor, Admatos, Kastor und der Sieger Eupbainos;
ausserdem sind auf der Vase drei tbronende Preisricbter dargestellt,
Akastos, Argeios und Pberes, sowie mebrere Dreifiisse ais Preise, die
Paus. erst an spiiterer Stelle S. 246,9) erwabnt. Xicbtsdestoweniger ist

aucb bier Ziisammenbang zwiscben der Vase und der Lade ausserst
ein
wabrscbeinlicii und erstere bei der Bekonstruktion von Stuart Jones
S. 245,5 — 15. 401

benutzt worden. Freilich meinte Sclineider Prolegomena z. einer neuen


Gal. lier. Bilder (Leipz. 1890) 50 A. 1, dass die Gespanne der Vase, die
sicli iiberschneiden, fiir eine Reliefcomposition unmoglicb Avaren und man
daher eher die Reliefvase dpyaioX. 1887 Taf. 5 zur Rekonstruktion
zu bemitzen habe.
S. 245,14. Unter den Oswp-svot tou? dYoiviaxd? versteht 0 verb eck 669
nur den Herakles, Akastos und die Peliastocliter.
ebd. Betreffs des sitzenden Herakles liat Pernice A. Jb. III 365
die Vermutung ausgesprochen, dass diese Figur von Paus. irrtumlich zu
den Leichenspielen gezogen worden sei, walirend sie in Wirklichkeit zum
Auszuge des Amphiaraos geliort habe. Auf den Vasen, die diesen dar-
stellen, findet sicli vor den Pferden des Amphiaraos eine hockende oder
auf einem Stuhle sitzende Figur, das sei der vermeintliche Herakles des
Paus., der den Stab in der Hand Mannes
fiir die Keule des Herakles
des
hielt. Overbeck liat B.
1892, 4
d. S. G. d. W.
und Plastik I^ 65 A. diese
Hypothese gehilligt, Brunn gr. Kunstgesch. I 174 und Studniczka A.
Jb. IX 51 mit Recht widersprochen; denn wenn Herakles zum Amphiaraos-
bilde gehorte, so musste er dorthin gerichtet, also nach rechts sitzen, und
dann ware der Irrtum des Paus. geradezu unerklarlich; ebenso wenig er-
klarlich ware die Anwesenheit des Flotenblasers bei dieser Scene; und
endlich war schon deswegen ein solcher Irrtum unmoglich, weil bei Herakles
offenbar der Name beigeschrieben war (beim Flotenblaser nicht, daher
hier der Irrtum des Paus., s. unten). Was
Bedeutung des Herakles die
bei dem Wettfahren betrifft, wie man sonst annahm,
so ist er wolil nicht,
Kampfrichter, denn er sitzt im Riicken der davon sprengenden Wagen.
Zwar lasst Overheck in seiner Rekonstruktion die Wagen nach rechts
zu fahren, gegen Herakles hin, und dasselbe nahm Brunn an; allein
Klein 71 ist mit Recht fiir die umgekehrte Anordnung eingetreten, und
ebenso Pernice, Studniczka und Stuart Jones. Denn Paus.
beschreibt im allgemeinen in der Reihenfolge, in der er geht, hier also
von rechts nach links (Ausnahmen kommen nur in einigen wenigen
Fallen vor, s. unten); und dass er das hier auch thut, geht daraus
hervor, dass er den Sieger Euphemos zuletzt nennt, und ebenso bei
den gegnerischen Kampfen riachher. (So wird es auch bei der zweiten
Scene gewesen sein, die demnach anders orientiert war, ais auf der
korinthischen Vase; beide Scenen richtig orientiert bei Stuart Jones; die
Amphiaraos-Scene falsch bei Pantazidis). Studniczka nimmt an, dass
Herakles (wie Phoinix Hom. II. XXIII 358) iiber die Einhaltung der
Kampfregeln zu wachen hat und zugleich die Zielsaule, um die gewendet
werden muss, vertritt.
S. 245,15. Die von Klein S. 61 A. 1 mitgeteilte Vermutung
Benndorfs, dass die „Fiotenblaserin*^‘ sicher mannlichen Geschlechts war
und der lange, bei den Flotenblasern tibliche Chiton den Paus. irre leitete,
istmit Recht von Pernice, Studniczka, Frazer u. a. gebilligt worden.
Die Bedeutung des Flotenspielers war die, dass er das Signal zur Abfahrt
zu geben hatte, s. Klein 72, oder zum Wenden, wie Studniczka 54
Pausanias II. 26
402 V 17,9-11.

meint. Ubrigens ist dies eine von den Stellen, wo Paus. nicht der Reilie
nach beschreibt, denn er nennt zuerst den 1. befindlichen Herakles ais
Hauptperson, und dann erst den hinter ibm, also rechts stehenden Fldten-
blaser.
S. 245,16. Die phrygischen Fldten waren unten gebogen, die helle-
nischen gerade, s. v. Jan bei Baumeister 560.
S. 245,17. Uber Namen
der hier dargestellten Argonauten vgl.
die
Jessen Prolegorn. Argonautarum (Berol. 1889) 29 f. Pisos,
in catalog.
sonst keiner der Argonauten, ist verinutlich wegen seiner Bezieliungen zu
Olympia (vgl. VT 22,2) hier dargestellt, vgl. Jessen 30.
ebd. Asterion, auch sonst ais Argonaute genannt, Ap. Rh. I 35.
Orph. Arg. 164. Val. FI. 1 355. Ebenso sind Polydeukes und Adinetos
stehende Teilnehiner des Zuges, desgleichen Eupheinos, der der
Ttptopeu? der Argo ist, s. Ap. Rh. II 536 tl., vgl. See liger bei Roscher I

508. Euphemos ist zugleich Ahnherr der Battiaden in die Argonauten- ;

sage wurde er eingereiht, um durch llereinziehung Ky renes und seines


Herrscherhauses in diese Sage auch dieser Besitzergreitung einen
mythischen Rechtstitel zu erdichten, s. 0. Mulier Orchomenos S. 334. -

Prolegoinena 143. Studniczka Kyreno 107 sieht darin einen Beweis,


dass die Lade und die korinthische Vase nicht alter sein kdnnen, ais die
Antange des 6. Jahrh., da inan die Sage von der Ciriindung Kyrenes und
dem Anteii des Euphemos an der Leichenteier des Pelias schwerlich ganz
dicht nach der Griindung Kyrenes (um 630) ausgebildet denken kdnne.
S. 246,2. M ops os, der Selier der Argonauten, vgl. Ap. Rh. I 65;
ebd. 80 u. 6. Val. FI. 1 207. Pind. Pyth. 4,189.
ebd. Ein zweites Beis{)iel, dass Paus. die Figuren nicht immer nach der
Reihe autzahlt. Da Adtnetos und Mopsos einander gegeniiber im Protil

dargestellt waren, war der Flbtenblaser wahrscheinlich von vorn dargestellt,

wie auf der Frainjoisvase Kalliope mit der IlirtenHote.


S. 246,5. Ein Argonaut Eurybotas kommt sonst nicht vor, doch
ist es jedenfalls derselbe, der sonst Eribotes heisst, Ap. Rh. I 71, und
der nach den Scliol. ebd. bei Ilerodor Eurybates genannt wurde.
S. 246,6. xaDcOTrjxoTcC NUXavitov srri xal NeoDsoc, vgl. zu Gap. 4,2.

ebd. Von den Laufern kommt Mei ani on (der 19,1 mit Atalante
wettlauft) unter den Argonauten sonst nicht vor; Neotheus ist sonst ganz

unbekannt; Phalareus Pape-Benseler falschlich sagt,


ist nicht, wie
ein Olympionike, sondern vermutlich identisch mit dem Argonauten Pha-
lero s, Ap. Rh. I 96 mit Schol. Orph. Argon. 145. Ebenso ist Argei os,
sonst ais Argonaute unbekannt, nacli der Vennutung von Robert A. d. I.
XLVI 97 identisch mit Argos, dem Erbauer der Argo. Iphiklos ist,
wenn der Sohn des Thessaliers Phylakos, der Bruder der Alkimede und
ais solcher der Oheim des Iason; Jessen a. a. 0. 7 meint, da die Schol.
zu Ap. Rh. I 45 ergeben, dass weder Homer noch Hesiod noch Pherekydes
diesen Iphiklos unter den Argonauten nannten, so sei jedenfalls der gleich-
namige Sohn des Aitoliers Thestios gemeint, wie Ap. Rh. I 201. Orph.
Arg. 161. Apoliod. I 9,16; doch ist derjenige Iphiklos, dessen Schnellig-
S. 245,15-246,11. 403

keit sprichwortlich geworden war, der erstere, vgl. Hesiod. bei Eust. ad
II. II 693 p. 323. Schol. Ap. Rhod. I 45 u. s., sodass es ganz begreiflicb
ware, wenn der Kiinstler ihn hier angebracht und ais Sieger dargestellt
hatte. Endlich Akastos erscheint ais Argonaut Ap. Rh. I 1041 u. 1082.
Val. EI. VI 720; die Leichenspiele zu Ehren des Pelias veranstaltet er
ais dessen Sohn und Nachfolger, daher er auch dem Sieger den Kranz iiber-

reicht. Auch hier ergiebt sich aus der Aufzahlung, dass die Wettlaufer von
r. nach 1. laufend dargestellt waren.

S. 246,10. Dass die Tdchter des Pelias bei den Leichenspielen de&
Vaters zugegen sind, erklart sich wohl daraus, dass sie in der alteren Sage
nicht an dem Tode des Vaters schuldig waren; doch galt gerade Alkestis
allein ais unschuldig am Tode, Diod. IV 52,2; VI 8. Die andern Schwestem
heissen bei Diod. IV 53,2 Amphinome und Euadne, bei Hyg. f. 24 Pe-
lopia, Medusa, Peisidike und Hippothoe; auf dem Bilde des Mikon Paus. I

18,1 u. VIII 11,3 Asteropeia und Antinoe hier bemerkt Paus., dass kein
;

Dichter, soweit er solche gelesen habe, die sclmldigen Tochter nenne.


S. 246,11. Brunn
Rh. M. N. E. I 335 und Schubart Ubersetzg.
S. 391 A. (aber dagegen
s. Jb. f. Ph. LXXXI 313) nehmen an, dass Paus.
sich hier geirrt und den lolaos irrtiimlich zu den Leichenspielen gerechnet
habe, wahrend er in Wirklichkeit zu dem Herakles mit der Hydra gehorte,.
wie denn bei Darstellungen dieses Abenteuers lolaos mit dem Wagen des
Herakles gerade auf altern Kunstwerken anwesend zu sein pflegt (vgl.
Eurtwangler bei Roscher I 2198), zumal bei jenem Typus, der den
Beginn des Kampfes zeigt, wahrend bei einem zweiten Typus lolaos am
Kampfe teilnimmt. Diese Vermutung hat allgemeine Zustimmung gefunden,
so bei Eurtwangler a. a. 0. und Meisterw. 727, Overbeck 621. Stuart
Jones 67 u. a. Der Irrtum gilt ais Beweis, dass zwischen den einzelnen
Scenen keine trennenden Ornamentstreifen waren, vgl. Klein 63. Robert
442; unerklarlich aber bliebe er trotzdem, wenn die Darstellungen auf
Lade verteilt waren, wie eine Anzahl von Rekonstruktionen
drei Seiten der
das annehmen, denn dann hatte Paus. eine Eigur, die nicht mehr auf der
rechten Schmalseite, sondern bereits auf der vorderen Langseite stand,
noch zu einer Scene jener Seite bezogen, was ganz undenkbar ist (man
vgl. die Tafel bei Overbeck). Ebenso wenig aber kann man, wie das
Stuart Jones auf seiner Tafel den lolaos noch auf die Schmalseite
thut,
setzen, ihn aber doch ais zugehorig zur Hydrascene bezeichnen; wiejeneff
fiir den Beschreiber, so ist dies fur den Kiinstler unannehmbar. Gehorte
also lolaos wirklich zur Heraklas-Scene, so ware damit schon erwiesen,
dass alie Darstellungen sich nur auf der Vorderseite befanden (s. u.), man
niusste denn mit Robert auch die Hydrascene noch auf die Vorderseite
setzen und fur die Schmalseite nur r. die Pelopsscene, links die Phineus-
scene annehmen, wogegen sich jedoch Overbeck Immerhin
Ber. 4 erklart.
muss bemerkt werden, dass, auch wenn die Darstellungen nur die Lang-
seite der Lade ftillten und trennende Zwischenstreifen nicht da waren, der
Irrtum des Paus. schwer begreiflich ist; denn wenn auch der Wagen des
lolaos dem Kampfe abgewandt stand, also nach r. hin, den Leichenspielen
26*
404 V 17,11-18,2.

zu, so musste doch der darauf stehende lolaos sicli urnkehren, wie auf
dem Porosgiebel von der Akropolis (’E'fTj(x. dpy. 1884 Taf. 7. OoHignon
I 213 Fig. 101) sowie der Vase bei Gerhard Auserl. Vasenb. Taf. 95 fg.
Dass Paus. diesen hinter sicli schauenden lolaos so verkannt liabeii solite,
ist scliwer zu glauben, und aucli dadurcli nicht erkliirt, dass lolaos (nach
Hygin. f. 273) Sieger iin Viergespann bei den Leiclienspielen des Pelias
war; aucli ist beaclitenswert, dass nacli olympisclier Tradition lolaos mit
dem Wagen in Olympia gesiegt liatte, s. obeii 8,4.

S. 246,12. VierteScene: Ilerakles iiii Kampfe mit der Hydra;


iiber die alteren Darstellungen dieser Sceiie s. oben; ziir Sage vgl. 11 37,4,

Die eigentiimliclie Keilieiifolge, in der Paus. die Figuren aufzalilt: die


Hydra, Ilerakles, Atliene, geht darauf zuriick, dass dies die Stellung der
Figuren von r. nach 1. war, vgl, Lbsclicke A. Z. XXXIV 1 13 A. 17.
Stuart Jones 67.
S. 246,15. Das des Ilerakles war vermutlicli nocli niclit das
Lowenfell, das Ilerakles erst spiiter bekam; es ist kein Denknial des He-
rakles mit Lowenfell bekannt, das iiber das 6. Jalirli. liinaufginge, s. Furt-
w angi er bei Kosclier I 2145.
Fiinfte Scene: IHiiiieus, die Poreaden und die
S. 246,16.
Harpyien. Diese Sage, der wir aucli ain amyklaiisclien Tliron begegnen
(s. III 18,15, dazu Bd. I 825), war hier vermutlicli ahnlich dargestellt, wie

auf dem Vasenbild M. d. I. X 8 (B au meis ter 1331 Fig. 1485), das


Stuart Jones zur Kekonstruktion benutzt liat; aucli die Harpyien sind
dementsprechend zu denken, ais Frauenfiguren mit DoppelHiigeln, nicht
wie die Fabelwesen des Harpyiendenkmals auf den Tafeln bei Overbeck
und Pantazidis. Audi die Anordnung des Vasenbildes, wobei Phineus
rechts liegt, die Boreaden die Harpyien nach links ,
verfolgen, entspricht
<ler Beschreibung des Paus., s. Liischcke a. a. (.).

Gap. XVIII.

Fortsetzung der Beschreibung der Kypselos-Lade.


Zweiter Streifen, den Paus. von 1. nach r. gehend
S. 246,18.
beschreibt. Dass Paus. dabei von einer a.pyr^ -epio^ou spricht, ist ebenso

wie Gap. 19,1 zspuovrt ein wichtiges Argument gegen die Annahme, dass
alie Bildwerke sicli auf der Vorderseite befanden, s. Klein 56 und Over-
beck Ber. 9.

S. 246,19. PHste Scene: die Nacht, mit Tod und Schlaf in

den Armen. Tod und Schlaf sind schon bei Homer Briider, bei Hesiod

Theog. 212 u. 756 Kinder der Nacht. Eine entsprechende Darstellung


ist nicht bekannt, doch kommen Schlaf und Tod auf V^asenbildern vor, und

auf der schdnen attischen Lekythos bei Kobert Thanatos Taf. 2 sind sie
S. 246,11-23. 405

sogar durch die Farbe unterschieden, wie hier, indem der eine ganz braunrot
gemalt, der andere nur in den Konturen gezeichnet ist. Bei dieser Lekythos
nimmt man an, dass gerade diese gefarbte Figur den Schlaf darstellt, weil die
ungefarbte im Gesicht diister und nnheiinlich aussieht, vgl. Robert ebd.
24. Winnefeld Hypnos 2. An der Lade bleibt esjedoch durcbaus im-
ge\viss (wie schon Lessing bemerkt, Wie die Alten d. Tod gebildet,
KiirschneFsche Ausg. IX, 2 S. 362), welche von den beiden Figuren den
Tod und welche den Schlaf vorstellte, da Paus. es nicht sagt; doch da er
den weissen ais xahsuoojv bezeichnet, den schwarzen ais xadsuSovxt (nicht
Ttp xaheuoovTi, wie Schubart schreibt) eoixu)?, so ist wahrscheinlich, dass
ersterer der Schlaf, letzterer der Tod war. Dazu bemerkt Preller-
Robert 844 A. 3, ob der weisse Knabe wirklich schlafend dargestellt war
oder ob seine Augen nur geschlossen schienen, weil die auf der weissen
Deckfarbe aufgetragene Bemalung verschwunden war, miisse dahingestellt
bleiben; allein von weisser Deckfarbe ist, da die Figur sicher aus Elfen-
bein geschnitzt war, nicht die Rede, daher waren die geschlossenen Augen
plastisch dargestellt. — Die Worte ap-cpoTepou? 6i£aTpa|X[X£vouc Toi>? TioSa? sind

bekanntlich sehr verschieden gedeutet und auch vielfach fiir verdorben ge-
halten worden; Lessing handelte im Laokoon Gap. 10 A. 5 und
dariiber
eingehender a. a. O. S. 317 (wo die friiheren Deutungsversuche besprochen
sind) und erklarte es „mit iibereinander geschlagenen Fiissen^^; allein schon
Siebelis z. u. St. weist nach, dass diese Ubersetzung unmoglich ist und
dass 6i£aTpajjip.£vo? xob? ~o&a?, ebenso wie oiaaxpocpo? xou? Tiooa? Poli. V 62
und von schielenden Augen, nur von verrenkten Beinen
oi£axpajX(i.£voi o^haXixot

gesagt werden kann. Preller-Robert denkt sich die Fiisse so gestellt,


dass sich die Fersen beriihrten und die Spitzen nach auswarts gekehrt
M^aren, ebenso Stuart Jones, wahrend Klein, der S. 73 sich die Figur
der Nyx nach r. gewandt stehend denkt, wie sie auf den beiden aus-
gestreckten Handen die Knaben hielt, in der Angabe das bekannte archa-
ische Schema des Laufens erkennen will, ais ob ein xai)£u6ovxt ioixu)? laufend
gedacht werden konnte. Loschcke A. Z. XXXIV 113 A. 17 zieht den
Typus einer stehenden, dem Arme tragenden Frau in
zwei Kinder auf
schwarzfigurigen Vasen (EI. c4ram II 2. Gerhard Auserl. Vasenb. TaL
55,2 u. s ) zur Vergleichung herbei; Preller-Robert nimmt an, dass die
Nacht die beiden Knaben auf den flachen Handen hielt, wie der delische
Apollon die Chariten; doch hatten sie dann wohl stehend gebildet sein
miissen. Fiir die Gestalt der Nyx fehlen uns Analogien ;
wenn Robert
Hermes XIX 467 Nyx auf Vasenbildern hat erkennen wollen, so ist diese
Deutung ungewiss (v. Weizsacker bei Roscher III 575) und iiberdies die
betr. Vasenbilder durchweg viel spater, ais die Kypseloslade.
S. 246,23. Zweite Scene: Dike und Adikia. Dike ist bei
Hesiod. Th. 902 Schwester der Nyx; wie hier einen Stock, so fiihrt
die
sie bei Eur. Hippol. 1171 ein poTixpov. Ein entsprechendes rotfiguriges
Vasengemalde (Nuove Mem. d. Istit. tav. 4,4. Baumeister 1300 Fig.
1442. Roscher I 1019) zeigt inschriftlich bezeichnet die Dike, wie sie
die orientalisch gekleidete Adikia am Halse wurgt und mit einem in der
K, geschwungenen Hammer bedroht ;
das «Gesiclit der Adikia zeigt eine
Hakennase, wozii eine Parallele bildet ein olympisches Bronzerelief, das
den Herakles auf eine fliehende, anscheinend weibliche Gestalt fvielleicbt
eine Ker) losgehend darstellt, s. Ergebn. Tafelbd. IV Taf. 39,4. Furt-
wangler ebd. Textbd. IV 103; ders. Bronzef. aiis Olymp. 95; vgl.
Loschcke a. a. O. 40 A. 32. Das Vasenbild zeigt, dass Scliubarts
Verinutung, fur xop.iCoo7a zu lesen (so aucli Robert Hermes
XXIIl 443 A. 1), das Ricbtige traf fbesser ais Wieselers G. g.

N. 1877, 32j.
S. 247,1. Dritte Scene: zwei Fraiien in Mors er stossend,
von Paus. ais Pharrnakiden erklart, da die Beischriften felilten (oder un-
kenntlich geworden waren). Diese Deutung ist neuerdings angezweifelt
worden. Kern A. Jb. 111 234 kniipfte an Welcker an, der (Ztschr. f.

Gesch. d. ait. Kunst 541) annalim, dass die eine Zauberin ilire Morser-
keule zuin lleile, zum Unlieile der Menschen schwinge, und
die andere
sah darin Adrasteia und Eide (nach der orphischen Theogonie, fr. 109.
110 Abel); der Gegensatz, den die vorhergehenden Scenen in Sclilaf und
^Fod, Dike und Adikia zeigen, sei aucli hier vorhanden gewesen. Hin-
gegen erklarte Rosclier Philol. XLVII 703 (dem Furtwangler Meisterw.
729 A. 7 und Stuart dones 70 zustimmen) die beiden Frauen fiir
Moiren, die das Gliick und Ungliick der Welt in ihren Morsern bereiten.
In der Zvveizalil kommen die Moiren aucli sonst vor, vgl. X 24,4 und
melir bei Pre ler- Ko bert
1 530. Stuart .Iones a. a. O. Klein 79
erklart die Frauen ais ^Brotbereiterinnen'^, jedenfalls in Erinnerung an das
Vasenbild bei Heydemann Iliupersis S. 24 (.Jalin B. d. S. G. d. W. 1867
Taf. 1,4), wo zwei in e in em Mdrser mit Morserkeuleu stampfende Frauen
wenn aucli dies Bild uns eiiien guten Begrirt von
dargestellt sind; aber
dieser Szene der Lade geben kann (wie es denn aucli Stuart .Iones
benutzt bemerkt doch Kern a. a. ). mit Kecht, dass eine
bat), so <

Genredarstellung unter den inythologisclien Scenen der Lade niclit anzu-


nehmen ist. —
Diese drei, aus je zwei Figuren bestelienden Scenen fasst
Furtwangler a. a. O. in ein Bild zusammen, ais Darstellung der Xacht
und ihres Gesclilechtes, denn aucli die Moiren sind ilire 'Fochter.

ebd. 3'jo 5c aXXac ^uvaixac xtX., wie ein absoluter Accusativ voran-
gestellt, Paus. liebt die pleonastisclie Wiederaufnalime eines vorausge-
gangenen Nomens durcli das Pronomen, s. den krit. App. zu Gap. 14,10.
S. 247,3. Vierte Scene: Idas, die Marpessa raubend, vgl.
Ilom. II. IX 564. Der Mytlius ist nebst den dazu geliorigen Bildwerkeii^, die
aber durcliweg spaterer Kunst angehoren, besproclien bei .1 abn Arch. Auts. 46.
S. 247,6. Robert 440 will irn ersten Hexameter eine Xachalimung
der liomerisclien xoupy] Map-TfjjTTp xaXXu^upoo Lorjvivrp (Marpessa ist die

Tochter des Euenos) erkennen und glaubt, dass dieselbe noch weiter ging,

der Vers also lautete: *l6a> Maprrr^^jav xaXXGsupov Euavivav. Im zw^eiteu

Hexameter, der mit dem lidscbr. “otXiv uninoglicli ist, wird meist iim-

gestellt a'(ti raXiv. Dindorf sclilug vor: ‘"AprasEv, ix vaoo -aXiv oOx

d:£xoo(jav (oder sDsXoujav). Docli da die Sage von dem hier erwahnten
S. 246,23-247,15. 407

Tempel nichts weiss, so vermutete Robert weiter gebende Verderbnis,


infolge falscber, rechtslaufiger Lesung der linkslaulig gescbriebenen Worte,
docb obne dass er einen Vorschlag zu weiterer Heilung macht. Frohner
Rh. M. XLVII 290 verbesserte den zweiten Hexameter in apTraas xav Euavou
a' £i TrdXtv,
7 was Stuart Jones 76 u. Frazer billigen.
S. 247,8- Fiinfte Scene: Zeus und Alkmene. Loeschcke
Dorpat. Progr. v. 1879 bat die beiden Reliefs der altspartaniscben Grab-
stele (A. d. I. XXXITI tav. C. Overbeck 127 Fig. 21 u, s.) ais Zeus
und Alkmene, Menelaos und Helena, also identisch mit Scene 5 u. 6
erklart, wobei freilich das Schema der ersten Scene einige Abweicbungen
Milchliofer Anfange der Kunst 186, der zwar die ursprung-
aufweist, vgl.
Scenen bezweifelt, aber den bildlichen Zusammenhang'
liche Identitat dieser
annimmt. Sonst sind Darstellungen von Zeus und Alkmene (eine spate
Phlyakographen-Scene ausgenommen) nicht bekannt, s. Overbeck Kunst-
mythol. II 403.
S. 247,10. Sechste Scene: Menelaos und Helena. Die Be-
gegnung des Menelaos mit der Helena nach der Einnabme Trojas ist
in der alteren Kunst niclit selten, vgl. Jahn Arch. Aufs. 9. A. 17.

Overbeck Abli. 671. Robert Bild und Lied 57. Stoll bei Roscber 2787.
S. 247,11. £~£iaiv 'EXIvyjv d7roxT£tvai, zum finalen Infinitiv vgl. Bd. I
zu S. 66, 1.
S. 247,12. Siebente Scene: Medeia mit Iason und Aphro-
dite. Audi hier weicht Paus. von der Reihenfolge ab, indem er die in
der Mitte zwischen Iason und Aphrodite sitzende Medeia zuerst nennt.
Entsprechende Bildwerke giebt es nicht. Furtwangler 729 A. 3
nimmt einen Irrtum des Paus. indem Aphrodite in der Mitte gesessen
an,
habe, ihr zur Seite das Braiitpaar, ais Lokal sei das Aphroditeheiligtum
von Akrokorinth gedacht. Fur Korinth, wo auch die dieser Ehe ent-
sprungenen Kinder Verehrung genossen, war diese Hochzeitsscene von Be-
deutung; Robert 443 bezeichnet sie sogar ais die Hauptdarstellung
der Lade.
S. 27,15. Achte Scene: Apollon und die Musen. Welcker
a. a. 0. 540 verband diese Scene mit der vorigen zu einer einzigen grossen
Darstellung alsMittelscene des ganzenStreifens, der'HochzeitdesIasonundder
Medeia in Gegenwart der Aphrodite, des Apollon und der Musen. Diese Ver-
mutung wird von Brunn Rh. M. a. a. 0. und gr. Kunstgesch. 176,
Robert a. a. O. und Furtwangler a. a. 0. gebilligt, von Jahn a. a. O.
A. 18, Schubart Jb. f. Ph. a. a. O. 315 und Overbeck Abh. 662 zuriick-
gewiesen; docb bemerkt Furtwangler richtig, dass die angefiihrten
Gegengriinde nicht geniigen. — Die Zahl der Musen ist ungewiss; Jahn
nahm drei an, ebenso Bergk A. Z. III 170 A. 12, sowie Overbeck und
Stuart Jones in ihren Rekon.struktionen, Furtwangler dagegen, Robert
und Stuart Jones neun. Da Paus. die Musen aoouaat nennt, so hatten sie
vermutlich, wie Jahn
bemerkt, keine Instrumente; er denkt sie sich im
Tanzschritt, den Handen sich fassend, wegen des Ausdrucks yapi£ii
bei
Xopoi, was, wie Overbeck bemerkt, nicht zwingend ist.
408 V 18,4-19,1.

S. 247,17. Cber den Irrtum des Paus. im Leseii dieses Hexameters


s. oben zu 244,12; zur Konjektur -(a /ava; fUr tay’ ava; s. Haupt opusc.
III 466. Ilirt de fontib. J^aus. 42. Robert 436. Andere Verbesseruiigs-
vorschlage s. d. krit. A}>p.
S. 247,19. Neunte Scene: Atlas und Herakles. Vgl. zu der
Darstellung die Hemerk. zu Cap. 10,9 uiid 11,5. Auffallend ist, dass Atlas,
der den Himmel tragt, zugleicb aucli die Apfel halt; Stuart dones 72
vermutet, dass der Kiinstler annebme, Atlas sei aiich der Iliiter der Apfel
gewesen.
S. 248,5. Dieser Vers sclieint eine bewusste Anlebnung an Iles.
Theog. 517 : ArXa^ oopavov £-jpOv v/y. /paT£pr;c 0-’ zu sein, s. Robert
440 A. 3.

S. 248,6. Zebnte Scene: Ares und A pb rodi te; Ares war in-
schriftlich ais Enyalios bezeichnet; wie dalin 10 A. 20 bernerkt, nach
der alteren Vorstellung, die Ares ais rechtmassigen Geinalil init Aphrodite
verbindet. So sind auch auf der Fram;oisvase beide verbunden.
S. 248,7. Elfte Scene: Peleus und Thetis. Diese Scene des
Kampfes ist in der alteren Kunst selir haufig dargestellt, vgl. Overbeck
Iler. Gal. 172. Hauineister 1796. (iraf A. dl). I 200 ff. Die Schlange
auf ibrer Iland deutet die Vervvandlung der 'flietis an, wie auch auf
Vasenbildern.
S. 248,9. Zwiilfte Scene: Perseus von den Gorgone n ver-
folgt, in altertiimlicben Vasengeinalden haulig, vgl. Iles. Sc. Ilerc. 229 ff.

und s. dabn 10 A. 22, Stuart dones 73. Dass Overbeck (vgl. S. 663)
dieser Scene, um den Rauin
bosser zu fiillen, Atbene und Hermes hinzu-
fiigt, ist ganz und dass Paus. diese Figuren „der Gewobnlich-
willkiirlich,
keit der Erscbeinung wegen*^ nicht zu nennen brauchte, nndenkbar. Auch
ob die Medusa selbst dargestellt war, die die Rekonstruktionsversuche auf-
nehinen, bleibt ungewiss; II. Schinidt in den Dissert. Ilal. XII 145 spricht
sicli gegen ilire Anwesenbeit aus. Die Anordnung der Fignren war an-
sclieinend die, dass die Gorgonen nach r. hin Hogen; Losclicke A. Z.
XXXIV 113 A. 117 fand darin, dass die Vertreibung der Ilarpyien (nach 1.)
und die Verfolgung des Perseus (nach r.) ihren Platz je ain Ende eines
Streifens erhalten hatten, eine „Feinheit der Coinposition“ : beide ^lale
gehe die .lagd hinaus ins Weite; zugleich folge daraus, dass die Darstellungen
nur die Vorderseite der Lade bedeckten.
S. 248,11. Dritter Streifen: Kainpfscenen, Kampfer zu Fu.ss

und zu Wagen. Eine Trennung in einzelne Scenen war hier anscheinend


nicht, ebenso fehlten hier ganzlich die Heischriften, weshalb die Deutung
unsicher war.
S. 248,15. Beziiglich der Deutung auf den Kainpf der Aitoler unter
Oxylos und der Eleier s. oben Cap. 4,1.

S. 248,16, a-avTotv ^£ te }J.vr'p.r^. Siebelis fasst a-avxav

im Sinn von d^pixvEijhai iz p,vr'|xrjv, ’j7rop.vr,jiv £py£jhai, und erklart


das Participium ^^oEixvup-Evou^ ais an Stelle des Infinitiv gesetzt; es ent-

spricht aber vielmehr das Participium dem Dativ p.vr'jxr^, sie gehen auf
S. 247,17-249,8. 409

einander los in Erinnerung ilires Ursprungs und um sich ihr Wohlwollen


zu beweisen.
S. 248,18. Zura Kampf der Pylier und Arkadier bei Pbeia (nacli
den Handschr. Phigalia) vgl. Hom. II. VII 134; iiber Pbeia und den lar-
danos Bursian II 301, Enmann Jb. fur Ph. CXXIX 511.
S. 248,19. 0. Jabn Hermes III 192 bemerkt, dass die Tradition
zur Zeit des Paus. die Lade mit Kypselos in direkte Verbindung brachte,
demnach die Exegeten in Olympia dies auch hatten wissen oder glauben, also
den dritten Streifen Sage deuten
auf einen Vorgang der korintliisclien
miissen, wie das Paus. thut;daher seien von ihm genannten
die s^YjYrjxai

nicht die Fremdenfulirer in Olympia, sondern altere Quellen (s. oben zu


S. 244,7); so aucb Hirt de font. Paus. 36. Dagegen bemerkt Gurlitt 164,
dass auf der Lade massenhaft durch Inscbriften und Namen bezeiclinete
Darstellungen seien, die mit Korinth niclits zu thun hatten; es sei also

nicht einzusehen, warum sich ein Erklarer, auch wenn er sie fiir ein
Anathem des Kypselos hielt, an die korinthische Urgeschichte gebunden
haben solite. Derselben Ansicht ist Stuart Jones 33.
S. 248,23. Zu der von Paus. gegebenen Deutung vgl. II 4,4 mit
den Bemerk. Bd. I 506 fg. Kroker A. Jb. I 124 A. 121 ist der Ansicht,

dass sowohl Exegeten


die wie Paus. Unrecht hatten, wenn sie die Scene
historisch deuteten; er halt sie fiir eine nicht auf bestimmten Vorgang

gehende Generaldarstellung, ais letzten Auslaufer ahnlicher Scenen auf


dem Achilleus- und Herakles-Schilde, sowie auf den Dipylon-Vasen.

Gap. XIX.
Fortsetzung und Schluss der Beschreibung der Kyps elos-Lade.
S. 249,8. Vierter Streifen, erste Scene: Boreas und Orei-
thyia. Uber die Darstellungen des Kaubes der Oreithyia s. Welcker
Alte Denkm. III 144. Rapp bei Roscher 1 809; die Schlangenschwanze,
die Boreas hier anstatt der Fiisse hatte, zeigen die Denkmaler, die durch-

weg spateren Datums sind, nicht. Paus. spricht hier nicht von Beischriften;
daher vermutete Robert (bei Hiller v. Gartringen de Graecor, fabulis
ad Thraces pertin. 1886 p. 8), er habe sich geirrt und der
quaest. erit.

schlangenfiissige Typhon, nicht Boreas, gewesen. Das weist


Damon sei
Loeschcke Dorpat. Progr. 1886 S. 1 mit Recht zuriick, da man fiir das
von ihm geraubte Madchen keine Erklarung habe. Loschcke selbst sucht
zu erweisen, dass die Sage vom Boreas und der Oreithyia nicht speziell
attische Lokalsage sei, was ihre Verwendung in einem korinthischen Kunst-
werk unerklarlich machen wiirde, sondern ionisch; der korinthische Kiinstler
der Lade habe, wie schon Bursian bei Ersch-Gruber, Artikel Griech. Kunst
404 vermutete, unter Eiufluss kleinasiatischer Vorbilder gearbeitet (so auch
410 V 19,1—2.

bei der Scene von l^eleus und Thetis). Dass die Scene nicht die Ver-
folgung darstellte, wie bei Overbeck, sondern dass Boreas die Oreithyia
in den Armen liielt, wie bei Stiiart Jones, zeigt der Ausdruck r^p^axu);;
v£:l. Loesclicke 8.

S. 249,10. Zweite Scene: Herakles und Geryones. Uber


altere Typen dieser Scene s. Furtwangler bei Koscher I 2203. Wie
Loeschcke a. a. O. 5 beinerkt, finden sicli in der altertiimlichen Kimst
zwei Arten Geryonesdarstellungen; die eine zeigt ihn und
getlUgelt erst
von den Iliiften an dreigestaltig ,
die andere ohne Fliigel und ais drei
Manner in voller Gestalt, wie hier und aut' vgl. den attischen Vasen,
Klein Euphronios- S. 61. Loeschcke glaubt darnach, dass die attische
Kunst diesen Typus von der koriuthischen iiberkoininen habe; doch findet
sicli derselbe auch in einer kyprischeii Statue, Meiu. de 1’acad. de St.'

Petersbourg V’II Ser. T. XIX pl. 7,8 (Koscher I 1633). Auch beinerkt
Stuart Jones 75, die Worte des l*aus. besagten keineswegs, dass dieser
'byp^^is dargestellt dem die Leiber immer getreniit sind, und die
war, auf
BeHugelung kdnne ubergangen worden sein.
nur Um den Kauiii der —
linken Seite gegeniiber den Scenen der rechten besser zu tiillen, setzt er
wie Overbeck noch die Kiiiderherde des Cieryones und die Athene in
diese Scene ein.
S. 249,11. Dritte Scene: 'riieseus und Ariadne. Die Lyra spielt
Theseus auch auf der Frainjoisvase, wo er den Keigen aiifiihrt. Pallat de
fabula Ariadnea (Berol. 1891) p. 9 stellt es ais moglich hiii, dass Paus.
oder sein Gewahrsinann den Kianz der Ariadne niit der Tiinie verwechselt
habe, die Ariadne auf der Miinchner Vase des Archikles und Gla ikytes
halte (Gerhard Auserl. VOisenb. Taf. 235,6. Wiener Vorlegebl. 1889 Taf.
2, 2b). Doch sind hier die Attribute der Ariadne nicht deutlicli; sie halt
in der Linken eine Binde, Kranz oder Ilalsband, in der Kechten einen

Apfel oder den Knauel (Apfel und Binde nach .lahn Miinch. Vasensainmlg.
No. 333, Apfel und Kranz nach Klein Vasen init Meistersignat. 77).
S. 249, 12. Vierte Scene: Kainpf des Achilleus mit Memnon,
in Gegenwart von Thetis und Eos; auch am amyklaiischen Throne dar-

gestellt, s. III 18,12 mit Bd. I 820.


S. 249,13. Fiinfte Scene: Melanion und Atalante; Melanion
ist der Sage nach Sieger im Wettlauf uber Atalante und ihr Geliebter,
s. Scli inner bei Koscher I 665 und II 2557.
S. 249,14. Secli ste Scene: Zweikampf des Aias und HeJctor,
in Anwesenheit der Eris (nach Hom. 11. VII 225). Eris war vermutlich
gorgonenartig dargestellt, s. v. Sybel bei Koscher I 1338; vgl. sonst
Overbeck Her. Gal. 406 f.

S. 249,16. Des Malers Kalliplion gedenkt Paus. auch X 26,6, wo


er erwfihnt, dass derselbe iv ’ApT£p.i6o? ’:r^i den Patroklos gemalt
habe, dem Frauen den Panzer anlegen. Nach unserer Stelle raalte er am
gleiclien Orte den Kampf bei den SchiflFen; Brunn Kiinstlergesch. II 56
vermutet, dass beide Scenen im Zusammenhange standen, indem der Kampf
in den verschiedenen Stadien seiner Entwicklung in einer Reihe einzelner
S. 249,8-250,1. 411

Scenen dargestellt war. Die Zeit des Malers ist ungewiss; Brunn a. a. O.
halt ihn fiir einen alteren, dem Polygnot verwandten Meister: in diesem
Falle kdnnte aber mit dem ispov der Artemis niclit das alte, bekanntlich
niedergebrannte Heiligtum gemeint sein, sondern nur ein Nebengebaude,
das der Zerstbrung entgangen ware; und das ist aucli die Annahme von
Brunn. Ob Paus. die beiden Parallelen aus den Gemalden des Kalliphon
nach Autopsie anfuhrt, lasst sich niclit ermessen; Kalkmann 114 balt
wiederura den Polemon fiir seine Quelle, wahrend Gurlitt 165 dies fiir

imerweislich erklart.
250,1- Siebente Scene: die Dioskuren mit Helena und der
zu Boden geworfenen Diese Scene, bei deren Beschreibung
Aithra.
Paus. (ebenso wie bei der vorigen) von der Reihenfolge der Figuren ab-
weicht, erwahnt aucli Dion Chrys. or. XI p. 325 li. mit den Worten: too?
Aioaxoupou; eyovxa; xr,v 'EXsvrjv £-t[^£[^Trjxuiav x£<paX:^ xrf Aidpa? xal Tvj<;

x6p.r)? iXxouaav. Diese Beschreibung stimmt allerdings niclit ganz mit der
des Paus., vor allem mit dem 9 £p£Tov und eXxetov des Epigramms, woraus
man entnehmen miisste, dass die Dioskuren zugleich die Helena forttrugen
und die Aithra schleiften, was freilich Paus. selbst niclit sagt. Robert437
nimmt an, dass Helena in der Tliat von den Dioskuren fortgetragen wurde
und Aithra geschleift, aber niclit von den Dioskuren, sondern von der sie
an den Haaren packenden Helena; wenn es bei Dion Chrys. heisst, Helena
trete der Aithra auf den Kopf, so sei das ein begreifliches Missverstandnis
der archaisch unbehilflichen Darstellung, bei der die herabhangenden Fiisse
der Helena gerade iiber den Kopf der Aithra zu stehen kamen. Diese
Vermutung wird von Stuart Jones 76 zuruckgewiesen, der meint, man
brauche ETU^EpYjxutav x£'paXyj niclit wortlich zu verstehen; es wird eben
iibertragen „die den Kopf
heissen :
der Aithra angreift und sie bei den
Haaren indem sie etwa letzteres mit der Linken thut, wahrend sie
packt^^,
mit der Rechten zum Schlage ausholt. —
Die Sage, auf die die Scene
sich bezieht, ist folgende Aithra, die Mutter
: des Theseus, lebt im Alter
in Athen;Theseus vertraut ihr, da er mit Peirithoos zum Hades steigt,
die geraubte Helena an in seiner Abwesenheit kommen die Dioskuren
;

zuriick, holen die Helena wieder und fiihren die Aithra fort. So Alkm.
fr. 13 (bei Paus. I 41,4, vgl. dazu Bd. I 365), mehr s. Roscii er I 200,
Wernicke bei Pauly- Wissowa I 1107. Nun berichtet aber das Schol.
Hom. II. III 242, es sei 6ia xr^v xoxz. 7 £vopivTr]v apTia^T^v die Stadt Aphidna
in Attika gepliindert worden; weiterhin: die Dioskuren hatten, da sie den

Theseus nicht bekamen, Athen gepliindert, wofiir auf Alkman verwiesen


wird. Infolgedessen hat Bergk PLG III ^ 19 sowohl in dem Scholion

Xacpupa^oiYoiiai xac 'AcpiSva? (st. ’AilYjva?) ais bei Alkman oi? ’A 9 tova? (st. ’A07^va?)

eXoiev geschrieben, und ebenso das Epigramm zu dieser Scene folgender-


massen zu andern vorgeschlagen Tuvoaptoa "EXlvav : cp£p£xov Aiilpav x’/Acpiova-

0£v, wobei eXx£xov ein freier Zusatz des Bildners sei (vgl. Bergk A. Z.
III 174 A. 18). Robert a. a. O. stimmt der Anderung zu; da er aber
zwischen dem Epigramm und der Darstellung einen Widerspruch erkennt,
so nimmt er an, dass Polemon (den er iiberhaupt fiir die Quelle des Paus.
412 V 19,2—6.

bei der Bescbreibung der Lade balt) die zum Teii schon verblasste In-
schrift niclit melir vollstandig gelesen habe, etwa T'jvoap'»y. fzkvm (pspsTov
[^rapxavo ]
’A'f lovaUsv, Adlpav o’£Ax£i xov Durcli die der Schrift
getauscht, habe Polemon Worte
verbunden und auch falsch
die falsch
gelesen, da er sich die geraubte Helena nur in Athen denken konnte. Es
sei aber nicht das attische, sondern das peloponnesische Aphidna von Alk-

inan gemeint gewesen; die attische Forrn der Sage, wie sie bei Herod. IX
73 und Hellanic, fr. 74 (Schol. II. III 144) steht, sei erst durch die Ein-
falle der Lakedaimonier in den ersten Jahren des peloponnesischen Krieges

hervorgerufen worden (was Ni e se Hermes XXIII 84 behauptet). Diese


komplizierte Hypothese wurde bekampft von Maass Greiffswald. Progr.
1889/90 S. 3 f. und Gdtt. gei. Anz. 1890,556, da Theseus ais attischer Konig
seine Beute doch nicht in Lakonien bergen und zwei Frauen aus seiner
Heimat dort zuriicklassen konnte; er ist tur Beibehaltung von 'Ahdva^sv
und meint, dass die von Alkman gegebene Form der Sage, wonach Athen
gepliindert wurde, die urspriingliche peloponnesische Fassung war und daher
auf der Lade dargestellt wurde. Hingegen ist Tdpffer Aus der Anomia
36 fiir Bergks Emendation, versteht darunter jedoch das attische Aphidna;
die Aufnahme der attischen Sage aut' die korinthische Lade sucht er durch
die Beziehungen der attischen Philaiden und der Kypseliden zu erklaren.
An Bergk schliesst sich auch Preger Inscr.' Gr. metricae 135 und
Stuart Jones 77 an; an Maass dagegen Prigge de Thesei rebus gestis
(iVIarb. 1891) 35 6’. und Wagner Epitom. Vatie, ex Apollod. bibi. p. 153.

Fiir lakonisches Aphidna entscheiden sicli Kircliner Attica et Peloponn.

(Grei6‘sw. 1890) 57, der aut’ die Sjmren von Theseus’ Aufenthalt im Pelo-
ponnes aufmerksam macht, und Wide lakon. Kulte 321.
250,7. Achte Scene: Kampf des Agamemnon und des Koon
iiber der Leiche des Iphidamas, nach II. XI 248; derartige Karnpfscenen
sind in der archaischen Kunst schr gewbhnlich. Auch fiir den Schild des
Agamemnon war die Ilias die Quelle, denn XI 36 heisst es vom Schilde:
T/j o’£7rl [X£V rop7('i) ^Xo3’Jp(7>“l^ £3T£'pavc0T0 0£tV0V 0£py.0[Aivr„ TTEpl 0£ Acipio? T£

<l>opos T£. Furtwangler


Koscher 1702 meint, der Kiinstler der Lade
bei
habe statt des Gorgoneion den einen der beiden Damonen gewahlt und
dafiir einen Typus benutzt, der von der orientalischen Kunst her, wo er

zu Hause ist, sich verbreitet hatte, den des lowenkoptigen Diimons.


S. 250,14. Neunte Scene: Zug der Gottinnen narch dem Ida.
i ber Darstellungen dieser, namentlich auch in der alteren Kunst hautigen
Scene s. Overbeck im Journ. of hellen. st. VII 196. Dem Wortlaut des
Paus. nach wiire noch nicht das Urteil des Paris, sondern erst der Zug
dargestellt gewesen ob Alexandros selbst dargestellt war,
: ist ungewiss,
auf alteren Vasenbildern fehlt er bfters, und dass Paus. und das Epigramm
ihn nennen, ist kein Beweis fiir seine Anwesenheit. Wenn Paus. hier der
Keihenfolge nach aufzahlt, Hermes also zuerst kam und hinter ihm die drei

Gottinnen alie nach 1. gehend, dann ist sogar die Abwesenheit des Paris
wahrscheinlich; doch lassen die Kekonstruktionen von Overbeck und
Stuart Jones den Zug nach rechts und auf den Paris zu gehen.
S. 250,1-251,1. 413

Zehnte Scene: die gefliigelte Artemis mit Panther


S. 250,18.
tind Wahrend Paus. sich iiber diese Darstellung der Artemis
Lowen.
verwundert, kennen wir diesen Typus der sog. persischen Artemis sehr
wohl aus zahlreichen archaischen und etruskischen Bildwerken (z. B. auf
einem Bronzerelief aus Olympia, Ergebn. Tafeibd. IV Taf. 38 und an der
Fran 9 oisvase) vgl. Langbebn Fliigelgestalt. d. altest. griech. Kunst 64 fi.
;

Curtius ges. Abh. II 110. Wernicke bei Pauly-Wissowa II 1413. Doch


ist, wie Studniczka Kyrene 155 fi. nacbweist, die Benennung der „persi-
scben“ Artemis nicbt gerechtfertigt, da Artemis dadurch nur ais die TTorvia
fiiQpaiv bezeichnet wird; vgl. Preller-Bobert 316 u. 333. Conze Heroen-
und Gottergestalten 32.Meyer bei Roscher I 333. Es ist wahrscheinlich,'
dass der Figur der Name Artemis beigeschrieben war; infolgedessen ist
auch die Ansicbt von Knoll Stud. z. altest. griecb. Kunst (Bamberg 1890)
58 fi. unbaltbar, dass dieselbe nicbt die Artemis, sondern eine dekorative
Flugelfrau, abgeleitet von der semitischen Isbtar, sei (wie wir aus Stuart
Jones 78 entnebmen). — Um den Parallelismus in der Anordnung der
einzelnen Scenen herauszubekommen, nimmt Brunn Rh. M. a. a. O. 338
an, dass diese Artemis vor dem Zuge der Gdttinnen gestanden habe, worin
ibm Overbeck 643 beistimmt; ebenso Furtwangler 731, der vermutet,
das Epigramm sei an dem Irrtum schuld, dass Paus. beim Ausarbeiten das
Parisurteil gleicb an das mit zwei Epigrammen versehene Bild des Aga-
memnon anreihte undT die Artemis dann erst folgen Hess, wahrend Brunn
Kunstgesch. 173 vermutet, Paus. habe die Artemis ais Nebenfigur zur
Parisscene betrachtet und daher zuletzt genannt. Stuart Jones 74 be-
halt zwar in seiner Rekonstruktion die Anordnung des Textes bei, giebt
aber S. 74 die Moglicbkeit einer Umstellung zu. 0. Jahn arch. Aufs. 12
und Bergk a. a. O. 174 A. 19 zogen die Artemis zum Bilde des Paris-
urteils, weil sie Beschiitzerin des Paris und der Troer iiberbaupt sei;
Klein 59 tbut das gleicbe, indem er die Artemis ais Bezeicbnung des
Lokals fasst (ahnlich scbon Welcker gr. Gotterl. II 390, der damit er-
wiesen seben wollte, dass der Meister der Lade aus Kleinasien stamme),
wogegen sich Furtwangler 730 A. 3 mit Recbt wendet; auch Curtius
ges. Abh. II 269 bemerkt, dass die gefliigelte Artemis keine Lokalgottheit
sei, und fasst sie wie Overbeck, Murray I 62 u, a. ais gesonderte Scene.

S. 250,20. Elfte Scene: Aias und Kassandra; iiber die in der


altern Kunst beliebten Darstellungen dieser Scene s. Overbeck Her. Gal.
635. Klein A. d. I. XLIX 246. Michaelis ebd. LII 27. Heyde-
mann Schneider troisch. Sagenkreis 176.
Iliupersis 34.
Zwolfte Scene: Kampf des Polyneikes und Eteokles
S. 251,1.
in Gegenwart der Ker. Das von Paus. beschriebene Kampfschema,
wobei der eine Kampfer ins Knie gesunken ist, ist von der alten Kunst
an bis zu den^ spaten Auslaufern sehr gewohnlich. Hingegen ist die
Ker zwar Here. 249 ganz ahnlich geschildert, aber auf
bei Hesiod. sc.

Bildwerken entsprechend nicht nachzuweisen. O. C rusius bei Roscher II


1142 lasst es dahingestellt, ob Bildner und Dichter eine gemeinsame Quelle
(in der Volksvorstellung oder im alteren Epos) hatten, oder ob der eine
414 V 19,6—7.

vom andern abhing, etwa der Dichter vom Bildner. Bei der Ker niramt
Furtwangler bei lioscher I 1707 ein Gorgoneiongesicht an. Uber Dar-
stellungen des Zvveikampfes vgl. Overbeck Her. Gal. 135. — Die An-
nahme Welckers Ztsciir. f. Gesch. d. a. K. 344, dass Paus. die einzelnen
Scenen niclit in der richtigen Reihenfolge auffiihre, sondern des Inbalts
wegen die beiden troisclien Scenen zusamraengestellt habe, liat nirgends
Billigung gefunden.
S. 251,4. In den Worten (b? xov p.sv 'j-rh ToiJ TrsTrptofXEvou xtX. will
(J rusius a. a. 0. Paraplirase von Epigraminen erkennen, da solche auf
dem vierten Streifen sonst niclit fehlen.
S. 251,5. aTraybsvTa — 7 evo|j.£'/Tp, Variatio.
ebd. juv Tio oixaup, vgl. Bd. I 316 zu S. 69,11.

S. 251,6. Dreizehnte Scene: Dionysos in einer Grotte; ent-


sprecliende Darstellungen sind niclit bekannt.
S. 251,9. Eiinfter Streifen; derselbe war ohne Inschriften und
daher die Deutung der Scenen dem Paus. (oder dessen Quelle) iiberlassen.
Wir fiiliren hier zuhaclist die Scenen nacli seiner Auffassung an, obsclion,
wie wir sehen werden, dagegen starke Bedenken geltend gemacht wor-
den sind.
S. 251,10. XciTTEToti o£ zixaUiv, vgl. Gap. 21,13 eXeitteto oe too a^uivoc

ErpYEJilai. VI 11 43,5, dagegen VII 21,3 eXeitteto ouoev eti t) aurr^v (povEueafhi.

S. 251,11. Erste Scene: Odysseus und Kirke, in einer Grotte


auf dem Pager, vor der Holile (nach 1. hin, da Paus. den fiinften Streifen
wieder von r. nach 1. beschreibt) vier 1 )ienerinnen, die das Mahl riisten.
Die Scene ist nach Hom. Od. X Dar-
345 If. erklart. Entsprechende
stellungen kennt Schon Overbeck lier. Gal. 778 zweifelte
man niclit.

an der Kichtigkeit der Deutung des Paus., da die Ilolile an der Stelle
von Kirkes Palast mehr ais seltsam, die ganze Vorstellung fiir das Kirke-
abenteuer bedeutungslos sei; weitere Bedenken ausserte Loschcke Dorp.
Progr. 1880,5, der vornehmlicb darauf hinweist, dass das Verhaltnis des
bildenden Kiinstlers zu seiner angeblichen dichterisclien Quelle unwahr-
scheinlich und inkonsequent sei.

S. 251,14. Zweite Scene: Ubergabe der Waffen des Achil-


leus an Thetis durch llephaistos, in Gegenwart des Cheiron und von
Nereiden auf Zweigespannen. Die auf die Ubergabe der WaflPen beziig-
lichen Bildwerke (in der altern Kunst sehr selten, s. Schneider
troisch. Sagenkreis 49) zeigen entweder die Ubergabe der Waffen durch
Hephaistos an Thetis, oder den Zug der Thetis mit den Nereiden iiber
das Meer, oder die Ubergabe der Waffen an Achilleus; die hier be-
schriebene Darsteilung, wo Achilleus fehlt, dafiir aber Cheiron da ist,

um den Achilleus zu trdsten (S. 252,4), hat keine Analogie und erregt
auch sonst Bedenken. Mit der Ilias stimmt die Scene gar nicht; ob die
mit Xs^Etai eingefuhrte Erzahlung vom Besuche des Cheiron alte Uber-
lieferung oder Exegetenerlindung ist, lasst sich nicht ermessen. Bergk
A. Z. III 155, der sich an dieser Figur des Cheiron stiess, trennte ihn

von der Nereidengruppe und fasste ihn ais besondere Darsteilung, vvas

A
S. 251,1-14. 415

gewiss nicht thunlich ist. Dann hat Loschcke a. a. O. die Vermutung


ausgesprochen, dass die von Paus. gegebene Deutung dieser beiden Scenen
falsch sei, dass beide zusammen eine einzige Darstellimg bildeten, und
dass die Bedeutung derselben die Hochzeit des Peleus und der
Thetis sei, die auch an der PranQoisvase dargestellt ist mit einem grossen
Zuge der ais Gaste nahenden Gotter, an deren Spitze Cheiron gebt, der
auch hier am Anfang des Zuges (nach r. hin) gehen wiirde. Die
Grotte, in der Peleus und Thetis ruhen, sei die sagenberiihmte Grotte
auf dem Pelion, die das Hochzeitsmahl riistenden Dienerinnen die Nymphen
des Gebirges. Dann nahen die Gaste, nur hier nicht die Gotter, sondern
die Nereideii ais Schwestern der Braut; die von Hephaistos geschmiedeten
Waffen werden ais Geschenk iiberreicht, wie II. XVII 194 berichtet ist,

dass die Gotter dem Peleus Waffen schenkten. — Diese Deutung hat
fast allseitige Zustimmung gefunden; so bei Klein 64. O verb eck Ber. 6.
Furtwangler 727. Stuart Jones 52 u. 79. Auch Schneider a. a. O.
88 f. schliesst sich Loschcke an, deutet aber etwas anders: Cheiron sei
Wirt der Wohnung, in der das Fest gefeiert wird, und trete wahrscheinlich
ais solcher den Gasten begriissend entgegen; die auf den Wagen folgenden

Personen seien nicht die Nereiden, sondern (wie auf der FranQoisvase)
Gotter, event. auch mannliche wegen der langen Ge-
dabei, die Paus.
wander fiir Frauen hielt. —
So ansprechend Loschckes Hypothese ist, so
steben ihr doch auch gewisse Bedenken entgegen. Erstens nennt er die
von ihm ais Kirke gedeutete Frau xaOsuoouaa; das passt zwar fiir die Od.
X 347 geschilderte Situation von Odysseus und Kirke, aber keineswegs
fiir Peleus und Thetis. Sodann miissten die Waffen, wenn sie Hochzeits-
geschenke sein sollen, von irgend jemand im Zuge getragen werden; hier
aber iibergiebt sie der durch sein Hinken und den Diener mit der
Zange gekennzeichnete Hephaistos einer der Frauen auf einem Wagen
(nicht, wie bei O verb eck und Stuart Jones einer am Boden stehenden,

sonst konnte Paus. nicht |jua twv ^uvaixuiv sagen), in der Paus. die Thetis
erkennt, Wir glauben daher, dass trotz der Analogien zur Fran^oisvase
doch genug Abweichungen und Bedenken vorhanden sind, um die Losch-
ckesche Umdeutung zweifelhaft erscheinen zu lassen. Stellte die zweite
Scene in der That die Ubergabe der Waffen dar, so miissen den wir
Cheiron am Ende des Zuges nach 1. gehend denken, dann die Wagen
mit den Nereiden ebenfalls nach 1. und entgegen kommend nach r. hin
Hephaistos, der der ersten Nereide, der Thetis, die Waffen iibergiebt. Die
Overbecksche Kekonstruktion, wo alie nach r. gehn und Thetis abgestiegen
ist und sich umdreht, um von dem hinter ihr befindlichen Hephaistos die

Waffen in Empfang zu nehmen, ist unmbglich.


ebd. Diese Bildung der Keniauren mit menschlichen Vorderbeinen
ist inder alteren Kunst haufig zu finden, s. Mulier- Wieseler D. d. ait.
Kunst II 47, 591 f., das olympische Bronzerelief, Ergebn. Tafelbd. IV
Taf. 38 u. s.; vgl. Sauer bei Roscher II 1075. Auffallend ist die Stelle,
an der diese Bemerkung steht, zumal vorher von einem dargestellten
Kentauren gar nicht die Rede war, wahrend nachher S. 252, 2 auf’s neue
416 V 19,7-10.

vom Kentauren die Rede ist; darum sind aucli Vorsclilage zu Umstellungen
gemacht worden, s. den krit. App. Dafiir, dass der Satz Kevtaupos o£ bis
dvopo? Ijtiv erst spater, hinter kann aucb
Trapajxsuajwv zu setzen sei,

geltend gemacht werden, dass Paus. init mehrfacli neu e Scenen ein-
fulirl, also aucb bier die neue Scene, zu der docb der Kentaur gebdrt,
damit beginnen wiirde. Ist dem so, so miisste der Kentaur demnacb nicbt
am Anfang, sondern am Ende der Scene gestanden baben.
S. 252,5. Dritte Scene: Nausikaa mit einer Dienerin auf
einem Maultiergespann, nacb Hom. Od. VI 72. Hier zweifelte Loscbcke
(a. a. 0. 8) an der Deutung des Exegeten nicbt; dagegen zog Klein 64

diese Scene zur vorbergebenden; es seien ebenfalls Hocbzeitsgaste, nur


keine Nereiden, weil sie keine Fliigelrosse baben; ibm stimint Furt-
w angi er a. a. O. A. 3 bei, sowie Stuart Jones 53. Dagegen bebalten
Scbneider 65 und Loscbcke A. M. XIX 513 A. die Deutung des
flf.

Paus. bei, was sicli aucb am meisten empfeblt, da nicbt ein Ilocbzeitszug
durcb stebende Figuren zerrissen werden, nocb eiu Gdtterpaar gegeniiber
den andern mit einem Maultiergespann ausgestattet sein kdnnte. Aucb
meint Loescbke, dass die Einteilung der Bilder vielleicbt durcb dazwiscben
gescbobene Ornamente zweitellos gemaclit war. Wenn die zweite Scene
von Paus. riclitig gedeutet ist, wie wir annebmen, so ist aucb an dieser
Deutung nicbt zu riitteln.
S. 252,7. Vi er te Scene: Kampf des Ilerakles gegen die
Kentauren, in iilteren Kunstwerken dfters dargestellt, s. Furtwangler
bei Koscber I 210. Saner ebd. II 1046. — Wir miissen nun an dieser
Stelle aucb die verscbiedenen Tlieorien besprecben, die iiber die Bedeutung
der y<7jpai und die Verteilung der Bilder aufgestellt worden sind (wobei
wir auf die zu Cap. 17,5 mitgeteilte Litteratur verweisen). Die altesten
Erkliirer verstanden unter den fiinf /wpou die vier Wandseiten und den
Deckel einer recbteckig gestalteten Lade; so lleyne (1770), Quatremere
de Quincy (1815), Welcker (1818), II. Meyer Gescb. d. bild. Kiinste

16 (1824), Kubl (1852 u. 1860), Scbubart (1857, 1861 u. 1865), Pan-


tazidis (1880), Mitcbell (1883). Diese Ilypotbese darf ais abgetban
gelten; die Ausdriicke xax(oi)£v C. 17,6; (r^ora-o) /(opa C. 19,7 macben
sie von vornberein unmoglicb. So kann deiin yojpoc nur ais Streifen gefasst
werden, sodass demnacb die Lade mit fiinf parallelen Bildstreifen verziert
war, die Paus. von unten nacb oben fortscbreitend bescbreibt. Bei der
Annabme von runder Form (oval resp. elliptiscb oder kreisrund) mussten
dieselben selbstverstiindlicb rings um die Lade berumgebn; das nebmen
an O. ]\[iiller Wiener Jabrb. d. Litterat. XXXVIII 261 (1827), Hettner
Vorscbule d. bild. Kunst b. d. Alten. 120 (1848), Sittl Parerga 24 (1893),
Studniczka A. Jb. IX 52 A. 16 (1894). Hier entstebt jedocb, abgeseben
von den Bedenkeu gegen die Form der Lade iiberbaupt (s. oben zu S. 244,4),
die Frage wesiialb
,
Paus. .in diesem Falle bei seiner Bescbreibung
nicbt stets dieselbe Kicbtuug beibebalt, sondern wecbselt; denn da er
berm zweiten und vierten Streifen ausdrucklicb sagt, dass er von links ber
bescbreibe, darf man annebmen, dass er die drei andern von recbts aus
S. 251,14-252,12. 417

beschreibt. Wenn Studniczka dies damit erklart, man babe zwiscben


dem Anathem und der Wand zwar hindurcbseben, aber nicbt durchgehen
kdnnen, so ist eine solche Art der Aufstellung doch recbt unwahrscheinlicb.
Dasselbe Bedenken bleibt, wenn man die Bildwerke auf allen vier Seiten
der oblongen Lade sicb angebracht denkt, wie das Overbeck (spater in
den Ber. Collignon
1892) und (1892) thun, ohne sich iiber diese
Schwierigkeit auszusprecben. Auf die Vorderseite allein verlegten die Dar-
stellungen Jahn arcb. Aufs. (1845), Bergk A. Z. (1845), Brunn (1847, 1868
u. 1893), Loescbke (1876), Pernice (1888), Furtwangler (1893); allein
die Ausdriicke Tiepiooo? von der Beschreibung (C. 18,1) und Treptisvai (C. 19,1)
sprechen gegen diese Annabme. Zwar macbte Jabn Arcb. Aufs. 6 A. 6
geltend, TrspioSo? bezeicbne nicbt das Kundberumgeben, sondern wie
7T£pnf)7£Tff0ai die genaue, scbrittweise Bescbreibung des einzelnen; ebenso
Furtwangler 724. Allein wenn 7r£p(o6os die Bedeutung Bescbreibung
erbalt und so aucb von einer Landkarte gebraucbt werden kann (Ar.
Nubb. 207. Ael. v. b. III 28), so bedeutet docb u£pii£vai nie bescbreiben
und kann nur von einem Gegenstande, der sich ganz oder teilweise um-
gehen lasst, gesagt werden, nicbt aber vom Hin- und Hergehen langs
einer Seite. Aus den gleichen Griinden muss man die vereinzelte Ansicht
von Loscbcke (spater, 1880), zuruckweisen, dass die Eeliefs alie auf dem
Deckel waren; hier sind aucb die Ausdriicke xoctwOev und dvcDTocxo) schon
dagegen sprechend. —
So bleibt denn nur die Annabme, dass drei
Seiten der (mit der einen Langseite an der Wand .stehenden) Lade verziert
waren; das nebmen an Jahn Scbubring de Cypselo
(spater, 1858),
Corintb. tyrann. p. 24 (1862), Overbeck (frtiber, 1865), Murray (1886 u.
1890), Eobert (1888), Stuart Jones (1894) und Frazer (1898). Damit
miissen freilich die Eesponsionsgesetze, die vornebmliah Bergk, Brunn,
Loscbcke und Furtwangler an die Vereinigung samtlicber Darstellungen
auf einer einzigen Seite gekniipft haben, dahinfallen. Wie im iibrigen
bei der Annabme von dreiseitiger Dekoration die einzelnen Scenen zu
verteilen sind, dariiber geben die Meinungen wiederum sehr auseinander;
namentlich je nacbdem die beiden Scbmalseiten grosser oder kleiner an-
genommen werden, doch miissen wir verzicbten, auf diese Fragen hier
naher einzutreten. Kleins ganz vereinzelt dastehende Anordnung, die
die einzelnen Bilder triglypbenartig in Felder verteilt, ist allgemein abge-
wiesen worden. Was die Typologie anlangt, so ist auf die Darlegung von
Stuart Jones 42 ff. zu verweisen.
S. 252,12. Gewiss ist die Vermutung wabrscheinlich, dass die
poetiscben Beiscbriften der Lade das Werk eines episcben Dichters seien,
zweifelbaft aber muss es gewesen, der
es erscbeinen, ob gerade Eumelos
dem Kiinstler an die Hand wenig wie die der
ging, ^da seine Zeit so
Herstellung der Lade sich mit Sicberbeit bestimmen lasst. Die Tradition
setzt ibn ubereinstimmend ins acbte Jahrb.; Eusebios namlich nennt ihn
zu 01. 5 u. 9, Clem. AI. Strom. I 398 P. bezeicbnet ibn ais Zeitgenossen
des Archias, des Griinders von Syrakus, und Paus. IV 4,1 bericbtet, er
habe unter dem Konig Phintas, d. h. vor Ausbrucb des ersten messe-

Pausanias II.; ’
27
418 V 19,10—20,4.

nisclien Krieges, das Prosodion fiir die Messenier gedichtet. Er muss aber
junger gewesen sein, sonst hatte er noch vor Hesiod gelebt, dessen Bliite
man um 700 annebmen kann (vgl. Cbrist Griech. Lit. Gescb.® 90 f.), das
aber ist nach dem ganzen Gang der Entwicklung nicht denkbar.

Gap. XX.

Im Tempel der Hera befiiidet sicb die Sclieibe des Iphitos und
der Tiscb, auf dem den Siegern die Kranze vorgelegt werden.
Auffindung des Leichnams eines Hopliten zwischen dem
Doppeldaclie des Heratempels. Die Saule des Oinomaos. Das
Metroon. Das Pliilippeion.

S. 252,15. Zur Verbindung ou ixs^aXir) vergi, die Bemerkung


Bd. I zu S. 384,13.
S. 252,16. Uber die Weiliung von agonistiscben Geraten, die ais
Werkzeuge beim Siege gedient haben oder solclie reproduzieren, s. Peisch
griech. Weihgesclienke 61 fg. Uber Iphitos und die ixsysipta s. oben Gap.
4,5 u. 8,5.
S. 252,18. TT]v £X£*/£ipiav r^y — hac in re
proprium^ Siebelis, vgl. V 2,1. Time. V 49,2. VHI 10,1. Strab. VII 343.
S. 252,19. xauTTfjv, die Wiederaufnahme des Nomens durch das De-
monstrativum ist hier ganzlich unnotig,
entspricht aber einer oft zu be-
nbachtenden Neigung des Paus., vgl. damit die Wiederaufnahme durch die
Casus obliqui von auxo?, z. B. Gap. 18,2. 20,3.
S. 252,20. Kolotes wird bei Plin. XXXV 54 Schiiler und Gehilfe
des Pheidias bei der Herstellung des olympischen Zeus genannt; iiber

andere Werke des Kiinstlers vgl. Brifnn gr. Kimstl. I 242.


Die weitere
Notiz, dass er nicht aus Herakleia, sondern aus Paros stamme und Schiiler
des Pasiteles sei, hat deshalb Bedenken erregt, weil der einzige Pasiteles,
von dem wir wissen, im 1. Jahrh. v. Chr. lebte. Heyne Opusc. acad.
V 390 und Thiersch Epoch. der gr. Kunst HI 78 nahmen zwei Kiinstler
des Namens Kolotes an, den alteren aus Herakleia, Schiiler des Pheidias,
und den jiingeren aus Paros, Schiiler des Pasiteles; dagegen nehmen Boeckh
ad CIG I p. 41 und Sillig Catalog. artif. 159, denen Brunn folgt, zwei
Pasiteles, den alteren, Lehrer des Kolotes, und den jungeren, an. Hin-
gegen nimmt Kekule d. Gruppe d. Kiinstl. Menelaos 14 die schon von
Thiersch (Epochen, Ausg. v. 1829, S. 295) vorgeschlagene Anderung
flpa^ix£Xou? und Opa^ixIXr) auf, indem er dabei an den vielfach angenommenen
alteren Praxiteles denkt; ebenso Klein arch. epigr. Mitth. IV 5. Kalk-
mann 184 glaubt, dass erst Paus. den Herakleoten Kolotes mit dem Parier
identifiziert habe.
S. 252,12—253,15. 419

S. 253,3. Hier ist vermutlich der Anfang der Beschreibung verloren,


sodass auf der Vorderseite noch mehr Figuren ais die genannten sich be-
fanden. Die Darstellung scbeint nicbt die einer bestimmten Handlung,
sondern eine blosse Gotterversammlung gewesen zu sein.
S. 253,8. 7]
exspa Nominativ weniger auffallend ais
fpepouaa, der
I 24,3 (s. Bd. I zu S. 55,6), weil das Subjekt des Participialsatzes, wie
V 19,2, ein Teii des Hauptsubjektes ist.
ebd. Nacb Apollod. III 12, 6, 10 hat Aiakos die Sehliissel zum
Hades in Verwahrung. Vgl. Preller Robert 804 A. 4.

S. 253,9. Tov xaXoupsvov ""Ai6ir)v xtX., vgl. Bd. I zu S. 731,15.


ebd. — xsxXsiabai — xai to? iTravsKJiv, zur Variatio vgl. Bd. I
zu S. 1,18.
S. 253,11.Dass Paus., was er bier erzablt, wabrscbeinlicb nicbt
aus dem Munde der zwar zu seiner Zeit lebte, gebort,
des Aristarcbos,
sondern einer scbriftlicben Quelle entnommen babe, die entweder von
Aristarcbos selbst berrubrte oder in der er zitiert war, wird von Gurlitt
S. 406 desbalb vermutet, weil die Gescbicbte bier ais Nacbtrag zum Hera-
tempel und nicbt beim Tropaion Gap. 27,11, wo sie bingebort, erzablt wird.
Purgold bist. Aufs. f. E* Curtius 233 A. 1 balt die Ge-
S. 253,12.
scbicbte von der Auffindung der mumifizierten Kriegerleicbe im Dacb-
stubl des Heraions fiir autbentiscb, zumal das Heraion sein ursprunglicbes
Holzgebalk und das alte Ziegeldach bis zuletzt bewabrt bat; docb balt er
beziiglicb des kriegeriscben Ereignisses, mit dem Aristarcbos diesen Fund
in Verbindung bracbte, die Angabe fiir falscb, weil in dem Kriege der Lake-
daimonier gegen Elis ein Kampf in der Altis sonst nicbt bekannt ist. Er
denkt daber an die Besetzung Olympias durcb die Arkader i. J. 364, wo in
der Altis gekampft wurde, s. Xen. Hell. III 4,28 ff. und die folgende Note.
S. 253,15. Paus. erwabnt diese Scblacbt in der Altis wiederum Gap.
27,11 u. VI 2,8, dagegen ist sie III 8,3 5, wo der Kileg des Agis gegen —
die Eleier (401 — 399) erzablt wird, nicbt angefubrt, sondern wird gesagt,
die Lakedaimonier Olympia vorgedrungen, infolge eines
seien zwar bis
Erdbebens aber wieder abgezogen. Da nun aucb die sonstige litterariscbe
Uberlieferung diese Scblacbt nicbt kennt und speziell die Darstellung bei

Xen. Hell III 2,21 23 fiir sie keinen Raum lasst, so ist Robert Herm.
XXIII 424 ff. der Ansicbt, dass es eine solcbe Scblacbt in der Altis iiber-
baupt nicbt gegeben babe; die Eleier batten das Tropaion, von dem Gap.
27,11 spricbt, zur Erinnerung an unbedeutende, aber aufgebauscbte Er-
folge, die sie im J. 418 (s. —
Tbuc. V 58 60) gegen die Lakedaimonier ge-
babt haben mocbten, errichtet, und eine periegetiscbe Quelle habe dann,
weil das Siegeszeicben in der Altis stand, einen Sieg in dieser erfunden.
Gegeniiber dieser Auffassung ist zu wiederbolen, was Bd. I zu S. 678,11
ausgefiibrt ist, dass namlicb fiir den Krieg des Agis Xenophon nicbt die
alleinige Quelle gewesen sein kann, und binzuzufiigen, dass
des Paus.
kriegeriscbe Erfolge im Jahre 418, welche zur Aufstellung eines Tropaions
veranlassen konnten, nacb Tbukydides iiberbaupt nicbt davon getragen
wurden, s. Frazer zu Gap. 27,11.
27 *
420 V 20,5-21,1.

S. 253,18. Das Imperfectumbezieht sicli auf die Zeit, da


£<paiv£To

Paus. den Bericht liber das und soli also weder sagen, dass
3au|xoccjtov las,

Paus. bei der Auffindung gegenwartig gewesen sei, wie Pobert a. a. 0»


425 erklart, noch ist es ein Beweis dafiir, dass Paus. nicht ordentlich
griecbisch schreiben konnte, wie Wilamowitz Antig. v. Kar. 256 sagt,
vgl. Heberdey Gurlitt a a. O.
20.
S. 254,5. Die von Paus. beschriebenen Reste vom Hause des Oino-
raaos sind bei den Ausgrabungen nicbt aufgefunden worden; Curtius u.
Adi er Olymp. u. Umgeg. 40 bezogen zweifelnd Fundamentreste an der
Wasserleitung zwischen der Basis des Dropion und der des eretrischen Stieres
darauf, ebensc Flascli 1074; hingegen setzt Wernicke das Haus A. Jb. IX
95 sudlicli vom Metroon an, indem er die von andern ais grosser Zeusaltar
gedeutete Fundamente dafiir ansieht. Dorpfeld Ergebn. Textbd. I 82
meint, das Haus des Oinomaos habe zwischen Metroon und Zeustempel
gelegen.
ebd. xitov liier generis feminini, sonst 6 xiojv vgl. II 7,2. 11,2. 17,3.
III 19,2. 20,9. 32,3. VII 11,4. 15,5. 16,1; der Grund wird darin liegen, dass
die Saule, um die es sicli hier bandelt, im Epigrarnm generis feminini war.
S. 254,12. Da Paus. den Namen dcs Siegers hier so wenig wie im
6. Bucbe nennt, wo er die Statuen der olympiscben Sieger bespricbt, so
ist anzuneliraen, dass weder von dem Sieger selbst, nocli von der Statue
etwas Rulimliclies zu sagen war, s. VI 1,1. Die Vermutung liegt darum
nalie, dass die Worte IDeXwv 'j7roXnr£jt)ai Trj? vixy)? 'J7r6|xvrj[xa ‘/aXx^v £txova juv

liu 7 pajx|xaTi spottiscli gesagt seien, dies umsomehr, ais Paus. iiberliaupt kein

Freund der Romer gewesen ist.


S. 254,19. Gurlitt 421 A. 37 vermutet, die Inschrift A. Z. XXXVI
39 N. 119, aus 01. 227 =
131 n. Chr. (Insclir. v. Olympia 347 N. 236), in der
ein romischer Konsiil Natalis (wahrscheinlich L. Minucius Natalis Quadro-
nius Verus, s. Purgold Insclir. v. Olymp. a. a. 0.) die Aufstellung eines
Wagens ais Siegesdenkmal verkiindet, bezielie sicli auf den hier erwalinten
Romer; doch findet Purgold das mit Reclit bedenklicb, da der Ausdruck
^aXx^v £ixova sicli ungezwungen nur auf eine einfache Statue des Siegers
beziehen lasse, nicht auf ein Gespanii.
S. 254,21. Diese Angabe des Paus. hat ihre Bestatigung durch die
Ausgrabungen gefunden, die namentlich Waffen, seltener Reste von Pferde-
geschirr ergeben haben, s. Ergebn. Textbd. IV 173 u. 195.
S. 255,1. Das in seinen Resten wieder aufgefundene Metroon war
ein sehr kleiner Bau (10,62 m : 20,67 m), sodass bei Paus. zwischen jx£Y£fi£L

und {XE-fav ein o6 ausgefallen sein muss. Es war iimgeben von einer Saulen-
stellung im Verhaltnis 6 : 11, hatte Pronaos und Opisthodom mit je zwei
Saulen zwischen den Anten und in der Cella Halbsaulen oder Pfeiler. Er-
halten ist nur noch ein Teii des Fundaments, der drei Stufen und einige
Saulentrommeln. Das MateriaT war Poros, mit Stuck iiberzogen; auch
haben sicli betrachtliche Reste der Bemalung erhalten. Ais Zeit der Er-
bauung nimmt man die erste Hiilfte des 4. Jahrh. an. In romiseher Zeit
hat der ganze Bau eine Umgestaltung erfahreii, indem er in sehr roher
S. 253,18—255,15. 421

Weise mit dicker Stucklage verputzt worden ist. Vgl. Ergebn. Tafelbd. I
Taf. 24 —
26, dazu Dorpfeld Textbd. II 37. Curtius u. Adler a. a. 0. 36.
Botticher 382. Flasch 1104.
S. 255,3. Auch diese Angabe haben die Funde bestatigt. Man bat
im Metroon eine Statue des Claudius ais Zeus, des Titus im Panzer, eine
andere Panzerstatue (vielleicht des Domitian) mit einem gefesselt neben
ibm knieenden Weibe (der Germania capta?) aufgefunden, s. Ergebn.
Tafelbd. III Taf. 60 fg., dazu Treu Textbd. III 243. v. Rohden in den
Bonner Studien f. Kekule 2 u. 14. Der Kultus im Metroon war zur Zeit
des Paus. so gut wie erloschen; die Tempelcella, in der sich kein Kult-
bild mehr befand, batte man zur Aufnabme der Herrscberstatuen ver-
wendet, vgl. Weil A. M. III 215.
S. 255,5. Vom Pbilippeion sind die Fundam entmauern sudwestlicb
vom Heraion, die Gebalkstiicke und andere Bauglieder iiberall in der Altis
verscbleppt gefunden worden. Sicber berausgestellt bat sicb, dass die An-
gabe des Paus., es sei ein Backsteinbau, falsch ist: es war ein mit Stuck
iiberzogener und durcbweg bemalter Werksteinbau. Der auf drei Stufen
stebende Pundbau war von 18 Saulen ioniscben Stils umgeben; docb liber-

ragt die Cella die Aussenballe, und ibre in zwei Gescbosse gegliederte
Wand war mit je neun korintbiscben Halbsaulen besetzt, Vgl. Ergebn.
Tafelbd. II Taf. 79 — 82, dazu Adler Textbd. II 128. Curtius u. Adler 39.
Botticber 358. Flascb 1104 A.
S. 255,9. Von dem aus pariscbem Marmor bergestellten Batbron,
auf dem diese Statuen standen, sind eine erbeblicbe Anzabl von Platten
wieder aufgefunden worden. Daraus gebt bervor, dass die Figuren auf
gemeinscbaftlicber, einen Kreisausscbnitt bildender Basis standen und nicbt
uber Lebensgrosse waren; s. Treu A. Z. XL 67. Adler a. a. 0. 132 mit
Taf. 82 Fig. 2. u. 3.

S. 255,11. Vgl. zu Cap. 17,4.

Gap. XXI.

Bescbreibung der Standbilder und der Weibge scbenke. Secbs


aus Strafgeldern erricbtete Zanes, secbs weitere von der Strafe
des Kallippos und zwei vom Strafgeld von Ringern erricbtete.
Andere wegen Ubertretung der Kampfregeln Bestrafte. Die
Ecboballe. Sarapion wegen Feigbeit bestraft.

S 255,13. Paus. beginnt bier mit seiner Periegese der Weibgescbenke


(to Xo 7 (.p xu> Tot dvaOiQ|J.aTa, VI 1,1), die bis Cap. 27,12 reicbt; die bier
vorlaufig angekiindigte Periegese der Siegerstatuen folgt erst B. VI.
S. 255,15. Iv dxpOTtoXei — xr AbTjvTjai, — xa xravxa iaxlv 6|Xoia>? dva-
422 V 21,1-8.

OV){iaxa, nach Furtwangler A. M. V 30 ist diese Stelle „so richtig und ge-
rade fiir die vorrdmische Zeit zutreffend, dass sie offenbar einer altern
Quelle entstammt“, vgl. hierzii die Widerlegung von Purgold A. Z.
XXXIX 89 zu X. 390.
S. 255,16. Paus. scheidet hier die Siegerstatuen von den Anathemen;
daraufhin hat Furtwangler a. a. 0. die Ansicht entvvickelt, die
oljmpischen Siegerstatuen seien nicht ais Weihgeschenke aufgestellt
worden, sondern in Ausiibung eines den Siegern zustehenden Rechtes zur
yerkiindigung Ruhmes; beweisend dafiir sei, dass in den
des eigenen
Bauinschriften bis zum
v. Chr. die Weihung nie erwahnt werde,
1. Jahrh.
von metrischen Inschriften abgesehen. Diese Ansicht wurde gebilligt von
Kuhnert Jb. f. Ph. Suppi. Bd. XIV 257 A. 7. Flasch 1096, zuriickgewiesen
von Scholl Hermes XIII 437 A. 2, und eingehend von R eis ch a. a. O. 35 ff
der nachzuweisen sucht, dass das Fehlen des dvshTjxs nur Folge der bei den
alteren Olympioniken-Statuen beliebten Kiirze der Inschrift sei; wenn Paus*
die olympischen Siegerstatuen Ehrenstatuen nenne, so gebe er damit keine
von Alters her giltige Anschauung wieder, sondern iibertrage nur seine
moderne Aufiassung in die alte Zeit.
S. 255,17. TYj £? To heiov dvd/cetxat, wie § 4 xip-fj x'^ I? x. 0.

laxTfjXS, vgl. I 5,5 xrjc i? xo Osiov xip^c ettI TrXsiaxQV iXOovxo?. —


Oeiov, nicht einfach xoR Oeoi? heisst es, vgl. die Bemerkung Bd. I zu S. 46,4.
S. 255,20. Hier, wo sich Pans. einer gewaltigen Fiille von Weih-
geschenken gegeniiber sieht, halt er es, wie III 11,1, fiir angezeigt, an seine
immer wieder ausgesprochene und stets festgehaltene Absicht zu erinnern,
nur das zu erwahnen, was seiner Meinung nach besonders bemerkenswert
war (xd d^ioXoYcoxaxa, xd pdXuxa Xo^ou d^ia, xd Yvwpipwxaxa, xd siucpavlaxaxa),
vgl. I 2,2. 23,4. 27,1. 39,3. II 2,1. 13,3. 14,4. 17,6. 29,1. VI 17,1. 23,1.
24.6. VHI 10,1. 54,7. X 9,1. 2.
S. 256,2. Zunachst bespricht "Paus. die Zeusstatuen, die sog.
Zanes, die aus Strafgeldern und zwar in
der Athleten errichtet waren,
topographischer Reihenfolge vom Metroon bis zum Stadion. Dass Paus.
dabei keiner alteren Quelle folgte, beweist die Erwahnung solcher Figuren
aus jungerer Zeit, vgl. Kalkmann 98 u. 102 A. 3. Von den meisten der
von Paus. aufgefiihrten Statuen sind die Basen, mehr oder weniger im
urspriinglichen Zustande, wieder aufgefunden worden, s. Ergebn. Tafelbd.
II Taf. 92, dazu Purgold. Textbd. 11 151 ff. Flasch 1090.
ebd. Hirschfeld A. Z. XL 112 wirft es dem Paus. vor, dass er
die xpTQTTic, die er doch hier erwahnt; VI 19,1 wie etwas ganz neues
einfiihre. Alleiii hier soli sie, wie Brunn Jb. f. Ph. CXXIX 25 darlegt,
nur ais topographischer Anhaltspunkt dienen.
S. 256,3. Zeusbilder, wurden deshalb aus den Strafgeldern herge-
stellt, weil sich die verurteilten Athleten schwer gegen den Zeus opxio?
(vgl. Gap. 24,9) vergangen hatten; s. Bernays im Hermes IX 128.
S. 256,5. Erste Gruppe von 6 Zanes, gestiftet 01. 98 (388 v. Chr.)
aus den Strafgeldern des Thessaliers Eupolos. Paus. berichtet nicht, ob
die Hellanodiken den Betrug des Eupolos vor oder nach seiner Ver-
S. 255,15-257,19. 423

kiindigung ais Sieger entdeckt hatten, For ster Sieger i. d. olymp.


Spielen I 23 N. 313 niramt das letztere an, dass daher Eupolos thatsach-
lich in den amtlichen Siegerlisten aufgefiihrt war, weil die Verkiindigung
nicht mekr
ungiltig gemacht werden konnte. Die Porosfundamente der
Basen dieser ersten Gruppe sind noch in situ; darauf die zu den Basen
N. 2, 3 und 4 gehorigen Blocke aus schwarzem Kalkstein.
S. 256,11. Das Basis N. 2 (von Westen her) zeigt die Kiinstler-
inschrift KXswv ^ixuwvtoc £(noirja£v) ;
vgl. Inschr. v. Olympia 653 N. 637.
A. Z. XXXVII 146. Loewy Inschr. griech. Bildh. N. 95. Die Oberflache
lasst dem r. Bein mit
erkennen, dass die ungefahr lebensgrosse Figur auf
voll aufgesetztemFusse stand, wahrend der zuruckgesetzte linke nur mit
den Zeben den Boden beruhrte, s. Purgo Id a. a. 0. 152. Uber Kleon v.
Sikyon s, oben zu S. 243,17.
S. 256,14. IDeXsi — orjXouv, vgl. zu S. 201,18.
S. 256,18. Tcapavofi-ouatv sivat 6 eo?, finaler Infinitiv (Bd. I zu
S. 684,23) wie gleich nacbher oioaaxaXiav sivat; olo? Scbreckmittel, ab-
schreckendes Beispiel, wie Thuc. III 45,4.
S. 257,1 ff. Zweite Gruppe von 6 Zanes aus den Strafgeldern des
Atheners Kallippos 01. 111 (332 v. Chr.j; vgl. Fors ter a. a. 0. 28 N.
385. Bei diesen Statuen bestand das Basenfundarnent aus einem einzigen
Porosblock; von den zu den Basen gehorigen, darauf stebenden Werk-
stiicken sind teils Mittelblocke aus weissem Kalkstein, teils Oberblocke
aus bunter Breccia erhalten, s. Purgold a. a. O. Die beiden Statuen-
gruppen, die durcb einen kleinen Abstand getrennt sind, fillleu den Raum

am Fuss der Schatzhausterrasse vom Metroon ab bis zu der Linie, die die
Westfront der Echohalle bildet.
S. 257,4. Paus. driickt sich so aus, wie wenn iiber die Atbener,
nicht iiber Kallippos personlicb, die Strafe verhangt worden ware; es be-
deutete aber eben die Bestrafung ihres Landsmanns eine Sebande fiir das
ganze Volk, darum scbickten sie ihren beriihmtesten Redner. Nacb Ps.
Plutarcb X orat. vit. 850 B hatte Hypereides in Elis Erfolg gebabt; die
Rede, die er bei dieser Gelegenbeit hielt, wird von Harpokration s. v.

'EXXavo6ixat zitiert.
S. 257,7. xal ’0Xu|X7riu>v sipYofxevot heisst nicht, wie gewobnlicb ver-
standen wird, „obwohl von den olympischen Spielen ausgescblossen
sie
wurden“ (so z. B. III 8,3. V 21,13), sondern „indem sie sich von den ol.
Spielen fern bielten“, wie V 2,2. 3. 4. VI 3,9. 16,2, in welch beiden
letzteren Stellen wiederum falscb iibersetzt wird; es ist daher auch das
vorausgehende ouxs (neque —
et) nicht zu beanstanden; so richtig Fraz er

I 587.
ebd. Zum Participium nacb xoioaos vgl. zu S. 10,21.
S. 257,10. iXsyBia — Sy^ovxa xy]v vgl. I 43,8 IXsYsia xd I?

Wa|xd&rjv xat, xd I? auxov syovxa Kopoi^ov. es ist also nicht notig, I? xr^v ^r||x(av

zu schreiben.
S. 257,19. Dritte Stiftung; zwei Zanes aus 01. 178 (68 v. Chr.).
Aufgestellt waren sie in dem schmalen Raum, der zwischen der Schatzhaus-
424 V 21,8 — 15.
terrasse und der Nordwand der Echohalle blieb; die eine Basis (abgeb.
Ergebn. Taf. 92,8) zeigt in der Form den spateren Ursprung; ob die ostlicb
davon nach dem Stadion hin gefundene zur zweiten Statue gehorte, ist
unsicher, da die Arbeit daran romischen Ursprnngs scheint, Purgold
S. 153.
S. Die Worte oitivs? ol sy.alobvTo, ep-s 73 7^ tous ’HX£io)v
257,20.
A sXrjhsv von Schubart und von Frazer in der Ubersetzung
£^Y] 7 r)Td?, die
eingeklammert und auch von Gurlitt mit Schubart Jb. f. Ph. LXXXXVII
533 nach utto ’HX£io7v in § 5 gesetzt werden, haben wir an ihrer
Stelle gelassen; der Gedankengang des Paus. scheint uns narnlich folgender
zu sein: die 'Behauptung der Exegeten, Philostratos habe in der 178.
Olympiade gesiegt, wird durch die offizielle Liste widerlegt; diese weist
aber iiberhaupt keinen Sieger dieses Namens auf, also konnen die von den
Exegeten angegebenen Namen nicht die richtigen sein und wie sie hiessen,
entzieht sich meiner Kenntnis und (codd. y]) derjenigen der Exegeten der
Eleier. Verrnutlich wiirden die Exegeten auf diese Beweisfuhrung ge-
antwortet haben: die Voraussetzung, von der Paus. ausgehe, dass Philo-
stratos, wenn an ihrer Behauptung etvvas Wahres ware, in der Siegerliste

stehen miisste, sei eben falsch, da er rechtzeitig abgefasst wurde.


S. 402,32. Die Angabe der Exegeten, Philostratos sei der Sieger
von 01. 178 gewesen hat Krause Olympia 356 und, wenn auch
,

zweifelnd, Kutgers lui. Afric. 82 angenommen. Allein dass der Sieger


dieser Olympiade ini Pankration und Kingkampfe Straton war, wie er bei
Paus. (auch VII 23,5), Ael. v. h. IV 15 und Panodoros (Cram. Anecd.
Oxon. II) p. 154 heisst, oder Stratonikos wie ihn lul. Afric. nennt,
,

scheint sicher zu sein. Fors ter II 12 N. 571 nimmt nun an, dass Straton
im Ringkampf den Eudelos und den^Philostratos zu Gegnern gehabt, dass
Philostratos den Eudelos bestoclien habe, aber vor erlangtem Siege von
den Hellanodiken abgefasst worden sei. Dagegen meint Purgold,
Straton habe in gar keiner Beziehung zu dieser Zeusstatue gestanden, der
Fehler der einheimischen Uberlieferung liege in der Datierung. Darnach
hiitte also wirklich Philostratos durch Bestechung gesiegt, aber in einer
andern Olympiade.
S. 258,5. xa ’IlX£ia)v £? xou^ dXupnuovr/.a^ 7 pa}xp.axa, vgl. zu Gap. 4,6.

S. 258,10. Rhakotis hiess spater noch ein Stadtviertel von


Alexandreia, Strab. XVII 792; vgl. Steph. Byz. s. v. und v. AX£|avdp£ia?
irdXi?. Tac. hist. IV 84. Plin. V 62.
Die Sage bezeichnete den Herakles ais den ersten Doppel-
258,11.
sieger im Pankration und Ringkampf (vgl. oben Gap. 8,4), spater nannte
man einen solchen Trapddo^o? oder TcapaSo^ovixrj? und zahlte diese ais ersten,
zweiten u. s. w. seit Herakles (dcp’ 'HpaxX£ouO, vgl. Kindscher Jb. f. Ph.
XI 392.
S. 258,12. — ahXa, zum Plural vgl. zu II 27,4 Bd. I S. 450.
xdv xdxivov
S. Kapros, Sohn des Pythagoras, siegte 01. 142 (212 v.
258,13.
Ghr.); vgl. iiber ihn VI 15,10 u. 16,1. Ari st omen es aus Rhodos,
01. 156 (156 V. Ghr.). Protophanes aus Magnesia am Maiandros (vgl.
S. 257,19-259,19. 425

I 35,6) 01. 172 (92 v. Chr.). Marion, So^n des Marion, aus Alexandreia,
01. 182 (52 V. Chr.). Aristeas (mit Beinamen Menandros) aus Stratoni-
keia in Karien, 01. 198 (13 n. Chr.). Nikostratos, Sohn des Isidotos,
aus Aigeai in Kilikien ,
01. 204 (37 n. Chr.); vgl. iiber ihn auch
Tac. dial. 10. Quintii. II 8,14. Luc. hist. conscr. 9; nnd iiber alie
Paradoxoniken lul. Afric. und K i n d s c h e r a. a. 0. mit F 6 r st e r II
9 N. 474 f.

S. 258,14. Der Lethaios ist ein Nebenfluss des Maiander, vgl.


Strab. XII 554; XIV 647. Athen. XV 683 C u. s.
S. 258,17. Chrysaoris, vgl. Steph. Byz. s. v., nach Chrysaor
benannt ;
dort hatte der in Karien besonders verehrte Zeus Xpuaaopsu?
seinen Kultus, Strab. XIV 660.
S. 259,1. Dies Ereignis ajjs 01. 218 (93 n. Chr.) scheint nicht mit
Errichtung einer Zeusstatue Zusamraenhang zu stehn, sondern von Paus.
in

nur ais Exkurs, weil er vorher auch von der Bestrafung eines Alexandriners
berichtet hat, erzahlt zu werden. Der betreffende Apollonios gen. Rhantes
ist sonst nicht bekannt.
S. 259,9. u7t 6 av£[X(ov xaTsiysTo Ivavxiwv, vgl. die Festordnung fiir die
Agone der Sebasta zu Neapel, Inschriften v. Olymp. N. 56 Z. 23 — 25,
wo ais Entschuldigungsgriinde fiir Verspatung voao? ^ und an dritter
Stelle wohl vauayia oder ein allgemeiner Begrift, wie ^etpuov, angefiihrt
werden.
S. 259,15. Aus der hier erzahlten Anekdote, zumal aus der That-
sache, dass Herakleides den Kranz schon trug, scliliesst Mi e Quaest.
agonist. 30 sq. mit Recht, dass die'^Akklamation und Kronung des Siegers
unmittelbar nach dem Wettkampf geschah.
S. 259,17. To xou^ov Tou vou, vgl. zu Tou /copiou To s/upov IV 24,7.
S. Zwei Zanes aus Olymp. 226 (125 n. Chr.), zu beiden
259,18.
Seiten des Stadion-Eingangs aufgestellt; die Basen derselben sind noch
erhalten, zur Linken des Eingangs ein grosser Block aus schwarzem
Kalkstein, zur Rechten einer aus weissem, von dem man erkennt, dass er
urspriinglicli zu der Gruppe der Zanes von 01. 112 gehorte; man hat ihn
dort durch einen eingeschobenen Sandsteinblock ersetzt. Vgl. Purgold
153. Die bestraften Aigypter, Deidas und Sarapammon, sind sonst unbe-
kannt; der Name des letzteren kommt sonst nicht seiten vor.
S. 259,19. OTC£p auT^? [xayo{X£vou? vixYj?, sie entdeckten, wahrend
die Faustkampfer um den Sieg selbst kampften, dass sie „sich mit einander
verglichen hatten, was einer dem andern fiir den Sieg geben solite^
(Goldhagen); Schubart meint, der Sinn sei: sie ertappten „Manner,
welche im Faustkampfe ausser um den Sieg selbst, noch um eine verab-
redete Summe gekampft hatten“, d. h. sie hatten verabredet, dass der
Unterliegende dem Sieger eine gewisse Summe Geldes zu zahlen habe.
Hierbei lasst sicli aber nicht einsehen, weshalb die beiden wie Betriiger
bestraft ‘wurden; es handelt sich vielmehr um eine Verabredung, die der
Englander mit to sell a match bezeichnet, d. h. .die beiden kampfen zwar
mit einander, aber um eine bestimmte Summe lasst der eine den andern be~
426 V 21,15-22,1.

triigerisclierweise gewinnen, vgl. Frazer zu der Stelle, der einen bezeich-


nenden Fall dieser Art aus Philostr. de arte gymn. 45 zitiert; Schwierigkeit
maclit nur der Zusatz uTilp aur^? [xa*/. vixt]?, wofiir Amasaeus UTtsp x^c aux^?
vtxr]? gelesen zii haben scbeint (Frazer beriicksichtigt auxrj? nicht), wabr-
scheinlich ist gemeint: die Eleier entdeckten den Betrug, wabrend die
beiden um den Sieg selbst kampften, d. h. nicht bei einer andern Gelegen-
heit oder anf anderem Wege.
y. 259,22. Fiir die Namensform D eidas spricht die Inschrift von
Olympia N. 228 : Mocpxo? Asioa ’
Avxioysu?.
S. 260,2. £v ouoEvoc XoYtp bsadat, so X 31,8. 11, dagegen Iv ouSsvl
Xo7(p 0. IV 24,6. VI 6,8. Her. III 30. £v ouosvl xroiT^aaaBat I 4,4; vgl. ’Apiaxo-
|X£vou? ouo£va £7Toiouvxo X070V IV 16,10. xwv Tratowv £iy£v ouSIva X070V I 17,6.

S. 260,4. Stiftung von


zwei Zanes aus 01. 192 (12 v. Chr.), den
Vatern der Schuldigen, die mitbeteiligt waren, auferlegt. Ob Polyktor in-
folge der von seinem Vater vorgenommenen Bestechung des Sosandros
wirklich im Ringkampf der Knaben gesiegt hat, oder ob raan die Be-
stechung schon vorlier entdeckte, ist nicht ersichtlich; vgl. For st er II 14
X. 598.
S. 260,5. ixaxov xai EvEv/^xovxa, die kleinere Zahl nach der grossern,
vgl. zu IV 15,1.
S. 260,12. Die eine Zeusstatue wurde im Gymnasion zu Elis auf-
gestellt, vermutlich mit Riicksicht darauf, dass Damonikos ein Eleier
war; die andere vor der Echohalle. Purgold 152 vermutet, dass das vor
der NW-Ecke der Halle liegende Fundament vielleicht fiir dies Denkmal
in Anspruch zu nehmen sei.
S. 260,13. Die Stoa Poikile Olympia hiess spater Echo-Halle,. in
weil dort ein beriihmtes Echo war; vgl. Plin. XXXVI 100:
siebenfaches
Olympiae autem arte (echo evenit), mirabili modo, in porticu, quam ob id
heptaphonon appellant, quoniam septiens eadem vox redditur. Plut. de
garrul. 1 p. 502 D. Luc. de mort. Peregr. 40. Ihre Reste sind im Osten
der Altis, zwischen der Schatzhausterrasse und dem rbmischen Thor,
wieder aufgefunden worden ;
es hat sich ergeben, dass man zwei Bauten
zu unterscheiden hat: die jungere Vorderstoa, ein Oblong von ca. 98 m
Lange und 12,50 m Tiefe, das nach W zu eine ohene Saulenstellung mit
Stufen, an den iibrigen Seiten geschlossene Wande hatte, sowie eine
Saulenstellung im Innern, und dahinter einen altern Bau, eine zweischiffige
Saulenhalle von wenig abweichenden Dimensionen, an deren Wanden ver-
mutlich einst die zur Zeit des Paus. verschwundenen Gemalde (-^aav . .

xo dpyaiov) angebracht waren. Dorpfeld ist der Ansicht, dass bei Erbauung
der jiingeren Stoa die Vorderwand der alteren abgebrochen und ihr Materia!
zu dem Neubau verwendet worden ist; er nimmt an, dass die altere Halle
die eigentliche Poikile gewesen sei, deren Errichtung nicht lange nach
dem Bau des Zeustempels anzusetzen sei, wahrend die jungere vorgebaute
Stoa, die Echohalle, in die zweite Halfte des 4. Jahrh. v. Chr. zu ver-
setzen sei. S. Ergebn. Tafelbd. I Taf. 49 — 51 ,
dazu im Textbd.
II 70; die Begriindung ,
weshalb diese Halle fiir die Echohalle za
S. 259,19-261,1. 427

halten ist, Dorpfeld Ausgrab. v. Olymp. IV 48.


s. Vgl. sonst Curtius
u. Adler Botticher 377. Flascb 1104 G.
32.
S. 260,17. Die Geschichte vom Sarapion hat mit den Zanes nichts
zu thun und ist eiu Zusatz, der nur beigefugt ist, weil es sich auch bier
um Strafgelder bandelte. Er ist uicht zu verwechseln mit dem gleich-
namigen Alexaudriner VI 23,6.
S. 260,22. £7Ti aiTiai? xoiaiaSs, da xotoaos sich auf das Folgende zu
beziehen pflegt (s. z. B. I 2,1. 7,2. 27,3. 32,6. 36,4; IV 27,1), erwartet
man hier xotauxai?, doch bezieht sich auch dieses uicht immer auf das
Vorausgehende, vgl. II 19,3. 23,1. III 14,4.

Gap. XXII.

Der Altar, auf dem die Trompeter und Heroide ihren Wett-
kampf halten. Andere Bilds^ulen des Zeus.

nun von hier bis Gap. 24,11 die iibrigen Zeusbilder


S. 261,1. Paus. fiihrt
auf, d. im Freien stehenden, da von den Figuren im Zeustempel
h. die
und im Heraion schon die Rede gewesen ist; vgl. Gurlitt 388. Er
erwahnt im ganzen 25 Zeusstatuen, von denen die eine (Cap. 24,9) im
Buleuterion, also ausserhalb der Altis, lag, eine andere, anhangsweise
Cap. 25,1 erwahnte, gar kein Zeus war; es bleiben also im ganzen 23
Zeusfiguren in der Altis, die dort iiberall verstreut standen, weshalb Paus.
topographische Angaben hinzufiigen musste. Kalkmann 92 meint, Paus.
sei hier zu Umwegen genotigt, weil seine Quelle nach den durch ganze
Anathemen-Reihen bestimmten Wegen die Beschreibung einrichtete und
nicht nach Zeusstatuen; hingegen sucht Gurlitt a. a. O. die Zeusstatuen
topographisch in sechs verschiedene Gruppen zu zerlegen: 1) beim Stadion-
eingang; 2) bei und im Hippodameion; 3) beim Buleuterion; 4)
vor der Ostfront des Zeustempels 5) im Siiden und Siidosten ;

des Zeustempels; 6) im Norden des Zeustempels. Flasch 1090 fg.


nimmt mehrere gesonderte Gange an: zunachst an der Thesaurenterrasse
und der Echohalle, dann Umgebung des Zeustempels, und zwar zuerst an
der Siidseite von West nach Ost, dann an der Ostseite in zwei Gangen
nach Norden, schliesslich die Nordseite in der Richtung nach Westen.
Nach Dorpfeld Ergebn. Textbd. I 86 beginnt Paus. seine Wanderung
beim Metroon, geht hinab bis zum Stadioneingang, wendet sich nach
Suden, um zwischen dem Hippodameion und der Terrasse des Zeustempels
hindurch bis zum Buleuterion zu gelangen; dort wendet er sich wieder
nach Norden, betritt die ostliche Terrasse des Tempels und wandert dann
um die Nordseite des Tempels herum und an dem Pelopion voriiber zur
westlichen Tempelterrasse.
428 V 22,1-6.

S. 261,2. Diesen der jedocli kein Altar, sondern eher eine


Art Basis gewesen zu sein scheint, nidclite Flasch 1090 in dem 19 m
langen Marmorbatliron vor der Echohalle erkennen, das sonst vielfacli
ais Proedria bezeichnet wird (vgl. zii Cap. 15,4); dasselbe bot Raum fur
eine grossere Zalil von Wettkampfenden, konnte an dem auf der Vorder-
seite eingesclinittenen Treppe bestiegen werden, und
Halbkreise diircli eine
auf dem grossen freien Platze davor konnten sich die Zuschauer verteilen.
Indessen wiirde Paus. in diesem Falle die Lage docli wobl ais „vor der
Ecliohalle“ bezeichnet baben, niclit aber mit „nahe bei dem Eingang zum
Stadion*^.
S. 261,4. Xacli Euseb. I p. 204 Scli. wurde dieser Agon der
Trompeter und Heroide 01. 96 (396 v. Cbr.) eingefiibrt. Ein Diogenes
vt/T^aa? Tobs aaATuaxac ’(PvO|x-i7. TrevTaxt? komrnt auf der Inschrift N. 232,
Inschr. v. 01. S. 345 vor; den (X
7 ajv xuiv xYjpuxtov erwalint Luc. de mort. Peregr.
32. Flasch a. a. 0. meint, dass jenes Bema nicht bloss fiir Wettkampfe,
sondern iiberliaupt fiir Verkiindigungen aller Art, Reden an das Volk,
Rezitationen wahrend des Festes werde benutzt worden sein.
S. 261,6. p.£7e9o? p-sv o7ov i; Trrp/si?, zu erganzen ist sbt, vgl. § 7.

25,12. III 19,2; wegen des Fehlens der Copula erwartete man elier
TTY^yscov, vgL V 24,3.
S. 261,7. Kynaitlia ist der Name einer Stadt und Landschaft in
Arkadien, vgl. VIII 19,1. KuvaiDso? ais Beiname des Zeus bei Lycopbr.
400 m. Schol.
Uber die mutmassliche Lage des Hippodameion s. zu
S. 261,9.
VI 20,7. Lange Haus u. Halle 335 (vgl. Verhandl. der Dessauer Pliilol.
Versammlg. 198), dem sicli Flasch 1091 und Gurlitt 389 anschliessen,
nahm das Hippodameion im Siidwesten der Altis an und hielt ein dort in
der Nahe (nordwestlich vom Buleuterion) in situ gefundenes halbkreis-
fdrmiges Bathron fiir die Basis von der Statuengruppe des Lykios. Allein
dagegen hat sich Dorpfeld Ergebn. Textbd. I 85 anscheinend mit Recht
erklart, da kaum denkbar ist, dass Paus. hier und VI 20,7, ohne ein Wort
dariiber zu sagen, vom Stadioneingang quer iiber die Altis in deren Siid-
westecke gewandert sei. Freilich ist sonst kein halbrundes Bathron von
entsprechender Grosse erhalten, allein der grdssere Teii der Basen in der
Altis ist ja entweder verschleppt oder zu Kalk gebrannt worden. Hin-
gegen ist es sehr wahrscheinlich, dass einigeim Heraion gefundene Steine,
die in archaischen Buchstaben (vgl. unten Z. 18 7 pap.{xaaiv dp/atoi?) das
Wort Msp-vov zeigen (Inschr. v. 01. 701 N. 692), zu der Basis dieses
Denkmals gehorten.
ebd. Uber dies Weihgeschenk der Apolloniaten von Lykios, dem
Sohne des Myron (iiber diesen s. zu I 23,7), vgl. Brunn I 258. Over-
beck I 491. Murray II 229. Der Kampf zwischen Achilleus und
Memnon war auch am amyklaiischen Thron (III 18,12) und an der Kyp-
seloslade (oben Cap. 19,1) dargestellt, die dichterische Behandlung ver-
dankte man dem Arktinos. Die Darstellung beschrankte sich auf parallele
Gegeniiberstellung von Griechen und Barbaren, wobei Achilleus und
S. 261,2-262,19. 429

Memnon an den Enden des Halbkreises in Kampferstellung einander


gegenuberstanden. zu dem Thetis und Hemera (d. i. Eos) flehten,
Zeus,
war vermutlich thronend dargestellt, vgl. Overbeck Kunstmythol. II 50.
S. 261,18. Die Stadt Apollonia im Siiden lllyriens wird haufig
nach ihrer Lage ionischen Meere bezeichnet, so Herod. IX 92. Ael.
am
V. h. XIII Dio XLV 3,1.
16. Cass.
S. 261,22. Die Abanter erscheinen in der Sage ais altgriechischer
Volksstamm, der sich die Insel Euboia, die darnach A^avxi? heisst, unter-
worfen haben soli, Hom. II. II 536. IV 464. Steph. Byz. s. v. Die
Benennung einer Landschaft in Thesprotien mit dem gleichen Namen wird
auf die aus dem heimkehrenden Abanter,
troischen Kriege die dorthin
verschlagen worden waren, zuruckgefiihrt, vgl. Steph. Byz. a. a. 0. und
V. Ap-avTia. S. Topffer bei Pauly-Wissowa I 13 f.

S. 262,3. Da Opovtov neutrum ist (s. Strab. IX 426), so ist der


Ausdruck nicht zu erklaren nach VI 15,1 Ix Asirplou tou Iv Tpi^uXta,
• sondern mit IttI Boa^picp tz. wird die Gegend, in der die Stadt liegt,
ais das Ganze hinzugefiigt, wie z. B. VII 23,8 sv Tixavrj x^? Hixuwviwv.

S. 262,8. Apollonia wurde unter Periander gegriindet, vgl. Plut. de


sera num. vind. 7 p. 552 E, daher ’A7roXX(ovia Kopivhiwv diroixta bei Thuc.
I 26. Steph* B. s. ’AicoXXwvia, der den Korinthier Gylax ais Oikisten
nennt; indessen beteiligte sich bei der Griindung wohl auch Korkyra,
weshalb die Stadt bei Strab. VII 316 ais xxta|ji.a Kopivdtwv xal Kspxupaiwv

bezeichnet wird; ebenso Scymn. 438. Stadt des Apollon nannte sich die
Griindung, um damit anzudeuten, dass sie sich unter seinen Schutz stelle;

so benannten sich auch andere Kolonien nach Gottern, vgl. Potidaia,


Herakleia.
S. 262,13. Das Zeitalter des Aigineten Aristonoos ist auch uns,

wie dem Paus., unbekannt. Brunn I 96 und Overbeck Kunstmyth. II 16


weisen ihn der alteren Zeit zu, weil Aigina schon 458 v. Chr, mit seiner
Selbstandigkeit auch die Bliite seiner Kunst verior; allein da Aristonoos,
obschon Aiginet, seine Kunst auch auswarts erlernt und betrieben haben
kdnnte, so ist das nicht beweisend. Uber den Adler ais Attribut des
Zeus vgl. Sittl Jb. f. Ph. Suppi. Bd. XIV 1. Kekule A. Jb. III 43.
S. 262,14 fi. Grosse, von den Phliasiern geweihte Gruppe, den Eaub
der Aigina durch Zeus darstellend, ausser diesen noch Harpina
beiden
(vgl. VI 21,8), Korkyra, Thebe und Asopos. Nach spaterer Sage raubte
Zeus die Aigina ais Adler; doch war er hier offenbar in gottlicher Gestalt
gebildet. Eine ganz ahnliche Vorstellung giebt eine rotfigurige Vase des
Vaticans, Mus. Gregor. II 20,1, wo ausser Zeus, Aigina und Asopos noch
andere Tochter des letzteren anwesend sind, vgl. Overbeck a. a. 0. II
399 fg.; iiber die Anordnung der Gruppe vgl. die Vermutungen Sauers
Anf. d. stat. Gruppe 28 fg. Eine den Eaub allein darstellende Gruppe
von Zeus und Aigina hatten die Phliasier nach Delphi geweiht, s. 13,6. X
S. 262,19. Neben der Asopostochter Harpina werden ais Mutter des
Oinomaos Eurythoe (schol. Apoll. Eh. I 752) und Sterope (Hell. trg. 56.
Hyg. f. 84. 159. Tzetz. Lyk. 149) genannt. Bei Diodor IV 72 fehlt
430 V 22,6-23,1.

Harpina im Verzeichnis der zwdlf Tdchter des Asopos, dagegen wird sie
Cap« 73 ais solche genannt. Ist die Mutter des Oinomaos eine phliasische
Heroine, so ist wohl Phlius auch die urspriingliche Heimat ihres Sohnes,
s, hieruber Thramer Perg. 55 ff.

S. 262,20. X^YSTai 6e s? jxsv Kopxupav w? IToasiSaiv aut^, vgl.

Hell. bei Steph. B. s. 4)aia^. Apoll. Rh. IV 568. Diod. IV 72,3.


S. 263,1. xaiauxa sxspa, ebenso II 5,3. 18,7. VII 24,13. VIII 13,1;
dagegen sxspa xoiauxa IV 12,5; so Her. I 120 extr. 191. III 79.
ebd. Ilivoapo?, wo Pindaros das that, ist nicbt bekannt, ^fortasse
in primo Hymno“ Boeckh Frg. Pind. p. 662.
263,5. Kekule a. a. O. 44 vermutet, der poetische Ausdruck vom
Geschoss des Zeus sei aus einer metrischen Inschrift entnommen, die auch
die Reihenfolge der Namen veranlasst haben konnte.
S. 263,6. Ein vor der Ostfront des Buleuterions gefundenes
Bathronfragrnent mit den Buchstaben Aiv (Inscbr. v. 01. 753 N. 838) will
Robi IO A 168 N. 590 zu Aiv£(jioTrjp.o? erganzen und zu dieser Statua
beziehen; docb aussert Purgold a. a. O. Bedenken, da das Frag-
ment auch zu einer Siegerstatue gehoren kdnne. Boeckh zu Pind. 01.
p. 117 meinte, der Tyrann von Leonti noi sei der Emmenide Ainesidemos,
S. des Pataikos, Vater des Theron, Tyrannen von Akragas, im Anfange
des 5. Jahrh.

Gap. XXIII.

Statue des Zeus von den Hellenen aufgestellt, die bei Plataiai
kampften, nebst Aufzeichnung der Namen jener Stadte.
Welche Stadte davon zu Pausanias’ Zeit zerstort waren. Die
eherne Saule, auf der das dreissigj ahrige Biindnis der Athener
und Lakedaimonier eingegraben war. Von den Megarern ge-
weihte Statue des Zeus. Eine von den Hyblaiern, eine von
den Kleitoriern geweiht.

S. 263,8. Man nimmt heut allgemein an, dass das von Paus. hier
und Gap. 24,1 u. 8, von Xen. Hell. VII 4,31 erwahnte Buleuterion der
im Siiden ausserhalb der Altis belegene Bau ist, der aus zwei, einander
parallel von W nach O gelegenen, im W halbrund abschliessenden Lang-
bauten besteht, die ein quadratischer Mittelbau und eine gemeinsame
Vorhalle im O verbindet. Vgl. Ergebn. Tafelbd. I Taf. 55 —
58, dazu
Dorpfeld Textbd. II 76. Ausgrab. v. 01. IV 40. Curtius u. Adler 25.
Botticher 75. Flasch 1091 u. 1104 J. Der hier erwahnte inschriftlose
Zeus muss nahe dem Eingang zum nordlichen Saale gestanden haben.
S, 263,9. auhi? oK TTpo? apxxov lutaxpstj^avxt, Paus. geht nun zur Ter-
S. 262,19—263,13. 431

Tasse des Zeustempels, vor desseu Ostfront wahrscheinlicli die hier er-

wahnten Bildsaulen standen. Das auOi? bezeugt, dass er schon vorher von
Norden her kam, vgl. Dorpfeld Textbd. I 86. Von der nach Her. IX
81 zehn Ellen hohen Statue, dem Weihgeschenk griechischer Stadte nach
der Schlacht bei Plataiai, ist hdchst wahrscheinlicli das Bathron noch er~
halten in dem viereckigen Unterbau siiddstlich vom Zeustempel an der
Westseite desWeges dorthin, 5 m ndrdlich von der alteren Altismauer;
man erkennt daran noch die Einarbeitung fiir die Metallstele, die Paus.
unten § 4 erwahnt. Vgl. Ergebn. Textbd. I 86. II 78. Zur Lage dieses
Zeusbildes vgl. auch VI 10,6.
S. 263,12. Nach Fabricius A. Jb. I 184 trug die Basis zwei In-
schriften, eine auf der nach Osten gewandten Vorderseite, die Paus. mit
den Worten dvIOsaav oi etc. dem Inhalte nach wiedergiebt, die eigentliche

Weihinschrift, und eine zweite auf der rechten Nebenseite, die die Liste
der griechischen Stamme enthielt.
S. 263,13 ff. Das folgende Verzeichnis stimmt nicht genau iiberein
mit der Aufzahlung der Kampfer bei Plataiai, welche uns Her. IX 28 — 30 u. 77
giebt: es fehlen bei Paus. die Eretrier, Leukadier, Palier, Thespier und
Mantineier, daftir aber verzeichnet er die Keier, Melier, Tenier, Naxier
und Kythnier, welche nach Herodots Darstellung nicht am Kamj)f bei
Plataiai beteiligt waren, sondern bei Salamis mitfochten (VIII 46. 82), wie
sie auch keine Hopliten waren, sondern Schiffe stellten. Die Zeusstatue
galt demnach nicht, wie Paus. glaubt, bloss den Kampfern von Plataiai,
sondern ebenso gut, wie der Dreifuss in Delphoi (IX 13,9, wo derselbe
Irrtum wiederkehrt), den Teilnehmern an beiden Schlachten, wie richtig
bei Ps.Dem. g. Neaira 97 gesagt ist und aus den Anfangsworten der von
Fabricius (A. Jb. I 176) erganzten delphischen Inschrift xoiSs xov TColep-ov
sTToXsp-sov hervorgeht. Paus. glaubte die Statue auf den Sieg bei Plataiai
beziehen zu miissen, weil die Liste am nachsten mit dem von Herodot
gegebenen Verzeichnis der Kampfer von Plataiai iibereinstimmte und
Herodot angiebt, dass die Denkmaler aus der plataiischen Beute errichtet
wurden (s. Ad. Bauer Wiener Stud. IX 226); dass er diesen beriick-
sichtigt, darf man wohl aus der Wendung IHaxaisi? ol p-ovot Botoixaiv
schliessen, es fiel ihm auf, dass die bei Herodot erwahnten Thespier (IX
30) in der olympischen Liste nicht figurierten; moglich ist auch, dass die
Bemerkung xouxov ot au77pa4'avx£? xa s? IlXaxaia? direkt an die Adresse von
Herod. IX 81 gerichtet ist, wie Eobert Arch. Mai'ch. 17 vermutet. —
Nun stimmt aber die Liste des Paus. auch nicht iiberein mit derjenigen
der Schlangensaule, welche nicht bloss 27, sondern 31 Namen aufzahlt,
indem zu den von Paus. genannten noch die Thespier, Eretrier, Leukadier
und Siphnier erwahnt werden. Wilamowitz Herm. XII 345 A. 29 und
nach ihm Kalkmann 76 fP. haben hierin den Beweis dafiir gesehen, dass
Paus. nicht das Original priifte und dass seine Vorlage Polemon — —
liickenhaft gewesen sei, eine ganzlich unbeweisbare Behauptung. Ad.
Bauer hat dagegen a. a. Q. die Ansicht ausgesprochen, das Weihgeschenk
in Olympia habe nur die Namen derjenigen Stadte getragen, welche nach
432 V 23,1-6.

Vernichtung der Barbaren ihren Beitrag zu den Kosten lieferten,


Time. I 132 sage dies mit Beziebung auf die SchlaDgensaule und dasselbe
diirfe man demnach auch fiir die insebrift in Olympia annelimen. Nun
lassen die VVorte des Thuky dides STTSYpa^j^av ovojxaaxi xa? ttoXeii: oaai ^uYxaOs-
Xouaai xov pdp^apov eaxTjaav xo dva^jjxa an sicb eine derartige Auslegung zu,
schliessen aber die andere, dass ^UYxaOsXoujai und die mit laxrjaav Gemeinten
identiscb seien, keineswegs aus. Dies letztere ist aber ais das richtige
anzusehen, nicht bloss, weil man es schwer begrifFe, dass einzelne Stadte,
um eine siclierlicb unbedeutende Summe zu sparen, auf die Ehre,
nur
auf dem Weihgescbenk in Olympia genannt zu sein, verzichtet baben

sollten, sondern weil sicb die Bauer’scbe Hypotbese mit Herodots klaren
Worten IX 81 nicbt vertragt; darnacb namlicb wurde das Bild nicbt aus
Beitragsleistungen einzelner Stadte, sondern aus der Beute von Plataiai
gestiftet. Somit kommt Frazer (Bd. V S. 306) zu der Ansiebt, dass wir
nicbt in der Lage seien, die Diskrepanz zwiscben den beiden Verzeicb-
nissen zu erklaren, da wir nicbt wissen, durcb wen und zu welcber Zeit
die Liste der Staaten auf das olympisebe Weibgescbenk gesetzt wurde.
Allerdings wissen wir dies durcb kein Zeugnis, allein es spriebt docb alles
dafiir, dass die Lakedaimonier, wie sle ais Oberbaupt des Bundes die
Liste in Delphi nacb dem Sturze des Pausanias, der ein Jabr nacb der
Scblacbt erfolgte (Arist. Ai>. iroX. § 23,5), eingraben liessen, so aucb die
Insebrift in Olympia besorgt baben, und wesbalb dies in viel spaterer
Zeit erfolgt sein solite, dafiir lasst sicb kein plausibler Grund austindig
maeben. Nun erkennt man aber bei genauerer Prufung, dass fiir die
olympisebe Liste die ofbzielle des delpbiscben Dreifusses bestimmend war,
denn es werden die erbaltenen Namen der Hauptsacbe nacb in derselben
Reibenfolge aufgefiibrt. Es wird dalier anzunebmen sein, dass die ver-
missten Namen urspriinglicb auf dem 600 Jabre
Stein vorbanden, aber
spater infolge der Besebadigung nicbt waren mebr
dass die An- lesbar ;

nabme urspriinglieber Identitat der beiden Listen wegen der Abweicbungen


in der Aufeinanderfolge der Namen nicbt aufgegeben zu werden branebt,

baben die Erklarungsversucbe von Domaszewski N. Heidelb. Jb. I


185, man mag ibnen im einzelnen beistimmen oder nicbt, jedenfalls gezeigt.
S, 263,17. Tiryns und Mykene standen zur Zeit der Perserkriege
unter der Botmassigkeit der Argeier und nabmen in ausdriicklicbem Gegen-
satz zu diesen, die sicb neutral verbielten, am Kriege gegen Xerxes teil.
S. 264,2. Dass die Eleier in beiden Listen genannt werden, ist
sebr aufiallend, denn in Wirklicbkeit baben sie nicbt mitgefocbten.
D omaszewski a. a. 0. nimmt an, die Atbener batten diese Auszeicbnung
fiir sie ais ibre Bundesgenossen verlangt, Bauer a. a. O. 226, sie batten

die Ebre dem Umstand zu verdanken, dass sie einen Beitrag an die Kosten
der Denkmaler bezablten, wie umgekebrt die Mantineier, welcbe wie die
Eleier zu spat kamen, nicbt erwabnt wiirden, weil sie keinen Beitrag
leisteten, s. biezu oben.
S. 264,4. Mykenai zerstort, s. Bd. I zu S. 421,15. Tiryns fiel

etwas friiber ais Mykenai, Diod. XI 65,2; der lang dauernde Kampf (Her.
S. 263,13-265,8. 433

VI 88) ist ca. 470 anzusetzen, s. Busolt Gr. G. III 121 A. Die Ti-
rynthier verschwinden nicht wie die Mykenaier aus der Geschichte,
vielmelir griinden sie im Gebiet von Hermione die Stadt Halieis, s. ebd.
123.
S. 264,5. Ambrakioten und Anaktorier von Augustus nacli Aktion
verpdanzt, s. Anth. Pal.IX 553. Strab. VII 325. Serv. zu Verg. Aen.
III 276.

S. 264,7. Die Atbener erzwangen nach zweijabriger Belagerung die


Ubergabe der korintbischen Kolonie Potidaia und vertrieben die Bewobner
im Winter 430/29, s. Tbuc. II 70. Von Philippos wurde die von atbeniscben
Ansiedlern bevolkerte Stadt im Jabre 356 dem Erdboden gleich gemacht,
s. Diod. XVI 8 u. oft bei Demosthenes.

S. 264,10. Kaaaavopsta ok dcTio too or/uaxou, das geschah a.

316; vgl. Diod. XIX 52,2. Strab. VII frg. 25 Kramer.


S. 264,12. Ein Bildhauer Anaxagoras wird bei Diog. Laert. II 15
angefiihrt; ein anderer (oder der gleiche?) Anth. Pal. VI 139 in einem
E pigram m.
ebd. Schubarts Konjektur oi c>OY7pa4'3cvx£? xd I? TrXdaxa? wird von
Kalkmann 184 und Klein arch. epigr. Mitth. IV 17 A. 31 gebilligt,
doch finden wir mit Robert Arch. Marchen 16 A. 1 die iiberlieferte Fassung
befriedigend.

S. 264,14. gxtjXy] AaxEoaip-oviwv xai ’A{br]vai«jv auvOiQxas l^ouaa,


der dreissigjahrige Eriede zwischen Athen und Sparta wurde geschlossen
im Winter 446/5, s. Thuc. I 115. Diod. XII 7, vgl. R, v. Scala die
Staatsvertrage des Altertums I 46 ff.

S. 264,17. Krison aus Himera siegte 01. 83 (448 v. Chr.) zum


ersten Male im Lauf, s. Diod. XII 5. Dion. Hal. XI 1. lul. Afric. ;
in
den beiden darauffolgenden Olympiaden siegte er noch zweimal, Diod.
XII 23 u. 29, und war daher ais Wettlaufer beriihmt, s. Fdrster 1 17 f.

N. 239,245 u. 248. Furtwangler Meisterw. 286 liat vermutet, dass wir


ein Bild des Krison in dem sog. Alkibiades der Sala della Biga im
Vatican (vgl. ebd. 284 Fig. 38) besitzen.

S. 264,21. Uber den Wagen des Kleosthenes s. VI 10,6.

S. 265,2. tiber den Wagen des Gelon s. VI 9,4.

S. 265,4. Paus. unterscheidet nur zwei Hybla auf Sicilien, es gab


aber drei Orte des Namens: 1) rj pieiCoiv, am Siidabhang des Aetna (heut
Paternd); 2) y) p-ixpa, unweit Syrakus, mit dem beriihmten Honig, spater
Megara genannt, sonst Hybla rj Pspsaxi? oder FeXsaxi?, Thuc. VI 62; 3)
7] IXaxxoiv, im Siidosten der Insel bei Akrai, Steph. Byz. v. T^Xat.

S. 265,7. 'TpXaia? heou, der Kopf mit Halsband, Schleier und Modius,
dahinter eine Biene, auf Bronzemiinzen, auf dem Revers TBAA2 MEFAAAS,
s. Head Hist. num. p. 129.
S. 265,8. Bei Cicero de div. I 20 ist ebenfalls mit Berufung auf
Philistos von interpretes portentorum die Rede, qui Galeotae in Sicilia
Pausanias II. 28
434 V 23,7-24,4.

nominabantur, vgl. Ael. v. li. XII 46. Stepb. B. s. PoiXEuiTai; nach eben
diesem wobnten dieselben in pixpa (s. T^Xai).
S. 265,11. Zeus der Kleitorier, von Ariston und Telestas, ebenfalls
uns unbekannten Kiinstlern.

Gap. XXIV.

And ere Bildsaulen des Zeus, die teils von Staaten, teils von
einzelnen der Altis erriclitet wurden.
in Die Bildsaule des
Zeus liorkios im Buleuterion, bei der die Atlileten scliworen
miissen, Bildsaule Alexanders des Grossen in Gestalt des Zeus.

S. 266,4. Den Beinamen Aaoirac deutet Curtius ges. Abli. II 71


A. 2 auf den „Volkssammler‘‘, Beziehung aut* die Siegesfeier; Gerbard
in

I 171 A. 6 auf Volkerscbutz. Uber den Vorscblag, diesen Doppelaltar in


der Liicke Cap. 14,4 einzusetzen, s. oben zu S. 234,7.
S. 266,6. oLTzb 0 £ TO!j (louXsuvrjptou etc., nacb Dorpfeld Textbd. I 86:
„demjenigen, welcber voin Buleuterion lier vor den grossen Tempel tritt,

zur Linken^^, also vor dgr Ostfront und zwar siidlich vom Eingang.
S. 266,9. Brunn I 64 zeigt, dass Askaros um die Zeit des Xerxes
lebte; ais sein Lebrer aus Sikyoii, dessen Nainen verloren gegangen ist,

konnte Kanachos oder Aristokles angenommen werden, ebd. 122, ebenso


Klein arcli. epigr. Mittli. V 103.
S. 266,12. ov dk rpoTcpov £tt sroXsjxrjjav, s. zu X 1,3 ff.

S. 267,1. £v d. li. nordlich vom Eingang; es ist sicherlicb nicht,


wie Hirsclifeld A. Z. XL 121 meinte, zu verstehen, ais wenii der Bau
spracbe, sondern von dem, der vor dem Tempel stelit. Hirsclifeld fand
zwar Zustimmung bei Flascb 1091 A. 3 und Sc lier er de olympionic.
statuis 46, aber riclitigen Widersprucli bei Kobert im Hermes XXIII 432
A. 1. Es ist dalier aucli nicht riclitig, wenn Purgold Aufs. f. Curtius
224 ais „festen Punkt“ annimmt, der Zeus der Lakedaimonier habe an
der Siidostseite des Tempels gestanden, wo man die Basis der Figur mit
der Weibinschrift gefunden bat; denn diese war so wie so nicht mehr in
situ, sondern vermauert, s. Inscbr. v. 01. 367 N. 252. Purgold Ergebn.
Textbd. II 147 (A. Z. XXXIV 49 u. XL 91). Flascb 1091. Botticber
328. Die Insclirift ist jedocb verstiimmelt, und speziell der Pentameter
wird von Abrens im Pbilol. XXXVIII 193 ff. und Poelil IGA 30 X. 75
anders erganzt, namlicb tXrj/(b[c Sap-u)]! roiv Aax£oai|xovi[wv] ;
sie nebmen an, dass

die Insclirift scbon zur Zeit des Paus. so verstiimmelt war, wie jetzt, und
dass dieser sie falscb erganzt babe. Veranlassung Vermutung
zu dieser
bot vornebmlicb das Adjektiv iXrpo mit dem scbwer erklarbaren und der rj

Umstand, dass auf dem Stein nur toi, nicht toi?, wie bei Paus. stebt,
zu lesen ist. Docb baben Ditteiiberger u. Purgold a. a. 0. dieser
S. 265,11-267,11. 435

Hypotliese widersproclien, weil ein Part. perf. ebenso unerhort ist,

wie ein Adjektiv iXt]^o ?5 und ebenso der Vermutiing von E. Curtius A.
Z. XXXII 49 X. 7, dass toI Aa/soaip-ovioi gewissermassen ais Unterschrift
zu betracbten oder xcp AaxsSaifxovuo in kollektivem Sinne zu fassen sei.
Sie selbst erklarten den Artikel xoT fiir xoi? mit W. Schulze Hermes
XXVIII 24 durcli Assimilation der Konsonanten an der Wortgrenze, lesen
also: [t]oi(X) Aax£oaijj-ovio[i?]. Dieser Lesung schliesst sicb
Meister in Collitz - Becbtel griecli. Dialekt-Insclir. III -
5 N. 4405 an,
wabrend Cauer Delect. ^ p. 8 N. 14 to Aax£oai|j.ovio(i) liest. Was den
Anlass zur Widmung anlangt, so ist nicbt klar, ob osuxepa zu diroaxacn oder
zu I? 7roX£{JLov xaxIaxYjaav gebort. Curtius nahm ersteres an und setzte
das Anathem darnacli in 01. 79,1 (464 v. Chr.); ibm stimmen zu Kircb-
boff Stud. z. Gesch. d. gr. Alphab. ^ S. 151. Cauer a. a. O. Preger
Inscr. Gr. metr. 46 N. 57. Schubart jedoch, Jb. f. Ph. CXIII 681 ff. u.

CXV 385 ff, sowieKaibel Epigr. Gr. N. 743, denen Dittenberger und
Purgold zustimmen, verwerfen die ganze Erzablung ais Periegetener-
wie bereits 0. Mulier Dorier I 151 A. 3 getban. Ais Zeit
findung,
nimmt man das 6, Jalirli. v. Chr. an. Vgl. nocb Miillensiefen de
titulor. Laconic. dialect. (Strassburg 1882) l5 N. 22.
S. 267,5. Der Dativ bei o£^o ist nach Delbriick syntakt. For-
scbungen IV 56 lokativ zu erklaren.
S. 267,10. Die Worte -irapa xov -nrpaixov xauxi^ xou vaou xiova erklart
Flasch 1092 und D brpfeld Textbd. 86 wobl mit Reclit ais von der nord-
bstlichen Tempelsaule zu verstehen, Purgold Aufs. f. Curtius a. a. 0.
dagegen bezieht sie infolge seines Ansatzes der Zeusstatue der Lake-
dairnonier auf die Siidostsaule, unter Zustimmung von Gurlitt a. a. 0.
Bei der nordostlichen Saule findet sicb eine grosse Basis aus opus in-
certum mit Verkleidung von Steinblocken, von der Flasch undDorpfeld*
a. a. O. annehmen, dass sie den Zeus des Mummius getragen hatte.
Die dazu gehorige Inschrift hat sicb nicbt gefunden, wohl aber andere
Inschriften von Anathemen des Mummius, s, Inschr. von Olympia 405
X. 278 ff.
S. 267,11. Die Ortsbestimmung der grossen Zeusstatue der Eleier
feblt, sie muss daber in der Xahe der letzterwahnten gestanden baben.

Purgold a. a. O. nabm an, (unter Zustimmung von Flasch 1092.


Gurlitt a. a. 0. Dorpfeld a. a. O.), dass das Mittelstiick seines Batbrons
in dem grossen, vor der Ostfront des Tempels gefundenen Block erbalten
sei, der die Inschrift f aX£(«>v 7r£pt ofiovoiap zeigt, s. A. Z. XXXIV 219 X.
22. Inschr. v. Olymp. 383 X. 260. Cauer Delect. ® X. 265. Dorpfeld
nimmt weiter an, dass zu der Statue vielleicbt der Unterbau gehorte, der
nordlich von der ersten und zweiten Saule der Xordseite des Tempels
sicb findet. — Der Krieg der Eleier und Arkadier, der den Anlass zur
Weibung der Statue gab, fallt in die Jabre 365/364 v. Chr.; vgl. Xen.
Hell. VII 4,13 ff,; das erklart auch den Zusatz 7T£pi op-ovoiap, da die Ar-
kadier infolge religioser Bedenken freiwillig durcb Vertrag der Eleier das
olympiscbe Heiligtum wieder zuriickgaben, s. Xen. ebd. 35. Der Charakter
28*
436 V 24,4-11.

der Schriftziige entspriclit durchnus dieser Zeit, da die Statue jedenfalls


bald nach jenem Kriege aufgestellt worden ist.
S. 267,16. Vgl. Hora. 11. V 265 u. 231. XX
S. 267,19. Nach VI 20,14 war Kleoitas Sohn eines Aristokles;^
daraus sowie aus attischen Inschriften (vgl. Loewy Insclir. gr. Bildh.
Nr. 9 fg.) folgt, dass Grossvater und Enkel Aristokles hiessen, der Vater
Kleoitas. Verfertiger der hier erwalmten Statuen ist der jungere Aristokles
(etwa uin 01. 95 == 400 v. Chr.), wahrend der altere wahrscheinlich der
Meister der Aristionstele ist. Vgl. Brunn 1 106; uber Kleoitas s. 1 24,3.

S. 267,20. Cber das Weiligeschenk des Mikythos und den Zeus in


deraselben s. unten zu Gap. 26,2. Uber die jugendlichen Zeusbilder vgl.
Overbeck Kunstinythol. II 195.
S. 268,1. Elaia ist eine Stadt in Aiolis, nicht weit vora Kaikos,
der Hafenplatz von Pergainon.
S. 268,3. Ob zur Zeusstatue der Knidier der archaische Bronze-
kopf (abgel). Ergebn. Tatelbd. IV Taf. 1, vgl. Eurtwangler ebd. Textbd.
IV 9 f.) oder der Marinortorso, der nordwestlich vora Propylaion ara Wege zura
grossen Gyinnasion getunden wurde (Ergebn. Tafelbd. 111 Taf. 58,1, dazu
Treu Textbd. III 225 fl.), gehort hat, wird von den beiden lierausgebern
selbst ais ganz ungewiss bezeichnet; vgl. auch Ausgrab. v. 01. IV’^ 10.

S. 268,8. 7 £'fopa orafiaro;, die Knidier liatten die Insel Triopion, die
durcii einen mir einige hundert Euss breiten Euripos vora Festland ge-
trennt war, durch einen Dainin init diesein verbunden, sodass sie zwei
Hafen gewannen ,
vgl. Strab. XIV’^ 656. Iler. I 174. Ross Insel-
reisen II 82.
S. 268,10. KopT(3o; oder Koprjjjoi heisst eine Vorstadt von Ephesos
nach deni dort in der Niihe belegenen Berge, s. Ilerod. V 100. Steph.
Byz. s. V.

S. 268,11. Mit der Maner ist die westliche Altisniauer geraeint,


nach Flasch und Gurlitt a. a. O.; doch heraerkt Dbrpfeld 86, dass in
diesein Falle die Figur ausserhalb der Altis gestanden haben raiisste, weil
sie sonst nicht nach Westen blicken konnte. Allein es ist kauin anzu-
nehnien, dass Paus. seinen Austritt aus der Altis alsdann nicht ausdriick-
lich beinerkt hiitte. An die Siidraauer ist sichcr ebensowenig zu denken,
vielleicht aber an die altere Altisniauer. Treu Ergebn. Textbd. 111 215
verinutet, dass der zwischen Pelopion und Palaistra bei der Altisniauer
gefundene Zeustorso, Ergebn. Tafelbd. 111 Taf. 56,1, die von Muraraius
geweihte Statue sei, ais deren Standpunkt auch er die West-Altisraauer
betrachtet, ebenso Furtwangler Meisterw. 407.
S. Diese letzte Zeusfigur wird der ganzen, sonst topogra-
268,15.
phisch geordneten Aufzahlung nur noch anhangsweise hinzugefiigt, weil
sie, Buleuterion befindlich, ausserhalb der Altis war.
ais ira Curtius ges.
Abh. 62 verrautet, dass der quadratische Mittelbau des Buleuterions der
II

beilige Bezirk init Altar und Bild des Zeus Horkios gewesen sei. Uber
Zeus opxio? vgl. Preller-Ro b ert 151.
S. 268,17. ETTi xairpou xaTO|xvujdai xop-ioiv, vgl. IV 15, 8.
S. 267,ii-_269,18. 437

S. 269,2. o|xvuouai — Troisia^ai — xai cpuXaSeiv, da an der Verbindimg


einesVerbums des Scbworens mit dem Infin. praes, kein Anstoss zu
nehmen ist (vgl. den krit. Appar., Kriiger § 53, 1, 10), so liegt wiederum
ein bemerkenswertes Beispiel der Variatio vor.
S. 269,7. {XT) 0 £ lowotfxov £ivai, wie der Schworende £iir den Fall des
Meineids sich vollige Vernichtung (£^ti)X£ia) anwiinscht (vgl. z. B. Ps. Dem.
LIX 10), so ist ancb das beim Eidscbwur verwendete Tier verflucht, weshalb
sein Fleiscb nicbt gegessen, sondern entweder verbrannt oder ins Meer
geworfen wird, s. Eustath. zu II. III 310.
S. 269,8. Vgl. Hom. II. XIX 266.
S. 269,10. Tov xaTcpov d(pi£ix£vov — £Tioir]a£v, 7coi£iv cum part., wie
I 22,6. 41,5. II 24,4. III 24,11. IV 28,7. 30,1, cum accus. c. inf. I 28,6.

39,1. 43,1. II 22,2. IV 15,2. 30,5. 33,7, mit (bc c. opt. I 23,4. II 6,5.
III 25,5. IV 36,4.
S. 269,17. Da hier von den Zeusbildern £vt6? t^?^AXt£o)? die Rede
ist,wahrend doch die letztgenannte Statue ausserhalb der Altis lag, so
meint Gurlitt 388, der Passus xoaauxa —
Aii £ixaa[JL£vo? 6^3£v sei an die

falsche Stelle geraten und gehore vor 24,9: 6 ol £v tw pouX£uxy]piw xxX.


Allein man darf doch den folgenden Satz oTToaa §£ akXoia. xxX. nicbt vom
Vorhergehenden trennen, und dieser leitet direkt zum folgenden, zur Auf-
zahlung der iibrigen Anatbeme iiber. Demnach muss man annebmen,
dass Paus. die eine Ausnabme des Zeiis dpxios nicbt fiir ausreicbend er-
acbtet, um deshalb fiir £vxo? ricbtiger evxo? xai Ixxo? zu schreiben.
ebd. £ivai abundiert, vgl. Bd. I zu S. 1,6. 428,22.
ebd. dvapiOjx^aat wieder mit dem Zusatz I? xo dxpt^laxaxov IX 3,3,
dvxapibfJi^aat X 20,1, dTiapiOfx^aai V 5,1, dTuapti)pnQ<7aa9ai I 3,3, baufiger xaxa-
piO}x^ffat X 26,1, xaxapiOfJLTQaaaOai V 25,11. VI 3,11. VIII 23,5.
S. 269,18. Purgo Id Aufs.235 f. Curtius ist der Meinung, dass
das Postament an der Nordostecke des Tempels, das von anderer Seite
fiir das Bathron der Zeusstatue des Mummius gehalten wird (s. oben), zu
dieser Alexanderstatue gebort babe, und ferner, dass eine beim Metroon
gefundene Figur eines kolossalen Zeus, dessen Kopf felilt (vgl. Ausgrab.
V. Olymp. III Taf. 18. Ergebn. dazu Treu
Tafelbd. III Taf. 58,2;
Textbd. III 232) eben diese Statue des Alexander ais Zeus gewesen sei.
Docb war diese Statue nach der Ansicbt von Treu a. a. O. eine Dar-
stellung des Augustus ais Zeus, die, wie ihre Erbaltung zeigt, nicbt im
Freien, sondern im Innern des Metroons aufgestellt war, wofiir die Masse
der Ilgur und des Tempels, sowie die, in den zur rdmiscben Zeit neu
aufgetragenen Putz des Arcbitravs eingehauene Inschrift angefiihrt werden.
Die hier erwahnte Alexanderstatue war wohl eine Arbeit aus alexandriniscber
Zeit, die zur Zeit des Augustus der Besitzer, ein Korinthier, hierber ge-
stiftet hatte.
438 V 25,1-6.

Gap. XXV.
Standbild er eines Knabenchors der Messenier an der Jleer-
enge, der anf der Fahrt nach Kbegion Schiffbrucli litt. Staiid-
bilder von Knabeii aus Akragas. Die Vdlker, die Sicilien
bewolinen. Zwei Bildsiiulen des Herakles. Bildsaulen der
griecliischen Helden, welclie uin den Kainpf mit Hektor losten.
Bildsaiile des Herakles, der mit einer Amazone nrn den Giirtel
kampft. Bildsaiile des Herakles, von den Thasiern aufgestellt.

S. 270,3. Der o dllXrjTac tolgt von VI 1 — 18.


S. 270,4. Von hier bis znm Knde des Bucbes gebt die Aiifzalilung
per dortigen Anatlieme in der Altis, im ganzen 21 iiber die ganze Altis

verteilte. Eine Angabe des Ansgangspunktes fehlt; Giirlitt 391 ist ge-
neigt, anzunehmen, dass einleitende Worte mit einer Lokalangabe, die
durcli die die in § 5 angefiilirte Altismauer nalier bezeiclmet war, aus-
gefallen Die vier erstgenannten Weihgesclienke bilden wolil eine
seien.
nahe bei einander antgestellte Grnppe; Flascli 1092 nimmt sie im Westen
der Altis in der Umgebung des Pomjientnores an. Hingegen meint Dorp-
feld Ergebn. 'I^extlxl. I 87, dass die mit so viel Statuen besetzte Maner
die alte siidliclie Altismauer, die spiitere Terrassenmauer des Zeustempels,
gewesen sei; die westliche (neronische) Altismauer sei fiir Aufstellnng von

Statuen zu hoch gewesen.


ebd. \U^7Tr|Viou; xoo? t(o -opt)}X(o, ebenso V^f 2,10; oi iv 7:opil}Jup

V 25,4; vgl. r^ i”! xco M£jjT|Vr, V 2(i,5, r, £v t(o

VI 4,3; auch r^ -poc z(o z. M. IV^ 26,3, vgl. XaX/ioci; ot £-1 xo) Ivjpirip V’" 23,2.
VI 13,8. IX 12,6. XaXxU £~’ K0pi“«;) IX .31,3. XaXxk ”po^ xo> Eupiirio '

VII 7,6. •

S. 270,9 ff. Alinlich ,


aber vorsichtiger driickt sicli Tliukydides
IV 24,5 iiber die Stromiingen in der IMeerenge von Messina aus. Ais
gemeinscliaftliclie Quelle, aus der 3’liukydides direkt, Pans. vielleiclit in-

direkt scbopfte, erklart Wolfflin die ^izxXkoxu xu^Ypa^r^ des Antioclios


V. Syrakus, den Paus. X 11,3 zitiert, vgl. Antioclios von Syrakus und
Coelius Antipater 13 f. Holm Gescli. Siziliens im Altertli. I 8 und 329,
wo andere liierher gehbrige Stellen angegeben sind, fiibrt aus, dass die
Behauptung iiber die Stromiingen zwar iibertrieben, aber nicht so ganzlicb,
wie die folgende inbetreff der Menge der in der j\[eerenge sicli sammelnden
Tiere, aus der Luft gegriffen sei, vgl. auch Freemann Gesch. Siciliens
(deutsclie Ausgabe von Lupus) I 65. Dass Paus. die Meerenge selbst
befahren habe, ist nach diesen Behauptungen ausgeschlossen.

S. 270,12. -£Xa 7 o? auch bei Tliukydides a. a. 0., hier von einem


bestimmt begrenzten Meere wie I 1,1 ziXayo:; xo Aqaiov, gewohnlich wie
OdXasja das Meer iiberhaupt, vgl. HI 23,11. V 5,7.

ebd. 6 o£ in der Apodosis, s. Bd. I zii S. 416,3. 412,19.


S. 270,17 ff. Vgl. Od. XII 235 ff, ebd. 101.
S. 270,22. Aus den von Paus. inhaltlich mitgeteilten Inschriften
S 270,3-271,11. 439

meinte Brunn 114 die Zeit dieser figurenreichen Gruppe (35 Knaben, der
I
Cliormeister imd Flotenblaser) ungefahr bestimmen zu koimen. Da auf
der einen Inschrift die Messenier ais die Weihenden bezeicbnet waren, so nmss
das Werk nach 01. 71,3 (494 v. Chr.) fallen, in welcbem Jahre Zankle
den Namen Messene erhielt; die andere, spater hinzugefiigte Inscbrift
riihrte von dem Sophisten Hippias ber, der um 01. 86 (436) bliihte.

Darnacli glaubte Brunn das Werk zwiscben 494 u. 436 ansetzen zu


konnen. Allein die wiedergefundene Basis der Gap. 27,8 erwahnten
Hermesstatue des Kalon (so lautet der Name richtig, s. unten zu d. St.)
wird dem Cliarakter der
nacli Schrift zwiscben 420 u. 410 versetzt.
Andere Werke dieses Bildbauers sind uns sonst nicbt bekannt. Einen
Versucb symmetriscber Anordnung der Figuren macbt Sauer Anf. d.

statuar. Gruppe 20.


S. 271,5. Paus. giebt die Lage von Motye falscb an: die Stadt lag
nicbt an der Siidkiiste beim Kap Pacbynon, sondern an der Nordwestkiiste
beim Kap Lilybaion, auf einer Insel (beut S. Pantaleo, s. Holm Gescb.
Siciliens im Alterth. 83). Aucb X
11,3 scbeint falscblicb Pachynon an
Stelle von Lilybaion genannt zusein,s. Scbubart Z.f. A. 1851, 295; hattePaus.
Sicilien aus eigner Anscbauung gekannt, so ware dieser Irrtuin wobl nicbt
vorgekommen. Urlicbs Jb. f. Pb. LXIX 378 meinte, dass Paus. Motya,
das niemals in die Hande der Agrigentiner kam, mit Motyon, einem
sikeliscben Orte im agrigentiniscben Gebiete, verwechselt babe; zustimmend
Sauer a. a. 0. 21 A. 82, andere, wie Scbubart a. a. 0. und Freemann
a. a. 0. II 511 glauben an eine Verwechslung mit Motyke. Die Stadt
Motye wurde scbon 396 v. Chr. verlassen, da Himilko die Einwobner nach
Lilybaion iiberfubrte es ist also ebenfalls ein Irrtum, wenn Paus. von ibr
;

wie von einer nocb bewobnten Stadt spricht.


S. 271,6. ’Axpa 7 avTivoi xaxaaxavTS? eg irrAspov, nach der Vermutung
von Freemann II 509 ff. ist dieser Krieg zwiscben Akragas und Motye
identiscb mit dem Diod. XI 86 erwahnten, den Segesta und Lilybaion,
worunter Motye zu versteben ist, mit einander fiibrten; der Sieg ware
demnach von Akragas und Segesta gemeinsam erfochten worden; nach
Diod. a. a. 0. fand er unter dem Arcbontat des Ariston statt, d. b. 454.

S. 271,8. Uber den Gestus der Adoration, in dem die Knaben der
Agrigentiner dargestellt waren, vgl. Conze A. Jb. I 1. Sittl Geberden
d. Gr. u. Rom. 305. Seber er de olympionic. statuis 31. Reisch griech.
Weihgesch. 20. Wenn die Figuren, wie Gurlitt A. M. VI 157 und
Sauer a. a. 0. annehmen, auf der Stidterrassen-Mauer standen (so aucb
nach Dorpfeld), so riebtete sicb der Gestus ibres Gebetes jedenfalls nach
dem Tempel, zum Gott selbst, bin. Uber Kalamis vgl. zu I 3,4 (Bd. I
143); I 23,2 (I 254).
S. 271,11 ff. Aucb diese Ubersiebt iiber die Bevolkerung Siciliens
stammt wobl wie die Notiz iiber das fretum Siculum direkt oder indirekt
aus Antioebos von Syrakus die Angaben stimmen dem Inbalt nach im
;

Wesentlieben und aucb in der Form teilweise mit T^buc. VI 2,6 iiberein,
vgl. Wolfflin a. a. 0. 15. —
Die Sikaner sind die friibesten Bewohner
440 V 25,6—12.

Siciliens, die wir kennen, aber ihre Ilerkunft ist nocli heute streitig.

Neben ibnen liessen sicli die aus Italien kommenden, mit den Oinotrern
verwandten Sikeler nieder, iiidein sie die Sikaner zwangen, nacli den
Nvestlichen Gegenden der Insel zii ziehen. Die Namen Sixavoi und 1v/.tKo(

entstammen derselben Grundform, was aut* eine urspriingliche Identitat der


beiden Stamine liinzuweisen scbeint; diese wird von den einen bebauptet,
s. z. B. E. Meyer II 316, Belocli 1 178, von andern bestritten, vgl.
Ereernann 1 414 ff. Die Phryges, die Paus. sodann nennt, sind natiirlicli

Troianer, vgl. Thuc. VI 2, wo es beisst, die fliichtigen Troer hatten die


Stadte Eryx und Egesta gegriindet und seien in ihrer Gesaiiitbeit Elyiner
genannt woiden, s. zu X 11,3. Die Plntstebung der Sage von der Ein-
wanderung von Troern wurde begiinstigt durch die Existenz des Aphrodite-
lieiligtums auf dem Eryx und den Umstand, dass der Eluss von Segesta
einen wie „Skamandros“ klingenden Namen fiilirte. Anfangs wohiiten —
die Phoiniker auf allen Landspitzen und nalie liegenden Inseln, allmalilich
aber zogen sicli vor den lieransegelnden Grieclien nach den Stadten
sie

jMotye, Soloeis und Panoriiios im N\V der Insel zuriick; so sagt 'riiuky-
dides a. a. O. Demnacb waren dic Phoiniker vor den Grieclien auf der
Insel gevvesen, dies ist auch die herrsdiende Ansicht; umgekehrt glaubt
Belocli I 186 A. 2, die griechische Kolonisation sei der phoinikischen
vorangegangen. Die Notiz des l^aus., dass die l^hoiniker auf Sicilien
airoixoi KapyrjoovuDv seien, begegnet berechtigtem Widerspruch bei Free-
mann I 207, nach dem sie vielmehr von Altplioinikern ausgegangen sind.
Was endlich die sikilischen Grieclien betritit, so besitzen wir bei Thuc.
VI 2,3 —5 eine ausfuhrliche Skizze; er nennt ebenfalls Phokier ais

Kolonisten, indessen sind darunter Phokaier zu verstehen, die nach Paus.


VII 3,10 urspriinglich in Phokis zu Ilause sind, s. Wdlfflin a. a. 0. 15,
der auf die mit ''Itovs? kollidierenden Worte ’Amxoo ysvou; aufmerksam macht,
statt deren man im Gegensatz zu den phokischen Aioliern am ehesten A/atxou ’

7 . erwarte. Da aber sonst iiber achaiische Einwanderung so wenig wie


uber attische etwas iiberliefert ist und jene angebliche Kollision sich auch in
der Inschrift V 10,4 findet, wird man
die Sonderbarkeit hinnehmen miissen;
vielleicht liat Paus. die Chalkidier bei Thuc. VI 5,5, die aroixoi der
Athener waren (Strab. X
447), mit ’A“ixov 7 £vo* gemeint.
S. 271,19. Ein Herakles ais Knabe im Kampfe mit dem nemeischen
Lowen ist in unserem Denknialer-Vorrat bisher ebenso wenig nachgewiesen,
wie der Bogen ais Waffe in diesem Kampfe, der sonst in der Regel ais
Erwiirgung dargestellt wird. Es ist daher selir wahrscheinlich, dass hier
eine Verderbnis vorliegt.
S. 272,1. Den Bildhauer Nikodamos aus Mainalos kennen wir nur
aus Paus., der ihn nur in der Periegese von Olympia anfiihrt; ausser hier
noch 26,6. VI 3,9; ebd. 6,1 u. 2. Da er nach VI 6,1 die Statue des
Androsthenes machte, der 01. 90 (420 v. Chr.) siegte, so war er in der
letzten Zeit des 5. Jahrh. thatig; vgl. Brunn I 287.
S. 272,5. Weihgeschenk (hier mit Riicksicht auf die grosse Figuren-
zahl avahy^p-ata genannt, unten S. 273,3 dvaflyjjxa) der Achaier, die figuren-
8. 271,11-273,12. 441

reiche Gruppe der loosenden Griechen vor Troja, nacli Hom. II. VII 161,
von Onatas, dem aiginetischen Kiinstler, dessen Hauptbliite um 01. 78
(468 V. Ch.) zu fallen scheint; vgl. Brunn I 88. Paus. nennt, ausser
Nestor, nur drei Helden rait Namen Agamemnon, Idomeneus und ;

Odysseus, dessen Statue Nero nacli Eom geschleppt hatte; die iibrigen
secbs waren nacli Homer: Diomedes, die beiden Aiax, Meriones, Eurypylos
und Thoas. Wabrscheinlich waren es Bronzefiguren. Das Bathron der
Gruppe ist vor der Ostfront des Tempels, in der Form eines Kreisab-
scbnittes, wieder aufgefunden worden; dass dies Bathron zu der beschriebenen
Gruppe gehorte, wird dadurcli sicher, dass ebenfalls noch in situ ihni
gegeniiber die kreisrunde Basis sich fand, die die Figur des Nestor getragen
hat. S. Furtwangler A. Z. XXXVII 44 A. 5. Ergebn. Tafelbd. II Taf.
92,12 und Purgold Textbd. II 146. Flasch 1092.
S. 272,13. Uber den Hahn, der ais Wecker das symbolische Thier
des Helios ist, vgl. Bathgen de vi ac signific. galli in religionib. et
artib. Graecor, et Roman. (Gdtting. 1887). p. 11.

S. 273,5. Aristokles aus Kydonia ist sonst unbekannt; da Zankle


,
i. J. 494 V. Chr. offiziell seinen Namen anderte (s. oben), so wird er wohl
dem 6. Jahrh. angehbren, wenn auch Paus. selbst anders rechnete, namlich
(nach IV 23,10) 01. 29 (664) ;
Paus. hat seine Meinung wahrscheinlich
auf Grund der Aufschrift selbst, die ZaixXaio? hatte, gebildet. Vgl. Brunn
I 117. Ein in Olympia gefundenes Fragment eines Bathrons aus parischem
Marmor zeigtden Inschriftrest ooviata?; die Form der Bachstaben
. .

erlaubt- die Annahme, dass es zu dieser Heraklesstatue gehdrt habe, s.


Inschr. v. Olymp. 751 N. 836. Roehl IGA 166 N. 577.
S. 273,10. Oajwi §£ d)oivtx£? t6 dv£xa9£v ovte? xtX., Paus. hat Her. II
44 vor Augen (vgl. VI 47. Apoll. III 1,1. Ps. Scymn. 658. Con. Narr.
37); da dort gesagt ist, der hellenische Herakles sei fiinf Menschenalter
spater erst geboreii, so fiigt Paus. hinzu, die Thasier hatten spater auch
diesen verehrt.
Die Zeit dieser Figur, die ebenfalls von Onatas herriilirte,
S. 273,12.
lasst sich Thasos stand von 01. 72 — 74 (492 484)
ungefahr bestimmen. —
unter persischer Botmassigkeit; 01. 79,2 (463) wurde es von den Athenern
unterjocht und seiner Macht beraubt; in der Zwischenzeit muss also jenes
Weihgeschenk entstanden sein, s. Brunn I 89. Murray I 200.
ebd. Friederichs 442 und Rayet Mon. de
Berl. ant. Bildw. II
1’art ant. I pl. 24, denen Hey demann Pariser Antiken 71 und Collignon

I 284 beistimmen, vermuten, dass die den kampfenden Herakles darstellende


archaische Bronze des Pariser Gabinet des Medailles auf diesen Herakles des
Onatas zuriickgehe, doch widerspricht dem Furtwangler bei Roscher
I 2141 mit Recht, zutnal die Hypothese von Friederichs auf der falschen
Annahme beruht, dass der Typus der Figur kein rein griechischer, sondern
ein tyrischer sei, wegen der Bemerkung des Paus., die aber nur Reminiszenz
aus Herodot ist, s. Wernicke p. 69. Uberdies ist das Attribut, das
Herakles in der Linken halt, offenbar gar nicht der Bogen, sondern das
Horn des Acheloos, und die Bronze ist nur ein Rest von einer den Kampf
242 V 25,12-26,2.

init dem Acheloos darstellendeii Gruppe, wie Maliler Oesterr. Jahreslu


II 77 nachweist.
S. 274,1- Dieses Urteil hat sehr verscliiedenartige Auffassung er-
faliren. Brunn I 94 scliloss daraus nur, dass Paus. die attisclie Schule
im allgemeiiieii hoher stellte, ais die aiginetische, den einzelnen Gnatas
aber jener wenigstens gleich. Nim redet Paus. nocli an andern Stellen
von dem aiginetisclien Stile, iiamlich I 42,5; II 30,1; VII 5,5; VIII 53, 11;
X 17,12 u. 36,5. Gurlitt 90 ist mit Klein arcli. epigr. Mitth. V 100
der Meinung, dass nur Paus. einen besonderen aiginetisclien Stil kenne;
dagegen Kobert arch. Marclien 13 iind besonders Furtwiingler Meisterw.
720 ff., der nach Hesycli. v. AiYivYjxixa annimmt, dass inaii iinter aigine-
tischen Werken Figuren mit gesclilossenen Beinen verstand, und dass Paus.,
wo er von aiginetischer Weise spricht, nacli den ilim vorliegenden alteren
Queilen denselben Sinn damit verbindet. Unter aigyptisclien Werken
dagegen verstelie er diejenigen, die den einen Fuss vorsetzen, und unter
daidalisclien oder altattisclien lebliaft bewegte arcliaisclie Statuen. Hin-
gegen glaubte Murray I 201, dass aiginetiscli die steifen, den aigyptisclien
sicli nahernden arcliaisclien Arbeiten bedeute, attiscli dagegen die sclioii
liolier entwickelten. So viel dart* ais siuier gelten, dass Paus. von den
stilistisclien Eigentiimliclikeiten der aiginetisclien Kunst keine feste Vor-
stellung liatte.

S. 274,2. Ep-.axTTQpiov, zunachst Werkstatt, wie Gap. 15,1, liier

S c li u 1 e.

Gap. XXVI.
Die Nike des Paionios. Die Weiligeschenke des Mikytbos, da-
runter der Agon mit Halteren. Abkunft des Mikytbos. Bild-
saule der Atliene und der nngefliigelten Nike. Weiligeschenke
von Herakleia am Pontos.

S. 274,4. Die Nike des Paionios ist nebst der liohen Basis ganz
in der Nalie der Basis des acliaiiscben Welligesclienkes, in einer Entfernung
von 25 30 — m
ostsiidostlicli von der Slidostecke des Zeusteinpels, wieder-

aufgefunden worden; vgl. Ergebn. Tafelbd. III Taf. 40 — 48, dazu Treu
Textbd. III 182 ff., Anfzalilung der ungemein umfangreiclien Litteratur
ebd. 179 u. 193. Die Gottin war lierabschwebend dargestellt, zu iliren

Fiissen ein Adler; sie ist bekleidet mit dem flatternden dorisclien Cliiton,
aus dessenSclilitz daslinkeBein lieraustritt; mit deiiHanden liielt sie denliinter

ihr sich bausclienden Mantel. Das Gesiclit ist zerstort; nacli der Haartraclit
wird ein Kopf in der Sammlung Hertz in Eom ais entsprecliend angeselin,
s. Amelung R. M. IX 162 mit Taf. 7. Ergebn. Textbd. III 188 f. Abb.
S. 273,12-274,12. 443

222. Vgl. sonst Overbeck ^ I 541. Murray II 162. Mitchell 402.


Collignon I 456. Botticher 329. Flascli 1104 GG u. LL. Das Posta-
ment, das Paus. xiwv nennt, war keine Saule, sondern ein ungefahr 9 m
hohes, dreiseitiges, nach oben hin sich etwas verjiingendes Bathron, s. die

Abbildung Ergebn. Tafelbd. II Taf. 93, dazu Pnrgold Textbd. II 153.


Auf dieser Basis steht auf dem dritten Block von imten die Kunstler-
inschrift, die folgenden Wortlaiit hat: Meaaaviot xal Nauiraxxiot avshsv Ad
’0Xu[X7rttp oExdxav «tto xdiv ttoX£|xio>v; darunter in kleineren Buchstaben:
Oaitovio? £x:oirja£ M£v6aio? xal x’ dxpwx/^pia Tioiuiv ettI xov vaov Ivixa, s. Inschrift.

V. Olymp. 377 N. 259; die umfangreiclie Litteratur dazu ebd. S. 380.


(Ausserdem findet sicli an der Basis eine lange Inschrift, die den Schieds-
spruch der Milesier uber das zwischen Sparta und Messene streitige den-
theliatische Gebiet enthalt; sie ist erst um 140 v. Chr., in welche Zeit
dieser Schiedspruch fallt, angebracht worden, s. Inschr. v. Olymp. 103
N. 52). Was erstere Inschrift anlangt, so gehen die Ansichten dariibei%

wer die nicht genannten r,oXi\)Aoi gewesen seien und auf welche Fehde
,dasAnathem sich bezog, auseinander. Paus. dachte an Karnpfe mit
Akarnanen und Oiniadai, nach Curtius A. Z. XXXIII 178 aus der Zeit
des archidamischen Krieges (Time. II 102. III 7), was jedoch Urlichs
Bemerk. iib. d. olymp. Ternpel (Wiirzb. 1877) S. 7 ff. widerlegt hat;
vielmehr kann Paus. nur an die von ihm IV 25 erzahlten Ereignisse aus
01. 81 (455 V. Chr.) gedacht haben. Die Messenier dagegen berichteten,
es beziehe sich das Denkmal auf die Ereignisse von Sphakteria (01. 88,3
= 425 V. Chr.), bei denen messenische Hilfstruppen beteiligt waren
(Thuc, IV 9; 32. 36). Allein die Angabe, die Messenier hatten aus Furcht
vor den Lakedaimoniern den Namen der Feinde nicht genannt, ist unbe-
griindet; auch spricht gegen jene Beziehung der Umstand, dass bei Pylos
und Sphakteria die Naupaktier nicht beteiligt waren, dass ferner die Beute
daselbst zu gering war, ais dass das Zehntel des messenischen Anteils
fiir eine solche Figur ausgereicht hatte; vgl. Schubring A. Z. XXXV
59. Heut ist daher ziemlich allgemein von Schubart Jb. f. Ph. die
CXIII 397 (vgl. CXV 380) aufgestellte Ansicht angenommen, dass das
Denkmal von Messeniern und Naupaktiern gemeinsam nach den Kampfeii

von 425 421 ais Denkmal der verschiedenen dabei erfochtenen Siege
und aus der Gesamtbeute errichtet worden ist; vgl. Brunn SB. der bayr.
Akad. 1878, I 470. —
Streitig ist auch die Deutung der eigentlichen
Ktinstlerinschrift. Hier wurde das Wort dxpwxrjpia von Curtius, Brunn u.
a. auf die Sculpturen des Ostgiebels bezogen (s. oben zu Cap. 10,8), allein

diese Ansicht ist sehr unwahrscheinlich, da dxptoxiqpia in der Eegel den


Dachschmuck bedeutet. Es ist vielmehr anzunehmen, dass die den First
bekronenden Nikefiguren, von denen Paus. oben Cap. 10,4 nur die der Vorder-
seite erwahnt, von Paionios verfertigt waren, wie ausser Schubart und
Schubring auch Eoelil IGA 82 X. 348, Gurlitt Aufs. f. E. Curtius 263
u. a. annehmen, wahrend Curtius A. A. 1893, 133 (ges. Abh. II 440) an

der Deutung auf den Ostgiebel festhielt.


S. 274,12 ff. Die figurenreichen Weihgeschenke des Mikythos
444 V 26,2-7.

(s. unten zu § 4) zerfielen in drei Gruppen: 1) Jpiiitos und


liber diesen
Ekeclieiria, bereits erwabntoben Cap. 10,10; diese Gruppe stand darnacb,
wie oben gezeigt wiirde, vor der nordlicben der beiden Pronaos-Saulen.
2) Ampliitrite, Poseidon und Hestia, von Glaiikos von Argos; diese Gruppe
schloss sich an die erste an (r/sTai), stand also wobl nocli iin dstliclien
Saulenurngang, wie Michaelis A. Z. XXXIV 173 anniinint (die nbrd-
liclie Ilalle, 1093 auch ais indglicli zulasst, ist wegen des
die Flascli
e/£Tat und zwar wobl elier in dein nordlicben Teile des-
ausgesclilossen);
selben, wie Gurlitt 392 ineint, ais im siidlichen, an den Michaelis denkt,
da inan doch den Platz vor der Tliiir freilassen inusste. Uber den
Kiinstler, den Argeier Glaukos, wissen wir sonst nicbts; seine Zeit wird
durcb die des Mikythos und
bestirnnit. 3) Die Figuren von Kore
Apbrodite, Ganyined und Arteinis, Hoiner und Hesiod, Asklepios
und llygieia, des Agon, Dionysos und Zeus andere, die friiher ;

nocli dazu gebdrt batten, batte Xero entfubrt alles waren Ar- ;

beiten des Argeiers Dionysios, von dein auch die Cap. 27,2 erwalmte
Kossfigur herriilirte. Diese Werke standen zapa roo vaoo ixBjdXou zr^w
£v dp'ax£p7 zXsupdtv; das verstelit Michaelis a. a. 0. 107 in dem Sinne
des Teinpels gesagt, der sein Gesicht gleicbsain gegen Osten gewandt
habe, sodass seine linke Seite die Nordseite sei, ebenso Flasch u.

(iurlitt a. a. ()., wahrend Diirpfeld Textbd. I 87 zwar auch die Nord-


seite des 4’einpels ais Platz der Anatbeine anniinint, aber die Worte daliin
erkliirt, dass Paus. sich zu der grossen Strasse wendet, die zwischen
dem Teinpel und dem Pelopion liindurch liihrte, und die Worte ev dpifrcspa

daher von diesem Wege gemeint seien. Von der zu diesen AVeihge-
schenken gehdrigen Inschrift sind Fragmente in mehrfacher Wicderholung
(entsprechend den grossen Dimensionen der Basis) gefunden worden, s.
Insclir. V. —
Olymp. 393 N. 207 369. Furtwiingler A. Z. XXXVII 149.
Koehl IGA l.o2 N. 532. Caiier Delect. 342 N. 587. Loewy Inschr.
gr. Bildh. 26 X. 31. K ai hei Hermes XXVIII 60, der sich gegen die

Graecitat der Roehrschen Krganzung der Inschrift wendet. Xach Furt-


wiinglers Vermutung war die Marmorbasis, zu der die Inschriftblocke ge-
horten, auf dem nocli jetzt in der Liinge vom 12 ni erhaltenen Poros-
fundament aufgebaut, das der Xordseite des Zeustempels parallel lauft;

da dies Fundament auf dem Baiischutt des Zeustempels steht, kann es


erst errichtet worden sein, ais der Bau seiner Vollendung entgegen ging,
also um 01. 80 (460 v. Chr.); s. Purgold Inschr. v. 01. 394. — Die
Figuren dieser dritten Gruppe waren nach § 6 kleiner, ais die der zweiten;
leider ist es, zumal da man nicht weiss, was fiir Figuren Xero entfiihrt

hatte, unmoglich, einen inneren Zusammenhang der Figuren aufzuiinden


oder sie in Teilgruppen zu zerlegen; vgl. Brunn I 62. Saner stat.
Gruppe 21. Eine weitere kunsthistorische Vermutung liat Furtwangler
Meisterw. 405 f. daran gekniipft. Einer der Basisblocke zeigt namlich die

Fussspuren der Figur, aus denen hervorgeht, dass diese in derselben


Schrittstellung stand, wie der sog. Aliinchener Kdnig (Furtwangler Taf.
24 fg.; von Kekule A. Jb. III 37 Taf. 1 ais Zeus gedeutet); er nimmt
S. 274,12 -276,10. 445

darnach an, dass Dionysios oder Glaukos diese Stellung, die den alteren
attisclien Werken unbekannt ist, ziierst versuclit habe.
275,2.
S. Uber Darstellungen des Agon, die in der Litteratur
bezeugt, in den Denkmalern aber nicht nachweisbar sind, vgl. Caillemer
bei Daremberg et Saglio Dictionn. I 147. Schreiber bei Roscber I 107.
Reisch bei Pauly-Wissowa I 835.
S. 275,3. Die Beschreibung der Sprunggewichte des Agon ist sehr
exakt und entspricht sowolil den Angaben anderer Schriftsteller, wie be-
sonders Philostr. gymn. 55 (II 291 Kays.), ais den Darstellungen auf
Vasenbildern, vgl. JUtbner antike Turngerate (Wien 1896) 7 Fig. 5 u.
6; auch noch erlialtene steinerne Halteren, wie die korintliischen und
olympisclien (Jiithner 8 Fig. 8 u. 9; Ergeb. Textbd. III 180), entsprechen
der bescbriebenen spharoiden Form, vgl. Philios Ecprjp. dpyaioX. 1883,
103. Nach Philostr. a. a. 0. war diese Form eine jungere, wahrend die
alteren langgestreckt und mit Kolben versehen waren (p-axpot). Vgl. unten
Gap. 27,12 u. VI 3,10.
S. 275,6. Vgl. oben Gap. 24,6.
S. 275,13. Von Mikythos berichtet Herod. VII 170 (wo er Smikythos
genannt wird), ferner Diod. XI 48, nach dessen Angabe der Tod des
Anaxilas 01. 76,1 (476 v. Ghr.) fallt. Jedoch verliess Mikythos nicht schon
damals Rhegion, sondern er fiihrte die vormundschaftliche Regierung fiir die
Sohne des Anaxilas bis 01. 78,2 (467 v. Ghr.) und wanderte nach Diod.
XI 66 erst dann nach Tegea aus. Die Bildwerke, die auch Herod. ais
iroXXol dvopiavTE^ erwahnt, weihte er erst nachher, wie das oben iiber das

Fundament Bemerkte ergiebt.


S. 375,21. Die hier erwahnten Bildwerke standen also entweder
wie die Werke des Glaukos in der ostlichen oder in deren Nahe in der
nordlichen Saulenhalle. Betr. Nikodamos s. oben Gap. 25,7.
S. 276,3. Ungefliigelte Nike von Kalamis; iiber die Nike apteros
auf der Burg von Athen vgl. I 22,4. III 15,7.
S. 276,4. Wilamowitz Kydathen 187 schliesst aus dieser Zu-
sammenstellung der beiden Bilder der ungefliigelten Nike, Paus. habe gar
nicht gewusst, dass sie eigentlicli Athene vorstellten. Dagegen bemerkt
Schubart Jb. f. Ph. GXXV 44, dass neben den offiziellen Bezeichnungen
Athena Nike und Nike Athena auch die einfache Benennung Nike ge-
laulig war.
S. 276,5. Die Bildwerke standen ofifenbar noch in derselben Reihe,
wie die Figuren vom Weihgeschenk des Mikythos, also der Nordseite
des Tempels entlang, nur weiter westlich. Flasch 1093 nimmt freilich

eine mittlere Statuenreihe, zwischen der nordlichen (Gap. 27,1 erwahnten)


und der siidlichen mit den Mikythosfiguren, an, doch ist das unwahrscheinlich.
S. 276,10. 'HpaxXeta — diKpxiaOY) Ix Me^apoiv xtX., vgl. Xen. An. VI
2,1. Diod. XIV 31,3. Arr. p. p. Eux. 13,2. Schol. Apoll. Rhod. II 746
u. s.; lustin. XVI 3,4 ff. spricht so, wie wenn Boiotier allein die Griinder
waren, vollig unrichtig aber nennt Strab. XII 542 die Stadt eine Golonie
von Milet.
446 V 27,1-8.

Gap. XXVIL
Weihg esch enke des Phorrnis, dax-unter das Pferd, in dem sich
das Hippomanes b e findet. Wunderbare Ascli e inHierokaisareia
und Hypaipa. Bildsaule des Phorrnis selbst. Bildsaule des
Hermes Kriophoros und des Hermes mit dem Heroldstab. Der
eherne Stier der Ivorkyraier und der der Eretrier. Das eherne
Siegeszeichen der PHeier. Die von den thrakisclien Mendaiern
erricbtete Bildsaule eines Kampfers im Pe nt athlon.

S. 27(), 14. Die hier ervvahnten avaih-paxa, von denen Paus. aber nur
eine Auswahl nenut, standen an der Xordseite des zwischeu Pelopion und
Zeusternpel fiilirenden Weges, sudlich vom Pelopion, also der andern Keihe
gerade gegeniiber. Paus., der diesen Weg nach W hin an der Siidreihe
entlang gegangen ist, geht ihn nun an der Nordreihe eutlang nach O zu-
riick; vgl. Gurlitt und Dbrpfeld a. a. O.
S. 276,15. Idjer <liesen Phorrnis, deu P''eldherrn des Gelon, ist uns
sonst nichts weiter bekannt, auch seiue delphischen Weihgeschenke erwahnt
Paus. spfiter nicht wieder.
S. 276,16. xa; xxpaxsia; duooeixvjpsvo; Xau-pa £p 7 a, man erwartet
ev xotu (jxpaxsiatc, wie III 11,3 £v xr^ votup-ayi-x.

S. 267,16. Wahrscheinlich war die Darstellung so, dass jeder Lenker


sein Koss am Ziigel hielt, s. Saner Anf. der statuar. Gruppe 43.
S. 276,22. Da Dionysios um 01. 80 (460 v. Chr.) thatig ist und
Phorrnis sich im Dienste des Gelon und Hieron KeichtUmer erworben hatte,
so wird auch der Aiginet Simon in diese Zeit fallen. Ob er mit dem von
Plin. XXXIV 90 genannten Simon identisch ist, ist ungewiss. Vgl.
B r u n n I 84.
S. 277,3. Das iTCTropiavE^ ist ein zu Zauber- und Liebestranken be-
nutztes Mittel, teils ein auf der Stirn neutceborener P^iillen sich findender
Auswuchs, teils der Scheidensaft der briinstigen Stute; in das Erz der
Pferdestatue gemischt solite es die ihm iunewohnende Kraft bewahren, s.

Ael. n. an. XIV 18. Plin. XXVIII 181, die dasselbe berichten wie Paus.,
wahrscheinlich nach der gleichen Qiielle, s. Kalkmann 78. Vgl. Stephani
C. R. de St. Petersb. 1864, 27. Friedlander zu luven. 6,133.
S. 277,3. dx(p, das verallgemeinernde Relativum auf einen bestimmteu
Gegenstand hinweisend — <p, vgl. Bd. I zu S. 412,23.

S. 277,15. Auch diese Stelle gehort zu denjenigen, die Lydien ais


Heimat des Paus. erweisen, s. Gurlitt 56.
S. 277,16. £(jx' Auook £;uxXrjjiv Ikpjtxou kpa xxX., Xachkommen
von in Lydien eingewanderteii Persem (Strab. XIII 629), die ihren P^euer-
dienst beibehalten haben; vgl. zu Pausanias’ Bericht den gauz ahnlichen
S. 276,14-278,18. 447

von Strab. XV 733 iiber persiscben Kultus in Kappadokien, wonach das hier
erzablte Wunder sicb sehr einfach dadurcb erklart, dass unter der Asche
ein ewiges Feuer brannte. Man
aucb die bei Hor. Sat. I 5,99 von
vgl.
Egnatia erzablte Gescbicbte. In dem Bucbe, aus dem die Magier lesen,
vermutet Frazer den Zend-Avesta. Die Tiara bescbreibt Strabo ais eine
Filzmiitze, deren berabhangende Backenstiicke bis zum Munde reicbten,
vgl. Imboof-Blumer Lydiscbe Stadtmunzen Pl. I 3. Fiir Hierapolis und
Hypaipa ist der Feuerdienst durcb Miinzen mit dem Bild eines flammenden
Altars bezeugt, vgl. ebd. 7 wo aucb nacbgewiesen wird, dass erstere
ff.,

Stadt identiscb ist mit dem aus Polyb. XVI, 1. XXXII, 25 bekannten
Hierakome, welcben Namen es zu Ebren des Tiberius in Hierokaisareia
anderte, ais nacb dem Erdbeben vom Jabre 17 der Kaiser, wie Tac. Ann.
II 47 erzablt, ibm Steuernacblass gewabrte. Uber Hypaipa ist zu vgl.
Texi er Descr. de 1’Asie mineure III 10. Rei nacb Rev. arcbeol.
1885, II 98.
S. 278,12. Hermes des Onatas und Kalliteles, Weibgescbenk
der Pbeneaten; ais Widdertrager stellt ibn namentlicb die altere Kunst
gern dar, am baufigsten in der Weise, dass er den Widder auf den
Scbultern tragt; die Darstellung des Onatas, wobei er den Widder unter
dem Arme tragt, zeigt in entfernter Xacbbildung eine Terrakotta aus Tanagra
fA. d. I. XXX tav. 0 ,
darnacb bei Ro seber I 2395) und eine Bronze
aus Sikyon (Xuov. mem. d. Inst. tav. 12,3, vgl. Viseber kl. Sebrift. II

307 Taf. 17,3). Aucb die Tracbt: Kappe (nicbt Helm, wie Brunn I 92
iibersetzt), Cbiton und Chlamys, ist nocb arcbaiscb, vgl. Seber er bei
Roseber I 2394 (mit D rexi er ebd. 2378); ferner de Cbanot Gaz.
arcbeol. IV 101.
S. 278,18. Hermes des Kallon, Weibgescbenk des Glaukias; ^ie
dazu gehorige insebrift ist in zwei Fragmenten, die im Hofe der Palaistra
gefunden wurden, nocb erhalten und lautet: [FXauxiJat |X£ KoeXtov 7 £v£[ai
•/"] aX£iop £7101?]. [^rX]auxir]? o Auxxto£(u [Ta)]UEp|JL'^ 'P[rj] 7rvo?; es gebt daraus her-
vor, dass der Ktinstler Kalon
hiess; Gemination ist durcb das Metrum des
Hexameters verboten. Dialekt und Sebrift des wahrscbeinlich vom Kunstler
selbst eingebauenen Hexameters sind eleiiscb, die von anderer Hand
eingebauene Dedikationsinschrift der Spraebe nacb cbalkidiscb, ilir
Alpbabet ist das seit Anaxilas durcb ionische Einwirkung modifizierte,
altere chalkidiscbe. S. Purgold insebr. v. Olymp. 397 N. 271. Kircb-
hoff A. Z. XXXVI 142 N. 187 u. XXXIX 83 X. 384. Roehl IGA
154 X. 536. Loewy Insebr. gr. Bildh. 28 X. 33. Cauer Delect. inscr.
Gr. 343 X. 538. Ein Olympionike scheint Glaukias nicbt gewesen zu sein,
s. Forster I 26. —
Mit Unrecbt nimmt Kalkmann 89 an, die Figur
babe dort gestanden, wo die Basisfragmente gefunden seien, namlich in der
Palaistra, und eben dort aucb der Hermes des Onatas; Paus. habe also
seine Periegese unterbrochen und ein Excerpt aus der Palaistra-Periegese
eingesetzt, weil Pbormis ebenfalls Arkadei war. Die Basisfragmente sind
nicbt in situ gefunden worden, waren vielmehr verscbleppt. Dass der
Hermes des Onatas nahe bei den Kampfscenen des Pbormis stand, lebrt
448 V 27,8-12.

die Bemerkung Z. 14: ou xuiv Oopixioo? Ixi dvaOyjjxaTwv saxiv, die bei einer
ganz entfernt aiifgestellten Figur total iiberfliissig ware; und der Hermes
des Kalon stand in der Nabe (ou TroppcD), Vgl. Flascli 1094.
S. 278,20. Durcli die Nennung des Stieres des Philesios, des
Weihgescbenkes der Eretrier, dieser Ausgangspunkt der Wanderung des
ist

Pans. fixiert, da das dazu gehorige grosse Bathron mit der Inschrift OiXyjcno?
£TOi£i. ’Ep£xptr^? xtp Au' 32 m dstlich von der Nordostecke des Tempels in
situ gefiinden worden ist; nacli der Sclirift wird das Werk in den Anfang
des 5. Jahrh. v. Cbr. versetzt, s. Inscbr. v. Olyinp. 363 N. 248. Frankel
A. Z. XXXIV 226 N. 31. Roelil IGA 102 N. 373. Loewy 21 N. 26.
Cauer 346 X. 552 — Von der Figur selbst sind das redite Obr und Horn
ebendort gefiinden worden, s. Ergebn. Tafelbd. III Taf. 4, dazu Furt-
w angi er Textbd. III 12 X. 4. Die kurzen Liickcben am Obr sind in
arcbaiscber Weise gearbeitet. Die Standspuren der Basis (s. deren Abbildg.
'Bafelbd. II Taf. 92 X. 11) ergeben, dass der Stier fiir den Bescbauer nacb
links, d. b. nacb Siiden, gewendet in rubig scbreitender Stellung dargestellt
war, s. Purgo Id Textbd. II 147. — Uber den Bildbauer Pbilesios (so nacb
der Inscbr., nicbt Pbilesias, wie er friiber genannt wurde) ist sonst nicbts
bekannt.
S. 279,1. Den ebernen Stier fiir Delpboi weibten die Korkyraier
aus Dank fiir einen gliicklicben Tbunfiscbfang, nacb X 9,3; er war ein
Werk des Tbeopropos, desbalb vermutet Brunn 196, dass derselbe Kiinstler
aucb den olyinpiscben Stier der Korkyraier gefertigt liabe.

S. 279,6. xov poov ax£ ai|j.axt evo/ov Exxopiitjai AAx£to?, so wurden —


in Atben leblose Gegenstande, die durcb Uerabfallen den 'Fod eines
Menscben berbeigefiibrt batten, von den Pbylobasileis iiber die Grenze
gescbafft, vgl. Poli. VIII 120. Paus. VI 11,6.

S. 279,8. oTTOja °'E/vXTr)v£? i~\ dxoujuo 'povcp vgl. biezu VI


vop-i^oujtv,

11,6, wo Paus. die gesetzlicbe Bestrafung lebloser Dinge auf Drakon zu-
riickfiibrt.

S. 279,10. Dies Tropaion der Eleier stand vermutlicb nordlicb vom


Stier der Eretrier. Paus. nennt den Kiinstler des Tropaion, Daidalos von
Sikyon, bier nicbt, Avobl aber VI 2,8; wie Flascb 1094 vermutet, weil in
der Kiinstlerinscbrift zu den an letzterer Stelle erwabnten Statuen aucb
der Urbeberscbaft des Tropaions gedacbt war. HirscbfeldA. Z. XL 112
benutzt diese nacbtraglicbe Erwabnung des Kiinstlers zu einem Angriff
gegen Paus.; dass derselbe ungerecbtfertigt ist, zeigt Brunn Jb. f. Pb.
CXXIX 25. Exegeten betracbteten ais das kriegeriscbe
Paus. oder die
Ereignis, das zu der Widmung Anlass gab, den Kampf in der Altis, von
dem Gap. 20,4 f. die Rede war; nacb Purgold (s. oben) ein Kampf gegen
die Arkadier, nicbt gegen die Lakedaimonier. Betreffs der abweicbenden
Ansicbt Roberts vgl. die Bemerkung oben zu Gap. 20,4.

S. 279,15. Dies letzle der von Paus. erwabnten Anatbeme ist offen-

bar ein Xacbtrag, denn es stand neben der Siegesstatue des x\naucbidas
(s. VI 14,11 u 16,1), also im Siiden des Tempels, Avie die Reibenfolge der
S. 278,18-280,1. 449

Atliletenperiegese ergiebt. Mit den dpyaioi meint Paus. wahrschein-


lich Kolbenhanteln, vgl. JiUliner a. a 0. 12.
S. 280,1. Die thrakisclie Stadt Sipte wird nocli Anth. Gr. ed. Jacobs
app. 186 erwahnt. Das hier genannte Mende oberhalb Ainos ist ein anderes,
ais die gleichnamige chalkidische Kolonie auf der Halbinsel Pallene; Kirch-
hoff Stud.z. Gesch. d. griech. Alph. ^ S. 120 A. 1 und Purgold Inschr*

V. 01. 382 vermuten, dass Paionios aus der ersteren Stadt stammte und dass
sich der Gebrauch der ionischen Scbrift in seiner Nike-Inschrift aus der
hier angegebenen ionischen Herkunft der Mendaier erklart.
Driick von Max Schmersow vorm. Zahn & Baenclcl, Kirchhain N.-L*
Band

Rekonstruktionfi
nach •
I

TafeI I.
Bd. II

Plf
na
TafeI II
1

r, Hirschfeld 1877, Deutsche Rundschau XIII 312


2

Nach H. Brunn 1878. Ax*ch. Jahrb. IV 296 (Treu).


4

Treu 1882. Arch. Zeitg. XL Tat'. 12.

Kekule 1884. Arch. Jahrb. lY Taf. 8. 9. No. II.

Rekonstruktionsversuche des Ostgiebels vom Zeustempel in Olympia.


1 -7 .
ABC
Treu imd F. Studniczka 1889.
D M 1^0
Arch. Jahrb, IV Taf.
P
8. 9. N. 1.

N E P
Journ. of hell. stud. X pl.

^
Wernicke
BC
1897,
D LKJHGFO M
. i.
Arch. t ,
NE -«-tt
,
Jahrb. XII, zu
P
S. 169.

Rekonstruktionsversuche des Ostgiebels vom Zeustempel in Olympia.


8—14.
Bd. 11

Tafel V

M U N Z TA F E L IV.

Lichtdruck Polygraphisches Institut Ziirich


,
.
DES

PAUSANIAS BESCHREIBUNG
VON GRIECHENLAND

MIT KRErESCHEM APPARAT

HERAUSGEGEBEN
VON
HERMANN HITZIG,

MIT ERKLARENDEN ANMERKUNGEN VERSEHEN


VOlN

HERMANN HITZIG UND HUGO BLUMNER.

MERTER HALBBAND.
MIT EINER TAFEL.
BUCH VI: ELIACA II.

BUCH Vll: ACHAICA.

LEIPZIG 1904.
O. R. REIS LAN D.
PAUSANIAE
GRAECIAE DESCRIPTIO.

EDIDIT, GRAECA EMENDAVIT, APPARATUM CRITICUM


ADIECIT

HERMANNUS HITZIG,

COMMENTARIUM
GERMANICE SCRIPTUM CUM TABULIS TOPOGRAPHICIS ET
NUMISMATICIS ADDIDERUNT

HERMANNUS HITZIG ET HUGO BLUEMNER.

VOLUMINIS SECUNDI PARS POSTERIOR.


LIBER SEXTUS: ELIACA II.

LIBER SEPTIMUS: ACHAICA.

LIPSIAE 1904.
O. R. REIS L AND.
i' -'i
J*.
'
X

t •
9
4

f r-

i*
i':

\ -

\
4

* • ^

# W i .
«

rm.,.
Oem vorliegenden vierten Halbband braiichen wir nur wenige ein-
leitende BemerkuDgen mitzugeben.
Zunachst haben wir den Herrn Molbuysen in Leiden, Lebegue
in Paris, Kadzig in Moskau und Federici in Rorn unsern besten Dank
dafiir auszusprechen, dass sie die Freundlichkeit batten, eine grossere Zahl
Yon Stellen in den Hss. Lab, Pac, M und Ag nachzuvergleichen.
Abweichende Lesarten, die, an sich wertlos, nur fiir die genauere
Kenntnis der Hss. von Interesse schienen, haben wir mebr ais bisher unter-
drilckt; wir um so eber vornehmen
glaubten diese Entlastung des Apparats
zu diirfen, den vorausgehenden Banden hinreichend Material zu ihrer
ais in

Charakterisierung gegeben ist.


Die im Laufe des Jahres 1903 erschienene TextausgaPe des Pau-
sanias von Fr. Spiro konnte nur fiir Buch VII benutzt werden. Leider
rnussten wir auch darauf verzichten, die Hs. Fa, aus der, wie Spiro nach-
weist, Pd und Ag geflossen sind, zu kollationieren, da sie nieht aus-
gelieben wird.
Bemerken miissen wir ferner, dass wir im Kommentar zu den ersten
Kapiteln von B. VII uns genotigt saben, die meisten der auf kleinasiatiscbe
Ruinenstatten bezuglichen Zitate aus alteren englischen Reisewerken dem
Kommentar von Frazer zu entnehmen, da uns die betr. Werke grbsstenteils
unzuganglicb waren.
Endlich diirfen wir nieht unerwahnt lassen, dass, nachdem nunmehr
auch in der Schweiz die Duden’sche Orthographie offiziell eingefuhrt
worden ist, wir uns vom Kommentar zu B, VII ab dieser bedienen. Wir
bitten daher, die Ungleichheiten in der Rechtschreibung der friiheren
Biicher zu entschuldigen.

Ziirich im Dezember 1903.


H. Hitzig, H. Bliimner.
Verzeichnis der Abkurzungen.

Vgl. Bd. I 2 S. XII iind Bd. II 1 S. XII. Dazii kommt iioch fiir
B. VI:

Chr. Scherer, De Olyinpionicarum statuis. Gdttingen 1885.


Walt lier Hyde, De Olympionicarum statuis a Pausania commemoratis.
Halle 1903.
Verzeichnis der Tafeln.

Taf. VI. Der Hippodrom von Olympia, Rekonstruktionsversuche von:


1. Visconti, Museo Pio-Olementino Vol. V tab. A No. 1.
2. Hirt, Geschichte der Baukunst III Taf. Fig. 8.XX
3. Guhl und Koner, Leben der Griechen und Rdmer^ 131
Fig. 160.
4. Pollack, Hippodromica (Leipz. 1890).
5. Wernicke, Archaeol. Jahrb. IX 199.

Im Text S. 626: Situationsplan der Schatzhauser-Terrasse von Olyrn-


pia, nach Ergebn. d. Ausgrab. v. Olympia, Textbd. I 29.
Q

nV

Druckfehler.

8. 556 Z. 12 V'. u. l. (.'ap. V'I statt (’ap. V.


S. 813 Z. 6 V. o. und S. 816 Z. 19 v. o. 1. Miinzt. IV’' st. Miiiizt. \\
HMAKilN II

1. "E::eTai Bs [xoi tw Xoyco tw s? T(x ava6'Y)[jLaTa t6 [j-exa touto *}5Byi

<7a(70'at xai itutuwv aywvtcTwv [jlvy)[j-y]v xat avBpwv aD‘7;Y)Ta)v ts xal iBuoxwv o[JLOia)?.

Twv Bs vtxY)(7avT(ov ’OXup.ma(Jiv ou)( aTuavTwv siaiv s(7ty]x,6i:s^ avBpiavTS^,

aX);oc xat a7uoB£i^a[X£voi Xap-Tupa £^ tov aywva, oi B£ xai Ixt aXXot<; Epyot;,

5 6[jl(o^ o5 T£TU)c^xa(7i.v eIxovwv. toutoui; exeXedctev acpEivat [jl£ 6 X6yO(;, oti 2

o5 xaTaT^oyo? £(jTtv aO'>.Y)ira)v 67u6(70t? yEyovacjiv ’0Xu[JL7uixai vTxai, o:va8'Y)-

(jLOCTwv Be aXXwv TE xai Etxovwv cruyypacp'iq. ouBs 6tu6(7(i)v scnriQxaaiv avBpt-

avTEi;, o6Bs ToaTOii; Tuacriv sTus^Eip.^ s7U(7Ta[j.£V0(; ocrot tw TcapaXoyw tou


xXYjpou xai ou)^ 6tu6 av£i>.ovTO v]By] tov xotivov. 6;r6(70i(; Bs y) ocuzdig

10eI)(£v t BoHav yj xat 'toT? avBpLoc(7t.v 67u9]p)(£v a|X£ivov sTspwv TCETUot^aS^ai,

Tocrauxa xat auxo? p.vY]cyD*T^(JO[J.ai.

2. ''Eaxiv £V Be^ioc xou vaoO x^? "Hpai; avBpo^ eixwv TuaXataxcu, ysvo?3

Bs ’HXeio?, 2u[xp,a)(o? Ai<7/!j>.ou ’


Tuapa Bs auxov sx Oeveou xy]^ ’Apxa-

B(ov NEoT^aiBa^ Ilpo^svoL». 7UDyp.^(^ sv xaiaiv avT|pY)p.£VO? vixyjv Ecps‘4^^ Bs

i5’Ap)(£Bap.o? Eeviou, xaxaj3a};a)v xai oDxo^ TraXaiaxa? xaiBa?, ysvoi; xat auxo^

’HXeTo?. xouxwv xwv xaxEtlEyp-EVwv £ipya(7axo "'AXutzo^ xa? £?xova^ Stxu-

‘(ovto?, NauxuBou? xou ’Apy£tou p.a8'Y]XYj?. K>.£oy£VY]v Bs St>.Y)vou x6 etui- 4

2. dYWVKJTixwv edd. ante B Vb Pa, hic (III 6, 9. 8, 7. V 5, 1. VIII 6, 1. IX 1, 3.

per corr. ex dcywviaTwv, dywvixwv Va M, 13, 1. X 3 extr.), TipoE^eiv I; VIII 45,5.

(iycoviaTcov cett. edd. codd., cf. Plut.Them. — ?!


post 86|av om. codd. praeter La
25. 3. 01u|jL7tiaaiv edd. ante S Lab Pac, Vb Pa, xai om. Vb Pa edd. ante SW.
oXu[JL7uaaiv Vab M, ’ OXufJiTriaaiv cett. edd. — avSpaaiv (livSpaaiv M) codd. A X K,
Ag Pd. 4. dt7io8£|dciJL£voi Ag Pd. 5. ofjioi- dvSpiaaiv coni. K, rec. F C S, dcvSpiaaiv
wc Ag. 6. oXijfjima >tal vwai A Pa, vixai cett. edd. 12. zoxi Se £v S SW D Va,
etiam X Vab Lab, o).u|j. 7 uaxai cett. edd. £(7 Tiv £v rell. edd. codd., v. vol. I ad p.

ante SW codd., ’0XuiJ.7Uxai SW D Sch. 384, 4. — TY]? habet Pa ad marg. 13.


7. (juyypacpai, yj sup. ai, Pa. — o{» Ss: 9EV0U M. 14. ^ruypioc M. 15. ’Apx.l5a[^o;
8£ seiunctim ALb. — dtvSpuxv- X K F C S, ’ApxeSaF0? cett. edd. codd. —
Twv, tov exp. et zq sup. lin., Pa. 8. TOt xairaXap^v Vab Pa, hic xaTrapaXwv ad marg.

Ttapa Xoyto Vb. 9. i)(^d'!joc Vb Lb M. — — xai oSto? Pd. 17. KX£oy£VY)v SW D Sch,
a^TOC Pc. 10. 7Tpo£X£W scripserim, post a5- KXEoyEv-^ C, KX£oy£VY] cett. edd., KXEoyEVY)?
toT? B Ti inserendum, S subaudiendum cen- codd., in Pa c exp. — Iy]X£ivou (aY]XY]vot>

set, sed aut ?jv pro sly^ev scribere {VIII 45,2. Vb, ad marg. (jy]X£ivou esse videtur) codd.

'JX 15 extr.), aut £ix£v omittere debebant (Se . . . Eivou Va, rec. man. inscripsit spatio

Pausanias II.
452 HAIAKQN B.

Ypa[JL{j.a t6 etu’ a'jTw cpY](7iv slvai twv s7:i./(opia)v, Ix Bs auxov oixeia?

17U7U(0 XpaTYjfTai X£X*/)Tl. Bs TOU K>X0 y6/0GC A£Iv 6}.0/0? T£. X£lTai

lluppou xal Tp(oi‘}.o; ’A)aivou. togtoi^ £<TTtv £c

Bo?, Be (7(pL<7iv o’j xara TaoTa ai vTxai, a>vAa tw [j.£v £X7.avoBix£Tv

T£ 6p.OU xat LTCTUWV UTUYjp^EV CCVeXegO'»! VlXa^, T(U TpW'l7.(0, 'ZzXzloL T£ (j'JVW-

piBi xal zixilMv ap[iaTr o).’j[j-7:iaBi Be ExpdcTEi B£’jT£pa 7upo; TaT? ExaTov.

5 dcTuo zo6toi> Be xat v6[j.o? zyz^z-o 'HXeioi? {jlT|Be fcouc toO }vOit:o 0 twv sX)va-

voBixcjvtwv xaO-iEvai ixYjBsva. to’jtod [Jlev By) tov avBpiavra £::ot'r](7£ A'jgit:-

7UO?* Be tolI Aeivo7.o/od [J.Y|TYjP eTBev o'j»tv dvEiparo? tbc e/oito tog ::aiBd?

ev Tot^ xdXxoi^ ECjTECpavcoix^^ou, xat toOBe EtvExa e; tov dcYwva 6 Aeiv6Xo/o? io

YiaxYjO^, xai t 66; ::aTBa? ::ap£&>£i Tps/wv. lixGwvioo Be KXewvo? ettiv y)

6 £?xcbv. Be t-^v 'Ap/iBapioo k’jvi<7xav, e? to aoTY,; xat It:! •

Tat? *OXu[X7:txaT^ vixatc, TTpOTEpov eti IBY|Xo)'7a Iv toTc ). 0Y0tc oi I?

PaG^tXsa^ Tod? AaxEBatjxoviojv s/OG-rt. ::£T:otY^Tat Be ev ’0)/j[j.T:ta ::apa tov

avBptavTa too Tpo/tXoo Xtb‘0'j xpY)j:t? xat apixa te t::::o)v xat avY,p Y,vto/o? 15

xat auTY]? KGvt^Txa? e?xo>v, *At:e>Aou Te/v*f^. l7:tYp«[J.[j-a

7 Ta I? TY,v KyviTxav syov. EJat Be AaxEBatpidvtot xat Icpe^^j? avax£i[j.£vot

T^ Kovt(Txa‘ it:7:wv vtxat yzyo^ocai'^ auTotc. ’Ava;avBpo? [j.£v ap[xaTt avYf

Yop£(jO‘Y) TuptoTO?' To Bs l::tYpa[JL[jLa (pYj<rt to et:’ aoTco too T:aTpdc toO

’Ava^avBpoo xpoTEpov sTt «TTE^pavojQ-fjVat tov T:aT£pa T:£VTaO->.(p. otiTo; {J-ev20

vacuo OTiX), XiXtjvou edd. praeter D, qui i


inser. edd. inde a B, om. codd. edd. cett.

scribit XedTjvou. 1. I9

auvfT) Ag Pd, en’ 12. eixtu; La — e; 8 c tt,v Sch e coni. D
auTO Pa. 2. Tt;t:(.) SVV D Sch e coni., quam praef. XXV, e; 8 t) tt;v codd. edd., illud vo-
firmare videtur Amas, vertens: desultorio luit etiam Kays. p. 1094. 13. ’OXup.niaxa'E;
equo de suo ipsius grege, inntov edd. cett. C Pd. — ante izpozzpov D de suo inserit

codd. — xXeooS^evou; an y.A£op.evo’j; sit in xal. — £Ti om. Va. — oTov e; Va. 14. twv
Va, ambiguum. — SeivoXoyo; Pd. 3. lluppo; Xax. Pa. — eyojovv M Ag La VbSW, r/ouai
Tc xai edd. ante B Va xM Lab Pad, TUippo; Pcd edd. cett. — TETaxvai pro T:er:oir,Tai

T£ xai Ag, nupo; zz xai Vb, Tiuppoc xal Pc, Va. 10. ’
AneXXov veyvTj om. Amas. — eni-
IIuppou xal B S\V D Sch. — TpwiAo; edd. ypapipLata e; Eycvva codd. edd,, sed zm-
ante S codd., in Pa corr. ex TpwtXo;, ypap.pa M Vab Pa (in hoc corr. in eniypdp.-
TpwtXoc Sylb. cett. edd. 4. vauva Pa, va p,aTa); cum unum tantum commemoretur III
auva Va, vauva cett. codd. — to [xev Vb. 8,2, S\V Pausaniam £m'ypap.p,a e; £X 0 v
5. {>nT;p 5 ai M. — post TpwtXy (TptoiXXw scripsisse suspicantur, rf. I 43, 8 . V 21, 6 .

Pc) cum B delent 8 e S\V D Sch, est in codd. 17. £; aOTTjV, aO exp., Pa. — xal ol £ 9 .

edd. cett. — ?uvwp(5i I b. 7. p.T) 8 e Tnnoi; Cor. — 5p.a x£vp.£vov edd. ante SW codd.
M Lb, |jiT, 8 e inTiou \'a. 8. xaS-ievai Aua- (x£ip.£vai, 0 sup. a, Va, ap,pa x. La) praeter
inno; bis Pa. — av 8 pidv 8 a Va. 0. 8 eiX 6 xou Pd Ag, qui habent avax£i'p.evoi, quod scri-

Pd. — ocpiv Va. — ex°i Lb. — dya- bunt e coni. SW, recepp. D Sch. 18. t^
p-ep-vovo; MR, in marg. yp- T:ai 86 ;. 10. xal viaxa La. — vixa; La. 19. ajTw ypu
T0 u8 e om. La. — evexa D Sch Ag. — TiaTpoc La. 20. eti azzq>, e coni. Abresch.

8 eivoX 6 xo; M Vab, 8 eivdXoxO(; Pd. 11. t; ad Thue. p. 549 edd. inde a B, voluit etiam
VI 1,4-2, 2. 453

^Y] solxsv s5)(6[X£V0? tw &‘£w, noT^uxX^i; Be l%inh]Giy Xoc(^o)v rioXu)^aXxO(;

T£D‘pl 7U 7U (0 |i.£V xa\ o 5 tO? £Xp(XTY)(7 £V. Y) Be ElXO)V £ 7Ul )(£ipi £)(£l ol Be^IK

Taiviav. Tuapa Bs auTw xaiBta B’jo, t6 [xev Tpo)(6v xkt£)(£i, t6 Be aiTET ty)v

Tatviav. EVixYicjs Bs 6 HoXuxX^? ixtuoi?, o)(; t6 £7uiypa|ji.[JLa t6 stc’ auxw


5 xai nu8'0~ xat ’I(j8'[jloT te xai NE[i£a.

II. nayxpaTtao-ToU Bs avBpo? tov (iev avhpuxvToc Eipyaa-aTO AucrtTUTuoc

6 Be avY)p o3to? av£i>.£TO etti xayxpaTico vixyjv twv te alTiCov ''Axapvavtov


*
xai Twv s5 auT% UTpocTOu TupwTO? * * [S£vap)^Y]^] TE exocXeito OiXavBpi-

Bou. Aax£Bai[x6vioi Bs apa [xet» ty]v sTUJTpaTEiav tou M/]Bou Bi£T£8'Tj(Tav

‘lOTUaVTWV CpiXoTl[J.6TaTa ‘EXXyJVWV TUpO:; ITUTUtOV Tpocpa?. T^P


auTwv xocTsXE^a y^By), togoiBe aXXoi twv ex STuapTY]^ teoTpocpwv [JIETOC t^v

E txova avaxEivTat tou 'Axapvavo? dcB‘XY]ToO, SEvap^v)? xod AuxTvo? ^Apx£(7i-

>.aoc TE xai 6 Tale tou ’Apx£(7i};aou hiyoL^. SEvap^Y] p-sv By] xai h Ae1-2
cpoT(; xai £v '^ApyEi te uTu^pcE xai Kopiv6'0) 7upocrav£X£(j8*ai vixa:;' Auxivoi;

15 Be ayaywv ’0)^u[j.7utav tucoXol»?, xai ou Boxip.a(j8'£VTO^ ev6(; s? auTwv, xa-

S^XEV £^ Twv 17U7 UWV TOV Bp6p.ov Twv teXeCwv to8? 7uw>.oo^ xai svixa Bi

aoTwv. divsS^YjXE Be xai avBpiavTa? Buo s? ’OXo|JL%iav, Moptovo? too ’A8‘Y)-

Cor., ETuaxeep. codd. edd. cett. — oSxoi [jev edd. ante S Pacd Ag La R Fa, SEvdcpxTflS S
L a. 1. post d-Ey distinctionem maximam BSWMVabLbVn, SEvdtpxri? D (praef. XIV),
ponit A et suadente Heynio (Antiq Aufs Sch incl. SEvdtpy^Y)?, nomen ad seq. SEvdtpyr]?

II 257) cett. edd. praeter X K Sch, qui vir- ut lectionis varietatem adseriptum fuisse,

gulam habent. — 8 e ins. B et edd. seqq. e deinde alieno loco in contextum receptum
coni., om. cett. edd. codd., est in Pa, sed Acarnanis nomen exturbasse putans, Trpwxo?,
exp. — TToX^j^apTro? M (p corruptum), ixo- ExaXEvro 8 e Oi>.av8p(8a? scribi iubet Gual-
Xu)(^aX7:os Lb (in hoc correct. ex -xoc, ut therus Hyde, de Olympionicarum statuis p.

videtur), TroXuy^aX Va, tco? sup. lin. 2. E^ei 26. — 0'.Xav8pi8ou AaxE8ai[jiovi6)v oi 8s
habet Pa ad marg. 4. itito? Vab M. 5. NefJiEa codd. (Va ct 8s bis, oT 8 e La) edd. ante
M Vab Lb Pa, hic xai vEiJtsa in marg., SW D C, interpunctione aut ante aut post Aax.
Sch, voluerunt Cor. S, NspiEa rell., v. comm. posita, B inter 4>dav8pi'8ou et Aax£8at,p.ovicov

6. TcaYJtpaxioTOu Va, Txayxpaxiac xou La lacunam indicat, $iXav8pi^ou. Aaxe8aip.6vtO|

Pacd, Ttayitpaxia? ou8e dv8p. Vb, Trayxpaxi- 8e apa cum Am. cett. edd., probaverunt
aaxou M Lb. 7. xwv xe aXXwv scripsi ex Sylb. (8’ oepa) F. 10. ^ om. edd. ante
usu Paus., voluit K, xwv 8e aXXtov Vb Pa, B cum Pa Vb, est in cett. edd. codd. 11.
coniunctionem om. Va M Lb Vn, xc5v aXXwv aXXwv xSv Ag Pd. 12. (^vdtxEixai M. —
te edd. codd. cett. — dcxapvoc? Pa Va, R SEvdipyYi? AXKFC Amas. M Pacd Ag La,
ad marg. 8. xou e| a'5xY)? axpaxou codd. AX SEV(icpx^? cett. edd. (praeter D qui SEvcicpxy)?

K, xo5v e| a5x^? Sxpdcxou cett. edd. ex scribit) Lb Va, lEvap^ou Vb, SEV(icpyou?' xai
emend. Palmer, et K (Hxpaxou FC Smin.), Aux. coni. F, inter asteriscos ponit Sevdtp-

om. xai xwv Hxpdtxou Pa Va etR ad marg. yyi? xai C. — dipxeatXaou Pc. 13. SEVfipyei
— xai Hev. ExaXETxo Va M Pa, R ad marg. edd. ante S codd. praeter M, SEvdcpxei S M,
edd. ante B, Sev. xe sxaXETxo cett. codd. SfivapxEi D, EEvtipxY) B SW Sch. — 8r) om.
edd., lacunam ante Eev. indicant SW D Sch. VaMPa. — (3 c8eX(poT? pro £vA£>.(poT?M. 15. xai
— nomen athletae SEveSepyr^? efferunt Am. o5 8ox. xou? 7T<6 Xou? om. M. 17. ante
29*
454 HAIAKQN B.

vatou 7coiY)[JLaTa. tS Bs xat Ai)((x tw tw [xsv auTwv ys-


yovadt Buo ’OXu[j-mxai vTxat, AijoLC, Bs sipyo{JLsvo>v TY]vixauTa tou dcywvo^

AaxsBat|xovtct)v xa8'^xsv sm ov6[xaTi tolI 0Y)Pai(ov By)[jloi> t6 app.a, tov Bs

?) vtoX®^ vtxT^ffavTa avsB7)(7£v auTO? Taivia- xal sm toutw [la^TiyoOdiv auTov

3 01 EX>.avoBixai. xai Bta tov Ai)(av ttoGitov y] xaira "^Ayiv pacriXsa sTuicrirpa- ^

Tsia Aax£BaL[xovt(ov syevsiro sxi ""HXziouc, xal svtoi; ty]? ’'A>.ts(o^

xaTa7uau(jO'£VTo^ Bs toQ 7UoXs[xou ty]v pisv sixova svTaUf^a s(7 ty](T£, Ta Bs


'HXstwv s? Tou? oXo[JL7uiovLxa? ypa[X[xaTa oo Ai)(av, 0Y]Paitov Bs tov BYjpiov

S/Sl VSVtXYJXOTa.

4 2. ToO Bs Ai)(a 7uXY](7tov [xavTi^ s(7ty]X£v 'HlsTo? 0pa(7!j(3ouXo? Aivsoo lo

Twv ’Ia[xiBwv, 6^ xai MavirtvsGaiv s[xavi:£0(7aTO svavTia AaxsBai[jLOvio)v xai

'"AyiBo^ 'toG EoBapBou pa(7iX£a)^’ a By] xai s^ tuXsov sv tw Xoyw tw s^

*ApxaBa? sTUs^sip. tou 0pa(j!j(3ouXoi> Bs sixovi yaXswTY]^ Tupo? tov w[jlgv

Tupoaspxwv £(7Ti "TOV Bs‘4i6v, xat xGcov ispsTov Btj Tuap" auTw xsirai BtaTST[XY]-

5|jl£V0(; t£ Bi)(a xai cpaivwv to ^Tuap. [xav-riXY] Bs [xsv sptcptov xai apvwvio

Ts xal [xo(7y^(ov sx ^aXaioG Bt^Xy] xa8'S(jTS)(7a Igziv avB^pwTCOi?. KuTUpioi Bs

[o)^] xal 6(7lv sTus^sQpov tb^ s(Jti [iavT£0£(78'ai’ xual Bs ouBsvs^ stui ys [xav-

TtxYj<; vop^oLKTiv ouBsv )(pa(76'ai. solxsv o5v iBtav ^tva 6 0pa(Ju[3ouXo^ sxl

(jxXay)(V(ov pLavi:t.x'^v xuvsicov xaT:a(7T:^(ja(78'ai. 3. ol B’ ’Ia[jiiBat xaXoopisvot

[xavTsi^ ysyovacjiv aTuo ’Ia[xoo’ tov Bs sTvai xaTBa ’Atu6XXwvoc >tal Xaj3sTv20

(Tuap’ aoToG ty]v) [xavTixiqv cpY](7t.v sv a(7[xaTi IltvBapo^.

dvSpidvTac Brunn SB. M. A. 1880 pp. 479 Vab Pd M. 12. (3aad£wv M. — Xoytp 6>i; zg
sq. inserit 'ApxsaD.ao?, v comm. — |v oXup.- Vb, t 6 £? Pc. 14. i£p£rov 8 e Va, kp£io)v
mav Va. — p-upovo? Va. 1. Ai^a A, qui 8 ti, sup. lin. ispsTov 8 t), Vb. — 8iaT£Tp.Yi-

saepe om. i subscr. 2. o?.u[ji.7uoviaxal Vb, p.£V0V Pa, 8 l.aT£Tp.Tlp.£VY]C Ag. 15. T£ Pa
’0Aup.TCiaxal M Pd C. 3. ovop-a-tra, i sup a, sup, lin. — (paTvov Pa. 16. post 8l habent
Pa. 5. s)>).avi,8ixat. Va.— ’^Ayi.v edd. ante w? edd. ante SW codd. praeter Vb Pa, in

S, xara tov ayiv Pa, — sm arpaTia Vb. 6. La verba KuKpioi 81 w? in extrema linea
r\lziOi(; Va. 7. xaraTraud-fvTO? X K F C. y.aza- posita sunt, sed ita, ut 6? sit in marg. extra

7iaua9'£VTOc cett. edd. codd., cf. vol. I ad lineam, om 6)<; SV.’’ D, incl. Sch, cum (bor-

p. 438,16. — p.£v inter asteriscos habet C. auTWC permutandum esse censet K, cum ol

— lavf\y.z M, £(jTY]>t£v Vb Pa, hic a sup. x, S, inter 8s et 6)q Pors. inserit oi8a. 17.
saTTiae Pc. 8 . ’01up.TOOviy.a? cpaai edd. ante uTC?£up6vT£? Vb. — pro £iai, quod est in

SW (cpyjai Smin.), ’01. xai, Vb M Pc AgLb, Pa Vb edd.. codd. cett. habent laxi (La Ag
’0X. ypdtp.p.., omisso cpaal, Va La Pa, habet £axi), unde SW coniciunt Ku^rpioi 8l 6?
hic xal sup. lin., reccpp. SW D Sch. 9. xal ualv £(jxi p.avx£U£ad'ai £ialv £K£|£up6vx£c,

£y^ei SW D Sch, a/^sTv cett, edd. codd. — Kays. p. 1095 vult K. 8s xal ualv £7T£|£u-

vev.xYixoTac Pa, <; exp. 10. Aiveou xwv pov (b? £axi p.., quod recepi. — £7r^y£ |aavx.
Smai. cl. VIII 10,5, Boeckh. edd seqq., Pd. 18. yp^a^ai D, ypaaQ'ai edd. codd.,
£X Tfov edd. rell. Vab Pa, ^£i Ocv£ou twv cf. vol. I ad p. 453,22. 19. ol 8s lap..

Ag Pcd, (3c£fav£ou TO)v La, eisl dcveovxwv Lb, Pa. — dp.l 8 at, Vb M, 8i’ d[Jit 8 at Va. 21.
3iv av£ 0 u Twv M. 11. iap.t8o)v Lb, ?ap.i8wv Tcap’ auxoi3 xt)v om. codd. edd., Xa(i«Tv Tcapd
VI 2,2-10. 455

4 . ITapa Bs toO ©pa(Jupoy>.0(j t?)v stxova Tip.0(r6'sv‘ir]? xe ’HXsToc6

£(7T7]5ts (jxaBtou vixY)v sv Tuaictv £iXY)cpw?, zai MlT^iqdtO? ’AvTt;uaTpO? K)^£tVO-

Tuaxpou TuaiBa^ xaT£ipya(7 [X£VO(; Tuuxxa?. Supaxoucriwv Be avBp£?,

’0);U[X7Uiav Tuapa Atovuoriou O^ixjtav, xov TuaxEpa xou ’Avxi:uaxpou )(p'i^p.a(7iv

5 ava7C£tQ'OU(7iv av(XYOp£u0‘^vai ot xov TuatBa Ix Hupaxoixjwv ‘AvTtTuaxpo? Be

Ev ouBevi tou Tupdvvou xd Bwpoc '^youp.Evo? (XveTtuev a6x6v Mili^diov, xa\

£ 7U£ypacJ»£ x^ Eixovi d)^ ysvoi; xe eiy) MiXy](7io^ %at ’Iwv(ov dvaO'siY] Tupwxo?

ig ’0)^u[JL7iiav Etxova. xouxou [xsv By] noXdxXstxo^ xov dvBpidvxa sipydaaxo, 7

xov Bs Ti[JLO(7 S'£VY]v Euxu/iBy]^ Sixuwvio^ TTapd AuortxTUw BsBiBayp.£Vo-;. 6 Bs

10 E6 xd)^iBy)? oOxo? xa\ Supoit; xoT(; etui ’OpovxT^ To)(Y)? etuolt^cjev dya^p-a, jxs-

ydXa^ Trapd xSv sxt)^wptwv s)(ov xi[xd^.

’Ev Bs x^ ’'AXxei Tuapd xov xoO Tip.O(78'£VOO? dvBpidvxa dvdxEtxatS

Tt[xwv yicd 6 %oCig xoD Tt[xa)vo? AiyoTuxo?, xatBiov lizi wutuw xa 8'Y)[i.£vov. sorxi

ydp By) xat /)


vixy) xw xaiBi wutuou xeXy)xo?' 6 Tt[j.(ov Bs sm dp[xaxt

15 dvY)yop£dQ'Y). Tw Bs Tip-wvt sipydcaxo xai xw TuaiBi zocg sixova? AaiBaXo?

HtXUWVlO?, 6 ? xdl STUl X^ Aaxowix^ VIXT^XO £v’'AXxSI XpOTUatOV SX0lY](7£v’HX£t0t?.

’E7uiypa[JL[ji-a Bs x 6 sm xo' Sapco tuuxxi^ xov dvaO^svxa p.sv 6xi 6 7uat.BoxptpY)(; 9

EiY] Muxwv, xai 6x1 Sdpoi xd sg d8'7;Y)xd? xdl etui vau[j.a)(iaic sEciv ^Iwvwv

dpto-xoi, xdBs [XEV Hysi x 6 £mypa[j-[j.a, s^ Bs aoxov xov xuxxYjv £(jT^p.aiv£V

20 ouB£v. 5. Ilapd Bs MsGG’^^iog Accixicyiog, 6g Boo ysyovdx; exy] xa\ Bsxa 10



EVtxY](7 £V SV 0 Xu[JL uia. 7 B'au[jLa Bs swusp d^Xo xi xai xoBs sxoiY]<7 dp,Y]v’

Msgtcjyjviou? ydp sx HsT^OTUovvYjoou cpsoyovxa? stusXitusv y) xspi xov dywva

TOU TiaTpo? TTjv fjiavTWtYjv cx Amas. Sylb. Ag Lb, ey^ov Am. Sylb. cett. edd. LaPa.
eruit, 7tap’ a^TOU post IlivSapoc absorptum 12. TOU om. Pa. 13. A’iyut:to? scripsi,

putat S, post |j.avTi>tT]v Richards Class. Rev. V. cap. 12,6, Dittenb.-Purg. 01. V n. 189,
XIV 448 cl. IX 5,8, — otap-aTi M, aa- AIgutio? codd. edd., aiyuTio? Pd, aiaiTCOs

p.aai La. 1. t£ om. VaMLb. 2. aTaSiou Vab, au sup. at, Vb, A’iayi7Toc B, Aotuto?
om. Pa. — xXsivoTidTpov Vb. 3. tou xaTapy. Sch. praef — eaTiv £t:i Pa. 14. 8e
Va, — 2upa>toai(*)v DSchLaPc, Supaxouaiwv £711 SW D Sch codd., 8’ etti cett. edd.
cett. edd, codd. 4. Aiovuaou Pd. 5. ev M, 16. T*^ om. Vab M. — ev Ty Vb M,
aupa>t. La. 6, a^TOv La M Pc. 7. eTOypatjje in hoc ^ sup. lin 17. pro p.£v C leyei

scripsi, dcwiypatps codd. edd., cf. I 13,8. s. cpTjalv malit. — 6 om. A X K Vb Pa. 18.
26,2. II 7,2. IV 15.5. V 2.3. 26,1. VI 20,14. My^xwv a X K F s Am., Mwtov coni. K, Mu-
IX 11,1; fitvaypacpw alio sensu usurpatur, cf. )t(ov cett. edd. codd. 19. Xeyw, et, sup.

VI 4,2. 6,3. 8. eixovTa Vb M. 9« Ay]|jio- vers., La. 20. MeaaTqvioc SW D Sch, coni,

gQ'£vyiv (8r)[ji.oad>£VTr] Pd M) et AyhjlogHvou? etiam Emper., Meaarjviwv A edd. ante B Pa,

edd. ante S codd. praeter La Pa, Ti|jlogS'£Vyiv Meaarjviouc Pcd, MeaarjVioi? B cett. codd.

tTi(j.oa5'£vyis La) et Tip.oaS'£vou? La Pa, vo- — AajJiiaxos om. Pacd Ag M Lb. 21. Sttep

lentibus FC recepp. edd. cett., legit Amas. M. 22. |ji£V ante yap om. edd. inde a B
10. CTUpOt TOT? £711 opov (£7tiopov Pd) T% Pd cum M Vab Lab Pad. sliTttv Pa. — — 6

Ag, 6povTY)v Va. 11. ey^tov A X Vab Pcd M


456 HAIAKQN B.


'vuyri TTOv ’01u[x:utx6v. oti yap [xy] Asovxicjxo? xai 2upL|jLa)(o<; twv Itui itw

7UOp0'|x6) Ms(7(JY)VtO)V, ^Xkoq ys OU^bzu; Ms(7(7Y]VIO(;, OUXS ElXsltWT/];; OUt’ £X

NauTuaxTOu, £(7tiv ’0>wU[Jima(jiv avY)pY]|X£vo? vix-zjV £lvai Be ol Six£>.ic5Tat.

11 xat TOUTOU? Twv ap)(aia)v Zayx>.ai(ov xat o5 M£(J(7Y]viou? cpa<7L (juYxaT^XQ'S

[X£VTOt M£(7(7Y]VlOl? £? Il£>.07u6vVYl(70V Xai Y) 7U£pl TOV aywva t6)(Y] TOV ’0)^U[JL-5

Tutxov* IvtauTw yap u(7T£pov toO oixLdiiotj ToO M£(7(7 y]vy]? ayovirwv 'Oluixxia

’HX£ 1 (ov £VLxa (7TaBiov TuatBa^ 6 Aa[xi(Jxo^ obzo^, xai oi xat 7r£Vi:a6'XYi(7avi:t

u(7T£pov £y£vovTo £V N£[i£a T£ vTxat xa\

DI. Aa[i.t(7xou B'£ lyyuiraTa £(TtTjX£v avY]p 6 (jti? By], t 6 yap ovopia o6
^£you(7iv £7^’ auiTw, nToX£[JLaio!j Be avaQ^-zjpLa £(7ti toO Aol^ou. Max£B6vaio
B'£ a6Tov 6 I[ToX£[xaToc Iv tw £7uiypa[X[xai:i £xaX£(7£, [3a(7i'X£U(ov 6p.co? Ai*

yuxTou. XaipEOc Be Sixuwvlw xuxity) TuaiBt £raypa[xp.a £<jtiv vtxY](7£i£V

Y]Xixiav v£0 ^ xai d)? Tuaxpo^ £iy) XaipY][j.ovo^. y£ypa7rTat Be xai 6 tov avBpt-

2 avTa sipyaG’p.£vo? '*A(7T£pia)v Ai(j)(uXou. M£m Be tov Xaip£av M£(J<tyivi6?

T£ Tzouic, Hocpio^ xai avY]p ’HX£To^ avdcx£ii:a!. 2i:6[xio?, xai tw [1£v (Yuv- 15

O^fiOVTa^ Twv TuaiBwv 7uap£>.8'£Tv, Sto[jlico Be 7U£VTa6'Xoovi:i Iv ’OT.o[JL7uia xat


9.
N£[X£t(»)v Tp£t^ 67UY]p5£v av£A£(jB‘ai vtxa^. t 6 B£ £7utypapL[xa t6 Itt’ aoTw xat
T(xB£ £7TtX£y£t, 'ITl^ tTUTUOO T£ ’HX£tOt^ aOTOV Y)yod[JL£VOV ava(7T^(7at TpOTUata,

xat avBpa toT? 7uo7.£[J.tot^ (7TpaTY]youvTa a7uo8'av£Tv 6 tu6 tou Sto^ou, [xovo-

,
3 [ia)^TQ(7avTa ot xaira xpoxXYjdtv. £lvat Be aoTov Ix Htxuwvo? ot ’HX£tot (pa<7t20

xat ap)(£tv Stxowvtfov <7TpaT£U(7at B£ £7Ut StxoSva auxoi cptT^ta 0Y)(3ata)v

TOpl Ag La Pcd. 1, ’01u[ji.n:ia>tov C S Va ^hliqaavvi edd. ante B codd. (xai oi Tievre


M Pd, 'OXufJiTUxov cett. edd, codd. — oviri diS'A. Va), xai oi xai 7ievTaO'XTQaavvi e coni.
Pd, ovTi pro ou Ag Lb. — [jLYiXeovTiaxo? A. Buttmanni cett. edd. 8. evvea M.
— Ty inseruit e coni. S, est in Ag, rec. seqq.,

om. cett. edd. codd. 2. aXloc 8e M, y Aapiiaxou ot auxy om. Va.


sup. 8. — ou8e edd, ante C codd. praeter 10. ydXou R, ad marg. Idyou, Pa layou.
Pa, in quo est out£, voluit hoc Sylb., re- 11. dvexdleaev M Ag. — ^aadewv Lb,
cepp. cett. edd. — outs ex D cum Vb M, Paaileuov La. 12. aixuwviwv M. — vixtq-

ouT ex rell. edd. codd., elisio ne ante t aeiev La edd. inde ab SW, .vixyjv eTXev

quidem fieri solet, cf. ex. gr. I 21,6. 25,4. cett. codd. edd. 13. Tcoppto pro na^po?
34,3. II 11,2. 35,8. III 25,5. IV 7,5. 11,5. Pd. — y^ai (fin. pag.) [jiovoi; Vb. — 14.
20,7. 9. 27,11. 3. ’OXup.TOdaiv edd. ante epyaajjievoc Pc. — yaipaiav, e sup. ai,

S Vab Lb Pad, ’01u{i.maciv M, ’01uima(jiv Vb, — p.eaaY)vioi? xe Va. 16. Trevxa-

cett. edd. 4. auyx. 8e xolg Meau. edd. S-Xov xe codd. edd. ante B praeter C, qui

ante B, auyx. p.evT0i toT? Mecrcj. B, auyx. scribit 'jr£Vxd9'Xou xe, 7i:£vxa9'louvxi cett. edd.
p.ev toT; Meaa. Vab Pc M R Lb Vn, auyx. ex emend. B. — exciditne numerus post

p.b yap To~c Meaa. Ag La Pad, auyx. [jLevTot 'OlupiTOa.^ cf. § 9. 11. 4,2. 5. 6. 17. N£p.£t«)v

Meacj. SW D Sch, 5. oXu[j.7i:taxov CS M La Smin. Va Pa, N£[ji£i(ov cett. edd. codd. 18.
Pad. 6. TTjs Pa. 7. T^vixa avdt8. OTiy£l£i La. — a'L>xov 7TO>.£[jiioii; om.
Vb. — 8di}Juaxoc Va. — xai oi xai Tcevve Pc. 20. TTpoaxlY^aiv Ag Lab Pacd. 21. 91-
VI 2,10-3,7. 457’

6[j.oQ 1% Bokot^oc^ ^uva[X£i. 2 . cpatvoiTo av ouv 7] Itui Sizuwva-^HXsiwv

xdci 07]pai(ov (jTpaTsta yz’Yzy%Gb'ca [xsua \b axtj/^Y][j,a Aazs^aipviwv t 6 iv,

AeuxTpoi?.

’Ecps5^? Bs o^vocxsiTat pxv tuuxtyj^ sx AsTupsou Tou 'HT^stwv, Aap<x^4

sEucppovo?, dvaxsiTat Bs xai s?. auT^c ''HXiBo? 7ualat(7TY]? dvYjp ’Api(7T6BY)p.oc

0pd(jiBo?‘ ysyovaai Bs auTw xai IIuO'or Buo vTxat xai Nspia. -vi Bs sixwv

SGTl TOtI ’Apl(7TOBYl[XOU TS)(VY) AaiBd.XoU TOtJ SlXUtOVlOD, p.a0'Y]TOU TOU TtaTpO?

IIai7pox>.£Ouc. "taov B£ ’Hl£Tov Tuuyp.^ TuaiBa^ xpaTY)(7avTa £7U0iTj(7£ Aap.6-

xpiiro? Stxucovio?, 6$ I? 7U£p.7UTOv BiBdcdxaXov dvY)£i tov ’Attix6v Kpt.Tiav' _

ioIIt6>.i)(o? ydp Ip-aO^EV 6 KopxupaToc :cap’ a5xw Kpiiria- Iholiiou Be

xaQ'Y]TY]^ ’Ap.cptwv‘ Ht(7wv Be dvY]p £x KaXaupEioi? £BiBd)^Q'Y) 7uap’ ’A[xcpiovi,


[

6 Be Tuapd Tw IlLdCDVt AapioxpiTO?. 3. KpaTlvo? Bs AiyEipa? ’A)(aiwv 6

TOITE EySVETO X(xXXl(7i:0? 1TWV ECd’ SaUTOU xai (7UV TEjrVYl p.dXl(7Ta STUaT.atdE.

xaTa 7Ta>.ai(7 avTi Bs auTw ttou? TuatBa? 7upo(java(7T7]o-at xai tov 7uatBoTpt[3Y)v 6 tu6

15 ’HXeiwv eBoQ‘Y). tov Be dvBptdvTa sTUOiYjcjE SixuwviO(; KdvQ'apo<;, AXsHiBoi;

[XEV 7uaTpo?, BtBa(7xdXou Bs wv Eutu)(iBou.

Eu7uo1s[j.ou Be ’H>.£iou ty]v p.sv sixova Lixuwvio? stpYa(7Tai AaiBaXo?'

t6 Bs EmYpa[j.[xa 'zb etu’ auTw [xvjvuei (JTaBLOU p.sv dvBpwv ’0Xup.7Uia(7t. vixy)v

dvsX£(78'ai Tov EuTucXspiov, sTvai Bs xai Buo nuS'ixou^' auTco TusvTdO^Xou

20 (7T£cpdvou<; xai dXXov Ne[jl£1(ov. ^sysirai Bs sxi tw Eo7uo7.s[i(p xai irdBs, on;

yalia. S>y)P. Pd, 1. ty](; Iy. Va M, ev [3oi- M Vb, ’Hl£Tov Palm. MS. cett. edd. codd.'

WTia Vb. 2, AaxeSaifJLOviois codd. edd., — 3ia~8a codd. edd. ante SW, 7i:a~8ac cett.

Aa>t£8ai|JLOVitov vel vo Aa^sSaipiovioic cu[j.p(£v edd., probat B in addendis, — Aapioxpivoc

Sylb. probante F, illud rec. C, probant edd. inde a B Pacd Lab, ut infra, AY]p.6xpiTo;

Sch Kays. Jb. f. Ph. 1854,414, Seemann ys- cett. 9. Vb, dtv£lY) PaMVaRLb,
y£VTf)p.£V 0 v facile ex infinitivo praecedenti (3tVY]£i R marg. — KpiTiov et mox Kpurty

Y£y£VY](jb>ai intellegi posse putat, v. Quaest. D, V. vol. I ad p. 63 18,


. 10 . rtolix®?

gramm. et erit, ad Paus. spect. p. 43 sqq. UTOiJLix^o? Va, mox TiToXiyou Va, Tioliyou Vb.
4. Y)l£iou VaLa. — Sylb. „rectius forsan A a- — yap Pa in marg. — irapa Sch praef.,

[ipa|.“ 6. a5vo, 65 sup. h, M. — 8uo vwtai edd. nihil mutandum. 11, KaXauplac Vb Pa Ag
Vb La Pa, 8uo xai viXT^jia cett. codd., 8uo vl- La SW. — rrapa (ip.cp. Pc. 12. xy TOa£i-

xat xai N£p.£(x coni. SW, cf. Hephaest. p. 61 865 vi Vb. 13. 7T0X£ malit C. — I9

£auxou

Westph., rectius fortasse xal8uoN£p.£a, cf.4,5. S SW B Sch Vab Pd La, £cp£xou Lb M,


7. ante v£yvri distinguunt A X K, post Tcyvrj a&xou rell. — xdcXliaxa Iti. Pa. 14. rrpoaava-

F C. — xai T^arpoi;, quod est in codd. (Tip^ ax^vai A X K F SMPad, Trpoaavacxrjaai cett.

Vb), incl. Smin.B SW, delet D, retinent edd. codd. (Pc npjcvaax^aaO, SW rrpoaava-'

edd. cett., Sch cl. C 1. G. n 2984, tou yop£uQ'^vai vel potius Tipoaavaypacp^vai coni.

Ttavpo; scripsi, cf. 111 13,9. VI 9,3, idem 16. 8’wv B Lab Pacd. 18. axd8iov La. —
vult G. Hyde 1. 1. 32, xai 7rai86(g coni. oXujjimdai Pa edd. ante S, oXu|i.maat. M Pd,
Forster Rh. M XXXVII 482. 8. "irtTtwv edd. 'OXop.7itaai cett. edd. 19. xov £? ::6l£p.ov R Va,
ante F M Vb, '"iTXjrwva Am. Palm. MS., xou £{»7t0A£|JL0u R marg., Vb, xou tTOX£p.ou (3 Pa.i

'^IrtTiov cett. edd. codd. — ’Ha£iwv AXK — 7:£vxdd>loU(; M Va Lb Pcd. 20 . xai dXXwv
458 HAIAKQN B,

icpeffTi^xotev Tpst^ exi t(5 Bp6[xo) *EXXavoBixai. vixav Be xw [xev EuxoX^p.w

^uo ti auTtov BoTsv, 6 xpiTO? Bs *A[xppaxiwTY) Aeovrt, xat )(pY][j.aTwv

xaTaBixaaaiTO 6 Aecov exi ty]; ’0>.'j[j.xixYj' pou}^9]? exaTspoy twv ‘E>.Xavo-

BixCiv 01 vix(5cv tov Eox6Xe[JLOv ey^oxiav.

8 4. (JJpwTa Be tov piev avBpiavxa ’A/aioi xaxa xpcdTayixa aveB'e(rav to 0 5

£v AeXcpoi^ *Ax6)kXcovo? exi 6>.up.xiaBo? dy^OYixooTY]?' y) ^e xoil axaBioo vixy)

Tw OJpioTot yeyovev dX’j[j.xia^i exx-f]’ xw? av oov tyjv ys IlXaTaiaic

[jLep.a/Y)p.evo^ 6 O^PwTa? siy) [xstoc 'EXXtjV 0)v; xe[j.xT-f, yap £xi s[3Bo[irjXO(7TY]

dXu[j.xiaBi t6 XTaT(T[j,a eyevsTO to ev IIXairaiaT? MapBovio) xai Mt^Boi?. e[xoi

picv oov Tvsyeiv [xev toc 6xo ‘EXXrjVow Xey6[JL£va avayxTj, xei8‘£(70‘ai Be xaoiv lO

odxexi ava^pirj. ira Be aXXa 6xoTa Ta (>’j[xpavTa ?]v I; tov OEpwrav, ty]

^A/^aiotj^ xpoo-eoTai [xoi ooyypacp^.

9 *Avti 6)(00 Be avBpiavTa exoiY]<7£ [j.£v NixoBaij.0?, y£vo^ Be 6 ’Avtio/o?

?iv dx A£xp£ou. xa^ptpaTioi av^pa? dv ’(_)X'j[i.xia jj.£v dxpaTY)(7 £v axa?,

iv ’I(j5'[j.(p B'£ xai Ne[jL£a Bi? dv^aOO-a £v £xaT£po) tw aywvi. ou yap xi

*1
(j6'[jli(ov A£xp£dtTai? B£i[xa w^x£p y£ aoToT^ eotiv '*HX£10i?, dx£t To[j.(ovi ys

tO ’HX£1(0, x7vY](710V ^£ TOO ’AvTi 6/00 6 'l’'7[J,WV OOTOC £<JTTjX£, TOOTW T(0

dtv^pl dtO‘XT^(javTi XEVTaO^Xov Tj T£ 'OXup-xix-^ vixy) xai N£[i.£icov y£yov£v ?)

£x£pa, ’I(78'[j.ta)v ^£ Br|Xa to; xat ooto^ xaTot TauTa "HX£ioic toT? aXXot?

Va Pc. — v£[jLiwv M Va Ag l.ab Pcd, v£}jliou, Vb. 13. 0 om. M. 14. A£7:pou La. — Iv

(ov sup. ou, Vb, N£}i.£(ov S Pa, —


tS £C oXuijL7:u.) Lb, — jjL£v om. M. 15. £VTaub“a

7toX£p.ov Va. 1, tG 8p6[JL(i) 'EXa. S\V D Sch edd. codd. ante D, •£VTd5‘X(.) SW e coni.,

Va, Ty SpojjLW etiam Pcd M Lb, tou Spopou recepp. D Sch, at nec Antiochum quinquer-
7t£paTi ‘E5iX. rell. codd. edd., S\V con- tio vicisse scimus et voce £VTaud“a substan-
ferunt 111 6,3, 3. ’0AU{i.7aaxT,c C S M, tiva quae praecedunt ex usu satis frequenti

'OXupiroxT]; cett. — £xdT£pov malit F, C se


I
recipiuntur, cf. V 14,10 etii 8e tG Faio) xa-

recepisse dicit, at non recepit. 5. oijiwTa XoujjL£V({) |3wp.6(; EOTiv £7:’ auvG Fr;;. VI 3,11.
et 6 oiPwTa; Vb, tG Oi(3GTa mox A, — 11 25,9. 5,1. IV 11,7. 16. y£ aijToTi; om.

I

xaxa TrpoYP-a Va. 7. OAup.7:id5o<; omisso Va. y£ om, Lb M. Pa, X sup.

seq. £XTTj Va, „ Olympiade sexta et octoge- — £7:1 pro ETTEi edd. ante B codd. — post
sima" Am. 9. tG (6 sup. G) 7:Ta~a[i.a . . . “"rafjLtovi ins. te Pcd Ag Lb Vab M, quod in

(rasura) Vb, — articulum ante £v cum Va YE mutavit B, recepp. seqq., £7t'i laiAWV tG
inseruerunt SW D Sch. — £; TtAaTaiai*; La, lafJLWvi Pa. 17. x.ai TaiJLWv codd. edd.
Va. — £p.ol p£v o3v X£Y£iv ij.£v edd, praeter ante SW, 6 ‘'laiACov cett. e coni. SW. —
C, Vb Pcd Ag La, [jl£v oSv om. MVaLb, Ta[j.wv La. — post ’HX£tto plenius distinguunt

p£v post Xeyeiv volente F om. C, £p.oi p.£rd edd. ante B virgula post ’HXei'oi? deleta.

(hoc exp.) jjLEv o3v Xeyciv ,a£v Pa. 10. 18. ’0Xu|jL7:iaxT) C S B M, ’0Xup.7:ixTi cett.

K£i^£(jQ'ai ivdYXYi om. Vb, bis habet edd. Vab Lab Pacd. — N£[ae(wv SW D Sch
Pa, 11. C oux lariv se scripsisse dicit, at La, v£(j.r,fov Pc, vepitov Pd, Ncpirov cett.

non scripsit, o6x zaz\. Pc, v. comm. 12. edd. codd. — f|


om. Pa. 19. Taura M Ag
Ttpoatazoii [aoi A X, corr. Sylb., Tzpoazavi [jloi Lab Pcd, Ta^Ta edd. cum Pa Vab. — toutoi;
VI 3,7—13, 459

£tpy£TO. >.£Y£Tat ^£ :uaiBi Iti ovti tw "T(j[j.a>vi -KcczoLanr^^ca p£U[xa T(x 10

v£!jpa, %oCi auTOv Im toutw [j.£>.£T^(7ai 7c£vTa8'Xov, tva By) sx twv tuovwv

byir\i; zs xai ^voGog avY]p £iy]‘ tw apa t 6 7uaS‘Y)[j.a xat vtxa^ £[jl£7^X£V

£ 7ui(pav£T(^ o5t(o uapa<7 X£tja(7 £tv.


7 6 Be avBpia^ auTw KXewvo? |jl£v £(Jtiv £pyov,

5 £/£1 aXiTYipa? ap)(aiou?. M£Ta T(jp.wva TuaXaidr/]? Tuai? 'Hpaia? 11

avaxEiirai. ’ApxaBwv Ntx6(7i:paTO? E^zvoxXziboo' IlavTia? Be auTw ty)v

£lXOVa £7U01Y](7£V, 6(^ (XTCO ’Apl<7T0xX£0U? TOU StXLKOVlOU XaTapt0‘p,OUp.SV(O TOU^

biBa)(Q‘£VTa^ £(3 Bop.o? <xnd zo6zou [xaO'Y)TY]? (^v).

5. Atxwv Be 6 KaXXtppoTOL» tuevte p,sv IIuS^oT Bp 6 [iou vixa^, Tp£T? Bs

loavEL^ETO '*I( 7 Q'[j,t(ov, TEddapa? Bs sv N£[X£a, xod ’


0 Xu[j,xixa? p,tav [xsv sv xaidi,

Buo Bs ocllocg avBpwv* xod ol xoci avBpidcviTE? tdoi Tai? vtxai? Eidv sv

0 >.L>pL7uia. TuaiBi [isv B”^ ovti aoTw KaoXwviaTYi, xa 8'(XTEp yz xocl ^v, uTc^p-

^Ev avaY 0 p£u 8'^vai‘ t 6 Be oczo tootoo Supaxoudiov auTOv awiyopEUdEV sm


y^priliccGi. Kau7.C()vta Bs a7U(i)xid6'Y) [isv s? ’lTaXiav 6 ti:6 ’A)(ai 6)v, oixidTY)? Bs 12

15 EYSVET 0 aoT^? Tucpwv AiYiEUc. IIoppoo Be toO AiaxtBou xai TapavTtvwv s?

Tov Tpo? 'P(j)[xatou? t 6 Xe[jlov xaTadTotvTwv ^XXoa te twv ev ’lTalia tuoXewv

syEvovTo ai pLsv 6 tu 6 'P(o[xaio)v, ai Bs 6:^6 twv ^HTUsipwTwv avadTaToij xaTs-


XapE Bs £? (XTav £pY)[;,(i)0'^vai xai t^v Kau^toviav, f^TvoQcrav 6 tc 6 Ka[i7uavwv,

01 Ta)[xaioi? [xsYidTY) too dup.p,a)^ixoLi [xoTpa ^dav.

20 ^Etui Be Tw Aixwvi avaxEiTat [isv Ssvocpcov MsvscpuXou, TcayxpaTiadTY)? 13

(5:vv]p AiyLOij t^? ’A)^aic5v, avaxsiTat Bs riopt7;ap,7UY)? 'EcpEdio? Xa(3a)v Bo-

7.1)(00 VtXYjV. TOO [XEV By] TY)V £tX0Va £7UOlY)d£V ’^O^U[J,7U0? (SlXOWVlO?), ITupi-

>.a[j,7U£t Bs 6 [X(ovo[jlo? xai 6 7U>.adTYi?, ysvo? Bs ou Sixuwvio?, oc7J.oc sx MsddTqvY)?

T^? 6 tu 6 t^

pro toTc La. — 1. ia[Ji(Ovi VaLa. 2. xai ante dv8p. om. Pa, add. in marg. 12.

TeXeuT^aai M Vab Lb, p-elsT^^aat, cett. rraiSi 8s ovti Va. — 8 ^ Pa in marg. 13.

codd., T sup. (j. Pa. 3. 7iaS'Tf][jLa coni. Sch a^^TOv AXKLaPacVaM. — 14. xauXcovi-
pro [jLa9'T,p.a, quod est in codd. edd., otTY) 8e M. — {d’ Pa. — 17. oi p.£v Lb.
cum de ludorum exercitatione p-aS-YiiJia — r]7t£ipaTc5v Pa, uTOipwTwv Pc. 19. [j.£-

non dicat Pausanias; coniecturam recepi YicjTYiv Vb. 20. E7:£l 8 e Lb. — post ercl

voce y.cd commendatam. 4. TrapaaxeuaU^v, 8e Ty lacunam indicant Va Lb SW D, M


corr. in -aeiv, Pc. — , auvou rectius scribi quam voce Supaxouato) explendam opinatur
dicit Sylb., cf. cap. 18,1. 6. vizoavpavov F, £711 8e tw 'EXixwvi A X K Vb Pa, in R
M. — levoxXsiou La. — TravTiac M Vb, 8(xwvi, quod in cett codd. est, expunctum
TCavTOia? Ag. 7. aut oc delendum aut lyi- et eXixwvi ad marg. appositum. 21 . Ilupi-

v£T 0 vel potius addendum esse recte Xa|ji. 7Coc et IIupiXafjiTry et 15,1. 16,5 IIupi-

censet Frazer, om. copulam edd. codd. — XajJLTTOS scribendum esse dicit Gurlitt Ueb.
awtewvtou Vb. — 9. 'Eliztbv Camer. pro Paus. p. 367, Xap.7rYi, Tcupi et ? sup. vers.,

AiJttov. — EaXlip-PpOTOu CS ex Anth. Pal. Pa. _ 8oXi)(^ou codd. edd. ante SW. 22. Hinu-
II p. 537, Kani(3poTou edd. cett. codd, 10. (ovio? inseri iubetG. Hyde 1. 1. 34. — 7mpdd|JL-

xeaaaps? Pc. — ’0Xu|jL7ua>tSis C S M. 11. TTY) Vb. 23. y£V£i Va. — SlIV ex M. 24. £t:1
460 HAIAK^^N B.

14 !
6. AU(7 avBpOV Bs TOV 'ApKJTOXplTOU 27UapTiai77]V avs0‘£(7av sv ’OXU[X7Ul 0C

Zapiiot' xai auiroT? t6 [xsv TupoTspov twv £7ut.Yp'5C[J-[JL(XTa)v Ictiv’

’Ev 7UO>.D8'aT^TW T£[X£V£l AlO? 6 cj>l[X£B 0 VT 0 ?

EorTYjx’ av0'£VTO)v Brjp-odta Eapitwv.

toUto [jl£V By] 'zo avaO'Y)|JLa ava8'£VTa(; [xy)vu£i, t6 s? auTovs


sKoa^o^ £(7iri AudocvBpov'

’AQ'avaTov Tuarpa xai 'Apia-iroxptTcp )iX£ 0 ? Epywv,

AucravBp’, £XTT£}v£(7ac Bo^av l)(£i(; ap£i:a(;.

15 Ay]1oi [o3v] £ 1 (jIv ot T£ Hap.ioi xai [oQ a^Xoi ’l(ov£^, xam t6 7;£y6[1£vov

auTc5v ’I(ovwv, zobq 'ioiypu(; zou<; Buo £7ua).£i(povT£^. '‘AXxi[3iaBou [X£V ys 10

TptY)p£(7lV ’A6'Y)Vai(OV 7U£pt 'IcOViaV l(7)(!J0VT0? £8'£pa7U£UOV aUTOV IcOVWV 01 Tuol-

Xoi, xai £ixwv ’A).>tij3!-aBoo /a^XY] Tuapa ^Hpa Sa[xicov £(jtiv ava 8‘V)p,a.
o)^ B£ £v Aiy 6 (; 7UOTapLoT<; idclcocrav ai vaU^ ai ""ATTixaC, Hapitoi [X£v £(;

’0Xu[xmav Tov Ao(7 avBpov, ’Ecp£(7 toi Be t6 kpov av£Ti 8 '£cav ’ApiT£[XL-

Bo? AodavBpov t£ aoTov xal ’Ei:£ 6 vixov xai <I>apaxa xai aXT^ou? STuapxia- 15

16 Twv Y]xi(JTa £^ y£ TO EIXyjvixov yva)pi[ioo?. [X£Ta7U£<76vTwv B£ au8't(; twv


7cpay[xaT(ov xai Kovtovo^ X£xpaTY)x6i:o? ir^ vau[jLa)^ia 7U£pl KviBov xai opo?

t 6 AwpLOv 6vo[xa^6[X£vov, ootco [Ji£Tr£(3a>vXovTO ol ’ltov£^, xai Kovcova avax£i-

,
[X£vov )(aXxoov xai Ti[jl 68'£Ov Iv Sapuo t£ Icttiv lB£Tv xapa ''Hpa xai

wdauTto^ £V ’Ecp£(7 a> Tuapa ’Ecp£a‘la 0'£w. iraoTa |X£v Iotiv l)( 0 VTa outto) 20

TOV a£l )(p


6 vov, xai ^'Icoaiv oxraoTw^ ol T(Xvt£? av 8'po) 7uoi 8'£pa 7U£ 000 (Jt xa

bTZzpiypwToc t^ i(7/^ol'.

Pc, Oto ld'W|.«.Tr](;, sup. vers. ty), Va. 2. 0 sup. £ expuncto, Vb. — yz om. Pc. 11.
a5-rol Va Ag Lb M Pcd, auTOi? (sic) La. — Iwviol TTollol La. 12. Zapilwv codd. edd.
OTt pro To M. 3. TcoluS'axTw Va, 7toluQ'air)T:y ante B, vt] vel tollendum vel in twv ver-
Pc, TroXud-aY) tw Vb. 4. £aTY]X£v ^va5'£VTwv tendum esse vidit Sylb., om. cett. edd.,

M Vab Lb, £aTYix£ 8 £ ficva9'£V'cr(«)v A Pcd Ag, recte Amas. : Samii statuam ei aeneam in

( 8 A),

zGZTiii dtvQ'£VTa)v cett. edd. (^vaS'£VTWv lunonis erexerunt. 14. tou luaav 8 pou M
F) La (hic scribit £aTTf]x av&>£VTwv), sic Va. — fitv£9'£aav exspectaverim ex usu Pau-
etiam Anth. Pal. II p. 813, zaxay.’ Preger. saniae. 15. cpapp.axofM Vab, cpapayya Ag.
— 8 afjioaia? Sch, sic Preger, 8 y)p.oa(a 16. £? T£ M Va Lab Pcd, zq yz Pa Vb edd.
codd. edd. 5. 8 £ Icp. La Pacd. — a^rr^v 17. TOpl XV 180 U Ag Pa. in hoc v sup. lin.

Va 6. luaciv 8 pou codd., Auaav 8 pov edd. 18. t6 8 &)pl(*)v VaMLbAgPc, to Awpiov

Pa, 7. TuxTpav A X K F Pcd Ag La, Tzdzpct cett. codd. edd., w sup 0 La. — 6 vop.dc^ 6 -

cett. edd. codd., voluit Sylb. — dcpiaTO- ijiEvoi La. — pL£T£pdtlovTo ? — d)? xal K6 -
xpdtTw MVabLb. — xXewc M. 8. Iuaav 8 p£ vwva Am. A X K F La Vb Pa (yt5vwva Vb,
Va M Lab Pcd, Xuaav 8 pos Ag. — zy.xzlzaaoL<; a sup. vers. in Pa, xovwv La), 6i<; om. cett,

La. 9. 8 ^Xot £i(jlv £lv£ ad\x. M, o3v om. Va edd. codd. 19. xai Tt|j.69'. °'llp(?; om.
Lab M
Pcd Ag, est in Pa Vb, incl. Sch. zi — La. 20. £cp£(jlw M. 22. uTctipxovva VaM
T£ M. —
ol om. La, incl. Sch. 10. xzi'f^ 0 Mq, Lb. u-dxovTa M.
VI 3,14-4,5. 461

IV. ’'E)(£Trai Bs irou AixjavBpou' sixovo? ^Ecpsdio^ zz TuuxirY)^, tou^

(s(7)sl8'OVTa? xpaT^(7a<; twv TuaiBwv, ovopia Bs ol 'AO^YjvaiOf^, xai Sixucovio?

SwG^TpaTO? TuayxpaTiadT'^^ aviqp, s7ULxT;7](7t^ Bs y]v axpo)(£p(7tTY]<; a^Tw' [^rapa-]

Xa[x(3av6[X£vo? yap axpcov tou aviraycovi^opLsvotj twv /sipwv sxXa, xat ou


5 xpoirspov avtsi TUptv yj ai<7Q'0iT0 otTuayopsuaavTO?. ysyovadi Bs auTw N£[X£i<ov 2

[X£V vTxat xa\ ’Io’6'[J-tci>v avap? Bu6B£xa, ’0Xu[X7uta(7i B£ xai IIuO'oT, [jl£v

Buo, Tp£t? B£ £V 'OlupiTUia. 2. TTYjV T£1TapTY]V Be 6XtJ[J.7UaBa £7UL iraT^ £X(5Ct6v,

xpwT/]v yap By) £vixy](J£v 6 StodTpaTO? TaUTY]v, oux avaypacpouaiv oi^WkzXoi,

BiOTi [jly]B’ auTOi tov aywva, a}^>.a IIidaToi xai ’ApxaB£<g IB'£(7 av oc^z auTwv.

lollapa Be ttov Swdirpairov TuaXaKTT/]^ av'^p 7U£ 7uoiY)i:ai A£Ovtic7 xo<;, £x Six£Xia^3

T£ y£VOC xa\ aTUO £V TW 7UOpD'p.W M£(7 7Y VY)?


(
1

( 7T£CpaV(o 8'Yjvat Be bizo

TE ’A[X 9 tXTu 6 vcov xa\ b%b ’HXelwv, Eivai Be a^Tw Xijzzoa v?)v TualYjv

xa 8'a By] xai t 6 TuayxpocTiov tw Sixutoviw SoxjTpdcTw ’


xai yap tov Aeov-

Ticrxov xaTaj3al£Tv piEV o5x £7ui(7Ta(78'ai tou? TualaiovTa^, vixav Bs auTOv

loxXwvTa Tou? BaxTulou?. tov Bs avBpiavTa IIu 8'ay 6 pa? £ 7cotY](7 £v 6 ‘PYjytvoc, 4

EWUEp Tt^ xai oCklo^ ayaB^o? Ta s? 7uXa(jTix'/]v. Bi.Ba)( 8'^vai Bs Tuapa KXs-

ap)(a) cpa(7 iv aoTov, 'PYjyivw [jlev xai auTw, p.a 8‘Y)T^ Bs Eu/sipoo ’
tov Be

E 5)(sipov sTvai KopLvQ^iov, (poiTY](jat Bs (5)^ Eoaypav te xai XapTav S 7uap-


TidcTa?.

20 3 .
"0 Bs %ca^ 6 avaBou[X£vo? Taivtoc ty]v xscpa>.Y]v £7U£K7t^/B‘co [xoi xai 5

oOto? s? tov 7.6yov OsiBiou te svsxa xai ty](; sg Ta ayaXp.aTa too OsiBtoo
cocpia^, sTusl ^Xk(xig ys oox icrpiEv otou ty]v sixova 6 ^siBia? s7uoly](J£. Sa-

Tupo^ Bs ^Kkuog Au(7tavaxT0? TuaTpo^, yiyoug Bs too ^lapBwv, sv JN£[X£a

TUEVTaxi^ £vixY)<j£ TUOXTsdwv xal IIoQ'oT TE Bl? xai Bl^ £v ’07.u[XTCta


*
zijyr\ Bs

25’A8*Y)vaiou SiXaviwvo? 6 ovBpia? zgzl. IIXacTTY]? Bs uXkog twv ^Attixwv

1. za^ZTixi M. — eixovw? M. 2. eaeX- sup. 6 <; M. — Y]0'£aav Va. 10. twv awaTp.
9’6vTias coni, Sch praef., eXb-ovTac codd, edd., Lb. 11. T£ pro 8e Va — 8l ol nozz Scixcp.

cf. ad p. 198,23. — oi om. Va. — om. Vb. 12. xai 8 i? (iTib emend. Buttm., recepp.
La. — dc9'iQvaioi La, dc9'Y]vaToi; M Lb Vab edd. inde a B, xai ftTto cett. edd. Am. Vb
Pacd. 3. (jtiiaaaTpoc hoc loco et postea Va, Pa, xal ai? u-jio Lb, xal alc urco MVa, xal
semel acixpaxoc La. — 'Aupox.e^piinf)? coni. alc Otio Pc, xal aic ^tco Pd, xal oT<g ut^o

Valck. MS., 'Axpox^eipiaTT^C-^ cf. Suid. s. L a, 8 lc in ou<; latere vidit iam Siebelis, at

SwairpaTO?. — TcapaXap.|iav6[jL£voc codd. edd., voluit (jT£cp. 8 e 81? vTzo T£ ’A|JLcp. 13. aTpavtj)
Sch inclus. praepositionem, D eam delet Va. — >.£toviaxov Ag, >.£oviaxov Pd. 14.
cum Suid. s. dxpoxapi^eaS-ai. 5. y\(^{zi Suid. xaTaXap£~v Vb. 15. xX(ovt£? La. 16. xX£a-
1. 1. — om. idem. — v£[Jlim Vb, v£|jiici)v pdcxto Va. 18. £tvai xal xop. La. — ludypa'^
Pa Ag, v£p.£io)v Pcd. 6. 8u68£xa edd. inde Studniczka Vermutungen z. gr. Kunstgesch.
a B cum codd., 8uc!)8£xa rell. edd., cf. V p. 44 f,, 2u(it8pav codd. edd., auctv 8 pav Ag
24,3. 9« (jlyi
8’ auTol B, [jlti 8’ a^Tol Pc, p,Y| La. 21. T7]? 9 £i 8 Pa. 22. ovou edd., otzod
.

a^Tol cett. edd. codd. — a^Tog Vb M, oi codd., in Pa corr. in otou. 23. iap.i 8 ci)v Pd.
462 HAJAKQN B.

[xa9*7]TY)^ ’A6'Y)vatou, tcstuolyjxs TuaTBa ’Ep£(7tov TuayxpaTi-

a(7TT^v, ’A[J.uvTav EXXavixoL».

6 4. \zikom Be ’A)(aiw IlairpsT Buo [xsv ’OXu[i:rtxai vTxai tuocXyj^ av-

Bpwv, [Xia Bs £y£V£TO £V A£XcpoT^, ZZGGCCpZg ^£ £V xai N£[X£ 10)V Tp£T^.

exacpY] ^£ 6;u6 toO xoivoQ twv 'A)^ai6)v, xat oi xai. toO Piod (JUV£7C£(7£v £V5

7COX£[JLlp TY]V T£X£UTTjV y£V£(7b'ai. [XapTUp£T ^£ [101 Xai TO £7TiYpa[j.p,a t6 ev


'OXap-ma-
MouvoTualY]; vixw "0X(j[X7uta Il(j8'ta 'Z* avBpa^,

Tpi(; N£[X£a, TETpaxi? '*1(76'[jlw £v ay)(iaX(o,

XeiXcov (X£i>wtov)o? IlaTpEtj^, 6v Xocoq ’A/ai(ov 10

£V :iO).£[JL(p Cp0‘l[J.£VOV 0'OC^’ OCpETY]^ £V£X£V.

7T6 [X£V £7uiypa[ip.a Itui to(JoOto eB^X(o(7£v’ ei Be Augitutuou toO TuoiYjaav-

TO^ TY]V Eixova TEX[XaLpO[J-£VOV YjXlXlOC (7L»[J-|3aX£(78'ai BeI p.£ TOV TUoXeP-OV

evB‘a 6 XeiXwv etuecjev, ^xoi zq XaipwvEiav ^AycaoX^ 'uoXc, xaatv 6p.oo c^pa-

T£j(7a(j8'ai Y] iBia xax’ apEnriv te xai ToX[J-a7 ^AycciMV [j.6vo? ‘AvTiTudcTpou 15

p.01 xai MaxE^ovcov svavTia ayo)vi(ja(76‘ai TEpi Aap.iav cpaivETat t^v ev 0 £(j(jaXta.
8 5. ’E(p£‘^^c 'C‘00 XeiX(i)voc [Boo] avaxEivTai’ tw [xev MoXtuiwv ectiv

ovo[xa, (7T£cpava)0‘Y]vai. Bs t 6 £7:Cyp(y[j.[j.a auTov 6 tu6 ’HXei(ov’ tov Be

ETEpOV, OTtO [XY]BeV EdTlV £7Uiypa[JL[JLa, [XVY)[X0V£U0'JTlV d)^ ' ApKTTOTsXv]^ S(7TIV 6

1. 'Epeaiov Wilamowitz Herm. XI 294, (sic) fitx- Va, jzUmw o; 7raTp£uc wv Xaoc t^x-

’E 9 £ai.ov ecld. codd. 2. (ijjLUVira Va Pd, M Ped Ag Lb (xiXwv M Lb, 7raT£uc M, (bv

diJLUvTwv La. 3. yeiXwv Pc, XiXcovi cett. Lb), Porson. coni XiXwv XiXwvoc IlaTp£u?'
codd. edd. ante SW, cf. v. 1. lin. 10.14, et ov 6 loLoq ’Ax., recepp. B et SW omisso 6,

VII 6,5. III 16,4. — 8 ti pro 8e Ag. — secuti sunt D Sch cum SW XaXwv X£(X(ovoc
Ttairpi Vab. — ’0Xu[j.7Uxal edd inde a B scribentes, XiXwv wv IIaTp£u?’ a^T(ip viv

Pacd AgLab, ’0Xup.7aaxai rell. edd. Vab M. Xao? ’Ax Jacobs. 11, £iv£y.£v Vab M. 12.
4. £v om. Va. — v£jJLio)v PaM Vab La, N£- ToaouTw AXKF codd., toutw Vb, Toaouvov
|jL£(ov S Ag Pd, N£[J.£iwv cett. edd. Pc Lb. coni. K, recepp. S B D, xoaouto e coni. Sylb.

5. Tou om. Va. — auv£ti£a£v 7ioX. VaLa, cett. edd. 13. aup.(3aXA£aQ'ai AgVb, ouijl-

ouv£ 7;£a£ TToX. edd. ante C M Pacd Ag Lb, PaX£(jQ'ai La Pa. — 14, XtXwv edd. ante
£v 7ioX. coni. F, recepp. cett. 6. to £v SW Va M, X£iXwv cett. edd. codd. —
’0X. om. La. 8. piouva) udXai Lb Va M Ag aTpaT£U£aO'ai La. 15. ^ om. codd. — t£
Pc, in Pd piouvoTxaXa esse videtur, p.ouvW(; sup. lin. addit, in Pa. — t6X[jlt)v Pa. 16.
TidAT); La, p.ouvo::dtXai Vn, [ji.ouvo? TcdXr) A p.01 om. AXK cum Vb Pa. — Ac£[juav Vab
X K F Vb Pa (hic p.ouvo?), [JLOUVOTcdXrj? Ca- Lb Pacd Vn M edd. (hoc loco etiam F C,
merar., probante Sylb. recepp. cett. edd. qui I 1,3 Aap,iav scribunt) praeter S B
— oXufJiTtia Pc. 9. rp£Tc codd., irp£i; A. SW Sch, qui cum La exhibent Aa|JLiav, cf.

— aiYiaXw Camerar. 10. XiXwv. o? t:airp£uc I 1,3; Sch VII 6,5 Aap.iav scribit. — d>£aaa-

?)v ' autap >.ao? ax. La Vb Pa (xeiXwv Pa La, Xiav La. 17. xei^wvo? codd. praeter Va
c<; La) A X, probat Kays. Rh. M. N. F. M, qui habenL — 8uo est in Vb Pa
V 360, a'axap 6 tacite K, ut voluit Sylb., edd., om. cett. codd., incl. Sch, cf. V 1,1.

secuntur FC S. o? TzkcLxaizbq tov Xao; IX 21,1. — p,oX7i:iw Vb, pioXTtiwvi Lb. 18. to
VI 4,5—11. 463

sx Twv 0paxiwv STaYstpwv, xai auTov [xaO'Y)T^(; y] xal (YTpaTuoTtxo?

(xvi^^Yjxsv avYjp ocTs xapa 'AvTiTudcTpo) xai Tupoxspov idj^UdocvTa Tuapa 'A>.£^av-

Bpw. S(oBa[xa? Bs ’ A(J(70 u tyii; sv TpwaBt, xsijxsvy]? Bs 6tu6 'IBt^, 9

TCpWTO? AloTwSWV TWV TaUTY] <7TaBtOV ^OXu[lTCia(7lV £VIXY](J£V £V 7Uai(7l. 6. riapa

5B'£ SwBapiav ’Ap)^CBap.o? £(jtv]X£v 6 ^Ayr\Gikdou, Aax£Batp.ovi(j)v ^ccGiks6^.

7upo Be toQ ’Ap)(iBa[xou touttou pa<7 i7.£(o? £lxova ouB£v 6 ? Iv y£ 67U£pop(a

Aax£Bat[xovCouc ava 6'£vi:a 5 £Upi(7 xov. ’Ap)(^tBa[xou Bk a7^>.a)v x£ xai xy]? x£>.£'j-

XY]^, lp.01 Box£tv, £V£xa avBpidcvxa £?



0 >.u[X uiav7 a7U£(7 X£t>.av, 6 xi £V (x^)

(3ap[3ap(j)v X£ £ 7U£Xa(3 £v auxov x 6 xp£wv, xa\ ^aatT^lwv p. 6 vo? xwv £V STudpXY]

ioB^ 7 6 . <; £(7xiv d[;.apxa)v xdcpotj. xauxa pL£v B“^ xai Iv xoT^ SxapxiaxixoT? X 6- 10

yoic £? tuXeov YjpLLV B£B'iq>.ci)xai *


Eudv 6'£i Be Ku^ixy]vc5 yzyo^ccGi 7Uuy[j.Y]? vlxat,
*
[JLta [X£V £V dvBpd(7 lV 0 >.U[J.7UIXY 1 ,
N£p.£lO)V B'£ £V 'KCaGl xai ’I(70'[XIWV. %z%oi-

Yjxat Be Tcapd xov EudvB^Yiv dvYjp x£ i7U7uoxp6cpO(; xat x 6 dpjia, dvap£[3Y]xuTa

Be £7ui x6 dp[xa xaT? TuapO^Evo^. 6 vo|J.a p.sv Adp.xo? xw dvBpi, xaxpi^ Bs

15 a 6 xw (OtltTUTUot) VEwxdxY] x 6)V £v MaxEBovia xoXewv, xaXoup-svY] Bs dxo xou

oiXKJXoti OiIltuxou xot) ’A[xuvxou- Kuvi(7X(o Be xw ex MavxtvEia? xtixxY) xaiBill

£ 7UOLY)(7 £ HoTwUxTvEixo? XY]v Eixova. 7. "EpyoxElY)? Be 6 OiXdvopoi; BoXt)(ou

Buo £v ’07^U[j.xia vixa(;, xocrauxa^; Bs aXkoLc, riuQ^oT xai sv IcrB'p.w xe xai,

N£p.£to)v dvY]pY]pL£vo^, o5)( 'I[i£paTo(; Elvat x6 xa9'dx£p y£ x6 etui-

2oypap.[xa x6 sx’ auxw <pY](7 t, KpY](; Bs sivai Xsysxai Kvwdto^' exxectwv Be

6tu6 (7xa(7 i(oxc5 v sx KvcoctoD xai £<; "Ip.£pav dcpix6p.£voc TuoXixsiai; xs exu^s

om. La. — cpriaiv eraYpa[Ji.[J.a om. Va. dp|j.a A, £7 t:'i. xo 6tpp.a cett. edd. codd. — Tza-

1. [JiayEipoiv M Va Lb. 2. dv£d*Tr]y.£v om. Ag. paO'£[JL£vo? Ag Pd pro Traphlvo?. — ldp.7rY)<;

— dvTiTcdcTpou La. 3. 6 e| Vb Pa edd. La. 15. „auxy vswxdxY] ' IzItzzi x 6 ovop.a

ante SW, om. o cett. edd. codd., Vb x?jc ttoIeo)? Oi1ot7toi.“ Palmer. MS., <I>i-

aw8d[Jiai; Ss 6 e| dtvuTiaTpw xai upoTrepov liTznoi inserui. — lay£8aip.ovia, in m.

e| Pcaaou expunctis 6 Tcpoirepov. — corr., Pd. 16. dp.uvxa, ou sup. a, Pa,

£v xp6a8i La. — ocaou Pd. 4. 6 aiol. dpuvxo? La. 17. yiXdvapo? MVbLb, cpi-

MVbLb. 5. diY^<7i8apou Vb. — (3aaiX£Ui; Idvwpo? La. 18. £V om. Va ante ’01. 19.

’Apxi8ap.ou om Pd. 6 . virgulam post VEpiiwv La Pa. — riu.£paTo? et mox ip.aipaTo?

PaadEw? habent edd. ante B, post toutou (e sup. ai) Vb. 20. elvat, xai xv., xai exp.

SW, nulla distinctio est in cett. edd. 7. et in m. leY£xai, Pa. — Kvwaio<; et Kvwaou
aXlw Ag. 8. £V£xa D Sch. — avSpiavxac SW D Sch, geminato sibilante cett. edd.

AXK codd., dtvSpiavxa Am. Sylb. edd. codd. — £X T£awv


Kvwaou om. Va. 21.
7

cett. — CtvIaxEilav Ag Pd, hziaxzO.ay Pa. £x Kv. B SW D Sch Pacd Ag Lab, utco Kv.
— Iv (t^) papPdcptov scripsi, Iv [3apPdpw A X K M Vb, U 7T 0 vel in sx vel in diTio mu-
codd. edd. 9. — Paailsijwv tandum esse vidit Sylb., hoc recepp. F C,
M Va. — £v a%. Pd. 11. Eudvb-ri Va Ag. Smin. auctore Pors. oiTro, Smai. utto uncis

12. olup.7:iayTi CS M Va, ’01upT:ixri cett. saepsit.


— ' Ttolixela? xexuxh^^^'^ ^
edd. codd. — v£p.io)v La Pad. 13. Eudv^T) Pa (xexuxYixav, £v sup. av, om. o? Pa)cd Ag
edd. ante SWVaM, EudvS-viv cett. edd. La, incl. o? SW D Sch, ov MVabLbVn,
codd. 14. £711 Tw ocppia-n. M Va, xy y edd. ante B, S di in oZ mutare voluit,
464 HAIAKQN B.

xai TZoXkoC £L>p£TO uXkcC £? Utp^T^V. £[Jl£XX£V OUV, 0)? TO £1x6^, 'I[J.£paT0C SV

TOl? aywatv avaYOp£u8'Y](7£<7&'ai. ,


V. ^0 B£ £7ui Tw Pa0‘ptp Tw 6 ^{;T|Xw Aucituttou pL£v £(n:iv Ipyov,

jjL£Yi,C7T0 ? Be a7uavT(ov iyiwzTO av8'p(07ucov tuXy]V ttwv vjpwwv xaXou[;.£v(ov xod

£i Tt oiXko Tipo Twv Y)p(o(ov 8'vy]t 6v avQ*po)7ucov Be twv xa8'’,5

2'?)p.a? o3t6? £(7 tlv 6 [j.£YI(7 to? IIoL>>.!jBa[jLa? Ntxiou. 2. i;x6T0U(7a Be y] toO
IloL>>vuBap.avTOc Tuairpi^ o5x coxeTto eti scp’ Yipiwv' 'AXsJavBpo? yap i:y)v

TuoXiv 6 OEpaiwv TUpavvY](7a.? xaTE^aj^Ev sv (jTuovBaT?, xat 2]xoTOU(jaia)v tou?

TE zc, t6 D‘saTpov (7L>v£tX£y[i£voU(;, £tu)(£ yap a-cpi(7i [xai] sxxXYjcjia TY]vixaOTa

ouo-a. T0UT0U(; te aTuavTa^ xaTYjXOVTiaE TUE^TadTaT^ sv xuxXw 7U£pi(7/a)v xaiio

TO^OTaic, xai t6 aXXo oo^ov sv Y]Xixia xaTEcpovEucrs, yuvaTxai; Bs o^tueBoto

3xai TuatBa^, pii(76'6v slvai Ta )(pT^[jLaTa Tot(g ^svot^. auTV] 2xoTO!j(7atot(; y)

<7U{icpopa <[)pa<7ix>.£LBou [jlsv ’A8't^vy)(jiv sysvETO ap)(0VT0?, BsuTEpa Bs 6Xu[i7UiaBi

E7UL Tai? EXaTOV, Y]V Aap.(OV 0oupto? EVlXa t6 BsUTSpOV, TaUTY)? STEl BsUTEptO

T^? 6Xu[xmaBo?. xai oXiyov te spiEVE t6 Btacpuyov twv UxoToucraiwv, xai 15

a58'i? 6tu6 aG-B‘EV£ia? I^eXituov xai o5toi ty)v tuoXiv, ote xai toT? 7ua<7iv *'E)^)^y](71

7Upo(7TTaT(jai BsUTEpa sv tw Tupo? MaxsBova? 7 To};£[xw 7uaps(7xsua(7£v 6 Bai[;-ci)v.

4 3. IlayxpaTioy [xsv By] xai aXXoi? Y^Br] ysyovaaiv ETuicpavsT? vTxai’ IToulu-

BapiavTi Bs tocBe oOCkdioL Tuapa toi>? stui tw TuayxpaTtw (jTscpavou? u 7uap)^ovTa

at non fecit, om. Am., TioXnreiac t £tux.£ xoi aaiwv Vb Ag La Pd. 9. zq t6 9>. toutou? te
TT. M. Haupt Herm. IV 30, tz. te trap’ om. M. — auv£>.£Yp.£vouc Vb, auvEilEiyiJLEvouc

exavoic )iai rc. Kays. Jb. f. Ph. 1854, 482 et La — acpiai xai exx>.. edd. ante SW codd.
Z. f. A. 1848, 1095 sq. coniecerat tz. te etu- (cpy)civ Vb), om. xai e coni. SW D Sch xai
X.EV exeTvoc xai tz. 2. CcyopEu^aEaO-ai Va M. e V ortum esse putantes. 10 . xaTYjxovTiaEv
3. AuaiTtTOu edd. Va, cett. codd. adaiTitcou edd. ante S, xaTY]x 6 vTYia£v M Pd Va, xaTY]x6v-
(aiaiTttcou Pc), 4. 7tXt)v i^pwwv twv xaX. TiaE cett. edd. Pc Ag Lab. — rc£\xoi(; TaXgLb.
cod. Phral. — xaXou|j.£V(Ov iqpwwv om. 11. fiiTOSovTO La. 12. Richards Class. Rev.
Va. 5. £i om. Lb. — ei 86 ti 3iXXo La — XIV 448 aut (5)$ vel &ozz ante [j.iaQ'OV aut

9'Vt,tc5v Vb Ag Pd cod. Phral., S'vy]toi; Va pcuXop-Evo? excidisse putat, cf. vol. I ad p.


M, S'VTfiTOV edd. cum cett. codd. — xa9'’ 66,1. Schmid Attic. II 56. — axoTouaaiou;
iq[jitov Pa. 6. 7ToXu 8 c)i|JLa? Va cod. Phral. et Pd Ag Vb, axoTOutJcaioii; Pac, axoTOuaaaiouc
mox TO>.u 8 di|JLavT 0 c Va Ag Pd La, TiouXiSdifjLac Lb, axoTOuaaaiou La, axoTOuaaatwv M, axo-
Lb. — 6 vixiou cod. Phral. — SxoTOuaa A Touaaiwv Va, cf. 1.6.8. 13. 4>paaixai8ou codd.

Sch, quorum uterque VII 27,6 a gemmat, edd. ante C (cppaxaiai8ou Va, cpaaixat8ou Vb),
codd., SxoTOuaaa Smin., UxOTOuaaa cett. <DpaaixX£i8ou suadentibus Sylb. etF edd. cett.,

edd., cf. Cobet Philostr. tc. yuav. p. 71, qui cf. VIII 27,8. — 8 £UT£pa 8s 6Xup.iua8i edd.
IlxoTOuaa scribendum censet, Burs. Geogr. I Vab Pa, R in corr., 8 i)? 8 e ev oXu[jL7i:idt8£c cett.

70 n. 4 ; accentum discriminis causa retrac- codd. (in M i sup h, 8 us 8 £Lb Vn, 81 ? 8 sPd Fa,
tum esse, ut in ’AQ'r]vaio?, docet Sylb. 7, 8 uai 8 £La). 14. IjvMLabPd. 15. te om.VaFa
(hbzixo J .b. 8 . xaTE^a^E La Pd Ag. — ev AgPd. — EtJiEivEPa, £V£p.£MVa. — axoTOuaai-
inser. Smin. B SW D Sch, om. cett. edd. wv Vb AgLaPd, geminant a Pc Va M Lb. 16.
codd. — axoTOuaaaiwv Pac Va M Lb, axotou- oStoi 8e ttjv Ag. — oOtoc La. 18. 7toXu8dc[i.avTV
VI 4,11-5,7. 465

S(7TIV. Y) OpStVY] TTY]? 0pdcXY]^, Y] Iv^OV' NsG^TOU 7TOi:a[J.OL> TOQ pSOVTO^ Bl(X

’A(3BY]piTwv, xoCi ^Xkcc 8'Y]pia, sv Bs auToT^ ;uap£)^£Tai xat XeovTa?, oi xai tw


C-TpaTW' 7UOTS £X(.6'£[JL£V01 TW H£p^OU T(X^ ayOU(7a^ Xap.Y)>.OL>^ Ta <71171« £Xup.Y)-

vavTO. o6toi %oXk(kniQ ol X£Ovx£^ xat Ic, ty]v 7U£pt tov ’'OXup.7uov TuT^avwvtai 5

6)<(0pav TOUTOU ^£ TOD opou^ Y) [J.£V £^ MaX£BoVl«V 7uX£Up«, Y) B'£ £7Ut ©£(7(7«-

X«l TOV 7UOT«{x6v T£Tp«7UT«l TOV IlY)V£t6v. £VT«u6'« 6 IloO>.uBap,«?

>.£OVT« £V TW ’O7.0[17U(p, \liyO, X«l «Xxi[JLOV O^YjptOV, X«T£tpya(7«T0 o5B£Vt

£(7X£U«(7[JL£VO^ OTcXw. 7UpOT^)(Q'Y] ^£ TO TO}^[J.Y][JL« (p lXoTl[J.ttX %p6(; T« 'Hp«-


nkio^jc,
£pY«, oTt (ouTO)) x«t 'Hp«x7v£« l)(£t Xoyo^ xp«T^<j«t too ev N£pi«
10>.£OVTO?. £T£pOV Be £7Ul TOOT(>) 0'«0[1« UTUeT^ITUETO 6 IIooXu^a[JL«^ £^ p.VY)p.Y)V* 6

£? ay£>.Y]V £(7£X8'(i)V (3oWV, TOV [X£yi(7TOV X«l aypl(OT«TOV T«UpOV >.«p(5)V toQ
ETEpOO TWV 07UI(78'£V TToBwV T«? X«T£t)(£V «Xp«^, X«t 7UY]Bo)VT« X«t

£7U£ty6[X£VOV OOX (XVtEl, TUptV y£ By] 6 T«up0? d(j>£ 7UOTE X«t «X«V «(pix6[J.£VO?

[3i«c a7U£(puy£v «(pEt? t«uty] tw Iloo>.uBap.«vTt t«^ AdyETat Be x«t


15 «vBp« YJVtOXOV £>.«UVOVT« (77U00B^ TO «pp,« £7U£(7)(£ TOO 7UpO(7a) ' >.«(36[J.£VO^

y«p T^ ETEpa TWV X^lp^V d7Ul(78'£ TOt> «p|J.«TO?, 6[XOU X«t TOU^ ITTUOO^ 7UE"

BTq(7«^ x«i TOV Yjvioxov eT)(£. Aapsto? Bs 'ApTaJsp^oo tu«T? voQ^o^, 6? 6[xou 7

TW Il£p(7c5v By][JL 0) SoyBtOV X«T«7C«tJ(7«? 7U«TB« ’ApT«5sp5oU yV1^(7tOV £(7)(£V

«Vt’ EXEIVOO TY]V (XpX'^V, OOtO^ («<; eP«(7lX£ 0(7£V 6 A«p£to^, £7UOvS*«V£TO y«p
20TOO IIooXoB«[i«vto^ toc spya, 7ue[jl7U(*)v «yysT^oo^ 6 xk7)^vou[jl£vo^ B6)p« «vs-

7U£t(7£V «UTOV £^ 200(7« TE X«l d([>tV a(plX£(70‘«l TY]V «6 tOU. £vS'« By] X«T«
7UpOxXY](7tV n£p(76)V «vBp«? TWV X«X00[JL£VC()V (x8'«VaTWV «plO^p-OV TpEl?, «Q^pO-

00^ Ot [X0V0[1«X'^G‘«VT«^, «TUEXTEIVEV. EpywV Bs TWV X«T£l>.Sy[X£Va)V [J-Ol T«

8e dcXXoTa Va. 1, opeiT) La. — tov pro 8e cod. Phral,, in PadM est 18. £t)(^£v.

NeaTTOu Vb, in R veairou expunctum et in 7i£pafi)v xai 8^|jL(i) M Fa Va Pc Ag Lab Vn


marg. Iq tou, hoc habet Pa et in marg. (La om. 8r]p.y), 7:zp(j&w 8^Q|jt.(p Pad Vb edd.,
veaaou. 2. a^SYjpiTwv Ag. — xy om. Va. Kays. Z. f. A. 1848, 1096 coni, opiou tkji

3. TCOT La. — eXup.T(^vaviri La. 4. XeyovTe? Il£pawv xai Miq8(ov. — ^laoyaiov codd.
Ag. 6. TTYjviov Ag. 7. [xeyav codd. edd. (iady£ 0 v La) A X K F S, 21oy8iavdv C Palm.
ante S. 8. e^axeuaapLEvoi; Vb. — ante Tipo? Exerc. p, 401, „a Ctesia is quem ’laoyaiov
exciderit 9. post oxi scripsi oSto), Pausanias vocat dicitur Secundianus, a Dio-
quod post KpaT^aai inserere vult S. 10. doro Ogdianus. Forte aliter scripserat Pau-
{tJ^eXaTtevo codd. edd. ante S (uTreXsiTriro sanias Hoy8aTov, i scilicet repetito a 8Tqp.(>)i

Vb), {)7C£Xi7t:£to cod. Phral., voluit Sylb., pro 8^|.i.(j)“. Palm. MS,, Zoy8aTov Wessel.
rec. cett. edd. 11. £ti£Xd>(bv cod. Phral. ad Diod. Sic, XII 71, 26y8iov B et edd.
— vaupov om. AXKFC Vab M Lb,
Smai. seqq. — xa-trattaXaiaa? Va, xaraTiaicrai; M.
habent Suid. s. rioXu8dcp.a? Am. Pacd Ag 20. 7ioXu8a[jiavTO? Va Pd. — xal uTtioyvoO-
La edd. cett. 12. y.ziyz'^ M. 14. tcoXu- p.£V0? S, U7U(7X_V0U[Jl£V0U<; vult c, £7Uay_V0Up.£V0S

8ap.avu Pc. 15. otou 8ti Va. 16. 07ua9’£ Vb, ^yy£Xo)v(o'j(;sup. o>v)u7TTia)(_voup.£vo? 85pai;

B SW Sch Pac Lab, 67uaS>£v cett. edd. Pd Ag, 21. auvou volente S scribunt edd. seqq.,
VabM cod. Phral. 17. £lx£ xat Aap£~o<; a^TOu rell. 22. dpi^[Jitov Ag La. 23. p.ovop.a-
466 HAIAKQN B.

[X£v em Tw pad^po) toO dcvBpiavTo? * iw ’0>.u[j-7uia, toc Be xai By)lou|j.£vd

8 ^(7Tiv 6 tu6 toO emYpd{j,{j,aTo^. 4. ’'Eij.e>.>x Bs dpa t6 6tu 6 'Op.Y]potj 7upo0-e-

(jTCKjO^ev Te tojv (ppovYjddvTwv em l<r/6i xa\ IIou>wDBdp.avTa e7:t}.T,^£(7D*ai,

xal 6 t6 ty]^ aoToO pcip.Y)? epieXXev d::oXeT(70'at xai oOtoc. e^ (Jxi^Xaiov ydp
ot Te dXXot Twv <7'jp.7U0Tcliv xai 6 lIoa)^’jBd[xa^ e(T9]X9ev ojpa D‘epou?, xai 5

TZbi^ ou y.ccz(k Tiva aYaQ‘6v Baip.ova y] Te opocpY) TY)vixaL»Ta toO (TTUYjXatoi)

xaTeppY]YV’JTO, xai B9jXa y]v a^jTixa ep.TeoreT(TO‘ai xai /^povov oux em tuoXljv

9 e[xe>.Xev dvD*£(;eiv. yz^o^irt]^ a^aO^^^eo)^ to3 Ituiovto? xaxoO xai TpeTUOixe-

vo)v e^ T(ov XoiTCwv, ::ap£<7TYj xaTap.eivai tw llouX^jBdpiavTi, xat dve(r/e

Td^ XeTpa? ox; eTiTixTovTi dvS^e^wv tw a-TTrjXaio) xai ou pia(rO>Y)C76p-evo? 6x6 lO

TOU OpOU?. T0UT6) [JL£V £VTaO0‘a h^Z^^Z^ZO YJ TeT^eUTT^.


#

VI. 'Ev Be OXup-xia xapd tou IIo'j}.uBd[xavTO? t6v dvBpidvTa Buo

Te ex TY]^ ’ApxdB(.)v xai ’Attix6c 6 TpiTO? eTTYjXev dO'>.YjTY]?. tov [xev By]

MavTivea llpwToXaov AiaXxou;, xuYpiYj xaTBa; xpaTXjTavTa, 6 "IViY^vo; IIu6a-

YOpa^, NapuxiBav Be tov AaiiapeTou xaXaiorr,v dvBpa £x ^\hyy.Xi<x^ HixuoiVio? 15

AaiBaXo;, KaX).ia Be ’
A&r,vai(ij xa^pipaTia^TTY, tov dvBpidvTa dvY;p 'AO-YjvaTo?

Mixtov £xoiY|r>ev 6 (^toYpd^oc. NixoBdp.o'j Be epYOv tou .Maiva)io'j xaY^pa-

TiacTT^^ eoTTiv £x iMaivdAou, Buo vixac iv dvBpdcriv dv£X6[j.evo?, ’AvBpo<7D'£VYj(;

2 Ao/aiou ’Exi Be toutoic EuxXy]; dvdxeiTai Ka7AidvaxTO^, yz'^o^ jxev "1*6-

Bio;, oixou Be toQ AiaYopiBaiv O^jY^Tpo; ykp AiaYopou xaT; ry, ev Be dvBpd<7i20

xuYp-Yjf; ecryev *OX’jp.xixY)v vix^v. toutou [j.&v Bt, y) elxtov NauxuBou^ e^JTtv

XTiJavTc; Va. — xaTsiXsyfjLSvwv jxoi? Sch


|
xdp£7X'. \'b. — xoXu8d[j.avTi Vb. 10. eijl-

praef., c|uod contra usum Pausaniae esse j


x*'xxovx'. cod. Phral. 11. touto Vb, xai
dicit Kays. Jb. f Ph. 1804,432, sed cf. X Touxw Evxaui^a cod. Phral.
29.1, ipse coni. xaTSipyajiJLSvwv o"., codd. 12. 6 86 6X. \'b. — x6 pro TOV M. 14. xpw-
edd, xaT£iX£YP-£v(ov oi, S\V ol aptius collo- ToXaiv La, xpoxoXaov Vb — 8’dXxou; idem, 8i’

cari post p,£v putant. 1. av5pia'>-o; La habet dXxou; Ped M Lb Vn, AidXxouc L, Aia/aouc
in marg. — post avSpidvTO? exciderit £::£ip- cett. — xa~8a; om. Va, xaT8a Pa. —
yajjjiEva trou, cf. I 24,7. II 1,8. 9. 3,1. xpaTT,oa; M Va 15. vapxi8av Va. — 8a-
27.2. 29,7, lacunam indicavi. 2. £[j.£XX£v [j.apr,TOu La. — Pa, <l)iyaA£ia; D.
TO 6x0 M. — 6x’ Pd. — 6x6 Ofjur.pw, ou l(i. xaX/.£a Pa. — d9'T)va(o>v codd. praeter
sup. (,), Ag, £ijL £v ITO 6cp’ 6 {a. (sic, lacu- Pa, in quo est d^r,vauo. — xayxpaxiaoTTjv
na) Lb. 3. xouXufirfjiavTa M, xoXuSdiJLav- Ag, unde S'A’’ coniciunt: KaXXiav 86 'k^r\-
xa Va cod. Phral. 5. £la^X6>£v Vb. U. vaTov xayxpaTiaaTTjv dv8pa dvrjp ’AS‘rjVaTo^

Tj '£ opovTi Sch praef., probat Kays. 1. 1. M. £xoir,o£v. — xauT-


427, xopu(pTj edd. codtl., cf. VIII 42,13. vaTo? Pc, ,3a6'Uva~os Ag, T^ sup. u expuncto.
X 35,6. 7, vetus est corruptela, v. Suid.. 17. ijiEvaXiou Ag. 18. dtv8paoQ'£vrj; Pc.

s. IIoXuSdjjLot;. 7. xaTspTjpuxo M Vab La Pc, 20. 8iayopi8(.)v Va Lb Pd. — Aiayopou ydp


xaT£ppr,Yvuvxo Pd. — ypovou Vab, S\V „ for- S'uyaTp6? edd. ante B cum Pa Vb, S'UYaTpoc
tasse y^povou oux £Xi xoXu“, quod contra ydp Aiayopou cett. edd. codd. 21. £oyov La.
usum est Pausaniae. 8. x£ pro 86 cod. Phral. — oXu[jLXiaxT]v C S Va M, 6 Xu|j.xixt,v cett.

— xpaxo|j.£v(ov idem. 9. xapsjxi Va M, edd. codd. — jji6v p6v 8 t) eixwv Va. — vau-
VI 5, 7-6, 5. 467

Ipyov IIoXtjxXsiToc Bs ^Apysio?, oui 6 ty]^ ''Hpoc? t6 ayaX[xa Tuoti^da?,

.{laO^TY]? Bs NauxuBou?, izccXcaGz^^ %ca^(x, sipyocdaTo, 0v](3aTov ’AyY)vopa.


avsTsd'7 ]
Y] sixwv 6 tu6 tou ^o)X£(ov xoivou* 0 £ 67uop- uO(; 7 yap 6 TuaT^p
TOU ’Ayi^vopo? Tupo^svo? tou sQ^vou? auTwv. Nix 6 Ba[X 0 ? Bs 6 tuXoccttyi^S

5 6 £x Maiva'Xou Aa[xo^£viBav avBpa tuuxtyjv £tuoiy](7 £v Ix MaivaXou. £(7 ty)X£

Be xat Aao^^rpaTiBa TuaiBoi; £ix(i)v ’HX£iou 7


%60\.r\(; dcv£Xo[JL£Vou (jX£(pavov*

£y£V£To B'£ auirw xal N£[X£io)v Iv t£ %oc,ig\ xal ay£V£ioYv £T£pa vixy]. Ilapa-

PaXXovTi B£ tw Aao-TpaTiBoc TzccTpX pi£v BtauXou 7i;ap£X 9'£Tv Bpop^w,

67T£Xi7:£TO B'£ xat Ic, tou? £7U£lTa CpiXoTl[J.iaV, Tc5v VLXY)(7aVT(0V ’0Xu[X7Uia(7t. T(X

io6v6p.aTa avaypa^j»a? Iv tw yu[xvao-i(p tw £v 0 Xu[X ria.
7

2 . Ta |X£v By] £? TouTou? sT)(£v outco' Ta Bl I? EuQ'U[j.ov tov tcuxttjV, 4

ou [J.E £?x6? uTEpPatvEiv T(X £? Toc? vixa? auTw xal Ta £? Bojav 67uap)(0VTa
T^v ocXXy]v. y£vo? p£v By] 6 EuB^uixo? Ix to5v Iv ’lTaXia Aoxpwv, oi

y^copav TY]v Tpo? tw ZEcpupio) T^ axpa vIp^ovTai, xaTpo? Bl IxaXElTo ""Ag^tu-

isxXIou?* £lvai Be auTov ou toutou^ 7uoTa[xou Be ol ETUtywpioi tou Kaixivou


cpadiv, 6? TY]v AoxpiBa xai 'PY)yivY]v opCJwv t6 e? tou? TSTTtya? TuapsyETat

B‘au[xa. ol p.sv yap TSTTiyE? ol evto? ty]? AoxplBo? aypi tou Kaixlvou
xaTa Ta auTa toT? aXXoi? tetti^iv aBoucrt,' BiapavTwv Bs tov KaixTvov
ouBs[xlav £Ti ol Iv T^ 'PYjylvrj TSTTiyE? acptacTi. ty]v (p(ov'^v. Toutou [xsv B^ 5
20 7uaTBa Eivat XsyETai, tov EuO^up-ov' avEXopivco Bs ol Tuuyp-Yj? Iv 'OXupima
vlxY]v TETapTY) 7upo? Tat? £pBo[XTqxovTa 6Xu[X7ULaBt. ou xaTa Ta auTa I? ty]v

iTuioucrav oXupvTuaBa £[xeXXe ycopT^CEiv’ 0 £ay£VY]? yap 6 0 a(7 to? oXu[i7UiaBi

£B'£Xa)v T^ auT^ 7uuy[iYi? te av£X£(76'ai xal TuayxpaTiou vixa? 67usp£[3 aX£T 0

xiSoui; Vb Pd Ag La (hic etiam postea). A X K F Smin. B, d.yaypd^ai; codd. edd.


4. £ 9'VOu La. — 'KOLkaiaxr\q codd. praeter Va cett. — Iv YUfiv. Tw edd. ante SW Vab M,
M, in quibus est 7zl6iGVf\<;, hoc habet Vn £V Tw y^F"^- P Pacd. —
ad marg., in R Tzla.axr\q deletum et in altero tS b).u[ji.ma, Va, Iv sup. lin. 11. tw p.£v

margine rraXaiaTT)?, in altero rrXaa-rric scrip- Va. 12. xdt; om. Va. 13. 8r) om. Va.
tum. 5 . 8ap.o|£vC8a M Va, 8ap.o|£vi8ac La. 14. ?£<pupq) M Va Lb Pa. — xd axpa Va.
G. Aaairpai:i8ou A X K, Xaairpaxl8ou Pd, — 'KOLxpoq o 5 T0U1T0U om. Vb. 15. xal
AaairpaTl8a cett. edd. codd. (xaAaaTpaTt8a xlvou La. 18. xaTa aura Pd Lb. — 8l
Vb). An KaXXt.aTrpaTl8a.^ SW. — dcvcXou- Twv xaixlvcov Pc, xaixtvov Pa Lb, KaixTvov
|X£vou Pd. 7 . pro ^Y£V£ltov C coni. 'lad-jjiiwv. scripsi cum La Pd Fa Sch, qui confert Ael.
— IIapa(36 ).avi:i coni. K. 8. Aaai:paTl8ou V. h. VIII, 18 Thuc,
. III. 103 , KaixiVY)v cett.
AXK Pac Ag Lb, XaaTpi8a Va, AaairpaTi8a edd, Vab M. — 19. oi om. Va. — tq Iv
cett, edd. Vb La M R (in hoc supra lin. ou). Ag. — (icpiaai La, — ttjv om. Pors., uncis
— TraTTjp (in marg. rrairpl) MR. 9. urrsXsiTO notat Smai. D. 20. 8l 6 Va. 21. Iutiv
C Smai., 6 tu£).OT£to D Sch, \)v:zlziT:zxo cett. Iruiouaav La. 22. 5'aaaio? M Va, 23. S>£-

edd. codd. — (piXoTip-iav e coni, F recepp. ^cov B Sch, iQ^Ilcov cett. edd. codd. —
SWDSch, (piXoTijjLia? C Smai., cpi).0Ti[JLla codd. TCUYpi'^ Lb M Va Pcd, TruYp.^? (sic) La, rruYiJiTj^
•edd. cett, — vixrjaavTa Pd, 10. (5:vaYpa(jjai Pa Vb. — 6TOp£pdl£T0 Pa C, rec. SW D
Pausanias II. 30
468 haiakqn b.

7i:uxT£(jo)v Tov E5D'U[j.ov. ou [j,Y]v ouBs 6 GsayevrjC Itzl tw TrayxpaTiw lajjsTv

sBuvi^S^ri TOV XGTIVGV, (XTs TUpGxaTspya^jQ-ei? ttj [J.a/T| (tt,) ::pGc tgv EgB‘U[j.gv.

6 stcI tggtoj £7:(,[ja}AGGG'!,v Gi EXXavGBixat tw Ta).avTGv p,ev lepav

TGV 0*£GV ^Tj[j.iav, TaXaVTGV B'£ pXa(3r|? TT^C Ic E-jQ*Gp.GV, 6 ti £7Tr]p£ia T^


£<; Ix£TvGV £BgX£ 1 £7UaV£X£(jO'ai TO <Xyoma[).OC TYjC TUYp.r|^' TG’JT0JV5

£V£xa xaTaBtxa^Goaiv auTGv EXTTcrai xa\ iBia tco EgS'G[xo) ypr,iiaTa. Ixty,

G>.Gij,xiaBt £tI zcdc £pBG[j.'/iXGVTa TQ [j,£v Tw 0'£w TGG apyjpiGG yiv6p,£VGv

£;£Tt(J£V 6 0£ay£VY|^, xal aiJ,£l|jGp.£VGC a-JTGV GGX I(7 TjXQ-£V £t:i 'Tfy 7:’jyp//;V

xai £T^ £X£ivYj; T£ atjTYj^ xai £7ut TY^;; ^xt’ lx£iVY,v G}.G[j.7:iaBG^ TGV lz\ ::tjy[J-^

TT£'^aVGV aV£l)xTG 6 Eg8'G[JLGC. 6 ^£ gI icv^pta? T£/V‘/] T£ £(JTl lEjB^ayGpGG 10

7 xal 0'£a? £? Ta [j-aXiTTa a^iGc. 3. 'ETavY,xo)v ^£ Iq 'lTa)iav, tgt£


£[Xa/£(jaTG TpG? TGV Y]p(0. T« ^£ Ic aGTGV £l/£V GGTO)?. ’0BGT(7£a TT^aVO)-
[j,£VGv [X£Ta a}.co(7tv TY,v 'IXiGG xaT£V£yO'YjVai (paciv UTG av£p.o)v Ic T£ a)Aa^
Twv Iv ’lTa)aa xal Hix£)ia t:gX£(ov. acpixE^Bai ^£ xal Ic T£[j.£(7av 6 [j.gg TaT?

vauTi' p.£0‘Gcr0'£VTa ggv ^vTajO-a £va Toiv ’


vauToiv TapBivGv jjiaGa(jB'ai, xali5
'

8 GTG Toiv £Tt,/(opuov ocvtI tggtgg xaTa^xGTB-Yjvat TGG aSiXY,|j.aTGC 'OB-jcra^^a

tj.£v B'?] £v ggB£vI ^Gyo) ChEjjxvGv aGTGG T*r,v aT(oX£iav a;:GT}xGVTa Gi/£<TO'ai,

TGu xaTa^xGcrC^^vTG' Be avO-pcoTGU tgv BaiiJLGva G’jB£va aviEvai xaipGv azo-

XTElVGVTa T£ 6|J,GUo; TGGC £V T7] T£[JL£Crf, Xal iTE^Ep/GpXVGV £7:1 Z^GOL^ Yj^.lXiaV,

£? G Y) llGO^ia TG 7:apa7:av £;’lTa}iac cbp[XYj[j.£VGGc 0£’jy£iv T£[j.£Tav [X£V lxXi7:£Tv20

GGX £ia, TGV Be Y^pco T^^a? £X£>v£GT£V D.aOXECrBat. T£[J,SVGC TE a::GT£[J.Gp.£VGG^

GlxGBGp.'/;(7a(jO'ai vaGv. BiBGvat Be xaTa etg; aGTw yovaTxa twv Iv T£(j.£<rr)

9 7:apQ'£V(i)v tYjV xa/AiGTY.v. zoXc [jlev By, Ta gtg tgg O-egg 7:pGTT£Tay[j.£va

Sch, utcepePocaXeto cett. edtl. codd., in Lb infra C codd, invitis, f,pto scripsi cum B,
ambig. 1. ou [jltjv EuS-uijlov oni. Lb M "Hpro cett. — ovxw M Vab Ag La Pcd S\V,
\’’n. — o’j8e om. Va. 2. inserui, cf. 0 'jxw; Pa Lb rell. edd. 14. T£[JL£axav Vb
D praef. XVIII, — xov om. La, Palm. MS. M Lb edd. ante Smin., TEiJiE^jav rell. edd,
Tpo: delendum censet. 4. codd. Pacd Ag La, non sibi constat Va. 15. Herw.
praeter Pa, in quo est ^r,[jLiav. — XapETv excidisse putat nautae nomen "Hpto. — svia

pXdipY;;, Xa^ETv expunct., Pa. — e; xcv euI>. X(ov auxwv La, 17. «ToXEiav M Vb. —
Pa. — 0 pro ou M Va. — £Tr,pEia xi: e/.eT- : «TOTXEuaavxa Pa. 18. ouSEva om. Ag. —
vov Pcd Ag Lb M, STZT.pEia x9] e: ex. edd. I
ftTOxxEivavxd Pc. 19. OfJiOLto? post Tiaaav
Pa Vab. (>, Exxiaai edd. ante B, sxxTcrai I
collocandum censeo, ''f. 1 23,6. 26,4. 6.
edd. rell. — i5ia Vb Lb. 7. oX. Tcpoc etiI 27,8. 28.10. 30,1. 33,6. 42,5. II 2,2. 16,1.

I

xa~: Va M, in M vero -po? expunctum. 20. e; 0 £r.ub'iaxo uapaTtav M, E7iuS'ia etiam


xov [JLEV M Vab Ag Lb Pcd, D coni. x5 xe R, ad marg. ^ zub-ia, Vb Trud-ia ::apdcr:av.

xw praef. XXIV. — edd. codd. — TEfjLEcjTjV s. T£[jL£jaT,v cdd. ante S\V


ante S\V, yiv6[JLEvov S\V D Sch, Ilerw. coni, codd., T£[jL£oaav Vb (xe [jl£C7t,v Pc), Te-
ixvojpEvov, cf. Thuc. V 49,5. Isa. 3,36 et [jLsaav S\V D Sch. — exXeiteTv La. 21.
quae Schoem. ibi adnotavit. 0. d”’ £x. oox sia om, M Va. 22. vaov Lab Va Fa
Va. — ;:uy[jL^: Va Pc. 10, ot om. Pd Ag. Pcd Ag Vn M, S\V D Sch, vewv rell. edd.
— £(7xiv xov 77 'jQ'. Pd Ag. 12. ‘'Hptoa hic et Pa Vb. — x£[jL£aaTj Pc, 23. xr,v om. Va.
VI 6,5-n. 469

6xo!jpYOU(iL BsTjxa (xtuo toO Baip.ovo^ Ta ^Xka ouBsv* Eu8'U[;.oc

^£, acpixsTO yap S(; Tsp-saav, xat 7uo)(; T*/]vixauTa t6 s8'0? stuoisTto

B atpiovi, 7uuvQ'av£T:at ira xapovTa (jcpiat, xai £(J£>v6'£Tv t£ ex£8'U[xy](J£v £? tov

vaov xai ty]v :uap8'£Vov £(j£>.0’wv B'£a<ja(jB'ai. (b^ Be eTBe, xa piEV TupwTa

5 oIxTOV, BEUiTEpa Be acpLXETO xai £^ EpwTa auTY]?. xal Y] xaT? te (TUvoixt^celv

xaTtop.vuTO auTw (JwcravTt. auTT^v, xai 6 Eu6'U[io? EV£(7X£ua(7pivo? sp-EVE t-^jv

IcpoBov Tou Bai[JvOvo?. svixa te t^ s^YiXauvETo yap sx t9]<; 10

Y%, 6 Y]p(o^ acpavi^sTai te xaTaBu? O^aXacrdav, xai sTuicpavY]^

EuO^up-cp xai av 0'pw 7uoi(; to^ svTau8'a £X£u8'£pia tou Xoituou acpidiv aiuo

10 TOU Baip.ovo^. fjxoucra Bs xai toiovBe eti tov Eu9'up.ov, o)i; yrjpMg te

ETui p.axpoTaTov acpixoiTO, xai tb<; a7uo9'av£Tv sxcpuywv xud'i<; sTEpov Tiva

avO^pwTuwv ^XXov aTusXB^oi Tpoxov. oiX£T(j9'ai Bs ty]v TEp-sdav xai I? sp^s

avBpo? 7]xou(7 a 7u'X£U(7 avTO^ xaTa sp^Tuoptav. 4. toBe p-sv v]xou(Ta, ypacp^ 11

Be Toia^E £7uiTU/^wv olBa ‘


9]v Bs auTY) ypacp^? p.ip.Y]p.a ap)(aia^. vsavidxo?

i5i;u(3api^ xai Kdlx^p6<; te TuoTap-o^ xai Auxa tuy]ytq, Tupo? Bs Yjpwov te xai

T£p-£(ja Y) TuoXi?, £v Be (Tcpidi xai Baip.o)v ovTiva s^sjBaXsv 6 Eu9'up-o?,

)(p6av TE Beiv(]5(; [j.sXac xai t6 eTBo? aruav Ta p.aXic7Ta (po^zpoq, Xuxou

Bs ap.7Ui(7 )^£TO Bsppia scr9'Y]Ta* eti0'£TO Be xai ovop-a Auxav Ta etui t^ ypacp^

Ypap^p^aTa. TauTa p-sv By] ic, toctoutov £ipT,(j9'a).

1 . SayiJLa M Va. — (^tto toutou tou 8 . F Smin. ypacpr) 8s T 0 i(i 8 £ M Vab, ypacp*^ 8e toiS8£

M Va, TOUTOU om. cett., Am, octio toutou de- cett., ypacp9) 8e T 0 idt 8 £ Lb Vn Sch, cum ver-

hinc vertit, tou 8 ai|jL 0 V 0 (; non expressit. — bum ol 8 a accusativum postulet, at cf. II

T§Llla BSW Sch, TOcXla D VaLabPcd, Ta alia 5,3. VI 18,2. 15. zalaupoc t£ Pcd Ag La,
rell. edd. codd. 2. yo^p §£, yo^P expunct., zala[3p6(; t£ Vab Pa, xalau.Spo? t£ Lb. —
M, — T£[jL£aaav Pc. 3. tov tc. M. — xai t£ sup. lin. Pa. — xaluxa Trriyri edd. ante
post acpCai om. Va. — £ 7T£ 9'U|jLriaav La. 4. B codd. praeter Pd Ag, zai Kalijxa Cor.,
ol 8 £ Vb Ag. 5. y.aX ante zq om. Vb. 6. xai Auxa TCT^yri Pd Ag edd. cett. ^po? —
^v£a>i£uaff|jL£voc Vb. 7. 8e 8t) Ag. 8. post om. Pd Ag. —
'"Hpa t£ codd. Am. A X K

Tiptoc virgulam, post S'dilaaaav distinctionem F Smin. B, rjpwov t£ cett. edd., IwpaTO vo-

maiorem habent edd. ante B, B £^£lauv£T 0 luit Kays. Mus. Rh. V (1847) p. 359, coni,
ripco? in parenthesi ponit. — t£ ante xai Auxa mqyr] xopa IwpaTO xai Ttp-E-
xaTa 8 . incl. S. 9. toTt om. Pa, addit aa yuvT) iq ttoIic- 16. a 9 iaiv o 8 aijj.o)v

in marg. — pro a 9 iaiv Am. cpaaiv legisse Sch MS., a 9 iui xai 8 . codd. edd. 17. y_p 6
-

videtur. 10 . toi6v8£ ti Pors. B D, „non av TE D, cf. praef. XXV, tacite rec. Sch,

male“ SW, toi6v8£ £ti cett. edd. codd. 11 . Xpoav 8e cett. edd. codd. — Iq om. Va.
p.a>tp 6 T£pov Va, p. corr. vulg. — pro £T£pov 18. (^piTCExeio VbLabPd, ^ttexsto VaM,
Tiva Abresch Thuc. p. 548 coni. 8£ijT£pov. (5t[ji^£ax£vo Pac, — lu[3avTa sui s. lu[3av

12 . 8tllov suspectum fuit K, tamquam va- Toi £t:i codd., AupavTa etti A X K F C, Au-
riam lectionem vocis £T£pov uncis notant PavTa TOi im S (oi ante ovop.a inserere vult),

FSBSWDSch, delet C, cf. Bkk. Anecd. ’Alu(3avTa e Suida voluit K probante S, sic

379. Piat. Crat. 438 D. Dem. 15,27. Galen. vel "AliPavTa C, corr. B Auxav toi etci, re-
vol. III p. 138. IX 258. — U om. La. cepp. SW D Sch. 19. tocjouto B Vb Pc Lb,

13 . t68£ m corr., antea to 8e, sic La. — ToaouTOV PadVaLa.


30 *
470 HAIAKQN B.

VII. Metoc Be tov avBpiavTa toD E’j8'0[j.otj IlaE^ap/o? te e(Tty]xe

M avTtvEu? (7TaBioBp6[JLO? 7wai ’HXeTo? Xappi^Tj?, 7.apovTE? vixa^ sv

TwaidL B‘£a(Tap,Evo? Bs xai to:>to'j? et:! twv 'PoBiwv a6‘7.TjTO)v acpij-f) Ta?
Etxova?, Atayopav xai t6 exeivou oi B'e (Juve/ei^ te aXX-/j7,oi? xai sv

. xocrp-o) toiwBe avEXEtvTO, ^ Ayiofjaikfxo^ ixsv Aapwv ev avBpacji (jTscpavov, 5

AwplEU? Be 6 VECaTaTO^ T:aYXpaTiq) VlX"/)(7a^ GXup.TLa<7lV SCpE^Y^^ TplClL TpOTEpOV

Be ETl T&G Ao)pl£0)^ IxpaTYjdE Xat Aa[Xa'pfjTG? TG’J? £T£XQ'GVTa? e; t6 Tay-

2xpdCTlGV. GGTGl [XEV aB£7.<pGl TE £l<7l Xai AiayOpGG TOiBe^, ETl Bs a’JTGT^

xsTTai xai 6 Aiayopa^, TGyixr,? sv avBpdcTiv avs7.Gij.EVG; vixr;/’ tgD AiayopGG

Bs TY)v Eixova MEyapEtj; sipyaaaTG lva7Aix7.rj; 0sGXG(jp.G’j tgg TOiTjaavTG; 10

t6 aya7.[JLa ev MsyapGi; tgg Aig;. AiaydpGG Bs xai gi tojv 8''jyaT£ptov

TuaTBs; te vjTXTjTav xai £<7 /gv "()7.’jij-Tixa; vixac, h ij.ev avBpacriv Et/Atj;

Ka7.XiavaxTo; te ojv xai Ka7.7.iTaT£ipa; Tyc AiayGpGG, 1 Iei<7ipgBg; Be ev

Tuaidiv, Gv '?i
{J-^/jTTjp avBpG; £::iO'£p,£r/) Y’jij,va<7TGG Gyr^ij.a eti twv ’07.’j[x::iojv

3 atjTY] Tov ayojva yjyaysv. ggtg; Be g lUio^tpGBG; xai ev t^ ''AT.tei Tapa 15

TYj; [J.'/]TpG; TGv TaTEpa ETTYjXE. AiayGpav Be xai Gp.GG tgT; TaiTiv 'Axou-

(Ji7.aq) xai Aa(JLay'/;T(.) 7iyG'j(7iv £; ’07.’jix::iav £7.0'£'rv' vix-ZicavTs; Bs gi

vsaviTXGi Bia Ty; TaTfjyjpso); tgv TaTspa scpspGv [ja7.7.G(j.£VGv te 6 tg tojv

'E7.7 .YjV(ov avL^sai xai £’jBai[j,Gva eti tgT; TaiTi xa7.G’j[j.£VGv. ysvGC Bs g

Aiayopa; tg e? ap/;7,; Meg’(7 t,vig; TpG; yjvaixiov t^v, xai octg Tyc ’Api<7TG[J.£- 20

4 vou; ysyovEi 0'UYaTp6;. 2. AojpisT Bs Toi AiayGpGU Taps; ?; ’07vU[j.TiaG‘iv

’l(78'p.icov p,£v ysyGvaTiv oxtco vTxai, Ne[j.£Uov Be aTGBsGG^ai p.iac e; tsc;

1. TuS'aapyo; La Pacd, 2. CTa8iof8p6[Ji.o; (praeter C) Am. Vb Pa, Aiayopa; C codd.


B cum Pacd, aTa8io5p6[j.o^ cett., cf. 20,9. cett — B"jTEpwv M, in marg. S-uyatEprov.
— XaXpLiSir]^ Vab. — stI Tasi AX K Vb 1 2. T£; Pd Ag. — cXujj.Ti‘/.a; Ag Pad
Pacd Ag Lb, stI Taial voluerant Sylb. Palm. Lab, oXviATiaxa; rell. 13. xaXXiTatspa;
MS. K, scribunt cett. edd. M Va La (£::i M Va, xaXXiTaTEipa; Lab Pcd, KaXXiTaTE''-

Toiai Vn), legit Am., Iv Taial scripsi, coni. pa; edd. Pa Vb. — Il£'.at8wpoc AXK
Sch praef., cf. V, 2,4. 11,3. VI, 1,3. 2,6. FS M Vab Ag R, hic ad marg. a/A. IIe'.-

3,11. 4,9. 10. 6,1. 2. 3. 7,1. 2. 8. 8,1. 4. aipo8o?, ri£'.a(po8o; habent Pacd La edd.
6. 9,1. 12,6. 13,6. 7. 8. 14,2. 3. 5. 11. cett. praeter D, qui scribit Il£ia''ppo8o^, TTs'.-

l.b,8. 10. 16,1. 4. 5. 6. 8. 17,2. 3. 4. 7 jiPj56b'io; Schol. ad Pind.- 01. 7 init., cf. v.

passim, alia ratio est 14,3, ubi v. comm, 1. ad V 6,5. Paullo post Ag R Lb Vn IIe'.-

3. a 9 i?£'. Vb. (l. o).’jp."!.a3'.v S Vb M Pc. ai8opo^, marg. R Tl£i!jipo8o?. 15. T,yaY£v

7. 81 £t\ aXk codd. praeter La, 8’ S\V D Sch cl. V 6,5, voluit iam Sylb., r,axr,-

£Ti coni. K, recepp. F S B, 8e £ti La 7£v edd. codd. 16. £STt,5£v Pd. 18.
cett. edd. 8, x.ai ante Aiay. om. Va nec t^aXXoijLEvov 7£ bis ponit Va. 21. y£y6v£'.

legisse videtur Am. 0. 6 in Pa sup. lin. B SW Sch codd. praeter La, £y£yov£i cett.
— vixr,v om. Ag Pd. 10. xa/a/X?;; Pa. — edd. La. — Tap£^; edd. ante B codd., t. i -
6 ins. ante 0£ox. edd. ante S, abest p£c Twv (tocc) cX. Por.=., Taps; oaai coni. S,

a cett. edd. codd. 11. Aiayspov edd. Tap£; r; B e coni., recepp. cett. 22. Nsijleuov
VI 7,1-7. 471

oxTw' XsysTai Bs xai IIuO'ia avsTvOiTO axoviTi. avYjyopsuoviro Bs ouiro?

TS xai 6 IIsKTLpoBo? 0ouptot, BtCi))(B‘£VT£? UTUO TWV aVTL(7^a(7lWTc5v Ix

'PoBou X(3ci ’lTa7.iav Tuapa ©oupLOU^ ax£7.0'6vi:£^. uo^T£pov

xaT^X0'£v 6 Aa)pi£u? I? ToBov. xai cpav£p(6i:aTa By] (^Tuavircov avY]p £i^

5 cppov-^(ja(; oOto? Ta Aax£Bai[xovio)v cpaiv£xat, w(7i:£ xai £vaup.dc)(Y](7£v Ivavirta

’AQ'Y]vaia)V vaudiv oiX£iai(;, 6 irpiT^pcov aXotj;; 'Atjtixwv avYi)(B"r] ^c5v Tuapa

’A8'Y)vaL0U?. 01 Be "A8'Y)vaToi xpiv [X£v y) Awpi£a Tuapa dcpoc^ avaxQ^^vai 5

T£ £? auirov xai. a:u£i>.aT? £)(pwvTO. Be IxxXYjdiav (juv£X&'6vt£^

avBpa ouTw p.£yav xcd Bo^y]^ togoUto y^xovzoc id^ecKGOC^TO £V (7XY][xaTi

10 ai)([iaX(oTou, ixezocmnzsi acpidiv ig ocutov y] yvcopiY] xai a7U£XB‘£iv acpia(7iv, ouBe

£ pyov ouBev oc)(api £pya^ovTat, xapov dcpiat noXXd t£ xai auv tw Bixato) Bpaaai.

Ta B£ £<; toQ Acopifco:; TYjV T£X£UT^v £(7Tiv £V T^ (Tuyypacp^ T^ '*AtO‘IBi 6

’AvBpoTicovi £ipY)p.£va, £Tvai [j.£v TYjvixauTa £v Kauvw t 6 padtXEw^ vauTixov

xai Kovwva Itu" auTw (JTpaTYjyov, 'PoBicov Bl tov By][xov 7C£L(78'£VTa 6 tu6 too

15K6v(ovo^ aTuo Aax£Bai[xoviwy [X£TapaX£(j8‘at <7cpa^ I? t-^v ^ocgiUox; xai

’A6^vaio)v (7U[j.[j.a)(iav, Acopila Bl aTuoBY]p.£Tv p.£v t6t£ Ix ToBou 7U£pi Ta


IvTO? Il£'Xo7uovvT^aroL>
X^P^°^’ 0‘uXXY]cpS'£VTa Bl 6 tu 6 avBpwv Aax£Bai[xovLwv

auTov xai avaj^O^lvTa 1^ STuapTY]v aBix£Tv t£ 6tu6 Aax£Baip.ovi(ov xaTa-

yvci)(70'^vai xai iTui^XYjO^Yivai oi 8‘avaTov ^Yjpiiav. £i Bl ([xy]) tov ovTa7


20£17U£v 'AvBpOTiwv Xoyov, I8‘£X£iv [xoi cpaiv£Tai Aax£Bai[xoviou^ I? t 6 foov
aiTia? '*A9'Y]vaioi^ xaTa^TYjdai, oti xat '*A8‘Y]vaioi? hg Sp<XGoHov xai tou?
£v ’Apyivoo(jai^ 6p.oQ tS OpaaoXXoo (jTpaTYiyYjo^avTa^ 7Up07U£T£ia? Iottiv

edd. (praeter Smin.) Vab, N£(j.(wv Pac Lab edd. ante BMPaVab, xoaouxo cett. edd.
M, Nepiewv Smin. Ag Pd. — [jaag ex (x Pcd Lab Vn. — Iv «dy^l-iaxi aix-

ambig.) xd? exxo? Va. 1. Iv^oixo AXKF [jialwxou Vb, aixpi-alwxwv Va. 10. p.exa-

codd., XeyeTai (vel eXlyexo) voluit Sylb., uiTuxeiv La. — dTrelb-aaiv d 9 idc7 iv Va. 11.
scribunt edd. cett. — oOxoc xe Xeyoixo 8e xy om. Va. 12. dx9'(8i 8i dvSpwxiwvi,
xai d)i; 7rud>ia 6 TueiaiStopo? Va, li'{QiT:Q 0 sup. w priore, Vb. 14. xoviov MVa.
7iu 9'ia deleta. — dxovem M Vab Lb. 2. 6 — 'P 081 WV 8e D Sch cum Lab, 'P. xe cett.

TuoaeipoSo? Vb, TueiaipoSo? ubique La, nziai- codd. edd. 15. xovovoij Ag. — p.exa-

8opo? Lb, 7U£ial8(opoc Va ubique. — dvxi- PalleaB'ai, Vb Ag Pad, p.£xapdleaQ'ai La,

axaaiaaxwv B Pc Ag, dvxiauoxwv Lb. 3'. p.£xa[3aX£aQ'ai edd. Va Pc M. 17. evxoc

S'Oupioic Vab Pa. 4. 8t) dTcdvxwv bis habet D Sch, coni. Kays. p. 1096, exxou codd.
Va, 8 ti TTdcvxwv Vb. 5. xd om. MVa. 6. edd. reir. 18. adxov Aaxe 8 aip.ov(o)v
{(Ko ante xpi^pwv inseri iussit K probante om. Va. 21. a’ma? Kays. (s. iq xrjv lariv

Valcken., inseruerunt C Smai. SW Sch, Kays. aixiav) 1. 1-, exi codd. edd., cf. IV 8 8 , ,

1096 xpviQpeaiv, sed genitivus recte se habet, D praef. XXIV expellit exi; xo 8 ai[ji 6 -
cf. Luc. Charid. 9 (p. 623). Phryn. in Bkk. viov vel S>eo? post Aaxe 8 . excidisse suspi-
Anecd. p. 25,27. — dllobc M. — Tuapd catur Frazer; |j,ri
inserui. — xai ante xoOc
dS-Tjvaioi? Va. 9, p.£ya Va. — xo^ouxov om. Ag. 22. dpyivvodaaii; Lab Pcd, dpyevvou-'
472 HAIAKQN B.

£YX>/r][j-a. Aiayopa; [j-sv Brj y,u\ t6 ut:' auTOu Ic, totojto


acpUovTG».

8 3. 'EyevovTO zal 'A^aatvsTO) tw 0savTO’j AsTzpsdcT-fi zai a’jTw za\

toT? T^aidv ^OXtjpxixal vTzat. auTo; piv ys ttuxtcuov 6 ^AIyuIyztoc h te

avBpajt xai TupOTspov eti Ixpa^/^crsv h r^uini^' 'E}.lavixov Bs tov ^AJ.y.ui-b

vezou xai Bsavi-ov st:! Tzuiho)^ avaYop£’jO'Y,vai tov p.£v Ivocty] ‘TTpOf;

Tai; dyBo^xovTa t6v Bs ty, Ta'jTY, '7 l»v£(jY] tov OsavTov*

9xai (Tipidiv avBpiavTs; ukugiy sv ’OXuij,Tia xsTvTai. sti Bs toD 'AXxaivsToi»

Toi; uloT; rvaO'wv ts AiTaieu; ty,; Maiva^.scov yo)^u^ xai AdxTvo; stttjXsv

’HX eTo;‘ xpaTY^cai Bs 'OX-jp^Tiaci tjyH-'?! ^oiBa; UTY^p^s xai to’jtoi;, Eva - io

i>o)va Bs xai I; Ta p-dD.i^rTa, gts svtx^rjTsv, slvai vsov t6 iTiypatJLp-a to st:’

lOaoTO) cpYjGL KaX^.ixXsoo; Bs too Alsyapso); T.oir^[xu 6 avBpia; s(>tiv. ’AvY^p

Be sx ^ToixipYjXoG Apop.sd; ovoij-a, xai By) xai spyov tooto izi Bo>i/o) ::ap-

s(TyYj[j.svo;, B’jo p.sv st/sv sv ’()}v'jij.7:{a vlxac, TOTajTa; Bs a7Aac 1 I’j8oT xai
’1 Nsixsa
(j8'[xIcov ts Tps~; xai sv t:svts. >.sy^“^'- oj; xai xpsa; stS-Isiv 15

s7:tvo*rj(Tsts ' tsco; Bs toi; a8‘)vYjTaT; TiTia T’jpdv sx tojv Ta^.apcov sTvai. tcjtoo

[JLSV By] lluO-aYOpa; ty^v s?x6va, ty^v Bs sips^Y^; Ta’jT*f,, ::svTa8>Xov 'ED.sTov

llu8'OxXsa, lIoXdxlsiTo; sgtiv s?pY«'j[J-svo;.

VIll. AojxpaTOo; Bs [1s}Ay,v£w; Bpop.ov vixy,v dv Taiclv siXYjCpGTo;,

xai ’I4Xslgu ’A[j-spTG’j xaTa7:a>.alGavTo; dv ’OX'jp.T:la ::aTSa;, xaTa::a}.alGavTG;20

Bs xai I1g6'Gi TG’j; (s(7)s).8'GVTa; tcov avBpwv, tgg p.'sv tgv zoir^GU'^zu ty,v sixGva

GG XsYOGGi, TYjV Bs TGG ’A[JLspTO’j <l>paB[j,tt)v sTiGiY^G^sv 'Apysto;. EdaVGplBa


Bs 'HXsuo TuaXy]; Iv Twaialv 6;:Yjp;sv sv ts '*(.)X’j[j,T:la xai Ns[j,sIojv vtxY/ ysvG-

aai; Ag. — aTparTjaavtra; La. 1. xoaovxov p£Y- Va. — paYap£(oj M. 13. xai ante hr\

M Vab Pa, tocooto rell. 3. d).Ki.v£T:^ et in- om. Va. — Tap£OY 0 P-£vc; La, 7:ap£(Jxr,p£vo;


|

fra iX>tiv£TOU Va. trw oni. La. 4. oXujjl-


*
Pc. 15. £aD'i£!.v om. C. 1(1. rd gkz. S Va,
Tuaxal C S Va M, oXufa.7uy.al cett. edd. Pacd 1
om. articulum rell. — xupwv M Va. 17.

Vb Lab, 5. £y,paxr,o£v scripsi, £7:£y.pdlTT,o£v 81 om. Pad M Va Lb, 8’ Ag Pc, tov 8e Sylb.
j

codd. edd., £tx incl. Sch. (>. Marov Vb, sic i


19. IwoTpdTOu legitur Vll 17,14, scribit
et infra. — pcv om. Vab M. — £vaTY) La Vb, Smin.. V. comm. — 8 e om. Ag. 20. dpdp-
£vvdT>5 Va. 7. -rauTY); malit S. — S'£va'i:ov Tou Va. — p£v ante £v inseruerunt volente
Pd. IL YvwS-tov Vb, d sup. w. — Ait:£uc Abresch ad. Thuc. p. 537 Smai. B S\V, cf.

A X K, Ai 7 v££u; codd. M, 8 it:£ sup.


(r£8'.£u; app. erit, ad I 33,8. — ;:aT5£? Va. 21.
7T£8), Ai 7iai£u; Sylb. Palm. MS. cett. edd. £!j£XS'6vTa; coni. Sch ut 4,1, £X5'6vTa: codd.
— MaivaXiwv? cf. 6,1. 9,2. V 26,7. 26,6. edd., V. ad p. 198,23. 22. dptTEpou (am-
27,1. 10. 'OXupTuaoi Valck. ad Herod. big.) dpEpTOu La. — Euav8pi8a malit C, cl.

VI 70, recepp. edd. inde a C (hic tamen Luc. Hermot. 39, in La £daYopi8ai corr. ex
'OXupTudai, ut habet Va) Am., 'OXupradSi £^avopi8ai. 23. Nepea edd. ante B, N£p£t«)v
rell. — dTC7jp;£ Va. 11. ot’ Ag Lab Pacd, Smin., v£pio)v M Vab Lb Pa, Nepaoav cett.
0 T£ edd. Vab M. 12. auTO 9 r,oi Pd. — to edd. Ped La. — vixr.v M Vab, in Vb v ex-
VI 7, 7-8, 4. 473

|jLSvo? Bs "EXXavoBixYj? sypa^s xat o5to^ toc 6v6p.aTa sv ""OXuixTria twv vsvi-

XYjXOTWV.

2. Bs TuuxTYjv ocvBpa, ysvo? [isv ^ApxaBoc sx nappaatoav, Adc[.iap)(ov 2

Bs 6vo[j,a, ou p-oi 7U(7Ta ^v, Tuspoc ys TYj<g Iv ’0>.u|xma vixy]^, ozogcc aXXa
•SavBpwv a);a^6vcov IdTtv £ipY][xsva, w? sj avd'po)7rou [i£T-a[3aXoi t6 tXboc, e?

Xuxov £m 8'U(Jia tou Auxaiou Ai6^, xai mq U(7T£pov toutwv £T £1 B£xcIctw

y£Von:o au8-i(; avQ^pco^o^. ou [X'^v ouBe 6tu6 twv ’ApxaBcov 'kiyzGb^od p.oi toUto
£ cpatv£TO £^ auTOv* £>.£y£TO yap av xai 6:u6 toU £7uiypa[X[xaT0? tou £v ’0Xu[jl-

ma. £)^£i yap By] outw^*


10 uio? AivtjT^Ta Aa[j.ap)(o^ ttocvB’ av£0‘Y]X£v

£ix6v’ a:u’ ’ApxaBia? HappacrLo? y£V£av.


toQto |X£v B-^ £^ to(7oUto 7U£7uoiY]ira!. *
E5(3o)Ta^ B£ 6 KupY]vato^, ax£ ity]V3

£(70 p.£VY)V 01 Bp6[XOU VIXY)V £V ’0Xup,7Uia 7Uap(X TOU p-aVT£lOU TOU ev AlpUY) Tpo-

7U£TU(J[l£VO?, TT^V T£ £?XOVa ItU£TOIY]TO 7UpOT£pOV, Xai ETl Y][JL£pa^ T% aUT%


10 avY]yop£u8'Y] T£ vix'/](ja? xaV av£0'Y]X£ t^v £ixova. 'XEysTai Be [xai] w? xpa-
zr\GZLz xai app.aTi Itui 6).u[j.7aaBo(; TauTY]*; yj Xoyw tw 'HT^eicov ectti xi(3By]7.o?

Twv aya)voB'£T7](7avTtov ’ApxaBcov IvExa.

3. K^Ecovaicp Be Ti[xavQ'£i xayxpaTiou Xa[36vTi sv avBpaai (7T£cpavov4

xai Tpoi^'f]vi(p BauxiBi 7raXai(7Ta(g xaTapa7.6vTi (5cvBpa^ tw [iev tou "AB^vivaiou


^oMupwvo^, BauxiBi Bs NauxuBou? e(7tiv 6 avBpia^ spyov. tw Be Tip-avO^Ei t6 teXo;
TOU [3iou (7up-j3^vai cpadiv etui a^Tia toiSBe* 7U£7uau(7Q'ai [isv aO'XouvTa, aT07U£ipa(78'ai

Be 6[iw^ auTov eti ty]^ iGy^uoQ, to^ov [xsya etci exoc^ty)^ TEivovTa t^^ Y][xspa^‘

punct. 1. Twv sup. lin. Pa. 3. Tiapaaiwv TTapdaio? y£V£(xv, Tcapdaio? etiam Lab Vn
AgPd. 4. ScXXa om. La, aUtov MVa, 5. Pcd Ag, in R alterum p supra lin., TTap-

dvSpwv Cor. Kays. p, 1097, at cf. I 2, pdaioc Pa. 12. xoaouxov Pa. —
2 xd ©spiaxoxXsouc otxo8o[JLY)9'£VTa. — diJi.a- Pa, in marg. £’5{3c5xa<:. 13. oXu[i.:ud8a Vb,
^ovoov Pc Lb. — |jL£Tal3dc).)i£i, oi sup. £i, Pd — 7ipoTO7i:u^[ji.£voc M Va. 14. I^ronqaaxo
Ag, [j.£TapdXoi La, e coni. S recepp. edd. Pacd Ag La cod, Phral, £tc£7XOiy]xo edd. Vab
seqq., p£xapd).Xoi cett. codd. edd, ante S M Lb, Pa marg. 15. xai post 8 e om. La
(p£xaj3d>.XoiTO eTSoc MVb). 6. xuxXov Lb Pacd, ad marg. add. in Pa, uncis includ.
Vn, hic ad marg. Xuxov. 10. Aivuxxa edd, SW Sch, est in cett. edd. Vab M Lb. 16.
praeter Sch, Ani. Pa Vb Lab, §£ vuxxa Pc, xcov r{k. Va. 18. xXaitovaiw Ag, :rX£ovai(p

SuvuTxa Pd, I sup. prior, u, Sivuxa M Va Ag Va M, 7rX£6)vaiw Lb. — Xa(36vxi om. M Va


R, in Ag R alterum x manu corr. sup. lin,. Lb, sed Va habet ad marg. 19. xpoi^riviwv
Aivvuxa Vn, sic vel A£vvuxa Bergk olim, M. — Bdxi8i A X K F Smin. Am. Vb Pa,
opusc. II 323 A£ivuxa vel A£iv6xau, cf. Bauxi8i cett, edd. codd., eadem varietas infra.
Preger inscript. gr, metr. n. 61, Aivvuxa — xo p£v AX codd. praeter Vb, xy |jl£v edd.
Sch. — xdv8’ Sch, voluit Bergk, x^v8’ edd. Vb, voluit Sylb. — d9'Y)vaio)v M Va Pcd Ag
codd., xTjV 8’ M. 11. £i>i6va Vab M R Pd. Lb, dS'Y)vaiou edd. La Pa Vb. 20. (3dxi8i Pa,
— Tictp’ aw^giaq y£v£dv Ttapdaio? M R, in Pauxi8i Lb. — vauxu8ou M Lab Pac, vau-
marg. M dpxa8iac, in marg. R yp, du’ xi8ou Vab, in Pd Ag (3auxi8i 8 e vauxu8ou^ con-
dpxa8ia(;, Pd uapKa8i'ac, in Vb £kova tractum in (3auxu8ou. 21.ypid8£Ag. 22. a5xov
474 HAIAKQN B.

a7UoBY][x^(jai T£ By) auTOv, xai stuI tw TY]vtxauTa sxT.sicpB^vjvai ol t^v


{JLsXsTiqV '
(b<; Bs OTaVT^XCOV 0^)( ol6 (; T£ £Tt T£TvaL t 6 TG^OV £YlV£irO, 7UUp

avaxauaa^ acpiYjO-t, ^wvTa £<; t^v Tuupav auxov. 67u6c7a Be y^By] xoiauxa lys-
v£xo £v av8'pwxot^ ^ xa\ U(jx£p6v xox£ £(7xai, [xavta \}MXkov y) ocvBpia vopi-

^oixo av xaxa y£ £[xy]v yvw[j.Y]v. 5,

5 M£xa B£ xov BauxiBdc sIgiv aO'XY]xwv 'ApxaBwv £ixov£^, EuO^up-^v'/]^ X£

15 auxY]? MaivaT^ou, yi%cc(; x^v p.£v avBpwv xocXy]^, x”^v B’ £Xi 7up6x£pov £v

%caG\w £iX'/]cp(o^, xai "'A^av £X n£X 7.ava? ^iXitutco^ xpaxYjcra^ Tuuyp-Yi 7uatBa(;,

xai KpLxoBap.o^ Ix K 7,£ixopO(;, £xi xuyp.'^ xal 06x0? avayop£uS'£L? TuaiBwv.

xa? Be (jcpiaiv £?xova^, xy]v p.£v Iv Tcaiai xoD Eg8'UP-£vogc ’'A 7.uxo?, x”^v Be 10
xoG KpixoBap.ou KT^ecov, OiT^itutuou Be xoG ’A^avo? Mupwv xy]v zlxovu i%oir\Gz.

Ta B£ zq np6p.a)(ov xov Apowvo^ xayxpaxLacx^rjv lizXkriyzoc TupOdEdxai p.0L xai

Q xauxa xw zq '‘Ay^caouq loyo). 4 . npop.dc)(OL> Be 00 xoppw Tip.a(7i8'£0(; avax£ixai

yz^oq Azl(p 6 q, ’Ay£7^aBa pAv Ipyov xou "*Apy£io’j, xayxpaxiou B£ Buo p.£v Iv

’0Xup.7Uia nxaq, zpziq Bl avY,pTjp,£voc riu8'o'i. xai auxw xai Iv TuoXlp.01^ Idxiv is

£pya x^ X£ x6Xpi’ri 7.ap.xpa xai oux axoBlovxa xt) zuzuyia, TrXiqv y£ By] xoQ
X£X£Uxaiou* xotjxo Bl aoxco 8'avaxov x6 ly/£ip'/]p.a Y]v£yx£v. ’l(7ayopa yap xw
’A6'Y]vaiw, XY]v axpoxoTviv x^v ^AO^rjvaioiv xaxala(36 vxi Ixi xupavviBi, p,£xa(7)(a)V

xoU £pyou xai 6 Tipva(ji8'£0^, lylv£xo yap x 65 v lyxaxaX*/]cpO'£vxo)v Iv x^ axpo-

% 61 zi, 8'avaxov ^Y]p.iav £op£xo xou aBiXY)p.axo^ Tuapa ’A8'Y]vaiojv. 2a

(iS-Xouvira edd. ante B Pa Vab, in R autov liTirtou 8l Tou 'A^avoc Mupwv, tou 8e Kpi-
post op-w? deletum et ante dS')>ouvTa inser- vo8dp.ou Aapioxpao? tt-jV £ixova £TC0iy](7£),

tum est, a^TOv ante dd>XouvTa omissum ha- recte refutavit Sch Jb. f. Ph. LXXXIX 41.
bent post opo)? cett, edd. (voluit etiam C) 11. Kpuro8dp.ou Am. Sylb. Smin, Aap.oxpiTou
PcdAgLabM cod. Phral. — Im pro £ti codd. edd. cett., vel hic Kpivo8dp.ou, vel

V b. 2. £Ti v£Tvai. edd., £7rnr£Tvat, codd. om- paulo supra Aap.oxp(vou scribendum dicit F,

nes. — £yiyv£t^o codd., £Y£v£vo edd. ante B, V. comm. — l^avo? Pd. — xt|V auvTjv £i-

£Yiv£vo cett. edd. Ag. 3. a^xov M Pacd La, xova A X K F M Vab, Pa habet a5vY]v ad
ut saepe. — in Pa ad marg. YvwpiY]. 4. marg., om. cett. edd. codd. 12. Apuwvoc
dv8p£ia edd. ante S, D La Pc cod. Phral., Srnai. cl. VII 27,5, SW D Sch, Apuwvo? rell.

dvSpia cett. edd. Vab Pad Ag Lb M, in hoc edd. codd. — Tislrivla Vb. 18. vwv Ic
primum fuit dvSpsia, cf. v. 1. II 31,1. 6. Lb. 14. yivoq 81 8. M Va. 15. pro IIu&^oT
PauxiSa La Pc. 7. dv8pc5v TtaXaiaTTjV Pd xai Pd Ag habent IIuS'ixat. 17. toutw A
Ag. — 81 £vi FC S M, 8’ lz\ Va Pcd Ag XK codd. praeter Pa A b La, vouto voluit

Lab B SW D Sch, hi om. rell. edd. Pa Vb. Sylb., scribunt cett. edd. Pa Vb La. 18.

8. ’'A?av AXK codd., I^av Ag, l^av Pd, xavaPalovTi La. 19. oti [aa^iS-so? La. —
xai ’A^avoq £x C, ’A^dv rell. edd. cum £Yxavalr)cpQ’£vva)V C B SW D Sch Pacd Lab
Sylb. — naXlYjvy)? Goldh. F S, probat D Vb, £YxaTaX£i 9 ^£vv(ov cett. edd. VaM,
praef. IX, Ilal^ava; C (vertit; de Pellene), „Sylb. Amasaeum £YxaTalr]cp^£VTWV legisse

TOAdvac Va. ^). £x Izizopo^ La. — Ittsi suspicatur“ ;


at in „qui se concluserant"

L a. 10. quae C. Schmitt Philol. XI 472 lYxavaxAsiad-lvvwv potius latere videtur",


J.

excogitavit (ttiv 8e Iv dv8pdai Klltov, Oi- SW. — 7t:6X£i pro dxpoK. M. 20.
VI 8, 4-9, 4. 475

IX. 0£oyvY]Tw Bs AiytvT^TYi tuocXt)^ [xsv (jirscpavov ux^p^sv sv

Tuaidi, Tov Bs avBpiavTOc ol lizoXiy^oq sTrotYjG^sv AiytvyjTY)^. BiBa(7>:a7.ot Bs

sysyovsdav IIt:o7.i)((o plv Suvvowv 6 TuocT-^p, sxsCvco Bs ’Ap!-(7i:ox7.^(; Sixuwvio^,

aBs>.cp6? T£ Kava)(OL» xai ou xoXu toc Bo^av s>.oco-(70U[X£vo?. scp"* otw Bs


5 0 0s6yVY]TO? TUITUO? TY](; y’ Y][lSpOU xai poioc^ cpspsi XapTUOV; S[XOt [ISV 0U)(

ola 1TS (70[x[3a7.s(76'ai, ira)(a B’ av Aiyiv-^xai^ s:uL)(c6pto<; Ic, auira av

SLY] X6yo(;. Ms^a Bs "uY]v sixova "tou avBpo? 6v ’HXsloi cpadiv ou ypacp^vat2

[xsTa Twv aXXwv, oti sxI xocT^tut]? avY]yopsoD'Y] Bp6[xcp, p.sToc tootoo ty]v sUova
Esvox>,y]? ts MaivaXto? saTYjxs TcaAaidToc? xocTa[3a7.a)v TuaTBoc^ xai ^'AT.xsto^

io’A>.xivou xpa^TYjG^a? Tuoyp.^ 7uaTBa<;, ’Apxa^ xai o3to? sx KXsiTOpo^. xai too

p-sv KXswv, Hsvox7.sou(; Bs tov avBpidcvToc IIo7.oxXsit6(; s(7tiv sLpyoc(7[xsvo(;.

''ApiaTso^ Bs ""ApysTo? ZoXiyou p.sv vixyjv laysy aoTo?, xaTvY]? Bs 6 TuaT-^p 3

Too ’Api(7Tsco(; XsipLcov. s(7T'^xac7t [JLsv By] syyu? aXkrikoiv, stuolyjg^s Bs tov

[J.SV IlavTia? XTo?, :rapa tw Tua^pl BsBiBay[xsvo^ ScodTpa^rw’ ai Bs sixovs^

15tou XsipvWVOi; spyov s<7i:iv, sp.oi BoxsTv, to5v Boxip.coiraT(ov NauxoBoui;, 7] i:s

sv "OXupLTUlOC xai 7] S^ t6 ispov E?pTqV7]<; TO sv 'Pcopi'/] XOpX(7Q'SL(70C s5

’'Apyou^. 'XsysTai Bs o)(; Taup0(78’sv7]v xaTix:uocXai(7sisv 6 Xsip.wv ttov Aiyi-

V7]T7]V, xai d)^ Taopo(78'sv7]? 6Xu[X7uaBi scps'^7]^ xaTa(3a^oi zouq IgzX-

Q^ovxa? s^ T^v 7ua}.7]v, xai j,d)(; soixO(; TaopodD^svsi cpa(j[xa stu sxsivt]? tt]?

20 7]pipa? sv AiyivT) cpavsv aTuayysi7.sis t”^v vixt]v. Oi>.>.7]v Bs ''HXsTov xpaT7]-4

(javTa TuaTBa? Tud).’/] IlTuapTidTTj? KpaTlvo? z%oir\Gz. 2. Td Bs t 6 dpp-a

eSpsTO toi5 dS. edd. Pa Vb La, supato 8e tur X 5,9. 9. xaxalaPobv Pcd. — dlxaixo?
Tou Va, supsTO’ supsTO 8s Tou M Pcd Lb Pd, dlx£oc Pa, in marg. alnezog, dlxsxoc
Vn, unde Kays. 1097 coni. supexo touSs cett. (etiam Pc), om. La. 12. dpy^sTo? Va,
TOU d§. — Tiap’ dd*. Pa. p, corr. y. 14. 8e 8i8ayp£voc Va. 15.
1. Q-soyviqTwv x£ Va, 8 sup. t. — uTJ^p- )(^£ip.wvo? VaLaPa, y_£ila)voc, l expunct. et

^£v sTiaiaiv M. 2. I16lix.o? ^ |j(. sup. lin., Pd. — xwv om. codd. praeter
K Am., IItoIixo? et nxolix^ codd., Pa Vb. 16. 8oHi|ji.aaQ'£T(ja Lb. 17. Taupo-
TZzolixoq Va, Vb priore loco ti:6>.i8oc supra- aS>£VTj edd. ante B Va M, TaupouB'£Vifiv cett.

scripto )(_,
secundo uxoli)(_(p. 3. Huvvowv edd. Vb Pacd Lb, r,c sup. y)v Pa, xaupoo9'£-
edd. ante B, 2uv6wv AVb, auv votova La, VY)? La. — 6 aiyiVYjxr.c Va, sed xy)? corr.

SuvvooSv cett. edd. VaMPcdLb, auvvowv in xy[v, m 6 pro xov. 18. xai 6 xaup. Pd,
Pa, prior erat acutus. 5. 6 et y’ oin. edd. £'upuad‘£VY]g Vb. — xaxald[3oi PcMVabLb,
ante B, sunt in cett. edd. codd. 6. Pa marg., xaxa[3dX£i Pd. — £7T£XS'6vxac Pd
om. Va. — aupPallsaS-ai MVabAg. — Ag La Va, hic omisso xyjv 7tdXY]v. 19.
aiyuvrjxac Vb et p.^ corr. aiyuvTQxaic- — £ixos R M Va, sed R ad marg., Va supra lin.

OTiy^wpio? Am. Smin. B SW D, xiaiv ZTZiyjx)- ioiycog, £ 0 ix(b? Pa. — du’ £x. Va. 20. drcay-
pioq edd. rell. codd,, xiq h ETO^topioic C. yillziz Va, marg. R, drtayysXEis La, d:tay-
O. Mueller Aegin. p. 104. — £? a^xov dr] yeiX£i£v Lb, diTiayyEXXEi M, d-rciqyyEiXE cod.
Sch, i(; a'5xd dv zXi] D M Va Pcd Ag Lab Vn, Phral, drcdy£i£ Vb, drtayy£iX£ A, d7tayy£iX£i£
£g a5xT]v £{yi, d sup. r^v et Icyo? in marg., rell. — OdXY]v vel $iXy)v Sylb., hoc rec.

Pa, £c a^xd ziri Vb cett. edd., dv bis poni- Smin.; F coli. 14,11 et Cor. OiXuv malint-.
476 HAIAK^2N B.

t6 FsXcovo^ ou xaTa TauTa Bo^a^siv s(xoi ts Tuapidirairo xal toT^ TupoTspov

Y] syw ira auTO sipYjXOdiv, oi FsXwvo^ tol» sv 2ix£7.ia TupavvYjaavTo^ cpaatv

(5:va9'Y][j,a elvtxi t6 6cp[xa. £7ULypap.[ia [xh» Icnriv auTw FsXtova A£ivo[i£votj(;

avaO'£Tvai FsXwov* xai 6 )(p6vo^ toutco tw FsXo)Vi IdTi tty]^ vixt](; xpiTY)

57up6? xaT^ £pBo[XTqxovTa 6Xu|X7uia?. FsXtov Bs 6 HixsXia? irupavv'^cra^ Eupa -

XoJ(7a^ S(T/£V 'TpplXlBoL» [ISV 'AO^Yjv-^a-lV ap)(OVTO^, Bsu^spo) Bs stsi Bsl>-

T£pa<; xal £^Bo[X'/]xo(7 t% 67.up.TutaBo?, y]v TiatxpaTY]? Ivixa KpoirwvtaTYjf; (ttoc-

Biov. BvjXa o5v co^ EupaxoU(7t.ov y]By) xai o5 F£XSov avaYop£U£iv a 6 ir 6 v


£[1£X7>£v. o(Xka yocp iBicoty]? £ly] ocv 6 F^Xwv 061: 0 ?, Tua^po? t£ 6 [iwvo[xoo

T cp Tupavvoo xoci auT 6 ? 6 [xc6 vop<o?. FXaoxia? Be Aiytv^/jTY]? to T£ 6cp[xa xai 10

aOTCj) Tffi FeXcOVI £7U01Y](7£ TYjV ElXOVa.

6 3. Be 6 TvO[i7uiaBt 1:^ Trpo T« 6 irrj? K7 .£ 0 [X'/iBrjv cpacriv ^AcnroTuaT^aLsa

0)? ’lxxo) xoxTEOwv (xvBpi ’E:riBaopi(p tov ’'Ixxov airoxuEivEiEv ev t?] [xa)^Y],

xaTayvwG^O^El? Bs Otzo t-wv 'EXEavoBixwv ocBixa ELpyacrD^ai xal acpYipYjpvSvo?

TY)V VIX'/]V £XCppO)V lysVEITO 07:6 TTj? EoTUY]?, xa\ aV£(7T-p£'j»£ |X£V £? "“AcTUTCa- 15

7.aiav, BiBocaxa^ELco Bs sTUurira? £vrao&'a ooov £5‘^xovira api0'p-6v TuaiBwv ava-


7 TpETTEt Tov xtov(x 6? Tov opocpov aVET/^EV. £[X'T:£(76 vi: 0 ? Be tou opocpoo toT?

naidi, xaTaEi 8 ’OOp.£voc 6 tu 6 Toiv ocgtmv xairscpuyEv s? "’A 8'Y]V(x? lEpov. scrpav-

TO? Bs £? XlpWTOV X£ipXV'/]V EV TW lEpW Xai £O£Xx’J(7 a[J.£V 00 TO £7Ul8'Y][ia, XOC-

[xaTOv £? avcocpE^E? 01 ’A<7i:’j7:a}va[,£T? Ixap^vov avoiyEiv tTjV xi[3(oi:6v :r£ip(op,£- 20

voi. teXo? Be ira ^oXa ty]? xipwToo xaTappyjHavTE?, w? oote ^wvTa KXeo-

1. xautra Va Pa La, rauva cett. codd. A. 8e om. La. — xai om. Ag. 11, xai xr^v

2. £? auTov A X K K F, tc auTO cett. edd. £ixova Pc. 12. KX£op.v)8rjV D Sch, KXso-
codd. — o\ FeX. edd. Vb La Pa, 6 yil cett. p.Tq8Y) cett. edd. codd. — daxuTraXsa Pa.
codd., in Pc 6 expunct. et 6? sup. lin. 3. I
13. xov oyjtov Va, ixxoi et ixxov Pd. 14.
laxi auTw, £V sup. lin., Pa. 4. dvab-Tjvai £XXavo8ixwv Va Pd. — £?pYd<jaa9'ai Pd Ag
A X Va, corr. Sylb., 6tB'Y]vaToi. Vb. — F£- '

La. 15. „ aptius fortasse £Ytv£xo“ SW. —


Xwov edd. ante B, ye^wov M Va Pc, F£XGov £? om. Va. — ’ AaxuKaXaiav Vb edd. ante
cett. edd. — Touro xQ La. — xpixr] ;ipo? Smai., B, ’Aaxu:idXaiav cett. edd. codd.,

tac £p8op.r,y.ovTa 6Xup.7ua8ac B Sch codd., daxu TTaXaiav Pa. 16. 8i8aaxaXto) Pc Va.
xpiTYi SW, xpixY) Tipo? xaTc £|38. oXujjLTOdSi — 8£ £TOaxd? Ag Lab Pacd, cett. codd. edd.
AXKF C Smai., xpixt] Tzp. xaT^ z^d. oXup,- 8’ ETCiaxa?. — Jia‘i8a Va M, £7uaxa? (£vxau9'a
Tudai foXup.7uaai) Sylb., xpiTY) 7ip. xaT? I|38. oaov Elvjxovxa Tia~8£i;'i 6cvaxp£7r£i S, 7raT8£?

oXop-Tud; Smin., hoc recepi, cf. ad cap. 14,3. j


etiam C, Cor. e Suida £vb‘a ?)aav oaov s^.

(1. u[3pi8iXT8ou La. 8. pro o!>v Vb. 9. I


dcp. 7caT8£?. 17, sT^ev Pc Suid. 18. ia-
cTvai xij edd. ante B codd., (xi^ Va), corr. pavxa Ag. 19. £(p£Xxuadp£vo? codd. edd.
B, quem sec. edd. cett., 8ox£~ excidisse ante C, volente K £ 9 £Xxuaap.£vou cett. edd.
opinatus est S. £lvai xi? (Ipoi 8ox£T) C. — — aut xdp.axov abesse aut xdpaxov dvw-
X£ in M supra scr. 10. xS xupdvvou Smin. cpsX?] scribi malit Herw., v. comm. 21.
SW D, xS xupdvvy cett. edd. codd., postea ?(ovxa om. Va. — KX£op.rj8if] edd. ante B
S magis probavit xai xupdvvcp auxo? op.. — M Va, mox sic Pa M La Vb Ag, KX£opnq8r,v
VI 9,4-10,2. 477

IxyjByjv outts TsO^vewira supKJxov, UTzoGziXkouGiy avBpa? s? AsXcpou? £pY](7op.s-

vou? b%dia sQ KXso|iyiBy]v toc G-u[x(3avira ^v. toutoi? HuS^iav cpaaiV g

'T(7TaT0(^ Y]p(o(ov KXsop-T^BY)^ ’A(7TU7i:aXaisU(;,

6v 0‘U(7iai(; Tip-aO'’ octs [Jly]X£TI 0'VY]i:6v eovtoc.

bKlzOl).Y\^Zi [X£V o3v ’A(7TU7UaXai£T? aTCO TOUZOU W? 7]p(0l V£p.OU(TL

Ilapa ^£ toQ r£Xwvo? t 6 ap[ia avax£iTai <I>CX(0Vj T£)(vy] tol» AiyiVT^TOU 9

rXauxiou. TOUTw Tw 2 i,|j.coviBy](; 6 A£0)7i:p£7uou? £X£y£Tov '5£^ia)Tairov

z%oir\Gz'

Hairpt^ [i£v Kopxupa, OiXcov B’ ovop.’* £ip-i B£ rXauxou

10 ulo?, xal vixw 7uu5 Bu’ 6Xu|i7UiaBa?.

avax£iTai xoci MavTiv£u? 'Ayap-TQTcop, xpocTiq(7a? Tuuyp-^ TuaTBa?.

X. ^Etui Be TOi? xaT£i7.£y[X£V0i^ £(7TY)X£v 6 Kapuo‘TiO(; rXocuxo^. £lvai

Be cpaa^iv e^ ’AvQ'Y]B6vO(; ty](^ Boicoirwv to avcoS^Ev auxov ysvO(; (Xtuo rXauxou

Tou £v 6‘aXd(j(7Y] BaL[jL0V0<;; juocTpo? Bs oOxo^ 6 KapU(7Tio^ T|V Ay][;.uXou, xoci

I 5y9]v cpocdiv auTOv xaV ap)(a<; Epydc^EaO^ac. IxtuecjoQcjocv Be ex -tou apoirpotj

TY)v uvtv 7UpO(; t 6 ocpOTpov xaQ^Tqpp.ocTE )(£ipi avTi a’cp(jpa<; )(pw[X£voi;. xaC 2

7U(o<; £Q'£a(jaTO 6 Ayjp-oXo? to 6tu6 itou TuaiBo^ 7uoio!jp.£voV; xai £Tu\ ttooto) tuu-

XTEUdovTa zg ’
0 Xup. utav 7 ocutov avY]yocy£v. svO^a B"^ 6 EXocuxo?, octe oux e[x-

TUElpWi^ £)^(OV ZTl^ ETTlTpCOCrXETO 67t6 Tc5v (XVTayCOVl^OpwEVWV, XOCI Y]VlXa

20 7up6^ Tov XEiTCop-EVov £^ ocuTwv Ituuxteuev, amyopEUEiv 6x6 xXy]0'O*J(; twv xpau-

p.dcTwv Evop-i^ETO. xac ol xov xaTEpoc j


3 o^(jai cpacjiv, w xocT xy]v ex’ apoxpou.

ouTco y£ By] [Btacoxspocv z<; tov avxayc()vi^6p.£vov svEyxwv ty]v xT^Yjyiqv, auxLxoc

cett. edd. codd. 4. 'a[i,a&‘’ w? edd. ante ante C, S, AirijjujXo? cett. edd. codd. —
B, •upiaS'' 6ct£ edd. cett. volente Pors., ti- TUuxTEuaavm MVa, :iu>CTEuovTa Pd Ag Lb,
p-ocTE MPacdAgLa, ziixdvz Vab, Ta,[ji.avai TCuxTEuaovva edd. cum Pac Vb La. 18.

Lb Vn. 5* 'upidtc te d)? Lab Pac. 7. y^ocu- YEv coni. Kays. p. 1097, vid. comm. —8 e

xEiou Vb, yXadxou VaM, in hoc corr. ex pro 8 y) M. — 6 y^oc 6 xo)v Va. 20. xpo? to

yloLuaiov. — Xeottpetcou? Suid., oXEWXpsxou? 1. Va. — £7tu)tTE[x M. — dcxYiYOpeuEiv MVa.


A, 6 xXEOTcpOTouc La, XEoxpsxou? Ag-. 9. — 6x0 Tou xl. edd. ante B Vab M, in Pa

Kopxupa edd. ante Smai. MPacdVabLb TOu sup. lin., Ton om. cett. codd (etiam

Vn, Kopxupa cett. edd. La. — 8’ ovo[J.a PhraU B Sch, incl. SW D. 21. dtx’ dipOTpou

MVab. 10. vwY) XKF, vixa Lb M Va, codd. edd., sx’ dp- Suid., non improbant
vixw Sylb. edd. codd. cett — 8uo oX. Ag Pd. Sylb. („ut significet ictum nuper in aratri

18. a^Twv AXK codd. praeter La, in vomere restituendo adhibitum“) F C, probat

Pa V expunct., voluit Bosius a Siebe- Richards Class. Rev. XIV 448, rec. Smin.,
lisio laudatus, a^vov Sylb edd. cett. La. S xaT xa~£ tyjv ^x. ap. C. O. Mueller
14. 8 e om. La. — ?jv bis Vb. — 8 y)[ji.i>.ou Aegin. p. 103 et Cobet Philostr.Gymn. p.
P d. 16. 8vy]v edd. ante S codd. (6vr)V Va), 69. 22. Y^
^
Svvtv Smin., {jviv e Suida restituit Smai., re- Vab M Lb, inserunt cett. edd. cum Pcd Ag
cepp. cett. edd. 17. AYjp.uXo? Pa Vb edd. La, hic ouTE ye St), cod. Phral. y.a\ oStw
478 HAIAKQn b.

3sI/£ xYiV Viz*/)V. (TTscpavou? liyzzoLi xal aXXou? lIuB^oT [j-sv T^aj^eTv,

Nsj-isiwv Bs xa? Mo^i^ixiwv dxTax^ Iv sxaTspo) aySivi. to!5 rAadxou Be Trrjv

sixova dvsd-TiXS [j,sv 6 ::aT(; adroS, D.aoxia:; Bs AtYivTjTTj' sttoiTjGsv’ c-xtaixa-

yoUvTo? Bs 6 dvBptd^ Tuaps/sTaL cr/r^ixa, oti 6 rXoctjxoc r,v sTuiTTiBsioTaTO?

T(ov xaT auTOv ysipovo[XTjcrai TzscpDxaj^. d::o9'av6vTa Bs ol Kap'jc7 Tioi TacpT|- 5

vai cpaaiv arjTOv sv vTj<7w xa). 0 ’j[xsvY, l^Xadxou xai s; r,[xd; sti.

4 2. Aa[j.apsT(o Bs "HpaisT uiw ts toj Aaij.apsTou xai utwvco Bdo sv

’OXL»[j.::ia zyAg^o) vixai, Aa[j.apsTco [j.sv zz\ Tai? s?YixovTa

d).’j[xxidBi, OTs svoixiT^*'/) TpwTOv 6 tou 0 'z\o’j Bp 6 [j,o?, xai oj^rauTco? TTj scps^Tj?*

TSTO^Tai 6 dvBpid? doTTiBa ts xaTd Td ad^d ly/ov toT? zo xai xpdvo? lO

sTi xs(pa7/?i xai xvTj[jJiBa? zzi toic totl TavTa ij.'sv Btj dvd ypdvov 6t6

TS ’HXsiwv xai (jT.o 'EXa-/)V(ijv tcov d)Ao>v ^('^YipsD-Y] tov Bpd[j.O’j* (")sot: 6 [j.7:co

Bs T(o Aa[xapsTO’j xai adO-i? sxsivov TaiBi dtiojvdijxo l7:\ T£VTdD‘}.o), (::)so-

bz6[LZM Bs T(o Bs’jTspci) Ta^Y,? sysvovTO ai vTxai. Tf,v Bs zIvJjvol (:)so 7: 6 ij,Totj

[jLsv Tod TaXaiTavTO? tov T,'jVf^ay.Y-oL odx iTpsv' Td: Bs toj TaTpdc adTot» 15

xai tgD TaTTOv oy^ti to sTiYpa[j.[jLa EdTsAiBa ts sTvai xai Xp’j<7 oO‘S[j.iBo?

ApY^uov. od [j.Y,v Tap' 6 t(|) y^ sBiBdyO-YjTav BsByjIioxsv. sysi Y^p o'jt(j)c’

EdT£>iBa? xai XpuTdOsjxi: TdBs spY« TsXscTav

'ApY^Toi, Tsyvav siBots? sx TpoTsptov.

'"Ixxo? Bs 6 NixoXaiBa TapavTTvo? tov ts 'OAoijltixov CTscpavov £(ry£v 20

sTi T£VTdd-'>.(;), xai 'jTTspov Y^Jp^TTr,? dpiTTOc ^('jTotj Y^veo-S-ai.

i^iaiOTspov. — dviraYOvi?to}jL£vov, o sup. w (sic), OT^AiTou codd. eild., v. comm. — £9^^ Va.

|
I

La. l, zi'fz om. Va Lab. — HuO-oT scripsi. 10. (8B 6 coni. F. — x.ata aCrra La.

Ilulha edcl Pc, TruS-ia Vab Vii Lab Pad, x.pavo; Pd 11. x.vT,[j.i8ot; Vab ct sic con-
2. v£p.£(ov Vb, vop.io)v Pa. — pro 8 £ habent stanter — “OSI Lb edd. praeter S\V, ;:osiv
8 y] a X, corr. Sylb. — marg. cett. codd. S\V. 13 . 8ii,uapiT0u La. — post
3. £TcoiTia£v SVV cum codd., l-jzoir^fjz rcll cdd. ctJLtovdiJU.) S\V inserere volunt tw }jl£v, non
4. 6 dvSpidvTa Va, p. corr. d;. — o om. M opus, cum T(o IJ.EV subintellegatur, v. comm.
Va. — t,v in Pa sup. lin. — £TiTT, 8 £iO':a':a; 14. x.ai T:d/.Ti; Smin. ex Amas., male. —
(£x:iTTj 8 £iO';d-;w>;.^) Pors. 5, 7:£
9 ux(b; suspec- a', om. Vb. — tt,v ~z dy.. Pd. 15. 'ov
tum est Kuhnio, t,v T£ 9 ux( 6 ; = £T£ 9 ux.£'„ om. Va. lU. 9asl Va. — t£ om. Va. —
cf. ad p. 85,10. (>. £; r,pa; ejti Pc. 7. Xpuso^£[jLi; Ag. 17. £8l8dyl^^, M. — y»P
Aap.apdT({), AafjiapdTOU cet. S ob Am. versi- om. Pa. 18. x.ai Td8£ La, x.ai expunct.,
onem et VIII 2H,2. V 8,10, at Am. hic xd 8£ £pYa Pd Vn. — T£A£sav M Vab Pc.
habere Demaratum recte dicunt S\V locisque 19. ex. Ttateptov.^ Sch praef.. assentiuntur

excitatis S scribit Ar„udpa-ro; — '^lIpaicT Bergk, Preger. cf. Brunn Gesch. d. gricch.

edd. Vb La Pa, f,pai£^ cett. codd. — ouovoT; Kunstler 1 61 . 20 . ix.x.o? et postea ix.x.ov

edd. ante B La Pa, uovoT^ Vb, uuovol cett. Pd. — 01 VIX.. Ag Pd. — "
OXupiTiax.ov CS
codd. (uiwvoi Pc. circumllexo expuncto), M Va La Pad, ’Oau}atixov cett. edd. Pc Vb
uiwvw em. S, recepp. edd. cett N. y^Y^" Lb. 21 . £9’ ajTW edd. ante S, 69’ auTw
vaai KF. 0. ctXou Sch cf. cap. 13,2, codd., £9’ ajTOo Schaefer ad Lamb. Bos.
VI 10,3-9. 479

Msiroc Bs Ixxov xaTa:i:aXai(7a? TuaTBa^ IlavTapxY]? s(7ty]X£v ’HXsTo^ 6 spw^xsvo? 6

OsiBiou. 'Em Bs t 6) Oavirapxsi KXsodQ^svou? s(7mv app.a avBpo^ "*E7uiBap.viou.

TOUTO Spyov p.£V £(7TIV "*AY£}vaBa, £(TTY]X£ B£ 0XI(7Q'£V TOU Ai.6 ^ TOti axo TY](;

pL(X)(Y)? nXairaiadiv avaT£0'£VTo? 6 tu6 'EXXyjvwv. £vixa [i£v By] ty]v £xty]v

5 6T.tj[j.7uaBa xcd £H'/]X0(7tt,v 6 K7.£gg’8'£vy]^j av£0'Y]X£ Bl 6p.ou 'udig hzoi(; ocozou

T£ £ixova xcd 'zdv '^vio)(Ov. hKiyzYpoin^oa B£ xocl to5v itutucov toc 6v6p.aTa7

^oTvi^ xat, Kopa^, £xaT£pojS'£v B£ oi Tuapa t 6 ^uyov, xocira pAv Ta B£5ix


Kvaxta^, Iv Be api(7T£p6c Edc[xo^’ xai £X£y£Tov t6B£ £(7tiv £m tw app.x"r!.‘

KX£0(7Q'£VY]? p/ aV£0'Y]X£V 6 n6vTLO(; £^ "E7uiBdcp.vou,

10 vixY](7a^ 17:7:01^ xa7.6v dcywva Aio?.

Twv B£ i7U7uo'7pocp'r](>avT’wv £v "FiXkfiGi 7:pwTO? £? ’0Xupv7uiav £ixova av£6'TjX£v8

6 K7.£0 (j 8'£vy]? o 6 to?. t(x


y^P MiXtiocBou tou ’A 8'Y]vaiou xai Euayopou tou
A dcxwvo? ava6'Y)p.ai:a7 ":rotj p.£v app.a zgzlv, od p.v]v xai au^ro? Itui tw app.a"i

Euayopa?* Ta AIi^TiaBou Bl, OTuoTa I? ’0>.up.7uiav avl9'Y]X£v iTlpcoO^i By)).oS(7oj

15toQ Xoyou. ’E7UiBap.vioi Bl /o)pav [j.£v Y5v7U£p xai I? ap)(Yj?, tu67.iv BI ou ty]v

ap)(aiav Icp’ “^p.wv iyouGiv, Ix£ivy]? BI acp£(7TY]XL»Tav oXiyov* 6vop.a Bl t^

7u 6X£1 TT) VUV A’jppa/^lOV dcTUO toD oixittou.

AuxTvgv BI "Hpaila xai 'EuuixpaBiov MavTivIa xai Tl^Xcova ’0p£- 9

(70'a(7iov xai ’H7.£~gv 'AyiaBav Iv Tuatmv av£}.op.£voG? vixa?, AuxTvov pAv Bp6[xou,

^Otou? Be £7u’ auTw xaT£i7'.£yp.£VGUc TUGyp.%, ’E7uixpaBiGv pAv xai ’AyiaBav,

Tov pAv auTwv IItgXi/g? Aiyiv^/jTY]? £7uoiY)cr£, Tov Be 'AyiaBav S'^pap.(3o?,

ylvo? xai o6tg? AiyivYjTY]?' Auxivou Be ettiv 6 avBpia? KXecovo? te)(vy]*

TOV Be TDAcova oo^ti? EipyaaaTO, oo p.vy]p.ov£6ou(7iv.

p. 280, cett. ecld. 1. 6 om. Va. 2. ItuAi M Va Pcd Ag Lab, 8r) om. edd. Vb Pa. 15.
§£ Va. 3. p.£v om. Pd Ag- La. 4. i:oT? Tul. TOV loyov Vb. 16. Icp' tqijlwv ex constanti usu
Vab. — ID^ataidaiv A X K F C Pd La, IIAa- Pausaniae postulat Ant. Rueger, die Pra-
Taiaaw S, ID^axaiSaiv cett. edd. codd. — positionen bei Paus. 1889 p. 29, ItzX iq[jiwv

£XTY) vixa Va, sed literae xrrj expunctae. codd. edd. 17. t*^ ante vuv om. M Va Lb.
5. Tou? Vb, p, corr. toT?, toT? om. La. — — Ssppdyiov Pa. 18. luxivov Pcd. — xai
a{»T0 u A X K F, 6 . xai £ix6va codd edd, £ 7Uxpd 8 iov piavTiV£a Pa ad marg. — TsUcova
praeter Sch, qui cum Sylb. scribit zz £ix6va. ov £? S'daiov Lb M Va Pcd Ag (Tslwva Ag),
7. Ooivi^ edd. ante B M Lab Pacd Vb, <I)oT- T£ll(ova xai ovTa S-daiov La, Tlllwva 0d-
vi| rell. — TOV ?uyov S Va. 8. xuaxia? M, ciov edd. ante B Vb Pa, Tsllwva 'OpEaB^d-
— t 6§£ SD codd., t 6 §£ A La, t 68’ rell. edd aiov em. B, recepp. SW D Sch. 19. dyid 8 a
10. iTUTUOi? viXT^aai; Kaibel ep. Gr. p. 938, pro- Pc, dyid 8 a M Vab Pad Ag Lb, — Iv om C.
bat Preger n. 125. — 11, |v sXlriTi om. Pa, — yluxivov Va, p. corr. luxivov, sic La Pd.
add. in marg. — xaixova La. 12. suaywpou 20. 8’ £ 7x’ Pac. — daid8av M Vab Pcd Lb,
Lab. 13. dpiaato? Ittiv et Itci toi? dpp.aaiv daid8r)vAg, dyid8aLa, dyia8avPa, postea dyi-
codd. (omisso 6tpp.aai La) edd. ante Smin., S, 8av PcdAgLb. 21. aapd[Ji[3o? Va. 22. Au-
dp[j.aTd £TTiv coni. F, rec. B, dp[jia Icjtiv et £ 7ti xiou A Vab Pcd Ag Lb M, luxiov La, luxivou
Tw dpp.aTi Smin. SW D Sch. 14. 8r) 8y]lcoGO) Pa. — T£yv^ A. 23. TsXlwvaPcAg, TllcovaPd.
480 HAIAK12N B.

XI. tojtojv ava8"/)[j,aTa l^Ttv ^HXstwv, OtXiTT^oi 6 ’Aij-’jvToi»

xal ^AXs^avBpo:: 6 AhXb:r,o^j xai ZsXeuxo? ts xai 'AvTiyovo^* tgTc [j.£v By]

£(p’ ITU^COV, ^AvTiyOVO) ^£ dcv-^p 71£^6; £(7TIV /] £IXWV.

2 2. Toiv ^£ [ia^jtXitOV TWV £lp“r)[J.£V0 )V £(7TTjX£V 0’J TTOppOJ 0£aY£'^Y|? 6

Ti[jlo'70'£vo’j; 0a»7!.oc, (Oaciot B£ og Tt[j.ocr8'£voL>r ::aTBa £lvai 0£xy£vr(V5


cpa(7iv, alXa Upa^rQ^oa [X£v 'Hpax7.£T tgv Ti[ji.G'7D‘£vTjV 0a^t(o, tgG 0£ay£VG’j^

B£ 'Hpax7.£GGc <7Gyy£V£<r&‘ai cpaijij.a Igixgc Ti[j.G'78‘£V£i. IvaTGv

T£ £TG^ £lvai TO) xaiBi, xai aGTGv a::G twv BiBaaxa^^cov ox^riv ty;v

G ixiav £p/G[j.£VGv aya>.ij.a gtg'j G'£wv avax£ip.£v:v Iv T?j ayGpa /a}ao3v,


/aLp£iv yap tco aya7.ij.aTi aGTGv, ava<7Ta<7ai T£ Bt, tg aya).ij.a xai £t:i tgv io

'

3£T£pGV TWV d)[XCOV avaO‘£[JL£VGV £V£yX£Tv Tap’ a-JTGV. £/GVTO)V Be Gpyy;v £5

aOTGV £t1 Toi T£TGLTj[JL£VtO TOJV TG^.lToiv, aVT,p TIC aOTtOV B6xi[XGC Xai I)>.!,x{a

TpGTjXOJV aTGXTEtvai [JL£V G''.pa; TGV TaTBa GGX £a, IxeTvgv Be exD.eg^tev £X

TY,£ Gixia; aG0'tc xcij.iaai tg aya}.[j.a ic T-rjv ayGpav. o>c Be r,v£yx£, ij,£ya

aoTixa Y,v x7.£G' tgv TaiBGc eti ?Tyv!.', xai tg spyGv ava Ta(7av e^eJjgTjTg is

4TrjV "BXXaBa. "O^a [j.ev Br, £pyo)v tojv HEaysvGu; ic tgv aytova yJxei tgv
’( )).V[J.TIXGV, TpGEBXj^aoTEV 6 7 .G ,'G^ TjBt, IJLGl T5C BGXlU.(OTaTa £^ aVTOJV, Ev8'U-

[J.GV TE 0)? XaTE|J.a/£TaTG TGV TUXTr^V, Xa\ (OC 6 tG 'UXElfOV ^TEj^^.YjOTj TW


HsaysvEi i^Tjfxta. tgte [j,ev By) tgv TayxpaTtGv Tr,v vixtjV avyp ex Mavrt-

VEia; ApG[J-EVr GVG[Xa TpCOTG^ (OV IT|J.£V OCXGVITL }.£y£Tai XajjElV ’


TY,V Bs 20

5 G>.v|JLTiaBa Tr,v eti TavTT, TayxpaTta‘Jcov 6 0Ea^6/r,^ ^xpdtTEi. yEyGvaci Bs

avTO) xa\ 1 IuD'Gl vTxai TpEt;, avTai [j,£v eti ::vy[j.T|, Neixeiojv B'e Ivvsa xat

lC)D'{j.uov Bsxa zayxpaTLGv te ava[JLiE xat Tvy[j.Y]c. ’Ev (^D'ta Bs t^ Ocggx-

7.(ov Tvy[j.Yjc ijLEv xat xayxpaTtGV Tapr,x£ ty-,v (jtgvBtjV, scppGVTt^E B'e gtco^

1. siTw Vb. 2. XeXeuxo; te edd, ante edd. ante S, ::ap’ auTOv edd. rell. Pc, vo-
S, C, IeXcUxo; Ti cett. edd. codd. 4. ozi luit Sylb. 12. toXitcov? SW, rec. Sch,

ixofjbiwjg A, 5. HEaYSVTi edd. ante B M, t:oXXGSv cett. edd. codd. 13. p.£v om. M
S'£aY£vTi; La, fc)£aY£vr,v cett. edd. codd. 0. \'a. 14. o?x£ia; Vb. — T.vEyxa Ag Pd. 15.

aXX’ Pa. — Tipax.XEiTOv tijjl. Lb Va Pd, iqpa- ouv pro ?;v Pd. 1(>. ijiv Epyojv La. 17.
xXeTiov Tifx. La. — TijjioaS-EvT, edd. ante ’OXuiJL:wiaxov codd. edd. ante SW, ’0Xup.-

SW, TifjLoab-EvrjV cett. edd. Vb La Pa, t:i}jl 6- TTixov Lb cett. edd. — t,8t, 6 Xoyo; edd.
Hevov M Va Pcd Ag Lb Vn, etiam postea ti- ante B M Vab, 6 XoYO? cett. edd. Pacd
|i.o?£V(.) XV Va Pcd Ag Lb Vn. — zi 9'aai'to Lab. — Tot om. M Va. 18. u7:£pj3Xr,3'Ti Va,
Pd. 7. Evvarov Va, id. om. sq. t£, £va tovSe 6-£p;XTi&‘T) codd. cett. (OkeI^XtiS-ei M), £::£-

P d. 8. ?>£ 8 ti La. — atio twv 5i8. B j


I
i3Xr,S'T) edd. — vG om. edd. ante B Va M,
SW D Sch Pac Vb Ag Lab Vn. ^ko did. rell. est in cett. edd. Pacd Ag La. 20. cv Lam-
edd. M, a;:o twv 8i8ajx6vTwv Pd, in marg. bin., wv om. La. —
Xa,3£Tv X£Y£vai edd.

Yp. 8t.8aaxaXcov, u::3 8i8aaxdXwv Va. dr:o ante B Vab M, X£Y£vai Xa^av cett. edd.
Tou 8i8aaxdXou Kays. p. 1099. 9. oixciav Pacd Ag Lab. 22. riub'oT vTxai om. La. —
Vb. 10. a'^oLG~oizou Pd. 11. “ap’ aijTGv vEjjLuov Ag La Pac. 23. z6 b-ezG. M. 24. piv
VI 11,1-8. 481

xai £7ci Bp6p.w s[jL(pav7]^ sv "E);Xy](7iv siY), xai tou^ s(7£lB‘6vTra<; £? tov B6Xi)^ov

£XpciCTY](7£V. ^£ OL TUpO? lp.01 BoX£lv, TO CpiXOTt[J.Y]|ia, EV TUaTplBl

TOO WXldUOU Tc5v X0c7^OUp.£V(j)V Y]p(OtOV aV£X£(79'ai Bp6p.OU VIXY)V. tou^ Bs

(7U[JL7UaVTa? (7T£CpaVOU(; TTETpaXOClOU? T£ £(7)(£ Xai 'Q? Be a7U^X8'£V6

5 e5 avO^pwTUwv, av'/)p twv (X7uy])^8'Y][jl£vcov ^c5vti auTw TuapEyiVETO ava 7ua<7av

vuxTa Im toQ 0Eay£vou? ty)v Etxova, xat EpLaorTtyoi) tov )^a>.x6v (Xte aoT^
©EocysvEt Xop-aiv6[JL£VO(;. xai tov [xev o avBpta^ EpiTUECwv oppEcoi; TuaOEi, tou

av6'pc;)^ou Be too dTuoO^avovTO? ol tuoiBe^ t^ sixovi sTUE^fiEcrav cpovou’ ,xat

ol 0d(7!,oi XaTaTTOVTOUdl TY]V Eixova, ETUaXOXooG^TqdOCVTE^ yVCa[J.Y] T^ ApdxOVTO^,


10 0 ^ ’A0'Y)vaioi<; 8'E(7 [j.o 65 ypd^a^ cpovixoi)^ 67U£po)pi(7£ xa\ t(x ^^uyjx, Etys

IpiTUEdov Ti £^ auTwv aTuoxTEiVEiEv ocvB'p(07uov. ’Avd /povov Se, T 0T(J

0a(7ioi? ouSsva dTUESiSoo xapTuov yj y9j, O‘£ 0)pou^ d7uo(7TH>.Xoo(Jtv AE^^cpod?,

xai aoTot^ £)(pY)(7£v 6 8'EO? xaTaSs)(£(70'at tou? SsSia)yp.svoo?. xa\ ol p.sv

£7ut Tw T^oycp TOOTw xocTaS£)(Q‘£VT£^ ouBev t% dxKpma^ 7uap£t)(0VT0 ia[Jia.

loSEUTEpa oov ETui TY]V rio&‘tav £p)(ovTai, XsyovTEi; (b^ xat TuotTqtraaiv auToT? Td
)(pY)(76'£VTa Sia[;.£Vot t6 ex twv 6'ewv [XTqvi[ia. svTao8‘a dTUExptvaTo (Ycptaivg

•?] ITu6'ta*

0£aysvY]v S* d[ivY](7Tov dcpvjxaTE tov [isyav 6 [X£ 0)V.

dTuopodvTwv Ss auTwv 6 :roia p.Y))(av^ tou 0£ay£vou? ty]v Etxova dvadwawvTat,

socpadv dXtsa^ dva)( 8'£VTa? t6 TusT^ayo^ stui t)(D'[jC()v Q^Yjpav 7U£pta)^£tv tw


S txTOcp T-^v Etxova xat dvEVoyxEtv a5Q't? s? t^v yvjv. 0d(7tot Bs dvaO^svTE^

om. edd. ante S, est in codd. — nai scrip- xaTa8£Y^9’£vi:£s, quae sunt in codd. edd. ante
si,
^ codd. edd. 1, £ir\ sv “'EllYiaiv Pa. — SW (xaTa8£xea9'ai, sed xaTaxS'£vir£c Vb),
ev om. MVa. 2. s[jiol 8o>t. edd. post A, reposui, xaTaY£<^^oii et xaTaYS'£VTS(; Cor.

|jioi 8ox. A codd. 3. (bmairou Boeckh, SWDSch, cf. ex. gr. Ditt. Syll.^ 8,25.
probat S, habent edd. seqq., o^tuaTOU La, Andoc. III 31. Dem. XXVI 6. Arr. Anab.
oixtaTOu codd. (oixiarou Vb), oi(j.ai tbxijairou I 10,1 . — 01 (JL£V cpuY<ip8£? £5X1 coni. K. 14.
Pa in marg., ^piairou edd. ante B, „ heroum &p.apTTiac Ag. — i8pta M Va Lb. 15.
omnium praestantissimi“ Am., qui mox YOuv Va. — £p)(_ 0 VT£C
Va, siJ^ovirai La. —
non vertit. 5. twv om. Pa.
xai x_diouc — 5Xon^p.aaiv Lb. — 6c xai to~c Ti5t, La. 16.
TrapsYEVSTO Va. 6. sjjiaaTiYouv tov y^Ixduv 8iapi£voiTO £x M Vb Ag Lb Pd, 8iapi£V£i to £k

Vb. — om. Va. 8. d7:o9’avouvTO? codd, cett. 18. 0£taY£VTiv cod. Phral. A
M Va. — sTrsIi^saav sixova Pa in marg. XKCS, 0£aY£VTiv codd. edd. cett., 0sa-
9. £'3xaxo>.ou9'T^aavTOi; Vb, s7i:axo).ouQ'TqcjavTa Y£VY) Herw. — 8e apiv. A codd. — T^fxswv

La. — Tou Spdix, Phral. M Va, in Pa tt| Pd. 19. dvaacoaovTai Vb. 20. (puaiv La.
sup, lin. 10. <powixou Va, p. corr. vulg., — (iva8£)(^9'£VT:as MVa, £v8£x9'£VTas Vb,
(poivixobc M. 11. (3C710XTSW01SV PcVb. — 6cv£xS'£VTac Pa. 21. £V£Y>t£~v edd. ante F,
6tvQ'pw3i:oov Vb. 12. 0'58sva malint SW, dtvsYJteTv M, (IvevsyxeTv cett. edd. Suid. s.

scribunt D Sch, o58ev A codd., o58sv’ cett. Ntxwv, cett. codd. — dvaxS'£VTi edd. ante
edd. — Y^ M- — ficTrofJTslouaw A Va. 13. B, (ivaxQ'£VT£C codd. praeter La Pa, qui ha-
Kaysero p. 1098 suadente xaTa8eY^ea9’at. et |
bent (3cvaQ'£VT£c, hoc scripsit B e coni., re-
482 HAIAKQN B.

9 lvQ'a xat, sj apx"^l? £>^£'•'^ 0


,
vopi^oudtv aTS b'ZM b'6siv. 3. IIoT^Xa/oti Bs ymi
£T£pa)Q't £V T£ "EXkriGiv oTBa xal Tuapa j3ap(5apoi(^ ayaXp.aTra iBpu[X£va

0£ay£VO’j^, xai vo(7Y][j.aTa t:£ auxov iw[jl£vov xal l/ovTa ::apa twv iTutywpicov

Ti{xa?. 6 B'£ avBpia^ tou 0£aYsvo(j? ladv Iv ’'AX“£i T£/v'/] toU Aiyivyjirou

rXauxiou. 5

XII. nXrjcriov Bs ap[xa t£ Ictti yaXxou xai avT|p ava[3£|3‘^xo)? Itu’

auTO, >t£X'/]T£^ Be iTUTUoi 7u«pa To apij.a eT^ Exa^EpoiO^Ev £G-ity]xe, xai etui twv
iTUTUwv xaO'£^ovTai TuaTBE^. 67uo[j.vTjp.aTa Bs etuI vixaic ’0X’jp.TuixaT^ ecttiv
*^

l£pojvo^ to3 Aeivoij.evguc TGpavv-ZjcravToc SupaxoGcrioiv [xetoc tov aBE^cpov

rs).ojva. Ta Bs avaO'i^|xaTa o5y *^Ispwv aTUEdTEiAsv, a).)/ 6 pAv aTUoBotj(; tw io

^EO) Asivop-sv*/]^ £c>“lv 6 IspwvG^, spya Bs, 'ug [xev ’0vaTa tgg AtytvTjTGG

t6 ap[xa, KaXap.iBGC Bs gI itutugi te gi £xaTspo)8'£v xal etu’ aoTwv eitiv gi

T uaTBs^.

2 2. llapa Bs tgg IspcovG? t6 app.a «vr^p ettiv g[j.o)vu[ig^ te tw


Aeivg[X£VG’jc xai ev HopaxGOcrai? xai ggtc, TOpavvyTac' 'Ispwv Bs £xa7xTTG 15

"lEpGxXsGU'. [XETa Bs T-fjV ’ AyaO'GxX£GG? TGG TUpGTEpGG T’jpaVVT,CraVTGC Te}.£G-

TYjV A’JpaXGGG-lGi; «gD' 1? dcvaTUECpOXEl TGpaVVG? 6 'Ispcov GOtGC, T*rjV Bs ap/-^V


ET/EV ETEt BsOTEpO) TTj^ £XT“r]C oXop.TUiaBGC £TU\ TXTc ElXGGl Xat £XaTG'v, Y,V

cepp. edd. seqq. 1. (auTfo) a^£ bzo) Herw, |


cett., desideraverunt Sam. Petitus, Palm.
3. auTcov edd. ante F codd., aoTOv Hartung, Corsin Casaub. Simson. Wesseling. Valck,
probante Sylb. recepp. cett. edd. — /.ai a S laudati, „£xvr,c legit Petav. Doctr. temp.
om. M Va Pa. — s/ovra? M Vb, r/ov -ac XIII. 615.“ Hemsterh. MS. E sententia SW
Pcd Ag Lb, eyovTO Pa Va La edd. nomen numerale fortasse latet in sive
(>. codd., y^aXxouv edd. — I;:’ i. e. vpivTjC, quem numerum probant
aOTw Vb La. 7. y.i).r]V£ M. — y.al em Am. Sylb. K, sive (£z)vy]c, at articulus de-
uTO[i.vTq[jiara §£ Pa ad marg. 8. 'OXuixTuaxaTc esse non potest, cf. IV 5,10. 13,7. 15,1.
CS M Vab Pd, ’
0/.up"iy.a~c cett. edd. codd. 23,4. 27,9. —
„Mendum hic latet in nu-
9. Zupay.oaiwv D. — twv a5£X9wv, ov mero. Hoc mendum notatum est a Casau-
ov sup. vers., Vb. 10. aXXa Va. ll.^Ovaxa bono in suis ad Polybium notis p. 82. eum
edd. ante B, ovora M Va, ovopa Lb, ’0va-a vide. Reponendum siy.oai, y.al eyazo'^;
cett. edd. codd. — to p.b’OvaTa Ka).a- nam Pliero iste mortuus est Livio teste paulo
p-iSoc S£ om. Ag. 12. 01 om. Pa, addit in antequam consules fierent Q. Fabius quar-
marg. 10. 6 kpoxX. La. — p.£ira §£ t. ’Ay. tum et Claudius Marcellus tertium a. u. c. 539,
om. Ag Pd. — Too TpoTTEpou M Va Lab Pcd, qui annus est secundus Olympiadis 141
in Vb Trp5'r£pov corr. ex ::p6T£pa, ut videtur, ! Si enim numerus Pausaniae est sine mendo,
vou TupoTcpov edd. 17. Hvpay.oaioig La, sic i absurdum sequitur Hieronem regnasse 84
scribit D, et hoc loco et ^ 4 bis non sibi annos; sed teste Livio lib. 24. vixit tantum
j

constans Sch, Supaxoucrioic cett. edd. codd. annos 90. Repono igitur confidenter eixoai
— aSB-ic Pa om., in marg. auvoTc. 18.
|

i IL Nam et apud Eusebium a Scaligero

£(jX£v d, probat Frazer, £iy£v cett. edd. publicatum Cyrenaeus Idaeus Olympionices
codd, om. Pd Ag, apyj,v r, £ti La. — £x- ponitur Olympiade py- 126. — Tum gra-
Lab Pacd B SW
TY]c D Sch, inter uncos in- viter errat Pausanias dum Hieronem ait a
serit C, S asteriscum ponit, om. edd. codd. Dinomene caesum, qui in extrema senectute
VI 11 9 ,
- 12 5 ,
. 483

KupY]vaTo? (jtocBiov svixy](7sv obzoq 6 Ispwv ^sviav Tupo? lluppov tov 3

AiaxtBou xai 6[xou ^svia xai sTutyapiav sTuoiYjaaTO, PsXwvt tw TuatBt

NY)pY]iBa ayaY6[i£vo? ty]v IIuppou. ‘Ptop-aCtov Bs Trspi HixsXia^ Ig tov irpo^

Kap)<Y]BovioU(; 7^6X£[jlov xaTaairavirtov sT)(ov [xsv ol Kap)<TjB6viot ty]? vy](TOU

5 7U>.£OV Y) Y][J.t(7U, "ispCOVl Bs (TUVIOVTWV [X£V CCpTl TOV 7u6l£[10V zkiabm Ta


Kap)(Y]BoVlWV Y]p£(7£, pL£T(X Bl 01) %oXu BuvapXL T£ £Tvai VOpi^WV TOC 'PcopiaLWV

£)^up(OT£pa xai p£j3aioT£pa ap.a Ig (piT^iav [X£i:£(3aX£TO toutou^. Tol> Be4


ol |3lou <7UV£(3y] Y£V£(jQ'aL tyjv t7£7.£Uty]v 6tu6 A£ivo[X£vol»<;, jiyog |X£V I!upaxou-

aioi), Bu(T[JL£V£(7Tai:a Be avBpo? sg TUpavviBoc £)<ovi:0(;, bg xal 3 o’T£pov toutcov

'I;T7uoxpdcT£i Tw aB£Xcpw tS ’Et^ix!jBou? £^ ’EppTj(7(7oU TzapzXrikub^ozi apTi £(^

Hupaxouda^ xai ig zb %X^b'og %oiuGb'ca loyoug ap/^op.£V(p £7U£Bpapxv

aTCOX1T£V6)V TTOV 'IxTUOXpaTYjV *


TOQ Be Ol aVZKJZOi^ZOg XpaTY)(7aVT£^ TWV Bopo-

cpopwv bclloi Biacp9'£ipou(7i tov A£ivop-£VY]v. ToU(; avBptavTa^ Be tou 'Epwvo?

£V 'OXopiTUia, £Cp’ WU 7UOO TOV £T£pOV, TOV Be aUTCOV 7T£^ 6 v, aV£ 0'£(7 aV pL£V TOO

is^Epwvo^ Ol Tuoa^sg, izolri^s Bs; Mixtov NixYjpdcTOU Eopotxo 6 (Jiog.

3 . Moira B£ too 'l£pwvo(; zocg slxovocg ^Apsug 6 ''AxpOTaTou Aax£Bai- 5

[jLOVicov [5a(7iX£o^ xai ’'Apoci:o^ £(7ity]X£v 6 KX£ivioo, xai auQ'i(; ava[3£[3'r)X(6^ £(Jtiv

’A p£U(; 17U 7UOV. avaS^YipLa Bo 6 pxv Kopiv8'iwv 6 ^'Apoczog, ^Apebg Be '’HX£t(ov

£(7Tl* XOCl [XOl TOU IbyOD ZOC %p6zsp0c obzs TWV £^ ’'ApaTOV OUT£ TCOV bg

morbo obiit; est [j,vri[j(.ovt.>tov acpaX(ji.a. Nam yi')og Cor. edd. cett. — aupaxouaioui; M Vb,
Dinomenes ille non Hieronem sed Hiero- Zupaxoaiou D Sch, Hupaxouatou cett. edd.
nymum eius nepotem Siciliae tyrannum . . . Pacd Va La. 10 . vS d5. om. La. — lizt-

occidit. V. T. Liv. lib. 24. Idem et Casau- xu8o? Lb M. — ’Ep|3ua(T0u A X K, corr.

bonus notavit ad Polyb. p. 100 notarum Sylb. 11 . vo om, Ag Pd. — dniSpa, |ji£v

suarum, ubi ait legendum v?;(; EXTar]? oXupiTr. (5)? ug 6? Pcd Ag, £TC£8pa-
Sylb., £7C£8pap.£v

optime. “ Palm MS. — eixoatv xai sx r,v [JL£ ug Sg Va Lb M, £TC£8pa[j.£ Sg Vb, etce-
Ag. — xup. Pd. 1. Ivtxa Va. — „xair6c 8pap.£v Sg edd. PaLa. 12 . "iTTTioxpdvY] edd.
§£ ’louaTTvov Hup^ov tov ’A?.£^t)cv8pou, S xai ante SW codd. praeter Vab Pa, qui cum
|3eXTiov.“ Palm. MS. 2. |svia codd. cett. edd. 'iTiTioxpdvrjv praebent. — xpaviq-

edd., om. vy Sch. — xai ante euiYapiiav aavvoc Fa Pd, xpavjQaavvi coni. Sch praef.,

om. C Smai. — post ETTOv^uaTO distinguunt probat Kays, Jb. f. Ph. 1854,427, vou? 8£
CB SW D Sch, post :iai8l FS, nullam po- ol dvviavdvvac xpa^aavva.^ 13 . A£t,vo|j.£vy)

nunt distinctionem cett. edd. 3* Trpo? Troi)? edd. ante B, M, A£ivo[I£vy]v cett. edd. codd.
xapx^. Va. 5. auviovu edd. ante B codd., 14 . vov pro vou MVaLbPcd. 15 . pLTjXwv

auvovvi Pa, i sup. vo, auviovvwv e coni. Cor. Ag Vb, in hoc r\ corr. in i.
— Nixoxpdvou
cett. edd. 7. xai om. Pa, linea sub PsPa'.- A X K F M Vab Lb, Nixoxpdvou? Am. Smin.,
ovEpa ducta. — post pEjlaiovEpa distinguunt vixoavpdvou R, NixY)pdvou cett. edd. Pacd
A X K, post cpi^iav FC S, nullam habent AgLa (Pa in marg vixoxpaTOu). — Hupa-
distinctionem cett. edd. — p.£V£pdU£TO A y.6aiog B D Sch Pc Ag, Hupaxouaio? cett. edd.
XMVbAgPcdLa, p.£T£pd).£vo Sylb. cett. VabLabPadM. 16 , oupaxoucjiof; R M, ad
edd. Lb Va Pa (p.£Taj3d^£vo Pa). — ante marg. utriusque Xax£8ai[jL0vitov. 17 . ocdvbg

Tou 8£ ol excidisse quaedam cum Valesio pro a39'i<; Cor. 18 . dp£u? |jl£v Ag. — otttwv
suspicatur S. 8. y£vou? edd. ante S codd., I A g La, 19 . vd ig utroqiie loco edd. ante
Pausanias IT. 31
484 H.VIAKQN B.

’Apsa a[XVY][x6va)? £<^X£V. ''ApaTO? xai ap|j.aTi dcvT|YOpe'j0‘Y] vixwv h


6’0Xu[X7ULa. Tipuovi tw AiyaTUTOU xab*svTi £? ’0>vtjp.7ciav izTzoug, avBpt

'HXsitp ** £(7171 To:jTo) /alxoOv, £7t’ a'jTO ^£ avap£p*f]X£ ;:apO'£voc, £[J.oi

Box£Tv Nlxy). KaXXojva tov 'Ap{j.oBiou xal tov Mo(t/iwvo? l::7:6(j-a/ov,

y£voc 'C‘£ "*HX£10 u? XXL TCoy[j.-^ xparrj(7avTa^ £v tzoligI, tov [j,£V atjTwv £7UoCtj(7£5

AaiTUTUOC, *I::7:o[ji.a/0’j oryTi^ p.£v tov avBpiavTa £ipya(ja':o oux t(7[j-£v,

xaTapia/£(Ta(7D'ai ^£ Tp£T^ cpac-iv avTaycovi<7Ta; auTOv o'jt£ zlr^yr^'^ OLTZo'^eE(x,-

1 }JL£VOV o 5 t£ Tl TpO)6-£VTa TOU ^TOJlJ-aTO?. 0£6/pTj(7TOV B'o KL»pY]VarOV 1 'JZT.OTpO-

cpiqaavTa xara t6 £7:t/wpiov toI; Aipuat, xa\ a-jTOv [t£] £v '‘OX-jp.-ia xal

£Tl 7:pG':£pOV TOV OIXOJVOIXOV [t£| aUTCp [xal| TOO TXTpO? 7:aT£pa, TOOTOO? 10

pL£v EVTao^^a iTxwv vixac, £v Be 'ItD-ixw too (-)£0/p-/)TT0’j ).afi£Tv TOV 7:aT£pa,

8 t6 ETtypap-jia B*r)>.oT t6 £tI Toi apixaTi. 'Ay-r^Tap/ov Be tov AltxoTTptXTOu


TpiTaiEa xpaTY,Tat (xev TOXTa^ avBpa: ’ev 0X’j[x::ia xal Neixeoc te xal

lIuO'oT xal Ev MtO-ixo) ixapTopET to sXEyElov. ’ApxaBa; Bs too? TpiTaiET?

elvat TOtj iXtyziou AsyovTO? aXr^b-EOOv £opiTX''v. to^vEojv yap tc5 v ev ’ApxaBiai5

B Vab Pa M Ag R, priore loco xol e;, altero I


i^&^Evi;, £,uol 8oxeTv, £TOir,a£ Nixr,v, Kays.
tG>v e; Pcd Lab, utroque loco cett. eild. Rh. M. N. F. \ 850 eoti tovtw /a/jtouv
1. '^Apca A. — £07 ev edd. inde a B V'b I (dppa, atjTc; 8e) et’ auvo dvai3£,3irjxw; SD-e-

Lab Pacd, eoye cett. edil. Va M. 2. Aiyv- vi8o; (tou 'OXuv&^iou) £[i.ol 8oxeTv vEyvr,,

TCTOu cjuod habent edd. codd. corruptum pro abivo; B coni. Tapy-Evo;, Nixr, coni,
suspicatur S, Xhr^r.ou D, AiTrjxou coni. Sch i F S B, dedi lectionem S\V, quam recepp.
N. Jen. Allg. Lit. Zeit. 1846 p. 88, nomen I
D Sch, lacunam Hyde 1. 1. 45 verbis Sppa
recte traditum est, cf. cap. 2,6. 3. ’IIXe»i), avat>T,ijia ’Hae«ov explendam putat. 6. 8a-

eoTi TOUftf) /a/xouv, c;:’ auTOu 8’ avap£^r;y.c; oiTTo; Va per corr. 7. xavaii-axEOEab-ai

oQ'£vo;, epol SoxeTv, vixt,; (fipaa inserit C Pa. — aTo8£;aijL£vo A. 8. 0 ’j 8 e ti codd.


post T^aXxovv) edd. ante S\V, codil. haec JL toT; S\V d Sch Va M Ag Lab Pcd, ex-
habent : touto Va Pacd Ag Lab Vn. toutw pungit articulum R, om. Vb Pa cett. edd.
M Vb, £k’ auTOv omnes, in La tov sup. ov, — ).(;3ouoi M. — EV om. Pa, add. in marg.
seq. 8 e abest in M, deinde avapE^^T/.u, r,v 10. xal post avTw uncis saepiunt S\V, etiam
sup. u, Pc, ctvatiEiiTfixoi (sic) Vb, ava^£p£ir,v ;
TE melius abesse dicunt in praef. vol. I p.

Va voluisse viiletur, ava|3E^r,T,v et supra LUI, probat Frazer, voluit Zink, qui etiam
versum xo; R, ava|3E[3y;T,v Lb Ag M Pd Vn, xal ante auTOv te oblitterandum censet.
— ~
I

ava[3£i3Tf]xtl); Pa, dvati£^r,x6; La, praecedens I


12. Tw etI Pc. F<J-

8’ om. codd. praeter Pa, tum B‘EV5; Vb, 'HyTjOapyov AXKFSmin. Vb Am., apyr,-

oS'£vo; cett. codd., vixr.v omnes praeter Pc, oapYOv M, ’AYT,aapx&v cett. edd. codd.
in quo est v(xr;i, t,v sup r,;: virorum doc- (in Pa correctura anbig.), in R a de-
torum conamina haec sunt: K £0*i vouvw letum et f, ad marg. adiectum. — ap£-
XaXxouv dppa, et 8’ dva,3£pr,xc)c eT8o;, OTpaTov Va, ai.uEOTpaTOu Pc M Vb Lab Vn,
Epol 8 oxeTv, v'xt];, probant Goldh. Gedoyn., aipEOTpaTOu Pad Ag, AqaooTpaTOU edd.,
F et’ aoTOu 8’ dva^iEjir.xEv, (o; ejjloi 8oxeT, AapooTpaTou s. AT,,aooTpaTOU Sch praef., cf.

vixTj, C avat^E^riXE ot.peTov sjj.. 8ox. vixt);. Jb. f. Ph. 1864 p. 44. 13. vEiasav Pc. —
Cor. dvapE(3T;x(b;, om. Pa. om. Va.
I

£o-:£,ap£'vo;, S egvi vovtw I


TE 14. EV 15. aXr.S-Evov

X aXxouv, ET aoTO 8’ dva^E^r.xuTa S*ec!; e.uoI ;


ouy S\V D Sch, aAr^S-EvovTa £jp.

8ox£Tv, Ni'xt„ s. et auTO 8’ ava^iE^ir/.uTav j


codd. (aXTjS'£’jov M, aXr.^-Eoov Va, coni.
VI 12,5-13,2. 485

Tai? [xsv s 7U£iX*/][X[xsvai? Bo^yj? ouBs T(X s? tou? o^xi(7Ta? £<7 tiv Ta?

Bs T£ 6 tu 6 a(70'£V£ia? acpav£(7TEpa? xai Bi’ auTO avoixidO-Eiora? £?

M£YaXY]v 7u67.lv ou TUEpiE^si G-(pa? y£v 6 [i£vov tote toD '‘ApxaBwv xoivou B 6 y[;.a*

o5Be Tiva £(7 Tiv £v "'FXkr\Gi TpiTEiav tuoXiv a7.7.Y]v y£ ^ ty]v ’A)(aia)V £ 6 p£Tv. 9

5 TY)vixauTa '‘ApxaBa? yjyoTto av ti? ouvTET^EO-ai to 6 ? TpiTaiEt?, xa9'a

xai vuv £Ti ’ApxaBct)v auTwv Etoiv [oi] e? t 6 ^ApyoT^ixov teT.ouvte?. Too
^Ayr\GOLpyou Bs eotiv y] eixwv te)^v'/] twv no7.ox7.EOO? TuaiBwv. tootwv [xev

By) 7uoiY](j 6 p.£ 8'a [xvY)p.Y]v xai sv toT? OdTspoi? too Xoyou.

XIII. ’A(7t6T;0? Be KpOTWVldCTY]? .TIoQ'aY6pOO [XSV E(7TIV Epyov, TpEl? Bs

lolcpE^Y]? ’07^o[j.7Uia(7i (jTaBioo te xat BiaoXoo ** vixa? zGyew. oti Be ev Boo

TaT? 6 (7T£pai? s? '/apiv ty]v 'Ispcovo? too Aeivo^-evoo? avYjYopsooEv saoTov

Zopaxoooiov, TOOTWV EVEXa 01 KpOTWVlOCTai TY]V Oixiav aOTOO B£(7[JL(j)TY)plOV

Elvai xaTEYvcocrav xai ty]v Eixova xad'£T7.ov (tyjv) Tuapa t^ "Hpa t^ Aaxivia
XEipivYjV.

15 ’Avax£iTai Be ev ’OXo[X7uia xai ott^Xy] T^syoooa too Aax£Bai[iovioo 2

XioviBo? Ta? vixa?. £oyj8'£ia? p.sv By] [xetej^ooctiv xai oooi Xioviv aoTov

Schneider) edd. cett. praeter C scribentem ad calcem T. IV) voluit S, illud recepp.

o5x dX-r]S'£uovTa, quod probante F coni. SW e Lab, habet Pd, secuntur cett. edd.
Abresch ad Thuc. p. 307, {^Xt)9'£uov outoi — xpial oXupijadci Sch cl. VI 7,1, xpsT?

£ up. Cor., dcXTf]S'£\Jov xaTdt ti £8p. Goldh., codd. edd. cett., ’0Xup.raaai SB SW Va Ag,
negationem cum codd. omittendam recte oXup. 7Uaai M, oXupLTudai Pcd Lb F, oXu^LTUia?

censet Robert, v. comm. 1 . toc 8e Va. 2 , Vb, oXuiJiTcidSa? A X K C Pa. 10 . post 8i-

£t^ edd. ante S R La, Iq cett. edd. codd. auXou lacunam indicavi cum Robert, v.

3. 0^ 7i£pi£X£i codd. A X K F, negationem comm. — £y^£i edd. ante B codd.,


expungendam censet F, deleverunt C Sch, coni. Sylb., scribunt cett. edd. praeter S,
uncis saepserunt B D, Smai. et SW colon qui £i)^£v praebet ex alia Sylb. coni, — ox£

post 8oYP-a in interrogationis signum mu- M. 11 . auTOv Sch La Pa, in hoc corr. ex
taverunt, Goldh. ante o5 TizpUy^zi excidisse 12 . Supaxoaiov B D Sch
auTov, £auxov cett.
putat TOpiE^ov. — y£v6|Ji.£vov UKO T£ Tou codd. VaPc, Hupajtouatov cett. edd. Vb Pad Ag M
(v£ om. Pd), Y^v6p.£v6v 7tot£ tou a X k f, Lab. —
KpoTtovidxai edd. ante SVa, Kpo-
probat Robert, y^v. 7t. uTto xou Smin., y. Twviaxai cett. edd, Vb M Pacd Lab. — oi-

Otto tou c Smai., y£vop£vov v6t£ utto tou B, x£iav a^TOu 8£c ptwTTjpiov Vb. — auxou A.
quem secuntur cett., sic scripsi omisso utto. 13 . (xfiv) inserui praeeunte D. — AaxsSai-
— dipjidSovoc xoivou La. 4. o{>8£ vivd laviv [jLovia A X K F Vb M Pcd Ag Lb, Aaxivta
edd. ante S. -
— £v om. Va. — Tpivaiav Ignarra de Palaestra Neap. p. 32 et de
X K F, Tpivaiav CSB SW D, Tpivsiav A Phratr. p. 161. Wyttenb. Bibi. erit. II, 1.

Sch, cf. eius praefationem ad VII 22,6, p. 80, Boeckh, ind. lect. p. semestr. hib.

codd. — dXXriv t£ Ag. 5. iqysTvo Vab Pc, 1822 — 23 cett. edd. VaPaLa, R marg.
01 supra vers. Va Pc. 6. ol inclusi, oi Pc. 15 . §£ [Iv ’0X. xai PaVa edd. praeter
7. 'HyY]adpxou AXKFVbPacdLa (i^yr]- Sch, §£ xr £v ’0X. xai cett. codd,, 81 xai
adpy_ou Pa), i^yYjaiXdpyou M VaLb, 'Ayyjadp- £V Sch, respicere Pausaniam III 14.3 putans,
10 U cett. edd. — togoijtwv p.lv Pd. probat Kays. Jb. f. Ph. 1854,416. 16 . yi-

9. ’A(7tuXo(; edd. ante SWPac Vab, ’Aavu- ovo? xa? V. Pd. — pi£X£)(_ouai xai (p.£X£xouaiv
Xoc s. ’ActuXXoc ("'AtTTuXXo? in corrigendis Ag) codd. edd. ante SW, pL£X£y_ouaiv cett.

31*
486 HAIAK^N 1^.

avaS'£ivai ty]v (jTTjXyjv, dOX ou Aax£Bai|j.ovi(ov r^r;^z'xi t6 Br|[j.6aiov* £(jti

yap ^Y) o3to)^ £v 'jtTjIt,, oux £lvai tzo) toD 6t:}.od tov Bp6|j.ov‘ t:ok av

o5v £TCl(7i:atTO 6 XlOVl^ £t a5&‘t^ T:0T£ 7UpO<T'^Op.oD‘£TY;(70'J(7tV ’HX£Toi; TOtJTWV

^£ £Tt £? t:X£Ov Y]xoi>C7tv £’>rjO'£iac ot Tov EfjTTjXOTa avBpia'/Ta rapa tt,

(7 TY]X’/] (padv sixova £lvai, XioviBo?, £pyov ovTa toO ’A8'y,vatou M'jpwvo;. 5

3 2. 'EoixoTa B'£ XioviBt Ta £? Bojav xai avr,p ^Voxio^ ;:3cp£<7/£T0

"Ep[xoY£vrj^ ZavQ'to;, 65 tov xotivov iv Tpioiv oT^op-Tiaoiv av£t>.£TO dxTaxtc,

£TlxX’r)(7lV T£ £(T/£V "ItTO? 6 tO 'E7ATjVOJV, IlonfjOaiO av xai IIoXiTT^V £V

jj-£Yalo) 0'a’jp.aTi. 6 IIoXity]; ^v goto? £x k£paijLO'j ty,^ £v tt, [


0paxia]

KapLoc, av£(pTjV£ Se ap£TY)v toSc5v sv 'OXojxTia Taoav' aTO y^? tov 10

[J.TjXl<7T0!J xa\ SiapX£TTaTO’J Sl’ d).LYtTTO’J STj xatpoo lJ.£6‘Y)p[J-6(7aTO Itz\ to

ppa/OTaTov 6p,oQ xai wxkttov, xai So7i/o’j t£ £v ‘?;[J.£pa TYj aoTTj xai

4 7:apa’jTixa TTaSioo >.aJjojv vixt,v TpooEO^/XE SiadXoo Tr,v TpiTTjV. IIoIity,^

p,£V Sy] £TCl TYj? S£'JT£pa; *** Xai 'ZicCOL^OCC, 6)C EXaOTOl CJVTa/B-WOlV 67:0

Too xX*r)pO'j, xat odx aD*pdoo; aipiacjiv £; tov Spo'iJLOv* 01 S' av £v ExadTY) 15

Ta^£i xpaTYjToxJiv, oT£p aoTcov aoD*!? 0*£O’jTi Toiv aD‘7.ojv* xai goto) TTaSioo

S’jo 6 (jT£cpavo’j[JLEvo; avaipr^TETai vixac. 3. Ta ixevtoi £Ticpav£<7TaTa d;

Sp6[;.ov AecoviSoc 'EoBuo £<7 tiv* eti yocp TECTapac dX’j[XTiaSac dtxixa^ojv

TE T?i d>xoTY]Ti x/T-fjpxEOE, xai aoTw Spd[io’j vTxai Sdo apii>[j.6v

6 xai Ssxa. XidviSo? Se 00 Toppco ty,; ev 'OXoixTia tt-/;}.Yj^ Ta~; ettyjX£V20

ecld. 1. TOV 5 t,[jl. La. — ejti AXKF ;


£v Buttm., recepp. SW D Sch, '(z ev codd.
Smin. B Vab M Lb Pa Vn, £otw cett. edd. edd. cett. 13. 7:poT£0'r/.£ 8e 8. codd.
Ag Pcd La. 2. Sf, o5to>; scripsi, cf. V 21,9, I
praeter Pa Vb, qui om. 8E 14. £7:1 om.
hriTZOMwc codd. praeter Pa Vb, C Sm:y. edd. La. — post 8£’jT£pa; hiare orationem vidit

sequentes, w; om. cett. edil. Pa Vb, £Oti K, lacunam inter 8 £ut. et xai TC^ja. habent

Y fip Sti 7I(o; £v coni. F, eoti y'*P 8f,7;ou o 3 tw; Pa Vab (ad marg. R nota, tura £xX£it:£i),

Emper. — ::ou, supr. vers. w, V^^b. — oiv '

indicant edd. sequentes ante xai, B post

habet Pa in inarg. 3, auTOv pro auS-i; coni. xai. — dv post cb; inserendum esse coni.
C. — t[5i£Tov Eb M. — TOOTW 81 M Va. 4. B, idem vult Richards Class Review XIV
8’ £Ti B. — ccjoi pro 01 Pors. — ETTT.xovra 448, at cf. Ilcrod. 11 85,2. IV 46, vol. II

M, Tou (p. corr. tov) £V£OTT,y.6Ta Va. 6. ad p. 234,11, dv Frazer, w; y®P


loixoTa Ta M. — 8 e oni. M Va Lb. — Xu- ExaTTOi Cor. — ExaoTov M Va, Pa ExaaTOi,
xio; Pd. 7. ’0Xup7:iaaiv S M, oXupTidaiv V sup. i. 15. dbpow; Va. — dyiaaiv AX
cett. edd. codd. 8, 17:7:0; Sch litera minus- K F Vab M Lab Pcd, m Lb corr. vulg., 0191'-

cula. 9. 8’ oSv o!Jto; Ag. — 0paxia uncis ,


Tj^i Sylb., d9iaoiv Pa. 16. xpaTT,aouaiv Ag
saepiunt SW D Sch, \ oluit S, Q-paxcia Pa, j
Pd. — ojTw; edd. ante S codd. praeter Lb
Tpa^cia Kapia C e coni. Palm., quam pro- Pa, hi habent ojtw, quod recepp. edd. cett.,

bant F Gedoyn. Goldh. Xibby. Stiehle 1 ouTo; Pc. 18. £7:1 Y»? ibxuTT.Ti bis Pa.

Philol. X 228. 10. 8' dp. Vb. 11. 81’ i

19. Yovaaiv La. 20. yiovi; M Pcd Ag Lab Vn,


dXiYOu Vb M R, oXiY^aTOu R marg. — etti to inR corr. —8 e o^8£ t:. Vn, oodzzipM tt^; ev Pd.
Pa Vb edd., om. to cett. codd. 12. wxiaTOv
j

— pro X41 0;, quod est in edd. ante SW Pcd



|

A, fjXiaTOv C c Suida, probat K F. t£ 1 Ag La Vn MR (6; M, xai ooa; Lb, xai


VI 13,2-8. 487

AoSpi^ [6] 2a[itoc, xpoczr](joc^ xaTBa^' ts)(vy) Bs y] slxwv sgti [jAv

'Itutuiou* t6 Bs £:rLYpap.[ia By]7.oT 'zb iiz’ auTw, vixYjaai Aoupiv '/]vtxa 6

Hapiwv B 9 05 j[JL scpsuYsv sx vt^ctou, tov Bs xaipov *** ztzI -ra otxsToc tov

B^[j.ov. 4. Ilapa Bs tov TOpavvov AialT^o^ 6 HoXliBo^ avaxsiTai, [xsv 6

5 1!|xopvaTo?, ’Icov(ov Bs TpwTo? 7;a[3sTv sv "*OXu[j.Tia cpYjOLV oOto? 6 ACaXXo?

TuaY/vpaTiou oTscpavov sv Tuaioi. BtpaiXoyoy Bs KopxopaTov xai ^AptOTLwva

0socpi7.oo^ ’E7riBaopi,ov, tov p,sv avBpwv tuoy[J-^?, ^spciXo^oy Bs Xa(36vTa sv

Tuaioi dTscpavov, IIo'Xux>vSito? stuoiyjos Tcpa^ 6 ’ ApYsIo^. B6xs).o? Bs, . 6^ 7

HtXUa)VL(uV TpWTOC Tu 5 £XpaTY](7SV SV TUaiOLV, SOTIV SpYOV HlXOWVtOU Kava)(00

lOTuapa Tw '*ApY£tw HoT^ox^sitco BiBa^D‘svTO?. Tapa Bs tov BoxsT^ov otXCty]^

avY]p s7uixT.Y]G-iv Alpu? Mvaosa^ KupY]vaToc £Oty)xs‘ IIu9'aY6pa? Bs 6 TyjyTvo?

S7UO(y](7S TYJV Sixova. Ko^tXTjVW Bs ’AY£[J-CiC)(tO TWV SX T^? 'AoiaVYj? '?]7USLpOU

Y£V£(jB'ai sv ^'ApYsi to lTziypccp.[xcc t6 st’ aoTco [xy]vosi. Na^o^ oixk7Q'SL(77]^ 8

TOTs sv ZixsTvia 6t6 XaXxiBswv twv sti tw EupiTco, tzqXzo)^ pAv ooBs

iSspsLTia ^Asitsto sc Tjp.occ sTi, ovo[ia Bs xal s^ tou^ sTsiTa sTvai t^^

Na^ou TiTavBpoc 6 K7.soxpiTOo [j.a).i(7Ta aiTiav s)(stw. TSTpaxt? Y^^P

sv avBpdc(7 !, xaTS[j.a/^s(7aTO 6 TioavBpoc TOXTa^ sv ’OAo[XTia, TOoaoTai Bs

xat I1 'j9'Oi ytyovc/.Giv aoTw vTxai' Kopiv8Ioi(; Bs oux 7]v tuw TY]vixaoToc ouBs

'ApYstoic s' (XTavTac 6Top,v/)p.aTa tou? Ns[J-soc Ta^.

c? in R expuncta, om. Vab Pa), llxaToc S\V 7. 0£O9i).ou? edd. ante S Vab M Pad Ag Lb,
D Sch scribunt, scripsi Tzcaq cum G. Eckertz, O'£ocpdou; La, ©cocpD.ou? cett. edd. Pc. 8.

de Duride Samio Bonn. 1842 p. 29, vid. a^fiaQ 6 ’Apy. IxpdcTiqacv om. Ag. —
comm. — £CTT,x£ Aoupi? 6 Zapuo? edd. ante Bux£)Ao<: AXKAm., Bu/£>.oi; MVabLaPa
B, recepi 6 incluso, lavr/.zw 6 Aoupio? Za- FC S SW D Sch, praeter Am. in sequen-
illi

pioc cett. edd. codd. (zaxr^y.z y.cd 6 8oupio? tibus hoc nomen simplici exarant cum
aapuo? La, 8oupio; corr. in Soupi? Pa), ya\ F C S SW D Sch M Vab R Ag Lab, utroque
6 ZcitpLioc Aoupic saTTjXCv scribendum putat loco KuP£). 0 (; PcB, priore (3 oijx£>.oc Pd et

Hyde 1. 1. p. 49. 1. r\ om. La. 2. itctcci- xux£Xo? Lb R, priore x expuncto et [3 super-

ou Ag. — TOUTO 8£ TO £TC. B Pcd Ag Lb M, to posito, R. 10. Tapa §£ Tw Pa. — dp^y^ito

§£ £7C. cett. edd. PaVbLa, §£ om. La, Sch Vb. — TOU ante Trapa inser. Thiersch Epoch.
praef. coni. 'Ircmou tou * * to §£ Imyp., ita p. 151. 12 . Tw £x Trj? MVabRLb, sed
ut patrisnomen exciderit. Xioviv codd. — R ad marg. akloiq twv. — post -rirccipou

A X K F B, „immo tov Aoupio? quisquis est“ lacunam indicant SW D Sch, „post yzviabai
B, Aoupiv Amas. Sylb. C probante F, om. Buttmannus deesse putat :rpwTW cum eo
S asterisco lacunam indicans, cett. edd. victoriae genere, quod primus Asianorum
ZxaTov ex coni.SW. 3. post jcaipov delevi reportaverit Agemachus; ev ’'ApY£t- autem
xaS>’ cum B Sch AI Pcd Lab Vn, est in
ov vel corrupta esse vel utrinque manca. “ B.

Pa Vab, qui cum cett. edd., A excepto, la- 14. y^aXxiSaiwv Vb. — urco tw codd. A X K,
cunam indicant post 8?i|ji.ov, in R ad marg. £t:i tw Sylb. cett. edd. 15. eti om. Pa. —
lylziTizi. 4. Tupavvov litera maiuscula FC. 8e £C TOU? La. 17. TtuxTaii; Pd. 18. xai
— 8ia>.).o? CcToXXiSoi; Va, 6 To^iSo? Vb. 5* ante KopivS'tO!.c volente S expunxerunt B D
cpaaiv Va Am. 6. Traiai Va Lab Pac Vn D, Sch, uncis incluserunt SW. 19. Toi)? Ne-
Tcaiaiv cett. — xupaTov La. — dcpiaTwva Ag. 1
piEdTa; codd. ((jiEVEotTa? Vb, \j.iaxcLQ Lb)
488 HAIAKQN B.

9 5. H Bs iTUTCO^ ToO Kopiv&‘iou OsiBwXa ovop^a [jlsv, 6)g oi KopLvO'tot

[J.VTj[XOV£tJOU(7lV, £/^£l Aupa, TOV ^£ avaPoCT/jV £T(. ap/^0[x6^0U irot) Bpop-ou

CTDV£7:£G’£V a7Uopa).£Tv auTY]v, xai ouBev Tt ^(7(JOv Q'£ 0 'jcra Iv x6cr[xo) 7U£pi t£

TTjV VUCTCaV £7:£(7Tp£(p£, Xai £X£l (JaXTCt-YYO? Y]XOUa‘£V, £7r£Tr(X)(tJV£V £^ TuXeOV

TOV Bp6[j,ov, cp8'av£i t£ By] iiii zoug "EX^avoBixa^ acpt,xopL£VY], xai vtxw^as

£Yvo), xai 7uao£Tat too Bp6[JLOu’ ’Hl£Toi B£ avY]Y6p£ucrav Itui ty] vixy] tov
10 0£iBo)Xav, xai ava8'£ivai oi ty)v itutuov TaoTYjv Icpiaatv. 6. ’Eysvovto BI
xa\ toQ 4>£t.Bc6Xa toT<; Tuaicrlv £7ul jX£1y)ti Ittuw vTxai, xcci 6 t£ ltutuo^ i%\
*
GTf{k^ 7U£7UOlY]pL£VO^ Xal £7u(Ypa[l[Xa £(7TIV £7u’ aOTW
’QxoBp6p.a^ A6xo£ ocTua^, Boo B’ £vO'cicB£ VLxat,(; lo

4>£(.Bo)Xa TuatBcov £(jT£cpavco(7£ B6 [J-oo^.

00 p-Y]v Tw yz £7UiYpa[X[j.aTi [xai toc ’HX£iojv I; too(^ oXop.TUiovixa^ 6[j-oXoY£t

Ypapi[xaTa’ oyBoy] yocp oXoixTuiaBi. xal e^yixotty] xal oo 7U£pa TaOTY)^ £(TtIv

£v toT^ ’HX£lwv Ypaptp-aaLv [*^] vixy] twv 0£iBwXa TuaiBcov. TaoTa ^p-£v By]

11 GOTO)? £)(ovTa L(7Tco Ti^' '*Hl£iot? Bl (xvBpwtv "*AYaB‘UV(o T£ Tw 0pa<7opooXoo 15

xai T”/]X£p-a/o) T'/]7.£p.a/oo, tw p.lv Itui ltutuwv^vix*^ yiyowz^ Y) £?xwv, ^Ay^S-Ivov

B l av£0'£rrav "A/atol lf£X'XTjV£T^.g ’Av£&'Y]X£ BI xai 6 ’A8'YjVaio)v By][xo? "*Api(7T0-

(pojvTa Aodivoo TuaY/^paTiatjTa; £v tw aYwvt tco £v ^OXo[i7u(a xpaTY)<7avTa avBpa?.

edd., ** Taj Sch, idem tou? Pa Vb Va La, laB-fxia


rSi£tjL£a N£jJi.£a fxai
|
(oltAz Pa), laS-ijua aTua?

vixTjaavjtac coni. Z. f, A. 1847 p. 7Tj; PcdMAgLb Vn. 11. cpEiSfola M, (^EiSoXa


296, excidisse y.aX ’IaS'|j.ia'[ra? ex Am. su- erat in epigrammate, error est Pausaniae ipsius,
spicatur S, Kays. 1098 N£|i.£aTa; corrigere quem deinde t’ post TtaiSwv non animadver-
voluit in v£v(./.YixoTa;, probat Ilyde 1. 1. 49, tisse recte dicit Bergk PLG'^ III 282, ^>£i 86 Xa

cf. Sch Jb. f. Ph. 1864,43, Schmitt Philol. Tj Tai 8 o)v Stadtmueller Berl. Phil. Woch.
1856,479 N£p.£ia (x.ai '"lai>|JLia v£vixr,y.6)Ta?. 1 1890 coi. 303, cf. Preger Inscr. Gr. metr.
1. 9£i8w>.a M, cf. 1. 11. 2. aSpa M p. 101 sq. 12. ou p.TTjV y£ t<7) C M Va. 13.
— —
|

Vab Lab Pad. tov 51 M, tov Se xal ante £5 . om. La. TOpl TauTr^? AX
£C a3aTT]v Vab. 3. d'£Ouaav A. 4. Itci KF codd., rtpo TauxT,? B e Musgravii coni,
pro M Vab Ag Pd. — £7U£Tpayuv£v Pc, (chronology of the Olympiads p. 127), TUEpl

om. La. — ttXeov tou 8p6[JLOu auv£jT£a£v


|

j
TauTry coni. K, ;r£pa TauTT]? Sylb. edd. cett..

93'dv£i, auv£7U£(7£v expuncto, Va. 5. t£ Amas, xal T?i £^; legisse videtur, oij Tiapa
om. La. — cp^dv£i Se St), t sup. 5, Pa. TauTY]v.^ vel xal o5 Tuapsl TauTT,?.^ SVV. 14.
— vixtoaa, et supra i appositum r^, M. (>, i TQ inclusi. 15. dtyaO-covtw et p. corr. iya9'lvo)

TT]v vixT^v Vb. 7. dcpiauiv codd edd. ante Vb. — T£ om. C. — S'pac7uPoulw, ou sup. w,
B, Icpiaaiv e coni. Cor. recepp. edd. La. 16. Tr]l£p.dxw, Ty]A£[jLd'/o) [jlev codd.
rell. — £y£V£To edd. ante S codd., £y£vovTO edd. praeter D, qui alterum nomen om., nomen
cett. edd. 8. xal Auxou tou <I>£i 5. AXK patris excidisse S putat, Sch Agathinum et

F, abest Auxou a codd., xal tou 0. cett. Telemachum fratres fuisse, scripsi TT)X£(Jt,dyw

edd., 9 £iSwXa Ag, cpiSwla Vb, cpEiSola Pc. Ty)).£[j(.dyou, tw p.£v cf. Inscr. 01. n. 177, Guri,
— iTiTUwv Vb Pac. — vlxr] edd. ante S Va p. 420 Trjl£[j.dxw tw Ty]/.£p.dyou, toutw p.£v.

Pacd Ag Lb, vTxai cett. edd. M Vb, vlx'^ — iTiTUw M, unde i 7U 7 UO)v malit F. — vixtqv

La. — Irrl t^ Gxr\l-^ Pc B. 10. wxu5p6p.oic V b. — dcya5'ivou Se id. 18. Auxivou edd.
Camerar. — luxo^ Va. — ’^Ia9'fju’ drual edd. ante B Am., Auaivou cett. edd. codd. —
VI 13,9-14,4. 489

XIV. Ospia? Bs AiyiviqTY)^, oDiro^ yap By] Tcapa i:6v 'AQ^vivaTov

ApKTTOcpwvToc avocxsiTai, oyBoY] p.£v TCpo^ 'zoCic, s[3Bo[XY)xovTa 61'j[J.7aaBt

XO|J.lB^ TS sBo^SV sTvai VSO?, xat OUX SXITYiBsIO^ TUCO VOp.lC70'£'!,(; TzoCkcdziv

axrjXa6'Y] xoO aywvo?, xaT£BI)(0'Yi yap uvjvixauTa 7uaT-

sBa?, £vixa mXaiwv. tw Be <I>£pia itoutco Bioccpopov xai ouBajiw^ loixuTav

£GT)(£v £V TU)(Y)v Nixao'U>.o? ToBto?. oyBoov yap etui toT? B£xa2


£iT£(7 t y£yovo)? p.-^ 7ua>.aT(7ai p.£v £v xaio-iv 5 tu6 "HT^eiwv a7UY]7\a^Y), avY]yop£aB'Y)

Be £V avBpaatv, w(77U£p y£ xat £vixy](J£v‘ av7]yop£uB‘Y) Be xai ucTEpov NEp-sa

TE xa\ ’’I(70'p.a). yEyovoTa Bs EixocaETV] t6 £7ciXap.[3av£i, Tupiv y) zq

iot^v ToBov auTov oixaBE ava<JTp£(j>ai. T6 Bs sv ’07;up.7i:La Toti ToBlou Tua-

>.ai(7 Tou T6Xp.Y]p.a ’ApT£p.iBci)po? ysvo? TpaXT^iavo? 67U£p£pa};£TO xaToc £p.Y)v

B6?av. "*ApT£p.tBwpw yap ap.apT£lv p.sv "OXup.7uio)v TUVEpY] TuayxpaTia^ovTi

Ev 7i:aL(7Lv‘ aiTia Bs oi sysvsTO ty](; Biap-apTiai; t 6 ayav veov. Bs acpixsTo 3

aywvo^ xaipo? 6v UpiupvaTot ^Iwvwv ayouciv, S(; togtouto apa auTw Ta


i5pcop.Y)5 e7uy]u5y)to d)? xpaTY](7ai xayxpaTiaJovTa sm Y]p.spa? ty]? auTY]? tou?

TE £^ 0 >.!jp. 7uia(; avTaycoviGTa^, xai, ziz\ toT<; Tuataiv, ou(; ocyzvziouq yiodouGi,

xaL TpiTa By] 6 ti apiCTOv t65v avBpwv. y£vs(78'at Bs oi tyjv ap.iX}^av

Tupo^ aysvsiou? te xat avBpa<; t-^v p/sv sx yup.va(JTOu TCapaxXY]C7£(0(; cpa<7i, ty)v

B s z% avBpo? TuayxpaTiadTOU 7.oiBopia<;. avsiXsTO Bs sv avBpacnv 6 ’ApTsp.t-

2oBwpo(; ’0^up.7uixY]v VLXYjv BsuTEpoc xai BsxaTYj 7cp6(^ (Tal<;) Biaxoatai^ 67^.up.7UtaBt..

N(.xa(Tu).ou Bs ty](; eixovo? i%%og te o 5 piya? sxs^ai /aXxoQ?, 6v Kpoxwvl

TixYxpauaavriv edd. ante SW, TraYxpaTiaavdv ante S, eiaasTri Ya. 10. SL'^azpz^a.1 Pc,

Vb, TcaYxpaxiaavdig cett. edd. codd. dvaTp£4Joa Ag Pad, g sup. t, Pa. — §£ om.

1. cp£p£tac Ag. — 8r) om. CSMVa. La. 11. cn:6>.p.YipLa Pd. — (ipT£p.i8oG et

5. TOUTW xai 8. Va, Touvy >taTd 8. Vb postea dcpi:£p.i8o) Va. — Tpa).iavoc codd. —
Pa. 6. vu)(^y)v v(>ta? ullo? A X Vab, Tj/^y]v {jTzzpz^dlzGO edd., •5TOpd>.£T0 codd. (p. corr.

vIxT,? ''nio? Sylb. K F S, xuy^iqv "illo? C e {jTzzldlzGO Va, uTOXd(3£T0 Vb). 12. Tcay-
(vitio typoth.), Tuy_Y]V vixy]? ulo? La, Tru^Y] xpaTidaovTi coni. K. rec. S, 7raY>tpaTid^0VTi

vixa? ulo? Pc, TU)f_y]v vixa? ulo? Pd Ag auv£[3r] Pa. 13. £Y£vovt:o Yb M Pd, in hoc
Lb, C Nwaaullo? coni., S (v. addenda corr. in £Y£V£to. 14. toaoutov Vb Ag Pa La
in calce T. V) Nixaaulo? probat idque SW D, ToaouTM Va, Toaouxo cett. edd. codd.
B D Sch receperunt, est ad marg. Vn, cf. 15. z%r\{i^G.GQ (ri sup. a) Vb. — oti om.
W. Vischer Kl. Schr. II 45, Ni>caaula? Va. — rip.£pa? Tcaiaiv ouc om. M. 16.
M SW. — ^dcpuo? Lb Vn Pc, in Vn ad dvTaywvixd? Lb. — etii -toT? r:aiaiv inter

marg. ^68io?, ^alulo? s. ^alilo? Pd Ag. virgulas posui. — ou? %g.\. dysv. ordine

7. OT£ai Lb. 8. £v oiGTZzp yz coni. C. inverso Phral. 17. vpi8a VaM, TpiTioSaTa
— hiyx^Gz edd. ante S M, £vwYia£V cett. (ixo8a exp.) Vb. 18. p£v om. M. 20.
edd. codd., &GTizp yz xai £ViXT]a£v pro 6Xup.raa/,r)v CSM Va. — vaT? inserui, cf. V 8,

glossemate habet Frazer, frustra. — post 7. 9. 10. 11. 9,3. 6. 11,3. 21,9. 12. 15.

8av£pov Smin. ins. Iv, est in Pa, om. cett. 16. 18. VI 1,4. 6,5. 7,8. 10,4. 14,1. 15,3,
codd. edd., cf. VI 1,7. 9. iad>p.y oi (sic) passim, cf. 14,2. — in clup.:ud8t (-dai) ter-

ysY^voTO £ixo(ja£Tif] La. — zly.oaazrr[ edd. min. ambig. in Va. 21. Nixaadlou S in
490 HAJAKQN B

EpsTpisL)^ avid'Yjx,ev avsXop-svoc xsIyitl lzkm CTTscpavov. xal TuXYjcriov toD ituttcj

T eT^idra^ iavt Mscr^ri^vio;, xpocTrjaoc^ Tzuyi^^ Tzcdda^' I!i}.aviwvo^ ^'s spyov

IctIv 6 TsXscTTac.

5 2. MtXwva Be tgv Aiotiij-ou TueTUOtvjxs pv Aapia^ s/. KpoTwvo? xai


oOto^’ lysvovTO Bs tw MiXcovi sj pAv sv ’0XG[j.::La ::aXTj? vTxai, pia Bs sv5

7rat(jlv a’jTwv, 11'jO'oT Bs sv ts avBpaoriv s?, xcd pia (xal) svT-aaQ‘a sv

zaiaiv. acpixzTO Bs xal s(i>Bop.ov ::aXaic7ojv st; ’0X'jp.7:iav* a>Aa y<^p

sysvsTO oToc Ts xaTXza7.ccLfjoct Ttp.a<jiQ'sov zo7dzrj\> ts ovTa ajTw xal ‘?]7j/xia

6vsov, Tupo? Bs xal '7’jvsyy’j^ crx sO'sXovTa i'7Ta'78'at. XsysTai Bs xal cb^

s(jxop,i(7sisv a*jTo^ aOTov tov avBpiavra sc tt,v ''AXtiv 6 MtXwv. XsysTai Bs lo

ig a’jTOv xal t6 s~l ttj poia xal to s::l toj Bi^jxo). poiav ixsv Br, ogtco

xaTS~/sv (b? p.T,irs aXXo) xapslvai (jia^op.sv(o ij.t,ts ocjzo^ X'jp.rjVa<70'ai risjwv'

t^TTaixsvo^ Bs et:1 aX*/)X'.p-[jLsvo) tw Bt'7xo) yO^ozoi. iizoirXzo to’jc Ip.TTiTiTovTa;

TS xal (b0'OGVTa; octo toO Bitxoo. TapstysTO Bs xal a)Aa toiocBs e:; stl-

7 Bei‘Jiv. TspisBsTTO T(p [xsTO)T(p yopByjv xara TaoToc By) xac e? Taiviav TEpt- 15

OsTto yj TTS'^avov‘ xaTsycov Bs svto; ysiXtov to acrOp-a xal s[XTiTXac atp.aTO?

Toc;; sv xs'^aX?i cpXs,3a; Bisppyyvjsv Oto ?o-/’joc tc5v cpXsjjwv ty;v yopByv.

XsysTai Bs xal cb' ttjC Bs‘£ia; y£'-po? 'o p.sv s; tov ayxwva sx too cbp.oo

Tap’ aoTYjv xaO'iEi Tr,v TAsupav, to Bs octo too ayxwvoc stsivsv ec s’A3‘*j,

T(ov BaxT’jX(ov TOV p.'sv aoTcbv dcvaTTpscpcov TOV ocvTiysipa s^ to ocvoj, twv20

calce toni. V. B S\V D Sch, vixa; uXou Vb Tpo; TE M Lb. 10. xopiTEiEv schol. Aristoph.
Ag Pcd M Lab, v(xa; 5XXou Va Pa (in \’’a a 1. 1. Smai. — auTOv auTotl La, auTOv M Pa.

ob corr, ambig,), post vixa; virgulam posuit — e; 'ry '"AXtiv Pa in niarg. — 6 pTj 8 wv

Pa, punctum Pcl, ‘"rX).oj cett. edtl., omisso M Va, 0 ijLiXwv p. corr. Va, [j.i 8 a)v Ag Lb
vixa^. — 8s om. M Vab. — yaXxouv La i
Pcd. 11, xal etI t^ Lab Ag Phral, Pcd.

2. £ 0 TTj, sup. lin, i, Ag, — Te- — xal t(T) etI tw 8 . Pc. 13. 5XXr, XipEvw

Xectra; om. M. — aO.aviovo^ Vab. 4. 8uo- M, aXXT,Xiij.[jL£V(.) Ag, aXr,Xi[jL£v(.) Lb Pa. 14.
Tipov Ag, — xal auTOi? S\V, 5, lyi^zzo o)0>ouvTa; te La. — etI tov M Lb,
MAgLabPcd, edd. Pa Vab. — Tot» 8. Vb. — TapE^ETO Pa. 15. tepi£8ei
[xiqSwvi M, piSwvi Lb Pcd, — p.£v 6 £v La. t(7) codd. A X K F C Smai., TEpi£ 8 £~T0 tw
r». TaXat; M Lab Pacd Vb. — Ta~8£; rAlrv.; ceit. edd. Suid. — 8 e xal Et Pacd Ag La,
vTxai (7iaT8£c expunct.) Vb. — £v Smai. 8’ 8e xai ot Va, oi etiam M, xaTot TaijTa xal

c scholio Aristophanis Ranarum v. 55 (quod Et Phral., xaTa TavTa 8 t| xal Et Vb Lb. edd.
addidit Musurus aliusve infimae aetatis 16. 5T[xa Lb. 17. -a; 8e ev t^ La. —
grammaticus), probat Valeken., confirmat Twv ^X£9dpwv Ag Pd. — tt,v sup lin. Pa.

La, in quo 8l Iv et Ag Pd, in quibus piav 11). xaS't£t TTjv om. La. — STEtvEv, u sup.
Ev, 8’ om, codd. edd. ante Smai. B, 8 e SW vers., Va. 20. post 8axT'jX(ov virgulam
D Sch. (>. t:u^o~ te La. — xal inserunt vel colon habent edd. ante SW, post £'jb'u

ante £VTauO'a D Sch, 7, xal om. Va. 8. Kuhnio suadente cett. edd. — to p.£v AX
MvaaiQ'£ov Suidas s. MlXwv, cf. Sch in Z. K F Vb M, TOV piEv Suid. edd. codd. cett.
f. A. 1853,409. — ovTa auTOv e schol. — avTOv La. — dvaTTp£ 90 v, to sup. o, Pa
Aristoph. 1. 1. Valeken., cf. II 26,7. 9. — post dvto maiorem, post ttoT^ov minorem
VI 14,4-10. 491

XoWTWV Bs OlXk^XoiQ £7UlX£l[l£VfOV XCCTOi (7ToT)(OV ’


TOV zkOLyiGZO^ o5v TWV Ba-
XTUT^WV XOCTCO YIv 6[1£V0V OUX a7U£XlVYj(7£V av (3 i(xJ 6[J.£VO?.
3. ’A7Uo8'aV£Tv 8

Bl b%b S^Yjpifov cpadiv auTov’ otltu)^£Tv yap auTOv Iv KpoTcovidcTiBt ccuca-

vo[JL£vw (7cpYjv£^ ^£ lymi[KzyoL BucTaGav t6 ^u^Xov' 6 B£ b%b cppovY]p.aTO^

5 6 Mi>.a)v xaO^iYjdi tto ^u>.oV 6Xi(j8'avotjG-C t£ B*^ oi (jcp^v£?, xai

£)(6[X£vo^ 6 Mi>.o)v 6tu6 toU £yiv£T70 £UpY]p.oc. [j.aXi(jTa B£ tuw^

TO d'Y]plOV TTOUTTO £V KpOT(OVtaT!,Bl TUoT^U T£ V£[JL£'Ta(. Xai a(pD'OVOV. MlXwvi


[1£V B”^ T:0i6vB£ T£>.0C £TU'/]XoXo!jD'Y](7£.

4. IIuppOV Be TOV AiaXlBoU ^CCGlXzOGayTOC Iv t9] 0£G’7UpO)TlBl YlX£lpO) 9

lO/wai IpYoc TuoXXa ipyocGdiizvov xcd a^ta [xvTj[XY]^, a Iv tw loyM tw i(; ’A6'Y]-

vaioo? £B'/]X(oc7a, tootov I? t-^v ’'AXtiv av£8'Y]X£ 0paG‘opoo>.o? ’H)^£lo?. Hapa


Be TOV Iltippov (xv^p [j,ixp6(; ablobi; s/^wv IcttIv £XT£T07ua)[X£V0? £m
ToOTco nu8'ixai vTxat yzybvccGi tw avBpi B£OT£pto pxTa SaxdcBav tov ’Ap-

Y^Tov’ EaxaBa? [j-£v


y*^P aYwva tov T£9'£VTa 6:r6 ’A[xcpixTo6vo)v oux 10

15 0VTa 7UO) (7T£CpaVlTY]V X<x\ lll £X£lVO) (7T£CpaVLTa^ BoO £VIXY](7£, 5. nu9'6xplTO^

B£ 6 Sixoojvto^ Ta<; tootwv 7Uo8'iaBa? p.6vo^ By] oOto^ abXriTr\Q.

Z^Xo(, B£ OTt xai £V TW «YWVl Tc5 ’OXo[J.7ria<7(,V £7UY]UXT,Cr£V [z^OLKiq] TW T£VT


aS-lco. II’j9'OxpLT(o p.£v yzyovzy avTt tootwv '/] Iv ’0Xu[xma GGr\kr\ xat

£7:LYpocp.p.a ot’ aoT'^*

20 IIo9'OxpiTou Tou Ka7.X!,v{xou p.va[j.a GOLbX'r\Goi toBo.

distinctionem habent A F C. 1. aTr/^ov ma- 7 w(0 [Ji£voc Sylb. cett. edd. codd. — ItcI

luit Kuester ad Suid. — oSv om. edd. ante axrikTiq X K F C S M Vb Pa, £7i:iaTTQ).rj(; A,
S Vb Pa, oO tc5v Lb M Va, ouv twv Suid. £7X1 azrili^ cett. edd. codd. 13. pro Haxd-
cett. codd. edd. 2. yiYv6|Jt.£vov Smai. codd. 8av Ag habet y.aaadv8pav. 15. ante Hu-
3. £TCi pro £v Phral. — auvo[j.£vo) A, dcvai- 0'6ypiTO? edd. B
ante maximam ponunt
vo|JL£vw M Lb Pa Phral. 4. 8uai:a?, in marg. distinctionem, minimam cett. 16. 7xu9'(ava?
av, Pa. — W |u).w pro
T7 t6 |'jXov Va. 5. codd. 17. o).u[JL7udaiv edd. ante S, oXup.-

x,aT:tr)ai M Va Lb Vb (hic y.axiTjcjiv). — oXi- Txiaaiv S B, ’0Xup.7xiaaw SW D Sch. — l^d-


a^aivouai edd. ante SW Vb Ag Lab Pa Phral., Kiq uncis incl. D Sch; cf. Walz. praef. III

oXiaD'£voucrt Pc, 6).taS'dvouai schol. Aristoph. p. XIV. 18. ydp pro ijiev Cobet Philostr.

1. 1. PdMVa edd. cett., cf. V 27,4. — ire 7X. yup.v. p. 83, non accedit Sch Jb. f. Ph.
om. Suid., qui mox Wxwv pro Xuxoi?. 6. 1864, p. 39. 20. TXuS-oxpiirou |jt.vdiJi.ai:a y.c01i-

p.i^8wv M, p.(8wv Pd, |jl(8cov Vb Ag Pc Lb, viyou M Va, TXuS-oxpiirou jtaXXiviyou |ji.vd|JLaTa

in qua scriptura sibi constant Pc M Vb Lb, cett. codd. (p.vd[ji.. Pa ad marg., xa^Mvixa
Pc Lb semel habent p.().(ov. — lyiyvsiro edd. Vn) A X K F Smin. B, II. K. p.vap.a C Smai.,
ante SW codd., ey(v£i:o Pa cett. edd. 7, Ilu^oxpiirw Kallv^iy-M p.v^pa coni. C, IIuQ'.

tc6X£i t£ Va. — p.().(ov, i sup. lin., Pa. 8. irou.KaU. p.vap.a, Pythocriti nomine extra

p.£v iroi6v8£ Va, p.ev 8r) to toi6v8£ edd. ante metrum posito, God. Hermannus edd. cett.

B, p.£v 8 t) toi6v8£ Pa, R marg. Cor. edd. — 0L\)lr\T:a 8£‘ dvlQ'. M Va Lb Pcd Vn, a^X^Ta
cett., p.£v 8 t) it68£ cett. codd. 9 . ''HTiapw 8 e dv. Ag, auXyiirdc y£ dv. Vb, aOXy]Ta y£ dv.
X K F C. 10. Toov £,<; M. 12. a'5T0Ui; £y^. La, auXY)ira y£ Pa, A5Xiqird dvsQ'.

A X M, a'5Xy)Ta.
La. — £xir£i:u;i:a)[Ji£vou? A X K M Pc, exireiru- 'AvsQ'. X K F Smin. B., xou a^Xiriira. ’Av. C
492 HAIAKSN H.

11 ’Av£0‘£crav Be xai t 6 xoivov t 6 AiToAoiv KuXo)va, 6? aro ^Aptoro-

rt[JLOO TTOpaVVlBoC Y)>.£u6'£pOJa£V ’HX£tOU?. FopYOV B'£ TOV E'JxXr,TOO M£(7(7YjVlOV

av£}.6[X£vov r£VTa&‘loo vixt^v, xai Aa[j.ap£Tov xai -toOtov M£cr(jr,viov xpaTr,-

(javxa 7U0Y[^^ raTBa^, tov (xkv aoToiv BottoTto? 0r,pwv, Aa[xap£roo Be

£ ixova 'AO-zivaTo? IlO.avLoiv £roLy,c7£v. ’Ava-j/tBa? Be 6 tI>tXoo; ’HX£~o? ralr^^s

£0/£V £V 'IZaiGl <JT£(paVOV xai £V avBpaO-lV GOTEpOV. ToGtoj [J.£V By) TTjV El-

xova 0(>T^ 6 £tpY«'7[j.£voc Eodv o'jx IOIJ.EV* ''Avo/o; Be 6 "ABaixara Tapav-


tTvO(;, o^raBioo ^^ajjcov xa\ Bia’j}vO’j vix'/]v, eotiv ’Ay£^.«^x 'ApYstoo.

12llaTBa Bs E(p irrou xaW,ixEvov xai t(j'rf{/Sj-zoL avBpa rapa tov irrov cpYjoi

ro ErtYpa[j.p.a eTvxi HEvoijippoTOv ex Koi ty,; MEporiBo?, £ri irroo vix-^ lo

xEXYjpoYiJ-svov, ZevoBixov Be sri “'JYfJ-Y, raiBow avaYopEOi^Evra ‘


tov [xev

llavTiac aoToiv, jiEvoixjjpOTov Bs <1 >i).6ti[jloc A?YtvY|Tfj? EroiY^^TE. 11’jO'O'j Bs

Too ’AvBpo[j,a/oo, avBpo; e; ’A jjBY,p(ov, sroiYjTE ixev AoTiTTroE, av£0‘E(7av

Be 01 OTpaTicoTai BGo sJxova^* sTvai Be y,y£ijuov tic cevojv y; xai aX7sO)^ ra

roXs[JLixa aY^O-o; 6 eoixe. 15

13 IvEivTai Be xai ev raioiv £?Xy,'P»6te; Bpop.oo vixa^ iMEVErTO^Ejioc



AroX}.(i)viac t7,^ ev t(o Movuo |x6Xr(.)| xai KopxjpaTo; <I>iAojv. sri Bs aOroT?

lsp(ovo(JLOC '"/VvBpio?, o; tov^IIXeiov Ti^raiJLEvov rEVTaO-}.oovTa ev ’( )}.’jij.rta

xaTEraXaiOE, tov [£v| "'K>.Xy,oiv oTTEpov tootiov svavTia MapBovioo xai My-

B(ov llXaTaiaoi [xavTsooaasvov. ovtoe te BYj 6


'
Ispoivoixoc avaxsiTai, xai!^

rap’ aoTov raXaiOT*};; raTc, ''AvBpioc xai ooTor, Ilpox7.Y,c 6 AoxaoTiBa.

Smai., t(T) aOXr.To! coni. C, [r/ofixa TavXr.Ta auhr.prov M \'ab Lb Pd, ap8T,p(ov A „Nuia-
coni. H, Ci. llcrmannns a'j/.T,T5 ('. O. 965o>po; 0 IPj^Ew ivTip ’.\ j38t,pitt,; memora-
Miicllcr T(ouAT,TOV tgSe.. S\V TavAr,Ta toSe.. tur ab Herodoto VII p. 423, v. 6 . (c. 137).
n Sch recepp. scribentes tavXr.Ta tgSe., Th. Hunc Pausaniae Pythen eodem genere pro-
Hemsterh. MS.
I

Preger Inscr. gr metr, p. llb tetrametrum I


gnatum fuisse suspiceris. “

trochaicum constituit, secutus sum. 1. to 14. 8 £ 01 Vb. ir». £oix£v B Ag Pad, eoixe

AirtoXwv om. Va. — Kofirova codcl, eckl.


I
edd. rell. Pc Lab Vab M. H». pEv rToXEpo;
ante C (xu?>(.)Xa Va M), KuXrovot e V o,l La. 17. ’lovu.) xoXrw S\V D Sch Va, om.
restituerunt coci. Casaub. cett. ecld., idem xoXro) cett. edd. codd., 'Icoviw M Vb A X
nomen e Plut. (mul. virt. 252 D. 253 A) K F, inclusi xoXrw, v. comm. — 91 X 0 ; (i.

eruit Palm. MS.. vid. comm. 2. eGx.Xei-tou c. (ov sup. vers.) La. IS. av^psTo; M Va
V a. av£X 6 {A£vov M£G 3t,viov om. Pc. Lb, avSpoi;, 0 (i. e. 0 ;) sup. vers., Vb. —
— 8 T)ii.ap£T 0 u Lb, Demaratum Am. 5. TioapEvov La. — pro O': D £; et pro ev scrip-

ivaoyiSac Vb Pa. — «hiXuo; AXK codd. sit ov vit. typ . 10. EV saepiunt B S\V Sch.
7. 6 om. Ag. — a’jo/ 0 ^ M Va, et ut vide- om. D, est in codd. edd. cett. 20. HXa-
tur Vb. 10. ;£v 6 jiJpovov Pad. — lAsproriBo; Taiaai edd. ante S, IlXavaiaoi S, IlXatai-
Ag. — eri irrou Evucr.Ge (p. corr. vulg.) 5(71 cett. edd. codd. — pavTEuodiixEvov,
/CY)p. Vb. 12. ravxoia; Vb. — avTSv M. in marg. pa^s^afAEvov, Pa. — 0 om. edd.
— Hev 6 (jiPpotov edd. marg. R, E£vojXt3pov tov ante S, outo; 8 f, 6 Smin., oGto; 8e 6 M
Pa, a 99 6v 7)Tov
'
cett. codd. praeter Vb, in Va, oGto; te 8 fj 6 cett. edd. codd. (8e Pa.
quo est (icp|£v6p.t3poTOv ( 0:9 expunct.). 1 ^1 . 1
T sup. 8 ). 21. av 8 peTo; M Va. iv 8 p'io; Pd.
VI 14,11-15,3. 493

toT? TuladTaL^ Bs ol 'zobg avBpiavTa^ sTuoiYjciav, tw [xsv Uxopo? s(Jtiv 6vo[ia,

xw Bs xov npox>.sa stpYa(7[X£V(o Bs ’HXsto) vTxat xs Buo


sysvovxo 7U£vxa8'>vOU xai iGca xal? vtxai^ ai six6v£(g.

XV. "*Ap)(l7U7U(0 Bs MlXuXYJVaLO) XOU? ic, XY]V 7UUY[X’^V £(7£X8'6vXa? XpaXY)-

5(javxi avBpa? aXXo xoi6vB£ TupodTUOLOutnv ot MtxuXY]vaToi £? B6?av, (b? xat


xov £v "*OXup.7Uia xai riu8'oT xai N£[i£oc /wal Xa[3ot c7X£cpavov vjXixiav

00 7upo(7(o yzyoydaq Ixwv £ixog-l Tov B£ TuaTBa (7xaBioBp6[ji.ov SEVcava


Ka);>.ix£Xou? £X A£7up£00 xoo £V x^ Tpicpolta IIopi>.ap.7i;Y]? M£(7 (Jyivio(;, K>.£i-

vo[JLa)(Ov Be 'HXeTov oGzig 6 TzoiriGocg e(jx1v oox icrp^Ev* avY]YOp£o8'Y] Be 6

ioKXEivop.a/^0? Ext vixTj x£vxa8'Xoo. 2. HavxapxyjV Bs 'HXeiov ’A)(aiwv ava-2

8'Y)[xa Elvat x6 £XiYpa|X[Jia x6 sx’ aoxai (pYjcrtv* £ipY)VY]v xe Aj^xioXq

TZQir\Gca xai ’HX£tot^ aoxov, xal o(7oi xap’ apicpoxEpwv xoX£[xodvxa)V saT^toxEdav,

acpEdiv xai xodxoi(; yz^i^b^rxi Bi’ adxov. o5xO(; avEi^Exo xoct xeXy]xi ixxco

vtxY)v 6 fIavxapXY](;, xai oi xal xy](; vlxy]^ 6x6p.vY)pLa scrxtv sv *OXu[xxloc.

15’OXiBav Bs av£8'Y)X£v 'HXeTov x6 eQ'vo? x6 AlxwXwv. XapTvoi; Bs ’HXeTo<;

EXL BtadXoo XE avaxELxai xai oxXoo vixy)‘ xapa Bs aoxov ^Ays^v]? XTo?
xpaxi^da^ xoy[x^ xaTBac, 0eo[j.vy](7xoo ZapBiavod xe)(vy].

3. KX£ixo[xa/^oo Bs ©Yi^atoo xy;v p.sv stxova av£8'7)X£v "Epp.oxpaxY](; 6 3

xoo K7^.£txop.ayoo xaxiqp, xa Bs ol zc Boc-av yjv xoiaBs. sv ’Icr8‘[xw xaXai-


20 GzoLq xaxExaXaicTEv avBpac, xai sxl 7]p.spa? xy]? adx% xod^ xs z^ xy]v xoypiYjv

xai xoo? £? x6 xayxpdxtov £(j£X8'6vxa? Expdxsi x^ IIo8'oT

vixai xayxpaxioo [j.ev eicjiv adxco xdcai ,


xpEi? Bs dpi8'[x6v. sv Bs
"'OXop.xla BEOxspoc 6 KXEixop-ay^o? odxo? p.sxd xov Odcrtov BsaysvYjv sxi

1. TzlrtGvoa 8i ol Va. — Itoiyiosv Pad, aav bunt S\V D Sch, idem est in Pa, sed addi-
sup. vers. in Pa. 2. tov Se tov 7rp. Pd. — dit xai in marg. recens manus. — i;tTCoiv

xXoxea Va. — AioyuvY) AX Vb. — vT/.ai, 8e Ag. AXKF, 171710) cett. edd. codd. 15. ’Io-

4 . MuTiXy]vaiw D contra 11 ,
qui hic et >.ai8av coni. Sch in praef., ’0Xi8av codd.
VIII 30,2. X 24,1 in MituXy]v. consentiunt. (oXiyav, 8 sup. y,
Va) edd. praeter SW D,
5. TTpoxoiouaiv A X K. 7, aTa8iaSp6[i.ov qui exhibent ’0).ai8av cl. X 7,8, ubi tamen
La Pcd, OTCxSia Spopiov Pa Vb, in Pa linea ante o est i, Aio5l8av coni. Porson. — to
subducta coniunguntur, OTaSioSpopiou M Va. sQ-vo? Ait. AXKF, to £9'V0? t6 Ait. (eS-o^
— Ziqvwva edd. ante B, Sevwva cett. edd. Va) codd. edd. cett. — yapvTvo? Ag. 16,
codd. (levtov La). 8. t^ Pa om. — Tpu- vix-Y^v, expuncto v, Vb. — yy^Oi; La. 18.
(jjuXia A. 10. ClavTapxY) La A, falso, ut TO|j.axov Pcd Lb, Ty)[Jidixou Ag, x).eiTop.axov
saepius, supposito i. 11, Itt’ a^TO Ag. — La, KX£iTop.ay_ou edd. PaVab. 6 tou to- —
eipT^VY) MVa. 13. yeveaO^ai' xat 8’ a^TO [jiayou codd., Vab habent o x>.£iTO{Juii)(_ou, quare
oOto? a X K F Ag Pcd et omisso oOto? Lb, SW TOU includunt, 6 tou K>.£ito[j.c)1)(_ou edd.
y. K. di abvo oSto? M Vab, y£V£T9'at. 8i cett. Pa. 20. TcdXaiasv Va. — tou? t£ ttjv

a^TOu' oOto? e coni. SB, xai 8 t) a^TOc oOto? uuyprjv codd. edd. praeter Pa, qui habet tou?
coni. K, ree. C, y£V£aS‘af xai SiauXou oOto? t’ £? T. TT. et C, qui I? (uncis inclusum) ins. e
coni. F, y£V£aS>ai 8i’ a^TOv' oOtoi; e La scri- coni. K, TOU? T£ £711 TY)v coni. S. 23. 8£UT0?
494 HAIAKQN B.

4 xayxpaTi(o ts av/)Yop£’jD-/] xat

T£(7(TapaxovTa xat £xaTOv 6Xu[JxiaBi £oQ‘av£v avTjpY,[j.£vo? vixt/a y) ^£ dXu[j.-

::ia; ’/) scpsc;Y]? si/s [X£v tov KA£tTO[j-a/ov toutov 7:aYxpaTto-j xai ::'jyp*Ac

aY0)Vi(7T*/]v, £t/£ B'£ xat ’HX£tov Ka;:pov £7:t Tjijipa; auTf,? TuaAaTaai t£

5 6[j.o0 xat TuaYxpaTia^rat ::poO''jij-od[j.£vov. Vz y^Btj tw Ka;:po) vixt^; 5

£7UL av£^{5a(7X£v 6 KA£!,':d[j.a/o; to’j? ‘EAAavoBixa; ^{z^d^azaboLi

(7tjv Tcp ^txau.) <7'pt^tv, £i To TTaYxpaTiov £<7xaA£(7atvTO -piv y; ::'jxT£’j(7avTa

adTov Aaji£tv 'rpadjj.aTa. 7.zyzv/ zz ^r\ (£B6x£i) £ixoTa, xat gStoj? loy.ArjO^Ev-

To; TOG zaYXwpaTtOG xpaTY/i‘£t; Ozo tog Ka::po!j 0 [j.(o^ £/p-/;G‘aTO ic to’j;

r:'jxTa^ t£ £ppoj[j.£vo) xat ax^j/r^Tt to> <70)[xaTt. lO

6 ^EpuBpaTot ^£ ot ’'lo)V£c "E::tB'£p(7TjV tov MY]TpoBcopo’j ,


5’jo ij.ev £v

"1
\)A'j[j.::ta Si; S'£ lioD-oT vtxa; xat £v N£(jia t£ xat £v <t0ij.co

Aa0dvTa. OGTOt [j.£v tov ^ErTt^^ipTr;/ toBtov, llGpaxodrrtot S'£ S’jo [X£v 'Epcovo;

£?xdva; to STja6'7tov, Tptrr^v &£ av£0‘£»7av ot toB 'Upwvo; ::aTS£;. zbr^MGOL

S'£ dArjYp “pdT£pov 0 ); 6[io)V’j;Ad; T£ Toj A£tvoa£vo’j; 6 'l£pcov goto; xat 15

7 ^'jpaxG'j(70)v £tY) xaTa TaoTa £X£tv(i> Tjpavvo;. *


Av£0-£'7av S'£ xat ^HA£tGv

avSpa TtjxGTTToAtv AajxTztSo; llaA£T;, r, T£TapTY, K£'p/aAAT,v(ov [AoTpa. ooTot

S'£ Gt llaA£T; dxaAoGVTG AG’j).t/t£'^; Ta ap/atoT£pa. 4. " Avax£tTat S'£ xat

A\p/tSaao; 6 "Ayfj^TiAaoG, xat arr.p o^iTt; Sr, 0'Tjp£’jGVTG; ::ap£/Gtj.£VG; 'j/Ajj.a.

AT,[XY;TptGv S'£ TGv dAa^TavTX £::t A£>.£*jxgv ^TpaTta xat aAovra £v tt, [j.a/r„ 20

xat TGG AT|[j.r,TptGG TGv “aTSa ’


\vTtYovov, avaB-TjtiaTa Igto) Tt; Bo^avTuov
^ GVTa;. A-apTtarr, S'£ E’jT£>iSa h zt-igi vTxat S’jg £::i tt,; gy^gy^;

Vb. — erriYxp-xTu.) \’a. 1. y- P'"® codd. edd. — outo; La. — caxXEialj-EV-

— \K\fx M Va I.a — 7a~c inserui e coni. 7o; \'b, £axXT|7l^£VTo; Va M. 10. £pp(o-

S cum H SW D Sch, cf. ad 14, 3. S\V I pLEveo; .\g. — Tw om. idem. 13. ante
praef. LIV. 2. OAuixriaat A, fiXu|jLT:ia7». X lupax. habent dv£9'£sav Pa Vab edd. ante
KLaPe, OAUfjLZia^iv F C Pad Vab Ag l,b, B, inter uncos SW, om. cett. codd. edd.
oXu[ji::'. 57 '.v Smai., cX’jp.;:id8ai oXuixTTidfio; ;
— 1’jpaxouaioi edd. ante B M Vab La Pad
M, oXupL-idSt e coni. S cett. edd. fOX-jjx- Ag Fa, lupaxcaio'. cett. edd. codd. — [aev

"'.d8i SW D). — oXujxTz^a^iv £9. Pe Vab i


om La. 14. TptTT) 8 e Pd. — £8r,X(oaa 8 e

Lb, oXup.-’.a^iv £9. M Pd, 8Xu}A-id? £9. ^

<^ 8’jo p.£v]> oX. Lb. 15. cX''yw ti SW D


edd. Pa Ln. 5. :zct'{y,p't'\^GOu M Pd. (l. i
Sch codd., oXiYG) Ttvi Smai. e coni., om.
[Aotyr, aV XK M Ped Ag R I.b, -aXir, Am 71 cett. edd., v. comm. — 7(7) Aeivo^evcu;
Sylb. Palm. MS. Goldh. cett. edd. Vab i
om. A X K Am.. habeat cett. edd. codd.
La Pa, R marg. — 81 habet post yzy , sed 17. TipoToXiv M Va. — K£9aXT,v(.)v Pd M Vab
expunct., Pa. 7. £?.; ~o Ag Pd. — £j£- A SW, KE9aXXr,v(ov Lab Pac Ag, cett. edd,
xaXlaavro edd ante 13 codd ,
sed £3- 18. AouXr/ioi £’? rl; Pd) 7a codd. edd.
xaXsaavTO Va, £3X£X£!javT0 La, £ixaX£3aiv70 i
ante SW, AouXiyiET^ 7a cett. edd ,
cf. SW
Cor. cett. edd., £5xaX£aai£v V 8,9. 8. praef. I p. XLVIII et Sch Z. f. A. 1858
Xap£~v om. M, — 8r, t£ M Va. — X£Y£iv 1
p. 391. 20. 7CV £Xaaav7a om. La, £Xdasav7a
T£ 8 t) (£86x£ 0 £ixo':a coni. K. recepi cl. \T) Pc — i5XY6v7a (sic) La. 21. dvaS'T,pa7i,
VII 10,8. IV 21,1 al., X£y£i t£ 8 ti £ix6Ta a sup. i, Pa. 22. Eo 7 eX( 8 t, edd. ante D
VI 15,4-16,2. 495

xai Tpiaxocri:Y](; 6Xu[j.7uiaBoi; 7ua7.Y]^, 7] sirspa 7i:£VTaO'}vou ' irpwTov yap By]

t6t£ ol 7uaTB£? xai udiraTOv 7U£vi:aS'>vTq(70VT£^ £(j£xlTq6'Y](7av. Igti y] t£

£ixo)v dcp)(aia toO Eui:£^iBa, xai toc Itui tw [3aS'pw ypap.p.aTa ap.uBpa 6 tu 6

Tou )(p6vou. 5. M£Ta tov E5ir£).iBav ’Ap£!j<; 'zz 6 Aax£Baip.ovi(ov9

6pa(7t.}^£U^ xai ’HX£To? Tuap’ auTov avax£iTai Eopyo^. [j.6vw avS'po)7uci)v

oc)(pi £[xou Tw Eopyo) 'zzGGocpzt; plv (Iv) OXu[X7Uta y£yova(Jiv Itui TU£VTaO’7.cp,

BiauXou xai otuIou pia Icp’ IxaTipo) vixy].

6. "OtcO BI TUap£(7T^Xa(7lV Ol TZCdZzQ, TOUTOV p.£V IIl7oX£|iaToV TOV 10

Aayou cpacriv £lvai' Tuapa Bl auT6v avBpiavT£? Buo avBpot; £icjiv ''H7,£ioo

loKaTupoo TOiI IIu6'ay6pou, tuocXt]? i7£ £iXY)cp6iro? xai Tuayxpairiou (jxlcpavov Itui

?] pL£pa(; auTY]^. TUpwTw Bl y£y6vacriv av8'pcoTucov ai Boo vTxai tw KaTupco

TOUTw. Tov [X£v By) Itui t 5) TuayxpaTiw xai:ayc()vi(78'£VTa 6 tu’ aoTOu B£Biq7.a)X£v

6 Xoyoi; v^By) p-oi* TuaXatwv Bl xaT£|3a7.£v ’HX£iov Oaiaviov oXop-TUiaBa Tua);Y]

TY]v TupoTEpav av‘{]pY]p.£vov xai 1168'ia TuaiBwv T£ Tuoyp.Y] xai aoQ^if; Iv avBpao^i

i5 7ua};Y) T£ xai Tuoyij.^ (7T£cpavw8'£VTa Itui Y]p.£pa(; aoTYj^. KaTupco plv By]

oox av£U pL£yaXo)v tuovwv xai tcr/^upa^ TaXaiTuojpia? lylvovro ai vTxai.

XVI. Eid Bl £ixov£^ lv’0).o[j.7uia xai "*Avau)(iBa xai 0£p£vixcp, ylvo^

p.£v 'HXzioi^, Tua>.Y](; Bl Iv Tuaicriv av£};op.£Voi? c7i:£cpavou?. Il).£i(Ji:aivov Bl

TOV EopuBap.ou tol» IvavTia EaXaTwv cTTpaTYjyT^davTO? AiTa)7,oi(; 0£(ttui£T^

20 £i(7 iv Ol ava8'£VT£(;. TuB£U? Bl ’H>.£To^ ’ Avxiyovov t£ tov AY]p.Y]Tpioo TuaTipa 2

xat TizkzoKow av£0'Y)X£. E£>.£’jxoo Bl I? ocTuavTa<; 'V]p6'Y) t6 ovo[j.a av8'p(6Tuou<;

aX7.(i)v T£ £V£xa xat Bia t^v A“/]p.Y]Tpiou p.a>.i(7Ta aXw(7iv. 2. Ttp.wvi Bl

codd. Pa), „imo EuT£li5a“ SW, VI 15,5. 16,2. 8. 6 to)8£ Tuap. Lb, otw
scribunt D Sch. — yeyoveaav M. uare- 2, St) Pd. — pL£v om. Vb. 9. 8ug Ag Pd. —
pov codd. edd. ante B, SaxaTOv
qui correxit, dcvSpo? el wv Tjl. M. — zlai KaTipou, om.

recep. cett. edd. — TOvraxXTqaavTE? A, TuevT- 'HXsiou, AXK. 10. xai Tupo pro KdTrpoo Pcd

ad-lTjaavTcg codd., in Pa o sup. a, TU£VTa9'Xri- Ag Lb, xdyTupou La, xdTUou, p sup. tuo, Pa,

(7GVT£? cett. edd. 3. apxaia Vb. 4. tov KoiTtpou VbLaM. — t£ ipaaiv MVa prO

£ijT£li8a Va, p.£Ta 8£ £UT£liav Pa, tov om. GTScpavov. 12. Itui tS TuayxpauQ scripsi.

etiam Ag. — aTpcu? M. — t£ om. edd. Itui tou TxayxpaTtou codd. edd. — SsStqXwxs

ante S, habent codd, edd. cett. 5. Tcap’ 81 6 M Va Lb Pc. 13. 8^ codd. edd. ante
auTwv, p. corr. 6v sup. vers., Vb. — 0 |Jlco? B, q8r) e coni. S cett. edd. — xaT£la(3£V

AXK codd., piovw Sylb. Valcken. Am. MLb, xaTcla^s, omisso ’Hl£iov, Va. —
cett. edd. — avb-pwTCov (sic) La. 6- aypi? Tudlriv Vb. 14. T1 u!>oT coni. C, cf. Her. VI
edd. ante S Vb Ag Lab Pad, otypi cett. edd. 122 IIijS'ia dv£l6p.£V0(U (Sieb.) 15. a verbis
PcMVa. — 6[i.ou AXK, ep.ou cett. edd. KdTupw [Ji£V 8r) xtX. B Sch cap. XVI exor-

codd. Sylb. — Ty om. Va. — Iv om. diuntur. 16. TTOVwv om. La.
codd. A X K, addunt cett. — olup.Tu(ai A 17. £iai £ix AXKF, £iaiv £ix. Smin., £ial

X K, olup-Tua Vab Lb Pd, ’01u|j.Tu(a cett. 8 e £ix. cett. edd. codd. praeter MVa, qui om.

edd. codd. 7, Icp’ IxaTcpy scripsi, l(p’ £i(ji 81. — ’Avauxi8a A, nomen corruptum
£xaT£pou codd. edd., cf. ex gr. V 8,6. 9,1. esse putat Gurlitt, v comm. 18. TulsiTTavov
496 HyVlAKQN B.

aywvwv xs vTxai xoiv sv "EXXYjctv 6xap/OLK7tv l%\ 7uevTaO*Xoj ::>,rjV toO

[J.IXOU, ToaxoD Bs x6 [xtj ocyomGTfi^ xaxa xa auxa xoT?

sipyexo, xa\ xaBs aXXa cpr^c-i x6 auxov sxiypap.p.a, AtxwXoT?


auxov £xi(Txpax£iac [X£xaGy^£Tv 0£O‘(Ta}.o’j^. xal (ppoupa? Y)y£|j.6va £v Nau-

3xaxx(o cpi>.ta y£V£xQ*aL xyj iq Atx(o>.o'j^ 3. Tip.wvo? Be oo xoppw xT|?5


£U6vo? ‘EXX«? x£ ^r\ xai xapa x^v ‘E>.7.aBa, *?) [X£v 'Avxiyovov xov

£xixpox£:j(7avxa xoO Ay^irrjxptou, xy| Be £X£pa xoiv /£ipwv xov

<I>i>.ixxov (7X£cpavoD<7a aoxov, y; Be Arjij.*/)xpiov xov (jxpax£'j(7avxa exi

Ae).£Oxov xai llxoX£[JLaTov xov Aayoo (TXEcpavooxa e<txiv.

4 ’Apt<7X£iBTi ^£ IDvEUo ysvExO-ai [jlev oxXoo vtxYjv £v ’0Xuij.xia, y£V£a‘9'ai 10

Se xat SiaoXoo lIol^oT xo £xtypaix[j.a xo ex’ aoxto Sy]XoT, Ne[j.£iojv xe ev

xat(7iv Exl x(p txxio). 4. Sp6[xo’j Se zlm xoo ixxtov ij.y]xo? [j.ev SiauXoi

Suo, £x>,£i(pO‘£vxa Se ex Ne[j.ei(ov xe xxi ’l<76‘[j-to)v auxov Px^tiXeu? ’ASptav6?


Neijlewov aytova xtov /EipLEpivoiv axsScoxsv ’Apy£ioic.

5 Tou Se "ApixxEiSou sy^pxaxa M£va>.xr,^ E(Tx^xev 'IIXeTo?, avayop£ud*£i^ 151

’0Xu[j,xia(7iv EXI x£vxal».(i>, xai <I>iXojviSrj; Zcoxou, ysvoc (jlev ex X£ppovY]«70u

XY]? Kp-r)X(ov, AA£;avSpou Se Y)[i.£poSp6[i.o; xou 4>i)4xxou. Mexoc Se xouxov

H pi[jLia^ £(7x\v 'IIXeToc, xpaxT,<7a; avSpa? ~oyu.T„ AEtoviSa xe ex Na^ou xf,?

EV x(T> Aiyauo, *ro)'piSio)v avaDr,ij.a ’


ApxocSwv, ’Axa(j.(ov6c xe e?xo)v ev avSpa<7i

Va, x).£(7TCfiov La. 2. t(7) [at) AXKF cockl., '


Vab M edd. ante S, habent cett. edd. (8’

expungit articulum Porson ,


in toi» mutat C S) codd. Amas., inserendum esse vidit Sylb.
suadente Facio, uncis notat S, ro aptius legi — Xspiwv Pac A, vopEitiiv Ag Pd. — pa^i-
dicit Syll)., recepp. cett. edd. — aY(ovtsxr,v Xeu; 8e a8p. Va, avSpiavo; La. 14. v£p.
AXKF Vb Pa, dytovuTr;; cett. edd, codd. I
Pc M Lab, evEpEiwv Ag, e; vEpewv Pa. —
3. Tot £; Ag Pcd Lb, to e; Pa in marg. 4. Tov /EipEpivov e coni. Sylb. S\V D, twv /ei-

auTOv £Xi a-rpaxEia (cTpaTia A, a-rpatria Pa, pEpivtov cett. edd, codd. (tov yEipEpivwv
airpa-Eia Pd) edd. ante S\V codd. praeter
I

Ag), cf. II 15,3. — 'jX£'8(oy.£v Va. 15. pcv


Pc, in quo est £Xi^i:paT£ia, aCnrov citiarpa- 5 Xxt,; La Pcd, pEvaxAr,; M — £7TT,5 ev Ag.
T£i'a; vel ai-rov cxpa-cia; coni. K. auTOv £ti 16. 9iXo)vi8t, Lb. — Zwtou veram scriptu-

GT paTEia; coni. C, auTOv £XtaTpaT£iac cett. ram esse docet inscriptio Olympiae reperta,

edd. t>. xapa fi£ ttjv Pd. — p.£v ’Avt. V. comm., ZtoTOu codd. (tojtou Va) edd.
e coni. F recep. C. — tov om, La. 7. — ^ ^ ^ — XEpovvTjaou A
TT^v §£ £T£pav Va. II. v£pi'wv Pa. 12. Va M, y£p(.)VT,ao’j La, Y£ppwvvT|aou Pd Ag,
txx£up AXKF, it:xu.) cett. edd. codd., in XeppovvtjJou S\V, X£ppovT,aou cett. edd. Lb
Pc corr. ex ixxctw, ut videtur. — 8p6|i.oi Pac Vb. 17. tt;(; e Sylb. coni, recep. Smin.
A X K Vb Pa, 8p6pw Va, ix;:£t(p Sp6p.oi A, S\V D Sch, habet Va per conipend., twv
Spopou voluit Sylb., scribunt F C S B S\V D, rell. edd. codd. — 8 e om. A X K, addunt
lxx£up (potius ixxwp) 8p6pw. 8p6|tou coni. :
codd. cett. edd. 18. E(Jtiv f,p£po8p6pou
F, rec. Sch, Spop.. semel ponunt codd. edd. La. — xjypv^» v expunct. et accen-
cett., cf. Dittenb. Syll.^ n. 676. — 8£ £Jti tus correct., Vb. — A£(i)vi8ac te C e coni.

C, £iaiv MVabAg. — 8 itjXou M Va. 12. Sylb., vE(ovi8a Lb Va, a sup. v priore, Va.
8uo. £x,X. A F, 8uo
*
*
£xX. X K. — 8s om. 11). 4>i9i5uov Va, 4>!*9i8i(ov Vb Pa. — ’Aad-
VI 16,2-8. 497

7uuy[x^ v£vixY]xoi: 0 (^, NixdcvBpou, BiauXou [xsv Buo sv '*OXup»TCta, Nsjxsiwv

Bs avap^ sTui Bp6[JL(o vixa^ s? avT|pY][isvou. 6 Bs ^Addcjicov xat 6 NtxavBpo?


5.
’H7.£Tot [JLSV ^(jav, tustuoitqxs Bs tw p.sv Aocitutuo? ty]v sixova, ''Aorap.wvi Bs

IIupila[j.7UY]^ Ms(7(7Y)vto^. EuaXxiBoc Bs ’HXsiw xai H£7.£aBa AaxsBaipLOVico, 6

5 Tw [X£v £V Tuaicjiv sysvovTO 7i;uYp.9i? vTxai, Ss^saBoc Bs avBpwv %(kJcf\(;.

‘EvirauS^a xai ap[j.a ou [xsya avaxsixat IIoXtJ7r£t8‘Ou? Aaxwvo?, xai stuI

Gzrikfit; Tq(; auT^? KaX>.iT£XY)? 6 tou noXu7U£t8'Ou? TcaTiQp, TuaXaicjTY]? avi^p'

vTxai 6.B£ acpKTt, tw [xsv hizoig, KccXkiTzkzi Bs TuaT.aiaaviri sicjtv. ’lBuoTa^7


**
Bs avBpoc(; ^HXstouc, Adt[j.7Uov 'Apvidxou xai ’Api(7Tap)(ou, WcocpiBioi

lOTupo^evoui; 6vTa<; (jcpicnv avsQ-saav y] xat ocHyjv xiva s? aui:oU(; s)^ovTa(;

7.
suvoiav. [j-scTOi; Bs sctttqxsv auirwv Au(717UtuO(; ""HXsToi;, xai:a7ua7.at(7a(; toui;

£(T£7'.8'6vTa(; Twv miBtov' ^AvBpsa? Bs "'Apysio^ stuoiyjcts tou Alxjltutuou t/]v

sixova.

AaxsBat[j.oviw Bs Asivo(78'£V£t. (jxaBiou ts sysvsTO sv avBpaaiv 8

i5’OXup.7UixY] VLXY], xal (jTTiXYjv SV 17^ ’'AXtsi Tuapa Tov avBpiavira av£0'Y)Xsv 6

Asi.vo(76'£vy]^ 6Bou Bs s? AaxsBai[xova s^ stui sirspav Gvr]kr\y

TY]v sv AaxsBat[JLOvt. [xsTpa ** sTvai (jTaBLOU? s^i^xovira xai s^axocriou?.

©soBcopov Bs Xa(36vxa stui TusvxaO^Xco vixy]v, xai IIaTxa7.ov Aa[X7uiBo?

Tuuypi^ TuaTBa^ xpaxTQaavxa, xai NsoT^aiBav axaBiou ts av£7.6[xsvov xai

2o6tu>.o(j <7X£(pavov, 'HT^siou? acpa^ ovxa^ laxw xi^. "^Etui Bs xq> HuxxaXco xai
xaBs sxi 7.syou(7iv, ysvo[j.£VY)? xpo? ’ApxaBa^ 'Hlziou; a[xcpi(7pY)XY](7£0)(;

|jlov6? t£ C, ayajjuovoig t£ Pd Ag La M et Sch. — ApiOTapy^ov Hartung. Sylb. Am. K


infra dyajJLtovi Pd Ag. 1, 8iau).ou 8 e Va. FC S, 'ApicjTapxcu cett. edd. codd., ob
— v£|jLiwv Ag Pc La, v£(jL£wv Pad. 2. 8’ hereditaria hospitii iura Adcpitiov 'Apviaxou
Vb M Lb edd. ante SW, Se cett. codd. edd. xal ’Apviaxov 'Apiatdipxou legendum esse
— Sch xal ' lad-fj-icov ante dva|jLl| excidisse suspicantur SW. — 4^(ocpi8iov codd., in La
putat, probat Walz, v. SW III p, XIV. — i sup. V, '?^a)cpi8ioi edd. Am. 10. ovra? om.
8po|Jiovixag M, £Tci8po[jt.oivixac Lb. — 6 8e Pc. — zio^zzQ coni. SW, in Pa primo sy^ov-
<
3iYap-£P-vwv Pd. 3. tou [jiev Va, „huius“ zzq fuisse videtur. 15. oXvixmani] C S Va,
Am., To p.£vMVb. 4. E'i»dt).xi8t, edd. ante olu|ji.7uaxriv M. 16. 8r][ji.oaQ'£vy]G Vb. —
Smai., £uaXxi8i Vb Lb M, E{>aXxi8Y) Smai. T?ji; om. Pa. — £| oXup.mav M Lb, Iq oXup.-

Va, £'5aXx(8Y)? Pa, q expuncto, EuaXxi8a cett. TCiav Va. 17. tt)v Tr)V £v Va. — v£ xal

edd. PcdAgLa. — a£X£a8yi Lb. — Aax£- edd. praeter B Sch, qui cum Pc t£ om. —
8aip.ovi(ov Z£X£a8a om, Va. 6. &p\ia £|ax6o'.a Vb, E^axoaiouc (XEyouat) C e Facii

Stvdcx. o5 iiiya Pa. — 7CoXutc£vS>ou(; Va. 7, coni., SW coni. p.£rpa eIy] Scv ova8ia o)?

noi.71niXkr\q Pd. — KaXXiTCiS-oui; M Vab edd. £|^xovTa T£ xal £|ax6oia, lacunam indicavi,
ante C, Smin., noXuTU£i9'OUi; cett. edd. codd. qua verbum dicendi absorptum puto, Frazer
Am. — xal £7tl y. 0LXkniXf\q inter uncos cpY)(jl vel Xiyzi to £mypap.[JLa excidisse censet,
post TraTTjp repetit Lb. — uaXaiaTTip M. 9. cf. VI 19,6. 8. 15. 18. TCUT7T7apov (X sup.

^Izioiq M Va. — Xap-Tuov Va. — (^pviaxov p) ldp.tiu8o? Vb. 20. ovTa? om. Va. 21.
Lb. — post xal lacunam indicant B SW D Td8£ ETZiXiyovaiv coni. Sch praef., at cf. VIII
498 HAIAKQN B.

Tuspi yv]? optov sTtuev o3to? 6 ri'jTTa>.o? T*r]v ^ixy]v. 6 Bs ot avBpia? spyov l^yzh

9’OXuvO'W'j H0‘£vviBo?. ’E(p£:;9]; Bs nTol£[;,aL6? ts scttiv avapspTjXw? itituov,

xoji 7uap’ auTOv ’H>v£To; Ilaiavioc 6 Aa[i.aT-piO!j, T:a7.Y)? t£ £v 0>.'j[j-7:ia

xai Ta? S’jo lluB^ixa^ avY,pY) ij.lv vixa?. IO.£ap£T6(; tI ’HX£To? t:£vi:-

ad‘>.ou Xa^wv (jrlcpavov, xai app,a avBpo; "AB^rjvaLOU D.atjxojvo? tou ’Et £-5

oxXIod;’ av'r)Yop£’jQ'*r] 6 I^Xajxcov ojTOi; £t:i ap[j.aTo? t£A£lo’j Bp6p.o).

XVII. Taura p.£v Btj ra a^ioXoycjTara avBpl roioupivo) r*f,v IcpoBov

£v TTi "'A7.ZZI xara ra Y]ijIv £?p-/)[jL£va* £? aro rou A£wviBaiou rpo^ rov
po)[j.6v rov {j,£yav acpixIoBai 6‘£>vyjO£ia?, rooaBE lori ao!, rwv aw)-
xovTow £? ij-VTjpLyjV. ATj[j- 0 Xparr,; T£V£Bio? xai ’HA£io^ Kpiavvio;, ouro^ pxv lo

6r>.ou Aapojv vlxy,v, AYjpLOxparYj; av^pwv ra).*/);. avBpiavra^ rou p.£v

AiovurixXY,^, Tou ^£ Kpiawiou Max£Bwv Auoo? soriv 6 lpya(7a[j.£V0(;.

2 10.a^opi£VLou BITlpoBorou xa\ <I>t>Ivou rou TIy£7:6X(,Bo; Ktoou av£0‘£(jav ra?

£Lxova^ cd ro)^£i;, KXa‘(o[j-£vio!. pi£v ori £v ’0).u[j.7:ia KXa‘:^o[j.£vio)v rpwro^


avY|yop£uO’Y, vixwv ‘Hpo^oro;, y; 51 oi vixvj araBiou ylyovev £v raioi, 4>iXTvov 15

51 ot Eoiot 56 ^y)^ £V£xa av£D'£oav* h [ilv y£ ’0Xu[j.7:ta 5p6[j.O’j yoyovaotv

aurqi vTxat rlvT£, ziaGcc^zc 51 1100*01 xat toat N£[A£itov, £v 51 "irO-jj-w pa Iri

3raT; 5lxa. 2. llroX£[J,aTov 51 rov IlTO>.£ij.atou rou iVayou ^Aptoro^.ao?

av£0'Y)X£ Max£5tov avY)p. ’Avax£irat 51 xat ruxTf,? xparVjoac Iv ratot,

Houra; lloXuv£txou; MtXYjO^to;, xat lva>.>.txpaTrj^ aro ty,; Irt AY^Oatw Mayvr,- 20

(7tac, Irt rtp 6r).tT-f, 5p6ao) <7T£'^avou; 5uo avY,py)tj.£vo; ' Auotrrou 5 e Ipyov y)

4 rou Ka>.}AxpaTOu; Irrtv £?xo)v. ’E[xaurtojvt 51 xat ’A}»£;t[itw, rto ia£v Iv ratot

88,6. (IX 8,8), tjTi pro eu Pc. 1. o\ Pa mutatum non est. 13. xpa^OjjL£viou A Vb.
siip. lin, 2. ’OXuvS'iou eauv om. M. I
— 'HYr,7'.r6/.i5o;.^ 14. xla^o.alvio; [j.£v Pa.

— -9'£vvi5o; Sch Keilio volente v. praef. I

51 pro [jLEv Va. 15. oixwv r^poS. Lb Vn, vi-

ed. Teubn., ^Q^cviSo; codd. (a&'evio^ Vb) edd. : xwv ad marg. \m, vixGSv Pc et sup, lin. oixwv.

cett., cf. V. 1, 17,6. — Trrwv Pd Ag. 4. I


— f.pwSoTo; Ag, 6p65oTO? La. — tq 81 t) M
KXedpsuxo; Pac A X K F Sniin., Kledpero? La. — OiXivou AXKFVabPa, «PiXlvov cett.


I

cett. edd. codd. i^XeTo; bis Pd. 5. av- I edd. codd. IG. |jl£ y£ Va, £v |x£v y^p coni. C.
Spo? 5p[xa Va, litteris suprascriptis ordo 17. revv£ om. La. — v£|jliwv Pa. 18. toT<;

vulg. restituitur. G. y^duxeov Vb. La. — 8e om. La. — tou IIt. edd. ante B M
8. i\£wvi8ou AXKF codd., Aewv.Saiou ! Vab La (hic rToXcfJLdiov xou a.), vbv cett,
coni. F, recep. cett. edd. — rpb; vbv vabv !
edd. Pacd Ag Lb. 20. MT]Xr,aioc A, (jliXXtq-

Va. 10. Ar,p,oxpdTTii v(xr,v om. Va, aio;, expuncto altero 1, Vb. — xaXXiapd-nr);

Aap.oxpdvr;; inscriptio Olympiae reperta, v. Vb. — in La totus locus sic: (Jourac rsXu-
comm. — Kpidvio; edd. ante B Vb M, Kpi- v£iou?. [jiiXrjaio? xai xalr,aio; xai xalixpdvr,?
dvvto? cett. edd. codd. 11, orlwv AXK (alterum >. sup. vers.), unde SW suspican-
Vb Pa, orlou cett. edd. codd. 12. Siovu- tur pro p.iXy;jio? scribendum esse ijLuxaXrjffioc-

x)./]? La. — Kpiaviou KFC S, Kpiavviou 21. £"i Twv Pd. — 5p6p.(p edd. Va corr.,

cett. edd. codd. — Xujo; Vb Lab Pa M. — I


5p6p.ou cett. codd. 22. ’Ep.au"io)vi edd.
£ipYaap.lvo; Va, p. correct. d insertum, zl I
Pac Vb La, lixavTiwvi PdMLb, ip.avua)vi Va,
VI 16,8-17,6. 499

(7TaBiOL>, ’A7.s5tj3iw Bs 7U£VTraO'Xou Ysyove vixy), xaVHpaia TS^ApxaBwv la^uh

auiTfp Tuairpi^ xai ’A%£<7Ta)p 6 ty]v sixova sipYa(7[X£V0?' 'EiiauTicova Bs

7]v o5 By)7.oT t6 £7ULYpof[J-[J-o^j OTi B£ tou ’ApxaBwv £&‘vou? By]Xoi. 3. Ko-


Xocpwvioi B£ 'Ep[JLY](7iava^ ’Ayov£ou Kod EiX(X(Jio? Auxivou t£ 5)v xat Tvii;

5'Ep|XY](7iavaxTO(; 0'UY'^^po? xaT£7uaXai(7av [X£v TuaTBa? ap.cp6ir£poi, "Ep{j.Y)-

(Ttavaxirt Be xa\ dcTuo toU xoivoO tou Ko7.ocpwvL(ov uTCvjp^sv avai:£6'9ivat. t?]v

£ ixova.

ToUTWV B^ £l(7tv ’HX£lOt 7U>.Y)(JlOV 7UUY[J-^ TUaTBa? XpaTT^O-OCVX£^, 6 _[X£V 5

S0'£VViBo? £pYOV TOU "OXuvQ'l0U XotplXo?, 0£6tI[XO? B£ AaiTWvBa SlXUWVlOU.


i0 7uaT<^ B'£ 6 0£6i7ip.O(; vjv Moa^iwvo?, ’AX£^avBpw tw ^ikiTzizou ty]? Im Aap£Tov

xat Il£p(7a^ (7T-pai:£iac [i£i:a(7)(^6vi:o<;. 4. Auo Be au8'i? ’'H>;iBo?, ’Ap)(i-

Ba[XO? T£0'pl7U7U(O V£VlXY)Xa)^ xat, ^ETUEpatTTO? ICTIV 6 0£OYOVOtJ OTUloU VIXY]V

avYipY) p.£voc. £lvai B£ xal [lavTi^ 6 ""ETUEpatTTO? tou KXdtiBwv yi\/OD(; cpY]C’iv 6

E7U\ TOU £7UlYpOC[Xp.aTO? TeT.EUT^*

15 Twv B’ i£p6Y7.c6(7(Jwv KXutiBocv y^vo? £U)(0[iai £lvat

piavirt^, ax’ i(Jo6'£(i)v aTpia M£Xa[i7uoBt.Bav.

M£>.a|JLTCoBo? jocp 7|V tou ’A[XL)Q'aovo? Mocvtlo?, tou Be 'OVxXy]^’ KXutio^

Be ^AXx[xai(ovo? toQ *A[i(piapaou toB ’OlVAsoU(;. sysy^^^'- ’AXx[xato)vt,

6 KXutio? ex Oyiysoix; 6"JYaTp6?, xai Ig ty)v “^HXiv pLETwxYjtjE, toT? (xBeV

20cpoL? Elvai 177]^ [XY]Tp6<; (JUVOIXO? CpEUYCOV, OCTE TOU ’A7^X|Xata)VO? S7Ul(7i:a[X£VO?

(7cpa<; £ipYaa-[X£vou? tov cpovov.

infra e|ji.avTriOi)va VaLb, ^Evaxiwvi Bechtel, 8aauxua)v(ou Pd, t, sup. u primo. 10. p.o-

probante Robert Herm. XXXV 170. — ap.t(ovo? codd. (xoa[ji.io-Jvo; Pd). 11. p.£va-
Ty [JL£v ’AX£^i[3iw §£ et mox zai'Hpaia aX^6vv£c A codd., p.£Taax6vx£, a(j sup. £, Ag.
—- T^aiplc om. Va. 1. “'Hpa !:£ edd. ante 12. S'£6 yovo? M Vab Lab, ^'Coywvoc Ag, bzdi>-

S codd., 'Hpaia t£ Sylb. cett. edd., "Hpaia Yovo? Pcd, S'£oy6vou Pa. 13. IrccpcScaToc Va,
voluit C. 2. £ipYa<jaiJi.£voc Ag: Pd, — 6 TTspaaxoc La M. 15. 8’ i£p. Va, 8e kp.

vo? 6)q SyjXoT (TqavTvo? ?jv. o5 Lb) MR cett. codd. 16. d7roaoS'£(ov La. 17. ?)V

(in R ad marg. ?](; vivo? et 6>q expunctum om. M Va Lb, at Va postea habet xou 8 e
superscripto o5), quod probare videtur F, loxX. — 6c[j.ud>av0(; M. — (juxvuo? AX
„Emautionis effigiem quisnam fecerit" Am., K, litera maiuscula scribendum esse no-
Sylb. coni. oOvivoc, sc. icXotaTOu, o5 8. men viderunt Sylb. K, secuti sunt edd.
3, dtpjtdtSoc Va, dcp>t(it8o)v, sup. vers. o (= oq), rell. — 8 e ante ’0'ixX. om. M. — "loxX^i;

La. — £S>vo? A X K, £Q'V 0 U(; cett. edd. codd. AXKC codd. praeter La, ’0*ixX?i? Hartung,
— xoXo 9 wviO(; Pa. 4. £p[ji,Y)ai ava| dcyovEov probantibus Sylb. Palm. K receperunt cett.

La. 5. 7ra~8£c La. 6. xai om. Va. 8. edd. (OixX^? D), est in La, eodem modo
7ca~8£(; iterum La. — xpavi(]aavTa(;, £ sup. infra. — Kluxio? edd. ante S codd., KXu-

a, Pa. 9. Ed-lvviSoi; Sch Lab, cett., x'iQ<; cett. edd. 18. 8e ante xw om.
Am. legit S&'£vic. — XoipiXou AXK codd., La. 19. £? XT)V u).t.v Pc. — (j.£xwxr)a£ xS
XoipiXo? Goldh. FC S SW, Xoipi). 0 (; BD Sch. xoT? A X K, xw in xo mutare voluit Sylb.,
— ^'COTOtxoc Pa. — 8aiTwv8a Va, 8aa6v p.£xwxY]a£ xoT<; cett. edd. codd. 20. bXv.ai-

(w sup. expuncto 6) 8aaixu(oviou Vb, 8aivc!)v wvoc Vb. 21. £ipYaap’£voc Vb, £ipYa<7[ji.£vou

Pausanias II. 32
500 HAIAKQN B.

7 5. ’Av^piavTa? Bs av«[jL£[jitYij.£vouc ooy. £7U(pav£(Ttv ayav avaS^yjiiao-iv,

’A>.£^ivi)t6v T£ ’HXsTov, T£/vY]v Totj 2ixuwvio'j KavS‘apo’j, 7:a}.*/]c £v xaiclv

avT|pY][JL£vov vixYiv, zai Tov A£OvtTvov Topyiav iB£Tv avaO‘£'ivai Be T/jV

£txova £? ’0X'j|j.7:iav (pYjdv Eo[j.o>.7:oc a^oyovoc TpiToc Avjixpairouc duvoixYj-


8(javTO? aB£>;(p^ PopyiOL». o5to? 6 Topyia; Tra^poc [isv y]v Xap[j,avTiBou, 5

X£y£Ta(. Be ava(70)(7ac>D'a!, [JL£}.£T“/jv Xoywv TupwTo; v;[j.£)v*/][j,£VTr]v te e^ axav xat

£{; XtjO^v 6'ki’^(oo Beiv ypxoucrav avQ^pojTUOi^. £aBoxiixY)(7a!. Bs Topyiav 7.6yojv

EVExa £v TE ::a'/Tjy’jp£i t^ "OX'jp.7:tXT, cpaTi xai a 9 ixo[J.£VOv xaTa 7Up£G-|3 £iav

6[xou Tidia Tuap’ AO^rjvaioi);. xaiToi a)Aa te Ttciac ec XoyoLx: scrrjvsyxaTo,

xai 7uiO'«vo)TaTa twv xxB'’ auTOv yrjvaixi H’jpaxo’j(7ia /pTj[xaTO)v £ypacJ>£vio

9 (5:[j.(pi(7pYiTir]<7iv
*
a>Aa yap ex£ivo’j te t7xov tiiiy]' acpixETO 6 Fopyia?
Tuapa "AOrrjvatoi?, xa\ ^laTcov Iv Hs<7<7oc1loc T'jpavvy,(7a5 lIoXuxpdcTCj!; ou Ta

ECjyaTa svEyxapiEvou BiBa<7xa7.£to’j to*j ’A0”/jVT,(Ti, tcjtcj toO avBpo? £:ci-

TcpocrO-Ev auTov 6 *IaTO)v ETonfjTaTO. [jioivai Bs ety, Topyiav tevte cpaciv

Itui toT^ sxaTov. Aeovtlvwv Be £pTjtxo)0‘Et(7av tuote 6tuo HupaxouGiwv ty)v 15

TUoXlV XaT £|JL£ (7’JV£paiV£V oUsiaO'Xl.

XVIIL ’'Etti Be xai ToU Ki)pY)vaioL» RpaTi^rB^Evcj? /a>/xotiv ap|j.a,

xai Nixy] te £Tuij3£pyjXE Tot» apjxaTor xai auToc 6 KpaTi(7&'£VTf]^. B?jXa p-sv

By) OTt iTuxojv ysyovEv a-jTw vtx*/)


'
>.£y£Tai Bs xai tb^ Mvaasou tou Bpop.£ 0)c,

£7UlxX7]8'£VTO? Bs UTUO *E}Ay;VCOV Al|3’JO?, £ 1‘0 TUai' 6 KpaTl(70'£VY)C. T(X Be20

avaO^YjpLaTa a’jT(p Ta ig ’0X’jpL::iav Ig‘ti toS ‘pYjyivcj Il’j0'ay6pou te/vy].

Ag. 1. 8e om. La. — oOx. £Ti 9 av£aiv Syav \'a, Tcap’ al>T,vaioi; M Vb. 10. j:ib-avtbTT)Ta

ecld. Vb Pa, oOx enicpavEt; ayav Va, oOx La. — 'pjvaiy.ioc, omisso seq. Xupaxouaia,
e7U9aalv (Jtyav Pd M Lab, oOx. Itui 9 asiv Ag, M. 11. fltXXa yap Kays. p. 1099, cf. III

oux £axi 9 aaiv 8iyav Pc, 2. T£yvr,v tt,v tou 13,4. VI 14,5. 20,19, dXXa y£ edd. codd.
A X K Pc Ag, TE^vT] -rr;v too Lb, rf/vri toj (t£ Ag), dXXd EX.Etvou y£ Sch praef. — te
M Va La Pa, hic addit rr)v ad marg., T£yvT]v e; edd. inde a B Pcd Lab Ag, te om. M Pa
Tou cett. edd. 3. ivr.pyifjiEvou Vb. — Xeov- Vab rell. edd. — d 9 ixaT 0 ,
e sup. a, Pa.

tTvoc m. — eaui M. — at^r^vaToi pro ava- 12. £v b^ixXdaar] S-EaaaXia M Va. 13. EVEy-
d-civcci M Va. 4. 9 «aiv cupioATov La. 5. xd.uEvoc codd. — 8 i 8 aaxaX£tou edd. Pcd
XapjjiavTiSou recepi e Suida s. Fopyia; et Lab Vn, 8 i8 aaxaXiou A cett. codd., 81 -

inscriptione Olympica, voluit iam Keil Anal. 8 aaxdXtov twv 'Ad'. Kays. Z. f. A 1848,
p. 208, Kapjj.avr{8ou codd. edd. ;
apud Steph. 1099. — d9T,vT,aiv M Ag La Pacd. — toutou
Byz. Xopaia ex Pausania laudatur, cum t 68 ’
dv 8 p 0 i; La. 14. a’jT 0 u Ag. — 6 om.
nostri libri Kopaia (s. Kopacia) praebeant. Va. — Pitoaai edd. ante B M Vab Lb, (3it5-

6. Xoywv om. Va. — i^p.£>.if]|i.£vouc Phral. vai cett. edd. codd., in Pa a sup. v. —
7. oXiyoi; 8 e edd. ante C codd. (oX. 8 t; Va 9 Yiaiv Ag. 15. 8e om. codd., te Pa. —
Pa), oXiyou 8£~v ex emend. K recepp. edd. oupaxoaiwv Pc. 16. ouv£|3aivov La.
rcll. — ivS'pw7:ou;, 01 sup. ou, M. — 8e 17. SyaXjjia, ad marg. yp. SpjjLa, Pd. 18.
om. Pc. — X6y(p M. 8. EivExa M. — vixTjV (p. compend.) Vb. 19. fjivaaatou Va.
oXupTtiax^ CS M Va, oXufjiTuix^ cett. 9. 20. ETtixXyjab-EVTOc Pa* — ^tuo eXX. Va. 21.

!

aiTia Vb Pd Phral., Tid'(oc Lb. — ;:apa dO'. I a'5Tw in marg. et toi ante e; om. Pa.
VI 17,7-18,5. 501

2. Evi:auO'a xat "*Ava5i[JL£vou? oiBa sixova dcvsupwv, 6? i:a sv "EXXvjaiv 2

ap)(aia, xai 0(7a OiXitutuo? 6 '*A[xuvtou Sdxspov "AXs^avBpo^ sipyocdaviro,


'*

(juvsypa^sv 6[xoiw? ocTuavira. y] Bs ol Ttp.Y) ysyovsv (y)) sv 0 }^L>[X 7uia Tuapa

Twv Aa[x4»axY]vwv xoQ By)[iou. OttsXitusto Bs ’Ava5ip.svY]? ToaaBs s^ pY)p.Y]v'

5 ^aaikioL yap ou ira Tuavxa yJtuiov, aXT^a xai to: [xaXi(7Ta 6'U[jlw )(p(6[;.£vov,

"*A>.£5avBpov Tov $iXi7U7Uou T£)(VY] 7U£pt^X9'£ ToiaBs. Aa[jL^axY)vS)v Ta [3a(jt- 3

Xsco? Toti ITspcjwv cppovYjdavTwv ^ xai aiTiav cppovY^crat. ^XapovTa? 6 ’AX£?av-

Bpo^, (XT£ 6tu£P^£(ov £^ auTOu^ i:^ opY^j >tocxa)v YjTusiT^st T(X [xsytdTa Ipya-

(TacrO^ai. oi Bs aTs 8*sovt£^ rrspi yuvaixwv ts xai TuaiBcov xai auTY](; xairpiBo?

10 (XTUOdirsXXoixTiv ’Ava5t[isvY)v ixsTsasiv, 'AXs^avBpcp ts auTw xal sti OiXCtuttw

TU pOTspov ysyovoTa sv yvwdsi. TUpocr/jst ts 6 ’’Ava^i[X£VY]^, xai tov "“AT^s^av-

Bpov 7U£7Utj(7[JLsvov xa8'’ Y]VTiva aiTtav y)xoi, xaTO[x6(ja(78‘ai cpacjtv s7uovo[j.a^ovTa

8'SOU^ TOU^ 'EXXtQVWV ^ pLY]V aUTOO Tai^ BsY)(7£(71V 67u6o’a SGTTtV svavTta

spya(7a(78*at. sv8'a By) sTtusv "*Ava?tp.£VY]?, )^apta‘acj8'ai p.ot tyjvBs w padiXsu 4

15TY]V /^aptv, i^o^vBpaTuoBicrad&ai [xsv yuvatxa(; xat Tsxva Aap.^axY)vSv, xaTa-


(iaTvsTv Bs xai S(; sBacpo^ ty]v tuoXiv Tuacrav, Ta Bs ispa twv O^swv acpidiv

£[X7up^(7ai. 6 [xsv TatiTa sXsysv, 'ATwS^avBpo? Bs outs Tupo^ to (JOcpidpLa

avTtp.Y])(avTQ(ja(78'ai ti sOpicxwv xai sv£)(6[;.svo^ t^ avayxY] toG opxou oroyyvo)-

[XY)v £V£|X£v oux s8'£X(j)v Aa[JLcj>axY]voT^. 3. <J)aiv£Tai Bs xai avBpa 6 ’Ava?i- 5


20 [J.SVY)? s/^6‘p6v oux ap.a6'S(7TaTa aXXa xai £7Uicp8'Ova)TaTa ap.uvap.svo?. stus-

cpuxsi p.sv auTO? (70(pi(7TY]? xai GTOcpKJTwv Xoyou? p.ip.sT(78'ar 0)? Bs 01 Biacpopa

s? ©soTopLTUov sysyovsi tov Aap.a(Ti(7TpaT0u, ypacpsi [3i(3Xiov s? '*A6'Y)vaiou?

xai sTTi AaxsBaip.ovioi? 6p.ou xai 0Y](3aioi?, duyypacpYjv XoiBopov. w? Bs ^v


s? t6 axpiPs^TaTOv auTw p.sp.ip.Y]p.£va, s7uiypac|>a? tou 0so7u6p.7uou t6 ovop.a

Ic oXvjjiTOa Pc. 2, stpydcaaTTO edd. ante S manu scriptum, £pYaa£(jQ'ai cett. edd. cod.
codd. praeter M, eipydcaavTO cett. edd. M. Phral, £pYdi?£a9'ai MVab. 14. y^dpiGai pioi

3. (iq) inserui. 4* Xa4jaxir]vo>v Va, cpaxy)vwv Suid. cod. Phral. Cor. S SW D, y^apiaai p.ot
La. — 6TO).£T7T:£Tai La, 6 toXot£to B D Sch C, Y^apiaaaS-ai p.oi cett. edd. codd. 15.
e coni., {iti£>.£OT£to cett. codd. edd. — tto- xaxaXaP£‘iv Ag. 16. i£p£~a Lb, — (pyicriv

dva|. M, iiva|a[jt,£VYii; hic et infra Vb. AX codd. (in Pd Vb per compend., (paaiv

5. pa- (fin. lin.) lia, o5 Va. — [xdHiaza Ag), acpiaiv ex emend. Sylb. cett. edd. 21.
Ag. 7. amov AgPd. — XaPovxwv Pa per ad p,i|j,£Ta9'ai 8£w6? vel simile quid deside-
correct. edd, praeter B, XaPovxa? codd. B. rari dicunt SW, cf. IX 19,5. — Sicf^opa
8. £py(it(7£a9'ai cod. Phral. edd. ante B, edd. ante S Lab M Pad Va, 8iacpop& Vb Pc,
Richards Class. Rev. XIV 448, £pYdtffaa&’ai coni. Cor., recepp. cett. edd. 22. y£.y6'^zi

cett. edd. codd., cf. 1. 14 et IV 14,4. 9. B SW Pc Ag, £Y£Y0V£i cett. edd. codd. —
8£0 vt£s X K, Movt£5 cett. edd. codd. 10. 8ap.aaiaxpou Pc. 23. Aax£8aiiJLOviouc LaA
ava|a|JL£vr,(; Lb, etiam infra. 11. 7rpoa-^£i X K F S, Aocxedoapiovioig cett. edd. codd.,
Pa ad marg. 12. 71 £tiuy[jl£vov M. — (pyjcjiv inVb -viou? corr. in vioi?. — ©Yjpaiouc A
Vb. 13. S’£oi)? ToSv Va. 14. Ipydaaobai X K F S, dativum habent rell. edd. codd.
Sch Pacd Ag Lab, in Pa ?£ sup. aa ab alia — Herw. delet nal ante £:ri et virgulam
32*
502 HAIAKQN B.

Tw j3i.p7.t(o BiOTsp-Tcsv To:^ %6\z\q’ xoci ciuzoq T£ Guyyzyp(x,(pM(; ^v, xal zb

6 sxQ' 0 ^ t6 0£67uo[X7uov ava 7ua<7av ty)v 'EXT^aBa Ituyju^yjto. o5 [jly]v o5B'£

£lir£tv Tl<; aUT0(7XsBL(0? ’Ava?l[JL£VOU? 7Up6T£p6^ £(717tv £ 6 pY)XW?. To: £ 7CY 1


B'£ TOt

zq ^ATvE^avBpov o5 [loi TuicrTa Icnriv ^Ava^ipi£VY]v tov xoi'^(7 avi:a £tvai.

4. HwTaBY)^ B£ £7ui Bo}^i)(ou vtxai? oT^upiTuiaBi [jlev Ivoct/] xai £V£vy)x,0(7ir^ 5

Kpr\^, xaO'ax£p yz xai ^v, av£ppTq6'Y), etui zoluv^ Be )^pY][xa'Ta

mpa TOU E<p£(7l(OV XOtVOU '*Ecp£(7tOl(; £(7£7U01Y)(7£V a5'X'6v* xa\ aUTTOV £TCl TW
Ipycp cpuy^ ^Y)[JLlOL>(7lV 01 Kp^T£?.
7 5. npoiTat B£ a9'XY]i7wv av£iT£0'Y](7av z<; ^O^o[Jixtav £ixov£(; Hpa^iBa-
[XaVTrO^ T£ AlYlVY]TOO VlXiqdaVTO? 7UOy[l^ T-^V £VdCTY]V 6>.U[JL7UlcicBa £7ul Tal^ 7U£V- 10

TYjxovTa, xat ’0:uotJVTioo 'Piq^tpiou 7uaYxpaTta(7Ta? xaTaY(ovt<7a[X£vou [xioc

7UpO(; zcdc, z^Yixovzcc 6^0[X7ULaBi. (xbzoci x£TvTrat [X£V cd £ixov£^ o5 Tuoppo)

Otvo[xaou xiovo?, 5^Xou Be £i(7tv £?pY(xa-|i£vai, TY)?ij3iou [jlev (TOX^?, J) Be toD

AlYtVYJTOO XOX0Cpl(7(7OO, Xat ^(JO-OV ETEpa^ 7U£7U0VY]XUT(X EdTlV.

XIX. ’'E(7TI Bs >.l 8'OU TUWpiVOU XpYjrlc SV ’'A>.T£t, TZpb^ apXTOV TOQ 15

^Hpaiou, xaTa vcotoo Be auT% TrapyixEt t 6 Kpovtov. z%\ Taur/]^ xpYj-

mBo? zlaiy ol O^vjcjaupoi, xaD'a xai sv A£XcpoT(; "FXky\vMy Ttvs^ sxoCvjGav



Tw ’Ax 6 >>X(i)vt B‘Y)(7atjpouc. 2. s<7 Tt Bs O-Tjo-aopo^ sv 0 Xu[X uia 7 Stxowviwv
2 xaXo 6 [X£vo^, Mopcovo? Bs avdc9'Y][ia TUpavv-^davTO^ Hixuwvitov. toutov wxo-
B6 [j.7)(7 sv 6 Mdpcov vix'^(7 a^ ap[xai:i ty]v Tptir/)v xai TpiaxoaTYjv 6 ).o[X7uiaBa. 20

post ©riPaiou?. 1. om. Va M Pcd Ag F Cor., habent Vb Pa, rec. SW D Sch, Tcuy-

Lab, est in Pa Vb edd. 2, Iuy)u|£to Pd |j.T)V rell. edd. codd. — evvoctyiv edd. ante
edd. ante D, s;;yiu|ai:o La Pc, D SW codd. praeter LaPad, qui cum cett.

SchMVabLb. 3. a5Toa)(^£8iouc Pd- — edd. £vdtTY]v habent. 11. ottovtiou M, ottov-

upoTCpov MVa. — Toc §£ §£ T(5t h La. 4. Tiou Vab, in hoc u sup. lin. addit. 12.
’Ava|i[j.£VY] AXKF, ’Ava|tp.£vr|v cett. edd. aOTai om. A X K F Vb Pa, addunt cett.

codd. 5* awTtiSY] §£ La. — SW viJtif) scri- edd. codd. — [jlev om. La. — rcoppo) scripsi,

bendum putant. — £vv(^ii:Tf] codd. praeter Tipoaw codd. edd., hoc significat protinus,
La Pa, edd. ante SW. ~— £vv£VY]xoai:?j edd. 0^ Tioppo) haud procul, cf. I 1,1. 14,3.
ante SW Pc Lb, £V£VY]xoaT^ cett. edd. codd. 26,4. 44,10; I 2,3. 4. 8,5. 18,4. 23,9. 27,3.
(i pro Y) VbAg). 6. y£ om. MVa. — 30,3. 35,1. 3. 40,2. 41,3. 8. 14. totcoiy^-

dvYip£9>r; A, dcv£pYi9'Tr) M, (5:v£pp£9'Yi Ag Pacd xuTa Va M.


La, av£p£S'Y) Vab Lb, hac in re Pausaniam 15. axTTOV Vb. 16. "Hpaiou (sic) X. —
dvY)Yop£ij9'yi usurpare solere recte dicunt SW. VOTOU edd. ante C M Pc Ag, v69'Ou Va, vw-
— est in Vb Pa, om. cett. codd. — Tou cett. edd. ex. emend. Loescheri, Vb Lab
XPTQ[J.ai:a bis Pa. 7. £ia£7roiY]a£V Pa. — Pad. — xapovwv Pacd Ag Lab Vb, xpovtov
auTOv M Pc, ut solent. — xal auTO? M. — Pa ad marg. — xpy]TO8o?, ut solent, Vab'
8. 9uy^ om. La. 9. Trpwroi av£h£aav Pd M. 17. xaS>a Se La. — ETioiYioav vw e

£?x6va? codd. edd. ante SW, '^pcS-rat. coni. B recepp. edd, seqq., £7roiY]aav sine
- — dv£iT£&'r|aav £ix6v£? cl. X 16 fin. vy Pc, ETTonqcravTO tw cett. edd. codd. 19.
SW, recepp. D Sch, S coni. TipwTOv et post xaloupEvo? Hixuwviwv om. Va, —
£ix6va; lacunam indicavit. 10. coni. (5tvab'Tqfji.aTra, ad marg. (ivdti>Yip.a, Pa, — aixu-
VI 18,5-19,5. 503

iy Bs TW 6'7)(7aL>pW xocl d‘0il^lJ.0U^ Buo £7U0tY)(J£, TOV [X£V AwplOV, TOV ^£

ipYa(7i(xg TYj(; 'Iwvwv. )(aXxou p.£v By] auTOU(; £wp(ov £ipya(7[i£VOU(^‘ £i Be

xocl TapTY](7(Jio^ )^alxdi; loyM tw "*HX£io)v £(jtiv, oux oTBa. 3. TapT/](7(76v 3

Be ehoct 7UOTa[xov iv /capa 'Ip-^pwv >.£Youcri, cTTopLacriv £<; ^'aXaccrav xar-

5 £p)(6[JL£Vov Bucri, xai 6[ic!)vup.ov auTto tuoXiv, Iv [xlcrto ttoU TuoTap^oU twv £x(3o-

7;wv X£i[X£VY]v. TOV Be TUOTap^ov pLlytCTTOv TE ovTa Tc5v EV 'ipYipioc xai ap.7Ua)TtV

7uapE)(6p.£vov BaTTiv wvopiacrav oi ucjTEpov. eicti B’ oi KapTutav ^ip-^ptov

7u6T.iv xaT.£i(7B'ai vopLt^oo(Jt Ta ap)^ai6TEpa TapTY](j(76v. sv ’0T.up.7uia Bs stui- 4

ypapipiaTa stui tS sldccrcovi ecti twv 9'aT.apLwv, i<; piEV too )^aT.xoo tov

10 <7Ta9'p.6v, oTt 7U£VTax6(7ia eiy) TaXavTa, e^ Be tou? ava9'svTa^, Mupwva Elvat

xai TOV Sixuwviwv B^p.ov. sv tootw tw 9'Y](raupw Biaxot tov apiO^p-ov ava-

XEivTai TpEl^, OLOO^ i<; Tou 7U£VTa9'T.oo TO aywvKjpia £crxop,t^O!j(ji. xai

acTTui? s(7Ttv imyalxo^ YP<^ffl svto^ 7U£7uoixtT.p.£VY), xai xpavo? te xai

xv7]p.TB£? op-oo T^ adTUiBi. sTutypap-pia Bs etuI toii; otuXoii^, axpo9'iviov tw


isAil 6:u6 Muavwv (ava)T£6'Yjvai. oitive? Bs oStoi ^<yav, o5 xaTa Ta aoTa
TuaptdTaTo ocTuaaiv sixa^stv. sp^s Bs sd^XO^sv avap.vY]dL^ 0 ouxuBiBy)?5
TUOlT^dElEV EV TOl^ AoXpWV TWV TUpO? T^ OwXtBl Xal OcHocg 7u6T.£t?, EV

Bs alTaT^ sTvat xal Moovsa?. ot Muavs^ ouv ol stcI t^ adTuiBi xaTa ys


Y)p.£T£pav yvwpwYjv av9‘pa)7uoi p.sv sidiv oi aoTol xal MoovsT^ ol sv t^ AoxpiBt
20Y]7U£ipw' T(x Bs ETul T^ adTuiBi ypap-p.aTa 7uap9]XTai p-sv etuI (3pap, 7U£7uov9'S

(fin. fol.) to6twv Axo 8. La. 3. >tal om. M. 9. Twv aTaS'pcov, ov ov sup. lin.,

Va Lb. — XapTTQaaioc C S B D Sch Va Pd Vb. 10. siY] Pa in marg. 11. xtov aix.

Ag Lab, Tapu^qaioc edd, rell. M Vb Pac R, Ag Lab Pacd. 12. s? caou? AXK codd.,
in Pc M cr sup. a. — t63v M. — Tap- oaouc s? s. o5s ii; cum Am. legendum esse

Tiqaaiov Smin. B D Sch R Lab Pcd, Tapin^aiov censet Sylb., illud recepp. F Smin. B, hoc
A X K Vab Pa Ag M, TapTnqaaov FC Smai. cett. edd., nobis oiou? sc verum esse vide-
et sic apud ceteros omnes, cum autem Paus. tur, comm.
v. — sxxopil^ouai ? 13. tcstuoi-

ipse cognomine urbi flumen esse dicat, xiXp-sva M. 15. Mudlvtov codd. SW Sch
errore librariorum TapTiqaaiov traditum esse (cl. X 38,8, ubi codd. habent p.uiav sc),

videtur. 4. Tuovap-wv, ov sup. tov, Vb. — Muovwv Am. C S D, probat Sylb., Muovstov
aTOp-aaiv om. La. 5. 8uaiv edd. ante SW X K F, Mutovwv D. — (dtva)TsQ'‘^vai scrip-

Pacd Ag Vb M, 8uai Va Lab SW D Sch. si, cf. ad I 9,3 et v. 1. VI 19,12. 16.


— 8’ pro xal Ag. 6, tcv sv Pd. — xal 8e om. La Pd. 17. sTUoliriasv, in marg.
ap. Tiv Lb. 7. xal jSay^iav inserendum esse, Yp. TuoiTQasisv, Pd. — o^ 8s auvoTc M,
cf. I 4,1 haud inepte coni. Zink, cf. Herod. sv 8s a'5i:oT^ Va, 18. xal Muova? C. —
II 11. VII 198. — j3avu Va, peuv Vb. — Muavs? SW Sch, Muavs?? Sch praef, sic

sial 8’ 01 KapTuiav edd. Vb Pa La, sii; i8oi- scripsit X 38,8, Muoves? AXKF codd,,
xapmav MVaPdAgLb, sli; i8oi xapTutav Pc; Muovs? C S, Motovs? B, v. comm. — 8ri

pro KapTUtav Bochart Can. p. 682. Sylb. oSv Vb, at 8 t) expunct. 19. xal cum. Cor.
F voluerunt KapvYfiav, recepit C, placuit inserunt B SW D Sch. 20. ’
HTueipw X K F.
SW, cf. comm. 8. dp^^aiovava S M Va, — TtapYjXXaxTai coni. Pors., napi^zazoa Cor.,
(ip^aiOTepa cett. edd. codd. — xr,aaov Va etiam SW locum corruptum esse putant, v.
504 haiakqn b .

6 Bs auTO Bia toO avaO'T^[xaTo; t6 ap/aTov. xeTvTai xai aXXa svTaOOa


a^ta sTCip-vrjCjB^Tivai, [xa/aipa y) 1I£Xot:o? ypLxjou tyjv >.aj3 Y)v 7U£7uotTjp.£VTj, xa\

£ipya(7[jL£vov DicpavTO? X£pa? t6 ’Aij.aXQ*£ia^, avaO-Tjiia MiXtioc^gu tgg

Ki[X6)vo<;, 6? TT,v ap/TjV £<t/£V £v /£ppGVYi(Jw Opocxtcc 7:p(OT0(; oi/ia;

TaGTY)?’ xai £ 7:iYpa[j.[JLa £t:i tw x£paTL ecjtiv apyaioi^ 'A ttixoT^ ypa[j, 0.a(Tt,’

Zr,vi ayaXpi" avEO^rpxav ’OXg{j.t:i(o £x /£pov“/)(7 G'j

T£T/0; £X 6 vT£^ 'ApciCTOG’ £ 7:Yjp/£ ^£ MlXTia^Tj? 7 (ptv. <

x£Ti:ai ^£ xai ayaX[JLa ’At:6XX(ovg(; £::i/p'j<TG'j tt^v x£ 9 aXT|V* dcva-

T£ 0‘Y]vai ^£ 67:6 Aoxpoiv cpTj(7!. Toiv TTpOi; Z£'^'jpi(o TY| ocxpct, IIaTpoxX£a Be

sTvat KaTtXXoG KpoTwviavYjV tov £?pyaa[jL£vov. 10

7 4. 'by^E^Y]? B'e TW HlXGOiVlWV EG^TIV G Kap/YjBGVLCOV O-YjG-a-JpG;, IloO^atGG

T£/vT| xai ’AvTt'^tXG’j TE xai MEyaxXEGG?. avaO^riixaTa B’ b/ a-jTw Ze’j;

(j.£y£0*£i pi£ya^ xai OtopaxE; XivgT TpET; apiO*[j.Gv, TeXojvg; Be ava&'Y)p.a xai

HypaxGGTitov <I>Givixa; t^toi Tpur^pETiv yj xai TE^fj [J.a/Y, xpaTr^TavTcov.

8 5. ‘O 6e TpiTG? Toiv d*y,(7aGpojv xai 6 TSTapTG; ava^^^Tjjxa ettiv 'Eti- 15

Bapivicov *** £/£i ;j,£v tgXgv avE/G[j.£VGv Oto ''ATXavTG;, £/£i Bs "HpaxXsa

xai BsvBpGV TG Tapa 'E^TEplTl, TT^V p.Y,A£aV, xai TEplElXiyiAEVGV TTi p-YjXsa

TOV BpaxGVTa, xsBpoo [j.ev xat TavTa, HsgxXegg' Be spya tgg 'HyjXoo'

coinni, — Tisnoi^t M Va. 1. xsTrai S. :i. p£YaxA£Ou;. — Sch praef. coni, llob-aiou

a^xaXMa; M Vb R Ag, ajJiaXlKa; Va, ajjiaX- vf/vT) TOu ’Avt. xai .Ms','. s. riob‘a(ou vf/vr,

Q-aia; Lab Pacd. 4. xitxijuovo; Vb, jjLT/.tovo; xai ’


Avt. twv M£YaxA£ou;. — verba ava&r,-
Va, [jLtxwvo; (f, sup. i M) M Lb. — tt|v pava (ipiS^pov post xpaTT)aavTwv collo-
om. AXKC Pacd Vb La, in R cxpunct., :
canda esse haud inepte censet Richter, de
addunt cett. edd. M Va Ag Lb. — Xcppov- ;
thesauris Olympiae effossis p. 19 n. 4, v,

vT^aw A S\V, '/^£povvT,a(p \'a, ev e^epovvr.-jw comm. — 8 e £v Va S\V D Sch, 8’ ev cett.


M, '/^epovT;jf.> Ag, \eppovT)a(p edd, rell. L;ib codd. edd. (La om. 8’). 1*1« Xivol, sic

Pacd Vb. — oixeia; La. <J. p.’ Lb. — saepe, M Vab La. 14. lupaxo^loiv B D Sch
oux Biittm. — '/£ppovT,aou Vb R Ag Lab Pcd, cum Pc Lb, Xupoxoualwv cett. edd. Pad Ag
X£povvTiaou cett. 7. ante 'Apa^ou Ag in- Vab M La. 15. lacunam a Bocckhio detec-
serit xpaT£;. — ^ — a 9 ''aiv tam indicant B S\V D Sch, excidisse dicit

Vb, cpYjaiv Va. vS. £;;{'/^pusov coni. S\V, Boeckhius xai Hu^avnwv, xai 6 pev ’Eti-
frustra, cf. II D,6. V 10,4. 17,4. 1). 9 acj\ 8apv'wv, cf. ind. lect. Berol. hiem. 1822,
edd. ante S La Pa Vb, 9r,3i cett edd. M '
maiorem esse lacunam dicunt S\V, v. comm.
Va Lb Pcd Ag R, in hoc a sup. r\. — 10. 7:fi)Xov Vb, t:6X'.v \g. — 8c xai i^p.

TzpoQ edd. ante F codd., npo; voluit K, Pd. 17. 8£v8pwv A X K Vb R M. in hoc
Twv Tzpo; e coni. Sylb. recepp. cett. edd. 0 sup. ( 0 .
— -EpiSAEiXiYpivov A X K Vb R
— Z£9upuo Sylb. Ani. edd. praeter A X K, ;
La Pac (in hoc pr. man. erat :z£pi£XX£XiY-
qui cum codd. Z£ 9 ’jpw scribunt. 10. Ka- p£vov, ut videtur) d, “EpieXcXiYpivov FC S,

tjXXou Am. A X K F, KafiXXou cett. edd. ;i£pi£X£iYp£vov Va Lb M, TtcpiciXiYpivov cett.


codd, — xpoToviavTiv M (in hoc w sup. 0 ) edd. 18. 8£v8pou Vn Lb, at Vn marg.
Vab. 11. Tw lixuwviy edd. ante B codd., I x£8pou. — xai ‘Hy- pro vou Hy- Hirsch-
vw IixuwvCwv Cor. cett. edd. — Tiod-sou
I
feld tit. stat, graec. 33. — 'HvjXou Am.
Ag. 12. (ivTf.xXfou; M R Vb Lb, R ad marg. A X K Vb Pacd Ag La, t,)^uXou M Lb R (in
VI 19 ,
5 - 12 . 505

7uoiY]crai Bs auirov 6[xo0 TzociZi cpYjai. tol stuI toQ ju67.ol» ypa[jv[JLai:a’ od

'EcTTUsptBs?, pxTsxiviqO^Yiaav yap Otuo 'HXstwv, auTai [xsv sti xod l[X£ ^(jav

iv Tw 'Hptxiw* Tov Bs O^Yjdaupov zoiq ’E7ULBap.vtoi? floppo? xai ol TuaiBs?

Aaxpainr]^ ts xai "Ep[xa>v £7uo{Y](7av.

5 6. ’Qt,xoB6[j.Y)(7av Be xat Zu(3apTTai ^'Yjcraupov, I)(6 [j.£vov tou Bu^avTiwv. 9


OTuocroL B£ 7U£pl ’lTaXta^ xal 7 t6X£(ov £7UoXu7upaYp.6vY)(jav irwv £v auT^, Koutziolc,

cpaci X£L[J.£VY]V Bp£VT£(JlOU T£ Xai 'TBpoSVTO^ [ISTTapEpXYjXEVat t6


6vo[ia, Su^apiv o5(7av t6 ap)(aTov. 6 B'£ 6pp.o? Tai? vauci )(£ipo:roiY]TO? xat

""ABpiavotj (3a(7tX£w^ I(7 tiv Ipyov.

10 7 . npo^ Be “Tw ZupaptTwv Aipdcov s(7ti twv Iv KupYjVYi 8‘Y)(7aup6^‘ 10

XEtvTai Be paariXET? Iv auTw ‘Pwjxaiwv. SixEXiwTa^ Be IIeXivouvtiouc

dv£(7TY](7aV [XEV Kap)(Y)B6viOl 7loXs[J.w’ TUplV Bs Y] TY)V (TL>[J.CpOpdv Y£VS(jS‘at

o-(pL(7i, O^Yjcraupov xw Iv ’0Xu[j.7w{a Ad iTuotvjaav. Aiovuco? Bs egtiv lvTau6'a

7up 6 (70) 7uov xai dxpoL»? 7u6Ba(^ xat i:ac, yzi^oi^ l^£(pavT0(; £ipYot(7p.£VO{;.

15 8. ’Ev Bs TW METaTiOVTlVtOV 0'Y)(7aUpW, 7UpO(7£)(Y]C


Y<^P HeXivouvtlwv 11

£(7i:iv oStOC? Iv TOUTO) 7US7UOt.Y]pXVO(; ICTTIV ’EvBu[XLO)V’ xXy]V Be I(7Q‘Y]t 6? I(7TI Td


XcLTud xat T(p ’EvBd[xiwvi, IXscpavTO?. M£'Ta7uov'i:ivou(; Bs ^'z\.c, [jlsv lTi;£7.aj3£V

d7uo>.£(j8'ai 7up6cpa<7t?, oux oTBa' Itu’ I[xoQ Be oti [xy] O-sairpov xat, Tuspij3o7.o^

Tsi^ou? dXXo IXeitueto ouBev Ms^uaTuoviriou. 9. MsYapEi? Bs ol TupO(^ 12

^o^Atitlx^ 0'Y](7aup6v 'us wxoBo[j-Yj(7avi:o xai dva8'Y)p.aTa dv£8'£(jav 1^ tov

8'Y)(7aup6v, xsBpoo ^wBia /puo-w Bi-/)v8'ia-p.£va, ty)v Tupo? ’A/e}vwov 'Hpax>.£ 00 (;

[j.d/Y]v. Zeo? Be IvTaOSa xoci y) AYjtdvsipa xat ’A)(s7^wo? xat 'HpaxX^(;

IdTtV, ’'ApY]? TE TW ’A/^eXojO) |3oYjO'o!)V. £t(7T^X£t ’


Bs Xat A8‘Y]Vd? dya^IXa •
(XTS

oooa Tw 'HpaxT^sT (7op.p.a/^o^ ‘


auTY) Tuapd Td^ 'E<7TU£ptBa? dvdxstTat vov Td^

R T sup. y^), T^Xu^ou Va, ’HyuXou F S (iidem TOV £v edd. praeter D Sch, Pc M, ry £v Vab
V 17,1 'HyOXou), 'HyuXou cett. edd. 1, Lab Pad, R marg. D Sch. 15. [jL£TaTrovTio)v

a5t6v OfAGu ex emend. Boeckhii 1. 1. edd. Pd. — S-yjpw M. — Tw (jeXivouvtim M Vab


inde a B, est in La, a^TOVoiJLOv rell. edd. Lab Pcd, Twv a£Xivouvttoiv Pa. 17. Ty 8u-
(praeter C) codd., A'L>TOv6p.ou vel A^T0v6[i.y [jiiwvi La. — (ji.£Ta tuovtivou? Vb et mox ixeza
coni. F, illud recepit C. — Ttc5Xou Ag. 2. TTOVTIOU M. 18. [JlTl 8£ S>£aTp. Va, 7U£pt'

a^)i:ai Sch, aStrai cett. edd. codd, 3. Q>t)- (3oXo? scripsi cl. IV 27,7. VII 18,5. VIII
aaupov £v zdi<; Pc. 4, XaxpTqTYic La, [xaxpa- 13,2. 38,1. IX 8,4, idem coni. Frazer, 7t£pt-

inqc Pc, 5. Tou ’Em8ap.v(oi)v edd. ante PoXoi edd. codd. 19. IXXeitueto Ag. 20.
B Am. Pa, marg, R, Va sup. vers., vou dtv(ic9'yi|j,a M Va SW D, (iva^fJiaTa rell. edd.
Bu^avTiwv cett. codd. edd. 6. Aoumav codd, — £9'£aav Pd. 21.
AXKB Am. Pa Vb La, AouMag cett. edd., XP^<^Q^ ^ Lab. — 8i-

edd. codd., AouaTuiac to vuv Aet^i Va Yivb-iap.lva xai tt^v Goldh. 22. 8idcv£ipa
marg. 7. jBpevTYjaiou Pa. — tSpouvTOc Vb, Va, 8iirirftv£ipa Vb. — •;^xX^s Ag. 23.
•aSpouvTO aca p.£va(3. Pc. 8 . au|3api(U La. — £(JT1^X£l M, £iaT7]X£l, Y) SUp. £1, Pd. — ScZ£

XspOTUOiifiaavTO? M. 9. dv8piavou La. 13. 8’ o3aa T^ ‘Hp. au|jLp.axoCj fx5vri coni. C.


506 HAIAKQN B.

13 ev T(o 'Hpatw. ToQ B‘V](7 a’jpou Bs sTusipyadirai tw asTw 6

9'swv 7u6).£[J-o^’ avaxsiTai Bs xai olgtzX^ uTuep toO asToti, Msyapea?


(XTuo KopivB*t(ov ava8'sTvai rov 9'r|'Ta’jp6v HyouGU. TajTTjv MsyapeuG-iv Y)yoUp.ai

TY)v vixYjv ’A&‘iQV'r,'Tiv (Xp/ovToc y£V£G&‘at <I)6ppavTOc, ap/ovTO? B'£ Bia toO

auTOu j3iou TuavTO?' £via’jc>iai yap oux Y^adcv tuo) t6t£ 'AO^vaioi? at ap'/ai, 5

14 ou [JLY)v ouB'£ fjTCO ’H>,£twv av£ypacpovT 6 t:co TrjVixatjTa at 6 >s’jp.7:iaB£?. }iyovTat


Be xat *Apy£Tot [XETa^/ETv ::p 6 ^ to’j^ KopivDiou? jVkyapEucrt toO Ipyou. tov

^£ £v 0 Xu[x::ta O^caupov Izzgiw ** SrrTEpov eT^oiYjGav oi M£ya-
p£lc. Ta ^£ oL\t(xbr^[Lcczo(. £x ^aXatoij (i',pa? £/£tv £^x 6 ^, a y£ 6 Aax£Bat[j. 6 vio?

IsAovTa^ At::otvoD xat Hx’j>.XtBoc [xad^f|T-fj? £XOtY](7£. 10. TE^EOTatoc B'e Toiv 10

8^(7a’jpwv ::po^ aoTw [X£v £(7Ttv tw (jTaBto), 1 'e>.okov Be ava8'T([j.a tov

TE D-Y)(jat»p6v xat Ta ayaXpiaTa Elvat Ta ev a'jTco t6 lTtypaii[j.a. o6

[jLEVTOt avax£t[j.£va y£ sTt ayaXjxara £<7Tt.

XX. To Bs opo; t 6 Kpovtov xara Ta t,Byi X£X£y[j.£va [lot Tapa tYjV

xpYjxTBa xat zoug et’ a-jTTj /rapyjXEt b^^Gy,opo•JC. Itzi Be tou opou? tTj xopDcp^is

0‘ao’JTtv ot HaTtXat xaXoopiEvot Toi Kpovo) xaTa 2(TTj|Ji£piav tt,v ev tw Y;pt

2’EXa(pt(t) ixY]vt Tapa ’ll>.£tot;. 2. *Ev Bs toTc Tspa^Tt toD Kpoviou xaTa t 6

Tpoc TY]V apXTOV (tY,; ''AXtEO)^) £(7TtV £v {J.£(7tp t 6jV 8T|(ja’jpc5v xat TOl» OpOD?

lEpOV E?).£tO’t>ta; ,
EV a’JT(j> l!o)<TtTo).tC ’llA£tOt? ETt/tOptO? Bat[J.tOV £/£t

Ttpia?. T^^w |j.£v Syj EtX£td‘’jtav STOvotJ.a^ovT£? ’()>v’jp.Ttav ,


t£pa<70[j-£'/YjV 20

atpoOvTat TYj 0'£(p xaTa £To; ExaaTOv' 7) TpETpOTtc ^ 8'£pa~£jo’j(7a tov

i](o(7t::oXtv voixo) t£ aytOT£’j£t tw MDxtiov, xat aoTY] }.0’jTpa te iocpEpEt tw


3 8‘£(p xat tJ.a:^ac xaTaTi8'Y^(jtv aoToi p,£[j.ay[j,£va? [xO.tTt. ev p.£v ^y, tw £|x-

1. kolX pro 0 M Va IA). 3. Xi'{ 0 'ja\. Pc. Gg. V, Gr. II 297 n. 2 inserit xcTyo;, Robert
5. auTot) A X K F Smin., auTOv cett. — A. M, XVIII 38 aut toIj 'Ilpaiou (cf. VI
t^aav t:ot£ IM Ag:. <». oXuprcid (fin. fol.) 19,1) sive t9;; ’",AXt£(o; post dpy.TOv excidisse

AeyovTai La. S. hzv. (Trev-nr/.ovTa) GaT£- aut dpxTOv in ’'AXtiv mutandum esse censet,

pov coni. C, probant (£t£3i v' 5^>-r£pov) SW T^; ’'AXt£w; inserui, v. comm. 19. eiXt]-

Robert Arch. March. 3 n., excidit sive nu- S‘£ia; Va, £lXr,l^u^a; (r, sup. £i) M, etiam in

rnenis sive toXXoT;. — ETOir.aav tr;; ix>x'fT^; sequentibus T,XTj5“u(a;, £iXf,^uiav Va, eiXt)-

Pa. 3. e1 '{z 6 Vb Pa, d yz codd. edd. ^•uia; infra etiam AX, T,X£iS"jiav et infra

10. MsSwv pro AovTa; restituendum esse T,X£i^u(a; J3(op6; Ag. — tw pro auTw La.
putant SW. — 6 TcXrjvaTo; SW, articu- 21. TTpcG^uTic edd ante B Lb Pd Vb, ;:p£G-

lum om. codd. edd, 13. yz £ti Vb edd., I^UTT, Va M, “pEG^UTic cett. edd. codd. —
Y£ £vi xd Pa, T£ £xi \ a Ag M Lab Pcd, £u b-spdrcouaa Va. 22. co)7(>:aXiv Vb. — edd.
td dy- coni. Cor, — ecxiv M Ag Pa Vb SW inde a Smai. virgulam post xai aUTiQ po-
D, £GTi cett. nunt, V. comm, — pro Xjxpa, quod est in 11.

14. opo? TO om. La. — xpdviov, p. corr. (Xuaxpa Ag) edd. ante D, e coni. Kuhnii,

xpoviov, Va. 15. 81 om. M. Ifi. a’ (oi quam probant C B SW, Xojxpd scribunt D
sup. vers.) PaaiXai Vb. — xaXoup£vai M Va. Sch, yurpav coni. Kays. p. 1010. 23. piE-

17. eXacpo^oXiCovi Va. 18. post Jpy.TOv Burs. [jL 0tY|i.£va<; om. La. — £}ji;:poc^£ B Pc, t6
VI 19,12-20,7. 507

7Tpo(78'£v Tou vaou, 7us7uoiY|Tai, -1:% T£ EiX£iD'Uia^ Pa)[;.6^ xal

EGohoC, ig aUTO £(7TIV avO^pWTUOl?* £V ^£ TW £Vt6c 0 SwdlTUOXl? lyzi Tl[xa^,

xat £? auTO £(JoBo? oux £(7ti ::Xy]v 6‘£pa7U£U0tj<JY) xov 8'£ov, Itui ty]v X£cpa-

Xy)V xa\ t 6 TUpO(7a)7UOV £Cp£lXxU(7[J.£VY^ ucpo? >.£Ux6v. TUapO^EVOl ^£ £V TW


5EiX£tO‘Uia^ 67uo[X£Vou(7ai xat yuvaTx£? 8p.vov aBou(n* xaS‘aYi?ouo’at Be xal

D‘U[JLia[xai:a TuavToIa auTw ItukttuevBeiv ou vop.i^ou(7iv oTvov. xa\ opxo? Tuapa

T(p 2a)(7i7u6>.t^t £7Ui p.£Yi(TTOic xaQ'£(TTY)X£. 3. AiyzTca ^£ xat 'ApxdcBwv i^4

TY)v ^H^Etav £(7p£[3XY]x6Tr(ov (jTpaTia xat twv *H7.£ia)v dcpicjtv avTixa8'Y]|jL£V(ov

yuvaixa acpixo[j.£VY)v Tuapa irwv ’HX£twv tou^ (JTpaTYjYou*;, vt^tulov TuatBa

lOsj^oudav £7ui Tw [j.a(7i:(r>, Xiyzi'^ texoi p.£v auirr) tov TuatBa, BtBotv) Be e^

dvEipocTcov (7U[X[xaY^'iQ(70VTa ’HX8iot?. ot Be ev Tat? o(,py^cd<;, Tuidira


y*^P

avQ‘pw7Uov YjyoUvTO £tpY]X£vat, zib'i(x,Gi t6 TuaiBtov Tupd Toti G'zpocTz6\k(/,'i:o<;

YUJJ.VOV. £7UY)£(7av TE By] Ot 'ApxocBE^, xat t 6 TuatBtov £VTau8'a tJBy] Bpaxwv5


^v’ Tapa)(Q‘£T(7 t Bs sTut tw 6'Eap.aTt toT? "'Apxdccrt xat svBou(7tv zc, cpuyYjv

iSsTUEXEtVTO Ot ’H7;£Tot, xat vtxYjv TE £7utcpav£(7TaT7]v dvEtXovTO xat dvopia TW


0>Ew Tt8*£VTat HcodtTuoXtv. EvS^a Be (7cpt(7tv 6 Bpdxwv eBo^ev saBOvat [Xetoc

TY] v [xd)^Yiv, t 6 tEpdv £7uotY)(7av £VTao8'a* cruv Bs aoTw dspEoO^at xat t”^v

E t7.£t8'Otav Evop-taav, OTt tov TcaTBd crcptcTtv y) 0'£d(g auTY) TupoiqyayEV z(;

dv8'pw7U0U(;. toT^ Be twv ^ApxdBcov dTUo8'avouG‘tv sv t^ [J-v^p.a6

20 s 7ui too Xocpou Bta[3dvxa)v tov KXdBEOv W(; sTut YjXtou Bu(7[j.d(;. IIXYjotov Bs

T^(^ EtX£t5'Uta(; spEtTuta ’AcppoBtTY]($ Oupavta(; tEpoU XEtTUETat, 8'U0U(7t Bs xat

adTo8't ETUt TWV j3o)p.WV.

4. ''EdTt Bs £VTO(; TTj(; '"AXt£(j){; XaTd TY]V 7UO[J-7UtXY]V EOoBoV l 7UTUoBdp.tOV 7

£jji. 7ipoaS'£ Lb, 170 £|jLTi:poaS'£v M. 2 , laoSo? xaB'£OTY)X£v B SW Sch Pa Ag, xad-EarrjxE cett.

dvB-pwTcoi? Ag, £ao 8 oc Iq advoq dv 9'p. Va Pcd M Lab. 8. ^XeTa'^ Vb M. 10 . afixy)

La, e; a^TW Vb, corr. in o, £v adrw, in AX Vb, corr ex. Sylb., aOxr] Va, a^txTj

marg. eq auTO, Pa. — eq ol^to £auv scripsi, habent Lab Pacd M. 11 . ovEipdcxwv aup.p..

Iq advo lariv cett. — odSl tc5 La. — Ix- volente F ediderunt inde a C, habent Va
TO? Am. codd. edd. ante C, evtoc cod. M Pcd Lab Vn, ovEipdttwv xov aup.p.. rell.

Casaub. cett. edd. 3. £<; adiG Vb, o sup. edd. (etiam Smin.) Pa Vb M, unde Cor. pro

6). — S'£pa7U£ijar] La. 4, £(p£i>.xuap.£vy]v M xov coni. a 5 xov. — aup.[jLaxT0 7 ctVTa


i MVaPa
Vab, sed y]v ob corr. ambig. in Vb. — (Pa 0 sup. a) et La sup. vers. — tt)V (iv-

8 piC Ag Pd, 8 cpi? La. 5. {> 7ro|Ji£VOuai AXK ^po)7uou Ag. 12 . EipT)[ji.£vai, X sup. [X, Vb.
F, {> 7:oiJL£vouaat. Am. cett. edd. codd. — 13 . usque 7i:ai8iov om. M Va. 15 .
YuvaTxa?, a sup. £, Pa. — , & 8 ouaiv MAg ItueyxeTvto Vb. — seq. oi om. Va. — ETUcpa-

La, ^douai cett., Vb p. corr. ex ^ 8 ouaai. vEaxdcxry, a sup. tiv, La. — 6vo[xa Pa in

— xa9'aYi^ouaai coni. Robert A. M. XVIII marg. — xy d'Ew om. Va. 16 . xi 9’£a 9'ai

42 , xaS'aYi^ouai codd. edd. 6 , post adiry M Va. — £a8ouvai Vb Ag, post £a8uvai
edd. ante D inserunt xai (SW inter uncos), distinguunt Am. Lb. 19 . M. 20 . 8e
£axi

quod abest ab codd., D Sch lacunam indi- xov, 8e expunct., Pa. — xXa8£ov Lb M. 23 .
cant, SW coni. TtavxoTa, £7ua 7t£v 8 £iv 8e. 7. Evxo?, oT? sup. 0?, La, v. comm. —
"^Itutto-
508 HA AK 2 N 1 B.

xaXo(j|JvSvov 6(Jov ;:X£D‘po'j /o)piov TCspi£y^6[j,£vov O^piy^tw. s; toUto ^r.(x%

xam £TO? £xa(7T0v saTt TaT? £<70^o?, ai 0'Jou(7i tt, ‘l7u:uoBa(X£ta

xai aXXa ti{j,y]v Bpoiciv atjTrj^. ty]v ‘l7U7uoBa[j.£iav cpadtv c? MiB£av


TY]v £V i:^ ’Apyo>iBi aTuo/wpTjCrai, octe toQ HeXotuo? Itui tw Xp'j(ji 7:7:o!j B‘avaTco

p.aXl(7Ta £? EXEtVYJV syOVTO? TY)V dpY<]V' a'JTOl M GdTEpOV £X {J.aVT£ia? X0[J.l-

8(7ai cpad TY]? *l7:::oBap.£ia? Ta d(7Ta £? *()X-j[j.7:iav. 5. Be etci tw


TTEpaTi Tcov aYaX[j.aTwv a £t:i ^v][j-iaic hzoiTtaoc^TO a6‘XY]Taiv, £t:i tcjto) Toi

TUSpaTl £(7TIV Y;v KpUTTTTjV dvopLCituOU^TtV S^ToBov' Bia Be adTT;^ T0'j; TE

EXXavoBixa^ ETisvai to ttocBiov xal tol><;

c7T(xBiov yTj? ETTt, TETOiYjTai Bs £v a^Tw xaO'£Bp!X toT? tiO-eTti t6v 10

ocyoiva. 6. s^tti Be txTavTixpu tc5v 'EXXavoBtxwv (iojp-d; XiOoo XeuxoO'

9st:i to!jtol> xocOe^^o [jlevYj toO (ia)[j.otj ^Earai yjvr) Ta ’0Xd[j.Tta, UpEix Ay^xt,-

Tpo? Xa[x'jvY);, Ti[xr,v TajTY.v kXXote aXXr, XapipavouTa Tapa 'HXeiwv. Tap-
D‘Evoo? Be oux Eipyoudi O-Ea^rO-ai. Tpd; Be too TTaBto’j tw TspaTi, f,
toT?

(TTaBioBpotxoi? (y)) acpETi; TETOirjTai. 'EvBvpowo; ixvTjixa EVTao^a Xoyo) (tw)i5


’11XeIO)V d<7TtV.

10 7 . 'iTEpjdaXovTi Be iv. toO TTaBto'j, xaD-OTi ol EXXavoBtxai xaO^s-


^ovTai, xocTa toOto /(opiov e; tojv avEi|j.£vov to’j; Bpoixou; xai ?)

8a|ji£iov D Sch Vb, ‘iTTO^afjiiov cctt. codd. ;


rcll. 13. ya|i.’jvT, Va. — -rajur, (sauTT, codd.
cclcl., cf. V 22,2, ubi hanc formam etiam A) (5 X).ot£ iX).T,v edd. ante C codd., Taurriv
D Sch probant, v. Lobeck ad Phryn. 371. (v cxpunct.) a/.XoT£ 5XXr,v (v expunct.) Ag,
1. ttXe^ou Va, — T£pi£y6[X£vov £v b^p. Pc. 5 XXot£ aXXr.v om. \'a, TauTT,v iXXoT£ 5XXr,
— bpayxfo M. 2. /ata t£ £to; Exa^TOv £ ex emend. Sylb. cett. edd. — post
xaT; (sic) yuv. Va. — hv. F C S, esu cctt. '

uapa ’IIXeitov nonnulla excidisse censet


edd. — iTrnoSajjLia Ag. 3. (SyttAixa e; u- I
Kays. 1100. — uapblvou; beaabai
p.T|v Pd. — [XT^Seav \'a, puSeav, r, sup. i, M. Valcken. ad Theocr. Adon. p. 198 de-
4. XP- *’*P' let, Cor. negationem tantum eicere vult,
j

sum Pelopem*' Am., unde auTOv eruit S. Goldh. lEpaabai coni, pro b£asbai, C haec
<>. £? ’0>.up.::iav scripsi, ev 'OXup-Tia edd. verba inter uncos se posuisse dicit, at non
codd., ol £v ’0X. Ilerw., v. Hitzig Weit. Beitr. fecit. 14. In Lb — ai vocis Eipycusi est

p. 7. — £su 8 ti edd. ante B cum Vb M, in correctura. 15. aTa8ia8p6{Jioi; B Sch Pacd


£su f)£ cett edd. Pacd Va Lab, sup. e t; Ag La, 3Ta8io8pO!XOi(; cett. edd. codd., v. var.

Pa. 7. lui ^TifAiat; scripsi cum codd. (lui lect. cap. VI 7,1. — (r,) inserui, cf. $ 10
C7]jj.ia; M Vab), auo ^T^xia; edd., lui ^rip-ia — (vy) inserui, com. S. 17. 6u£pi3aX6vu
Sch cl. 23,4, poterat conferre etiam V 21,4. SWDSchVa, uu£p,3diXXovu cett. edd. codd.,
— luoir,TO La. — |ui tojuov tw u. malit uUEpi^aivovu Goldh. — xab’ o u Schneider
Sch praef. S, 8ia s6 8i’ adrr;; coni. D, xabou B Sch, xab’ otou cett. edd. codd.
Schneider, excidisse x.abeaTT.xe (ut 24,1) (xaboTOu Pd). 18. TOUTO x6 edd. ante S\V
recte suspicatur S, ins. Curtius Pelop. II codd. praeter Va, suadente B om. articulum
112 n. 65 post ST(!t8iov, indicavi lacunam. SW D Sch, in Va est touto. — pro I; Iff-i

9. ST(i8iov xai l; xob; Vb, sv(x8iov Ic tou? SW vit. typoth. — dv£i[jL£V(ov C Pc Vh Ag,
M. 10. 8e Iv S\V D Sch Vab Pad, 8’ Iv I in hoc 0 sup. w, dveiixlvov cett. edd. M Pa
VI 20,7-14. 509

acp£crt<; sctti twv wutcwv. 7uaps)(£Tai [X£v ouv ^ a(p£(7t? xaira Tupwpav

v£(6?, TETpaTUxat ^£ auT% "u6 £[x(3o>.ov ic, zbv Bp6[j.ov. xa8'6T:t Be

^AywoLTtToo (7Toa %poGzyr\(; £(7t:iv y) Tupwpa, xaira tolIito eup£Ta yiv£Tai. '5£l(p\<;

B'£ £ 7ci xavovo? xaxa axpov [xaXiaTa t 6 £p.(3olov 7r£7uoi7]Tai 'Exa-il

5T£pa [X£v By] 7T>.£!jpa a(p£0-£a)^ 'kXsov y] T£Tpaxo(7tou? xoBa? Tuap^xsirat

TOtj [i.Y]Xou?, (pxoB6[;.Y]i:at. Bs Iv auTat^ oixiq[j.aTa. Tauira x>.Y]pco toc oixi^piaira

oi £(Ji6vt£? tov aywva twv itttuwv. Tupo Be i:a>v o:p[iair(ov

Y] xai L7U7UWV TWV X£7.‘l^T0JV, BlY]X£l TUpO aUTWV XaXwBlOV aVTt U<T7uXy)YO^. Pwp.6(;

Be W[XY]^ 7uXtv0'OU, T(X £Xt 6^ X£XOViap.£VO^, SM EXatYTTY]^ 6Xu[X7UtaBo? 7i:0t£TTat

lOxaTa TY]v Tupwpav [xocXiaira tuou


[
1 £(7Y]v. "Aeto? Be sm tw (3o)[;.G yoc'kxou^l2

7iZL'Z0Cl, T(X TTTEpa £7^1 |JvT^Xl(7T0V SXTELVWV. (XVaXlVET p.SV By] TO £V TW pWp.W
p.Y]xavY)[ia 6 T£TaY[J-£vo^ etui tw Bp6p.(o‘ avaxivYjO^svxo^ Bs 6 [xsv i(; ^6 avw

7U£7uoiY]irai 7UY)Bav 6 asiro^, toT? y]xou(7 lv etuI 8’sav o^uvotutto?, 6

BET^cpi^ Be ec sBacpo? tuitttei. IIpwTai |xsv By) £xaT£pco8'£V od TUpo? (jToa 13

15 "*AYva7UT70u U(T7u>.YiY£?, xai oi xa^uoc Tadira? eo-i:y)x 6 i:£? £x6'£OU(7tv

tTUTUOl TUpWTOl’ 8‘EOVTE? TE B^^ JL^O^TOU KXTOC T0U<; elXvjyOZa^ EdTavai TY]V

BEUTEpav Ta^iv, xat TTjVixauTa yoclMGty od bGTzkr\yz(; cd sv BEUTspoc Ta^si*

Bia TuavTwv te xaToc tov auTov loyov (7up.[3aiv£i twv lttcov, ectt’ av s^kjco-

O‘0)(7iv aXXYjXoi? xaToc tt^^ Tpwpa? t6 £[j.(3oXov. t6 axo toutou Be '5^By] xa6's-

20(JTY]X£V ETiBeI^I!; E7U(7TY1[J.Y]^ te Y]Vi6xWV Xai ItCTUCOV WXUTYjTO^. T6 [XEV By] £^14

apXY](; K^EOiTa? e(7Ti.v acpECJiv [jLY]xavY](jap.£Vo<;, xat cppovYj(7ai yz etui tw Eupiq-

[jiaTi, (x)^ xat £7ULYpoc[X[xa sm avBptavTi tw ’A8'TqvY](jtv sTtypa^at*

(w sup. o)VaLab, 3tva|jL£va)v Pd, ^v£1(ji.£vov, od upo?, Tipwxoi od Tzpo^ xouxou?

<0 sup. 0. 1. TZCLpiyzxoLi p.£v Pa in marg. ai 6(7711. od La, :rpo5xoi ou repo?

3. AyvdcfjLTCTOu Am. A X K F, ^y^^dcTiTCOU La, xouxou? —— ai ua7i:l. od Pd, upcoxai

AytitTTTrou Loescher, 'AyvaTiTOU cett. edd. ai Tzpoi; — - xauxa? od 6(77(1. cd Pc Ag


codd. 6. oixY)[i.ai:ia legisse videtur Am, (AgPd xouxou?) cett. edd. — oT? Tcp. x. ax.

vertens domunculae. xauva xa jdiQpwxa— x*^ 8i>tva 7:xy, ou sup. w, Vb. 15. nvduxou
oix. edd. ante B codd., xauxa xa ^tliQpc*) xa Lb, ’Ayvdcp.7rxou Am. X K F, dc>tv(^ 7rxou cett.

oix. Pd, xauxa zlif]pwxa xa oly.. Cor., xauxa codd., Pa per corr. ex dtyvdcrcxou, Ayvdrcxou
xXi^pw xa oiJt. cett, edd. 8. rj ycd xSv cett. edd. — uaTcXY]y£? A S SW D Sch
Ttttc. edd. ante B Vb Pa, hic in marg. ins. (etiam postea) M Vab Lb Ped, u7i>.Yiy£?

xSv, rj zai lUTT. cett. edd. codd. — 3 jxXyi- La, uaTtXr^yo? Pa, ScTi:XY)yy£? edd. rell. Ag.
yoc La, 3 aTcXY]yo; A SW D Scli Vb AgLbPacd 16. Eaxavai M. 17. ua7cXY)y£? codd.
M, SaT^Xriyyoc cett., cf. Lobeck ad Phiyn, praeter Pc La, ua7rXY]yy£? Pc, 5:rlyiy£? La.

p. 71 sq. 9. Am. deleta ante Itzi virgula — cd 6a7zl. ol Pc. 18. sliaw 9'c5aiv M.
distinguit post ’OXup.7urft8o?, sic etiam Lb. 19, 8e ante ^8y] om. Va. 21. ejxiv

11. £»t£ivcav Ag. 13. yiv£uQ'a(. Cor. edd. 0 xrjv d<p. Cor. — 9 poviqaa? Sylb., Eqjpovr]-

inde a SW, y£V£(jS'ai, cett. edd. codd. — G£ Cor., aut cum Sylb. legere aut post
14. TipfiSxOt. 01 TTpOC XOIJXOU? 01 cppov^aai y£ inserere liyzxai vult Frazer, v.
SarcX. 01 edd. ante S Vab Lb Pa M, in hoc
510 HiVIAKQN B.

6c irr;v i7u::a(pe<7iv ev ’0>.U[j.7:ia s’jpaT0 rpwTO?,


TsO^s [J.S KXeioiTa^ ulo? ’Apia-ToxXeotjc.

KltoiTa Be cpaciv ^(TTSpov ‘AptorTSL^Yjv <70cpiav Tiva xai a-jTOv ec to p.T|/a-

V/]|J.a £<7£V£Y>ta^^at-

15 8. IIap£/o[j.£voL» ^£ Totj l::::oBp6[j.O’j xap“/jxouTKv e; ::X£ov tt^v £T£pav 5

TWV X>.£Up(OV, £(TTIV ETCt (J.£l‘:C0V0; 7:X£’JpaC, 0’J<7Tj; /0)p.aTO?, XaTOt TY^V

Bie^oBov Tr)v Bta tgj /oj[xaTo; t6 tojv feojv ^£T[j.x 6 Tapa^i::::o$. <r/Y][J.a

[JL£V p(0[XO!J 7:£pi'^£pOG^ E-TTl, 7:apaB-£0VTa; B'£ XaTa TOtJTO TG-JC feou? (pGpGC

T£ auTixa i^r/GpG; a”’ GG^Eaia? TrpGcpdcfjEO)' cpavEpa; xai a::G tgu cpojjGG

la[JLpav£i Tapa/Y]' Ta T£ aptxaTa xaTa'|^’jGG(Jiv a>^ £::{7:av, xai gI y]vig/giio

T iTpojcrxGVTai. xai tgg^e y^vlg/gi £V£xa ^gggci, xai Y£V£cr8’ai crcpiGiv

IGiXecov £'jyGVTai tgv Tapa^iTrxGv. "E).Xy;^£^ ^£ g’j xa^a Ta a’jTa vo[Xi^GU(7iv

£? TGV TapaJi^^Gv, aX)s’ gI jjlev £lvai Ta'^Gv avBpG^ aGTG/d-GVGc xat aYaS‘GG

Ta £^ t7T”ixr,v, xa\ GVGtia ’i2).£viGv avTtp Tt5*£VTar aTG tg’jtg’j Be xai tt,v

’Q).£ viav £v TY, MD.Eia zETpav '^a<7iv Gv^(xa'75‘vai. gI ^'e tgv «IO.iggvtg; 15

AapiEwva, [X£Ta(T/G'/Ta 'llpax^.sT ty^c eti A'jy£«v xa\ 'IO.eiggc TTpaTEia;,

avTGv TE aTG^avsTv xai tgv ittgv e'^’ w l^rwyETTG Ot:g K.T£aTG’j XiyouGi

17 tgQ ’'AxTGpG^, xai tg (j.v7,[j.a xgivgv Aa{X£(ovi xai Toi itto) Ae-
yryjGi Bs xai iM'jpTi>.(|) XEVGV £VTaD5a Y^piGv tgiyi^ieie 11e}.G']>, xai 0'G<7 ei£

TE a’JT (0 TG £Tl TG> '’^GV (0 [lY,Viaa ?(6[X£VG^, Xai ETGVGaaTai Tapa^lTTGV, 6 t 120

T(o OlvGpiao) ?iia tgv MvpTiXGV ty,; T£/'/r,c £Tapay!lY,Grav ai ittxgi. tgT? Be

ECTTIV £?pYj[JL£VGV (o; aVTGC ( )lVGtJ.aG' 6 TGV; ITTTEVGVTaC icTTlV EV T(0 BpG|J.(0

pXaTUTwv. Y,XGVTa Be xai e: tgv IlGp5aGVG; 'AAxaB^GVv (avlaYOvriov ty^v

conim. 1. ev Cor. edd, inde a UTp(ogxo>vrai Ag. — 9tgiv Va, sec. man.
H, ev om. F C M Va Pcd Lab Ag Vn, ir.r.i- praefixit g. 12. ueov M. — euyovvai om.
9£civ ys irwjrd&^e^iv Ag I’d, inr:d9£!3vv !
Ag Pd. — bvopd^ougiv Vb Lb. 13. &Xaov
aeu, 'OXuijLTtia A X K S. — oXufjiTia La. — pev Ag . 14. e; om. La. 15. Tzizpa, v
eupe zo ^rptoTov Cor., eupe-ro D. 2. tov ;£fjL£ sup, a, Pa. — 91X10VVT0; Vb Pc Lab, 91X0UV-
— xXeoiTa; codd. praeter
I

ALb, -:£u;ai [jl£ Pc. To; Va, 9iXiouvra Ag Pd, 9X10UVT0; Pa. 16*
PaLa, in quibus est x/eioiTa;, post xXeoiTa; ggpaua; A codd. 17. eTtoxeTto A et edd.
Lb repetit inter uncos e^wiv oicpcaiv post Smin., eTTwyeT.o cctt. edd. 18. xevbv
db-r.vriaiv etu. — ’
Apig-poxXeo; formam dori- legit Am. 10. rjpwcv edd. ante B codd.
cam scr. Preger. 4. eg£V£YX£gS‘ai La, ege- praeter La, Am. „inane monumentum he-
veyxegS-ai Pa. 5. Ttpor/.ougav Kays. 1. 1. roicum", „f,pGovJ T)piov. xevbv T,piov pro xevfj-

1100, cf. I 35,1. 7. x^pwpaTo; Vb. — piov, ut xevbv pv'^pa p. 511 v. 41“ (Cap.23,3),
^wpa pro 8eTpa codd. 8. ouv ante |3w- Hemsterh. MS., f,p''ov La, coni. Cor., recepp.
pou scribunt edd. ante S Pa Vab, om. cett cett. edd. 20. iXcipevo; anonymus in Al-
edd, codd. —
”£pi9£pou(: eu M. — 96- dinae exemplari Dresdensi. — ;:ovopdaai
^ouc, 0; sup. ouc, La. 10. Td 8e 8d, La. 21. pupuX/.ov Vb Ag. 23. HapS^dovo;
MVa. — 6; £7:i7:X£TgTOv voluit C. 11. '

X K F, nopS^dovoc cett. edd. codd. — (dv)a-


VI 20,14-21,1. 511

aiTiav, 6ii; lvTau6'a [xsTaMpoi o dc7co0'avwv 6tu6 Oivo[xdcoL»

Twv 'l7U7uoBa[X£ta^ ya^xwv svsxa* axs Bs aTU)(Tq(7avTra sv l7U7UoBp6[X(o, (3a-

(jxavov Ts sTvat toT? lx7usuou(7i >ta\ oux eu[JL£v^ BaC[xovoc. ’Av^p Bs Aiy^tutio? 18

IIsXoTra scpv] Tuapa tou 0Y)(3atou >.a(36vTa ’A[xcpiovo? xairopu^at i:t £Vi:aQ0‘a

5£vS'a xa>.o0(7t tov Tapa^t^u^rov, xat 6tu6 tou xaTop(opuY[X£vou Tapa)(8'^vai. pi£v

TW OlV0|Xacp t6t£, Tap(X(7(7£(76'at B£ Xai U(7T£pOV TOT? 7Ua(7l Xa? ITUTUOU?.

Y]^iou ^£ oSxo? 6 AiY^TUTio^ £lvaL [X£v 'Ap-cpiova, £lvai ^£ xai xov 0paxa
’0pcp£a p.aY£U(7ai B£iv6v, xai auxoT^ £7uaBou(7i b"f\pi<x X£ acpixv£i(jO'ai xw
’0pcp£T, xat ’A[icpiovi £^ xa? xou 'zziypu^ oixoBopa^ xa^ 7U£Xpa^. 6 ^£

I0 7ui6'av(oxaxo?, £p-ot Box£Tv, xwv Xoyoiw Hogzi^mwqq lTziyCkf\Giw zX^ca xoD

"IxTuiou cpY](7iv. 9. ’'E(7xt Be xal £v '*IorQ‘[j-S) Tapa^txTuo^ FlaUxo? 6 Si(7ocpou*i9

Y£V£(y8'ai Be auxqi x^v X£X£Uxy)v XzyooGiy utuo xwv itutuwv, 6x£ ^'Axaaxo? xa
(^8‘Xa £B'Y)X£v £7ui xw Tuaxpi. £v N£[X£(x Be x^ ’ApY£to)v 7]pC()? [JL£V ouBei^

6(7X1? Z^\oL'K'ZZ XOU? ITUXOU?, 7U£Xpa? Be UTCEp XWV ITUXWV XY]V Xa[17UY]V (5:V£(7XY]-

I5xuia? /poav Tuuppoc?, y] (xtu’ aux?]? auyiQ, xaxa xauxa xai £i T^Op, hzizoizi

cpo^ov xoi? ixTuoi?. aXXa y^p ^ '*0)wU[J-7ULa TapaJtT^TCo? tuoXu Biq xi uTTEpYjpxo)?

£(7XIV £? 177XWV Cp6[3oV. 10. 'Etu\ Be v 6(7<7Y]? [XIOC? "lxXoBap.£ia? £(JXIV £IXC()V

)(aXxYi, xaiviov xe zjqugol xai avaBETv xov nsXoTua pL£XXou(7a sxi x^ vixy).

XXI. T6 Be sxEpov xoD i7TxoBp6p.ou [xspo? ou sorxtv, opo?

20 Bs o5x 6(|>Y)X6 v. ETUI XCO TUSpaXt. XOO OpOO? Upov 7U£XOlY]Xai AlQ[XY)Xpt. £7UIX>.Y1(71V

Xap.uv^. xai ol p.sv ap^oiov x6 6vop.a Yjyyjvxai* j^xvzXv yap x^v y^v

svxaU8'a * xo (xp[j.a xou "AiBou xai au8'i? \kUGca. ol Bs Xapiuvov avBpa

IIidaTov HavxaXsovxi svavxioup-svov xS> "*Op.(paXict)vo? xupavvouvxi sv ITi(7Ti

xai a:u6(7xa(7iv (3 ou1euovxi dcTuo ^HT^sicov, (X7uo6'av£Tv cpa<7iv auxov 6x6 xoQ

yovTcov Cor., recepi cl. V 5,10, dyovTfov — 8ox£~ La. 12. ExauTOc pro ’'Ax. Ag. 14.
codd. edd. 1. p.£TaXaPoi y% scripsi, cf. uxo xc5v M Va. 15. xup^a? Vb Lb Pc. —
IX 32,9. X 21,6, (i.£pY) Xa^oi y% edd. codd. 6x’ auTT]^, omisso tq, Va, tq x’ auxrjc M. —
xaxa xauxa Va edd., xaxot xauxa cett. codd.
(p.£pY]
y% X. Pa, |jt,£pT] y^(; Xa[3oi Va), p.£ra-
Xd^oi Tacpyjc Herw. — dtxo oiv. M Va. 2. — post xup Porson. inserit eiy], non im-
yap.&)v om. La. — S.iz 8t) edd. ante Smai., probant C S B, favere videtur La, in quo
B codd. praeter M Va, 6ct£ 8e M Va Cor. xup £V £X0l£l (xup £IT1 £X0l£l?), XUpfoV Va,

edd. cett. — (3(ita>tav6? La. 3. ixx£uaiv, V. vol. I ad p. 698,7. 16. yap £v sine 6

in margf. i7tX£iJouat, Pd. 5. xaT(opuyp.£vou M. 17. txxov A M Vb. — ixxoSaiJLia; M


Lb, xaTTopuyijLEvou Vb. 6 . xaial M Va — Pd, om Vb. — £ix(o? La.

Touc Txxouc Vb edd. ante Smai., zolq itztz. 21. y^avuvY) A, y^ap-^vr) Vb. — yap om. La.
cett. edd. MVaLabAgPcd. 7. oStoc Ai- 22. ante xo app-a lacunam indicavi, excidisse
yuxTiouc AXK codd ,
oOto? AiyuxTioc Har- videtur uxo8£|ap.£VY)v, cf. II 23,2. VIII 22,9,
tung Sylb. FC S, confirmat La, in quo est Ka\ s. p. 1100 inserere vult iva 8£|aixo, xw otp-

oSto? aiyuxTioupoi; (sic), oOtroc o Aiyur^xioc p.axi coni.K, recep. C. 23. xavxaXsovxioupLSVov
cett. edd. ex emend. B. 9. ’0pcp£~ >tal om. La, xavxa Xsovxi Lb Pc. — xiaaT] Ag. 24.
La. — d|j,9ici)Vi Ag. 10. xi^avoxato? Vb. |3oul£uovxa A X K Vb Pa, PouXeuovxi cett.
512 HAIAKQN B.

riavTalsovTOc, xai a^o tglI Xa[jL'jvoL> ty|? o(j(7 ia? AY,[j.y,Tpi oixobo[j.Y) 0'YivaL

2 t6 tepov. 2. ^AyaXiJLaTa (^vrl tc5v ap/aiojv K6 p‘/)v xai AYjp//)Tpa >.i 6



0u

Tou 1 levTsXricriv 'AOr^vaioc aveQ*Y)X£v 'Hpw^yjc. ’Ev tw YU[jLva(Tia) tw ev

'’()>.(jp. 7uia TUsvraO^Xot? [j.sv xa&‘£(7TT,xa'7 iv Iv a'jTw xai Bpo[X£ 0 (Tiv cd jj,£>;£Tai,

xpTjTUii; ^£ £v TO) yTuatO-pw 71b'0'j T,zzoirf:<xi' t 6 ^£ £-; «py?); xat TpoTiatovs

xaTa 'ApxaBwv iz\ tti £ 1 (tt/;x£i. Be xai oiXkoc D.dccrawv ::£pi-

(3oXo? Iv apKJTEpa ty,; e^toBoi» ty,; ec t6 y^lJ-vacJiCv, xai ai zockoLXcT^oLi toTi;

a 6'^YjTaTc e?(Jiv sv':aO&‘a. 'Tf\^ c>Toac Bs tYj^ avt(r/GVTa y]}.iov tgg

Y^[JLva(7iGG 'izpoGzyzXi; tw tgi/o) T(ov ab-XYjTwv eictiv ai g^xyjCei?, I-kI te avEpiov

3 TETpapiijLEvai yVi^a xai y)Xigg Buaixac. Aiajiavrojv B'e tgv K^.ocBegv TdccpGi; lo

TE 0?VG(JiaGG Y^l? T£pi(OXGBG|J.YjlX£VGV >i&'Gi; ECTTl, Xai UTCSp TGU [J.VY-

[jiaTG^ EpEiTUia G?xGBGtJYjij.aT(ov £v5‘a Tw OlvG[xato Ta; i77r:ou^ auXi^EdOai

IzyooGi^.

"OpGi Se TpG? ’ApxaBa? tyjC /wpa?, [J-sv xapGvTa ’H).eigic, toi Se

£^ apy9j; Gi aoTGi lIiTaiGi^ xa&*£'7T-fjX£uav [avjE/GVTE^ xaTa tocSe. 3. Sia- 15

pa'^(i)V xGTa[JLGv 'EpGpiavd-Gv xaTa ty,v -a*jpGG xaXGJ|j.£VYjV SEipaSa toi5

HaUpGG TE [J-VYj[JLa xai lEpGV ETTIV 'lIpaX^EOG?, EpElTia ZO Y][ltOV. 'XeYGGGI

Se 0)^ 6SGlTGpGG^ TE Xai TGG; TpGCGlXGGVTaC 6 laupG; IxaXOGpYSl, :^ptv Y)

4::apa "llpax}.£GG^ T-r,v SixYjV st/s. 4. xaTa Ta’jTY,v ty,v £tojvg|j.gv tgu

Xt,^tgg SEipaSa 6 TGTaij-^c octg (XE^jtxjjpia; xaTiwv zq tgv ’AX(p£i6v xaTav-20

TixpG TGtj ’Ep'j{JLav&*G’j [xaXi(7Ta, GGTGC ETTiv 6 TY,v Ilicaiav Tpo? 'ApxaSa?

SiGpi(^(ov, ovopia Se gi Aiocy^v. TsaaapaxGVTa Se octg ty]? AaupGG SEipaSo?

eclcl. cockl. 1 . Tov — xd8a La, ;:pc; dpxd8a; t9'c dpxd8a; T^j;

8 T,fjiiriirpi xai 8 r,[jLT,-:pa Pa in marg. 2. y wpa; Ag. 15. £5 om. Vb. — £yovT£; coni.

^tyaXfjLa La Pd. — SrjpLTjpav, v expunct., K, probant F Madvig Adv. erit. I 704 n.

Pd. 2. (ilhivaioi; M Vab Lab Pcd, aOr,vaTo; 2, recepp. C D, cf. Xen. Anab. VII 8,21.
Pa edd. — i^poSr,; Vb. — post 'llptofit]? Herod. I 180, Frazerus K. O. Muellerum

distinguunt edd. inde a B, post 0 Xu!Ji :ia 7 se sequi falso putans dv£yovT£? delere vult.
rell. (», xai iJXXo; 8 ’
eaxiv A X K F Lb, 16. 8 e, quod est ante ;: 0 Ta|jL 0 v in edd. ante
xai aXXo; 8 e ecptiv M Vab, xai SXXo; 8 e ecjTiv S\V et codd. praeter La, K, O. Mueller
S, lav. 8 e xai SXXoc cett. edd. codd. 7. Dor, II 459 delendum censet, uncis saep-

£v T(p yvjAvaaup La, — -raT; dS'X., oT sup. serunt S\V, om. D Sch. — £upupiavS'Ov Vb
a~, Vb. 9, xeiyw Va et M Vb, in quibus Lb, — Taupou xaX, 8£ip. aaupou Vb. 17.
tamen oi sup. £i. 10. fjXa 8 £ 0 v M Va, tov- aaupou To p-VT^p-a Lb. 10. napd :^X£iou; Vb.
t,Xi48£ov Lb. 11, TCpi({)xo 8 o(JiT,p.£vo; AXK — £jy£v B Vb Pa, £T/£ rell. edd. M Lab Pcd
F S codd. ( 7t£pi (J)xo 8 o|i.. Pc), Tr£pui)xo 8 ofj.Yi- Va. — TT)v om. edd. ante B Vab La M, xa-
p£vov Am. Sylb. edd. cett. 12. toi» Oivo- Ta’jTT,v hz. Va, ttiv habent cett. edd. Pacd
laAou Pa. — Toi)? itztiou; Lb Pa. 14. verba Ag Lb. 20. 8apd8a 6 S\V D Sch, 8£ipd8a
opoi 8e xava Ta 8 £ aptius collocari in cett. edd. codd.. Va 8£ipd8a?. — pEorip-

S 5 post EOT) t9;? lliaaia; dicit Sch Jb. f. ^piac, 0 sup. a, Pc.. 21. (xai) oGto; Kays.
Ph. 1868 p. 534, vid. comm. — r:poc ap- 1100. 22. livo 8£ 01 Lb. — pro Aidywv
VI 21,1-7. 513

7UpO£X8'6vTl (TTOcBia £(7TIV ’ A(7xXy] 7UIOU VaO^, £7UtxXY)(7tV [X£V Av)[JLaiV£TOU OCTTO

TOO lBpU(7a[JL£VOU, £p£t7Uia ^£ Xai aUTO?' (pXoBo[XY)8'Y] ^£ £7u\ TOU 6 ^Y]>.oG

Ttapa TOV ’A>.Cp£l6v. TOUTOL» Be OU TCOppO) l£pOV Ai 0VU(70U AEUXUaVtTOD 5


x£7uoiY]Tai, xai TTOTap-o^ TuapE^si^Jt TaUT*^ AEUxuavia?* £xBiBw(7t [jlev o3v xal

5 0&T0? £? TOV "*AX(p£l6v, XaTElO’! Be £X <1>oX6y]C TOU OpOU?.


5. Aia^viaT^ TE B”^ t6 dcTuo tootou tov ’A};(p£i6v, xal evto^ s(r/^

Tf\g Opi^aia^. EV TaUT'^ t^ egtiv avYjxwv o^u, etui Bs auTw 6

tuoXew^ <I>pt?a? EpEiTUia xai ’A0'Y)va<; e(7tiv E7utx>.Y)(7tv KuBo)via(; va6(^. oOto^

[J.EV o5 T(x TuavTa s(7Tt (7 c5(;, pci)[AO^ Bs xat E^ spil EdTiv* iBpU(7a(76'ai Bs t9]

ioD'£w t6 kpov KXu[X£v6v cpacriv, aTuoyovov 'HpaxXsou^ tou 'IBaiou, xapa-

YEV£(78'ai Bs auTOv «tuo KuBwvia? ty]^ KpY)Ttx^(; xai tou ''lapBavou 7uot(X|iol>.

>v£YOU(7i Bs xai risT^OTua oi 'HXsTot t^ ’A8'Y)va 0'U<7aL t^ KuBwvioc Tupiv yj z <;

TOV aywva aoTOv tw Oivo[xaw xaQ'i<7Ta(78‘ai.

6. npOlOVTl Bs £VTs08'£V t6 te oBtOp T^^ Hap8'£vCa^ S(7Tt Tupo? TW 7

i5 7U0Ta[j.w Tciccpo? WU7UWV Twv Map[iaxO(;. 'l7U7uoBa[;.sta^ Bs p.vY)(jT^pa s)^£(. Xo^o^


a(piXE(70'ai TupwTov TOUTOV (tov) Map[xaxa, xal a:ro9‘av£Tv 6 tu6 tou Oivo[xaou Tupo

Twv 6v6p.aTa Bs auTou Tat? itttoi^ IIap6'£viav te sTvat xal ''Epicpav,

Oivo[JLaov Bs sTutxaTacjcpa^ai [isv Ta^ wutuou? tw Mapp.axt, [xsTaBouvai [xevtoi.

xal TauTai? Tacp9]vat’ xal 6vo[xa IIapB'£via^ tw xoTa[iw aTuo wutuou t^<;

Sylb. Palm. Exerc. p. 409 malint ’Idwv, |


p. 5 Pausaniam erravisse et revera Pisaeae

tuetur Aidywv Boblaye Rech. s. 1. ruines de fines ultra sinistram Alphei ripam promo-
Moree p. 128 . — 2 aupou 8eipdt8os SW visse putat, Frazerus suspicatur £ti post sa-^

e coni, a Lab Pacd confirmata, tou Saijpou excidisse, v. comm. — om. MVaLb,
T^? 8. B e coni., tou Zaijpou 8eip. rell., est in edd. Pac Vb La. — £a£i D. 7 . dviQ-

8£ipdc8ouc Vb. 1. p.£v Pd sup. lin. addit. xwv — dS'y)vac eaTiv om. Pd. 8. a^TO?
— ATf]|JLa(v£TO? edd. ante D codd., (8ap.a(- SW coni, pro oOto?. 9 . oSv Tot rcdvTa £aTiv

v£T0c Pc, 8 y)p.£V£T0(;, oli sup. £ utroque, at d)i; edd. ante B codd. (La om. toi), emend.
posterius expunct. Vb), Air][jLaiv£TOu coni. S, B. — (
3 (op. 6 s xal I? £|Ji.£ £Ti edd. ante B
probant SW, recepp. D Sch. 2, etiI tottou La Vb Pa, (
3. 8 e Iq £|j,£ £ti Va M, p. 8 e xal

u(J;t) 1 ou coni. C, SW (praef. vol. I p. LIV) I; £[JL£ £Ti Ag Lb Pd, p. 8 e xal I? £p.£ eaTiv
coni, delendum esse tou, conferunt IV 34 8 , . edd. cett. Pc, eti egtiv e constanti Pausaniae
X 37 3 ,
. 38 8 VIII 39,5 (Im
,
. p.£T£wpou), probo. usu scribendum esse dicit Herw., cf. I 1 2. ,

3 . lEuxiaviTOu La. 4. TaiJTYjv Xsuxiaviai; Vb. 19 3 , . 31 3 , . 39 3


, . II 31 8 34 1
,
.
,
. III 1,2 . 2 ,
1 .

5 . £x <l>oX6Tr]c, TOU 'AaTpa Iv IlEXotxovvTQaw Va X 29 4 , ,


passim. 11 . iop8dcvou Ag Pd. 12 .
marg. 6. 8 iapTQa£t. Smin. D M Va Lb Vn, 8 i- T^S ’A 9'Y)va La. 13 . t5 edd. inde a B
a(5 iqar] cett. edd. Facd Vb La. — hzo toijtou cum Pacd Ag La, om. edd. cett. Vab M Lb.
TOV TtOTap-ov scii, tov AEuxuaviav coni. Curtius 14 . TcpiovTi Va. 15 . puxpvaxo?, [jl sup. v,

Pelop. II 108 n. 50 et Herm. XIV 133 n. Pa, sic et postea. — i7r7coaafji.£iaij, 8a sup.
3 minime
,
displicet Sch Methodol. 97 ob- vers., La. — 8 e om. Pd. ,
16 » ttpwTOv Pa

,

loquitur Erdmann Philol. Anz. 1883 p. in marg. — tov inserui, coni. SW. d.TZ 0

881 , Michaelis Philol. XXIV 167 $pi|a(a<; TOU Vb. 17 . ovop.a Ag, ovo[Jia 8 e (sic)
pro IhoaiaQ, quod est in codd. edd.. Pd. — Ipiqjav oixtaai 8 e oivofxaov xal Iraxa-
recte legit, Burs. ind. lect. hib. Jen. 1872 'zao<f>. p.. Touc l^TOuc etiam Lb) ottt. Va. 19 . xal
514 HAIAKQN B.

8 Map[xaxo?. Bs xat ^Xko^ 'ApTuivocTT,; xaloo|j.£vo? 7UOTa[j.6?, xal o5

%okb aTCO ToO 7iroTap.oO tuoXsw? 'ApTrtvY)^ a>vXa xe epeiTuia xat [j.a>vi(7Ta oi

3o)|j.ot' ohiGca Bs O?v6p.aov t^v TuoXtv xat 6'S(7Q'ai t6 ovo[xa «7:6 ty]?

piY]Tp6c XeyoLxjiv ‘ApTuivY]^.

9 7 . lIpO£X8-6vTt Bs o6 T:0>.6 /W[JLa £<7 TIV 6^Y)>.6 v, TOiv |XVy)(7TYip(OV 5

Twv 'l7:7UoBa[j.£ta; xacpo?. Olv6[x«ov |x£v o5v Eyyu? «X>wYi>;Wv xp6xT£iv y?]

cpacrtv o6x £7:tcpavc5^ ocjto 6 <;. IIeXo']; Be -jCTEpov p.vY][jLa £v xoivw dcpidiv Itui

[
i.£y« £?Y,p£ Ti[j.T, TY| £? «’jTo6; x«t ‘l7C7:oBaijL£ia? BoxeTv B£ [xot xat

6TCO[J-V/]p.a £^ TO’J^ £X£IT« 6(JO)V T£ X«l Ot(OV TOV Otv6(J.«0V Xp«T^(7aVTa £Vt-

10 xY](j£v «'jTO?. '‘A 7:£&‘avov Be 6 t:6 tou O^vo[xa&’j x«Ta t« etiy] t«c [XEyaXa? lO

Hota^ ’AXxa0‘Ou? 6 IlopO^aovos^, B£’jT£pO(; o 6 to^ etti tw Map(j.«xi, {j.et« Be


’AXx«0‘Ol>v E 6 p'j«}. 0 ' x«l E 6 p’j[j.a/ 6 ? te x«i KpoTaXo?. to’jto)v [j.ev o3v

yov£«^ TE xai TaTpiBa? o 6 / oT« te r,v ::'jB'£T5ai {jloi* t 6 v Be «ToO-avovTa


et:’ « 6 toi^ 'Axpiav Tsxp.«ipotTO «v ti; A«X£B«i[jl 6 vi 6v te Elvai x«i oSxkttTjV

’Axpiojv. £7:t Be tco "Axpia K« :£t6 v7 cpaatv Oto toU OJvoiiaou <pov£!j 8‘Yjvai 15

xat A’jxo5pyov yV«(ji 6 v te xat Xa).xc6 BovTa xat TptxoXwvov’ a:: 6 yovov Bs

« 6t6v Elvat x«t 6 [JLt6 vy|j.ov TptxoXcovo) tw vV-jxaovo; )iyo’j<7 tv ot 'ApxaBEc.

11 TptXoX(OVO’J Be UG^TEpOV £7:£Xap£V £v TW BpOtlO) t 6 /pEWV ’Apt<TTO[J.a/6v TE


xat llptavTa, sTt Bs lIs^.ayovTa xat Ato).t6v te xat Kpovtov. ot Bs xat

i;:aptB'[j.o’jTt toT^ xaT£tX£y[JL£vot; ’Ep6&*pav -atBa Aejxcovo; too ’A5‘aijLavTo;, 20

«t6 to’jto’j *Ep’jD'pat ToXtTtxa Exa^EtTO BotcoToiv, xat 'IltovEa MayvYjTO?

om. Ag. — Taura; cclci. ante B Pa Vb, rau-


I
B Pcd Va Ag La M, ^o&-dovo; Vb, 7:po9‘dovo;

rai; coni. S Cor., dedit B c Pc, consentiunt '


Pa, Ilap&^dovo; cett. edd., in Lb a corr. in

Va Pd Ag Lab M. — Ilap^evia eari t$ r,. ! 0 ,


cf. VI 20 17,
. 12 . cGpuxXo; Va. 13 .
coni. F, IlapQ^svia; (lari) t(J5 r:. C, a::o >:£il>£(j^ai jjLOi Pd. 15 . dxpeitov M Vb Lab
IlapS'£vCa; rrj) Thtou t. Mapfx. malit S,
j

Pd, dxpEicSv Va Pa. — ctxpEia Vb Lb. 16 .


xat t6 (to expunct.) ovo[j.a t9^; Ilap^. Lb,
I

I ya).x68ovra M Vab Pc. — Tpixolwvo; et

possis suspicari e-jtiv excidisse, at cf. 1 8 4


, . dTToyovo; La. 18 . TpixoXiovw AXKFM
1 . 'ApmvaTT,; SWDSchMVb, cf. V 22 6 ,
, Va Lab Pac, TpixwXcovw, 0 sup. w primo,
apmvdlTTf]; Va La Pd, ap;:ivvaTT,; Pc, ap::ivvd- Vb, Tpixolwva Ag, Tpix6Xo>va Pd, Tpixolw-
TT^; Lb. 2. ‘
ApnivT,; S\V D Sch Vb, dtp-JvT,; vou coni. F, recepp. edd. cett. — {i7;£Xa,3£v

Va, dpTOvvr,; Pd, dpKivvT,; et postea dpnivr,; Vb. — Ty pro TO La, t^ yp£-
La, dpriivvY]; et mox dpKivr,;, v sup. v, Pa, cbv Lb. 19 . xai ante AioXiov om. edd. ante
fitpnivT];, V sup. V et mox dpTrtvvT,; Pc, cett. , B Vb Pa, habent cett. edd. codd. — ai

edd. hoc loco v geminant. — xat ante pdX. I oXiov La. — xai post 8e om. Va. 20 . e;

om. La. 6, t^ pro La. 7. '.paaiv Pa dpiS-p. La, caapi^p. Pd. — *'Epu 9‘pov edd.
in marg. 8 . t^ om. S M Va, t£ Sylb., ante B, cpu^pov Vb, cpub-ov, p sup. 0 et in
quod placet SVV, TipTjv tt, Ag. — 8ox£~ 81 marg. IpuS-pav, Pa, ’Epub>pav cett. edd. codd.
Vb. — xai ante 67:. sup. lin, Pa. 0 . tov 21 . ’Epub'pai edd. ante S, Sch La Pa, ’Epu-
post oTwv om. La. 10 . otTio tou Va. — rd &-pai S ex Eustath. ad II. II 499 ,
scribunt
om. Va La. 11 . eoia; Ag. — Ilopd-dovo; S\S' D, *'Epi»d‘pai B, EpuS-pd cett. codd. (Ipu-
Smin. C (sed hic in Erratis restituit Ilap^.) I ^peai Vb), £pu 9'pdToXi; Pd. — :: 6 Xi; La. —
VI 21,7-22,3. 515

Tou AloXou. to6zoiq [isv By] sv^auB^a s(7i:i t6 [xv^[ia, xa\ i:6v IlsXoxa,

Y]vtxa Twv Iltdatcav zgjz tt]v cpadv svayi^siv olotoX^ ava %5tv Ito?.

XXII. IIpO£^0'6vTl Bs 6<70V TS (JTCicBlOV (XTUO TOti TOCCpOO (7Y][XSTa £(7TIV

kpou KopBaxa? £tuix>.y](7 iv 'ApTlp-iBo?, oti ol too niXoTuo? ax6XouD'Ot toc

5l7uivLxta ^yayov Tuapa t^ 6'£w TaoTY) xai d)p)^Yi(7avT0 £7U)^c6piov toT? 7U£pi

Tov EituuT^ov xopBaxa op)(Y](7tv. too kpou oo Troppw olxY][xa t£ o5 p.Iya

xai Xlj3(OTO? I^TIV £V aUTW )^a);X^* 0(JTa TOC n£>.07U0? £V T^ XiPwTW


cpo>.a(7G’oo(Ti. 'zziyooc, y) a7.1.oo xaTa(JX£oa(7p.aTO? l\zi%zzo ouBIv Iti,

a[X7U£};oi ^£ ^aav Bia toG y^piou 7U£cpuT£up.£vaL TuavTO?, Iv8'a y] Hida wx£ito.
10 2. 0lXl(7TY]V p.£V By] y£V£O'0'at T^ 7u 6>.£1 IIl(70V TOV I[£ptY]pOO? (paCt TOO 2

AioXoo- nicaloi BI £cp£ilxo(7avTo auO'aLp£Tov (jo[xcpopav ax£)(8'av6[i£vot T£

’H^£toi? xat (77uooB"^v 7uoiou|i£vot TtS^Ivai TOV ’01.o[j. 7uix 6 v aywva avTi ’HX£to)v,

oty£ oXop-TudcBi p.£v ty] ByBoY) tov ’Apy£Tov iTUYjyayovTO 0£iBwva Topavvcov
Twv £v "EXXy](7i p.a).i(7Ta 6[3pt(7avTa, xa\ tov aywva £S'£(7av 6p.ou tw 0£lBwvi.
i5T£TdcpT*ri BI dlo[j.7wt,aBi xai Tpiaxo(7T^ (TTpaTOv olUiGcdoi xai pao'iX£U? aoTwv

HavTaXIcov 6 ’Op.cpaXio)vo? Tuapa twv 7UpO(7)r(6pa)v a8'poi<javT£? £7roiY](jav avTi

’HA£to)v Ta ’OXop.7uia. TaOTa? Ta? 61.0[j.7uiaBa? xai Itu’ aoTal? ty]v T£Tap- 3

TY)v T£ xai £xaT0(7TYiv, T£S'£T(jav Bl Gtuo 'ApxaBwv avoXu[i7UidBa? oi ’HX£Toi

xaXouvT£? 00 (jcpa? Iv xaTaXoyw twv oXup-TuiaBwv ypacpoooiv. oyBoYj Bl Itui

20TaT? T£G’G’apaxovTa oXop-TuiaBi Aa[j.ocpwv 6 HavTaT^lovTO? uTuovoiav [ilv Tiva

TUap£(7)(£V ^HXzioiC, V£(OT£pa £? aOTOO? Pou}v£0£lV, £(jj3a7.6vTa? Bl £? TY)V

Hioaiav duv 6 tu>.oi? aTU£X9'£iv oixaB£ aTupaxTOO? Itu£ 1(7£ B£Y)(7£(7 i t£ xai dpxoi?.

’H\ov£(U MayvTiTS? tou AioXou AXK codd., B £v xiPwTw damnans, cpuXdaaovirai SW


£? in 7]T6 v£? expunct. in Pa, ’HYov£a Mdtyviri- DSchVb, rai expunct. in Vb, „conservan-
TO? Tou Aio>.(8ou van Staveren coni, in Miscell. tur“ Am., cf. II 13,4. III 14,5. IV 33,5.
Observ. Vol. X T. I p. 99. 100 (F), recepp, VII 5,8. 9. niaaa A M Vab. 10. HTacv
F C, ’H'iov£a MdcyvYiTTOC tou AioXou Palmer. S SW D, Iliaov cett. edd. La Pac, maaov
MS. cett. edd., cf. Apollod. I 7,3. 9,6. Vab, maou Lb Pd, Tioaov M. 11. TuaaaToi
2, Iliaaaiwv A Vab. — auToT? om. edd. Va. — £cp£X>iuaavTO codd. — d7r£xQ'aiv6p.£-

ante BMVab, est in cett. edd. codd. — voi Va. 12. (JTUOuSrj Va. — oXup.TCiaxov edd.
ocTuav Izoq, in marg. dtva uav Izoq. ante B M Va Pa. 13. oy§6r, xai £ixoaT^
3. oaaov A Vb. — t£ om. Pa. — post Falconer. ad Strab. vol. I p. 518, v. comm.
axc^Siov habent oltzo tou Tacpou edd. inde a — (paSova La. — Tupdvvwv u^piadvTWv
BPacdAgLab, om. rell. edd. Vab M. — Smai. M Va Lb, xupdvvwv i)|3piaavi:a edd.
ayip.£~a z lauv Va. 5. zoXq bis Pa. 7. £v rell. Vb Pacd Ag La, xupavvov ^^piadv-
Va M Pcd Ag Lb, Iv edd. Pa Vb Tcov C. O. Mueller Aeginet. p. 52. 16.
La. — oaza toc TclAoTua La, unde SW D Tipoc 7rpo!UX<^po'^> wv sup. vers.,

Sch oata t6i II£).otuo?, hoc est in Pacd, La. 18. (5cvoXu[ji.Tiia5a M Vab La Pcd, dv oXu[i.-

ojToc Tou niXoTUOC rell. scrip- TuiaSa Lb, oXupiTuidSa, dv sup. Pa, 'ATUoXup.-
8. 9 uldcraoucji o,

si cum. Smai. C, cpuXdaaov edd. ante Smai. TudSa? S. — 01 ’HX£~oi om. Va. 20. SajJiacpwv,
Pa, (p\jldaoouocL M Va Pcd Ag Lab Vn, rec. 0 sup. a, Vb. 21. ^Iziav La. 22. TucyaTav M.
Pausanias II. 33
516 HAIAKQN B.

4 lIuppou Bs Toti llavTaXcovTO^ ixsTa Aa[j.ocpcovTa tov ocZel(p6v jja(ji>.£U(7 avTO^

lIidaToi t:6X£[xov £Xo6glov £::av£i>.ovTo ’H>.£toi^. (7'jva::£<7Tr,<7av Be acpiaiv

1X7:6 'HX£io3V xMaxi^TTiot xai IxOAoovtioi, o6toi [j.£v £x Tpicpulia?, twv


B£ aXTvCov 7 T£piotxo)V A’j(Tt: 6 vtioi. xai [jiaXiGTa £; Totj? Ihaxio^jq

oixfiTa YjV, xal oixt<TTrjV Ay^TTUovTEa (TcpiGiv OJvoixaou raiBa £[j.vy)- 5

p.ov£rjov. lIi^raiGU^ [J-£v xal 6goi toO ::o)v£p.o’j Iliaatoi? (j.£T£(t/ov, £::£-

Xa(i£v ava'TTaTO’j? 6z6 MDxiojv Y^vEaO-ai.

5 3. IIgXcj B'£ ty;; ev Tf|’ll>.£ta B7j>.a Ta ipEiTria xaTa Tf^y £^ ’0X'jix::ia?

£<ttIv £^ ^HXiv op£ivY,v 6B6v OY^OY;xovTa Be CTaBia ^HXiv aro ty;; 11'jXo’j.

Taorr]v tt;/ lloXov wxioe ijlev xara toc y,Bt, X£X£Y|J.£va tj.01 MEYapEO^ avY;p 10

lIoXojv 6 KXy;'7(ovo?* "HpaxXEOo? avocoraToc, xal ao6'ic

£ri'7ovoixi<7D‘£Tcra 6ro MIXeiojv, ejxeXXev ava /povov 00 / eHeiv o?xr,Topa?.

6llapa B'e a*jTr,v roraix^' AaBwv xaT£i'7iv e; tov IIt^veiov. Xeyolxk Be 01

*
^MXeToi xal sro; e? ty^v lIoXov ra’jTY,v s/eiv tojv *^O[jLY,p 0 ’j

Ysvo' B' V ^OTatxoTo 15

’A>/^eioo, oot’ £^p’j pEEi lI’jXto)v Bia \"x.^r^c.

xal l[j.£ ErEiO^ov p£T y^? raoTY,; 6 'AX^eioc,

Be (xXXy,v lluXov oOx egtiv ErsvE^j^xsTv to sroc. Ilo^iwv y^P

vY,oo'j TY,^ l'^axTr,pia' 00 rsooxEv «p/V BioBeoeiv rr^v 'j'y;v 6 *AX'^£i6c- 00

7 pLYjV oOBs £v t 'ApxaBwv


7, 11’jXov roTS ovop.a^rO-EToav I^tijlev roXiv. 4. Ar£/£i20

Bs co? r£'/T-f,xovTa 'OXojxria; OTaBioo^ xo)p.Y, te 'HXeiojv ‘HpaxXEia xal

rpo; a’jTY*i K’jOY]pO' roTap.6c* lxBiBoo<7a tov roTaaov xal


*(
v’j[j.(ptov EOTiv Upov £rl TY, rY,'j'Y,. )voaaTa Bs ?Bia [J-ev £xaoT*r, Toiv vo[x-

^(ov KaXX'/^aEia xal A'jvaXXa;ir xal IlY,Yxia te xal ''laoic, h xoivw Bs

l. jj,£Ta [jLO^wvTa La. 2. nsauov M Va, M Vb, r/£iv, V expuncto, Pa. 15. om.
ri^aioi La. — T,X£iav La („ compendia pro La. — 8e 7,v Va. — TtOTaijiou A M Vab Lab
01; et ov facile hoc codice confunduntur" Pcd Ag. Ifi. aX9£ou La Pa. — 0; ^a pecv
S\V). 3. xay.iSTis». M Va. — txiXouvtioi Pa. A La Pa, c; .fccv ^a Vb, 5; pa p£(ov Va, 5;
5. xal S’ja7:oT£a Va, omisso oixiarf;;, 8 ’j 7- ^££v £?; M Pcd Ag Lb. 17. 8f, om. La Pad.
TTOvSla Pc Ag, ^uarovcaia, i sup. ai, \’L). — 8ia T?;; y,wpa; Taurr,; edd. inde a B Pacd
fi. Ecr£Aa^£v Ag. 7. avarrav-rou; La. 9. Ag Lab, ^eT y«P Y*P (s*^)

e; ^^HXtv a-raSia e; om. Va, oraSia om. Vb, inter utrumque yap erat 8, id vero

M Lb. 11. „pro lIuXwv alibi pluries IluXa; expunct., T?;; y/opa; om. edd. rell. M Va.
legi observat Palm. MS., cf. IV 36,1 (ubi 19. ^axTT.pia; Ag Pd, (paxTT.pia; La. —
nuXoO; I 5,3 et I 30,4 (ubi n*jXa;).“ S\V. p.r; 0 ’j 8 e La. 20. tt,v roXiv M Va. 21«
— xXuatovo; Pd. — u::o TOuMlp. edd. ante xal ante ::pci; om. Ag Pd. 22. xub'T)po; Lb.
B, Vab, habet Pa in marg., om. articulum 23. EV tt, T:iYf, Ag Pd. — i8ia A \ b Lab
cet+. edd. codd. 12. et:’ Itt, olxia^Tcra Pd. — |JL£V Pa in marg. 24. xaXXi9av£ia
Vales. (SW), etzI ouvoix. Lb. 13. 6 t:ov. Pd. Vb Ag, xaXi9a£ia La, ait. X sup. vers. —
— TtOTapou; La. — 01 om. Pa. 14. £y£i juvaXXaai; codd. — nTiyaia te edd AX
VI 22,4-10. 517

(7 (pi(7 iv smvt>.Y)(K? 'IwviBs?. };ouo[ievo^ Bs £V 7UY)Y^ xa^xaTwv T£ £(7Ti xai

aXYY][j.ai:wv TravTOitov ia|xaTa. xaX£Tc76'at Be toc? vtj[j.cpa? «tuo ’1wvo? XEyoixTi

TTOU rapYY)TTO0, [JL£T0l>tY)(TaV170? ^VTauO^a £^ ’A9'Y]VWV.

5. Ei Be £7^B‘e'iv £? Bia tou tueBiou b'zkr\Gzicc<;, (7i;aBtou? |xev8

5 £tXO(7t xa\ Exairov £? AETpLVOU? OYBoY])tOVTa Be ex AETplVWV xai EXaTOV

£7ui‘^HXiv. T6 [lEV By] e? apx% 7r6Xi(7[xa ot AEirpTvoi, xai A£Tp£5? 6 HeXotto?

iyzyoyzi (jcpiaiv oixktt‘^(;- etu^ s[JLoy Bs olnr\\kC(,^<x te eIeitueto oXiy^ xai 'Al-

cpEtaia^ ’ApT£[xiBo? ccYaX[j.a sv vaw. etuCxXtqo-iv t^ 0‘E(o Xs- 9

yw TOISBe* £pa(7B‘Yjvai TY]? ’ApT£[XlBo? TOV ’AXcp£l6v, £pa(78'SVTa Bs,


Y 0 U(71 V ETUl >>6

10 ox; E7UEYVW P-Y) YSVY](7£(78'ai ol Bta 7U£l9'OU? xai BeY](T£W^ TOV Y^P-O^? ETClTOlp-aV

w? (3ia(j6p.£vov TY)v 0'e6v, xai auTov iq Tuavvux^Ba i<; A£Tptvoo(; IX9'eTv 6tc 6

aoTY](; TE ocYop-EVYjv TY]? ’ApTsp.iBo(; xoo. vup.cpwv, at Tuai^oocrat (juv^^av a^T^*

TY)V Bs, £v 67uovoia Yf^P ’AXcp£iou T^v e7UiPooXy]v lyziy, aX£t'j>a(7B'at t6

TUpoawTTOv TUYjXw xai auTY]v xai OGoa Twv vup-cpwv Tuap^crav, xai tov ^Alfpsiov,

15 MC, £7CYiX0'£V, OUX E/SIV aUTOV dcTUO TWV a^XwV Biaxpivai TY)V ’^ApTSp.lV, OCTS

Bs 00 BiaYivwaxovTa a7U£XD*£Tv eti dcTupaxTw tw eyX£'>P'^P'OCti. AsTpivaTot 10

piEv By] ’AXcpsiaiav sxaXoov ty]v D'e6v etui too ’Alcp£ioo tw Iq aoTY]v spwTi’

01 Be '‘HXeToi, cpiXia biz^py^zv I? apx^? AsTpivaioo?, toi Tuapa


y<^P <J
9 t^i>v.
(7(pi(Jiv ’ApTsp.iBi ii; Tip.Y]v T^ ’EXacpiaia xa6‘£crTY)x6Ta s? AsTptvooi; te p.£Tiq-

K F C Pd M, TOfiYoid Tai, e sup. ai, Vb. 1. |


— Tiavu^iSa Ag. — IsxTpivouc Va. 12.

£7ttxXr]aiv edd. ante F codd. praeter Va, dyop-Evov edd. ante B codd. (dYop-Evo?, v

ercixXTqaii; cett. edd. Va. — louo[ji£voi(; codd. sup. c, Pa), dYop.EVY)V Goldh. cett. edd. —
edd. praeter D Sch, qui e coni. S loup.£voic vup-cpai ai, corr. in vijpupais aTc, Pd. — aT?

scribunt, cf. II 38,2. III 19,10. IX 2,3; at Tcai^wv auvYjv dxoXou9’wv a^»T^ edd. ante D
VII 23,3. VIII 28,3 etiam Sch o retinet, Pau- Vab Pa, dxoXou9'WV om. cett. codd. Sch,

sanias utraque forma usus esse videtur. 3. incl. D (auTTj La, a'L)TT)v Pd, om. cod. Phral.),
Tou ydp YTQTTOu MVabLb, TapyriTTOu BD Buttm. coni, ai Tiai^ouaai auv^aav a^r^ s.

SchPc, FapYiilTTOu cett. edd. codd, — p£T- ai Tcai^ouaai •^xoloud'ouv a^T*^, illud mecum
omcravTOc M. 4. aTaSioi; ^|£i? Cor., probat J. C. Schmitt Philol. XI 472, See-
aTdSioi £ic7iv Kays. 1101. 5. £? l£x- mann Quaestiones gramm. et erit, ad Paus.

Tpivouc Va. — Pa corr. in r^^eig, £^£ 1 ? spect. p. 11 minus apte coni, alc irai-

om. La. — £)t XEXTpivwv Vb La, £>t XEtpivwv ^ouaa auv^v a^TTj (scii. ’ApT£p.i?). 13. £)(_£i

Pa in marg. — xai Exavov AETpivwv Vab M. 14. iXY]Xw om. La. — xai adTTjV

om. MAg-. 6. AETpTvoi B e Pc, recepp. La edd., xai a^TT) cett. codd. 15. £tr^X9‘£v

SWDSch, Alrpivoi cett. edd., lEXTpivoi Va, Pa, £a’^19'£V cett. codd. edd. — a^Twv Vb
l£Tpivoi MVbLabPa, lEvpivoi Pd. — Iex- M, in hoc ov sup. wv, a^Trjv J. C. Schmitt

TpEu? Va, lETpdc La. — T^olEpioc Vb, ad 1. 1., probat Sch Jb. f. Ph. 1864 p. 42.

marg. yp. niloTZOi;. 7. dlcpiaia? MVa, dl- 16. 8e post dT£ om. VaPa, 8r) Phral. —
cpEia? cett. codd. (Vb aberrans dlcpEia; dp- 8iaYTYVw<^>tovTa LaPe. — t^ om. Pa. 17.

T£p.i8os TOV dl 9 £iov £paa9'£VTa). 8. £v Ty dlipiaiav M Vab Pa hic et infra, ibi etiam

vaw (tw expunct.) Lb. 10. 8£i]a£aB'ai Pc. A. 19. ’ApT£p.i8o<; edd. ante SW codd.

11. (3iaadp.£vov edd. ante Smin. MVab, (’ApT£p.i8wpoc Pd), ’ApT£p.i8i coni. B, recepp.

Piaaopi£vov Sylb. Cor. cett. edd. codd. SW D Sch. — £>; om. Va. — t’^ Elacppaia Pc.
33*
518 HAIAKQN B.

Yayov xoa 'ApT£(j,iBi svop-i^rav Tfj 'AXcpsiaia Bpav, xoci o’jto) ty]v 'AXcpei-

11 aiav 0‘sov 'EXacptaiav ava /povov e?evLxr,(7£v dvo[j.a(7 &‘Y)vai. ^EXacpiaiav Be


£xa).ouv ot ’H).£Toi ty;v ''ApT£[xiv £t:l twv E^acpwv, I[jloi Bgx£Tv, ty, ^‘T^pa’

aoTOt B£ izL/oipia^ dvoixa £lvat tt^v 'EXacptov, xai 6::d TaoTr,? Tpa-

cpYjvai TY]v ’'ApT£|xiv cpaui. A£Tptvo)v Be orrov T£ £‘4 a::o)T£pw (JTaBioi? £<7 Tiv 5

(X£vao? Xipiv'/] Tpioiv t:o’j tt;/ BiapxTpov c^TaBiojv tj,a).i'7 Ta.

XXIII. ’Ev B'£ ''HXiBi Toc ajta jJ.vY;p.Tj? IrTTiv ap/aTov. xat

6(ya I? Totj? a5XY,Ta^ ::piv y) 'OX-jtx-iav acpixv£t(70‘ai vo[j.i^o'j(7tv, £v tcjto)

<7(pi(ji Toj Y^^lJ-^^coTio) Bpav 7.a5£<TVf]X£. ::>.aTavoi [X£v 6'|»TjAal Bia twv Bpojxojv

7:£cp'jxa'jiv IvTO? toi/0’j '


6 (7’j{x::a? B£ ogto? ::£pij3o>vG? xa}.£T'Tat Z'j(Tt6;, io

2 OTt ‘IIpaxX£~ To> 'AiJLCpiTpdoiVO? £C a'rxTj'7tv £ylv£to, o^rai tcov dxavB*o)v £cp'j-

ovTO dv^atiO-a £::t Ixdorrr, Yj[JL£pa (7Cpa? dva;'j£iv. /copi; [X£v By; £; d[xi7.)vav

Tcov Bpoix£cov zGzh d::ox£xpiix£vo; Bp6[xo;, dvo[xd^£Tai B£ 'jzo Toiv £::i/o)pio)v

i£po;, /<^>pi? B'£ £v5a £::i [X£>,£ty, Bpo[X£T; xai ot ::£VTa51oi iIeoixtiv. 2. Ig-i

Be £v tco Y’-»[Ava'7t(o xaXo’jix£vov lIXE^ptov £v Be aoToi TJixjddXXoocjiv otis

‘EXXavoBtxat aoTodc xa5’ Y^^Xtxiav y; xat aoTco BiacpEpovTa; tw £7:tTYjB£'jp.aTf

3 c70[x(idXXo’j<7t B'e £t:i ::dXY,. EJ^rt B'e xat ^ecov ev tco pcoixoi

‘HpaxXsoo; too MBatoo, llapaaTdToo Bs ir.iyO.r^Giy, xat ''EptoTo;, xat ov

'IIXeioi xat 'AOrjVaTot xard TaoTd '1 D.Etot; 'AvTspwTa ovotxd^OLxrt, AY,p.Y,Tp6;

TE xat T/; ::atB6 ;. ^A/OAeT Be oO [icofxdc, xevov Be ettiv aoTcji [xv/p.a ex 20

[xavTEia;* t/; TavYjY'Jp£to; Bs dp/0[X£VY,; £v YijXEpa p/TY; Tspt aToxXtvovTa

£; Bo^jjxd; toQ "?)}xo'j tov Bpoixov at at ^HXsTat dXXa te too ’A/i>-


Xeco; Bpc6(7tv Ec ti[xYjV xat xOTT£(75at vo[xtwO’j<7tv aoTOv.

I. alcpiaia M Ag Pa Lab, ’AX9£iwa s. 'Al- ,u£vc; Va, dTox£y.p'jp.p£voc Vb, d7i£X£xpip£vo;,


(pewlia Mcineke viiuJ. Strab. p. 105. — 0 sup. £, La. 14. SW xal post 8po[i.£T;

aX9£«iav La, a>.9iaiav Lb Pd M. 2. b‘£ov omittendum putant, uncis notat D. — 9"j-

£la9£vaiav A, — £la9a;av Pd Lb, £/.a9paiav oufji Va . 15. £v 8’ a^Tw Va. — oujjL-

Pc. 4. adrri Va. — £).d9£iov Lb. 5. oaov ,3dXXo’jjiv ot £TiTT,8£’J!J.a-a om. M, (jup-

Y£ edd. ante B Pa M Vb, oaov t£ cett. edd. ,3d).ouoiv Pa. 1(>. auTOu? Sch, tou? edd.
codd. — £; (xt:. Pc Lb. — aTaSCou; Vb. cett. codd., ExdoTOu; Zink. — toa 9£povra;
(». d£vvao<; edd. praeter D et Sch, codd. pro 8ia9£povra; Kays. Jb. f. Ph. 1854 p.

praeter La, qui cum D Sch d£vao; habet, 431, sed dicunt loa 9£p£ot>ai, non 9£p£iv,

sic per corr. etiam Pc. cf. II 34,5, V. comm. 17. oup^dXouai Pa
Va. — £7:1 ott,Xt,v Vb, Iri 7:dXw Am.
8. £? olup.;:'!a La. — v£~ sup. Sylb. S, placet SW, Curtius Pel. II p.

£, Pa. IL Tov 8p6pov Va. 10. T£i'you;.^ 100 n. 25 aut Iri rdlw legendum aut

Sch praef., probat Kays. Jb. f. Ph. 1854 post Iri rdXr, cetera certamina excidisse

p. 427, TTjyoi Va, 7 £i'yo’j Vb, cf. VI 21,2. dicit, V. comm. 20. tt,; om. Pc. — xoi-

II. £YiYV£T0 Ag. — ycv dx. Va. 13. 8po- vov Vb. 21. drox.livovTO? A X K Vb, r£-

p.£(j)v malint S Lmper., probant SW, scri- piarox.XivovTTOC Pa, drox.Xivovta cett. edd.
bunt D Sch, 8p6pwv edd. codd. — dTox£xpip.- codd. 22. dXlai t£ M. 23. ajtd? coni. C.
VI 22,10-23,7. 519

3. ’'E(7TI Bs xai ^Xko^ sXaaawv yL>[;.va(7iou 7Uspi[3o7.o^, 6? s)(STat [jlsv4

tolI [iSL^ovo?, TSTpocy^^o^ ovo[ia^ou(7iv l%\ Tw (T/^ikOLZi. xat 7uaT.aT(7Tpat

toT^ aO'Xou(7iv £VTati9'0c :u£7uoiY]VTai, xa\ (jup.[3aX>.ouc’iv auToO'!, tou? aQ^Xvjiroi:^

o5 TuaXaiGOVTai; sti, Itui Bs ip.avi:cov twv p.aXax(OT£p(ov 'zoac, %Xriycdq. ava-

6x£iTai ^£ xaL Twv ayixXixaTcov t 6 £T£pov, a £7ui ^Y]pa Sco^rdcvBpou t£ toG

H|xupvato(j Ttal ’HX £iou noXuxTopo? tw Ad Ituoit^O^y).* 4. ^'EdTi Bk xal TpiT0?5

yupao-tou 7U£pi|3o7.o?, ovo[xa p.£v MaXO^w [j.aT.axo^nrjTOc tou IBdccpou^

£V£xa, toT? B£ £cpY]j3oi? olvzXto(,i 7uavY]yup£o)? Tov /povov Tudcvira. £(7i:i Bs

£v ywvia TYj? 7ip6(7a)7uov 'HpaxX£OL>? oc)(pi tou? w[xod?, xai £V

iotwv xa};ai(7Tpcov p.t,a ’'Epwira £/cov £7U£ipYa<7[X£vov xat tov xa).oop.£vov

"*AvT£p(OTa’ £)^£i B£ 6 p.£v cpoivixo? 6 ’'Epo)^ xXdBov, 6 Be dcp£X£(jO'at

7U£ipdTaL TOV cpoivixa 6 ’AvT£pco^. T% £(7 oBoo Be £xaT£pwO'£v TY]? ig T^V 6


Ma>.B'w TuaiBo? £C7ir/]X£v eixwv toxtoo- xat aoTov £cpa(7X£v 6 vop-ocpoXa^

’HX£lcov ysvof; [jAv ’AX£5avBp£a eIvki t^^ 6:u£p Odpoo t^(; vri<7oo, SapaTuiwva

15 Be ovop.a, d(pix6p,£vov Be sg *^H>.iv (jTavi^ooai ahou GcpiGi Tpocpd^ BoGvat.

TOUTW [J.EV aoToO^i dvTi TOOTOO yEyovao^iv ai Ti[xar


, (JTEcpdvou te

Tou £V ’OXo[X7u{a xal EOEpyEcria? aoTw ty]^ ig 'Hlsioog olui^Mocg sjBBopLY) Tupo^

Tai? Bsxa te xai Biaxocriai?. 5. 'Ev tootco tS yo[xva(Jiw xai [3ou7^£U-7

T-Zipiov £(7T!.v ’HXeioi?, xai etuiBeC^ei? £VTauO'a Xoytov te aoTOdj^EBtwv xai

20 (7uyypap.p.dT(ov TUOioovTai TavTOiwv xa^ElTai Bs Aa7.i)([uov, too dva0'£VTO?

1. [JL£V om. La. 2. T^aXaiaTpav C Smai., xai £v Twv :raXaiaTpwv p.ia tutto? edd. inde
TTaXaiaxpa? malit F, Ttalaiavpa. Pd, TraXaiaxpa a B, pua et lv twv ex emend. Porsoni
Ag-LbM, TiaXaiaTpai VaLaPc, naT-caarpca Clavierio quoque probata, xai Taiviwv ira-

cett. edd. PaVb. 3. TOiouvTai codd. edd., XaiaTwv [jLiac tutto? A X K Pa, sup. lin. £vi-

7r£7ioiT)VTai ego. 4. |ji.aXa/ 0 T£pa)v Vb. 5. (ov. 'TiaXaiaTwv p.ia Pa, xai Taivicov -rcaT.aiaTpwv
y.a\ om. SMVa, SW „fortasse 8’ £X£TTrc5v.“ p.iac, TUTTO? F c, xai Iviwv :taXai(JTpwv (Jiia

— SiTzb 'Criixlag Cor. Smai., quod SW non TUTt. Va R Ag Pd (R ad marg. aXX. p.ia?),
displicet, cf. 20 8 ,
.
— -
t£ inserunt cum Pacd xai alviwv (z sup. ai M) rcaXaiarpcov p.ia
AgLab edd. inde a B, abest a cett. edd. tut. Pc Lab M, xai raivicov TraXaiaTpixwv
Vab M. 6. TcoXu/TTopo? Pd. 7. Ma)^)to p.ia xai TU7T. Smin., in ed. mai. xai ante
A, qui deinde habet pia).ad>WTr)T: 0 (; vitio TUTC. om., TiaXaiaTixwv s. 'jraXaicrTpixwv vo-
typoth. xo et beo syllabis transpositis, Mal- luit iam Sylb. 10» £X 0 v A X K Vb Lab M
x(5> X K F C Smai., Ma>.d*(b Am. Hartung. Pc, in M (0 sup. 0. — ^TOipyaapiEVOV edd.
Casaub. cett. edd. Va Pacd Ag Lab M, ixal- ante C codd. (La ^Tcr)pYa(jp.£vov), ETOipyaa-
bM Vb, Ma).S'axo!) Pors. coni. — p.a).&'ax6- p,£vov ex emend. Sylb. cett. edd. 11. xXd-
TY]voc Hartung, [jLa?.axt6Trii:o? Vb M. — tou 8o? Vb. 12. £(j68ou om. Vb. 14. dcXc^av-
om. Va, habent cett., Pa in marg. 8. t% 8pia Ag. —
'KapaTOwva M, aapaTctova Pc
Mocld'Ou<; ASmin. edd. inde a B, ty]? pia).- Vb, „Serapionem“ Am. 15. 8e post dcpix.
S>o5c La, TY](; p.a>.9>6) Vb R Ag Ped Lb, t^? om. Ag. — aiTOu om. Va. 16. toutq) Pa edd.,
p.aXS'c5 VaM, t^^c MaXxou? XKFCSmai. TOUTO Vb, TOUTOU cett. codd. — Pd Ag,
— TrpoTspov pro TrpoatoTrov Pd. — XpoVov La. 17. £j386|ji(p MLb Pcd. 19. Itti-

edd. ante B Lb, a^pi cett. edd. codd. — 8£i|iv La. — T£ om. Pa. 20. xa%H>-iov Lb.
520 HAIAKQN B.

£7coSvu[j.ov. llspi Bs auTO a<T7;iB£; ava^tsivTai, 8‘sac svsxoc xai oux Iq


TCO>.£{J-ou ::£7uotTj[X£vai.

8 6. ’Ex B'£ toO YL»[j.va<7to'j zpo; Ta }.oi)Tpa £p/oij.£voi; Bi’ ay^ioc? t£ y)

6B6? xai rapa t6 t£p6v ty]; (l>i}.o(j.£ipax6; £(7 tiv ’ApT£[j.i^G;. ty]

|JL£V D'£(o Y) iTziyXr^rjK; 6ct£ tog y'j[jyoLGirj’j Y£Itovi* tt, aY’J!.a B'£5

ovo[xa Irt >.6 yo> toiwBe T£0'Y]vat Xeyolxjiv. avBp£; roQ ’0 ^g)vOu
(7TpaT£G[ji.aToc eri xaracrxorT, roiv £v ''HaiBi arGr£[X'p&'£VT£;, xai aX}.T,7.Gt?

§tax£X£G'7a[JL£VGi xara ty)v 6Bgv, £r£iBav rXr,(TtGv tgO T£i/g’j?,

<pO‘£YY£'7^'a'- [xr,b£v £Ti aoTGi, £raxpGa(jO‘ai ^£ £i ri rapa rwv Ivtg?


r’jO‘£(jD‘ai ^GVTjGGvrai, ggtco ^^avO-avGG-Ji rap£XD‘Gvr£^ £; 'rr^v r6}siv xara ty;v io

dcYoiav raGTTjV, xai £raxG0'7avT£; 6rG'7a £[iGGXGVTG Eravia^riv ajO-t? £? tg’j?

AEro)XGG^* xai T, aY^ia ro GVG[j.a £i)>r/^£v arG roiv xaraTXGrojv aiwrrj?.

XXIV. 'Er£pa S'£ £;g5g; £x tgO oep£i [X£v I; t£ tyjv

dcYOpav xai £ri tgv 'EX>.avG5ix£(»iva xaXo:;[j.£VGv, ecti Be ur£p tog ’A/iXX£o)<;

TGv TacpGv xat Ta'jT-f, TG’j? "E>AavGBtxa; Uvai xaOECTrpxEv g6 15

l<7ia(Tl Be rptV [XEV f,XlGV aVtCr/ElV G’J|JL[iaXGGVT£' BpGiJl^a;, [XEdGJOTj; Be TY]^

y,|i.Epa? £ri tg r£vraO'>.Gv xai ^'ja jiapsa aDO.a GVG[xa^GG(Tiv.

2 2. ‘11 Bs dcYopa tgT? 'HXeigi? gg xara ra; 'lojvtov xai G^ai rpo? 'Icovta

ro>.£i? E^dv "E)Ay,v(ov, rpGrc) Be rErGir^rai toj ap/aiGTEpw, (7TGa~; te aro

a>ArjXo>v BiE^TTOj^rai; xai ayjicxLg ti aorcov. GVG[xa 5s tT| aYopa tg y;[j.o)v 20

1 . auTtJ), 6 sup. (T), A^. — acriSs; om. La. — 13 . £;o 8 ov La. 14 . ^EXXavo 8 ixaicova codd.
5 p.a x£~vTai codd. cdd. ante S\V, dvaxeivTai (£A>.avo 8 ixiwva Pc) edd, ante D hic et 3 ,


cett, edd. e coni. B, cf. VI 1 ,6 . 2 . ro- EXXavo 8 ixtova Sylb., „rectius 'E?.Xavo 8 ix£-

/.spou Pa in inarg. epyoiAEvcp Sch La, fiJva“ B, hoc recepp. D Sch. — vou om.
cf. ex gr II 15 ,
1 . 22 8 , . IV 33 ,
1 , epyo-Jievoi Va Lb. ir>. Tcv sT£9avov La. — £ri vo y-
Pd Ag, epy^opevoi; edd. cum cett. 11 ., cf. I VaMLb. 16 . Eijfaai S B Pacd Lab, dai-
39 , 1 . II 3 6 ,
. 11 3 ,
. 18 , 1 . 23 , 1. 25 7 ,
.
— OLG'.'* Vb, eafaai coni. Cor., scribunt SW D
dy^Jiac, corr. in -
5 ;, Pa, — t; sup. lin. Pa. 5. Sch, Eisiaai cett. edd. M Va. — vov ante

Stou tou M. (>. luorT) edd. ante B Lab Pad ^Xiov edd. ante B Vab M, est in Pa sup.

Ag, aworY^, Pc, aiorr,; Vb, cett. edd. lin., om. cett. edd. Pcd Ag La, inter uncos
Va M Ag, Smin. scripsit ex usu Paus. habent SW, saepius omittitur articulus, cf.

luorTjv (cf. I 39 5 ,
. II 14 4 ,
. 16 3 ,
. 21 9 , . I 42 3 , . III 15 6, . IV 18 3 ,
. V 23 ,
1 ;
V 22 5 , .

III 2 3 ,
. 7 1
,
. IV 2 2 , . 27 7 ,
. V 17 5 ,
;
in com- — au[j.^a). 6 vT£; A X K P" C Pacd Ag Lb, ou;jl-

mentario nominativus defenditur), at prae- 3 dAA 0 VT£; Cor. S M Va La, aop^aAXovra;, £


j

stare videtur luor?;;. 8 , xavd om. Ag. sup. a, Vb, Tjp,3 a).ouvT£; Butt. cett. edd.
7£V(0VTai Cor., Ag, La. 17 . £ri ry rsvvdW.w Kays. p. 1101 .

9 . h\ pro zi vv Va. 10 . 7iuS'£aS'ai A X Pd M ^AXa edd. ante B M Vab Lb Pa, ii&>Xa Pc,

M. —
8 uvT,I>Y;aovTai Va. oSvto; Curtius M — 5 S'Xa cett. edd. Pd Ag La Am. .
18 . rpa;
Pel. II p. 97 n. 19 ,
o’JV(o Sch, o^xoi codd. 'Itoviav edd. ante B M Vab, rpo;’I(ovia Am.
edd. rell. — ev pro £; M. — e; rriv r. cett. edd. Pcd Ag Lab. 19 . dro sXXiqXwv
Iraxouaavvs; om Ag. 11 . dy^iuv Vb. — Vb. 20 . 8 i£j-wca; M, 8 i£a-coaai Va, 8 i£Jtw-
£^3 oi)X£uovvo PcdAgLr.b. — £rc.v:tciv Va. ^
VI 23,7-24,6. 521

s(7 i:iv 'l7i:7r 6 Bpo[xo?, xat ol sTUi/wpioi tou(; miBstJ 0 U(7 iv svTauO^a. twv

( 7 TOWV Bs Y) 7Up 6 <; [i£(7 Y]p.ppiav spyoc^^iai; s(7t\ ty]? Awpiou, Biaipoti(7 i Bs aurr^v

zq [xoLpa? TpsL? Ol xiovs?- Iv TaOTY) BiY)[JL£p£6oo(7i Toc 7uol>,oc Ol "EXlavoBixai.

Tuoioovirai Bo Tupo? aoTOU? xai po)[iou? tw Aii, xai £i(Jiv £v tw uTuaiS^pco •

5 ayopa? oi [3(op.oi %Vf\boc, oo 7coX>.ot’ xaxaXoovTai yap oo yccXzTZM^ air£ aoTO-

(7)(£Bi(o? oixoBo[ioo[X£VOi. 3. Kaxa 'raoTY]v t-^v o^roav iovti zt; ty]v ayopav Ictiv

£V api(7i:£poc Tuapa t6 7U£pa^ (7i:oa^ 6 "E7;^avoBix£(*)V' ayoioc Bb [^] Bi£ip-

youG(x dCTUO ayopa^ Icnriv aoirov. Iv toutw tw EXXavoBix£wvi oixoooi

B£xa £cp£5% [JLYjva? oi aip£0'£VT£^ £l>.avoBiX£Tv, xai b%b twv vop.ocpuXaxwv

10 ooa zg Tov aywva ccpa^ B£‘i 7UOi£iv BiBacjxovTai. 4. (jToa Be lvD'a ot 4

"EXXavoBixcci BiY)p.£p£U 0 U(7 iv £OTiv lyyo? aX^Y] o^uodc' t6 [i£Ta5o auTwv ayoia

[[Ita]. TaoTfjv 6 vop.a^ou(7 i Kopxopaix'^v oi ^HT.oToi* vauai yap zg ty]v (jcp£T£pav

Kopxopaiou? £X 8 6 vTa? *** zloiGoa '


p.oTpav ty)? XzioLg Xzyov'uzg lap£'iv t£ £x

TY]? Kopxupaiwv 7uo);Xa7uXa(7ia, xai oixoBo[nq(7a(78'ai ty]v <7Toav aTuo twv


15 Xacpdpwv BoxaTY]^. Io^ti Be y] xaTa(7X£OY] ty]? G^^ootg Awpio? xai BituX^, 5

[i£v £5 TY]v ayopav too^ xiovac, Be £^ Ta £7U£X£tva ayopa^

l^^ouo^a. xaTa p.£(70v Be aoTYj? ou xiov£^, aX7;a 'X’Oi)(o? 6 TaOTY) tov opocpov

av£)^wv £CTTiv' avax£ivTai B£ xai £ixov£? £xaT£po)D'£v ^p6(; tw TOi)^a). xaira

B£ z^g GTOoig 'zb zg t^v ayopav £(7ty]X£ riopp(ovo(; tou Ilt(7TOXpai:oU(; £ixwv,

'20 (7ocpt<7Tou i7 £ avBp6(; xai £:; (3£j3aiov 6p.oXoyiav z%\ ooBovi Xoyw xa^aoTaviro*^.

£(7Tt B'£ xai [lV^[ia TW HoppCOVl OU TUOppW TOU ’HX£IC0 V a(Tir£(0 ?‘ Il£Tpa 1 £V "TW
[

/o)ptw t6 ovo[ia, \zyzTOLi B'£ 6ig y] IlETpa B^[io? £iy] t6 apyoaov. 5. ’HX£ioi?6

aai? ^|jt.c5v eauv oin. Vb. 3. (jioipai? £^, omisso yap, La. 13. lacunam post ll-

La. 4. 8£ xai Tipo? Ag. — auToT? Cor,, S'6vxac indicat Sch, post Iziac B SW D. —
probat Frazer, v. comm. 5. o5 om. Ag- T]X£iac Am. MVa. — Xsyouat edd. ante B
ante 7roX).oi. — ou/ 6ltz1CS<; codd. A X K F, Pa, l£youaiv Vb, X£yovx£S cett. edd. codd.,
o5 y^aXeTiwi; Am. Sylb. Palm. MS. cett. edd. F putat, fortasse yap omittendum (hoc fa-

6. TTiv bis Vb, TT]V a{»Tr|v ar:. R, ad marg. cit La), post ’ED.£~oi comma ponendum,
Yp. TOUTTYiv. 7. £v om. La, — £X)^avo8t.xaiwv >iyovx£C recipiendum esse, SW coni,

Va, eXXavoSixaiwv Pd M Lab, sXXavoSixaiwv )^£ia? Xsyouaiv


* *
>.£yovx£?, la[3. — t£ om.
Pac, elXavoSixobv Vb. — [tq] Sieipy., arti- Vb. 17. v£~yoc Vb Pd. 18. 8e xai oi xL
culum inclusi suadente Kays. p. 1101. 8. ov£? £x. Va. — xai £ix6v£i; om. La. 19.

laTiv a^TOuVaLab, a^TOu etiam PcdMAg, xa? axoa? Pc. — Kupwvo; Pd. — raaoxpc^-

laxiv a^TTOV a^TOV sv Vb. — elXav. M xouc La, ni£iaxoxpdxou? Roeper Philol. 111

Va, xS om. La, sXXavoSixaiwv Lb. 9. §£ p. 65, at errat Pausanias ipse, si quidem
xai pro Slxa MVa — £X).avo8t,8aaxovxai, error est, cf. Wilamowitz Antig. v. Kar. 29.

in marg. 8ox£~v xai txoi£~v, Pa. 10. 8£~ 21. dax£(oc AXK et edd. inde a Smai.
noiziv om. Pcd M Ag Lab Vn, acpa? 8£~ tioi- Va Pcd Ag Lb, dax£w?, o sup. to, M, dax£0c
£iv incl. Sch, sunt haec verba in Pa Vab. F C Smin. Vb Pa, dax£0?, w sup. o expuncto,
11. atiTwv Pa in marg. — dyuia [JLia codd. La, cf. III 8,5. VII 22,1. 11. VIII 19,2.
edd., inclusi [j.la, quod cum SW ex male IX 1,7, passim. — [x£xpa Vb. —
-
p.£v oSv ttw,
xepetito uia ortum esse puto. 12. vaualv o3v expunct., Pa. 22. 8e om. AXKF cum
522 HyVIAKQN B.

Bs £V Tw 67uat&‘po) TTj? ayopa^ Ta sTTicpaveairaTa vao? sotti xai aya>.[xa

’Atu6X1(ovo? WrAzairjU’ (7T|ij,a{voi B’ av t6 ovo[j.a cjBsv ti a}AoTov *?j 6

xaXo!J[J.svo? "“AXsJixaxo; 6::6 ’AQ‘T|Vatojv. £T£pw6'i B'£ ‘H)iw 7 :£xoiY)Tat xai

S£>.Yiv*fi 1 i8‘Od toc ayaXixaTa, xal ty)^ [j.£v x£paTa £x ty]? x£cpa}.Y]?, tou B£
al axTlv£; av£/GLH7iv. laTt Be xai Xapiciv Upov, xai ^oava £ 7ui/pu(7 a xas-

£^ £(70'Y]Ta, Tupo^Tto^ra B'£ xai /£Tp£^ xai ::6B£? >iO*otj ).£'jxoD- £/o’jg-i B'£ y]

p-£v auToiv poBov, acTpaya>.ov Be /] [X£<Trj, xai •/) TpiTTj x}.wva o'j piyav

7 p.Up(7lVYj^. £/£lV B'£ aUTa? £7:i T 01 wB£ £lxa^Ol Tl? (^V Ta £?pTj|J.£Va, poBoV [J.£V

xai [XL>p(7tvTjV "AcppoBixYj^ T£ Upa £lvai xai o?X£~a Toi Ic ^'ABojviv }.6yo),

XapiTa; Be ’A(ppoBiTf, ** [xali-TTa £lvai D^eojv ac7Tpaya7.6v te [XEipaxicov io

TE xai TapO-Evoiv, oT? 0 ’jBev to) TpoT£(7Tiv £x yT^pco^, TO’jTO)v Elvai

Tov (XTTpayaXov Taiyviov. tcov XapiTcov Be ev Be^ioc ayaXp.a £'7Tiv''Ep(oT0^'


8zGTf\y.z Be sm paO'po’j toD aOTOu. 6. ''Etti Be xai XiXtjVoU vao? svTaOO-a,

iBia Toi IiXtjVw xai 0 ’j/ 6txoi) Aiov-jcri.) tetoiy^ij-evo?’ MeOyj Be oTvov ev

£XTw[iaTi a'jTO) BiBfoTi. 5"/Tjt6v Be Elvai t 6 ysvo; Toiv «iX*r)vcov zIyAgoli ti^ 15

av [jiaXiTTa eti toT; toc^^oi? a-jToiv ev yap ty, "Eppaioiv /ojpa AiXy,voD

9 [jLVY,[J.a xai aXXoi» AiXyjVou ll£pya[j.Y|VoT; ettiv. 7. 'IIXeuov Be ev t^ ayopa


xai a>Ao toiovBe eIBov vaoO 'T/Y^[i.a- etti Be o’j/ 66y,X6v, xai toT/oi p.£v o’jx

zIgI, tov opocpov Be Bp*jo; avs/ooTiv E^pyaTij.Evoi xiovec. tooto Elvai [j.ev

6[JLO>.oyo0(>iv 01 ETi/copioi [JivY,|j.a, OTO'j Be ou jxvYjP-oveoootiv zl Bs 6 y£po>v20

lOovTiva '?)p6p.YjV eItev aX-rjO-Yj 7.6yov, ’();’jXo’j tooto av ij.VY)p.a eT-/). 8. te-

ToiYjTai Bs EV TY, «yopa xai TaT; yjvai‘;iv oixYj[j.a Tat; sxxaiBsxa xaXoo-

piEvai;, £vO'a tov t£t).ov 6'paivoo(7i ty, "Ilpa.

codcl., inserunt cett. ex emend. Abresch ad i


Va, vrT) £; x.aXXTj Vb Pa et R marg., oix£Ta
Thuc p. 877 (S\V). — S^.Xo; Va. — zit\ Tfo £; xaXXo; X6yw Xapiva; ’A9po8i‘r^
om. 9a. 2. jYi[jLa(voi to8’ (iv Vab, unde '

paXixxa £lvai l''£o5 v K coni., probavit F.


SVV at](jLaivoi to8 ’ av verum esse dicunt, 7r\- 10 . d9po8{TT,v Va. — laaXiJxa a’jv£Tvai Cor.,
paivoi 8’ B S\V D Sch Pacd Ag La, or.pai- p.aX. sTvai ov/£Tov b‘£wv se e Pa scripsisse
vouo b’ o^v rell. edd. M Lb. — 0 ’j 8 £v toi affirmat C, at neque scripsit, neque habet
La Pd. 4. TT uev Va. 5. oi ay.vTvs; Pa Vb. Pa oix.£Tov, sed oix.£ia;, lacunam indicavi,
— ^ b* — EKc/puaa Pa in marg. 9iXa; s. cuyYSvsT? excidisse putat Frazer.
— va saS*. M Lb Vn, s; eab*. Vb, tt)v esd*. S — daxpdyaXwv (oi sup. w) x£ x.ai zapd*
SW D Va, Toi zab. cett. edd. Pacd Ag j
M, daxpdyaXov ti La. 11. tw Vb,
0 ’j 8 £

La, in Pa alia manus addidit sup. lin. dy piou8£v Tw La. 13. Se zTzi^ixbpow Va M,


j

6. 'izipz Ag. 7, !JL£Ya p.£pauvr,c Va, ptEyav £tI i3dS'pov Vb. (7T,Xivou et geXivw Vb,
ap.upVY); Vb, [jtEya etiam Lb. 8. £1^07 Lb. aiXXr.vou Ag. 17. TEpyapuoT? V^ab M. 18.
9. T£ om. Va. — o?x.£~a A, oix£ta Lb. — j

'

toiouxcvSe Pc. — £(jxi pv9;[jLa om. M.


trw £; ''A8wviv Buttm., recepp. edd. inde — £xi pro zGzi Pa. 20. ETiywpiov, oi sup.
a B. La, vS zq xdXXo? cett. edd., tw £;- |
ov, La. 22. 8 e x.ai xa~c yjv. £v xr, dy. AXKF
aXwvir, Lb Pcd (Pd i sup. lin.) R, v5 £v C Pa, quem expressi ordinem exhibent cett.
j

aaAwviTfj M, vw £? aaXwvir] Ag, tw zq xdXXci ! edd. codd. 23. xo ::£tXov Pacd Ag Vb M,


VI 24,6-25,3. 523

XXV. ’'E)(£Tat Bs TY]^ ayopocf; vao? apj(aTo?, (jtoocT? sv xuxXtp Tuspi-

(TTuXo?' 6 Bs opocpo? xaT£ppu“r]X£ Tw vocw, xai aya>.[xa ouBev £X£ix£TO' ^ccgi-

ItuGi B£ av£TTat 'Pto[iaioi?.

2. ’'E(7Tt B£ ty]? <7Toa^ OTCi(7(o TTj^ (XTuo Twv loc(p6p(t)v Twv £X Kopxupa(;
5 ’AcppoBiTY]^ vao^, t6 B£ £v U7uai0'p(o i:£[j.£vo? o5 tuoXu occp£(7i:Y]x6? dcTuo iroti

vaou. xai t/]v p.£V Iv tw vaw xaXoudtv Oupocviav, £>.£(pavi:o? B£ sgi:l xai

)(pU(70U, T£)(vy) <I>£lBlOU, TW Be £T£pcp TToBl £7Ul )(£X(6vY]^ j3£(3Y]X£' B£

7U£pi£)(£Tai p.£V TO T£p.£VO? 8'piyXW, XpY]7UL^ Be TOU T£[X£V0U? %£7loirjZ0Cl,

xai £XL xpY)7uTBi ^yocliioc ’AcppoBiTY]^ /^aXxouv Itui Tpayw xa8'Y]Tai

loSxoTua TOUTO Ipyov, ’AcppoBuTY]v Bl ndcvByjp-ov dvo[JLcic^oucri. ttoc BI ItuI

XsXwv''ri T£ xa\ I? tov Tpayov TuapiY]p.i toT? 8'£lou(Jtv £ixa^£tv.

3. '0 B'£ i£poc "Tou ''AiBou 7U£pi(3o}^6? ts Kod vao^, sgzl yap By)2

"*H>.£toi? xai "A(,Bo'j 7U£pi(3oXd^ T£ xai vao?, ocvoijvuzoa p.£V ocTua^ xaTOC £T0?

£XaO‘TOV, £(7£X0'£Tv BI OuBI t6t£ £Cp£TTOCl 7U£pa y£ TOU Upwpivou. av8'pc!)7UCOV

15 Bl wv ia:[j.£v p.6voi ti[J.c5(7iv "AiB'/]v ’HX£Toi xaira ochiocv ti^vB£. 'HpaxXeT

(TTpaTiav ocyovTi Itui IldXov tV Iv ^'HltBi Tuap£Tvai 01 xod ’AB'Y]v6cv

7uv£pyov Tvlyouatv*
( acpix£(jO'ai ouv xod IId7.ioi^ tov ''AiBYjv a’U[X[xaxY](70vi:a

aTU£x8'sioc Tou 'HpocxXIout;, l^oviroc Iv iTudyovToci Bl xai 3

''Op.Y]pov T(w Xoyw [xdpTupa TuoiYjaavTa Iv ’IXidBi'

20 B’ ’AiB-/]? Iv toT(71 TU£l(opio? wxuv diairdv,

£UT£ p,iv couiTO^ dvY]p uio^ Ai6<; odyioxoto

Iv ndXw Iv V£X!J£(7(7l (3aXwV oB(JV'r|(7tV £BcOX£V.

Ei Be xaxd TY]v ’Aya[xlp.vovo^ xai MeveXocou (jTpaTEiav Itui ’lXiov IlodEiBwv

Tov TuXsov Lb, To 7u).£0v Va, in marg. tc£TU>.ov. K F S B, rcapll y£ Sylb. C, rcaptic y£ xov
— dyopa, corr. in ^pa, Pa. i£p(6jJi£vov Cor., probat S, Ttlpa y£ SW D
1. Verba ’'Ei£vai 'PwfJiaioi? capiti Sch Pc Lab Ag, coni, etiam Emperius, xou
XXIV subiungit B. — azpoug La. 5. 6c 9 po- i£pwvu|jiou Vb, p. corr. kpw|ji£vou, Pc kpo-
8 ity)^ bis La. — Iv om. La. — ou om, Vb, [jiEVOu. 15. £1 Sv pro §£ Sv La. — p-vv]p.ri

o5 TCoXu Iv TQ vay om. Pd. — ou tu6- A X K Vb, R marg., p,viq[JiYiv, v expuncto, Pa,

Aiv R, ad marg. 10. xc §£, a sup, jjiovoi cett. edd. Am. codd., habet Pa in

0 ,
Pa. — Im x^£Xt6vY] edd. ante B Vab M, marg. 16. axpaxEiav Pc. 17. oEpEpyov Va,
£TUi y^£X65vTf] cett. edd. Pacd Lab Ag. 11. sec. man. auvEpyov. — aupi[Jiay_Yi<Tavxa M Va.
in ima pagina Pa addit: xo [Ji£v oi>toupia? — crup.p.axviaovxa x*^ (^tuex^eioc xou 'Hp. I^ov-
au[j.pou7.ov. O'dcx£pov 8e XayvEia?, idem habet xa £V codd. edd. (La x£ x^ drc., Fa axovxa),
£9'£^ouaiv. 12. £(jxi yap Jtai vao? om. SW coni. aup.[JiaxY]<Tavxdt xe dtTU. xou, ‘Hp.

Pd. — 8r) om. edd. ante B M Vab, habent £X£iv xa? £v X. n. xi[j.dc. 18. ETuayovxa Lb,
cett. edd. Pc Lab Ag. 13. TC£piPo).6i; x£ xai 19. TConqaaa9'ai x^ Iv codd. 21. Aio; uio;
vao? om. La. 14. o5 x6x£ AXKF, oux£ AI Vab A X K F C, uio; Aio; Sylb. cett. edd.
x6x£ C codd. praeter Vb Pa, o5§£ xoxs cett. codd. — aiyioxoi; La. 22. vEXUEai Pad.
edd. Vb Pa. — 'Tuapd y£ M R Vab Pad A X — 8tJVY]aiv Va. 23. axpaxi6iv Ag, axpaxEiav
524 HMAKQN B.

Tw '0[XYjpOL> Xoyw tgT? '"EXXy](7iv sTCixcjpo? ‘}]v, 0 ’jY. av a::o tog eixoto? og^s

^'AiByiv sIy], ye toO aGTOo tugitjXolI, HgXigi? apvai. 'HXsTgi ggv

acpiat Ts EGvo) xa\ a::£/Q'avG[X£vo) rpG^ tgv "HpaxAEa ETTGiTjGavTG t6


t£pov Tw 8'£(p. 'ExacTTGG Be a::a‘^ avGiyEtv tgD ^viaoTGU vg[j.i^g’j<7 (,v, gti,

4 Gl[j-ai, xal avO^poj-Gt? a::a; y; xaD‘GBG? T; e; tgg ‘'AiBgg yivETai. 4. Tg~?5


Bs UXeigi; xat T'J'/r^; lEpGv egtlv' ev <7TGa Bs tgg izpoZ [j.£y£0'£i (jiya

ayalpia avaxEiTai, ;GavGv s-i/pu^TGv tt^v -pGGoj-GG xai /Eipojv te axpoiv

xal tcgBojv* TaoTa Bs gi eg^ti ).i&*gg )x’jxgg. £VTaG0‘a syEi Ti'j.a' xa\ 6

IIwgitugXi^ ev apiGTEpa £v G?xr,ixaTi gg |X£ya}.to. xktx Be g'^iv

OVEipaTG? ypacpr, {X£iJLt(J.Y,(Jl£VG; ETTIV G b-EG;, ZOLIC (J.EV Y)>.lXiav, a[J.T£/£Tai BeIO

/XapBa TTGixiXr^v gtg a^TEpwv, ty, /Eipt Bs e/e». ty, sTspa tg xspa? t7,?

‘Aixa^.D^Eia?.

5 '1
5. KaD-GTi Bs IXeio>v r^ tgXi; t).YjO‘G£i |j.a).i'7Ta avD'pojTGi;, xara
tggtg avBpia? G'.pi<7tv avBpG; gg pLEt^ow |xey3c}.gg /aAxGG; ettiv, g’>x e/o)v

t:o) ysvEia, tgv te sTEpGv twv tgBGv £tit}.ex(ov t(5 eteco) xa\ Tatc /sp^tv 15

apLCpOT£pa'4 ETl BGpaTl YjpEt^TlJLEVG;* E^jD^^Ta Bs EpE^V aGTcji xai dcTG }vlVGG

6 TE xat jjG^TdGG “EpifiaW^GG'!'.. TGGTG TG aya}jxa E^SySTG Eivai llG^JElBoiVG;,

E/Eiv B'e TG ap/aTov etI XauLixtli tw ev TptoGlia Ttp.a:. jj.£TaxGjxi'7&-£v Be

TYjV^llXlV TI[J.7|^ xa\ £; t)v£GV ETl YjXEl, laTpXTYjV Be xa\ GG IIg-tei-

BtOVOC GVGpia aGToi TtO^EVTai, XaTa TY,V llxTpEOJV TpGGGlXY,GlV TG GVGIJia tgg20

HaTpocTGG BiBa/J^EVTE; ’
kGpG^avTGc te 6 laTpdcTY,: £<7 ti.

XXVI. (IsaTpGv Bs ap/aTGv [j,£Ta;G ty,; ayGpac xai tgg My^vigg [tg

Pac Va. 1. -r(7) ojAT^py M Vb I.b. — azo 7:65 \’a. — t65v in Pa sup. lin. 1(>. £ipr,o-

TOl» Vab La M Pacd, 2. eTvai codd., £ir, ^v? }jivo; Va. — £p£xv X K Vab Pacd Ag La,
cf. 9,1. — auToT; M. — ouv 9 x31 X 9151 '
£T£pxv M R Lb. marg. R epexv, cpsav, Sylb.
Va. ;i. eroiT.jxv -0 lepov (sic) La, e;:oi- cett. edil. — XivoG A XKFC codd.,
TjXxvTO kpov Lb Pacd, e 7:oir,aavTO to icpov ! Xivov cett. edd. 17. ”oo£i 8 a>vo;, x sup. 0 ;,
M Vb edd. — t 6 t£ Upov Va. 5. eTvxi pro I
Pa. 18. £-'i oxXxfxixfT) Pd. — t£ ev Pc M
oT{i.xi La. — yvn-zcti. toT; §£ 'HXew'.; y.xi ; Va .\g Lab, t£ xxi Tp. Pd. tw ev Pa Vb
Tu'4^; Upov ea-riv edd. praeter S B, Pa Vb edd. 19. ETl om. M Va. 20. xxtx tt;v

(hic om. £aT',v), accedit La, qui tamen extiv A X K F C Vb Pacd Ag La, jxETx tt,v cett.

TO i£pbv habet, yiv. xxi 'HXstoi; to kp 6 v M edd. M Va Lb. vid. comm. — TXTpcwv, X

VaLb, recepit B ante xxl lacunam indicans, super 7 w, La. 21. oi 8 xy&'EVTx;, e; super
YivETxi (o; XXI T^X. TO kpdv Ag Pcd. ’HX£i'o'.? vers., Vb. — Kop. te edd. codd., Kop. 8e
XXI Tu^ric kpov £OT.v Smai., xx\ 'IIXeioi^ coni. S\V, „est vero“ Am. — ETtxXr.oiv Va
Tux^fiC tepov £OTiv Smin., malim £otx 8 e ’HX. Ag La Pd.
XXI T. l. 8. Xeuxou om. Pd. 11. xko 22. x^aiov La. — Tou Ilr,vEiou suspi-

aax. VaM. 12. djxxXb-xix; A X Lab Pa. catur S, „ Dianium" Am., v. p. 197,20.
13. xxB*’ ozi edd. ante B Pa, xx^ 0, ti D, — TO b-EXTpov TE includi iubet Cor., in-

xx^OTi cett. edd. codd. — t;Xti3'uv£i M Va cludunt S\V D, probat Frazer, Kays. p.

Pa, in hoc v expunct. 14. £i Va. 15. 1001 coni. pETX TO WxTpOV XXI IcpOV EOTl.
VI 25,3-26,4. 525

d'sai:p6v ts] xai ispov zgti Aiovuaou' ts)(vy] t 6 aya^[J-a npa5 LTs}; 0 u<;. B^swv

Bs sv toT? \k(xXiGZ(x, Ai6vu(jov aspoDo-tv ^HXsToi, xat tov 8'Sov (jcpt(7tv sTutcpoi-

TOCV TWV 0UIO)V TY)V SOpTYjV TvSyOLKnV. a7US)(£l [J.£V y£ 7 u6^£(0? 6(J0V

1T£ OXTW (JTOcBia £v8'a ^”^7 £OpTY]V a^OOGl 0 (jToC dvO[J.a^OVi:£^’ X£pV]Ta? ^£

5ap!.8‘p.6v Tp£l^ £^ olxY)[J.a £(7XOpi(7aVT£^ 01 t£p£T? XOCTaTlQ'£VTai X£Vod?, mpov-


TtOV xal T(OV a(7T0)V xa\ ?£VCOV, £l TO)(Ol£V £TCtBY][J.oUVT£?' gcppaYlBa? ^£

auTOL T£ 01 lzpzi(;, xat twv aXT^cov d(70t? av xa^a B^dpai?

TOO OlXY)[JLaTO^ OTiPaXXoOOtV. £^ ^£ TY]V £7UtOU(7aV T(X T:£ (7Y]|X£Ta £7uiyvwvai2

7Uap£(7Tt ocpict, xai £(7£>.d'6vT£^ Iq TO OlXY][J.a £Upl(7X00(7lV OIVOU ^£7uXY](jp.£V0U?

iotou? TauTa ^HX£iwv t£ ol Boxi[j.wiraTOi avBp£?, adv adToT(; ^£

xai ^£voi xaTcopuvTO £)^£iv xaua t(x £ipY][i£va, £7U£t. aoTo^ ys oux i<;

xaipdv a(pix6[j.Y]v ty]c £opTYj?. liyooGi ^£ xai ’'AvBptot mpa Ito? crcpioiv

£? TOO Aiovdaou T^V £OpTY]V psTv oTvOV aUTO[J.aTOV £X TOti l£pOO. El

TCt(7T£d£iv )TpY) TatiTa "ET;Xy](71v cxtuoBI/^oito av Tt? Tw Xoyw y£ tw aoTw xat

i5 6(ja AtS't07U£? ol 6:u£p Hoyivy)? I? too 'fjXiou ty]v Tparoo^av l£you(7iv.

2. 'Ev axpo7u6X£i t^ ^HXolwv £<7 tiv t£p6v ^AO^Yjva?’ IXIcpavTO? BI3


t6 aya);[j.a xai /pu(70u. oTvat pAv By) 0£tBioo cpa<7iv auTY]V, 7U£7uoiY]Tai

a};£XTpod)V £7Ut TW XpaV£l, OTl OOTOl TTpO/^OlpOTaTa lyrpOGlW £? p-a/a? [ol

aX£XTpu6v£?] ' BdvaiTo av xat '*AS‘Y)va? t% ’EpyavY)? l£po? 6 opvi?

20 vopil^ooB^ai.

3. Ku);Xt^vy] BI (JTaBloo? p.lv £ixo(Jiv ’'H7^tBo? xai IxaTOv acp£(7TY]X£, 4

X£lTai T£Tpap-p.£VY) 't£ TUpO? 2lX£>.iaV xai 6pp.0V 7Uap£)^0p.£VY) vaudv Itcitt^-

^£107* £7Ulv£lOV ^£ of)GOC ’H>.£lwV (XTud (XvBpO? ’ApX(xBo? TO OVOp.a £l7^'ricp£.

1. TExvri 8e Va M, rec. Se SW D, cf. II 15, — adxoi; x£ Ag. — et? edd. ante SW. 12.
1. 21,9, om. cett., cf. II 9,6. 20,3. III 18,8. xaupov La. — dvSpeToi M Va Lb Ag Pcd,

— TTpaffiTeXoi)? Va. 3. p«.£v zz Pd Ag. — avSpeioi La, ''AvSpioi edd. Pa Vb. 13. £c
oawv Pd Ag. 4. xe om. La. — ayouaiv XT^v Siovuaou XTjv e. Vb. 14. Iliaxeueiv ypr)

AXKF. — 0ulav Am. AXKFMVab xauxa ‘^ElXy)ai, xai dtuoS. Vb Pa edd. ante
Lab Pac, 0uTov C Smai. Pd, 0uiov SW Ag, C, cett. codd. pro xai habent zl (R marg.
0uTav B, 0u~a Sylb Smin. D Sch, probat aU. xaO, dcruoSexoi vi? xi? La,

K. 5. dpi9>pi6v om. M. 6. xwv daxwv >ial El 7U(Jx. XP’^ xauxa *'EXXr]<Jiv (ircoS. Am. cett.

|. PcLa edd. inde a C, xwv adxwv y.aX |. edd. — Xoyq) x£ codd. edd. ante Smai., Xoyw
Lb, tc5v a^Twv |. M Va Pd Ag, xwv toXitwv y£ Cor. cett. edd., etiam praecedens xy delet

xai l. cett. edd. Vb Pa. ~ ot xux- coni. C. Cor. 15. i}.zio\) A, 'Hliou A K F C. — z<; xriv

— ucppayiSac A X M Vab La Pa, cppayiSa? xou xrjv La. 17. (xb oSv A X K Vb Pa, p.£v

Pd. 7. xai xy M. — oaoiq eav A X K praeter xoi FC S codd. cett., |x£v St; cett. edd. —
Va, in quo est oaoi e6tv, oaoic emenda- a5x6v La. 18. oSxoi incl. Sch. — TCpoxeipo-

vit K, recepp. edd. cett. — xaxayvcipYi^ xaxoi, a sup. 01 , Pa, 7rpox£ipo[J.£xa Vb. 19.
A X K. 8. STuPcjtAOuaiv La. 9. elS’6vxei; dX£xxpuwv£? Ag, ol X£xpuov£? La, inclusi ol

Pa. 10. SoxsT [jLcoxaxoi La, ol £'2»8oxi{jL(i)xa- (iX£XXpu6v£?. — Xic pro xai Pa. — 6 om.
xoi Pd. 11. xax(i5xvouvxo M, xax6[JLVUvxo Vb. VbPd. 23. £TOV£iov om. La. — dcrco dvSpo?
526 HAIAKQN B:

KulX’/ivY)? Ss sv [j.£v ’HXsicov xaTaXoyw Xoyov ‘'O[j.rjpo^ eTcoiYjaaTO


*

ev Bs zTzzai zoXg ucrTspov B£B‘^Xo)xsv 6)^ %o\i(3\}sx oucrav xai tt)v Ku1>v*^vyiv

s7ui(jTaTai

5 rioL>XL>Bap.a? B’ ^Qtov KuH-^iviov e^svapi^sv,


^I>l»>.£iB£w £Tapov, [j.£YaS*;jp.ojv ap/ov ’E::£twv. 5

0£wv Be [£pa £v Kd7At|VT| ’A(7xXtj7:ioo, t6 B'£ ’A(ppoBiTTj5 £CTL ToG 'EpixoG


B'£ to aya>.[JLa, ov oi TaGirrj 7U£pi^(7co; (Je^ou-tiv, dp8‘6v ectiv aiBoiov Im toG
(iaD'poL>.

6 4. H ’H7x£ia /ojpa Ta T£ a)Aa eottiv £i; zapTuoG? xai pGacrov

gG/ Yjxi(7Ta £XTp£<p£tv ocyaD^/j. T-r,v ij,£v By| xavvajiiBa xai >ivov xai ty]v lO

PG^jfjOV ^ 7:£ipG’J(7 lV OfTGt; *?]


y?j T‘p£'p£lV ECTIV l::i'7Y]B£lG? ’ OL [XlTOl ^£ (XCp’ WV
Ta? iG-O^YjTa? 7UOtGG(7 !,V 01 -fjp£^, a::d 0 ’jS£vd? o}.OloG, Tpo^ov B£ £T£pGV

yivGVTai ToidvB£. £(7Tiv £v TTj yT, (^ojG'^iGv acpt^Ttv OV (jY^pa xaXoGaiv ''EX-

7 Xy|V£^, oTwd ^£ aoToiv HTjpoiv aXXo 7:ryj ti xai oG 7Y;p


< ovo[j.a^£Tai. [jiy£d*0(;

[JL£V ddTiv aGToG Si7:Xa<7iov y] xavOapwv 6 tj-£yi<7 T 0 ^, Ta aXXa £ixa(7Tai 15

toT? apa/vai? oi G::d toT? 5£vBp£'7iv G'paivo’j^7i, xai 5 y] xai ::dBa^ api8‘[idv

dxTO) xaTa TaGTa £/£i toV? apa/vai'. TaGTa tGc TpfcpOLKTiv oi -?ip£?

oixou; xaTa'TX£’ja(7a(j-£vot /£i[Jiaivd; T£ xai G^dpooc wpa £;:itYjS£lo’j;. to Be

^ pyov TO)V ^(ofov xX(o(Tp.a EUpt^rxETai Xetttov^ toT^ t:o(7iv aGToiv TzzpizOxy-

8 [X£vov. Tp£^poo(7i Be aG^a £t:1 [xev TECfjapa ett, zx^i/o^zz^ Tpo(pY,v (7cpi(7tv20

eX’j[xov' ;:£[j,::toj Be, oG yap TTpd^rco puo^roiJ-Eva irraci, xaXatj.ov BiBoadiv

£<70'l£lV yX(0p6v. Y] Be £(jTIV YjBi^jTY] TpOCpYj 7:a(70)V *T(0 ''“2(1 £[J.(popY]8'eV

toG xaXa[j- 0 ’j p-yp^oTai te Gto tXyitij.ovy]?, xal aTo8'av6vTO? oGtw t6 t:oXG

ty;? apTEBovY,; E-jpicrxoocriv svBov. riv(6(7XETai Bs y] lY,pia vf,o-o; £v

’Ha£i'(ov oni. Va. — e^).T[9£v B S\V Ag Pa, stirpe“ Am., 9UT0G eum legisse suspicatur

£lXyicp£ cett. edd. M Lab Pcd Vb. 2 . GaT£pov, Sylb. — -rpoTOi;, expuncto i, La. 13 . y^"

01? sup. vers., La. 4. -oXuSaixa? Pd. — Yvovrai Ag Pacd La. — X^poc Vb Pa,

8 ’
o; Tov A codd. — £;avdpi^£v Lb, E?a- etiam R marg. x^pa. — 091017 ov, o9;pa D.
vdpi?£v Vb. r>. 9UTi8£a Va, 9d£i8£io Vb I
14 . otTis 8e edd. ante C M Vab, 67:0 8e

Lb. — £Tdpov A, £Tdpov X K Lab Pac, £t 3 -


j
Pors. cett. — twv auTwv
edd. Pacd Ag Lab.
pov Vb, ETapov M, ETOcptov Ag Pd, in hoc o Va. 15 cTpYaoTai Ag. IG.
. toi?, 01 sup.
Cor. —
!

sup. 10. — ^py,T)V Vb. — £::iwv Ag. 0. I

aT, M. — La. — dpdxvT,? 01 £::i

S>£d 8e (a ambig.) Va. 7. op^ov eoriv t 6 toT? Vb M,


8£v8p. hoc — iri oT sup. aT.

aiSo^iov £'/^ov Cor., „Mercurii quidem signum xai ante ::68a? om. Va. 17 . -rauTa A codd.,
arrecto est super ba.si fascino“ Am., Pa Tau-rd. — v expunct, Vb. —
V. comm. — toG delendum censet S. 0. rrau-a "d ^wa om. La, -d om. Va. 19 .
Tov (iuaaov Pa. 10 . ou'fr/.iGxa M, ut solet. oxwop-a La, xXw|j.a Pa, 0 sup. w[Ji. — ::£pi-

dYa 9'^v Vb. — y.ava^iSa Vb Pa. — XTvov £iXr,[jL£vov Vb. 21 . 7:£fjL7:T0v La. — oG ykp

Pd. 11 . iq m. — a-rp£9£iv La. — eariv yXtopov om. Pd. 22 . twv ^totov codd.
om. M Va. — dc9’ cu Vab, in hoc correct |
23 . yz pro xz Vb. 24 . dp-£i86vo? Ag Lb,
in (X9’ tov. 12 . ai a?]p£; M. — „nulla e j
T^ sup. 0 Ag, dp;:£i86vT,; Pd M, dpTwEiSoY)?, v
VI 26,4-16. 527

8'ala(7(7Y)^ x£t[j.£V7] ’Epu8'p6c^. Y^xouda Bs xat 6ic, o5)( y) '*EpuQ‘pa, :uoTa[i6? 9

Bs 6v S^pa 6vo[ia^ou(7iv, oOto? scjitiv 6 tuoiwv v9i(70v a5TY)v, wGTUsp xod

AtyaTUTou t:6 AsXira 6tu6 tou NsiXod, xai o5)( 6tu6 'ru£pts)(£(jQ’at B'aXa(7(jY]?’

TOiaUTY]v £T£pav xai iTY]v Svjpiav yr\GOv £ivai. OOtoi [X£v By) tou AlS^iotuwv

sy^vou^ auuot T£ £i(7lv ol H^ps? xa\ oorot 'zkc, %^OGzyuQ auTYj v£[iovTat

VTQ(70U?, ’'A[3a(7av xai Saxaiav* ol Be aoTou? oux Alb'io%ccg, Sxu8'a? Bk

ava[X£[j.tY[J'Svou? ’IvBoT? cpaoiv £ivat. TauTa [i£V By] outw Xiyzzca.


5. ’AvBpt Be £? ’A)(aiav iovti ’'H7^iBo(; £7ri:a zal t^evtyjxovtoc o-toc- 10

Biot xai ExaTTOv Itui 7UOTap.6v £i(7i Aaptdov, xai ^HXzioi^ opot Tupo? ’A)(aioij^

10 TY]? ^ TUOT-a[x6^ £(7TtV Icp"* YjpLWV 6 AapKTO?’ TTa Bl £Tl (Xp)(at6T£pa

axpa (jcptat Tupo? D^aT.ao^cTY] opoc, 6 ^'Apa^oi;.

inter o et y) sup, vers., La, (5:p7r£b6vY]c Pc. sup. a. 9. opY) Pd Ag. 11. Tcpo 9'aXdaaYi

— Y^Y^wa>t£Tai edd. ante Smai. La Pacd, MVabLab. — opo? AXKFCPcM, opo?

Yivwa>t£Tai cett. edd. M Vab Lb. — £v coni. Cor., habent cett. edd. Vab Ag. —
S'al. M Va, £v x^P-V Sequitur in codd.: 8£ tty)!; TjXaai; p.£aY)

Vb. 2. vrjao? La. — xai ante Aiy- oin. (p.£aa Va) xai aotutoviaig nab'rjxouaa p.£v etci

Pa, addit in marg. 3. xai o^8£ 6 tu 6 codd. TTiv Txpo? £ 0) S-dlaaaav, in Vb 6 8e


— 7t£pi pro {»710 Pc. — 7U£piEX£Tat. malit (
jLEaoYi MlaaaoLW, eadem in principio

F. 4. Sripiav M Lb, aupiav Ag. 6. a[3aaaav libri septimi repetunt, in Ag ziloq xoti 8eu-
M Vb, EPaaaav Ag. 7. ivSioT; Vb M. 8.
x£pou xwv 16 '{ 0 'J
00
q.
GTaSioic» corr. in ardcSioi, Pa, arrftSia Pc, oi
.1

* '
^
*
*r » •
'•'w '. ‘ _ ... ;


??03^V^ ^-7vO, cC

* . — 5.',ic
* ' ’
v-0] xcy«i"\


^ "'
- . . . > .-G ..
%
L.*l

'0
, yJ’ ,<j ^ ^ ^

.
, -r,

H..> i.
< . • *:«i

A'
<
^'.V f:
• >kvl

-?


•*.

*y^ «r r »-_*l -J'


A
;
•\?
.-5! .


^s~4
ADmerkungen zum sechsten Buche.

Gap. I.

Umschreibung der folgenden Aufgabe. Beginn der Aufzablung


der Siegerstatuen Ausgangspunkt ist das Heraion.
,

S. 451,1. von Paus. nacb seiner eigenen Angabe nicbt in Voll-


b)ie

standigkeit beabsichtigte Aufzablung und Besprechimg der Statuen oljm-


piscber Sieger umfasst die ersten acbtzehn Capitel dieses Bucbes, die der
V 21, 1 u. 25,1 in Aiissicbt gestellte Xo^o? 6 I? tou? dOXrjxa? sind; im ganzen
nennt er bier itber 230 Siegerbildnisse und andere Ebrenstatuen. Dass
sicb dabei Paus. eines Olympiouikenverzeicbnisses bedient babe,- wird all-
gemein angenommen, vgl. Kalkmann 72 f. 103 ff. Gurlitt 426. Hirt de
Paus. in Eliae, fontib. 12. Kobert im Hermes XXITI 444 u. s. Speziell
bat Kalkmann 107 vermutet, dass Pblegon von Tralles diese Quelle des
Paus. gewesen sei; doch ist dies nacb Auffindung des Olympioniken-
Verzeicbnisses von Oxyrbynebos, das mit Pblegon stark iibereinstimmt,
dagegen wesentliebe Abweicbungen von Paus. aufweist, nicbt mebr sebr
wabrscbeinlicb, s. Robert im Hermes XXXV 14311*. Bedenken bat die —
Tatsacbe erregt, dass -Paus. unter den Siegerstatuen keine erwabnt, die
jiinger ware, ais die Mitte des 2. Jabrb. v. Cbr., wabrend docb die Funde
ergeben baben, dass genug Siegerstatuen aus dem letzten Jabrb. v. Cbr.
und aus der Kaiserzeit in Olympia standen, s. Treu A. Z. XL 72ff., der
desbalb mit Hirt a. a. O. Polemon ais Quelle des Paus. annabm; vergi,
aucb Hirscbfeld A. Z. XL 105 ff., der sogar bezweifelt, ob Paus. wirklicb
in Olympia gewesen Dass diese Zweifel ungerecbtfertigt seien, ist im
sei.

Kommentar zu B. V an versebiedenen Stellen bemerkt worden.


S. 451,3. Von Statuen von loiwTat erwabnt Paus. im VI. Bucb
folgende: 2,4 Tbrasybulos; 3,14 Lysander; 4,8 Aristoteles; ebd. 9 Arcbi-
damos; 11,1 Philippos, Alexander d. Gr., Seleukos und Antigonos; 12,5
Areus, Konig von Lakedaimon, und Aratos; 14,9 Pyrrbos von Epeiros;
15,6 Hieron von Syrakus; ebd. 7 Demetrios Poliorketes und dessen Sobn
Antigonos; 16,2 Antigonos und Seleukos; ebd. 7 Lampos und den Sobn
des Aristarcbos; 17,3 Ptolemaios II; ebd. 7 Gorgias und 18,2 Anaximenes
den Historiker.
ebd. Wabrend Paus, bier bebauptet, dass keineswegs von allen
olympiseben Siegern Bildsaulen aufgestellt worden seien, sagt Plin. XXXIV
16: Olympiae, ubi omnium, qui vicissent, statuas dicari mos erat, eorum
vero, qui ter ibi superavissent, ex membris ipsorum similitudine expressa*
530 VI 1,1-3.

quas iconicas vocant. Indessen dieser Widerspruch ist nur scheinbar, wie
besonders Dittenberger und Purgold Ergebnisse Textbd. V 235 f. dar-
legen. Offenbar namlich liatte zwar jeder Sieger das Keclit, seine Statue
in der Altis aufstellen zu lassen; aber die Kosten der Herstellung und
Aufstellung iibernabm nicht der Staat Elis, sondern entweder der Sieger
selbst oder seine Verwandten oder seine Vaterstadt (vgl. dafiir 8,3; 14,6),
die Beliordenvon Elis erteilten nur die Erlaubnis dazu (vgl. VI 3,6; 13,9).
So mag denn oft genug ein Sieger keine Statue erlialten liaben. Die Sieger- —
statuen waren durcliweg von Erz (s. Sclierer de olyinj)ionic. 166.); dass
aber nur die dreimaligen Sieger, wie Plin. a. a. O. bebauptet, ikoniscbe, d. b.

l*ortratstatuen erlialten biitten, ist irrig, wie das nocli erbaltene Epigrarani
der Statue des Xenoinbrotos zeigt (s. Anm. zu Gap. 14,12). Moglicb
freilicb, dass dies nur eine Ausnabme, das audere liegel war, wie Seber er
96‘. annimint; dann waren die anikoniscben Statuen vermutlicb Atbleten-
bguren obne direkte PortriitzUge in irgend welcbein allgenieinen 'Pypus,
sei es rubig stebend, sei es in irgend einem Ivamptscbema, sei es sicb

kranzend, scbaliend oder dergl. Seberer 15 ineint, die Sieger biitten dabei
die Typen des Hermes eva-povio; oder des llerakles zuin Muster genominen.
S. 451,4. dtXXa /,n\ dT:oo£ifap.£voi, zur Ellipse von oi p.£v vgl. Bd. I

zu S. 418,5.
S. 451,5. Die ( llyinpioniken-Verzeiclmisse der Eleier (xa MlXeuov i;

Too? oXup.Tuovi'xa; 7 pap.p.axa), welclie die spiiteren Antoren ais (puelle benutzt
baben, erwahnt 1’aus. iitters, s. die Beinerkung S. 293 zu V 4,6. Wie
dort beinerkt, solite Hippias von Elis die erste solclie dvaYpa^i^ verfasst
baben. Audi von Aristoteles riibrte eine solebe Sebrift ber, Diog. L. VI.
26, ebenso von Eratostbenes Atb. IV 154 A. Erlialten ist uns, aber
liickenbaft, das Siegerverzeicbnis des lulius Atricanus, ini Cbronicon des
Eusebius (p. 194 — 220 Seboene); vollstiindig ist darin das Verzeicbnis
der Stadioniken; dazu kam neuerdings ein PapyrostVagnient aus Oxyrbynebos
niit den Siegern von Olynip. 73 -83, s. Kobert, Hermes XXXV 141 — 195.
Di eis ebd. XXXVI 79. Aut* Grund des lulius Atricanus stellte dos.
Scaliger das erste Siegerverzeicbnis ber, dem andere tblgten, worunter
vornebmlicb zu nennen sind Kutgers Sexti Iulii Africani ’UXu|j.::iao(ov

dva 7 pacp>5 ,
Leiden 1862, und Kraiise Olympia 2366*.; das beste ist zur Zeit
das von 11. For ster. Die Sieger in den olympiseben Spielen, Zwickau
1891 und 1892, und speziell fiir die von Paus. genannten (be Sebrift
von Walt ber Ilyde De Olympionicar. statuis a l’aus. commemoratis,
Halle 1903.
151,8. TooToic rajiv £ 7:£;£ip,i, das Objekt der Besprecbung stebt sonst
bei £Tr£^i£vai, wie bei £-£ 5 £p*/£j 6 at, im Accusativ, s. z. B. I 25,6. 26,4. 32,3.
X 38,10, docb vgl. Piat. Clitopb. 408 D £~£;£Xi)£iv <51 oux £vt to -pocYinaxi

xal Xa^£iv auro x£X£to?.

Das Loos wurde bei allen Ubungen angewandt, die ein Auf-
ebd.
treten von oder mebr Kampfern erforderten, also vornebmlicb im
zwei
l*entatblon; docb waren die Arteu der Loosung je nacb den Kampfarten
versebieden, s. K rause Olympia 1096*. und bei Pauly V 906 f. Ausfiibr-
S. 451,3-12. 531

iich wird das Verfahren beim Loosen der Ringer, Faustkampfer und Pan-
kratiasten, also bei paarweisenKampfen, beschrieben bei Luc. Hermot. 40.
Dass der Zufall hier eine grosse Kolle spielte, je nachdem
(x6 TrapaXo-yov)

einer einen starken oder schwachen Gegner bekam, liegt auf der Hand;
am besten war der sog. £<p£6po? daran, der bei einer ungeraden Zahl von
Kampfern iibrig blieb und, wenn er an die Keihe kam^ noch frische
Krafte hatte.
S. 451,12. Paus. beginnt seine Aufzaliliing der Siegerstatuen beim
Heraion und nennt bis Gap. 16 inkl. Siegerstatuen, von denen sich teil-
weise noch die Basen mit den Inschriften erhalten haben; einen zweiten
Gang, vom Leonidaion ausgehend, enthalt Gap. 17 f., doch von den hier
genannten Siegerstatuen ist keine Inschrift gefunden worden. Uber diese
beiden Wege haben gehandelt Hirschfeld A. Z. XL 119 ff. Scherer
1. 1. 45 ff. Flasch 1094 f. Dorpfeld A. M. XIII 335 ff. und Ergebn.
Textbd. I 87. Hyde 1. 1. 64. Beim ersten Wege stimmen Hirschfeld und
Scherer im wesentlichen iiberein: der erste Weg geht vom Heraion aus
an dessen Siidseite entlang beim grosseii Zeusaltar vorbei (bei Hirschfeld
ostlich, bei Scherer westlich davonj, dann in siidlicher Richtung zur Siid-

Terrassemnauer und dieser im X. entlang nach W. zuin Leonidaion. Hier


beginnt dann der zweite Weg, iiber den Xaheres zu vgl. zu Gap. 17,1.
Im allgemeinen stimmen Flasch, Dorpfeld, Hyde diesem Wege zu, letzterer
mit einigen AbAveichungen ;
einer besonderen Besprechung bedarf aber nur
die Frage, wie hier dieWorte £v tou vaou zu fassen sind. Hirschfeld
erklarte, wie V Bezeichnung £v o£^o5 „als wenn der Bau spricht,^
24,3, die
und findet darin Zustimmung l)ei Scherer und Flasch, wahrend Eobert
Hermes XXIII 432 A. 1 mit Kecht dagegen Einsprache erhoben hat, s. die
Bemerkimg zu V 24,3. Xun ist freilich, Avie Hirschfeld richtig bemerkt,
im Xorden des Heraions kein Platz fiir Statuen; daher verlegt auch Eobert
und ebenso Hyde 64 den Anfang dieser Icpooo? auf die Siidseite des
Heraions, indem er annimmt, es sei hier bei Iv o£^ia der Standpunkt des
Beschauers vor der Westfront angenommen. Das ist aber auch undenkbar:
ein Tempel hat nur eine Hauptfront, und von dieser miissen Orientierungs-
angaben ausgehen, Avenn sie iiberhaupt fiir den Leser verstandlich sein
sollen. Wir fassen daher die Worte £v o£^ia too vaou in dem Sinne, dass
der Ausgangspunkt, d. h. die Statue des Symmachos, sich vor der Front
des Heraions auf der rechten Seite, also nordlich, befand. Ob Paus.
dann noch auf seinem Wege zur Siidseite des Heraions kam, lasst sich
nicht mit Bestimmtheit sagen; zwar ist die Basis der Statue des Damo-
xenidas hier gefunden worden, aber diese ist dorthin verschleppt, s. die
Bemerkimg zu Gap. 6,3. — Dorpfeld A. M. XIII 335 und Ergebn. Textbd.
I 88 erklart die Teilung der Athletenperiegese in zAA^ei £<po6oi damit, dass
der erste Abschnitt die Standbilder enthalte, die im Innern der Altis
rings herum um den Zeustempel aufgestellt waren, der zAveite diejenigen,
die an der friiher grdsstenteils ausserhalb der Altis liegenden Feststrasse
standen; doch AAuderspricht dem Frazer IV 52, vgl. zu Gap. 17,1. Die —
ersten sechs Statuen, die Paus. ei-AA^ahnt, sind solche elischer Sieger, die
Pausanias II 34
'532 VI 1,3—7.

alie iingefalir in die Zeit 01. 94 — 104 ("404 — 364) zu fallen scheinen, s.

Hyde 25 u. 65, der die ersten 28 Siegerstatuen, mit der Gruppe lakonischer
Sieger in der Mitte, sich in langer Ileilie vor der Siidseite des Heraions
aufgestellt denkt.
ebd. Die Zeit dieser drei, nur ans dieser Stelle bekannten Sieger
Symmaclios aus Elis, Neolaidas ans Plieneos, Arcliedamos aus Elis
lasst sicdi nur aus der Zeit des Verfertigers ihrer Statuen ungefalir bestimmen,
da Alypos ein Schiiler des Naukydes von Argos war iind am grossen
AVeibgescdienk der Lakedaiinonier in Delj)lioi mitarbeitete (X Eine
9,10).
delpliische Insclirift, avo Alypos ais Kiinstler genannt ist, Ilomolle iin
liat

Bull. d. COIT, hellen. XXI 287 publiziert. IMin. XXXIV 50 setzt Xaukydes
in 01. 95 (400), doch inuss er sclion erheblicli friiber tiitig gewesen sein,

vgl. Ilrunn 1 276. 279, und nach dem ( )xyrliynchos-Papyros fertigte er die
StatiK* des Cdieiinon, 83 (448) im Pentatlilon siegte.
der Ol. Edrster I

22 f. setzt jene drei Sieger verinutungsweise Ol. 96 (396) an.


S. 451,17. Die Zeit des Kleogenes, der mit einem Pennpferd
eigner Ziicdit siegte, ist unbekannt. Hyde 3 u. 25 setzt ilin etwa 01.
94 — 104, s. oben.
S. 452,2. Die Zeit des De i no o 1 c lios, der sonst unbekannt ist, wird
dadurch ungetahr bestimmt, dass nacdi Z. 11 Kleon von Sikyon sein
Standbild fertigte, der etwa von 01. 98 an tatig war, vgl. Brunn I 285

und <d)en V 17,4; 21,3.


S. 452,5. has zu der Statue d<‘s l'roilos gelnirige Epigrarnin liat

sicli auf einer l»ronzetafel erlialten, vgl. Furtwangler A. Z. XXXVII 145


X. 288. Loewv 75 X. 94. Insclir. v. Olymp. 289 X. 166: r^p/ov

tot’ ’OXop.::G, Tjvixa fAo» Zi'j; |


ou>x£v vix^jon 7:p<oTov 'OXoix-iaoa |
itttoi; ailXo'f opoic,

To 0 £ o£OTSpov otoTi; I
i-zot;, uio; o’ r,v TpiotXo; ’AXxivr>ju. Paus. giebt ais
dalir des Sieges Ol. 102 (372) an; man nimmt wegen des der
Iiisclirift an, dass di‘r zweite Sieg gleicli in der folgenden ( )lympiade
errungen wurde. 1 )ie ( )lympiadenangabe entnalmi er vermutlicli aus seiner
(,)uelle, der Xame am Denkmal selbst an-
des Kiinstlers Lysippos war wol
irebraclit oder auf dem Postament. Die Statue war wol eines der friihe-
sten Werke des Eysijip, dessen laupttiitigkeit erheblicli s]»?iter fallt, wenn
1

man niclit mit Brunn I 359 annelimen will, dass Lysipp die Statue des

Troilos iTst liingere Zeit nacli dessen Siege geinaclit habe, wie die des
Polydamas (hi]). 5,2.

S. 452,7. Ikttou; — xaihsvai, liblicher Ausdruck fiir zum Wettkampf


s teli en, vollstandiger VI 2,2 xai). ii nuv iirriov t6v opopiov To'ji ntoXou;,

12,6 xai). ii 'OXopL-tctv i^roui; vgl. 'riiuc. VI 16,2. Isocr. 16,34. Lobeck zu
Phryn. 398.
S. 452,12. Die zweite Siegergruppe, von Kyniska bis Lichas (Cap.
2,1), umfasst mit Ausnahme des Akanianen (s. ebd.) nur Spartaner, und zwar

aus der Zeit Ol. 79 — 97 (464 — 392). Hyde 25.


ebd. i ber Kyniska. die 'Fochter des Archidamos, vgl. Bd. I 758,

zu 111 8,1. Die Inschrift ihres Denkmals ist im Original traginentiert


erlialten (gef. im nordlichen dVile des T^rytaneions), vgl. Furtwangler
S. 451,12—452,18. 533

A. Z. XXXVII 151 N. 301. Loewy 78 N. 99. Inschr. v. Olymp, 277 X.


160, und vollstandig Anth. Pal. XIII 16 erhalten; sie lautet: 2Tcapxas jxev
£[Aoi TcaTspe? xal dosXcpoi, apfxaxi 8’ u)XUTt66u)v itcttwv vixwaa Kuvtaxa
|
|

eixova xavS’ laxaje- p.6vav 6’ Ipis (papii ^uvaixtov 'EUaSoc £x udcaa? xovSe Xapsiv
|

axEcpavov. |
ATrsXXEa? KaXXixXso? Ittotqje. Kyniska stammt, wie Inschr. v. Olymp.
a. a. 0. dargelegt ist, vermutlich aus der zweiten
427 v. Ehe des im J.
Clir.verstorbenen Arcbidamos imd stand wol ihrem 01. 84,3 (442) geborenen
Bruder Agesilaos im Alter ziemlicli nahe. Die im ionischen Alpbabet
gescbriebene Inschrift (mit der alteren Ortbographie Xapsv fiir Xa^Eiv) weist
auf die Jabre 390—380 ais Entstehungszeit; Eobert im Hermes XXXV
195 setzt mit Eiicksicht auf das doeXcpoi in Z. 1 der Inscbrift ihre Siege
unter Agesilaos, vermutlich 01. 96 u. 97 (396 u. 392); alinlich Furtwangler
A. M. V 30 A. 2.

S. 452,15. ^Die Gestalt unseres Steines in Verbindung mit der Be-


schreibung des Monuments bei Paus. lassen nur die Wahl zwischen der
Annahme, dass die Bildsaule entweder
besonderen Eundbasis auf einer
neben dem mehrstufigen Bathron (xpr^ta'?) des Gespannes stand, oder dass
das erhaltene Stiick, das liinten abgebrochen ist, nur ein halbkreisformiger
Vorsprung dieses Bathrons selbst war. Letzteres zieht Loewy a. a. 0.
mit Eecht vor, ais der Beschreibung des Paus. mehr entsprechend. Der
rjvioyo?, den Paus. sich genau ebenso ausdrilckt, wie iiber Kyniska,
iiber

war doch gewiss nicht vom Wagen getrennt. Ansprechend vermutet


Furtwangler (A. M. V 30 A. 2), Kyniska sei, wie dies bei anderen
Siegerstatuen bezeugt ist (vgl. Paus. V 25,5. VI 1,7. Scherer 311F.),
in betender Stelluug dargestellt gewesen und daraus durch Verallgemeine-
rung die Angabe des Plinius hervorgegangen, dass Apelleas feminas
adorantes gebildet habe (XXXIV 86).“ Inschrift v. 01. 279. — Uber das
ebenfalls von Apelleas gearbeitete Weihgeschenk der Kyniska in Olympia
s. oben S. 353 zu V 12,5. —
Apelleas, Sohn des Kallikles und Enkel des
Theokosmos, gehbrt einer mit Polyklet in Verbindung stehenden Kiinstler-
familie an, vgl. Brunn I 287. Eobert bei Pauly-Wissowa I 2686 und
Hermes a. a. O. 195.
Ebd. apfxa xe itttcodv, der ungewohnliche Ausdruck diirfte aus der
Inschrift herriihren (apfxaxi a>xu7i66cov iTiTroiv).

S. 452,17. mit dem Dativ wie III 7,2, gewbhnlicher ist der
Genitiv, s. z. B. H 9,8. V 9,1. 14,10. 17,1. 21,8.

Die Zeit des Anaxandros ist nicht iiberliefert, doch


S. 452,18.
fallt nach 01. 66 (516), weil das Standbild des Kleosthenes aus dieser
er
Olympiade das erste war, das ein Eosseziichter geweiht hatte, s. Gap. 10,6.
Der Oxyrhynchos-Papyros macht es aber moglich, seinen Sieg naher zu
bestimmen: hier fehlt der Wagensieger von 01. 79 (464), und Eobert im
Hermes a. a. O. 176 weist nach, dass dafiir nur Anaxandros in Frage
kommen kann.

Ebd. ap|xaxi aTrrjYopEuOy) xrpojxo? bedeutet nicht, wie Krause Olympia


243 meint, dass Anaxandros iiberhaupt der erste spartanische Wagensieger
34*
534 VI 1,7-2, 2.

war, deun das war Euagoras (s. Gap. 10,8), soiidern er war der friiheste
unter den hier ervvalmten spartaiiischen Wageiisiegern ;
s. For st er N. 233.
S. 453,1. Zur Darstelluiig in beteiuler Haltung s. oben zu S. 452,15
und dazu Reisch gr. Weihgescli. 41.
ebd. Den Sieg des Polykles verlegen Robert a. a. (). Hyde 4
vermutiingsweise in Ol. 89 (424).
S. 453,3. Diese ^'erbindlmg eines Olyinpioniken rait zwei -aioia ist

ganz singnlar, vgl. Scberer 40 A. 2. Vermutlicb hatte sicli Polykles dar-


stellen lassen, wie ihn ais beinikebrenden Sieger seine beiden Sohnclien
begriissen, der eine mit dem Reifenspiel bescliaftigt, der audere nacli der
Siegerbinde, die der Vater in der Iland liielt, greitend. Also eine Genre-
gruppe unter den Olyinpioniken.
S. 453,5. Nep-sa ais Dativus loci, wie 12,8. 14,2. 15,1. VII 27,5,
Lys. 19,63. Piat. Lys. 205 C, bautiger iv Ssfxirx I 22,7. 27,9. V 11,5.
25,7. VI 2,11. 3,11. 4,5. 7,10. 15,6. VIII 48,2, iv zr Nsfjis^ II 15,3.

Gap. II.

Laked aiinonier, die iin Pterde wettrennen siegten, dar unter


Lichas. Das Standi)ild iles lainideii Thrasybulus. Weissagung
aus den Kingeweiden von 'Lieren. Ti inusthenes’, Antip atros’
und an der er Standbilder. Die Messenier tragen nach ihrer
Vertreibung aus dem Peloponnes bis zu ihrer Riickkehr keinen
Sieg in ()lympia da von.

Der Name des Pankration-Siegers aus Stratos in Akarna-


S. 453,8.
nien ist denn Xenarches, was die liss. bieten, scheint eine
ausgetallen,
aus Z. 12 heriibergenommene Erganzung zu sein. l’ber die PHege der
Gymnastik in Akarnanien vgl. Oberhummer Akarnanien S. 256. Ob •

Philandridas, wie dieser annimmt, der Vater des akarnanischen Siegers


war, ist zweifelhaft, da man nicht wissen kann, was alles ausgetallen
ist; Pape-Benseler nennt Philandridas einen Lakedaimonier. Hyde 25t.
nimmt au, dass die Verderbnis und Interpolation umfangreicher und Philan-
dridas nicht der Name vom Vater der Siegers, sondern der des Siegers
selbst sei; er schreibt daher nur nach Trpdjto?: iy.aXctxo o£ <I>iXavopioa?. Die
Zeit des Sieges setzt er vermutungsweise Ol. 102 3 (372 — 368), weil keine
der hier autgezahlten Siegerstatuen iiber die Mitte iles 4. Jahrh. hinab-
gehe, (dl. 104 (364) aber Sostratos von Sikyon ini Paukration siegte
(s. Gap. 4,1). Es ist also ein Irrtum, wenn er p. 4 den Sieg des Akar-
naneii Ol. 103 oder 104 ansetzt. — Furtwangler Ergebn. Textbd. IV lOf.
hatte vermutet, dass der bekannte bronzene Pankratiastenkopf zu dieser
von Lysipp gefertigten Siegerstatue gehort habe, zumal er in der Nahe
der auf Troilos und aut’ Kyniska beziiglichen Inschriften gefunden worden
sei. Hingegen halt Hyde, der diesen Kopf mit Recht erst dem 3. Jahrh.
S. 452,18-453,14. 535

zuweist, den Marmorkopf Ergebn. Tafelbd. III 54 N. 3 u. 4 fiir den Kopf


dieser von Lysipp gearbeiteten Siegerstatue, indem er sich dafur, dass
Lysipp aucb in Stein gearbeitet habe, aiif Prenner beruft, der Bull. corr.
hell. XXIII 46 die delphische Marmorfigur ebd. Taf. 11 ais den Hagias des

Lysippos erwiesen habe, nnd indem er andererseits die alte von Scherer
16 ff. wiederholte Meinung, die Olympioniken-Statnen waren durchweg nur
bronzene gewesen, ais Irrtum bezeichnet, vgl. Tren Ergebn. Textbd. III
216. Der Kopf, der sonst ais jugendlicher Herakles bezeichnet zn
werden
pflegt (Botticher Olympia 344. Reisch gr. Weihgeschenke 43 A. 1. Treu
a. a. 0. 268), macht zwar, vde Hyde richtig bemerkt, mehr den Eindruck
eines Sterblichen, ais eines Heros, aber ftir eine Portratfigur erscheint er
doch zn stark idealisiert.

Die lakonische Pferdezucht, von der auch eine am Relief


S. 453,9.
einesWagensiegers angebrachte spartanische Inschrift (Dressel nnd
Milchhdfer A. M. II 319. Roehl IGA 79) Kunde giebt, ist sonst
nicht gerade beriihmt; die Pferde anderer peloponnesischer Landschaften,
besonders von Argolis nnd Elis, werden viel haufiger erwahnt. Doch meint
Paus. hier nur Zucht von Rassepferden fiir Rennsport.
S. 453,14. £v Ap 7 £i nnd sv KopivOto ungewohnlich fiir (ev)

nnd (iv) dabpui (


’ Ijbfxoi).

ebd. Schon Riitgers Afric. ’0Xujxtt. dvaYp. 144 machte auf die
Schwierigkeit aufmerksam, dass die Statuen des Lykinos, der im Ftillen-
rennen von Myron gefertigt waren, der nm 01. 80 (460) thatig war
siegte,
(nach Plin. XXXIV 49), wahrend das Eiillenrennen nach Paus. V 8,10 erst
01. 99 (384) eingefiihrt wurde. Brnnn SB. der bayer. Akad. 1880, I 479
schlug vor, Z. 17 mit Riicksicht auf S. 454,1 zu lesen dvsBirjxs 6s xai Apxe-
aiXaos dvopiavxa? duo; denn Arkesilaos hatte im Wagenrennen zweimal
gesiegt, was die Weihung von zwei Statuen, die bei Lykinos merkwiirdig
bleibt, erklarlich macht; und da Lichas, sein Sohn, nach Xen. Hell. IH
2,21 01. 90 ein Yspwv war, so konnte Arkesilaos sehr wohl ein Zeitgenosse
des Myron sein. Hingegen meint Klein arch. epigr. Mitth. a. Oesterr. VH
70, dem Forster II 4 X. 211 a sich anschliesst, die von Myron dargestellten
beiden Eiguren waren Lykinos und sein Rosselenker gewesen, die auf der
Quadriga standen, deren Erwahnung Paus. vergass. Da die Pferde oder
eines derselben klein dargestellt waren, wurden sie spater fiir Fohlen
gehalten, die ganze, von Paus. hier erzahlte Geschichte sei also nur eine
„Fremdenfiihrerschnurre.“ Frazer denkt (mit Bezug auf Gap. 8,5, s. ebd.)
an einen jiingeren Kiinstler namens Myron. Nun kommt aber Lykinos
unter den Siegern des Oxyrhynchos-Papyros vor, und zwar 01. 83 (448)
ais Sieger im otiXity]?; auch dies Standbild fertigte Myron. Da der Papyros

hier abbrichtund daher der Sieger im Wagenkampf (im Papyros folgt das
auf den ottAitt)?) nicht mehr verzeichnet ist, so konnte man
TedpiTiTTov

vermuten, dass etwa der Sieger im ottXity]? ausgefallen und Lykinos ais
Sieger im Wagenrennen verzeichnet gewesen sei; allein diese Sieger ver-
zeichnet der Papyros immer im Genitiv, weshalb sowohl die Herausgeber,
wie Robert Hermes XXXV 172, diese Vermutung ablehnen. Vielmehr
536 VI 2,2-7.

lehrt der Papyros, dass Lykinos zweimal in Olympia siegte, einmal 01. 83
im oTrXtTY)? imd einmal im Wagenrennen, und dass dalier die beiden
Lykinos-Statuen des Myron zii erklaren sind. Kobert a. a. O. 176 maclit
es wahrscheinlich, dass der Wagensieg des Lykinos 01. 84 (444) stattfand;
der Bericlit des Paus., dass er im Fullenrennen gesiegt habe, erweist sich
ais irrtumlich.

S. 454,1. Arkesilaos wird ofters ais Vater des Lichas erwahnt,


der eine sehr angesehene Personlichkeit in Sparta gewesen zii sein scheint,
vgl. Thuc. V 22,2; 76,3. VIll 39,2; beini Feste der
Gymnopaidien be^^'irtete
er einmal die in Sj)arta anwesenden Fremden, Xen. Mem. I 2,61. IMut.
Chm. 10 und praec. reip. ger. 31 p. 823 E.

S. 454,2. Uie Geschichte vom Lichas erzahlen austiihrlich 'rimc. V


50,4 f. und Xen. Ilell. III 2,21. Darnach waren die Spartaner damals,
d. h. im Somnier 420, von der olympischen Festfeier ausgeschlossen, weil
sie sich weigerten, die Strafe von 20iJO Minen, zu der sie wegen Storung
des Gottestriedens verurteilt waren, zu bezahlen. Lichas Hess daher seinen
Wagen auf <len Nainen der 4’hebaner mitrennen; ais aber der boiotische
Staat ais Sieger ausgeruten wurde, trat Lichas auf den Kampfplatz und
schmiickte seinen Wagenlenker mit der Siegerbinde. Da liessen ihn die
Hellanodiken, obschon er bereits ein Greis war, mit Kiiten ziichtigen und
hinausjagen. Dieser Vorfall wurde spiiter beim Kriege zwischen Sparta

und Elis (401 399) mit ais Grund angefiihrt, s. Xen. a. a. O. Was die
Ursache der Bestrafung anlangt, so meinte Botticher A. Z. XI 9, Lichas
habe, ais er seinen Wagenlenker mit der 4’aenie schmiickte, einen Eingriff
in die Rechte der Hellanodiken gethan; doch bemerkt .Tiithner (isterr.
Jahresh. 111 45 ganz richtig, dass gegen das Vorgehen des Lichas unter
friedlichen Verhaltnissen nichts einzuwenden gewesen wiire, zumal die
Ehre und der Kranz eines Wagensiegers bekanntlich dem Besitzer des
Gespannes gehiirte, dass aber hier das Umgehen der elischen VerfUgung
bestraft wurde und die Frechheit, diese Umgehung noch dazu hinterdrein
so offentlich zu kennzeichnen. Passow Studien z. J^arthenon (Berlin 1902)
1 rt‘. verteidigt die Ansicht, dass die Taenie kein Siegeszeichen, sondern
nur ein Toilettenartikel gewesen sei und daher zu den Gaben gehorte, die
das Publikum nach der Bekranzung durch die Preisrichter den Siegern ais
Ovation darbrachte. Allein dagegen spricht eben diese Stelle hier; ware
die Tiinie ein blosser gewohnlicher Schmuck gewesen, so hatte Lichas
dafiir, dass er personlich (auro?) seinen Wagenlenker damit schmiickte,
nicht bestraft werden konnen. Es ist doch auch die Taenie in der Hand
der Nike des olympischen Zeus (V 11,1) kein blosser Toilettengegenstand.

S. 454,10. Dieser Seber Thrasybulos ist wol identisch mit dem


Cap. 13,11 ei-Asahnten Vater des Agathinos; iiber seine Teilnahme am
Kriege der Mantineier gegen die Lakedaimonier s. \TI1 10,5. Nach C. 14,9
weihte er die Statue des Pyrrhos in die Altis. Der erwahnte Krieg fiel
nach Belocli Hermes XXXV 264 in die Jahre 250 — 245, wodurch die

Zeit der Errichtung der Statue ungefahr bestimmt wird.


s. 453,14-455,8. 537

S. 454,11. Vgl. zii den lamiden Bd. I zu S. 692,11 ii. Bouche-


Leclerq und 333.
Histoire de la divination dans l’antiquit4 II 61fF.
S. 454,13. Die Eidechse galt ais ein mantisches Tier, und eine
eigene Art von Weissagungen ging von der Beobachtimg der Eidechsen
aus, wonach in Sizilien Weissager derart ^aXediTai hiessen, s. Steph. Byz.
s. h. V. Hesych v. ^aXeoi. Cic. de div. I 20,39. Docli steht die praxitelische
Eigur des Apollon sauroktonos vermutlich nicht in Beziehung zu diesem
Aberglauben. Vgl. Bouche-Leclerq a. a. O. I 147. II 74. Gerhard
gr. Mythol. I 315 f. Welcker gr. Gotterl. I 465. II 441; alte Denkm.
I 468. Preller-Robert I 295 A. 2. Hermaiin griech. gottesdienstl.
Altert. 240 A. 17.
S. 454,14. Die Eingeweidescliau, bei der die Leber eine wichtige
Bolle spielte, war eine sehr verbreitete und oft erwahnte Form der
Weissagung, vgl. Bouche-Leclerq a. a. 0. I 171. II 88. Hermann a.

a. O. 241 f. Stengel Dass unter den dafiir


Griech. Kultusalt. ^ S. 56.
verwendeten Tieren der Hund sonst nicht vorkommt, erwahnt Paus. unten
Z. 17; was er da von den Hunden bemerkt, dass sie zur Hieroskopie
nicht verwendet werden, ist auf alie nicht essbaren Tiere auszudehnen;
doch wurden unter diesen Hiiiide ain haufigsten geopfert, s. Stengel
Progr. d. Joachimsthalschen Gymii. in Berlin 1879, 25 und Jb. f. Ph.
CXXVII 371. Lenormant Gaz. arch. 1880, 211, der mit Bouche-
Leclerq a. a. O. hierin vornehmlich karischen Brauch sieht, nach Plut.
prov. Alex. 73. Clem. Alex. Protr. 29 p. 25 P.
S. 454,19. Zur gekiinstelten Wortstellung vgl. Bd. I zu S. 7,5. 431,1.

S. 454,21. cprjaiv £v ^ap-axi IlivSapo?, s. 01. 6,58 ff.

S. 455,1. Die Zeit des Timosthenes sowie des Antipatros lasst

sich nur aus der der Kiinstler ihrer Statuen (bei jenem des Eutychides,
bei diesem des Polykleitos, s. unten Z. 27 f.) ungefahr vermuten.
S. 455,3. xat£p7aC£<79ai, niederkampfen, voni Wettkampf der TraXr),

des Tra^xpattov und der vgl. die Zusammenstellung zu Gap. 14,5.

ebd. Falle, wo solche Bestechungsversuche besser gliickten ais hier,


berichtet Paus. Gap. 13,1 und 18,6. Vgl. Scherer 9.

S. 455,5. ava^opEuh^vai £x Supaxouatov, gewohnlicher wie gleich nach-


her dv£iTr£v auxov 13,1. 18,6.
S. 455.8. Es giebt bekanntlich zwei Kiinstler, die Polykleitos
hiessen, den alteren (vgl. iiber dessen Zeit nach den Aufschliissen des
Oxyrhynchos-Papyros jetzt Kobert im Hermes 185ff.) und den XXXV
jiingeren, s. unten zu Gap. 6,2. Brunn I 281 schrieb die Statue des Anti-
patros dem jiingeren zu; das hier erzahlte Ereignis sei auf jeden Fall
nach 01. 93 (408) geschehen, da sich erst damals Dionysios zum Herrscher
von Syrakus aufwarf, wahrscheinlich aber (nach Gorsini Diss. agon. 123)
erst 01. 98 (388), in welcher Zeit Dionysios eine glanzende Gesandtschaft
nach Olympia abordnete (nach Diod. XIV 109,1). Dagegen meinte
Bobert Arch. Marchen 107, die von Paus. erwahnte Gesandtschaft des
Dionysios branche keineswegs mit dieser identisch zu sein, der Antipatros
konne daher auch dem alteren Polykleitos gehoren; doch tritt Hyde 29
538 VI 2,7-10.

dieser Ansicht entgegen imd setzt dalier alie aiideren lonier, die Sieger-
statuen in Olympia hatteii, nacli 01. 98 an. Uber Knabensieger-Statuen
des iilteren Polykleitos liandelt Fnrtwangler Meisterw. 475 ff.
S. 455,9. Lysipps Scdiiiler Eutychides wird von Plin. XXXIV 51
in 01. 121 (296) gesetzt; das stimmt sowohl zur Zeit seines Lelirers, ais
dazu, dass Antiochia Ol. 115,4 (317) unter dem Xamen Antigoneia ge-
griindet, aber (Jl. 119,3 (302; von Seleukos erneuert und Antiochia genaniit
vviirde; s. Briinn I 411. Fdrster 11 5 N. 424.
8. 455,10. Von der hier erwalmten Statue der Psyche, die Euty-
chides fiir die Syrer am < )rontes, d. h. fur Antiochia, gearbeitet hatte,
haben sicli statuarische Nachbildungen (besonders die im Vatikan, Miiller-
Wieseler 1 49,220. Overbeck *
II 172 Fig. 184. Haumeister 519
Fig. 560 u. s.) erhalten, denen Miinzbilder von Antiochia entsprechen.
Die (lOttin sitzt mit Mauerkrone und Schleier, in das llimation geliiillt,

aut einein Felsen; zii ihren Fiissen taucht der knabenhatt gebildete Orontes
mit balbem Leibe empor. Die zuerst von Vis conti ausgesprochene
Meinung, die K. ( ). Miiller weiter begriindete (Antiipiit. Antioch. 35 6*.),

dass diese Stadtgbttin von Antiochia sei, hat allgemeine Zu-


stimmung gefunden, vgl. Hrunn 1 412. Michaelis A. Z. XXIV 255.
ol lignon II 485.
S. 455,13. Xach Gap. 12,6 hiess der \'ater des 'rimon Aigyptos,
wotur Schubart (Jen. Lit. Zeit. 1846 X. 21 S. 83a) ^Upytos vermutete;
(Jurlitt 417 A. 27 halt auch den iiberlieferten Xamen tiir verdorben. Der
Sohn des 'rimon heisst hier in den liss. Aisypos, was auch verdorben
scheint; jedenfalls heissen Orossvater und Enkel gleich, ob Aigyptos, wie wir
hier schreiben, muss dahingestellt bleiben. Wie der Wagensieger P'imon sicli

mit einein eintachen Standbild begniigte, so auch der Sieger 'relemachos (’ap.
11,3; vgl. Keisch 41. Da Daidalos die Statuen yon Vater und Sohn bildete»
so setzt Ilyde 29 mit Kiicksicht auf die Chronologie des Iviinstlers (s.

unten) die beiden Siege in die Zeit Ol. 98 — 103 (388 — 368).
S. 455,15. Daidalos von Sikyoii, der die Statuen des Timon und
seines Sohnes war nach (bip. 3,4 Schiiler des Patrokles; dass
fertigte,
ilieser auch sein Vater war und hei Paus. der verdorbene 'bext a. a. O.

in diesem Sinne korrigiert werden muss (s. d. krit. Appar.), lehrt die

ephesische Inschrift C. 1. O. 2984 (Loewy 68 X. 188), auf der er ilirekt

uioi llaxpoxXeo? genannt wird. Anderweitige Werke, ausser 27,11 dem V


ohne Xennung des Kunstlernamens erwalmten 'rropaion der Eleier in der
Altis (s. die Anm. ebd.), erwahnt Paus. noch an verschiedenen Stellen,
grbsstenteils Statuen von ( Uympioniken. Seine Zeit lasst sich darnach
ziemlich genau bestimmen. Er fertigte die Statue des Eupolemos (VI 3,7),
der 01. 96 (396) siegte, und die des Aristodemos (VI 3,4), dessen erster
Sieg Ol. 98 (388) fallt. Er arbeitete ferner mit am Weihgeschenk der
Arkader in Delphi (X 9,5), das zur Erinnerimg an eine AVaffenthat gegen
die Lakonier errichtet wurde, die nach der wiedergefiindenen Inschrift
(s. Pomtow A. M. XIV 25tf. Frazer V 261. Xiese Hermes XXXIV
522; in das Jahr 370 oder 369 fallt. AVenn Pobert friiher (Arch. March.
S. 455,8-456,1. 539

104 nnd Hermes XXIII 424 ff.) wegen des Vaternamens Patrokles den
Daidalos fur einen Bruder des alteren Polyklet iind des Xaukydes hielt

und das Weihgeschenk der Eleier in der Altis, das Daidalos arbeitete,
auf ein Ereignis von 01. 90,3 (418) zuriickfiihrte (s. oben zu V 27,11 und
die Bemerkung dagegen bei Furtwangler Meisterw. 416 A. 1), so hat er
diesen Ansatz im Hermes XXXV 191 f. ais zu friih zuriickgezogen und
nimmt jetzt an, dass derjenige Patrokles, der der Vater des Daidalos war,
nicbt aueh der Vater des alteren Polyklet, sondern vielmehr dessen Sohn,
Daidalos also ein Enkel des alteren Polyklet gewesen sei. Dafiir sprecben
auch epigraphisclie Griinde, da der Schriftcbarakter der Olympia gefun- in

denen Daidalos-Inschriften (Insclir. v. Olymp. X. 161, s. u. zu Gap. 6,1 und


N, 635, von einer unbestimmten Siegerstatue) auf den Anfang des 4. Jalirh.
hinweist. Paus. nennt den Daidalos iinmer Sikyonier, walirend Polykleitos
und dessen Bruder Xaukydes ais Argeier bezeicbnet werden. Das erklarte
Kobert Arch. Marcii. 107 damit, dass die Familie aus Sikyon stammte,
Polyklet und Xaukydes aber in Argos Biirgerrecht erhielten; da sicb dies
aber auf das jetzt von ihni zuriickgenommene Verwandtscliaftsverlialtnis
stiitzte, so verziclitet er nunmebr auf eine Erklarung jenes Umstandes (Hermes

a. a. 0. 192). Furtwangler, der Daidalos fiir einen Bruder des jiingeren


Polyklet lialt, meint, die Kiinstler waren urspriinglich Argeier gewesen,
Daidalos aber, der sicli auch auf der Insclirift von Olymp. 635 Sikyonier
nennt (X. 161 ist das Ethnikon z. T. zerstort und wird von Dittenberger
zu 4>Xidato? erganzt, indem dieser einen Weclisel des Wohnorts und des
Biirgerrechts annimmt), sei nacli Sikyon iibersiedelt. Erwahnt wird der
Kiinstler auch bei Plin. XXXIV 76; vgl. sonst noch Loewy a. a. 0.
Forster I 23 X. 310. Kobert bei Pauly-Wissowa IV 2006.
S. 455,17. Dass der Paidotrib der Weihende war, ist ungewolmlich,
da es sonst meist Verwandte des Siegers sind, die das besorgen, wenn
nicht dieser selbst oder seine Heirnatsgemeinde das Denkmal stiftete, s.

Scherer 5f.

S. 455,19. Hyde 29 meint, der Xame des Siegers habe entweder


auf der Statue selbst oder auf einem an der Basis befestigten Bronze-
tafelchen gestanden und sei so dem Paus. entgangen. Ais Zeit des Sieges
nimmt er 01.98 oder 99 (388/84) an; da das Epigramm die Seesiege der
Samier rtihmte, so sei vermutlich kurz vorher ein Seekrieg und die Samier
jedenfalls noch frei gewesen, wahrend 01. 104 (365) die Athener sich der
Insel bemachtigten; der betr. Seekrieg aber sei wahrscheinlich der von
Xen. Hell. IV 8,23 erwahnte vom Jahre 390 gegen die athenische Flotte.

S. 455,20. Trapa ok adverbial, vgl. Bd. I zu S. 437,4.

S. 455,22. Da
nach dem Jahr 736 die Xennung messenischer Sieger
in Olympia aufhort, muss man unter den hier erwahnten Fliichtlingen
so
richtigerweise die verstehen, welche zu Anfang des ersten Krieges nach
Strab. VI 257 verbannt wurden; Paus. freilich, der von diesen Fliicht-
lingen nichts weiss (s. zu S. 10,6), hat die Sache nicht so verstanden, vgl.
Schwartz Herm. XXXIV 462 A. 1.

S. 456,1. tiber Leontichos s. Gap. 4,3; Symmachos aus Messene,


540 VI 2,10-3,5.

den Paus. sonst nicht weiter erwahnt, siegte zweimal im Lauf, das erste
Mal 01. 88 (428) nach Diod. XII 49,1; 4as zweite 01. 89 (424) nach Diod.
ebd. 65,1; s. auch lul. Afric.
S. 456,4. Daduich wird das Zeitalter des Damiskos bestimmt: da
Messene nach Diod. XV 66,1 01. 102,4 (369) gegriindet ist, so fallt der
Sieg des Damiskos in's Jalir 368 uiid ist er 380 geboren.

Gap. III.

Portsetzung der Aufzahlung der Siegerstatuen. Die Inschrift


auf den Athleten Stoinios. Die llellanodiken, die dem E u pol em os
den Sieg ziie rkannten, der Hestechlichkeit angeklagt. Stand-
bild des Oibotas, der nicht bei Plataiai gefochten haben kann.
Das Standbild des Dikon, Schicksale seiner Vaterstadt Kaulonia.
Standbild des Lysander. Politischer Wankelmut der lonier.

S. 456,9. To 7 ap ovopa oO Xe^o-jaiv ir’ auToI, sie nennen keinen Namen


in Heziig aut’ ihn, eine schwertallige iiiid ganz iingewohnliche Ausdrucks-
weise, die mit Stellen wie 1 23,5. II 3,2. 1\ 14,7. \1I 11,8 sicli nur halb-
wegs vergleichen liisst.

S. 456,10. Max£Oova otOtov 6 IhoXspaio; £v toI £7:i7potppaTi ixaXejs, vgl.

X 7,8, \vo erzahlt wird, dass Ptolemaios nach einem Sieg mit dem Zwei-
gespann an den Pythien ais Makedonier ausgeriifen wiirde: l/aipov MaxE-
6ove; 01 £v Aquirrii) paaiXEi;; dassellie gilt von den Seleiikiden,

vgl. D ittenberger Syll. ‘


N. 205.
S. 456,12. Die Zeit des (Diaireas von Sikyon-liisst .sich nicht

naher bestimmen, da auch die des Kiinstlers Asterion unbekannt ist. Da


nach Gap. 13,6 Bykelos, der etwa Ol. 95 (400) siegte, der erste unter den
Sikyoniern war, der ExpotrrjaEv £v xrauiv, so muss Chaireas nach diesein

fallen. Ilyde 30 setzt ihn zwischen Ol. 95 (400) u. 107 (352).

S. 456,14. Von der zur Statue des Sophi os gehorigen Inschrift ist

ein Eragment im Kladeos aufgetunden worden, es lautet: [ioj^ioc


M£33[avioo, o; -qte IHjt]] [rpuixoc
[\l£]aaav[io;] ... 1
[Tou^e xXeJw vi'xr,p |

£XTj]puyih) Tzali (r:[a6iov 2o<pio;]. S. Inschr. v. Ol. 297 X. 172. I orster I

30 N. 418, der die zweite Zeile erganzt hat; die Erganzung der ersten

riihrt von D ittenberger her. Die Zeit des Siegers wird ungefiihr durch
die Bemerkung oben Gap. 2,10 bestimmt, dass nach der Riickkehr der
Messenier in den Peloponnes sofort das alte Gliick im M ettkainpfe wieder-
kehrte. Da Damiskos 103 (368) der erste messenische Sieger war, so
01.
fallt der Sieg des Sophios spater, etwa 01. 105 (360); nach Hyde 30 01.
105 bis 120 (300).
Die Zeit des Stomios aus Elis wird durch die folgenden
S. 456,15.
Angaben des Paus. ungefahr bestimmt. Da die Einnahme von Sikyon
durch die Thebaner 01. 102,4 (369) nach Diod. XV 69 erfolgte, so fallt
S. 456,1-457,9. 541

der Sieg des Stomios vermutlich friiher, nach Rutgers 115 und Fors ter

I 25 N. 335 etwa 01. 102 (372). Dagegen halt Robert Hermes XXXV
169 die Kombination der Inscbrift mit der Eroberung von Sikyon fiir einen
blossen Periegeten-Einfall und meint, auf dem Steine habe nur gestanden,
dass Stomios elischer sei und einen feindlichen
Reiterfiihrer gewesen
Strategen im Zweikampf getbtet habe; er setzt ihn vermutiingsweise in die
im Oxyrhynchos - Papyros sich findende Liicke ais Pentathlon - Sieger
01. 81 (456). Doch wd diese Hypothese von Hyde 30 f. bekampft, weil in
diesem Teile der Altis ausser den Spartanern kein Sieger stehe, der alter
ist,ais das 4. Jahrh.; er stimmt daher dem oben angefiihrten Ansatze zu,

resp. sei die Statue noch etwas alter, 01. 99 — 101 (384 — 376). Die
Meinung von Dittenberger-Purgold Inschr. v. 01. 242, dass sie erst
nach dem Kriege errichtet worden sei, halt Hyde fiir irrig, indem der Aus-
druck des Paus. xo 6e eTrqpap-ixa . . . xal xdde andeute, dass die
Bemerkung uber die Kriegstaten des Stomios erst nachtraglich hinzugefiigt
worden sei. Dieser Schluss ist jedoch sicherlich unberechtigt, sTuXe-ysi

bedeutet nur, das Epigramm bemerke auch folgendes noch dazu.

S. 457,1. <patvotTo av o5v, vgl. X 26,8 stcoito av ouv, sonst beim poten-
tialen Optativ zu Beginn eines neuen Satzes av, vgl. VIII 5,1. I 24,7.

38,1. II 31,4. 14,3. 27,3. IH 4,6. 25,3. (te 11.). IV 36,3. 35,8. V 5,2. 11,3.
17,10. VI 13,3. 24,6. VH 5,5. 23,6. VHI 11,12. 24,4. IX 40,10. X 17,4.

24,4; eine Ausnahme macht nur etxaaai? (sixaCot?) av ohne oi II 10,6. 29,1.
X 29,9. 33,5.

S. 457,4. Hyde 31 f. macht den Versuch, die Zeit des Labax daraus
zu bestimmen, dass sich dieser Ix AeTrpsou xou ’HX£i'a>v bezeichnete (auf der
Basis). Da die Lepreaten sich 01. 103 (368) dem arkadischen Bunde
anschlossen (s. Niese im Hermes XXXIV 522), so werde Labax vor diesem
Termin gesiegt haben. Vgl. die Bemerkung zu Gap. 15,1.

S. 457,5. Aristodemo s wird auch bei lul. Afric. (Euseb. I 206)


genannt, dem zufolge sein Ringkampf 01. 98 (388) stattfand, was auch zu
der Zeit des Kiinstlers Daidalos stimmt (s. oben S. 538). Das Epi-
gramm seiner Statue ist bei Hephaest. p. 113 u. 119 Gaisf. erhalten
(falschlich dem Simonides zugeschrieben, s. Bergk PLGr ^ III 514) und
lautet: ^^laOjxia Nsptea ’0Xujxirta laxs^avtoOirjv |
ou TrXaxei vixwv awjxaxoc,
dXXa X£^VTQ. I
Apiax6Sa|xos '
OpaaiSo? AX£io? TcaXqc. Fiir ^'laOpaa hat Brunck
lluOia konjiziert, entsprechend der Angabe bei Paus., sowie weil die Eleier
an den Isthmien sich nicht beteiligten (Paus. V, 2,2. VI 16,2). Mit der im
Epigramm geriihmten Kunstfertigkeit des Ringers stimmt die Bemerkung
bei lul. Afr. : ou p.£aa ou6£k £Xa^£v.

S. 457,9. Kritios (wie der richtige Xame des Kiinstlers lautet, vgl.
dazu Bd. I 261) ist ca. 01. 70 80 (500 460) thatig; die
I 8,5 u. 23,9, — —
von ihm ausgehende Schule wird von Brunn I 105 folgendermassen an-
gesetzt:Ptolichos um 01. 82 (452); Amphion um 01. 88 (428); Pison
arbeitetnach X 9,4 am Weihgeschenk, das die Lakedaimonier nach dem
Siege von Aigospotamoi in Delphi aufstellten, also nach 01. 93,4 (465);
542 VI 3,5-10.

Damokritos urn 01. 100 (380). Von dieseii Kiinstlern neniit Paus. ausser

Pison nocli den Amphion X 15,6 ais Solin des Akestor (s. VI 17,4), aus
Knosos stammend; er arbeitete das Weiligeschenk der Kyrenaier in Delphi.
Kobert Arch. March. 14 zieht treilich die Glaubwiirdigkeit der ganzen
Kiinstlerdiadochie in Zweifel; ware sie richtig, so wiirde Damokritos in die
s. Kobert bei Pauly-Wissowa IV 2070;
erste Halfte des 4. Jahrh. fallen,
und llyde 5 setzt die Figiir des I lippos darnacb zwiscben 01. 96 (396)
nnd 107 (352). Damokritos wird aucb bei Diog. Laert. IX 7,49 und Plin.
XXXI V 87 ais Kiinstler genannt; eine Inscdirift einer von ibm gearbeiteten
Statue wurde in Kom gefunden, C. I. G. 725 A. Loewy 316 X. 484.
S. 457,12. Wenn Paus. von Kratinos bemerkt, er sei tote xaXXutoc
Twv £'f’
iaoToo gewesen, so scbeint es sicb da lun ein oftiziell erteiltes

Priidikat zu bandeln, denn aucb dem )xyrbyncbos-Papyros tindet sicb


aut’ (

bei einem )lympioniken( die Hezeicbnung xocXauto;, vgl. Kobert Hermes

XXXV 142. Die ebd. Is XXX\'l 73 weist jedocb diese Annabme zuriick
und glaubt, die Bemerkung des Paus. riibre nicbt aus den Siegerlisten,
sondern aus andervveitigen bistoriscben Ilericliteu ber; die betr. Stelle des

( Ixyrbyncbos-Papyros ergiinzt er nicbt mit Kobert ooto; xotXXuTo;, sondern outoj;


kaXXiaTpato;, indem hier, ebenso wie bei «len von lK)bert zu xpotTiaToc und
cpiXioTo; ergiinzten Abkiirzungen, der Autor genannt sei, der den betretVenden
Siegernamen verbiirgte. Die Zeit des Kratinos ist nur ungefabr dadurcb
zu beslimmen, dass Kantliaros, der Hildner seiner Statue, Scbiiler des
um Ol. 121 (296) tbatigen Futycbides (s. oben zu 455,9) war; vgl.
Forster zu II ti N. 433. Kin zweites Werk des Kantbaros, den aucb
Plin. XXX1\’ 85 nennt, erwiibnt Paus. (’ap. 17,7. Vgl. Hrunn I 415.
Fine Kiinstler-lnscbritt mit seinem Xamen betindet sicb in 'riieben, s. Inscr.

Gr. septentr. I 2471; die Bucbstaben weisen aut’ die Mitte des 3. Jabrb.
V. (dir. bin.

S. 457,15. tov dvopiavTa, wofiir man den Plural erwartet, beziebt


(Mavier in der id)ersetzung aut’ den Lebrer, sicberlicb falscb.
S. 457,17. Fupolemos
aus Flis siegte nacb VIII 45,4 01. 96 (396).
Paus. nennt ibn beide Male Fupolemos, ebenso lui. Afric., dagegen Diod.
XIV 54,1 (linter der gleiclien Olympiade) Fujiolis, was Grusius Jl). Pb. t’.

(^XLIII 389 nur fiir einen Kurznamcn von Fupolemos betracbtet. Vgl.

Forster I Fber Daidalos von Sikyon s. oben S. 538.


22 X. 294.
S. 458,1. Xacb V 9,5 batten immer je drei von den Hellanodiken die
Aufsicbt uber eine Kampfart, vgl. Forster de bellanodic. Olymp. 31 ft.
Zu oben S. 316, \vo iiber die Zabl der Hellanodiken gebandelt wird, ist nacb-
zutragen, dass die Herausgeber der Inscbr. von Olymp. Sp. 84 zu X. 44
annehmen, die Xeunzabl ware Ol. 95 (400 v. Cbr.), die Zebnzabl Ol. 97
(392) eingefiibrt worden; nacb einer PTnterbrecbung von 01. 103 (368) bis
108 (348), wabrend der erst zwolf, dann acbt Hellanodiken tungierten,
wurde die Zebnzabl wieder bergestellt.
Die ’0X'jfA7Ux-^ pouXrj wird in den Inscbriften sebr hautig
S. 458,3.
erwabnt, doch gebort die Mebrzabl derselben erst der spateren romiscben
Kaiserzeit an, s. Kegister zu d. Inscbr. v. Olymp. Sp. 834. Diese Beborde,
S. 457,9-459,5. 543

deren Amtslokal das V 23,1; 24,1 und 8 erwahnte Buleuterion war (s.
oben S. 430), liatte spater, wie es scheint, vornehmlich die Ehrung ver-
dienter Manner zu beschliessen, und darauf bezielien sich fast alie erhal-
tenen Inschriften; dass ihre Funktionen in alterer Zeit andere waren, zeigt
diese Stelle, nach der gegen eine Entscheidung der Hellanodiken an die
Bule appelliert werden konnte.
Die Hellanodiken galten in friiherer Zeit ais eine unbestech-
ebd.
licbe Behorde, dagegen liegen Beispiele aus der romischen Kaiserzeit vor,
die beweisen, dass sie damals ibren alten Kubm eingebiisst hatte, vgl.
lul. Afr. zu 01. 204 (27 n. Chr.) und 01. 232 (149 n. Chr.) Cass. Dio
LXXIX 10. Bestechungsversuclie seitens der auftretenden Kampfer ver-
zeichnet Paus. ofters, s. V 21,3; ebd. 8 ;
ebd. 18; vgl. Cobet de Plnlostr.
Tiepi YUfjLvaar. (Lugd. Bat. 1859) 79 ff.
S. 458,5. Uber Oib otas, der 01. 6 (756) im Lauf siegte, dem aber
erst 01. 80 (460) die Statue gesetzt wurde, handelt Paus. ausfiibrlicher
VU 17, 6f. wo iiber den hier von Paus. beriihrten Widersprucli
und 13f.,
und seine Losung naher gehandelt werden wird.
S. 458,9. £jxol }X£v oyv jj.lv xa uno "EXXiqvujv X£ 76 jJ.£va ava^xv] xxX.,
die Worte sind Herodot nachgesproclien, der sich VII 152 so ausdriickt:
I7 W 61 6 'f£iXo) X£ 7 £iv xd Xe^o jj-£va, n£i0£fji)ai ^£ jj.y]v ou rcavxdnaaiv ocpEtXto.

S. 458,11. Zu ouxlxi vgl. Bd. 1 zu S. 52,15.


S. 458,13. Einen 'AvxiV/o? na^xpaxiaaxv]? nennt Xen. Hell. VII 1,33 u.

38 ais Gesandten der Arkader au Artaxerxes 01. 103,2 (367); Eutgers


lul. Afric. 57 nahm sicherlich mit Ilecht (s. Niese Hermes XXXIV 521
A. 3) an, dass dieser mit dem Pankratiasten Antiochos aus Lepreon iden-
tisch sei und dass dessen Sieg ca. 01. 95 (400) falle, s. For ster I 22
X. 289; Hyde 32 f. dehnt den Termin bis 01. 102 (372) aus. Mit ersterem
Ansatz wtirde die Zeit des Bildhauers Xikodamos, der seine Statue fer-
tigte, ungefahr stimmen, da er die Siegerstatue des Androsthenes fertigte
(s. unten Gap. 6,1), der nach Thuc. V 49,1 zum ersten Male 01. 90 (420)
im Pankration siegte.
S 458,15. ou 7 ap xt ’Iahpii«)v A£Tcp£dxai? 6 £i[J.a, der Ausdruck oEijj-a

bezieht sich auf den Finch der Moline V 2,2.


S. 458,16. Die Zeit des Hysmon ist wieder nur durch die Zeit
des Bildhauers Kleon (unten S. 459,4) ungefahr zu bestimmen; dieser
Kiinstler, der uns nur aus Paus. bekannt ist (s. oben S. 392 zu V 17,3),
gehort der Mitte oder der ersten Halfte des 4. Jahrh. an, s. unten zu
Gap. 8,5.

S. 459,2. jj-£X£xrjaat, jj,£X£xy) (III 14,6. VI 8,4. VHI 12,5) synonym


mit dax£iv, djxrjai? I 23,9. II 7,2. IH 11,6. V 2,2. 24,9, vgl. auch nat-
o£U£iv n 10,7, wahrend das iiberlieferte |xdOrjjj.a in dem hier verlangten
Sinn sonst nicht gebraucht wird, s. Krit. App.
S. 459,4. auxtp, zum Dativ vgl. Bd. I zu S. 12,2. 700,1.
S. 459,5. tiber die archaische Form der Hanteln vgl. V 26,3 mit
der Bemerkung Dass der Pentathle Hysmon mit Hanteln ab-
S. 445.
gebildet war, deutet auf seinen Sieg, da die Hanteln nur beim Pentathlon,
544 VI 3,10-13.

und zwar beim Sprunge, gebraucht wurden, sonst in den olympischen


Wettkampfen nirgends.
S. 459,6. Audi fiir Nikostratos ist die Zeit nur ungefabr durch
die des Bildners Pantias von Chios (nach Cap. 9,3) zu bestiminen. Da
er in der Scbule des Aristokles zur siebenten Generation gelibrt und
Aristokles etwa 01. 70 (500) thatig ist, so setzte Brunn I 81 den Pantias
um 100 (380) an, vgl. die C'ap. 9,1 angegebene Peihenfolge der Scbule
01.
des Aristokles; ebenso setzten Dittenberger-Purgold Inschr. v. 01. 295
zu N. 170 den Pantias um die Mitte des 4. Jalirh. an, weil sein Vater
Sostratos nach Polyb. IV 78,5 (vgl. Paus. VIII 26,7) zusammen mit Hypa-
todoros, der um Ol. 98 (388 v. Clir.) tiitig war (Brunn I 294. Loewy
80 X. 101), eine Erzstatue der Atliene zu Aliphera arbeitete. Xach
(hip. 14,12 fertigte Pantias auch die Statue des Xenodikos von Kos, des
Siegers im Wettkampf der Knaben, und nach Cap. 9,3 die des Aristeus,
der im Dolichos siegte. Nun war aber nach dieser Stelle Aristeus ein
Soliii des Cheimon, der nach dem )xyrhynchos-Paj)yr(»s
( Ol. 83 (448)
siegte, und es ist nicht wahrscheinlich, dass der Sieg des \'aters und der
des Sohnes um mehr ais 3 — 10 Olympiaden auseinander lagen. Demnach
wird, wie Pobert im Hermes a. a. 179 ( ). u. 193 annimmt, Pantias von
Brunn erheblich zu spsit angesetzt; da der Sieg des Aristeus etwa Ol.
86 — 93 (436 -408) getallen sein wird, so gehdrt auch Pantias noch dem
5. .lahrh. an. Weiteres iiher diese verwickelte chronologische Frage, hei
der die Datierung der Siege des Xenombrotos und Xenodikos mit in

Betracht zu ziehen ist, s. unten zu (’ap. 14,12.


S. 459,9. Nach Paus. wiire Dikon von Kaulonia bei seinen sjiateren
Siegen ais Syrakusaner ausgeruten worden, weil die Syrakusaner ihn
datur bezahlt hatten, denn das bedeutet ottenbar eri yprjfxa^i. Die Ursache
war aber jedentalls die, dass die Kauloniaten nach .Diod. XIV 106,3 Ol. 97,4
(389) nach Schleifung ihrer Stadt von Dionysios nach Syrakus eingebiirgert
wurden; s. Rutgers 58,3. Forster 1 23 N. .307. Nach Diod. siegte Dikon
( )1. 99 (384) im Stadion ;
die Zeit der beiden anderen Siege ist nicht
iiberlietert. Hyde 33 nimmt an, dass der zweite Sieg ( >1. 97 (392) oder
friiher, der dritte ( )1. 99 (384) stattfand, resp. noch sj)ater, wenn des Paus.
Angabe durchweg irrig sein solite. Im ganzen nennt Paus. 15 Siege, das
Fpigramm Anth. Pal. XIII 15 aber nur 14, namlich nur 2 olympische.
Hyde mochte daher 6i; 'OXop-ria mit Wesseling in tpU ’0Xu|i.ria andern, da
er meint, Paus. habe eben dies Epigramm vor Augen gehabt, indem es
dasjenige war, das aut* der dritten Statue sicli befand. — M er die Stand-

bilder fertigte, sagt Paus. nicht; dass es Pyrilam}»es von Sikyon gewesen
sei,wie Forster I 24 N. 315 f. annimmt, beruht auf einer von Schu-
bart Ubersetzg. 426 A 7 vorgeschlagenen Emendation zu § 13, indem
dieser Z. 20 eine Liicke annimmt, in der etwa gestanden habe: «Aut dem
Standbilde des Dikon ist eine Inschrift, welche besagt, dass Pyrilampes
aus Sikyon die Bildsaule gefertigt habe; nach dem Dikon aber u. s. w.“
Docb s. die Bemerkung zu S. 459,20.
S. 459,14. KoioXwvia ar(|)xi 3 i)r, 'DaXiav Gro Wyaio)^, dies sagt auch
S. 459,5-21. 545

Strabo VI 261, wahrend Scymnus 318 die Stadt eine Griindung der Kro-
toniaten, Servius zu Verg. Aen. III 553 eine der Lokrer nennt.
ebd. aTToixiCsiv I? steht III 12,5, aber ev II 30,9.
S. 459,17. Nach der Zerstorung durcli Dionysios wieder aufgebaut,
wurde die Stadt im Jabr 277, ais Pyrrbos in Sicilien weilte, von den
campaniscben Truppen der Ebmer genommen, vgl. Ni es e Gesch. d. griecb.
und maked. Staaten II 49.
S. 459,20. Das Standbild des Xenophon fertigte Olympos, iiber
welcben Kunstler nichts Naheres bekannt ist. Brunn I 292 u. 419 wollte
aus dem Wortlaut des Textes, der aber entschieden verdorben ist (s._ d.
krit. Apparat), schliessen, dass Olympos aus Sikyon war; doch lieisst es
dem Paus. wol zu viel Nachlassigkeit zutrauen, wenn das zwischen den
Zeilen gelesen werden soli, wesbalb wir nach dem Vorschlage von Hyde
34 Sixuiovtos hinter OXufJiTro? einschieben. Brunn will den Kunstler nicht
iiber01. 80 (460) hinabriicken; Gurlitt 369 mochte ihn, da er mit Pyri-
lampes zusammengebracht ist, diesem auch zeitlich nahe bringen, ihn also
nach 150 v. Chr. ansetzen. Allein Paus. nennt beide Kunstler nur des-
halb miteinander, weil die von ihnen gefertigten Bildsaulen bei einander
standen. Hyde 34 f. setzt den Sieg des Xenophon zwischen 01. 95 u.

105 (400 — 360), wie alie in diesem Teile der Altis aufgestellten Sieger.
S. 459,21. Dass der hier genannte Sieger Pyrilampes aus Ephesos
ist, dafur spricht auch, dass der andere neben Lysander aufgestellte Sieger
Athenaios ein die Ephesier hatten sich diese Platze wohl
Ephesier ist;

absichtlich gewahlt, Lysander ais ihren Befreier betrachteten, s.


weil sie

unten § 15 und Hyde 34, der den Sieg des Pyrilampes um 01. 105
(360) ansetzt, auch mit Eiicksicht auf die von ihm angenommene Zeit seines
Bildners. Dieser Bildhauer Pyrilampes aus Messene kommt noch Gap.
15,1 und 16,5 ais Bildner von Olympioniken-Statuen vor; hingegen nennt
ihn die Inscbrift einer in Olympia gefundenen Statuenbasis (s. Ditten-
berger A. Z. XXXV 194. Loewy 193 N. 274. Inschr. v. 01. Sp. 501
N. 400) nach einem Ehrendekret A^ia Msaaavio?. Loewy halt
OupiXafJLTCo?

diesen fiir einen Xachkommen des bei Paus. genannten Pyrilampes; Ditten-
b erger-Purgold entweder fiir identisch oder doch fiir ein Glied derselben
Familie. Gurlitt 367 f., der die Verschiedenheit der Namensendung auf
Textverderbnis mochte (wahrend Dittenberger-Purgold dem
zuriickfuhren
Schwanken der Endung keine Bedeutung beilegen), tritt fiir die Ideiititat
beider ein, zumal die Familie des Agias, von der wir ausser dem Vater
des Pyrilampos durch die Inschriften noch andere Mitglieder kennen lernen,
ebenso fiir Elis und Eleier arbeitete, wie der bei Paus. erwahnte Bildhauer
(s. Inschr. v. Olymp. 397 — 399). Hyde 31 spricht sich gegen die Iden-
titat des Bildhauers mit dem genannten Pyrilampos aus. Die Zeit des
Pyrilampes ist nicht iiberliefert; Gurlitt bemerkt nur, dass er nach der
Wiederherstellung Messeniens, d. h. nach 01. 102,3 (370) gelebt haben
mtisse; Hyde nimmt mit Eiicksicht darauf, dass Pyrilampes die Statue
des Xenon Gap. 15,1), der 01. 105 (360) anzusetzen sei, an,
fertigte (s.

Pyrilampes habe Mitte des 4. Jahrh. gebliiht, seine Kunst in der Fremde
546 VI 3,13-4,1.

gelernt und
sei 01. 103 (368) in sein Vaterland zuriick^ekehrt. Forat er
II 13 N. 577 setzte dageg-en den Kiinstler ins 1. Jahrh. v. Clir.; Ditteii-
berger-Purgol d reihen die Kunstlerinscliriften mit Pyrilampos unter die
Griechen der romiachen Zeit ein.
S. 460,1- Xacdi den Schol. Pind. Ol. 7 p. 158 stand die Statue
Lyaandera in der Nahe von der dea Diagoraa, die Paua. erat Gap. 7,1
nennt. Dass ea niclit eine zweite Lyaanderstatue war, aondern dieselbe,
die Paus. hier erwalint, Gurlitt 411 A. 14.
iat nicht zu bezweifeln, a.

Purgold Auta. f. E. Curtiua 238. llyde 35, der daraua den Schliisa zieht,
daas Paua. von hier bia 7,1 einen Kreiaweg inacht (s. p. 65 f.) und daaa
alie Statuen von Pyrilanipes bis Pythoklea (7,10) vor der Ostfront des
Zeustempels standen, wenn auch nicht dichtgedrangt, sondern nach Osten
bis zur Echohalle hin verteilt.
ebd. Der Vater des Lysander heisst bei Paus. regelmaaaig richtig
Aristokritos, nur hier haben einige llandschriften 'ApicjtoxpctTw u. 111 6,7
alie Aristokrates, vgl. Dittenberger Syll. -
586 Z. 32; bei Plutarch l^ys.
2 ist ebentalls unrichtig ’AptaxoxX£iTo; iiberliefert.
S. 460,2. Iloiiiolle (b K. de l’Acad. des Inscr. 1901, 688 11*. vili das
Epigramin dem Dichter Ion von Samos zuschreiben, der das i. J. 1894
aufgefundene Epigramm auf die delphische J^ysanderstatue dichtete.
S. 460,10. Das Sprichwort xoo; xor/oo; xoo? ouo STraAsicpstv bedeutet
so viel wie unser „aut’ l)eiden Achseln tragen“; vgl. Append. prov. II 2:
duo xor/ouc dXsrpsiv Itzi xojv £7:otp-^ox£pi^op.£v(ov xai ota p-£jou ytopoovxcov £v

p-otyai? r^ cpiXiaii. Bei den Komern heisst es: duo parietes de eadem fidelia

dealbare, (hc. ad f‘am. 29,2, oder utros(iue parietes linere, Petron. 39.

\ gl. Otto S])ricliw. d. Kbmer 265. Der Vorwurt* des politischen Wankelmuts,
der somit den loniern gemacht wird, ist iibrigens durch die vorgebrachten
dbatsachen wol belegt. Es gab in den ionischen Stadten und speziell auch
in Samos und Ephesos Curtiua Abh. 1 254) eine oligarchische Partei,
(vgl.
deren Sympathieen den Spartanern galten, und eine demokratische, die es
mit den Athenern hielt. Nach dem Gang der Ereignisse auf 3em Kriegs-
schauplatz kara bald die eine, bald die audere in den Besitz der Macht.
So verschahte J^ysander im Sommer 404 den (Jligarchen die Herrachaft in
Samos, die sie i. J. 412 an den Demos hatten abtreten iniissen iXen.
Ilell. II 3, 6. 7. Plut. Lys. 14), Grund genug fiir jene, ihren Wohltater
durch eine Statue zu ehren; ais dann i. d. 394 nach der Schlacht bei
Knidos der spartanische Ilarmost von Konon verjagt und eine mehr
demokratische Verfassung eingefiihrt wurde, war es ganz natiirlich, dass die
wieder ans Kuder kommende Partei diesem eine Statue errichtete, VIII 52,4.
Xen. Hell. IV 8,1.
ebd. ’AXxi[liaoou — tayuovxo? iOspctuSuov aoxov, zur Konstruktion vgl.

Bd. I zu S. 668,6.
S. 460,13. OLI vao?, zu dieser Forni, Avofiir sonst (I 15,3. 01 9,3),

vgl. Lobeck Phryn. S. 170.


S. 460,15. ’Ex£ovtxov xai <I>apaxa, ersterer Avird X 9,10 ais einer der-
jenigen Spartaner genannt, mit deren Hilfe Lysander die Schlacht bei
S. 459,21-461,3. 547

Aigospotamoi gewonnen habe; Thukydides erwahnt ihn VIII 23,4 ais Unter-
befehlshaber des Astyochos, und bei Xenophon wird er in den Hellenika
dfter genannt, s. I 1,32. 6,26. II 1,1. Weniger tritt Pharax hervor, ais
spartanischen Xauarchen erwahnen ihn Xenoph. Hell. III 2,12 und Diod.
XIV 79.
S. 460,17. dpo? t6 Atopiov lasst sich nicht mit Sicherheit nachweisen,
nach Judeich kleinasiat. Studien 74 A. 1 ware es wol das Felsgebirge
(lieute Boz Dagh), welches unmittelbar ostlich hinter Knidos ansteigt; un-
begreiflich ist es, wie Pape-Benseler s. v. darunter einen Berg in Elis
verstehen kann.
S. 460,19. XaXxouv ist wol auch auf die Statue des Timotheos zu
beziehen, vgl. Bd. I zu S. 410,13. Dieser eroberte nach langer Belagerung
das von den Persem besetzte Samos i. J. 365; damals wurde die athener-
feindliche Einwohnerschaft vertrieben, um attischen Kleruchen Platz zu
machen.

Gap. IV.
Fortsetzung der Aufzahlung der Athletenstatuen, darunter das
Standbild des Sostratos mit dem Beinamen Akrochersites. Die
hundertundvierte 0 lympiade von denEleiern nicht in dasVer-
zeichnis aufgenommen. Standbild des Leontiskos. Standbild
«ines den Kopf mit einer Binde umwindenden unbekannten
Knaben von Pheidias. Standbild des Patreers Cheilon, des
Stageiriten Aristoteles, des Konigs Archidamos, des Kreters
Ergoteles u. a.

S. 461,1. Die zur Statue des Ephesiers Athenaios gehorige Basis


ist 56 m westlich vom Leonidaion verbaut (also sehr weit verschleppt, da
sie urspriinglich zwischen Heraion und Zeustempel gestanden haben muss)
wieder aufgefunden worden; sie tragt nur die Inschrift AOi^vato?
WpTzaliou ’Ecplcrio?; vgl. A. Z. XXXVII 206 X. 326. Inschr. v. 01. 291
X. 168. Xach der Schriftform gehort die Statue dem 4. Jahrh. an; auch
<las Material der Basis (schwarzer Kalkstein) ist spaterhin selten, in dieser
Zeit aber vielfach verwendet worden, vgl. Strena Helbig. 182. DieLoewy
Fussspuren zeigen, dass die Statue lebensgross war und den Sieger in
Ausfallstellung darstellte, die fiir einen Faustkampfer sehr angemessen
war, vgl. Treu A- Z. a. a. O. Scherer 38 u. 47. Reisch 47. For ster I
30 X. 419. Paus. den Vaternamen des Siegers auslasst, aber andrer-
Da
seits mehr bietet, ais die Inschrift, so bemerkt Treu mit Recht, dass er

hier auch aus andern Quellen, etwa den offiziellen Siegerlisten, schopfte.
S. 461,3. Sostratos ausSikyon war, wie verschiedene friiher erwahnte,
Periodonike; Paus. verzeichnet von ihm ausser drei olympischen Siegen noch
zwolf an Xemeen und Isthmien und zwei an den Pythien, also zusammen sieb-
zehn. Erwahnt wird er bei Suid., der Paus. s. dxpo‘/£ipiC£<j3at benutzt hat, und
Pausanias II.
35
548 VI 4,1-5.

s. SwaTpaxo;; dagegen lernen wir aus einer aiif ihn bezUglichen, iu Delphi

gefandenen inetrischen Inschrift (Ilaussoullier Bull. de corr. hell. VI 446


N. 76. Hoffmanii Sylloge epigr. Graecor. X. 383), die auch seine Siege
genau entsprechend verzeichnet, dass sein Vater Sosistratos hiess.
Haussoullier vermutet, dass eine ahuliclie Inschrift an der Statue in
Olympia sicli hefand, ehenso lloffrnann; docli hemerkt Frazer z. d. St.
mit Recht, dass die X^ennung des Heinainens und die Beschreihnng der
Kampfart aiicli auf weitere (^uellen deutet.

ehd. Das dxpo/etpt^ejiloa, wovon Sostratos den Beinamen 'Axpoyepjixr^c


erhalten liatte, das Kampfen init den Iliinden, ist zunaclist niir ein Vor-
S])iel des eigentlichen Ringkainpfes (Blat. Alcih. niai. 107 E) oder Pankrations
(Boli. 111 150. Biic. Bexiph. 5); da jeder Gegner den andern zu packen
siichte, so erfolgte die erste Ahwehr liautig hlos mit den Hiinden, his einem es
gelang, den Gegner iim den Leih zii packen, vgl. Arist. Etli. Nicom. ili 2

p. 1111 a, 15. Boseidon. hei Ath. 1\’ 154 A. Dalier werden Kingkarapfer,
hevor sic sicli gepackt hahen, iifters in dieser Situation einander gegenriher-
steliend dargestellt, und auch fiir Einzeltiguren von Bingern wird eine
derartige Stellung mit vorgestreckten llanden gewahlt, vgl. das Bankratiasten-
Ivelief von llalimus hei Benndorf Anz. Wien. Akad. 1886, 88.
Wenn aher einer, wie Sostratos, heson.iere Muskelkraft in den Fingern
hesass, so konnte er schon in diesem \'orspiel den Gegner hesiegen; und

so gewann Sostratos seine Siege, wie das delphisclie Epigramm es mit


den Worten <5’dvTiraXo’j; rotvta ixpatci; ap.a*/£i ausdriickt. \'gl. K rause

Gynin. u. Agonist. 1 421. 510. Grasherger Erz. u. rnterricht I 340.


l\eiscli hei Bauly- Wissowa 1 1107.

S. 461,7. \’gl. iiher diese ()1. 104 i364) Baus. V 0,5. VI 22,2
Xen. llell. \dl 4,28 tV. Diml. X\’ 78. Sie war Xo-po t(;> MlXcuov xtJtlor^Xo;,

fhip. 8,3.

S. 461,0 statt o0o£ vgl. Bd. I zu S. 47,0. 383,7. 421.11. 440,1;


ehenso ^ 8.

S. 461,10. Die Zeit des Beontiskos von Messana in Sicilien (vgl.

ohen Chip. 2,10), dessen von Pythagoras von Rhegion (s. nnten Z. 15)
gefertigte Statue auch Blin. XXX 50 erwahnt, wird dureh den (.),\yrhynchos-
Bapyros hestimmt, der ihn unter ( >1. 81 u. 82 (456 u. 452) anfiihrt, heide

Male im Ringkampf; Rohert a. a. ( ). 160 schliesst daraus, dass Baus. heide


Siege erwahnt, doch wol auf Grnnd des Hpigrammes, die Statue sei erst
nach dem zweiten Siege gesetzt worden, was moglich, aher. da Baus. auch
audere ()uellen henutzt, niclit notwendig ist.

S. 461,15. Pythagoras von Rhegion, den Baus hier zum ersten


Male nennt, fertigte ausser der Statue des Leontiskos die des Protolaos
(Gap. 6,1), Euthymos (Gap. 6,6), Dromeus (Gap. 7,10), Astylos (Gap. 13,1), v

Mnaseas (Gap. 13,1) und Kratisthenes (Gap. 18,1). Da die Siege des Asty-
los und des Euthymos in die siebziger Ilympiaden fallen (s. u.), so wurde (

die Thiitigkeit des Pythagoras in derRegel in dieselbe Zeit verlegt und etwa
his 01. 90 (420), wohin ihn Blin. XXXIV 56 verset zt, ausgedehnt, s. Brunu
^
S. 461,3-20. 549

I 132 f., wahrend Overbeck I 263. Schreiber Quaest. de artif. aetat.


16 diese Datierung, wenigstens ais Bliitezeit des Pythagoras, ais welche
sie Nun weist der Oxyrhynchos-Papyros
bei Plinius erscheint, bekampften.
nach, dass er 82 (452) noch tatig war, und Kratisthenes’ Sieg
na-ch 01.
ist friihestens 01. 83 (448) anzusetzen (s. u. zu Gap. 18,1). Darnach hat
Eobert a. a. 0. 184 f. seine Tatigkeit zwischen 01. 75 (480) und 83 (448)
gesetzt, seine Geburt auf' 01. 67,3 (510). Seinem Stile nach, tiber den das
allgemein gehaltene Lob des Paus. nichts Bestimmtes schliessen lasst, muss
er dem reifen Archaismus zugerechnet werden; vgl. ausser Brunn und
Overbeck a. a. 0. Collignon 1-409. Murray I 239. Mitchell 277.
Furtwangler Meisterw. 346.
S. 461,16. tiber Klearchos von Ehegion vgl. III 17,6 mit der Be-
merkung Bd. I 804. Sein angeblicher Lehrer Eucheiros aus Korinth
wird nur hier genannt (Suid. v. Scoaxpaxo? stamint aus Paus.) und ebenso
dessen Lehrer Syagras und Chartas aus Sparta. An Stelle des in den
Hss. stehenden merkwiirdigen Xainens Syadras schlug Studniczka Vermut.
z. gr. Kunstgesch. 44 2ua7pa? vor, Avas wir in den Text aufgenommen haben.
Dass wir es hier bei Paus. lediglich mit einer durchaus unbeglaubigten
Kombination zu thun haben, bemerkt Eobert Archaeol. Marchen 10.
S. 461,18. 'foixav Tiapa, vgl. II 8,4. IX 13,1.
S. 461,20. Xach der bei Paus. nachweisbaren Gewohnheit, von
oft

einer Figur zu sprechen, auf die er bei seinem Wege stosst, ohne dies
direkt vorher zu sagen, miissen wir annehmen, dass hier, d. h. zwischen
den Statuen des Sostratos und des Satyrs, die Figur eines Anadumenos
von Pheidias stand. Xun nennt Paus. V 11,3 unter den am Thron des
olympischen Zeus befindlichen Figuren, die a 7 (ovia[xaxu)v dpyaiwv ixipnqixaxa

sind, auch einen auxov xaivG xr]v x£'paXr]v dvaSoupisvov, von dem die Eleier be-
haupteten^ er gleiche dem Pantarkes, dem Liebling des Pheidias, s. ob. S.

343; und VI 10,6 erwahnt er die Siegerstatue dieses Pantarkes, doch ohne
Angabe des Meisters. Es ist daher unwahrscheinlich, dass letztere Figur
von Pheidias war, sonst wiirde Paus., der ja den Pheidias hier nennt, es
sicherlich nicht unerwahnt gelassen haben. Daher sind Loschcke Histor.
Untersuch. f. Arn. Schafer (Bonn 1882) 36 und Scholl SB. der bayer. Akad.
1888, 37 gewiss im Unrecht, wenn sie die Gap. 10,6 genannte Figur mit
dem hier erwahnten Anadumenos identifizieren. Schon Schubart Z. f.
A. 1850 N. 17 hat beide auseinandergehalten, indem er den Anadumenos
fiir die Statue irgend eines schon den alten Kunstkennern unbekannten
Knaben erklarte (seine weitere Vermutung, es sei vielleicht nur eine Studie
fiirden Anadumenos am Zeusthron gewesen, hatBursian Jb. f. Ph. LXXVII
98 mit Eecht abgewiesen), ebenso Brunn I 185. Flasch 1099 A. 2,
mit eingehender Begriindung Eobert Hermes XXIII 444 f. Es ware auch
bei dem streng topographischen Wege des Paus. unbegreiflich, wie die Ana-
dumenos-Statue hier erwahnt werden konnte, wenn ihr Platz ganz wo anders
war. Sodann aber ist nirgends gesagt, dass dieser Anadumenos des Pheidias
ein Portrat des Pantarkes war. Das nimmt zwar Flasch a. a. O. an, und
Kalkmann 90 f., der der Meinung ist, diese ganze Notiz riihre nur aus
35*
550 VI 4,5.

einer Kimstgeschiclite lier, niclit aus Autopsie des Paus., meiiit, Paiis. liabe
da blos etwas von dem Aiiadumenos gelesen und iiicbt gemerkt, dass da-
mit eben die Pantarkes-Figur am Zeustbron gemeint sei. Wie Paus. daiin
dazu gekommen ware, sein angeblicbes Exzerpt gerade bier uiiterziibringen,
wird nicbt gesagt (vgl. dagegen be.soiiders Gurlitt 427 A. 47). Das sucbt
Ireilicb Kobert a. a. ( ). zu motiviereii. Er bemerkt ganz ricbtig, dass dieser

Aiiadumenos liier keiiie )lympionikeii-Figur sei; aber weiiii er ebenfalls meiut,


(

diese Figur sei mit der vom Tbrone ideiitiscb und Paus. scbliesse die Er-
wabnung dit^er Figur nur des^vegen an, Aveil er vorber von Pythagoras ais
einem tiiebtigen Bildner gesproclien liabe, so ist das docb eine nicbts weniger
ais ausreicbende Hegriindung, wenn aucb das Argument Frazers z. d. St.,

<lass die Figuren am und nicbt Kundbilder gewesen seien, nicbt


4'lirone Keliets

gegen die versuclite Identifizierung angetubrt werden darf, da die Figuren


allei' Wabrscbeinlicbkeit nacb docb Rundbilder waren, s. oben S. 342 zu
S. 223,13. Die Saclie liegt vielnudir so, dass Paus., der oben Cap. 1,7 ge-
sagt bat, er werde aucli audere liemerkensvverte Hildwerke ausser den (Jlym-
pioniken antuliren, bier auf ein solcbes stdsst, einen namenlosen Anadumenos
von Pbeidias, eine Statue des palaistrisclieii Denres, wie Myrons Diskobol
oder Polyklets Diadumenus. Weil sie von Pbeidias, also dem ersten Meister,
berriihrt, deswegen nennt er sie,und dadurcb erklart sicli aucb die Art der
Eiutiibrung mit £7:£tar,‘/i)to. Die Worte £~£i aXXoic — £7roiVj7£ sind aber nicbt
so zu fassen, wie sie in der Pegel iibersetzt werden, z. B. von Amasaeus:
(piod scilicet neminem alium novimus cuius effigiem expresserat Pbidias;
oder von Brunn: „wabrend wir sonst nicbt wissen, dass er nocb irgend
Portratstatuen gemacbt babe“; damit wiirde Ibius. etwas l nricbtiges
sagen, er selbst erwabnt ja X 10,1 den Miltiades des Pbeidias im del-
pbiscben Weibgescbenk der Atbener. Kicbtig iibersetzt Frazer: »but
we do not know of wbom it is a portrait"; Paus. findet, dass die Figur eine
Portratfigur sei, aber nian weiss nicbt, von wem; nun fiibrt er sie trotzdem
an, eben weil sie „wabrend wii sonst freilicb nicbt wissen,
von Idieidias ist,

wessen Portnit Pbeidias darin wiedergegeben bat- (vgl. FurtAvangler


Meisterw. 02 A. 3). Mit Kecbt bemerkt (furlitt 370, dass das Scbeina
des Anadumenos die Statue in die Keibe der )lympioniken verwies, das (

Feblen eines Naniens aber dafur spracb, dass es docb eigentlicb ein Ana-
tbem war; docb findet die Anfiibrung an dieser Stelle nur dann ibre ge-
niigende Erklarung, wenn man topograpbiscbe Oriinde gelten lasst, was
(xurlitt nicbt zu tun scbeint. — Wabrscbeinlicb gebt der Farnesiscbe Dia-
dumenus des brittiscben ^luseums (abgeb. z. B. Gerbard Ant. Bildw. Taf.
69. Mulier- Wieseler I 31, 136. Murray I 273 Taf. 9) auf diese Figur
des Pbeidias zurilck, vgl. die eingebende Begriindung bei Furtwangler
444 ff.
S. 461,22. im Sinn von kiinstleriscber Erfindung und Komposi-
jocpia

tion, vgl. 20,14. T wo es im Gegensatz zu


26,7, T^ 'iyyr^ stebt, vgl.

aucb II 39,3 und VI 20,4, wo es eine gescbickte Vorricbtung, Verbesserung


bedeutet.
S. 461,22. Satyros ist nacb der Vermutung von Mie Quaest. agonist.
S. 461,20-462,1. 551

60 identiscli mit dem von Oropos dp;(. 1884,128 N.


in einer Inschrift

5. 414 Z. 22 n. 25) ais Sieger im Faustkampf urid


Inscr. Gr. septentr.
Pankration bei den Amphiaraien erwahnten Eleier Satyros. Silanion, der
Bilduer seiner Statue, lebte naeli Plin. XXXIV 51 01. 113 (328); nacb
Michaelis Hist. philol. Aufs. f. E. Curtius 107 ff. ist seine Thatigkeit
erbeblich (etwa zehn Olympiaden) friiber anzusetzen, was Mi e a. a. O.
billigt, indem er die oropiscben Siege des Satyros 01. 100,4 — 103,2
(377 —
366) ansetzt, wahrend Delamarre Eevue de Philol. XVIII 162 an
der Datierung des Plinius festhalt, indem er im Anscbluss an zwei auf
Amphiaraien beziiglicbe Inschriften von Oropos (Inscr. Graec. sept. 4253
vom Jahre 332/1 und 4254 vom Jabre 329/8) das oropisclie Siegerverzeich-
nis, in dem die Siege des Satyros steben, etwa ins Jahr 325 versetzt, sodass

demnach Satyros zu jener Zeit im riistigsten Mannesalter gestanden haben


miisste und aucb Silanion in Hyde nimmt
diese Zeit zu setzen ware.
jedoch Mie’s Datierung an Angabe des Plinius auf
(p. 35), indem er die
ein Werk aus der Greisenzeit Silanions bezielit. Uber Silanion, unter
dessen Werken Heroen- und Portratdarstellungen die Hauptwerke sind (s.
unten Cap. 14,3 u. 11), vgl. vornebmlich Brunn I 394 und SB. der bayer.
Akad. 1892,663. Overbeck II 10. Murray II 328. C ollignon II 343.
Winter A. Jb. V 151. Furtwangler a. a. 0. 320.
S. 462,1. Wabrend wir von Amyntas von Eresos (so naeh der Emen-
dation von v. IVilamowitz, s. d. krit. Appar., anst. von Ephesos) nichts
weiter wissen, wird Polykles von Atben ofters erwabnt und ist aucb durch
Inschriften bekannt; doch geht aus diesen Erwalinungen hervor, dass es
melirere Kiinstler dieses Namens gab, die aber in verwandtschaftlichen Be-
ziehungen standen. Paus. nennt Cap. 12,8f. die Statue des Faustkampfers
Agesarcbos von den OoXuxXeou? iraios?; eben diese, Timokles und Timarcbi-

des mitNamen, fertigten eine Asklepiosstatue in Elateia (X 34,6) und eine


Figur der Atbene Kranaia fiir den in der Xahe von Elateia belegenen
Tempel der Gottin. Xacb Plin. XXXIV 50 u. 52 gab es zwei Kiinstler
namens Polykles, den einen aus 01. 102 (372), den andern aus 01. 156
(156). Xacb Plin. XXXVI 35 standen im Apollontempel bei der Portibus
der Oktavia in Kom Werke
von Timarcbides, Dionysios, Polykles, Pbili-
skos u. a., ebd. wird Dionysios der Sobn des Timarcbides genannt. Werke
von Polykles werden noch erwabnt XXXIV 80. Cic. ad. Attic. VI 1,17.
Varr. Sat. Men. frg. 201. Dio Cbrys. or. XXXVII p. 465 M. ein Werk ;

des Timarcbides Plin. XXXIV 91. Auf einer delischen Inschrift (s. Ho-
molle Bull. de corr. bell. V 390. Loewy 175 X. 242) werden Aiovuato?

Tipap/iSou und IIoXuxXeou? ais Kiinstler genannt; nacb dem Scbrift-


charakter und dem Inhalt der Inschrift wird die betr. Statue dem Ende
des 2. Jabrh. v. Cbr. zugewiesen. Ein Fragment einer im Tempel der
Atbene Kranaia bei Elateia gefundenen Inschrift bietet den Xamen IIoXuxX^?
Ti[x(ap/(oou), mit sebr wahrscbeinlicher Erganzung, s. E. Paris Elatee (Paris

1892) 125. Eine im Dionysostbeater in Atben gefundene Inschrift bat:


Tiptap}(i8Yj? IloXuxXeou? Oopixioc iTzovqaey, die Scbrift gebort der Mitte oder dem
Ende des 2. Jabrh. v. Cbr. an, s. Miinzer A. M. XX 216. Ausser den
552 VI 4,5-7.

Tnschriften ergiebt sich eine Zeitbestimmiiiig aus der Statue des Knaben-
siegers Amyntas;
denn da das Pankration der Knaben erst 01. 145 (200
V. Cbr.) eingefiihrt wurde und damals Pbaidimos der Sieger war (V

so konnte Amyntas friibestens 01. 146 (196) gesiegt baben (so aucb Hyde
35). Es sind zalilreiclie Versucbe gemacbt worden, die Oenealogie dieser
Kiinstlerfamilie anfziistellen; die ersten von Bergk in der Z. f. A. 1845
S. 787 ff. und Brunn I 536 nocli obne Kenntnis der Inscbriften. Andere
Kombinationen baben versucbt Ho molle a. a. O. Robert im Hermes
XIX 304. Loewy 179. Ourlitt 363 f. Xacb dem von Robert auf-
gestellten, von Gnrlitt, Frazer, Hyde 46 angenominenen Stammbaum,
ware Polykles I der Verfertiger der Statue des Amyntas; dessen Sobne
sind Timokles und Timarcbides I, Sobne des letzteren Polykles II und
Dionysios, und Sobn Polykles’ H Timarcbides II. Sebr unsicber ist aber
die Cbronologie dieser Kiinstlertamilie; Robert setzt Polykles I sovde
seine Sobne Timokles und Timarcbides nocb ins 3. Jabrb., Polykles II
nacb 196, um 156, Dionysios zwiscben 190 und 90, ebenso Timarcbides H;
diese Ansicbt verteidigt Hyde 46f. Dagegen argumentiert GuiTitt fol-
gendermassen wabrend Polykles I (nacb imserer Stelle) nacb 196 tatig
:

war, niuss er nacb Plin. XXXIV 52 aucb nocb um 156 tatig gewesen
sein; Timokles und Timarcbides I arbeiten um 156 140, Polykles II und —
Dionysios nacb 140, Timarcbides II zwiscben 130 und 90, nacb der de-
liscben Inscbrift, die zuerst den Onkel Dionysios, dann den Xeffen Timar-
cbides nennt; denn, wie Homo 11 e nacbweist, kann das Forum, zu dessen
Scbmuck die von beiden gefertigte Statue des C. Ofellius Ferus geborte,
nicbt lange vor 130 erricbtet worden sein. Xeben diesen beiden Polykles
muss es aber nocb einen dritten alteren gegeben baben, den von Plin. in
die 102. 01. versetzten, der tur die in Rede stebende Kiinstlerfamilie nicbt
in Betracbt kommen kann. Eine sicbere Entscbeidung zvdscben diesen
'beiden Cbronologien zu treffen diirfte kauni moglicb sein ;
docb erscbeint
nns die letzterwabnte minder gewaltsam, ais die andere. Auf die Einzel-
lieiten der sebr verwickelten Frage naber einzugeben, ist bier nicbt der (3rt.

ebd. BoXuxXrj? 7r£7roiT)X£ Traioa 'Epsaiov, Urlicbs spricbt im Rb.


]\I. XLIV 259 ff. die Ansicbt aus, dass die drei Beispiele von Statuen-
inscbriften mit ille fecit, die Plinius in der Vorrede zur n. b. 27 im Ver-
lauf des Werkes nambaft zu macben verspricbt, obne es in Wirklicbkeit
zu tun, von Paus. an dieser Stelle, Gap. 14,5 und 16,5 uns erbalten
seien, indem nur in diesen drei Fallen das Perfectum TreiroiYjxs direkt aus
den betreftenden Inscbriften beriibergenommen sei. Hiergegen spricbt
allerlei: einmal ist es etwas misslicb, dass angenommen werden miisste, in
Gap. 16,5 gebe das Perfectum nur auf den ersten Kiinstler, indem, wenn
der zweite allein stande, er den Aorist erbalten batte; ferner aber
konnte man mit ebensoviel Recht wie in den angegebenen Stellen be-
haupten, aucb I 25,1 stamine das Perfekt aus der Inscbrift; aucb sagt
Paus. II 27,2 Tov sip-faGp-lvov sivai OpaaupnrjoYjv, dagegen V 10,2 4)ei5iav tov
lpYa'-dp,£vov £ivat, wie er denn aucb bei Dicbtern zwiscben Ir.oiriae und tte-

7ToiY)X£ abwecbselt, vgl. z. B. PV^ 6,3. 28,7. 33,2 mit II 6,4. IV 2,3. 30,1.
S. 462,1-13. 553

Nach ali dem ist entscliieden keine Garantie dafur vorhanden,


33 7. 36,4.
Inschriften gestanden habe.
dass das Perfekt jener drei Stellen in den
S. 462,3. Paus. scheint, was er liber Cbeilon berichtet, nur der
Inscbrift (diese auch Antb. Gr. app. 249)
entnommen zn haben, da er nicht
Inscbrift nur fluchtig gelesen,
mehr berichtet, ais diese. Docb bat er die
von einem pythiscben Siege des
und es ist daber falscb, wenn er nur
Epigramm errang Cbeilon in Olympia und in
Cbeilon berichtet; nacb dem
Delphoi je zwei Siege, s. Preger 106 A. 1. Forster II 5 N. 384.^ Der
Xaot Axai"'' iroXEp.10 tpai'p.cvov
Wortlaut der Inscbrift (3v I

Ivexa) lebi-t, dass die Statue erst nacb dem Tode des Cbeilon erncbtet
worden war, s. Hyde 36.
Ix Oarpoiv IlsXoKOvvTiaou. ooxw
ebd. In Pc steht die Randnotiz:
ayT)|xaTiC£iv, xou€ aTto Ilarpoiv x^? £V£ 7 xap.£vy)? (-£va? Pc)
7 oip Toi? iraXatoi? ooxei
Pc) Ilaxp£u?, aXX ou oia xou oiaTiEp ano
xo o'^o\vx £xcp£p£iv £t? eu? w? (o?

ouxw xal duo xob Ddxpai Daxpaio?. uapa-


xou ^A^val (’A0Y)va Pc) b^OYjvaio?,

p£pY]xat yj
uaXaioxY)?.

Der Ausdruck jxouvoudXy)? kommt auck auf der Xenokles-


S. 462,8.
Inschrift (s. zu Gap. 9,2) vor. Curtius A. Z. XXXVI 84 erklarte das

einen, „der gewohnt Ringer aufzutreten


ist, in Zweikampfen ais ,
ais
Knaben, Junglinge oder
genauer ebd. XXXVII 164 ais solcbe, „welcbe ais

Virtuositat gepflegt haben und


Manner den Kingkampf ais eine besondere
im Gruppenringen auftreten, sondern nur in Zweikampfen
deshalb nicht
Ringer von Profession sind.‘‘ Kaibel
sich mit solchen messen, die ebenfalls
206 iibersetzte den Ausdruck durch: qui singuli cum
Eh. M. XXXIV
ais adver-
singulis se componunt, und erklarte das ais solche, die zufallig
daher von frischer Kraft sind.
sarii integri certaminisque labore intriti,
bemerkt, ware es zwar
Aber wie Dittenberger Inschr. v. 01. 288 richtig

ein Euhmestitel, allein vier solcher p-ouvoudXat


besiegt zu haben, wie Xeno-
gliicklicher Zufall, keine
kles, aber selbst fxouvoudXr)? zu sein, ware nur ein
jedenfalls sein soli. Ditten-
Auszeichnung, wie es hier bei Cheilon doch
p.ouvoudXat seien diejenigen Einger
berger selbst ist daher der Meinung, unter
nicht in Verbindung mit
zu verstehen, die den Eingkampf allein fiir sich,

die eigentlichen uaXaiaxat im Oegensatz zu


dem Faustkampf betrieben, also
Vgl. uber sonstiges Vorkommen des Wortes ixouvoudXY]?
den ua^xpaxiauxat.
der darauf aufmerksam macht, dass
Preuner delph. Weihgeschenk 4f.,
11 ed. Blass) die Erklarung
die neuen Belege (besonders Bacchyl. frg.

Dittenbergers bestatigen.
ISVjXwaEv, SrjXow hier wie VII 4,2
S. 462,12. xo U7 pa[JLp-a lui xoaouxo
£7

ahsolut gehraucht; s. auch zu VI 8,3.


Bestatigung dm-
s. 462,13. Paus. berichtet VII 6,5, gleichsam ais
HaipeSaiv tov
hier aufgestellten Vei-mutung: 6 t5v
Etpctaxe xo5 IpTou xo5 itspl Adp.tav
nuXaiariiv XeiXwva 'AxociSv p.8vov p-eraaxelv
ais eine Fiktion des Paus. und
Kalkmann 47 betrachtet diesen Exegeten
des Paus. betreffs des
bezweifelt auch die Eichtigkeit der Vermutimg
ausgezeichnet haben solite. Jedenfalls geht
Krieges, in dem Cheilon sich
554 VI 4, 7-5,1.

das ans dieser Bemerkung hervor, dass Paus. die Lebensdauer des Lysipp
iiber 01. 114,2 (323) hiiiaus ansetzte, vgl. Brunn 1 359.
ebd. jup-paX£7\}at osT jxs xtX., die Worte 'A/auTjv |jl6vo?, welcbe VII
6,5 A\dederkehren, deuten darauf hin, dass Pausanias, ais er sie scbrieb, die
Uberliefernng, die er dort dem Exegeten in den Mund legt, bereits kannte;
soinit ist klar, dass wenigstens der zweite Teii der Alternative, Cbeilon sei
bei Lamia gefallen, niclit, wie er angiebt, auf eigener Vermutnng beruht.
S. 463,3. Wie llyde 36 dazn kommt, zu sagen, es sei kein Zufall,
dass die Statue des Sodamas
von Assos in der Xalie von der seines
Landsmanns Amyntas von Alexandria Troas gestanden habe, ist uns uner-
tindlicli, da letzterer docb ans Eresos ist.

S. 463,8. teXeot/jC ijxoi oox£iv £iv£xa, wie hier £tv£xa von seinem
Beziehungswort getrennt V 8,10 12,7. III 26,4. VI 20,15.
ebd. Zu Archidamos’ 'Fod vgl. Pd. I zu S. 685,9.
S. 463,14. Die -ai; zaphivo;, dem Wagen
die auf stand, war ver-
mutlich eine ungetlugelte Nike ais Lenkerin, vgl. Keiseh 49, der aut* Oap.
12,6 und 18,1 binweist.
ebd. Die Zeit des Lampos wird dadureh bestimmt, dass die (iriin-
dung von Philippoi in Makedonien in Ol. 106,1 (366) fallt, vgl. Diod.
XVI 3,8.
S. 463,16. Die Pusis der Ky niskos-Siatue des P«»lyklet ist im
Fussboden der byzantinischen Kirehe (iin W. der Altis), also sehr ver-
schle})pt, wieder aufgetunden worden. Sie ist aus weissem peloponnesischem

Marmor, zeigt oben die Standspuren einer Pronzestatue iind rings um den
Rand die Insehritt: lloxTa; tov(5’ dv£lh;x£v £ooo;oio KoviVxo; |
Mavtiv£a?
vixojv, raxpo; ovop.a, s. A. Z. XXXV 138 X. 86. 'raf*. 14,2; ebd. XL
193 X. 436. Ivoehl I(»A A<ld. p. 175. Loewy 42 X. 50. Inschr. v.
Ol. 255 X. 149. Da die Inschrift den Kiinstler nieht nennt, so stand dieser
vermutlieh an eim‘r andern Sttdle der Pasis. Xach den archaischen Eormen
der Weihinsehrift wird allgemein angenommen, dass es sieh um ein Werk
des alteren Polyklet handeit; dass die Stellung der Figur das typisehe,
aus <h*m Doryphoros und Diadumem»s Polyklets bekannte uno crure insistere
war, zeigen die Fussspuren, nach denen der linke, vorgesetzte Fuss mit
ganzer Sohle t’est anfstand, der rechte, zuriickgesetzte, den Poden nur mit
dem Pallen beriihrte. Was das Ohronologische anlangt, so erklarte Pur-
go Id das Werk dem Schriltcharakter nach ais kaum viel jiinger, ais die

Mitte des 5. .lahrli., ebenso Loewy Strena Ilelbig. 182, doch wollte
Kobert Arch. March. 1(X) tiefer herabgehen, weil er das Zeitalter Polyklets
iiberhaupt hernnterrvickte. Xachdem der Oxyrhynchos-Pa]'yros die Tatigkeit
Polyklets tur (>1. 82 (452) an den Statuen des Aristion und Pythokles (s.
unten Cap. 13,6 ii. 7,10) erwiesen hat, wird auch nieht mehr bezweifelt, dass
die Kyniskostignr zu den alteren Werken des Meisters gehdrte; dem Schrift-
charakter nach ist die Inschrift alter, ais die noch vorhandene des Pythokles
von 01. 82. Kobert Hermes XXXV will daher den Sieg des Kyniskos
174
in eine Liicke im Papyros setzen, in 80 (468), da sonst nur noch 01. 79
01.
(464) disponibel ware, fiir die Kobert Charmides ais Sieger annimmt.
S. 462,13-464,3. 655

Allem Anscliein nacli ist der Kyniskos das alteste uns bekannte Werk
Polyklets, dessen Geburt Eobert 186 darnacli ca. 01. 75,4 (477) ansetzt.
— Es ist wiederliolt die Vermutimg ausgesproclien worden, dass der sog.
Westmacott’scbe Athlet im Brittischen Museum (eine Keplik der Figur ist
in der Sammlimg Baracco in Rom), ein Knabe, der in der Fussstellung
des Kyniskos sicli den Siegerkranz aiif den Kopf setzt (so nach Winne-
feld Hypnos 30. Treu A. A. 1889, 57. Collignon I 499: audere Er-
ganzungen vorgeschlagen von Philios ’E^fY][x. dp*/. 1890, 207. Sauer ebd.
211. Helbig B. d. I, 1885, 75 u. a.), eine Kopie nacli dem Kyniskos sei;
s. Collignon a. a. 0. und besonders Fiirtwangler 452 ff., der nocb
weitere Pepliken von Kopf imd Torso nacbweist.
S, 463,17. Den ersten olyinpisclien Sieg des Ergoteles bat Pindar
in seinem 12. olympischen Epinikion verherrliclit. Aus dem Scliol. zu
Pindar lernen wir 01. 77,1 (472) ais Datum des Sieges kennen; flir den
zweiten Sieg nennt das eine Scliol. zu Pind. 01. 12 p. 261 (Boeckb) die 79.
01., aber da dies mit den ^Yorten tyjv (sc. 'OXufx-iudda) gescliielit, so muss
ein Feliler vorliegen, denn die nacliste Olympiade ware die 78., und so,
ot] anst. o9', nalim aucli T. Mommsen an. Allein diese Stelle ist im
Oxyrliyncli.-Pap. durcli einen Lakonier besetzt; dalier liatte jedenfalls
Boeckb, dem Lipsius B. S. CI. W. 1900, 3 zustimmt, recht, wenn er,
einem anderen Scliol. folgeiid, in jenem korrigierte: zal TTjV xO' BuOidda,
[riu9id8a] o£ [xal] xs'. Von den zwei pytbisclien Siegen des Ergoteles fiel

also der zweite erst liinter den ersten olyinpisclien, der zweite olympische
aber selir wabrsclieinlicli 01. 79, wie aucli Pobert a. a. 0. annimmt.
S. 463,19. Ergoteles erlangte das Heimatreclit in Himera vermut-
licli zu der Zeit, ais die Stadt nacli dem Sturze von Tbrasydaios, dem
Soline des Tlieron, die Freiheit wiedergewann, nacli Diod. XI 53 eben-
falls 01. 77,1; vgl. Forster I 15 X. 206.
S. 464,1. TToXXa £op£To aXXa i<; ti[xy)v, zu £Gp£adai im Sinn von adipisci,
impetrare vgl. Bd. I z. S. 437,11.

Gap. V.
Statue des Polydamas aus Skotusa, seine Taten und sein Ende.
S. 464,3. Der Pankration-Sieg des Polydamas fallt nacli lul. Afr.
01. 93 (408). Die Funde von Olympia baben bestatigt, dass, wie Paus.
unten S. 466,1 bemerkt, die Basis seiner Statue mit Eeliefs gescbmiickt
war, dievon Paus. im folgenden bericbteten Taten darstellten; er-
die
balten ist nocb Polydamas ais Besieger des Lowen (im Scbema des
Herakles im Lowenkampfe), sodann Polydamas von diesem Kampfe aus-
rubend, und ein drittes Relief, von der Hauptseite, das in figurenreicber
Darstellung den Kanipf des Polydamas gegen die „Unsterblicben“ in
Gegenwart des Dareios Ocbos darstellte. Vgl. Purgold Histor. u. pbilol.
Aufs. f. E. Curtius 238. Ausgrabungen Taf. 17 A. Ergebnisse, H
556 VI 5 ,
1 -6 ,
1 .

Tafelbd. 111 Taf. 55, J


— 3. d'reu ebd. Textbd. III 209. Die Keliefs weist
man Ldsclicke A. Jb. JII 192. Treu Ergel)-
Schiilern Lysipps zu (vgl.
iiisse Textbd. 111 210); Preuiier Delplii.scbes Weiligeschenk 44 iiimmt an,

sie seien nach Skizzen des Meisters ausgefiihrt worden. Gefunden wurden
die Basisblcicke in der Gegend der Echohalle; hier, vor der XO-Ecke des
Zeustempels, stand vermutlich Polydamas, vgl.
aiicli die Siegerstatiie des
4'reu a. a. O. 211. Die Statue
war iiatiirlicb erst lange
des Lysi})pos
nach dem Siege autgestellt worden; den Anlass und die Zeit zu beurteileii,
fehlt jeder Anhalt, zumal aucli die Zerstorung von Sk»»tusa durcdi
Alexander yon Pherai keinen terminus ante (juein tiir Lysi})ps Werk
ergiebt, wie Preuner a. a. O. 26 bemerkt, da die Stadt nocli bis 322
y. Clir. yom Keste der Einwobiier bewobnt blieb, s. zu Z. 6.

S. 4()4,4. Die N orstellung, dass die trUlieren Menscben uud speziell


die xaXo'jp£voi ^p(o£C, worunter Paus. stets „Menscbeii der von den Dicbtern
geteierteii Wu-gangenlieit^^ verstebt (
Poli de Psyche- 1 155), das lebende
(lescblecbt an (Jriisse iibertraten, war hei den Griecben selir verbreitet,

ygl. 1 35,5. 7. 8. III 22,9. \' 13,4 f. \'III 32,5; s. aucli Deneken bei
Posclier 1 2471.
S. 464, (). i!x6to’jja — oox o)X£ito sti i-f

die wenigen L ber-
reste di‘r Hevolkerung, sagt Pausanias Z. 16, hatten die Stadt nach dem
lamischen Krieg verlassen, deuu daraut* bezielit sicli rpoxirraDat o£UT£pa;
indesseii spielte Kampfen der Pomer
die Stadt aucli sp/iter noch iii deii

mit den Makedoiiiern und Aiitioclios eine Polle, ygl. Polyb. X 42. X\11I 3.
Liv. XXX 6. XXXVI 14. Hursian 71. Saup})e de tit. 'Fegeat. Gott. I

1877, 7t‘. Deshalb brauclit aber dio Aiigabe des Pausanias, dass die
Stadt zu seiner Zeit unbewohnt gewesen sei, niclit beanstandet zu werdeii;
seiu Irrtum besclirankt sicli wol daraut*, wie lleberdey 1() bemerkt, dass
er glaubte, den Zustand seiiier Zeit aus jenen Ereiguissen ableiten zu
zu sollen, oline sicli um die Geschiclite der dazwischeii liegeuden Jalir-
huuderte zu bekiimmeni. Die Datierung des l berfalles der Stadt Skotusa
aut* das Jalir der Sclilacht bei Leuktra ist iibrigens talscli, wie sclion

AVesseling zu Diod. XV 75 (Siebelis) lu-karnit liat; Alexander von Pherai


regierte erst vom dahre 369 an, vgl. Xen. llell. 4, 33 ft’.; vielmelir wird
die Angabe Diodors riclitig sein, der die Katastrojdie eine (.)lympiade
spiiter eintreten lasst; sie erfolgte walirend der Getaiigenscliaft des Pelo-
pidas, dieser aber wendet sicli 368 zum ersten ^lale gegen Alexander,
Diod. XV 71,2. Pliit. Pel. 27, vgl. Peuss Jb. f. Pli. CLl 542f. Xiese
Hermes XXXIV 536.
S. 464,18. Leben und Taten des Polydamas weiden aucli ander-
weitig oftcrs erwahnt oder bcsprochen; vgl. Piat. Pep. I 338 C mit Schol.
Pbi^jsir. gymn. p. 261,17; 272,27 K. Luc. bist. conscr. 35; pro imag. 19;
Herod. 8; Deor. conc. nach olympiscbem Aber-
12 wird erwahnt, dass
glauben' die Statue des Polydamas beilkraftig gegen das kalte Fieber war.
Vgl. ferner Dio Chr. or. LXXVIli p. 656 M. Aristid. or. XL^ I p. 422.
4"zetz. chil. II 38, und namentlicli iiber Tod Diod. IX
seinen 14f. Val.

j\[ax. IX 12 ext., 10. Suid. v. IloXu5ap.i^ (nach Paus.) Schol. Hom. II. XII 80.
S: 464,3-466,14. 557

S. 465, IfF. Indem Pausanias an die bekannte Erzahlung Herodots


\TI 125f. erinnert, driickt er sicii so aus, ais waren die Lowen noch zu
seiner Zeit diesseits des ISTestos nicht ausgestorben. Dem widerspricbt
Dio Chr. XXI 269 M. und ebenso Themist. X p. 140 a. Fiir das vierte
Jahrh. bezeugen Xenoph. Cyneg. 11,1 und Aristot. h. a. VI 31 und VIII
28,6 die Existenz von Lowen in den bezeiclmeten Gegenden, ersterer
etwas vage, letzterer, wie es scbeiiit, in Anlehnung an Herodot, wesbalb
Maury Eev. Arch. II 524 beide Zeugnisse verwirft. Plinius VIII 45
wiederliolt, was er bei Aristoteles, und Aelian h. a. XVII 36, was er bei
Herodot gelesen.
ebd. Der hier Nsjto? genannte Fluss heisst auch Nsjoo? oder Nluo?,
s. Herod. VII 112.126. Aristot. meteor. I 13 p. 350b, 16. Usener Wiener
SB. CXXXVII, III 8 fiihrt den Xamen auf die Wurzel nad, tonen, briillen
(vgl. Curtius gr. Etymol. 243) zuriick.

S. 465,3. Zur Wortstellung vgl. Bd. I zu S. 431,1. II zu S. 66,10.


206,11.
S. 465,15. To ap|xa iTzitsyz xou upoato, vgl. Bd. I zu S. 683,26.
S. 465,16. Zu l/u) mit Part. vgl. Bd. II zu S. 230,14.
S. 465,18. Sogdios heisst der Konig nur hier, bei Ktesias, der ihn
Ecl. 44 unter den voOoi aufzahlt, lautet der Name Ssxuotavo?, sonst stets
Sogdianos. Xaturlich war es nicht der o^p.oc, der den Ochos auf den Thron
hob, vielmehr bestieg er ihn mit Hilfe aufstandischer Truppen, des Eu-
nuchen Artoxares und des Satrapen von Aigypten, vgl. Ktes. Ecl. 47;
auch xaxaTiauca? ist ungenau, Ochos Hess ihn umbringen, obwohl er ihm
Sicherheit des Lebens zugesagt hatte, Ecl. 48.
S. 465,22. Tu)v xaXoupisvcov dhavaxcov, ein Elitecorps von 10000 Mann, so
genannt, weil jede Liicke sofort erganzt wurde, sodass die Zahl stets die-
selbe blieb, Herod. VII 41. 83.
S. 466,2. Einen Vers des Epigramms zitiert Paus. VII 27,6.
ebd. xo UTTO 'Ojxr^pou TrpoOeaTuaOev = II. VI 407. Am Pande von Pc
die Xotiz: "'Opnrjpo? ae x6 aov [jlsvo?, von Pa: ''OfJ.rjpo? «pOepei j£ x6 arov

fxlvo?.

Gap. V.
Fortsetzung der Aufzahlung der Athletenstatuen. Der Faust-
kampfer Euthymos. Der Heros von Temesa.
Die Zeit des Siegers Protolaos wird durch die seines
S. 466,14.
Bildners Pythagoras von Phegion ungefahr bestimmt, s. oben zu Cap. 4,4.

In der Liste von Oxyrhynchos ist unter den Knabensiegen im Pingkampf


nur 01. 79 (467) frei; hier setzt aber Pobert 174 den Charmides ein (s.
zu Cap. 7,1). Demnach muss Protolaos entweder nach 01. 83 (448) oder
vor 01. 75 (480) gesiegt haben; Pobert 185 entscheidet sich fur letzteres,
namentlich im Anschluss an die Ansicht vonUrlichs, das s Pythagoras zu
den Samiem gehbrt habe, die 01. 71 (496) nach Italien auswanderten. Zu
Plin. XXXIV 59 vermutete Urlichs Chrestom. Plin. 320, dass der dort
558 VI 6,1-3.

erAvahnte, in Olympia befindliclie puer tenens tabellam eben der hier ge-
nannte Protolaos sei; durch die Scbreibtafel sei er ais Lernender bezeichnet
worden. Diese Ilypotbese wiirde von ihm im Pli. M. XLR' 264 aiif-
recht erbalten, doch die tabella bier, im Himveis auf die bekannten ko-
rintbischen Pinakes, ais N^otivtafelchen erklart; eine Deutung, die dann
H. Urlichs (Solin) in den \4*rb. der Gdrl. IMiilol. Versamini. 334 durch
Zenob. V 82, wonach die rbamnusische Artemis des Agorakritos in der
IJand einen Apfelzweig bielt, an dem ein Tatelcben bing mit der Kiinstler-
inschrift, unterstutzt, sowie durch Miinzen von Syrakus und Katana, auf
<lenen eine Nike an einem Bande ein 'Fafelchen mit dem Xanien des
Stempelschneiders tragt. Xichtsdestoweniger will uns die Ivichtigkeit dieser
Ilypothese recht zweifelhaft erscheinen.
S. 466,15. V«»u <ler Basis der Statue des Xarykidas sind an
verschiedenen Stellen der Altis drei Bruchstiicke aufgefunden worden, die
nach dem Erganzungsversuch von 1) ittenberger und Purtwangler
(A. Z. XXX\'II 144 X. 287) bdgendes Kpigramrn enthalten: [()•> zi p.ova
Ti[xav iv| ’0X'jp.7:ta iV/’jo; Ir/ov |
[xooaivojv *'£vcav “jarpioa fl’* (a| ijt.
|

[AOI h iluilot i>’ ot’ ivixojv xal Tpt; iv ’l[3]»)p.oi


|
[AajAapSTou tzolU ojv Xapujxioa;

j
(AxioaXo; UaTpoxX£[oc d>X£iot|3to;. Vgl. A. Z. XXXVII
46 X. 22 und 144 N. 287. XXXVIll 168 X. 378. Inscbr. v. ( )lymp. 279
X. 161. Loewy 81 X. 103. Kiin*n andern Erganzungsversuch s. hei
Fors ter I 24 X. 324. Autfallend ist, dass Faus. den Meister ais I)aidah»s
von Sikyon bezeiclmet, wabrend die Feste <ler Inschrift die Erganzung
AixowvtO'; nicbt zulassen; nichtsdestoweniger muss Identitat angenommen
werden, indem zu dem abvveichenden Ethnikon ein Wechsel des Wohnortes
oder die Erwerbung eines luMieu Biirgerrechts den Anlass gehen konnte.
l ber Daidalos von Sikvon und sein Zeitalter s. oben zu Cap. 2,8.
S. 466,16. Den Sieg des Kallias, des Sohnes <les Didymias, er-

wahnt Paus. auch V 9,3, s. oben S. 316; ebd. ist auch ( )1. 77 (472) ais

Zeit angegeben
seines Sieges Die Basis der Statue ist dicht bei der
Philesios-Basis (s. oben S. 448 zu \' 27,9 aber nicbt in situ, wieder auf- 1
,

gefunden worden, und die Inscbrift darauf lautet: KaXX^a^ A' 0 ’j|aio’j ’Ahr|vaio;
~a 7 xpaTiov. Mixciv £r:otVj7£v ’ ADr^votio;. ^ gh A. Z. XXXD 227 X. 32.

Roehl lOA 136 X. 498. Loewy 33 X. 41. Inschr. v. ( )lymp. 249 X.


146; dazu Furtwangler A. M. V 30 A. 2. Seinen \'aternamen iiber-
liefertauch Fs. Andoc. 4,32, wo von seiner Verbannung durch das Scherben-
gericht die Hede ist. Dass er Feriodonike war, indem er ausser in
Olympia auch 2 Siege an den Fvthien, 5 an den Isthmien, 4 an den
Xemeen, und 1 an den grossen Fanathenaien davontrug, berichtet eine in
Athen aufgefundene Weiheinschrift, s. ('IA l 419: da hier von seinem
Siege in 01ym])ia nur mit dem Wort ’0Xu|A-ia3t die Pede ist, so ^vird er in
Olympia nur einmal gesiegt haben. Obige Inschrift ist wohl bald nach
dem Siege gesetzt; wenn dabei das ionische Al])habet (mit (o und r^) im
ersten Drittel des 5. Jahrh. auftallt, so sucht dasFrankel A. Z. a. a. (9.

dadurch zu erklaren, dass Mikon von Geburt lonier gewesen und erst ais

Manu nach Atln n iibersiedelt sei; D ittenberger dagcgen meint, dass


S. 466,14-467,7. 559

man die, damals durcli die Litteratur schon bekannte, ionische Schrift mit
Riicksicht auf die panhellenische Bedeutung des Aufstellungsortes gewahlt
habe. — Uber Mikon, der sonst vornehmlich ais Maler und Genosse
Polygnots bekannt ist, s. Bd. I 207 n. 209; docb ist er ais Bildner von
Athletenstatuen anch aus Plin. XXXIV 88 bekaimt. Wie wir aus Hyde 8
N. 50 entnehmen, glaubt Furtwangler im Musee Somzey (uns unzugang-
lich) eine Peplik der Statue (Taf. 3) nachweisen zu konnen.
S. 466,17. Uber Nikodamos aus Maiiialos s. oben S. 440 zu
V 25,7. Dass der Sieg des Androsthenes 01. 90 (420) fiel, gebt aus
Thuc. V 49,1 hervor, ebeuso, dass Androsthenes spater auch einen Sieg in
Olympia errang, s. For st er I 26 X. 267 und 272.
S. 466,19. Uber die Statue des Eukles, deren Datierung und was
sonst damit zusammenhangt, s. unten zu Gap. 7,lf.
S. 467,1. Der jungere Polykleitos war zwar zweifellos ein Ver-
wandter des alteren, doch ist der Verwandtschaftsgrad nicht festzustellen.
Da der altere ungefahr uin 477 geboren ist (s. oben zu Gap. 4,11), der
jungere aber nach der Griindung von Megalopolis (a. 367, wie Xiese
Hermes XXXIV 527 darlegt, nicht 371/70, wie man in der Regel nach
Paus. VIII 27 anniinmt) die Zeusstatue daselbst arbeitete, also noch 369
tatig war, so war er vielleicht jenes Enkel, vgl. Pobert im Hermes
XXXV 193.
Die Basis der Statue des Damoxenidas ist im Siiden des
467,5.
Heraions, wie auch aus einem aut der Unterseite ein-
also verschleppt,
gelassenen eisernen Eing hervorgeht, gefunden worden; sie tragt die In-
schrift: Nixooa|xo? sTroirjJS. Aap-o^efvioja? MaivaXioc. Die Fussspuren ergeben,
dass die Figur in starkster Ausfallstellung dargestellt war, da nur der linke
Fuss ganz mit der Sohle aufstand, wahrend der weit zuriickgesetzte rechte
nur mit der Spitze den Boden der Basis (an dem jetzt fehlenden Stiick)
beruhrt haben kann. Vgl. A. Z. XXXVII 208 X. 328. Loewy 78
X. 98. Inschr. v. 01. 273 X. 158, dazu Furtwangler A. M. V 30 A. 2.
Die Inschrift des Kiinstlers wird nach dem Schriftcharakter dem Anfang
des 4. Jahrh. zugewiesen; der Xanie der Siegers stand vermutlich anfang-
lich auf der verlorenen Schmalseite und wurde spater (schon im 1. Jahrh.
V. Ghr.) an der Breitseite, unterhalb der Kunstlerinschrift, erneuert. Uber
Xikodamos s. oben.
S. 467,6. Lastratidas istwie sein Vater Paraballon
ebenso
sonst unbekannt. Wenn nach Paus. ein Verzeichnis der Olym-
letzterer
pioniken anfertigte, wie der Hellanodike Euanoridas (s. unten Gap. 8,1),
so tat er das vielleicht auch in der Eigenschaft ais Hellanodike, wie
Forster II 24 X. 793 vermutet. Ob er es vor Aristoteles tat oder nach-
her, ist nicht auszumachen, s. Diels Hermes XXXVI 79, welcher bemerkt,
dass alie diese ’0Xu[XTaa6wv ava^pa^pai mit Varianten zu rechnen hatten und
dass das 5. Jahrh. wenigstens und was dahinter liegt keineswegs in un-
antastbar offiziellen Listen vorlag. Dittenberger-Purgold Inschr. v.
01. 423 zu X. 299. Hyde 36.
S. 467,7. S7£V£TO 0£ aUTol xal X£[X£ 10JV £V T£ TTaUl xal ai£V£{(OV £T£pa
560 VI 6,3-6.

vtxY), die d 7 £v£toi, schon bei Piat. Leg. VIII 833 C ais besondere Klasse
von Wettkainpfern zwiscdien die 7:aTd£? und sind Jung-
die dvdp£C gestellt,
linge vom 16. bis 20. Jabr. Sie felileii in Olympia imd Delphi, wohl aber
finden wir sie, ausser in Nemea, Cap. 14,3 bei den Wettspielen der
Smyrnaier, ferner in Atlien, zura ersten Mal in der panatbenaiischen Preis-
liste CIA II 965, und bei kleinen und grossen Agonen an vielen anderen
Orten, s. iiber das Niihere lieiscli bei Pauly-Wissowa I 772; s. auch die
Pemerkung zu Cap. 14,2.
8. 467,9. urE/arETo— 'fiXoTi|xiav, er hinterliess niclit sowol Elirgeiz,
Wetteiter, ais das Mittel, ihn zu wecken, ahnlich Plut. Luc. 32 dcpEiXExo
cptXoTt|i.iav aOxoo, er nalim ilim die Gelegenheit PAire einzulegen.
8. 467,11. I ber Euthymos und seine wunderbaren Scliicksale
handeln aueli Strab. \ 1 255 und Ael. v. li. \1II 18; vgl. Suid. s. v.

For st er I 13 N. 185, 195 u. 207.


8. 467,13. Zu Eutliymos bemerkt eine Handglosse (s. 8piro llerm.
XXIX 144) xd xaxd FAi)’j}aov xov -oxxtjV oo xal KaXXtjxayo; |X£[j.vr^xat, dies
wird bestiitigt durch Plinius \'II 152, wonacli Kallimaclios erzalilte,

dass zwei 8tatuen des Euthymos, die eine in ( )lympia, die andere in

Lokroi, vom Plitz getrotlen worden seien; docli yer-


ain gleichen 4'age
mutet Wilamowitz Hermes a. a. 245, dass Kallimaclios auch die Ge- < ).

schichte vom Heros in Temesa erzahlt habe.


8.467,15. Der Kaikinos (Kaixivo;) wird auch erwahnt bei 'riiuc. HI
103,3 ais Grenztluss der Lokrer, und bei Ael. a. a. (). ais ~oxa}xo; o; ejxi

TT pd xr^; x(Tjv Hingegen be-


Aoxpoiv ttoXeio;; bei Plin. III 96 heisst er Carcines.
zeichnet Stral). VI 260 als GrenzHuss zwischen den Kheginern und Lokrern
den Alexos und berichtet von ihm das Gleiche beziiglich der Cikaden,
indem er als I rsache davon antiilirt, dass das lokrische Gebiet sonnig
sei und die Cikaden daher dort trockne, harte G}i£v£C (die Trommelhautchen

am Unterleib der 8ingzirpen) hatten, wahrend das gegeniilierliegende Gebiet


schattig und feucht sei, weshalb die Cikaden die o|j.£v£; nicht entfalten
konnten. Diod. IV 22,5 erzahlt die )rtssage, Herakles sei bei seiner Wan- (

derung in jener Gegend durch den Gesang der (Mkaden am Einschlafen


verhindert worden und habe sie durch sein Gebet an die Gotter zum
Schweigen gebracht, ja sie seien tur alle Zeit aus jener Gegend ver-
schwunden. Timaios b. Antig. Caryst. 1 und Con. narr. 5 berichten die-
selbe Erscheinung von den Cikaden am Flusse Alex oder Ilalex, den sie
als Grenzfluss bezeichnen, wahrend ihn Dion. Per. 367 AXr,xo^ nennt. Allem
Anschein nach handelt es sich nicht um verschiedene Namen desselben
Flusses, sondern um zwei verschiedene Flilsse; die Grenze zwischen Lok-
rern und Kheginern wird eben, wie Classen zu Time, annimmt, zu ver-
schiedenen Zeiten gewechselt haben. Uber die Cikaden vgl. im allgem.
8tephani im Compte Rendu de 8t. Petersb. 1865, 80
8. 467,21 ff. Ungenau referiert Suidas s. v. EoOofxoc, nach ihm hatte
dieser xd^ iepE^f^ ’0Xufi-7ridda; xpEi? gesiegt, wahrend er zwar in der 74., 76.
und 77. siegte, in der 75. aber unterlag.
8. 467,22. I her Theagenes s. unten Cap. 11,2 f.
S. 467,7-468,10. 561

S. 468,2. TcpoxaxepYaaOsi?, hier, wie immer, in passivem Sinne gebraucht:


der Faustkampf mit Euthymos hatte ihn so ermiidet, dass er auf das Pan-
kration, in dem Dromeus sein Gegner war (Gap. 11,4), verzichten musste.
S. 468,3. Das Talent an den Tempelschatz musste Theagenes zahlen,
weil er einen Kampf, zu dem ei: sich gemeldet hatte, nicht ausfiihrte; das
Talent an den Euthymos dagegen, weil er die Meldung ofFenkundig nur
gemacht hatte, um diesem zu schaden. Er zahlte dies aber nicht, sondern
traf dafiir mit Euthymos das Ahkommen, dass er mit ihm im Faustkampf nicht
mehr konkurrieren wolle, und so siegte Euthymos im Faustkampf 01. 76 u.
77 (476 u. 472), wie unten erzahlt ist.

ebd. kpav k tov Osov diese Konstruktion kehrt svieder VII


11,4 k ’iIpu)Tnou?

S. 468,10. Die Basis des Euthymos-Bildes hat sich gegeniiber der


Nordostecke des Zeustempels wiedergefunden sie tragt folgende Inschrift: ;

Eu8u}A0?, Aoxpo? Acjxux/ios xpk ’0Xup7ci’ svixtov, I


eixova 6’1'axrjaEv xyjvSs ppoxoic
eaopav. |
Eu8up.o<: Aoxpk arJj Z£'fupiou dv£ih]X£. |
OuhaYopa? Sapio? £TcoiY]a£v. S.
(^urtius A. Z. XXXVI 82 X. 127 Kaibel Eh. M. XXXIV 20 X. 940 a.
Eoehl IGA 108 X. 388. Loewy 19 X. 23. Inschr. v. Olympia 247 X.
144 Auffallend ist hier zunachst, dass in der zweiten Halfte von Z. 2
die urspriingliche Schrift abgemeisselt und die Worte xy5v 5£ ppoxoi? laopav
in weniger regelmassigen Schriftziigen dafiir eingehauen sind; ebenso ist
das Wort av£ibr)x£v in Z. 3 erst spater hinzugefugt. Wahrscheinlich war in
der urspriinglichen Fassung des Epigramms ein a\iderer ais Stifter bezeich-
net, da sonst schwerlich Euthymos, der in Z. 1 in der ersten Person spricht,
Z. 2 in der dritten fortgefahren ware. Eoehl glaubte,
des der Vater
Euthymos oder die Stadtgemeinde Lokroi der urspriingliche Weihende
sei
gewesen, es habe also Z. 2 etwa geschlossen: Tiaxpk a 7 aXXop£vr) oder
Ttaiol tpiXcpEuthymos habe aber selbst, entweder um der Vaterstadt
-
7 £v£X(op,
die Kosten abzunehmen oder weil der Vater mittlerweile gestorben war, die
Anderung vorgenommen. Dagegen bemerkt Loewy, dem Dittenberger
zustimmt, mit Eecht, dass die Inschrift offenbar erst nach Vollendung und
vermutlich wohl auch erst nach Aufstellung der Statue geandert wurde.
Die Ursache ist freilich ungewiss; Loewy denkt daran, dass vielleicht die
olympischen Behorden wegen Unzulassigkeit der urspriinglichen Fassung
die Anderung angeordnet hatten; Dittenberger glaubt ebenfalls, dass die
Stadt Lokroi sich ais Stifterin bezeichnet hatte, die olympischen Behorden
aber, da nach damaliger Anschauung dies Eecht keiner andern Stadt-
gemeinde ausser ihnen selbst zustand, diese Worte entfernten und lieber
den Euthymos selbst ais Stifter bezeichneten, was damals in metrischen In-
schriften schon durchaus iiblich war. Aus dem gleichen Grunde wurde dann
in Z. 3 noch das dv£87]X£ hinzugefugt, obschon es eigentlich iiberfliissig war.
Die Ansicht von Curtius, man habe das dv£97)X£ hinzugefugt, um der Z. 3.
mdglichst die Lange von Z. 2 zu geben, wird durch den Augenschein wider-
legt, s. das, Facsimile Inschr. v. Olymp. a. a. 0.

Ais Verfertiger der Statue nennt Paus. den Pythagoras, den er sonst
immer ais Eheginer bezeichnet (s. Gap. 4,4. 6,1. 13,7. 18,1; Gap. 13,1 auch
562 VI 6, 6-7,1.

mir Pythagoras sclileclitweg); hingegen bezeichnet ilm die Inschrift ais


Samier, wahrend bei Paus. der Samier Pythagoras der bekannte Philosoph
ist (vgl. IX 13,1). XXXIV 59 f, imd Diog.
Nun steht allerdings bei Plin.
Laert. VIII 47, es habe zwei
namens Pythagoras gegebeii, Bildhauer
einen aus Phegion und einen aus Samos; aber es kann keinem Zweifel
unterliegen, dass dies ein Irrtum ist, ebeii daher entstanden, dass Pytha-
goras selbst sich sowohl ais Kheginer wie ais Samier bezeichiiete. Urlichs
Chrestom. Plin. 320 erklarte dies damit, dass Pythagoras zii jeiien Samiem
gehort liabe, die 01. 71 (496) in Unteritalien unter der Herrschaft des
Anaxilas sich ansiedelten; ihni stimmt Pobert Hermes XXXV 185 bei,
wahrend Dittenberger zwar aiich die Moglichkeit zugibt, aber meiut, da
Anaxilas nach Thuc. VI 4,6 schon nach zwei Jahren die in Messana ange-
siedelten Samier wieder vertrieb, so habe Pythagoras sich vielleicht dnrch
den Tyrannen bestimmen lassen, sich von seinen Landsleuten zu trennen
und sicli in Phegion niederzulassen. Waldstein im Journ. of hell. —
stiid. 190 (vgl. II 344) stellte die Ansicht auf, dass die Statuen vom
I

Ty])us des Apollon (Jhoisenl-Gouffier im Hrit. ^lus. oder des Apollon aus
dem Dionysostheater auf die Figur des Futhymos zuriickgehen; Urlichs
Archaeid. Analekt. (AViirzburg 1885) S. 9 ausserte sich zustimmend,
namentlich auch hinsichtlich der athenischen (von Furtwangler A.
M. V 29 einer athenischen, kurz vor Plieidias bliilienden Schule zuge-
wiesenen) Statue. Dagegen fiihrte Furtwangler Meisterw. 345 f. einen
andern Athletentyjms, der namentlicli durcli den Dresdener Jiinglingskopf
aus Perinthos rejirasentiert wird, und einige verwandte auf 1‘ythagoras’
Athletenbildung zuriick, wahrend er jene andern Typen dem Kalamis zuzu-
weisen geneigt ist, ebd. 115 f.

S. 468,12 ff. Das Marclien vom Heros zu Temesa in Bruttium


findet sich in kiirzerer Fassung bei Strabo VI 255. Ael. v. h. VHJ 18,
ferner bei Suidas s. Eui)u[xo? (und 6 iv T£|X£jy) Y]pto?), der in der Hauptsache
nach Pausanias, und bei Eustath. zu Od. I 185 (p. 1409,12 If.), der nach
Strabo berichtet. Der von Pausanias Odysseus nicht genannte (lefalirte des
heisst bei Strabo (und Eustath.) Polites, bei Suidas Alybas, dagegen in der

§ 11 erwahnten Ivopie eines alten Gemaldes Lykas. Das Marchen liat


niehrere Analogieen, den Kaiiijif des Herakles mit 4’hanatos um Alkestis,
des Koroibos mit der Poine in Argos 1 43,7 u. a., am meisten ahnlich ist

die Sage von Eurybatos, der die Lamia od. Sybaris, das bei Krisa hausende
Ungetiim, erlegt, s. Anton. Lib. VIII, vgl. P olide Psyche ^ I 193 A. I.

ebd. Hier und Z. 21 der Acciisativ r^p^o, ebenso X 10,8, wahrend


Suidas a. a. O. und Ibiusanias selbst sonst r'ptoa zu schreiben pflegt, vgl.
I 32,5. 37,4. 38,7. II 25,8. IV 33,4.

S. 468,14. acpr/icrhai ck folgt anakoluthisch auf e? xc aXXou^, wie Gap.


26,2 3 UV autou os xal ^svoi auf dlXsiwv xs oi doxi}xwxaxoi, vgl. Storch a.

a. O. 30.
S. 468,18. Hier wird der Heros mit daijxoiv bezeichnet; wahrend
unter Heros urspriinglich der Geist des Menschen verstanden ist, der nach
dem Tode ein erhbhtes, ewiges Leben fiilirt, unter daifxov dagegen ein von
S. 468,10-470,2. 563

jeher unsterbliclies Wesen, das oline Gott zn sein im Besitz iibermenscli-


licber Krafte sich befindet, fliessen im spatern Spracbgebranch die beiden
Begriffe zusammen, sodass also hier der Geist eines Ermordeten Damon
heissen kann, s. Usener Gbtternamen 248.
S. 469,11- Dei Aelian a. a. 0. lieisst es, Euthymos sei zum Fluss
Kaikinos liinabgegangeii und dort eiitrtickt worden (a^faviab^vai), vgl. hierzu
Arrian An. VII 27,3, der sich energisch gegen die Behauptiing wendet,
Alexander habe sich in den Eiiphrat sttirzen wollen, nm so glaublicher
erscheinen zn lassen, oxi Ix Osob t£ autto tj -ylveai? xal rcapa Osou? yj

dTroyd)pY]ai?; so verschwindet Aeneas im Fluss Numicus, s. Serv. zu Aen.


XII 794.
ebd. Da die Stellung von auhi? es wahrscheinlich macht, dass es
nicht mit verbunden werden soli, so brauchbar auch der Sinn ware,
der sich aus dieser Verbindung ergabe, und da es mit dem Folgenden ver-
bunden nicht die V4ederholung bezeichnen kann, so soli es wohl nur den
Gegensatz markieren, der zwischen aTroOaveiv und sxspov riva direXhot, —
TpoTTov besteht, vgl. IV 3,7.
S. 469,12. Der Versicherung des
er habe seine Kunde, Pausanias,
dass Temesa nocli von einem Schiffer, wird von
zu seiner Zeit existierte,
Kalkmann 21 kein Glaube geschenkt, ebenso wenig von Wilamowitz
Hermes XXIX 245 A., welcher der Ansicht ist, Pausanias recline auf Leser,
die sich an Hom. Od. I 183 f. erinnern: TtXewv sttI oivoira ttovtov ett’ dXXoOpoou?
dvhpwTcou? T£}X£aY]v [jL£Td '/aXxdv, o' aihcova atOYjpov. Es muss allerdings
aiiffallen, dass Paus. Temesa sagt, wahrend der Ort zu seiner Zeit Tempsa
hiess, indess braucbt Strabon, der uns VI 255 dies berichtet, selbst die
friihere Xamensform.
S. 469,14. Zum v£aviVxo? 2u^api? vgl. die oben zu S. 468,12 aus Anton.
Lib. zitierte Aap-G oder Su^api?; daselbst ist ebenfalls von einer ttyjytq die
Pede, die da aus dem Felsen hervorbrach, wo die Sybaris mit dem Kopfe
aufschlug.
S. 469,15. Von dem yjpwov des Genossen des Odysseus sagt Strabon
a. a. 0.: £C7Tt dk -irXyjaiov T£[i.£aY]? a7 pi£Xaioi? cuvY]p£cp£?.
S. 469,16. dvxtva fiir dv, vgl. Bd. I zu S. 670,3.

S. 469,17. Das Wolfsfell, das er statt volliger Wolfsgestalt tragt,


bezeichnet ihn ais bosen Geist der Unterwelt, vgl. Creuzer Symb. II
131 f. Pohde Psyche" I 192 A.

Gap. VII.
Die Aufzahlung der Atb letenstandbilder wird fortgesetzt.
Diagoras und sein Geschlecht. Schicksale eines Sohnes Dorieus.
Alkainetos, seine Sohne und andere.

S. 470,2. Von der Statue des Cdiarmides hat sich ein Basisblock
nebst Inschrift in der byzantinischen Ostmauer, unmittelbar neben der
Euthymos-Basis, gefunden, s, Inschr. v. 01. 271 X. 156. Die Inschrift
Pausanias II. 36
664 VI 7,1.

lautet: BaXetou iruxta [t]oo£ Xapfxfioa aYXaov £io]o[;] [barjaa[iJ, vtxaj [}x]va[}JL]aT’
|

[’0Xu|xiuaj6os. Docb weist 1) itten berger nach, dass diese Inschrift nicht
die ursprlingliche ist, ei)eiiso wie die Basis eigeiitlicli fiir eine audere
Figiir, verrnutlicli eine Iveiterstatue, gearbeitet war. Ais iiian die Basis des
Charraides beseitigte uiid durch diese ersetzte, wiirde die fruhere Ober-
flache zur Unterseite ;
das Profil des Blocks weist auf die spiitere griechisclie
oder deii Anfang der rdinisclien Zeit liin. Die Forin BaA£iou (mit der Baou V
3,2 zu vergleiclien ist) lautete auf der urs})rungliclien Insclirift hdchst wahr-
scheinlich /aA£iou; rnan ersetzte das iiiclit inelir gebraucldiche Zeichen f
durcdi p. Bobert llennes XXXV 174 f. setzt den Sieg des Channides
()1. 79 (464) an, wo der Ixyrliynclios-Fapyros eine Liicke
( aufweist, indem
er darauf hinweist, dass die Statue zwischen der des Euthymos (01. 77)
iind denen der Diagoriden (Ol. 79 — 83) in <ler Mitte stand.

S. 470,4. Die Fainilie des Diagoras zeigt folgenden Staminbaum:


I )iagoras

Akiisilaos. Dainagetos. Doriens. IMierenike. Kallipateira

Feisirodos Enkles
Es sind also drei Sohne iind zwei 'T^eliter, von letzteren die beiden
Enkel; der Mann der Fherenike wird nicht genannt, und nach der V 6,7
angefiihrten Tradition (s. oben S. 303 fg.) stainl auch der Xaine der Mutter
nicht fest, da anch Kallipateira ais Mutter des Feisirodos bezeichnet
wurde, die sonst Mutter des Eukles nnd (lattin des Kallianax heisst. Die
Statuen der Diagoriden, von deren Basen Bruchstiicke aufgefunden worden
sind, standen allem Anschein nach ini ( )sten des Zeusteinpels; doch scheint
in der Aufstellung ein Wechsel stattgefunden zu haben. Beiin Schol. Find.
Ol. 7 p. 157 (Boeckh) wird nandich von Aristoteles aus dessen ’0A'j|i.7:iovixat

(FlKf II 183) die Keihenfolge folgendermassen angegeben: Diagoras


(bei der Lysander, vgl. oben Cap. 3,14), Dainagetos, Dorieus,
Statue des
Akusilaos; die drei Sohne standen init dem Vater auf e in er Basis; sodann
folgten Eukles und Feisirrhotos (so wird dieser PXikel bei Arist. genannt).
Dagegen ist die Ixeihenfolge bei Faus. diese: Akusilaos, Dorieus, Daina-
getos, Dass Diagoras
Diagoras, Enkles, Feisirodos (so schreibt ihn Faus.).
beiin Lysander gestahden habe, soli nach dem Schol. Find. a. a. ). auch <

Apollas berichtet haben (FIIG IV 307); doch hat dieser vermutiich nur
den Aristoteles ausgeschrieben, wie Dittenberger Inschr. v. 01. 261 ver-
mutet. Xim fiihrt aber Faus. zwischen den Statuen des Lysander und des
Diagoras 28 andere Olymjiioniken-Statuen an; und schon dies macht es
wahrscheinlich, dass in der Zwischenzeit eine Umstellung erfolgt war, wie
Gurlitt 411 annimint (vgl. Scherer p. 49). Auch Dittenberger nimmt
eine solche Umstellung an und erklart sicli daraus die Erscheinung, dass die
Inschriften des Diagoras und Dainagetos zwar deutlich den rhodischen Ur-
spriing verraten (vgl. Loewy S. 127 ff.), aber nicht auf die Zeit der Siege
beider ]Manner hinweisen, sondern auf die zweite llalfte des 4. oder den An-
fang des 3. Jahrh. v. Ch.; dagegen trage die Inschrift des Dorieus ganz den
S. 470,2-6. 565

ihrer Entstehungszeit (etwa 420) angemessenen Charakter. Es seien daher


die Aufschriften jener Basen und vermutlich auch der des Eukles nicht
die iirspriinglichen, sondern bei einer nach Aristoteles erfolgten Umstellung
angebracht worden. Anderer Ansicht ist Purgold ebd., der die abweickende
Eeihenfolge der beiden Aufzabhmgen dadiirch erklaren will, dass Aristoteles
die vier Figuren des Diagoras und seiner Sdbne von links nacb rechts
beschrieb, Paus. iimgekehrt, die beiden Enkel aber den andern gegeniiber
standen, also so:
Diagoras. Damagetos. Dorieiis. Akusilaos
Eukles Peisirodos

Vielleicht hatten erst die Enkel die Standbilder des Grossvaters und
der Obeime errichtet. Docb bemerkt Kobert Hermes XXXV 195, dass

bierbei iiberseben den beiden Aufstellungen ein verscbiedenes


ist, dass
Prinzip zu Grunde liegt: bei der alteren folgen die drei Generationen von
links nacb recbts; Vater, Sbbne, Enkel; bei der jiingeren stebt Diagoras
ais Abnherr in der Mitte, links schliessen sicb die Sohne, recbts die Enkel

an. Eine „durcbgreifende Umstellung^^ nimmt auch Preuner Delph.


Weibgescb. 104 f. an, die aber jene erst genannten vier Figuren nicht beriibrt
zu baben scbeine, die Arist. wie Paus. ais zusammengebdrig beschreiben.
Docb nimmt Preuner, da Paus. in der Regel von links nach rechts

beschreibt, auch hier diese Art an, also die Aufstellung: Akusilaos Dorieus
Damagetos Diagoras; die Diagoriden seien also von rechts nach links auf-
gestellt gewesen, und wabrend sie Aristot. nach den verwandtschaftlichen
Verhaltnissen der Dargestellten ebenso aufzahlte, blieb Paus. der ublichen
Beschreibungsweise treu.

S. 470,5. siegte nach § 3 in derselben Olympiade mit


Akusilaos
seinem Bruder Damagetos, nach dem Ansatze von Rutgers 49 A. 3,
dem For ster I 18 X. 252 f. sicb zweifelnd anschloss, 01. 86 (436). Der
Oxyrhynchos-Papyros, in dem beide Namen erhalten sind, ergiebt 01. 83
(448) ais Datum; vgl. Robert Hermes XXXV 171. Nach Aristot. a. a. 0.

hatte auch Diagoras selbst am gleichen Tage gesiegt, docb sind hier wol
Worten vixrjaavxas xou? Traioa? xaxa xy]v auxYjv Yjjxlpav xu> iraxpi die
bei den
letzten Kalkmann 105 A. 5. Xach
Worte zu streichen, s. derselben

Quelle war Akusilaos in der Stellung eines Betenden, also mit erhobenen
Armen, dargestellt, s. Reisch 41.

S. 470,6. Dorieus, iiber dessen sonstige Schicksale Paus. unten

§ 4ff. berichtet, Olympia zum ersten Male im Pankration 01. 87


siegte in
dritten Male 89 (424) es geht
(432) zum zweiten Male 88 (428) und zum
;
;

dies daraus hervor, dass Thuc. III 8 uns das Jahr seines zweiten
olympischen

Sieges angiebt und nach Paus. alie drei Siege in aufeinander lolgenden

Olympiaden errungen wurden. Ein Basisblock von seiner Statue wurde


in drei Stiicken wieder aufgefunden; die nur z. T. erhaltene Inschrift

zahlte die Siege des Dorieus bei den Olympien, Pythien, Isthmien und
Xemeen unten S. 470,21 ff.). Allerdings ist der Xame des Siegers
auf (s.

selbst nicht erhalten; aber da Paus. einen so beriihmten


Athleten sicher-
36*
566 VI 7,1-2.

lich niclit iibergangen hat, so komite ausser Dorieus niir nocli Thea^enes
(s. unten Cap. ll,2ff.) in Frage koiiniien. Dieseiii liat denn aucli Treu
'A. Z. XXXVII 212 die Insclirift zugewieseii; er ergiinzt dabei die Inschrift
80 dass 2 olyinpische Siege, 3 jiytbisclie,
, 10 istbmische und 9 nemeiscbe
herauskominen, wie Paus. a. a. ). angiebt. Allein gegen seine Frgaiiziing,
(

der Fbrster 1 13 X. 191 ziistiinint, haberi Foucart Biill. de corr. liell.


XI 289 ff. und Dittenberger Insclir. v. (Jl. 265 X. 153 begriindete Ein-
wendungen geinacbt; teils erlaube der Panin nicbt die Aufzalilung von
9 neineischen und 10 istbiniscben Siegen (da die Siege in zwei
Kolonnen geschrieben sind, ist eine Berecbnung der Zeilen inbglicb), teils
ist bedenklicli, dass die eine Zeile von einein dxoviTi errungenen Siege iin

Faustkanipfe bericbtet, wovon Paus. bei Tlieagenes niclits sagt, wahrend


es bei Dorieus ervvabnt wird. Ilingegen stiinint bei der von Foucart voi--

gescblagenen, von Dittenberger gebilligten Frganzung die Zalil von 3


olyinpisclien, 3 pytbischen, 8 isthinisclien und 7 nenieisclieu Siegen init

den Angaben des Paus. (der iiur die Zabl der pythiscben nicbt angiebt).
Dazu koinint, dass zwar die Scliriftziige ioniscb sind (da das ionische
Alphabet dainals Rhodos schon eingetulirt war, s. Kirchhoff Stud. z.
in

Gesch. (1. gr. Aljih. 40 u. 48), die Sprache aber dorisch, was Dittenberger
gegen Foucart, der auch ionische Sprache annahin, aus der Form X£(xf,i
(nicht X£p.iYji, wie man tViiher las) erweist. Dittenberger niinint terner an,
dass die Inschrift bald nach deni letzten olyinpisclien Siege erstellt worden
ist und Akusilaos nachher nicht niehr uin einen Preis gekiiinpft hat. I ber
das bei dieser Annahnie sicli ergebende Bedenken gegen die Xotiz des
Paus. unten S. 471,2 s. die Anni. z. d. St.

S. 470,7. Dani aget os 83 (448) ain selben Tage init seinein


siegte < )1.

Bruder Akusilaos (s. oben zu S. 470,5) ini Pankration (Geli. III 15,3, der alie
drei Sbhne ain selben Tage bekrauzt werdeti liisst, sagt von ihnen unum :

pugilem, alterum pancratiasten, tertium luctatorem, macht also den Dama-


getos irrtiimlich zum Ringkampfer).
Ein Basisblock von der Statue ist in
eine der spiiteren Ziegelmauern des Leonidaion verbaut gefuuden worden,
vgl. Dittenberger A. Z. XXXVIII 52 X. 334. Inschr. v. Ol. 261 X. 152.
Fiirster 1 18 X. 253. Er zeigt die Inschrift Aa|i.a 7 £”oc Aiayopa ‘Pfooio^J.
Aus dem vom urs))riiuglichen Aufstellungsort so weit enlfernten Fundort
schloss 'l^reii A. Z. XL 75, dass l^aus. nicht aus Autopsie, soudern nacli
einer alteren Quelle berichte; G. llirschfeld ebd. 113 und Gurlitt 376
u. 426 nahmen an, bei der Xeuaufstcllung der Diagoriden-Statuen sei die
alte Basis fortgenommen und durch eine neue ersetzt, spater dann beiin
Umbau des l.,eonidaion mit verwandt worden. Doch weist Dittenberger
Inschr. 263 nach, dass der Stein nicht von dem zweiten (iibrigens auch
erst nach der Zeit des Paus. erfolgten) Umbau herruhrt, soudern in

dem byzantinischen Mauerwerk verwendet gewesen ist. Dass die Basis


aber, wie der Cliarakter der Schrift zeigt, nicht die urspriingliche ist,

sondern aus spaterer Zeit stammt und von der Umstellung herriihrt, ward
oben zu S. 470,4 bemerkt.
S. 470,9. Diagoras' Sieg im Faustkampf ist von Pindar in seiuer
S. 470,6-13. 567

7. olympischen Ode gefeiert worden; nach Gorgon frg. 3 (FHG IV 410)


wiirde diese, in goldenen Buclist.aben aufgesclirieben, im Tempel der
Athene zii Lindos anf Rliodos aufbewabrt. Sein olympiscber Sieg fallt

01. 79 (464). Aiisserdem war aber Diagoras aucli Periodonike: er siegte


mebrfacb in den andern grossen Xationalspielen imd an zablreichen Lokal-
festen in Atben, Argos, Theben, Megara n. s., s. Pind. 01. 7,15 ff.;
80ff. ;
ebd. Scbol. p. 157 (Boeckb). Xacb Aristot. a. a. 0. war sein Stand-
bild vier Ellen und fiinf Zoll hocb nnd stellte ihn dar mit erliobener
rechter und gesenkter linker Hand, also wol aucli betend, wie den Aku-
silaos. Dass von der Basis, die aber ebenfalls erst aus der Zeit der Xeu-
aufstellung lierriilirt, Stiicke wieder aufgefunden worden sind (meist auf
dem Platze des Metroons), ward sclion oben erwalint; sie zeigen die In-
selirift Aia[ 7 op]a? Aap-[7.7]r]Tou 'Po[oio;], s. Inscbr. v. 01. 259 N. 151. Der
Bildner der Statue, Kallikles von Megara, wird von Paus. auch ais Ver-
fertiger der Statue des Gnatlion genannt, unten § 9, und bei Plin,

XXXIV 87 ais Bildner von Philosoplienstatnen. War er wirklicli ein


Sohn des Tlieokosmos, Megara fertigte und nacli
der die Zeusstatue in

Paus. I 40,4 ein Zeitgenosse des Pbeidias war, der ibm dabei gebolfen
haben soli (s. Bd. I 362), so inilsste, da diese Statue kurz vor dem Aus-
brucli des peloponnesisclien Krieges begonnen vvurde, Kallikles die Statue
des Diagoras erst lange Zeit nacli dessen Siege gefertigt haben, wie
Brunn I 246 anniinmt. Audi Purgold Inscbr. v. 01 262 riickt die
gegen 01. 100 (380) berab, indem er annirnmt,
Tiitigkeit des Kallikles bis
dass erst dieEukel das Standbild des Diagoras erriclitet hatten. Indessen
findet es Robert im Hermes XXXV 194 sebr unwahrscbeinlicb, dass der
reiche Diagoras mit der Aufstellung seiner Statue gezogert haben solite,
nnd nimmt einen Irrtum des Paus an: auf der Basis habe sicli vermutlich
Kallikles ais Solni des Tlieokosmos bezeiclinet, es sei aber eine blosse
Veriiiutung des Paus. oder seines Gewalirsiiiannes, dass dieser Tlieokosmos
mit dem Verfertiger der niegarisclien Zeusstatue identisch sei; letzterer sei
vielnielir vermutlicli der den Xaiiien des Grossvaters fiihrende Sohn des
Kallikles gewesen.
S. 470,12. Eukles siegte nacli Aristot. a. a. 0. im Faustkampf
gegen Andron. Die Basis seiner Statue mit der Inscbrift [Eux]X^? Ka)v);iavax-
To? 'Pooio?. [Naujxuorj? IlaTpoxXyjo? sTcoiirjas ist in der byzantiniscben Ost-
1

mauer wieder aufgefunden worden, s. Curtius 84 X. 129. A. Z. XXXVI


Loewy 67 X. 86. Inscbr. v. 01. 275 X. 159; dazu Furtwangler A. M.
V 30 A. 2. Forster I 22 X. 297. Dittenberger nimmt an, dass nach
den Altersverlialtnissen der Diagoriden der Sieg des Eukles an das Ende
des 5. oder in die ersten Jalire des 4. Jahrli. falle. Robert a. a. 0. 191
findet diesen Ansatz zu spat und setzt den Sieg in die Jahre 420 410, —
was mit der durcb den Oxyrhynchos-Papyros neubegriindeten Chronologie
des Xaukydes (s. oben zu Gap. 2,8) stimmt, der ungefahr 448 400 tatig —
war. Die Schrift deutet aber auf erheblicli spatere Zeit, vermutlich ist sie
ebenfalls erst bei der Umstellung der Statue angebracht worden.
S. 470,13. BetrefPs der verschiedenen Formen des Xamens Peisirodos
568 VI 7,2-8.

sowie des Namens seiner Mutter s. die Bemerkungeii oben zu S. 470,2.


Der Sieg des Peisirodos ist zeitlich eben so wenig genau zu fixieren, wie
der des Eukles; da aber jeiier, ais Sohn der alteren Sebwester, vermutlich
alter war, ais Eukles, und iin Faustkainpf der Knaben siegte, so wird sein
Sieg wol vor den des Eukles fallen. Vgl. sonst Fbrster I 24 X. 314.
Die hier Descbichte von der ^lutter des Peisirodos bat Paus. sc-liou
beriilirte

V 6,7 f. ausfiilirlich erzahlt; luicli der Ansicht vou Kalkmann 106 A. 1


aus anderer Quelle, da er dort ais dessen Mutter Kallipateira resp. Pherenike
bezeichnet, hier aber Kallipateira die Mutier des Eukles ist. Allein die
Geschichte selbst bleibt die gleiche, und das Schwanken der Xamen koinmt
offenbar dalier, dass iiian zur Zeit des Paus. in Olympia nicbt niehr genau
wusste, wie die beiden Tdcbter des Diagoras, Pherenike und Kallipateira,
zu den Enkeln desselben, Peisirodos und Eukles, sich verwandtschaftlich
verhielten; auch die anderen Antoren schwanken daher zwischen Plierenike
und Kallipateira. Wie Paus. erzahlt den \ organg Philostr. gymn. 17 p.
270 f. Kayser; dagegen wird hei Aristot. u. Apoll. beim Schol. Pind. a. a.
O. Val. Max. \’1II 15, ext. 4. Ael. v. h. X 1. Ps. Aeschin. epist. 4. Chorie,
p. 41 ed. Hoisson. 'Ezetz. chil. 1 23 die andere Version erzahlt, wonach die
Mutter wegen des hohen olyinpischen Kuhins ihrer Familie die Erlaubnis,
den Spielen zuzuschauen, rechtinassig erhalten hatte.
S. 470,17. Wie oben zu S. 470,5 bemerkt, beruht die Xotiz beim
Schol. Pind. a. a. O., dass Diagoras am selben Tage wie seine Sbhne ge-
siegt habe, vermutlich auf spaterer Interpolation. Das Herumtragen des
\'aters durch die Sbhne wird auch dort nach Aristot. u. Apollas berichtet;
(bc. 4’usc. I 46,111, der auch nur von dem Sieg der beiden Sbhne weiss,
erzahlt die .Anekdote, ein Lakonier sei zu Diagoras getreten und habe ihm
zugerufen: „8tirb, Diagoras, denn in den Ilimmel anfzusteigen ist dir doch
nicht bestimmt!"* 15,3 Geli. Sbhne des Diagoras am
III lasst alie drei
selben Tage siegen und den vom \'olk mit Blumen bewortenen Diagoras
vor Freude in den Armen seiner Sbhne sterl)en, wahrend Plut. Pelop. 34
die Geschichte ebenso wie Cicero erzahlt. (Dass Plut., wie Frazer z. d.

St. bemerkt, berichte, Diagoras habe auch den Sieg seiner Enkel mit an-
gesehen, ist falsch; es heisst nur: £::t6ovTa p.^,/ utoo^ aT£^avoup.svouc ’0Xup-
riajiv, £Ta6ovxa o’ uitovou^ xat womit nur die Anwesenheit der
Sbhne seiner Sbhne und Tbchter gemeint ist.)

S. 470,19. Vgl. zur Ilerkunft des Diagoras IV 24,3 mit der Be-
merkung oben S. 151; ferner Kohlmann (^uaest. Messen. 62. Die spatere
Sage raachte ihn zu einem Sohne des Hermes und einem zweiten Herakles,
Schol. Pind. 01 7 p. 158; s. dazu Kalkmann 106.
S. 471,2. Dass Dorieus und sein Xefte Peisirodos aus Phodos ver-
bannt und in das Biirgerrecht von Thurioi autgenommen wurden, berichten
auch Thuc. VIII 35,1; 84,2 und Xen. Hell. 1 5,12; da Dorieus aber nach
letzterem durch die Athener zum Tode verurteilt worden war, so kann,
wie Fbrster I 19 u. Dittenberger luschr. v. 01. 266 bemerken, er erst
nach dem Abfall der Thurier von Athen (413), also mindestens 11 Jahre
nach dem Abschluss seiner agonistischen Tatigkeit (s. oben zu 470,6) Biirger
S. 470,13-472,6. 569

von Thurioi geworden sein; daher miisse die Nachricht des Paus., dass
Dorieus und Peisirodos in spateren Agonen ais Thurier ausgerufen worden
seien, falsch sein. Deswegen erganzt Dittenberger die obenerwahnte Do-
rieus-Inschrift durch 'PoStoc, nicht durch Ooupio?. Uber die spateren be-
wegten Schicksale dieses Diagoriden s. ausser den angefiihrten Stellen noch
Xen. Hell. I 1,2 fF. Diod. XIII 38. Aristot. Ebet. I 2 p. 1357 a, 19.
S. 471,6 ff. ZiirGefangennabme und Freilassung des Dorieus durch
die Athener Xen. Hell. I 5,19; nach diesem wurde Dorieus ais Fuhrer
vgl.
zweier Dreiruderer aus Thurioi gefangen genommen und war er schon
lange vorher von den Athenern mit seinen Verwandten zum Tode yer-
urteilt worden.
S. 471,14. Zum 79,6, nach dessen
Abfall der Rhodier vgl. Diod. XIV
Darstellung das Ereignis im Sommer 395
Bald darauf wurden stattfand.
spartanische Schiffe, die mit Getreide beladen auf der Heimkehr von Ai-
gypten im Hafen von Rhodos einliefen, ohne Kunde von dem Abfall zu
haben, von den Rhodiern ais gute Beute erklart, Diod. a. a. 0. § 7. Das
alles gab Veranlassung zur Festnahme und Verurteilung des Dorieus, die
Pausanias ais Justizmord ansieht.
S. 471,21. Tou? £v ’Ap 7 ivouaat? 6p,ou xco 0paa6XX(p axpaTYjYirjjavTa?, nach
Aristot. ’A0. TToX. zehn Strategen, auch die, welche nicht
34,1 waren alie

mitgefochten hatten, gerichtet worden; nimmt man die Worte des Pausanias
genau, so widersprechen sie dieser Angabe, stimmen dagegen iiberein mit
der Erzahlung von Xen. Hell. I 7, wonach nur die Feldherrn, die an der
Schlacht beteiligt gewesen waren, verurteilt wurden, vgl. Ad. Bauer liter,

und hist. Forsch. zu Arist. ’Ai). ttoX. 159 ff., der aber mehr behauptet, ais

man wissen kann, wenn er sagt, die betreffende Xotiz des Pausanias stamme
aus Androtion.
S. 472,3. Der Sieg des Alkainetos, dessen Sohne 01. 89 u. 90
(424 u. 420) siegten, s. unten, war vonForster I 18 X. 241 vermutungs-
weise 01. 83 (448) angesetzt worden; der Oxyrhynchos-Papyrus ergiebt
das ais unrichtig, da der Sieger dieser Olympiade im Faustkampf der
Knaben Ariston heisst; der Sieg des Alkainetos fallt also friihestens 01.

84 (444), vgl. Robert a. a. 0. 170.


Die Basis der Statue des Hellanikos ist in der byzan-
S. 472,5.
tinischen Ostmauer wieder aufgefunden worden, s Dittenberger A. Z.
XXXVI 88 N. 138, Treu ebd. XXXVH 208. Inschr. v. 01. 267 X. 155.
Forster I 19 X. 263; vgl. dazu Furtwangler A. M. V 30 A. 2. G.
Hirschfeld A. Z. XL 101. Scherer 49. Gurlitt 376. Die Inschrift
lautet: 'EXXavixos AXsio? Ix Asirpeou; dazu stimmt die Bemerkung V 5,3.
Wie Thuc. V 31 erzahlt, kam Lepreon wenige Jahre nach dem 01. 89
(424) erfolgten Siege des Hellanikos von der Herrschaft der Eleier los,

doch, wie Ar. Av. 149 nur auf kurze Zeit; wahrscheinlich ist die
zeigt,
Statue des Hellanikos, wie Dittenberger annimmt, erst nach der Wieder-
unterwerfung von Lepreon errichtet worden. Die Inschrift aber zeigt die
Schriftziige des 1. Jahrh. v. Chr. Treu a. a O. glaubte die Spuren einer
;

alteren, ebenfalls auf der obern Flache der Basis angebrachten Inschrift
570 VI 7,8-10.

noch zu sehen, wahrend Gurlitt anuahm, die Statae habe bei einer io
der Altis vorgenoranienen Umstelluiig’ eine ganz iieue Basis erhalten, bei
der man die urspriinglicdie Inschrift abgekiirzt habe. Doch bemerkt aucli
Dittenberger, dass Spuren der alteri Inschrift sichtbar sind and dass diese
keineswegs ausfiihrlicher gewesen zn sein branche, dass vielmehr die Kiirze
der Inschrift and das in den alteren Zeiten haatige Fehlen des Vater-
namens fiir genaae Kopie der alten
spricht. Die Fnsssparen Inschrift —
ahneln denen der Kyniskos-Basis oben Cap. 4,11); der Knabe vvar in
(s.

Lebensgrosse dargestellt, der festaafgesetzte linke Fass 22 cin lang, der


rechte war znriickgesetzt and nihte aaf dem Ballen, doch schritt die Figar
weiter aas, ais die des Kyniskos. Vgl. hieriiber Fartwangler ]\[eisterw. 462f.

ebd. 'EXXdvr/ov tov ’AX/aiv£-ou xai Goavxov, hier gehdrt der Genitiv

aacli zn Boavxov, s. ^ 9, also dieselbe Konstrnktion wie 111 18,13 Mc^aTrsvilr^v


TOV MsveXdoo xai AtxoaxpaTov, vgl. VI 13,11. \ II 1,37.

S. 472,9. Die Zeit des Gnathon ist nar angefahr darch die des
Kiinstlers Kallikles za bestiinmen, s. oben za S. 470,9. Lber seine lleimat
Dipaia s. \’II1 27,3.
S. 472,13. Die Zeit des Dronieas tblgt aas der des I
Pythagoras von
Ivhegion, der seine Statae fertigte, s. oben zu S. 401,15. Bobert Hermes a. a.

0. 166 setzt ihn ( 74/75 (484/0) an, Ilyde 37 Ol. 85,80 (440/30). H. Ur-
)1.

lichs hat in den \'erhandl. d. Gorlitzer Bhilol. Vers. 331 ff. die Vermatang
aasgesprochen, dass die Statae des Dronieas identisch sei init dem von
iPlin. XXXI V 59 erwahnten mala ferens nadas des 1 Pythagoras, der eben-
falls in zvar nicht aasdriicklich sagt,
Olympia gestanden habe (was Flin.

aber der Zasammenhang IJrlichs Archaeol. Analekten


erweise); nach L. v.

9 deateten die Ajifel aaf einen in Delphi erhaltenen Freis hin, da nach
Lac. Anacli. 9 dort aasser dem Lorbeer aiich [xf^Xa xcov kptov xou ihoo den
Siegespreis bildeten; and Dronieas hatte ja aach in Delphi gesiegt.

S. 472,15. Die Athleten waren einer Zwangsdiat iinterworfen, neben


frischem Kase bestand ihre feste Xaliriing aiis getrockneten Fcigen and
Weizenbrot, vgl. Diog. L. VIII 1,12. Keisch bei Paaly - Wissowa l

2058. Ais denjenigen xVthleten, der ziierst, and zwar nach Anleitiing
des IPhilosophen Pythagoras, zar Fleischnahriing liberging, nennt Diog. L.
a. a. O. den Earymenes, einen Samier nach Porphyr. vit. Pyth. 15, nach
andern war es ein dXsi-XTr); des Xainens Pytliagoras, der die Fleischnahrang
fiir die Athleten einfiihrte, s. Diog. L. VIII 1,13. 46. Plin. XXIII 121.

S. 472,16. xopo^ £x xaXocpwv ist frischer Kase, der eben aus dem xaXa-
po^, d. h. dem Korb, aas dem die iMolke von der gerinnenden ]Milch ab-
tropft, sodass sicli Kase bildet (so schon Hom. Od. IX 247), heraiisge-
nommen wird, sonst yXtopo? xupoc, vgl. Poli. VII 175. Bei Colum. ^ II 8,3
heisst der Kasekorb calathus.

S. 472,17. Der Sieg des Pentathlen Pythokles fallt, wie der Oxy-
rhynchos-Papyros erweist, in Ol. 82 (452). Die Basis der Statae ist

zwischen Heraion and Pelopion wieder aiifgefanden worden; sie ist des-

wegen besonders inerkwiirdig,weil, wie die Standspnren der Oberflache,


S. 472,5-17. 571

zeigen, die Aufstellung der Figur einmal verandert worden ist, was auch
die an der Oberflache angebracliten Inschriften leliren, s. Furtwangler
A. Z. XXXVII 144 X. 286. Loewy 71 X. 91. Inschr. v. Olymp. 281
X. 162. 163 u. Ergebnisse Tafelbd. II 92,2 mit Pnrgold ebd. Textbd. II
149 f.; vgl. dazii Furtwangler A. M. V 30 A, 2. Forster I 22 X. 295.
An der oblongen Basis iinden sicli folgende Inschriften: an der einen
Schmalseite der Xame des Siegers [IuiloxX[^? AXsio?] ;
er gehbrte zu der ur-
spriingliclien Aufstellung der Statue, bei der diese mit vorgesetztern, fest-
aufstehenden ^
und weit zuriickgesetztem linken Fusse nach der
rechten
Schmalseite der Basis gewendet war. (Uber die Beziehung der Fussspuren
zii der Aufstellimg der Statue s. Loewy Wiener Studien XXIV 396 ff.)
Dazu gehbrte auch die an der Langseite reclits oben angebrachte Ktinstler-
inschrift I1 oXuxX£[i]to? [Itcoiei ’Ap 7 £io?], deren Ziige, zumal das argivische X,
dem 5. Jahrh. angehbren. Beide Inschriften sind nach der veranderten
Aufstellung zusammenhangeiid an der Langseite rechts unten erneuert
worden, in Schriftziigen, die dem 1. Jahrh. v. Chr. oder der ersten Kaiser-
zeit angehbren. Xach den Fussspuren glauben aber Furtwangler Meisterw.
471 f. und Dittenberger, dass die bei der Xeuaufstellung angebrachte
Statue nicht die gewesen sei; nach Pnrgold
urspriingliche des Polyklet
stand die neue Figur mit beiden Fiissen voll auf.Welcher der beiden Po-
lykleitos der hier genannte Kiinstler sei, war friilier streitig; Curtius,
Furtwangler (A. Z. a. a. O.), Loewy nalimen den jiingeren, Robert
(Arch. Marchen 106) den alteren an, ebenso Dittenberger und Furt-
wangler (Meisterw. a. a. O.); letztere Annahme liat nun durch den Oxy-
rhynchos-Papyros ihre Bestatigung erhalten, s. Robert .Hermes XXXV
185 f. Dafiir sprechen auch die Fussspuren, die auf das beliebte Schema
des alteren Polykleitos hinweisen. Furtwangler Meisterw. a. a O. will

daraus abnehmen, dass der zuriickgesetzte linke Fuss mit der Spitze stark
nach aussen stand, das linke Knie ganz sclirag nach aussen gerichtet war
und dass dieser Stellung die Richtung des Kopfes nach links und die Be-
schaftigung der linken Hand entspracli. Darnach glaubt er zwei Statuen
im Vatikan (abgeb. Meisterw. 474 Fig. 81; s. Helbig Fiihrer -
I 34) und
in Miinchen (Glyptothek X. 458. Clarae 858, 2175) auf die Pythokles-
Statue zuriickfuhren zu diirfen; dieselben stehen dem bekannten Dory-
phoros-Typus sehr nahe. Doch bemerkt Helbig a. a. O., dass das Stand-
motiv dieser Figur den Fussspuren der olympisclien Basis nicht entspricht,
und Loewy, der das in den Wiener Studien a. a. ()., bestatigt, sucht
nachzuweisen, dass die Statue des Pythokles genau dem polykletischen
Diadumenos entsprochen habe, bei dem er das Exemplar von Vaison ver-
glichen hat. Dadurch wiirden wir allerdings einen „uberraschend friihen“
Ansatz fiir den Diadumenos erhalten; doch sei es ja mbglich, dass aus
linanziellen oder andern Griinden die Ausfiihrung der Statue sich noch
langere Zeit nach dem Siege verzbgerte. Was neuen die Aufstellung einer
Figur und die vermutlich gleichzeitig damit erfolgte Erneuerung der alten
Inschrift anlangt, deren Stellung mit der Stellung der neuen Figur iiber-
einstinimt, so vermutete Purgold 150, die Statue des alteren Polykleitos
572 VI 7,10-8,3.

sei um ilires Kunstwertes willen imter Nero nach Rom entfiilirt worden; ais

man an ihrer Stelle eine beliebige andere Figur auf die Basis setzte, erneuerte
man nichts destoweniger die alte Inschrift mit dem Kiinstlernamen des
Polykleitos, vielleiclit um den Raub zu verbergen, und Paus. hat offenbar
davon aucli nichts gemerkt. Diese Vermutung hat dadurcli eine Stiitze ge-
funden, dass man in Rom eine Basis gefunden hat, die nach der Inschrift,
die der Zeit Hadrians oder der Antonine angehdrt, eine Statue des
Pythokles von Polykleitos trug Gatti im Bull. d. comm. municip. di
(s.

Roma 1891, 280 ff. tav. X 1); zwar stimmen die vorhandenen Fussspuren
nicht mit denen der olympischen Basis iiberein, jedoch hat Petersen R.
M. VI 304 f. nachgewiesen, dass diese Fussspuren von einer alteren Ver-
wendung der Basis herriihren. Furtwangler Meisterw. 472 glaubt im An-
schluss an Gatti, die Basis habe nur eine Kopie des polykleitischen Origi-
nals getragen, die ein in den nalien Titus-Thermen bestehender Athleten-
verein in seiner curia aufstellen Hess, wahrend das Original wol einen
hervorragenderen Platz hatte.

Gap. VIII.
Fortsetzung der Aufzahlung der Athletenstatuen. Damarchos in
einen Wolf und wieder in einen Menschen verwandelt. Ende des
Timanthes. Timasitheos’ T hat en und Ende.
S. 472,19. Siebelis und Schubart
z. d. St., sowie Krause 373.
Rutgers 45 A.Kalkmaiin 131 A. 1. Forster I 16 N. 226. Hyde
2.

37 nelimen an, dass dieser Sokrates aus Pellene op6|xou vixrjv ev uatjiv
eiXyjcpo)? identisch sei mit dem VII 17,14 genannten Sostratos aus Pellene,

welcher ataoiou vtxrjv eV/ev iv Tiatat. Ware dies der Fall, so gehdrte er nach
letzterer Stelle in die Zeit, da die Achaier das Standbild des Oibotas (s.

oben Gap. 3,8) nach Olympia stifteten, also ungefahr 01.80(460). Hyde
a.a. 0. vermutet noch weiter gehend, der eigentliche Naine sei Sosikrates

gewesen und die fragmentarisch erhaltene Inschrift Inschr. v. 01. 157 . . .

xpaTY)? axadiov sei zu erganzen, raida^ vixr'aa^ ^waixpaTT)? atadiov. Das ist

freilich etwas zu viel der Hypothesen.


Die Zeit des sonst unbekannten Amertas geht aus der
S. 472,20.
des Kiinstlers Phradmon hervor, der nach Plin. XXXIV 49 etwa 01. 90
(420) bliihte und ofters ais Zeitgenosse des Polykleitos genannt wird, vgl.
Brunn I 268. Hyde
38 bemerkt, dass aus jener Zeit in den uns erhaltenen

Listen die Knabenringer von 01. 84 90 (mit Ausnahme von 01. 86) nicht
iiberliefert sind, Amertas also einer von diesen sein konnte.
S. 472,22. Euan ori das ist, wie Dittenberger Inschr. v. 01. 299
erweist, identisch mit dem bei Polyb. V 94,6 genannten vornehmen Eleier,

lebte alsoim Knabensieg fallt nach Hydes Ansatz p. 38 etwa


J. 218; sein
01. 134 — —
136 (244 236); die Buchstaben der auf ihn bezuglichen, nur
fragmentarisch erhaltenen Inschrift wiirden zu dieser Datierung stimmen.
S. 472,17-473,12. 573

S. 473,1. Mulier FHG IV 407 halt dieseii Hellanodiken Euanoridas


fiir den Verfasser der Schrift ’0Xu|XTuovixai, aus der die unten § 2 und bei
Plin. VIII 34 (wo korrumpiert Agriopas ais Quelle angeftihrt wird) erzalilte
Geschichte iiber Damarchos stamme. Diese Ansicht setzt voraus, dass Iv
’OXu}XTctot zu Twv vsvtxTQxoTwv bezogeu werde, wie das die altern Ubersetzer

tun; hierfiir lasst sich anfiihren, dass Pausanias ungewdbnliclie Wort-


stellungen nicbt fern liegen, vgl. zu S. 465,3 u. I 3,4 ty]v c?u|JLpa/iav Aaxs-
SatjjLoviot? TfjV irap’ ’A0Tr)vai(jDv IX3ouaav; aucli kann gesagt werden, dass rnau,
wie in der Stelle VI 6,3 xoiv viXYjaavToDv ’0Xu[X7riac7i xa ovopaxa dvaYpa(|>a? Iv
x(p yupvaaup xtT Iv ’0Xop7rta, eine nahere Angabe des Ortes erwartete, wenn
wie Sckubart und Frazer wollen, Iv ’0XupTcia mit sYpatj^e zu verbinden ist.
— Ein Eleier desselben Namens kommt bei Polyb. V 94 beim Feldzuge
des Jahres 218 v. Chr. vor.
S. 473,3. hier Paus. von D amare hos erzahlt, berichten
Was
Varro bei August. Dei XVIII 17 und Plin. V ITI 82 (dieser vermutlich
civ.

ebenfalls aus Varro, indirekt nach Apollas, s. Kalkmann 105) von einein
gewissen Demainetos; doch erweist das Epigramm die Eichtigkeit des von
Paus. angegebenen Namens, vgl. Anth. Gr. app. 374 (I 52). Forster I
7 X. 452 betrachtet ihn ais alteren Zeitgenossen des Euanoridas, s. oben zu

S. 472,22; Hyde 38 setzt ihn nach 01. 83 (448), event. aber auch schon
vor 01. 75 (480).
S. 473,5. Zu dieser Verwandlungsgeschichte vgl. VIII 2,6, wo das-
selbe ais etwas immer wiederkehrendes erzahlt wird, und zwar ebenfalls
vom Opfer des Zeus Lykaios. Der Werwolfglaube war den Alten durch-
aus gelaufig, vgl. Verg. Ecl. 8,96. Petron. 62. Plin. VIII 81; s. Grimm
Deutsche Mythol. ^ II 915. Keller Tiere d. klass. Altert. 165. Pischel
in Abhandl. f. M. Hertz (Berlin 1888) 70.
S. 473,6. IttI x-^ Ouaia Auxaiou Aios, d. h. bei seiner eignen Opferung;
iiber Menschenopfer im Kulte
des Zeus Lykaios vgl. VIII 2,3. Piat. Min.
315 C. Porph. de 1127; Stengel Griech. Kultusalt. 116 behauptet,
abst.
dass Menschenopfer noch im zweiten Jahrh. n. Chr. vorkamen, und beruft
sich dabei auf Paus. VIII 38,7, der die heikle Frage unentschieden lasst, und
auf Immerwahr Kulte u. Mythen Arkad. 12f., der aber nicht dieser Ansicht

ist,sondern die Meinung Welckers Kl. Schr. III 162 A. 7 u. a., dass die
Menschenopfer bis ins dritte Jahrh. fortgedauert hatten, eine ungeheuer-
liche nennt und mit Bernays erkennt, dass die Poi-phyriosstelle, auf
welche die Meinung sich sttitzt, aus Theophrast entnommen ist; vgl. auch
E. Meyer Forschungen zur alten Gesch. I 57 f.
S. 473,7. Dieser Schluss des Paus. ist jedenfalls nicht gerechtfertigt,
s. Preger 50 zu X. 61.
S. 473,12. xouxo plv §7] Is xojouxo TrsTroiYjxai, d. h.: so lautet die
Inschrift, weiteres enthalt sie nicht, vgl. VII 9,7 und die haufigen Wen-
dungen xauxa Is (Im) xojouxov sipiQahw (SsSrjXwailw) I 33,6. VI 6,11. X 9,12.
V Im xoaouxov IdY^Xioae IV 30,6. VI 4,7. VII 4,1, auch bei Herodot
27,6;
zu finden: IV 45. VIII 107. 126. IX, 19.
ebd. Der Xame dieses Siegers wird verschieden iiberliefert Eu^oxas :
574 VI 8,3-5.

heisst er in der interpolierten Stelle bei Xen. Hell. I 2,1; Eul^wxa? hier;
Eupatoc hei Diocl. XIII 68,1 nncl lul. Afr., s. Rutgers p. 55; Eu^axa? bei
Ael. V. h. X 2 (wo II ere lier nacli Paiis. Eu|3tuxa^ sebreibt. C rusius Jb.
f*. Ph. CXLIII 392 erklart nur die beiden letzteren Formen fiir richtie: und
identisch). Sein Sieg fallt nacli Xen., Diod. u. Iui. Afr. 01. 93 (408).
Xach Ael. a. a. 0. liess iliin seine (xattin in Kyrene ein Kolossal Stand-
bild setzen, weil er der Verfiilirung der Lais widerstanden hatte. Vgl.
Forster I 21 X. 277.
S. 473,16. Dieser IVagensieg des Eubotas fallt iiach Gap. 4,2 in
Ol. 104 (364), also sebr lange nacli dem ersten; das ist aber selir wol
mdglicli, da bei den Wagenrennen die Hesitzer in der Kegel niclit selbst
lenkten.
S. 473,18. Den Sieg des ddmantbes hatte Forster I 17 X. 232
verniutungsweise 01. 81 (456) angesetzt; dass er daniit das Kichtige getroffen
hat, zeigt der Oxyrhynchos* Papyros. Daniit ist auch die Hypothese von
II. E rlichs a. a. O. 335 A. 2, dass der Hildner der Statue ein jungerer
Pildhaner nam ens iMyron sei, erledigt. Von der -weiter unten erzahlten
Anekdote iiber seinen Tod verinutet Ilirt 22f., sie sei init andern dergleichen
(ieschichten ans den )lyinpioniken-Verz(*ichnissen entnonimeii, was Kalk-
(

111 an n 104 billigt. Suid. s. Tip-avilr^; erzahlt nacli Paus.


8 474,5. 7-axa 73 £;xr,v
. s. zii S. 17,1.
S. 474,6. l ber ahnliche Zu.saninienstellungen von Olympioniken
nacli Grupjien s. Scherer 44 A. 1.

ebd. \V)ii Futhynienes weiss nian sonst nichts; der Pildner


Alypos aber wurde schon oben Gap. 1,3 genannt, wo die Anm. zu vergi.
Da er Schiiler des Xaukydes ist, so ist die Zeit des Euthyinenes, dessen
Siege Forster I 22 N. 290 und 23 X. 305 verinutungSAveise Ol. 95 f400)
und 97 (392) ansetzt, ungefahr bestiniint.
S. 474,8. Azania liiess der nordwestliche Teii Arkadiens; zwar
werden die Ilerod. \ 127 und Eur. Or. 1647 ais besonderes V^olk
\

neben den Arkadern gerechnet, doch sonst werden sie gewohnlich zu


diesen gezaiilt IHier den Eponymos Azan vgl. VIII 4,2 fi*.

ebd. Die zu der Basis der Philip p os- Statue gehorige Bronze-
platte ist ostlich von der Xordostecke der Palaistra gefiinden worden und
entlialt die Inschrift: jxa^ 0 Ih/.axYo^ i~' AD/fcUo -oxa - 6 xxa> xop.
|

IIoXuo£ux£io 7 ‘/spFiv £'.pav£ vo|j,ov


I
ixapuyilrj vixa'fopoc. aXXa, ~ax£p Zsu, |
xal

-aXiv 'Apxaoiot xaXov afX£t^£ xAeo^, |


xtjjiajov o£ (I)(Xt--ov, o? £vi)ao£ xou? d-o
vd-(ov I
x£ 7 japac £'ji)£i'z -aida; l'xXiv£ p-d/Y ;
s. E. Gurtius A. Z. XXXVI 84
X. 130. Ausgrabungen III Taf. 25. Loewy 99 X. 126. Insclir. v. Olymp.
301 Xi. 174 und vgl. dazu Furtwangler A. M. V 30 A. 2. GuiTitt 411.
Kaibel Kh. 51. XXXD" 205. Keisch 45 u. 47. Weisshaupl ’E 7>rjpi.
dp/aioX. 1891, 151. Forster II 4 X. 222a. I) itteiib erger Ind. Schol.
Ilaleus. 1893/94 ]i. III. Da die Inschrift von der Herkuuft des Philippos
und von dem Kiinstler nichts sagt, so niuss das auf der Basis gestanden
habeu. Dabei ergeben sicli aber chronologische Schwierigkeiten. 5Iyron
ist etwa 470 —
430 thatig, die Bronzetafel aber gehdrt der Schrift uach
S. 473,12-474,8. 575

in das Ende des 4. oder den Anfang des 3. Jahrli,, und da Pans. die Be-
zeichnung ’ACav ex DsXXava? anf der Steininschrift fand, so kann aucli diese
niclit der Zeit des Myron angebdren, da Pellana bis anf Philipp zn Lakedai-
mon gehorte, s. Olymp. 91 fP. X. 47. Freilich steckt hier nocli
Inschr. v.

eine andere Schwierigkeit; denn da Azania der Name fhr den nordwest-
lichen Teii Arkadiens ist, so weiss man niclit, was man init einein „Azanen
aus Pellana“ anfangen soli; s. Mulier Dorier II 450. Bursian II

189 A. 1 glaubt, das acliaiisclie Pellene habe zeitweise zur Azania gehort,
wahrend Dindorf Praef. IX ineint, es liege ein Febler der Abschreiber
vor und zii schreiben sei llaXXiqvY]?; es gab Arkadien eine Stadt dieses
in
Xamens, s. Schol. Ap. Rhod. I 177. Plin. IV 20. Aiuh VIII 29,1 haben
Handscbriften IIsXXiqvT] ftir riaXX7]vY]. — Audi sonst passt das Epigramm in

Gredanken und Ausdrucksweise gar nicht ftir die Zeit des Myron, sondern
mehr ins 4. oder 3. Jahrh. Gurlitt naliin an, dass beide Inschriften erst
gelegentlich einer Wiederherstellung des Denkmals verfasst seien, aber auf
die Statue vcni Myron sicli bezogen (vgl. Z. 1 dios ata?) und troxa deute auf
Restauration hin. Dem widerspricht aber D itten b erger ,
weil bei Xeu-
aufstellungen der Wortlaut der alten Inschriften wiederholt zu werden
pflegte, und roxa, ude oft in Epigrainmen (Beispiele bei Dittenberger
Ind. Hal. p. VIII), so zu verstehen sei, dass der Verfasser sicli auf den
Standpunkt kiinftiger Beschauer der Figiir versetzt, denen ibre Bedeutung
erklartwerden soli. Daruni stiinmt Dittenberger der Meinung von Loewy
und Weisshaupl bei, dass der hier genannte Kiinstler ein jungerer
Myron sei, und dass demnach Sieger wie Denkmal und Inschriften friihe-
stens in den Ausgang des 4. Jahrh. gehbren. Dieser Ansicht haben sicli
auch Hoffinann Sylloge epigr. Gr. X. 388 und Frazer z. d. St. an-
geschlossen. Die von Curtius aufgestellte Moglichkeit, dass ein anderer
Philippos, ais der von Paus. genannte, in der Inschrift gemeint sei, ist bei
der Ubereinstiinniung von Xame, Heiinat und Kampfart sehr unwahr-
scheinlich. Hyde 39 ff. niinint an, die Statue habe einen alteren Arkadier,
Zeitgenossen Myrons, der im Faustkainpf der Manner gesiegt
dargestellt,
hatte; ais nun Philippos, der Azanier, im Faustkampfe der Knaben gesiegt
hatte, b]-achte er das Epigramm an der Basis an, in dem er Zeus anfleht,
den alten Ruhm Arkadiens in ihm wieder aufleben zu lassen, und dazu
noch eine Inschrift, in der er erwahnt, dass er die Statue des Myron
restauriert habe; darnach hatte Paus. an der Basis gelesen: Mupwv ’A0y)vaio?
Iitoirjaev. ^ttXiTtTco? ’ACav sx BsXXava? sTrsaxeuaasv. Der Xame des wirklich
dargestellten Siegers aber habe, vermutlich schon zerstort und unleserlich,

auf der Figur selbst gestanden und sei daber von Paus. iibersehen worden,
der infolge dessen die Statue fiir ein Abbild des Philippos Azan hielt.
Diese Hypothese ist sinnreich, aber doch ungemein kompliziert, und die
Annahme, ein olympischer Sieger werde seinen Sieg durch Aufstellung
einer alteren Siegerstatue eines Landsmannes gefeiert haben, sehr bedenk-
lich. — In einer Pariser Statue (Mon. d. Inst. X 2), die Furtwangler
346 auf Pythagoras zuriickfiihrt, will Hyde myronischen Typus erkennen
und halt es ftir moglich, dass sie auf die hier genannte Statue zuriickgehe.
576 VI 8,5— 9,2.

S. 474,9. Von der Statue des Kritodamos ist der Basisblock


yor der Siidosthalle gefunden worden; er tragt die Inschrift: KpixooafAo? |

KXetTopio?. |
KXswv eTroirjas |
2ixut6vios; vgl. Furtwaugler A. Z.
XXXVII 146 X. 289. Loewy 77 X. 96. Inschr. v. Olymp. 289 X. 167.
Forster I 25 X. 337. Dass derselbe Mann Z. 11 in den Hss. Damokritos
beisst (s. d. krit. App.), ist wol Versehen der Abschreiber, nicbt des
Paus.; vgl. Gurlitt 417 A. 27. Betreffs der Zeit des Bildhauers Kleon
s. V 21,3 und die Anmerkung S. 392 zu V 17,3; Kritodamos gehort
darnacli in die erste Halfte des 4. Jahrh. v. Chr.
S. 474,12. Uber Promachos und seine Teilnahme am Kriege gegen
Korintb handelt Paus. VII 27,5, wo auch erwahnt ist, dass er ausser seinem
olympischen Siege drei isthmische und zwei nemeische errang, und dass
das Standbild in Olympia ihrn von seinen Landsleuten erricbtet worden
war, die ihm noch eine zweite Bildsaule im Gymnasion zu Pellene setzten,
und zwar aus Marmor, wahrend die in Olympia aus Erz war. Sein
Gegner in Olympia war Polydamas von Skotusa, vgl. Philostr. gymn. 22
p. 272,15 Kays. und oben Gap. 5,1 und 4 mit Anm. Dadurch wird die
Zeit des Sieges bestimmt, denn Polydamas siegte 01. 93 (408) und seine
Xiederlage erfolgte nach Paus. a. a. 0. 6 in den nachsten Spielen, also
01. 94 (404) das stimmt damit, dass damals Polydamas eben vom Hofe
;

des Dareios zuruckkelirte, der 01. 93,4 (405) starb. Vgl. Eutgers 56 A. 4.

Forster I 22 X. 286.
Die Zeit des Sieges Timasitheos ist nur ungefahr aus
S. 474,14.

der seines Todes, derums Jabr 507 fallt (s. unten Z. 20) zu vermuten, sowie
aus dem Zeitalter des Ageladas, s. oben S. 176 zu IV 33,2; Forster I 10
X. 142 nimmt 01. 66 (516) fiir den ersten olympischen Sieg an.
S. 474,16. Von Paus. nacb Herod. V 72 erzablt.
ebd. 1'pYa ze toXjxtq Xapnipa xai oux aTToSeovxa x-^ suxu/ia, Scbubart

tibersetzt: „Taten, die durch Mut glanzend und nicbt ohne Gliick
ausgefiibrt waren“, nicbt genau, denn das ware euxu/ia?, vielmebr: die durcb
ihr Gliick nicbt zuriickstanden, d. b. sicb eben so sebr durcb Mut wie
durcb Gliick auszeicbneten, vgl. IV 13,6, wo Scbubart falscb, Frazer
ricbtig tibersetzt. Xeben dem Dativ stebt bei dnodioj in diesem Sinne der
Accus., vgl. IV 34,2. V 12,5. 27,3, oder e? I 26,7 und evsxa V 5,2, auch
das Particip V 5,4; V 11,9 ein Satz eingeleitet durch vj.

Gap. IX.
Standbilder desTheognetos und anderer. Der Wagen des
Gelon ist dasWeib egeschenk eines Privatmannes dieses
Xamens. Kleomedes und seine Scbicksale.
S. 475,1. Das nocb erhaltene Epigramm, angeblich des Simonides,
n. 149 (PLG ni498), das vermutlicb an der Basis der Theognetos-Statue
stand, lautet: PvuiOi OeoYv/jxov (von Schneidewin corr. aus Oecoxpixov) irpoa-
S. 474,9-475,9. 577

lowv Tov ’0Xu|X7rtovixav ^aioa, TcaXaia|Jioauva? os^iov fjvio/ov, xocXXiaxov \ih io£iv,
|
|

aOXsiv 6’ ou */£ipova }xop'f^?, o? TraxEpwv aYaOoiv £ax£cpavo)a£ ttoXiv. Pind. Pyth.


[

8,35 f. erwahnt Gelegeuheit des von Theognetos’ Neffen


seinen Sieg hei
Aristomenes errungenen pythischen Sieges, doch ist die Datierung dieser
Ode sehr schwierig und schwankt zwischen 01. 75 (478) und 83,3 (446);
vgl. Mezger Pindars Siegeslieder 399 f. Christ SB. der bayer. Akad. 1889,
1 Iff. Bornemann Philol. L 233. Wilamowitz Aristoteles u. Athen II

302. Fiir die Datierung des Sieges des Theognetos ist daher nichts daraus
zu gewinnen, vgl. Forster I 14 N. 193. II 3. Pobert Hermes XXXV
165 setzt ihn in die Oxyrhyncbos-Liste unter 01. 76 (476) ein, was fiir

den Oheim eines Siegers vom Jahre 446, welcbe Datierung Pobert mit
Wilamowitz und Christ annimmt, wol passen wurde.
S.. 475,2.
4) Die Schule des Aristokles von Sikyon, zu der Pto-
lichos, der Kiinstler der Theognetos-Statue, gehort, kennen wir nur aus
Paus., von dem ausser dieser Hauptstelle noch in Betracht kommen Cap.
3,11; unten § 3; Cap. 10,9 und 14,12. Die Chronologie der Schule hat
Brunn I 80 f. so bestimmt:
1) Aristokles, um 01. 70 (500) Lehrer des

2) Synnoon, dessen Sohn


3) Ptolichos gegen 01. 80 (460) tatig ist.
'u. 5), zwischen 01. 80 und 90 tatig, sind unbekannt.
6) So stratos, nach 01. 90 (420), und dessen Sohn
7) Pantias, um 01. 100 (380).
Vgl. auch der bayer. Akad. 1880, I 480. Pobert bei
Brunn, SB.
Pauly-Wissowa mochte die Anfange des Aristokles noch in die erste
II 937
Halfte des 6. Jahrh. hinaufriicken. Anhaltspunkt fiir Kanachos, den
Bruder des Aristokles, ist das von ihm gefertigte Bild des Apollon im
Branchidenheiligtum von Milet (s. II 10,5), das vor der Zerstorung Milets
durch Dareios 01. 71,3 (494) angefertigt gewesen sein muss; vgl. Pobert
Arch. March. 95. Dass aber Pantias bei dieser Chronologie erheblich zu
spat angesetzt ist, vielmehr noch ins 5. Jahrh. gehort, ist oben zu Cap.
3,11 bemerkt worden.
S. 475,4. xa £S oo^av, wie z. B. I 28,1. 43,3, dagegen ohne Artikel
I 23,10.
ebd. £XajJou|X£vo?, IV 25,5 dagegen rjXaxxcoQirjaav, vgl. iXocaacov I 39.6.

35,4. II 10,6. 28,1. IV 7,4. V 26,7 u. s., iXaxxwv IV 10,4. 31,2.


S. 475,5. Scherer 26 A. 2 glaubt, die Statue des Theognetos habe
in der einen Hand einen Aryballos gehalten, den Paus. irrtiimlich fiir einen
Granatapfel ansah; das ist aber schwerlich richtig, vgl. Peisch 43.

S. 475,8. Vgl. V 9,1, wo berichtet wird, dass die xaXiTYj 01. 84 (444)
aufgehoben wurde. In dem Verzeichnis, das Paus. zur Hand hatte, scheinen
die Sieger in der Kalpe nicht aufgenommen gewesen zu sein.
S. 475,9. Die Basis der Statue des Xenokles ist in der byzanti-
nischen Ostmauer wieder aufgefunden worden; sie tragt die Inschrift:
rioXuxX£ixos £Troi(Y])(7£. E£voxX^C EuOucppovo? MaivaXto?. |
[MjaivaXio? E£voxX^?
| 1

vixaaa |
Euhucppovoc uio? ditxfj? p.ouvo |
zaXav x£a(j)apa acop-ah’ iXwv; s. E.
*578 VI 9,2-4.

Curtius A. Z. XXXVI 8 X. 128. Loewy 70 X. 90. Inscbr. v. 01. 283


X. 164; vgl. dazu Kaibel Eb. XXXIV 206. E. Curtius A. Z. XXXVIl
164. Furtwitngler A. M. V 30 A. 2, Eobert Arcb. Miircb. 106.
Forster 1 23 X. 308. Das Wort erklart Curtius ais identiscb mit d-tr|V

„uoch uicbt diigge^S Kaibel fur gleicbbedeutend mit «ktw?, „oline zu falleu.“
Uber das Wort jxo’jvoTcdA-r]S s. oben zu Cap. 4,6. Ais Meister der Statue —
nebmen Eobert a. a. 0. uiid 1) ittenberger-Purgold deii alteren Polv-
klet au, Curtius, Furtwaugler Meisterw. 415, Loewy a. a. 0. deu
jiiugereu. Die Inscbrift gebort deu Bucbstaben nacb in die beiden ersteu
Jabrzebnte des 4. Jabrb., wie Ditteuberger-Purgold amielmien, wabrend
Loe^vy Strena Ilelbig. 180 f. (abweicbeiid von seiuer friiliereu Ausicbt) sie
so altertumlicb iiudet, dass er sie uicbt erbeblicb nuter 440—435 berab-
riickeii mocbte. Die Pasisform, die in einem einzigen Stein deu sonst
meist durcb aufeinandergesetzte Quadern gebildeten stufeuforinigeu Aufbau
zeigt, giebt keineu sicbern cbronologiscbeii Aubalt, da sicli diese Form bei
alteren uud jiiiigeren Hildwerkeu iiudet. Fiir die Zeit des Sieges liegt
aucb keiii sicberer Stiitzpuiikt vor; uur dass er nacb 01. 84 (444) fallt,
zeigt der Oxyrbyiicbos-Papyros, in dem die Sieger im Eiugkampf der
Kuabeu von ( )1. 75—83 (480 — 448) teils nocb verzeiclinet siud, teils durcb
andenveitig feststebeiide Xacbricbten ergiinzt werden konnen. Aus diesen
Griindeu ist Eobert neuerdings (Hermes XXXV 187) geneigt, das Werk
lieber nuter die friiberen Arbeiten des jiingeren Polykleitos, ais iinter die
spiiteren des alteren einzureilien ;
ibm scbliesst sicb Hyde 4l an. — Die
Sjmren auf der Basis zeigen, dass die Stellung eine ganz rubige war; das
redite Bein war das Standbein, das linke stand etwas nacb vorn, ebenfalls
mit voller Soble auf. Furtwaugler Meisterw. 491 f. vergleicbt damit
verscbiedene Knaben- und Jiinglingstypen, die er auf Originale des alteren
]*olyklet zuruckfiibrt; da aber der Ausgangspunkt dafiir eben die Xenokles-
Basis ist, deren Alter unsicber bleibt, so sind aucb die daraus gezogenen
Konsequenzen selir zweifelbaft.
S. 475,11. Uber deu Bildbauer Kleon vgl. oben zu Cap. 1,5.
S. 475,13. Der Sieg des Cbeimon, deu Forster I 21 X. 285 ver-
niutungsweise Ol. 94 (404) angesetzt liatte, ist durcb den Oxyrbyncbos-
Papyros auf Ol. 83 (448) datiert. Dadurcli lasst sicli aucb der Sieg seines
Solines Aristeus, den Forster I 25 X. 329 auf ( )1. 101 (376) ansetzte,
besser datieren : wenn zwiscben den Siegen zweicr Generationen 3 10 —
( )lympiaden liegen konnen, so fiele der Sieg des Aristeus zwiscben 01.
86 — 93 (436 — 408), s. Eobert Hermes a. a. O. 179 und s. oben zu Cap.
3,11. Darnacli ist es aucb niclit ricbtig, wenn Eobert Hermes XXV 419
die Lebenszeit des Sostratos, dessen Scliiiler und Sobn 1'antias die Aristeus-
Statue fertigte, auf 400 ansetzte.
S. 475,14. oioaybrjvai r.apd xivi, bei einem in die Scbule geben, II
32,5. V 17,2. 23,5. VI 10,5.
24,1.
S. 475,16. Die Bemerkung iiber die zweite Statue des Cbeimon von
Xaiikydes, die sicb in Eom befand, kann ebensogut aus einer kunstgescliiclit-
lichen (puelle stammen, ais Paus. die Statue aucb selbst in Eom geselien
S. 475,9-21. 579

liaben karni, vgl. Gurlitt 374. 423 A. 38a, der die Vermutung von Kalk-
mann 192 A. 1, dass die beiden Statuen identiscli seien, indem die friilier

in Olympia aufgestellte Statue zur Zeit des Paus. sclion in Rom sich be-
funden habe, mit Recht ais unbegriindet zuritckweist. Wenn Reiscb 45f.
behauptet, wir miissten uns diese Siegerstatue in lebhafter Bewegung
denken, so liegt dafiir bei Paus. kein Anhalt vor.
Das hpov
ebd. EipYjvr]? ist das von Vespasian erbaute Templum

Pacis, vom Augustus-Forum; spater hiess es ancli Forum Pacis.


ostlich
Nach Plin. XXXIV 84 war der Tempel voll auserlesener Kunstwerke;
dasselbe bericlitet aucli loseph. bell. lud. VII 5,7, nach dem auch die
goldenen Schatze aus dem Tempel zu Jerusalem sich hier befanden.
S. 475,17. Der Sieg des Tauro sthenes fallt nach dem oben zu
Z. 13 Bemerkten 84 (444), wodurch sich der Ansatz von 01. 95 (400)
01.
bei For ster 288 korrigiert. Die im folgenden erzahlte Sage be-
I 22 X.
richtet auch Ael. v. h. IX 2, der daneben die andere Anekdote mitteilt,
Taurosthenes habe seinen Sieg durch eine Brieftaube gemeldet, die noch
am selben Tage nach Aigina kam.
S. 475,19. ^pas{xa cpavev, vgl. zu S. 35,20.
S. 475,20.Die Zeit des Phili es ist ebenso wie die des Bildhauers
Xratinos unbekannt; Gurlitt 369 mdchte letzteren (und ebenso Asterion
Gap. 3,1; Olympos 3,13; Serambos 10,9; Somis 14,13; Theomnestos 15,2;
Lysos 17,1) in die Zeit nach 150 v. Chr. setzen, da mit Ausnahme des
Theomnestos keiner dieser Kiinstler bei Plinius genannt ist. Dagegen wies
Brunn I 115 darauf hin, dass wir keinen spartanischen Bildhauer nach
der Mitte des 5. Jahrh. kennen, und Hyde 42, der sich ihm darin an-
schliesst, setzt diesen Sieger, da die Liste der Knabenringer von 01. 74 83 —

(484 448) besetzt entweder 01. 84 oder kurz vor 01. 74 an. Mog-
ist,

licherweise treffe der Vorschlag von Facius, den Xamen OiXuv zu lesen,
namlich den Gap. 14,11 genannten A^ater des Anauchidas, das Richtige;
alsdann ware der Sieg des Philys sogar noch ins 6. Jahrh. zu setzen.
S. 475,21. Von dem Weihgeschenk des Gelon sind drei grosse
Basisblbcke (es waren deren im ganzen vier) teils in der Palaistra, teils

nordlich davon wieder aufgefunden Avorden; sie entbalten zwei auf die \uer
Blocke verteilte Inschriften, die erganzt lauten: 1) [FeXtov Asivoixsvso? Ps-
Xtpjo? dvsOrjxs. 2) rXauxGc Avpvdxa? £x:o(y]a£. S. Kirchhoff A. Z. XXXVI
142 X. 186. Loewy 22 X. 28. Roehl IGA 85 X. 395; vgl. Forster I
12 X. 180; die Zugehdrigkeit der Basis zu dem hier erwahnten Denkmal
erkannte zuerst R. AVeil. Aus den Massen geht hervor, dass die Figuren
Lebensgrosse hatten, vgl. Reisch 48. Gelons Sieg fiel nach der Angabe
des Paus. 01. 73 (488); wenn aber Paus. behauptet, da Gelon schon 01.
72,2 (491) Tyrann von Syrakus geworden sei, sich demnach auf der In-
schrift Syrakuser, nicht Geloer hatte nennen miissen, so sei dieser Gelon
hier vermutlich gar nicht der bekannte Tyrann, sondern ein gleichnamiger
Privatmann, dessen Vater ebenfalls Deinomenes geheissen habe, so hat er
.ubersehen, dass Gelon zwar 01.. 72,2 in seiner Vaterstadt zur Regierung
.kam, seine Residenz aber erst 01. 73,4 (485) nach Syrakus verlegte, aauc

Pausanias II. 67
^80 VI 9,4-10,3.

sclion Grote IH 167 A. 15 und Holm Gescli. Sicil. 1 413 naclig-CAviesen


liaben; vgl. Dittenberger-Purgold a. a. O.
S. 476,7. Tisikrates aus Kroton siegte nacli Dion. Hal. VI 1 und
lul. Afr. zuiii erstcn Male 01. 71 (4D6) iiii Stadion; der hier erwalinte
Sieg, den Dion. llal. 34 ii. 49 und lul. Atric. ebcnfalls envalinen, ist

also sein zweiter. Vgl. Forster I 11 f. X. 160 u 165.


S. 476,10. \on Glaukias aus Aigiiia kennen wir nur Statuen
olympistdier Sieger und zwar nur aus Faus.. unten ^ 9; Gap. 10,3; 11,9.
s.

Seine Zeit liisst sicli, da die Siege z. '1\ siclier datierbar sind, auF Ol.

70—H0 (500— 460) bestiiiiinen, s. Brunn I 83. Overbeck I 151.


S. 476,12. Der Sieg des Kleoiuedes tallt nacli der Angabe des
Faus. Ol, 71 (496). Die Geschichte seines 'Fodes wird (ausser bei Suid.
s. KX£op.T'or|C, nacli Faus.) aucli erzahlt oder beriiliit bei Flut. Ivoinul. 28.
( )rig. c. (’els. p. 113, 125. 130. (’yr. Alex. c. lul. p. 204. < )inoin. ap.
Kuseb. praep. evang. 34,2, der erzahlt, Kleoiuedes habe seinein Gegiier
durch einen Schlag die Hrust zerrissen und die Lunge herausgezeirt (ganz
ahnlich vvie Danioxenos den Kreugas unFs Leben brachte, \’11I 40,4); da-
fiir sei er lun vier Talente gebiisst worden. Vgl. auch 'Fheodoret. 'Fherap.
VI II p. 115 (die christlichen Apologeten inachten seine Apotheose ziiiii

Gegenstand ihrer Foleinik); s. Futgers p. 30. Fbrster I 1 1 X. 162.


F/me Statue des Kleoiuedes sah Faus. nicht; Kalkniann 140 nieint, er
habe den Zusatz aus deni gerade benutzten \'erzeichnis nur geinacht, vveil
ihn die inirakulose Geschichte voni 'l'ode des Kleoiuedes interessierte, vgL
G uri itt 415.
S. 476,15. Astypalaia war Hauptort der gl(*ichnainigen Iiisel iin kar-
pathischen Meere; vgl. b e rh u in in e r bei Fauly-Wissowa
( ) II 1873. I ber
den Kultus des Kleoiuedes ais Heros vgl. Folide Fsyche 1 178ff.

S. 476,16. \'gl. Uber Schiilerzahlen in griechischen Schulen Gras-


berger Erziehung u. Unterr. II 204.
S. 476,20. ic av(o'f£/i;, gleich eineiii Adverbium, wahrend die lokale

Hedeutung IV' 8,5 U av(o'f£Ah y.otTot3Tr,3ai noch klar vorliegt, vgl. ic

(rpo; IX 17,7) To axpijHsjTaTov und iz azpi|H£-r, s. Ibi. I zii S. 458,13.

S. 477,3. Bei Flutarcli a. a. < ). steht £r/aTo; 1‘iir Zz-ol-o; und bei

Kuseb. a. a. ( ), im zweiteii Verse o>; o’jx£ti Fiir a”£ p,r,x£Ti. — Die h2r-

klarung der Fythia ist interessant ; otlenbar Fand die Orakelleitung, dass
es nuninehr der Ileroisierten genug seien. Freilich blieb Kleoiuedes keines-
wegs der letzte der lleroen, weshalb anzunehinen ist, dass die Verse recht
ait seien; denn es ist, wie Kohde a. a. O. 180 A. 1 beinerkt, wol siclier,
dass ( )rakel, deren Behauptungen durch spatere Kreignisse widerlegt
werden, iilter ais diese sind. Der Grund iibrigens, weshalb Kleomedes
ziini Kang eines Heros erhoben wurde, liegt darin, dass er auF w'underbare
Weise entriickt worden war, s. Kohde a. a. ). 179. (

S. 477,6. Fhilons Sieg wird von K utger 31 A. 4 Ol. 72 oder 73

(492 u. Rucksicht auf die Zeit des Kunstlers Glaukias,


488) verlegt, init

s. oben; eben dahin, event. noch Friiher ^da die Liste der Faustkampfer

von Ol. 74 83 besetzt ist) von Ilyde 42. Das dem Simonides zuge-
S. 475,21-478,3. 581

schriebene Epigramm steht frg. 152 (Bergk PLG III 499). Philon ist viel-

leicht mit dem Kerkyraier Philon, dessen Sieg im Lanf der Knaben unten
Gap. 14,13 erwahnt wird (und event. auch mit dem hei Christodor. ecphr,
229 erwahnten Philon) identisch, wie Preger 102 N. 124 annimmt, Hyde^
a. a. 0. billigt.

Gap. X.
Statue des Karystiers Glaukos; eine E r z ahlun g von ihm. Stand-
bilder anderer Athleten.

S. 477,12. Glaukos von Kaiystos gehort zu den beriihmtesten Ath-


leten und wird ais vortrefflicher Faustkampfer oft genannt, vgl. Demosth.
XVIII 319.- Aeschin. III 189. Luc. pro imag. 19. Philostr. gymn. 1 p.
261,18; 43 p. 284,28. Cram. Anecd. Paris. II 154; der Artikel
Panod. ap.
rXau/o? des Suid. ist aus Paus. entnommen. Ais Zeit seines Sieges wird
Anecd. Bekk. I 232 die 25. 01. (680) angegeben; da aber ebd. be-
richtet ist, dass er durch die Xachstelliingen des Tyrannen Gelon von Syra-
kus den Tod fand, so liegt der Fehler auf der Hand. Siebelis versetzte
ihn daher 01. 75 (480); dort schlug Brunn I 83, dem sich Rutgers 25
anschliesst, datiir 01. 65 (520) vor, da es der erste Sieg von vielen ist und
Glaukos damals noch sehr jung war, andrerseits aber Gelon schon 01. 75,3
,
(477) starb; vgl. Fors ter I 10 N. 137.
S. 477,13. a~rj rXauxou too £v OaXaajTj oai|j.ovo?, vgl. Bd. I zu S. 721,12
und zu IX 22,7 ;
von den Anthedoniern sagt Ps. Dikaiarch perieg. Graec,
§ 24: auTous cpacjxovxe? a7to7ovou^ sivai FXauxou xou OaXaaatou o? aXisu? 6|j.oXo-

'|'OU[A£VW?.

S. 477,15. Die Anekdote mit dem Pfluge erzahlt auch Philostr. a.

. 0. 21 p. 272,2, nur mit dem Unterschiede, dass nicht der Vater des
Glaukos ais derjenige genannt wird, der ihn so ermunterte, sondern sein
Gymnastes Tisias.
S. 477,16. Die uvi? (auch uwi,? oder Gwy], vgl. Hesych. s. h. v.) ist

die Pflugschar, die mit dem 1'Xufxa durch Nagelung verbunden war, vgl
Saglio bei Daremberg I 354.
S. 477,18. £? ’0Xup.Tu'av auxov dv7^7a7£v, Suid. hat das Simplex, wie V
8 Y]
7 a 7 £v £? ’0X., doch vgl. IV 34,9 dva*/h£vx£? Iq fl£Xo7rovvY,aov.

ebd. oux £{JL 7r£tpo)S eywv x^? Faustkampf ist eine Art d 7 wv
ottXwv, daher p-dyx) u. p.dy£(ji}ai V 6,8. 21,14. 15.
S. 478,3. Glaukos war beim Faust-
ais axiap-ayaiv dargestellt, weil er
kampf sich besonders auf das y£ipovop.£iv verstand. Die beiden Begriffe
werden auch sonst gern zusammengestellt; so sagt Piat. Legg. VIII 830 C:
£v IpYjjJLia cu 77 op-vaaxcuv dpa 7 £ oux £xoXp.-7 aa[x£v dv auxol x:po? rjp.d? auxous axiap-a-
y£iv dvxio?; 7] xi ttoxe aXko xr^v xou y£ipovop£iv |X£A£xy]v dv xi? 'faiy] 7£7ov£vat;

Poseid. ap. Ath. IV p. 154 A: axiap.ayouat xal x:pd? aXk-qXoui dxpoy£ipiCovxat.


Poli. III 150. tiber das dxpoy£ipiC£:>Oat, das mit 7 £ipovop£iv identisch ist, s.

oben zu Gap. 4,1. Die axiapiayca ist die Voriibung dazn, die in Gymnasien
37*
582 VI ]0,3-5.

und Palaistren selir vielfach betrieben wiirde, vgl. Dio Chrys. or. XXXII
p. 367 M., weswegen d/po 7 £ipiC£aoai bisweilen direkt in der Bedeutung
von axia[xa 7 £tv gebraucht wird. Glaukos wird demnacb alinlicli dar-
gestellt gewesen sein, wie jener Pankratiast Sostratos Cap. 4,1; docb ist es
ein Misverstandnis, wenn For st er I 10 N. 137 sagt, der Rumpf dieses
Standbildes sei in einem Berliner Marmortorso (Bescbreib. d, antik. Skulpt.
181 X. 469) erbalten, da dieser Torso nur ais ay.ia|xa
7 d)v zu erganzen ist

(Heydemann A. Jb. III 146) und man sicli die Statue des Glaukos, die
natiirlich von Erz war, entsprecbend denken kann; docli es diirfte die Dar-
stellimg eher der auf der Grabstele von Halimus Wien. (Benndorf Anz. d.

Akad. 1886, 88. S chreib er Kulturliist. Atlas 21,1) entsprocben baben oder
dem Vasenbilde beiPanofka Bild. ant. Lebens 1,7 (Scbreiber a. a. 0. 21,2),
da der Berliner Torso, den man nacb Analogie einer Figur der Ficoroniscben
Cista erganzt, zwar scbon einen axiapiaycov vorstellen diirfte, aber einen,
der sicli die Hiebe des Faustkampfes, nicbt die 7 £ipovo[i-ia einiibt: bei letz-
terer sind beide Arme in Auslage, bei jenen Figuren einer zum Stoss zu-
riickgelegt, einer zum Parieren ausgelegt. AbweiclienderMeinung ist S cli erer
35 f., der die Stellung eines annimmt, der „Luftliiebe“ fiilirt.

S. 478,6. £v viqjip xaloufxlvv] Flau/ou xai I; eti, Plin. IV 65


erwiilint Glauconnesos neben Aigilia, weslialb B ursi an I 429 A. 1 unter Zu-
stinimung von Lolling Baedeker 212 vermutet, es sei die unbewobnte, beute
Kavaliaiii genannte Insel gemeint, welclie dem Eingang der Bucbt nordlicli
von Aigilia vorliegt.
S. 478,7. Damaretos. der 01. 65 (520) und 66 (516), beide Male
ini Waffenlauf, siegte, wird aucb bei lul. Afric. genannt, ferner in einer

attiscben Inscbr. CIA II 978,7 niit Angabe der Olympiade und der
Kampfart; dass er zuerst in dieser Kampfart auftrat, erwalint Paus. aucli
V 8,10; Vm 26,2 und X 7,7; ebenso Pliilostr. gymn. 13 p. 268,16.
S. 478,9. 0 Tob o-Aou op6\xo<;, wie Scliubart liest, ist wol das ricli-

tige, 6 Tou oTzXixou opo[jLo? der Hss. und Ausgaben diirfte wegen des Sin-
gularis iiiclit gebn, und xwv o-Iitwv 6 opop^o?, wie V 8,10 stebt, liegt grapbiscli
weiter ab; aucb 6 okAity]? opo|j.oc koiiimt vorr VI 17,3. VIII 26,2. X 7,7,

und 6 auv ty] X 34,5; zu 6 xob ottIou Gpojxo? (VI 13,2) vgl.
oTT^tou vixY] VI 15,2. 9. 17,1. 5. o~Xou at£cpavo? VI 16,8; ottXov speziell im
Sinn von Scbild aucb in anderer Verbindung, vgl. z. B. I 13.2. VIII 50,1.
S. 478,10. djTTioa T£ xata ta oiuxa iytov toi? £cp’ Yjp-cov xxA., d. b. die

Statue trug einen Scbild, wie ibn die olympiscben Kaiiipfer im Waffenlauf
nocb in der Zeit des Pausanias trngeii; das folgende xauxa beziebt sicli

also nur auf die Beinscbienen und den Helni, welclie beide init der Zeit
abgescbafft wuiden, wabrend man den Scbild stets beibebielt, wie denn
aucb X 34,5 nocb in der 235. 01., d. b. in der Zeit des Pausanias, ein
Sieger xob auv xrj oiauXou genannt wird. Es ist demnacb nicbt ricbtig,
wenn II anser A. Jb. II 102 misere Stelle dabin verstebt, das Tragen von
Beinscbienen sei spater mebr vorgescbrieben gewesen; die Bein-
nicbt
scbienen kanieii allerdings gegen Ende des 5. Jabrb. ab, der Helm aber
oftenbar erst spater, (Darnacb ist aucb unsere Bemerkung Bd. I zu S.
S. 478,3-20. 583

696,12 zn berichtigen.) Darstellungen von WafPenlaufern sind uns vor-


nehmlich in Vasenbildern mebrfach erhalten ;
sie zeigen meist dieselbe
'^Bewaffnung, wie die Statue des Damaretos; vgl. Krause Taf. 7 b. Darem-
berg Dictionn. I Schreiber Kulturbist. Atlas Taf. 22.
1644. Hauser
A. Jb. II 95; X Forster Portrat in d. griech. Plast. 22 A. 5 hat
182. R.
die Vermntung ausgesprocben, dass der behelmte Marmorkopf und Schildarm
ans Olympia (Ergebn. Tafelbd. III Taf. 6) zur Statue des Damaretos gehort
docli wird dies von Tren Ergebn. Textbd. III 34 A. 2 wegen des
liatten,

attischen Stiles dieses Kopfes bestritten. Vgl. dazu Hyde 43, der eine
andere Bestimmung des Kopfes versucht. Xicht recht deutlicb ist, wie
rnan sich die Aufstellung und der des Sohnes Tlieopompos
dieser Figur
denken soli. Paus. spricht zunachst nur von der Statue des ais Waffen-
laufer dargestellten Damaretos; nachher aber bemerkt er, dass sowohl
diese Figur, wie die des Pentathlen Theopompos, von Eutelidas und
Chrysothemis gefertigt waren; und da nur von einem Epigramin dieser
Kiinstler die Rede ist, so kann aucli nur an eine Basis fiir beide Figuren
(xaoe Ip 7 a) gedacht werden, die demnach vermutlicli erst lange nach dem

Siege des Vaters, nachdem der Sohn gesiegt hatte, errichtet wurden. Die
sonst unbekannten Meister von Argos waren daher vermutlicli im ersten
Drittel des 5. Jahrh. tatig; Brunn I 61 setzt ihre Tatigkeit sclion
01. 70 (500) an; Robert bei Pauly-Wissowa III 2521 vermutet, dass sie
zur dritten Generation der Schule des Hagelaidas gehorten; auf fortlaufenden
Scliulzusammenbang deutet die Fassung der Inschrift liin, bei der nicbt
mit Schubart (ebenso Bergk PLG ^ III 433 und Preger 135 N. 174)
£x 7raT£p(i)v fiir ix irpoTEptov zu lesen ist: „sie legen damit auf die Scbul-
massigkeit ihrer Kunst einen gewissen Wert und stellen sicli, etwa wie
bei den Handwerkern die Innungsgenossen, den Pfuscliern oder Xeuerern
gegeniiber,“ Brunn a. a. 0.
478,12. Nach des Amasaeus Auffassung, der sich Siebelis in der
ed. min. anschloss, hatte nicht nur der Sohn, sondern auch der Enkel des
Damaretos zweimal im Fiinfkampfe, dieser aber ausserdem zweimal im
Ringen gesiegt; allein das widersprache der ausdriicklichen Angabe von
§ 4, nach der auch der Enkel, wie der Vater und der Grossvater, nur
zwei Siege davongetragen hat, und dass dies Siege im Ringkampf waren,
sagt der Artikel bei ai vixai und die Bezeichnung Z. 15 ais 6 iraXaiaa?. Der
Irrtum wurde veranlasst durch das ungeschickte Felilen von xco |X£v vor
E-iri 'ii£vxaOXtp, wozu zu vgl. V 2,4. VI 15,8. VIII 3,2. X 28,4 und Bd. I zu
S. 418,5.

S. 478,20. Ais ausgezeichneter Lehrer der Athletik wird Ikkos


auch bei Luc. hist. conscr. 35 gepriesen. Nach Piat. Legg.. VIII p. 839 E
(zitiert auch von Ael. n. an. VI 1) empfahl er besonders Miissigkeit im
Liebesgenuss und ging darin mit gutem Beispiel voran {der Schol. z. d.
St. nennt ihn irrtumlich axaSioSpopo?, Ael. v. h. XI 3 ebenfalls unrichtig

TtaXataxTqO- Vgl. auch Piat. Protag. 316 D. Steph. Byz. v. Tapa? setzt den
Ikkos ais iaxpo? in 01. 77 (472); Robert Hermes 165 bezieht XXXV
diese Zeitangabe auf den Sieg des Ikkos, und da fiir 01. 77 der Pentathlon-
584 VI 10,5-9.

Sieger aus dem Oxyrliynclios-Papyros hekaimt ist, so verbessert er die


Zahl zu oz und setzt den Ikkos ais Sieger von ( )1. 76 (476) in die
Olympioniken-Liste ein. Da itidessen Stepli, Byz. den Ikkos gar niclit

ais Olympioniken nennt, so beweist die Zald nnr nngetalir seine Lebens-
zeit, nicbt das Datum seines Sieges.

S. 479,1- Der Sieg des Pantarkes fiel nacli V 11,3 ( )1. 86 (436).
Dass die hier ervvahnte Siegerstatue, deren \"erfertiger Pans. niclit nennt,
niclit verwechselt werden darf mit dem rau ava<^>j’j[j.£voc des Pheidias, wurde
olien S. 549 zn (’ap. 4,5 bemerkt, vgl. ancli 8. 343 und unten Cap. 15,2.
S. 479,3. i ber Ageladas s. oben S. 175 zu IV 33,2, tiber die hier

'erwahnte Zeusstatue 23,1 mit S. 431.


ebd. OT:i'jihv too Ato;, vgl. \’ 23,1.

S, 479,6. \'on den vier Pferdenamen gehcn die drei ersten aut*

die Farbe des Pferdes. Plioinix ist ein Fiichs oder ein Brauner, Korax
ein Kappe (ais Pferdename auch auf \'asen, Mus. Greg. II 17,2. Gerhard
A. Z. 1\" 302. \'gl. ‘('IG 7374. 7379. Kretzschmer in Kuhns Ztschr. f.

vergi. Sprachwissensch. XXIX 161 N. 11 u. 168 X. 27; ais llunde-


name Poli. \’ 47 und aut* der Fran(,*ois-\’ase); Knakias ein Falbe (eigtl.

KvYjxia;, von xvyjxo;, t’ahl, sat*Hort*arbig; bei 'Theocr. 3,5 heisst der Bock
y.vax(ov). Dagegen bedeutet Samos (richtig Aotjxoj = Ar,p.o^ geschrieben,
vgl. Ahrens Dialekt. II 560) den mit einem einer Marke versehenen
(so auch aut* einem \5isenbild, Gerhard Anseri. \’asenb. 'rat*. 107; vgl.

CIG 8155).
8. 479,8. Siebelis erklart o Ihr^ttoc fiir o iv (irpo^) “ovtco oixoiv,
weil Fpidamnos am Meere lag; doch ist diese Erklarung gewiss falsch und
Kleosthenes ais Sohn des I’ontis bezeichnet, was Fiirster II 3 zu X. 143
ais Deminutivum von l*ontomedon lasst, ebenso Preger 103 X. 125.

479,9. Der \’ert‘asser des Fpigramms wollte wohl gelesen wissen


KXsoiIlvTp oder K/.£os^)£vr^^ (sodacobs animadv. 11,3681“.), Fsener liest den
Anlang iambisch, s. Altgr. N ersbau 34 Anm.
8. 479,12. Ilerod. VI 103 erzaldt, dass Kimon, der Sohn des Stesa-
goras, dreiinal hintereinander mit denselben Pferden in Olympia gesiegt
habe; derselbe Fall sei aber schon vorher mit dem Gespann des Euagoras
eingetreten. Es 1'olgt daraus, dass auch dieser dreimal hintereinander mit
denselben Pferden siegte. Da das Wettfahren mit dem Viergespann ()1 25
(680) eingefiihrt wurde (vgl. V 8,7), die Siege des Kimon aber 01. 62 — 64
(532 —
524) fallen, so miissen die des Euagoras zwischen 680 und 532 liegen,
vermutlich aber letzterem Termine naher, ais ersterem; Ilyde 47 setzt sie
Ol. 58-60 (518-540).
ebd. Ta '(ap MiXxiaoou avabr^p-ara, zur Konstruktion vgl. Bd. 1 zu
8. 219,23.
Dass Wagensieger ais Anathem nur den Wagen oder
S. 479,13.
diesen mit dem ehernen Gespann weihten, scheint in alterer Zeit allgemeine
8itte gewesen zu sein, vgl. Keisch 61.

S. 479,14. £T£pwi)t rjT^Uozo), Siebelis nimmt an, dies geschehe Cap. 19,6,
S. 478,20-479,19. 585

wo von Miltiades, dem Solme des Kimon, erzalilt wird, er habe ein Horn
der Amaltbeia geweilit; 6 r:oia lasst aber entscbieden mebr ais ein Gescbenk
erwarten, Pausanias scbeint also sein Versprecben nicbt eingelost zu baben.
Einen Wagensieg des Miltiades, Sobnes des Kypselos, erwabnt Herod. VI
36; vgl. iibrigens zu Gap. 19,6.
S. 479,16. ovo|xa T'/] rJAzi rr^ vov Auppc/>/iov d-o tou oixistou, nacb der
Sage griindete Dyrrbacbos (Dyrrbacbios), ein Sobn des Poseidon und der
Melissa, der Enkelin des Epidamnos, die Stadt Dyrrbacbion ais Epineion
von Epidamnos, s. Stepb. B. s. Auppdyiov. App. b. civ. II 39. Dagegen
bebauptet eine Eandnotiz (s. Spiro Herm. XXIX 148) Auppd/iov] oux dr:o xou
oi/iJtou, dXX’ dird iHjscdc xob xd-ou.

S. 479,18. Der § 9 zeigt eine constructio contorta starkster Art,


vgl. III 3, 2 -3. VIII 3, 2-3.
ebd. Lykinos, sonst unbekannt, seine Zeit ungefabr bestimmt durcb
die des Bildners Kleon, s. S, 392 zu V 17,4, ebenso Epikradios durcb
die des Ptolicbos, s. oben zu Gap. 9,1.

ebd. Von der Statue des Tellon ist die Basis bei der byzantiniscben
Ostmauer ain Siidrande der Tempelterrasse verbaut gefunden worden; die
Fussspuren zeigen, dass die lebensgrosse Figur mit vorgesetztem linken
Fuss fest auf beiden Fiissen rubte. Die Inscbrift, welcbe lautet: TeXXtov

Tovd’ dvebrjxE Aa"/^jxovo? uid[? « 77 000 ] .


|
Apxd? 0 p£ab 7'aio? x:ai[? dird 7:o
7 |i-ayias], stebt
zweimal auf dem Stein: einmal in altertuinlicben Scbriftziigen links von
der Figur, nur die mittleren AVorte der Zeicben nocb erbalten; und dann
in spaterer Scbrift vor der Figur, docb aucb nur nocb teilweise erbalten.

S. Dittenberger A. Z. XXXV 190 X. 91. Furtwangler ebd. XXXVIII


70. Eoebl IGA 35 X. 98. Inscbr. v. 01. 253 X. 147 f., vgl. Kaibel
Eh. Mus. XXXIV 204 X. 940 b. Furtwangler 30 A. 2. Forster A. M. V
I 17 X. 237. Der Gbarakter der alteren Inscbrift weist Figur und Sieg
des Tellon spatestens ins 5. Jabrb ,
wabrend die Erneuerung der Inscbrift
d,em 1 . Jabrb. v. Gbr. angebort. Offenbar entnabm Paus. seine Xotizen
nur der Inscbrift, daber ibm aucb der Xame des Bildners unbekannt.
ist

S. 479,19. Weder von Agiadas nocb von dem aiginetiscben Bild-


baner Serambos ist uns Xaberes bekannt. Zwar setzt Brunn I 96 letz-
teren vor 01. 80,3 (458) an, weil daraals die politiscbe Bedeutung Aiginas
zu Ende ging; dass dies aber durcbaus kein Grund ist, dass nicbt aucb
spater nocb Kiinstler auf Aigina tatig waren, bemerkt GuiTitt 419 A. 31
mit Eecbt. Eoebl IGA 85 X. 355 (Add. 182) bat zwei Basisfragmente
(Kircbboff A. Z. XXXVII 161 X. 312. Inscbr. v. 01. 257 X. 150) mit
Eesten der Inscbrift . . . aoa? dv£0[Y]X£] auf diese Statue des Agiadas
. . .

bezogen docb bemerken Loewy 283 X. 416 und Dittenberger -Pur-


;

gold, dass fiir seinen Erganzungsversucb durcbaus kein Anlialt vorliegt.


586 VI 11,1-12,1.

Gap. XI.
Die S an (Ibi 1(1 er der makedoniscben Kdnige Philippos, A lex an
t

dros, Seleukos nnd Anti^onos; Standbild des Thasiers Theagenes,


von dem allerlei er z ali It wird.

S. 480,4. Theagenes von Thasos ist einer der geteiertsten und


hekanntesten Olympioniken, der sehr hautig seiner grossen Starke wegen
genannt wird. Plnt. reipnhl. ger. praec. 15 p. 811 D erwahnt seine zahl-
reichen Siege nnd dass er 1200 Kranze errungen hahe (Pans. nennt imten
^ 5 sogar 1400), Znsaimnen niit andern lieriiliinten Athleten wird er hei
Tnc. hist. conscr, 35 genannt; ais lleilheros, wie Polydamas (s. ohen Cap.
5,7), Deor. conc. 12, wie Paiis. nnten ^ 8 die der Statne in Thasos er-
wiesenen gdttlichen Ehren antuhrt; vgl. anch Athenag. leg. pro Christ. 12,5.
Von seiner -o>.u'fa 7 ia nnd dass er allein einen ganzen Ochsen aiitgegesseii
hahe, erzahlt Atli. X }>. 412 1). Dio ('hrys. or. XXXI p. 340 ^I. he-
riclitet irrtiimlich von drei olym})ischen Siegen des Theagenes: es sind

niir zwei, Ol. 75 (480) im Fanstkampf und 01. 76 (476) im Pankration.


Die Artikel des Suid. s. nnd Ni/ilv (d. i. 4’heagenes) sind Excerpte
Iv7ih|j.rj;

aiis Paiis. Vgl. Ivutgers 36. Fdrster 1 13 X. 191.

S. 480,7. p.r,Tpl 'llpay./iou; 'fa-p.a ioixoc Tt|xo3l)£vei, die

(jleschichte erinnert stark an die Fahel von Zeus und Alkmene, vgl. auch
llerod. VI 69, wo der Heros Astrahakos die Oestalt des Kdnigs Ariston

annimrnt, um sich dessen Gemahlin zu naliern, s. Rolide Psyche ’ I 196 A. 7.

S. 480,9. a' aA[j.a


7 to 77aX[xa, die —
zweimalige Setzung des Ohjekts ist
nicht gewiihnlich, alier hautig die Wiederautuahme durch ooto; oder a-jxor,

wie z. B. X 31,8. 10. 32,12. 34,3, Bd. I zu S. 457,12.


S. 480,16. oja piv sp7(ov tiov H£a7£vou^ ii tov a7aiva tov ’0Xu}x-

-txov, vgl. inbetretV der \'erweudungen von t;x(o die Xote Bd. I zu S. 92,2;
am ehesten ahnlicli sind VHI 8,3 tx i; to tkiov y-xovra und X 31,11 o~o3a

ii £UJ£p£iav r;x£t.

S. 480,17. Vgl. hieriiher ohen Gap. 6,5 t‘.

S. 480,23. iv 4>(K7, hierzu in Va die ^larginalnote: cpiFa -oXii xa vijv

4>apsaXa.
S. 481,'3. TOO (OXICTOU T(TjV XOcXoUjX£V(OV T^ptOtOV, Vgl. IIoiU. II. XXIII
791 1‘.: immer wieder wird hei Ilomer die Schnelligkeit seiner Fiisse betont
(jzodcL; (Vxui, -oo(j|jxr,i, xayui, -ooapxrji).

S. 481,4. dTTTjXilcv i; av9pto-tov, wieder I 32,6. vgl. i; avBpto-cov YEvijOat

IV 26,6, d::yjXXa 7 [xivoi ~apd dvi)p(u-(jL)v V 19,9, [xstd dvOpto-^ov etvat III 16,2.

IV 32,4.
ehd. Diese Geschichte von der Bildsaule des Theagenes in Thasos
ist in noch griisserer Ausfiihrlichkeit erzahlt hei Dio Chrys. a. a. ().

und erwahnt hei Euseh. praep. evang. V 34,7, der ehd. 10 eine ahnliclie
Sage von der Bildsaule des Pentathlen Euthykles aus Lokroi berichtet.
S. 481,5. T(7)v Tii d-rjyihr^p-ivtov, zur Stellung von Tii vgl. zu S. 11,1.

ehd. Es war wol, wie Dio Chr. a a. 0. sagt, ein politischer Gegner; ais
S. 480,4-482,6. 587

Theagenes namlich liber das kraftige Alter liinaus war, widmete er sicK
in seiner Heimat in hervorragender Weise den bffentliclien Angelegenheiten.
S. 481,7. Au[xaiv6[jL£vo?, bei Xujjiaiv£a9at setzt Pausanias wie
Herodot das personlicbe Objekt in den Dativ, das sacblicbe in den Accu-
sativ, vgl. III 15,2. X 28,4; I 15,4. 27,9. 29,15. II 13,6. 21,6. 31,4. Herod.
III 16. IX 79; VIII 28.
ebd. 6 dvopia? £[xt:£jwv u3p£o)^ -au£t, vgl. die Gescbichte von der
Bildsanle des Mitys in Argos, die den erschlug, der seinen Tod verur-
sacht liatte, Aristot. Poet. 9,12. Pdieocr. 23,60.

S. 481,9. Die iin attisclien Eeclit ublicbe Bestrafung lebloser Gegen-


stande, dnrcb die jemand den Tod erlitten hatte (d^);u
7 a>v mxai), wird oft er-

wabnt, s. Arist. resp. Atb. 57., Poli. VIII 90 u. 120 u. a.; vgl. Tbalbeim
Griech. Eechtsaltertb. -
50 A. 1 und oben S. 448 zu S. 279,6. Wenn die

Einfnbrung des Brauches anf Drakon znriickgeftilirt wird, so lieisst das,

er sei uralt, und dies ist sicherlicli der Fall, denn die symboliscbe Be-
deutung kann nicht die urspriinglicbe sein, vielmehr liegt „die Vorstellung
von fetiscbartiger Beseelnng lebloser Korper zu Grunde“, Eolide Psyche^
I 194 A. 2.

S. 481,13. Xacli Euseb. a. a. 0. lautete dies erste Orakel: £ic

TiaTprjv cpu^doa? xataYtov Ar][J.ir)tp’ d-ajXY]a£i?.

S. 481,18. Das zweite Orakel ist bei Dio Chrys. a. a. 0. anders.


iiberliefert; dort lautet es: 0 £a 7 £vou? o’ £Xa&£C79£ ();a}Adiloiat 7T£C76vtos- |
X£IT
G[xiv 0 itplv [J.upi,a£i}Xo? dvY^p.

S. 482,4. Wie oben zu Gap. 7,4 bemerkt, liat Treu eine in


Olympia gefundene Siegerinschrift, wo der Siegernaine verloren ist, dem
Theagenes zugescbrieben, die aber walirscbeinlicli zur Statue des Dorieus
gehorte. Waldstein Journ. of bell. stud. I 199 vermutet, dass der sog*
Apollon Strangford eine Xaclibildung der Statue des Theagenes sei.

Gap. XII.
Weihgeschenke des Deinoinenes, des Sohnes Hierons. Hieron,
des Hierokles Sohn, und Deinomenes. Standbilder des Areus,
Aratos und anderer. Die Tritaieer werden in der Inschrift des
Ao;^sarchos kaum mit Eecht ais Arkader bezeichnet.
S. 482,6. Paus. erwahnt auch VIII 42,8 das Weihgeschenk des
Hieron, das sein Sohn Deinomenes aufstellte; das ebd. 9 mitgeteilte

Dedikationsepigramm erwahnt einen Sieg mit dem Viergespann und zwei


mit dem Eeitpferd ebd. 10 ist das Kiinstlerepigramm des Onatas mit-
;

geteilt. Der erste Sieg, mit dem Eeitpferd, wird vom Schol. ad Pind.
01. 1 p. 21 (Boeckh) in 01. 73 (488) versetzt, der zweite ebenfalls mit dem
Eennpferd 01. 77 (472), der dritte mit dem Viergespann 01. 78 (468); und
diese Ansatze sind von Eutgers 33 ff. angenommen worden, der nur
588 VI 12,1-6.

darin eiiien Irrtum des Scliol. annimmt, dass dieser bemerkt, Pindars erstes
oljmpisclies Epinikion, das einen Sieg des Hieron feiert, sei auf den ersten
Sieg’ von 01. 73 gediclitet, was deswegen niclit moglicli sei, weil im
Gediclit V. 23 Hieron (lajiAso; lieisst, wahrend Hieron erst 01.

75,3 (478) Tyrann von Syrakus wurde. l)ie neuere Pindarforscliung


nimmt im ersten Datum des Scliol. einen Trrtnm an und versetzt den
ersten Sieg’ Hierons mit dem Pennpferd 01. 76 (476); darin aber gelien die
Ansicliten auseinander, ob Pindars erste Ode auf diesen Sieg oder auf den
von 01. 77 gediclitet sei. In der Pegel wird jetzt ersteres angenommen,
da I^ind. )1. 3,42,(welclies Epinikion den in ( )1. 76 fallenden Sieg des
44ieron von Akragas feiert, deutlicli auf den Aiifang von Ol. 1 anspielt;
vgl. Bergk PJ.,G ^
1 3fg. Liibbert Tnd. scliol. Bonn. aest. 1886 p. 6ft‘.

(anders Clirist SB. der liayer. Akad. 1889 I 63, der das erste Gediclit auf
den Sieg von ( )1. 77 bezielit). Audi Bakcliylides liatte diesen ersten
olympisclien Sieg gefeiert, s. ejiinic. 5; liier sowol (v. 37 u. 184j, wie
bei Pind. 01. 1,18 ist der Xame des Pennjiferdes, Plierenikos, iiberliefert:
es siegte aiicli in den Pytliien, Pind. P. 3,74, in denen Hieron inebrere
Siege davontrug, die Pindar in den drei ersten pytliisclien Epinikien ver-

lierrliclit liat, vgl. Bergk I 6f. Forster I 14 X. 199.


S. 482,10. T(p wenn es sicli um die Sclienkung eines
avabripa liandelt, ist liaiifiger ais das Simplex, vgl. z. B. 11 7,9.
35,11. IV 15,5. \' 23,7. 27,8; besagt, vo es wie hier und ^dH
42,5 niclit geradezu zuriickgeben lieisst (IV 32,6. X 13.8), dass die

Sclienkung ais I^fliclit erscliien, vgl. II 11,2 topu7o:i oi cpa-iv aoTo IlAr^jj-voiiov,

d-ootoovTa yapiv ihio.

ber () natas vgl. oben S. 441 zu ^ 25,10, iiber


S. 482,11. i

Kalainis 1 3,4: 23,2 u. ii. Die von letzterem gefertigten Knaben auf
Pferden deuteten auf die beiden Siege des Hieron im Pferderennen, s. Brunn
I 93 u. 127.
S. 482,17. TT^v o£ dpyrjv s^ysv xtX., wir erfaliren durcli Polyb. VH
8,4, dass Hieron, der bald nacli der Sclilaclit bei Cannae ais ein neunziger
starb (Ol. 141,1 = 216 '5 v. Clir.), 54 Jalire regierte, naclidem er zuerst
nur Strateg gewesen war. Er bestieg demnach den Thron Ol. 127,3
= 270/69 V. Clir., und zwar gescliah dies, wie Polyb. I 9,8 bericbtet, nacli
seinem Sieg iiber die Mamertiner, der gleicli nach dem Fall von Rliegion
(a. 270) erfolgte. Demnach ist die Zeitangabe des Ikiusanias ungeuau,
man deim annebmen, wie meist gescbieht (s. I) ittenb erger Syll. I
miisste
-

351. Xiese (lescli. d. griecb. u. maked. Staaten II 179 A. 5), sie beziebe
sicli auf die Ubertragung der Strategie, was u. E. durcli den Wortlaut
ausgesclilossen ist. —
tlber Versuclie, den Beginn der Tyrannis weiter
berabzuriicken, vgl. Xiese a. a. 0.
Id ai os aus Kyrene, der Stadionsieger von 01. 126 (276),
S. 483,1.
fiibrte nacb lul. Afr. den Beinamen Nixartop. Gilbert De anagrapli.
( )lymp. coniment. (Gotha 1875) S. 9 nimmt an, Eratostbenes, der viel-
leicbt seinen Landsmanii in seiner Jugend gekannt liabe, liabe diesen
wolil nur in der Ileimat des Siegers bekannten Beinamen in seinem \ er-
S. 482,6-484,6. 589

zeiclmis beigefiigt und Ini. Afr., der das Verzeicbnis von 01. 114 bis 145
exzerpierte, ilm daber entnomraeri. Vgl. Forster II 5 X. 432.
S. 483,2. xal £-i 7 a[xiav Verscbwagerung zwiscben den
ir.oiriaaxo, die
beiden Hansern kann erst lange nacb dem Tode des Pyrrbos, der im Jabr
273 erfolgte (s. Xiese a. a. 0. 61 A. 5), eingetreten sein, da Oelon ziir
Zeit, da dieser starb, nocb nicbt geboren war; er wurde iiber fiinfzig Jabre
ait (Polyb VII 8,9) und starb kurz vor seinem Vater (a. 215), wesbalb die

Herrscbaft an seinen altesten Sohn Hieronymos iibergieng; dYa-gjiAsvo? ist also


nicbt ricbtig, was Siebelis rait Unrecbt bestreitet, vgl. aucb lustin. XXVIII
3. Ebenso ist die Vermutung nicbt abzuweisen, dass Nereis nicbt, wie die
Quellen sagen (Polyb. VII 4,5. Liv. XXIV 6), eine Tocbter, sondern eine
Enkelin des Pyrrbos gewesen ist, vgl. Niese a. a. 0. 196.
S. 483,5. Uber das Biindnis mit Roin s. Polyb. I 16,6 f. Zonaras VIII 9.
S. 483,7. Hier liegt ein starker Irrtiim des Pausanias vor: nicbt von

Hieron gilt, was er erzablt, sondern von Hieronymos, seinem Enkel, dem
Sobne Gelons und der Nereis, der, ais er die Herrscbaft ubernebrnen niusste,
erst fiinfzebn Jabre zablte, und ais er dreizebn Monate regiert batte, im
Sommer 214 ermordet wurde, s. bieriiber Liv. XXIV 7. Damals war
Heinomenes einer seiner Leibwacbter; nacb der Ermordung, ais die alte Ver-
fassung bergestellt wurde, wablte man ibn zum Strategen, Liv. XXIV 23,2.
S. 483,12. Dieser Hippokrates und sein Bruder Epikydes standen in
Hannibals Diensten und waren seiner Zeit von diesem nacb Syrakus gescbickt
worden, um einen Biindnisvertrag zwiscben Kartbago und Syrakus zu ver-
cinbaren, Polyb. VII2. Nacb der Ermordung des Hieronymos sucbten die
Bruder gegen neue Ordnung der Dinge Stimmung zu macben, ein Be-
die
ginnen, das an dem Eingreifen des Strategen Deinomenes scbeiterte.
S. 483,15. Der Bildbauer Mikon wird nur bier erwabnt; den von
Plin. XXXIV 88 erwahnten Mikon, der Atbletenbilder fertigte, balt Brunn
I 274 (vgl. ebd. 502) den alteren attiscben Kiinstler dieses Namens.
fiir

S. 483,16. Ricbtig bemerkt Hyde 44 f., dass Paus. bier nur von
einer Statue des Areus spricbt, wie aus dem Wort eaxYjxsv bervorgebt,
und dass au9i? nicbt auf eine zweite Figur gebt, sondern sicli zuriickbeziebt
auf das oben von den beiden Statuen des Hieron Bemerkte: £cp’ i-irou xov
Ixepov, xov 0 £ auxcov x:£Cov. Hyde
vermutet ferner, dass die Eleier die Statue
des Areus nacb dem Kriege a. Cbr.) geweibt batten.
mit Antiocbos (280
S. 484,1. Plut. Arat. 3 erwabnt, dass Aratos ais Jiingling im Penta-
tblon gesiegt babe, giebt aber nicbt an, in welcben Spielen. Nacb
Rutgers 140 und Forster II 8 N 463 ist sein olympiscber Sieg ver-
mutlicb nacb der Eroberung Akrokorintbs (243) und vor dem Abfall Korintbs
vom acbaiiscben Bunde (223) anzusetzen; ebenso Hyde 45.
S. 484,2. tiber Timon vgl. oben Gap. 2,8,
S. 484,6. Daippos ist Sobn und Scbiiler des Lysippos, Plin.
XXXIV 51 teilt ibn 01. 121 (296) zu. Eine andere Olympioniken-Statue
von seiner Hand erwabnt Paus. unten Gap. 16,5. Vgl. Brunn I 407.
ebd. Den Hippomacbos erwabnt nur nocb Suid. s. v., nacb Paus.
Sein Vater Moscbion nabm nacb Gap. 17,4 unter Alexander d. Gr. ani
590 VI 12,6-13,1.

Kriege gftgeii Dareios teil. Hyde 45 setzt dalier den Sieg des Hippomachos

in den Ausgang des 4. Jahrli. Ob er identisch ist mit dem bei Ael. v. h.
II, 6 genannten '(up-vaatT^?, wie Forster II 23 N. 773 annimmt, ist ganz un-

gewiss; letzterer ist wohl derselbe, wie der bei Plut. Dio 1 erwiilinte dXei-
TTTy]? dieses Namens. Ein TtaiootpipY]? Hippomachos kommt bei Ath. XIII
584 C vor.
S. 484,8. Siebelis sagt: ergo avus, filius et nepos habuerunt nomen
Theochresti; das heisst zu viel behaupten, der Xame des Vaters ist nicht
genannt,
ebd. Die Pferdezucht von Kyrenaika war beriihmt, vgl. Pind. Pyth.

4,2: EuiTTiTou Kup7^a?. Antiphan. b. Athen. III p. 100 F. Diod. Sic. XVII
49. Dion. Perieg. 213.
S. 484,12. Agesarchos, Hairnostratos in den Hss.,
Der Vatername des
gilt fiir verdorben, s. den krit. Appar. —
Putgers 117 vermutete, der von
(Jhrysippos bei Euseb. praep. evang. VI 8,28 erwahnte Faustkampfer Hege-
sarchos sei mit diesem Agesarchos identisch, welcher Meinung Kobert im
Hermes XIX 306 f. zustimmt; und da Chrysipp 01. 143 (207) in hohem
Alter starb, so schliesst Pobert daraus, dass die Lebenszeit des Hegesarchos
spatestens in die zweite, vielleicht noch in die erste Halfte des 3. Jahrh.
V. Chr. falle. Dem stimmt Hyde 46 f. zu. Diese Hypothese wird aber
von Loewy 177 (zu N. 242) abgelehnt, weil gleichnamige Sieger, aucli in
derselben Kampfart, sehr haufig vorkommen ebenso wird Eoberts Vermutung ;

bekampft von Gurlitt 364 u. 416 u. Forster II 11 X. 522. Damit wird


auch Roberts Versuch, die Sohne des Polykles, die die Statue des Agesar-
chos fertigten (S. 485,7), noch dem 3. Jahrh. zuzuweisen, hinfallig; vgl.
liber die Datierung dieser Kiinstlerfamilie die Anm. oben zu Gap. 4,5; dar-
nach fallt auch der Sieg des Agesarchos erst in die zweite Halfte des 2.

Jahrh. v. Chr.
S. 484,14 ft‘. Paus. halt die Angabe der Inschrift, dass die Tritaieer

Arkader seien, wenigstens fur die damalige Zeit (xrjvrxauTa 7 ouv) fiir richtig.

Pobert hat sich darum mit Pecht fiir Beibehaltung der Uberlieferung erklart,
nach der die Xegation vor fehlt, dagegen bei Tzepieyei steht, s.

Hermes XIX 301; nur ist unter xou ’Apxao(jDv xoivou oo 7 p.a nicht eine „allge-
niein giltige Meinung bei den Arkadern“ zu verstehen, sondern wie IV,
10,1 (vgl. IV 18,2) ein vom arkadischen Volk gefasster Beschluss. Uber —
Tritaia vgl. VII 22,6.

S. 485,7. Paus. bezieht sich auf die X 34,6 u. 8 folgende Erwahnimg


der Kiinstler.
S. 484,6-485,9. 591

Gap. XIII.
Bildsaule des Krotoniaten Astylos, der von seinen Mitburgerii
bestraft wird. Saule, die des Cilionis Siege aufzahlt. Hermo-
genes mit dem Zunamen Hippos. Polites und Leonidas, be-
riihmte Laufer. Andere Atbletenbilder. Aura, die Stute des
Plieidolas, der Renner Lykos, Denkmal fiir die Sobne des
Pheidolas.

S. 485,9. Die drei Siege des Astylos fielen nacb lul. Afr. 01. 73

(488) und die nacbstfolgenden, ebenso bei Dion. Hal. VIII 1 u. 77*, an
letzterer Stelle, wo der Sieg von 01. 74 (484) erwahnt ist, wird der Sieger
AaxuXo? Supaxouaioc genannt, ebenso ebd. XI 1 zu 01. 75 (480). Bei lul.
Afr. haben die Hss. AaxuaXoc, aucb sonst scliwanken die Wiedergaben
des Xamens, vgl. Lobeck Pathol. 122 X. 5. Simonides fertigte ein
Siegeslied fiir ihn (Bergk PLGr III 391 X. 10), s. Pliot, s. ~£pia 7 £ipo|j.£vo?.
Suid. s. ead. v. Apostol. prov. XIV 18; nacli der Vermutung von L. Urliclis
Arcbaeol. Anal. 5 bezoge sicli dasselbe auf einen Sieg in den Pytliien.
Piat. Legg. VIII p. 839 E und Clem. Alex. Strom. IH 6,50 riilimen seine
Enthaltsamkeit wahrend der Zeit der Vorbereitung zu den Wettkampfen.
Seine von Pythagoras von Rliegion (s. oben zu Gap. 4,4) gefertigte Statue
erwahnt aucli Plin. XXXIV 59. Eine Scliwierigkeit ergiebt sicli liier aber
durch die Angaben des Oxyrliynchos-Papyros ;
dieser nennt namlicb sowol
01. 75 (480), ais 01. 76 (476) ais Sieger im Waffenlauf den AatuXo?
2upax6aio?; da nun Paus. vom Sieger im und im oiauXo? spricht, so
araoiov
nahmen Gr en feli und Hunt, die Herausgeber des Papyros (Bd. II der
Oxyrli. -Papyri) an, er habe oGuXo? und otiXity)? verwecliselt. Dagegen
nimmt'Robert Hermes XXXV 163f. eine Liicke im Texte an. Da nani-
lich die Worte iv ouo xai? uaxlpai? erkennen lassen, dass das Wort oXu}x::ia;
vorherging, soTiatte Schubart die Veranderung von xp£i? DXupiiriaji, vixa? in
xpial dXupuuaai vixa? vorgenommen; ware ferner dem Paus. wirklicli jene Ver-

weclislang passiert, so miisste Astylos 01. 73, 74 und 75 im axaoiov und


im oTrXixYj? gesiegt haben. Leider ist im Oxyrliynchos-Papyros fiir 01. 75
der Anfang mit den Siegern im Stadion und Diaulos verloren; das aber
zeigt er mit Bestimmtheit, dass Astylos nicht nur 01 73 75, sondern —
auch 01. 76 Sieger war, in letzterer aber nur im oirXixirj^, da die Sieger
im Stadion und Diaulos andere sind. Robert, dem wir uns darin an-
schliessen, lasst daher die Worte xp£i? £cp£^^? ’0Xu(JL7riaai vixa? unverandert
und nimmt, indem er nach oiauXou die Worte ouo o£ xai ottXixou £v dXu[x-
Tuaai x£j(japat einschiebt, an, Astylos habe im ganzen acht olympische

Siege errungen, m'ozu stimmen wiirde, dass er im Papyros bei 01. 76 die
Bezeichnung xpaxiaxo? erbalt. Xach ihm hatte also Astylos 01. 73 u. 74
im Stadion und im Diaulos gesiegt, 01. 75 in eben diesen und im 6 kXixy]^
und im letzteren auch 01. 76. Dagegen nennt Dion. Hal. a. a. 0. iininer
nur den Astylos ais Sieger im Stadion, und Plin. nennt seine Siegerstatue
Stadiodromos. — Dass mit den ouo uaxipat? oXufXTuaatv, in denen sicli Astylos
592 VI 13,1-4.

ais Syrakusaner bezeichnete, niclit 01. 75 und 76 gemeint sind, wie liobert
annirnmt, geht aiis Dion. llal. liervor, der nur 01. 73 den Astylos Krotoniaten
nennt, 01. 74 iind 75 aber Syrakusaner. Ilingegen ist voii Kobert, wie sclion
vor ilim (vgl. Ivutgers 34 A. 1), riclitig bemerkt worden, dass Astylos, ais
er sicli zuerst so naiinte, dies niclit zii Elireii de.s Hieron ijetan liaben

kann, der erst Ol. 75,3 (478) Tyrann von Syrakiis wurde, sondern zu
Eliren des Gelon; das geschali deninacli Ol. 74 nnd 75, liingegen 01. 76,
wo er sicli deni Papyros zufolge ebenfalls Syrakusaner nannte, zu Eliren
des Hieron. 1'brigens iiussert Robert 181 nocli die Verniutung, dass die
Insclirift von ( )lyrnpia X. 145 S. 249, die zu einer Statue von Pythagoras
geliorte, vielleicht vom Standbilde des Astylos lierriilirte.

ebd. Zu Astvlos ••
in nielireren Ilandscliriften die luandliemerkiin»:
O
’A7T'jXoo, r/j xai Kot/vXtjxoiyo; p.£avr)Tai.

S. 485,13. Das Heiligtiini der Hera Lakinia lag in der Xalie von
Kroton auf deni \7»rgebirge von Lakinion und stand bei allen Hellenen
Unteritaliens in sehr bobein .Vnselien; vgl. Preller-Kobert I 163.
Gollignon Hist. d.409 verinutet, dass aucli die Astylos-
l. sculpt. gr. I

statue ini Hera-Ileiligtuni von Pythagoras gewesen sei, und schliesst daraiis,
dass Pythagoras sie schon vor )1. 74 (Ib4) gearbeitet haben niiisso, da
(

die Krotoniaten sie nach diesen Spielen, bei denen sicli Astylos zuni ersten
Male ais Syrakusaner bezeichnete, fortnahinen ;
doch tindet Robert
a. a. ( ). 184 A. 1 die Verniutung zwar ansprechend, aber zu wenig
gesichert.

S. 485,15. Der erste Sieg des Chionis tiel nach Paus. IV 23,4 in

01. 28 (668), der zweite nach ebd. ^ 10 Ol. 29 (664); der dritte nach Paus.
VIII 39,3 (660). Dagegen heisst bei lul. Afr. der Sieger von
( )1. 30
Ol. 28 (diarinis, wahrend deni COiionis die drei Stadionsiege von )l. 29 (

bis 31 zugeschri(‘ben werden. lOitgers 10 A. 5 halt die Angabe des


AtV. tiir riclitig; dagegen nieint Mie <,)uaest. agonist. 17 Adn. 1, dem
Forster 4 X. 39 zustlniint, Ibius. habe ein auderes Olynipioniken-\"cr-
1

zeichnis benutzt ais Africanus. ( )b die voii Afr. zuni Siege des Charniis
hinzugefiigte Henierkung: r'-x£i alsdann auch auf (diionis
sicli bezieht, inuss dahingestellt bleiben; dagegen geht sicher auf diesen die
Henierkung zu Ol. 29: ou to aXp.a -oo(uv r/; vJJ', und von einein solchen Sprung

von 52' crzahlt auch Ioh. Antioch. l 27 (FHG IV 540, wo aber Xtovoo xoi>
Aa/iovo; liberliefert ist), was sicli aber natiirlich niclit auf die olympischcn
Siege bezieht. Eine Stele init dem Verzeichnis der Siege des Chionis,
die sicli in Sparta befand (vielleicht eine Kopie der Stele von Olympia),
liat Paus. IH 14,3 erwiihnt, s. die Anni. Bd. 1 786; nach dieser Stele errang
er im ganzen sieben olympische Siege in vier Olympiaden, und zwar
vier im Diaulos und drei im Stadion; auch in anderen Spielen war er
Sieger im Lauf. Dass er spiiter mit Battos nach Kyrene ging, berichtet
Paus. IH 14,3.

S. 486,1. Es stand also ausdrlicklich auf der Stele, dass es damals


noch keinen WaFenlauf gegeben habe; nach V 8,10 wurde dieser erst Ok

'V
S. 485,9-486,18. 593

65 (520) eiiigefiihrt, sodass die Stele also erst oacli diesem Termin errichtet
sein konnte.
ebd. 1'jTi 7 ap or]-ou w? iv dieUbersetzung von Scbubart:
„denn mag es ancli riclitig sein, wie es auf der Saule heisst u. s. w.“ ist

verfeblt; nicbt eine Einraumung, sondern nnr eine Begriindimg entspricbt


dem Zusammenbang; eben damm scbeint der Imperativ nnbaltbar, vgl.
V 21,9 sati 70.0 £v Toi? 7 pa[X[xaai toutoi? StpaToiva — dvsXIabai — vixrjv.

S. 486,3. Paus. bezweifelt, dass die neben der Stele stebende Olym-
pionikenstatiie, die ein Werk des Myron war, wirklicb den Cbioriis dar-
stellte; docb balt Bruun I 144 und SB. der bayer. Akad. f. 1880 I 478

dafiir, dass Stele nnd Statue gleicbzeitig erricbtet wurden imd dass also

wirklicb sie den Cbionis vorstellen solite, dessen Andenken vielleicbt nm


seines Anteils an der Griindung Kyrenes willen anf eine Mabnnng des Aininon-
Orakels bin (vgl. III 18,3) so erneuert wnrde. Einen andern Grund fiir
Aufstellung der Statue nimmt Hyde an Olym-
p. 48: weil Astylos in vier
piaden binter einander (73 — 76) man bei derselben
gesiegt batte, stellte

Gelegenbeit bei ihin die Eigur eines andern Spartaners auf, dem zwei Jabr-
bunderte friiber eben dasselbe passiert war. Das sei also 01. 76 (476) oder
bald darnacb gescbehen.
S. 486,4. Tov kaxrf/jjTT. dvopidvra ~apd xr^v axY^Xiqv, zur Wortstellung vgl.
zn S. 465,3.
S. 486,7. Hermogenes wird ais Sieger im Stadion bei lui. Afr.

fiir 01. 215 (81 n. Chr.) genannt, und ais zweiter Sieg 01. 217 (89 n. Cbr.)

angegeben. Putgers 90 A. 2 nimmt an, dass er xpiajxY]? war, d. b. in

drei Laufarten Sieger, indem er 01. 215 u. 217 im Stadion, Diaulos und
Waffenlauf, 01. 216 (fiir die ein anderer Stadionsieger iiberliefert ist) in

den beiden letzteren siegte.


S. 486,7. i.v xpiJtv oXufx-iajiv, vgl. III 22,5, wo iv feblt.

S. 486,8. Die Siege des Polites erfolgten nacb lul. Afr. 01. 212
(69 n. Cbr.). Was Paus. bier erzablt, bat Suid. im Artikel ‘I-- 6 |xa/o? fast

wortlicli benntzt.
S. 486,9. 6 Oolixrp 0

-^v, dic Yerwendimg von oi ais Explicativ-

Partikelist bei Pausanias ungemein bautig, s. die Beispiele bei Trendelen-


burg, der grosse Altar des Zeus in Olympia S. 18 u. 43.

ebd. Keramos war eine Stadt an dem nacb ibr benannten /oX~o?
KspaiJuxrA. s. 656
Strab. XIV r.oXr/yia uTrsp
pisxa Kvioov Kspajxo? xai Sap^aja
OaXaaaY]?, woraus allein scbon die Unricbtigkeit der Konjektur von Paumier
£v xpaysia KapG erbellt. Die Textverderbnis (s. App )
ist ait, wie
daraus bervorgebt, dass Suidas s. GitTrop-a/o? xrj^ h 0p?>^^ Kapiac iiberliefert;
ein Abscbreiber batte aus KapG OpaxG gemacbt, das dann im \ eilauf neben
das ricbtige trat.

486,10. Diese Stelle und die damit zusammenbangende Frage iiber


die Reibenfolge der Kampfspiele ist oben S. 314 f. zu V, 9,3 besprocben
worden.
S. 486,18 ff. So viel ersiebt man aus der liickenbaften Stelle, dass
beim Stadion die Wettlaufer durcb das Loos in Gruppen (xa^si?) zu vier
1)94 VI 13,4-7.

geordnet wurdeu und dass dann die Sieger in jeder Gruppe wieder mitein-
ander iim den Preis liefen, sodass der endgiltige Sieger zweimal ais erster
durchs Ziel gegangen sein mnsste. Vgl. Krause Gymn. und Agonist. 364.
Grasberger Erzieli. u. Unterr. I 316.
S. 486,18. Audi Leonidas war ais Sieger im Stadion, Diaulos und
Waffenlauf, wie Pliilostr. gymn. 33 p. 278,3 angiebt, xpiacrr^?, vgl. Suid. v.
Tpia/O^vat. Seine Siege fallen nacli lul. Afr. 01. 154 (164 v. Cbr.) bis 01.
157 (152); vgl. Pbilostr. lier. 19 p. 216,3; dass er p.6vo? xal -pwTo? in vier
aufeinander folgenden Olympiaden zwolf Kranze bekam, beriditet lul. Afr.
zu 01. 157 ais Merkwiirdigkeit, nach ibm (wie Gelzer S. lul. Afr. und
die byzant. Cbronol. I 163 annimmt) lobann. Antiodi. frg. 1 § 47 (FHG
IV 540). Der erste xpiacyxi]? war Phanas aus Pellene 01. 67 (512); ein
spaterer Hekatomnos aus Elis 01. 177 (72); dann folgte der oben erwalinte
Hermogenes. Vgl. For st er H 9 IST. 495.
S. 486,20 f An dieser arg verdorbenen Stelle liaben S chubart-AValz
den Xameu Skaios, ais Sohn des Duris, eingesetzt App.) und ver-
(s. d. krit.

mutet, es sei das der bei Herod. V 60 genannte Faustkampfer dieses Xamens,
der den dort erwalinten Dreifuss weihte. Eutgers 136 u. Erazer nalimen
dieKonjektur auf; aber schon Brunn
424 erhob den bereditigten Einwand,
I
dass die Worte S. 487,4 xrapa 6e xov xopavvov dagegen spreclien; denn cla Avir
nur von Duris, nicht aber von einem seiner Sohne AAussen, dass er Tyrann
Amn Samos Avar, so muss aucli im Vorhergelienden Amn einer Statue des
Duris selbst die Rede sein. Dazu stimmt, dass Paus. auf der Insclirift
las, dass der Sieg in die Zeit fiel, avo die Samier ira Exii lebten. Man
hat dabei Brunn, Mulier EHG
mit II 466 f. Susemilil griech. Litter.
d. Alexandrinerzeit I 586. For st er I 28 X. 398 an die Verbannung
zu denken, die Amn 365 — 322 dauerte, A^mhrend A\^elclier Zeit die Insel mit
attischen Klerucheu besetzt Avar (A"gl. Schafer Demostiienes^
I 98). Damals

muss der junge Duris, der etA\m um 340 geboren Avar, seinen Sieg errungen
haben; Tyrann von Samos Avurde er Avahrscheinlich nach der Schlacbt bei
Ipsos 301, s. ausser den oben angefiihrten Stellen noch Eckertz de Duride
Samio (Bonn 1842) 28 ff. Liibbert de Pindar. et Hieron. amic. primordiis
(Bonn 1886) 22 f. Von dieser Annahme der Tyrannis muss Paus. in der
Liicke S. 487,3 gesprochen haben, da sicli nur so die Bemerkung -apa
o£ xov xupavvov erklart. Wir lesen also 7:aL sxxyjxsv Aoopi? 2d[xioc. Duris ist

identisch mit dem bekannten Historiker dieses Namens, der noch im J. 262
am Leben A\mr, A’gl. iiber ihn noch Hullemann, Duridis Samii quae super-
sunt, Utrecht 1841. Haake de Duride Samio, Bonn 1874 und ander-
Asmitige Litteratur bei Susemihl a. a. O. A. 320. Der Bildhauer Hippias,
der die Statue des Duris fertigte, ist sonst unbekannt.
S. 487,4. Die Zeit des sonst unbekannten Diallos ist nicht naher
zu bestimmen, nur muss sein Sieg nach 01. 145 (200; fallen, da damals
erst das Pankration der Knaben eingefiihrt Avurde, A^gl. oben V 8,11. Hyde
49 setzt ihn 01. 147 (192) an.
S. 487,6. Der sonst unbekannte Thersilochos aus Kerkyra vmrde
-friiher Avie Aristion ins 4. Jahrh. versetzt, da man den jiingeren Polyklet
S. 486,18-487,12. 595

fur den Verfertiger seiner Bildsaule hielt, s. For ster I 27 N. 369. Durch
die jetzt feststehende Datierung des Aristion (s. unten) wird auch er ins 5.

Jahrh. versetzt. Hyde


0. setzt seinen Sieg 01. 87 (432) an, da sonst
a. a.

alie Knabenfaustkarnpfer von 01. 73 91 bekannt sind. Zum Namen vgl. —


Usener Wiener SB. C XXXVII, III 50, der ihn mit OpaauXoyoc zusammen-
bringt.
ebd. Von der Statue des Aristion wurde die Basis aus schwarzem
Kalkstein iii der byzantinischen Ostmauer wiederaufgefunden; sie zeigt die
Fussspuren und die Inschrift ’AptaTta>v OsocpiXso? ’ETu6auptoc. [
floXuxXsixof

iTToiYjae; s. Treu A.Z. XXXVII 207 N. 327 Loewy 71 N. 92. Inscbr. v.

Olympia 287 X 165. Sowol Treu ais Dittenberger-Purgold wiesen


die Inschriftnach ihrem orthographischen und palaeographischen Charakter
der Mitte 4. Jahrh. zu, nahmen also in dem Kiinstler den jiingeren
des
Polyklet an; ebenso Eobert Arch. March. 106. Forster I 27 N. 376 und
Furtwangler Meisterw. 502 f., der einen vielverbreiteten Hermes-Typus
mit gleicher Fussstellung (linker Fuss ais Standbein, rechter mit voller
Sohle seitwarts aufgesetzt) auf diese Figur zuruckfuhrte. Xun findet sich
aber im Oxyrhynchos-Papyros der Sieg des Aristion unter 01. 82 (452) ein-
getragen,und damit ist erwiesen, dass die Figur, wie schon vorher Loewy
Strena Helbig. 180 A. 4 vermutet hatte, vom alteren Polykleitos herriihrte,
was dann natiirlich auch fur Thersilochos gelten muss. Vgl. Robert Her-
mes XXXV 171.
S. 487,8. aipa?, zur Wiederaufnahme des vorausgehenden Objekts
durch das Pronomen zu S. 231,3.
vgl.
ebd. Die Zeit des Bykelos wird ungefahr bestimmt durch die des
Kiinstlers, des jiingeren Kanachos, den Plin. XXXIV 50 in 01. 95 (400)
versetzt; nach Paus. X 9,10 arbeitete er mit an dem grossen Weihgeschenk,
das die Lakedaimonier fiir den Sieg von Aigospotamoi nach Delphi weihten
Vgl. Brunn I 275. Er ist wol zu unterscheiden vom alteren Kanachos,
der II 10,5, oben Gap. 9,1 u. s. genannt ist.

S. 487,9. £xpaTY)(j£v £v iraiaiv, so auch dax£iv Gap. 7,2; sonst


findet sich bei Pausanias regelmassig die jungere Bezeichnung 7ru7p-7j.

S. 487,11. Mnas eas aus Kyrene siegte, wie der Oxyrh. Pap. zeigt,
01. 81 (456), wurde also von Rutgers 29, der ihn in 01. 70 (500), und von
Forster I 13 X. 184, der ihn in 01. 74 (484) setzte, viel zu friih angesetzt,
wozu freilich Anlass bot, dass nach Gap. 18,1 auch die Statue seines Sohnes
Kratisthenes von Pythagoras von Rhegion war, vgl. Robert Hermes a. a.
0. 170 u. 184. Die Statue des Mnaseas wird unter den Werken des Pytha-
goras bei Plin. XXXIV 59 unter dem Xamen Libys, den er nach Paus.
fiihrte, erwahnt (da er ais Hoplit dargestellt war, ist es nicht moglich, wie
friiher vielfach geschah, die bei Plin. folgenden Worte puerum tenentem ta-
bellam mit Libyn zu verbinden, vgl. Brunn I 133 f.), s. H. Urlichs
Gorlitz. Philol. Versammlung 330.
S. 487,12. Agemachos aus Kyzikos siegte nach lul. Afr. 01.

147 (192).
ebd. Hyde 49 f. vermutet, da er die ganze- Stelle von Xd^ou Bk

Pausanias II. 38
596 .VI 13,7-10.

oixicjOeioYjC ab bis zum Scbluss von § 8 fur eine Digressioii halt, dass hier
in der Liicke der Olympionike Akesto rides aus Alexandria Troas ge-
standen habe, dessen Siegerinschrift sich in Olympia (s. Tnschr. v. 01. 184),
gefunden wonach er auch in Nemea siegte. Diese Erwahnung habe
hat,

den Paus. zu der Bemerkung, dass der alte Eiihm der Troer durch ihn
erneuert worden sei, veranlasst, und im Anschluss daran zu der weiteren
Betrachtung, wie auch anderweitig der Euhm von Olympioniken das An-
denken an seither untergegangene Ortschaften verewige. Das scheint uns
zu weit hergeholt; die Bemerkung iiber Naxos rechtfertigte sich von selbst,
wenn Paus. auf seiner Wanderung zu der Statue eines Olympioniken aus
Naxos kam.
S. 487,13. Naxos auf Sicilien ist ais erste griechische Ansiedlung
auf dieser Insel wahrscheinlich
schon 01. 11,1 (736) gegriindet worden.
01. 94,2 (403) wurde die Stadt von Dionysios von Syrakus durch Verrat
eingenommen und zerstort (Diod. XIV 15;. Sie lag im ndrdlichen Teile der
Ostkiiste Siciliens am Eude des Berges, auf dem 01. 105,3 (358) von den
iibrig gebliebenen Nachkommen der Naxier Tauromenion gegrundet wurde.
Eeste der alten Stadt sind neuerdings in der Nahe des Bahnhofs von Taor-
mina aufgedeckt worden.
S. 487,16. Den Tisandros setzt Eutgers 22, dem sich For st er
I 9 N. 115 anschliesst, mit Eucksicht auf die Schlussbemerkung des Paus.
Z. 18 f. ziemlich friih an, niimlich 01. 60 (540); doch ginge das nicht an,
falis das Eragment Pindars N. 23 (Bergk PLG I 378), wo ein Nd^io? Tiaav-
vorkommt, sich auf diesen bezoge. Philostr. gymn. 43 p. 284,29 K.
berichtet von ihm, dass er seine Muskeln durch Schwimmen gestarkt habe
(ob bei irepi xa dxptoxTjpia x^? vr^aou vsovxa Philostr. in der Tat an die Insel
Naxos dachte, die er mit der Stadt verwechselte, wie Cobet de Philostr.
7t.
7 up-v. 8 meint, ist ungewiss, da ja ebensogut Sicilien gemeint sein
konnte). Hy de a. a. O. schliesst aus der Schlussbemerkung von Paus. (die
besage, Paus. wisse nicht, ob Tisandros auch bei den Isthmien und Nemeen
gesiegt habe, da damals die Argeier und Korinther noch keine Siegerlisten
gefiihrt hatten), dass Paus. seine Notizen iiber Tisandros keiner Inschrift,
sondern einem Verzeichnis der Olympioniken uud Pythioniken entnahm.
Da er, wie oben erwahnt, ganze Bemerkung iiberhaupt fiir eine Ab-
die
schweifung halt, so ist er auch der Meinung, dass von einer Statue des
Tisandros hier nicht die Eede sei. Wir konnen uns auch dieserMeinung
nicht anschliesseu und nur die Moglichkeit zugeben, dass die Bemerkungen
des Paus. auf Siegerverzeichnisse zuriickgehen.
S, 487,16. aixiav £^£xo>, derimperativ hier im Sinne eines potentialen
Optativs mit av, vgl. X 20,1 irpoalaxo) Se xcp Travxl 'EXXrjvixto xai 6 dptBp. 0 ? 6

XOUXUJV.

S. 487,18. KopivBtoi? 0 £ oux ttco xrjvixauxa — u7rop.vTqp.axa, d. h. Pau-


sanias glaubt, Tisandros mtisse auch in diesen Spielen gesiegt haben, da
er seinen Namen aber in den nemeischen und isthmischen Aufzeichnungen
nicht findet, so schliesst er, dass diese anfangs nicht vollstandig (I? aTravxa?)

gefiihrt worden seien.


S. 487,12-488,7. 597

S. 488,1. ovofxa— £)(£i — Aupa, zur Konstruktion vgl. zu S. 81,15.


ebd. Da die Sohne des Pheidolas nach § 11
01. 68 (508) siegten,
so fallt der Sieg des Pheidolas selbst vermutlich in das dritte Viertel des
6. Jabrh. Paus. erwahnt das Epigramm nicht, das sicb auf dem Standbilde
der Stute Aura, die den Sieg gewann, befand; es ist aber wahrscheinlich das
auf den ISTamen des Anakreon Anth. Pal. VI 135 (Bergk PLG III 282 N.
102) erhaltene: Ouxos (D£i56Xa itttco? «tt’ £upu^opoio KopivOou |
a 7 X£ixai Kpovioa.
piva}Jia TToSwv dp£xa?. Da das Pferd nach Paus. eine Stute war, verbesserte
Junghahn den Anfang in Aupa, 0£i66Xa iutto?; doch meint Bergk a. a.
0., diese Veranderung sei unnotig, da Paus. von korinthischer Uberlieferung
spreche, die den Eleiern unbekannt und durch die Inschrift nicht bestatigt
war. Allein wenn die Figur des Pferdes zur Zeit des Paus. noch stand,
wie anzunehmen ist, so musste man doch sehen, dass es eine Stute war,
und Paus. spricht auch im folgenden nur von einer solchen; korinthische
Tradition war also lediglich der Name, nicht das Geschlecht des Pferdes.
Will man demnach verbessern, so ware Aux-^ st. Ouxo? zu lesen, und dafiir
spricht, dass der Cod. Palat, nach Stadtmiillers Augabe au hat.
S. 488,4. Uber die vuaaa in Olympia (die Kehrsauie, xapiTixT^p) vgl.
unten Gap. 20,19.
S, 488, 7ff. Da der Name Pheidolas anscheinend <h£tooXa? geschrieben
wurde, dieser aber des Metrums wegen hier nicht ohne weiteres eingesetzt
werden konne, schliig Bergk PLG III 282 (dem For st er II 2 zu N.
129 zustimmt) vor, im Epigramm ouo o’£vOaS’ EvixYj (oder ouo 6’lvOaoE

vixac, sc. ivixY))


I
OEiooXa ak iratocov x’ zu lesen .fiir 6uo 6’£vOa5£ vixai? |
Oei-
owXa uatSojv. Es wiirde also gesagt sein, dass das Pferd Lykos zweimal
siegte: einmal mit Pheidolas selbst ais Eeiter, vielleicht 01. 66 (516), und
einmal mit seinen Sohnen ais Besitzern. Derselben Ansicht ist Hyde 50f
Stadtmiiller Berl. Wochenschr. 1890, 303 schlug 4>£i66Xa ^ TuaiSwv
phil.

vor, was undenkbar ist, da eine solche Unsicherheit beziiglich des Aus-
drucks auf einer Inschrift ganz unmoglich scheint. Preger 101 N. 123
lasst 4>£i66Xa stehen, weil in metrischen Inschriften prosodische Fehler
sehr haufig seien ;
Paus. aber, der das in korinthischem Alphabet ge-
schriebene Epigramm abschrieb, habe falschlich des Metrums wegen das
0 des Namens fur to gelesen. Kaibel im Rh. M. XXVIII 458 A. 2 hielt
das ganze Epigramm fiir fingiert, wegen des Widerspruches mit den Sieger-
listen; aber es ist zu bezweifeln, dass Paus. die Inschrift
doch nicht
selbst gesehen hat. a. 0. (vgl. dessen Meletem, de epigr.
Preger a.

Graec., Monach. 1889, 18 fP.) sucht den Widerspruch zwischen dem Epi-
gramm und den Siegerlisten, den Paus. bemerkt, zu erklaren, indem er
TraiStov x’ anst. TiaiSwv schreibt. Der zweite Sieg namlich, den Paus. in den
Siegerlisten vermisste, war nicht von den Sohnen des Pheidolas, sondern
von Pheidolas selbst davongetragen, und zwar mit demselben Pferde, mit
dem spater seine Sohne siegten. Das sei aber nicht der oben erwahnte
Sieg, wie Bergk meinte, sondern Pheidolas habe den einen Sieg mit der
Stute Aura errungen, und darauf beziehe sich ausser Paus. das Epigramm
Anth. Pal. VI 135, und einen zweiten mit dem Hengst Lykos, mit dem
38*
598 VI 13,10—14,2.

auch seine Sohne dreimal siegten. Diese Hypothese nimmt Forster II 3


N. 149 a an, wie sie denn in der Tat viel fur sich hat; nur darf man das
T£ nicht in den Text setzen, da Paus., wenn er die Inschrift richtig ab-

geschrieben hatie, wol von selbst auf die richtige Erklarung gekommen ware.
S. 488,8. Hyde a. a. 0. (vgl. 59) fasst die Worte so auf, dass das

Pferd ais Kelief sich auf der Stele befand. Das ist aber sicher falsch,
vielmelir stand das Pferd ais Eundbild auf der Stele. Beweis dafiir ist,
dass Paus. vom Epigramme sagt, es befand sich ire' auttp, d. h. am Pferde,
nainlich vermutlich an der Basis; ware das Pferd ein Eeliefbild, also an
der Stele selbst gewesen, so liiitte Paus. It:' geschrieben.
S. 488,15. Den Eleier Agathinos, bei Forster II 23 N. 753, be-
trachtet Hyde 51 init Kutgers nicht ais (Jlympioniken, weil keine Kainpf-
art genannt ist.

S. 488,16. Von der Statue des Telemachos ist der aus grauem
Kalkstein gefertigte Basisblock niit der Inschrift TTf)X£p.a-/o? TrjX£p.a/[ou]
|
’0Xup.-
Tiia T£i)pt7r7:w lltiilia x£Xrjx[i].
|
d)iXa)vioT)? £roirjj£ crhalten, s. Dittenberger A.
Z. XXXV 95 N. 60. Loewy 107 N. 142. Inschr. v. (Jlymp. 303 X. 177. Die
Zeit dieser Inschrift ist nicht genau zu bestiiiimen; Furtwangler A. M. V 30
A. 2 und Ilirsclifeld A. Z. XL 103 \ersetzten sie in die zweite Ilalfte
des 4. Jahrh., Lowy in die Zeit zwischen Beginn der hellenistischen
Epoche und Mitte des 2. dahrli., Dittenberger u. Purgold Ende des 4.
oder erste Ilalfte des 3. Jahrh. Woher I^aus. wusste, dass Telemachos ein
Eleier war, steht dahin. Vgl. noch (liirlitt 371 u. 420 A. 34.
ebd. Furtwangler A. Z. XXXVH 140 macht darauf aufmerksam,
dass die von hier his Cap. 16,5 erwahnten Statuen des Telemachos, Epi-
therses (15,6), Antigonos (15,7) und Philonides (16,5) auch in dieser Eeihen-
folge auf dem Wege des Paus. gestanden haben miissen, da die Basen
derselben in entsprechender Folge vom SO des Tempels bis zur SW-Ecke
der Altis aufgefunden worden sind.
S. 488,17. Es ist sehr wahrscheinlich, dass ein siidlich von der by-
zantinischen Ostmauer gefundenes Hasisfragment mit dem Inschriftsrest ...
ptax(o . . . mit Eecht von den llerausgebern der Inschr. v. Olymp. 293 X. 169
erganzt wird '0 [6^p.oc 6 'Aibrjvaitov] |
[’A]ptcjTo[cpa)v-a Aojivou Ail ’0Xup.r«o]. Ais
Bestatigung dient der Fundort, der ganz in der Xahe von dem der Tele-
machos-Basis liegt, ferner der auf attischen Ursprung hinweisende hy-
mettische Marmor, und endlich, dass eine athenisclie Weihinschrift CIA H
1475, die den Aristophon, den Sohn- des Lysinos, nennt, der zweiten Ilalfte
des 4. Jahrh. angehort, auf die (oder den Anfang des 3. Jahrh.) auch der
Charakter der olympischeninschrift fiihrt; s. D ittenb ergor-Purgold a. a.O.
S. 488,7—489,11. 599

Gap. XIV.
Fortsetzung der Aufzahlung. Der Trallianer Artemidoros.
Das Standbild des Milon, Beweise seiner Starke, sein Tod.
Statue des Kdnigs Pyrrhos. Saule mit Relief des Flotenspielers
PytLokritos. Andere Standbilder.
S. 489,4. d-nTQXdOr] rou dyoivo?, vgl. die Zusammenstellung S. 602 f;

neben dTiYjXdOTr) auch d-iiYjXdadr], s. Bd. I zu S. 473,14.


S. 489,5. Sidcpopov xai ou6a|j-u)? loixuiav 'c^oyrjv, der positive mit dem
negativen Begriff durch xat verbunden, s. die Beispiele Bd. I zu S. 677,23.

S. 489,6. Demnach war das Alter nicht allein ausschlaggebend, es


zogen vielmehr die Hellanodiken bei der Entscbeidung iiber die Frage,
ob ein Bewerber unter die Knaben oder die Manner einzureihen sei, neben
dem Alter aucb seine Kraft und Grosse in Betracht. Hatte es in Olympia
eine Klasse der «yIveioi gegeben (s. o. zu S. 467,7), so wiirde Nikasylos
dieser zugewiesen worden sein.

S. 489,8. Nsfiea T£ xat ’Ia9[Jui5, zum Dativus loci Nejxea vgl. ob. S.

453,5; ’Ia9p.tp fiir ’IadjJioT (VI 1,7. 2,11) oder Iv ’IaO[xw (4,6. 11. 12,7. 8.

15,3. 6. 17,2. VII 16,1) findet sich nur noch Gap. 15,1 und kann eben-
deshalb verdacbtig erscbeinen; Thuc. V 18,10 haben die Hss. ’Ia0p,a), ediert
wird aber ’laBp.oi; fraglich ist aucb vixr) ’Iai)|jicp Kaibel Epigr. 941, sicher
dagegen scbeint [xdyYjv t^v ’I4'c> Ysvojxsvirjv CIA II 314,17, und nicht bean-
standet wird OavaxTto, vgl. Meisterhans Gramm. d. att. Inschr. ^ 208,23.
S. 489,11. Dieser Artemidoros aus Tralles, der nach Z. 20 01.
212 (69 n. Chr.) in Olympia siegte, wird in der Pegel (s. For ster II 16

N. 651. Kalkmann 107. Kircbner


Pauly-Wissowa II 1329 N. 17)
bei
fur identisch mit dem von Mart. VI 77,3 genannten gymniscben Sieger ge-
halten; docb hat Friedlander gewiss Eecbt, wenn er (zu Mart. a. a. O.
und Sittengescb. ^ II 577) in letzterem den T. Flavius Artemidorus aus
Adana erkennt, der nacb CIG 5806 i. J. 86 n. Chr. beim grossen kapito-
liniscben Agon im Pankration siegte, welcber Sieg auch zeitlich dem i. J.
90 erscbienenen secbsten Bucb Martials naber liegt, ganz abgesehen davon,
dass die Kunde vom Siege jenes Trallianers schwerlich bis Kom gedrungen
war. —Kalkmann a. a. O. scbliesst aus der ausfiibrlicben Besprecbung
dieses Siegers, dass dabei Lokalpatriotismus im Spiele, und dass daher wobl
Phlegon von Tralles die Quelle des Paus. war, da dieser bis 01. 229 (137
n. Chr.) scbrieb. Docb konnte Paus. seine Angaben wobl auch der In-
schrift auf der Basis der Artemidoros- Statue entnehmen. Anders Hirscb-
feld A. Z. XL 106, der diese ganze Bemerkung nur ais Kuriosum be-
tracbtet, das Paus. seiner Zeit und seinem engeren Vaterlande entnahm.
Aucb Hyde 51 f. balt die Erwabnung des Artemidoros fiir eine Abschweifung,
die dadurch veranlasst sei, dass sein Schicksal dem des Nikasylos ahnlich
war; eine Statue des Artemidoros sei entweder garnicht dagewesen oder
an einem anderen Orte, da nacb Z. 21 neben Nikasylos das Pferd des
Krokon stand.
600 VI 14,2-5.

ebd. xara efA^jV oo^av, s. zu S. 17,1.


S. 489,12. Das a}xapT£tv ’0Xu[ATa'ojv ist riicht, wie Kuhn, Valckenaer,
Nibby iind Siebelis wollten, gleichbedeutend mit teXad^vat tou aYwvoj;
richtig ist vielmehr die Auffassung des Amasaeus: cum tener admodum
pancratium puerile inisset Olympiae, palma etc.amissa ob infirmitatem
Artemidoros wurde in Olympia besiegt, weil seine Kraft der Aufgabe noch
nicht gewachsen war; bis zu den Wettkampfen in Smyrna aber war er so
erstarkt, dass er nicbt nur seine Gegner, die ihm in Olympia gegeniiber-

gestanden liatten, (tou? 0 Xu|Ji 7ria? dvia^uiviara?), sondern ausser diesen
aucli die d^evEioi und sogar die tiiclitigsten unter den Mannern besiegte.
Damit ist gesagt, dass die liandscliriftliche Lesart TraYxpatiaCovxi nicht in
raYxpaxiaaovTi geandert werden darf.
vS. 489,13. To a^av veov, das Neutrum des Adiektivs ftir das Abstrak-
tum, s. Bd. I zu S. 427,22.
S. 489,14. «Ytovo? xatpo? ov — aYoujiv, das Pronomen auf das ent-
ferntere Substantivum bezogen, «Yoiva (ocYojvKjjxa) a^siv wie I 44,8 II 24,2.
35,1. \ 9,1. 3 und a. a. 0., vgl. a^eiv ’0Xu|x-ia, eopn^v, teXstt^v, Ouatav u. a.

ebd. In Smyrna fanden Pestspiele statt, die auch den Namen DXupnua
tiilirten, vgl. Pliilostr. V. sopii. I 25,1 (11 42,22 K.); ebd. 9 (p. 52,17); von xaxa
TTjv ’Aaiav MJXupuua ist ebd. 3 (p. 45,21) die Pede. Vgl. Krause Olympia 224ft‘.

ebd. xd x^? pd)|xir]?, zum periphrastisclien Gebraucli des Artikels vgl.


zu S. 36,22.
S. 489,16. £t:i xoU ~atjiv, nicht „in puerili ludicro*^, wie von neueren
Dindorf und Frazer es fassen, — das wiire Iv xoi? -aiaiv, — sondern
praeter oder post pueros; gemeint sind die Knaben, die ilin in Olympia be-
siegt liatten.
S. 489,17. OXI dpi^xov xwv dvopwv, den Genitiv lassen die einen,
wie Siebelis und Frazer, von dpiaxov, die andern, wie Dindorf und
Schubart, von xpax-Tjaai abhangen; letzteres wird zunachst durch den
Wechsel der Konsfruktion von xpax-^aai, der anzunehmen ware, widerraten;
sodann ware oxt dpiaxov (quod optimum erat), wofiir man o [ae^uxov r^y
erwartete, ein recht matter Zusatz; vielmehr wird durch diese AVendung
betont, dass die konkurrierenden Miinner aus den tiiclitigsten Kampfern
bestanden; die FTmschreibung mit dem Neutrum fiir xou? dptaxou? avopa? hat
nichts aufiallendes, vgl. z. B. Gap. 5,2 x6 aXXo ojov £v -fjXixG xax£^ov£ua£.
IV 29,2 xrpoxd^a? oaov •^v xwv otcXiov xr^ ax£uf XOU 90 V.
ebd. Von Wettkampfer Straton, der 01. 178 bei den Nemeen
eineni
an ein und demselben Tag im Wettkampf der iraioE? und der a 7 £v£toi siegte,
berichtet lul. Afr.
S. 489,21. Da Eretria 01. 72,3 (490) zerstort wurde, fallt der Sieg
des Krokon friibcr. Da
Empedokles, 68 (508) die Sohne des
01. 71 (496)
Pheidolas, 67 (512) Pheidolas selbst im Wettreiten siegte, setzt Hyde 52
den Krokon 01. 70 resp. 69 (500 resp. 504) oder noch vor 01. 67 (512).
S. 490,2. Der auf einer in Olympia gefundenen Inschrift (Inschr.
V. 01. 509 Nr. 413) genannte Teie stas ist Eleier und daher nicht mit

dem Olyiiipioniken, der Messenier ist, identisch, s. Dittenberger A. Z.


s.. 489, 11-490, 4. 601

XXXV 96 zu N. 62. Die Zeit des letzteren wird durch die des Bildners
Silanion (vgl. dariiber oben zu Kap. 4,5) ungefahr bestimmt.
S. 490,4. Von den zablreicben Siegen des Milon, der sechsfacher
Periodonike war, mit seclis Siegen bei den Olympien, zebn bei den Istbmierf,
neun bei den Xemeen und seclis bei den Pytbien (s. lul. Afr. und nach
diesem Ioh. Antiocli. fr. 1, 27, PHG IV 540), stebt zeitlich nur der Eing-
kampf-Sieg in Olympia fest, den Afr. unter 01. 62 (532) anfiihrt. Auf
sein Standbild gebt das dem Simonides zugeschriebene Epigramm (N. 156,
Bergk PLGr III 501): MiXwvos to6’ a^aXixa xaXou xaXov, o? Trapa Dia?] |
£|axt
(Cod. sTitaxi, was Kaibel, obschon es den Tatsachen widerspricbt, ais
Spott beibehalten wollte) vtxTqaa? s? Yovax’ oux Itcsjev. Das Aeussere der
in Olympia aufgestellten ehernen Bildsaule bescbreibt Philostr. V. Apoll.
IV 28 (I 147,8 K.) folgendermassen: 6 ^ap MiXwv iaxavai piev im 6iaxou
SoxEt xo) TtoSe aptcpo) aup.p£pXY)Xu>?, poav 0 £ ^uvly£i xiq apiax£p5, fj 0£^ta o£, opDol
x^€ ^£ipoc £X£ivY]? 01 ScicxxuXoi xal oiov 8i£ipovx£?; weiter unten erwahnt er noch

die um den Kopf des Atbleten gelegte Tanie. Frazer z. u. St. meint,
diese Beschreibung sei nur erfunden und nach den Geschichtchen konstruiert,
die liber Milon und seine athletischen Kunststuckchen im Schwange waren
und die Paus. weiter unten erzahlt. Dagegen hatten schon Guttmann
de olympionic ap. Philostr. 7. Matz de Philostr. in describ. imag. fide 33.

Gurlitt 413 die Beschreibung Philostrats fiir durchaus wahrheitsgetreu er-


achtet. Scherer 24 ff. meint, dass Philostrat in seiner Deutung der
Attribute der Statue sich an Paus. anschloss, dieser aber die von ihm berichteten
Ziige von der Starke des Milon entweder sich selbst aus der Figur zu-
rechtlegte oder von seinem Fiihrer erfuhr. Doch berichtet auch Plin. VII
83 von Milon: malum tenenti nemo digitum corrigebat. Philostr. deutet
die Attribute darauf, dass die Krotoniaten den Milon ais Priester ’der Hera
dargestellt hatten: daher die priesterliche Binde, der der Hera heilige Granat-
Diskus unter den Fiissen, der den Schild bedeute, auf dem stehend
apfel, der
der zur Hera bete. Mit Kecht weist Scherer diese gesiichte
Priester
Deutung zuriick, da Milon sicherlich ais Athlet, nicht ais Priester, gebildet
war; er selbst erklart den Diskus fiirdie runde Basis, auf der die Figur
mit geschlossenen Fiissen stand nach Art der altesten Bildwerke (vgl.
Eeisch 40 und Philostr. ebd. Z. 28: x6 o£ Ip^ov xdiv SaxxuXtov xai x6
oi£jxw? apyaG a^a^pLaxoTroiia 'irpoax£iafio>), die Tanie fiir die Siegerbinde;
xfi

die Geberde der Rechten erklare Philostr. richtig ais Adoration, wie sie oft
bei Olympioniken dargestellt ist (Scherer 31. Reisch 41), der Gegenstand
in der Linken sei aber kein Granatapfel, sondern ein Salbgefass (Alabastron)
gewesen. Er glaubt demnach, dass die Figur des Milon im wesentlichen
dem Typus des Apollon des Kanachos (Brunn I 77. Overbeck I 144)
geglichen habe. Zieht man in Betracht, wie wunderlich die von Paus. be-
richteten Anekdoten vom Diskus und dem Granatapfel sind, wie haufig
ferner schon im Altertum allerlei Sagen und Marchen aus Misverstandnis
von Statuen hervorgegangen sind, dass ferner die Hinzufiigung des Artikels
bei XY] poia und xw Siaxto auf direkte Bezugnahme des Schriftstellers auf
die Bildsaule deutet (vgl. auch Kalkmann 107), so wird man Scherer
602 VI 14,5.

im allgemeinen beistiramen miissen (wenn auch vielleicht der Granatapfel


wirklich ein solcher und kein Alabastron war), wenn man Paus. VI 9, 1
(wo Scherer ebenfalls Verwechslung mit einem Salbgefass annehmen moclite)
und Plin. XXXIV 59 vergleicht, nebst Luc. Anach. 9, wonach bei den
Pythien Aepfel ais Siegespreis iiblich waren, was auch sonst bezeugt
ist (vgl. Krause bei Panly VI 1, 335.) Da nun Milon auch Pythionike
war, 80 konnte sicli der Apfel auch wol
Hochst wahr- darauf beziehn.
scheinlich verdanktauch die Geschichte von dem um den Kopf gelegten
und diircli Anspannen der Adern gesprengten Strick seine Entstehung
der am Bildwerk angebrachten Tanie und ebenso mag die Z. 18 ff. er- ;

zahlte Geschichte von der Starke der Finger seiner rechten Haud aus
der Fingerstellung der Figur hervorgegangen sein. Xur werden wir die
Erfindung dieser Anekdoten nicht dem J^hilostrat selbst, sondern den
olympischen Exegeten zimchreiben; sre werden z. T. auch sonst berichtet,

s. Ael. n. an. VI 55; var. hist. II, 24. Ganz auf Paus. beruht der Artikel
MiXoiv des Siiidas; andere Geschichten von seiner Starke werden berichtet
Ath. X 412 E., vgl. Mulier FIIG IV
513. Strab. VI 263. Galen. protr.
13 (I 34 K.) Geli. 16, und seineXV
Starke wird sehr haulig bei den alten
Schriftstellern gepriesen, s. Krause Gyinn. 435 und bei Pauly V 21 f. I

Forster I 9 X. 122. Xach Diod. XII 9,5 f. zog er ais Anfiihrer der Krotoniaten
in der Tracht des Herakles und mit seinen olympischen Kranzen geschmuckt

gegen Sybaris, und seine Laiulsleute schrieben ihm das Verdienst des er-
rungenen Sieges zu. Dieser Sieg fiillt nach Diodor ebd. 10,2 58 Jahre vor
01. 83,3 (446), also >1. 67,4 oder 68,1 (509 8). Da ^lilon damals noch im
(

kraftigen Mannesalter gestanden haben muss, so nimmt Putgers 23 A. 4


an, sein Knabensieg werde etwa 01. 60 (540), die fiinf andern olympischen
Siege 01. 62 — 66 (532 — 516) fallen. Vgl. Brunn I 117. — Ein im Osten
des Buleuterions gefundenes Fragment einer Rundbasis (A. Z. XL 89 N.
429. Loewy 282 N. 414. Inschr. v. Ol. 387 X. 264) mit dem Inschrifts-
rest: . . . i[ao> dvEibrjxev hat Koehl A. Z. a. a. (^. (vgl. IGA 168 X. 589) auf
die Statue des Milon, des Sohnes des Diotimos, bezogen, doch Bedenken
geaussert wegen einiger nicht in das Schriftsystem der unteritalischen Achaier
passenden Buchstabenfonnen; dazu bemerken 1) ittenberger-Purgold, dass
die anathematische Fassung der prosaischen Inschrift eines Athleten ganz
gegen die Sitte jener Zeit sein wiirde. Die Form der Basis wiirde sonst
fur die Milonfigur passen, und der Pest einer zweiten querlaiifenden In-
schrift afx konnte sehr wohl zum Kiinstlernamen Dameas gehoren.
S. 490,8. wieder VI 3,6. 8,1. 9,3. 10,6.
xaxairaXatjai niederringen,
14,5. 13. 15,3. 16,7. 17,4. siegen im Wettkampf gebraucht Paus.
Fiir
eine grosse Zahl von Ausdriicken und Wendungen, eine Zusammenstellung
solcher diirfte von Interesse sein. So sagt er neben xaxaT:aXai£iv xaxapdXXeiv :

iraXauxa? VI 4,3. 8,4. 9,2. 3. 15,10; xaxaYtov iCesdai 15,10. 18,7; xaxepYctCetJ-
9ai ttocXt; V 7. 10, Tiuxxac VI 2,6. 6,5, (TrpoxaxspYajdek xv) ~aXi^), xou? iaeXOovxai
e? xo TiaYxpaxiov V 8,8;
xaxafxays jdai -uxxac VI, 11,4; Girsp pdXXofxai t:'jxx£uu>v
6,5; TTEpisivai xwv ejsXBovxtov V 8,9. Sehr haufig findet sicli xpaxsiv:
’'Ap£o)? V 7,10, av3pa^ VI 16,5. 8. 17,5, xou? iraYxpaxtajavxa? V 9,3, absolut
S. 490,4-9. 603

VI 1,4, ap|JLaxi, xei^piiiTccp, ua^xpaxtw ii. s. w. xiva 3,5. 9. 4,1. 6,1. 7,9. 8,5.

12.8. 14,4. 15,2, Iv Tzaiai 17,3, xpaxw tiuxxeucdv, TcaYxpaxtoc^wv 7,8. 11,4, ttu^

xpaxeiv 13,7. Ferner vixav und mit vixyj gebildete Wendungen: sv dvSpdat
TiDYpLiQ VI 16,5; vixav xa ’0Xu{J.Tria V 15,3, aYtova VI 14,10, axaSiov, xov 6p6|i.ov,

TraXifjv, V 8,9. VI 2,11, iiriroic, xsOpiirTuo, i-ittiou opopuo, ua^xpaxuo VI 1,7. 17,5.
8,4. 7,1; vixTjv a^siv 7,2. 10. 9,2; 3, vixYjv Xa^stv axaSiou, oirXou, ooXi^ou, ttocXt)?

u. s. w. 2,6. 17,1. 3,13. 8,5, liri TC£vxa3Xip 16,8; vixyjv dvsXeaOai V 7,10, X 7,3,
OTcXou, TTocXr]?, ua^xpaxiou, Tcu^fx^?, itttkov VI 17,5. V 8,4. VI 15,4. 1,3. 7,2. 1,4,
aovu)pi6i, ap(xaxi, x£Xy)xi itctuo (uTTroiv), TraXiQ V 17,11. VI 1,4. 15,2. 10, irci Tza^-

xpaxup 2,1; vixtq ^qvExai xtvi axaSiou, itttcwv, itaX?]? u. s. w. 16,8. 1,7. 4,6. 17,4.
18.1, £v Tiaiai TTU^fx^s, dvopcov 16,6. 17,2, x£Xr)xi itcttio 13,10; vixy) uTzd^jei xivi

V 6,8. 8,7. VI 8,1; axEcpavov a;(£iv xdiv ttwXojv xou appiaxo? V 8,10, ^tci

TTE vxaOXtp 10,5; ax£cp. dvEXIadai 2,5, VI 16,8, axaoiou, oitXou, 16,8, xov £71171071x15

6,6; ax£<p. Xa^Eiv 71071x7]?, ttocXt)?, Tca7xpaxioo, 7r£vxa3Xoo u. s. w. 7,1. 9,1. 8,4.

16.9. xov £v ’0Xo[X7ria 15,1, axEcpavoo? llodia Xap£iv 10,3; axE^avooadat TTEvxadXto

1,7, IloOia ax£(pavaj9£i? 15,10; oXojXTriaSa, TioOiaoa dvaipEiuOai 15,10. X, 7,4; xov
xoxivov Xa^£iv 7ra7xpaxioo x£ d3Xa xai ttocXt]?, V 21,10. VI 13,3, ettI xu
7ra7xpaxup 6,5; xov xoxivov, xr]v odcpvTjv dv£X£aOai etti xw oiaoXco V 8,6. X 7,6,
TrapatlEiv xiva xp£‘/ovxa, VI 1,5, 7cap£p-/£a3ai xoo? aovi)£Ovxa? 3,2, opopuo 6,3,
Tia p axp£‘/£ IV (xivd) V 7,10. X 7,7, itttto? TtapIcpOr] 8,8.

An diese Aufzahlung schliessen wir noch einige andere bemerkens-


werte agonistische Termini an: xiblvai II 32,2. III 10,1. 11,2. 14,1.
18,16. IV 39,2. V 1,4. 8,1. 9,4, opopiov xiO. 8,10, TiEvxaOXov 9,1, xd ’0X6pi7ria,
‘Hpaia 8,2. 16,6, oqCj-^oi oiaxiOlvai 8,5. 16,4, d7d>va tcoieiv xio Aii 8,2, ddXa
xiOEvai V 8,1. 3. 6. 9. 11. II 35,1. X 7,2. 4, d9Xa dTrooidovai 8,7. xd ’OXopi7ua
£xX£i7T£i 8,5, xaxEXobT] £v ’0XopL7iia xd d7(uviap.axa 9,1. — auipia dax£iv V
2,2 (vgl. zu S. 198,23), daxEia^ai £? xov a7cova VI 1,5, pi£X£X7jjai TCEvxaOXov
3,10, 710^ dax£iv 7,2, d'ax7]cji? 23,1, pieXexy) 21,2. 23,2 (opopioo III 14,6). d'7£iv

oder dva7£iv £? ’0Xopi7n'av xov Traida pia^oopiEvov V 6,8. VI 10,2. xaxaoE^EaOai


£? xoo? TtaiSa? 14,1. d7t£Xai)^vai xoo d7divo?, d7toviap.axo? V 21,14. VI 14,1. X
7,3. — piT] TraXaiaai 14,2, aTto xtov ’Ia9pu'iov £i'p7£iv, xoo d7a>vo? £ip7£c0ai V 2,3.

21,13. £711 d'9Xoi? xaX£tv d7ojviC£a0ai X 7,5, £axaX£iv Tioxxa?, x6 7ca7xpdxiov V


8.9. 9,3. 21,18, 7T£vxaOX7]aovx£? IjExXY^Orjaav VI 15,5. 8. eoeXOeiv I? xov a7d)va

V 2,2 (s. zu S. 198,23). 6,8, £? (oder etti) xtjv 7ro7pi7jv, — xo 7ra7xpdxiov, — xtjv

TrdXvjv u. s. w. V 8,8. VI 6,6. 7,1. 9,3. 11,5. 15,1. 3, TiEvxddXoo? ialp^eadai


TtatSa? V 9,1. xaOilvai ittttoo?, dppia VI 1,5. 2,2. aopipdXAEiv Itti TtdXT) VI
23.2. 4, — £7Ti x6 TTEvxaOXov xai daa ^ap£a d9Xa dvopidCoojiv 24,1, aoax^vai TiaXai-
ovxa? V 21,16. xov (jxEcpavov TtapiEvai xivi dxovixi V 21,14, dva7op£o0^vai
£7:1 x-^ vixT), £7Tt vixTj TTEvxdi^Xoo, £7ct x(p dpp.axi VI 13,9. 14,12. 15,1, X 7,6. 8.
— vixTQaavxa, vixwvxa 8,3. 12,5. 17,2, X 7,4, — £7ct dppiaxi VI 1,7. 2,8, etti

xdXTTT)? Spdpiip, £7Ti xw x£Xt]xi 9,2. V 8,11, — £7ti 7T07pif, TTEvxdOXtp 7,8. 8,5. 15,3.

16.5. dva7op£o6^vai ex Hopaxooauiv 2,6, dv7]7op£0£xo Ooopio? 7,4, Kp-^? dvEppiqOr)


18.6, dv7)76p£OC7£V, dvElTTEV aOXOV MiXt]jIOV 3,11. 4,11. 9,5. X7]pO^0^vai £7Tl

?7TTCOO VIXTT] 14,12.

s. 490,9. Tipd? Bi adverbial, s. Bd. I zu S. 437,4.


604 VI 14,6-11.

S. 490,18. ystp vom Arni, vgl. Herod. II 121,5 aTroTajxovxa ev xio u>|jlw

llomer, z. B. 11. XI 252. Od. V 374.


S. 490,20. Zur pleonastischen Wiederaufnabrne durcli auxuiv vgl. zu
S. 231,3.
S. 491,2. aTTiXivTiTcv av, Aorist der Wiederholuiig, vgl. II 1,4.

ebd. Der Tod des Milon wird ausser bei Strab. uiid Geli. a. a. O.
aucb vom Scbol. zu Tbeocr. 4,6. Val. Max. IX 12 ext. 9 erzablt. Das
Aldina-Scbol. Ar. Kan. 55 bericbtet nacb Paus., ebeiiso Suid. s. MiXtov und
s. cpp6vT||xa.

S. 491,7. MiXojvi — x£Xo; ii:T|'/.oXo’ji>rjj£, vgl. 1 29,10 oux £7nrjxoXou07ja£

S. 491,9. Vgl. Bd. I Cap. 11 tl‘. Die Dedikatioii der Pyrrbos-Statue


setzt Hyde 52 ins Jabr 272 oder 273.
S. 491,11. Dieser Tbrasybulos, eiu Fiibrer der Deinokrateii, welcbe
die Stadt Elis dern Pyrrbos zutubrten (s. Xiese Gescb. d. griecb. ii. mak.
Staaten II 56), wird bei Pliit. de imil. virt. 253 B ais einer der Morder
des Tyrannen Aristotimos genaiint, V 5,1 batte ibn Pausanias nicbt erwabnt;
ol) der lamide 'rbrasybulos (VI 2,4. VlII 10,5) init dem bier genannten
identiscb ist, stebt dabin.
8. 491,12. dvr,p pixpo; xxX., vgl. IX 30,2, wo gesagt ist, dass die
Statue des Sakadas auf dem llelikon niebt grosser gewesen sei ais die

Elciten; es ist wobl anzunebmen, dass die Floten, mit denen Pytbokritos
dargestellt war, sebr gross waren, so dass er selbst klein erscbien, s.

Boeckb l’in<l. Expl. p. 655.

S. 491,13. i ber Sakadas von Argos vgl. Bd. I 590 zu II 22,8.

I ber die Einfiibrung der aulodiscben und auliscben Wettkampte in die


Pytbien Ol. 48,3 (586) vgl. Paus. X 7,4.
S. 491,15. Aus dem \'orbergebenden, wonacb Sakadas In den beiden
ersten, Pytbokritos in den seclis nacbsten Pytbien siegte, gebt bervor, dass
die Weibung seiner Statue erst nacb (b*,r 8. Pytbiade ertblgt sein kann,
also Ol. 58—62 (548 — 532), s. Ilyde 52.
S. 491,17. Kayser Z. f. A. 1849 S. 1099 aussert die umvabrscbein-
licbe Vermutung, aus der U berlieferung £7rrjuXrj3£v £;axtc sei zu entnebmen,
dass die Begleitung des Pentatblon mit der Flote Olympia demjenigen in

iibertragen worden sei, der im letzten pytbiscben Wettkampf der Fliiten-


spieler den Sieg davongetragen batte.
Das Pentatblon wurde von Flotenmusik begleitet, s. V 7,10:
ebd.
gymn. 55 (II 291,23 K.); aut’ Vasenbildern mit Darstellung
17,10. Pbilostr.
des Pentatblons sind daber ofters Floteiibliiser zu seben, vgl. Pinder
Fiinfkampt’ d. Ilellenen 97 f.

S. 492,1. Eine Tnscbrift aus Delphi, Corr. bell. VII (1883) S. 426.
Dittenberger 920 weist KuXXtovt KoXXiovoc 'IIXeuo auxcli xal ix^ovoi?
Syll.
eine Keibe von Ebrenrecbten zu. Zur Scbreibung des Xamens vergleicbt Pom-
towPbilol. LVII 648 KoXXa;, KoXXr,?, KuXXia?, KuXXo^, KuXXco, Dittenberger a.
a. O. siebt darin ein Hypokoristicum zu KuXXdvio^ oder einem andern von

Kyllene abgeleiteten Xamen; da die v. 1. der Hss. nur auf ein X binweist
S. 490,18-492,5. 605

und V 5,1 und bei Plutarch KuXojv iiberliefert ist, haben wir nicht zu
andern gewagt.
S. 492,2. IXeuOspoo) «tuo, ebenso I 26,2. IV 18,7, mit dem blossen
.Genitiv I 25,8.
ebd. Nach der Ermordung des Tyrannen scblossen sich die Eleier,
ohne ihre Selbstandigkeit aiifzugebeTi, sofort an die Aitoler an, bei denen
die durcb Aristotimos Vertriebeneii gastliche Aufnahme gefunden hatten.
Das mag fur das xotvov x6 AixtoXuiv, dessen wol jetzt zum ersten Mal
Erwahnung gescbiebt (Droysen Gescb. d. Hellen. III, 1,97 ff.), die Ver-
anlassung gewesen sein, den Tyrannenmorder in der angegebenen Weise
zu ehren.
ebd. Nacb Niese beiPomtow in Jb. f. Ph. CXIII 769 hatte Gorgos
die Messenier ins Lager gefuhrt und die Aitoler ihm deswegen
aitolische
die Bildsaule in Olympia gestiftet; hiezu bemerkt Seeliger Jabresber. d.
Gymn. in Zittau 1896/7 S. 16 mit Eecht, dass dies nicht aus unserer Stelle
gefolgert werden konne, da dies nur von der Bildsaule des Kylon berichtet
werde, vielmehr beweise das warme Lob des Polybios, dass Gorgos auf
Seite der Achaier gestanden habe.
ebd. Der Messenier Gorgos errang nacli Polyb. VH 10,2ff. in seiner
Jugend nocli zalilreiclie andere gymnische Siege (s. aucli unten Cap. 15,9)
und zeichnete sich spater ais Staatsmann aus; nach Polyb. V 5,4 wurde er
01. 140 (220) ais Gesandter der Messenier an Philipp III von Makedonien
gesandt. Den sonst niclit bekaunten Kiinstler Tlieron setzte Brunn I 296
nach 01. 103 (368), da nacli Paus. VI 2,10 erst damals wieder ein Messenier,
die Avalirend ilirer Verbannung kein Gliick in den Kampfspielen hatten,
den Sieg in Olympia davontriig; wenn er ihn aber vermntungsweise in die
unmittelbar folgende Zeit setzt, in der die Bezieliungen zwiscben Messene
und Theben nocli lebhaft waren, so widerspricbt das den iiberlieferten
Daten iiber die Zeit des Gorgos, s. Putgers 113 A. 2. Uberdies wissen wir
beut aus einer in Pergamon gefundenen Inscbrift (Frankel Inscbr. v. Pergam,
i 41 X. 49. Loewy 125 X. 156) nacli Schriftform und Fundort, dass er
in die Zeit fallt, aus der die Gigantomachie stammt (vgl. Lolling Ergebn.
der Ausgrab. v. Pergam. I 1 11 X. 14. Gurlitt 371). Entweder fallt also
das Standbild des Gorgos erst geraume Zeit nach seinem Sieg, wie Forster
II 8 X. 465 meint, oder Theron fertigte das Bild des Gorgos ais Jiingling
undkam nacli Pergamon erst ais Greis, wie Hyde 52 annimmt. Widersproclien
bat diesem Ansatz der Inscbr. Pomtow a. a. 0. 624 A., der zu erweisen
sucht, Theron sei 250 — 230 anzusetzen.
S. 492,3. Die Zeit des Damaretos wird durch die des Silanion un-
gefahr bestimmt, s. oben S. 551 zu Cap. 4,5. Dass der Sieg nacli 368
fallen muss, gebt aus dem oben Bemerkten hervor.
S. 492,5. Anauchidas wird Cap. 16,1 nochmals erwabnt, seine
Bildsaule hatte Paus. auch bereits V 27,12 gelegentlich genannt. Dass
es sich nicht um verschiedene Statuen handelt, ist wahrscheinlich,
man miisste denn annehmen, dass die eine Statue den Anauchidas ais
Mann, die andere ais Knaben darstellte; aber da Paus. am letztange-
606 VI 14,11—13.

luhrten Ort iiapa xov ’HX£iov ’Avauyioav sagt, kann maii wol nur an eine
einzige denken, und dann bleibt die zweite Erwahnung Kap. 16,1 sehr
auftallend; weiteres s. ebd.
S. 492,7. Der Sieg des Anochos im Stadion fallt nach lul. Atr,
01. 65 (520). Uber Ageladas vgl. oben S. 175 zu IV 33,2.
S. 492,12. Von der aus grauem Marmor gefertigten Basis der Xenoni-
brotos-Statue sind drei ziisammeiipassende Fragmeiite teilweise im Siiden
des Zeustempels, teilweise in eine spate Maner sUdlich vom Buleuterion-
Siidbaii verbant gefunden worden. Die Inscbrift lautet nacli der Erganzung
Inscbr. v. 01. 293 X. 176: [Aora ;:£u»)o]p.£voij exujxa 'farti, [vtxav x£iv<^
|

xaXXiaxav] £ivai oXop-ziaoi, \rt K|(|j<ov 6 [j]i[ov opoixijxoij Iluaiov a£i)Xov Trpoixoc
|
|

cXwv [M]£po 7:oc v[a 7 ]ov i'ja\'(\d\'(z,rrj\ xoi[o;|, 67:oto[vJ ofp]?;, Z£vop.[lpoxo(; •
a oi
|

vivj 'EXXa? j
a'fOtxov a£to[£iJ p,vo)p,£va irroaova;. Schrift und Orthograpliie der
Inscbrift weisen auf die Mitte des 4. Jalirli. oder etwas spiiter hin. Setzt
nian darnaeli die Siege des Xenombrotos und seines Solines Xenodikos,
die vermiitlicb zeitlich dicht beieinander lagen, in dieselbe Periode (350 — 330),
was mit der Datierung iibereinstimmt, die D ittenberger-Purgold fiir den
Bildner Pantias annelimen (s. oben S. 544 zu Gap. 3,11), so gelangt da-
gegen Kobert im Hermes XXXV 179 f. zu ganzlich abweiclienden Pesul-
tateii. Da namlicb der Oxyrliynclios-Papyros den Sieg des Clieimon (s.

Kap. 9,3) fiir 01. 83 (448) festsetzt, so fiillt der Sieg seines Sobnes Aristeus
etwa Ol. 8() — 93 (436 — 408); dessen Bildsaule fertigte aber Pantias, der
ausserdem (Kap. 3,11) und des Xenodikos ge-
ais Bildner des Xikostratos
nannt wird; dalier seien diese drei Sieger nocb in das 5. Jahrli. binauf zu
riicken. Kobert vermutet weiterhin, dass die verstiimmelte Inscbrift von
01yni})ia S.265 X. 154 (niclit 155) zur Basis der Xenombrotos-Xenodikos-
Gruppe geliort habe und etwa so zu erganzen sei, dass in einem ersten,
verlornen Disticbon und dem Anfang des zweiten stand: „Xenodikos, der
Sobn des Xenombrotos, bat dies Bildwerk geweibt, nacbdem er im Eaust-
kampt der Knaben gesiegt liatte“; daran Imbe sich dann angeschlossen der
Kest des zweiten Distichons: zpoxspo 0£ ;:ax£p [iXa^J 1:77:0;, xX£vox£pav di ttoXiv
|

::axpt 6 ’ £[0ex£ Koov]. Da nach der Oxyrliyncbos-Liste und deren von Kobert
angenommener Erganzung die Stellen fiir den Knabenfaustkampf bis 01. 83
besetzt sind, so setzt er, mit Kiicksicbt auf den Schriftcharakter der betr.
Inscbrift,den Sieg des Xenodikos 01. 84 an, den des Vaters Xenombrotos
01 83.
. Ihm stimmt llyde 53
f. bei, der ausserdem mit Kecbt darauf liin-
weist, dass die erstangeful)rte Inscbrift nicbt zu den von Paus. erwabnten
Statuen gebort baben kann. Denn l^aus. meint offenbar, seiner Ausdrucks-
weise nacb, Keiterstatiie und stebende Eigur auf einer Basis, wabrend die
betr. Basisnur Raum fiir ein Standbild bietet; er giebt ferner an, dass das
Epigramm und des Sobnes nenne, was bei dem er-
die Siege des Vaters
baltenen nicbt ist. Da nun iiberdies der Wortlaut dafiir zu
der Eall
sprecben scbeint, dass die Erricbtung des Denkmals nicbt unmittelbar nacb
den Siegen erfolgte, so vermutet Ilyde, dass die Statue des Xenombrotos
erst lange Zeit nacb seinem Siege aufgestelli worden sei, von seinen Mit-
biirgern oder von seinen Xacbkommen. Im Zusammenbang mit der —
S. 492,5-493,2. 607

Chronologie des Xenombrotos und des Xenodikos bestimmt Eobert a. a. 0.


aucb die Zeit der Bildner Philotimos und Pantias. Vater und Lebrer des
Pantias ist Sostratos, der mit Hypatodoros die Athene von Aliphera bildet
(VIII 26,5. Polyb. IV 78,5, wo allerdings die Hss. 'Ey.axoStopou xai Sioarpaxoe
bieten). Derselbe Hypatodoros arbeitet nacb Paus. X
10,4 zusammen mit
Aristogeiton ein grosses Weihgescbenk der Argeier in Delphi, zur Erinnerung
an mit atbeniscben Hilfstruppen iiber die Lakedaimonier bei Oinoe
einen
im Argeierlande errungenen Sieg, der von den Erklarern bald dem pelo-
ponnesischen Kriege bald dem korinthischen (394—387) zuge-
(ca. 420),

schrieben wurde, den Eobert im Hermes XXV 419 auf die Zeit
aber
463 —
458 ansetzte. Demnacb erkennt Eobert in dem Bildhauer Sostratos
den bei Plin. XXXIV 60 erwabnten gleichnamigen Neffen des Pythagoras
von Samos; und sein Sobn Pantias ware demgemass ca. 450—400 anzusetzen.
S. 492,12. Pytbes, dessen Statue hier offenbar nicbt ais die eines
olyrapischen Siegers genannt wird, ist sonst unbekannt; dass es ein Feld-
herr war, scbeint aucb Paus. nur aus den Weihinschriften geschlossen zu
haben. Wesbalb zwei Bildsaulen von ihm aufstellten, ist
seine Soldaten
nicbt ersicbtlich;aucb dass beide von Lysipp waren, wie gewobnlicb an-
genommen wird (vgl. Brunn I 366), darf aus dem Wortlaut des Paus.
nicbt gescblossen werden.
S. 492,16. Meneptolemos, sonst unbekannt; Philon aus Kerkyra
ist vielleicht identiscb mit dem Gap. 9,9 erwabnten gleichnamigen Sohne des
Glaukos, der aucb aus Kerkyra stammt, und der 01. 72 (492) und 73 (488)
im Faustkampf siegte; vgl. Preger Inschr. gr. metr. 124. Forster 11 3
N. 156 a. Auffallend ist freilicb, dass, wenn dies der Fall ist, Paus. gar
nicbt auf seine friihere Erwabnung bindeutet. Hyde 54 meint, Menepto-
lemos und Philon seien zusammengestellt worden, weil beide aus korinthi-
schen Kolonien und aus ungefabr derselben Zeit stammten.

S. 492,17. Da die Uberlieferung darauf hinweist, dass Paus. AtcoX-
Xwvia? x^? £v xtp lovup gescbrieben habe, baben wir xoXtcw eingeklammert
zwar steht bei Herod. IX 92 AtcoXX. x^? Iv xi5 ’Iovbp xoXtcw, aber Paus. lasst
dabei gew5hnlich weg, s. V 22,3.
xoXtto? I 4,1. 12,1. IV 35,5. 7.
Uber., den Wettkampf des Hieronymos mit Tisamenos
S. 492,18.
vgl. HI und die Bemerkung dazu Bd. I 769, wo naberes iiber diesen
11,6
denkwiirdigen Fiinfkampf zu finden ist, sowie iiber die Gescbicbte des
Tisamenos. Der Bildner Stomios, der die Statue des Hieronymos fertigte
(S. 493,1), ist sonst unbekannt, Brunn I 117f. setzt ihn gegen 01. 75 (480).

S. 492,21. Weder von Prokles nocb von dem Bildhauer S ornis


ist irgend etwas weiteres bekannt; wenn Ourlitt 369 letzteren nacb 150 •

v. Cbr. setzt, so liegt ein Anbalt dafiir durchaus nicbt vor, s. Hyde 54.
“ '
Auf einem im Buleuterion-Nordbau verbaut gefundenen
S. 493,2.
Bathronblock (s. Dittenberger A. Z. XXXVII 140 N. 276. Inschr. v
01. 303 X. 176) ist der Eest einer Inscbrift erhalten, wonacb der betr.
Olympionike ein Eleier war, der im Pentathlon gesiegt batte, ferner zwei-
mal in den Soteria und zweimal iii den Eleusinia. Forster II 7 N. 451
spricht die Mermutung aus, dass- diese Inscbrift, bei der der Xame des
608 VI 14,13-15,6.

Siegers verloren gegangen sei und die wegen Erwahnung der Soteria (ais
Dankfest Abwehr der Gallier 280 v. Chr.) erst nacli 279 v. Chr.
fiir die
fallen kann, eben dem hier genanuten Aischines gelte; docli steht die Ver-
mutimg auf sehr schwachen Fiissen. Angenommen hat sie Hyde a. a. 0.,
der den Sieg des Aischines darnach 01. 126 — 132 (276 252 ) ansetzt. —
Betreffs der Aufstellung nimrnt Hyde 67, der mit den Worten AiayivT] 6e
das nene Kapitel beginnen lasst, an, dass die Siegerstatiien
von Aischines
bis auf Menalkes (Gap. 16,5) zwischen dem Zeusaltar und der siidlichen
Altismauer standen.

Gap. XV.
Fortsetzung der Aufzahlung. Standbild des Pantarkes. Stand-
bild und 4’aten des Kleitomachos. Audere Standbilder, u. a. des
Kdnigs Archidarnos, des Demetrius und seines Sohnes Antigonos,
des Kiinigs Areus, des Ftolemaios, Sohnes des Lagos, und des
Fleiers Ka})ros.

S. 493,4. Vermutlich ist das Fostament der Statue des Arcliippos


erhalten in einer siidlicli vom Zeustempel, zwischen
der Terrassenmauer
und dem Nordbau des Buleuterions, gefundenen runden Basis, die die teil-
weise zerstdrte Inschrift ’A KotXXi^otvou; MuTiXr,vaio; tragt, s. Inschr.
V. Olyrnp. 299 N. 173. Dass die erste Zeile zu ' .\p/ - 7: 0 ; zu erganzen sei,
1

vermuten 1) 1 1 en b e rger- Fu rgol d, teils weil die Zahl der zu erganzenden


i

Buchstaben damit iibereinstimint, teils weil auch der Fundort (zwischen


Telemachos 13,11 und Epitlierses 15,6, auf den Demetrios und Antigonos
folgen, 15,7; dazu passt. Diese ganze Keilie stand also auf der Siidseite
des Zeustempels. Xach den Schriftformen gehort das Denkmal dem Ende
des 4. oder Anfang des 3. dahrh. v. Ghr. an.
S. 493,7. Den Sieg des Xenon setzt Hyde 31 01. 105 (360) an;
seine Griinde sind: die Statue des Xenon war von l^yrilampes aus Messenien,
also nach 01. 102 (372) errichtet; da Faus. ferner die Bezeichnung ex AeTipeou
Too ev‘ Tpi^puXia wahrscheinlich an der Basis der Statue las, so riihrt diese

doch wol aus der Zeit her, da die Eleier und Arkadier Frieden gemacht
hatten, Lepreon aber beim achaiischen Bunde geblieben war. Vgl. die
Bemerkung oben zu Gap. 4,3.
S. 493,8. Uber den Bildhauer Fyrilampes (oder Fyrilampos) vgl. die
Bemerkung zu Kap. 3,13.
S. 493,10. Dieser Eleier Fantarkes darf nicht mit dem gleich-
namigen Sieger, dem Zeitgenossen des Fheidias, verwechselt werden; doch
meint Gurlitt 426 A. 44, dass er wohl aus derselben Familie stammte,
wie jener.
S. 493,11. Nach der Vermutung von Eutgers 150, dem Fors ter
II 8 N. 467 und Hyde 55 zustimmen, handelt es sich um den Frieden
S. 493,2-494,11. 609

von Naupaktos 01. 140,3 (217 v. Cbr.), s. Polyb. V 105. Dagegen denkt’
Ni e s e Gescb. d. mak. Staaten II 269 Anm. 4 an den Frieden,
griech. u.
der zur Zeit des Demetrios II (a. 239 229) zwischen den Achaiern einer- —
seits und den Aitolern mit ibren peloponnesiscben Bundesgenossen anderer-

seits, zn denen aucb die Eleier gehorten, abgeschlossen wurde. Ganz falscb

ist die Ubersetzung des Amasaens: quare cum desultorio equo in Olympia

vicisset, boc ei Achaei monimentum posuerunt, vielmehr wurde ibm die

Statue fiir seine Verdienste ais Priedensvermittler gestiftet.


S. 493,17. Eine Inschrift aus Chios (Loewy 199 N. 256) nennt
einen Bildhauer Theomnestos, ist aber, da sie nur in Abschrift erhalten
ist und die Buchstabenformen unbekanijt sind, nicht zur Datierung zu ver-
wenden. Nach Plin. XXXIV 91 fertigte ein Erzbildner dieses Namens
Athleten, Bewaffnete u. dgl. ;
doch ist es ungewiss, ob wir diesen Kiinstler,
dessen Zeit unbekannt ist, mit dem hier genannten identifizieren sollen,
zumal es auch einen Maler desselben Namens, Zeitgenossen des Apelles
(Plin. XXXV 107), gab. Brnnn
den hier genannten, der die
I 522 halt
Statue eines Chiers fertigte, mit dem der Inschrift von Chios fiir identisch
dass er mit dem bei Plin. genannten identisch sei, halt Gurlitt (der S. 369
unsern Theomnestos nach 150 v. Chr. ansetzt) 419 A. 31 fiir unwahrschein-
lich. Hyde 55, der es fiir erwiesen halt, dass Theomnestos Zeitgenosse des
Apelles gewesen sei, setzt den Ageles darnach 01. 115 — 120 (320 — 300) an.
S. 493,18. Das Epigramm auf der Bildsaule des Kleitomachos,
das von Alkaios aus Messenien herriihrt, findet sicli Anth. Pal. IX 588;
es feiert seine Siege und nennt zum Schluss seine Heimat Theben und
seinen Vater Hermokrates. Zu vgl. ist iiber ihn auch Ael. v. h. III 30.

Plut. quaest. conv. VII 7 p. 710 E. Der Artikel des Suid. KXsiTojxa/o? ist

ein verworrener Auszug aus Paus.


S. 494,4. iiber Kapros s. V 21,10 mit S. 424, und unten § 10 und
Cap. 16,1.
S. 494,7. In der Ordnung der Spiele folgte das Pankration auf den
Faustkampf, so Dass dem Kleitomachos
auch im Oxyrhynchos-Papyros.
im Faustkampfe von Ptolemaios Epiphanes abgesandte Faustkampfer
der
Aristonikos gegeniiberstand, den der Kdnig eigens geschickt habe, damit
der Buf des Kleitomachos in dieser Kampfart vernichtet werde, und dass
Kleitomachos in der Tat Miihe hatte, den Sieg zu erringen, berichtet Polyb.
XXVII 7 a. —
Wunderer Philol. LVII 1 fi. u. 649 stellte die Vermutung
auf, dass die im Nationalmuseum in Rom befindliche Bronzestatue eines
sitzenden Faustkampfers den Kleitomachos darstelle, wie er an das zu-
schauende Publikum jene Anrede halte, von der Polybios a. a. 0. erzahlt;
doch hat diese Deutung keine Zustimmung gefunden, da der Dargestellte
anscheinend nicht sprechend, sondern schwer Atem holend gedacht ist, auch
das Sitzen der Situation des Kleitomachos nicht angemessen ist.

S. 494,11. Das aus pentelischem Marmor hergestellte Bathron der


Statue des Epitherses ist siidlich vom Zeustempel wieder aufgefunden
worden und tragt die Inschrift: ‘0 o 'Epufipatoiv |
'ETufiepoTQ MTrjxpoSwpou, [

vixTQjavra avSpa? TruYpirjv ’0Xu|XTi:ia xai tYjv 7T£pio§ov. IIuOoxpiToc Ttpo/dpio?


| |
610 VI 15,6-16,1.

'Pooio? £TtoYjj£ ;
s. Dittenberger A. Z. XXXVII 54 N. 229. Loewy
141 N. 176. 315 N. 186; vgl. Hirschfeld Z. f. 6. G.
Inschr. v. 01.
XXXni 76. Fors t er n 10 N. 510. Paus. entnalim alie seine Angaben
der Inscliritt, auch dass Epitlierses Periodonike war, was er nur etwas naher
aiisfiihrt; ob er mit Recht das urspriinglicli nur zu ’0Xu|X7ua gehdrige ok auch

auf die Siege bei den Pytbien, Nemeen und Istbmien bezog (so auch Forster
a. a. 0.), mochten wir bezweifeln. Nach dem Charakter der Buchstaben
gehort die Inschrift in das Fnde des 3. oder den Anfang des 2. Jahrh. v.
Chr.; aut* dieselbe Zeit fUhren die Untersuchungen, die von Loewy 127 ff.

Schumacher Uh. M. XLl 223. Hili er v. Gartringen Wochenschr. f.

kl. Philol. 1893 8p. 856 und A. Jb. LX 40 und D ittenberger-Purgold


a. a. O. linter Ankniipfung an Kunstlerinschriften mit den Namen des

Pythokritos und seines Vaters iiber die rhodische Iviinstlerfamilie, zu der


Pythokritos gebdrt, getuhrt worden sind. Darnach setzt Ilyde 55 den Sieg
des Epitlierses zwischen 01. 144 u. 147 (204 — 192). Zum Namen 'ETriBepT/];
vgl. Use ner Wiener SH. CXXXVII, III 49, der Mionnet Suppi. VI 220
N. 950 heranzieht.
S. 497,14. To ^T)}jL07tov, statt des erwarteten or^ixoaiot die Apposition, vgl.
IX 1,1 HouotoI 61 t6 }x&v Trav eDvoc.

S. 497,15. Ti sagt Pausanias, aber meist ttoXXio tivi, s. krit. App.


zu I 21,2.
Kephallenia vvar eine Tetrapolis, bestehend aus Same,
S. 494,17.
Pronnoi, Krane und Pale; nach letzterer Stadt heisst die von der NW-
Ecke der Insel gegen Siiden vorgeschobene Landzunge, das Gebiet der
alten Pale, noch heut Paliki. Vgl. Hursian II 371, und iiber die Kuinen
von Pale ebd. 377. —
Strabo X 456 berichtet, llellanikos halte abweichend
von llomer Kephallenia fur identisch mit Dulichion, nach Andron gehore
Diilichion zu Ke[)hallenia, und Pherekydes glaube, dass llomer unter Duli-
cbion Pale verstehe, s. hieriiber Oberhummer Akarn. 22 f., der darauf
aufmerksam macht, dass an der Nordkiiste von Kephallenia, Ithaka gegen-
iiber, ein llafen Dolicha sich tinde, der zur Ilerstellung eines modernen
6^|xoj AoXr/uov Anlass gegeben habe. In Wirklichkeit ist Dulichion der
Name Kephallenias vor der dorischen Wanderung, s. die Ausfiihrungen
Ddrpfelds A. Jb. XVII 106 f.
S. 494,19. iiber Archidamos, Sohn des Agesilaos, vgl. III 10,3 ff,;

iiber Hildsaulen desselben Furtwangler Meisterw. 550 Anm.


S. 494,20- Von den Basen der hier erwahnten Statuen des Deme-
trios und Antigonos sind Reste erhalten; auf der einen steht die Inschrift
['OJ Saaoc 6 RuCotvT[uov] |
[pa]jiXf, ’Avti'7 ovov, auf der anderen ['0] 6a[fio; 6

BuJCocvxuov I
[^a|jiX[rj Aap-jaTpiov; s. Dittenberger A. Z. XXXV 38 N. 36
und Syll. Inscr. (B*. 171. Inschr. v. 01. 429 N. 304 u. 305. Wie aber
Dittenberger - Purgold aus einem ebenfalls in Olympia gefundenen
Bruchstiick eines Ehrendekretes der Byzantier fiir die Konige Antigonos
und Demetrios aus dem Jahre 306 v. Chr. (Inschr. v. 01. 83 N. 45) nach-
weisen, irrte sich Paus,, ais er in dem hier dargestellten Antigonos den Sohn
des Demetrios Poliorketes sah; aus dem Dekret geht vielmehr hervor, dass
S. 494,11-495,17. 611

Antigonos der altere von beiden war, also Antigonos der Einaugige, der
Vater des Demetrios Poliorketes, dargestellt war. Damit wird die Ver-
mutung von Hicks Greek liistor. Inscr. N. 166, die Byzantier hatten das
Denkmal dem Antigonos Gonatas fiir seinen Sieg iiber die Gallier in
Tbrakien (276 v. Chr.) gesetzt, hinfallig.

S. 494,22. berichtete Paus. bereits V 9,1; auch


Von Eutelidas
lul. Afr. nennt ihn im Pentatblon der Knaben 01. 38 (628);
ais Sieger
ferner Philostr. gymn. 12 p. 268,5; und uber die Aufhebung des Pentathlons
der Knaben Plut. qu. conv. V 2 p. 675 C. Schubart tlbers. 455 A. 36
vermutet, es sei das Standbild vielleicbt das alteste in Olympia gewesen;
da aber Paus. Gap. 18,7 die ersten Siegerstatuen 01. 59 u. 61 (544—536)
ansetzt, so musste dem Eutelidas die Statue erst lange nach seinem Tode
gesetzt sein, und zwar, wie Brunn SB. der bayer. Akad. 1880, I 477 meint,
nicbt von Verwandten, sondern von den Lakedaimoniern von Staatswegen.
Dagegen halt Hyde 56 die Statue fiir ein zeitgenossisches Werk, also
wirklicb fiir die alteste aller Siegerstatuen, die friiber auf der Area des
Zeustempels gestanden habe und bei dessen Erbauung bierher versetzt
worden sei.

S. 495,4. Die erste Statue des Areus hatte Paus. Gap. 12,5 erwahnt.
Sie war ihm von den Eleiern geweiht worden, dagegen die hier erwahnte
von Ptolemaios Philadelphos, wie aus Inschr. v. 01. 433 N. 308 hervorgeht.
Hyde 45 erklart daraus auch die Niihe der Statue des Ptolemaios Soter
(unten Z. 8), die vermutlich ebenfalls von Ptolemaios Philadelphos errichtet
worden sei.
S. 495,9. oben § 4 und V 21,10; iiber Paianios
Uber Kapros s.

unten Gap. 16,9. Furtwangler Ergebn.


Textbd. IV 11 meint, dass ein
bei der siidlichen Altismauer gefundener Bronzefuss zu der einen der beiden
Kapros-Statuen gehort habe, worin ihm Hyde 56 zustimmt.
S. 495,13. oXujxTuaoa ttocXt] xrjv Trporspav dv7]pr){X£vov steht fiir dXujXTuddi
TrdXY)? viXYjv TT) TipoTepoc dv., vgl. X 7,4 dvetlexo xai aXka<; — TruOidda?. Her. VI
70. 103. 125 oXupt-Tudoa dvsXop-svo? TehpiTTirw (xsOpiirTrorpo^T^aa?) ;
so steht auch
VI 18,7 vtxT^aavxo? xrjv IvdxYjv oXufXTadda statt des iiblicheren Dativs,
vgl. Gap. 19,2.

Gap. XVI.
Die Aufzahlung der Athletenstandbilder wird fortgesetzt.
Standbild des Timon, von Hellas und Elis. Der Hippios wird
von Hadrian in den nemeiischen Winterspielen wieder einge-
fiihrt. Bildsaulen von Eleiern, die keine Kampfer waren. Die
Saule des D einosthenes.
S. 495,17. Das Standbild des Anauchidas hatte Paus. schon oben
Gap. 14,11 erwahnt; daher nahm Siebelis hier eine Liicke an, und meinte
Schubart Z. f. A. IX 297, es seien dem Paus. seine Xotizen durchein-
ander geraten. Kalkmann 88 f. meint, es sei hier Anauchidas nur ais
Pausanias II. 39
612 VI 16,1-5.

Parallele zu dem ebeiifalls elisclien Knabensieger Plierenikos eingeschobeii.


Giirlitt 425 nimmt an der Erwahnnng zweier Statueii derselben Person-

liclikeit iii der Altis keinen Anstoss, da dies ofters vorkomme, wird aber
wie Kalkmaiin ziir Annalmie einer einzigen Statue des Anaiichidas bestimmt
dnrch V 27,12, wo der Staiidort des Weihgesclienkes der Mendaier bezeicbnet’
wird mit Trapa tov ^IlXsiov Avauyioav. Er glaubt daher, dass der Xame an
der einen oder andern Stelle, wabrsclieinlich aber hier Gap. 16,1, verderbt
sei. Dagegen erkllirt Hyde56f. die aberrnalige Erwahnimg dadurcli, dass

Pans. im Gegensatz zn den oux aveo ixsyaAoiy Trovojv xai layupa? TaXai-wpiac
errnngenen Siegen des K apros die leicliten Knabensiege des Anaiichidas
und Plierenikos was freilicb
anfiihre, reclit toriclit ersclieinen miiss, da
Paiis. ja ancli sonst genug Knabensiege naniliaft niaclit; doch seien solclie

^ineptiae*^ hei Paus. niclit verwnnderlicli. Wir lialten diesen Answcg niclit

fur gliicklicli, zumal die Ausdrucksweise: ehi ok eiz.ovc? ev ’0Xu|j.Kia xal


’Ava’jyiOfa xcd 4>£pEvtx(p niclit dazii passt: die beiden werdeii hier genannt,
weil sie wie Gorgos, Kapros und dann wieder die naclilier genannten
Eleier waren. Audi ware es seltsani, wenn Paus. die Statue des Pliere-

nikos, die nach llydes ^[einung garniclit hier aufgestellt war, nur so bei-
Ifintig erwahnt, dagegen an der Stelle wo sie wirklich stand, iiber-

gangen hiitte.

S. 495,19. Zu Eurydamas vgl. X 16,4.

S. 495,20. Statuen des Antigonos (wahrscheinlich des Einaugigen,


des Vaters von Demetrios Poliorketes) und des Seleiikos sind schon
oben Gap. 11,1 erwahnt worden; doch sind die hier angefiihrten allem An-
schein nach andere.
S. 495,22. ori ttjV Ar^fxr^7p{o’J aXoiJiv, Demetrios ergab sicli dem
Seleukos im Jahr 285, vgl. I 10,2. 16,1. Plut. Demetr. 49 f. lust. XVI 2,6.

ebd. ('ber Timon s. V 2,5, wo auch ein Stiick des Epigrammes


der Statue mitgeteilt ist. Ilyde 57 selzt den Sieg 01. 146 oder 147 (196
oder 192) an.
S. 496,2. xara za auxa dlXEioti xoi; aXXotx EipYExo, s. zu S. 257,7, vgl.
V 2, 2—5. VI 3,9.

S. 496,4. Dieser Eeldzug gehort zu den Kampfen der Aitoler gegen


Demetrios II; es hatten also dainals die Eleier den Schutz von Xaupaktos
auf sicli genommen, vgl. Xiese a. a. O. II 273 Anm. 4.

S. 496,6. Diese beiden Gruppen, Hellas, den Antigonos (Doson


oder Epitropos, ais Vormiind des Philippos) und den Philippos, Sohn des
Demetrios bekranzend, und Elis,
II, den Demetrios Poliorketes und den
Ptolemaios Lagu bekranzend, waren oftenbar ais Gegenstiicke gedacht.
Personiiizierung von Landschaften und ganzen Landern finden wir in der
griechischen Kunst schon friihzeitig; so hatte Panainos, wie V 11,5 erwahnt,
Hellas und Salamis auf den Thronschranken des Zeus von Olympia dar-
gestellt; rgl. dazu oben S. 345. Euphranor bildete eine Kolossalgruppe
von Hellas und Arete; und auf der bekannten Dareiosvase in Xeapel
ersclieinen HeUas und Asia ais ideale Erauengestalten. Vgl. Purgold,
S. 495,17—496,17. 613

Archaeol. Bemerk. zu Claudian nnd Sidonius (Gotha 1878) 13. Drexler


bei Eoscher I 2027.
S. 496,6 ff. Dem von Antigonos Doson gestifteten hellenisclien Bund,
zu dessen yjYSfxojv er ausgerufen wurde, traten die Eleier zwar nicht bei,
es bezeugt aber die Zusammenstellung der beiden Gruppen, dass auch
ibnen seine Politik willkommen war. Den Demetrios I zu ehren hatte
Elis insoferri Veranlassung, ais er die Herrschaft des Kassandros im Pelo-
ponnes gebrochen hatte; es ist sicber, dass damals (a. 303) aucb die Eleier
zu ihm iibertraten.
ebd. Tov £TciTpoTC£uaavTa dagegeii VII 7,4 £7riTpoTt£6tov OiXiTnrov.
S. 496,10, Gurlitt 420 A. 36 vermutet, dass Aristeides den Sieg
im i':rTuo? 8p6[xo? der Knaben zu Nemea nacb der Wiedereinfiihrung dieser
Kampfart durch Kaiser Hadrian (vgl. Krause Pyth., Nem. und Isthm.
136 ff.) gewonnen babe; doch liegen bestimmtere Anhaltspunkte dafiir nicht
vor, zumal wir nicht wissen, wann der itctuo? opop-o? bei den Nemeien und
Isthmien ausser Gebrauch gekommen war.
S. 496,12. Der op6p.o? ittjuo? ist nicht ein Pferderennen, auch nicht,
wie Schubart in der Ubersetzung meint, ein Eennen in der Eossbahn,
sondern eine Art des Wettlaufs, bei der 4 Stadien zu durchlaufen waren,
der also so lang ist, wie zwei oiauXoi, vgl. Eur. Electr. 824: haaaov . . . ^
SpofXEu? otffcrou? otauXou? ittttious ovqvuae. Hesych. v. inTao? opoao?: s. Boeckh
Kl. Schr. VI 394.
S. 496,14. Zu den Winter-Nemeien vgl. II 15,3.

S. 496,17. Die f|p.£poopop.ot, Botenlaufer, konnten sehr gewaltige


Entfernungen in kiirzester Frist zuriicklegen. Philonides, der Laufer
Alexander d. nacb Plin. VII 84 die
Gr., lief 1305 Stadien von Sikyon uach
Elis in einem Tage; nach II 171 waren es 1200 Stadien (222 km), die er
in 9 Stunden zuriicklegte daun habe er denselben Weg wieder zuriick-
;

gemacht und sei ofters schon um die dritte Nachtstunde (Abends 9 Uhr)
zuriickgewesen; diese Nachricht ist freilich ganz unglaublich. Krause
bei Pauly III 1125 vermutet, Philonides sei Sieger im Wettlauf zu Olympia
gewesen; doch davon sagt Paus. nichts. —
Der Basisblock der Statue des
Philonides ist in der SW-Ecke der Altis aufgefunden worden; er tragt die
Inschrift: B[a]aiX£o>? ’AX£[^av6pou] rj|j.£poop6p-a? xai |
pr]p.aTiaTTj? ’Aa(a? [
|

4>iXcovi6y]? ZwiTou Kpr]? |


Xspaovdcjio? dvIOyjXE |
Alt ’0Xup.riot; s. Ditten-
berger A. Z. XXXVII 139 N. 275 und Syll. Inscr. Gr.^ 116. Inschr. v. 01.
403 N. 276. Wir erfahren aus der Inschrift, dass Philonides auch Bematistes
war, d. h. er hatte die Aufgabe, durch Abschreiten von Strassen die Ent-
fernungen einzelner Orte voneinander festzustellen, vgl. Polyb. III 39,8;
XXXIV 12,1. Plin. VII 11 nennt sie itinerum mensores; andere
VI 61 u.

Bematisten Alexander d. Gr. waren Baiton und Diognetos (Plin. ebd.


Ath. X 442 B.). Vgl. Schwartz bei Pauly-Wissowa III 266 f. Uber
die Form f]p.£po8p6p,a?, statt deren Paus. fj|X£poopo|xo? setzt, s. Dittenb erger-
Purgold a. a. O., ebenso iiber die Nebeneinanderstellung der beiden Ethnika
im gleichenKasus, wofiir noch andere Belege beigebracht werden. DerFundort
der Basis entspricht, wie aus der Lage der vorher erwahnten Statuen des Antigonos
39*
614 VI 16,5-8.

und Deraetrios uiid der gleicli nachher genannten Statue des Leonidas her-
vorgeht, dem urspriinglichen Standort. Von einer identischen Inschrift ist
ein Fragment im Norden der byzaiitinischen Kirche gefunden worden
(Inschr. v. 01. 403 N. 277); die Wiederholung erfolgte, nach der Ver-
mutung der Herausgeber, weil die urspriinglicbe Aufschrift enLveder durch
Auffiillung des Terrains oder durcli Verlegung des Weges niclit mebr ge*
niigeiid sicbtbar war.
ebd. Uie von hier (Statue des Brimias) bis zum Scbluss der ersten
£(podo<: (Ende von Kap. 16) genannten Statuen versetzt Hyde 68 vor die
Westfront des Zeusteinpels.
S. 496,18. Von der Statue des Leonidas ist die Basis vor dem
ostlichen Ende der Nordfront des Leonidaions verbaut aufgefunden worden
(vgl. 4'reu A. M. XIII 322 A. 1) init der Inschrift 'II [i:o]X[t; r; 4’u>'fi6uov]

A£u)vi[o]r^v A£o)To[u Xa;iov] |


Dass dieser Leonidas
’0Xi)p.Tuo dv£[0]Trj(x£v].

von Naxos identiscli ist mit dem Erbauer des Leonidaions, den Paus. irr-
tiimlicli fiir einen Eleier bielt, s. V 19,2, bat die wiederaufgefundene
Bauinsclirift, die den gleiclien Vaternamen und dieselbe Heimat nennt, ge-
zeigt, s. oben S. 373 f. Jedenfalls ist die Erstellung jenes Baues die
IJrsache zur Weibung seiner Statue gewesen, nicbt ein olympischer Sieg,
wie Schubart (im Index der Ed. min. II 414) meinte, s. Fbrster II 30.
S. 496,19. Die Zeit des Asamon wird durch die des Bildners
Pyrilampes (S. 497,4) ungefalir bestimmt, s. oben die Bemerkungen zu
(bap. 3, 13 II. 15,1.
S. 497,1. Die Zidt des X kandrosi wird durcli die des Bildners Daippos
(S. 497,3) bestimmt, der ein Sohn des Lysippos war, s. oben Cap. 12,6.
el»d. X£fAiui>v o£ dvafjLi; srl 6po|i.(o vixa; i; dtvT,prj|X£vo;, wenn die Les-
art rielitig ist, so bat maii an die verschiedenen Arten des Wettlaufs zu
denken; indessen bat die \'ermutung von Schubart, dass xal ’Iab}x(ujv vor

dvap. 1 ^ ausgefallen sei, viel fiir sieb, da, wo dva|x(; vorkoiiimt, Paus. die

Dinge, die zusammengestellt werden, ausdriicklicb iiambaft macbt, also hier


statt £rt 6po|X(p viel mebr die Angabe der betretfenden Wettlaufe, die zu-
sammengereclinet werden, erwartet wird, vgl. VI 11, 5. X 7,1. 25,2. 38,9
und fiir die Einscbiebung, die Scluibart vorscblagt, VI 4,2.

S. 497,4. Eualkidas ist von Simonides mebrfacb besungen worden,


s. Frgm. 9 (Bergk PLG III 391). Xacb Iler. V 102, der ibn oT£ 9 avr|-

^opoui d 7 (Tiva^ dvapatprjXio; nennt, tiel er ais Anfiibrer der Eretrier wahrend
des ioniscben Aufstandes in der Scblacbt bei Epbesos, 499 v. Cbr. vgl. ;

Forster II 3 X. 142 a. ]\lit Hyde 58 die Identitiit dieses berodoteiscben


Eualkidas mit dem hier genannten zu leugnen, scbeint uns kein Grund
vorzuliegen.
ebd. Hyde 58 vermutet, dass das Basisstiick mit Kesten eiues Epi-
grammes Inschr. v. ( >1. 311 X’. 183 zur Statue des Seleadas gebort habe,
indem er in dem Best -£X£, den Dittenberger zu Z£X£uxo; l-oiV^asv ergiinzt,

den Anfang von . . . Aax£<5ai|xrLio^ erkennt. Da der Cbarakter


der Inschrift auf das 3. Jabrb. v. Cbr. weist, so setzt er den Sieg des
Seleadas zwiscben 01. 120 und 145 (300 — 200).
S. 496,17-497,14. 615

S. 497,5. SeXsdcoa dvSpwv TrdXrj?, dvSpaiv hangt von vixai ab, nicbt
von TcdXr)?, vgl. VI 6,3.

S. 497,6. Wegen des von Polypeithes dedizierten kleinen Wagens,


worin Hyde 58 f. ein Denkmal altester Art erblickt, wie die Pferde des
Pheidolas (Gap. 13,9) und Krokon (14,4), der Wagen des Euagoras (10,8)
u. a., nimmt er aucb fur Polypeithes friibe Zeit an, etwa 01. 68 — 70 (508
500); er glaubt sogar in einem Inschriftstiick (Inschr. v. 01. 647 N. 632)
den Rest der Dedikationsinschrift von Polypeithes und Kalliteles entdeckt
zu haben, weil iiber der Inschrift ein erheblicher leerer Raum ist, der fur
ein Relief Platz gewahrte. Allein von einem Relief, wie Hyde meint (noch
weniger einem Bronzerelief, fiir das der Platz dagewesen ware), ist hier
gar nichts gesagt: das Denkmal bestand in einer Stele, auf der ein kleiner
Wagen und die Statue des Kalliteles standen.
S. 497,9. Hyde dass die Statuen des Lampos und
59 nimmt an,
des andern Eleiers vor 219 welchem Jahre Psophis nach Polyb.
v. Chr., in
IV 70 von den Achaiern erobert wurde, von den Psophidiern geweiht
worden sei.
S. 497,12. Von einer etwas stidlich vom Westrande der byzantinischen
Kirche gefundenen Basis, welche die Inschriftreste tragt [. . . . £]Tco[i]/[Yj]£

’Ap 7 £io? I
[ o]i d[v£]0r]xav, Purgo Id A. Z. XXXIX 85 N. 387 ver-
hat
mutet, dass sie zu der von Andreas aus Argos gefertigten Statue des
Lysippos von Elis gehort habe; vgl. Loewy 27 N. 32. Inschr. v. 01. 647
N. 632. Anlass zu dieser Vermutung gab, abgeseheu davon, dass es sich
um das Werk eines argeiischen Kiinstlers handelt, die Tatsache, dass der
Weg des Paus. von dem Anathem des Philonides an der Statue des Leonidas
von Xaxos vorbei zu dem Gespann des Glaukon von Athen (unten § 9)
fiihrt und zwischen den beiden letzten Werken, wo eben der in Rede
stehende Stein gefunden worden ist, nur ein Werk eines argeiischen Kiinstlers,
eben des Lysippos, erwahnt wird, und man doch glauben solite, dass Paus.
ein so altes Denkmal (es fallt in den Anfang des 5. Jahrh. v. Chr., s.

Inschr. v. 01. 392 und 647) nicht iibergangen habe. Allein schon Gurlitt
421 A. 37 lehnte die Beziehung der Inschrift auf den Bildhauer Andreas
ab, und eingehender noch Dittenberger-Purgold a. a. 0.: denn erstens
passt die Orthographie der Inschrift nicht zu einem Eleier und ihre Fassung
nicht zu einem Siegesdenkmal, und sodann erfahren wir aus einer andern
in Olympia gefundenen Inschrift, dass der Bildhauer Andreas von Argos
(oder Kaunos, nach einer Inschrift des Capitols, s. Kaihel im Hermes
XXII 155; die Brtider waren vermutlich in beiden Stadten Biirger, vgl.
oben S. 558 zu S. 466,15) in der ersten Halfte des 2. Jahrh. v. Chr. tatig
war, indem er die Statue des Q. Marcius Philippus (Consul 176 u. 169)
anfertigte, s. Loew^y 310 N. 475. Inschr. v. 01. 441 X. 318 und vgl. dazu
Kaibel a. a. 0. 154,3. Gurlitt 370. Forster II 10 X. 515. Will man
nun nicht neben diesem Andreas noch einen Mteren gleichnamigen und
ebenfalls argeiischen Kunstler annehmen, so muss die Beziehung der ver-
stilmmelten Inschrift auf die Statue des Lysippos aufgegeben werden.
S. 497,14. Die von Paus. erwahnte Stele, die bei der Statue des
616 VI 16,8—9.

Demosthenes stand, ist in zwei Sthcken wieder aufgefunden worden, das


eine ostlich von der Apsis der hyzantinisclien Kirclie, das andere iin Hofe
der Palaistra. Die Insclirift daranf lantet: A£iv[oj]h[£vrj;]
|
A£[i]voa9£[v]£o[s]
Aa I
x£oat[jj-o]vio? xw 1
1 Ait ’0fX]op-T:iwt
|
av£i)[rjy.]£, AlXuixTua |
vixotaoi? axaoiov. |

[a-rjo Taao£ ta? nxi.


\
)sxc, l\ Aoix£oa
|
ip.ova £;axaTi oi Tpt7^/.ovTa, ar o xa; 0£
| |

Tiox xd|v rpdxav axd |


Xoiv xpidxov
|
xot ;
s. Pnrgold A. Z. XXXIX 87 X. 389.
Cauer Delectus'- 11 X. 26. Inschr. v. 01. 295 X. 171. Xach Iiil. Afr. Ovo
der Xanie in AtjP.oji)£vT|; korrumpiert ist, s. Pntgers 116j und Diod. XIX
17,1 (wo der Xaine in A£ivop.£vY]^ entstellt ist) siegte Deinosthenes 01. 116
(316 V. Olir.). Was 1’aiis. weiter bemerkt, hat er otlenhar ans der Insclirift
gescliopft; er gieljt aber niclit 630 Stadien an, wie diese, sondern 660.
Pnrgold a. a. O. scliob das auf eine \"erderbnis des Textes ;
Curtius
A. Z. XXXIX
93 glaubte, die Zalil sei ans der Addition der beiden an-
gegebenen Entferniingen hervorgegangen; die „erste 8tele~ konne aber
niclit talabvvarts voin Alplieios gesuclit werden, Aveil sicli da kein Pnnkt
finde, der ais Ansgangspuiikt einer nacli Sparta gericliteten Strasse ange-
noniinen werden konnte, sie iniisse also ilussanfwarts gelegen liaben, etwa
dort, wo der J\artlieniabacb dem Burghiigel von Pbrixa gegeniiber in den
Alplieios iniindet C nrtius Pelop. II 50). Hei dieser Addition, die llirscli-
feld A. Z. XL 103 A. 2 ais „tbriclit“, Scliubart Jl». f. Ph. CXXVII 471
iiiilder ais ^irrig*^ l)ez(‘iclinete, iniisste Pans. die 30 Stadien von der Altis zur
ersten Stele flussaufwarts, die docli sclion in den 630 entlialten waren,
doppelt geziiblt liaben. Kine andere Deutmig gal» Hrnnn ,lb. f. Pli. CXXIX
23, indem er das zweiti* xajo£ der Insclirift auf Lakedainion bezog und
unter Jlinweis auf Time. \ 18,10, wonacli das Aniyklaion bei Lakedainion
zur Aufstellung von Stelen aucli sonst benutzt wurde, annaliin, init der
rpaxa axaXa sei eine iin Aniyklaion aufgestellte genieint, da zwar Aniyklai
nacli Polyb. V 19,2 nur 20 Stadien von Sparta lag, aber voiii Tlieater in
Sparta bis zur Stiitte ib*s Aniyklaion (lient Slavocliori,
s. 808) etwa Hd. I

30 Stadien sind (nacli (Oirtius Pelop. 11 245). Diese Deutung fand Hillignng
bei Ourlitt 163 A. 6. Fbrster 29 X. 403. K ircliner
1 bei Pauly-Wissowa
I\" 2395 und 1) i 1 1 e nbe rge r- Pui gol d a. a. 298, die ( ). nur, zur Aufrecht-
lialtung (lerselben, in der Insclirift xcti oe anst. xaJ 0 £ lesen. Die Frage, —
was iiberliaupt den Deinosthenes veranlasste, Wegeniasse auf dieser Stele
initzuteilen, beantwortet Curtius a. a. O. dahin, er werde ein Hemerodromos
oder Bematist, wie Philonides u. a., und bei der Wegmessung selbst be-
teiligt gewesen sein, da solche Vermessungen damals niclit nur in Asien,
sondern ancli in Griechenland vorgenominen wiirden (vgl. Plin. II 65. Suid.
V. Atxaiapyo^); und ein anderer Grund dafiir wird sicli auch schwerlich au-
nelmien lassen.
S. 497,17. Es ist bemerkenswert, dass Paus. nacli seiner Gewohnheit
auch hier die kleinere Zalil wahrend in der
der grosseren vorausschickt,
Insclirift, die er vor Augen hatte,umgekehrt die grossere voransteht.
S. 497,18. Dic Zeit des Olympioniken Pyttalos wird durch die des
BildnersSthennis (S. 498,2) ungefahr bestimint; vgl. iiber dessen Zeitalter
vornehmlich Preuner Delphisch. Weihgesch. 102f., und mit Kiicksicht aut
s. 497,14-498,3. 617

Inscliriften von Oropos (Inscr. Gr. sept. I 279) Dorrbach de Oropo et


AmpLiar. sacro 146. Plin. XXXIV 51 setzt Stliennis in 01. 113 (328); iiacli
einer atlienischen Insclirift (Loewy 63 X. 83) arbeitete er zusammen mit
Leocbares, den Plin. 01. 102 (372) ansetzt; seine Tatigkeit wird also sclion
etwas friilier begonnen liabeii, vgl. Brunn I 387. 391. Paus. bezeichnet den
Stliennis, wolil nacli der Insclirift auf der Statuenbasis, ais Olyntliier; da-
gegen bezeicbnet sicb auf einer Weih insclirift aus Athen (Loewy 370 X.
541) ein Stbennis ais AioiJ-eieo?, auf einer Insclirift aus Oropos (Loewy 83
X. 103 a, s. aucli S. 384) Stbennis ais Ktinstler ais AOYjvaios; Benndorf
Z. f. d. ost. G. XXVI 741 fP. nimiiit daber an, der Kiinstler habe nacb Zer-
storung seiner Vaterstadt dnrcb Pbilipp (348 v. Chr.) mit andern fliicbtigen

Olyntbiern das atbeniscbe Bufgerrecbt erbalten. In diesem Falle miisste


demnacb die Statue des Pyttalos vor 348 entstanden sein. Andererseits
giebt die erwabnte Insclirift von Oropos an, dass der Atbener Stbennis eine
Statue fiir den Konig Lysimacbos fertigte, der den Konigstitel erst seit 306
ftibrte; die Tatigkeit des Stbennis batte also vor 348 begonnen und bis

nacb 306 gedauert, was Frazer IV 53 (zu Gap. 17,5) fiir inoglicli, aber
niclit sebr wabrscbeinlicb erklart. Docb ist wolil nocb unwahrscbeinlicber,
dass es ini 4. Jabrb. zwei Kiinstler mit dem seltenen Xamen Stbennis ge-
gebeii babe, einen Olyntliier zumal wir aus den In-
und einen Atbener;
scbriften, die letzteren betreffen, lernen, dass sein Vater Herodoros liiess
(Loewy 384 X. 103 a) und er selbst wieder einen Sobn gleicben Xamens
batte (ebd. X. 112 a); aucb vermutet Loewy (S. 370), dass bei Tatian
adv. Gr. 53 der ais Olyntliier und ais Zeitgenosse des Praxiteles genannte
Kiinstler Ilerodotos eben Herodoros war. Ob man nun, wie Loewy meint,
infolge dieser Identifizierung die obere Zeitgrenze (vor 348) berabriicken
muss, bleibt eine offene Frage. Denn notwendig scbeint es nicbt, dass die
olympiscben Siegerstatuen, auf denen sicb Stbennis ais Olynthier be-
zeicbnete, nocb vor 348 fallen, da Stbennis sicb aucb nacbber wol nocb
nacb seinem Heimatorte beneiinen konnte; Hyde 60 meint sogar, Paus.
konne das Etbnikon des Kiinstlers sebr leicbt aus einer andern Quelle ais
der Insclirift entnommen baben. Xun wollte zwar Kayet Eev. des etud.
Gr. II 100 das Scbiedsgericbt des Pyttalos zwiscben Eleiern und Arkadiern
ins Jabr 362 verlegen; dann wiirde sein Knabensieg etwa 01. 99 (384)
fallen; Rayets Ansatz, wie Preuner a.
docb ist nicbt be- a. 0. darlegt,

griindet (vgl. Hyde 60), da damals die Zwistigkeiten zAviscben den beiden
Staaten so ernster Xatur waren, dass sie kaum ein einzelner Privatmann
eines anderen Staates batte beilegen konnen,und ein solclies Scbiedsgericbt

aucb nicbt zuni Bericbt des Xenopb. Hell. VII 4,33 stimnit. In anbetracbt
von alledem setzt Hyde die Siege des Pyttalos und des Cboirilos, der
aucb von Stbennis dargestellt war, zwiscben 01. 108 u. 119 (348 — 304).
S. 498,3. Paianios siegte, wie aus Gap. 15,3 u. 10 bervorgebt,
Ol. 141 (216 V. Gbr.), in der folgenden 01. wurde er selbst von Kapros
besiegt. Die Basis seiner Statue ist in der Apsis eines friilibyzantiniscben
Baues binter dem siidlicben Teii der Ecbolialle vermauert gefunden worden;
die Inscbrift lautet Baiavio? AajiaTpiou 'HXsioc, s. Purgold A. Z. 195 XL
618 VI 16,9-17,1.

N. 438. Inschr. v. 01. 307 N. 179. Uber die Form ’HX£io? (ais alteste
sicher datierbare des gemeingriechiscben Vokalismus) neben Aajxaxpiou s.

die Bemerkungen von Dittenberger-Purgold ebd. Die Statue stand,


wie der Ziisammenhang lelirt, urspriinglich im SW der Altis. Vgl. auch
Fbrster II 8 N. 471. —
Xacli Gap. 15,10 batte Paianios bei den Pythien
einmal im Faustkampf der Knaben und dann an einem Tage im Eingen
imd im Faustkampf der Miinner gesiegt. Hier, \vo sicli Paus., wie der
Artikel xd? erkennen liisst, auf seine vorhergehende Angabe zuriickbezieht,
spricht er nur von zwei pythischen Siegen, reclinet also entweder den
Knabensieg niclit mit oder zaldt die beiden am gleichen Tage errungenen
Siege fiir einen. Die Insclirift zeigt aucb, dass er hier sich noch anderer
Quellen bediente ais epigrapliisclier.

S. 498,5. Glaukon, der Solin des Eteokles, spielte zusammen mit


seinem Bruder, dem Feldherrn Cliremonides (nacli dem der sog. chremo-
nideisclie Krieg 266 — 263 benannt ist), eine wichtige politisclie Polle in
Atlien; nacli der Finnalime Athens durch Antigonos I lebten die Bruder
am Ilofe Ptolemaios’ II. Vgl.Droysen Gescli. d. Hellenism. III 1,226.
Fbrster II 8 N. 446. v. Wilamowitz Antigonos v. Karystos 225. —
Von der Basis seines Weihgeschenks sind im XW der liyzantinischen
Kirche zwei Blbcke wieder aufgefunden mit der Inschrift Ad
worden,
’0[Xuix;rup rXaoJxtov ’Ex£oxX£[oui] MijTrjvaio?, Purgo Id Arcli. Ztg. XXXIX
s.

88 X. 390. Inschr. v. Ol. 305 X. 178; dazu Kbhler A. M. IX 53. Xach


den Dimensionen der Basis war das Gespann unter Lebensgrbsse, auch war
Glaukon ansclieinend nicht Dagegen hatte Ptolemaios
selbst mit dargestellt.
III E uergetes eine Olympia aufstellen lassen,
Bildsaule des Glaukon in
von deren Basis Fragmente nebst Inschrift aufgefunden worden sind, s.
Dittenberger A. Z. XXXVII. 54 X. 231 Inschr. v. 01. 419 X. 296
und die Bemerkungen von G. Ilirschfeld Z. f. d. b. G. XXXIII 170. —
Die Zeit des olympischen Sieges steht nicht fest; Hirschfeld nimmt dafiir
die Zeit seines Aufenthalts in Aigypten an, also nacli 263, aber vor
247/6, dem Todesjahr des Ptolemaios II Philadelphos; denn da Ptolemaios
Euergetes in der Inschrift die Verdienste Glaukons um seinen Vater Phila-
delphos preist, so scheint er nur diesem, nicht aber auch jenem, gedient
zu haben. Weiter zieht Hyde 61 die Grenze, namlich 01. 128 — 137
(268—228).

Gap. XVII.
Pausanias beginnt die zweite Ephodos vom Leonidaion aus.
Aufzahlung einer Eeihe von Bildsaulen, u. a. derjenigen des
Wahrsagers Eperastos aus dem Gescli lecht der Klytiden, die
sich von Melampus ableiten, und der des Leontiners Gorgias.

S. 498,7. Hiermit hat Paus. seine erste £'fo6o? vollendet und be-
ginnt nun die zweite, die Gap. 17 u. 18 umfasst und vom Leonidaion bis
S. 498,3—10. 619

zum grossen Zeusaltar fUhrt; Hirsclifeld (s. die Zitate zu Cap. 1,2) Hess
diesen Weg durch das SW-Thor sudlich von der Terrassemnauer, nach N
umbiegend, bei der Ostfront des Zeusterapels vorbei wieder zum grossen
Zeusaltar geben. Seber er, mit dem Flascb iibereinstimmt, weicht von
diesem Wege ab; allein da er noch das Leonidaion im SO der Altis sucbte,
ist seine Hypothese durcb die Tatsacben tiberbolt und widerlegt. Ddrp-
feld vermutet, Paus. spreche deshalb von seiner ersten £<fooo? sv x'^ AXxsi,
weil der neue Weg, den er nehmen wolle, ausserhalb der Altis belegen
sei, was Hyde 68 f. mit dem Hinweis ablebnt, dass Paus. sebr haufig Orts-

angaben, die durcbaus selbstverstandlicb und daber tiberflussig sind, trotz-


dem Hyde selbst nimmt Anstoss an den Worten dcpixIaOarxf
binzufiigt.
indem mit diesem „zur E,ecbten“ weder ein Gebaude gemeint sein
konne (womit er gewiss Recbt bat), nocb die recbte Seite des Paus. selbst,
wie fast alie Erklarer meinen, da doch niemand etwas, was eben nocb zu
seiner Linken war, nunmebr, wenn er sicb umdrebt, ais recbts befindlicb
bezeicbnen konne. Daber scblagt Hyde eine Umstellung der Worte sv xf
vor, indem er sebreibt: xoadds saxi aoi Iv xf xdiv dvirjxovxwv I?

fjLvYjjJiTrjv. Wir balten diesen Ausweg fur unndtig. Vom Leonidaion bis zum
Zeusaltar gab es vermutlicb zwei Wege, je naebdem man beim SW-Tbor
links (nacb der Westfront des Zeustempels zu) oder recbts (im S der
Terrassenmauer) ging; letzteren scblug Paus. ein. Dann standen freilicb
die von bier bis Cap. 18,6 erwabnten Statuen nicbt, wie Hyde meint, vor
der West- und Nordseite des Zeustempels, sondern im N vor der siidlicben
Altismauer.
S. 498,9. xo)v dvyjxovxtov i? p.vTf5|i-7)v, gewdbnlicb sagt Pausanias Yjxsiv

h [xvTjjJLTrjv, vgl. V 8,9. VIII 19,2. X 5,8. 32,10. 38,5 (ebenso Tjxsiv ic XTjdrjv

VI 17,8, vjxsiv £? oo^av V 18,7), dagegen dvTQXEtv Iq Oau|xa VII 16,8 (VHI
18,4 YjXEiv), dv7]x£iv £? I 39,3 (I 23,2 t]x£iv).

S. 498,10. Der Ringer Demokrates wird aucb bei Ael. v. b. IV


15 erwabnt: obsebon fussleidend, war er docb so stark, dass seine Gegner
ibn nicbt aus einer umsebriebenen Kreislinie berauszieben konnten. Eine
in Olympia gefundene Bronzetafel entbalt ein Proxeniedekret der Eleier
fiir diesen Olympioniken, der auf der insebrift Damokrates und Sobn des
Agetor beisst; s. Kircbboff A. Z. XXXIH 183 X. 4. Cauer Delectus
184 N. 264. insebr. v. 01. 75 X. 93. Es beisst in der Insebrift, dass er sowie
gewesen sei, was Kircbboff a. a. O. Forster
sein Vater in Elis TT£TtoXix£uxo)?
II 7 X. 461. Kircbner
Pauly-Wissowa IV 2068 X. 5 so autfassen,
bei
dass sie Biirger von Elis gewesen seien, Dittenberger-Purgold nur
vom Aufentbalt in der Gemeinde (ais Metoken) versteben. Sebrift und
Stil der Insebrift verweisen sie, nacb Kircbboff, in die Zeit nacb Alexander

d. Gr. ;
Dittenberger-Purgold weisen sie dem ersten Drittel des 3. Jabrb,
zu; Hyde 61 setzt den Sieg des Demokrates 01. 120 — 132 (300bis 252).
Der Bildhauer Dionysikles (Z. 12) ist sonst unbekannt.
ebd. Von dem Olympioniken Kriannios und dem Bildbauer Ly so s
(Z. 12) wissen wir sonst garnicbts; Gurlitts Vermutung (S. 369), er gehore
nacb 150 v. Cbr., ist durcb nicbts zu stiitzen, so wenig wie Fdrsters
620 VI 17,1-6.

Einordnung des Sieges um 01. 162 (132 v. Chr.),s. II 10 N. 521. Doch


wird Hyde Eeclit haben, wenn er ihn*p. 61 nach Alexander d. Gr. ansetzt,
da man vorber in Makedonien scbwerlicb einbeimiscbe Kiinstler vermuten
konne.
S. 498,13. Da
nacb Gap. 2,6 Antipatros der erste lonier war, der
Olympia stiftete, so muss der Sieg des Klazomeniers
eine Siegerstatue nacb
Herodotos spater fallen, s. Eutgers 160. Forster I 26 N. 354. Hyde 61.
ebd. Pbilinos von Kos
siegte nacb lul. Afr. 01. 129 (264 v. Cbr.)
im Stadion, in Olympiade eben darin zum zweiten Male.
der folgenden
Nacb Paus. (s. unten Z. 16) siegte er, abgeseben von 4 Laufsiegen bei den
Pytbien, 4 bei den Nemeen und 11 bei den Istbmien, in Olympia fiinfmal
im Lauf. Daber vermutet Forster II 6 N. 441, dass den von Afr.
bericbteten Siegen vielleicbt einer im Lauf der
Knaben voranging und zu
den von Afr. bericbteten Stadion-Siegen nocb je einer in einer anderen
Laufart dazu kam.
S. 498,20. Die Zeit des Kallikrates wird durcb die des Verfertigers
der Siegerstatue Lysippos ungefabr bestimmt. Forster I 28 N. 390.
S. 499,1. Die Statue des Alexibios war von Akestor gearbeitet;
nacb X15,6 stammte dieser aus Knosos und war der Vater des Ampbion.
Die Scbule, zu der Ampbion gebort, lernen wir aus Gap. 3,5 kennen:
darnacb war er der Scbuler des Ptolicbos, s. oben S. 541 f. Brunn setzt
ibn 01. 88 (428) an darnacb : wiirde sicb ais Zeit des Akestor etwa die
Mitte des 5. Jabrb. ergeben, s. Forster I 17 N. 236. Eobert bei Pauly-
AVissowa I 1167 N. 5 u. 1948 N. 9.

S. 499,4. Siebelis z. d. St. vermutet, dass dieser Hermesianax


mit dem ebenfalls aus Kolopbon stammenden gleichnamigen Elegieendicbter
identiscb sei, worin ibm Hyde 61 beistimmt, der daber diesen Sieg 01.
115—118 (320—308), den des Enkels Eikasios 01. 127-135 (272—240)
ansetzt; dagegen wollte Babr bei Pauly III 1214 beide unterscbieden
wissen; und Facius bemerkt gewiss mit Eecbt zu I 9.7, dass Paus., wenn
der Olympionike mit dem Dicbter identiscb war, dies bier zu bemerken
gewiss nicbt unterlassen bMte.Die Zeit dieses Siegers sowie die seines
Enkels Eikasios bleibt daber ganz ungewiss, nur muss das vom xotvov
der Kolopbonier gesetzte Deukmal des Hermesianax vor der Zerstorung
der Stadt durcb Lysimacbos, d. b. mindestens vor 281 (vgl. Susemibl
griecb. Litter. I 186 A. 65), gesetzt worden sein.

S. 499,6. dito Tou xoivou ist nicbt mit uTr^pEe, sondern mit avaxed^vai
zu verbinden = auf Kosten der Volksgemeinde, wie V 22,7.

Die Klytiden waren wie


S. 499,8. die lamiden (s. zu Gap. 2,5),

deren einer Tisamenos war (vgl. III 11,6, KXutidoYjv bei Herod. IX 33 ist

unecbter Zusatz, darnacb Eoscber II 1247 zu bericbtigen), und die


Telliaden ein beriibmtes eliscbes Wabrsagergescblecbt, in dem die Kunst
der Mantik sicb ais erblicber Besitz fortpflanzte. Dass die Klytiden auf
Gbios (s. Haussoullier Bull. de Gorr. bell. III —
47 58. 242 255) —
eine Pbratrie waren und mit dem eliscben Priestergescblecbt nicbts zu
S. 498,10-499,17. 621

tim haben, hat R. Scholl in der Satura philologica fur H. Sauppe p. 170
nacbgewiesen.
' Die Zeit des Tlieotimos wird durcli die Teilnalime
S. 499,9.
seines Vaters Moschion am Feldzuge Alexanders gegen Dareios ungefabr
bestimmt, vgl. Brunn 1 418. Eine Inschrift mit dem Xamen des Kiinstlers
Daitondas ist in Delphi gefunden worden; da die Scbriftziige der Zeit
Alexanders d. Gr. entspreclien, so konnte es der Sikyonier Daitondas sein,
s. Schini dt A. M. V 197. Loewy 77 N. 97.

Es ist kaum moglich, dass dieser Archidamos aus Elis


S. 499,11.
identisch dem Sieger aus Dyspontion, der nach Phlegon Frg. 4 (Miiller
ist mit
FHG III 605) mit dem Viergespann 01. 27 (672) siegte; Westermann
hat hier fur den ausgefallenen Xamen Archidamos zu setzen vorgeschlagen,
s. Forster I 4 X. 38. Kirchner hei Pauly-Wissowa II 470 X. 8. Aher
handelte es sicli um das Denkmal eines Siegers aus so friiher Zeit, so
wiirde das Paus. sicher nicht unerwahnt gelassen haben; vor allem aber
widerspricht es der Angabe Gap. 19,7, dass die Statuen des Praxidamas
01. 59 (544) und Rhexibios 01. 61 (536) die beiden altesten Siegerstatuen
in Olympia waren. Vgl. auch Hyde 62.
S. 499,13. In einem in Olympia gefundenen lebensgrossen, behelmten
Marmorkopfe altertiimlichen Stils (Ergebnisse Tafelbd. III 6, 1 4) und —
dem Reste eines Armes mit Schild (ais Scbildzeichen Phrixos auf dem
Widder, ebd. 5-6 und Textbd. III 30 Abb. 30) wollte Treu A. Z. XXXVIII
48 Reste von dem Standbilde des Eperastos erkennen, und zwar wegen
des Schildzeichens, das ais Familienwappen zu fassen sei: Klytios und
Melampus namlich, die Eperastos in dem Epigramm ais Ahnherrn ruhmte,
stammen aus demselben Geschlechte thessalischer Aiolideii, wie Phrixos.
Zugestimmt hat u. a. Overbeck"^ I 98. Die Einwande, die Flasch bei
Baumeister 1104 V hiergegen gemacht hat (unter Zustimmimg von Reis ch
42 A. 1), dass namlich die Basisinschrift des Phrixos nicht gedenke und
dass die Hoplitodromen nicht mit eigenen, sondern mit offiziellen Schilden
liefen, hat Treu Ergebn. Textbd. III 33 zu entkraften versucht; doch
bemerkt er selbst, ais viel gewichtigeren Einwand, dass aus der Epoche,
in die man den Kopf aus stilistischen Griinden gerne setzen mochte, d. h.

etwa 01. 65 — 69 (520 — 500), die Xamen der Sieger im IVaffenlauf samtlich
bekannt sind, Treu halt daher an seiner
Eperastos aber nicht darunter
ist.

Vermutung nicht und da der Xaine Eperastos auch auf einem Beamten-
fest,

verzeichnisse aus dem Ende des 2. oder Anfang des 3. Jahrh. vorkommt,
(Inschr. v. 01. 169 X. 84,20), so halt er es fiir keineswegs ausgeschlossen,
dass auch der Watfenlaufer gleichen Xainens dieser spaten Zeit angehorte.
Hyde 62 ist wegen des wortreichen Schlusses des Epigrammes der Meinung,
•dass Eperastos nicht vor Alexander d. Gr. angesetzt iverden konne.
S. 499,17. Der Stammbaum des Melampus bei Ilom. Od. XV 241 ff.

weicht von dem hier nach andern Quellen gegebenen ab, dass ais
darin
Vater des Oikles nicht Mantios, sondern dessen Bruder Antiphates genannt
wird (ebenso Schol. Eur. Phoin. 173. Diod. IV 68,5, der aber Gap. 32,3
Oikles ais Sohn des Amphiaraos ausgegeben hatte; beim Schol. zu Eur.
622 VI 17,6-18,2.

Phoin. 133 heisst der Vater des Oikles Astakos). Ein Sohn des Alkmaion
ist bei Homer iiicht erwalmt, dagegen nennt er ais Sohne des Mantios

Polyplieides imd Kleitos, vgl. Schubart quaestiones geneal. histor. 117 f.

S. 499,20. VIII 24,8, wo auch seine


Zur Erinordung des Alkmaion s.

Gattin Alphesiboia, die Tocliter des Pliegeus, genannt ist.


S. 500,2. Die Zeit des Alexinikos bestiinmt sicli aus der des
Kantliaros, der ein Scliuler des von Plin. XXXIV 51 in 01. 121 (296)
angesetzten Eutychides ist, s. oben 3,6 mit S. 542.
S. 500,3. Das Bathron der Gorgias- Statue ist 10 m ndrdostlich
von der NO-Ecke des Zeusteinpels aufgefunden Avorden; es entlialt eine
aus 4 Disticlien besteliende Inscbrift, der Paus. seine Angaben entnomraen
liat, s. Frankel A. Z. XXXV 43 X. 54. Insclir. v. 01. 415 X. 293. Die
IJberscbrift Xapjxavxioou PopYia? Asovtivos beweist, dass der Vaternaine bei
Paus. korrumjiiert ist. Die Errichtnng des Denkmals fiiUt, wie Ditten-
berger-Purgold ausfiihren, da Eumolpos bereits erwaclisen war iind nacli
Z. 5 der Inscbrift den Unterriclit seines Grossolieims Gorgias genossen hatte,
keinesfalls vor 400 v. Clir., walirsclieinlicli aber noch erheblicli spiiter.
Der Scliriftcharakter Aveist auf das 4. Jalirli. v. Clir. hin.
S. 500,6 d‘. Pausanias ineint also, dass sclion vor Gorgias eine eigent-
liclie Kiinst der Beredsarnkeit in Griecbenland gepflegt worden sei; bekannt-
licli irrt er sicli liierin: zwar gab es vor Gorgias Pedner, niclit aber eine
auf Theorie beruhende Kunst der Pede. Gorgias selbst war Meister des
7 £vo? ETuoetxTixov ;
ais er im ,Ialir 427
Gesandter seiner Vaterstadt in ais

Athen erscliien mit demgegen Syrakus zu erbitten, errang


Aiiftrag, Ililfe

er durcli seine mit Figuren und dVopen iiberreicli gesclimiickte Rede bei
den Atlienern, die ahnliclies nie geliort liatten, einen gewaltigen Erfolg
(^Diod. XII 53). Dies veranlasste ilin, seine lleimat fiir irnmer zu verlassen,
um von da an in Athen, Thessalien und anderswo im eigentlichen Grieclien-
land ais Lelirer der Beredsarnkeit zu wirken. In seinem Olympikos, den
er im J. 392 (Blass Att. Bereds. III 59) von den Stufen des Zeustempels
lierab spracli, ermahnte er die Ilellenen zu eintrachtigeni Zusammenhalten
gegen den gemeinsamen Feind im Osten. Die letzten Jahre scheint er in

Larissa zugebracht zu haben.


S. 500,9. Dass der Syrakusaner Tisias, der Scliiiler des Korax,
zugleicli mit Gorgias ais Gesandter der Leontiner nach Athen gekommen
sei, was voraussetzt, dass er aus seiner Heimat fliichtig geAvorden, steht
nur hier, ebenso Avie auch nur Pausanias A'on dem Eigentumsprozess fiir die
Syrakusanerin spricht. Sein 7 £vo? war das oixavtxov und sein Hauptverdienst
die Ausbildung der Lehre vom £ix6?.

S. 500,12. Der Sophist Polyk rates bliihte im ersten Drittel des


vierten Jahrh.; er erfreute sich jedenfalls eines geAvissen Rufes, indessen
hatte Iason ZAveifellos recht, Gorgias ihm Amrzuziehen. Erhalten hat sich
nichts von ihm, doch erfahren Paradoxe liebte, wie die
AAur, dass er das
A¥ahl seiner 'Idiemata zeigt —
Lobrede auf die Mauae, die Topfe, Rechen-
steine u. dgl. —
Viel zu gute tat er sich auf seine etwa im J. 393 erschienene
Anklage des Sok’-ates, soAvie auf seine Verteidigung des Busiris, gegen
S. 499,17-501,1. 623

welche Isokrates seinen Busiris schrieb, um Polykrates zu zeigen, wie er


es hatte machen sollen; vgl. iiber ibn namentlicb das Urteil des Dion, de
Tsae. 20: IloXuxpaTY)? os xsvo? {Jtsv sv xoi? aXY]0ivoT?, cpopxtxo? sv xot?

liuSsixxixoT?, a/api? os sv xoi? ^apisvxiapiou Ssopisvoi? saxu

S. 500,14. Apollodor lasst Gorgias 109 Jabre leben, andere 108 und
107; nacb der sorgfaltigen Priifung von J. Frei im Rb. M. VII 527ff.
kann man seine Lebenszeit auf uugefabr 483 375 ansetzen. —
S. 500,15. Im J. 403 zwang Dionysios I die Binwobner von Leon-
tinoi nacb Syrakus liberznsiedeln, Diod. XIV 15.

Gap. XVIII.
Der eberne Wagen des Kyrenaiers Kratistbenes in Olympia.
Statue des Anaxim en es, des Sophisten und Gescbicbtscbreibers.
Seine Uberlistung Alexanders d. Gr. und sein Zwiespalt mit
Tbeopompos. Standbild des Kreters Sotades. Alteste Bild-
saulen olympiscber Kampfer.

S. 500,17. Ecrxi os apjxa xai Nixy) xe stuPs^yixs, zur Parataxis mit


xai vgl. Bd. I zu S. 43,2; sie bat etwas Hartes, Ungefiiges, man erwartet
entweder eine Weiterfiibrung mit os oder relative Ankniipfung; zu den
a. a. 0. angefiibrten Stellen mogen noeb einige weitere kommen: VII
22,7 irapa 6s auxov oixsxy)? dxovxia s^tov laxi xal ot
7 St xuva?. VIII 8,1. 1X16,1;
es bandelt sicb meist um Bescbreibungen, vgl. ferner VIII 9,9. 16,2. 19,2.

ebd. Die Zeit des Kratistbenes durcb die seines Vaters


ist teils

Mnaseas (s. von Pythagoras von Rbegion


Z. 19) bestimmt, dessen ebenfalls
gefertigte Bildsaule Paus. oben Gap. 13,7 erwabnt bat, teils durcb die Zeit
dieses Bildhauers, vgl. oben S. 595; der Ansatz, den Urlichs Arcbaeol.
Analekten 5 versucbte, namlicb 01. 79 (464), ist unmoglich, denn der Vater
Mnaseas siegte, wie der Oxyrbynchos-Papyros lehrt, 01. 81 (456), sein
Sobn also entsprecbend spater. Robert im Hermes XXXV 175f. nimmt
ais Termin des Sieges, da 01. 85 Leon von Sparta im Wagenrennen siegt
(s. Robert a. a. 0. A. 1. For st er II 4 zu N. 264) und 01. 84 wahrscbein-

licb Lykinos siegte (Gap. 2,2, s. oben S. 535), 01. 83 (448) an. Uber die
Gruppe vgl. Sauer, Anf. d. statuar. Gruppe 42 f.
S. 500,20. xa 6s dvaOT^piaxa auxto xd s? ’0Xu[j-TT:!av, gewobnlicber ware
xd 6s 01 dvaOT^lxaxa, wie II 2,2. 7,8, andere Beispiele Bd. I zu S. 48,5. — Zu
avabii^p-axa s? vgl. krit. App. zu V 25,13.
S. 501,1 ff. Anaximenes, des Aristokles Sobn, aus Lampsakos,
bauptsacblich ais Rhetor bekannt, verfasste auch gescbichtliche Werke;
die, welche Pausanias ,im Auge bat, ibm mit xd sv
sind erstens die von
'^^EXXiqatv dp^aia bezeichneten 'EXXrjvixd, die mit der Tbeogonie und Anthro-
pogenie begannen und fast die ganze Gescbichte der Hellenen und Bar-
baren bis zur Schlacht bei Mantineia umfassten, vgl. Diod. XV 89,3; einiges
624 VI 18,2-19,1.

clarans erwahnt Strabo XIII 589. XIV 635. Plut. Popl. 9. In zweiter
Linie meint Pausanias die OiXiTirixa ocler xa xrepi 4>dtT:7rou (Harp. s. Maaxstpa)
in mindestens acbt Biicliern, s. Harp. s. KapuXrj, und drittens xa uspl ’AXs^av-
opou, vgl. Harp. s. b^X/tp-a-zo?. Diog. L, II 2,3 die wenigen Fragmente sind
;

gesammelt von Geier Script. historiarum Alexandri M. aetate suppares VII


'und C. Htiller Scriptorum de rebus Alex. M. fragm.
S. 501,6. '^£'/'<'7] TTspirjXhe xoiaos, die Uberlistung Alexanders erzahlen
auch Suidas s. ’Ava;ip.£VY)? - dieser nacli Pausanias — und Valer. Max.
VII 3 ext. 4. Sie fand statt a. 334.
S. 501,8. 7j-£iX£i — •
£p 7 a'aaailat, vgl. Z. 14 und zu S. 38,2; Suidas
schreibt den Intin. futuri.
S. 501,9. i)£ovx£? -uEpi Yuvaixuiv xxX., diese vom Wettlauf hergenommene
bildliclie Ausdrucksweise liat Pausanias von Herodot, vgl. VIII 74 nEpl xou
iravxo? fjor] (5pop-ov iHovxes. 102. 140.
ebd. xat auxrjs Traxphjo?, nacli attiscliem Sprachgebraucli wird auxo?
in der Bedeutung selbst mit eineni Xomen appellativum durcli deii Ai’tikel
verbunden; indessen gebort -axpik zu den Xomina, bei denen der Artikel
gelegentlicli weggelassen wird, vgl. III 7,4. IV 8,4; iibrigens schreibt Suidas
a. a. O. ax£ Tzzpl 7 'jvaiX(ov xal -aiocov xai xr; Traxpioo? Deovxe?.
S. 501,10. diioaxIXXouatv ’Ava;i(i.£vir)v ixEXEOEtv, ziim tinalen Infinitiv vgl.
Bd. I zu S. 66,1.
ebd. ’x\X£^avop(p xat 1'xt 4>tXi-K(o upoxEpov YEyovoxa £v ywaxiei, nach
Suidas a. a. O. war Anaximenes Lehrer Alexanders und begleitete ihn auf
seinen Feldziigen, vgl. auch Valer. Max. a. a. O.
S. 501,20. £7t£cp6x£i — CTocptoxTj?, geAvoliiilicli wird Anaximenes Rhetor
genannt, ao^taxi]? wie hier bei Plut. I)em. et Cic. comp. 2. Philod. rhet. IV
p. 70 Gros, wie Brzoska bei Pauly-Wissowa I 2087 bemerkt. Er war
beides, Sophist und Rhetor; auch Theopomp, welcher, ehe er Historiker
wurde. Rhetor gewesen war, scheint hier ais Sophist bezeichnet zu werden,
was er im eigentlichen Sinn des Wortes nicht Avar. — Zur Verbindung
aocpiJXY]? xai ptipLEiaDai vgl. krit, App. zu IV 26,7.
S. 501,22. 7 pa<p£i xxX., den sogenannten Trikaranos ((Tpi-oXi-

xixo? los. c. A. I 20), s. Blass Att. Bereds. II 380. Brzoska a. a. O. 2096.


S. 502,3. Auf den Stegreifredner Anaximenes sind avoIiI die AVorte
des Theokritos von Chios bei Stob. dor. XXXVI 20 zu bezieheu; ap*/£xai
X£'£(JDV p,£v iToxap. 0 ?, vou o£ axaXa 7 p.o?. Richtig bemerkt e stermann Gesch.
d. § 65 Anrn. 2, dass das Improvisieren iiberhaupt keine
griech. Bereds.
Erfindung, sondern so ait wie die Beredsamkeit selbst sei; bei Pliilostr. V.
soph. I p. 481 f. wird zAvischen Gorgias, Perikles, Python und Aischines
ais Erfindern gesclnvankt.
ebd. xa £-y) o£ xa Is ’AX£?avopov xxX,, es ist wahrscheinlich, dass
Pausanias denn gedichtet hat Anaximenes so gut wie sein Scliiiler,
sicli irrt,

der Rhetor Timolaos, der Tpanxa herausgab, in denen er nach jedem Vers
der Ilias einen eigener Erfindung einfiigte. Auf einer herkulanensischen
Rolle wird Anaximenes neben Choirilos ais schlechter Dichter genannt, s.
Usener Rh. M. XLIH 150, der auch die in einer Gnomensararnlung des
S. 501,1-502,15. 625

Vatikan steliende Antwort Alexanders d. Gr. an Anaximenes (s. L. Stern-


berg Wien. Stud. X 3 n. 78): Tcap’ 'OfXT^pcp ipouAoixYjv av elvat Ospaixir]?
^
Tcapa ool ’A)(iXX£u? anf eine misliingene Verherrlichnng der Taten Alexan-
ders in einem Epos beziebt.
S. 502,9. Pindar feiert Nem. 6,15 ff. das Gescblecht der Bassiden,
dem Praxidamas entstainmte und aus dem er 25 Siege in den heiligen
Spielen kennt; Praxidamas selbst, der Sobn des Sokleidas (nacb v. 21,
doch nacb Didym. zu v. 30 des Sokles), batte ausser dem olympiscben
Siege noch 5 bei den Isthmien und 3 bei den Xemeien davongetragen.
Die Notiz des Paus., dass dies die alteste Siegerstatue in Olympia sei,
zielit Forster I 8 X. 113 mit Piicksicht aiif Eutelidas (s. oben Gap. 15,8

und S. 611) in Zweifel.


S. 502,14. Studniczka E. M. II 108 f. meint, ais das Bild des
Praxidamas aus Zypressenliolz geschnitzt wurde, sei in seiner Heimat Aigina
der Erzguss gewiss noch nicht so iiblicb gewesen, wie zur Zeit der er-
haltenen Giebelskulpturen. —
Das Holz der Zypresse ist durcb seine Harte
in hobem Grade widerstandsfabig, vgl. z. B. Tlieophr. b. pl. V 4,2 ^povttoxaxa
ooxsi Toc xuTcapiTTiva Eivai, darum wurde Zypressenholz gerne fiir ^oava ver-

wendet, s. z. B. Xenopli. An. V 3,12 und die Belege bei Hehn Kulturpfl. ^
277 f. Bliimner P’'eclinologie II 257.

Gap. XIX.
Die Scbatzhauser auf der Terrasse am Fuss des Kronion. Das
Schatzliaus der Sikyonier. Fluss und Stadt Tartessos. Das
Scbatzhaus der Karthager, das der Epidamnier, der Byzantier,
der Sybariten, der Kyrenaier, der Selinuntier, der Metapontiner,
der Megarer und das der Geloer,

S. 502,15. Xacli Beendigung seiner Aufzahlung der Standbilder der


Olympioniken und anderer, auf seinem Wege sich findender Portratstatuen
fabrt Paus. in der Aufzahlung und Beschreibung der Bauwerke der Altis
fort, und zwar zunachst mit den am Fusse des Kronios-Hugels belegenen

Schatzhausern, deren Terrasse (xpYjTu'?) er aber nicht ganz zutreffend orientiert,


da dieselbe nicht nordlich, sondern ostlich vom Heraion liegt, allerdings
ein klein wenig mehr nordlich, ais dieses. Von den dort belegenen Schatz-
hausern macht er zehn namhaft; die Ausgrabungen haben die Eeste von
zwolf ergeben. Allerdings hat man noch die Eeste zweier anderer Bauten
auf der Terrasse gefunden; allein von diesen war die eine zur Zeit des
Paus. bestimmt nicht mehr sichtbar, da sie zam Teii unter der von Paus.
bei seinem Besuch Olympias zwar nicht erwahnten, aber sicherlich ge-
sehenen Exedra des Herodes Attikos lag (s. Adi er Ergebn. Textbd. II
134). Man glaubte friiber, auch in diesem Bau den Eest eines Schatzhauses
zu erkennen (Dorpfeld Ergebn. Textbd. II 45 zu Tafelbd. I 31. Adler
626 VI 19,1.

a. a. Eobert A. M. XVUI 43 darin


0. 139, zu Tafelbd. 1183), doch will
die tiberbleibsel desTempels der Apbrodite Urania erkennen. Ein zweites
kleines, tempelartiges Gebaude, das der Ostfliigel der Exedra verdeckt,
hat Paus. vielleicht aiicli nicht mehr geseben, doch vgl. die Bemerkung
zu Gap. 20,2 und Dorpfeld Ergebn. Textbd. I 75. Wie die Schwierig-—
keit zu losen sei, dass Paus. von den 12 Gebauden, die auf der Terrasse
bstlich vom Heraklesaltar in ihren Unterbauten erhalten sind, nur 10 be-
schrieben hat, ist nicht mit Sicherheit zu sagen. Da das erste Schatzhaus,
das der Sikyonier, durch die aufgefundene Inschrift zweifellos fest steht,
ebenso das der Megarer (s. u.), so scheinen die Benennungeu der iibrigen
gesicbert zu sein, wenn der Text des Paus. in Ordnung ist; er wurde dann
die zwei ostlich vom Sikyonier-Schatzhaus belegenen, ausserordentlich zer-
storten Bauten (auf unserm Plane Taf, II nicht verzeichnet, es steht an ihrer
Stelle die Inschrift: „Aufgang zum Kronion“; s. die Lage der Baulichkeiten
auf dem wo sie die Xummern II und III ftihren,
hier eingefiigten Lageplan,
nach Ergebn. Textbd. Mappe Taf. VIb; Grundriss und Quer-
I 29, vgl. ebd.

schnitte Tafelbd. I 21; Besprechung von Dorpfeld Textbd. II 45) entweder


iibergangen oder gar nicht mehr gesehen haben (letzteres ist die Annahme von

Bl.IV der Mappe, unserer Taf. II, vgl. Textbd. I 90, und so Flasch 1104 B.
Gurlitt 353 f.); und es ist in der Tat nachgewiesen, dass diese beiden The-
sauren von einem spatern romischen Gebaude und vielleicht auch von dem
Wege zum Kronion iiberbaut waren. Indess wahrend D «irpf eld Textbd. II 45
dies bereits fiir die Zeit des Paus. ais sicher annimrat, hat er Textbd. I 75
seine Ansicht geandert; er stellt es erstlich ais moglich hin, dass ausser
der verdorbenen Stelle unten § 8 (s. daselbst) noch eine zweite Liicke vor
der ersten Erwahnimg des Schatzhauses der Sybariten anzunehmen sei,
in der ein weiteres Schatzhaus angefiihrt war, und er hegt ferner Bedenken,
oh der Thesaurus Xo. VIII (Textbd. II 48), auf dem Plane ais Schatzhaus
der Kyrenaier bezeichnet, wirklich ein Thesaurus und nicht vielleicht ein
grosser Altar war. Alsdann wiirden sich, je nachdem man annimmt, dass
Paus. 10 oder 11 Schatzhauser gesehen habe, verschiedene Moglichkeiten
fiir andere Beneiumng der Schatzhauser ergeben, ais der Plan sie zeigt.
Zur GeschichteSchatzhauser vgl. Curtius Ergebn. Textbd. I
der
28 fP. und SB. der Berl. Akad. f. 1896 S. 239 £F. Der Erbauung von Schatz-
hausern ging eine Zeit vorauf, in der die Hinterraume der Tempel zur
Aufbewahrung von Schatzen dienten; Curtius vermutet, dass die Korinther,
S. 502,15—18. 627

deren alter Tempel vermutlich. eben dieses Zweckes wegen einen besonders
tiefenOpisthodom hatte (Dorpfeld A. M. XI 301), den Opisthodom des
Heraions, in dem nacb Agaklytos der vergoldete Zeuskoloss der Kypse-
liden stand (FHG IV 288), neuerbaut oder fur ihre Zwecke eingerichtet
baben. Es dann die Anlage von eigenen Scbatzhausern, die, beim
folgte
Heraion beginnend und am Stadion endend, in Reib und Glied nebenein-
ander erbaut waren. Sie lagen fast alie genau in einer Flucht und ricbteten
ihre Fronten nacb Siiden; sie hatten die Form von kleinen, mit saulenge-
scbmiickten Vorballen versehenen Tempeln, und Polemon frg. 20 (Atb.
XI 479 F) hat sie aucb wirklicb ais vaoi bezeichnet. Polemon fiihrt
erst das Scbatzhaus der Metapontiner, dann das der Byzantier, sodann das
Heraion auf, wahrend Paus. eine audere, sicb direkt an die Topograpbie
baltende Reibenfolge innebalt, die Schatzbauser aucb nie vaot nennt und
keines der Inventarstiicke, die Polemon erwahnt, anfiihrt, sodass wir gerade
bier einen deutlichen Beweis der Unabhangigkeit des Paus. von Polemon
baben, s. Gurlitt 165 f. zwar vornebmlicb silberne Ge-
Polemon zahlt
fasse auf, die in den drei genannten Gebauden
sicb befanden, docb daneben
aucb aus dem Scbatzhaus der Byzantier einen Triton aus Zypressenholz
und eine silberne Sirene, Dinge, die Paus. docb wohl erwahnt hatte, wenn
sie zu seiner Zeit nocb an Ort und Stelle gewesen waren, vgl. Gurlitt 353.
Uber die Thesauren bandelt im allgemeinen Fr. Pichter, De The-
sauris Olympiae efPossis, Berlin 1885. Flasch bei Baumeister 1104 B.
Botticber 207 u. 234. Curtius und Adler Olympia und Umgegend 33.
Curtius SB. der Berl. Akad. a. a. 0.; iiber ihre Architektur Dorpfeld
Ergeb. Textbd. II 40—56; iiber ilir Alter ders. ebd. 206; iiber das Topo-
grapbiscbe ders. Textbd. I 75.
ebd. Die xpy]Tzk, die Terras se der Schatzbauser (iiber die erste
Erwabnung derselben V 21,2, nur ais topograpbischer Anhaltspunkt, s. oben
S. 422 zu S. 256,2), wird verans chaulicbt durcb Ergebn, Tafelb. II 128,
wo ein Langsschnitt und zwei Querschnitte durcb dieselbe gegeben sind;
vgl. aucb den Querschnitt ebd. Taf. 31. Das Langenprofil zeigt, dass die
Schatzbauser nicbt alie auf gleicber Hohe liegen, sondern auffallende Unter-
schiede sicb finden, von 1,64 m bis 4,49 m
Hobe, was sicb dadurch er-
klart, dass einige Schatzbauser alter Anlage der allgemeinen
sind, ais die
Terrasse. Der Kronoshiigel war durcb eine aus Quadern erbaute und mit
starken Strebepfeilern gestiitzte Mauer abgescbnitten, die die Terrasse
gegen den Berg hin abschloss; die obern Teile der Strebepfeiler sind im
2. Jahrh. n. Cbr. abgebrochen worden, ais die Wasserleitung zur Exedra
gefiibrt wurde. Vgl. Dorpfeld Textbd. II 206 f.
S. 502,17. tiber die Schatzbauser in Delphi bandelt Paus. X 11,
wo Xaheres dariiber mitgeteilt werden wird, da die franzosiscben Aus-
grabungen deren Peste wieder zu Tage gefordert baben.
S. 502,18. Die Peste des S chatzbause s der Sikyonier, des
westlichsten in der Peibe, sind abgebildet Ergebn. Tafelbd. I Taf. 27 30, —
mit Text von Dorpfeld Textbd. II 40; vgl. dazu denselb., Ausgrabungen
IV 35 mit Taf. 33 und A. M. VIII 67; ferner Botticber 220. Flasch
Pausanias II. 40
628 VI 19,1-4.

1104 B. Adi er A, Z. XXXIX 66. Dass das Bauwerk, das man urspriing-
lich fiir das Scliatzhaus der Kartliager hielt (s. Ausgrab. a. a. 0.), das der
Sikyonier war, hat die wieder aufgefimdene Insclirift Sixuwvioi ergebeii, s.

Kircbboff A. Z. XXXIX 170 X. 394. Boebl IGA 172 X. 27 c. Inschr.


V. 01. 663 X. 649. Dieselbe ist zwar nicbt an Ort und Stelle, sondern
ais Deckplatte eines cbristliclien Grabes nordlich vom achten Scbatzhause
gefimden Avorden; allein dass sie zur Ante des westlicbsten Scbatzhauses
geliorte, gebt darans hervor, dass die Bucbstabenformen init denen der
Werkzeicben aiif den Blocken dieses' Baiies (s. Insclir. v. 01. 681 X. 668.
Ergebn. Textbd. II 43 Fig. 21) genau iibereinstimmen. Aus diesen Fornien
ergiebt sicli aber aucli, dass Paiis. falscli unterriclitet war, wenn er mit-
teilt, das Scbatzbaiisvon dem Tyrannen Myron nacli seinein Wagen-
sei

sieg 01. 33 (648 v. Cbr.) erriclitet worden,demi der Scbriftcbarakter deiitet


aiif viel spatere Zeit, etwa die erste (nacli Dorpfeld a. a. 0. 43 sogar
erst die zAveite) Halfte des 5. Jabrli, v. Clir., hin, nnd ebenso die Bau-
formen; vgl. Kirchlioff a. a. 0. Purgold ebd. 178. Walirsclieinlicli aber
hat Myron, aaIo Kirchlioff a. a. 0. Dorpfeld a. a. 0. Dittenberger-
Piirgold 664. E. Curtius Textbd. 1 29 annehinen, gar keinen eigenen
Bau erstellt, sondern nur die beiden ehernen 9a).ap-oi init der Weihinschrift
(unten S. 503,1) und aus deren Alter hat Paus. irrtiimlicherweise auf das
Alter des Steinbaus gesclilossen, Avahrend der alte Thalamos Myrons ur-
spriinglich entweder in eiiieni anderii Gebaude oder iinter freieni Hinimel
stand. Die Sikyonier liabeii dann in dem viel spiiter erbauten Schatzhause
den Thalamos mit andern alten Weihgaben \’ereinigt. Das Scliatzhaus, —
das 7,30 m breit und 12,46 ni lang Avar, bestand aus einer Cella und einer
ais Antentempel gebildeten Vorhalle dorischen Stils; das Dacli Avar aus
Marmorziegeln hergestellt. Die Fundamente bestehen aus Muschelkonglo-
merat, die oberen Bauteile dagegen aus feinkornigem Sandstein, der bei
Olympia iiicht \mrkommt; daher meint Dorpfeld A. M. VIII 67, samtliche
Bausteine seien in Sikyon selbst gebrochen und bearbeitet, nacli Olympia
geschafft und dort auf dem aus einheimischem Materia! errichteten Fundament
z u sa mme 11 ge s et z t av o rden

S. 502,19. Den nennt Herodot VI 126


sikyonischen Tyrannen Myron
und nacli ihm Paus. 11 8,1 Vater des Aristonymos und Gross\mter des
Kleisthenes chronologisch passt zu dieser Angabe, dass der Sieg des Myron
;

in Olympia i. J. 648, der des Kleisthenes in Delphi i. J. 582 (X 7,7) er-


folgt sein soli; dagegen ist mit ihr uiwereinbar die avoIiI aus Ephoros ge-
schopfte Xotiz des Xicol. Damasc. frg. 61, nacli der Kleisthenes ein Bruder
des Myron Avare, man miisste denn mit Duncker Gesch. d. Alt. VI'’ 78
Anm. annehinen, damit sei ein ZAveiter Myron gemeint, ein Enkel des von
Herodot und Paus. genannten; \on einer Scheidung in iMyron I und II
Avissen aber auch die iibrigen hierher gehorenden Stellen nichts, vgl. zu der
Frage namentlich Busolt I" 661 Anm. 4. Beloch I 319 Anm. E. Meyer
Gesch. d. Alt. II § 396 Anm.
S. 503,1. Diese OdXapioi waren A^ermutlich eherne Schranke oder
Behalter, vielleicht in Form von Kapellen oder kleinen Tempeln (da sie
S. 502,18—503,13. 629

in dorischem imd ionischem Stile geferti^t waren), zur Aufnalime von Kost-
barkeiten bestimmt. Vgl. Adler Ausgrabungen V 31. Curtius a. a. 0.

S. 503,3. Der Fluss Tartessos ist der spater Baetis benannte (der

heutige Guadalquivir), unten Z. 6; der Name, der ursprlinglicb iberisch


s.

oder phoinikisch ist (bebr. Tbarschisch), kam ebenso der zwiscben den
beiden Flussmundungen belegenen Stadt zu, und endlicb fuhrte auch der
ganze Landstrich im Siiden des mittleren und unteren Laufes des Baetis
den Namen Tartessis oder Tartesia. Die Stadt Tartessos, eine pboinikiscbe
Niederlassung, ist schon friihzeitig untergegangen ;
die spateren Erwahnungen
sind entweder dichterischer oder antiquarischer Art. Vgl. Ukert, Geogr.
d. Griech. II 1, 241 ff. Cless bei Pauly VI 2, 1627. Die ganze Gegend
war sehr reich an Metallen, vgl. Strab. III 146. Diod. V 36,2. Scymn. 164.
Plin. III 30; s. Blumner Technol. IV 65. Curtius Griech. Gesch. ® I
243 nimmt an, dass das spanische Erz, aus dem der OczXafxoc gefertigt war,
uber Italien nacli Sikyon gelangt war.
S. 503,7.Die Stadt Karpia (auch in der Form RaXiria bei Nicol.
Damasc. fr. ist das bekannte Carteia in Hispania citerior; die Namens-
99,11)
form beruht auf absichtlicher Angleichung an Kalpe und die Carpetaner
(vgl. Steph. Byz. v. KaprrjG), s. Hiibner bei Pauly-Wissowa III 1619.

Geriuge Uberreste sind westlich vom heutigen San Roque, in der Mitte
zwischen Gibraltar und Algeziras, erhalten. Die Identifizierung dieser Stadt
mit Tartessos, die sich auch bei Strab. III 148. Mela II 96 und Plin. III
7 findet, ist, wie die geographischen Verhaltnisse ergeben, irrig.

S. 503,10. 500 Talente, d. h. 13098 ,Kg.


S. 503,11. ohxoi Tov dptOp.ov dvaxEivTai xpslc, SW beanstanden den
Artikel, der bei dem zu Zahlwortern hinzugefiigten dpiOjxov nur hier iiber-
liefert sei (vol. I praef. LV), indessen steht er auch IV 2,7, ebenso findet
sich das ebenfalls a. a. 0. beanstandete dpiOpuo nicht nur X 8,4, sondern
auch III 12,4.
ebd. Pinder Uber den Fiinfkampf der Hellenen 77, der hier die
LA. verschiedener Hss. daou? annahm, schloss aus dieser Bemerkung, dass
Paus. in der Dreizahl der geweihten Disken ihre Beziehung auf den Fiinf-
kampf erkannt habe und diese Worte hinzufiige, um den Leser auf die
Spur zu leiten. Er nimmt daher an, dass beim Pentathlon nur drei Disken
zur Verwendung kamen, d. h, iiberhaupt nur noch drei Kampfer waren,
und versetzt infolgedessen den Diskoswurf an die vorletzte Stelle des
Pentathlons. Diesen Schluss bezeichnet Haggeiimiiller UT. d. Fiinfkampf
d. Hellenen (Miinchen 1892) 16 f. auch bei Annahme der LA. oaou? ais iiber-

eilt, da doch der drei Disken sich mehr ais drei Kampfer bedienen konnten.

Haggenmiiller spricht sich seinerseits fiir Beibehaltung von ojou? aus, fasst
es aber qualitativ: „drei an der Zahl, von der Grosse, wie man sie im
Pentathlon verwendet.^^ Wir halten eine solche Deutung von daou? fiir
unmoglich und haben daher vorgezogen, ojou? in oibu? zu andern, s. krit. App.
S. 503,13. Mit sTciyaXxo? aar.k meint Paus. wohl ebenso wie Herod.
IV 200 und Arist. Vesp. 18 nicht einen ganz ehernen, sondern einen aus
40*
630 VI 19,4-7.

Holz ocler Leder, der mit Bronzeblecli beschlagen war. Vgl. Bliimner
Technol. u. Terminol. IV 338.
S. 503,15. Die Ansicht, die Paus. hier entwickelt, dass die Muave?,
die den Schild geweiht hatten, die von Thuc. III 101 erwahnten Muov^?
im Gebiet der ozolischen Lokrer seien, wiederholt er 38,8, wo er die Stadt X
Mutovia (Steph. v. Mutov), von Amphissa belegen,
30 Stadien nordlicb
beschreibt. Xacli Dittenberger Sylloge ^ 858 ware die Form Muave? aus
dem schlecht verstandenen MTANE2 (d. i. Muav^c) entslanden, und eben
darauf gebe die Forni Mtiove? bei Steph. Byz. zuriick. Xach Steph. Byz.
V. Muovia und v. Muwv ware die gewohnliche Form des Xamens Muovs? ge-

wesen; s. d. krit. Appar. Aus der Art, wie Paus. hier von dem Orte
spricht, darf man schliessen, dass er bei Abfassung des sechsten Buches
noch nicht in Lokris gewesen war.
S. 503,18. xaxa 72 fjjxsTipav 7 vw[jiy)v, vgl. zu S. 17,1.
S. 503,20. xd 7 pdjxjxaxa -jrap^xxai IttI Ppayd, die meisten Ubersetzer
von Amasaeiis bis Siebelis erklaren, die Buchstaben seien bis auf wenige
durch die Lange der Zeit verwischt; nach Siebelis selbst ware der Sinu;
litterae abductae sunt
in breve, i. e. deminutae sunt, non sunt integrae; nun

von der ursprlinglichen Richtung ablenken, z. B. tc. xo


heisst aber TiapocYsiv
uSwp Plut. Cam. 4, also hat man zu erklaren: die Buchstaben sind auf
eine kurze Strecke abgelenkt, d. h. sie baben sich ein wenig verzogen,
richtig Frazer: the inscription on the shield runs a little away.
S. 504,1. xoo dvail7][xaxo? xo dpyaiov, s. zu S. 259,17.
ebd. xeivxai xal dXXa svxaoba d^ia £ 7rt}xvr]oi)'^vat, der Plural im Verbum
beim Xeutrum Plurale ais Subjekt, el)enso V 21,1 xd {xlv xip.-^ x-^ e? xo Osiov
dvdx£ivxai, wo Schubart mit andern und Vb den Singular korrigiert, s. den
kr. App. mit den Parallelstellen und vgl. I 20,3 ;
ob freilich die Uberlieferung
in jedem Fall zuverlassig ist, muss dahin gestellt bleiben (IV 13,6 haben
Vb La Pa Tc£x:oiY)[j.£va eijt, die andern laxi), aber es geht jedenfalls nicht an,
mit W. Schmid Att. 102 zu behaupten, Pausanias vermeide die Ver-
I
bindung ein es Xeiitruins im Plural mit dem Verbum im Plufal, auch hat
Bernhardy IViss. Synt. 418, auf den Schmid sich beruft, das Gegenteil
gesagt.
S. 504,3. Das „Horn der Amaltheia“, d. h. ein Fiillhorn, vgl.
Bottiger Amalthea I 26. Welcker gr. Gotterl. II 231. Stoll bei
Roscher I 264. Wernicke bei Pauly-Wissowa I 1721.
S. 504,4. Das ist ein Irrtum des Paus., dieser Miltiades war nicht
der beriihmte Sohn des Kimon, sondern sein Oheim, der Sohn des Kypse-
los. Das Epigramm bezeichnet die Eroberung von Aratuteichos ais Anlass
der Weihung; denn da ein Aratos aus jener Zeit nicht bekannt ist, so
wird x£tyo^ ’Apaxou eben der Xame der Ortschaft sein, nicht, wie Curtius
Ergebn. Textbd. I 29 iibersetzt, die „Festung des Aratos“. Die IVeihung
setzt Curtius ebd. vor 495, weil damals die Bedrangung der thrakisclien
Ch errones durch die Skytlien begann. V^gl. iiber die Stelle Funkhanel
im Philol. IV^ 90 Anm. 12 und Krafft in der Festschr. d. Gymn. IViirtemb.
zur 4. Sakularf. Tiibingens 134 u. A. 27 (angefiihrt bei Preger 45 N. 54).
S. 503,13-504,11. 631

S. 504,5. dp/aioic ’Attixoi? 7pd}X[jiaai, s. Bd. I zu S. 4,8.


S. 504,9. Dieser Kiinstler Patrokles von Kroton ist sonst unbe-
kannt und nicht mit dem gleichnamigen Bildkauer von Sikyon (s. oben S.

538) zu verwecbseln.
S. 504,11. Das Scbatzhaus der Karch e donier ist in der Eeihen-

folge der auf der Thesauren-Terrasse nachgewiesenen Bauten von 1. gerechnet


das vierte (iiber II u. III s. oben S. 626). Der Oberbau ist ganz zer-
stort, doch nimmt man an, dass zahlreicbe aufgefundene Bauglieder
dorischen Stiles, die zu den Massen der Fundamente (10,19 m zu 6,50 m)
im allgemeinen passen, dem Oberbau dieses Thesauros angehorten, s.

Ergebn. Tafelbd. I 34. Fundamente ebd. Taf. 31,dazuDorpfeld Textbd.


II 46. Nun nimmt Flasch a. a. 0. ebenso wie Dorpfeld auf Grund
von Z. 13 f. an, das Scbatzhaus sei von Gelon und den Syrakusanern
erricbtet worden, nacbdem sie die Karthager bei Himera besiegt batten
(480 V. Chr .)5 es ware also eigentumlicberweise nacb den Besiegten genannt
worden. Allein Frazer z. u. St. weist mit Eecht darauf bin, dass Paus.
nur davon spricbt, dass die Anatbeme im Scbatzhaus von Gelon und den
Syrakusanern herriibrten, nicbt dieses selbst; ja streng genommen diirfen
nur die drei Linnenpanzer ais Weihgabe des Gelon gelten, nicbt der Zeus,
da Paus. erst von dvabTQ[xaTa, dann aber bloss von dvd9if][xa spricbt, letzteres
also nur Apposition zu btopaxs? Xtvou ist. Eecbt ansprecbend bat Ricbter
de tbesaur. 01. effossis 19 A. 4 vermutet, die Worte ava&iqfxaTa bis dpi0|x6v

seien hinter xpaxyjjdvxoiv zu stellen; dann ware das Scbatzhaus dffekt ais
Anatbem des Gelon bezeichnet. Allein da diese Umstellung doch nicht
sicber ist, so bleibt es ungewiss, wann und aus welcbem Anlass dieses
Scbatzhaus erbaut wurde; dass es aber nicbt die Karthager getan haben,
ist trotzdem wabrscheinlicb, denn man wiirde schwerlich in ein kartbagisches
Scbatzhaus Anatbeme gestellt haben, die an eine Kiederlage der Karthager
erinnerten. Wabrscheinlicb ist daber die Annabme von Treu Ergebn.
Textbd. III 16, die Benennung des Baues komme von dem Misverstandnis
einer her, in der das Interesse an den puniscben Beute-
spateren Zeit
stiicken Teilnabme fiir die Stifter des Schatzbauses iiberwog; man
die
spracb nacb Anlage der iibrigen Scbatzbauser anstatt von einem ff^aaupoc
Kap^Y]S6vio? (vgl. die axoa OspaixT] in Sparta, III 11,3) von einem OTjoraupo?
Kap^irjSovttov. Dass die Stifter in der Tat die Syrakusaner waren, wird
aus einem freilicb sebr geringfiigigen Anbalt gescblossen: ein Fragment
einer Inschrift 2up .... wird von 'breu a. a. 0. zu 2upaxoatcov erganzt
und auf das Scbatzhaus bezogen, da das Material des Inscbriftsteines der-
selbe harte, weisse Siisswasserkalkstein ist, aus dem die Bauglieder des

Schatzbauses gearbeitet sind. Der Charakter der Scbriftziige weist auf


das Ende des 6. Jabrb. v, Cbr. und stimmt durchaus nicht iiberein mit
den in Olympia gefundenen Inscbriften Gelons und Hierons aus den Jabren
488 u. 474 (Inschr. v. 01. K. 143 u, 249); und da aucb der Charakter der
Bauglieder fur eine friibere Entstehungszeit spricbt, so wird mit D orpfeld
a. a. 0. und Dittenberger-Purgold Inschr. v. 01. 675 N. 661 die
Urbeberscbaft des Gelon, der erst 485 in Syrakus zur Regierung kam,
632 VI 19,7-11.

abgemesen werden miissen. Fragliclier noch erscheint es, ob Treu a. a.

O. mit Reclit ein Reliefbruclistilck eiuer Kampfszene (sebr sparlicli erbaltene


Reste, s. ebd. 15 Fig. 10) eben diesem Scbatzbause ais Giebelrelief zuweist;
allerdings stirnint die Steinart mit den oben aagefiilirten Bau- und Inschrift-
Resten iiberein, auch was die Masse anlangt, koniite es zii diesem Baue
gebort haben.
S. 504,15. Was Paus. ais drittes und viertes Scbatzbaus anfiihrt, sind
in der Reihe der Thesauren No. V
Dass nacli dem Namen der
n. VI.
Epidamniei der der Byzantier, also der Erbaner des Scliatzlianses N. VI,
ausgefallen ist, gelit ans S. 505,5 imvviderleglicli liervor; im folgenden spriclit
er allerdings nur von dem S cliatzlianse der E pi damni er allein, docli
standen in der Liicke vielleiclit aucli nabere Angaben iiber das Scbatzbaus
der Byzantier. Audi von diesem ist nur der Unterbau vorbanden, s.

Ergebn. 4'afelbd. 1 82; da die Riickwand zerstort ist, lasst sicb die Tiefe
des Baues nicbt bestimmen, docb bestand er, wie die iibrigen, aus Cella
und Pronaos. \'on Gebalk und Saulen ist nicbts erbalten; s. Dorpfeld
Frgebn. d^extbd. II 46 f. 4'reu bat vermutet, dass die Reliefreste eines
Pferdeleibes mit sebr sorgfaltig bebandelter, an korintbiscbe Vasengemalde
erinnernder Maline ziirn Giebelrelief dieses Scbatzbanses, zu dem sie in
den Massen stimmen wiirden, gebort baben, s. Ausgrab. V 16 mit Taf. 25.
Frgebn. Tafelbd. 111 4'af. 4,3 und Textbd. III 16 11 mit Abb. 12; vgl. aucb
Friedricbs-Wolters Gipsabgiisse 139 X. 296.
S. 504,13 b‘. I ber Tbeokles und die von ibm aus Zedernbolz
gefertigte Grnjipe, aus der die llesperiden ziir Zeit des Paus. im Heraion
standen, sowie iiber Purgolds Uypotbese betreffs der ebemaligen Aufstellung
der ganzen Gruppe s. oben S. 391 zu V 17,2.
S. 505,5. Aucb das Scbatzbaus der Byzantier (X. VI) ist sebr
scblecbt erbalten; der Pronaos war ais Antentempel gebaut, docb sind nur
nocb die Fundamente naclnveisbar und einige Stiicke der Cellawand, s.
Ergebn. Tafelbd. a. a. O. und Diirpfeld Textbd. II 47. Xacb Polemon
frg. 22 stand darin ein 4Viton aus Zypressenbolz mit silliernein Trinkgefass,
eine silberne Sirene und verscbiedene Gelasse ans Gold und Silber. Aucb
von diesem Scbatzbaus glaubt Treu Reste des Giebelreliefs (Brucbstiicke
verscbiedener Vogel) nacbweisen zu konnen, s. Ausgr. V 16. Ergebn.
4’afelbd. III Taf. 4,5—7 und Textbd. III 23 f. mit Abb. 21.
S. 505,6. b-0301 -£pi dtaXG? xal -oXsiov s-oXu-paYp-r^/rjcrav, welcbes
Werk oder welcbe Werke Pausanias im Auge bat, ist nicbt bekannt, docb
scbeint die biicbst iiberfliissige Bemerkung am Scblusse des § der gleicben
Quelle ibren Ursprung zu verdanken, die demnacb der Zeit des Pausanias
selbst angebort, vgl. Gurlitt 90.
ebd. Aouriai x£tp.£vr]v, vgl. Bd. I zu S. 713,14. Der Ort beisst
bei Strab. VI 282. App. bell. civ. III 10. Mela II 4,7 Aou-iai, bei Ptol. III
1,14 AouTtTciai, bei Plin. III 101 Lupia; nacb gevvobnlicber Annabme vare
es das beutige Lecce. Dass es das ebemalige Sybaris sei, ist ein Irrtum
des Paus., bekanntlicb vurde an Stelle von Sybaris 443 v. Cbr. Tburioi
gegriindet.
S. 504,11—505,15. 633

S. 505,10. Von dem Schatzliaus der Sybariten (No. VII) ist nur
eine Steinschicht der nordliclien Halfte erbalten; die Breite der Cella be-
trug 5,60 m, die Tiefe lasst sicli nicbt bestimmen, s. Dorpfeld a. a 0. 47 f.

Da die Stadt Sybaris 510 v. Chr. zerstort worden ist, so muss das Schatz-
baus nocli vorher erbaut sein. Treu a. a. 0. 25f. zu Abb. 22 vermutet
in dem Brucbstiick ein.es Giebelreliefs mit einem Ornamentrest (Pinienzapfen
u. a.) einen Best vom Scbmucke dieses Schatzlianses.
ebd. Das Schatzhans der Kyrenaier (No. VIII) ist sehr
klein, hatte aber den gewohnlichen Grundriss der Tliesauren. Es ist viel-
leicht das alteste von allen, da es anf tieferem Niveau liegt, ais die an-
dern, daher walirscbeinlich vor Anlage der ganzen Terrasse erbaut ist.
Vom Oberban ist eine Platte mit dem Inscbriftrest CJ)upa[vaia)v] gefunden
worden, die vielleicht zn einer Ante des Gebaudes geborte; s. Dorpfeld
Ergebn. Tafelbd. I 32. Textbd. II 48 mit Fig. 23. Purgold A. Z. XXXIX
180 N. 399. Inschr. v. 01. 361 N. 246; Ditt enb erger-Purg ol d erganzen
die Inscbrift zn Kupa[vaioi .... dvsOov] mid leugnen, dass der Stein ein
Architekturteil sei; sie nelimen an, die Inscbrift habe zu einem im Scbatz-
baus der Kyrenaier aufgestelltengrosseren Weihgescbenk gebort, das
Paus. vielleicht scbon nicht mebr gesehen habe. Dass D orpfeld Textbd.
I 75 es iiberbaupt bezweifelt, dass der Bau VIII ein Thesauros sei, ward
oben S. 626 bemerkt. —
Von dem zum Schatzliaus der Kyrenaier ge-
horigen Griebelrelief, das die Nymphe Kyrene, die Schutzgottin der Stadt,
mit einem Lbwen (die Deutung gab F. Studniczka Kyrene, Leipz. 1890,
vgl. desselben Artikel Kyrene bei Eoscher II 1717) umgeben von Oe-
fltigel (Bruchstuck eines Hahnes gefunden) vorstellt, sind zwei Eeste zum
Vorschein gekommen, abgeb. und bespr. bei Studniczka a. a. 0., bei
Eoscher Sp. 1724. Ph^eu Ergebn. Tafelbd. III Taf. 4,4 und Textbd. III
19 ff. mit Abb. l8 — 20. Die Zugehorigkeit der Fragmente zum Schatzhause
ergiebt der Gegenstand. Dem Stil nach gehoren die Eeliefs etwa dem
Anfang des 6. Jahrh. v. Chr. an, Studniczka, der Kyrene 39 die Ent-
stehung des Werkes und somit auch des Schatzhanses der Zeit Battos’ II
(574 — 554) oder Arkesilas’ II (554 — 544) zuschrieb, entscheidet sicli bei
Eoscher Sp. 1725 fiir ersteren Termin, ebenso Treu 23, also fur die Zeit,
da die Laiidverteiliing durch Battos II viele Hellenen nach Kyrene zog.
S. 505,11. Die Zerstorung von Selinunt durch die Karthager er-
folgte i. J. 409 V. Chr., s. Diod. XIII 54 ff.

S. 505,15. Von dem Schatzhaus der Selinuntier (im Plan No.


IX) sind Teile der Fundam ente und Mauern, der Basis eines in der Mitte

der Cella stehenden Bildwerkes und anscheinend auch GebMkteile erhalteii^


die dorischen Stil in einfachen und altertiimlichen Formen zeigen; s.

Dorpfeld Tafelbd. I 32 f. Textbd. II 49 mit Abb. 24 f. Da der Bau


zwischen die beiden Thesauren VIII und X hineingezwangt erscheint, so
muss er jiinger sein, ais diese; wahrscheinlich fMlt er in die zweite Halfte
des 6. Nach der Annahme von Treu Textbd. III 24, der dies aus
Jahrh.
den Tympanonblockenschliesst, hatte der Bau gar keine Giebelreliefs besessen,
ebd. Das Schatzhaus der Metapontiner (N. X des Plans)

0
634 VI 19,11-13.

istim Funclament ganz erhalten, sowie in einer lialben Schicht des Ober-
baiis;es bestand aus einer Cella im Verlialtnis von 8,30 m zii 9,60 und einer
etwas iiber 2 m tiefen Vorballe. In der Nalie gefundene Triglyphen und
Metopen scheinen zu dem Bau gehort zn haben, s. Ddrpfeld Tafelbd. I
35.Textbd. II 50. —
Tren Tafelbd. III 18 mochte das Brnchstuck eines
Reliefs mit dem Ilinterteil eines itliypliallisclien Maultiers (ebd. Abb. 13)
dem Giebel dieses Schatzhauses zuAveisen, da Masse desselben (im
die
Giebel nacli Dorpfeld etwa 8,80 m zu 1,10 bis 1,20 m) zu denen des Reliefs
passten. Eine Aveitere Vermutung Treu’s (ebd. 39 zu Abb. 41 u. Tafelbd.
III 7, 2 —3 u. 8, 1 — 2) ist die, dass die TeiTakottagruppe eines frauen-
raubenden Silens, Amn der Bruclistiickc sicli erhalten haben und die ein
Firstakroterion zu sein scheint (so schon FurtAvangler A. Z. XL 342. Bulle
Silene in d. arch. Kunst 12), zu dem Thesauros der Metapontiner gehort habe.
S. 505,17. Xacli Polemon frg. 22 befanden sich im vao? MetaTrovxivco'/
in Olympia 132 silberiie Schalen (cpiaXai), zwei silberne oivoyoai, ein silbernes
aTToDuaxaviov, drei vergoldete Schalen ('ftotXat).

S. 505,18. Trpry^aji? hier nicht VorAvand Avie I 20,4. II 15,4. 26,3


u. a. a. O., sondern Anlass A\ie II 14,3. III 5,5. VI 20,15 u. ofter hei

Thukydides, vgl. z. B. 1 23,6. 118,1. 133,1.


ebd. Cicero erAvahnt de tin, V 2,4, dass er Metapontum besucht habe,
bemerkt aber den Zustand der Stadt. Strabo erwahnt die
nichts iiber

Stadt dfters, schweigt aber aucli iiber die noch vorhandenen architektonischen
lleste; Plin. XIV 9 spricht von einem dort befindlichen Teinpel der Juno
mit Saulen aus Weinreben. Die Puinen der Stadt liegen bei TaAola dei
Paladini, sie bestelien vornehmlich in den Pesten eines dorischen Tempels.
Vgl. Duc de Luynes et F. J. I>ebac([ Metapoute. Paris 1833.
S. 505,19. Von dem Schat z hause der Elegarer (Plan Xo. XI)
ist der Oberbau A'erschAvunden, und die Fundamente und eine Schicht der
CellaAvand noch teihveise Aorhanden, doch ist das gesamte Gebalk des
Oberbaues in dorischem Stile an einer andern Stelle der Altis Avieder aut-
gefunden worden. Am Architrav Avar in hellenistischer Zeit die Inschrift
MsYapswv (Inschr. \\ 01. 667 X. 653) angebracht. Die Simse und die Stirn-
ziegel bestanden Avie das Dach aus bemaltem Ton, s. Ausgr. IV Taf. 29 A.
V Taf. 30,3. Ergebn. Tafelbd. II 119,4 u. 5 mit Borrmann ebd. Textbd.
II 195. Treu ebd. III 12 mit Abb. 8 u. 9. Graf bei Baumeister Taf. 46;
dabei scheint das Beispiel des Heraions von Einfluss geAvesen zu sein, s.

Benndorf Arch. Jahresh. II Das Architektonische s. Ergebnisse Tafelbd.


8.

I Taf. 36 — 38, dazu Dorpfeld Textbd. II 50 — 53. Flasch 1104 C.


Botticher 214.
S. 505,21. Die zu der Gruppe des Kampfes des Herakles mit
Acheloos gehorige, aber ins Heraion versetzte Athene hat Paus. V 17,2

erwahnt, vgl. oben S. 391. Wahrend dort der Kiinstler Medon genannt
wird, ein Lakedaimonier und Schiiler des Dipoinos und Skyllis, bieten die
Hss. hier (unten Z. 10) den Xamen Dontas, den Brunn I 47 auch V 17,2
durch Konjektur einsetzen Avollte. Robert Archaeol. March. 111 b be-
trachtet es ais moglich, dass an unserer Stelle keine Textverderbnis vorliege,
S. 505,15-506,1. 635

sondern Paus. entweder den Namen in seiner Quelle verdorben gefunden oder
sich beim Kopieren der Inschrift verlesen habe. Die Verandemng des
Textes a 6 AaxsSaifxovto? MsSwv autoi? eTroiYjaev, . . . dem Sprachgebrauch
die
des Paus. am meisten entsprechen wiirde, weist er ais zu gewaltsam zuriick.
Doch halt er Medon fiir den wirkliclien Namen des in Pede stehenden
Kiinstlers. — Was die Gruppe selbst anlangt, so meinte Urlichs A. d. I.
XI 266, Zeus sei hier ais ’Ay(ovioc (vgl. Soph. Trach. 26) anwesend; ahnlich
fasste Jahn A. Z. X 316 ihn ais Kampfrichter auf. Da auf den Vasenge-
malden mit Darstellung des Kampfes zwischen Herakles und Acheloos (vgl.
Gerhard Anseri. Vasenb. II 106 ff.) Zeus niemals erscheint, dagegen
dfters Oineus, so meint Overbeck Gr. Kunstmyth. II 556 A. 22, Paus.
habe sich in der Benennung geirrt, und mit der betr. Figur sei wirklich
Oineus, nicht Zeus gemeint gewesen; zustimmend Saner Anf. d. stat,
Gruppe 24. Flasch. a. a. O. Furtwangler bei Roscher I 2209. Die —
Anordnung der Gruppe dachte sich Jahn a. a. O. streng symmetrisch:
Herakles und Acheloos in der Mitte, Athena auf jener, Ares auf dieser
Seite, hinter Athena Deianeira, hinter *Ares Zeus, ais ausserste Figuren;
doch entspricht diese Anordnung nicht recht dem Wortlaut des Paus., der
Zeus und Deianeira zusammen nennt. Overbeck, dem sich Saner an-
schliesst, nimmt au, dass Oineus und Deianeira, wie Athene in den aigi-
netischen Giebeln, hinter Herakles und Acheloos standen, die Anordnung
also diese war:
Oineus Deianeira
(Athene) Herakles Acheloos Ares.
Paus. habe, von 1. nach r. geheiid, zuerst die zuriickstehenden
Figuren, die die vorderen iiberragten, genannt, dann, in umgekehrter Richtung
fortfahrend, die Mittelgruppe abgeschlossen und mit dem noch iibrigen Ares
geendet, worauf er die nicht mehr vorhandene Athena verzeichnete. Indessen
istdie Aufstellung von mehreren Figuren hintereinander, die bei Giebel-
gruppen vorkommt, bei freistehenden Gruppen unwahrscheinlich und bei
keiner der alteren Gruppen nachweisbar; iiberdies steht Athene in den aigine-
Kampfern ais Helferin, wahrend
tischen Giebeln unsichtbar gedacht hinter den
hier Oineus und Deianeira nur Zuschauer waren. Man wird daher doch
gut tun, anzunehmen, dass Oineus und Deianeira die aussersten Platze der
Gruppe einnahmen und Paus. paarweise erst die Eckfiguren, dann die
Mittelgruppe und zuletzt die beistehenden Gottheiten aufzahlte, zwar nicht
der Reihenfolge, wol aber dem inneren Zusammenhange nach. Furtwangler
meint, dass diesem verlornen, sicher noch altertiimlichen Werke ein sehr
archaischer Skarabaeus bei King anc. gems pl. 34,3 unter den erhaltenen
Darstellungen des Mythus am nachsten komme. Vgl. sonst die Bemerkung
Bd. I 826 zu HI 18,16.
S. 505,23. ’AOy]voc? aYaXpa axe oZaa xxX., zur Konstruktion vgl. Bd. I
zu S. 407,16.
S. 506,1. Von dem den Gigantenkampf darstellenden Giebelrelief
sind erhebliche Reste wieder aufgefunden worden; die Zugehorigkeit der-
selben zurn megarischen Schatzhause ergiebt sich teils durch die Ueber-
636 VI 19,13-20,2.

einstimmung' von Gegenstand, Eeliefausfuhruiig imcl Giebelform mit dem


Bericlit des Paus., teils daraus, dass sie zusammen mit Bauteilen des Scliatz-
liauses vermanert Die Masse des Giebelfeldes werden
gefimdeii wurden.
darnacb auf 0,744 m Die Komposition lasst sich nocli
zu 5,70 bereclinet.
imgefahr feststellen, ebenso, dass nnter den dargestellten Gottheiten sicli
Zeus, Poseidon, Ares, Atheiie, Herakles befanden. Dem Stile nacli ist das
Werk etwa um die Mitte des 6. Jahrb. anzusetzen. S. Ergebn. Tafelbd.
III Taf. 2 f . mit Treu Textbd. III 5ff. ;
ders. Ausgr. IV 14. Flasch
1104 C. n. U. Bdttiger 214. Mit cliell 211. Murray I 199. Colligiion
I 236. Overbeck I 121; weitere Literatur bei Treu a. a. O. 15.
S. 506,2. Dieser Schild urclp -ou asxou ist eine First verzierung; von
einem Seitenakroterion desselben Scliatzliauses liat sicli die an das End-
stiick der Sima angearbeitete Basis erlialten, s. Ergebii. Tafelbd. II 37.
Beeinflusst war die Firstverzierung des megarisclien Scliatzliauses von den
Akroterien des Heraions, vgl. Benndorf Arcliaeol. Jahresli. II 8.

S. 506,2. Die IVeiliinsclirift auf dem Scliilde besagte offenbar niclits


nS-lieres, ais dass das Scliatzliaus aus der Beute eines Feldzugs der mit
den Argeiern verbiindeten Megarer gegen die Korintlier erbaut war; nacli
der Ansiclit des Paus. liatte dieser Kampf unter dem Archon Phorbas statt-
gefunden, der nocli lebenslangliclier Archon war (nacli Eusebios und
Hieronymus 952 -921, nacli Synkellos 917, nacli Exc. 947 — lat. Barb.
992—959; s. v. Scli offer bei Pauly-Wissowa II 581), walirend der Bau
erst spMer erfolgt sei, —
wie viel spater, liangt von der Lesart ab,
da die Codd. nur Itsjiv liaben, wofiir Clavier Itsji v,' also 50 Jalire spater,
vorsclilug, unter Zustimmung von Robert Arcli. Marcii. 3 A. 1, walirend
Malmberg (s. Treu a. a. 0. 14 A. 2) sxsji u,' also 400 Jahre spater,
sclirieb, was ungefalir in die Zeit fiiliren wiirde, in die die Giebe-lreliefs

wirklicli zu setzen sind. Diese Konjektur ist deswegen unwalirscheinlicli,


weil, wie Treu riclitig bemerkt, Paus. iiber die erstaunliclie Tatsaclie der
400jalirigen Aufbewalirung einer Kriegsbeute siclierlicli etwas bemerkt haben
wiirde. Auf alie Falle ist Paus. ini Irrtum; er setzte das Schatzliaus des-
wegen so friih an, weil er darin ein Werk eines Scliiilers von Dipoinos und
Skyllis aufgestellt sali, die er ais Scliiiler des Daidalos fiir Kiinstler aus
der friihesten Zeit bielt. Vgl. Flasch a. a. 0.
S. 506,10. Voiii Schatzbause der Geloer (No. XH) sind die
Fnndamente vorhanden, Teile der Bauglieder der Vorhalle, Gesimse vom
iilteren Teile mit reichbemalten Terrakotta-Verkleidungen (s. die Abbildungen

Ergebn. Tafelbd. I Taf. 39-41; II 116 f. Ausgrab. V Taf. 33 f.). Der


Bau besieht aus zwei zu verschiedenen Zeiten erbauten Teilen (s. den
Nachweis von Dorpfeld Ausgrab. V 31 ff.); der alteste Teii, der aber
wegen der vorzugiichen Ausfuhrung der Terrakotten und wegen ihrer
Ornamentformen niclit iiber das 6. Jahrh. hinaus angesetzt werden
darf, war eine einfaclie Cella im Verhaltnis von 13,17 m zu 10,85 m;
dieser wurde an der siidlichen Langseite spater, etwa in der ersten Halfte
des 5. Jahrh., eine Vorhalle angefiigt mit seclis Saulen an der Front und je
2 ‘/2 an den kurzen Seiten, aber ohne Giebel. S. Dorpfeld Ergebn.
S. 506,1-19. 637

Textbd. II 53 Borrmann ebd.


ff. 193. Flasch 1104 D. Botticlier
208. Leon ardos 220; iiber die Terrakottenverkleidmig’ Dorpfeld,
Graeber, Borrmann u. Siebold Uber die Verwendnng v. Terra-
kotten am Geison u. Dache griecb. Banwerke (41. Winckelm, Progr. d.
Berl. archaeol. Ges.), Berlin 1881.

Gap. XX.
Opfer auf dem Kronion. Doppeltempel der Eileithyia und des
Sosipolis. Ursprung der Verehrnng des Sosipolis. Das Hippo-
d.amion. Das Stadion. Der Hippodrom. Ablanfscliranken und
ibr Gebrancb. Taraxippos.
S. 506,14. xaxa xa t^oy) [xoi, s. Gap. 19,1.
ebd. Der Kronosbiigel, 122,6 m bocb, ist von dem iibrigen Hoben-
zuge nordlicb des Alpbeios durcb eine tiefe Einsattelnng abgetrennt und
fallt zur Tempelstatte steil ab, s. Curtius u. Adi er Olympia u. Umgeg. 12 .

S. 506,15. Vom Kronosdienste in Olympia spricbt aucb Dion. Hal.


I 34,3: xou £v’'HXi6i Kpoviou Xocpou, 6k iaxtv Iv xf Biaaxioi 7 -^ 7roxa[j.o5 irXrjaiov

’AXcpsiou, xai auxov ispov xou Kpovou vojxiCovxs? ’HX£tGi Ouaiai? xal aXkai^ xtixat?

7 £paipoujiv £v ojpt,a[X£voi? ^povoi?.


auviovxe^ Wabrscbeinlicb ist der Kronos-
dienstvon Kreta nacb Olympia gekommen, s. Preller-Rob e rt 52. Von
einem Altar des Kronos und der Ebea in Olympia spricbt Herodor beim
Scbol. Pind. 01. 5,10. Der Name der Priester, BaaiXai, bangt jedenfalls
mit ^OGike6<; zusammen; Curtius Berliner SB. f. 1894 S. 1111 siebt darin
einen Hinweis, dass dies Priestertum aus altkoniglicber Zeit stamine.
Bergk Eb. M. XXXVDI 531 Anm. 1 bringt sie mit den IGA 112 Z.
II genannten paad£i? zusammen, dem boben Eat, dem die fortscbreitende
demokratiscbe Entwicklung nur diese priesterlicbe Funktion gelassen babe.
Nacb Bursian II 297 waren sie ein altacbaiiscbes oder eliscbes Priester-
gescblecbt.
S. 506,17. Wie Eobert A. M. XVIII 37 bemerkt, entbalt die Ortsangabe
£v xoi? TTEpaai xou Kpoviou xaxd xo irpo? xy]v dpxxov xxX. einen inneren Widersprucb:
diese Angabe fiibrt auf den der Altis abgekebrten Xordabbang, wabrend
iv p.£a(p xu)v byjaaupdiv xal xou dpou? auf die Siidseite weist. Massgebend
erscbeint die Ortsbestimmung nacb den Scbatzbausern, nicbt die nacb der
Himmelsricbtung. Eobert meint daber, dass sicb enPveder Paus. bei An-
gabe der letzteren getauscbt babe, oder dass eine Textverderbnis vorliege,
s. den krit. App. Dafiir, dass ein diakritiscber Genitiv, am ebesten x^?
’'AXx£u)?, ausgefallen sei, spricbt der Artikel bei irpo? x^v dpxxov, der sonst
feblen wiirde, vgl. I 41,1. III 17,4- V 23,1. 25,5. 27,1,

S. 506,19. Das oben (S. 626) erwabnte Gebaude binter der


Exedra, das Dorpfeld Ergebn. Textbd. II 45 fiir einen Tempel des He-
rakles balt, erklart Eobert a. a. 0. 87 fiir das bier erwabnte Heilig-
638 VI 20,2-7.

tum der Eileithyia und des Sosipolis, welche Ansicht vonFrazer z. u. St.
zuriickgeAviesen, dagegen von Ddrpfeld selbst Textbd. I 75 ais sehr wol
moglich bezeichnet wird. Wenn Frazer bemerkt, der Tempel sei nacb den
Angaben des Paus. ein doppelter, mit eiuem Innenraum fiir den Dienst des
Sosipolis und einem Aussenraum fur den Dienst der Eileithyia, der in Pede
stehende Bau aber sei nur eine einfache Kammer, so bemerkt Dcirpfeld, der
von Paus. genannte Altar der Eileithyia konne wol in der Vorlialle des
kleinen Ileiligtums angenommen werden. Uberdies ervvalmt Paus. zwar
einen Altar des Ilerakles nabe beim Scliatzliaus der Sikyonier (V 14,9, s.

oben S. 370), aber keinen Tempel des Ilerakles. Allein wir miissen
unsererseits Frazer beistimmen ;
denn Paus. wiirde scliwerlicli von einem
4’empel, der gleich allen andern nur aus Cella und Pronaos bestand, ge-
sagt haben: oittaou; 7rc-otr|Tat. Ubrigens ist aucli die Lage des Ileiligtums
durch den 4'ext des Paus. niclit deutlicli bezeichnet.

ebd. Sosipolis, hier ais inr/wpto; oai[i.o)v bezeichnet, Z. 22 u. S. 507,3


u. 16 ais ebenso (’ap.'25,4, ist in Wirklichkeit ein Heros, der wie
Kychreus bei Salamis (I 36,1) im Augenblick der Gefahr seinen Verehrern
in Schlangengestalt Hilfe bringt. Pobert A ]\I. XVIII 40h‘. identifiziert ihn

mit dem kretisclien Zeuskind, das ebenfalls in Schlangengestalt erscheint;


er erinnert an den Zeus Sosipolis in Magnesia am Maiander Strab. XIV
648, ja er glaubt, dass der Sosipolistempel nicht nur das alteste Zeus-
heiligtum von Olympia, sondern iiberhaupt der Ausgangspunkt des ganzen
Ivultus sei, s. dagegen Use ner Gotternamen 173. — Die Ilonigkuchen
deuten wohl darauf hin, dass Sosipolis hier in Schlangengestalt verehrt
wurde, eine Vermutung, die Marx Gr. Marchen 113 damit stiitzt, dass
nach (bap. 25,4 Sosipolis an einer andern Stelle in Olympia ais Agatho-
daimon charakterisiert ist, der bekanntlich ofter auch in Schlangengestalt
dargestellt wird. — Piitselhaft nennt Kayser Z. f. A. 1848, 1100 die
Xoutpa, doch vgl. die XouTpocpopo^ der Aphrodite in Sikyon II 10,4.

S. 506,22. Was der vofxo? MlXsuov im einzelnen von der Priesterin


verlangte, ist unbekannt; ist ein allgemeiner Ausdruck und bezieht
sicli nicht etwa bloss auf Fiihrung eines keuschen Lebenswandels, vgl. VIlI
13,1, wo berichtet wird, dass Priesterin und Ih-iester der Artemis Hymnia
im arkadischen Orchomenos weder die Bader noch das Ilaus eines Privat-
mannes besuchen durften, und dass dieselbe Verordnung fiir die Opferpriester
der Artemis in Ephesos gelte; anderswo verlangte die «Yu-sia Enthaltung
von gewissen Speisen u. s. w, s. Stengel Gr. Kultusalt. 35. '

ebd. AVir haben die friihere Interpunktion wieder eingefiihrt; wird


namlich, wie seit Siebelis iiblich, /ai aurrj zum Vorausgehenden gezogen,
so ergiebt sicli die bei Paus. sonst nicht iibliche Verbindung zweier Satze
durch T£-T£; interpiingieren wir nach 'HXsitov, so ist gesagt, die Priesterin
selber besorge die Verrichtungen, d. h. sie diirfe sich keiner Hilfe be-
dienen, da jedermann ausser ihr das Betreten des Innern untersagt war,
§ 3. Solite Paus. aber doch xai aur/J mit dem Vorausgehenden verbunden
haben, sodass gesagt ware, dass auch die Priesterin der Eileithyia nach

i
S. 506,19- 507,23. 6B9

dem elischen Gesetz ein reines Leben fiihre, so miisste wohl Xouxpa
geschrieben werden, vgl. VI 6,7. 26,2.VII 10,2.
S. 507,5. UTiofJ-lvouaai, sie singen den Hymnus, wabrend die Priesterin
im innern Paum den Dienst des Sosipolis besorgt.
S. 507,6.Wie bei diesem Raucliopfer, so wurde in Athen dem Zeus
Hypatos kein Wein gespendet, I 26,5; ebenso unterliess man in Olympia
die Weinspende im Kulte der Nymphen, der Despoinai und auf dem allen
Gottern gemeinsamen Altar, V 15,10; aoivoi Oeai waren auch die Eume-
niden, s. Sopb. 0. C. 100, wo der Scboliast noch andere Gotter aufzablt,
denen kein Wein gespendet wurde; dagegen wurden allen genannton vrj-
cpdXia dargebracbt, nur bei Siihnopfern unterliess man jeglicbe Spende, s.

St en gei Hermes XXH 645 ff.


ebd. opxo? Trapa ttp 2(oai7:6Xiot sui p-syiaTot? xadeaTTQxe, der Eid wird
gewissermassen unter den Schutz des Sosipolis gestellt, wodurcb seine
bindende Kraft gesteigert wird; die Meinung ist dabei wie II 2,1 o? 6’ av

IvxauOa — ETriopxa opioaT], ouSep-ia laxiv oi p-TQ/avY] StatpuYstv xou opxou. Es ist

ein £7u^ojptoi? opxo? (Thuc. V 18,9), wie z. B. der bei der Artemis Soteira
in Pellene, VII 27,3. — ettI p.£ 7 iaxoi?, wofiir VIII 15,2 U7r£p pLE^taxcov steht,

bedeutet: in besonders wichtigen Dingen, bei feierlichen Veranlassungen,


lizi anderem Sinn ais HI 6,7 und ganz verschieden von V 24,10.
also in
ApxaSwv I? xy)v ’HX£iav £ap£^XY)xdx(uv, dass dieser Arkader-
S. 507,7.
einfall schon wegen der hohen Altertiimlichkeit der Kultgebraucbe nicht,
wie Siebelis annabm, der von 01. 104 (Xen. Hell. VH 4,28 ff.) sein kann,
hatLoschcke Ostl. Giebelgruppe von 01. S. 9 richtig gesehen, es ist viel-
mehr mit Robert a. a. 0. 39 an einen viel friibern Krieg zu denken, von
dem V 4,7 andeutungsweise die Pede ist.
S. 507,18. xov — TzaXha TupoTqYa 7 £v I? av9po>Trou?, VII 23,6 heisst Eileitbyia
7] £S cpo)? aYouja xou? -raioac.

S. 507,20. Zu (i)? £'iTi vgl. Bd. I zu S. 409,6.

S. Den Tempel der Aphrodite Urania will Pobert a.


507,21.
a. 0. 43 in dem Bau erkennen, dessen Peste unter der Exedra des
Herodes Atticus gefunden worden sind; eine Vermutung, die Dorpfeld
Ergebn. Textbd. I 75 ais moglicb binstellt, die aber der auch von Dorp-
feld Annahme, dass zur Zeit, da Paus. Olympia besuchte, das
gebilligten
grosse Wasserwerk des Herodes schon stand (s. Textbd. II 134 f.), wider-
spricht, da der Bau dann verschwunden Avar, also von Paus. nicht erwahnt
werden konnte. Ereilich spricht er nur von £p£i7ria, damit kann er aber
nicht gut Peste dieses Baues, der durch die Exedra verdrangt wurde (s.
Tafelbd. I Taf. 85), gemeint haben; denn schwerlich wird Herodes von
diesem Bau Peste der Mauern, die seine Exedra verunstaltet hatten, stehen
gelassen haben.
S. 507,23. Lage des Hippo damions, von dem keine
tiber die
Peste aufgefunden worden sind, macht Paus. zwei Angaben: V 22,2 bemerkt
er, dass in seiner Nahe die grosse Gruppe des Lykios, der Kampf des

Achilleus mit Memnon, stand, hier giebt er an, dass es xaxa xy]v 'rojx-raxry
laoSov lag; vgl. dariiber die Bemerkung oben S. 428, wo wir der Annahme
640 VI 20,7-8.

Dorpfelds beistimmten, class das Heroon niclit (wie Lange Haus und
Halle 334 imd Flasch 1097 meinten) im Siidwesten, sondern im ostliclien
Teii der Altis, niclit weit vom Stadion-Eingang, lag, was ausfiihrlich Ergebii.
Textbd. I 74 begriindet ist. Datiir spriclit erstens die Stelle, an der es Paus.
liier anfuhrt, nanilich nacli Besprecliung der Scbatzliauser-Terrasse nebst
den dort befindliclien Heiligtiimern und lievor er sich zuni Stadion wendet.
Sodann kann die hier genannte IVjooc niclit das Siidwesttor seiii,
in dessen Xiilie iiberliaiipt kein Platz fiir einen so grossen Bezirk (vom
Uinfang eines JMetlirons d. h. 10000 = 0,0950 Hektaren) verfugbar ist,
sondern miiss identisch sein mit der -roixTuy.Tj, von der Paus. V 15,7 spriclit
und die ini SO der Altis zu suchen ist (s. oben S. 375 und 380), d. li. mit
dem grossen rdmiscben Triumjibtor. (Uber die abweicliende Meinung von
Ileberdey Eran. \4ndol). 38 s. oben 376.) Xalier die Lage zu bestimmen
ist niclit moglich; l)«3rpf'eld liisst a. a. O. 82 f. die iNlogliclikeit zu, dass der
Baii ausserlialb der Altis lag und daber hier ivroc in i/ro; zu verandern
und aucli rofiTri/rj verdorben sei, wie i<lenn Botticlier in der Philol. IVoclien-
schrift 1. 1882 Sp. 1209 dafiir xoutttt, vorgeschlagen batte, d. li. den gedeckten
Zugang zum Stadioii, s. u. ^ 8. Vgl. aucli Leonardo.s 165.
S. 508,1. Wie das Ilippodamion, so war aucli das Pelopion (s. V
13,1) mit eineni «)p»Yxd; umgeben, d. h. einer Umtassungsmauer, s. oben
S. 356.
ebd. ara; xaxa ero; ixaaTov, d. li. die iibrige Zeit des Jalires durfte
dieser Hezirk iiberliaiipt von keinem Mensclien betreten werden, so wenig
wie das aXao; in Megalopolis liinter dem 'rempel des Zeus Pliilios, \"I1I
31,5, oder der geweilite Hezirk des Zeus Lykios aut’ dem Lykaiongebirge,

VllI 38,6; vgl. Dem. g. Xeaer. 76. Dass ein 4’empel nur einiiial im dalir
geortnet wurde, ist bei Pausanias lifters zu lesen, s. VI 25,3 (Teinpel des
Ilades in Elis), wo der Orund des Oebrauclies angegeben wird, \TII 41,5
(Teinpel der Eurynome in JMiigaleia), IX 25,3 (Ileiligtum der dindymenisclien
^lutter in Theben), 16,6 (Ileiligtum des Dionysos Lysios in Theben); zwei-
nial im Jahre wird der 4'einpel der Artemis in llyamjiolis geoftnet, X 35,7,
aber nur einmal geht der Priester in das Ileiligtum der Athena Poliatis in

Tegea, VIII 47,5.


S. 508,3. i ber i\Iidea vgl. Bd. 1 603.
S. 508,4. hier folgt, wurde Chry-
Xach der Sage, welcher Pausanias
sippos, der Sohn des Pelops von seiner ersten Frau, durch die Sohne der
Hippodameia, die Bevorzugung des Stiefbruders durch den Vater betiirch-
teten, umgebracht, vgl. Schol. II. II 105. Schol. Eiir. Or. 4. Xach Hygin
f. 85 u. 243 gab sich Hippodameia, von Pelops der Urheberschaft des ^lordes
iiberlulirt, selbst den Tod.
S. 508,5. Zu der hier berichteten Keliqiiienversetzung vgl. Bd. I zu
S. 666,10.
S. 508,7. Die sog. Zanes, s. V 21,2; sie standen am Fusse der
Schatzhauser-Terrasse, oben S. 422.
s.

S. 508,8. Die Kpurrrj, der gewolbte Gang, der zur XA\ -Ecke des
Stadions fiihrte, ist durch die Ausgrabungen konstatiert worden; sie ist
S. 507,23-508^9. 641

32,10 m lang imd hat eine Liclitbreite von 3,70 m und 4,45 m Scheitel-
holie. Die Wolbung wiirde durch 15 Keilsteine (nicht 14, wie man friiher
annahm) bewirkt, von dnrcbscbuittlicb 1,28 m Lange, die obne Verwendung
von Mortel sebr sorgfaltig znsammengeftigt und durcb Eisenklammern be-
festigt sind. Die siidlicbe Widerlagsmauer ist sebr regelmassig ans 6
Steinscbicbten von verscbiedener Hobe aufgefiibrt, und an ibr entlang
lauft aus Poros; dagegen ist der Aufbau der nordlicben
eine Sitzbank
AViderlagsmauer in auffalligem Scbicbtenwecbsel und unregelmassigem Ver-
bande, mit Ausgleicbung der Fagen durcb Steinstilcke und Ziegelbrocken,
bergestellt. Das bangt jedenfalls daniit zusainmen, dass dieser Gang ur-
spriinglicb unbedeckt war und erst bei Erbobung der Stadionwalle iiber-
wolbt wurde; man bat damals wobl die Steine der Futtermauern, die den
Gang begrenzten, ais Material fiir die Xordwand benutzt, die Siidwand da-
gegen neu aufgefiibrt. S. Ergebn. Tafelbd. I 46 f., dazu Borrmann
Textbd. II 66f. mit Abb. 31. Ausgrab. V Dorpfeld ebd. 37.
Taf. 35 mit
Curtius u. Adler 31. Botticber 379. Flascb 1104 G. Leonardos 207.
S. 508,9. Das Stadio von Olympia ist nicbt vollstandig ausge-
graben worden, docb vuirden die wicbtigsten Tatsacben durcb kleinere
Ausgrabungen und Zieben von Yersucbsgraben konstatiert, vornebmlicb
Anfang und Ende aufgedeckt. Es bildet ein Oblong, dessen Lange
212,75 m, dessen Breite
an der Westseite 28,60, an der Ostseite 29,70
betragt; diese Masse sind an den die Babn einfassenden Rinnen der Wasser-
leitung gemessen. Die Entfernung der beiden Ablaufscbwellen (600 olym-
piscbe Fuss) betragt 192,27 m. Der die Rennbabn umgebende Wall, das
ywfjia war im X und O durcb Absticb und Abboscbung der Terrain-
erbebung, auf den anderen Seiten durcb Anscbiittung bergestellt; den Fuss-
punkt des Walles bezeicbnete eine sicli ringsum ziebende 40 cm breite
Bordscbw.elle aus Poros. Die Boscbung stieg sebr flacb, etwa im Ver-
biiltnis von 1:13, an; ibre Breite betrug etwa 30 m. Darnacb entbielt
sie im ganzeii etwa 18,000 qm, d. b. Platz fiir 20 — 30,000 Menscben,

Feste Sitze scbeint es nicbt gegeben zu baben, die Zuscbauer nabmen


auf der Erde Platz. Da die Sohle des Stadions sicli mit der Zeit erbobte,
die Hobe Abscbwemmung aber sicb verringerte, so wurden
der Walle durcb
in spaterer Zeit die Walle erbobt, die Boscbung doppelt so steil gemacbt;
man berecbnet diese neue Anlage auf 26,000 qm, den Platz fiir cc. 40,000
Menscben. Borrmann nimmt an, dass diese Neuaufscbiittung etwa im
letzten Jabrb. v. Cbr. erfolgt sei, und dass aucb die Anlage des gewolbten
Ganges derselben Zeit angebore, wabrend Dorpfeld die Veranderungen
der urspriinglicben Anlage scbon in die Zeit Pbilipps von Makedouien
versetzen will. — Der Zugang erfolgte durcb die in einen 'offenen Gang
(opop-os) miindende KpuTZTY) eaooo?, die wobl nur fiir die Dauer der Kampfe
den Hellanodiken und Kampfern reserviert war, sonst aber aucb vom
Publikum benutzt wurde. Diesem Zugange liegt im ein Eingangstbor W
vor, das den arcbitektoniscben Abscbluss der Gasse zwiscben der Scbatz-
bausterrasse und der Ecboballe (vgl. V 21,7 und oben S. 426) bildete nnd
vermutlicb gleicbzeitig mit der KpuTiTT] angelegt wurde. Die Anlage bestebt
642 VI 20,8-10.

aus einer korintliischen Saulenstellung voii drei Iiiterkolumnien, dereu


mittelstes deii Durchgang zur KpuTrTTj bildete, walirend die seitlichen ge-
schlossen waren. S. Uber das Stadion und die Toranlage Ergebn. Tafelbd.
I 36—38 liormann Textbd. II G3ft‘. und Abb. 28 — 33.
init Ausgrab. V
Taf. 35f. mit Dorpfeld ebd. 36ff. Curtius u. AUler 29. Flascli
1104 F. Bdtticher 230. Leon ardos 208.
S. 508,11- La es weiter unten Z. 17 heisst, dass, weiin man deii
Stadionwall an der Stelle, an der die Hellanodiken sassen, iiberschritt, man
zu dem Hippodrom gelangte, so geht daraus hervor, dass die Hellanodiken
iliren IMatz auf der sudlicheii Biischung batten, die Priesterin der Demeter
Cliamyne gegenuber aut der nOrdlichen Seite.
S. 508,12. Fine Priesterin <ler Demeter Cliamynaia kommt auf einer
olympiscben Inscbrift aus romisclier Zeit vor, sie ist die (lattin des T.
Flavius Arclielaos, der Ol. 257 (245 n. Cbr.) Tlieokole war, s. Insclir. v.
Ol. 571 N. 485. Fine Antonia Baebia wird auf einer Insclirift aus (Jl.

232 (148 n. Cbr.) nur ais Priesterin der Demeter bezeiclinet, docb ist

Avol die gleiclie Wiirde gemeint, s. ebd. 547 N. 456;] aucli 619 N. 610,
wonach Kegilla ais ispsia Ar]|i.T)Tpo; Wasserleitwng und Fxedra liat anlegen
lassen, vgl. Dittenberger Sylloge- 397. S. aucli unten Cap. 21,1.
S. 508,13. aXXoTS aXXr^ Xot|JL^c(voo3a, der Nominativus statt des Genitivus
absolutus mit geringerer Bereclitigung ais V 20,3, s. zu S. 253,8.
ebd. Trapdsvoo; 0 'jx sipifooji DcotJiDt, mit Fiireclit liaben, nacli Walckenaer,
(Mavier u. Sielielis u. a. beliauptet, diese Angabe stelie ini Widersprucli
mit V 6,7; Pausanias uiitersclieidet bier und aiiderswo zwisclieii ^uvr] — ver-
lieiratete Frau (o«ler Witwe V 6,8) und rrapilsvo;, vgl. V 13,10. 16,2 und zu
S. 210,10. Diese Sitte entspriclit dfirisclien Anscliauunge.n, iiacli denen
den Madclien bekanntlicli im rmgang mit Mannern melir Freilieit einge-
raumt war ais den Frauen.
S. 508,14. Die Ablaufvoiriclitungen im Stadion sind sowolil auf der
W- wie auf der O-Seite aufgefunden worden; s. die Abbilduiigen Frgebii.
Tafelbd. I Taf. 47,3 u. 4. Sie bestelien aus Seliwellen von Kalkstein mit ein-
gekerbten Killen und Finsatzlbcliern; sie sind 500 mm breit, 210 — 280 mm liocli

und oline Klammern sorgfaltig aneinander ge.fiigt, die Zapfenlbclier zwisclien


deiiKillen sind4 — lOcmtief und 124 — 141 cni voneinander entfernt. ^lan nimmt
den Zweck gebabt, den Wettkampfern festen Ilalt fiir den
an, die Killen batten
Ablauf zu gewaliren; damit ist die eigentiimliclie Forra der Finkerbung
(namlicli winkelfdrmig, auf den Avestliclieii Seliwellen mit steilem kurzeni
Sclienkel nacb aussen, mit laiigerem Haclien nacli innen, auf den ostlichen um-
gekelirt) nocli keineswegs erkliirt. Aucb die Bedeutung der Zapfenloclier
stebt niclit fest, docli konnen sie kaum einen aiidern Zweck gebabt liaben, ais
dass Holzpfosten oder Stabe dort hineingesteckt wurden, die die Stande fiir

die einzelnen Laufer von einander sonderten: die ostliche Schwelle, an der
nocli alie 21 Zapfenlocber kenntlicli sind, erlialt dadurch 20 Stande fiir die
Laufer. Am unsicliersten ist die Frklarung der eigentiimliclie n Tatsache^
dass diese Ablaufscliranken, die man nur an einer Seite erwartet liatte,

sicli an beiden linden. Dorpfeld Ausgrab. V 37 (dem Ilolwerda A. Jb.


S. 508,9-18. 643

IV 33 A. 8. Botticher 232 zustimmen), erklarte das dahin, dass die


Hellanodiken, die die Schiedsrichter waren, im Osten sassen imd daher
dort jedesmal der Wettlauf enderi musste: daher habe der einfache Lauf
im Wbegonnen und im O geendet, der Doppellauf im O begonnen und
geendet. Da in den westlichen Schwellen das mittlere Zapfenloch grosser
ist, ais die andern, so werde in diesem die Zielsaule gestanden haben,
um die die Doppellaufer herum mussten. Hiergegen machte Hauser A. Jb.
II 104 geltend, dass, wenn beim Diaulos die Bahn nur auf e in er Seite
hingefuhrt hatte, die Ablaufstande auch nur auf dieser hatten angebracht
sein miissen, nicht aber in der ganzen Breite ;
er nimmt daher an, jeder
Laufer beim otauXo? hatte zu dem entsprechenden oixYjp-a der gegeniiber-
liegenden Seite laufen miissen, um dort kehrt zu machen und zuriick zu laufen,
— eine recht unwahrscheinliche Annahme. Flasch 1104 Gr spricht sich
auch gegen Dorpfeld aus, weil der Ausdruck des Paus. dagegen spreche,
dass man fiir Diaulos und Dolichos andere Ablaufschranken benutzt habe,
ais fiir den einfachen Lauf, und ferner, weil es nach § 10 nicht wahrscheinlich
sei, dass die Hellanodiken ihren Platz im Osten hatten. Er erklart daher,
ahnlich wie Hauser, und Dolichos nicht alie um ein
dass beim Diaulos
gemeinschaftliches Ziel herum zu laufen hatten, weil sonst die Vorbedingungen
nicht fiir alie gleich gewesen waren, sondern ais Zielscheiben hatten die
Pfosten (die vielleicht mit bestimmten Unterscheidungszeichen versehen
waren) gedient; die Eillen hatten diesen Laufern bei Beginn der neuen
Laufhalfte die gleiche Hilfe bieten sollen, wie beim Anfang der ersten.
Hiergegen bemerkt B orrmann Ergebn. Textbd. II 65, dass der Entfernungs-
unterschied fiir Mitte und Ecke der Ostschranken von der Zielsaule in der
Mitte der westlichen auf eine Stadionlange von 192,24 m nur 50 cm be-
tragt, also kaum in Betracht kommen konne bei Laufen von 384,50 m

Lange, wie dem Diaulos; auch konnten die Eillen fiir Laufer, die sofort
umkehrend weiter laufen, keinen Wert haben; sie kamen nur in Betracht
fiir antretende Laufer, die vor dem Ablauf eine bestimmte Fussstellung
einnehmen. Borrmann selbst schliesst sich Dorpfeld an, indem' er weiter
noch annimmt, dass Paus. mit der von vornherein erwahnten acpeais nur die
ostliche, ais die fiir den Diaulos bestimmte, im Sinn gehabt habe. Ha
der Zielpfahl im Westen stehen musste, naturlich in der Mitte, ergab sich
fiir die Stande dieser Seite eine Abweichung gegeniiber denen der Ost-
seite (21 gegen 20 Stande). Wenn Paus. nur von einer einzigen Ablaufs-
stelle spricht, so erklare sich das daher, dass diese zu seiner Zeit, wo der
einmalige Lauf hinter den mehrfachen zuriickgetreten war, die am haufigsten
benutzte gewesen sei.

S. 508,15. Zu Endymion vgl. V, 1,3 ff. mit S. 283 f.

S. 508,18. Vom Hippodrom, vom Stadion


der siidlich und siidostlich
belegen war, hat wahrscheinlich, wie Dorpfeld Ergebn. Textbd. I 78
meint, der Alpheios nicht nur die Walle, die die Eennbahn umgaben,
sondern auch die Bahn selbst und die Ablaufvorrichtungen weggespiilt.
Leider sind Nachgrabungen an der mutmasslichen Stelle der Anlage bisher
nicht vorgenommen worden. Auf Grund der Angaben des Paus. allein haben
Pausanias II 41
644 VI 20,10.

uber die darau sicli kniipfenden Fragen, namentlicb iiber Ablaufschranken und
Taraxippos, haben vornehmlicb gehandelt Gottfr. Hermann De hippodromo
Olympiaco, Lips. 1839 (Opusc. 388). Hirt Gesch. der Baukunst III 145.
Graf Lelindorff Hippodromos, Berlin 1876. Guhl u. Koner Leben d. Gr.
u.Kom.^ S. 147. Pollack Hippodromica, Lips. 1890, p. 52. Wernicke A.
Jb. IX 199. H. Schoiie ebd. XII 150. A. Martin in Daremberg et

Saglio Dictionn. des antiqu. III 196, wo p. 210 die altere Bibliograpliie zu
finden ist; aiich bei Krause Gymnastik u. Agonist. 150 A. 9.

Uber die imgefahre Lage des Hippodroms kann kein Zweifel sein:
es geht aus Paiis. liinlanglich siclier bervor, dass er siidlicli vom Stadion,
also sudostlich von der Altis, gelegen haben miiss, und zwar jedenfalls in
der Langsrichtiing von \V nach O. (Die Ansicht von Bursian II 298,
ilie Kichtiing sei von X nach S gegangen, kommt nicht in betracht, da

sie vor den Ausgrabungen autgestellt wurde und Bursian auch fiir ’das
Stadion dieselbe Ivichtung annahm.) Betrells der Lange ist man lediglich
auf Schriftstellen angewiesen; die darauf beruhenden Ansiitze der Neueren
gehen sehr auseinander, zumal niclit iminer deiitlicli gesagt ist, ob iiussere
oder innere, einfaclie Balinliinge oder Liinge einer einmaligen Umkreisung
gemeint ist. Curtius und Adler 30 bereclinen die Lange der „Boss-
bahn“ aiit' 4 Stadien (also, das olympische Stadion mit Dorpfeld zu 192,27
m berechnet = Das verstehen Wernicke 199 und Laloux-
769,08 m).
Monceaiix 147 in dem Sinne, dass damit ein einmaliger Umlauf gemeint
sei, wonacli die einfaclie Bahnlange auf 2 Stadien (384,54 m) kame.
Wernicke beruft sicli datur auch auf(hip. 16,4, wo die Liinge des Hippo-
droins von Nemea auf 4 Stadien angegeben sei; allein mit Kecht bemerkt
Schone 156 A. 7, dass da von eineiii Ilippodroin iiberhaupt garnicht
die Kede ist. Ebd. bemerkt Scliiine, dass auch <lie von Wernicke zum
Beweis herangezogene Stelle Plut. Sol. 23 datur nicht in Anspruch genommen

werden kdnne; sie besagt nichts, ais dass zu Solons Zeit eine Distanz von
4 Stadien iimixov (s. <5tajTr,|xa) genannt wurde. Gegen die Anualime, dass—
die Umlaufbahn 4 Stadien betragen habe, erhob Lehndorff 44 Einsprache.
Pindar giebt namlich 01. 3,33 (ow6£xa7vap.7:Tov Ttepl T£ppa opop-ou) und 6,75
(iTEpi ^coSsxaxov 6pop.ov iXauvrr^t£53iv) an, dass in Olympia die Bahn zwolfmal

durchfahren wurde (wozu noch zu vgl. Pind. 01. 2,50. Pyth. 5,30); das
hiitte 48 x 192,27 m =
9218,96 m ergeben, eine nach Ansicht des genannten
Sportsmannes ganz unglaubliche Zuinutung; schon die Ilalfte betrachtet
Lehndorff ais eine selir hohe Forderung. Die Ilalfte wiirde ais einfache
Bahnlange ein Stadion ausmachen; und so nahm auch Stengel griech.
Kultusdltert. 137 A. 2 ais Forderung zwolfmal 2 Stadien an, also unge-

fiilir 4,5 km. Hingegen halt Pollack 103 an der einfachen Bahnlange von
2 Stadien fest: da beim Lauf der Stadiodromen der Lauf von 4 Stadien
6p6p.oi iizr.ioi hiess, so miisse die einmalige Umkreisung der Bahn diese
Lange gehabt haben; er weist auch darauf hin, dass nach V 12,6 der
Zirkus in Eom zwei Stadien Lange hatte (s. oben S. 354). Wernicke
199 behalt ebenfalls die einfache Bahnlange von 2 Stadien bei, greift aber,

um Lehndorffs Bedenken zu begegnen, fiir die Pindarstelleu auf die schon


S. 508,18-509,1. 645

von de la Barre in den Mem. de TAcad. des Inscr. IX 607 gegebene


Erklariing ziiriick, wonach bei Piridar nicht ein zwolfmaliges Umfabren der
ganzen Bahn gemeint sei, sondern nnr ein sechsmaliges, indem eben dabei
ein zwolfmaliges Wenden stattfand. Gegen diese Deutung batte sich aber
bereits Pollack a. 0. (den Wernicke nicht beriicksichtigt) gewandt, da
a.

oojosxaYvajXTTTov T£p|xa nnr auf die aussere Meta gehen kdnne (wie auch die

SchoL zn Pind. a. a. O. es fassen), denn bei sechs Umkreisungen werde


die aussere Meta zwar sechsmal, die innere aber nur fiinfmal umfabren,
sodass nur elf Wendungen berauskommen. Scbone a. a. 0. bebandelt —
die Frage auf Grund ein es metrologiscben Fragments, der sog. Tabula
Heroniana II, deren bei Hultscb Metrolog. Script. I 184 stehenden Text
er auf Grund einer Hs. in Konstantinopel emendiert. Darnacb batte der
TJmlauf im Hippodrom 8 Stadien (1538,16 m) betragen, die eine Langseite
der Bahn 3 Stadien -|- 1 Pletbron (606,86 m), die westlicbe Breitseite 1 Stadion
+ 4 Pletbra (320,47 m). Daraufbin nimmt Scbone, dem sicb Stengel a. a. 0.^
S. 179 anscbliesst, an, die Lange des Hippodroms, von der Mitte der einen Breit-
seite zur Mitte der andern gemessen, habe zwiscben 3 und 4 Stadien betragen;
ob die mit 1900' angegebene Langseite die langere siidlicbe oder die kiirzere
nordliche war, lasse sicb nicht entscbeiden. Der Umlauf von 8 Stadien sei ver-
mutlicb durcb die Lange einer Linie bestimmt worden, die von der Spitze der
acpeat? mit stets gleicbbleibendem Abstand von der Boscbung durcb die ganze
Bahn bis zum Ausgangspunkte zurticklief. Man begreift*bei dieser Anuabme
nicht, wie bei Gesamtlange der Bahn von bochstens 4 Stadien ein
einer
Umlauf, der ja nicht die Breitseiten beriibrte, sondern nur um die beiden
vu(7(jat ging, 8 Stadien ausmacben konnte. Auch ergeben sich bei einer
Umlauflauge von 8 Stadien ganz enorme Zahlen: fiir den zwolfmaligen
L^mlauf (auch im Frg. xa os tsXsta xuxXous i^') nicht weniger ais 18457,92
:

m. Leonardos 214 hat diese Masse angenommen; Scbone rechtfertigt


sie damit, dass ihm von kompetenter militarischer Seite solche Entfernungen
(fiir das Fohlenviergespann 8 Umlaufe =
12305,28 m) ais „nicht undenk-
bar“ bezeichnet worden seien, und dass ferner wol jedesmal der grosste
Teii des Weges in ruhigem Galopp zuriickgelegt und erst gegen Ende das
Tempo verstarkt worden sei. Aber auch dies erscheint ganz unglaublich;
denn wenn die Wagen schon 15 km zuriickgelegt hatten, so wiirden schwer-
lich die letzten 3 km im schnellsten Tempo noch durchfiihrbar gewesen
sein. Es ist also wol nicht anders moglich, ais dass in dem ohnehin
schwer korrumpierten Text des metrologiscben Fragments auch die Zahlen
verdorben sind. Unter diesen Umstanden hat auch die Angabe, dass xo
irXaxo? Trpo? xrjv acpsatv 1 Stadion und 4 Plethren (320,47 m) betragen habe,
wenig Wert. Laloux-Monceaux berechnen die Breite auf 600 Fuss,
Pollack, unter Beriicksichtigung von Pind. Pyth. 5,50, wonach im Uippo-
drom von Delphi 40 Wagen zugleich fahren konnten und der in Olympia
nicht kleiner gewesen sein konne, auf 240 m.
S. 509,1 ff. Auf Grund der zwar sehr ausfiihrlichen, aber in manchen
Punkten doch nicht recht anschaulichen Beschreibung der acpsai? xdiv iuttov,
der Ablaufstande, sind verschiedene Rekonstruktionsversuche gemacht
41*
646 VI 20,10.

worden (zusamraengestellt auf unsrer Taf. VI). Der alteste, derBeacbtung ver-
dient, von Visconti Mus. Pio-Clement. V tab. A. No. 1 p. 81, vom Jabre 1796,
liesrt der Eekonstruktion Gottfr. llermanns vom J. 1839 zimruude. Visconti

nabrii die recbte (sudlicbe) Strecke der liabn breiter an, ais die andere, durcb
die Spina von ibr getrennte, iind legte die und die ibr vor- Agnaptos-Halle K
gelegte nur an den Anfang dieser recbten Halfle, wabrend er die linke
Seite viel naber der Spina abscbliessen Hess. So ragt die Spitze der acpecru;
direkt in denjenigen 'l’eil der Habn liinein, wo der Wettlauf beginnt, und
alie Ablaufstande bebnden sicb ebenfalls auf dieser Seite. Die Stande
ordnet er scbrag an, nicbt mit der Ivicbtung nacdi vorn. Das alles iiinimt
Gottfr. llermann an, der nur verwirft, dass die beiden Babnbalften ungleicbe
Breite baben. Pollack 79 f. tadelt vornebinlicb, dass die in der recbten
Al)teilung aufgestellten Wagen es viel unbequerner batten, uin zur <^ussern
Meta zu gelangen; und ferner, dass die Stande der Wagen seitlicbe Kicbtung
baben, anstatt geradeaus auf die Babn gebende. Darin sind aucb alie

.spateren Kekonstruktionsversiicbe einig, dass die Stande diese Jvicbtung


nacb dem Ziel bin gebabt baben iniissen. Am verbreitetsten ist der auf
Delaborde (1806) zuriickgebende Versucb von Ilirt a. a. O. Taf. XX
Fig. 8: er ist dfters wiederliolt worden, so bei Krause Gymn. u. Agonist.
4'af. IV Fig. 8 (s. ebd. 1 2,152 tf.). Gubl u. Koner Leben d. Gr. u. Kdm. *

131 Fig. 160. Baumeister Denkin. 693 Fig. 750 u. s. Ais langere der
beiden Langseiten (nacb ^ 15) nimmt llirt die sUdliclie Seite A an; infolge-
<lessen erb/ilt <lie westliclio Sclimalseite mit der ibr vorgelegten Malle des
Agnaptos () eine scliriige Lage. Die I), deren Basis die ganze
Breite des westlichen Al»scblasses einnimmt, kelirt ilire Spitze e etwas der
siidlicben Balmb.Hlfte zu, weil auf dieser der Wettlauf beginnt; m ist der
Flatz des ebernen Delphines, n der. des Altars mit dem Adler (Z. 8); f und g
<lie beiden Seiten der a-psji; mit den Stiinden (oi/.V;p.a-:a) fiir die Wagen, von
denen die Stande bb dem Punkte E, der ais Xormalausgangspiinkt fiir den
Lauf gedaclit ist, am fernsten, die St/inde am nachsten liegen, daber 1 1

die Stile (ojTtXrjYcC Z. 15) bei diesen zuletzt, bei jenen zuerst niederfallen.
lliergegen ist eingewendet worden, dass die Wagen der Stande h, i und
der niiclisten einen viel weitern Weg macben mussten, ais die der vordern,
also im Nachteil waren (Cboiseul-Gouffier Mem. de 1’acad. des Inscr.
1808, 237. Pollack 77); es batte daber die nicbt uber die ganze
Breite der Babn gelegt werden diirfen. Das tut freilicb aucb Lebndorff,
dem sicb Koner anscbliesst. Xacb seiner Kekonstruktion sind zwar die
beiden Langseiten ungleicb, die Agnaptos-IIalle aber nicbt scbrag, sondern
recbtwinklig vorgclegt, und dieser die Aphesis ganz regolmassig, zwar mit
etwas kleinerer Basis, aber docli so, dass die Mitte der Agnaptos-Halle,
der x^ltai' mit dem Adler, die Spitze der Aphesis mit dem Delphin, die
beiden Wendepunkte, alie genau in einer Linie liegen, die ibrerseits eben-
fallsgenau die Mittellinie der Rennbabn ist. Lebndorft' nimmt nun an, die
Einricbtung der Aphesis sei dazu bestimmt gewesen, den Vorteil, den der
Inwendige vor dem Auswendigen in jedem Pennen, namentlicb aber im
Wagenrennen bat, dadurch auszugleicben, dass man jedem Auswendigeren
S. 509,1. 647

den grossen Vorteil des „fliegenden Starts“ (d. h. den Vorsprung, den der
im Galopp Ankommende vor dem bat, der erst in dem Moment. wo der
galoppierende Rival ankommt, ablaufen darf) den Inwendigeren gegeniiber
einraumte; darauf gebe die von Paus. bescbriebene Einricbtung. Dieser
Zweck nur erreicbbar gewesen, wenn blos die e in e Seite der
sei aber
Apbesis, beide zum Ablauf benutzt wnrden: diese eine Seite sei
nicbt
naturgemass die recbte gewesen, da das Rennen auf der recbten Seite
begann; die Stande auf der linken Seite seien nur zur Aufnabme der vom
Rennen zuriickkebrenden Gespanne oder ais „Kublstalle‘‘ benutzt worden.
Hiergegen wendet sicb Pollack 81: die Worte Z. 14f., namentlicb das
ExatlpoOsv in Verbindung mit dem Plural ai Ttpo? xifj axoa x'^
ucTTrXyjYS?, zeigten, dass die absperrenden Stricke auf beiden Seiten der
Apbesis waren; ferner kann oeuxepa xa^t? Z. 17 sicb nicbt auf das zweite
oixrjjjLa bezieben, sondern nur auf die beiden zweiten oixiQfxaxa, recbts und
links. Audi batte Paus. bei seiner Bescbreibung des Ablaufens Z. 14 ff.,

wenn nur auf der einen Seite die Stande waren und so beim Fallen des
Strickes ein Wagen nacb dem andern ablief, sicb nicbt des Plurals xaxa
xauxa? bedienen kdnnen, und die Form des Scbiffsvorderteils batte iiberbaupt
gar keinen ersicbtlicben Zweck gebabt. Pollack seinerseits nimmt an, dass
die Halle des Agnaptos nicbt ganze Breite der Westseite, sondern nur
die
deren siidlicbe Halfte einnabm, wober es sicb aucb erklare, dass die eine
Langseite (die nordlicbe) langer war ais die andere. Vor der Halle lag
die Apbesis in deren ganzer Breite, aber nicbt mit ibrer Basis der Lang-
seite der Halle parallel, sondern ein wenig nacb links, nacb der inneren
Meta zu, geneigt, sodass also nur der linke Endpunkt der Apbesis an der
Agnaptos -Halle liegt, der recbte nicbt. —
Davon weicbt wiederum die
Rekonstruktion von Wernicke (vgl. seinen Plan der Altis zu S. 88 101) —
ab. Er legt die Halle vor die ganze Breite der Westseite, die Apbesis
aber lasst er etwa die nacb S gebenden zwei Drittel dieser Breite ein-
nebmen und die Spitze nacb der recbten Babnbalfte gericbtet sein. Ein-
gebender lasst sicb Wernicke jedoch auf eine Erklarung seines Planes
nicbt ein; es kommt ibm mebr darauf an, zu erweisen, dass die Worte
xaxa 7Tp(ppav vscos nicbt blos auf die Grundriss-Form gingen, sondern aucb
auf die Anlage, indem namlicb (da nacb V 15,5 einige Altare Iv xtp uratdpcp

x^? a 9 £cj£(o? lagen) der unmittelbar an die Agnaptos-Halle anstossende Teii


unbedeckt war, der zweite, von der Eingangsballe entferntere bedeckt und
von der Gestalt eines Scbiffsvorderteils, das Ganze also einer ricbtigen
Prora mit Verdeck gleicbend; eine Ansicbt, die wenig fiir sicb bat, da die
Abnlicbkeit der Anlage mit einem Scbiffsvorderteil, aucb wenn, wie wabr-
scbeinlicb, der innere Teii der Apbesis unbedeckt war, kaum behauptet
werden kann: nur die gedeckten Stande, die sicb in der Form einer irpwpa
nacb dem sp-PoXov binzogen, gaben Anlass zu dem Vergleicb. Zuletzt —
bat Martin iiber die Apbesis gebandelt. Er Aveist p. 198 Pollacks Rekon-
struktion zuruck, weil sie nur den gewiss seltnen, aussersten Fall beriick-
sicbtige, dass 20 Wagen liefen, wabrend meist wobl 10 das gewohnlicbe
war und dann die binteren Stande sicber unbesetzt blieben, wobei die auf
648 VI 20,10-14.

der linken Seite befindlichen einen wesentlichen Vorteil iiber die anderen
geliabt hatten; allein es ist offenbar, dass Martin sowol hier, wie in seinen
weiteren Griinden gegen Pollack, dessen Gedanken verkennt, wie er denn
ancli dessen Eekonstruktion in seiner Fig. 3844 ungenaii reproduziert.
Martin selbst giebt keine iieiie Kekonstruktion, er fasst nur die ganze Absicht
der Aphesis anders auf: nicht daniit alie Kampfer gleiche Ohancen hatten,
ware sie so angelegt worden, sondern aus asthetischen Griinden, indem das
Nacheinandererscheinen der Wagen ein schdnes Schauspiel geboten hatte.
Diese Ansicht ist ganz unhaltbar: sie stiinmt weder zu der besonderen
Sorgfalt der ganzen Anlage und der Beschreibiing des Paus., noch zu dem
Stolze, den Kleoitas auf sein Werk hatte (s.
§ 14). Im iibrigen wird sicli

die Frage, ob die Ilalle des Agnaptos die ganze Breite oder nur einen
'Teii derselben Anspiucb nahin, ohne Xachgrabungen schwerlich ent-
in

seheiden und betretfs der Apliesis scheint uns nur so viel sicher
lassen;
zu sein, dass das 1'p.poXov nicht auf die innere Meta gerichtet war, sondern
auf die redite Bahnseite, da nach Z. 18 die Bedingungen fur alie Kampfer,
wenn sie auf der Ildlie des Finbolons angelangt waren, die gleichen waren
und der eigentliche Wettkampf dann erst losgieng. Die nieisten Kekon-
striiktionen,nainentlich aber die von Pollack, der die Pferde erst beiin
Embolon, dann recbts von der inneren Meta in einer zusammenhangenden
Kiirve ankonirnen lasst, kranken daran, dass sie den Lauf der Pferde wie
<len einer Maschine regulieren, obsclion sie auneliinen, dass jeder Wagen
sofort nach dem Niederlassen des Seiles in vollem Laufe herausschoss ;
denn
sie miissten dann alie im entsprechenden Tempo und auf einer mathematisch
genau fixierten Linie sieh vorwarts bewegen, immer genau auf dem Padiiis,

der vom betreffenden or/rjixa nach der aiissern Meta liinfiihrte, wenn sie

alie im selben Momente so in Keih und Glied beim Fmbolon anlangen


sollten, dass von da ab alie die gleichen ('liancen hatten.
S. 509,3. Dass Agnaptos der Frbauer dieser Ilalle war, ist auch
oben V 15,6 erwahnt; naheres iiber ihn ist unbekanut. Auf den Pekon-
struktionen nimmt die Basis der Aphesis mehrfach die ganze Langseite der
Ilalle in Anspruch; dass das unrichtig ist, geht aus dem Wortlaut unserer
Stelle hervor, der nur besagt, dass die Aphesis sich nach dorthin ver-
breitert, wo sie an die Ilalle grenzt, wahrend ihre Spitze nach dem op6p.o;
zu liegt.

ebd. Es ist unbezweifelt, dass sowol der Delphin wie der Altar mit
dem Adler, um allen Lenkern und Zuscliauern gleich sichtbar zu sein, genau
in der Mittellinie, der Delphin also gerade an der Spitze sich betinden
musste. Daher bedeutet p-aXuTa hier, wie V 10,4 u. 6 f ^'gl. oben S. 320
u. 323), nicht „ungefahr“, sondern „gerade, genau“, und ebenso unten
Z. 10. ^"gl. hierzu auch Trendelenbur g Der grosse Altar d. Zeus
in Olympia (Berlin 1902) 13 f. —
Dass man einen Delphin ais Zeichen
walilte, erklart Pollack 71 damit, dass dieser dem Poseidon I-tuo?, der ganz
in der Nahe seinen Altar hatte (nach V 15,5), heilig war; er erinnert auch
daran, dass die Schiftsvorderteile hauhg Delphinbilder ais Verzierung auf-

wiesen. Er nimmt an, dass die drei Altare des Poseidon Hippios, der ebd.
S. 509,1-21. 649

erwahnten Hera Hippia und der unten § 11 erwahnte mit dem Adler direkt
gestanden hatten; Wernicke 203 versetzt dagegen
in der Mitte der Aphesis
die beiden erstern in die Mitte der Basis, den Altar aber mit dem Adler
und den Delpbin auf das von ilini sebr unwabrscheinlicher Weise ange-
nommene Verdeck der Apbesis. Auch ohne solches konnten diese beiden
Zeicben so boch angebracbt werden, dass alie Zuscbauer sie sahen.
S. 509,8. Unter oder uaTrXy]^^ wird jede Scbranke, die am
Ablauf oder Anfang des Wettkampfes verhindert, verstanden. In einem in
Pergamon gefundenen Epigramme, das den olympiscben Wagensieg des
Attalos, Vaters von Attalos I, verherrlicht (Frankel Inschr. v. Pergamon
8 N. 10), wird das Seil der Apliesis mit folgenden Worten erwahnt:
ddpoa ouaTzXy]^ j
Trdvxa 8ia arpsTiTou xeivfax’ Ijyouaa xdXo), | [^]
[£it]a[y]T(]aaCTa

Ooa? ttwXou?. Frankel 74 scbliesst daraus, dass hier von dOpoa


Trdvxa die Rede ist und von nur einem Strick, Avabrend Paus. § 13 von
mehreren spriclit, dass die Erfindung des Kleoitas damals, d. h. in der
Mitte des 3. Jalirh. v. Cbr., noch nicbt existiert habe und Kleoitas daher
unmoglich, Avie angenommen wurde, um 01. 80 (460) ge-
sonst gewohnlicli
lebt liaben konne oben S. 436 zu V 24,4). Mit Recht findet Frazer
(vgl.

z. u. St., dass dies auf den poetischen Ausdruck zu grosses Gewicht legen

heisst; auch besagen die Worte doch nur, dass der Strick alie Kampfer
zusammen absperrte, nicbt, dass er durch sein Fallen allen auf einmal die
Bahn freigab.
ebd. Uber die andern Altare, die in dem freien Raume zwischen
der Halle des Agnaptos und den Ablaufsaulen sich befanden, s. V 15,5 f.;

iiber ihren Platz Vermutungen von Wernicke a. a. O.


die Der hier er-
wahnte pwpo? war jedenfalls kein Kultuszwecken dienender Altar, sondern
nur die Basis den Adler, die Altarform hatte; dafiir ist auch beweisend,
fiir

dass sie nicht standig war, sondern jedesmal eigens aufgerichtet wurde.
S. 509,11. Diese beiden Zeicben, das Steigen des Adlers und das
Fallen des Delphins, waren ofiPenbar nicht fiir die Kampfer, sondern, wie
der Wortlaut des Paus. ergiebt, fiir die Zuscbauer bestimmt, deren Auf-
merksamkeit dadurch auf den Beginn des Rennens hingelenkt werden
solite. Wahrscheinlich war zwischen Adler und Delphin eine Verbindung
Zeicben mit beiden gleichzeitig von einer einzigen
hergestellt, sodass das
Person gegeben wurde, Avorauf auch die Worte des Paus. hindeuten. Dass
ausserdem Trompetensignale, wie sie fiir andere Kampfspiele bezeugt
sind (vgl. Soph. EI. 711. Stat. Theb. VI 404), in Olympia ebenfalls iiblich

waren, darf man aus Gap. 13,9 schliessen; Pollack 73 bezieht auch das
£ 7rayY]aaaa der pergamenischen Inschrift auf ein derartiges Signal mit einer
Glocke oder dergl., das gleichzeitig mit dem Fallen der Schrankenstricke
ertonte ;
er bezieht darauf auch Anth. Pal. XI 86, 3: 6 uaTrXrjYo? iv
ouaat. Man kann auch vorstellen, dass das Fallenlassen so vieler
sich aber
Stricke in sehr schnell aufeinander folgenden Momenten ein lautes Oerausch
verursachte, und dass dies mit dem gemeint ist, da doch an beiden
Stellen die uaTcXrjl selbst ais die tonende bezeichnet ist.

S. 509,21. tiber Kleoitas vgl. V 24,5 mit S. 436; die hier erwahnte
650 VI 20,14-19.

Statue in Athen ist jedeiifalls (worauf sclion der bestimmte Artikel hin-
deutet) die 1 24,5 genannte aut* der Akropolis, vgl. Bd. I 268 und Preger
137 N. 178. Von dein hier erwahnten Aristeides, der die Erfindung des

Kleoitas nocli vervollkoinninete, wissen wir sonst nichts, auch nicht, worin
seine aocpia bestand. Uber die Bedeutung von vgl. zu S. 461,22.

ebd. Autfallender in^ergang in die or. o])liqua, mit Auslassung


des regierenden verb. dicendi, ebenso VII 27,11; die Beispiele, welclie
Siebelis zu II 10,4 aufz^iblt (II 10,4. III 12,7. VII 24,5. X 2,6), sind von

der Kritik beseitigt.

ebd. Zu 'fpov/^jai Itzi vgl. Bd. 1 zu S. 26,5. II zu S. 1,8.

S. 510,5. Bei den Kekonstruktionsversuchen ist bald die nordlicbe,


bald die slidliche Seite ais die langere angenoinmen worden. So verlegt
Pollack den kUnstlicben Erdwall aut* die N-, den llugel aut’ die S-Seite
der Bahn. Allein nacb den 'rerrainverbaltnissen zu urteilen war es uinge-
kehrt, obsclion Wernicke 2UO es daliin beschrankt, dass der nordlicbe
Iliigel zu Antang ein init dem Stadiomvall zusamiiienhangender Erdwall
gewesen sei, den Paus. bei llervorliebung des Unterscbiedes beider Seiten
nicht beriicksichtigte. Fiir die N-Seite ais die kiirzere, voin Iliigel ge-
bildete entsclieiden sicli auch Lai oux-Monceaux 147. Martin a. a. ( ).

Leonardos 214.

S. 510,7. idier den 'Taraxi ppos, seine Lage und die Ursachen des
Sclieuena der Pferde handelt eingeliend Pollack 85 tl'. Ais iilteste Er-
wahnung des 'Taraxippos lietrachtet tlieser Arist. Equ. 247: Ttaie tov ravoopYov
xal Tapa;i7r::oaTpaTov, wo treilich Kock jede Anspielung leugiiet. Sicher ist
dagegen <lie Erwahiiung bei Lycophr. Alex. 43: Kpovou 7:o(p’ai7:uv oy9ov,

evha iimov tapaxrr]; ijTiv sodann bei Dio Chrys. or.

XXXI l p. 385 M.; bei Paus. selbst wird unten § 19 der neineische
'Paraxippos erwahnt. Die an, dass das Scheu-
nieisten Erkliirer iiehinen
werden der Pt*erde mit dem Umlenken um die aussere Meta zusammen-
hing, und so setzte Visconti den Taraxippos in uiimittelbare Xahe
dieser Meta; llirt und Lelindort*t*-Koner identitizierten ihn sogar mit
dieser, was sicherlich, wie schon llermann 4(X) bemerkte, nicht richtig
ist, da Paus. ausdriicklich sagt, jener liege tt,; p.£uovo; -X£upa;, also

nicht in der Mitte; auch deutet der Ausdruck ”apaO£ovTac aut* ein \ orbei-,
nicht aut* ein Umfahren des Taraxippos. Es kann daher auch die <$t£$ooo?,
bei der er lag, nicht, wie aut* Jenen Kekonstruktionen, initten in der Ost-
seite belegen gewesen sein. Uberdies bemerkt Pollack, dass die Pferde,
wenn sie an einer ^leta scheuten, eben so gut an der innern ]\Ieta, die sie
doch auch umfahren mussten, gescheut hatten. Pollack selbst versetzt
den Taraxippos und den Durchgang nordlich von der aussern ^leta an den
Fuss des Walles; er sieht namlich die Ursache des Scheuwerdens der
Pferde darin, dass die Pferde, sowie sie um die aussere Meta herum waren,
plotzlich ihren Schatten und den der andern Gespanne erblickten. Allein
da, wie oben bemerkt, die Siidseite muss Taraxippos die langere ist, so
und Durchgang mit Hermann auf dieser Seite gesucht werden, und da ist
S. 509,21-511,13. 651

vom Schatten keine E,ede; abgesehen davon hatten die Pferde an den
Anblick ihres Schattens wol leicht gewohnt werden kdnnen, wieWernicke
201 A. 24 bemerkt, der aucb den Taraxippos der anssern Meta sudlich
gegeniiber ansetzt, Aveil bier die Gespanne nach der Meta zu wenden
mussten, Vgl. aucb Martin 119, der ebenfalls an die Nabe der Zielsaule
denkt. Denn zu zieben, dass dort beim ersten Umlauf
es ist in Betracbt
ein starkes Wagengedrange und daber grdssere Gefabr gewesen sein muss,
wabrend beim Umfabren der innern Meta und iiberbaupt bei den spateren
Umlaufen die Wagen bereits grbssere Abstande baben mocbten.
S. 510,10. (b? ETTiTtav beisst nicbt baufig, wie Scbubart will,
sondern gewobnlicb; freilicb ist die Bebauptung stark iibertrieben, aber
mit ETciTrXsiaTov, das Clavier vorscblug, da er l-iriTrav mit toujours erklarte,
vvird nicbts gebessert.

ebd. Tobos rjvtV/oi Evsxa, man konnte sicb versucbt fiiblen, ^^viV/oi ais
Glossem zu streicben, allein s. d. Bemerkung zu S. 430,28; in der Tat, wer
dpbbv |jl£7e0£i [XE^a IX 2,7 scbreibeii mocbte, dem konnte aucb die
Trennung des Genitivs von EvExa durcb das Subiect elegant erscbeinen, s.
ubrigens die Bemerkungen Bd. I zu S. 7,5. 431,1. II S. 66,10. 82,17. 206,11.
S. 510,12 ff. Kalkmann 100 ist der Meinung, dass Paus. die ver-
scbiedenen Versionen iiber die Bedeutung des Taraxippos einem mytbo-
logiscben Handbucbe entlebnt babe. Paus. fiibrt deren sieben auf; eine
andere giebt Hesycb. s. b. v., und zwei weitere die Scbol. Lycopbr. 42.
Aucb Ptolem. Hepbaest. bat iiber den Taraxippos gebandelt, s. estermann W
Paradoxogr. 190 (p. 25 ed. Roulez). Vgl. Robde Psycbe^ I 173 A. 1.

S. 510,14. Die 'QXEviYj rArpri wird scbon bei Homer erwabnt, II. II
617 u. XI 757, spater ofter, vgl. Strab. VIII 342. Stepb. Byz. v. ’'QXevo?:
es war der Xame fiir den Gipfel des Gebirges Bursianll 322 f.
Skollis, vgl.
S. 510,16. Den Xamen Dameon Fick-Becbtel Griecb.
balt
Personennamen'^ 386 fiir eine Koseform von Damopbon oder einem abn-
licben Xamen,
S. 510,19. liber Myrtilos s. zu S. 221,4. 9.
S. 510,20. Die Verbindung p.r]vt[ia iajOat erbalt durcb xaxdv xaxw
laaOat Her. III 53 u. atu;(ia? iaaOai Isocr. Arcb. 101 nur eine scbwacbe
Stiitze; iXd)|X£vo? (s. kr. App.) ist unmoglicb, da Pausanias nicbt iXao|xat,

sondern iXotcjxofxai sagt (II 29,7. 35,11. III 13,4. 5. VI 6,8 u. 9); gut ware.
tXaaop-Evo? (III, 4,6); anderswo sagt Pausanias p.Tqvi|xa dTiorpsTTEiv oder dTroxps-
TTEa^ai III 17,9. V 1,7, [x. oiacpEu^Eiv III 23,5.

S. 510,24. Vgl. iiber Alkatboos unten Gap. 21,10.


S. 511,4. Zu Ampbion vgl. IX 5,7 f.
S. 511,10. Dieselbe Angabe betreffs des Poseidon Taraxippos bat
aucb Dio Cbrys. a. a. 0.
S. 511,11. Bei den beriibmten Leicbenspielen, welcbe Akastos zu
Ebren seines Vaters Pelias veranstaltete (vgl. zu III 18,16. V 17,10), wurde
Glaukos von seinen eigenen Pferden zerrissen, nacbdem ibn lolaos, der
Sobn des Ipbiklos, besiegt batte, Hygin. fab. 250. 273. ,
*
S. 511,13. Es batten also drei von den grossen Wettkampfstatten
652 . VI 20^19—21,2.

ihren Taraxippos, dagegen bericlitet Paus. X 37,4, dass der Hippodrom


von Delphi weder durch Einfluss eines Heros noch aus anderem Grunde
die Eigenschaft hatte, die Pferde scheu zii raachen.
ebd. Die Imperfecta —
£v£zoi£i sagen. deutlich, dass zu des

Pausanias Zeit keine Posswettkampfe mehr in Xemea stattfanden.


S. 511,17. Paus. sagt uns nicht, auf welcher von den beiden vuaaai
die Statue der llippodameia stand; die meisten neliinen an, es sei die
innere gewesen, weil dort sicli der Sieg entschied. Botticher A.Z. XI 7
niinintim Zusammenhang damit an, dass ilie Hellanodiken ihren Sitz dieser
Saule mit dem Bilde geradezu gegeniiber gehabt haben miissten, sowie dass
sie dem Sieger gleich dort die Binde iiberreichten und wol aiich umlegten.

Er folgert ferner daraus, dass die Binde der Bekranzung voranging und
iiberhaupt friiher war, ais die Ehre des Kranzes; daher halte auch die
Nike auf der Hand des Zeus die 4'anie, nicht den Kranz; erstere blieb
das stehende, dauernd getragene Siegeszeichen. Vgl. Stephani Compte-
Kendu de St. Petersb. Dagegen meint Jiithner Arch.
1874, 140. 161.
dahreshefte I 42, dic 4’anie sei oftiziellen Bekranzung dem
erst nach der
Sieger von guten Freunden verehrt worden; und Passo w Stiid. z. Parthenon
3 tf. nimmt nur den Kranz ais Siegeszeiclien an, wahreud die Tiinie zur
Tracht des taglichen Lebens gehdrt habi;; nach der Bekranzung habe das
Publikiim dem Sieger Bliimen, Kranze
und besonders auch Tanien zuge-
worfen (die sog. Phyllobolie). Das Bild der ILippodameia erklart Jiithner
fiir nicht beweisend, da diese ja selbst Kamjifpreis war und nicht ais Preis-
richterin, sondern liiichstens ais Zuschauerin dabei stand.

Gap. XXI.
Tempel der Dem e ter Chamyne. Herkunft des B ei n amens.
Gymnas ion. Palaistra. Grab des Oinomaos. Grenzen der Eleia
gegen A rk ad en. Bergsattel des Saiiros mit dem Gralimal des
i

Sauros. Der Grenzfluss ])iagon. 4'empel de s Asklepios Demai-


netos, des Dionysos Leukyanites. 'I'riimmer von Plirixa und
4' e m e d e r A t h e n a K d o n a. Der F u s s Parthenios und der F u s s 1
p 1
y i 1

Karpinates. Grab derFreier der llippodameia und ihre Namen.

S. 511,20. Der Beiname der Dem et er Cliamyne wird mit /apai


(also yafxaisuvrp yafJiEovY]) in \*erbindung gebracht, ais die „in der Erde
rubende”, gleichbedeutend mit der Chthonia. s. Welcker gr. Gotterl. II
490. Preller-P 0 Curtius Gr. Etyinol.^ 197 vergleicht die
bert 776:
littauische Erdgottin Zemyna, und Kern hei PaulyAVissowa D 2727 ver-
mutet in ihr eine alte eleische Erdgottin, die spater mit der Demeter ver-
schmolzen wurde. Priesterinnen der Demeter kommen auf olympischeu
Inschriften der Kaiserzeit vor, s. Inschr. v. Olymp. 456. 473. 510. Kern
a. a. O. vermutet, dass unter der in der ^lysterieninschrift von Andania
S. 511,13-512,3. 653

(Dittenberger Sylloge^ 653,31) genannten ATrjfXTjxyjp Icp’ ktuoSpofxcp nicht,rj

Mie Sauppe meint, die Demeter im Hippodrom auf dem Lykaion gemeint
sei, sondern eben die bier genannte, da deren Priesterin (nach § 9) auch
bei den olympiscben Spielen eine Sonderstellung einnahm.
S. 511,23. tiber Pantaleon s. z. Gap. 22,2.
S. 512,3. Vom Gymnasion hatte Paus. bereits V 15,8 kurz ge-
bandelt und kommt nun, unter Wiederholimg des dort Bemerkten, ein-
gebender darauf zuriick. Kalkmann
85 macht darauf aufmerksam, um
die Planlosigkeit des Paus. in der Bescbreibung der Altis daran zu demon-
strieren: die erste beilaufige Notiz miisse ihm spater nicht mehr genhgend
erscbienen sein, und darum gehe er hier vom Tempel der Demeter Chamyne
plotzlich zu dem ganz am andern Ende der Altis gelegenen Gymnasion
liber, ohne diesen Sprung durch ein Wort zu markieren; es sei hier offen-
bar ein ISTachtrag aus derselben Quelle, aus der er auch andere Notizen
nachtrug. Dagegen findet Gurlitt 394 in dem ganzen Abschnitt, der
auf die Olympioniken-Periegese folgt, die absichtlich hierher versetzte
Schilderung der Umgebung der Altis, wobei Paus. die schon behandelten
Gebaude (Leonidaion, Theekoleon, Buleuterion, Ergasterion des Pheidias)
nicht wieder erwahne. Dass da freilich bei der doppelten Erwahnung des
Gymnasions ein Anstoss Hegt, giebt Gurlitt zu, glaubt aber, dass man ohne
Bedenken an der ersten Stelle ein Glossem annehmen kdnne. Wir
mochten eher eine Fliichtigkeit der Arbeit annehmen, indem Paus. bei der
hier vorliegenden Behandlung des Gymnasions iihersah, dass er bereits
davon gesprochen hatte.
Paus. nennt, ohne eine nahere Beschreibung zu geben, nur schlecht-
weg das Gymnasion und einen andern, kleineren Peribolos zur Linken des
Gymnasions, der ais Palaistra diente. Von beiden Anlagen sind ausserhalb
der Altis im NW erhebliche Peste gefunden worden, doch sind vom Gym-
nasion nur Teile der den eigentlichen Ubungsplatz begrenzenden Baulich-
keiten: die sudliche Halle, der Torbau und Stiicke der Osthalle ausge-
graben. Der zu Ubungen bestimmte freie Platz hatte uugefahr 220 m
Ausdehnung bei etwa 120 m Breite. Im O und S begrenzten ihn Saulen-
hallen, ob auch im W
und N, ist unbekannt. Die Siidhalle ist ein-
schiffig und 5,23 m tief, ihre Lange ist nicht konstatiert; die Saulen sind
dorisch; der Fussboden lag 0,74 m hoher ais der der siidlich anstossenden
Palaistra, Die Osthalle, 210,51 m im Innern lang, 10,11 m tief, war
doppelschiffig mit zwei Peihen dorischer Saulen; nach offnete sie sich W
mit 61 Achsweiten von 3,14 m; an beiden Enden war sie auf die Lange
von je 10 m geschlossen. Die Urnfassungswande, die noch in drei Schichten
iiber dem Erdboden erhalten sind, waren sehr sorgfaltig gearbeitet und

0,77 m stark; von den Saulen stehen nur noch wenige Stiimpfe aufrecht.
Die Halle diente bei schlechtem Wetter den Wettlaufern ais Ubungsplatz,
weshalb der Fussboden vermutlich aus lockerer Erde bestand. Nach hin W
begrenzte ihn eine Steinschwelle. Beide Hallen scheinen zur selben Zeit,
und zwar im zweiten Jahrh. v, Chr., erbaut worden zu sein. Vgl. Ergebn.
Tafelbd. H 38; Graf ebd. Textbd. II 127; ders. Ausgrab. V 41, mit Taf.
654 VI 21,2.

36. Curtius u. Adler 21. Botticher 373. Flascli 1104 P. Fougeres


bei Daremberg-Saglio 11 1693. Leonardos 150. Weriiicke A.Jb. IX
191 vergleicht Gymnasion und Palaistra in Olympia mit den von Vitr. V 11
gegebenen Vorsclirilten und findet beide ganz analog; er nirnmt demge-
mass, da Vitriiv drei Seiten der Anlage, die dem Gymnasion entspricht
(er sagt niir extra, mimlich ausserhalb der Palaestra), von Saulenliallen
nmgeben sein liisst, auch fur Olympia noch eine dritte Saulenhalle im
AV an.Audi bei Vitruv, dessen Anlage freilich anders orientiert ist, ist die
eine Saulenhalle doppelt und sehr breit; von den bedeckten Saulenliallen
dient bei ihm die eine tur die Lbungen desPentatlilons, die andere fUr
IJbungen im Wettlauf*. 1 )er* unbedeckte Innenraiim dient bei Vitruv zur An-
lage von Bosketts und dergl. (silvae aut platanones) mit Giingen (ambu-
lationes)und gepHasterten Platzen (stationes); Wernicke setzt fUr den Innen-
liof des Gymnasions von Olympia etwas alinlicbes vorans, indem die von

Paus. genannte xprjTrtc von ilini ais ein auf‘ Stuten erlioliter Standplatz
betrachtet winl.
S. 512,4. £v nimmt iv xip 7up.va3up wieder aut’, vgl. z. S. 231,3.
S. 512,7. Die Palaistra grenzt mit der S-Seite an die Strasse,
die westustlidi voin Kladeos her aut’ die. Mittelpforte der Altis-Westmauer
liinfiihrte ;
in di*r N-Seite beriilirte sie sicli mit der S-IIalle des Gymnasions,
mit der sie dureli eine iiber Stufen fiilirende Tiir verbunden var. Der
Grundriss bildet ein tast ([uadratiscdies von 66,35 zu 66,75 m;
Ivecliteck
in der Mitte liegt ein von doriselien Saulenliallen umgebener llot’ von 41
m Seitenliinge. An die llallen scliliessen sicli nacli X, W u. O hin
Zimmer an, die teilweise durch 'Turen zuganglich, teihveise durch Saulen-
stellungen ionischer Ordniing nach dem Ilote geotlnet sind. Die seitlichen
Paunie sind 6,75 m tief, die hinteren (nordlichen) 8,35. An der S-Seite
trittan durchgehende Saulenhalle von 4,37 m Tiete mit
ihre Stelle eine
15 ionischen Siiulen zvvischen zwei Anten; in den Fcken liegen die beiden
Ilaupteingange, otlne Vorhallen mit je zwei korinthischen Saulen zwischen
Anten; an den llauptwanden betinden sicli Steinbiinke ais Puheplatze. Die
Ixauine mochten ais Aufbewahriingsorte t’iir Salben lElaiothesion), zuin
Anhoren von Vortragen, einige auch zum Abhalten korperlicher Ubungen
bei schlechtem Wetter gedient haben; vgl. die von Wernicke a. a. O.
nach Vitruv versuchte Bestimmung der einzelnen Kaumlichkeiten. Sonst
isi zu vgl. Frgebn. Tafelbd, 11 73 — 75 mit Grat’ ebd. Textbd. II 113 u.

Fig. 1 15; ders. Ausgrab. V 40 mit Tat\ 38 tg. Curtius u. Adler 22.
Botticher 366. Flascli 152.1104 O. Leonardos
Unsicher ist die
Bestimmung des im Ilofe sicli tindenden eigentiimlichen Ziegelptlasters von
5,44 m Breite und 24,20 m Lange, das aus geriefelten Ziegeln und tlachen
Dachziegeln zusammengesetzt ist (vgl. die Abbildungen Ausgrabgn. V 41.
Ergebn. II 115 Abb. 1. Fougeres 1694 Fig. 3671. Schreiber Kulturhist.
Atlas I Taf. 22,13). Grat’ Ausgrab. a. a. O. dachte an Standplatze fiir

Einger, was Botticher 372 mit Pecht zuriickwies, weil fiir Eingkampfe
weicher Boden notwendig ist. Flascli nahm, obschon zweifelnd, eine Ent-
wasserungsanlage an; Fedde Flinfkampf der Hellenen (Breslau 1888) 13
S. 512,3-9. 655

sah darin Springbalm, fiir Anlauf und zwei Sprung-


eine doppelgleisige
8chritte reichend; Wernicke
197 halt die Anlage fiir eine zum Spiel mit
Kugeln bestimmte; Graf Ergebn. a. a. O. 115 denkt entweder an einen „Stand-
oder Wandelplatz der Lehrer und Kampfrichter, wo sie vor dem Andrangen
der Ubenden gesichert waren^^, oder lieber an ein Pletbrion, wie es Paus.
unten Cap. 23,2 beim Gymnasion in Elis bescbreiht, ais Ort, wo die Hella-
nodiken die Athleten nacli Alter oder Art der Ubung zusammenstellten.
Aber keine dieser beiden Deutungen wiirde die eigentumliclie Beschaffenbeit
der Thonfliesen erklaren. Fougeres weist zwar Wernickes Erklarung
zuriick, weil die Zerbreclilicbkeit der Thonplatten ein Spiel mit Stein-
kugeln, wie die in der Palaistra der pompejanischen Thermen gefundenen,
von denen Wernicke bei seiner Deutung ausging, ausschliesse er selbst ;

denkt aber auch an ein Ballspiel, nur mit leichteren Ballen, wobei die
Spieler beim Anlauf und Wurf auf den geriefelten Platten festeren Stand
fanden, wabrend die seitlichen, durch die Dachziegel gebildeten Einnen
vielleicht dazu dienten, die Balle den Spielern zuriickzurollen. Auch diese
Deutung bleibt ganz problematisch.
ebd. Das Eingangstor zum Gymnasion lag zwischen diesem und
der Palaistra, im Siiden der 0-Halle. Es ist ein stattlicher Bau, der nach
Stil und Material wohl dem zweiten, spatestens dem letzten Jahrh. v. Chr.

angehort. Es war ein dreischiffiger, an den beiden Schmalseiten durch


eine Vorhalle von vier korinthischen Saulenvorhallen zuganglicher Durch-
gang mit breitem, von je funf Saulen gebildeten Mittelschiff und schmaleren
Seitengangen, die von Langsmauern, die in Halbsaulen enden, begrenzt
waren; auch in der Mitte der Seitenwande treten, den mittelsten Saulen
gegeniiber, Halbsaulen aus der Maner heraus. Der auf drei Stufen sich
erhebende Bau hatte 15,50 m Lange und 9,81 m Tiefe (an der Unterstufe
des Stylobats gemessen). Vgl. Ergebn. Tafelbd. II Taf. 76 f. mit Borr-
mann ebd. Textbd. II 121 u. Abb. 16 — 22; ders. Ausgrab. V 42 mit Taf.
11. Flasch 1104 P mit Abb. 1301 S. 1089.
ebd. Zur parataktischen Verbindung mit xai vgl. zu S. 500,17.
S. 512,9. Diese Wohnungen der Athleten, die nach Paus. siid-
lich und westlich von der Osthalle des Gymnasions lagen, will Flasch a.
a. 0. in dem Komplex finden, der, von der Puckwand der Osthalle durch

die Strasse getrennt, hinter dem Prytaneion nach N sich ausdehnt und im
Plan ais romische Thermen bezeichnet ist (s. Leon ardos 259), indem er
annimmt, dass die Bader einen Teii der Wohnung gebildet haben. Darin
stimmt ihm Frazer z. u. St. bei, wabrend Wernicke a. a. O. 198 die
Wohnraume an die Riickwand der von ihm vorausgesetzten, nicht erhaltenen
Westhalle ansetzt. Weder die eine noch die andere Annahme stimmt zu
der Angabe des Paus.; doch bemerkt Frazer mit Eecht, dass nach dem
Befund der Euinen ein Wand-an- Wand-Bau gtoS? xou ^upvatjiou
. . .

TTpoas^et? Tcp Tor/ip) nicht moglich ist. Aber auch wenn man Trennung der
Baulichkeiten durch eine Strasse annimmt, fehlt es fiir die nach Paus. siid-
lich von der Osthalle belegenen Gebaude durchaus an Platz, wie ein Blick
auf den Plan lehrt. Wir glauben daher, dass Wernicke mit seiner Ansetzung
656 VI 21,2-6.

reclit hat, bei Pans. aber eiii (vermutlich bei der Ausarbeitimg seiner Xotizen
entstandener) Irrtum vorliegt und statt von der Osthalle voii der Westhalle
die Eede sein solite. Wir liatten dann also die Atbletenwohnimgen zwisclien
Kladeos im \Y and Grymnasion und Palaistra im 0 zu sucben.
S. 512,10. Vom Grab des Oinomaos und den ais seine Stallungen
bezeiclineten Bauliclikeiten ist niclits gefuuden worden, aucli baben sicli

die Ausgrabungen nicht bis dortliin erstreckt.


Hiermit scliliesst die mit V 7 beginnende Periegese von Olympia
und Paus. setzt seinen Weg, der ibn von Heraia aus nacli Olympia fiibrte
(s. oben S. 296 f.), lort. Docb gebt er audallenderweise, wie Heberdey
74 bemerkt, nicbt von Olympia aus weiter, sondern in entgegengesetzter
Kicbtung von der Landesgrenze nacb dem Zentrum vor. Es biingt das eben
damit zusammen, dass er zwar von Heraia kam, aber nicbt direkt, sondern
iiber Lepreos; den Weg von Heraia aus bescbreibt er VIII 26,3 bis zu
dem Punkte, vvo er bier einsetzt.
S 512,14 tl‘. Die Stelle ist durcb Scbuld des Pausanias selbst, der
sicb sebr undeutlicb ausdriickt, vieltacb niissverstanden worden, so
namentlicdi aiicb von Scbubart, der glaubte, xaxa xaoe miisse auf die
Gegend am Grabe des Oinomaos bezogen werden (s. die Anm. zu seiner
TJbersetzung und Jb. f. Pb. XCVH 534); damit biitte Pausanias be-
bauptet, man gelange nacb Uberscbreitung des Kladeos Olympia
von
aus in’s pisaiiscbe Gebiet; da er nun aber dies unmoglicb gemeint baben
kann, naliin Scbubart eine Verwirrung in seinen Notizen an, die vielleicbt
teilweise durcb die Abscbreiber verscbuldet sei. Xun beziebt sicb aber
xata xao£ vielmebr auf das Folgende und gesagt ist: die Grenzen waren
in folgender Weise festgestellt; der Satz bildet den Ubergang zu dem
nun folgenden neuen Al)scbnitt, der mit einem Asyndeton explicativum
beginnt.
S. 512,16. Der Erymantbos (beut Dimana) entspringt auf dem
gleicbnamigen Gebirgszuge auf der Lampeia-Hobe (VHI 24,4) und ergiesst
sicb in den Alpbeios. Der Bergriicken des Sauros, 2aupou 6etpd?, ist der
Vorsprung des Hiigellandes der Pisatis, dicbt an der arkadiscben
siidlicbste
Grenze an dem durcb Erymantbos und Alpbeios gebildeten Winkel; beut
liegt auf der Hobe das Dorf Aspra Spitia. Vgl. Boblaye 128. Clark
264. Bursian Biideker 312. Leonardos 261.
286.
S. Von diesem Sauros weiss sonst die Herakles-Sage nicbts;
512,18.
er wird nur bier erwabnt und mag lediglicb lokale Sagenbildung gewesen sein.
S. 512,22. Der Diagon, d. b. der „Scbeider, Grenzfluss“ (jetzt
Tzemberula), miindet genau dem Erymantbos gegeniiber in den Alpbeios,
s. Boblaye 128. Welcker I 281. Curtius II 88. Clark 264. Viscber
461. Bursian 233.
S. 513,1. Den Tempel des Asklepios setzt Kaupert in der Uber-
sicbtskarte von Olympia (Curtius u. Adi er Bl. I) ostlich vom heutigen
Murid, in den Winkel, den der mit dem Leuky^anias identifizierte Bacb mit
dem Alpbeios bildet, bei dem Ortchen Luvru.
S. 513,3. Den Leuky anias wollte Leake II 210 in dem Fliisscben
S. 512,9-513,8. 657

erkennen, von Lala nach S fliessend westlich von Murid und gegen-
das
iiber in den Alpheios miindet (heut Bakireika).
Palae o-Pbdnari Da dies
aber wol der Parthenias ist (s. u. § 7), so ist der Leukyanias wahr-
scheinlich der etwas oberhalb miindende, in dem Boblaye 128, Curtius
50 und Kaupert a. a. 0. den Leukyanias erkennen. Das Heiligtum des
Dionysos Leukyanites wiirde dann zwisclien beiden Fliisschen am Alpheios-
Ufer zu suchen sein, also dicht bei Muria. Welcker I 282 scheint eine
andere Hohe ais Stelle des Dionysos-Tempels betrachtet zu haben, da er
ilin bei dem letzten Fliissclien, das in den Alpheios fliesst, ansetzte.

S. 513,6. Hier iiberschreitet Paus., den direkten Weg nach Olympia


verlassend, den Alpheios, um einen Absteclier nach Phrixa zu machen.
Aber die Bemerkung, nach Uberschreitung des Alpheios sei man im Ge-
hiete von Pisa, kann unmoglich richtig sein, da sie sich nur verstehen liesse,
wenn Paus. vorher, d. h. auf dem rechten Ufer des Alpheios, nicht in der
Pisatisgewesen ware, wahrend doch der Erymanthos die Grenze zwischen
Arkadien und Elis, d. h. der alten Pisatis (vgl. oben S. 512,14) bildet.
Curtius II 108 A, 50 schlug vor, tov AX<p£i6v in xov 7roxa[x6v zu andern und den
Leukyanias darunter zu verstehen; Paus. sage, dass man nach Uberschreitung
des Flusses in das Weichbild der Stadt Pisa komme. Dies weist Heberdey
S. 75 wol mit Eecht ab, da das Gebiet der Stadt Pisa unmoglich auch Har-
pina (nicht Harpleia, wie versehentlich bei Heberdey steht) in sich begreifen
konne. Dagegen nimmt er die Emmidation von Curtius auf, weil das ix-
StScoai psv xal ouxo? I? xov ’AX<pet6v zeige, dass der Leukyanias entsprechend
dem Diagon ais Grenzflusswar; allein das xal ouxo? geht doch
gedacht
nur darauf, dass ebenso wie die vorhergenannten Fliisse
der Leukyanias
in den Alpheios mundet, nicht, dass er eine Grenzscheide bildet. Zur Er-
klarung des Widerspruchs mit VIII 26,3, wo der Erymanthos ais solche
bezeichnet wird, nimmt Heberdey an, Paus. berichte im Buch den Ver-
8.

haltnissen sein er Zeit entsprechend, wahrend er hier im 6. Buch den Bericht


einer Quelle wiedergebe, die die Grenzen der Pisatis behandelte. Dazu passen
allerdings die einleitenden Worte (oben S. 512, 14f.) gar nicht, weshalb
Heberdey hier eine „Unbedachtsamkeit“ annehmen muss. —
Allein es geht
sicherlich nicht an, den Fehler in xov zu suchen; denn tatsachlich
geht hier Paus. iiber den Fluss, um nach 'Phrixa zu gelangen, und es
ware sehr seltsam, wenn er diesen Ubergang verschweigen und im folgenden
mit £v xauxTTj xr ohne weiteres das linke Ufer verstanden wissen
wollte. Von diesem Gesichtspunkte ausgehend schlug Michaelis (s. d.
krit. App.) x^c fiir x^c ITiaaia? vor, wahrend Frazer meint, Paus.

wolle nur sagen, dass man auch siidlich vom Alpheios noch auf dem Ge-
biete von Pisa sei; er schlagt daher Ivxoc 7^? lav] 1'xi x^? lliaaia? vor. Allein
nachdem Paus, unmittelbar vorher gesagt hat, der Diagon trenne Pisaia von
Arkadien, erscheint eine solche Bemerkung sehr iiberfliissig. Daher ist die
Vermutung von Michaelis wahrscheinlicher; unter xauxT] xvj ‘/copa ist dann
eben die 77] (hpi^ala zu verstehen.
Die Stadt Phrixa (bei Herod. IV 148 Opi^aQ war eine
S. 513,8.
Griindung der Minyer (vgl. Mulier Orchomenos 161 u. 371), angeblich
658 VI 21,6-22,1.

durch Plirixos, Steph. Byz. v. Maxioroc. Erwiilmt wird sie auch Xen. Hell.
III 2,30. Polyb. IV 77 u. 80. Stiab. VIII 343. Steph. Byz. a. a. 0. und
V. 4)ptV berecbiiet die Entfernimg des Orts von Olympia auf 30 Stadien,
doch betragt sie in Wirkliehkeit 35 Stadien. Nacli Steph. Byz. v. Oaiato?
erhielt die Stadt spiiter diesen Xamen. An dem Berge, auf dem die Stadt
lag, liegt jetzt das Dorf Palaeo-Phanari; auf dem Gipfel haben fruhere
Keisende noch Puinen gefunden, von denen jetzt alles bis auf eine Zisterne
verschwunden ist, s. Boblaye 136. Leake 209. Bouton Memoire sur
la Triphylie (Arch. des miss. scientif. II Ser. T. I) 232. Curtius 90.
Koss 108. B ursi an 286. Baedeker 312.
ebd. Gerhard Gr. Mythol. I 235 vermutet, dass die von Theophr.
bei Ath. XIII 609 F erwahnten Schonheitswettkampfe der Eleier, deren
Preise einer Athene dargebracht wurden, mit dieser Athene Kydonia in
Verbindung standen.
S. 513,10. Zu Klymenos vgl. V 8,1 mit S. 308; ebd. 14,8.
S. 513,11. Kydonia lag im nordwestlichen Teile von Kreta, das
heutige Khania. llom. Ud. III 292 erwahnt die Kydonier, die ihre Sitze
Mapodvou dp^i p££i)pa hatten.
S. 513,14. Paus. kehrt nacdi diesem Abstecher, ohne es ausdriicklich
zu ervvahnen, wieder auf das rechte Alpheios-Ufer und die Strasse nach
< )lympia zuriick; unter ist also der Punkt, wo er sie verlassen hat
(to aro TooToo), zu v’erstehen, und die ganze Stelle von ota^r,jiQ bis xaDirraailai

ais (oler Anmerkung zu fassen.


Parenthese
Wie oben zu S. 513,3 hemerkt, ist nach Boblaye, Curtius,
ebd.
Kaupert a. a. ). und Partsch Ergebii. Textbd. I 8 der heutige Bakireika
(

der alte, auch liei Stral). \'III 357 erwalinte Parthenias, der dort und unten
Z. 19 diesen Xamen fiilirt, hier xo uo(op xf^; llapikvtac heisst. Leake 211
halt den ostlich von ^liraka in den Alpheios gehenden Bach, in dem die
genannten den IIar])inates sehn, fiir den Parthenias. Steph. Byz. v. 4>topiapoi'

ervvahnt eine Ortlichkeit dieses Xaniens ais in der Xiilie des Parthenia.s be-
legen, nach B ursi an 287 A. 3 verinutlich eine enge und tiefe Schlucht
zvvischen Parthenias und Leukyanias.
S. 514,2. Harpina erualmt Strabo VIII 357 ais rapi xt^v MJXupriav.
Luc. mort. Peregi-. 35 giht ais Entfernung dea Urtes (an dem sich Peregrinos
verbrennen liess) von Olympia 20 Stadien an, auf dem Wege voin Ilippodrom
nach Osten; vgl. auch Steph. Byz. s. "Apriva. Da Paus. zuerst den Fluss
Ilarpinates und dann erst den Ort nennt, so lag letzterer verinutlich
auf dem rechten Flussufer, in der Xahe des Dorfes ^Nliraka, wo (nach
Frazer z. u. St.) i. J. 1831 der engl. Major Ilarriot noch Mauerreste ge-
sehen liaben will, Journ. of tlie Poy. Geograph. Society V 366. Boblaye
129 setzte der Ort weiter nordlich bei dem Dorfe Viliza an, doch liegt

dies von der antiken Strasse, die dicht am Alpheios


entlang fiilirte, zu weit
ab und iiberdies auf dem linken Ufer des fiir den Ilarpinates gehaltenen
Baches, auch weit mehr ais 20 Stadien von Olympia entfernt, wahrend
diese Entfernungsangabe fiir den von Kaupert a. a. 0. angesetzten
Punkt (bei einer Kapelle der Panagia) genau stimrat. Vgl. Leake
S. 513,8-515,3. 659

211; ders. Peloponn. 218. Curtius 50. Bursian 287. Uber die Asopos- —
Tochter Harpina vgl. V 22,6 mit S. 429.
S. 514,5. Diesen ais Grab der Freier der Hippodameia geltenden
Hiigel erkennt man in einer 25 Minuten von Olympia dicht am Alpbeios,
links von der Strasse nacli Olympia, belegenen Anhobe, s. die Karte
Xauperts; Baedeker Leonardos 263.
312.
S. 514,10. Zabl und Namen der Opfer des Oinomaos werden ver-
schieden angegeben; nach Apollod. Ep. 2,5 batten einige zwolf angenommen,
andere nannten nacb Scbol. Pind. 01. 1, 127 nur secbs, andere fiinfzebn,
wabrend Pindar selbst von dreizebn singt, mit welcber Zabl nacb dem
Scboliasten aucb Hesiod und Epimenides iibereinstimmten. Die Liste
dieser dreizebn giebt der Scboliast in zwei Fassungen, die kaum von
einander abweicben, abgeseben davon, dass Hippomedon und Aiolos der
zweiten Liste durcb Automedon und Aristomacbos in der ersten ersetzt
sind. die Abweicbungen der Fiinfzebn erliste, und aucb
Etwas starker sind
die der secbs bringt zweiNamen, die in den drei genannten Aufzeicbnungen
sicli nicbt bnden. Vergleicbt man nun diese vier Listen mit der von
Pausanias gegebenen Aufzablung, so findet man, wenn von nicbts besagenden
Formverschiedenbeiten abgeseben wird, wie Trikolonos = Trikoronos,
Krotalos = Krokalos, Cbalkon = Cbalkodon, Prias = Peiras, Aiolios =
Aiolos, dass bei ibm allein sicli finden die Namen Akrias, Kapetos und
die in § 11 iiocb binzugefugten Erytbras und Eioneus; im ganzen nennt
er acbtzebn Freier mit Namen; dfTss sie, wie man nacb seinen Worten
glauben solite, mit Ausnabme der beiden letzten direkt aus dem Eoien-
katalog angefiibrt seien, kann man nacb dem Gesagten nicbt annebmen.
S. 514,15. Zu Akriai vgl. Bd. I zu S. 722,12.
S. 514,17. TpixoAtuvto Tcp Au/aovo?, s. VIII 3,4.

S. 514,21. Zu Eioneus vgl. Scbol. Eur. Pboen. 1760, wo er eben-


falls ais Freier bezeicbnet ist.

Gap. XXII.
Tempel der Artemis Kordaka, Erklarung dieses Beinamens.
Kapelle, in der die Gebeine des Pelops aufbewabrt werden.
Scbicksale von Pisa. Drei Anolympiaden. Das eleiiscbe Pylos.
Heiligtum der sog. loniden. Letrinoi. Heiligtum der Artemis
Alpbeiaia, Erklarung des Namens. Artemis Elapbiaia.
S. 515,3. Ob der Dienst der Artemis Kordaka wirklicb auf
lydisch-obscoenen oder orgiastiscben Kultus zuriickging, wie Gerbard
Mythol. I 346 und 351 annimmt, ist nicbt auszumacben docb ist Zu- ;

sammenbang mit kleinasiatiscbem Arteniis-Dienst und dem dort gebraucb-


licben Kordax wol mdglicb, vgl. Preller-Robert 332 A. 2. Wernicke
bei Pauly-Wissowa II 1390. Scbreiber bei Roscber V 594. Stepbani
4-9
Pausanias II.
660 VI 22,1-2.

Compte-renda f. 1865,31 A. 4 vermutete, dass sicli die Bemerkung des


Schol. Pind. 01. 3,54: xal roip’ 'Opilwata? ’Apx£ixt6o? i£pov, ai; cprjat

Aioujxo;, auf denselben Kult beziehe. Welcker Gotterl. II 392 A. 35 weist


darauf bin, dass CIG 2264 der lydische Kordax zu Ehreii des Apollon auf
der Insel Amorgos getanzt wurde.
S. 515,6. Vgl. V 13,4 f. Auf dies oixrjp,a mit den Gebeinen des
Pelops beziebt sich Pind. 01. 1,95: ’A//f£oo Tropw xXiO£i;, xopi^ov dp.cp{ 7:oXov

l'*/cov TcoXu$£vo)Xocxcp Trapa Piop-io, und ebeiiso ebd. 10,24: dpyauo adp.axi :dp
7

riEXoTTo;, vgl. Curtius 109 A. 51.

S. 515,9. Wie Strab. VIII 356 bemerkt, meinten einige, es habe eine
StadtPisa garniclit gegeben, sondern nur eine Quelle dieses Namens, diespater
Hiaa liiess, in der Nalie der Stadt Kikysion, docli habe Stesiclioros (Bergk
PLG III 231 N. 90) Pisa eine Stadt genannt. Stepli. Byz. s. v. bezeicbnet
es ais TToXi; xal xpf,vY). Der Schol. Pind. 01. 11 (10;, 51 p. 247 giebt ais
Entfernung von (Jlyinpia 6 Stadien an. Ist das ricbtig, so inuss ibr Platz

die Ilobe gewesen sein, bei welcber der in zwei Arinen vom Gebirge berab-
strbrnende, unterbalb sicli vereinigende Bacb von ^liraka deni Alpbeios zu-
diesst (lient liegt dort ein Bakali, vgl. die Karte v. Kaupert). Xacb
Strab. a. a. (). biessen die oberbalb der Stadt ansteigenden Hoben (vgl.

Scbol. Pind. ()1. 1,28: (irjj G'}rjX(ov o/fltov, nacb Polemon) wie die tbessaliscben
Berge Olyinpos und Ossa; es sind wol, wie Curtius iin A. A. f. 1894, 41
verinutet, dieselben die inan beut nordlicb sicli erbeben siebt. Paus. er-
wabnt sie nicbt, docb darf dies sicberlicb nicbt mit Kalk inann 109 gegen
seine Autopsie geltend gemacbt werden. Vgl. sonst Leake 211; ders.
Peloponn, 6 . Boblaye 126. Curtius 51. Bursian 290. L e ona rdos 265.

S. 515,10 ft‘. Die (puelle, nacb der Pausanias die Scbicksale der
Pisaten erzablt, war den Eleiern treundlicb gesinnt, vgl. icpEiXxojavxo auvlai-

p£xov au|x'^opav, § 4 7roX£p.ov Exoostov £7:av£i'Xovxo 'HXeioi;.

S. 515,13. dXujxTTiaoi xr^ ’Ap 7 £iov <l)£idtova xxX., dass


Pbeidon von Argos den Eleiern die Leitung der Sjiiele entrissen babe, bericbten,

aber obne Angabe des Zeitpunktes, aucb llerod. VI 127 und Ephoros frg. 15;
ebenso wissen Eusebios und Strabon nichts von dieser ersten Anolympias
vom Jabre 748, wabrend sicb bei beiden cbronologiscbe Angaben iiber die

Agonotbesie der Pisaten finden. So war es nabeliegend, bei Pausanias an


einen Eebler der Uberlieferung zu denken und zu ^ 760 ?) nocb £ixoax^ zii
setzen, womit Ubereinstimmung mit dem Olympionikenverzeicbnis bergestellt
ware (£ixo3XYj 07607) xauxr^v f^;av Iltaaioi 'HXeiujv dtjyoXoufAEvtov 6ia xov ~p6;

Aoptaiou; TrdXEp-ov Eus. Cbron. I 198 Schoene). Busolt dagegen Gr. G. ^ I


615 Anm. 2 nimmt an, die Uberlieferung sei ricbtig, aber der Ausatz berube
auf einer bistoriscb wertlosen Kombination bei Hieron. Abr. 1220 (II ;

75 Schone) ist Pbeidon auf 798 angesetzt, von da bis 01. 8 748 sind =
genau fiinfzig Jabre, eine runde Zabl, runde Zablen spielen aber bekannt-
licb in cbronologiscben Kombinationen eine grosse Polle. Gewissbeit ware
in Frage eber zu gewinnen, wenn die Zeit des Pbeidon sicb mit
dieser
Sicberheit bestimmen liesse; nun weicben aber die Angaben der Alten und
S. 515,3-16. 661

die Ansichten der Neuern mn Jahrhunderte von einander ab, s. die Lite-
ratur bei Busolt a. a. O. 611 Anm. und bei Frazer zu dieser
2 Stelle.
Wahrend Herodot a. a. O., dem Paus. iibrigens die Worte Gppiaavto?
07) 'EXXk^vwv aTTdtvTcov fast wortlicb nacbschreibt, ihn zum Zeitgenossen des

Kleisthenes von Sikyon macht, der im Beginn des secbsten Jahrb. lebte,
bezeicbnet Paus. II 19,2 Meltas, den Enkel des Pheidon, ais den zehnten
Nacbkommen Medons, des Enkels des Temenos, also Pheidon selbst ais
zehnten Nachkommen des Temenos, geradeso wie Ephoros bei Strab. VIII
358; damit aber wird Pheidon in die ^evea von 803 — 770/69 gesetzt, vgl.
Busolt Anm. Bei solchem Stand der Dinge ist es begreiflich,
a. a. O. 613
dass man auch auf den Gedanken verfiel, es habe eben zwei Kbnige des
Namens Pheidon gegeben, wie man sich ahnlich bei Myron zu helfen sucht,
s. S. 502,19. —
Auch dass die vierunddreissigste Olympiade (644) eine
Anolympias gewesen sei, steht nicht im Einklang mit anderweitigen Angaben.
Eusebios lasst zu 01. 28 = 668 die Pisaten die Festfeier leiten, und zu
01. 30 =
660 bemerkt er, dass sie diese und die zweiundzwanzig folgenden
Olympiaden (01. 30 52 — = —
660 572) die Agonothesie gehabt hatten (womit
beilaufig bemerkt Paus. V 9,4 im Widerspruch steht); Strabo dagegen sagt
Vni 355, die Pisaten hatten nach der 26. Olympiade, also mit der 27., die
Besorgung der Spiele tibernommen (p-sta o£ t^v £xty]v xat, £ixoaxY]v ’0Xup.itiaoa
ot IliaaTai ttjv oix£tav d7roXa^ovT£€ auxoi auv£T£Xouv xov dYwva opdivxE? £u5oxt[xouvxa).
Diese Differenzen will Schwartz Hermes XXXIV 431 Anm. 3 und 432
Anm. 3 damit beseitigen, dass er erstens annimmt, von Strabo sei Olym-
piade 27 geschrieben worden, die Anderung ^ in sei zu leicht, um nicht
plausibel zu sein, d. h. es bezeichne also auch Strabo ais Beginn der
Festleitung durch die Pisaten die 28. Olympiade; zweitens aber meint
Schwartz, bei Pausanias beruhe die Olympiade auf einerXennung der 34.
alten Verwechslung von A mit AA; dass Pausanias nur die erste von den
dreiundzwanzig pisatischen Olympiaden erwahne, sei fiir seine Art, mit
geschichtlicher Uberlieferung umzugehen, bezeichnend, ein Vorwurf, dessen
Grundlage an dieser Stelle die willkiirliche Annahme einer Verwechslung
bildet! Einen andern Versuch, wenigstens Strabo und Pausanias mit ein-
ander in Einklang zu bringen, macht Reuss Jb. f. Ph. CLI 554, indem
er einen Irrtum des erstern annimmt; wenn er namlich a. a. O. sage:
x^? £XXY)? xai £ixoax^s ’0Xup-Trtd6os drco x^? uptoxy)?, £v ^ Kopoi^o? Ivixa axdoiov
’HX£ioc, XYjv -irpoaxaatav £ixov xou x£ i£pouxai xou d^tovo? oi ’HX£iot, so seien
die Worte dTro xt]? Trptoxr]?, Iv Kopot^o? Ivixa irrtumlich hinzugesetzt; ais
erste Olympiaden, wahrend welcher die Eleier die
der fiinfundzwanzig
Leitung der Spiele hatten, sei vielmehr die neunte zu rechnen, also 01.

9 33, d. h. 01. 34 bemachtigten sich die Pisaten wiederum derselben. So
wurde allerdings Strabo mit Pausanias iibereinstimmen und die Angabe des
Eusebios ihren Wert verlieren. Sehr bestechend ist auch diese. Hypo-
these nicht.
S. 515,16. Diesen Pantaleon von Pisa (vgl. Gap. 21,1) kennt auch
Strab. Vni
362; nach ihm hat er den Messeniern im zweiten Krieg Hilfe
gegen Sparta geliehen; seine Figur wird aber dadurch unsicher, dass Heracl.
42*
662 VI 22,2-9.

Pont. frg. 6 (Mulier II 263) von einem unmensclilichen Konig von Elis
dieses Namens spricht, vgl. Xiese Hermes XXIV 30.

S. 515, 1^7. Die dritte Anolympias, 01. 104 = 364, wird ais solche
auch von Eiiselj. I 206 Sclione aufgetiilirt; er sagt G::6 riuaiuiv exeilTr],

me Diod. XV 78,3, Paus. hier xeOsiJav Oro 'Apxaotov, aber Gap. 4,2 Duaioi
xal ’Apxao£S s^Ejav, wie Xen. Hell. VII 4,28. — X 36,9 wird beilaiifig bemerkt,
dass 01. 211 £v Tou ’llX£tojv 7pa(x[i.a3' rapsiTai, d. h. sie war zwar keine
Anolympias, war aber dennocli iibergangen, s. daselbst.
S. 516,2. Paus. erwiilint Makistos sonst niclit, das der Ilauptort der
Makistia, der tripbylisclien Grenzlandschaft gegen die Pisatis, uiid aut'
einem liohen, ebenfalls Makistos genannten Gipfel in der Xalie des
Samikon belegeu war; vgl. Strab. VIII 343. 345. 349. Steph. Byz. s.
Mr^xtaxov. Curtius 82 f. 116 A. 84. Bursian 282. Uber Skillus s. —
V 6,4 mit 8. 301.
8. 516,3. Auch Dyspontion wird von Paus. iibergangen. Xach
Strab. \'III 357 lag es am Wege von Elis nach Olympia in der Ebene;
es war (um ( )1. 50) von den Eiiiwohnern verlassen worden. Vgl. Steph.
Byz. s. V. Leake 193 nahm an, dass es aut' den Ilohen zwischen Palae-
opoli (der Stiitte des alteii Elis) und dem nach Kap Ichthys fuhrenden
Ilohenzuge gelegeii hahe, Boblaye 131 setzt den Ort an eiiie Kuinen-
stiitte bei dem Dorfe Mertia (oder ^lyrtia); Curtius 73 in die Xiihe von

Skaphidi, wogegen Frazer z. u. St. einweiulet, dass dies zu weit wesllich


vom Wege von ( )lympia nach Elis abliegt; besser versetzte es Curtius
spater (COirtius n. Adler 8) an die Stelle des hentigen Pyrgos.
S. 516,8. 1’iihrten zwei Wege nach Elis: der eine
Von Olympia aus
ging iiber die Berge und beriihrte Ilerakleia, Salmone, (,)inoe
(opstvr; ooo^)

(Ephyra) und Pylos, der andere ging im Tale iiber Dyspontion und
Letrinoi. Paus. scheint aber nur den letzteren gemacht zu haben, da-
gegen seine Xotizen iiber Pylos und Ilerakleia nicht der Autopsie zu ent-
nehmen. Wie lleberdey 76 bemerkt, wird Pylos von Paus. nur in der
Distanz von Elis, nicht in der von (dlympia l)estimmt; die Xotiz steht ver-
einzelt und eiithalt keine periegetischen Details. ( Iftenbar wollte also Paus.

den Bergweg gar nicht beschreiben, er hatte sonst auch Ilerakleia vor
Pylos nennen miissen und Salmone nicht iibergehen diirfen. Das elische
Pylos, das in der Geschichte der Stadt zwar keine Polle spielt, wol aber,
weil es das obere Peneiostal beherrschte, fiir die Verteidigung sehr geeignet
war Xen. Hell. VH 4,16. Diod. XIV 17,9), lag in der Gegend des hentigen
(vgl.

Dorfchens Agrapidochdri, wo noch aiisgedehnte Puinen nachgewiesen worden


sind (lieut nur nocli schwache Spureiij, so nach Curtius 39. Bursian 306.
Baedeker 333; dagegen nehmen Ileale e 226 u. Pelop. 219 und Boblaye
122 Puinen bei dem Dorfe Kulugli, das etwa 9 km siidlich, den Ladon
aufwarts, belegen ist, fiir die Stiitte des alten Pylos; aber in den stattlichen
Pesten, die sicli hier tinden, erkennt Curtius 30 die Puinen von Oinoe.
Audi passt fiir Pylos die Lage nicht, da es an der Miindung des Ladon
in den Peneios lag, s. u.
S. 516,9. Diod. a. a. O. giebt 70 Stadien ais Entfernung von Elis an, Plin.
S. 515,16-517,9. 663

IV 14 zwolf Milien, was noch mehr ais die von Paus. angegebenen 80
ist,

Stadien. (70 attiscbe Stadien = km, olympische


12,9 13,4; 80 att. Stad. =
= 14,8 km, olympische = 15,4 km; 12 Milien dagegen 17,7 km.) Von
Palaeopoli, der Statte des alten Elis, bis nach Agrapidocbdri sind etwa 15
km, sodass die Angabe des Paus. die richtigste scbeint.
S. 516,11. IluXwv 6 KXT^aiDvo?, s. Bd. I zu S. 96,18.
S. 516,13. Diesel’ Fluss Ladon, der nicht mit dem gleicbnamigen
Nebenfluss des Alpheios zu verwecbseln ist (V 7,1, s. kommt vom
S. 305),
Pholoe- Gebirge her. Strab. VIII 339, wo nach dem Vorschlage von Curtius
105 A. 40 zu lesen ist fxsra^u os xou Ilr]v£ioi) xai x?j? SsXXiqsvxo? sjxpoX^? ,(st.

sx^oX^?) IluXo; toxsixo, nennt den Fluss Selleeis, weil er ihn mit diesem ho-
merischen Flusse (II. II 659. XV 531) identifizierte.
S. 516,14. S. Hom. II. V 544; iiber die vielbestrittene Frage, welches
Pylos das homerische sei, s. IV 36,1 mit S. 191.
S. 516,20. Entfernung zwischen Herakleia
Strab. VIII 356 giebt die
und Olympia auf ungefahr 40 Stadien an und nennt den Fluss Kytherios;
es ist ein Xebenfluss des Alpheios, westlich vom Kladeos. Auch er er-
wahnt das xoiv ’Itoviaocov vu|xcpu>v ispov xoiv TTSTriJXSUfxsvcov Ospausustv voaous
xoi? uSaai. Leake 192 setzte Ilerakleia beim Ddrfchen Strephi an (bei der
Strasse, die heut fuhrt), doch kann der (4ebirgs-
von Olympia nach Pyrgos
weg nach Daher wird der Badeort besser
Elis hier nicht gefiihrt haben.
mit Boblaye 129. Curtius 72. ^ursian 288. Curtius u. Adler 9.
Lolling 179 bei dem Dorfe Bruma angesetzt.
S. 516,23. Die Xamen der Xymphen bezeichnen, mit Ausnahme des
letzten, der die Quellen andeutet, ilire Heilkraft, vgl. Usener Gotter-
namen Den Xamen ’Iu)vi'6ss, in dem Tdpffer Att.
16,9. Geneal. 268 und
V. Wilamowitz Aristot. u. Athen II 142 Beziehungen zu dem attischen
Geschlechte der loniden vermuten, deutete Xicand. b. Ath. XV 681 D und
683 A Zusammenhang mit Tov, Veilchen;
auf ebd. wird das Bad erwahnt.
Vgl. Bloch bei Eoscher III 512.
S. 517,1. Xouotxsvoi? £v x'^ ebenso IX 2,3, dagegen X. xw Tioxajxtr

VII 20,2. VIII 25,6.


S. 517,4. Diesel’ Landweg von Olympia nach Elis wird V 25,7 ^
ispa 666? genannt. Vgl. oben zu S. 516,8.
ebd. si os sXOsiv hsXyjasia?, dieselbe Wendung Cap. 17,1. VIII 11,1.
S. 517,6. Letrinoi wird erwahnt bei Xen. Hell. III 2,25 u. 30;
ebd. IV 2,16, Lycophr. Alex. 54 u. 158, mit d. Schol. zu 54. Die Ent-
fernungsangaben — 120 Stadien von Olympia und 180 von Elis — stimmen
mit Strabo, der p. 353 ais Distanz Olympias von Elis etwas unter 300
Stadien angiebt. Man setzt den Ort allgemein in die Xahe des Dorfchens
Hagios Joannis, oberhalb der anscheinend erst in neuerer Zeit entstandenen
Lagune von Muria; s. Leake 187. Boblaye 130. Curtius 73. Bursian
289. Curtius und Adler 7.

S. 517,9. wurde besonders an der Miindung des Alpheios


Artemis
in verschiedenen Beinamen (’AXcpsto)vi?, ’AX^siouaa, ’AX<psit6a) verehrt, s. V

14,6 mit S. 365 und dem dort Zitierten Pr eller-Eob ert 309. In der;
664 VI 22,9-23,5.

jiingern Form der Sage ist an Stelle der Artemis die Quellnymphe Are-
tlmsa zur Geliebten des Alplieios geworden.
S. 517,13. dXcitpaaOai t6 TrpoauiTCov TrrjXto deutet auf Mummenschanz
ira Dienste der Arterais, vgl. Hesych. u. xopuOaXiarpiat, xupixToi.Poli. IV
104. Hes. u. puXXr/at, puXXr/r^c, ppuXXr/iaxai, ppuXXr/ioost, s. Wernicke hei
Pauly-Wissowa I 1353.
S. 518,2. Die nahen Beziehungen der Artemis zur Hirschkuli, die
in ganz Hellas ais das heilige Tier der Artemis galt, zeigen sicli ausser
in den Beinainen (aiicli £Xa'fia, £Xa'py)poXo^, vgl. Preller-Robert 302.
Sclireiber bei lioscher 1 582. AVernicke bei Pauly-Wissovva II 1384)
aiicli in den Bildwerken, s. Stepbani Corapte-rendii f. 1868, 7ff. Wernicke

a. a. 0. 1436. Frazer z. u. St.

Gap. XXIII.
Besclireibiing des alten Gymnasions der Stadt Elis init seinen
Kennbabnen iind Altare n. Daran anstossend ein kleineres Gym-
nasion, genannt das vierekige. Ein drittes, genannt Maltho,
darin Bildsaiilen. Das Katliaiis, Lalichinion genannt. Die
Strasse Siope. Ileiligtuin der Artemis Pliilomeirax.
S. 518,7. Das nbrdliche Gebiet von Elis, die sog. xoiXr| ^HXif (s.

oben V 16,6), zertiel der Bodenbescliaffenlieit nac.li in zwei annaliernd


gleiclie Teile, die Kiistenebene zii beiden Seiten des Peneios uiid ostlicli

davon die Akroreia, das llocliland. An der Grenze beider Teile, auf
einem von S lier in das 4’al vortretenden Hiigel am linken Ufer des
Peneios, der jetzt Kaloskopi heisst, lag die alte Ilauptstadt Elis, von der
sicli zwisclien den Dorfern Kalyvia und Palaeopoli nur unanselmliche
Reste von Ziegelbauten erlialten liaben, sowie die Ruinen eines frankischen
Schlosses, dessen Fundamente nocli von der alten Burg herriihren; s.

Dodwell Reise (dtsch. Ubers.) II 2,157. Leake I 4. Boblaye 122.


Curtius 22. Bursian 301. Baedeker 333. Fiir die Beschreibung von
Elisnimmt Kalkmann 108 die Benutzung einer guten Quelle, event.
Polemons, an; doch ist Heberdey 28 sicherlicli mit Recht auch hier fiir

Autopsie eingetreten. Uber die Methode der Beschreibung, die Paus. hier
wie anderwarts befolgt, s. Gurlitt 80 A. 36.
ebd. Nach Strab. VIII 337 lag das Gymnasion am Peneios; aus
derselben Stelle geht hervor, was man aus Paus. nicht entnehmen kann,
dass die Stadt sicli auch auf das rechte Ufer des Peneios erstreckte.
S. 518,8. dea xou^ dOXyjxac —
vop.isoueiv, es fanden hier vor dem

Feste dreissigtagige Ubungen statt, deuen sicli die Agonisten zu unter-


ziehen hatten, vgl. Philostr. Apoll. T. V 43. K rause 01. 136; vielleicht

wurde dies aber nur von denjenigen verlangt, die zum ersten Mal auftraten,
d. h. nicht bereits erprobte Kampfer waren, so Schomann-Lipsius Gr.
Alt ^ II 63.
S. 517,9-519,10. 665

S. 518,10. Unter xoi/o? ist vermutlich die Mauer zu verstehen, die


die ganze Gyranasions-Anlage umschloss.
ebd. 6 (jujXTta? ouxo? irspipoXo?, 6 nicht wiederholt, wie II 10,1 (xov
jt£v TTOtvxa Ivxauda Trepi^oXov), wo Dindorf praef. XVIII xov ivx. verlangt.
ebd.Xystoi hiessen in den Gymnasien die gedeckten Sanlengange,
die teils zu Ubungen bei scblecbtem Wetter, teils zum Lustwandeln dienten,
von dem geebneten und glatten Fussboden; wahrscheinlich umgaben solcbe
die inneren Ubungsplatze des Gymnasions in Elis, das darnach seinen
Namen erhalten hatte.
S. 518,14. 8pop.£i? xai ol 7T£vxaOXot, Siebelis fragt, ob 6po}i£i? des-
balb obne Artikel stehe, wahrend er sich bei TOvxaOXoi finde, weil nur ein
Teii der Wettlaufer, dagegen alie xrlvxaOXoi diese Babn zur Ubung be-
nutzten; wahrscheinlicber ist, dass auch hier die stets rege Neigung, den
Ausdruck zu variieren, sich kundgiebt, so gut wie IV 24,1. V 14,3. VII
7,1. VIII 17,2. X 38,9.
S. 518,15. Dieser so benannte Teii des Gymnasions kommt auch
Luc. mort. Peregr. 31 vor: y] 6 y) ^ap oi 'EXXavo6ixai IXI70VX0 £ivai Iv x(5 TrX£fipi{p.

S. 518,16. auxip oia^£povxac xco £7rixTr)S£upiaxi heisst wol: die durch die
Betreibung (sc. iraXr]?) selbst (und die daraus sich ergebende Geschicklich-

keit) sich Auszeichnenden; gewohnlich aber entscheidet bei der Zusammen-


stellung der Paare nur die Gleichaltrigkeit. Fur das Loos ist hier also
kein Eaum, s. krit. App.; auch § 4 zeigt, dass die iraXr) an einem besondern
Ort vorgenommen wird, die ou 7raXaiJovx£? Ixt habenihren besondern Kampfplatz.
Weshalb freilich die Hellanodiken die Kampfer gerade IttI iraXiQ zusammen-
stellen, ist nicht klar; vielleicht geschah gerade die Zusammenstellung der
Eingerpaare mit besonderer Sorgfalt hinsichtlich ihrer Korperkraft und
Ubung.
S. 518,18. tiber den Herakles Parastates s. oben V 8,1 mit S. 309.
S. 518,19. iiber Anteros s. I 30,1 mit Bd. I S. 325.
S. 518,20. Zum Kultus des Achilleus in Griechenland, bes. in La-
konien, s. Usener Wiener SB. CXXXVII, III 10 und Paus. III 20,8. 24,5
mit den Bemerkungen Bd. I 844.
S. 518,22. Lykophr. Alex. 859 ff. erzahlt von den Frauen von Kroton,
sie seien verpflichtet, zur Erinnerung an Thetis, die das Heiligtum (aXao?)
der Hera Lakinia geschaffen, um ihren Sohn mitzutrauern und demgemass
weder goldenen Schmuek zu tragen, noch sich in Prunkgewander zu kleiden.
S. 519,4. Die einfaeheren Faustriemen heissen sonst pL£tXiyat, vgl.
VIII 40,3; sie wurden urspriinglich sowol in der Palaistra wie bei den
offentlichen Wettkampfen gebraucht, spater vornehmlich bei den Vorubungen,
vgl. Piat. Legg. VIII 830 B. Jiithner Ub. antike Turngerate (Wien

1896) 65 ff.

S. 519,5. Vgl. V 21,16 mit S. 426.


Diesen Herakleskopf denkt sich Curtius II 100 A. 25
S. 519,9.
ahnlich wie I 2,5 den des Akratos; B ursi an 303 fasst ihn ais blosse Biiste.
S. 519,10. Diese Darstellung von Eros und Anteros, die um einen
Palmzweig streiten, hat sich in einem Basrelief in Xeapel (Mus. Borbon.
666 VI 23,6-24,5.

XIV 34. Baumeister I 499 Fig. 541) erlialten; die beiden Eroten unter-
sclieiden sich hier dadurcb, dass hei dem einen die Fliigel aufgebogene
Form haben. Vgl. Fiirtwangler bei Hoscher I 1368. Xach Antigon.
bei Diog. Laert. IX 62 befanden sich im Gymnasion zii Elis von Pyrrbon
gemalte Fackeltrager, ais mittelmassige Arbeit bezeicbiiet.
S. 519,13. 0 vo}JLO'f'jXa;, vgl. Cap. 24,3.
S. 519,14. Dieser Alexandriner Sarapion, der Faustkampfer von
01. 217 (89 11 . Chr.), ist nicht zu verwecbseln init dem gleiclmamigen
Alexandriner V 21,18, der 01. 201 (25 n. Chr.) ais Pankratiast nacli Olym-
pia kam, aber nicht mitkampite. Xach lul. Afr. siegte ein Alexandriner
Sarapion Ol. 204 (37 n. Chr.) im Stadion; vielleicht sind die beiden letztern
identisch.

Cap. XXIV.
DerMarkt von Elis. Der Hei lan<»dikeon. Die korykische Ilalle
mit der Bildsiiule des Pyrrbon. des 'rempel nnd Bildsaiile
Apollon Akesios. Aut* dem Markte ferner Marmorstatiien des
Helios und der Selene. Ileiligtiiin nnd Schnitzb ilder der Cha-
riten. BiUlsiiule des Eros. Tempel des Silen. Gehaude fiir
das Kolle ginni der sechzehn Frauen.

S. 520,13. Da die erste Strasse, die des Schweigens, vom Gymnasion


zu den Badern tiihrte, die wol am Uter des Peneios lagen (B ursi an 304),
so wird sie nach X gefiihrt haben, die auf die Agora aber wahrschein-
lich nach O.
S. 520,16. auix^aXoovTEC opopsa; xtX., vgl. Cap. 24,1. Inschr. v. 01.

114 X. 54 Z. 8 — 10, Volksbeschluss zu Ehren des Pankratiasten Ti. Clau-


dius Rufus aus Smyrna: Ta; x£ -;!jpvaji'a; iv o({;£i xtov iXXavo^kxoiv xar^ to

|

Ttaxpiov xtov I
d^covcov ar:£<5(oxcv £::ip£X(oc. Die gymnischen ettkampfe
zertielen in xoocpa und (Iotp£a (^apox£pa) ;
nach der Hauptstelle Philostr.
gehorten zu den ersteren: jxa^^ov, ooXiyo;, oTrXtxr,;, oiaoXoc, aXpa und
7 upv. 3
vom 7:£vxa})Xov das dxovxGai, zu den letztern ra^xpaxiov, -dXr|, -uYpr', vgl.

ausserdem Poli. III 149. Diod. 1\ 14,2. Dion. Ilal. VII 72. Plut. Quaest.
conv. VIII 4,4 p. 724 C. Galen de san. tuenda 3,1.

S. 520,19. Paus. unterscheidet hier (und VII 22,2) den xpozo; dp-

yaiox£po; der Marktanlage von dem jiingeren ionisclien. Ersterer ist der
im eigentlichen Hellas iihliche, bei dem keine regelmassige Anlage vorliegt,
sondern eine allmahlich und nach den sich ergebenden Bediirfnisseu ge-
schaffene, mit oflfentlichen Gebauden, Saulenhallen, Tempeln u. s. "w. um-
geben, wie wir sie in Athen, Korinth, Sikyon u. s. w. finden. Dagegen hat
der in lonien und in den kleinasiatischen Stadten sich findende Baustil eine
grossere Regelmassigkeit in der Anlage, indem die Agora in der Regel recht-
S. 519,10-521,19. 667

eckig gebaut, rings mit Hallen umgeben imd gegen aussen hin abgescblossen
war. Vgl. Curtius A. VI 292 und Pelop. I 334. Hermann-Blumner
Z.
Gr. Privatalterth. 132. Szanto bei Pauly-Wissowa I 879. Fur die Anlage
der Agora in ioniscben Stadten sind lehrreich die Ausgrabungen in Magnesia
am Maiander (vgl. A. A. 1894, 76) und Priene (ebd. 1897, 182). —
Eine
Pekonstruktion der Agora von Elis bat Hirt versucht, sie ist von Er a z er
z, u. St. Eig. 7 reproduziert.
Darnach vermutet Curtius 29, dass hier vielleicht auch
S. 521,1.
eine Priifung der Posse vorgenommen wurde. Einen Vergleich mit diesen
jedenfalls allgemein bekannten Saulenhallen von Elis hietet Philostr.. V.
Apoll. VI 6 p. 210,29, der von einer Stoa in Aithiopien spricht ais axoa ou
IxsyocXtt], tc70fXY]xr)? xai? 'HXsiodv, ai? 6 d9Xr)Tfp 7r£pi|X£v£i x6 }A£ar][jLppiv6v XT^pUYjxa.

S. 521,4. Coraes und Frazer wollen Tcoiouvxai Tipo? auxoi? schreiben


statt des iiberlieferten auxou?, allein so gut ais Pausanias zwar I 25,2 irpo?

xcp x£r/£t — dv£9r)X£v, dagegen IV 15,5 dvaxiOrjaiv aar.ioa upo? xov vaov sagt, ebenso
gut konnte er, wahrend er III 15,10 (x6 ’AjxXy)tci£iov) 7r£Troir)xai Tipoc xoi?

Botovifjxoi? schrieb, hier irpo? auxou? vorziehen.


S. 521,5. Durch den Ausdruck xaxaXuovxai lasst sich Schubart zu
der sonderbaren Meinung verfiihren, die Eleier hatten diese nur zu augen-
blicklichem Gebrauch errichteten Altare einfach zerfallen lassen; xaxaXuovxat
heisst selbstverstandlich: sie werden^ abgebrochen, weggeraumt. Pausanias
nennt das Material nicht, da sie aber nicht zu bestandigem Gebrauch dienen
sollten, so werden sie kauin aus Stein, jedenfalls nicht aus behauenem
erbaut gewesen sein.
S. 521,9. 01 aip£0£vx£? £XXavaotx£iv steht nicht im Widerspruch mit V
9, 4, wo vom Loosen die Pede ist (s. zu S. 219,9), auch nicht mit Schol.
Pind. 01. 3, 22, wo Ernennung durch Volkswahl nicht, wie Schdmann-
Lipsius Gr. Alt. ^ II 65 sagen, bezeugt ist; mbglich immerhin, dass das
Loos unter einer durch Volkswahl designierten grossern Anzahl gezogen
wurde.
ebd. Die sind wohl identisch mit den 0£ajxocpuXax£? bei
vo|xocpuXax£?

Thuc. V 47, 9, die neben andern Behorden bei der Eidesleistung den Vor-
sitz fiihren.

S. 521,11. £ 7 Yu? mit dem Dativ, vgl. Bd. I zu S, 17,11.

ebd. Unndtigerweise sieht Siebelis hier einen Nominativus absolutus,


man hat einfach iaxtv zu erganzen.
S. 521,18. xaxa x^s axoa?, hier fiihrt 8i einen Satz ein, der zu
dem vorausgehenden Allgemeinen das Besondere bringt, vgl. Trendelen-
burg Altar des Zeus in Olympia 43.
S. 521,19. tiber den Skeptiker Pyrrhon aus Elis vgl. die kurze Vita
bei Diog. L. IX 11, 61 ff. Anfanglich Maler gieng er spater zur Philosophie
iiberund wurde Begriinder der pyrrhonischen Schule; hochangesehen lehrte
er bis an sein Lebensende —
er wurde neunzig Jahre ait, c. 365 275 — —
in sein er Vaterstadt. Diogenes L. nennt seinen Vater nicht Pistokrates,
was vielleicht aus nX£iaxoxpaxY)? verschrieben ist, s. kr. App., sondern
Pleistarchos.
668 VI 24,5-25,1.

S. 521,20. [^s^aiov oixoXo^iav — xaxajTavToc, v'gl. Diog. L. a. a. 0.


To axaxaXTrjtj^iot? xal ir.oyr^^ stoo; eiJOtYaYwv.

S. 522,2. iiber Apollon ais Heilgott ist zii vgl. Preller-Robert


277 f. Wernicke bei Pauly-Wissowa II 15; iiber deii Apollon Alexikakos
in Athen s. I 3,4. VII 41,7.
S, 522,3. £X£poj3i, d. b. an einer andern Stelle des Marktplatzes,
wie III 21, 8, s. (iiirlitt 72.
S. 522,4. Was Paus. bei der Statue der Selene ais xlpaxa bezeicbnet,
werden scliwerlich wirkliche Ilorner, sondern die Spitzen der auf dem Kopf
der Figur angebrachten Mondsicbel gewesen sein, vgl. das Kelief bei
Mulier- W ieseler II 17, 190, wo allerdings die Mondsicbel iiber die
Scliultern herausragt; doch kommt sie ais Kopfattribut bei Artemisfiguren
ofters vor. IJber Helios init dem Strahlenkranz vgl. Stephani M4m. de
1’Acad. de St. Petersb., 6. Ser IX. Kapp bei Koscber I 2604.
S. 522,5. Die Statuen der Cbariten, die nacli alterem Typus bekleidet
dargestellt waren, sind sog. Akrolitbe,d. b. die nackten Teile, Kopf, Hande

and waren von Marmor, der bekleidete Leib aber aus llolz gesclinitzt
Fiisse,

und vergoldet (irrtiiinlich bezeicbnet sie Esclier bei Pauly-Wissowa III


2155 ais Cioldelfenbein-Statuen). Ihre Attribute sind nicbt stebende, bezieben
sicli aber meist auf ibre Zugehorigkeit zur Aphrodite; sonst tragen sie aucli

apolliniscben oder dionysisclien Cdiarakter (so z H. Apfel, SalbHascliclien,


Abren, Mobnbiiscliel, Leier, Fbite, Syrinx u. dgl. m.). Vgl. Preller-
Kobert Furtwiingler bei Koscber I
483. (J. 2161. 879. F seber a. a.

S. 522,14. Aus dem Wortlaut des Paus. gebt hervor, dass in dem

4'empel des Silen eine Gruppe stand, die den Silen mit der ibm den Beclier
kredenzenden Methe darstellte. Lber diese und abnlicbe Darstellungen der
Metbe s. Hd. I 613 (zu II 27,3).
S. 522,15. i'ber Silen im kleinasialiscben Kultus, der ibm urspriing-
licli eine ernstere Bedeutuiig zuteilt, ais die spatere griechisclie Sage, vgl.
Preller-Kobert 729.
ebd. Man glaubte, dass Dionysos aucb von den Jiiden verehrt
werde, vgl. Plut. (^uaest. conv. IV 6,1 p. 671 G; in Skythopolis-Betsan
solite seine Amme begraben sein, vgl. Plin. V 74. Movers Plioniz.

I 695. II 311 sieht in dem Silenengrab eine Opferstiitte des alten kana-
anitiseben Gotzendienstes; Keland Palastina 1017 (Frazer) vermutet, dass
der StXrjvo;, von dem hier geredet werde, von den Griechen korrumpiert
sei aus Sliiloh.

S. Dass dieser Bau sehr ait war, zeigt nicbt nur das Fehlen
522,18.
des Daclies, sondern aucli die Benutzung von Holzsaulen, die ja aucb in
den alten Palasten der mykenisclien Epoclie, in Tirsms, Kreta u. s. nach-
gewiesen ist und sicli aucb in dem altesten Tempel Olympias, dem Heraion,
fand (s. V 16,1 mit S. 386). Da Oxylos die Aitoler in den Peloponnes gefiibrt
hatte (V 3,7), nimmt Helbig Honier Epos S. 65 den Umstand, dass man
diesen Bau auf ibn zuriickfiibrte, mit zum Beweise, dass, wabrend in Argolis
sebon vor dem Einbriicbe der Dorier grossartige Befestigungswerke und
Grabmonumente aus Stein aufgefiibrt worden waren, die volkstiimlicbe Uber-
S. 521,20-523,9. 669

lieferung den nordischen Stammen selbst nach Abschluss der Wanderung


eine derartige primitiveBauweise zuschrieb. Nur ist zu bemerken, dass
die volkstumlicbe Uberlieferung nach Paus. garnichts iiber das Bauwerk
wnsste, vielmehr nur ein einzelner es auf Oxylos zuruckfiihrte jener Greis,
:

denKalkmann wie andere derartige Gewabrsmanner des Paus., einen


19,
„durchsichtigen EinfalP nennt. Paus. tibergeht die Bildsaule des Oxylos,
die nach Ephor. b. Strab. X
463 auf dem Markte von Elis stand; Bursian
305 A. 1 meint, sie ware wol zu Paus. Zeit schon fortgeschafft gewesen;
Kalkmann a. a. 0. glaubt, dass diese Statue fiir des Paus. Quelle der
Anlass gewesen sei, das |xv^|xa auf Oxylos zu beziehen. Vielleicht war
das an Stelle der nicht mehr vorhandenen Bildsaule getreten.
fxv^jxa

S. 522,22. Uber das Priesterinnen-Kollegium der 16 Frauen s. V


16,2 mit S. 387.

Gap. XXV.
Ein zerfallener Tempel der rbmischen Kaiser. Tempel der
Aphrodite Urania und geweiht^r Bezirk der Aphrodite Pandemos.
Heiliger Bezirk und Tempel des Hades; Ursprung seiner Ver-
ehrung bei den Eleiern. Tempel der Tyche. Verehrung des
Sosipolis. Standbild und Verehrung des Satrapes.

. S. 523,1. Bursian a. a. 0. vermutet, dieser alte Tempel sei viel-


leicht das von Plut. de mul. virt. 15 p. 253 B erwahnte tspov tou Aio?.

S. 523,5. dfpeaTTjxsvai wie aTilystv (vgl. zu III 23,6, Bd. I S. 726) bald
wie hier mit, bald ohne diro, letzteres freilich viel haufiger, vgl. III 22,8; I
18,8. II 30,1. 32,10. 34,9 u. o.
S. 523,6. Die Aphrodite Urania des Pheidias erwahnt auch Cic.
deor. nat. III 23,59: Venus prima, Caelo et Die nata, cuius Eli delubrum
videmus, ferner Plut. praec. coniug. 32 p. 142 D und de Is. et Osir. 75 p.
381 E, der die Schildkrote ais Symbol der Hauslichkeit, der otxoupia
und aicDTTY], erklart; vgl. Pr eller-Eob ert 357 A. 3. Kekul4 Ub. eine
weibliche Gewandstatue a. d. Werkst. d. Parthenonfiguren 10 ist derMeinung,
dass die Schildkrote eine Hinweisung auf das elische Gebirge Chelonatas
sei, wie bereits UiTichs, Skopas 8 ausgesprochen hatte. In antiken Klein-
bronzen kommt die Schildkrote ais Attribut der Aphrodite mehrfach vor,
vgl. Furtwangler bei Koscher I 412. An der schonen, friiher in Venedig,
jetzt in Berlin befindlichen Statue, die Kekule a. a. O. publiziert hat, ist
die Schildkrote, auf die der linke Fuss tritt, erganzt. Uber Weiterbildung
des Typus s. Furtwangler Meisterw. 653; iiber andere Denkmaler, auf
denen Aphrodite mit einer Schildkrote in Verbindung gebracht ist, s.
Bernoulli Aphrodite 150. 323.
S. 523,9. Die Statue der Aphrodite Pandemos auf dem Ziegen-
670 VI 25,1-6.

bock wollte Klein Arch. epigr. Mittli. IV 23 (wie schon Winckelmann


Gescli. d. Kunst IX 2,25 gethan, vgl. Brunn I 319) einem alteren Meister des
Xamens Shopas zuvveisen, worin ihm Eobert Arch. March. 45 f. beistimmte;
doch wird sie von deii meisten, wie von Urlichs Skopas 5, der sie fur
das erste Werk des Meisters lialt, dein jiiiigeren Bildhauer des 4. Jahrh.
zugeschrieben, obschon es das einzige Krzwerk ist, das wir von diesem
kennen; vgl. Overbeck II 15 u. 32. Collignon II 235 u. a. Eine gute
Vorstellung von der Statue geben elische Miinzen der Kaiserzeit, vgl.
Weil Arch. Aufs. K. Curtius gewidrnet 134. Imhoof-Gardner 72 pl.
P 24, unsere Munztaf. IV 5; sie zeigen die Gdttin seitlich auf einem auf
den llinterfiissen sicli erhebenden Bocke reitend, iin langen Gewand mit

^lantel, der uber den Ilinterkopf gezogen ist; sie war also durchaus ehrbar
dargestellt, obschon Paus. IV 16,4 die Aphrodite Pandemos auf den blos
sinnlichen Liebesgenuss (izi tai; p-i;cai) zuriickfiihrte. Der Bock ist aller-
dings ein rein aphrodisisches Attribut, wie alie durch Geilheit und Frucht-
barkeit sicli auszeichnenden 4'iere; Ajihrodite braclite ihn schon aus ihrer
Beiname der
orientalischen lleimat mit, und nach Plut. Thes. 18 ware der
Aphrodite eTrirpa^ia Daher sind Dar-
schon unter 'Theseus aufgekonimen.
stellungen der Aphrodite auf dem Bock sehr zahlreich und vielfach alter
ais Skopas, der selbst nur einen schon vorhandenen 'Typus kunstlerisch

gestaltete, vgl. Stephani Compte-rendu f. 1859, 129 und 1869, 84.


Bernoulli Aphrodite 110. Furtwangler hei Ivoscher I 419. Boehm A.
Jb. 1\' 208; dazu A. A. 1890, 27 Pauly-Wissowa
u. 69. Wernicke bei
I 2783. — Wie
hier, so tinden wir auch sonst Aphrodite Urania und Pan-
demos einander gegenuber gestellt, so in 'Theben, wo ais dritte die Aphro-
dite ’A:rojTpo'pia hiiizutrat, Paus. IX 14,3, und in Megalopolis ^AII 32,2.
Uber die Pandemos in Athen s. 1 22,3 mit Bd. I S. 240; uber die erst
durch die ethische Philosophie eingefiihrte Unterscheidung beider Aphroditen
nach der Seite der LiebesauHassung hin s. Preller-Hobert 354 f. und die
Bein. zu IX 16,3. Usener Gotternamen 65 weist nach, dass die Aphrodite
Pandemos urspriinglich die Deniengottin, die Vereinigerin des Volkes, war,
und dass, ais sie ais Venus vulgivaga der Urania gegeniibergestellt wurde,
dieser Gegensatz zwar rasch durchdrang, aber den Sachverhalt uindrelite,
da es die Urania war, der die Hierodulen geweiht waren.
urspriinglich
Der Brauch, sie auf einem Bocke reitend darzustellen und ihr eine weisse
Ziege zu opfern (Luc. dial. mer. 7,1) lasst nach Usener darauf schliessen,
dass die Pandemos anfiinglich eine Lichtgottheit war, eine ionische Keplik
der nordgriechischen Aphrodite llaji^asjja und der dorischen Bajicpar).

S. 523,15. p-ovoi Ti}X(o3iv ''Ai6r,v 'HXsioi, so sagt der Schol. II. IX 158:
£v oiJO£p.ta -rjXet ° Aidou £7TIv Aicr/uXo^ cpyjjtv p.ovoc Dstov 7ap Gava-oc ou
Swptov £p7 o’j 6' av h'ju)v £7tta7;£v6tov avou ooo’ £7TI ^top-os 7rauovu£Tai
in Elis war das und es ist darum wol anzunehmen, dass Hades
also anders,
weniger in seiner Bedeutung ais furchtbarer Kdnig der UnterAvelt und
Beherrscher der Toten, denn ais woltatiger Gott der Erdtiefe verehrt
wurde. Ubrigens spricht Strab. VITI 344 von einem Temenos des Hades
in Triphylien, und heisst es bei Philostr. V. Ap. V 4 von den Bewohnern
S. 523,9—524,20. 671

von Gradeira xov Odvaxov jxovoi dvOpojTctov xrauoviCovxat. Davon hat also Paus.
niclits gewusst; wenn dem Hades
er sagt, die Eleier seien die einzigen, die
Verehrung erweisen, Behauptung nicht im Widerspmch mit
so steht diese
Z. 18, da Pylos zu Pausanias’ Zeit nicht mehr bestand, s. Gap. 22,5.
ebd. 'HpaxXst axpaxiav aYovxt xxX., vgl. V 3,1. Die Homerstelle, auf
welche die Pylier sicb bezieben, stebt II. V 395 ff. Aristarcb fasste iv
riuXw entgegen dem bomeriscben Spracbgebraucb im Sinne von Iv ttuXy), am
Tor der Unterwelt. Moglicb ist immerbin, dass eine Version der Sage
die Expedition des Herakles gegen Pylos mit seinem Abstieg in die Unter-
welt verband, s. Leaf zur Ilias a. a. 0. (Frazer).
S. 523,19. Vgl. Hom. II. V 395; dazu Hesiod. sc. Here. 357. Pind.
01. 9,29. Apollod. II 7,3.
S. 524,1. OUX OCTTO XOU £1X0X0?, vgl. VII 1,4 OUX OCTTO
7 V(0 [JLY)?.
S. 524,4. ixdjxou os aira^ dvoqeiv xou svtauxou, vgl. zii S. 508,1.
S. 524,9. Uber Sosipolis s. oben Gap. 20,2; das FiiUborn, mit dem
er dargestellt wurde, kennzeichnet ihn ais oaipwv, der dem Lande
Frucbtbarkeit bringt.
S. 524,16. ^p£ta|X£vo?, zur Form vgl. Lobeck ad Pbryn. 32 f.
S. 524,19. In der Litteratur ist uns iiber diesen Kultus des Satrapes
sonst nicbts iiberliefert, dagegen findet sicb, wie Frazer z. u. St. bemerkt,
auf einer in der Nahe von Byblos in Pboinikien gefundenen griechiseben
Inscbrift, vom Jabre 8 v. Gbr. datiert, bespr. von Glermont-Ganneau im
Journ. asiatique 7 Ser. X 157 ff., eine Dedikation an den SaxpdrcY]? Oso?;
Glermont-Ganneau will darin Adonis erkennen. Wir besitzen ferner eine
palmyreniscbe von D. H. Mulier in der Wiener
Inscbrift (besproeben
Zeitsebr. f. d. Kunde des Morgenlandes VIII 11 ff.) aus dem Jabre 356 der
Seleukidenara (— 55 n. Gbr.), durcb die Sebadrapa, der gute Gott, um
seinen Sebutz gebeten wird. Das Eelief, zu dem die Inscbrift gebort, zeigt
die Gestalt eines bartigen Kriegers mit Speer und Scbild, an der Seite
bangt ein Scbwert in der Sebeide, das Gewand ist an der rechten Scbulter
durcb eine Metallspange zusammengebalten, oberbalb der linken befindet
sicb ein Skorpion.
S. 524,20. }X£xa xfjV Baxpetov Tcpoaorxrjaiv, die Lesart der bessern Hss.
xaxd xY]v macht Scbwierigkeit, aber die seit Siebelis in die Aus-
n. TTp.

gaben aufgenommene jxsxa xy]v 0. xrp. erweist sicb ais sebr bedenklich; ihr
Sinn soli sein postquam Patrenses in vicinia habitare coeperunt, so Siebelis,
:

vgl. Sebubart Ubers. :


„als in ihrer Xachbarschaft die Stadt der Patreer
gegriindet ward,“ allein Trpoaoixrjai? bedeutet nicbt das Beginnen des Zustandes,
sondern den Zustand selbst; und solite Pausanias wirklich der Meinung sein,
die Eleier batten den Namen Satrapes von den Patrensem sebon zur Zeit Agis
I, des Sobnes des Eurysthenes, erfabren (III 2,1)? ist nicbt vielmehr wabr-
scbeinlicb, dass die Uberfiibrung des vermeintlieben Poseidon vom Samikon
bei Gelegenheit des eleiischen Synoikismos i. J. 471 erfolgte? vgl. Busolt
Die Laked. 183 Anm. 146. Frazer, dem dies offenbar aucb nicbt ein-
leucbtete, glaubt iibersetzen zu diirfen: „after tbe extension ofPatrae“ und
ist der Ansicht, damit sei hingewiesen auf die Tatsacbe, dass Augustus
672 VI 25,6-26,3.

die Bevolkerung einiger umliegenden Orte nach Patrai verpflanzte (VII


17,5. 18,7. 22,1. 6). Diese Losung scheitert an dem Sinn von TrpoaotxYjai?,
das nur die habitatio tiiiitima bedeuten kann, wodurch also die Patreer ais
TTpoaotxot, TrXr^aiov oixouvtEj, bezeichnet werden. Eine Erklarung, die nach
Seite der Grammatik und des Sinnes befriedigte, ist bei der Lesung |xsTa

TYjv fl. TTp. nicht heraiiszubringen; xaxa ttjv 11. ~p. wiirde bedeuten kdnnen:
zur Zeit der Xachbarschaft der Patreer; da diese aber Jahrhunderte lang
dauerte, so ware mit dieser Zeitbestimmung nichts anzufangen; man kann
aber auch verstehen: infolge der Xachbarschaft von Patrai,
d. h. xaxa kann

consecutiv sein, vgl. Schmid


IV 457, und dann kann man sich mit
Attic.

Frazer daran erinnern, dass in Patrai die Mutter Dindymene und Attis
Verehrung genossen und die Korybanten im Mythos von Attis eine Kolle
spielen (Luc. dial. deor. 12).

Gap. XXVI.
Ein altes Theater undeinTempel des Dionyso s. Thyia, F est des
Dionysos. Tempel der Athene auf der Burg. Der Ilafenort
Kyllene, Bild des Hermes in Gestalt eines Phallos. Erzeugnisse
des L an des der Eleier. Exkurs iiber die Sei de und Seiden-
w uriner. Die Grenze von Elis und Achaia.
S. 524,22. Uber den Me ni os s. V 1,10 mit S. 285.
S. 525,1. Auf elischen Miinzen der Kaiserzeit findet sich eine
Dionysos-Darstellung, die wahrsclieinlich auf diese Statue des Praxiteles
zuriickgeht; der jugendliche Gott, von fast weibliclien Formen, bekleidet
mit einem urn den Ilals befestigten, den Oberkorper grosstenteils freilassenden
Mantel, steht mit gekreuzten Beinen da, mit dem linken Arm sich auf
einen Baumstamin lehnend, iiber den der Best des Mantels fallt; er halt
in der linken lland den Thyrsos, in der rechten ein Rhyton mit Tierkopf
hoch erhoben, zu dem der Kopf aufgerichtet ist, wie wenn er den Strahl
aus dem Rhyton aufiangen wollte; am Boden steht neben ihm links ein
Panther, rechts ein Tympanon; s. IVeil in der Xumism. Zeitschr. XIII
384. Imhoof-Gardner 73 f. Overbeck II 45 Fig. 149. Die ganze
Stellung und Behandlungsvveise ist so echt praxitelisch, dass an der Iden-
titat des Miinztypus mit der hier erwiihnten Statue kaum gezweifelt werden
kann, vgl. Furtwan gl er Meisterw. 531 A. 4; nur Klein Praxiteles 419
zweifelt, entweder an der Authentizitat des Miinzstempels oder an der des
Meisters.
ebd. Elis riihmte sich der Geburt des Dionysos (Hom. hymn. 34),
und Verehrung des Gottes war sehr verbreitet: so der Altar in Olympia
beim Pelopion V 14,10, bei der Proedria V 15,4; der Dionysos Leukyanias
oben Gap. 21,5; das Kollegium der 16 Frauen, s. oben S. 387 zu V 16,2.
Xach Plut. de Isid. et Osir. 35 p. 364 F und Quaest. Graec. 36 p. 299 B
S. 524,20—525,16. 673

beteten die Frauen im Tempel zu Elis: IXOsiv rjpto? Aiovuae AXiov I? vaov
a^vov auv Xaptxeaaiv I? vaov xcp ^oeo) ttooI Outov, a^is xaups. Dionysos wurde
namlich im eliscben Kultus, wie anderwarts, auch in Stiergestalt verebrt,
vgl. A. W. Curtius Der Stier des Dionysos, Jena 1882. T liram er bei
Roscber I 1057 u. 1149. Preller-Robert 695. Das Fest der 0uia war
die Feier der Wiederkebr des Dionysos im Frilhling; darauf gebt die Dar-
stellung des Stierdionysos mit den Chariten und Pleiaden auf einem Kameo
bei Miiller-Wieseler II 33,383.
S. 525,4. Curtius Pelop. II 32 u. 102 A. 31 vermutete, dass der
Festort der Thyia zum Demos Orthia (V 16,6) gehort habe, was Bursian
305 A. 3 deshalb zuriickweist, weil dieser Gau auch nach dem Synoikismos
von Elis ais selbstandige Ortschaft fortbestanden habe.
ebd. Dieses, natiirlich auf Priesterbetrug beruhende Wunder be-
richten auch Theopomp. b. Ath. I 34 A und Ps. Arist. mirab. ause. 123 p.
842 a, 25 an beiden Stellen wird die Entfernung des Ortes, wie hier, auf
;

8 Stadien angegeben.
S. 525,12. Vgl. Plin. II 231: Andro in insula, templo Liberi patris,
fontem nonis lanuariis semper vini sapore fluere Mucianus ter consul credit;
vgl. ebd. XXXI
16 Mucianus Andri e fonte Liberi patris statis diebus sep-
:

tenis eius vinum fluere, si auferatur e conspectu templi, sapore in


dei
aquam transeunte. Vgl. Philostr. Im|ig. I 25. Hero de automat. p. 256.
699 (ed. Par ). Preller Ausgew. Aufsatze 295. Xach Plinius kehrte das
Wunder in jedem Januar wieder, nach Pausanias dagegen, analog den dio-
nysischen Festen, welche trieterisch zu sein pflegten, nur jedes zweite Jahr.
Ross Inselreisen II 22 erzahlt, dass am Ende des Tales, das sich von der
Stadt Apano-Kastron anderthalb Stunden lang landeinwarts zieht, eine
Kirche der Panagia iiber einer Quelle klaren Wassers stehe, die in der
Tradition der Andrier fiir dieselbe gelte, welche Plinius und Pausanias er-
wahnen.
S. 525,15. Die tjXiou xpairsCa der Aithiopen erwahnt Paus. I 33,4,
seine Quelle ist Herodot, vgl. Bd. I S. 339 und Wernicke 9.

S. 525,16. £v dxpoTOXet xdiv ’HX£i'tov, Curtius 31 erkannte auf der


Burg unter dem Gemauer eines frankischen Kastro geringe Spuren einer
alten Ringmauer und Reste dorischer Saulen, die dem Tempel der Athene
angehort haben mogen.
edd. Das ist vermutlich dasselbe Heiligtum der Athene, das Plin.
XXXVI 177 deshalb erwahnt, weil Panainos, der Bruder des Pheidias, dem
Stuck, der zur Bemalung der Wande diente, Milch und Saffran beigemischt
haben solite.

ebd. Eine Athenenstatue in Elis schreibt Plin. XXXV 54 dem Kolo-


tes, einem Schiiler des Pheidias (vgl. V 20,2 mit S. 418), zu; auch be-
richtet er ebd., dass Pheidias’ Bruder Panainos den Schild der Gottin in-
wendig bemalt habe. Man nimmt allgemein an, dass es die hier dem
Pheidias zugeschriebene ist, womit stimmt, dass dem Kolotes auch sonst
gerade chrys elephantine Werke zugeschrieben werden, wie der Asklepios
in Kyllene und der Kranztisch in Olympia; vgl. Brunn I 242f. Over-
674 VI 26,3-6.

beck I 384. Murray II 136. Kalkmann 108. Dabei ergiebt sicli

allerdings eine bislier nirgeiids beachtete Schwierigkeit: bei cbryselepban-


tinen Werkeu pflegen die Waffen, also auch der Scbild, von Gold zu sein;
dazii stimmt aber iiicbt, dass Paiiainos das Innere des Schildes der Athene
des Kolotes, dereii Material Plinius nicht angiebt, beraalt haben soli
(pictum, sagt Plin.). Walirscheinlicli aber liat Plinius bemalen undzeiclinen
verwecbselt, und Panainos hat nur fiir die Innenreliefs des Schildes die
Zeichnungen entworfen, eben so wie das Parrhasios fiir die von Mys ge-
arbeiteten Reliefs ani Scbilde der ehernen Athene auf der Burg getan
haben soli, s. I 28,2 init Bd. 1 S. 302. Und wenn bei Plin. a. a. 0. von
Pheidias, der anfanglich Maler gewesen sein soli, gesagt wird, er habe einen
Schild in Athen beinalt, so ist damit vielleicht auch nur die Zeichnung zum
Schilde der Parthenos gemeint; doch ist da die LA. nicht einrnal ganz
sicher, vgl. Brunn I 188. — Uber den Ilahn ais Attribut verschiedener
Gottheiten handelt Schlum berger Gaz. arch. 1880, 193 und s. oben S.
441 zu V 25,9.
S. 525,21. Kyllene, den Ilafen von Elis, erwiihnt auch Strab. VIII
337 f., der ais Entfernung von Elis ebenfalls 120 Stadien angiebt; in der
Niihe lag das Vorgebirge Chelonatas, zwischen beiden ergoss sicli der
Peneios ins iUeer, s. Ptol. lll 16,6. Die Tabula Peuting. giebt ais Ent-
fernung von Kyllene sowol nach Elis wie nach Dyme 14 romische Meilen
an; bei Plin. IV 13 haben die Hss. ais Entfernung Kyllenes von Kap Chelo-
natas nur 5 Milien, wofiir (Jurtius II 102 A. 34 unter Zustiinmimg von
Bursian II 308 A. 2 vorschlagt XV M i)ass. zu lesen. Darnacli war
Kyllene ungefahr gleich weit von (Mielonatas, Elis und Dyme entfernt,
und das stimmt zu der bei l*toleniaios gegebenen Peihenfolge: Kap
Araxos, Kyllene, ^liindung des Peneios, Kaj) ('iielonitis. Eeake II 174
und Boblaye 120 setzten den Ilafen, ini Anschluss an die bei Plin. iiber-
lieferten 5 ]\[ilien, an die Stelle des heutigen Glarentza (das dalier auch
offiziell heute Kyllene heisst) nbrdlich von K. Chelonatas, zuinal nur dort
ein Ilafen denkbar sei, da weiter nbrdlich hin das ]Meer nicht genug Tiefe
habe. Versumpfung und Anschwemmung haben die ganze Kiisten-
Allein
strecke stark verandert, und da bei obiger Annahme Strabons Angabe iiber
die Peneios-jVlilnduug unhaltbar wiire, hat Curtius a. a. O. und S. 33 sich
dafiir entschieden, Kyllene nbrdlich von der Peneios-^lundung und der

Lagune von Kotiki, in den Siimpfen von ^lanolada, die heut durch einen
breiten Streifen Landes vom Meere getrennt sind, anzusetzeii, worin ihm
Bursian a. a. 0. zustimmt; etwas nbrdlicher, bei Kunupeli, in dessen
kyklopischen Mauerresten man die vom alten Hyrmine erkennen will, setzt
V. Duhn A. M. III76 den Hafen an, und elienso Baedeker 333 u.
Lolling 178. — Der Ort hat in der Geschichte mehrfach eine Rolle ge-
spielt, vgl. Thuc. I 30. Xen. Ilell. III 2,30. Polyb. V 3, und wird auch
sonst hautig erwiilmt.
S. 526,1. S. Hom. II. XV 518f.
S. 526,6. Xach Strab. a. a. 0. war das Bild des Asklepios aus
Elfenbein gefertigt und eine Arbeit des Kolotes.
S. 525,16-526,12. 675

ebd. Dass in Kyllene das Idol des Hermes ein Phallos war, er-
wahnen auch Artemid. I 45. Luc. lup. trag. 42. Philostr. V. Apoll. VI 20
p. 120 K. Hippol. confut. haer. V 7 p. 144 nnd 8 p. 152; doch werden
diese Stellen in der Pegel auf das arkadische Kyllene, wo gleichfalls
Hermesdienst bestand, bezogen, s. Preller-Eobert 388. Scberer bei
Eoscber I 2342. Die Auffassung gebt auf den ithyphallischen Hermes, ais
Symbol der befruclitenden Naturkraft (daber auch Hermes ais Herdengott),
zuriick.
S. 526,9. tiber den elischen Byssus s. V 5,2 mit S. 294.
ebd. £? xapTTou? xal ty]v puaaov — exxpstpeiv das Adiectivum ,in
doppelter Konstruktion, ein Beispiel der oratio variata, vgl. S. 501,20 und I
12,5 p.Tr] 0 £ aXoujY]? ’IXiou hdcXaaaav ol TzoXkoi |xr) 0£ aXaiv ^Triaravxo ttcd yp^aOai. —
Zu £XTp£9£lV Vgl. zu S. 233,18.
s. 526,11. Dieser mit dem Inhalt nur sehr lose zusammenhangende
Exkurs des Paus. iiber die Seide und die Seidenwiirmer ist die erste Stelle,
in der wir die kiinstliche Seidenzucht erwahnt finden, wahrend sonst immer
von wilden Seidenwtirmern die Pede ist. Die erste Erwabnung des Seiden-
wurms tiberhaupt findet sich bei Aristot. h. an. V 19 p. 531 b, 14, wo
Seidenfabrikation auf Kos erwahnt wird und der Name der Serer schon
genannt ist, unter denen die Chinesen, die friih Seidenzucht betrieben
haben, gemeint sind. Das ineiste, ^vas sonst alte Schriftsteller iiber das
Gespinnst der Seidenwiirmer berichten, namentlich dass es in langen Faden
von den Baumen herabhange und von diesen abgekammt werde (Yerg. Georg.
II 121. Strab. XV 693. Plin. VI 54. Dion, perieg. 752 u. s.), passt nur
auf gewisse wilde Seidenwiirmer. — Wo Paus. seine Angaben hergenommen
hat, wissen wir nicht; fehlerfrei sind sie nicht: so ist die Angabe der Fuss-
zahl irrig, ebenso die der fiinfjahrigen Kultur, der Sommer- und Winter-
hauser u. a. m. Vgl. vornehmlich Y at es Textrinum antiquor. 207. Eitter
Erdkunde VIII 679. Marquardt Privatleb. d. Eomer 491, wo sonstige
Spezialliteratur zu finden ist.

Die Griechen haben den Namen der Serer vermutlich


S. 526,12.
in der Weise dem einheimischen Xamen des Produktes
gebildet, dass sie aus
{altchinesisch ser) die Form arjpixov machten, von der dann die doppelte
Bedeutung: aiQp fiir den Seidenwurm, 2^p£?, HirjptxVj fiir Bewohner und Land,
hervorgieng, vgl. Kiepert alte Geogr. 44. Nach den Angaben bei Ptol.
VI 16 verstanden die Alten darunter den ostlichen Teii der kleinen Bucharei,
die Kotschotei und einen kleinen Teii des nordwestlichen China; nach Plin.
VI 37 gab es auch einen oceanus Sericus. Paus. dagegen suchte das Land
viel weiter westlich, beim indischen Ozean, wie er denn auch wissen wollte,
dass es eine Insel sei, und von einem sonst nicht erwahnten Flusse namens
Ser spricht. Vgl. Forbiger bei Pauly VI 1, 1075. Xach dem Journal
officiel de la Eepub lique Fran^aise erklarte Vidal de la Blache in der
Sitzung der Academie des Inscr. et Belles-lettres vom 8. Oktober 1897 den
Widerspruch zwischen Ptolemaios und Pausanias damit, dass zur Zeit des
letztern infolgedes Partherkriegs, der nach 162 ausbrach und von einer
verheerenden Pest gefolgt war, die Fabrikanten in Syrien die Seide nicht
Pausanias II. 43
676 VI 26,6-10. S. 526,12-527,11.

mehr auf dem Landweg, sondern zur See erhielten; unter Seria des
Pans. sei Ji-Nan oder Tonkin zu verstehen.
S. 527,4. Paus. giebt zwei Versionen iiber die Nationalitat der Serer
an; ais Skythen bezeiclmet sie Eustatb. ad Dion. Per. 752, ais Inder Steph.
Byz. V. 2^p£C.
S. Der Larisos, heut Mana oder Stimana, ist der Grenzfluss
527,9.
zwischen nnd Achaia, vgl. VII 17,5; er fliesst heut durch den von
Elis
Manolada bis in die Gegend des alten Dyme reichenden Wald von Ali-
Tschelebi und die versumpfte Niederung siidlich von Kap Araxos dem
Meere zu; s. Leake 165. Boblaye 20. Clark 277. Curtius 36. Bursian
270 u. 309.
S. 527,7. xauxa jasv o/j ouxw Xs^exat, zu diesen Ausfiihrungen steht in
Pc am Rande: oux dXrjbcoC xa I? xouc 2rjpa? (aupac) T|}X£i? ^dp vuv oux
dxoT] dXXd 6^f9aX|xoi? pXsTTOvxs? ijfxev xd xax’ auxou^.

S. 527,10. xd 0£ £xi dpyaioxEpa dxpa acpiai — 6 ''Apago?, vgl. Strab.

VIII 337 £cjxi 81 XI? dxpa x^? dlXsia? Trpoaj^oppo? duo e^Tjxovxa Au|xr)?, ’Ayatx^?
TcoX£(u?, ’'Apa;o?. xauxYjv (jlIv ouv dpyrjV xtb£[X£v x?j? xdiv dIX£io)v TrapaXia?.

S. 527,11. Das zu Achaia gehbrige Kap Araxos, heut K. Papa, ist

der nordwestlichste Punkt des Peloponnes. Paus. kommt den Achaika


in

nicht mehr darauf zuriick. Auf seinem siidostliclisten Vorsprunge hatten


die Achaier eine Festung, l£iyo? genannt, mit urspriinglichem Namen aber
anscheinend Larisa, zur Sicherung gegen Elis aufgefuhrt, deren Umfang
17} Stadien, die Maiierhblie 45 Fuss betrug, s. Polyb. IV 59; ebd. 65 u.
83. Steph. Byz. s. Teiyo?. Kyklopische Mauerreste in einer Dicke von
12 — 15 Fuss sind hier noch erhalten, s. Leake 163. Boblaye 19. Curtius
I 426. Bursian 321. Badeker 329.
A IA / K A,
I. 'H Bs [i£(7Y] xai Sixucovia? xa8'’^xou(7a [xsv ztzX ty]v Tupo?

ECO 8'aXa(7(7av, Bs 6vo[ia t 6 scp’ y][jlc5v s)(ou(7a dcTuo twv svoixoavircov,

auTYj TE AlyioCkb^ t6 ap)(aTov xai ol VE[xop-EVoi ty]v y^v sxalouviro AtyialETc,

7.6yco p.£v TTw Hlxucovccov ocTzb AlyiaXzM^ jBadcXEUaavTO? sv vuv Stxutovia,

5 £1(71 Be ot cp(X(Jtv dcTuo


T^P 7uoXX(X ocuT% aLyiaXov. 2.

)(p6v(o Be udTEpov (X7uo9'av6vi:oc Sou9'Ov ol Xoiizol irou "EXXy]vo?

:uaTB£? Buoxoucjlv ex ©stJdaXia^ sTUEVEyxovTE^ aiTtav co^ iBioc )(pYi[JLOCTa 6cp£-

X6[xevo? sXot Tcov 7uaTp(o(ov* 6 Bs '*A8'Yiva? cpuywv 9'DyaTEpa ’Ep£xQ'Sco^

y)5ic6Q'Y] Xaj^Eiv, xai TuaiBa^ ’Axai.ov xat*’'Icova s(7)^£v a5x^^. a7Uo8'av6vTO?

10 Bs '*Ep£)(8'£(0(; ToXc, %(x.ig\v oluzoo BlXadlTY]^ Sou8'0? sysvETo 6 tu£p

xat, syvco ytxp tov TupEd^UTaTOV KsxpoTra ^(x,Gikicc sTvai, ol Xoituoi tou

'E pExO^sco^ TuaTBs^ z^zkccuvouGiv sx t9]<; auTov* acpixo[X£V(o Bs I? t6v3

AtyiocXov xai olxYjdavTt ao^rw [xsv syEVSTO sviratjQ;oc 7] teXeoity], twv Bs ol

TualBcov ’A)(oct6^ p-sv ex tou AiytaXoo TuapocXajScov xai s? "*A8 ‘Y]vS)v sTcixoopou?

15XaTT^X6'£V £^ 0£(7(7aXiaV xai S(7XS TY]V TCOCTpCOaV apX'^V, ’l(OVt Bs STUl to 6?

AiyiaXET? (jTpairi^v xal sm SsXivouvTa tov pocdiXsa auTcov aO^pol^ovTt ayys-

7^00? ETusp-Tusv 6 HsXivou^, TY]v O^oyaTEpa "EXlxy]v, y) [xovy] ol ^roci^ vjv, yuvaTxoc

auTw BiBol)^ xal aoTov ’lcova etui


^PX? 7ToiotJ[X£vo^. xocl tuco^ TaoTa 4
Tw ’lcovt sysvETO oux (X7U0 yvc6[XY]?j xai tcov AlyiaXEcov ty]v apX7]v ’lcov zGyz'^

Tit. ri^iaxucov xai dc)(^aixwv a<>^ Pc, 9. 'EpExS-Ecog om. M Lb, spxS"
dc^aixcov Xoyoc Pd, Tcauoravlou £).7.d8o? <jd'ai pro ’Ep£xS'£(og La mox IpEaMco?
et

Xoyo? Ag, dcpxaixa (sic) La, idem. 10. a^rou bis Va. —
^Tzd zr^g Va

dxocixSv Lb. 1. [JieaYi A. 2. 'Axata edd. M. 12. TcalSs? oixTfjaavTi om. M. 13.
ante B M Vb Pad Ag Lab, ’Axatav cett. edd. omaavTi coni. Herw., cf. III 23,6. 26,10,
VaPc, cf. ad p.' 81,15. 3. a^v(\ ze edd. IV 31,2. — o5tco pro a5ry Va. 15. 8s
ante B M Vb Pad Ag Lab, auTTq ts cett. edd. IttI S SW D Sch Sp codd, praeter Va, 8’ ini
VaPc. — AiyioLlb^ £xa).ouvTO om. La. cett. edd. Va. 16. aurov Va. 17. £p.7r£c;£v

4* leyo) Vb. — aixuwvicp Lb, — vuv om, La. — S'uyaT£pav Va. — eXixxtiv La. —
Va, 5. 8’ Ol Lb. 6. PcdLbVaM, 7] p.6vyi Ol naTdeg ^v Vab M (in hoc ^
Xp6v(o edd. Pa Vb La. 8» execVab La Pd p.6vT^j, |J|.6 vy> etiam A, y] |j.6vy] Lb, v^v [Jiovrj

Ag, in Vb 0 sup. £, £xo<- edd. Pac Lb M. Pc, 19. tS Icovi? A. — dnd KFC codd.
43*
678 AXAIKA.

a7uoS'av6vT:o^ Hs7.ivo(jvto?, /.al EXix-zjv ts a^o yuvaixof; wxkjsv sv tw


Atyialw %61a xai tou? av8'pw7UOL»(; sxaXsasv ’l(ova; acp’ ai-ToU. Touto ou
[jLSTapoXY] Tou 6v6[j.a^o^, 7rpocr6'^XY) Bs ccpict-v sysvsiro' AtyiaTvSi^ yap sxa-
T^ouvto ’1wv£^. £Ti xal [j.aXXov Bi£pxiv£v 6vo[ia t6 «p/^%.
^Op.T^p(p youv £v xaTaXoyo) twv p.£Ta ^Aya[X£povo^ £5Y]px£(7£ t6 ap/^aTov5

'b’i]k(x)Gca TYj(; yy]^ ovo[xa*

AiytaXov t ava TravTa xai aixcp’ ‘EXtxr,v £up£iav.

5 zozz B£ £7ui ’lcovG<; ^(/.GikzioLq 7:oX£p-'/)cravTcov ’A6"/]vaioi? ’El£G(7ivia)v xai

’A6'Y]vai(x)v ’lwva OTayayo[X£vwv £:ri “/]y£[xovia tol» 7ioX£[xo’j, tov [X£v £v

’Attlx^ t 6 /pswv £7:tXa[j.(3av£i, xai ’'Icovo? £v tw By;[jxo p-v^p.a tw Iloira[j.io)v lo

67^"*
£(7Tiv‘ ol Vz axoyovoi tog ’1o)vO(; t6 'Iowwv £(J/^gv xpdcTGc, £? 6 "'A/^aiwv

£‘|£7U£(TGV Xat, aUlTGl XOc\ 6 B?j[XGC. 3 . TgT^ B'£ ""A/aLGl^ VfjV(,XaU"ra UTU^p^G

6 xai auTToT? £X Aax£Bai[xovG^ xai ’'Apyo’JC 6776 Acopi£cov £;£XY]};dc(70 'ai. Ta B£


£(; ^'Iwvaf; xa\ ^Ayaio6g, bizoGOL z7z^6cyb"f\ acpidiv It:’ a7Ar[>.ou(;, ztiz^zlglv auTixa

6 X6yo? p.GL 7ipoB!,rjyr](7ap.£vo) xa6’ TjV7n\'a aiTtav tgTc yVax£Baip.Gva oixouGi 15

Xai, ’'ApyO^ Trpo TWV Awpilcov XaB-G^GU [XOVOl;; ri£XG7UOVV'/]Cr(!(OV UTTYjp^GV

’A)(aiGT^ xoclz'LGd'ai- ’'Ap/avBpG? ’A/^aio:j xai ’Ap/^t-T£Xyj^ z^ "'Apyo^ acpixGVTG

£X TY]^ <1>0'KOTiBg', £X&GVT£^ BI lylvGVTG AxvaOG yap.(jpGl, xai AGTOp.aTY]V

(JL£V 'ApyiGzlr^^, Uxaiav Bl IXapGv ’'Ap/avBpG^. At^^ggci, Be Iv ’'Apy£i xa-

Tap.GivavTG^ ouy r\ydGzoc Iv twBg" Ak^avacrv^v yap tw TraiBl Gvop.a £6 ‘£to 20

7’'Ap/avBpoc- BGVTjS^lvTcov Bl £V ":£ ’'Apy£t xai Aax£BauxovL twv ’A/aiGG


TUaiBcOV, TGG^ avS^pOJTTGGC TOG? £VTaG0'a £5£VLXT|(7£V AyjXlobc xXyjBTjVai. TGGTG

[X£V (TCpidlV OVO[ia YjV £V XGIVCO, AavaGl B'£ ’Apy£{Gt? iBia. TG77£ Be ’J7u6

Awpilwv £xt:£7:':(oxgt£^ £X t£ "'ApyoGc xai Ix Aax£Bal;xGvoc £7r£xy]p’jx£’jGVTo

praeter Pa, ano cett. edd. Pa, oij/.aTCOYvwiJ-Y)^ La. 12. u7:?ipx£v La, OTi^pyA La, | sup.

La. 2. dcp’ sautou Lb. 3. ijiSTapo/.Y; Pc. 13. OLTzh 8wp. Va. — l^rP-dad-ai edd, ante
4. 8i£|jL£ivov La. — TO ovopa X K, to oni. B codd. (praeter Pd, in quo est i^rpAzai)^

A, ovop.a TO l| cett. edd. codd. 7. dv


dTravTa Pc, dvdjravva M Lb, dvaTrdv-ra Va, \ Va Pc, £? dAAT,}.oui; Vb. 15. toT? XaxsSa'.-
dN drcav La Ag Pd. 8. §£ sup. lin. insert, I
piovioi? oix. Va. 16. Twv om. Va. — uTrrjp-

Pa. — iwvwv ]\I Pcd Ag Lab, in La oq sup. y£v La Pa, in hoc | sup. y, om. Lb Vn Pcd.
(ov. — pro ’A^r,vaioi? codd. (R ad
I

17. dpxaioT? Vb, dp/_at,aTc M, — xab'£TaS'ai

marg. dd'Y]vaitov) praeter Pa Vab La, in qui- La. — xai La habet sup. vers, 18. Auto-
bus est dS^Yivaioi?. — y.al pro xai v6ii.Y]v Am. 19. axidv M Va Vn Lb. — 8r,-

’AS'Yivalwv Va. 9, iTzctyixyoixi^^M'^ D Sch Sp douai ’'Apxav5po; om. Va. — §£ (ol)

e coni. B, iTrayopsvwv cett. edd. cum codd. £v Cor. 20. ouy^ om. Goldh. — tw Se A,

('"iwva £7caYop£vo)v om. Vb). — riY£[Ji.ova Va tS, 8e sup. lin., Pa. — yap Pa in marg.
M. 10. TO Tzoz. codd. praeter Pa, articulum 22. Tou? ante Ivt. om. edd. ante B, est in

om. A X K F C, tw Hot. cett, edd. Pa. cett. edd. codd. 23. p£v om. Pa. —
11. TOUTOU TotJ Iwvo? Va. — TO ’Ic6v(ov om. Aavavol vitium propagatum per A X K.
VII 1,4-2, 2. 679

"l(0 (7 iv auTOi Ts xai 6 Tica[X£v 6 ^ 6 "OpsdTou ysvsaO^ai duvoixoi


(jcpidiv av£U 7uo 7v£[J-ou. tc5v Be ’I(ovo)V touc 3 ac7 t7.£a(;
j
6 tu '^£1 B£ 0 ^, [xy] ’A)(atc5v

ava|xi)^Q'£vir(ov auToT? Tt(7 a[i£v 6 v Iv xoivw pocaiTsEoc IT^wvTai xaTa t£ ^vBpa-


yaO'Cav xai y£vou^ Bo^otv. ’l(6 vwv B£ ou 7upocr£p.£VO)v uou^ ’A/aiwv Xoyouig, g

5a7v7.a £:t£ 5 £X 6 6 vt(ov


'
(tuv otuXoi?, Ti(7a[X£v6? p,£v £tu£(J£v Iv

^£ ’A)(aioi xpaiT'/]o-avT£^ OToXiopxouv xaTa7r£cp£uy6Ta? I? 'EXixyjv xa\ 8(7T£pov

dc(p!,a(7tv a7U£X8'£Tv 6 tuo(77u6vBou^. Ti(ja[X£vo(j tov v£xpov ^Aj^aiwv Iv 'EXix-'/)

S'acj)clcvT(ov, u(7T£pov Xpovw Aax£Baip.6vioi ttou Iv A£X(poT^ crcpidiv av£i7u6vTO<;

)(pY](7TY]pLOU xopi^ouori TOC OG^TOC li^ 27rC)CpTY]V, Xai ^V Xai ig £p.£ £Tl auirw

lOTacpo?, IvO^a Ttx B£T7i:va Aocx£Boci[xovloI(; I(7tl Ta <I>£i^LTia xaXou[X£va. 4.9


’lcova(^ acptxop.£Vou? I? t-^v "*At'TI,xy]v '*AQ'''/]vaTot, xai 6 [3a(7iX£'j(; alirwv

MIXavQ'0^ ’AvBpo:r6[X7uoL» (Juvolxou? [IHJIBlHavTo, ’'Iwv6^ t£ By] £V£xoc xai

£pywv a iTupot^s 7roT^£pvapy^o5v "“AB^/ivaioic. 'X£y£Tai Bl [xai] W(; Iv 6xovoioc

7uoiou[X£voi zoui; Acopt,£a<; ol 'AS^YjvaTot, p.Y] ou^l auTwv IQ^IXwclv oc7zs)(^s(jd'oa,

15 LC7)(Uo? p.aXXov OLX£La^ £V£xa Yj sdvoioc I? ’lwva^ GuvoUoui; (jcpa?

IBIJctVTO.

II. ’Ei7£(7i BI ou tuoUoT^ u(7T£pov MIBcov X(XL N£iX£u^ 7up£<7(3ui:aTot. tSv


K oBpoi) miBwv l(>TocG‘ia(7av 67U£p £(pa(7X£v 6 N£i 7'.£l)? av-

£^£(lO'ai (3aGlX£L»6[X£VO? UTCO GOO MIBoVTOC, OTl 6 MIBcOV TOV £17£pOV ^V TWV
20;uoBa)v )(wX6(;. Bo^av Bl (Ycpiaiv av£V£yx£Tv t6 )(pYi(7T^piov t6 Iv A£X<poT(;,

BiBwdi MIBovt-l y] IIuOIoc ^ocglXslocv t-^v ’AQ-Y]vaio)v. ougm B-^ 6 N£iX£u? xa\ ol

XoiTuoL Twv KoBpou TuaiBwv £^ dcTuoLXLav lc7TC!cXY](7av, [ay]ayovT£^ pAv xai aoTwv

'*A8'Y]vaLwv Tov j3ooX6[X£vov, t 6 Bl tcX£T(7 i: 6 v dcptcriv ^crav i:ou cn7paT£U[xai:0(;

OL ’lcov£?. 2. ’Ex Bl T% "EXXocBo(; TpLTO<; By] o 5 to<; cnroXo? 6 tu 6 |3a(7LX£U(7Lv 2

25 ocHoiok; oyXoic, T£ aXXoLOL<; IcTaXYjGav. toc [xIv yotp ap)(aL6i:(XTa "loXaoc

1. 6 post Tic. om. Lb. 4. TrpotjTSfJisvcov Va Pcd Ag (Pcd Ag non ubique), £i Pa, qui

A, 'rtpoci£[ji.£vwv X K F C, jipo(j[ji.£VOi)v M, nullo, Vb, qui uno tantum loco t) habet,

KpO£[JL£VCt)V Vab, 7Cpoa£[JL[JL£VWV Lb, '7tpoa£p,£V(OV M Lab. 18. KoSpou xai auvwv Pa in

cett. edd. Pacd Ag- La. 8. tou a 8 £^(poi<; marg. 20. acpiaiv Pa in marg. 21. outw
M. 9. vo|Jii^oi)a!, Vb. — ig TiapTrrjV La. — St) a5vSv ’A9'yivaio)v om. Pc. 22.
xai om. Va. 10. xacpiSiTia Pa. 12. (ivSpo- £aTaly)(jav scripsi cum Pcd La Vb, Slizz-

TTOVTTOU Pcd Ag La. — ISlIavTO edd. ante B axdlYiaav cett., cf. II 30,9. III 1,7. 3,1.

Pa Vb, £|£ 8 £|avT 0 cett. edd. codd., illud re- 4,1. 15,6. IV 24,1, passim. — dyovTE?
cepi cum Herw., cf. II 4,4. 30,10. 31,8. scripsi, cf. III 4,10, dyayovTE? edd. codd.
IV 28,6. V 18,8. VII 4,2; I 2,6. III 7,6. 24. oOtoi malim, articulo post oOvOi; aegre
IV 30,3. V 10,9. 11, 5 . 13. Epyov, tov sup. se carere dicunt SW. 25. oy^loi? v£ dlXoi-

ov, La. — xai, quod est ante in Pa Vb oic om. M, quare uncis notat S, certe v£

edd., om. cett. codd. Sch Sp, incl. SW. eliminandum iudicat, oyloq zz dlloToc coni.

14. T70U? ’icova?, in marg. Swpila?, Pa. Emper., v. comm. — lavdlY] malit S.

17. Nr,X£Ui; D, variant codd., y) praeferunt — dpxai6v£pa, p, corr. dp^aiovava, Va.


680 AXAIKA.

©Y][5aTo^, (6) aBsT^cpiBoti^ 6 'HpaxXsou^, ’A8'Y]vaiot? !<; HapBw xod ©samsudiv

'Y]YY](7aT0* ysvsa Bs p6c TcpOTSpov yj zE,i%XzuGav 15 '*A0'Y]va)v ’lo)vs?, AaxsBai-


pioviou? Ts xai Mtvua(; £Xpl7]Q‘svi:a^ 6 tu 6 ns^vaG-ywv sx A'^pou ©-^pa^
6 Aui7£(71(ovoc ©Y]j3aTo? Y^Yaysv tt]v vyjdov t^v vuv [isv dcTUO tol 5 ©Y)pa

3 T 0 (JT 0 U, TupoTspov Bs 6vo[ia5o[X£VY]v KocXXl(7ty]v. TpLTOV Be t6t£ ol KoBpou 5

7uaLB£? £7U£i:a)(S'Y](7av ’l(0(jtv ap)(0VT£?, o5B£V ccpicri tou Iwvwv [1 £t6v,

ocXkdc M£<7(7Y]vio!,
[
1 £V twv £x IIuXou toc 7upd<; KoBpou xai M£>.av0'ou, "‘A8'Y)-

VOCLOl B'£ 6 vT£^ T(^ TUpO? [XY]Tp6^* ’lo)(7l Bl TOU ^ToXoL» [X£Ta(J)(6vTr£^ OlB£

'EXXvjvwv, ©Y)|3aToC t£ oi 6[xoQ OlXwtoc a:uoYov6) IIy]V£X£w, xal

4’0p)(op-£vioi Mivuai (juyysvsioc twv KoBpou TuaiBwv. [jl£T£(J)(ov B£ xai Owx£T^io

ot aXXoi Tulrjv Aslcpcov, xai ’'A(3avT£^ 15 Eu(3oLa?. zol<; B£ ^o)X£uc7!,v $iXo-

YsvY]^ xai Aa[xcov oi Euxty)[j-ovo^ ’A0'V]vaToi vau^ ts BiBoaortv s^ tov tu>.ouv,

xal auiroL (jcpicrtv s^ zy]v aTUOLXiotv Iysvovto t]Y£[J-6v£(;. o)^ B£ Toa<; vauorlv £^

TY)V ’A(JiaV XOCTTjpaV, S% aXkf\y £irp£7UOVTO 0Cl'Xoi TWV 0'aXa(T(7'^ 7U6X£0)V,

5 N£i^£U^ B£ xai Y] (7!jv auTffi [loTpa £^ MD;/]tov. 3. Mi^Yidtot Be auTol toiocZs

Ta apj^aioTocTcic acpuriv £lvat Xeyoixtiv* Itui ysvsd(,q [i£V Buo ’AvaxTopiav xa-

X£T(j8'ai TY]v yr\y, ’'AvaxToc t£ aui:6)^8'OVO? xai ’A(7T£ptou 3 a(7 t 7.£U 0 VT 05


[
tou

’'A vaxi:o^' BI xaTapocvTO? KpY]Twv, y] ts y^ ovop^a [X£T£-

(3aX£v dcTuo toQ Mi>.yitou xai y] tuoAi^. acpiX£TO Bl Ix KpY)TY](; 6 MiXyjto^

xal 6 (T!jv auTw cjTpaTo^ Mivw tov E5po)7UY)<; cp£UY 0 VT£^. Ol Bl Kap£^ oi 20

6TUpOT£pOV V£Ii 6[J,£V01 TY)V /WpaV (JUVOIXOI TOl? KpY](7lV IyIvOVTO. TQTS BI d)^

IxpdcTYjaav -TrcSv ap)'aici)v MiXYjcriwv 01 ’lo)V£(;, t6 [


1 £V ysvoi; Tuav t6 apo’£V

1. dSsXcpiSouc 'Hp. D Sch, 8c8. [6] 'Hp. SW, A) PaVab, cf. § 10, praestare y£yovoT£c

6 ‘Hp. d8. Smin., ut Sylb. coni., dS. 6 'Hp. putant SW, ysy. dv8pl di%o wr]7.£o)i; cett. codd.
cett. edd. codd., d8. wv ‘Hp. Sylb., 6 in- 10. Mivuai La Pa, coni. Sylb., scribunt edd.
serui. — 2Iap8a) A La Pcd. 8. HeXaayou inde a C, probavit K, Mwuai? cett. edd.
edd. ante S codd., Hs^^aGyoSv cett. edd., codd. — Guyy£V£t.a A Lb. 11. [3dvT£c La.
coni. Palm. Valck. et Larch. ad Herod. — ’AS'Y]va~oi, ante Oiloy. ponit B cum Pc
IV 148 (SW). — 07]pa(U piev octuo tou FaMLb (dS'YivaTo(U Pc, 9 dwy£vri(; codd.
om. Va. 4. 6tVT£a(ti«)vo? M. — 6ctco toutou praeter Pa), ante vaili; ponunt cett. edd.
0Y]pav coni. C. 6. ysvo? edd. ante F codd., PaVabLa. 12. 8dp.tov £5 >it. oi db*. Va,

yevou? cett. edd. — tSv 'Iwvtov edd. ante 8aip.wv La. — 8’ £5xTiqp.ovoc Pcd Ag M Lb.
B M Vab Lb, tou itovo? La, rec. Sp, tou ’Iw- 14. £TpaTU 0 VT 0 Va. 15. oi auv LaVaM,
v(ov cett. edd. Pac Fa. 7. Tipo Ag. — K68pou in hoc ^ sup. vers. 16. y£V£a(U VaPc.
TOU M£ldcvS'OU SW reponere volunt. 8. ol ins. — 8t) AXKFCSmai. codd., 8uo Smin.
SW D Scli ante p.£Taa)(_., ^aav post p,£Ta- cett. edd., C coni. 8uw, F £Ki y y£V£d^
cx6vt£(; Sp add. volente Pors.; nec copula 17. paadlw? (hoc expunct.) |3aad£uovTO(U

neque articulo opus est, cf. ahia 81 r\^z tou La. 18. ixdrizo) MVaLb. — p^£T£la[3£v

Tuol£uou I 20,4. II 6,1. III 22,8; HaTp£~ Va. 20. Kdp£i; edd. ante S Va, Kap£c rell.

u.£v TOiauTa £? Tou^ Tupoyovou? u^xdcpyovTa edd. codd., et sic deinceps, ubi tamen
VII 18,6. X 19,4, — ol 81 in. La. 9. codd. non sibi constant. 21. £y£v£T0

y£yovoTi dTUoyovw nyiv£l£w edd. (rry)V£l£(p j


La. — 6? om. La. 22. d^ditov (sic) La.
y

VII 2,2-9. 681

a:^£XT£ivav tuXy]V 8oroi ty]? 7roX£(o^ aT^iorxopivY]^ Ix^iBpacxoDdi, yuwcdyicc^

xai B-uyaTEpa^ xa? £X£ivwv Yap.oQ(7i.

Tou Be N£iX£a)(^ 6 xacpoi; tovxwv i<; AiBup-ou^ ectiv oo izoppoi xwv


'KuX&v £v api(TT£pa 6 BgO. 4. T6 Be lEpov x 6 Iv AiBup-oi? xou ^AttoXIo)-

5vo^ xai t 6 p.avT£T6 v ectxlv ap)(at 6 x£pov y] xaxa ir^v "*Io)vwv £(jow/](7 tv' tuoXIw Be

7Up£(7j3UT£pa £Tl Y) XaXOC ’4wva^ T(X £? XY]V ’ApT£p.lV XY]V ’E(p£(7iaV £(TTIV. o5 7

[iY]v Tuavxa ys xa s? xy]v 8'eov £xu 8'£xo, sp-oi BoxeTV; IltvBapo?, 6 ^ ’Ap.a^ 6 va^

x6 lEpov EcpY] xoGxo iBpU(7a(7&'ai, (jxpax£UO[JL£va^ lizX ’AQ'Y)va? xe xai 0Y]G-£a.

al Bs axo 0£p|ia)Bovxo^ y^valxE^ £ 8'UG’av piv xai xoxe x'^ ^EcpECta 8'eS, ocxe

10 £xi(jxa[i£vai y£ iyi TuaXaiou x 6 kpov; xai Yj^ixa 'HpaxXsa scpuyov, al Bs xai

Aiovudov xa EXt (^p)(ai 6 x£pa, IxexiBe^ svxauQ^a sX 6'OLi(7 at.* o5 6 x 6 'Ap.a-

^ 6 vfov y£ lBp 68‘Y], K 6 pY](Jo? Bs a 6 x 6 )(Q'cov xai ’'E(p£ao?, Kaucrxpou Bs xou xg-

xa[JLGu xov ’'Ecp£(70v xatBa Eivat vGpi^GUdiv, gDxgi x 6 lEpov Eiaiv gI IBpucra-

[J.EVOI, xai axo xgu ^EcpsaGO x6 6 vo[xa sc^xi x^ xoXei. AiXzyzt; Bs xgg 8

i5Kapixou [XGipa xal AuBc5v x 6 xgT.6 ol ve[j. 6


[
1 £vgl x*^v )((6
pav ^aav’ wxggv

Be xai XEpl xo lEpov aXkoi xe lx£(7 La? svExa xal yuvaTxE^ xgU ^Ap-a^ovwv

ysvouc. 5. ’'AvBpGx^G? Bs 6 KoBpGU, g 6 xg^ yap By] axsBsBsixxG "lojvwv xwy

ZQ ’'Ecp£(7 Gv x>.£G(javxcov (3a(7i}^£6?, AsXsya^ [xsv xai AuBgu^ xy]V avw xoT^iv

£)(GVXa(; E^E^a^EV EX XY]? OlXGUG-t BsTp.a YjV

20ouBsv, a>.Xa ^Iwcrtv opxGU^ Bovxs^ xai ava pipG^ xap"* auxwv >>a(36vx£? exxg;

^(jav xo};£[xoG. acpslXsxG Bs xai Sap-Gv ’'AvBpGx'XG? Sapiou?, xai zGyov

"‘Ecpscioi Xpovov xiva Sapiov xai xa? xpocrEXsi? viqxou?. 6. Hapiwv Bs y]B'/] 9

xax£>.Y]^u&‘6xo)v EXI xa GixsTa IIpiY]V£UO-iv Y]p.uv£v EXI XGU? Kapa? 6 AvBpo-

xXg?, xai VIXWVXG? XGU 'EX1y]VIXOU EXEdSV £V X^ P-^XTl-


’Ecp£(7lGl Bs aV£};6-

25 pisvGi xoU ’AvBp6xXou xov VExpov £8'a^av xy]? crcpExspa? svS'a Bsixvuxai xai

£? £[j.£ EXI XO [xvYjp^a xaxa xy]v 6B6v xy]v ex xou ispou xapa xo ’0>.up.xi£Tov

xai EXI xula? xa? Mayv^xiBa? ’


sxlO^Yip-a Bs xw p.viqp.axi av^p s(7xiv a)xlicrp.£Vo?.

3, t 5 7iu>.(ov A. 4. apia-uepa, sine Iv, Fa 12. i8puv5'Y] edd. ante B, i8pijatl'rj M Vab,
— £T£pov Lb M Pc Fa R, hic ad marg-. kp6v, i8pu9'Yi cett. edd. codd. — KpT;ao? edd, ante
hoc habent Pa Vab La. 5. y.azoL twv twv. SW Pc, xprjcraoi; cett. codd., K6pr;ao? S\V

Va, articulum om. Vb. — £X0ix,r,at.v Pd. SchSp, KopYiaaos D. xi; post aOx6y>wv —
— 8r) edd. ante B M Vab Pc Lab, §£ coni, om. B Sch Sp Pacd Ag La, addit Pa in marg.,
S Buttm., recepp. cett. edd., est in PaFa, circumcludunt SW D, est in cett. edd. Vab
in Pa Y) sup, e. 6 . T^ xaxa Lb Vb. — xa Lb M. — xai uaxpou M Lb R, in hoc correct.

post ^l(jdvaq om. codd. 7. xa post Ttavxa ad marg., xai uaxpov Vb. 13. oi Pa sup.

Y£ om. A X K F C. — £7tud'Ovxo M Va, 10. lin. 17. :xo8£8£ixxo


(5 Va. 23. r^jji.£V£v Fa
yz scripsi, x£ codd. edd., Frazer delet x£ La. 26. bXuijLXiov A X K F S, 6 ).u[j.X£iov M,
ut a librario additum, probat Sp. — al8£ oXup-XsTov Va Pa, i sup. tz Pa, 6Xup.xi£iov

xai edd, ante B, al 8i; xai cett edd. codd. Vb, ’OLj|jixi£Tov cett. edd. codd. 27. Ixi-
682 AXAIKA.

10 7. 01 Bs ’l(ov£<g (ol) MuoQvTa scroLXiG-ap-svot xai IIpi'/]V'/]v Kapa(; plv

xai o6toi t(x^ acpsiXovTo* otxLG-Tat Bs Muouvto^ pxv Kuap‘/]Toc sys-


’1
vsTO 6 KoBpou, npr/]V£T? Bs co(Jlv avap.sp.iyp.svo i 0Y](3aTot, Oi7.wi:av ts tov

a:u6yovov riY]vslsw xal Awuutov NstT^sw^ TuaTBa l(jyoy oixiGTa^. IIpiTjVsT^

p.sv B”^ 6 tu 6 TapaXoo ts tou IIspTou xal OTTspov bizh 'Ispwvo? avBpo^ stui.- 5-

)(wpLOO xaxcoO^svTs^ ZQ t 6 scy^aTOv 6p.o)? ts}.ouc7iv sc ’la)va?‘ MuoGvtO(; Bs

11 oi oiXYjTOps^ sm TOiaBs z^zknzov ttjv tu67.lv. xaxa ty]v MoouTiav /wpav


6'a7.acr(7Y](; xoXtuo^ sdsT/^sv ou [J.sya^‘ toutov 7.ip.VY]v 6 7UOTap.6^ stuolyicsv 6

MaiavBpo^, aTuoTsp.6p.svo? tov sttuT^oov t-^ l7.6l" 6)? Bs sv6tt'/](7s t 6 oBwp xai
OUXSTL Y]V O^aXaTTa, ol XWVOJTUS? aTUSLpOV Tu7.9j8'0? syLVOVTO SX T% 7ip-VY]?, s? 10-

6 Tou? avO'pcoTuou? YjvayxaTav sxXltusTv t“/]v tu67.lv. aTusy^(op'/]Tav Bs s? Ml7.y]-

Tov Muootlol Ta TS a7;7;a ayo)yLp.a xal tc5v 0'soiv cpsp6p.svoL Ta aya7.p.aTa’

xaL Y]v xaT’ sp.s ooBsv sv Muouvtl otl p.Y] Alovotou vao? 7.l9'OU 7.suxol>.

MuoucrLOL? Bs ys xaTs7.aj3sv soLx6Ta xal ’ATapvsLTa? Tua8'sTv tou? 6tu 6 IIspyap.ov.

III. Ko7.ocpwvLOL Bs To p.sv Lspov To sv I-Qapo) xal to p.avTsIov sx i»

TuaXaLOTaToo ysvs(jO'aL vop.L^ou(7Lv‘ s/^6vtwv Bs stl t'?]v y^v Kapwv acoLxsaO^aL

cpadlv s? aoTTjv TupcoToo? Too E7^XYjVLXoti KpYjTac (xal) TaxLOv xal otov

Tzolag (sic) La. 1, „post ’'kove; addiderim j


J). £p.T?.ouv, c sup. p., Pa. — layui AXK
oi“ B, probant SW, recepp. D Sch 5p, om. ]\I Vb R, marg. Pa, R ad marg. ocaI. iXuY,


j

cett. edd. codd. — [jLOiouvTa A. l%r\y.o- ,


i./.uC Am. Sylb. Palm. MS. cett. edd. codd.
aap.£voi A, £7toix.Y)aa[ji£vo!. X K F, laoixiqaa-
'

(ilu La) — lyoaxT^az codd. (hoTiOZw Vb)


p.£V 0 L C, £7uoi,xiad[Ji£voi. Sylb. B Pac, lGO)y,r- edd. ante D, Sp, £v6oria£ coni., sed non
adp.£V 0 L M Vab Lb, £aoixi.adp£voi cett. edd. probavit Sylb., probant Goldh. C, rec. D
PdAgLa. 2. Tdc Tzo/.ziq om. Va. — Ku- Sch, V. Kays. p. 289, „per Ivottyito in-

vdpy]TOc B SW Pc Ag, KudpinTO? rell. edd. telligit £yluxa(v£TO a voce vogto? quae
codd. (xudpuTO? La), Ku8p^).o? e Strab. aliquando dulcis significat. “ Palm. MS.,
XIV p. 633 voluit C. 3. 0rjPa~6v t£ I probat Plerw. 10. inter ^dlaaaa et oi

Tav TOV aTUoy. coni. K. 4. AlyvTTOv AX :


X. spatium purum in Vn. — ol om. edd.
KF C codd., AItcutov Palm., probant KFC |
ante B, habent cett. edd. codd. — aTUEi-

Goldh., scribunt cett. edd., v. Strab. 1. pOL KF C Lb, a7U£Lpov cett. — sysvovTO
1. — TUoiSa? edd. ante F codd. praeter
j

Va Pa, hoc t sup. i, £y(yvovTO edd. ante


Pa, TuaTSa Sylb. Palm. cett. edd. Pa. 5. SW codd. cett., lylvovTO cett. edd. Pd,
Ta^ouTOu y£ tou A X K F Smin. VbPacFa, y sup. IV. 13. piouaioi A. 13. Xsxou
Ta|3ouTOU T£ TOU (t£ cum Porson.) Smai. B I
M, £u sup. £. 14. puoucioi? §£ ys
Sp La, TOU TapoijTOu tou y£ tou M, tou Ta- Pa Vb edd ,
puouaiv (p.uouai Va) xal
pouTou y£ TOU Lb Vn, tou Ta[3dou tou y£
j

St) y£ cett. codd. — xaTs|3a?.£v La.


TOU Va, Tajjalou (coni. Casaub. cl. Her. I
^
14. dtTapvTQTa? codd. — Ilspyapov scrip-
163) y£ TOU C, Tapdlou t£ tou SW D Sch, si, IIspyajjLou codd. edd., Ilspyapw s.

K Amasaeum Boutou legisse affirmans (at IlEpyapov Ed. Reitz p. 23 n., illud

vertit „a Tibute) MsyapdcTOu coni. 6. habet Sp.


p.axwQ'£VT£(T La, xaxcoS'£VTO?, £ sup. o, Pa. 15. TO £V coni. K F, est in Pa, rec. edd.
— TElouaiv £s "Iwva? om. Va M. — p.uwv- inde a C, tou £v cett. edd. codd. 16. Sl
TO? Lb. — 81 yai ol Va M. 8. toutou Va.
{

|
£Ti, edd. Vab M, 5’ £tl cett. codd. 17. sc
VII 2,10-3,4. 683


siTusTo ^Xko Tw 'Paxiw TzVfpQt;^ ly^ov toc stui 0'a>.dc(7(7Y] xai vocudiv i(7)^!JOv

17% Bs X(opa<; -tyiv tuoXXy]v sv£[j.ovto sti oi KocpSf;. ©spdavBpou Bs toQ


no};uv£ixou^ xai ^ApysLcov ITvovtcov 0Y)[3a^, [xal] a>.7.oi ts ai)([JLa>.(*)iroi xa\

7] MaVTO) TW ^AtUoXXwVI £X0[ll(7D'Y]G‘aV £^ A£>.CpOU?' T£lp£(7LaV ^£ XKTa TY]V

5 7U0p£iaV 170 OT£la|3£V £V 'AltOCpTlOC. ’Ex7U£[JL^aVT0? ^£ (JCpOCt; i<; 2

(XTUoixiav tolI 0'£oU, 7U£pociouvi7at. vau(7iv £^ i7Y]v "A^Jiav, xai (hi; xoctoc t^v

KX apov £y£V0VT0, £7U£5ia(Jiv aoToT(; ol Kp9]T£^ [i£ira otu^cov xal (Xvayou(7iv

Tov "Pdcxiov. 6 ^£, [xav8'av£i yap Tuapa MavToU^ T£ av0'pw7ucov

ovi7£(; xai xaToc ai'oiav vjvTiva Tjxouon, XapL(3av£i plv yuvaTxa t-^v Mocvtco,

io 7uoi£Tt(xi B£ xoci T0U(^ (7UV aoi77] cjuvoixou:;. M6c}>o^ B£ 6 "Paxiou xai Mocvi:ou(;

xaL t 6 TuocpdcTuav too<; Kapoc^ £^£(3a>.£v £x ir% ^9]^. ’l(ov£^ ^£ opxoo? tuoiy]- 3
G-ap,£V0l TUpO^ TOU^ £V KoXocpwVl "E>.>.'/]Va^ (7UV£7TO'Xl17£UOVirO, OuBeV £X 0VT£^

nXiov. ^ocGilsiocv B£ ""Icovcov Y)y£p.6v£^ Aai^occrixO^wv Xap.pdcv£i xat lIp6p.Y]Q'0?

KoBpoo TCa‘lB£<;. flpop.YjO^oc oG’T£pov tov aB£X(p6v Aap.a(7ix^ova ocKOxzsivccg

15 £cpoy£v £? Na^ov, xal aTC£8'av£ [i£v auToO^i Iv Na^w, tov v£xpov Bb oixaB£
aTuaxO^svToc xaT£B£^avTO 01 Aap.a(7ix^ovo^ 7uaTB£^' xai £v9'0c 6 tou IIpop-Y)B'OU

Tacpo^, IIo>.OT£ixtB£^ 6vo[ia sgti tco


x^P^^- KoXo(pwviot(; B£ otuoj^ [
1 £v tyjv 4

TCOTvIV (7UV£7U£(7£V £pY]p.O)0'7]Vai, TpO£BY]'XtO(J£ [XOt TOU 16^00 T(X £^ AoCip-aXOV

£p.ax£TavTo B£ Au(jip.dcxw xai Max£B6(7i Ko^-ocpcavioi tSv avoixidO^lvTcov £?

20’'Ecp£O-OV [XOVOt. TOT? B£ a7U08'(XV00(7lV £V T^ P-^XTl


Ko>.OCpCOVia)V T£ aOTWV XaL
Zp.opvaiojv £(7 t1 v 6 Tdccpo*; iovti K^vdcpov Iv api(7T£poc t^^ oBoo.

au-rov La. — per correct. rcpdiTou? Pa. — quo 01 super oov, 4. exo[Ji.(d'y]aav A. 5.

xai ante 'Pdxiov cum Sch Kaysero volente .£TC£).aP£v om. La. 7» x).dpo)v Pa. — £Y£V£to
(cf. Z. f. A. 1849 p. 289) addidi, om. et £TC£|ia)aiv La, hoc etiam Pd. 8 . zz om.
codd., e quibus Ag etiam 'Pdxiov om., Pa Va. 9. xah’ Y^vixva aiTiav usus Paus. postu-

Vab 'Pdxiov E^ovira? -iqy£p.6va xai (ly. ^^y. lare videtur, cf. S, locis ab illo allatis adde
'Pdx. xai Vb) dant et sic edd. ante B atque III 1,1. IV 20,9. — Y^xaarPa, ou sup. a.

etiam SW, Kp^xa?, ‘Pdxiov xai B D Sp cum — p.£v 8 t) y. Va. — (jiavTco AMVb. 10.
cett. 11. 1. inter 'Paxlw (pEipaxlw Lb) et tcoisT Se Pd. — p.6p.4^0i; Vb Ag- Pd, p,6voc

Tzl^boq codd. praeter Pa Vb inserunt xai Va. 11. xai vo Tcapd:rav irous edd. inde
oaov £Tt, (IutI MLbVa). — la^ov v£ toc a B M Pacd Ag- Lab, xai zo rcapd tou? Va,
et la^uov Pa Vb A X K F S, qui tamen edd. xai vo Tcapd rravvo? xapa? Vb, xai om.
praeter S codicibus invitis vaual xai la^uov edd. rell. — xdpvac Vab M. 13. 8ap.o-
scribunt, Exovra £7u9'alda(7'r] xai vaualv m^u- aix^covMVa, Sap-oalyhov, co sup o, Vb, ii-

ovTEc xal vaualv la^uov La, e^ov za s. e^ov- dern postea 8a[xoalx^ova et Vab 8ap.oai)(_Q'Ovoc,

zoL et la^iJOvirEi; cett. 11. (la^uov xic M)) p,aaly_Q'6va, 8a sup. |j,. Pa. — Xaiapdvouai

EXOVTE? et laxuovTE? c, £yov vd et la^uov C. 15. Iq yJdpov M, £? xdpov Va. — Iv z^


cett. edd. 2. vyjv ttoXiv La. 3. xal ante Nd|w Herw. delet ut glossema, cf. I 11,2. II

alXoi om. Pa Vb edd., est in cett 11., cf. 16,2. IV 23,3. 16. diTZzypivzoi Vb M, Irrax-

D praef. XXI, retinet Seemannus Quaesti- S'£vra Va. 17, Va, 7ro).uT£ixt'8£?

ones pp. 25 sq, — aivpialwTwv S e M, in Lab Pc. — xo^ocpwvioi La. 19. [j.ax£86u La,
684 AXAIKA.

5 2. AsPsBtoi;; £7T0iY](7£ [j.£v Au(7i[xa)(o? avadTaTTOv TY]v ::6Xiv, iva

(7L>VT£>.£ia £? [JL£Y£0'O^ 'Ecp^dCO (7Cpi(7lV £^ T£ T(X >.0l7Ua

£(7Ttv £5Bai[xwv, xal Xouxpa 7uap£)(£Tai 8'£p[j.a :r).£T(7Ta twv Ittl 0'a>.aa’(7‘r) xou

Y]Bi<7i:a. t6 Be £^ ap)(Yi? xai t-/]v A£(3£Bov £V£p,ovTO oi Kap£^, 6 'AvBpat-

p,wv ccpoc^ 6 KoBpou xai ’'Itov£? (iQs^auvoixTi. tw Be ’AvBpai[xovt 6 Ta(po?5

£X Ko>>ocpwvo^ lOVTi IcTiv £v cxpi(7ir£pa 6Bouj Bia[3avTt tov Ka7.aovTa

7uoira[i6v.

6 3. Tecov B£ wxotjv [j.£v ’Op/op.£vioi Mtvuai (7UV ’A6'dcp.avTi z<; auTY]v

£>vQ'6vt£^' XiyzTO(,i Be 6 ’A9‘ap.a? oOto? aTuoyovo^ '*A0'ap-avTo? £lvai toD

AtoXou *
ava[X£[xiy[X£voi p.£v tw 'EXX'/]vi>cw xal IvTauO^a ^dav oi Kap£?. lo

£dY|yay£ Be ’'Iwva^ I? ty]v Tecov "'Atzoiy.o^ aTUoyovo? M£Xav0'OU TETapTO?, 6^

TOl? ’Op/^0[J-£Vl0l? OuBe £TCt T'/]‘L01? V£oST£pOV £[3o’jX£U(J£V OuBeV. £T£(7l Be 0’J

T:oXkOLC, UdTEpOV £X TE "A6'Y]VaitOV Xai £X BoiOiTia? aCpLXOVTO avBpE^* Y]yOL)VTO

Be tou [xev 'Attixou Aap-ado^ xat Naox7.o? KoBpou TuaTBE?, twv Be Boiwtwv
rsp'/]^ Boicotoc’ xai dcpa; duvaixcpoTspou? 5 te ''Atoixo<; xai ol Ti^ioi duvoi- 15

xoLi? sBsJavTo.

7 4. ’EpuO'paToi Bs t6 [J-ev i% ap/Tj? a(pix£dO'ai dav ’EpuQ'ptp tw 'PaBa-


p.av6'L>6i; cpadiv Ix Kp':^Tr,^, xai o2xidT'/]v ty] toXei y£V£d8'ai, tov ’Epu8'pov’

syovTwv Be a!jTY]v toTc Kp'/]di Adxiojv xai KapSv te xal ITap.cp!jXfov,

Auxiwv [jLsv xaTa duyysvEiav ty]v Kp-rjTwv, xai yap oi Aoxioi t 6 ap/^aTov20

£?div EX Kp'/]T7]?, OI Hap::Y]B6vi 6 {J-o 3 £(pL»yov, Kapwv Bs xaTa oiXiav sx

2. auvTsleias edd. ante S\V codd., auvT£/£ia SW D Sch, Se t(o edd. cett. — IV.iy.M La.

£? cett. edd., cf. VIII 30,3. 3I fin. — TT]ai 11. lar^yotyz'^ twv Va. — om. 8 l M Va. —
£cp£ay Pcd Ag, ty) aiv Lb, unde wovss Vb. 12. apy_ 0 |j.£vioi? IM. — o'jSh im
suspicantur SW toT? Iv 'Ecpsaw, om. zoiGi Pcd Ag Lab, oijS’ Iti toTA’ R, sed ex-

La. 3. XouTpa Camerar. 5. Twvo? Pd. puncta sunt ett ad marg. yp. xo~? vr’l‘oi;, Pa
— £^£lauvouai scripsi cum Ilerw., £).au- Vab op'/^op£Vioi? toT; Smai. o58’ £t:i

V0UC71 codd. edd. 6. laxiv om. Pa, zl<; tt^v toT; Tt'ioi?, 0 ’j 8 £ voT^ Tt’ioi; edd. rell., „for-

pro IgtIv Ag, £? xr,v La. — t9]? om. Va. tasse z6i; cxpungendum“ SW; et pou).£U£iv

— ’'AX£VTa Palm. S („vereor ne }>ro KaXa- Ttvt Ti et p. ItS Tivi (vivai ti dicit Paus.,

ovxa TTOxapov reponendum sit '^A).£VTa tzozol- cf. VII 9,6. II 29,9. 10 (II 9,5), variat igi-

p 6 v, nam nullibi apud authores fit huius tur sermonem. — Storch Progr. Gymn.
Calaontis mentio, at de llalente prope Co- Waldenb. 1872 p. 2 o’5 inseri iubet ante

lophonem fluvio multi meminerunt, ut video voT? ’0p'/op. 13. ’A9'r;vc5v Am. S}'lb. B SW
et in nostro: indicium tamen £K£xw.“ Palm. D, ’Ad'r)vaiojv rell. edd. codd., recte, cf. S

MS.), cf. VIII 28,3. 8 . T£(o? §£ Va. - 10. X 8,4. — EX. ante Bouov. om. Va. 14.

p.£vuai, i sup. £, La, pivaToi, M et, u super NauxXo? malit C, vao^, in marg. xXo?, Pa.
a, Va, unde Mivuai oi scribunt SW D, om. 15. dp. 90 T£poi? Lb. — TT/Jov La, vy]\'oi Lb.

articulum cett. edd. codd ,


cf. 2,3. 14,1. 17. IpuS-pw Va. 18. TOV ipu^pov Va Lb, sine
— £? aijTOv La. 9. dcMpavo? Va. 10. accentu La, to £pu&'pov Ag Pd. 19. [o.dpwv

p£V Tw codd. Sp, p.EVT 0 t, Tw coiii. B, rec. Vb, xdpwv Pd Lb, ^dpwv Pc. 20. Xux£twv
VII 3, 5-4,1. 685

TzodoLiou Tupo? Mivw, IIa[xcpuX(ov Bs OTi yi^Quc [i£Trs(7Tiv 'KXkr\vimu yica tou-

Toi^, £1(71 yap By] xat oi IIa[jLcpu>.OL twv px^a aXtocjiv TulavYjO^EVTwv

(7UV Kc)c};)(avTi, Touirwv twv xaT£iX£Yp-svwv lyrovzoiv ’EpDB'p(xc, Kv65tuO(; 6

KoBpou auXki^oLc, i\ (XTuaciwv twv Iv ’Icovia t:67^£0)v 6(JoU(; By] Tuapa IxadTwv

5 £7U£i(7'^YaY£v ’EpuQ'patoi(; (j!JvoixoU(g.

5. K).a^O[J«£Vioi(; ^£ xal <I>(oxa£U(7i, Tcpiv p.£V yj "Icova? ic, ty]v ^Aaiav 8

£};8'£Tv, o5x wxouv -0 al tu67^£i?’ Iwvwv B£ acpixopvwv pxTpa 1% auTwv

7uXaVW|X£VY) [l£T£ 7r£[X(l>aTO Y]Y£[XOVa Tuapa Kolocpcoviwv II(Xp(pOpOV, xoci tc6>.iv

XTL(J aVT£^ 6 tu6 ’1By) T^V [Jv£V o5 [l£Ta %o\b £xX£t7UOU(7lV, £7C(XVi6vT£(^ B£ £(^

lo^lwviav Sx 4;u7Uiov Ko^ocpcovia(; Ixtkjocv. a7U£XB‘6vT£(; Be IxoudLw? xai 1x9

KoXocpwvia^, ouirw y^'^ £(i)^ov y]v xa\ vuv z^zi lypuGi, xal xaT£G‘X£U-

acravTO Iv Y] 7U£ipop K9^a^op.£va^ tuoXiv* Ic, ^£ i:y]v v^dov Bi£[3yi(7ocv xaira

t 6 n£p(7 cav B£ 0 <;. ’A^£^avBpo? ava /povov £[X£}^l£v 6 OiXitttuou )^£pp6vY](jov

K>.a^o[X£va^ £pYa(7£(iB'ai )(w[xaTi Iq ttjV v^dov £x Y]7r£ipou. toutcov twv

15K7.a^Op.£VtC()V ITO %oXu o5x ’'l(OV£(^, KXzMVGdoi Be ^(70CV xal £X OXloUvTO^,

6(701 Aojpxwv £(; Il£'Xo7u6vvY](70v xaT£^8‘6vT(ov l^sXiTuov Ta<; 7c6l£i<;. Oi Be 10

Oa)xa£L(; av£xa8'£v £i(7iv Ix ty]? 6tu6 tw I[apva(7w xa7.oupxvY]^

xai Y]p.a? £Ti Oa)xiBo(;, oi <I>i.Xoy£V£i xai A(xp.wvt 6p.ou zoXc, ’A8'Y]vaioii;
£^

Bi£[3 Y)(7 av £^ T"^v ^Acriav' ity]v )(wpav B£ o5 7uoX£[io), xaToc Be op-oT^OYi-otv

20 7.ap.[3 devo (71 :rapa Kup-atwv Iwvwv Be ou B£)^opv£V(ov (7cpa<; £(^ Ilavitoviov Tupiv

Y] uoo jivou(; ^ccGikioct; tou KoBptBwv XajBwcriv, ootoj Tiocpa Epu8'paiojv xat

£X Tew A£oity]v xai Il£pixXov 'Xap-[3avou(7i xai ^^A^apTov.

IV. Al B£ £v Tcag £i(7 iv ^Iwvwv TzoXzK^ Sap. 0 ? y) 67i:£p Moxa^Y)?

[JL£V Vb. 1. yevo? La — piev lauv Ped — xaT£X5'6vT£i; Sv PcdVaMLb. —


AgVaMLb. 2. tc5v auv VaM, 3. Kvw- IIeXsiuov La Pc. 17. Tlapvaaaw codd. edd.
TCO? e Smin. e Strabone XIV 633, probat praeter Pa SW et Sch, qui a non geminant.
F, KlioTZOQ cett. edd. codd. — 6 KoSpou 18. 8dpiovi codd. 19. k ’Amav bis

Tcolswv om. Ag. 4:, Cor. o6x oT§a post Va. — TT)V Se ytopav VaM. 20. §£ post

iyiOLGzoi'^ inserendum esse coni. 5. hzzGr\- ’Iwvoi)v om, La. — k to Ilav. Cor. 21.

yaysv SW. 6. cptoxeuai Trpiv r\ Va. 8. Trapot- TOU xo8p(ji)v La. — x.ai post Epud>p. om.

epopov Va. 9. xiriaavTOc Pa. 10. ajtu^uvov C S Pd Ag. 22. £x T£(o 8l OItyiv A X K
La. — sxuaav Kolocpcoviac om. Va. — FSmin. codd. (oiTriv PcAgPd, Ta((u Vb),
£7T£X^6vt:£(; Pd. — £xoumous, w? sup. ou?, Pa. £x Teca 8 t) 0’ityiv coni. F, ’Epu9'p. £x T£(o

11. xaira£ax£udaaviro La. 12. §£ pro La. T£, OXvr\v C Smai , xai £x Tsw A£ 0 ity)V ex
8ri

13. p.£v 8£ dvd La. — ysppovvriaov A SW coni. Pors. cett. edd., male distinxerunt li-

Pd (hic y^£p6vvY]aov), probat S, non gemi- brarii ut 4,10. 5,7, ubi 8s oi pro 8£0i in

nant V edd. rell. codd, 14. spyd^£a9'at, M nonnullis codd. est. — ’'A(iapvov coni. Th.
ubers. aus
VabAgPd edd. ante B, lpyda£aS'at, cett. Fischer Griech.-myth. Antiquit.
edd. codd., in Pa ^ sup. a. — xwiJ(.airi, a G. Grote’s griech Gesch. III 134,1 cl. Steph.

sup. l, Pa. — £>t :^TC£ipOU kq TTTjV VY](70V s. V. ’^A|3apvO(;.

Pa. — TOljTwv om. La. 16. Swpswv La. 23. ai 8£ Lb Ped Vn. — virgulam quam
686 AXAIKA.

xai Xioc ^ aTuavTixpu tou Mi[j.aviro?. 2. ’'Ag-io? Bs 6 ’A[j/^t7UToX£[iou Sa-

lito? i%oir\Gsy sv toT? sTUSdiv o)^ <I>oivixi sx IIspi[;.Y)BY]^ ty]^ Oivsco^ ysvoiTO

’A(7i:u7ra>.at,a xal EupwTuv], 1 Io(J£iBc5vO(; xat ’Acnru7raXaia^ sTvai TuafBa

’AyxaLOV, pacriXstJsiv Bs auuov twv xaT^oup-svcov AsXsywv 'Ayxaiw Bs tY|V

0'UYairspa toQ TuoTapiou ).a(56vi:i tou MaiavBpou 2ap.iav y£V£(76'ai IIspD.aovS'

2 xal ’'EvouBov xai Haiiov xai ’A'Xi8'sp(rr]v xai 0'uyaTspa stc’ auTo) IIap8'£v67U"r)v,

napO‘£v67UY]^ Bs 'ur\(; ’Ayxaiou xai ’A7i:6X>.a)vo^ Auxop//)BY]v y£V£(j8'ai. ’'A(YiO(;

[X£V ZC TOG^OtJTOV £V TGT? £7U£CTIV £B'/)>.a)G'£. 3. t6t£ Be 01 TY]V VTj(70V OlXOtiv-

T£c avayxY) tuXeov IBe^ccvtg yj £uvoLa (TGvgixgu^ ’lwva(;. '/]y£p.wv Bl 'ZoZ;

’lo)(7i ripGxX% 6 riiTup£(o^, auTG^ T£ ’E7iiBaGpio^ xai ’E7uiBaGp{ou^ t6 tioXu io

aywV; 01 bizb A'^l'(p6vT0’j xai ’Apy£icov Ix ’E7uiBaupia<; £5£7^£7UTO)X£Grav

TGGTw Tw IIpox7;£T y£vo^ aTUO ’lo)voc TGG Egg8'0g. ’'AvBpoxloc B£ xai

’Ecp£(7lGl (7TpaT£’joUG’lV £7vl A£0)y0p0V TGV IlpOX^ioGC, (3a(7lX£GOVTa pXTa TTOV

7:aT£pa £v Hapxo, xai [xaypf| vix'/) 0'avT£^ £c'£}.aGvGU(7iv £X v/jcrou Sapioo^*

3 aiTiav Be £7r£(p£pGv pxTa Kapwv acpa^ £::i[jguX£!J£i,v ’1o)(7l. Ha[xiwv Be twv 15

CpEOyOVTOW ol [1£V £-1 OpaXT, VTjCTGV (pXTjOraV, xai a:iG TGGTOJV "TY]^ £VOl-

x’/](7£w^ Ea[XGO'paxrjV t-/]v v'^(jGV xa}.ou(7Lv avTl AapBavia^- ol Be 6[xou Aeco-

yo'po) TUEpl ’Avaiav tyjV ev tt, r^-Etpo) tt; Trspav paXopxvo!, tel/^g?, Bsxa
£T£(71V G(>T£p0V BiapaVTSC £C Zap.GV T0’j<; "£ ^Ecpscioo^ £x[3a).XGU(7!, xai

avE^Tco^ravTO t-^v vy](70v. 20

post Tzoleiq ponunt ecld., expunxi. — 6


j
Arp 9 . S e coni. edd. seqq. Pacd Ag Lab,
uTCEp Vab M, om. articulum Ag. 1. /To? duo Ar//^. edd. rell. M Vab. 12. upoxAsi
Vab Pd. — dtJKpiTiTToXspou adp-ivo? Lab. 2. Pcd Ag. — Idv^ou La. 13. Icplaio? Pa. —
£v ToTig eriEaw om. Va 3. " AaiuTzamiOL S B AsMyopov D Sch Sp La Pa, Xscoyopxov Vb,
D SW Sch Lab Pcd, daTU7ra).aTa Vb, 'Aaru- Astoyopov cett. edd., Ilswyopov AI Lb Pcd
r^akaia edd. rell. M Va Pa. 5. Ag, £}.£(oy6pov Va. 14. p.dyr,? pro vr,aou
pro y£V£cS'a!, Va M. — xai habent ante Pd Ag. 15. xdpwv Va. — luiPou}.£U£iv Pa
ri£piXaov A X K F C Vb Pa, om. cett. edd. La edd., pou).£U£iv xai cett. codd. 16.
codd. Cor. (». xai adp.101 La. — 'AXi5'£poTjV lui TT^v 9'pdxr|V Va. — wxraav vt)-

D. — £ 7i:’ auToT? vel lui toutoi? Schmitt aov om. La. — dvoixTiUca)? A X K. 18.
Philol. XI 472, cf. 11 4,3. 7. ty)? dyxaTov dvaTav AI, Alvsiav voluit Heyne Exc. 1

La. — iVuxop.Tq8if] AXKF C, Auxop.r,8Y]v ad Verg. Aen. 1. III p. 422, in libris

codd. edd. cett. 8. voaouTO B Pcd Lb Vn. esse Aivaiav opinatus. — ante ulpav
— l8TqXcoa£v S B SW Pa Va M, l8riXw;j£ cett. om. Va. — |3aAX6[Ji£voi edd. ante B AI

edd. Pc Lab. 9. l8£|a'i:o A La. — £5voi Vb Ag Pad, [3a?.6[j.£voi cett. edd. Pc Va Lab.
La. 10. upoxA9]; l^cuixuplw? Pc Ag Lab M, 19. £? TT)v Edfi-ov scripsi, Iv xr^ Hdpiw codd.
up. £^£UlUUp£W? Pd, up. 6 7UTUp£W? Vab, edd., £v 11] Zdpw glossema esse suspicatur
up. 6 uixupltoc Pa. — aux6? x£ £7u8aupio? Sch Jb. L. Ph. 1876 p. 396. — x’ Icp. Pc
TO uo>.u Vb. — SW wv ante xai ’Eu. inseren- Ag Lb. — Ixpd^ouai AI La. 20. pro dv£-

dum '-isse suspicantur. — ante to uoXu om. tjV atoaavxo praestare dvex.xiQaavxo dicit Sch
edd. cum Pa Vb. 11. 01 8t) uuo S AI Va, (dv£ax^uaxo est in La), quod verbum
8r) om. rell. codd. edd., incl. SW. — uuo apud Paus. non invenio, cf. I 13,7. 16,2.
VII 4,1-7. 687

4. T6 Bs ispov 'zb £v 2a[X(o '"Hpa^ sidv ol lBpU(JoccrQ'ai cpadi

£V ’ApyoT TuXIovTa^, i%(xyzGb'oa Be auTou^ t6 ayccT^p^a ’'Apyou?.

Sap-lOl B£ OCUTOl T£)(Q'Yjva!, VO[ll^OU(7lV Iv VYJGTW TY]V 0'£OV TUapOC TW ’Ip.[3pa(7(p

TuoTap-w xai 6 tu 6 Xuyw Iv tw "Hpaiw xai:’ Ipi Iti. :r£cp!jxuLa. £lvai B’

5 ouv t 6 t£pov TOUTO £V toT<; ]^A\iGz:oL ap)(aTov oby^ '?]xi(jTa av xai Itul tw
ayaXp-aTi T£X[iaipoLTo‘ £(7i:t. yap By) avBpo? Ipyov Alyiv-^Tou SpXiBoi; tol>

E5x7.£iBou. oOto? 6 Ictiv -^lixiav xa^ra AaCBa7.ov, B6^'/]t; Bl oux I?

t6 i(70v acpix£TO. 5. AaiBdcXo) pi£v yap ylvou^ 'T£ ’AQ''^vY](7t,v 6 ti:^p)(£V £Tvai5

Tou paciTvixou Twv xaXoL>p.£vwv My]tioviBwv, xai 6|iou -tuTsOcvy]^

10 T£ £iv£xa xai l%\ Toa^ c7L»|X(popai(; £7Ucpav£(7T£po? ly£V£TO SQ ocTuavTaf; av0'p(6-

TZQUQ. axoxT£iva^ pAv aB£>.(p% TualBa xai £7T!.G'Tap-£vo^ Ta oixoi v6p.ip.a

£xou(7iW(; Tuapa Mivw £cpuy£v iq Kp'^i:Y]v, xat auTw t7£ aya7.p,ai;a Mivw xai
toG Mivco 'zcdi; O^uyairpaGiv £7uoiy)(7£, xaQ^oirt xa\ '’'Op-Y]pO(; Iv ’I).iaBt IBi^Xw(7£*

xaTayvct)(7Q'£l^ Bl aBix£Tv 6 tu6 toG Mivw xai 1^ B£ 0'p.o)T'^piov op-oG tw 7uaiBi6


15 lpi|37.Y]G'£l^ lxBiBpa(7X£i t£ Ix KpYjTY]^ xai 1^ ’1vdxov Six£Xa)v TuoXiv acpixv£TTai

Tuapa KwxaXov, xai Tuollp-ou 7uapl(7/^£ toT<; I]ix£XoT? aiTiav 7upO(; toG^ Kp?]-

Ta^ OTi I^ocitoGvto? Mivw p.*^ TupooiTO atjTOv 6 Ktoxalo?. xai i<; 'zogoozq

b%b toG Kwxa>.oo tSv 8'uyaT£pcov l(77rouBac8'Y] xaTa ty|V Giyyriv, xai

8-avaTov tw Mivco (3ooX£G(jai toc^ yovoaxoc<; 1^ AaiBalou. B^Xa i:£ w?7


20 ava Tuacrav p.£v ty]v Six£7.iav, Itui tuX£ 1 7 'i:ov
( BI xai "iTalia*; acpiX£iro toG '

AaiBaT^ou t6 ovop.a. 6 Bl Splli<;, oti p.Y] Tuapa Sap-iou<^ xai I? ty]v

^HX£iav, Tuap’ oiXloug yz ouBIva^ cpav£p6 ? Ig^tiv a7uoBY]p.Yio‘a(;* 1^ 'zo 6 tqu(;

Be acpix£TO, xai t 6 ayaXp-a £V 2dp-w "'Hpa^ 6 Tuonqaa? I(Ttiv oDto?.

26,3. II 38,5. IV 20,4. 26,3. 1. Iv p.£V y£ d8 “ B. — ly£V£vo bis La. 12.


aa|ji.(j) Vab, ZT^ om. rell., twv Iv g. Lb, xai Tou Mivo) om. VaM. 13. xai xa-
TO Iv aapw La. — oi om. La. 2. diTzaLyz- Q'6 ti xai Va, xaS'’ ovi La Pac. 14. y£
aS>ai edd. ante B M Vab Lb, lTcdtY£<^S'ai coni. pro §£ La. 15. Ix8i8pdax£iv Ix La. —
Cor., est in Pacd Ag La, Am. devecto, Iq aivnxov VaM, Icjivuxov Lb, li; Ivixov

probat S, nec recipit, habent cett. edd. 3. Vb, u sup. i, xai Icoxovs? aix., I? sup.

reY^vvjvai La. — rcapa ttjv La. vers. et v sup o), La, I? ante ivuxov

4. luyw codd. (Iuy5 La, yuloi, 1 sup, y, in Pa om., addit, in marg., e<; Ivuxov Pcd.
Pa). — xai %az lp.1 Herw. 5. o ante ou^ 16. aix£lixoT? La. — Tzpbg vd? M. 17.
habent codd. edd. ante B, incl. SW D Sp, auvbv om. La. — o om. M Va. — b

om. B Sch cum Am. — tS inseruit e coni. xd>wvO(; xwxaAOC Vb, litura xdlcovo? de-
B, est in La, om. cett. codd. edd. ante B, letum. — Toaouvov Pa Ag D. 18. xoxdXou
Itui dyd).[jLaT 0 ^ Va. 6. T7£xp.aipovTO La. 7. La. 19. j3oul£uaaa^ai Pa, p. corr. PouX£uaai.
ZioTlii; edd. inde ab S ed. mai., — 8^1a §£ Pd. 21. lapuio; Lb Pc, crp.ilioc

cett. edd. codd. (apLilY]? PcL — tts pro 8e Pd Ag. — Tuapd aaiJ-ioi? Va. — xai Ic vr)v

Va Lb. 9. MriTioviSwv A X Lb M Vab Pcd, ’Hl£iav dTCo8y)[jnqaas Pa in marg. 22.


p.Y]T:i6vcav La. 10. „malim lTU 9 av£a'i:a'Troc et ye Pa Vb, v£ cett. codd. 23. 81 acpiy,£zo

mox vel dvb'pwTU 0 uc oq y£ aTU. vel dTU 0 xi:£ivas ’4wvi 81 vS om. M, in marg.: ).£iTi£i'
688 AXAIKA.

8 6 . Bs Tw :ro!.-i^(7 aviri TpaycoBiav edTiv sv (juyypacp^ TOid^s


£ipYi[i£va, noa-£iB65va £^ ty]v v^dov £pY][xov oSo-av dcpix£(jO'ai, xal vtj[X(pY) t£
£Virau 8‘a (7 UYY£V£(jO'ai, xai 6 tu 6 Td? wBTva^ vu[j.(pY)? )(i 6 va oupavoO
7C£(7£Tv £^ TY)V ^°Cl (XTUO TOUTOU Il0(7£lBa)Va TW TUat^l OVOp.a 8‘£(78‘ai

Xiov' o'(JYY£V£(7 Q'ai auxov xdi £T£pa vupLcpr, ,


xai Y£V£crO'ai oi 7uatBa (^5
’'Ay£X 6 v i7 £ xat MfiXava* dvd /povov xai OtvoTTiwva tyjv Xiov xaTocpai
vauatv £X KpYjTY)?, £ 7U£(j 8'ai ^£ OL xai TuaiBa^ TdXov xai Eudv 6'Y]v xai
9M£>vava xai SdXayov t£ xai ’AS'dp.avTa. dcpixovTO Be xai Kdp£? h; ty]v

VY](jov Im Oivomwvo? [3a(jiX£ia^ xai ’'A(3avT£^ £^ E5j3oia^. Oivo-


TTICOVO? Be xai TWV TUalBwV £Xa(3 £V U(JT£pOV "'A|xcpix>.0^ TY)V dp)(Yiv* dcpiX£TO 10

B£ £^ 'I(7Tiaia^ 6 ’'Ap-cpixlo<; ty]<; Iv Eu[3oia xaxd [JLdvT£U[jLa £X A£^cpc5v.

"ExTwp Be (XTUO [tou] ’A[j.cplxXou T£Tdpv^ y£V£a, ^(XGikziyy ydp Ig^z xai
ob'uo(;, £7uoX£[i'/](7£v ’Aj3dvT(ov xai Kapwv tolq otxoucr!,v Iv t?| vt^(jw, xai to 5<;

[X£V a7i:£xi:£iv£v Iv xaT^ pLd)(ai(;, toui; BI a7U£l8‘£Tv '?jvdYxacr£v uxocttuovBoui;.

10 y£vo[i£V'r]^ Be dTuaT^lay?]? TuoXIpiou 'Kiov;, dcpix£(78'aL nrjvixauTa 1^ 15

"ExTopa Mg Gcpxg xai ^'Icoai Bloi g‘uvQ'U£iv I5 ITavKoviov' TpiTuoBa Bl xd'lov

locj^zL'^ auiTov ItuI dvBpayaO'ta Tuapd tou xoivoD cpY](7i tou ^Iwvwv. TOorauTa

£ip''/]xoTa ig Xioug ’l(ova £up(,(jxov' ou [xIvtoi Ix£Tv 6 y£ £l'pY]X£ xaS'’ YjvTtva

aiTiav Xioi T£Xotj(7!.v zg ''Iwva^.

V. Hp^upvav Be Iv Tai? BcoBExa koIzgi^ oudav AioXIcov, xai oixou[jl£VY)v 20

Tl £VTauO'a TOU X£1(JL£V0U. TO £V 2rfC[JI.W D, nia coli, schol. Ap. Rh. III 997. — xai
1. lacunam indicant edd. inde a S. — ante Kap£? om. edd. ante B cum M Vab,
VaMLb. 4. tG 7:ai8l om. Va. — bvojJUxaO^ai, habent cett. edd. codd. 10 . dcpixEad-ai
in marg. bvo[j.a S'£ab'ai, Pa. 5. Xio^AXK, A X K Vb Pa, d 9 ix£vo cett. edd. codd. 11.
Xtov cett. edd. codd. ('/Tvov La, yTov Pad). §£ om. La. — 'lanata? AXK codd. 12.
— xai auYY£V£aS'ai ol A, Y£V£a5'ai ol TzaXdz^ £XTopa Pd Ag, Exxop Pc Lb. — aou post
La Pd. 6. ^AvyeXov edd. ante B Vab M, dcTTO om. B Sch Sp Ped Ag La, incl. SW,
^'Ayzlow cett. edd. codd., ’'Ajj.TC£).ov Osann. habent cett. edd. codd. 13. xai xapwv Pa
Rh. Mus. III 256, ’'Aypiov Isid, Ililberg in marg. 14. d7r£XT£iva? La. 15. p.vir][i.Y]v

epist. erit, ad Joann. Vahlenum (1877). — Tr^vixauTa £? A X K, I? p.vYj|Jtriv irr,v. FC


dva ypovov M£),ava om. Va. — xatapai Smin. Vb Pa, ary. I? p.v. cett. edd. codd.
AXKPdVb, xarrapai FCSmin., xaTapai, 16. “"ExTopi Sch Sp La, ''Exxopa cett. edd.
cett. edd. Pac M Lab, xa-rapai vel xarapai codd,, cf. V 8,7. — 81 ot Va Ped Ag Lb,
regulam postulare dicit Sylb. 7. d(pix£ab'ai 8e 01 M. — :rav iwviov VabMLb. 17.
edd. ante C Vb Pa, £'7£a9'ai cett. codd., fitv8paYa^£iav La. — cpaal M Vab Pa, in hoc
in La tz sup. a expuncto, £ 7ziab' 0u C, inz- p. corr. cpiqal. — vwv icovwv Pa. 18. £tpY]-

abai cett. edd. — raXav M, TaXw s. xova? A Vab XI. — lx£Tv6 yz edd. inde a
Ta>.(.)v Osann. d. 1. p. 246. — EMvS'yi B Pacd Ag Lab, £X£~v6? yz rell. 19.
AXKFC, E8dcvS'Y]v cett. edd. codd. 8. Pd Lab. —
I? l(ov£? La.
ZTa(pu).6v TT£ Osann. 1. d. p. 247. — 06- 20. Zjjtupva 8l Vab XI, ajjiupva? 8l La.
avva pro ’A9'd[ji.. idem p. 252, haec om- — oixouplvr)? codd. (oixouijlevy) La) edd.
VII 4, 8-5, 4. 689

/wpa^ xaQ'" a xai S(g sp-s zti %6Xiq, y)v xa).0tjcr!,v ocpycdocw, ’1wve(; sx

Ko).ocp5)vO(; 6p[XY)8'Svi:£(; acpsXop-svoi tou(; AioXsT? £C7 )^ov ’ /povco Be u(7 T£pov

xal ’lcov£c [X£T£^oG-av Sp.L>pvaioi? ToU £V ITaviwviw GuXkoyou. ^AT^E^avBpo?

Be 6 <E>tll7U7UOU £9’ V)P-WV 7u 6 X£CO^ ohllG^^C, XaV ocjjiv 6v£lpaT0C.

5 ’A7;£5avBpOV Y^P &‘V)p£!JOVTa £V TW Op£l TW Ilayco, w? £Y£V£T0 ocko

8'YJpa?, acpiX£C70'ai. TUpO? N£[1£<7£0)V ispov, xal TUYJY^ 'T£ £7UI'TU)^£Tv

auTov xai ,
TuT.aTavo) Tupo tou Upouj TOcpuxDia B£ Itui toU uBaTO(^. xai 5 tuo

TY] TuT^aTravo) xa8'£uBovTu x£X£!j£t,v cpacrlv auTw Ta^ N£[X£(J£1(; £Tui(pav£icj'a(;

TuoXiv svTau8'a oixi^£Lv xai xysiv I? auTYjv Sppvaiou?, ava^TiqdavTa Ix ty]?

lOTUpOTEpa^. ’Atuo(7i:£X7^ou(Jiv o 5v £(; KXapov 8'£0)p0U(; ol Sp-upvaToi 7U£pi irwvg

TUapOVTCOV (TCpidlV EpY)(70 [l£V 0 U?, Xal OCUTOXg £)^pY](7 £V 6 6'£0(;‘

Tpi(; [xaxap£? xeTvoi xat TETpaxi? avBp£? sGoyzoa,

01 ndCYOV O^Y](JOU(JU TU£pY]V t£poTo MllYjTO?.

ouTw piETWxicravTO £8'£^ovTaL, xat Buo N£[X£(7 £i.(; vo[xi^OL>(7iv avi:\ p-iai;, xal

i5p.Y]T£pa auTal^ cpacrtv £lvai Nuxxa, ItueI ’A8'Y]vaToi 'Pa[ivouvTt 0'ew

TuaTEpa XsYOuaiv Eivai ’Qx£av6v.

2 . ’'I(0(7i Bs £)^£i piv ETUiv/jBEiOTaira wpwv xpacjEw? y)

lepoc oioc o5)( £T£pa)0'i, TupwTOv p-EV (t 6) ’Ecp£(7ia(^ [xeY£Q'OU(; te EVExa xat

ETUl TW aXXcp TuXoUTCp, Buo Bs OUX E^ElpYOCCrp-EVa ^AtuoXXwvoi;, t6 te ev

ante S, oi>tou|jt.£VY]v Goldh. cett. edd. 1. F. — xai S'£wv N£[J.£a£ic tuXciou? vop.i^ouaiv

xaM codd. edd. ante D — tcoXi? scripsi, (vop.i^ovT£? Va) dvTi [JuSi; AXKFC codd.,

TUoXiv codd. edd. — >]v, quod est in codd. sed om. tzIzIouq M Pcd Ag Lb, xai p.ia?

edd, ante SW, uncis saepserunt Goldh. S om. La, xai 8uo N£p.£a£i? vop.. d. p.. edd.

Sp, expellunt cett. edd., t]v tioIiv v^v inde a B, 8uco coni. S. 15. 6aTU£p Ab*,

nal. Va. 2. opii-iaS-lvTe? edd. ante SMVa edd. ante Smai. PaVab, £ti ’A9'. S mai.

Pac Ag Lab, op[jly)Q'£vt£c Am. Sylb. Pors. cett. codd., probat C, etoi AS'. Pors. cett.

cett. edd. Pd Vb. — <^cp£X6|Ji.£V0V La. 3. edd. — AS'iqvaioi(; A X K Pcd Ag M Lab,

p.£Tr£8w(jav Pd Ag Lab. 5. tou pro t;% AS'Y]vaToi cett. edd. Am. Vab Pa. — x£

La. 6. v£p£a£wv codd., v£p.£wv Pd. 7. Va M Lb, y£ 01 Vb, yz ol £v Pa, £v

Tupo TOU TU^aTavw om. Va. — Irci Pd. — b'£w Va edd. post K ex em.

Tr edd. ante S codd., 6 tco Sylb. Sylb , S'£Ov Pc, S-cwv AXK cett. codd. 17.

Cor. Am. edd. cett. 8. xaS'£uovTi Vb, iTUTYiSciOTTiTa Pcd Lb Vb et omisso xpda£w?

>iaQ'£u8ov'ri>t£U£iv >t£).£U£i,v cpT (sic) La. — La, quod placet SV/, cTUTYiSsiOTaTa Pa Ag
£7ncpdv£t,av VaM. 9. I? auTob? Va. — VaM edd., xpdc7£(o? incl. Sch, xai dlpo?

dvaaTdvTa La. 11. 6 La Pad Ag inserit Robert teste Wernicke de Paus.


Q'£6s

SW D Sch Sp, om. cett. codd. edd. 12. perieg. stud. Herod. p. 90, xpaaic 6pSv
Tpiapdxap£(; B Vb Pacd Lab M,
edd. ante est apud Poli. VI 178. — opwv A. 18.

xpi? p.d>tap£<; cett. edd. Va Ag. dv8p£? — o5x Vb Pc Ag Lab, in hoc corr. — to e

om. Lb M. 14. [ji.£T:(pxY]cav A X K F Pa, coni. Buttm. inserunt D Sch Sp. — S'£0u

in marg. yp. p.£T(oxiaavxo, p£TO)/,:qaavT:o Vab post ’E9£(7ia? excidisse Zink suspicatur, cf.

M, p£T(pxiaavTO cett. edd. codd., probat xou ’0).up.Tiiou V 15,9. 19. aXw La, pfya
690 AXAIKA.

Bpay)(iBaL(; ty](; xat sv K>.apo) Ko>.o(poi)viwv. Bs sv

Iwvia vaotj^ sTUsXajSsv utuo Ilspcrwv xaTaxau6'^vai, i:6v ts sv Sa[xw

"Hpa^ xal sv (I>a)xaLa ’AB'Y]va 5 ’


6‘au[xa Bs 6[j-o)^ ^aav xa\ 6;r6 tou

5 ^Dpo? Xs}.L>[j.a(7[xsvoi. 3. 'H(j 8'SL'/]^ B’ av xat to> sv ’Epu6'pai^ "HpaxXsico

xai’AQ'Y]va^ Tw sv TlpiYjVT, vaw, toutco tou aya)v[j.aT 0 ^ svsxa, 'Hpaxlstws


Bs xw sv ’EpL>S-paT<; xara ap)rai6T“r]Ta. t6 Bs aya>.[xa o5ts toT^ xaXou[xsvot(;

AiyivaLOic o'jts tc5 v ^Attixcov toT? ap/^aiOTaToi? sp.cpsps<;, si Bs ti xai aHo,


o:xpi[3 a)? E(7iTLV AiyUTTTLGv. <7/^sBia yap 5 u 7vCov xai iiz auT^ 6 B‘s6^ sx

TupOG TTj^ Ooivix'/]^ scst:7.su(7s xaQ'’ vjvTiva Bs aiTiav, ouBs auxoi touto oi

6’EpuB'paToi 7.syou(Jiv' w? Bs s? 'rr\v ^'aXaaorav acpLxsTO (j)(sBia t-^v ’Io)vwv, io

(padv atjT-^v op|xi(7 a(70'a!, xpo^ axpa xaloopivr, Ms^airri’ Bs s(jti [xsv

YjTustpoo, toT? (Bs) sx too ’Epod'paiwv }a[xsvo? s? v-^cov TYjv Xiwv Tulsouai

TOOTO s(7Ti [j.saaLTaTOv. st:si Bs y) cr/zbioL xa^a tt,v axpav soy^sv, sv“au8'a

TuoXuv [XSV 01 ’Epu8'paToi t:6vov, oox sXa<7 70 voc Bs sc/^ov


( oi Xioi 7^oioo[xsvoi

7 ct^ouBtiV Tuapa (7cpa? xa^ayaysTv sxxTspoi to ayalixa. tsXoc Bs ’EpuO'paTo? 15

avO'pco::oc, w (jlo; [xsv TjV £X7:q S'a).acr(7rj; ysyovcoc xai aypac i/d‘Owv, Bis-

cp8‘apT0 Bs 6 t:6 v6c>o’j ~obz 6cp8‘aXp.o’j^, ovo[xa Bs oi (I>oppicov y]v, oOto? 6

aXiso? siBsv o'j>iv ovsipaTO? Tac ’EpoD'pai(ov yjvoixa^ a::oxsipa(7Q'at Bsoi

Ta? xop.ac, xai o*jto) tg’j^ avBpac TrXs^aixsvGo; xa}.ov sx tcov irpi/wv ty]v

(7/sBiav Tuapa <7©a^ xaTocl^siv. ai [xsv Br, acTai twv yuvaixwv G'jBa[j,6j^20

SuTuaxoGsiv Tw GvsipaTi s^gg^gv-g’ otAgoci Bs tgg Opaxioo ysvou^ eBggXsuov

Y) o’j'7ai; C7(pi(7iv sXs’jD'spaic T,v svTa(jD‘a pio;, a^oxsTpai Traps/^o-jaiv aoTa^- xai

ouTwc Gi ’Ep’jO'pa~Gi 'rr^y a/sBiav xaS's)aGG'7iv. zGdhoc gz Byj Goa^ Opaaaai?

E<; TG "Hpax}.EiGv zG-i yGvaixo)v [XGvai^, xai tg xalcoBiov t6 sx tc5v 'rpi/wv

T^louTto, in marg. yp. ocaXo), Pd. — ou/. om. Smin. D Sch Sp, om. cett. edd, codd. —
Va. 1, ME^riata? AVab. — Koa. ? voT; a’jvot) La. — Xiov edd. ante B Vb,
3. <I>(oy.£a A codd. 5. xaXXou? pro PcyaXp.. XTov M Va Lb, Xuov cett. edd. codd. 13.
Urlichs Rh, M. X 5 n. — fjpaxXew La. 6. £7r'i [jL£aaaa-ov ([j.£aaiTa-ov La) codd. edd.
TO 8l ayaXpta dty.piPw; ejtiv AiyuTmov (£ 7up.£GiaiTavov PaSmin.) praeter D Sch Sp,
post Tou ecyaXp-aTOs svs/.a ponit Marcus qui e coni. SW praebent lari p.£aairaTov.

Zucker Jb. f. Ph. CXXXV 792 sqq., recte 11. yioi Lab Pc. 15. xardyciv Vb Pa, 18.
fortasse. 7, toT; ante dcpy. om. codd. Ipu^pd;, p. corr. IpuS-pauov, Vb. — 81

praeter Pa. — Va. 8. lacunam 01 pro 8loi M Lb Pd. 19. y.d/.wv edd.
indicavi. — ’^v suppi. Sp post yap. — st: ante D, Va, y.dXov D Sch Sp cett. codd.
a'jT^<; Q-so? edd. ante C, £-’ a'jv^ 6 d>£ 0 ? 20. 8rj om, Vb. — darai om. Pd. 22.
cett. edd. codd. 9. alviav §£ Pa. — ol r; 0 'jaai; Zink ad IV 11,3, x.ai ouaaic
om. Va. 11. 6pp.r) (7acj3'ai Vb Ag Pd. — codd. edd., y.ai oaaic coni. F, rec. C. —
Tcpo<; '"Hpa A X K M R, Tzpo^ a/.pa Sylb. ll£uB'£pa? La. 23. ay£8iav y.aX- (hn. lin.)

Palm. MS. cett. edd. codd., R marg. — y.aB'£Xy.ouaiv La. — D-pdy.aic Va, S'pdaai; Vb
SW
j

xa).ou|ji.£aaTri M, jjLsaaaTY) Vb. 12. §£ ins. I


M. in hoc y. sup. a. 21. ‘Hpdy.X£iov
VII 5,4-11. 691

xai s? I[JL£ £Ti 01 cpuXadGOoai. xai By] xol xov a7.i£a ol aoTOi

o6toi ava|3X£^oct T£ xai opav 'co Xoixov joo [3ioo cpacriv. 4. Ecttl B£ £V 9

’Epu8'paT? xai ’A9"/]va? IIo>.iaBo? vao? xoct aya^iia \kzyib'zi p.£ya

Xa8“Y][J-£v6v TT£ £7Ul O'p6v00, xai Y]XaxaTTY]V £V SXaT£pa TWV )(£lpwv £/^£t xat

5£7ul i:?]? x£cpaXY]? %6'koy. touto ’EvBoiou 'T£)(vy)v xai aXXot? sT£X[xatp6[X£8'a

£lvat, xai £? TY)v spyadiocv opwvT£? t aya>.[iaTO?, xai oo^

S7UL Tat? XapidL T£ xai "'Qpoa?, ai xpiv lGzlb'zXv Idin^xadiv £V uTuaiO^pw >,lQ'OU

7v£UX 00. £7U01'^9‘Y) ^£ Xai XaT^ £[J-£ 2j[10pvai0l^ l£pOV ^Ag^xTi.YITUIOL) ,


[X£Ta^U

Kopucp^^ T£ opou? xai ap.iyou<; uBaTL a>.>.oio).

10 5. 'H B£ ’Iwvia 7uap£? bpwv xai ty]^ toQ a£po? xpa(j£(oclO

7uap£)^£T:ai xai ^Xka it; croyypacpYjV, y] 1£V y£ ’Ecp£(7ia )((opa


[
t 6v t£ K£y)(piov

7uoira[jL6v xol toO IICovoi; tou opoui; ty]v cpdctv xal 7UY]yY]v i:y]v AXiTaiav. Ev

Be MiTvYjCjCa TUYjy*^ t£ ecti Bu[3Xt? xai ogoc ty]<^ Bo[3XiBo(; tov £pwi:a

ocBoocriv. £v Be KoXocpwvicov akG 0 <; it£ too ’Atc 6 X>,covo^, BEvBpa [lEliat,

i5xod 00 Tuoppot) Tou (xT^cjoo^ ’^A7^Y](; 7uoi:a[x6^ c|jo)^pOTaTO(; twv ev Iwvia. Ae[3 £- 11

Viou; Bs Toc XooTpa sv B'ao[ia av8'pwTC0i? 6[xou xai wcps>.£ta yivETat.


y^
£(7171 Be xai Ty]ioi<; E 7UI TT, ocxpoc XooTpoc Maxpioc, Ta [lEv OTi Tw xT^oBcovi

EV TUETpa^ ^Y]pap.(p, 'ZOL Bs XOt Ei; STUiBeI^IV %'kob'ZOO %Z%OVfl\kiVGC. (xai)

D Sch Sp cum Lab, 'HpaxleTov cett. — to e coni. B, D Sch Sp. 12. IIpiwvo? Salmas.

om. Va. 3. p.eya om. La. 4. TjXaxdtTnri Pc exerc. Plin. p. 568. b (Sch), probat C, IIpi-

Ag Lb R, V sup. Tf) R, ^IcLTiava Pd, xai sv ovo? D, sed praef. XV proponit IIpy)wvoc,

sx. xc5v ^1. Ag. 5. TTolov edd. praeter Iliovo? cett. edd. codd. — tt^v om. M.
SW D Pacd Ag Vb Lab marg. R, ju lov SW — ‘AliTaiav edd. codd., sed dtliTaiav

D e Va, in quo ttiIov, voluerunt Heyne La, ut Pape-Benseler coni., „Plinius (V,

opusc. acad. V 342, probante Creuzero 31) Callipium fontem in Epheso ponit;

Symb. II 697 sq., -rtoliv M R, Pa per corr., Ortelius vero ait in Ms. codice scriptum

cf. Brunn Gesch. d. gr. K.^ I 71, Maass esse Alipiam, quod fortasse verum.“ Palm,

Arat. 133. — tou svSoiou Va. — sTexp-spoil- MS., dliTCsa coni. Valck. MS. 13. MiXy)-

p.£d‘a A. 6. svSov (sxSov La) tou dyalpaTO? aia om. Vb, MslY)aia A. — Bufilic et

La Vb Pa Sp et edd. ante SW, qui incl. Bu^liSo? scripsi cum Pa, BipXi? et Bi[lXi8oc

svSov probante Kays. Jb. f. Ph. 1854,431, cett. codd. edd,, Bu[3Xi?? Sp. — s<; om.

Iq [sv8ov] spyaaiav 6p. ttjv tou eiy. D, tou VaM, oaac e? La, oaa? Trjc LbPcdAg,
svSov dy. Sch e coni. C, tou om. cett. oaa k PaVb. 14. xai 8sv8pa edd. ante
codd., unde S restituendum opinatur opwvTSC S, xai om. cett. edd. codd., in Pa est sup.

sv Ts tG (iydtlp.aTi, vid. comm. 7. slB'sTv lin. — [jLYiAaTai Va, priXaiai M, p.Y)liai, s

codd. ante B, sasld>sTv coni. S probante sup. Y), Vb, [Jisliai, Y) sup. £, Pa. 15.

Buttmanno, rec. cett. edd., £aS>sTv sv8ov coni. ’'AXyi? Am. edd. inde ab S Ag, La,

Heyne Art. tempp. p. 343, probat Thiersch. "Air,? cett. edd. codd. (6iluc Va, &li? Lb).

Epoch. d. Kunst ^47. 9. xopu 9 rj^ A X K, 17. KluSoovi XK. 18. sv TcsTpai?

„Ortelius legit Kopucprji; xupicoc“ Palm. MS. Vb C („en terre cuite“)i sv TiSTpai? x^^l^o^Py

10. TtapsI AXKD codd., 7raps| cett. Va, sv TtsTpa? x^i^^^P® TOTpa x^ipai^w
edd. 11. 8s ys codd. edd. ante D, psv ys, Pd, sv TiSTpa? x^po^pi-y edd. codd. — xai
Pausanias n. 44
692 AXAIKA.

K);a^o[JL£Vto^ Bs 'kouzpd Igttiv* £v Bs auToT? ’AYa[X£[j.vcov xod

avTpov [JLY)Tp6? (7cpic7i Iltjppotj xaXjDupLsvov, Kod Xoyov im tw IIuppo) HyoDai


12 Tw Tuoipisvi. ’Epu8'paioi<g Bs saxi [isv )(wpoc Xoclxi^, acp’ % xaL twv cpulwv

0rcpi(7(.V Y] TplTY] x6 OVO[XOC £(7)(Y]X£V, £(7X1 Be X% XaXxiBoi; XaxaX£LV0L>(7(X £(;

x6 TUfiXayo? (xxpa /.ai £v aux^ Xouxpa B'Oc'Xd(j(jioc, [j>dXi(7xoc xwv £V ’Ia)vi(X5

}^oaxpS)v a)(p£X(,[j.a (xvQ^pwxoi?. 6. S[jLUpvaio(.(; B£ 7uoxa[j-o^ MeIy]? uBwp kgxi

>tcicX>wi(7xov, xai axiqXaiov £Xl xaT? TiYjyaT^, £vO'a "Op-Yipov Tuot^dai x(x £ti:y]

ISXsyoDdi. Xioi? B£ 6 xou Oivoxiwvo^ X(Xcpo? 8'£av x£ Kxpe^sTca xod xiva^

xai lojou^ £? xo!j OivoxLwvo? xa £pya. Eap.LOt.^ B'£ xocxa x”^v 6B6v xy]v

£(; x6 'HpaTov x6 TaBiv'/)^ xod A£Ovxl)(ou [xvy][X(x Icxi, xai xoT^ 677610

Ipwxo? (XVlCt)[X£VOl? £U)(£(7Q‘at Xa8'£(7X7]X£V LOUaiV £Xl x6 [XV^[Xa. X(X [Jl£V By] £V

’Icovia G'au[xaxa TuoXXa x£ xcd 06 xoX^cp xtvi xwv £V x^ 'EH(xBi (xtuo-

BeOVXCJC £(7X(,V.

VI. T6x£ B'£ (XX£X'/]Xo8'6xa)v 'Icovwv x'^v x£ yrjv ol ’A/aioi xy]v 'loavwv

Bi£Xcicy)(avov xal zgmxl^ovto xa? xoXei?. al B£ Boo x£ xat B£xa ^dav 15

apiO^pLOv, bTzoGca y£ xai Ic, axav x6 'ElX"/]vix6v yvwpt[xoi, Ao^ly) pi£V Tupo?

’'HXiBo? TUpwxY), [i£xa B'£ auxY]v ’'QX£vo? xai Oapai xal Tpix£ia xai T6 tc£?
xai Aiyiov xai K£p6v£i,a xai Boopa, £xl xaoxai? Bl 'EXixy) xai Aiyai x£

xai Aiy£ipa, xal UzXkr\v'f] Tupo? xy]? Sixucovta? £(7)(axY). I? xauxa? ol

’A)(aiol xal ol [3a(7il£T? aoxwv eg^coxl^ovxo xpox£pov £Xt 6x6 ’Io)vo)v olnou- 20

om. Vb. — y.al ins. Cor. probante v6t£ Se cett. edd. codd. — ttqv ve La
Kays. Jb. f. Ph. 1854,423. 2. p-r^Tpo? 9 aai SW D Sch Sp, TjV VE s. rjv ve cett. codd.,
edd. ante B codd., pYjTpo? acpiai scripsit B, Y^v VE coni. F, rec. CS B, om. Pa edd.
secuntur edd. cett. — xaloup.£vyi(; edd. ante rell. 16. dtpi&'iJi.o5 Vb, ov sup. vers. — oxoaa
SW codd . yaXou[JL£vov coni. Buttm., scribunt Pcd Ag Va M Lb, 6x6(7(x La, oxoaai Pa Vb.
cett. edd. 3. p£v Vb, p.£v litura deleto, Se. — VE edd. ante B codd., y£ cett. edd. —
— XaXxi? La SW D Sch Sp, Xalxms ,Vb Yvtopipov La. — SiSup-Y) Vb. 17. wpxvo?
edd. ante Smai ., XalxTu? Pa Smai. B, y^al- Va M Lb. — vpivia xal ^uxe? xal airitaiov

xia? cett. codd. 4, to ovop.a r\ Tpixf) Pc, codd. (jSixai? Va, jSiXE? Vb M, hic om. xal
litteris sup. 1. positis restituitur ordo vulg. ante vpivia), vpivia ^ixec xal scicaiov A, Tpi-
— XalxiTiSc? edd. ante SW, Pa, vaia, ‘PiXE? xal ’E(xaiov XK, 'Puxe? xal
XaXxCSo? SW D Sch Sp codd. cett. 5. tc5 v AIyioy em. Sylb., 'Puxei; rec. F, Tpivaia xal
£v ’\xaXioL Vab M. 7, x(xXXi,(nrO(; coni. S. — 'PuXE? xal Alyiov c^tt. edd. (Tptvaia S),
£v&>a cpa(jlv op.* Vb, sed cpaalv litura dele- TplvEia Sch Sp, cf. VI 12,9, xal ante 'Puxec
tum. — op-Tqpo? La Pa. — toc om. La. 8. om. C. Tritia, Rhipes, Thasium Am. 18.
hic et postea oivoxiovoc Vb. 9. £?(; B. 11. Ksxijpiva edd. ante C codd. (xExuplva Pa,
pro louaiv Am. ^'iwaiv legisse videtur. — xEpxupiva Va), KEpuvEia ex em. C cett. edd.
§£ pro 8 t] Va. 12. ^'aupuxaia Vb, va sup. — Poupa Lb Pd. — alyai La, ax^tv.axz

Gia. — xal om. M Va. 13. lauv B SW Vb Pc, (xlycdavriQ Lb, aiyalavai Va M, syai-

SchSp., Icm edd. codd. Ag Pd, ve Pa. 19. xpo


14. t6 t£ 8’
rell.

edd. ante S, B Va M Lab,


avE
ffv9j(jai
atyai
xutovla? Pc. 20. 6x6 Twvwv
nzlr\vr\

VII 5,11-6,4. 693

(xsva^. 2. ‘^Hcav Bs ol t6 [xsyKTTOV (sv) toT^ ’A)^aioT^ s)^ovt£c xpairo? oi2

T£ Ti(7a[j-£Vo3 7uaTB£^ Aai[X£VY]^ xai UxapTo^v xai TeXXi? t£ xai A£Ovto[1£VY]<;'

Ko[iYjTY]? ^£ 6 7up£0‘(3uT:airo? twv Ti(ja[i£voL) TuaCBcov 7up6ir£pov Iti Bi£[3£(3'i^x£t.

vaudv £(; ’A(Jiav. o 6 toi t£ By] T7]vixauTa £v toX^ 'Ajotidi^ £Buvdc(JT£UOv

5xai Aa[j.a(7 ia^ b Uzvb^ikoo tou "*Op£(Jirou, ttoT^ Ti(7a[X£voi) xaidv av£^io<; TTpo^

TUOCTpO?. LO-)(UOV ^£ £7u’ TOl? XaT£l>.£Y[J-£VOl? Xat AjOClMV TWV £X AaX£-

Baip-ovo(; IIp£UY£VY]^ xai 6 uioig, ovop-oc Be ol IIai:p£U(;’ xat ocpidiv 6 tu6

tc5v ’A)(aiwv eBoS^y] nziGccGb^oLi tuoXiv £V X^P°f’ 6vop,a aTuo too

IIaTp£tO^ £T£B'Y] %6\si.

10 3. Ta B'£ £? 7u6X£pwOV iroiaB£ 'zdit; ^Ayoadi(;. xaToc [X£V 1^3

’lXiov £7uicn:paT£iav ‘'AyccpLEpivovo^ Aax£Bal|iova Iti xai ’'ApY0<; oixoovi:£^

pL£YicrTY] Tou "EXXyjvixoU [xoipa -^oav* xaTa B£ ty)v Eep^oo xai MtqBcov Itui

TY] v 'EXXaBa (£cp)oBov o5t£ A£(ovlBa zr\(; l^oBou Ig ©£p|i07u6Xa(; £1017

ol 'Aj^aioi B^Xoi [jl£T£(7 )(Y)x 6 t£?, out£ '*AD'Y]valoi(; 6[iou xai 0£[xi(7i:oxX£T %pb^

loEopota xai EaXapIvi vaop.a)^'^(7avT£?, ooBI (J^a^ xaTaXoyo? (jo[i[xa)(a)v l)(£i

Aaxwvtxo*; yj ’Attix 6(^. 6cn:£pY)0'av Bs xai Ipyou too IlXairaiadi* B^Xa y^P 4

By] oTi £Tui Tw ava8''^pLaTi tw Iv ’0Xup-Tuia twv 'EXXtqvwv p.£T^v av xai

’A/aioT? Y£ypacpO'ai. Box£tv Bl [loi Ta? TuaTpiBa? T£ 6TuoX£icp6'£VT£? sxacjTOi

Ta? aOTwv £(7(0^07, xai a[xa Bia t 6 £pyo7 t 6 Tupo? Tpoia Aax£Bai|xo7ioo?

2oAa)pi£i? a7UY]5ioo7 (7cpi(7i7 Y)y£T(78'ai. IBY)Xwc7a7 Be xai a7a )(p6707’ AaxEBai-

|JL07l(07 yap I? T07 TUpO? ’A8'Y]7aiOO? Tu 6X£[X07 XaTa(7Ta7T0)7 0G-T£p07, £? T^7

TupoTspov £Ti om. Va. 1. §£ om. Vb. — 8£ La. T 0 ia 8 £ Pc. 12. p.ilo)v La. 13.

£v ins. Sch praef., Sp, probat Kays. Jb. f. 68 ov, quod est in codd. praeter MLbVn,
Ph. 1854,414, dativum defendit Seemann om. B Sch, uncis notant S SW D Sp, £(po 8 ov

p. 49, cf. in hac § Iv toT? ’Ay_. ISuva- maluit Sylb., cf. I 4,1. V 4,7. 14. S>£p.iaT 0 -

aT£uov. 11,7. III 10,3. 2. aTudcTWV codd. ylri Va. 15. £5(3oiav Vb. — aup.p.axiwv M,
praeter La Pa Vb, in quibus uTidipTrov. — au[Jip.ay^iwv Va. 16. ^Tusprjaav Va Lb, bazz-

TeIXyic M Am. edd. ante C, Tllli? cett. pT](jav Pcd Ag. — rD^avaidai edd. ante S,

edd. codd. {xilv; La). 3. v£ 6 M Lb. — nXavaiaai S, Illavaiaai cett. edd. codd.

.8i£|3£PTqx£iv La, ^5iap£Pil)x£i Va. 4. oOtoi 8 e 17. 8 t] om. S M. — Itui vo Va. — Itu’ ’0L
8 ti t. PacdAgLab, oOto? §£ Stj v, MVab, edd. ante B codd. (£ 7CoXu|jiTUiai Va, ETUoXup.-

oOtoi 8e V. A X K F C, oOvoi 81] t. Smin., Tuia La), £v ’0X. coni. Sylb., scribunt cett.

oOvoi T£ 8r] T. cett. edd. e coni. Cor. — edd. — ‘"Elliqvwv o5 p.£T^v ’Ax- Am. edd.

£v vol? 6cx* T^vixauva e8 . Va. 5. tc£voi).ou ante C, ‘EXl. jjiETvjv 5cv xai ’Ax- cett. edd.

P cdAgLb, tueWIou La, tuevBIXou M Vab Pa. cum codd. 18. 8 ox£i Am. C Smai. codd.,

— aa[j.£vou La. 6. lay^uov id. — la>t£ 8 ai- 8ox£Tv cett. edd. — iq Tzaxpi^aq AXKF
[jLOvioic La. 7. TcpEayevr]? Ag Lb. — %ctX S codd., (i)? TuavpiSa? C, toc? tu. S in anno-

o5c Ag Pd, xai oZq M, xai 6 u? (i. e. 6 tat., rec. SW D Sch Sp, TuaTpi 8 a? B, suadente

mo?) Lb. 8 . Twv om. M Vb Pa edd. ante F. uTUolY]cp9'£VV£g AXKSmin., uTUoXsiip-

S, est in cett. edd. codd. — XTi<7 aaQ'ai Q'£VT£C Sylb. cett. edd. 19. auuwv edd.

Sylb. C Sch Sp Pc Ag Lab Vn, y.'zr\aoLa^ai ante B. — Tupo? Tpoia D, cf. IV 29,1. 31,12,

cett. edd. codd. — vou om. Va. 10. voTa Tupoc Tpoiav codd. edd. cett. 20. £TUY]|iouv
694 AXAIKA.

(ju[jL[JLa)(iav ^(jav oi "'Ayjxioi 7up66'U[ioi OaTpsuai xat, Iq touc, ’ A8"/]vatou{; ouy

5^C7(70V zXypV yVc6[lY]V. 7UO>.£[XCOV Bs TWV 7U0^S[XY]8'SVTC0V UCTSpOV U7u6 tou

‘EXXy]V!.xoQ TOl) [X£v £v Xaipo)V£ia OiXiT^Tuou T£ IvavTLa xal Max£B6v(ov ol

’A)(aio\ [X£TT£(7)(OVj £^ Bk TY]V 0£(7(7aXiaV xai £7ul -TOV TUpO^ Aa[llOC Xa7.0U[X£V0V

7u6l£[xov ou cpaaiv £yw(7irpair£8(7a(78'ai' o5 yap tuco |X£Ta t6 TUTala^p^a av£vv]-5

vo)(£vat. 1:6 £v BoicotoT^. 4. "0 B£ twv Imj^copicov IIaTp£U(7Lv £5Y]y'/]irr]^ tov

TuaXaidirYjv X£iXo)va ’A)(aiwv [lovov |i£Ta(7)(£Tv lcpa(7X£ tou Ipyou (tou) 7U£pl

6Aapav. olBa B£ xai avBpa auTo? AuBov ’'ABpa(jTov iBia xai oux dcTuo toU

xoivou -Tot» AdBwv a[iuvavTa ''EXXy] 0 ‘i,. "70u Be ''ABpaaTou tootou )(a};XY]v

£ix6va av£0'£(jav ol AuBoi Tupo Upoo Il£p(7tx^? ’ApT-£[iiBo<;, noCi £ypa^av ItuI- 10

ypap.|ia w? t£1£Uty)(7£L£v 6 ’'ABpa(7T0? IvavTia A£OvvcicT-(p [xay(6[i£Vo^ oTUEp

7
'E>.1yiv(ov. 'H B'£ £<; 0£p[ioTCu'Xa^ Itui tt]V FaXaTwv (jTpaTiav l^oBo? xai

ToTi; Tuacriv 6p-olo)^ 7uapc6cp8'Y) II£Xotuovvy](7loi^' 6ct£ yap TuXoia oux I)(6 vt(ov

T oiv (lappapcov, B£iv6v £(7£(j8'al dcpidiv dcTu’ aoTGv ooBlv v^Xtui^ov, £i tov

K opivO^icov icj 8'[j. 6 v £X b'(xloiGG’f\(; ty]? xaxa Aiyoaov a7U0ir£t)(L(7£tav i<; zi]^u

£17£pav T7]V StcI K£y)(p£ai? Q'dc7^0CGG0CV. 5. TOOTO U.£V By] Il£X07U0VVY)(7l(i)V

t 6 tt£ (^TudcvTTcov (3oul£up-a ’


£7U£i Bl Fa^^aTai vauciv ovTiva By] Tpo-

Tuov Biap£[jYiX£(7av ig vr]v "Aalav, £VTao8'a £i/^£V outw toc 'EXXi^vwv.

7upO£(7i:'^x£(7av xa"u’ to^xuv ouB£V£^ £TTi Too 'E7.X'r)vixoo. Aax£Baip.oviou?

[X£V yap t6 Iv A£OXTpot? 7UTaTc-[j.a xai a[xa ol' t£ ’ApxaB£<; (70V£>^'/]^ 20

Xu 8'6 i:£(; ig M£yaXY)v tuoXiv xai ol MEcrdiqvioi 7uapoixoUvT£(; avacrwcra-

9 (j8'ai TY]v 7upoT£pav zTi £oBai[j.ovlav zKOiXuo^’ 0Y)(3aloi^ Bl zg zqgouto

Lb. 1. 7Tp6[jLub'Oi La. — ZTZctpxuxxaiq pro p. LV, scribunt D Sch Sp, om. cett. edd.

ria-rp. C. — Touc B'£ 0 u? aS>r;vaiouc La. 2. codd. 8. Aap.iav SBSWMPacVab, Aa-


zlyow yy(i>\xr\<; C Smai., sTyov YVW[i.Y]V cett. p.iav cett. edd Lab Pd, v. I 1,3. 9. tiov

edd. La Pa, £lx£ Yvwp.yiv cett. codd., v. A u5. Vb, TOU ante Au5. om. Pa. 11.

comm. — Twv §£ 7io}.£|Jir]S'£VTCi)v sine Tioli- T£l£UTYjai La. — 6 om. edd. ante B M
p.(ov AXK, uoX£[JLO)v f7u6X£p.ov Va) §£ tc5v Vab, habent cett. edd. codd. — £vav-

TioX. cett. edd. codd. — xou ‘'EXXY)ffi. xoivou Tiov edd. ante SW, Sp codd., IvavTia Ag,

edd. codd. ante D, Sp, nisi quod C e coni. ut coni. B ex usu Paus., rec. cett. edd.

‘EX>.Tqvci)v reposuit (cf. I 28,9. III 8,4. 11,7. 12, arpaT£iav edd. ante S codd., GTpatiav
20,6. V 24,8, passim), rou 'EXXy)Vixou e cett. edd. cum Va. 14. 6 tu’ edd. ante B
Boeckhii em. D Sch, cf. S 8. 9. I 4,1. 25,3. M Vab Lb, Sltz cett. edd. codd. 16.

IV 35,5. 3. X£pwv£ta A Vab M Pac. — xsyxpiai? Vab Lb Pacd, y.zyy gziav; La Ag.
xz £vavT. Pac Lab SW D Sch Sp, 8£ £vavT. — t6t£ pi£v Va. 17. £711 §£ Ag La. —
Pd, x’ IvavT. rell. — xai ante Max. oni. 8 t| om. M Va. 18. 8ia[3£[3Tqxa(Tiv codd.

La. 4. 9'aXaaaav Va. — jupoc A(i|Jiw codd, edd. praeter D Sch Sp, 8ia(i£§Y]X£aav coni.

edd. ante S, praeter C, qui Tupoc Aa[j.iav, Poppo, rec. D Sch Sp. — tov pro tt)V

Tipo? Aap.ia Sylb. cett. edd. 5. £vairpaT£u- La. 19. 7upo£aTTQxaT£ 7ipo£aTTqx£aav La, 20.

caaS'ai Vb. 7, Xilwva Sp. — tou TU£pi, Frazer post TiTaTapa, suspicatur excidisse

artic. inseri iubet Sch, v. praef. SW vol. I £TaTU£ivwa£v s. xaB'£‘iX£ cl, 17,2. 22. Tr,v
VII 6, 4-7, 4. 695

Y]pT^[ia)(7£V 'AXsJoivBpO^ TY]V TUoXlV, 6)q £T£(71V UG:ir£pOV 00 nolXoX^ 7i0CZ0C)(^d'ivn:(X(;

6tu 6 KaacravBpou p.7]B£ (J(6 ^£iv ira oiX£ta a^i6)(p£a)^ £lvai‘ 'Ad"/]vodoic

£uvoia |i£v Tcapa toD 'E7.};y]vixou twv £pycov [xaXicTTa Onripy^s twv uo'T£pov,

ava7uad(7a(75at B£ o5 :uot£ £x 'TOu Max£B6v(ov tuo}^£[xou 7uap9]v adzoi^.

5 VII. 'EX7.Y]VWV B£ o5 Ta(7(70[X£VCi)V TY]VlXaUTa £Tl £V xoivw, lBioc B£

STiOCGZMV XOCTOC CCpOC? (JUVl(JTa[X£VCOV, 01 ^Ayoaol IxdcllGZOC LGyOOV. TUpaVVWV T£


yap tcXy]v Il£X7.7ivY]^ al aXXai tu67.£i^ tov amvTa a7U£ipo)? £C7)^Y]X£0'av

at T£ £x 7uoX£[xcov xai (XTuo ir% voaou aui^popat 7.ot[i(oBou^ o5x


T0(70UT0 \\yoaol; £Cp’ 6<7ov i:oT(; aXkoit; lysvovTo ''EXXY](7t. (7uv£Bpi6v t£ ouv

io’A)(alx6v xaXou[j.£vov xat axo xoivou Xoyoo j3ou7.£op.ai:a t£ "*A)(ator^ xat

Ta £pya. ’A8'pot^£G‘9'at B£ £(; Aiytov crcptaiv £Bo^£v‘ aoTY] yap |j.£i:a 'EXtxY]v2

£7utxXu(j8‘£T(7av 7c6l£(ov £v ^AyoCic/, Twv aX7.o)v xpO£T)^£v £X 7uaT.at0!j xai

t(7)(U£V £V TW t 6 t£. 'EXXyJVWV Be TWV 'koi%MV StXOWVtOt (7UV£BplOU TUpCaTOt

Tou ’A)(atc5v p.£i7£(j)^ov, [X£Ta B£ Htxuwvtou? iGfizdOiv ^By] xat Twv aX>.a)v

15 Il£Xo7uovvY]G'iwv ot [X£V a5iTtxa, 01 B£ ypovov irtva £tuio‘)( 6 vt£ 5 ‘ Tod<; Be xat

£Xt 6^ otxouvTa^ tou ^IcyO^pLOo g’uvt;£X£Tv ig ^Ayoaodi^ £7U£tD'£V, oTt ig TzXiov

l(jy6o^ Tupotov £(opwv a£t t 6 ''Aj^atxov. 2. Aax£Bat[x6vtoi Be 'E7.7.y]vcov [idvoi^

Btacpopot T£ ^AycaoT^ toc ixdliGToc ^aav xat Ix tou ^av£pou 7u6X£p.6v (7(pt(7iv

£7u*^yov. Il£>.7.YjVY]v [JL£V y£ ’A)(aic5v TToAtv ~Ayt? £t>.£v 6 E5Ba[xtBou (3a(7t>.£d(ov

20 £V IlTuapTY], xat l^sTtsdsv auirtxa Ix II£7;>.yivy]^ utuo ’A paTou xat HtxuwvtwV


K>.£0pivY]? B£ 6 A£COVtBoU TOU K}^£WVU[XQU,- [3a(7tX£U? Otxta? T7]^ £T£pa?,

avTtxa8'Y][X£vou(g ’^ApaTov xat ’A)(atou^ xpo^ Au[iy] xapa tuo7.u t£ £xpaTY](7£v

£X8'6vTa^ £^ ysTpcii;, xat uo’T£pov "AyaioTg xat ’AvTty6vto (juv£S'£to £tpY]VY)v.

’AvTtyovo? B£ oOto? TY]vtxauTa ap)(Y]v ty]v Max£B6vo)v siysv, £7utTpo7U£U(ov 4

TTpoTspov coni. D praef. VI. — I? ToaouTO Smai., ii; TzXiov cett. edd. codd. 17. npo-
Pc Ag La B SW Sch, ToaouTOV rell. codd. eld'6w et per corr. TTpowv Vb. — Iwpwv ai

edd. 1. xaira)(_9'£vi:£i; M Va. 2« KaadvSpou £C ro Va Pcd Ag Lb M (ai M), Iwpwv ro


edd. ante S La. 3. uwv {>aT£pov vix sgnum, Vb Pa, edd. ante B, Iwptov di£i ro La, coni.
V, comm. 4. ou tcw Porson. Buttm., scribunt cett. edd., „quum eos in
5. £avl Pa, Ti sup. av. 6. Exaatov Vb. dies viderent“ Am. 19. ’'Ayi? edd. ante
— auvri[ji[ji.£vwv A X K, auviava|JL£VOi)v edd. S Pa, "^Ayi? cett. edd., 6tyYiai).aoc pro ’Ayi?
cett. codd. — T£ om. edd. ante B Vab M, £D.£V c m Va, 6iyia£iX£(o Pc, simili modo
habent cett. edd. codd. 8. v^aou Pd. 9. cett. codd. praeter La Pa Vb, in quibus est

TOGOUTOV edd. ante B, D codd. praeter VaM, ayi? sTXsv (dyia£~X£v La). 20. r? incl. Sch
cett. edd. codd. Toaouxo. — £y£V£T 0 Va La. Sp, om. Va La, plerumque dicit Paus.
10. dxauxov Lab Pc Ag. 11. eXiJtwv Va, ilK- £v Ut:., sed cum articulo III 14,2. VII
xY)v Vb expuncto altero X. 12. 86|y]i; 9,2. 21. 6 >.£0)vi8ou tou xl£wvi8ou tou
codd. 14. vwv Va. 16. auvT£).£T(; xl£(ovi^piou La. 22. (^vTixaQ'Y]aTapL£VY]c, p.

VaMLa. — ot£ edd. ante F M, ori corr. (5:vTixa9'Yi[j.£vou?, Pa. — p.u8y) pro 8u|JLr]

cett. edd. codd. — sg t6 tzX. AXK La. — T£ om. Va, 23. ’AvTiyov6? t£ codd.
696 AXAIKA.

(I)t}^i7U7uov Tov AY][XY]Tptou TuaTBa Iti Y)>.ixiav ovTa* Bs xat avs(|;t6(; rw


'

<I>iXt7u;uw xai [XYjirpi auToti ctuvwxsl 7up6<; toQtov ouv tov ^AvTiyovov xai

"*A)(a!.ou? 7U0iY]G-a[X£V0(; 6 K).£ 0 1 £vy]?


[
(jTuovBdc^, xod auTixa 7 uapa(3 a? oda
w[xo(7£v, Y]vBpa7uoBio-aTo ’ApxaBcov M£YaX'/]v 7u67.iv* Aax£BaipvOviotc t£ t:6 Iv

S£>.X a(7ia %TGdG[kcc Tupo^ ’ A)(aio6^ xai ''AvTrLyovov KX£ 0 [X£Vol>(; £iv£xa xai £ 7Uiop- 5

xia? t9](; ixeivoo gu^s^y]. KlsopJ^oug pxv By] xa), auO'^ £V 16yoL<; toi(;

5’ApxaBixor? acpi56[i£8'a ig p-VT^piviv* OlXitutuo? B'£ 6 A'/][XY)Tpiou ty]v Max£-


Bovcov ap)(Yiv, 0)^ acpLX£To £? avBpa^, Tuapa £x6v^o? "*Avtiy6vou 7.aj3wv cp6[3ov

-TTOT? Tuacriv ''E7.7.'/]G‘(,V £V£7U01Y)(7£, TOC <I>t,7.L7U7UOU TOU "*A[x6vtOU, TUpOYOVOU |1£V

oux ovTO^ auTcp, TM B£ al'f}b'£T Idyto B£C77:6to'j, ira t£ alT^a auxot) [ii[io6- lo

pxvoc xai Ta 0'£pa7U£iav ogol^ ruarpiBa? apzGzoc y]v Itu’ oixsioi^ TupoBiBovat

x£pB£G‘i* 7up07ULV£Lv Bl Tuapa Ta (jupuoata £7ui B£Hi6ty)ti xai (piXia xuT^txa^ oux

oivoD, (pap[iaxo)v Bl 6Xzd'pov avD'poj7uoi?, a By] 6 [X£V tou ’A[jl6vtol» <I>l 7.17U7UO^

ouBI £7U£v6y)g-£v, Ip.ol Box£iv ap/fjV, <I)iXt7U7uw B'£ Tcp AYip-Y)TpioL) Ta cpap[xaxa

6 T6X[JLY][j-a IXacppoTaTOv. KaT£Tj(£ (Bl) xai Tp£T? tu6X£i? cppoupaT^, 6p[j.Y]TYipia 15

£lvat 01 xaTa ty]^ 'EXlaBo?* xai wvo[JLa^£ Bl 6 tu6 t^^ opp£w^ xai ty]^ ig

t6 'E7.7.'r]v!,x6v 67U£po^ia!; x7.£T^ tt^? ‘EXXaBo? Ta; 7u6T.£i; TaoTa;. ItuI [1£v

jz ri£Xo7uovv'/j(7o) KopivO'o; xai y] KopivQ'iwv axpOTuoXi; £T£T£l/k7to, ItuI BI

E6(3oia xai BouotoT; t£ xai <I>ojx£ocrt XaXxl; -/] Tupo; tw EopiTUw* xaTa Bl
(!)£(i(iaXa)v T£ auTwv xai tou AitcoIwv IO-voo; MaYV“/](7tav ty^v 6tu6 t 6 nY)Xiov20
xaT£l/£v 6 <1>D.i7U7uo;. 4. MaXi^Ta Bl '*AO'Y)va{oo; xai t6 Ait(j)>.ix6v imGvpoc-

7 T£Lai; T£ GovzyzGLv £7ut£^£ xal T."|^(7 to5v xaTaBpop,aT;. £[ivy]ij-6v£ug‘£ B£ [xoi

xai 7up6T£pov 6 16yo<; Iv t^ ’At&'iBi (7’JYYp®ccpY] ogoi t£ "ET^lYjvtov ^ (3ap[3apa)v

IvavTia 4>iXt7U7Uoo <7ovY]pavTO ’AS'Y]vaioi;, xal w; 6 tu 6 ao‘0'£V£ia; twv (70[xp.a/^tov

AXKFS, 'AvT^yovo? 81 cett. edcl ex em. illud rec. B D Scli Sp, 8l om. cett. edd.
C. 2. -cr^ ante fjLYiTpi inseri iubet Poppo, codd. IG. (l)v6iJLaa£ Lb, corr. in Jjvopa^s.

— arjTspt. edcl. ante B. 3. Tuonqaatxivoui; — (ov6ji.a;£v uKO Pa. — ttic 'EXXd8oc bis
La. — oc^viy.a 7rapa[ia? om. M. 4. o VaM. 17 . xXoiou? SW coni., v. comm.
0[i.0(7£v Pa, opLtossv La. 5. IlsXaaia Va 18 . xoptvb-o? '77£Xo:tovvr,aou Va, litteris supra

Lb, in hoc ait. 1 expunctum, SW, gemi- vers. positis ordo vulg. restituitur. — 7:6-

nant 1 cett. edd. codd. — xal ante sTUopx. Xic pro dxpOKoXi? Vb. — zTizxzxziiio-^o

om. Va. 6. 8ri a^Ti; Pa, in marg. xal. 7. Smai. SW D Sch Va, £T£T£(x<-<7 ''^o rell. edd.

^9i|6p£B'a apxV 6)? om. M. — 91X1:7- codd. 19 . T£ om. Va. — xaxd 8l d'dXaaaav
7C0V La. 10 . TaT£ aXXou (sic) Va. 12 . La, 81 om. Pd. 20 . xo tuoXiov La. 22 .
8£pp.aai Va M Lb, x£pp.aai edd. ante B Vb, £7u'£a£ Va, £7:l£^£ M. 23 . xal £v x^ edd.
x£p8£Gi cett. edd. codd. 13 . 9app.axa F ante B M Vab Lb, 6 £v x*^ B Pc, SW incl.

Smin. VaM, 14 . o 65 £v Pc, oijSe Pad Vb 6, neque 6 neque xal est in La Pad Ag et

Ag Lab Vn, 088’ Va M edd. — 81 et xa sic scribunt D Sch Sp. — xal papp. Sch
9appcaxa dei. C, malim 1 . 13 xouxo 8 y). praef. 24 . 91X1:77:, ouw sup. vers., Vb.
15 . xaT£Ty£ 81 xal vel xax. x£ coni. Cor.,
VII 7, 4-8, 2. 697

S7UL "Pa)|xaLou? xat sTrixoupiav ty]v sxsT8‘£v xaTscpsuyov ol '*A8'Y]vaToi. Tw[iaiot

Bs S7U£7i:d|X(p£(7aV XoCl 05 'KOXk^ TIVI £[J.7UpOCr8'£V XoyW [J-SV £7UtXOUp'^G’OVTa?

ALTrto7>oT(; IvavTia <I>(.Xi7C7uou, uw B£ £pyw [ia7.}^6v ui £tu1 xaTadxoTU^ -Trwv Iv

M«X£Bovta TupayixaTwv. itots ^£ aTuocTET.Xouo^tv '*A0'Y]vaCoi<; CTTpaTidcv T£ xai8

5-^y£[x6va ’OTtXiov‘ touto yap ol twv 6vo[xaTwv 7jv t 6 £xBY]loTaTov, Itcel

xaT^ouvTaL y£ o5 7uaTp68'Sv ol 'Pw[jLaToL xaira Tadxa ''EXXt]o-lv, aX7.a xal

TpLoc, 6 tu6t£ oXiyL(7Ta, xal Itl tzXzqvol dvd[xaTa £xdc(j"rw TL8'£VTaL. tw B£


''Otl^.iw TupocsT^TaxTO 6 tu 6 "P(*)[iaLcav a7U£Lpy£Lv dcTuo ’A8'Y]vaLOJv xaL toQ
AltwXlxoo tov OlIljuTuoo 7u6T.£[iov. "*Oi:l7.lo? B£ Ta |X£V oc>.Xa uoT? Tcpay- 9

iO[i.a(7L xaTa xa £7ULT£Tay[i£va £)(p^TO, tocBs ou xairdc yv(0[i7]v ol ty)v

'PcopLaLwv £(jTiv £Lpyao‘[i£voc Eu[3o£0)v yap ‘E(7i:LaLav 7t67.lv xai ‘'AvTLXupav

TY]V £V <PcOXl5l iXwV, 67TY)x6oU^ XaV (XVayXYjV ouca^ <E>l7.L7T7UOU, £7U0LY](J£V

ava(7TaTOU(;. Xal TOoBs £LV£Xa, £[JL0L BoX£Tv, £TU£L £7t68'£TO Y] [3ou7.Y], dc7UO(7T£7.-

TvOUG^LV "‘OtlT.LCO Bl(xBo/OV TY]^ ^XajXLVLOV.

15 VIII. T6iT£ Bo Y]Xa)V 6 ^PXapVLO? ’Ep£TpL 0CV T£ BLY)p7UaO-£ to 6? cppoo-

pouvTa? MaxsBovcov [xa)(Y] vLX'^o‘a(g, xal ao8'L? fiXacra^ Itul KopLvQ^ov xaT£)(^o-

|i£VY]v 6tu6 OlXltutuou (ppoupa auiro? t£ 7upoc7£xa8'Y]TO TTO^LOpxwv xal 7rap($L

’A)(aLOu? a[ia aTuocJTdXXwv £7UY]yy£X7.£ dcpLO^Lv acpLXV£T(79'aL Tupo^ K6pLv8'Ov

(jirpaTLa, (JU[x[ia)(ou^ T£ a^Lco8'Y]G’op.£vou? xaX£Lor8'aL 'Po)[iaLO)v xal ap.a £ovoLa

20 £^ t6 "EX7.y]vlx6v. ^kyoLioX Be etuolouvto [X£v [X£yaXw? xal auirov £v cchicc2

<E>Xap.LVLOV xal £TL 7UpOT£pOV "OtlXlOV, ol [J.£T£)(£LpL(JaVTO W[XW^ OOTW 7u6X£L?

1. Tiiqv pro TTiv La. — y.a.zz^ZMyQ'^ D Sch I


in Pa yz sup. vers. — stci edd. ante F M
Sp codd., >taT7E<puYov cett. 2. post etotc. B Vb Ag Pc cod. Phral., srcOTleova Lab Pad,
addiderit p.£v. 3. aawXouc Va M. — £v era (sic) Va, ev!, e coni. Sylb. cett. edd. 8.
xaTaaxoTiY] codd. (xairaaxoTCW, corr. in xa- SiTzo om. Pa. 10. toc 8e o5 Va. 11. eaviv
TaaxoTTTp, Pa) edd. ante B, errl xkt. e Lo- om. Va. — eu[3o, et spatium vacuum pro
beckii coni. cett. edd., cf. II 2,7, I; % 0Lza- ewv, M. — zaziaiay A Lab Pcd, zazzaZav
axoTTTiv coni. SW. 4. 6t9'Y)vaToi arp. Vab M Vab, ZQ aiTiaiav M, ‘Eauaiav edd. inde a
Pcd Ag Lb, d9'rivaioic Pa La. — zz om. Va Smai , 'E(JTiatav cett. edd. Pa. — vrjv |ji.£YdtlY)V

M. 5. 'AtiXiov Am. edd. ante B, 'OtiXiov Tcoliv Va, sed vt]v p.. litura deletum. — xai
cett. edd. codd., azzlio'^ La, postea oixX., TTjV dvv. Va. 12. uTCTjXOWc Pa. 13. etvexd
semel 6i;i).t,oc, verum nomen est OuiHioc, p.01 SoxeTv edd. ante S codd., £[jlo1 8oxsTv

cf. Liv. XXXII 6 ex., et sic legi volunt £v. s. etv. cett. edd. 14. 4>lap.ivTvov Sigon.,
Sylb. ad X 36,6, Wachsm. Leipz. Stud. X notante Sylburgio, cplap.p.ivt,ov La.
270, A. Bauer Philol. N. F. I 251 p. 11, 15. cplapiovo? La. — epevpeiav Vb La, epe-
alii; cum hic et X 36,6 in ’Oti 1 ioc* con- Tpeiav codd. cett. 16. p.dxr]v Vb. 17. 9poupav
sentiant codd., errorem Pausaniae ipsius esse Vb. 18. ZTZYiyyzXz Va M Ag Pad. — £9ixv£t-

apparet. — yap 8r) vwv Va. 6. toT? "Eli. a^ai Pa. 20. ercoiouTO La. — p.£Ydla(; Va Pd
cod. Phral. 7. otzozz
^ oliym-ua Vb edd. M Lb (in Va a? est in correctura). — adxol
ante C, otzozz yz oltya La, quod non dis- A X K, a^TOv codd. edd. cett. 21. 9lap.iJi.1v1-

plicet SW, OTZOZZ oliyzQza cett; edd. codd., ov Pa, sic et postea Pa. — z<jzi pro zz\ M. —
698 AXAIKA.

xai ap)(aLa^, avap^apTiQ^ou? ts ouda^ Tupo^ 'P(op.aioD^ xai ou

xam MaxsBovcov ap)( 0 [JL£va?' :up 0 £(0 pwvT 0 xai d>(; avTi

Ol};i7U7UOU xai MaxsBovwv Tw|xaToi (7cpt(7i ts t^xoisv xal tw 'E 7.Xy]vixw


BsCT^rOTai TUpOdTaTTSlV. pY]B'£VTO)V ^£ £V TW (7UV£BplW 7UoX>.a)V Xai EVaVTLWV

aT^XYjXoi^ T£Xo? 01 £uvoi Tco|xaioi? Ivixvjcjav, xai ’A)^aioi OXapviw K6piv9'ov5

3 cuv£7roXi6pxY]crav. KopivQ^ioi ^£ a%b Max£B6vcov £>.£uB'£p(o 9'£vi:£? [jl£t:£(7)(ov

auTTixoc (7uv£^ptOL) Tot) ^A)((3aa)v, [X£iraa')(6vT:£? xai 7^pOT£pov, 6 tt£ ’'ApaT:0(; xal

Sixuwvioi cppoupav £X tou ’Axpoxopiv8-oD ty]v tuocg^ocv i%r\kc(,G(XV xal a7U£Xir£ivav

lT£p(7 aTov 6tu6 'Avtlyovod Ta)(8'£VTa Itui cppoupa. 2 . ’A)(aio'l t6 (xtuo

TOUTOU (7U[xp.a)roC T£ wvc[xa^ovTO Pa)[xaio)V xai I? toc tuocvtoc ^aav Tup68'U[ioi' lo

xat (7cpicriv £wuovto [X£v l(; Max£Boviav xai Ixi <Pi>.itu7uov, [1£T£(7)(ov BI xai

(7i7paT£ia^ I? AitcoXou?, Tpiira Bl 6[iou 'Pcop^aioi? l|xa)(£(7av'uo IvavTia

'*Avti6)(0u xai Supcov.

4 "'Ocra [i£v B-^ ’A)^aioi Max£B6aiv ij (jTpaTia Supwv IvavTia Ixa^aviro,

(piXioc 7UpO(; "Ptopiaiou^ ETupa^av' 1^ Bl AitcoXou? Ix uuaT^aiou ccpKJiv ^vi5

oix£ia £Yx7^Y)[iaT-a. 3. Itu£i BI y] Na^iBo^ Iv I^TuapTY) Tupavvi^ xaT£>.£>.UT 0 ,

£? Tu};£t(jTY]v o)[JL6T:Y]Ta ocvBpo? acpixo[i£vou, Ta it; zod; Aax£Baip.oviou$ auTixa

5 sv£7U£TUT(ox£i ' xai cTcpoc^ 6 tu6 tov xpovov ol ^A)[oao\ TOUTOv i; (JoXkoyov uTua-

YOVTai TOV '*A)(aix6v, xai Bixa^ T£ IBixa^ov ccpidiv i; t 6 axpi(3£(JTaTov, xai

Toi T£i)(Y] TY]? H^dpzfi; xaTapaXXouoTiv 1^ IBacpo^, oixoBop-YjO^lvTa \lIv xai20

TupoT£pov £Ti auT 0 C)(£Bia)? Itui t£ z^; AY]pLY)irpiou xat 0 (jir£pov IIuppou

xai ^Htu£ipcoto)v GzpoLzzioi;, Itui BI z^; TOpavviBo? z^; Na[3iBo? xa'i i; zb

accpaXIcTTaTov o)(up(o8'£VTa. Ta T£ ouv zziyji H%6(,pzri; oi 'Ayoaoi

p.£T£X£ipiqaavTO A X Vb M Va (in hoc y) an A codd. (axpaTiac Va), aTpai7£iac edd. cett.

w sit, ambiguum), |jL£T£X£ipi(TavTO Sylb. — aiTw).fJi,0U(; La. 14. ou [ji.£V 8 t) coni.

cett. edd. codd. — 6[jic5c Vb. — o8twc Sch praef., at cf. VIII 6,1- — >tai airpatri^

codd., o8t(o edd. 2. xaTayv(6iJ.r,v A. — coni. Sch Jb. f. Ph. 1864,47. 15. £Txpa|ev
dipXO|j.£va? MaxsSovwv om. M Pd. — La Pd. — Aajt£8aipoviouc edd. ante B, aXkri-
7Cpo£wpouvTO A X Vab, corr. Sylb. 4. d)? louiu B codd., oiTTwlouc La, unde Aittolobc

8£(77r. coni. C. — Tupoardaasiv D, Tcpoa- cett. edd. 16. y-azaliluTO Pa. 17. ii;

Trdvvsiv rell. 5. oi £Svoi Ag, £uvoi Va La. 7CA£TaT0v d)[ji.6'crr)T:0(; Pausaniae usus postulare
— auv 9 la|javi (0 Va. 7. a^vixa xai a. videtur, cf. I 37,2. II 29,5. IV 21,2. 12.

Pa. — p£vaox6vT£<; M per corr. e [ji£T£ax6v- VII 17.1. IX 34,6. - - SL(^ivio\).£ A, ctcpixo-

T£C. 8. aixu(6vioc La. — vriv Tcaaav om. p.£vir]c, ou sup. vers., La. 18. dvsTiSTCTwxsi
La., non vertit Am., incl. SW D Sch, Sylb. Lb. — EQ loyov Va M. 19. dxaiTxov
TT)V Evouaav? cl. II 8,4. 9. dvviyovou t£ Lab Ag. — Sixac y£ codd. edd. ante
Tayd'. Va. — vo om. F Va M. — §£ vo B, Sixac T£ cett. edd. — ISiSaaxov codd.
drto T. au|ji[ji. Pa in marg. 10. Tipo- 21. £vi om. Va. — xai, quod est ante
B^upioi et supra yvwpip.oi Va. 11. [j.£V£- £TCi T£ in codd. edd. ante B, uncis saep-
Xov La. — §£ xal La SW D Sch Sp, xai serunt B SW Sp, om. D Sch, nec Am. legisse

om, cett. edd. edd. codd. 12. arpavia? videtur. 22. avpaTia? A codd., in M corr.
VII 8,2-8. 699

xaO^sT^ov, xai Ta ii; [JlsIstyiv zoT^ scpY]j3oi<; sx tc5v Auxoupyou v6p.ow xaxa-
'X6(Jocvts^ sTusTa^av toT? ’A)( aiwv £cpfj(3oi^ Ta auxa sTuiTYjBstjsiv. xauxa p.sv By) 6

xai £<; tuXeov £7U£5£tcriv a39'L<; p.oi xa £(; ’ApxaBa(;. 4. Aax£Bat.p-6vt.oi h£,

ax£ p.£Yd7^co^ xoT^ £XLxdYp.a(7iv d)^8'6p.£vot xoT? ’A/aic5v, xaxacp£UYOua'iv Ixl

5 M£X£)AoV xal 6(JOl (7UV M£X£};X(p xocxd 7Up£(7[3£l(XV '^XOV £X 'P(0[JLY](;. dcplXOVXO

B£ ODXOI OlXiTUTUW xai MaX£B6(7l 7u6X£p.OV p,£V OuBeVOC £Tud5oVX£(;7 dx£ £lpTQVY]^

7upox£pov £xi OiXiTUTUw ym\ 'P(op.aLoi(; o[JL(op.O(jp£VYi^, OTTOXoc ^£ Y) 0£(jxaXoT(;

Y) xc5v £^ ’Hx£ipou xixiv z^yO\.r\\}.oczoc ?jV xauxa ^xov ol op.oL>

M£X£>.7.cp xpivouvx£?. £pY^ OiXlxtco? x£ auxo^ xoci Y] Max£B6v(ov7

10 dxp.Y) xaO^YjpYjxo 6x6 Tw[iai(j)v — [xa)(£(7d[X£vo? Y'^? <P>.apxviou xai 'Pcop^aitov

EvavxCa <Pi!Xixxo? Iv Kuvo^ xa>.ou[jL£vai? K£cpaXaT(; Xocpoi? x6 ^xxov Y]V£Yxaxo*

dXV dx£ By) xaxd B3va|iiv dYcovixd[X£vo<; aux6(; [oOxo^ 6 4>i^ixxo?] xoaoUxov

£xpaxY]8'Y] x^ (7 U[i(3 oX^, w? (7xpaxid(; x£ Y]v dxo(3a!X£Tv x6 xoXo, xai £x

xwv x 6 >.£(ov, 6(ja? £i>.£v Iv x^ 'E>.ldBi xoX£p.w xapaaxY]C7d[i£V0?,

15 dxacrtov xd(; cppoupd? xaxd 6[io>.OYtav xpo^ 'Pcopiaioui; — ,


5. xaxd 8
[X£VX0l XOU Xoyoo x6 £UXp£X£^ xapd T(O[Xai0)V £UpY]XO £lpY]VY]V, B£Y)(7£(71 X£

xavxoiai? xai Baxdvai? )(pY]p.dxcov [kzyoLkca^. xd Be zg MaxEBova^ Buvapiv


XE, Y]V EXI Ol7.lXX0U X£pl£j3d'XoVXO XOO "'Ap.UVXOU, xai 0)<; EXI Ol9^lXX0U xou

6(jX£pou xd xpdY[J.axd (jcdktiv EcpO'dpY], EijSoXXa o5x dvEU 8'EOu xp0£8'£(jxi(7£v'


*
20£)(£l Bs o6x(0 xd )(p"/](78'£VXa

in axpccvioLi;, hoc est in Lb. 1, toc I? Pa voc xalou[i,£vai? K£cpalaT(;, o5x £v loYOi?
Vab M, xoLi; I? cett. codd. 2. axaioTg La. — Richards Class. Rev. XIV 448, Sp £v loYOi?
post Icpv^poic repetuntur in Pd verba incl. — ^aaov esse solet in codd. et est in

ly. Tot» ^.uxoupYOu a^aicSv. 3. vot eg Va Pa, rec. D, ^ttov cett. codd. edd. 12. a
Pa La, t 8c(; iq cett. codd. (in M supra a? Y£ 5 y) Vb, akld yz 8r) codd. edd., Ka^^s.
scr. di). — Icty. (r 8e (sic) Vb. 4. toTi; coni. 6it£ 8r„ cf. III 20 ex. IV 7,1. —
oTc sup. c5v, La. 5. Me).>.ov A. — xai 8uva|jL£aiv edd. ante SW codd., sed iri

Mevenov xai oo. auv om. M, pLExInw xai La est xai 8uvap.ic, v sup. q, xava 8uvap.iv

oaoi Va, p,£).).£Ta) La. — o5v pro auv Vb. cett. edd. — oOvo? 6 Ou. incl. Sch. cum
7. £7ti A X K, £Ti codd. edd. 8. t^xcov Kays. Z. f. A 1849, 293 sq., qui etiam a^vo?

V a. 10. xa9'Y]paT0 Vb. 11. £v Kuvo? xa- delet, cf. eundem in Jb. f. Ph. 1854, 421.

^.oujJiEvai? K£<pa).aTg Iv loyoiq codd. (£6)^6 yoi<; — 6 91I. Pad Vb La, om. 6 cett. codd. B.
Vb Fa) AXKBD, Iv loyoiq coni. K, rec. — Iq ante roaouTOv ins. Kays. Z. f. A. 1.

F S, £v Xocpoi? vo ’iaov -^v£YxaT0 C, to xp£Tr- 1 ., probat Sch, cf. I 27,10. 29,11. 36,6,
Tov ^'^iyy.oLXO Woltmann (SW), z^loyoiQ G fort. recte, at v. III 3,2. 13. dixolap£Tv Vb.
Herm., rec. SW, o5x s. o5x dpicpi- 14. l^aYaYSiv Kays. Z. f. A 1. 1. 16. £3p£T0
{36Xwc pro £v loyoiq Kays. Z. f. A. 1849, Pors. Smai. — 8£Y^a£ai x£ Pa D Sp, ^z^azai
293, oliyoiq Emper., o6x oliyoiq et xai 8u- p.ev cett. edd. codd. 18. xspisPallovxo Vab
v4p.£aiv Brause comm. erit. Freiberg 1851 Ag Ped, X£pi£PalovTO cpilixxou om. M,
p. 17, £v K. xai. K£cp. locpoic Sch cl. Plut. x£pi£[3alov TO Tou La. — tou 8aT£pov Pa. 19.
T. Flamin. c. 8. Steph. B. s. Kuvoc K£cpa- £9i>apTq om. Pd. — Zipulla A X K Vb Lb.
lat, Seemann Quaest. 8 coni. £v I6901? Ku- — o6x av£u £69'£ou La. 20. outwc Vb Ag
700 AXAIKA.

9 Atj/^ouvT£(; paciXsLiai MaxY]B 6 v£<;

6pv xoipavswv aYaQ'6v xai 7UY)p-a ^iknzizoq.

TjTOi 6 [xsv TupoTspo? TuoXscTiv XocoiGi t’ avaxi:a<;

b''^Gzi‘ 6 B 67r).6i:£p05 ti[xy]v (Xtuo Tua^av 6T.£(7(7£i,

B[i'r)D'£i^ £(77U£piot(ytv 6 tu’ avBpacriv y]wo!,^ t£. 5

'Pco[xaToi T£ xa Tupo^ £(77U£pav V£[jl 6 [jl£vol ty]^ Eup(oxY](; xaQ'£TXov xy)v

Max£B6vo)v ap)(Y]v xal xwv x6 (JU[x[ia/^ix6v Ta/^0'£vircov ’'AxxaXo? xai £Xt

£X Mudia^ (jTpaxta’ Tupo^ Bk avtxj^ovxa y]Xiov [xaXXov xi y] Muxia x£xpaxxat.

IX. T 6 x£ Be xw M£X£}.Xo) xat x^ 7:p£C7[3£La [xy) 6 x£piB£Tv Aax£-


Baip-oviwv Y]p£(7 £ xai "*A/^aiwv, xotj(; Be xat; txp)<a<; £)(ovxoc^ x 6 duvfBpiovio
T^iouv GuyxakzGca xou^ ’A/^aioiJ<;, tva Iv xotvw BiBa^todiv auxou(; Y]xic6 x£pov

[X£xa)T£t,pL^£C) 8'ai xa £v Aax£Baip.ovL oi Be crcpicjiv ax£xpivocvxo p.'^X£ £X£ivoi^

’A/^aiou? ig a6XkoYOv [i''^x£ a}Aoj xuva‘^£tv, ocjxt.? p.Y] ItcI xw xpcicyp-axi Icp’

6 x 0) 7uoi£lxai x-^v T^poxoBov Tzocpoc XY]^ 'Po)aaio)v lyzi Boyp.a. M£X£X-


Xoc B£ Y.oCl oi 7 UV
( a 6 xO) 6x6 XWV 'A/^aiWV X£plu[3pLG'&'a!, VOp^OVX£$, £X£iBy] 15

d(pixovxo ig To)[i-/]v, xo)Ad 1x1 xy|^ [3ouX'^^ xal o 6 xdvxa [xd] aAY] 8'Tj xaxY]-

2 yopouv xwv ’A/ai 6)v. 2. To 6 xo)v B£ x7.£{ova ivsyAlouv 'AyoaoT<; ’Ap£ 6 <; xal

’AXx(.[3!-dBa^, Aax£Baip. 6 vioi p.£v xal B 6 xi,[j.O!, xd p.d7;ixxa Iv x?] Hxdpx"^, xd

La Pd. 1. aiy^ouvTS? La, uyowrzg Pc. — auA).£y^d'£iaYi(; :qy£pwv. 8. dlpuaid Pd


Maxr^Sove? edcl. Vb, ]\Iay.£ 56 v£^ Sp cett. Ag La.
codd. (}j.a/.al86v£c Lb, |j(.ay.£86vo)v, corr. in 10 . xal ’Axaiwv, xou? 8 e xd? SW D Sch Sp
[j.a/£86v£?, Pa). 2. p.oi,pav£0)v Va M. — 91- M Pacd Ag Lab Vn, cett. edd. post ^p£a£
X(k:zou Va M, 9 i 1 ot 7Tov Lb. 3 . ^ pro r^voi interpungunt et om. 8l cum Vab, in Va
Ag-. — Tzolzoi A M Lb, hic v sup, t.
— etiam xd? om. et x£ super xou? dpyd? in-
XaoTaiv v’ M. — ctvax.TO? Va. 4. 6 om. sert. 11 . r,|iouv r]7Ufox£pov om. M. 12 .
VaMLbVn. — Tip.T|V o).£a£iap.Y) d'£l<; Vb, dxExplvaxo La. — pr^Sl Ix. edd. ante S
oliazi (ip.yiS'£U Va M Pcd Ag Vn, (sic) codd. (pT) §£ MVabLb), prjxs cett. edd.
Lb, §ijcqS'£lc La Pa. 5 . ea~£p!,oTaiv Pc Vn. Pa. — Ixslvoi Pa, ? sup. lin. alia man.
— T^woi? M Pc 6. p.£V Sfj S Va M, y£ addit. 13 . £7il xd Tipdypaxa Pa, in marg.'
8 t] aXKFC codd. cett. (§£ 8r], sup. ini xw xpdypaxu 15 . xspiul^pl^EuS-ai Pa,

vers. y£, Pa), t£ 8t) cett. edd. 7. tov in marg. 7T£pt.Ui3piaS‘au 16 . 06 xapd xd Va,
pax. La. — t£x 5'£vtwv Vb. — ’'ATTa)vOc ou Tidvxa xd codd. edd. praeter D Sp, qui
xal £Ti £x M. UTpanac; codd. xal £u o5 xd Tidvxa scribuiu, Sch incl. xd, quod
[xzaiaq azpoLzidq La, ax-paxia Pa) edd. praeter praefero. 18 . ’
AXxiPidSy)? Pad Ag La M, in

C S, qui, quod Hartung. coni, probatque hoc a sup. 7], ddxidSYi? Va edd. ante S,
Sylb., (jTpaua scribunt, B pro xal £ti sen- ’A)iXi 3 t.d 8 a? Vb Pc Lb edd. cett. — 01 Iolk.

tentiam poscere opinatur, lacunam A, 6? }^ax. Pcd Ag La, d? lax. Lb, 01 Aax.
indicant post ’'AT7TaXo<; D Sch, xal ^ £x Pa Vab M
rell. edd. ante SW, qui 01 om.,
Mua'a? (jTpaud? SW, ''AiTTaXoc (riy£pwv idem faciunt cett. — Aaxe8aip6vioi 86xi,poi
TE £x IlEpydpcj) xal £Ti XY)? Ix Kays. p£V xd pal. Pa Vab edd. ante SW, Aax.
1. 1. 294, Sp inserit x% Ix Ilspydpou p£v xal 86xipoi xd pdX. cett. codd. edd.
VII 8 9-9, 5. ,
701

S(; ’A)(oaot!>^ orj BCxaioi* Y£vo[X£Vou^ yap 6 tu 6 NapiBo? (puyaBaf; 67U£^£ 5 avTO

auTou? 01 ’A)(atOL, xai a7uo8'av6vTO<; Na(3iBo? Tuapa y'^w[jl7]v Aax£^a(,p.oviwv

Tou B'^|ioo xo(TaYOU(7t.v £(^ S7uapi:Y]v. t6i:£ o3v ava[3£j3Tjx6T£(^ xai oOtoi xapa
TY]v [3ou7.y]v 7upo8^u[x6TaTa £V£X£ivto ’A)(aioT^‘ ’A)(aioi Zs dcpioiv a7U£'X8'Otj(7tv

5 £ 7ui[3 a}v>.ou(7 iv £v Tw 7 UV£Bpiw


( B^dcvaxov ^Yjpav. 3. Tcop^atcav Be y] [
5 ou 7;y]3

7U£p. 7uou(7 iv allout; T£ ocvBpoc? xai ^'Atutuiov Aax£Boci[xovLoii; xocl ’A)(aioT(; -ra

Bixata opioat. ’'A7T 7uio^ B£ xal oi oov auirw £[i£>.lov p.£v ouBe ocpO'£V":£(;

"*A)^aioT? £(7 £(76'a!. xaB'’ y]Bovy]v, ot ’Ap£a xai ’Alxi(3iaBav a[x’ oc5toi^ inv}-

YOVTO £V TW t6t£ ’A)(aioT^ £)(9'1(7T0[J^. £XuTCY](TCCV B£ xai h; 7Ul£0V T0!J?

io’A)(aiod^, £7U£iBy) £? Tov (joXXoYov aoToiv £(7£}.6'6 vt£? g-6v opY^ [ial.7s0v

OTOiouvTo ^ %zib'oX Tou^ loyoo^. AuxopTa? Be 6 MsYal-OTuoXiT'/]?, o5t£4

aJicop-ocTi ouB£v 6(; 'ApxaBwv uc7T£pO(; xai Tt xai cpp6vY]p.a xaTa (piliocv Tupoo-

£i'XY](pw^ TYjv OiXo7uoi[jL£vo?, ^oycp T£ a7U£cpaiv£ zSc 6%sp Twv ’A)(aiS)V BCxaia,

xai opiou toT^ loyoi^ xai [i£p.c{;iv Tiva 57T£T£iv£v £^ tou? 'Po)|iaiou(;. ’'A7rmo?

15 B£ xai OL (7UV a5Tw AuxopTav XEyovTa etuoiouvto Iv )(X£ua(7[xw, xai "Ap£co^

aTuo^Yjcpi^ovTai xai ’A7.xi(3iaBa [xyjBev aBixY]p.a £^ auTwv £? ’A)^atou? Eivai,

Aax£Bai[xovLOi? tte a:uo(7i:£T>.ai 7up£o[3£i? Icpiaoiv £<; 'Pwp-Y)v, Ivaviria £(pi£VT£C

Yj Tci)[xaioi? (jUY^s^P-s^^oc xai ’A)(atoT?' "*A)(aic5v [i£v y<^p sipTQ^ro axo toU

xotvou Tuapa ty]v "Pct)[xai(ov (3oo7.y]v a7Ui£vai 7rp£(7(3£i(;, iBia Be a7U£ipY]TO [iy]

20 7Tp£(7(3£0£(7S'ai Ta<; TUoXeI? 0 (JCCL OUVEBplOU TOU '*A)(ata)V


[
1 £T£T)( 0 V. ’AvTl7Tp£-5

(j(3£tj(7a[X£vwv Be xai ’A)^aic5v AaxEBaipioviot?, xai loyMV pYjB^svTwv 6 tu 6 a[i-

CpOTSpcOV £7ul TY]!; ^OU^Y]^, TOU? OCUZOO^ Si7^0(Jt£'X100GLV OCuQ^L^ 01 'Pco[iaToL

Aax£Bat[xovLoi? ^zyiGb'(x,i xai ’A)(aioT^ BixaoTa^, ’'Atu:uov xai oooi ouv sxeivw

TU pOTEpOV £^ TY]V 'EXT^OcBa acpiXOVTO. 01 Bs TOU? TE Sxl^XYjO^EVTa^ 6 tu 6 ’A)(ai6)V

25 xaTaY0U(7iv ig Z7uapTY]v, xai oowv Trpo xpiTEco? aTUElS^ovTwv xaTsyvwdTo

— om. Ag. 1. cpuyaSac (5:7T:ob'a- 11. ouSe edd. ante B codd., out:£ cett. edd.

vovraic bis La 2. ot om. Vb. — Tca- 12. 5(j'r£pov Pa. — xai xoi Vb. — xai ante

pa Yvwi^rii; MVa. 3. y.a\ oOtoc La, 4. cppov. om. Va. 13. dTC£cpav£ AXVa, corr.

evEjJtovTO pro IvexEtvTO Lb. — dcv£XS'0U(7iv ? Sylb., oLTzi(pr\wz Vb. — i:d Pa in marg. 15.
Sch praef. 5. ev ttS a. 7T£p.7iouaiv 6 uuv Pc Vb Lb. — luxopta Pa. — y^^.uaa-

om. Ag. 6. a).Xou? t£ xat avSpa? Pa, xai jjiw A. 16. ’


Alxt[3idi8rjV A, ’AXxiPid8ou X
expunct. — Tra 8ixaia ’Ay_aioTc om. KFC, dlxipidSr', Va, ^Alxi|3id8a cett. edd.
La. 8. St-pyia. MVa. — "A).xij3i(ic8Y)v Va codd, — iq om, Va. 17. ^ax£5ai[o.oviouc
M Pcd Ag Lab edd. ante S., ’A^xiptdt- Va. — dipiaai Pc. — d 9 t£VT:£c M Vab. 18.
5av cett. edd. Vb Pa, in hoc y) sup. £:ux£ip.£va Pd. — £ipy)Tai codd. 19. dviEvai
a. — a6ToTi; B Pa, a^ToT? cett. edd, — Sch praef. 20. [Ji£T£Tyov 'Axotiwv om. Va.
Indyowvo M Vab, 10. lazlbo^zzq? Sch 21. xai ante ’Ax- Vb om. 23. SixaaTaTc
praef., probat Kays. Jb. f. Ph. 1854, La. — £x£ivo)v La. — xai oaoi ouv £X£ivw
417, cf, 10,7. 8, £7C£).&>6v'tr£g codd. edd. bis Pa. 24. 01 §£ om. Pd. 25. oaov Pd
702 AXAIKA.

6 tu6 twv ’A)(ai,c5v aB^xsiv, xat, ira im to6toi<; Ti[XY][xaira sXuaav. xal ctuvts-

>.£La? [j-sv AaxsBaL[j«ovtou<; (t%) ic, t 6 ’A)(aix6v oux acpiaai, Tuspi Bs


£xa(7irou ^svixd acpiai BiBoacriv sTvai BixaaTYjpia, oda Bs aXkix
[xada, }^a[x(3dv£LV ts auTou^ xai utus/siv Td? xpLdst^ sv tw ’A)(alxG.

4. B'£ ncci dp)(9j? auB^it; STuap-iocTai^ 6 xuxXo? tou ddT£a)c. ^

6 Aax£Baip,oviwv Be ol xaT£X8>6vir£^, (5 ou 7>£!jovt£? TuavToIa Ixl ’A/^ai,oT?, >.urTY]-

d£iv dcpd^ £7ul TOUpB£ [xdXldTa T^XtU^OV. M£(7 (7Y]V10U? T0U<; Ol7.07U0Lp.£Vl 8‘avdTOU

duvaiTiouc yzviGb'7.i vopiLdBivda? xal xaToc aiiriav TauTYjv 6x6 '*A/^atc5v

£XX£Xircox6i:a:;, iroairou? T£ xai ""AycciMV auxwv tou? cp£6Y0vi:a^ dvaj39jvaL

x£i8'0Udiv £^ 'Pwp.Tjv* (juv B£ dcpidiv dv£>;7]>.u8'6T£c xai auxol Y£V£G’8'at iroT^io

dvBpddiv Ixpaddov xd8>oBov. 5. dT£ B'£ '^Axxigl» Aax£Baip.ovtot? cup-


xpo8'up-ou[i£vou [X£YdXoj^, ’Ay^aioT? B£ Ixl xavTi dvTi[3aivovirO(;, £p.£XX£v o6

ycckzTZMi; M£dd'/]VLO)v xai "*A/aLa)v toT^ (^z6youGi ird pou>.£'jp.aTa i<; Beov

Y^
o)p'/](7£tv, Ypdii|xaird it£ a^irixa 6x6 poiiXr,^ £C it£ ’A8‘Y]va<; xair£X£p.X£i:o

xal £^ Aixcoliav xaxdy£iv dcpdc M£dcr'^vtou? xa\ ^Aycaout; £Xl ird otx£la. 15

xouTO ’A/ato6^ £^ xd [xd7.idxa ’?]v{a(7£v, oux£ dl7.w^ xdd^ovxa^ Bixaia

6x6 ‘Pto[xadov xai £^ x6 dv(ocp£V£C xpouxYjpypivcav dcpidiv I? auxo’j^, oi Ixi

xd 4 >i 7.lxxog xai xAixwXwv Ivavxta xai au8‘i^ "“Avxio/og crxpax£6G'avx£(;

/dpixi (x-^) £c *Pcop.aioL>^ lyivovxo 6dX£poi cpuydBcov dv8‘po)xojv xai o6 xa8'apwv

/£Tpa?. 6'p.d)^ B'£ £IX£IV dOldlV £B6x£l. x6B£ P-£V Br, £^ XOdoOxO £Xpd/8'Y). 20

X. TGXp//]p-dxcov B'£ x6 dvGdiojxaxGv, xTjV xaxpiBa xai dvBpa<; xpGBi-

Bovai XG)ixaC £Xl GIX£IGIC X£pB£dlV, £[J,£>A£ xai ^A/alGT:^ xaxwv dp‘^£iv, o6xgx£

£x XGu /pGVGO xavx6^ x*?]v 'ETvXdBa £X>.£Txgv. Ixi piv y£ Aap£iGU xgu

Ag La. 1, ux’ a/aiwv Pa. — [zal] -a j


xpoQ'. edd. ante S Vb M Lb. 12. £p.£XXoy Pa.

£Xi? 2. TY);; addendum esse coni. Sch 14. Ypap-paxa x£ B D Sch Sp, yP-
praef , cf. 11,3. — ay aux.ov Lab. 3. acptai cett. codd. — axo, 5 sup. (3:, Pa. — |3ouxx^c
81 86aaiv La. — oaa zz edd. ante B La. — xax£X£p.xovxo Ag Pd, in hoc £ sup.

codd., oaa 8e cett. edd. 4. Iv tw ‘


kf di- ov. 15. xaxa dyaiou; La. 16. 8ixai M
VM transposui, ante uxf/£!,v collocant codd. Vb. 17. Iq om, Va. — exspectaverim I?
edd., xal aptius ante ux£)[£iv collocari opi- dva)(p£>,£(: xaxaaxdvxwv xcov xpouxiQpypIvwv,

natur B. — ay auxQ Ag Lab Pc. 5. aarso? cf. IV 8,5. — £7il xd delet Kays. Jb. f.

Pad Va, aaT£to; M, o sup. to, aatsvo? La. Ph. 1854,419, cf. Weit. Beitr. p, 8. 18.
6. Paail£uovT£? La. 8. xal airlav AXK xou cpiX. Va. 19. x^ om. codd, edd. ante
VabM, xal 8d aiTiav Sylb. F Smin., xal D, inseri iussit Sch apud S\V I praef. LV.
xaxa aiTiav C B Smai. S VV .Sch Pcd Ag Lab, — lylvGvxo Pa. 20. y^xsiv Vab Pcd Ag
xa-ra xr)v aixiav x. D coni, praef. XVIII cl. Lb. — x 68£ scripsi, ut voluit Sch praef.,

10,9. 17,5, rec. Sp, xax’ alxlav Pa, coni. x6x£ edd. codd., cf, ex. gr. VI 8,3. I 33,6.
K, etiam X 25,2 articulus om., possis etiam II 3,11. V 3,1. 27,6. VI 6,11. VII 17,4.
conicere xotauxYiv, cf. V 22,1, sed cf. ad p. VIII 7 ex. 17,4. X 9,11. — I? xoaouxo
17,1. 9, xouxou? 8r xal d/aiou? La. 11, Pcd Ag La Sch Sp, h; xcaouxov, cett.


|

6tx£ 8r) Va. XaxsSaifxovlou Va. — auv- I 23. £x>.£~xov scripsi, IxXsixov Pc Vab M
VII 9,5-10,5. 703

T(7 "a(77UO!j padiXsuovT-o? Ilspdwv Ta %p(xyiLoc':7, scpO'apY] Sa[j.iwv 7u 1.y]v

£v 6 (; tts xai Bsxa avBpwv twv ocXXwv TpLYjpapj^cov zb vauTtxov 1:6 ’I(ovcov

TupoBovTwv. [isira Bs ’lcova^ xs)(£ip(op.£Vou^ '?]vBpa7uoBiG'avTro %oCi 'Ep5Tpiav2

MY]Bot* TupoBoirat. Bs sysvovTo oi s5Bo)U[xotjVT£^ [xocXkjto Iv ^EpsTpioc,

5ypoc Kuvsou xai Eucpop^o? ^AXxiifAyoo. Ssp^Y] Bs stui ty]v 'El^MBa sl^ocu-

vovTt 0£O’(ja7.ia ts Bi’ ’AX£udcBotJ TUposBoB^Y], 0Y][3a^ Bs '' Azzocyivot; xa\

Ti[iY]Y£viBa? TupoBiBoadi, (psp6p.£voi Ta TupwTa sv 0Y]|3ai?. nsloTOvvY](Jto)v Bs

xai ^AS^YjvaCcov 7uolvS[XY)(7avTcov Ssvta? ’H1.£lo? sT£)(£Lp7](7£v ~Hliv AaxsBat-

p.ovLoi^ xaL ’'AyiBL TupoBouvai. ot ts AudavBpou xaloop-svoi )^p6vov3

10 ouBsva avisaav TuaTpiBa? syy^sipL^ovTStj Au<javBpw Ta<; sauTwv. xaTa Bs t^v


<I>i7.l7U7U0(j [3a(7i7.£iav toD ’Ap.uvTOU Aax£Baip.ova tuoXswv [jl6vy]v o5 7upoBoO'sT(7av

To)V sv "'EXkY\Gw supol ziq av’ od Bs diXkca tuoXsi? cd sv t^ "EXlaBt 6t6

7cpoBo(7ia^ [xa).l.ov ^ 6 tu6 vog^ou xpoTspov ty]^ l.ot[Ji(6Bou^ ^O^apYi^av.

"*Al.£5avBp(p Bs Tw Oil.i7U7uou 7uap£G)(£v Y] zbzuyicc px>^pa avBpwv TupoBoTwv


I5xa\ oux a^ia Xoyou 7upOGBsY)8'^vai. stsI Bs t6 sv Aapita TUTalGp-a sysvsTO 4

"'EXXY)(7tV, 'AvTlTUaTpO? [XSV. OCTS Biap'^Vat 7UOl.OtJp.SVO? GTUOoByJV 7UpO? TOV sv

T^ "*AGta 7u61.sp.ov, s(3o61.sto £LpY]VY]v SV zdyzi GuWib'ZGb'(x,i, -/.cd oi Biscpspsv

ooBsv si '*AQ''^va? ts sl.£tjQ'£pav xal ty]v TuocGav ‘^El.l.aBa acpYjGst' AYjpLaBY)?

Bs xai ojov TupoBoTwv ’A8‘Y]V'/]glv ddkXo ^v, ava7usC0'Otj(7iv ’AvTt7uaTpov p.Y]Bsv

20 £? "EXlYjva? (ppov^Gai cpiXav6'pw7Uov, sxcpo^-^davTs? Bs "AO^Yivaiwv tov B^piov

£? TS ’A8'Y]va? xai tuo^scov twv aXkMV toc? Tuolla? eyivovzo odzioi MaxsBo-

vwv zGO(,yb'%^oci cppoupa?. BspatoT Bs p.01 xai toBs tov Xoyov' ’A9‘Y)vaTot5

Lab Ag Vn, in Lb ei corr. in i, l>c).£i:to5v codd., ^TTavyTvo? La. 7. Tip.ay£vi8ac D


Pd, 6 sup. (5, £xXotwv, 6 sup. (6 ,
Pa, cf. praef. X, at cf. Herod. IX 86 (et 38),

S 5. 1. 6 ai7 (£ 7U 7rou La. — eq3 S‘apY)Cjav Vb, unde~ Paus. haec sumpsit una cum no-
aav litura deletum. 3. SpaTUoSbav- minis forma. 8. ^£V£iac Ag. 9. 7upo8i.-

TO La. — epsTpsiav Pa M Vab Lb, Igzzpzi- 86vai Pa. — )(^p6vov 8e ou 8. MVaPa, in

oy Ag La Pcd, mox sps-trpsia codd., ’Epe- hoc 8e sup. vers. 10. I^au^aviro edd.
Tpiav edd. 4. Vb, 8e om. Ag ante B Vab Pa (in Pa marg. yp. diviEaav) R
Pd. — £? £p£x-pia Vb. — Oi).a{3po? A marg., dtvisaav cett. edd. codd. 11 . [3aad£a
XKFB codd. ( 9 iXaupoc Vb), ^DiXaypos La. — tuoXewv om. La. 12. £Xldc8i 6 tuo

Am. cett. edd. Palm. MS., probant Wessel. vrjcau TcpOTEpov La omissis mediis. 14. t£ pro
et Valcken. ad Herod. VI 101. 5. |£p|y)S 8£ Pa. — (piXOTTUw La. 15. tw Iv A, xwv £v

La. 6. 81 ’Al£ua 8 ou codd. ( 8 ia >.£Pua- Vb, xo £V aa).apiia Lb, xw, et sup. vers. 0,

80 U Vb), probat Sch praef., scr. Sp, 81
'
M. 16. otx£ 8iaxp. 8iap9]vai (sic)La. 17. 8i£-

’AX£udt 8 &)v edd. ante S, 81



"A>.£ua 8 wv 9 £po'>, £ sup. 0, Pa. 18. x£ om. Va. — eXeu-
Sylb. cett. edd ,
„Aleuadae prodiderunt" S>£pav post £XXa8a ponunt Pa Vb, ne constru-
Am. —
'jipo586b'Y] edd. ante S, B Pa Ag endum sit’AS'iqvac cum numero singulari eXeu-

Pd La Vb, 7cpo£86S'Y) cett. edd. Va M Lb d-spav, at V. III 19,6. VIII 33,2. 19. xe pro
Pc. — ^ATTayUo? edd. ante CMVaLb, 8e Va. — oawv PcdAg. 20. £X 9 povTQ<javx£c, p.
^ATxayTvo? Sylb. Palm. MS. celt. edd. corr.£X9o[3T(^aavxE?Va,£X9o(3iqaovx£c? 22.x6v8s
704 AXAIKA.

t6 aT0}(Y][ia t6 sv Boiwtol? oux sysvovTO OiXitutuou xaTYjxoot,


Y«p
aXovircov [jlsv crcpia-i ^Kjyikioiy d)g sxpaTYi8'Y](7av, :uapa Bs t 6 spyov yilioiv

(pov£u8'£Vi:a)v £V Aapa B£ ::£pl Biaxocrtou? 7U£(76vTa)v xat. ou tuXeov ti

Max£B6(7iv IBouXfoS^Yjaav. outco [X£V outuot£ t:'^v 'E>AaBa £7U£7.£ituov oi etti

7upoBo(7ta vo(7Y)(7avT£^
*
2. ’A)(oaou? Be avY]p ’A/ai6? Ka7>7.ixpaTY]? iTY]vixaUTa5

£^ a^av £7U0L£i 'Pco[iaLOi? bTzojei^ioo^.


«PX"^ dcpidiv £yiV£TO xaxwv Il£p-

CT£UC xai Y] Max£B6vo)v apxv) xaTa7.uO'£T(7a 6x6 'Pa)[xai(ov.

6 Il£p(7£T Tw $i7.txxou xp6(; To)[JLaLoU(^ ayovTi £tp'^VY]v xaTtx (juv0'yjxa^ Sk;

6 xaTT^p 01 ^i7.ixxo? £Xoiy](7xto, £x^7.B'£v 6x£p(3^vai tou^ 6pxoo<^, xai. Ixt

T£ SaxaL(oU(; xai a5i:)a)v tov (3ac>i7.£a ’A[3po6xoXtv CTpdci:£U[JLOc ayaywv lO

£X0ir,(7£V avocdTocTOO^ 'Po)[j.aio)v (ju[xp.axou^ ovxa^’ Haxatcov Bs: tootwv xai

7’ApXt^OXO? £V ia[xj3£t0) p.VYl|XY]V SG^X^. MaX£B6vO)V B£ xat Il£p(7£a)? X£XStpW-


[i£vwv xoX£p-(p Bta t6 I? Eaxaioo? dcBixY)[ia, avBp£? ty]? 'Pcap^aicav [3ooX^?

Blxoc £X£[xcp8'Y](7av xai:a(7ir/]cr6[j.£voi xpo^ t6 £XiTY]B£i6Tai:ov 'Pwp-aioi? ira Iv

Max£BovCa. Yjxovxa^ B£ l<; t^v 'EX7.aBa b%r\pyz'co 6 Ka7.}vixpaTY)^, o6t£ 15

Ipyov Twv £? TY]v xoXax£iav oui:£ “Xoyov o6B£va ig ocbzob^ xapi£i?. Iva B£

Tiva £? aoTwv avBpa o6Ba[xo)^ Bt,xaio(7UVY]v xp69'0[JL0v, i:out-ov tov avBpa

xpo(7£xoiYj(7axo 6 KaXXixpocTY]? ic, toctootov w(Ji:£ a5Tov xal £? 1:6 cruv£Bpiov

Slaz\b'sXy xo "‘Axaiwv £X£i(7£V. 6 Be d)^ iq xov abXkoyoy lG%'kb'ZV, zkzyev

d)^ xo7v£[xouvi:i xpo^ "P(0[xaiou? Il£pG‘£T y^p'^]X(x,'icc ol BuvaTd)TaTOi xc5v ’Axai65v20

xapdc(7xoi£v, (TuvapaivTO Be xai xa aXXa. £X£X£0(J£V ouv xaxaYvwvai 1:06?

"*Axaio6^ O^dcvaTOv’ zl Bk £X£Tvoi xaTaYVol£v, t-6t£ xai auTO^ Ta 6v6[xaxa

Tov 1. A codd., t6v8£ t£5v ^.oywv Va, jtai, K £x( VE Zaxaiou? yicd vov |3. coni.,

Aoywv etiam M, emend. Sylb. 1. „malim xai xavoi Appoux6).£w<; arpoiv. ^y. Sylb.,

[AETOC [J.SV T 0 “ B. 2 . ocXwvTtov La. — £>tpd- EXI TE Zaxaiou; xai Zaxaiwv t. jSaa. Schleier-

Trriaav edd. ante F codd. praeter Pa La, in macher, rec. Sp. — ’'APpou x6>.iv Vab M
quibus est £>ipair;qQ'Y)aav (in Pa S'if] expunct.), Lb Pad Ag, ’
A(3poux6>.iv B SW Pc, ^'Appou
quod voluit Sylb., rec. cett. edd. xapd — xoXeo)? a X K, a(Jpouxo).i(; La, „Abro urbe
81 TO Sch, recte 8e, quod habent post yi- expugnata“ Am., 'Appo6xo}.iv Palm. cett.

Xio)v edd. codd., transposito. 4. exsXotov edd., voluerat K. — oiywv Pa. 11. (ivaffT^c
D. 5. dtvTip ’Ax,aio? om. A.g. 6. IxopEi Pa, in marg. tou?. 12. idc[JLPy edd. ante
.6wp.aiou(; Va. — iyiy'^zxo AgLabPacd, £yt- B M Va Pad Lab, idi[Jippq) Vb Ag, iap.(3£iw

VETO edd. Vab M. 8. XIepueT yap tw edd. i

cett. edd., iap,(3iy Pc. 13. verba sc 2a-


ante B, yap om. codd. edd. cett. 9. xaiouc in nullo codice recte scribuntur, vari-
6 pro ol Va. 10. Haxswv et Saxsou? ationes singulas enumerare longum atque inu-

edd. ante S cum codd., Haxaiwv et Za- tile est. — Twv (5(0 [jl. (3ou 1% Pd- 15. xaXli-
xaiou? Am. S}db. Palm. MS. cett. edd. y.pr\v(]q La, hic et postea aliquoties. 16. spywv
— STO TE Zax. codd. edd., SW D Sch la- Vb, 0 sup. (0 .
— articulum ante xo).. melius
cunam post Im T£ indicantes, mancus locus abesse dicunt SW. — xolaxiav Pcd La Vb, in
est, quare F post Paadsa inserere vult Vb £i sup, i. 19. Twv (5:Yai(I)v Va. 20. xpoc
VII 10,5-12. 705

spsiv £®oc(7 X£ Twv (XvBpwv. Xiyziv T£ zhoxzi TuavirocTTadiv aBixa, xa1 auTOV
Yj^iouv 01 £(; Tov (ToXTvOyov £Xy)7.u9'6t£^, ’5]By], zl Il£p(7£T Toc auTa ’A)(aia)v

Tiv£^ ETUpa^ocv, ovop-a(7i:i auTwv £xa(JT 00 |ivY](7B'^vai, 7up6ir£pov ou dcpa^

xai:aYiva)(7X£i.v £1x6^ £lvai. £vO'a By] d)^ ^Xz^/z^o 6 'Pcop^aTo?, a7U£T67.p.Y]0£v 9

5£17U£Tv d)^ ol £(7 TpaTY)YY]>: 6 T £5 "*A)(aiWV £V£)(OVTai 7udcvi7 £? aiTioc* TUaVTa?

yap cppovY](7 ai 'zoc Max£B 6 vcov t£ xai n£p(j£fo?. 6 p.£v By] Taoira £7.£Y£v

6 tu 6 BiBaaxaTvLoc KaAXtxpaTOU(;’ avaaToc^ Be \kZT aoTOv Eevwv, (^v Bs; 6

SIvwv) o5to^ oox zlo^iiGTOo loyoo Trap" '*A)<aioT?, outw?, Icp''/], xoci:a ity]v

aLTiav £y(£i TadiTY]v’ l(7TpaTY]YY](7a [i£V "*A)(aid)v xai lyw, aBixia^ Be ouB£V

10 £^ 'Pa)[XatOU?, o5B£ ZWOicCQ [XOt


[
1 £T£(JTIV £^ Il£p(J£a' Xcd TOoB£ £V£Xa £9'£Xci)

[X£V £V (juv£Bpi(p Tw ’A)^ai5)V, £0'£>.a) B£ xai £v auTToI^ ‘P(op.aioi? UTZzyzi'^

Xpt<7 iv. 6 [X£V By] UTUO (7 UV£lB 6 tO? £ 7UappY](J!.a^£TO aYaB^OU' 6 Be £7U£Xa(3 £TO 10

auTtxa 6 'PcupLalo^ 7rpocpdc(7£a)^, xod OTUodoi? KaXXixpaTY]^ £7^YjY£^^ akiav


n£p(7£T (7cpa^ cppov^dai TOC aUTOC, aV£7r£p.7U£V £V BtXaCJITYjplCp Xpl(7iv TW "Pcopiaiwv

15 6cp£^OVTa^. 6 p.-^TUO) X0CT£l7.Y)Cp£l 7UpOT£pOV ''EXXYjVa^’ OuB£ Y*^P


Max£B6vcov

OL L0^U(TaVT£? [l£YL(7TOV, Ol7.L7U7U0? ’A[Xtivi:00 Xai "'AXE^avBpO?, TOU? (XvO'£(7TY)-

xoira? (7<pL(7LV 'E1Xy]vcov £^ Max£BovLav IpLdcaaviro a:uo(7Ta};^vaL, BiBovat Be

aUTO^? £V '*A[XCpLXTu6(7LV £LC0V XoyOV. 1:6 t£ B£ £X TOU ’A)^aLc5v £8'V0U(; OVTLVa 11

xai avaiTLCv KaTvXixpdcTY)^ sQ'£7.f5(j£t£v 0CLTLa(ja(78'aL, avotYs^O^ai xdcvTa Tiva £X£-

20xUp(OTO £^ "P(6[XY]V* Xat lysVOVTO 57U£p )(lXLOtJ5 Ol ava)^0'£VT£^. TOOTOU? 5x6

^A)(aLwv Ol 'Pw[j.aToi xpoxaT£Yvc!)(70'ai vo[xi^ovi:£^ tt£ Tup(7Y]viav xat £? xai;

£X£l Bi£X£pi({>av TzoXziQ, xai ’ A)(aiwv a7.XoT£ aXkocg 6x£p twv avBpcov xp£(jj3£ta^

T£ xai [yizGiccg lxiX£[JLx6vi:tov Xoyov Ixoioovto ouBova. ixTaxaiBoxaTw B£ 12


5(7T£pov £T£i Tpiaxoctou? Y) xai IXa^dOva?, oi [x6voi x£pi ’lTaXiav ''A)(ai(ov

25|ti £X£txovTo, acpiadiv, axoj^pwvTw? xoXa(7B‘^vai (7cpa^ y)yo5[jl£Voi. 6(Toi B£

Pa in marg. 1, sGpsTv Va M. — post luekoi^ZTO edd. inde a B, probat S in Corri-


scpaaxs iterum, ovofjiaTa inserit Va. 2. gendis, 6x£Xd(3£TO cett. edd. codd. (6iZ£Xd[ie
virgulam posui ante ^Sy), ne cum sXyiXu- TO Va). 13 . ad 6 Va (auTtxa
boTJZi; coniungeretur. 3. ov6p.a-u Pc. 4. mutilum ob paginae finem et scripturam
xavayiYV(oa>t£iv La edd. ante S, xaTayww- interruptam). — 6 om. Vb Pa. — xoaot?
ax£iv cett. edd. codd. — evQ'a 81 edd. (|xantaTOic £X^y£V La. 14 . dv£X£p.4»£v La.

ante B Vab M, £vS>a 86 cett. edd. codd. 15 . £cp£|ovTac La. — ouxw malit Poppo. —
5. om. La. — dvEyovxai La. 7. ouT£ edd. ante B codd. praeter Pa, od8£
6v 8e 6 Sevwv inserui, voluit iam D corr. B, rec. cett., est in Pa. — ydp xapd
praef. XXVI cl. VIII 53,2, rec. Sp. 8- Maz. codd., in Va Tcapajrau., om. xapd
Xoyou om. La. — Trapoc dy. Pc Ag Lab, ad- edd. 16 . Todc dO'Yivaiou? dvd'£aTY)x6Ta<; acp.

yaioTc A. — oSvo)? EcpY] ' xairoc C, o5y ouvw?, in. Lai 18 . adrou pro ly, tou La. 21 .
£cpr, coni. K, probante F. 10 . £? om. Va. xpo/vaT£yvc5aS'W La. 22 . xai om. ante ’Ay.
— o68£ £5v. Herw., oux£ £dv. edd. codd. Pd. 24 . od [Jiovov La. 25 . dxoypoovTOi La.
11, Tw dyaiS La. — {txlaysiv La. 12.
706 AXAIKA.

(XTUoBpavTS? w)(ovi:o yj £u 8'6? vjvixa iq 'Pwp-Yjv, y) uGTzpov sx twv

7u 6 }^£cov £^ 6 tu 6 'Po)[xaio)v £ 7U£[x(pO'Y)(jav, Tupocpa^t? ouB£pia toutou^


aXovira^ [i'?] 6 tuo(7)^£Tv Bixyjv.

XI. P(o[iaToi B'£ a58'!,^ avBpa £x ty]? (3ooXy|(; xaira7U£[j.7uotja-tv t*^v

*"EXXaBa' ovop.a p.£v tw avBpi y]v ra>Ao(;, a:u£(7TaAiro ^£ Aax£Bai[xovioi? xats

’Apy£ioi? 67U£p Y% a[xcpt(jP‘r]TOD[X£VYi? Y£V£c>8'ai Bixocctt^^. ojto? 6 PaT^lo? £?

t6 E}^XY)vt,x6v tcoT.T.oc [j.£v £i7U£, TToXXa Bs: xal £:::a^£v 67^£p'^cpava, Aax£Bai-

2 [xovLOU^ B'£ xai ^Apysioi)? t6 TuapdcTuav £6'£to £v /^X£uo«7 ia* zoXzgi


toctoOto YjXo8(jai^ a5ic6[j.aTO?, xat, 6;u£p twv opojv 'zr^q //opai; toc p.£V TuaXai-

OT£pa £^ oux acpavYj x6}x[xov xai Ipya o'jzmq acp£iBYj 7upoa)(8‘£ia-a!,?, lo

xpL8'£iG’aic B'£ xai ’jcrT£pGv ::apa B(,xa(7T^ xoivw <I>i7i7:7:q) tw ’Ap.uvTOU,

aaTO(; p-£v G^cptG^iv 6 Pa^Aoc a7U'r](;iwcr£ BixacTT-r]^ xaTacTT^vivai, KaHixpaT£t.


3B£ a7ua(j-r]? Tvj? E)AaBo^ avBpl aXaoropi £7TLTp£:u£t ty^v xpiciv. ’AcpixovTO

B'£ 0)^ TGV Pa^O.GV Xa\ AiTCoXwV Ol IIl£GpOWa GIXGGVT£^, G’jyTzkzi0L^ TY](;

l<; ’A/aLG’j; £0'£XGVT£g a(p£C>lV £’JpXG-8‘0C'.. xai aGTGtC ZZ:ZZp(XT:‘f\ p.£V U7C0 15

TGG l^aXXGG 7cp£G-[3£Lav Itz\ goS)^ auTwv iBia 7:apa 'Pco[j,atG’j? aTZOGzzXXai,

£7U£Tpa7U'/] B£ 6 tUG PcO[Xai(OV G'GV£BptG’J (tGg) ’A/aiWV a-GGTYjvat. 7UpG(7£7w£(7i:a>.Y)

B'£ 6tug Tvj^ (3 g'jXyj; Tcp l^aXXtp tzoXzi'; bTzoGoc^ zGzh ol6c gz [w^] 7:\ziGG0L(;

(X(p£Tvai GuXJ.oyoo tgD ’A/ai(ov.

1. eyovTO La, — OLTzr^yo^no Smai. vitio ty- gulam post LA/aiO'j? ponunt edd. ante S,
poth. haud dubie. 2. oO 5e pia A, ouSe eam tollendam esse vidit Sylb., 8i^ pro 8c
pia X K. 3. sXovra; Va M Lb. — pr) oni. maluit. — £9'£Xovt£; 8£ edd. ante Smai.,
codd., scribunt edd. Smin. 8e uncis saepsit, cett. edd. Pacd Ag
5. yaXo? La Pd (in hoc X sup. X), sic Lab 8 e om., £B'£Xtov 8l M Va, £S'£Xo)v ttjv 8e
Vb solet scribere. — aTrsavavTo La Ag Pd. V b. — £up£aS>ai D. — £7i£Tpa7iop£v La. 16.
— bl y.ai Xax. Va. 0. 6nsp tt;c ap9. yT)? uKO a9wv edd. ante C codd. praeter Vb
y£v. edd. ante B Vb Pa La, uTilp apip. Pa, in quibus est u7i£p (79., Sltzq 09. C.
yev. B cett. codd., uTcep yr;; ap9. ysv. e Smai., £7:1 09. praeeunte Poppo cett. edd.
coni. S cett. edd. 6 om. Va. 7. uoXXa — ^8ia La, i8ia ut glossema ad £7:1 a9wv
8e xai £7cpa;£v bis Va. 8, yap xai Pa pro auToiv delet Schmitt Philol. XI 479, at cf.

§£ xai. J). TOJOUTO Pcd Lab Vb B SW D IV 35,3. 17. a7T£Tpa7:Yi Vb, {»7:£Tpdi7ai, £

Sch, ToaouTOv cett. — oixouaai? AX K sup. u, Pa. — Tou inserendum censent SW,
VabMLb, rjxouaai; Sylb. Palm. MS. cett. ins. D Sch Sp. — 7ipo£7:£aTdXT] edd. ante S
edd. codd. — xai u;:£p om. Vb. 10. Va Pac M La, 7zpolr^zzx6ilr\ La, 7tpo£(j-dXyi Pd
£? om. Va. — fii9£i5to? edd. ante B M Vb Ag, 7Tpoa£7:£a'dXy) Sylb ,
probant K F,
Vab, d9£i8T] cett. edd. codd. — ;:poaa- ree. edd. inde ab S. 18. ydXw La. — ol?

xWaai? La Pd. 11. xpiB>£Taai M Va. — xai T£ d)? M Pcd Ag, oTi; tewc Va Lb, oTo? ~z
om. Va. — 8ixaaxr,piw coni. Wachsmuth, d)i; La Pa Vb edd., d)? TrXEiJva; incl. Sch
V. comm. 12. 9r,aiv AXK codd., 09i(Jiv suadente Kays. Z. f. A. 1849, 295, d>; in-
Sylb. cett. edd. — xaXXixpat^c Va. 13. clusi cum D Sp cl. Herod. VI 44. 19.
om. VaMLb. — ^v8pi om. Pa. 15. d9£~aS'ai codd. edd. ante S, d9£a9'ai S,

£? om. Va. — zoiq I? (iy^aioT; La. — vir- d9£~vai cett. edd. e Sylb. coni., qui licpsv^a
VII 10,12-11,7. 707

2. '0 [J.SV By] Ta £VT£TaX[jL£va £7uoi£t, ''AO^Yjvaiwv Be 6 By][X 0(; avdcY>tY)4

tu 7>£0V 7] Exouctw? Btapxa^oucjiv ’Qpo)7^6v 6 tutqxo6v (ycpioriv o3(J(Xv* 7U£via^ yap


i(; t6 £OT)^aTov "A0'7)vaToi TYjVtxauTa ^xov octe 5tu 6 MaxEBovwv tuo^e^-w Tutsa-

0'EVTEc [jLcicXi(7Ta 'E7.Xy)vc()v. xaTa(p£UYO^^i^ 0^^ 'Pcop.atwv pou};Y]v

5 01 ’Qp(67utoi‘ xai BoJocvte? 7ra8'sTv ou Bixaia, i%zGz6tXr\ Sixutoviot^’ 6 tuo

P ooT.^^ £Xi(3oc7>eTv (jcpa^ ’A8''/)vaioi? s? ^Qpwmoo? ^Y][xtav xaTa (3Xdcj3Y](;

% %‘^av TY]v ajtocv. Sixuwviot pv ouv oox a(pixopivoi<; s? xatpov

xpL(7£a)? ’A9'Y]V(xloi? ^Y][j.iav TUEVTOCXOdia TaXavTa s:upaXXoo(Ji’ 'Pct)[iaCa)V Bs


Y] PouXy) Bey)0'£T(7iv ^AQ^YjvaLOL^ acpiY](7t 7uXy]v TaXavT-cov sxaTov ty]v al7.Y]v

io?Y]pav. s^ETLoav Bs ouBs xatiToc oi ’AQ'Y]vaToi, dcT^T^a 6 tco(7)(£(7£(71 xai Bwpot^

67U£X0'6 vte? ’Qpco7riou? 67raYO^^"C’at (Jcpa^ s? o[io>.OYtav, cppoupav te '*A8'Y]vat(ov

£(7£X0'£Tv £^ ’Qp(ox6v xal 6[XY)poo(; XapETv xapa 'QpwTutwv ’A8'Y]vaL0U?‘ yjv Bs

auQ^i? £? '’AO'Y)vatou^ sY>t7.Y]pia '^pwTuioi^, ty]v cppoupav tote axocYstv

Tuap’ a^Twv '*A8'Y)vaiou<;, dcToBoOvai Bs xai otuicjo) tou^ 6[XY)pou^. Xpovo^ te 6

15 By] o5 ttoXu^ 6 p.£Ta^o ^yjgto, xai twv (ppoupwv aBixouatv avBpE^ ""QptoTutoo^.

01 [isv By] i<; Tocf; '*AD'i^va^ aT£G-T£X7.ov 6p.Y)poo? te aTaiTYjoovTa? xai cppoopav

(Tcpioiv s^aYsiv xaTa Ta ouYXEip-Eva spouvTai;* ’AQ'Y]vaToi Bs ooBsTspa scpaaav

%ov^Gsiy, av8'pa)7uwv y^P ('C'c5v) Itui t^ cppoopa xai ou tou "A8'Yivai(ov B'^[jlou

t6 o:[xapTYi[jLa sivai' tou? [xsvtoi auTa sipYa(j[i£Vou? £tiy]yY£^7.ovto 6(p£5£iv

2oBiXY]V. 3. 01 Bs ’QpW7UlOl XaTacpSUYOVTS? ETUI "*A)^aiOU? TipiWpYjoai (7cpi(7iv7


eBeovto '*A)(aio‘i? Bs Yjpsdxs [xy] Ti[xo)p£Tv cpi7.ta te xai aiBoT t^ '*A9'Y)vai!Wv.

vel dccpEaQ'ai maluit, D praef. XXVI SLcpzli- 9. dllY]v om. Lb. 10. z^hi §£ Va. —
ad'ca coni. cl. £|£l£aS'ai VII 12,2, dccp£Tvai U7i6ax£(7iv La. 12. v’ siaslS-sTv Vb, £5
potius Achaeis convenire, ut VII 15,2, di- £S'£l£iv £lQ'£Tv La. — Ttapd A SW D Sch
cens, cf. III 21,6. — auXloyo) xou codd, Sp codd., TTap' cett. edd. 14. dS^Yivatoi^

praeter Pa Vb, qui habent aulloyou vou. 2. La. — 8e 8 r) M Pa,


uTTTQjioov om. La. 3. £c inqvixauTa Va. — 15. cppoupwv (ttive?) d8 . dvSpa? C. —
TCol£{Jt.ou codd., (Tiollfjiouc Pd) edd. ante Smai., dvSpa? codd. edd. ante S, em. Sylb.
corr. Cor., cf. III 10,2. VIII 4,4, temere 16. §£ £c La, — dcTTEa-TElov Vb La. 17.
igitur Kays. Z. f. A. 1849, 294 cl. VII 6,9 IpouvTa? edd. cum Pa Vb, IpouvTE? cett.

codd. scripturam retinet. — 7C£t.aQ'£VT£C Va, codd., 7rpo£pouvT£? ? 13,2. IV 14,4. — o55£-
TOor9'£vi:£? Vb M. 4. {»tc6 tyjv AXK codd., T£pa om. La. 18. ttwv articulum addidi
Itti TT^v Steph. B. s. ’Qpw7c6s edd. cett, ut Sylb volente, om. codd. edd. praeter SB
voluit Sylb. — ^w|ji.y]v La. 5. opwraoi Vb, SW D Sp, cf. IV 16,9, rectius fortasse ti-

1. 6 opwKtou? id. — 8o|av malint SW, cf. vwv esse dicunt SW. — o5om. VaM. 19.
21,3 6c|j.api:dcvouaa 8e >tai toutwv, £1£OT£to a'UT 0 ? Sch praef., probat Kays. Jb. f. Ph.
o58£v £iri Y) a^TTiv <pov£ij£aS'ai. — dUaicc xai 1854, 414, — EipyaapiEvou? om. Pc. —
OTSUTrdcl-q, codd. praeter Pa La Vb, qui xai £ 7CY|yY£^gyto Vab M, iTcayYS^ovTrai, xai corr.
omittunt. 6. £ra(3dll£iv codd. praeter Vb in To, La. 20. xaT£ 9 £UY 6 v t£ Pcd Ag M
Pa, placet SW, rec. Sp, £m(3al£Tv cett. Lab edd. inde a B, qui t£ includit, xatl-
— ^Y]p.iac S ed. min. et mai. 7. dva|iav 9 UYOY T£ Va, xaTa 9 £UY 0 VT£c edd. ante B,
M. — £ 9 ixo[ji£voi(; La, dcpixop.£vouc Pc. Sp Vb Pa.^ — post 'Axaioi)? lacunam indi-

Pausanias II. 45
708 AXAIKA.

svTauS'a oi "*Qp(67i:ioi MsvaXxiBa, Aa>t£Bai|JLOVLco [i.sv ysvo^, c7 Tp(XT7]YouvT:t Bs sv

Tw iroT-s 'A/aiwv, 67CK7/vo0vTai Bsxa TaXdcvTwv Bodiv, vjv dcpiaiv sTutxoupsTv

"'A/aiou? (sv)aY'/]. 6 Ss aTuo twv /p'r][xaTwv [jisiraBcoasiv KoiXkiyip6(,Tzi t6 %k7U


6;ui(J)(V£Ti:o, 1(J)(Uovti Bta cpiT^iav ty]v "Ptojiaicov sv ’A)(aioT<; [xsYt<7Tov. Tzpotj-

SYsvGixevou Bs tou Kcclhyipc^TOu^ Tupo^ ty]v MsvaX/iBa ixsxupMvo xaT «5


"’AB‘Y]vaia)v apvsiv *Qpt07UL0i?. xod ti? s^aYYs^^st irauTa ig tou^ ’AB'Y)vaiou?’

ot Bs (hg ixadzog Tdy^oog sl/^sv s^ tov 'QpwTuov sX9'6vt£(; xai a00'i? xazcc-

cjpocvTsg £i T(. sv Todg :upoTspai^ Tuapst-ro (7cp!,(7iv o:p7uaYaT?, ocKocyouGi ty]v

cppoupav. ’A/^aio'j; Bs 'jdTsp^^aavra? PoYjO^sta? MsvaXxiBa; [xsv xoci

Koc\7,Lxp(XT'/ig irj^xXXsfy ig t-^v *Attlx-?)v £7usLd‘0v avQ'ia‘"ra[xsvcov Bs aXXwv lo

Ts avToT^ xai ov/^ r\xirjzc<, twv sx AaxsBai[xovo?, avsy^c6p'/]<7sv 6%iGM t6 (JTpdc-

irsup-a.

XII. ’Qp(07uiot Bs xal wcpsXsia^ c7cpi(7iv o5 :rapa 'Ayaiwv,

6[xco? 6 tu 6 MsvaXxiBa Ta /p'/)p,aTa s<^s::pa/Q‘Y]orav. 6 Bs w? t 6 BwpoB6xY][xa

sTysv sv /sipi, stuoisTto (7L>[j.cpopav si xai KaXXixpa^st pxTaBwcJsi tc5vi5

>.Y)[j.[iaT(!)v. Ta p.sv B'?] TpwTa ava[3oXaT^ xal dcTudcTat^ £XP^'C’o H B6(7iv,

2 [JisTa Bs ou TuoXu sToXixYjo^sv dcTuofjTspsTv sx ToU suO^so;. ps[3ai.oT By] t6

Xsy6[jlsvov 0)? ap’ ^v xai Tup ig oiHoo Kopog xaTov xai luxag
zepog Xuxwv aX>.ojv xai wxVTspo? ispa‘^ ispaxo^ 7USTS(jD'ai, siys xai [KaXXi-

cant D Sch. — post acpiaiv praebent ISlov-co ?,Xb>£v ua-rspoc IX 28,2 et potius dativus
Vb Pa, rec. edd. ante B, inter uncos SW exspectatur ut Ps. Dem. c. Neaer. § 3, sed
D, om. B Sch codd, cett,, post ’A'/aiou<; cf. Diod. XIII 110,4 6aT£pouv PoiqWac,
ins. Sp. 1. p.£v aXxiSa. Pcd Ag, p.£v£Xxi 8 a nihil igitur mutandum. — |ji.£valxi8ac M in

Va. — p.ax£ 8 oviM Pc. 2. 8 e xairaXavTwv marg., p.£V£lxai; Pc. — om. xai La. !!•
A Lb. — Stoaeiv Ag. 3. IvoiyTi Herw., cf. £x lax£8atp.ovi(ov La, in Pa twv ad marg.
Her. IV 79. V 104, ayT) codd. edd., dydtyr] — dv£xwpfia£v edd. Pa Vb, dvaxcoprjaai

Richards 1. 1. 448. — xparei Pa, in marg. cett. codd.


Ha/.Xi. 5. Tipoayevojjievov La. — xaXXiaTpd- 13. xaiTOp pro xai malint SW. — dxpc-

Tou et mox >ioLlXiazp(XTt]<; Pa. — M£val>a' 8 a Xe(a^ Pd Vab edd., (J>9£Xias cett. codd. —
Sch, ut voluit D praef. X, M£vaXxi 8 ou codd. y£V0[JL£VYic poY)9'£tac) Sch, praeter necessi-
edd., forma M£va/.xi 8 a? est per omnes ca- tatem, cum haec notio in ipsa voce (hcpi-

sus, cf. S 7. 12,1—3. 8 9. 13,7. 8 6. . . Xeia insit, cf. II 18,5. — Tiap’ Pa- 15«
£^ayy£>.£i A Vab M. —
Ig om. Va. 7. vdxoc A Lab Pac Vb y^spl, M Ag Pd
Va. 8. £Ti pro £i ti Va M. — rcpoT. acp. Va. 17. dKOCJTEpsTv aXXou om. M.
dpTi. jrapsTro A X K F C Pa, ordo verborum — A X K F Pd Ag Lb Vab La, hic

receptus est m cett. codd. edd. 9 uav£pTq- . 0 sup. 0), £u 9'£0? Pac edd. rell. — 8 e pro

aavT£c M Va, 6aT£pTqaavTar, i sup. yj, Pd, 8 t] Cor. 18. 6 ap’ Vb, d)? apa FVa,
uav£piaavira? Lb Pc. — PoYjWa?, quod aXX’ A X, (I)c ap’ Sylb. codd. edd. rell.; v.

sensu inepto sit, circumscribit Sch et capitis comm. — dno Tcupo? x. M. 19. ei y£ xaXXi-
sequentis initio post y£voia.£VYi; reponit, oblo- xpdtT£i Va, sequitur lacuna. — KaXXixpit-

quuntur Herw. et Frazer; 6 aT£p £(0 absolute TT)v incl. volente Kays. 1. 1. 295, probat
usurpatur I 23,3. IV 10,1. V 21,13, cf.
VII 11,7-12,6. 709

xpaTY)v] avo(7i(6i:aTov twv tots MsvaXxiBa? UTUsp^psv axiaTia KaX7.LxpaTY]v,

6 Bs zkdGGMV TuavToiGU Xiq[JL[xaTO? xai sm ouBsvi oixsiw xspBsi TuoXst 1: 9^

'AO^Yjvaiwv a:TY)x6'Yi[X£vo? 7uau(7a[xsvov [[xsv] ty]? apx^? MevocT^xiBav sBiwxsv sv


toT^ ’A)(aioT^ 8'avairou Bixtqv TupsajBsuaaL ts yap ’A)^atS)V svavTia scpacrxsv

sauTov £^ 'P(6 [xy)v, xai zq toc [iaXi(7Ta Y£vs(70'oct 7up68'U[xov £5£>.£(j8'ai TYjv

H^rapTYjv o‘uv£Bpiou tou ^Ay^ocmv. '*EvTauS'a w? acptxv£Ti:o zq ttocv 6 M£va7.-3


xiBa^ xivBuvou^ p.£i:aBLBo3(n Ta7.avTa Tpia twv zE, 'QpwTuou M£YaXo7uo7;tT'6

Aiatw. auTw xoci apy^? BidcBo)(o? ’A)(ai6)V 6 l^iaioq' t6t£


B£ 6tu£P irotj Xvip.[j.aTo? 7upo6'Up.oU[JL£vo? £[i£7.7.£ M£va7.xiBa xai axovTcov

io'’A)((3a5)v (7(0TY]piav TuapE^eiv. ’A)(atOL B£ Itui p.£v acp£(j£t toD M£vaXxiBoc


iBia T£ £xacTO^ xai Iv xoivw Aiaiov Ituoiouvto £V aiTioc' 2. ACaio? Be (7<pa^

oeno TWV £^ aUTOV £YXXY)(J.aT(»)V pXTYjySV zq TUpaYP-OCTWV I^TUlBa [X£l^6v(0V,

7upocpa(7£i )(p(o[Ji£Vo? xoiaB£ zq tt]v aTcdcTVjv. Aax£Bat[x6viot 7U£p\ a[icpi(7(3Y]TY]-

cri[iOG X^pa? xaTacp£UYOG(Jiv Itui ty]v Tw[xaio)V (3 ouXy]V xaTacp£GYOucrt. B£

i^adnoTq npozXnz^ 7] [3ouXy] Bixa^£(78'at Ta aT.T.a tuT^yjv £v G-uv£BpL(o

"‘Axaiwv. Y] [X£V By] TauTa a7U£xpCvaT0’ Aiaio? Bk od tov ovTa £X£Y£v

^Ayaioiq Xoyov, ([juxocywywv Be auTou^ £cpa(JX£ Tuapa ty]^ 'Pci)[iaicov (jcptaiv

£cp£Ta8'ai xai 0'dcvaTOv avBpo^ xaira^vwvai tc5v Ix STuapTY]^. oi p.£v5

By] Bixa^fiiv Aax£Bai|JLOVioi? Yj^iouv xai 67U£p Ixocgtou Aax£Bai-

2 o[Ji-ovioi B£ oui7£ aXY]8'?j (7uv£X(opouv Aiaiov T^zyziw, xai ave^y^'-'^ y]&‘£7^ov Itui i:y]v

'P(op-ai(ov PouXy)v. ""Axaioi Bl avTr£Xa[x|3avov'X-o auO'ic ^Xkoo Xoyou, noXziq


OGca zzXooGL'^ zq ^Ayjxiouq p.Y)B£[iiav Icp’ lauT^? xaO'£(7TY)X£vai xupiav av£U

Tou xoivoG toG ’Axaic5v Tuapa ‘P(op.atou? iBia 7up£(7j3£iav aTU0(JT£7.>.£iv. tu6X£[x6?6

Sch. 1. post M£vaXx(8ac codd. edd. p.£Ya7uo).m8i lyey. Vb. 8. Siaivw La, 8i-

ante SW habent p,£v (in La bis scriptum, xaio) Pa, X expunct. — 6 Sixaioc Ag
prius expunctum est), uncis notant S B Pd. 10. awxYjpiac Pa, in marg. awxripiav.
Sp, om. SW D Sch suadente Cor. 2. 6 — Tcp4|£iv Pac (in Pa ad marg. 7iap£|£iv,

§£ scripsi cum Kays. 1. 1.. o? codd. edd., in Pc sup. vers. Tuapsyav) B, rtapslsiv

post KaXXixpctTYiv AXKC puncto, cett. cett. — £ 7ii x^ [T£V codd.. Itui p.£v x^
edd. virgula distinguunt, Pors. post IXdcorawv edd., cf. Herod. IV 108. Kriiger II 68,
inseri voluit wv, Cor. „KaUtxp(itirY)? §£, o? 5,1. — xou [jL£vaXx£a La. 12. x65v Ig

(f. 5)V ou (x)i;) £>.dacrfov Tuavvoiou Xir^p-iJiaTO? xlriiJiaxwv La. — pi£x%ov Va, p.£v^Y£v Ig

X. V. X.“, Sieb. coni. PcraaTia. KaHixpdc- Tip. om. Vb, xax7]Y£v Lb. 13. ante u£pl

TTf]? lldaacdw wv. 3. |j.b uncis inclu- inserunt 8£ MVa. 14. xwv ’Ax- codd.
dunt S B SW Sch Sp, om. D, e^d'b<; pro edd. ante S, xy Ax- M cett. edd. — oi

p.£V Kays. 1. 1. — |jL£va>.xi8yiv Va. — Iv- (5:7r£xpivavxo AXKFSVabM, -q

Toc dx. Vb. 4, vwv dx- Va. 5. vt)V dircsxpivaxo cett. edd. codd. 16. Stxatoc
om. Pa. 7* TaXcitvTWV La, „haud male" La. 17. Tcap^ xaT? Pc. 18. ^vSpwv
SW. — xy A X K F codd. praeter La C. — xwv om. Pa. 19. p.ax£8ovioi? Pc.

Pa, xwv £| La Pa Sylb. Palm. MS. Am. 20. 8ixaiov Vb Pc. 21. Itui xtjv ‘Pwpi. ^

cett. edd. — xy ins. ante MzyoeX. C. — I aSS' 1 ? bis in Pa. 23. xcSv 'Axaicov edd.
45*
710 AXAIKA.

T£ By) o(,%b Twv a[xcpt(T[3Y]TYi|xaTwv irotjTwv 'Aycaoit; xai Aax£Bai[iovLoi.^ Y]p/^£T0,

xai Aa>t£Bai[x6vtoi (juvi£vi:£^ oux a5i6[J-a)(oi ’A)(aiou^ £lvat xp£<7[i£iai?

£)(pa)VTo Tupo? Ta<; %6Xzi^ auTwv xa\ iBia Tupo^ tov Aiaiov Xoyoi?. al pxv

By] xaTa Ta aura al tu 6 X£i? ItuoioUvto 'zotq a7Toxpi(j£i(;, ou (jcpiaiv l^o^ov

l7i;aYYs^^o'^'c-o^ (jTpar/)Yoti 7uapaxou£iv £lvat v 6 [j.ov Alato? twvS


’A)(ata)v, xat £cpa(JX£v ou S^apT-ri, toT? ^£ Tapao-(70U(Jtv auTY]v 7uo).£|j.T^<7cav

7 a(pl5£<yS'at. £po[JL£vcov Be twv yEpovirwv 6 tc6(JOO? y)yoTto aBtXETv, £(77U£[xtu£i

( jcptdi TE^JGapojv 6v6[xaTa avBpwv xat Eixodt TUpwTEUOVTwv Ta Tuavira £v 27:apT'|].

£VTaOQ'a ’Ava(7t(70'£vou? £vtx'/](j£ yv(o[j.Y] Boxt[xoo xat toc T:poT£pa oviro?, aTuo

^£ XY]? 7uapatv£(7£0)? TOOTT/]? 7:p0£l8'6vT0? xat £? 7ul.£0v B6?Y)?' 6? Too? otvBpa? 10

TOOTOO? £X£>v£L>(7£V £X AaX£^at[XOVO? lO^ET^OV-a? (p£0y£tv, [r/]B'£ aUTOO pivOVTa?

£pya(7a(78‘at IlTuapx-/] tcoXejxov cpoyovxa? Be e? 'P(op-*/]v xaTa/^8'Y)0’£(j8'at

8 (j(pa? 00 p.£xa izoXb scpaaxEv uxo 'Pwp.ato)v. xat ot [xsv (xxeXO^ovxe? OTUYjyovxo

6 tu 6 STuapxtaxwv s? Btxa(jTT,ptov xw Xoyo), xat axoO-avETv Y](7av xax£yvco(7{j.£vot*

ax£(7 xaXrj(7 av Bs xat 6x6 ’A/atojv KaXltxpaxY)? e? 'Poj[xy)v xat Alato? xot? is

(pEOyooortv £x SxapxYj? avxt^txYjrrovxE? sx't XYj? (3oo).Tj?. xat aoxwv 6 pAv

xaxa x~r]v 6B6v (6) KaDxxpdxYj? xeT^eoxoc vocto), ooBe olBa Et d(ptx6[X£vo? I?

'Pd)p-Y]v a)cp£X-/](7£V dv xt ’A/ato6^ ‘?i


xaxwv ccptfftv sysvEXO [XEt^ovcov dp/Y/

Alato? Bs £? dvxtXoylav MEvaXxlBa xaxacxd? Ixt xy]? [6ouXy]? t:oXXoc [xev

9 etXE, xd Bs YjxOOCTEV ou G-UV XOGp-tp. xal GCptGtV dxEXplvaXO ‘/] PouXy) dxo- 20

GTsXkziv xpEGpEt?, Ot xptvouGtv 6<7(x AaxE^atjJLOvlot? xat ’A/atot? Btdcpopa

I? dXXYilou?. xat xoT? ex Tcoirr,? xp£Gj3£(7t (r/oXatoxspa xco? sylvExo y]

6B6?, o)GX£ i‘?axax(xv uxY]p/£v dp/Yj? Atalw xe ’A/atou? xat MEvaXxlBa

AaxE^atpiovlou?. Tou? p-sv ^y] xapYjEv 6 Alato? w? xd xdvxa EXEO-8'at

AaxE^atptovtol GcptGtv 6x6 xy]? *^P(op-altov [3 ouXy|? EtGtv (xax)£YVcoGp.£vot' Aax£-25

ante B M Pa Vab Lb, zo\j ^Ay. celt. edd. La. — xal auTwv -rx? PouXr,? om.
codd. — dxoaT£).Xouaiv, eiv sup. ouaiv, Pa. M. — 6 om. Va. 17. tt^v ‘P oSov AX
1. dpcpia(iiripdtTWv Va, — xal lay.z8ca- KF C Smai. Vab Pa, xrjv o8ov Goldh. cett.

povloi? om. Pd. 3. Slxaiov La. — Xoyov, 1


edd. PcdAgLab, dvoSov.^ cf. 14,3. — 6

01 ? sup. ov, Pa. 4. 8 ti xal xara Lb. 5. inserui, cf. D praef. XIX et ad X 5,2,

ubi Sch Dindorlium sequitur. 18. xaxoS?

iXlovvoc Pd Lb, £:raYY£?'^OYTO?, d sup. e, A. 19. £? om. La 20. dxooT£).£Tv Cor.

Pa. — v6[j.o)V malit K. — Slxaio?, ut


j

!
probat S, rec. edd. inde a B praeter Sp,
saepius, Pad. — zTys pro ?jpy£ Lb. 7. dxoaT£XX£iv rell. edd. codd. 22. ayolai-


|

riyzizo Vab Pc. 9. dYaa9'£vou? Va. Tipo- T£pa B Sch Sp M Va Lab Vn Pcd Ag (Pd
T£pa edd. inde a B Pacd La, Tzpozzpow rell. Ag ayoX£'r£pa), ayorXo-cpa Vb,_ z expuncto,
— dxo TT]? T:apouala?, in marg. Tiapal- oyoXaiOTEpa cett. edd. Pa, cf. IV 8,11; sic

v£a£ 0)?, Pa (sic). 12. xaTaxS'fja£Tai Pd Ag. semper TZocAOnozzpo^. — £Y£V£to B Pac, in

13. p.£Td om. Pa. — IxTfiYOVTO Pd Ag. hoc i sup. £. 23. wOT edd. Va, wazz cett.

15. y.ixlliGvpdTf]<; Pa. 16. dvTiSixTjOOVTai codd. Sp. 24. £a£a9'ai Pc. 25. dxo t?]?
vir 12 ,
6 - 13 4 ,
.
711

Bai|AOviou? 6 M£va>.xtBa? YjTuaTa, 7uavT:£>.c5^ tou c7uv£Bp£U£tv £^ t 6 ’A)^aix6v

67u 6 ’Pci)[iata)v ocozout; a7U7]).Xa)(6'ai.

XIII. ASQ'!*; ouv £x twv avTiXoyiwv Aax£Bai|j.ovioi? wpp.Y]VTO "’A)^aiot

7^ol£p.£Tv, xai (jTpairo? Im t^v STudcpTVjv Y]Q'poC5£TO 6:u6 Aa[j.oxpiTou (7Tpai7Y)Y£tv

5 T7]VlX{3CUi:0C 'Aj^aiWV ''f)pY]p.£VOU. 7U£pl ^£ TOV a5T:6v TTOUTOV acpLX£TO I?

Max£^ovtav (jTpaTid i7£ 'PwpLaLwv xai Y]Y£p.oi)v Itu’ auir^ MItcIXo*;, "Av^pidxo)

TW n£p(7£(0? TOU OlXlTUTUOU TU07.£p.Y)(5-0VT:£? dcp£(7TY]x6Tl (XTUO Twp.aiCOV. Xai

6 [X£V £V MaX£BoVlOC Tu 67.£[10^ £p.£X>.£V 0)? pOCGTOC KOCZOC t6 £7UtTYlB£t.6TaTrOV

'^Pwp.aioi? xpi9''^(7£(78'ai‘ M£T£);1 o? dvBpa^ 6 tu 6 Pci)p.aiwv ScksgtxX- 2

10 pilvou); pouT^^ Itui toc Iv 'Acria TUp(XYp^ai:a ixslsus, Tupiv yj i<; zi]\> ’Acriav

Bta[3Y]vai,' toT? Y]Ysp-6(7iv ^auTou? zdig ’A)(a!-c5v ht; Xojou^ IX8'£Tv, OTuXa [X£v

Itui t^v STudpTYiv [xy] lTU(p£p£iv dcpiaiv dTuaYOp£U(JOvira^, BI Ix Pwp.Y](;

TuapOLKJiav Twv dvBpwv TupO£pouvTa(; p.£V£iv, 01 xaird touto ^oav dTU£(jTa7.[j.£voi

Aax£Baip.ovtot? BixaoTai xai ’A)(aioT^ £VT£Ta>vp.£va 3

15 Aap.oxptiT(o xai ^Ayxidi^ l%r^yyzXkov Icp8'ax6(jiv l^oBov Ixi Aax£Baip.ova

TU£Tuoi^(78‘at, xat, Icopwv ^po? Tuapaiv£(7iv dv8'£OTY]x6ira ird ^A)^atwv,


Y<^P

XTTfikXxGGOv-zo Ig TY]v ’Ac7iav' 2. Aax£Bai[x6vioi Bl 6 tu 6 cppovv^iiaTo? p.d7.7\.ov

Y] i(7/00(; lla^ov p.£v Td oTuT^a xai Itu£5y]X 8'OV d[xovouvi:£(; oiX£ia, j3ia-

ct 8'£vt£^ BI 00 p.£Td TUo7;o,' ooov p,£v sg yiXiotjg ol YjXtxioc i^xXlgzx aoirwv xai

20i:61[iai^ dxp.d^ovT£^ tultutoooiv Iv BI xHo OTpaTiWTixov, (5)^

IxaoiTOi^ Td)(oo^ zTyzv, ifsojoy Tupdg ty)v tuoTviv. £i Bl 6 Aap.6xpti:o^ Tupo8'0-4

[JiCav lTuoi'^craTO, tol? (p£0YOocriv Ix TuapaTd^sw? 6 [j.oo xai ^Ayxidig lo-

Bpap.£Tv 6 tu^p5sv dv I? t 6 Tstyog G^g IlTudpTY]^' vov Bl aoTtxa t£ dv£X(x7.£(7£v

aTuo ty](; Biw^sw^ too<; ""Ayxioog, xai IxpYjiro xai ig to £TU£ii:a xaTaBpo[iaT(;

mavult F. — om. Pd. — xaTeyvcoa- ante SW codd. praeter La, „xoc fortasse

fjievot, scripsi, lyv^aiJ-svoi codd. edd,, cf. ante ’ Ay_aiwv ponendum" B ; ,


cum La omittat

IV 24,5. VIII 12,6. IX 32,8. X 7,5.



1. xa, post yap expungunt xa et ante Axai-
om. VaMLb. p.£vaXxai; A Vb.— — c5v inserunt cett. edd. 17. §£ om. Vb.

eg om. La. 18. x=^ oix£ia apiuv. edd. ante Smai.. Vb


7, 7ioX£iji.TQaovTOc Vb, 7roX£[jt.'!^aavT£C Va, Pa, ccpiuv. x*^ ow. cett. edd. codd. (xoc

7uoX£p.iqaovT:oc M, £ sup. o. 9. §£ 8s (5tv8pa oix£ia Va). 20. VaPa, in hoc v

Pc. — t9]c om. VbPd. 11. vwv Va pro expunct. 21 . Sapidjtpixoc et mox 8ap.a-

TOi(;, „recte fortasse" SW. 12. ScTZotyopau- xpixw Va. 22. Axaiohg Sylb. — IxSpa-

0VT£? Va, dnayopsvoyvag Pc, iTTaycpeuov- p.£Tv Va. 23. ^ix^^p^sv dv Vb Pa, om.

vag Vb. 13. TipoaspouvTa? A X K Vb La cett. codd. — T^£~X0c alg ZTudpxY]v M


PaM (hic Trpoaaipouvva?', 'rtpospouvva? Sylb. PcdAgLbVn, xsT^o? xrjc UTudpxY]? PaVab,
cett. edd. codd. (TupoaipouvTra? VaAgPd). SW Sch includ. x?jc 2Tudpxr)(;, laSpap-sTv ag

15. aTtriyyaloy^ Va. — £cpS'ap>t6ci.v Vb. 16. xo xsT^oc £is7i^p|£ x^? aTudpxYjs £ 1 ? a7cdpxy)v

xa TupQc (3ivB'£<7XTf]x6xa Axaiwv edd. vuv 8 e La. — dv£X£l£ua£v M, a sup. a et-


712 AXAIKA.

5 [J-ocXXov xal ap 7uayaT(; ix ty|? (JUVtovw 'KoXiopxicc. 8 . Aap.oxptTw


pisv ouv aTuayaYOVTi 67ut(7 a) ty)v (7irpai:tav s 7ut[5 aXXou(7 iv oi ’A)(aio\ ^vjpiav

TUSVTT^xovTa ocTs (xvBpl TUpoBoTf] TaXavTa’ xai, ou yap sxTidai, cpsuycov

w)(£i:o £X n£Xo 7rovvY](Jou. 4. Aiaio^ Be ^AycaStv [X£Ta Aa[j. 6 xpn:ov airpaTY]-

y£tv Y]pY][l£VO? a7UOC7T£CXaVTl au 8 ‘ic MeTeXXw 7Up£(j[3£l? d)pL 0 X 6 yY)(J£ p.Y)B£Va5

ETua^Eiv Aax£Bai[jLOVLoi? 7uoX£p.ov, oLXkdc £(7 t’ av Y]xa)G-iv £x Twp,Y](g, ava[X£V£Tv

6 TOU? BiaXXaxira^. (jTpaTTjyY)p.a Be aXXo £(; Aax£Bai[xovioU(; TuapEtJpE

toiovBe' Ta £V xuxXo) STrapinr]^ ^TUoXiaixaira ty]v ^AjoaSiy UTTYjydyETO

Euvoiav, £(7:^yay£ Be Iq auxd xai cppoupd?, 6 p[jLY]TYipta etuI t?]v 27rdpT/)v

?’A)(aioTc Eivai. MEvaXxiBa^ Bs f,pYi'C’o AaxEBaipvOvicov svavTLa Aiaico lo

(jTpaTY]y£Tv sy^ovTwv Bs auircov !(; te ttjv 7:d(7 av TuoXspiotj .mpacrxEUYjv xai

ou/ YjxKTTa toT:; )Tp''^[j.a(7 i,v dcr 8 '£v 6) 5 ,


7cpo^ Bs xai ty]$ y^i; crcpicriv dcTTOpotj

p.£p.£V'/]xuia? 0 [JLco? 'zocq (JTUovBd^ 67w£pj3 ^vai tceiQ^ei, xai 7u 6 Xi(7 p-a ''laaov

eXwv e^ lTiBpo[JLY]^ ETuopB^fjCJEv, £v opoi^ [j-Ev x^pa^ T^^ AaXWVlX'^^, ’A)^aifi)V

8 Be ev tw tote otu^^xoov. I^systpa^ Bs a5B‘i? AaxsBaip.ovioi^ xai ’A/^aioi; 15

t:6X£[xov ev EyxX-ZjiJLaai te y]v oto twv toXitwv, xai, oo ydp Tiva ex toO
7upo(7Boxw{X£vou xivBovoo Aax£Bai|jLOvtoi? crojTYjpiav Eopicjxsv, dcpiY](7 iv ixooGioiq

TY]v cpdpp.axov. xai MsvaXxiBa [xsv ziXoq toioOtov sysvETO,

dp^avTi t EV Tw EaoTotj v(p TOTE p-sv AaxsBaip.oviojv wc dv 6 dp.aS'£(7 TaT 0 ?

<7TpaTY]yo?, TpOTEpov Bs £Ti Too ’Axatc5v eB'VOU? 6)q dv dv 6 'po) 7ua)V 6 dBixwTaTO^. 20

£ sup, £u. 1 , auvT0[ji.o) Va M Lb. — 8r]- 0[i.(o? verbum £t6ap.y]e aut simile excidisse

p.o>tpiT(j) La, hic et infra. 2. p.£v bis Vb. putat. — 67r£p(3T]vai ixcid-ei Pa Vb edd. ante
3. (^vSpajioSiTT, Va M. — IxTiaai Vab M SW, Va SW D 7T£iQ'£i op-w?, om. ;:£ia'£t. cett.

Lab. 4. 8Yi[ji.6x.pi.irov Pd. 5. 6 jlo


(
>.. |j.ri8, codd. (in R adiectum ad marg.) Sch Sp.
om. Va. 6. aTia^eiv M, in Va arraaeiv — vo auov8. M Lb R (in hoc toc? ad marg.)
esse videtur. — ).ax£8ai[JLOVioi? :ro).£[jt.ovioi; 14 . £5£7i:i8pop.a(; Va. — Iv om. A X K Pcd
7t: 6 ).£|jlov Va. — tivap.£v£i.v codd. edd. ante Ag Lb, habent Vb La Pa et e coni. Sylb.
Smai., B, dva[ji.£V£Tv Cor. cett. edd. 8. cett. edd., pro £v opoic habent M Va.
eTTTjYdtyevo Va M. 9 . 9poupa? A Vab Lb Pcd 15 . 8’ ev Pa. — Orriqxouov Vb. 17 . Aav.z-
M, cppoupa? Pa La. 10 . '^psvo Pd Ag La. 8aip.ovioi? expungit Krueger Theolog. Paus,
11 . T£ om. La Pd. 12 . cpr^aiv A Vab La ad calcem. — Y)upiaxev edd. ante SW M
Pacd Ag, 9aa\v M Lb R, in hoc y) sup. Vb Pcd Ag Lab, Eupiaxev SW D Sch Pa Va.
vers., (791C71V edd. 13 . Ante op.wi; in- j
19 . apSavTi (bis Va) Iv tw eauTSu (a^vou
serunt 8ia? Pc, 81’ La M Ag Pd Lb Vn j
Va) vw codd. edd. ante S, B, lauvou vS
R (in hoc expunctum), om. PaVab edd. j
uncis saepiunt cett. edd., locus vexatus, pro
praeter Sch, qui 8i***ac scribit, quam la- vw coni, xpovw K, e&'V£i F, pio) C Emper., ap-
j

cunam sic fere explendam putat 8i(6t toc? i


lavTi IviauTw vote Schneider, verba lauTOu
<juv£'/£T; Aap.oxpiTOu >cai twv ’Ay at.wv 8ia8po- vw post awmqpiav 1. 17 ponenda censet S, Iv
|

:p.a<; xdi £x 'ijhpa^ kpTzay)ai;, op.wc toc? Tw TOTE a'OTc5v pi£v Kays. 1. 1. 295, Iv tw
a7t. uTtep. Tzzi^ti s. 7ie(Q'£t. op-wc, Kriiger Jb. a'L>TW EvtauTw TOTE p.£v Madvig Adv. erit. I

1 Ph. 1861 , 486 n. 12 8ia? meram repeti- 706 a^TOC


,
oXiyox) xpovou Richards Class. Rev.
tionem litterarum praecedentium esse et ante XIV 448, EV TOiouTw xiv8uvw.^ 20. ^v incl.
VII 18,5-14,3. 713

XIV. ^AcpixovTO Bs ig ty]v 'EXXaBa xai ol oLTzoGTccXiyTzg 1% P(o[iy]<;


AaxsBai[xovioi? Zikolgzcci xat ^A/paoXg yzviGb'(xi, aXXot ts xai 0 ps(7 i:Y]?-

(6 Bs) 'zoog Ts sv sxacJT'/] tuoXsi twv ’A)(aiwv s)(ov"ra^ Ta<; ap)((>C(; xat /^icaow

iyioCkzi Tuap’ a 6 i: 6 v. acptxop.svoi^ Bs lvQ'a Itu)(£V s(7 wxi(7 p.£V 0 ?, a 7U£-

syupivou Tov TCavTa (Tcptaiv y]By] Xoyov, Bixaia yjyoTto y] 'P(op.aia)v [3 ol>Xy)

[iY]T£ Aax£Bat[ioviou? zzlziv zg z6 ’A)(aix 6 v [j.yjT£ auTY]v K 6 piv 8 'Ov, acp£T(jS‘ai

B'£ xal ’'Apyo? 'Hpax>.£iav tyjv jcpbg Oltti xal ’Op)(op.£Viou? ’ApxaBa^
c‘L>v£BpioL> Tou ’A/^aiS)V yzyoog tz yocp ocdToig ouBlv tol> ’A)(aiwv [kZGzXvca,

xai udT£pov TO(,g 'KoXzig %poGyoipriGoci z(/,6zoLg %pbg t 6 'AyoCiyioy. 2 . TauTa 2


lo^^OpEdTOU XfyovTO? Ol upyrpvzzg Twv ’A/^aiSv, ouBk tov 57U0{j.£ivavT£^

axoUaai ^.oyov, I 6'£ 0 v zg t6 £Xt 6 ? ty]? oixta^ xai IxaXoov "*A)^(xioii? £^

£XxlY](7iav. Ol B'£ 6ig Ta £Yvw(7[i£va £7U(j 8'Ovto 67uo 'Pa)[xaia)v, aoTtxa lTp£-

7UOVTO £7ui Tou^ STuapTidcTa*; Ol Kopiv8'(j) t6t£ £TU)(ov £7uiBy][j.ouvt£^. cruvYjpxa^ov

Be TzoiVTOL Tiva, xai 6v Aax£Bai[x6viov (la^pw? ovTa Y]7ui(7TavTo, xai otw xoopa^

15 Y) 67UoBY)[XaT(OV £V£Xa Y] £7Ul T^ £(j 8'Y]TI Y] XaT^ OVO[Xa TUpOCJySVOlTO 67u6voia"

Too^ Be auTwv xai xaTacp^yst^^ £v8'a ’0p£(7T'/]^ wx£i cpO'avovTa^ 6[xco^ xai

EVTEtiO^EV ipia^OVTO lXx£lV. ’0p£<7TTj^ Be Xai Ol (T^V aUTW T^^ TE TO).[J.Y)^ 3

zTzzyziy zobg ^Aj^oaobg sTUEipwvTO, xai exsIeuov p.£[JLV^(78'ai Gcpdg ^g aBixY)[jLaT(ii)v

xai oPpEox; apyouGLV zg *'P6)[j,aioo?. Y][ji£pai? Bs ucTTEpov ou 7uolT.aT^. ot

^o^Aj^aioi Aax£Bai[jLovi(ov [isv aoTwv 6<roo^ Guyzikr\(p6Tzg^ xaTaTiB‘£VTai

G(poig zg B£(7p.(OT/)piov, too? ‘^zvoug Bs oltz’ auTwv BiaxpivovTE^ Y]cpi£(7av.

aTuodTsXXoodi Be xai zg ‘P(o[xy]v alloug te "AyociMV twv ev teXei xat 0£a-


piBav (b? Bs <xnrild'0^, z^Guyo^zzg xaTa ty]v avoBov 'Pco[j.atwv 7ups(7(3£(7tv

Sch, om. Pcd Ag Sp, in La 6? av — (fin. bat Herw., V. ad p. 75,3. — £vu)(_ov vove
pag.) i5tvb'pc!):rtov. edd. ante B Vab M, totc Itu^ov cett. edd.
2. Xaxg8aip.ovious La. — post ’0p£aTrY|C codd. 14. xoupocM Lb Va Pd Ag, et accen-
lacunam esse suspicatur B, indicant SW D tu cum u copulato xoupoc Pc. 15. uTto-

Sch, qui cum Kays. (Miinch. Gei. Anz. voia Pd om. 16. vae M, obe sup. occ-

1847 p. 330) dicit, lacunam fere nihil — 9B'dtvovT£c A X K Vb Pa, in hoc a


hausisse nisi 6 §£, ins. Sp. 3. xai xoii? sup. £, cpS'dtvovTac cett. edd., ut voluit

TT£ Pa, xai expunct. 4. a^TOv AXKF Sylb., Va Pcd Lab M. — §£ ins. post

C. 5. ^yzXvo Vb Lb Pcd, in hoc o sup. qjMv. Va, sed litura delet. 17. £VTauQ'a
£. 6 . a^TOV K6p. La. — Si(pix£cbai, corr. Va M. — IjBia^. £lx. bis Vb. 18.
in dtcp£~aQ'ai, Pa. 7. :qpaxXaav La. — Pa, £ sup. L 20. ortoaouc Pd. — xavaxi-

TrpoaoiiTYiv Vb M Lb, 7Zp6<; oIty]v Va Pd, in S'£vvai bis La. 22. ^IpiSav Vab Lb, hic
hoc V expunct. 8. ysvou? ’Ay^ai6)v om. sine accentu, S'£pi8a La, 0£apt8av e Polyb.

Vb. 9. Tcpoy^wp^aai Vb Pcd Ag Lab. — in- XXXVIII 2 C D Sch Sp, cf. Cob. Nov. Lect.
verso ordine xauvac TTpoaxwprjaai Pa. — 339, 0£pi8av cett. edd. codd. 23. 6c 8 e
A)r^auxov ALb, non hoc tantum loco; variat om. M Pcd Ag Lb. — £TC£lQ>oi£V M Pcd Ag
La. 10. Trdcvva om. Va. 13. ac xop. R, Lb, (3t7t£X^oi£v Vab Pa (in Va dtr£X9‘£i£V, in

sup. lin. ol. — Zink ins. sv ante Kop., pro- Pa £ sup. Sl) edd. ante SW, dcrc^XS-ov La
714 AXAIKA.

sTui Ta AaxsBai[iovicov xa\ 'A/^aiwv udTspov y) ^OpsdTY]^ a7r£(7 TaX[j-£voi 5 omcro) ,

4xai auTOi Tp£7uovTai. Aiaicp Be l^iqxoviro? tolI /povou "c9j$ CTpaTYjysTv

57u 6 ^Axatwv -[ipEO^Y] KpiToXao^. 3. toutov Bpip? xod gow ouBevi Xoyk7[xw

TOV KptTo>.aov 7UoX£[X£Tv 7upo? *Pw[JLaiou^ £p0)? £(J)(£ xai, £TU)(OV yap t6t£
y^By] 01 Tuapa 'P(op.aiojv vjxovTE? toc Aax£Bai|xoviwv xai ’A)(aiS)v Btxdc(jai ,5

acpixETo [X£V £V T£y£a 'ApxaBwv toT? avBpdcdiv £^ Xoyou? 6 KpiTo>.ao?,

aS'poT(jai Be ’A)(aioo? dcpicnv e^ xoivov (7oX>.oyov ooBapio)^ t^O^eXev, aXka s?

[xsv ETUT^xoov Twv "Pw[xaCa)v £7U£[x:v£v ayysXou? xeXeucov tol)^ aovsBpou^ xa>.£Tv
E? TTO ’AxaVx6v, ibicc Bs toT? (TuvsBpo^ £7US(7T£X>.£v I? Ta? tuoXei? cxtuoT^ei-

5 'KZGb'oa Gfxg Tou coXXoyoo. Bs o5x acpLXOvTO oi (JuvEBpsucrovTrE^, svTau9'a lo

6 KpiToXao? {xaXtdTa ItueBeixvuto aTudcTY) Tupo? Tw[JLaiou? )(pc!)|jL£vo?, 6^ aUvjv


exeXeuev ava[X£V£iv auTOOc ’A/^aio)v crovoBov, [x^va e(70 [X£vtjv extov’ auTO(;

Bs ouBev iBloc Bt.aX£^£(79'at crcpicrtv avEU too xoivoo 'A^^atwv scpaa^xE. xai ol p-sv

ETUEi a7uaTw|X£voi (7uv'^xav, a7UY]>.XaG-a-ovi:o s? T(op.Y]v 4. KpiTolao? Bs £<;

K6ptv9'Ov ’A)(^atou^ aO'poi(7a? avsTUEidE [xsv ETutcpIpEiv oxT^a etul ty]v Z^rapTYjv, 15

6av£7U£t(j£ Bs xai 'Pcojxaioi? ex toU £o9‘eO(; 7u6Xe[xov ccpacrB^ai. t6 plv By)

avBpa j^ocGilix yj tzoXlv Sc^sl£Gd'oa 7u6X£[xov xat [jly] EUTuy^TjaaL (7Uve(3y) (p9'6va)

[xaX>.ov EX TOU Bat[x6vtov y) tol^ 7uoX£[XTQ(7a(7i tuoioTtocv syx>.Y)[ia' _0'pa(JUTY]?

Bs Y] [XETa a(j9'£V£ia? [xavia [xaXXov yj dcTu/ia xa>.oTTO. 6 By] xai KpiTo-

Xaov xai "’A/aioU(; sjSXa^E. xapco^uvs Bs xai 'Axocioug nu9'sa? j3oio)T:ap)^o5v 20

TirjvixauTa sv 0T^(3ai^, xai 01 ©'/j^aToi c7uv£7Ui7.'^<^2<j^oct- 7upo6'U[xwi; £7i'/)yy£}.Xovi:o

cett. edd. — tuxovte; codd. praeter La, in codd., Pa ov sup. Tqaaai, KoXsiJi^^aai £i (j-tj

quo est evTuyovTS?, quod scrib. edd. — L a. — EUTuyTjaai £i auv. Pa, oi sup. £i. —
upea|3£uaiv M Vb Pa. 1. uaT£p. 6 op. Ag Lab post auv£[3yi distinguunt. 18. iz xou K
Lb. 2. a^TOu? -rpETrEaS-ai MVaLb, aij-troi FCVaPacM, £x tou cett. edd. Pd Vb Ag
Tp£7i£(rQ'ai Ag Pd, auroTij Tp£K:£a5'ai Pc, auToT? Lab. — koioTt^v scripsi, KOisTTai £y>iX. edd.
TpETCovTai Vb, auTOi -rps^vTai Pa La. 4. ante B, probat Herw., obloquitu^ Richards
Epw? om Va. — > TCOTE A X K F Smin. codd., 1. 1. de rebus Koi£TaQ'ai eyy.X. dici posse

t 6 t£ edd. inde a C. 6. dcpixovTO Vb. 7. negans, koieTto £yxX. Vb M, koieT t6 syxT..


T^S*£Xov Vb, in 5 correctura. 9. to~c cett. edd. PcAgLabVa (in hoc r^ koieT
om. Va M. 10. a<pe'iloyzo pro dccpwovTO KoX£p.Tqaaai. koieT t6 £yxX.), koiei ti lyxl.
Lb. — auvESpEuovTEi; Lb Pd Vb, in Vb Herm. Mueller teste Kruegero Jb. f. Ph.
sec. man. ^ additum. 11, (^tteSewvuto 1868, 866 n., qui sive hoc scribendum sive

Lb. 12. IxE^EuaEv Va. — t£5 v Vb. t6 delendum opinatur. — ayalp.a, in marg.
13. 8ia/.£|aaB'ai Pd. — xoivou twv dy. £y>i7.Y]pLa, Pa. 19. p.aX7.ov Pa in marg. —
Pa. 16. £5b£(o? edd. an^e C, codd. praeter Sv Pors. post zaXoTro, SW D Sch Sp post
Pa, £5 S'£o? cett. edd. Pa. — dcpaab'ai AX ia.avia inser., Svuyf Sv Cor., cf. Gildersleeve
Vb. — Tov p.£v 8Tj Pc. 17. T) TToXiv Kays. Syntax of Class. Greek p. 181 sq. — 6 §£
Jb. f. Ph. 1854, 416 et Zink (ad IV 11,3), xai Lb. 21. Iq ^j3a? Va. — £iaT]yy£7.0VT0

aocl nolw edd. codd. — ad Paadla 8uva- Ag Pd La, £KY)yy£UovTO Vb (p. corr. £i?-

Tov .s. ad k 67.iv 8uvaTT)v addendum esse su- rjyy.), probat Kays, Z. f. A. 1849, 296,
spicatur Kays. 1. 1. 423, — TCo7.£p.Tqaaai(v) [j.ti cf. IV 28,2, zloTiyyiXk. edd. ante SW Pc
VII 14,3-15,3. 715

Tou 7uo>.£[xou. salcoxsdav Bs 01 0Y)[3aToi Bixy]v MstsT.Iod Bixa^ovxo?, 7

<E>Ct)X£U(7lV STlTlcrai ^Y)[ji(XV TUpWTYjV, OTI scjE^aXov (7UV oxXoi? £? Y"0V TY]V

OwxtBa, BsuTspav Bs EujSosudiv, sBfiw(7av y^P Eu(3 oscov ty]v

TplTYjV Bs ’A[JL(pt(7(7£UCri, T£[JL6vir£^ xai TY]V "Ap.Cpl(7C7£tOV 7U£pl axp.Y]V (JITOU.

5 Twp.aTot Be Tuapa t£ twv avBpwv BiBaxQ'£VT£? odg ty]v 'E7 7.aBa


.

a7TE(7T£iXav xai Ix Twv ypa[i[iaTa)v a M£ 1t£X7 0 . (; £ 7T£(7 T£ 7.>.£v, (xBixeTv AycaMV

xaT£yv(0(7av *
xai, yap M6 [JLpx 6 c acpicriv utuocito? tote Yip 7]p.s.vo^, toutov

v(xu^ TE xai (jTpaTiav tue^^v exeT^eoov et’ '‘Ajcaouc, ayEiv.

XV. Met£7.7.0(^ Be TapaoTixa etetuuctto wc M6p.p.!.o^ xai 6 (7uv auTw

10 cTTpaTOi; £Ti ’Axaioo(; >toci etuoieTto (ttooBtqv, ei £7uiQ'£i(; aoTO(; TEpa:;

Tw EX/.aBa ayysXoo^S
7Uo)v£[ico cpO'av'fi Tupiv ^ M6[X|iiov £<; TYjV acpTxQ^oct.

ouv Tapa ToO? ’AxocioO(; aTSdTsT^Xsv, acpisvat xeT^eucov (jcpa^ auvTET.Eta^; AaxE-

Bai|iovLOO(; xai tzoXzv; ^XKccq bizoaccq £ip7]T0 6 tu 6 'Pa)p.aiwv, t^? te ex tou

xpovou ToO TUpOTSpOU CTCpiCJlV OL%Zlb'Zl(X,(; OuBEpiaV TUOCpa Pw|iai(i)V 67U(JXV£rTO

15 6pY'^v yzviGb'oa. a[xa te By] TaoTa sTUEXYjpuxEOETO xai 7]7.aov£v ex Max£Bovia(;

Tov cTTpaTOv, Bia ©EcrcjaXiai; t’^v TUopEiav xai Tapa tov Aap.iaxov 7uoioU[i£vo?

xoXtuov. 2 . KpiToXaOf^ Bs xai ^Ay^xiol Xoyov p.sv cpspovTa i<; <7Up.[3a(7iv Tpocr-

Cevto ouBsva, 'HpaxlEiav Bs 7rp0(7£xa8'Y]VT0 TuoliopxouvTSi; oo [


3 ou}'wO[;.£VOO(;

s^- t 6 ""Axaixov (JOvteIeTv. tote Be w Tuapa to5v xaTadxoTcov sTUvO^avETO 6 3

Va Lb M Pa, iariyyill. edd. cett. Vn. 2. — £? om. M Vab edd. ante B, habent cett.

Tpwi:y)v post 0r){3a~oi collocant M Lab Pcd edd. codd. 11. (pav?] B SW D Sp cum
Vab edd. ante B, coni.
Ag- Sp, post ^T)[jLiav (in Pa est ad marg.) codd., cpavT^vai 9 ^'dvTp
edd, praeter Sch, qui Swa^ovxo?, Tpo5Tr]v Emper., rec. Sch, cpB'aiy) Richards 1. 1. —
praebet, voluit Kays. 1. 1., qui tamen cum xai Tplv VaSW, xai om cett. edd. codd.

SW errat cum dicit, in Pc hanc collocati- 12. Tap' a{>TOuc «Jcpa?

onem verborum esse. Amas. TrpcotTQV legisse edd. ante D, Tpoc om. codd. cett.

non videtur. — auvoTcXoi? Ag La. 3. Ssu- edd. 13. oTCoaai edd. ante B, oToaa? cett.

T£pa VaMLb, '


Seutepav A. — 8e, quod edd. codd. — '^pryiTO Am. edd. ante B,

habent post Seuvepav La Vb Pa edd. praeter £ipTjVxo M, clpriTO codd. cett. (slp^TO Vb Pcd
D Sch Sp,i; incl. SW, om. cett. codd., cf.lV Ag, T]pif]vo Lb). — Tot 'Pwp.. edd. ante B,

14,2. V 1,1. — £'5voeuaiv A codd. (£vvo£uaiv {)T0 'Pwp.. codd. edd. cett., OTzoaai £lpY]vvo

Va) et mox evvoewv A codd., (£5vo£tov Vb). u 7to‘P. coni. S. 14. a 9 iaiv om. Va. —
— >tal post yap om. VaM. 4. ecp.(pt,a£uai S'£iac Pc La B D Sch Sp, d 7T£t,S'ia(; cett. edd.

Vb, d(JL9iO£uat. VaLbM, ap,9i£ua!. PcdAg — uTCiaY_v£iTO post opY- Y^'*'-


litteris supra

mox Vb, ordo vulg. restituitur. 15. yz'^.


et dcp.
9 iaaa£ 0)v A, dcjJLcpiaswv dcp.- scriptis

cpiaaECDi; Lab. 5. 'Pwp.aToi §£ aysiv B opYTiv S SW D M (in hoc ordo inversus litte-

Sch Sp ad cap, seq. referunt. 6. Ypap^fi^aTwv ris [3 et a postulatur), ordine inverso cett.

Vb Pa, 7cpaYp.aTwv cett, codd. — diTzioTzklz'^ edd. codd ,


yz^r\azobai edd. Pa, yz^^zabai

VaM. 7. t£ pro t6t£ codd. 8. Ic cett. codd., V. ad p. 38,2. — zq Max£§o-


9. xai 6 om. Va M. 10. CtqjixoiTO codd. viav AXKF codd., marg. Pa £x Max£8o-

(8t,9(x£TO Pd, 01 sup. s) edd. ante B, Sp, viac, hoc habent edd. cett., voluit Goldh.

CccpixvoTvo B e coni., rec, cett. edd., dtcpiloiTO 16. S'£aaa5lav VaM. — Ma).iaxov malint

Kays, Jb. f. Ph. 1854,432, probat Frazer. Sylb. Valcken. 17. 9 £pov va La. 19. 8 e
716 AXAIKA.

KpizoloLOQ MstsUgv xai 'Pcop.aiou$ Btapspyjxsvai tov STUsp/ewv, aTuscpsoysv

Iq Sxapcpstav ty]v Aoxpwv, ogBs xaTa t6 (jtsvov t6 'HpaxXeia^ ts [xsTa^u

xat 0£p[xo7ruXc5v tog? ^Ayixiouc z6l%gc^ sToXp-Vjasv 67uo[xsTvat MstsXXov* aX7.a

i:0(70UT0 acptxsTO Bsip-aTo^ p-YjBs auTO 7uot*/)(7a(70'oa t6 /(optov Tupo?

dc[JL£LVOvo; sXtuiBo?, £vO'a YjV piv AaxeBai[xovioi.? uTzlp twv ‘EXXyjvwv zoc i^5

Mi^hou^, YjV Bs xat, ’AQ"/]vaioi^ toc ig Pa^.aTa^ o5Bsv acpavsdirspa exsivwv

4 To7.[XY)p.aTa. 3. 67:ocp£:jYOVTa? Bs KpiToXaov xai 'Ayatoug aipoudtv oXtyov

xpo TY]^ 2]xap(psia^ oi 6 [jlou tw MstsXXco. xal aTUsxTetvav ts 7uX‘^0'Si tuo7.1oU(;

xal s7.apGV ^wvTa? 6(7 Gv /^iXiggc. KpiToXaG? Bs ggts cocpO^r] ^wv [xstoc ty]v

[X a/^Y]V, OGTS £V TgT^ VSXpGT^ SUpsQ"/)* £l Bs STOXl^-rjaS TYj? TUpOt; T^ OlTY]10


6'aXa(7(r/]? TaGT-rj^ xaTaBGvat. t6 T£}.p.a, TravTaTacriv siisT^Xsv ayGo^cTo? ts

5 xat octgcjtg? Gt/;/](7£(7B'at xaTa tgU [3’j8'gO. eg [isv o5v ty]v KptTG^aGG
TsX£GTY]v xat aX7.a T:ap£(jTtv stxatjstv’ 'ApxaBwv Bs s^stJTpaTsuiisvGt XGyaBs^
/tXtGt, Gt KptTGXatp TGU spyou p-£T£(7/ov, 7upG^X0'OV [xsv otypt "EAaTSta? T^C

<I)cox£(ov xat T-fjV TTGXtv aGTwv xaTa (juyysvstav B-/) Ttva TiaXatav 15

sBs/Q^-zjtTav ' 0)^ Bs tgTc <l>o)xsG(7tv y) KptTG^aGG (jU[A(pGpa xat 'Ayoa&v

6 aT'/]yy£XXsTG, aT£>.0'sTv sx ty]; 'EXaTsta? X£7.sGGU'7t tou? "*ApxaBa?. aTtGucjt

Bs OMGO) (jcpiatv £^ TY)v Ils^.GTOWYjTGv MstsXXg? xat "Pwjxatot iTt Xatpcovstoc

sTtcpatvGVTat. sv8'a B-r) sTwsXaixpavs tou^ ’ApxaBac sx 0'swv BtxY) twv 'E7.}^y]-

vtxwv, Gt £v Xatpo)V£ta <I>tXt7U7:GG xat MaxsBovojv svavTta ay(ovt^G}A£VGtj^20


lyxaTaXtTUGVTS? ‘'E7AY]va? tgts sv /wpto) tco aGTw sxtsivovtg 6t 6 'Po)[j.atcov.

7 4. "*A/atGt; Bs ocud'1^ izi ty,v Y)ys[j-Gvtav tolI (7TpaT£U[xaTO^ Tuapyst

AiatG?' xat BggXgu^ ts ig s)y.£uO'£ptav Yjcptst, t 6 Mtl.TtaBoG xat ’Ad'Y]vato)v

pGG7v£Up,a Tpo TGG spyGU TOG SV Mapa8'WVt [Atp.GG[J.£VG^, xat ’A/atWV (JGVS-

Ag pro I;. — Ayaii/.ov A. 1. ,5w[jt.ai 8iaj3. La Pd. — /,aTa8ouvai Vab Lb M. — to teXo;

(sic) La — 8ia|3£(3).r,x£vat Vab M Lb. — Va, TO T6X|j.T,[jLa M, in marg. teXo?. 12.


aTC£px£iov A. 2. £? y.apcpiav Vb. — tc5 v & 7ZiaTog Pd. — oc/£a9'ai Vb Pd, in hoc corr.

Xoxpwv Pa. — xaTOt Pa in marg. — t6 p.£- in oc/^Tfia£aS'ai. 14. ^xpt? edd. ante B M
xa|u Pd. 4. £; touto codd. edd. praeter La Pa, aypt cett. 17. £7inr)YY- Ag, <5:7rYiYl'£^'£''^o

Sch Sp, qui e coni. S l; voaooTO scribunt, Pa. — sXaTTEiac M Lb, sXaTia? A. — xeXeu-
probat Kays. Jb. f. Ph. 1854,418. — [jlyi 8£ ouai om. M. 18. e;:i XaipwvEiav codd.
CtvTi7roiTjaaa9'ai tou aiJ>-£tvov ()(^aipwv£i'av Pd, y^atpwvEiav Pa marg.) edd.
6? £A7C. La. — oSv pro Pd. (>. £? yocXd- ante B, etci XaipwvEia malit S, quod recepi,

zoui; La. 7. 9 £UY 0 VTa? Pa — aTpouatv Lb TTEpi XaipcovEiav Sylb. edd. postS. 19. „nonne
Vab Pcd Ag. 8. repo? Va. — aapcpsia^ £ 7Ucp£povTat“ B, cf. Her. II 152. IV 122.
Vb, aKap(pia? Ag Lab Pc. — :oxT£ivavT£c dt 7 Thuc. VIII 42,3, EKioaivovTai ex. S'Ewv 8 ti
7zX. edd. ante B Vb Pa, a;c£y,T£ivdtv t£ ttX. (JiTTEXajjLp. T. ’Apx. EX. S'£wv 8ixY) Va. 20.
ceti. edd. codd. 9. EXa^^ov xat edd. ante x.al ante Max.. om. Va M. — EvavTia om.
B Vb Pa, xai £Xa[3ov cett. edd. codd. — Vb. 22, Ayouol Va M Lb. — tou om. Vb.
XiXtou? V£xpo^ bis Vb. 11, i<; Tau-rrjv i
I
24. post pouX£up.a Sch articulum repetere
VII 15,8-11. 717

T^sys xai ’Ap>caBa)v aTUO Trwv tuoXswv sv YjXixia’ sysvsiro Bs, ava-

|jL£[xiy[isva)v 6[io0 xai olxstwv, tto aO^pOKjQ-sv s^axodiou^ pisv [xaXtdTa

apiO^p-ov iTUTUsi?, t6 Bs otuXitsuov 'vzTpccyuayiXioi ts xai ppiot. svTaU8'a 6 8

Aiaio? ZQ (XTTav acpixsTO avoia^, 6? KpiToXocov xai 7ua(7av "ty]v ’A)(aiwv

5 £7Ul(7Ta[X£VO? 7Uapa(7X£UY]V XaX(0^ OUTO)? aycoVt(7ap.£VY)V TUpO? M£1T£XXoV a7U£X£5£V.

auTO^ 6(70 v T£Tpaxi(7)(i7.iou?, xai apy^ovTa Itu’ auxoT^ £Ta^£V ’AXxa[X£vv]v.

a%zGTzk\ovTO Be £? Mlyapa, cppoupoc zz zXvca M£yap£U(Ji Toti ^gzzmq, y.cd^

Y]v MeteXXo? £ 7Ui7] xai oi 'Pw[xaToi, zou Tupoaco dcpa^ xwXueiv. 5. MeiteIXo^Q

Be 01 TUEpl XaipwvEiav XoyaBE^ xaiTEaTpwvTo ol 'ApxaBwv avadTYjcja^ t6


10 (7TpaT£U[ia 7] 7.aDV£V etui Ta^ 0'/][3a?’ 'HpaxXEiocv zz yap £ 7uoXiopxY](7 av oi

07]j3aTot [lEira ’A/^ai65v, xai aywvo? iroti Tupo^ SxapcpEiav |X£T£(7 /^Tqx£(7 av.

TOTE Bs aoTot TE XXI yuvatxE? £xX£7.oitu6t£^, Tuao^a vjXixta, ty)v tuoXiv

£Tu7.av(i5vTO ava ty]v BoiwTiav xai e$ twv opwv toc axpa avscpEoyov. MeteHo? 10
Bs ooTE tspa spiTUiTupavai ^'Ewv oote oixoBojxYjpiaTa xaO^aipsTv sia, 0Y)(3at(ov

15 TE Twv aXXo)v [XY]T£ aTuoxTsIvai [XY]Bsva, [iy)ts aipEiv cpsuyovTa aTUYjyopEUE*

IIuB'£av Bs Y]v sXcoaiv, avaysiv exeIeuoev a 6 Tov. s^sdpYjTO te B*^ aoTixa

6 IIo 8'£a?^ xat ava)(0'£i^ Bixy]v ei/sv. w? Bs TuXvjaiov Msyapwv syivsTO 6

(jTpaTo^, ouTE 67U£p,£ivav Ol Tuspi Tov ’AXxa[i£VY]v xai aoTixa zc, K 6 pivQ'Ov
Tuapa t 6 ^TpaTOTusBov t6 ’A)(aic!)v ^y^o^zo cpsdyovTS?. xai Msyap£T(; [J-sv 11

20 TuapaBiB 6 a(7 iv a[ia)(£i 'Pcop-aioi? ttjV tuoXiv, MeteT^Xo? Bs w? acptxsTO Tuapa

TOV 'loQ^iiov, £TU£XY)pox£U£TO xai TOTE ’A)(aioT(; £^ £ipY]VY]v xai 6[xo7.oyiav TUpO-

xa7.oop.svo?' i(j)(op 6 ? yap ti? evexeito auTw tu 68 0 ?


'
Ta sv MaxsBovia te

6 p.ou xai Ta ’A)(aiwv xaTspya(78'^vai Bi’ auTou. tootw [xsv TaoTa sotueoxoti

A iaio? “^vavTiouTO 6 tu 6 ayvcopLocuvY]?.

vult, probat Kays. 1. 1. 415, ins. Sp, v. quo est ouT£. 15. atp£iv Va Lb Pc. —
Weit. Beitr. p. 11. 2. Iq om. Vb. 4. dTCY]Y6peua£, £ sup. vers. (=: ^:i:TfiY6p£U£),

6? Vb pro 0 ?. 5. (3tTC£va|£v Va SW D, Itzz- Lb. 16. (^Yocyslv Pa. — £xel£U£v edd.

la|£v, supra 1 scr v, M, hziXz^z'^ Vn, 6t7T£- ante S Vb Pa, ex£l£ua£v cett. edd. codd.
lelev rell. edd. codd., cf. X 22,10. 6. — 6>q om. Va M Lb. — a5vov edd.

^pxovva Vb Pa edd., ap^ov-rag cett. codd. ante B, Sp. — £|£upai:6 t£ Va. — £^. 8e

7. aazzoq Pa M, in hoc supra lin. w. 8. auvixa Pa. 17. 'Klr\aioi La. — lyiY^STO

?jv Lab Pd Ag, y]v Pc. — in\ pro Va Lab Ag Pacd, £yiv£to edd. cum Vab M.
PacdAgM, £7r£i Lb, Inrizi La, Vb. 18. ’Alxap.£vriv edd. inde ab S cum codd.,
— xwlu£i Vb, om. M Ag Pcd Lb. 9, &q ’Alxapi£vr] cett. edd. 21. iq om. codd.
ol scripserim. — xaTEavpwvvo ol A Va M (habet Pa in marg.), unde SW coni. Inz-

Lb, hic distinguit ante ’Apx. 10« ^lauv£v xr)pux£U£T0 X. t6t£ ’Ax- £tpiqvv]v iq 6p.oX.

om. M. 11. Trpoc xap(p£i.av Vb. 12. a^xoi Tcpox. — op-oloYiac Vab Lab Sp, ofxoloYiav

y£, T sup. Y, Pa. — £xlt.7i:6vT£(; Pa. 13. cett. 23. xc(T£pYaab'^vai. 8ia toutwv [ji.£'>

£V£cp£UY 0 v La. 14. Stj pro 8e La. — IpiTU- codd. (touxo Pa), xaT£pYaaS'rjvat, . xai toij-

Tupavai M Pd, £[X7UiJi.Tcpavai Pc Va Lab, in Pc T(p pi£V edd. ante B, xav. 8i’ a5rou . TOUTy
p. sup. lin. — o^ 8£ codd. praeter Pa, in p.ev emend. B, rec. cett. edd. 24. 8ixaicO(;
718 AXAIKA
XVI. ’0p£(7'T/]v ap.a ayopxvo?, tov TCpoT£pov l%\

Aax£Baip.oviti)v Biacpopa xai ’A/^aiwv s}v6‘6vTa, acpix£TO plv 7U£pl opS^pov

t6 twv 'P(0[iaio)v (jTpai:£!jp.a, a7U07^£p.^a? ^£ Max£^oviav M£i:£X7.ov xai

6(70V £CT£T0 £X£lVCp, aV£[J.£V£V aUTO^ £V TW 'I(7&‘[J.W TY]V TZOCGCC'^ a8'pOl(7S'^Vai

7rapaaX£U'/lV. a(piX£TO ^£ ITUTUIXOV p.£V 7U£VTaXO(7tOL T£ xai Tpl(J)(lXlOl, T0U5 i

7U£^ou B£ apiD^pio^ iyiyzTQ Ic, [xupid^a? B:jo, TipOGovTcov xat toutoi^

Xi(ov‘ £7U^X9'0 v ^£ xal To‘^OTai KpY]T£(; xai Ix Ikpydp.oD ttj(; 6:u£p Katxou

2 Oi>v07uoip/r]v (7Tpaxio)Ta^ dyo)v Tuapd "‘AttocIou. M 6[xp.io? [jxv By] twv t:£

’lTaXia? Tiv«^ xal Td £7uixoupixd aT^wT^pw B’jo t£ xal B£xa £ira5£ (7iraBioi?,

Tupo Totl TuavTO? £lvai (7TpaT£U|j.aT0? cpuXaxTjV' 2. ’Axaiol B£, £)(6vi:tovio

dcpDXaxT6i:£pGv 6 tu 6 cppovTjp.aTO? twv "P«p.aio)v, £7uiTiQ'£vi:ai. [toT^] £7t1 cpu7'.ax%

aUTOl^ TTY]? TUpOJT-rjC, Xal TOU? [ib/ OOV£JGU(7l, 7:}.£lGVa? B'£ £T:1 £^ t 6 aTpaTO-

X£Bgv xaT£Tp^av, xal dc7::iBa^ 6<7 gv t£ ::£VTaxG(7ta(; £iXgv. (xtuo tggitgg B£

TGG IpyGG xal £7:“/;pO'Y](jav oi ’A/aiGl TUGr/jcracrO^ai 1 ‘^gBgv 7up6i:£pGv TTplv

3 y] 'Pa)[xaiGG? dvT£7:^‘jy£ xal 6 MGp.p-iGC, gi p.£V zq t6

ITUXIXOV TWV ^AxaiWV 'Ta/0'£VT’£C a’JTlXa (O/GVTG Cp£GyGVT£(;, P(i)p,aiO)V

17U7UGG [JL'/]B£ TT,V 7:pc6Tr/)V £(GgBgV 6xG[J.£lVaVT£?' 6 B'£ 7U£^6? (7TpaT0(; d6'G[X(0<;

[JL£V £lx£v £7:1 Tcov it:::£cov tt, TpG::*?,, B£^dp.£VGi Be T-r^v £[xPg7^y]v tgu 67:XtTi-

XGG TGG 'Pcop.aitov, (3ia^Gp.£VGi T£ Tcp t:Xt, 9'£1 xal a7:ayGp£'JGVT£? TGii; Tpau-

[ladiv 6p.co(; dvT£TxGV 6t:g tgg B^gij-GG, ::pLv y£ By] "Pwp-aiwv XGydB£c yiXioi^^

^pOGTZzGOvzzi; xaTa Td ;:Xdyia £? gzXzccv Gouq ^h.'/(Xiobc (p’jy/)v xaTEcrirrjdav.

4 £L Bl £t67.[j.‘/]<j£v £crBpa[j-£~v [j.£Td vr^v p-d/;r]v AiaiG? £? K6ptv9'Gv xal 6 tug-

BE^aaB^at tw t£ix£^ BtaTTLTTGVTac £X ty]c cp^yr^c, xdv £Gpac70'a{ Tt 7:apd

Mg[i[jligu gi Aycaoi (pt7.dv8'p(o::Gv rBGV 7]dT,crav, TTGXiGpxiav xal TpipYjv

7:GX£p.GU xaTa(7TavT£^' 3. vGv B£ dp/ 0 [J.£va)v £Tt IvBiBovai twv ’Axaiwv25

£u 8'U M£ydXYi? t: 6 X£co^ £cp£Gy£v 6 AiaiG?, guBev ti y£v6[j,£VGC £? ’AxaiGU^

M Va Lb Pc Ag, 8(aio? La in ma-rg. — om. Va. — fta7:i8a La. — x£ om. La, x£

«TO La, oaov t:£vx. Va M. 14. £90807 coni, B. 18.

2. op&^ov Pc. 4. £X£ivcov Va M Lb. — [j.£v om. ante eT/ev Pa. — £x[3o1t)v Va, £[j.-

ftv£[jL£vov La. 5. £9tV.£T0 edd. ante C, (5C9L ^oXov La. 19. -cwv ,6w}x. M Lb. — xoT*;

y.£TO cett. edd. codd. (L £Yiv£to Vb. — axpax£U}i.aaiv codd. A X K F, quod F distin-

8u, Ttp. (sic) Vb. S. 7:£pl cc-nr. Vab M. — guendo post d-aYop£uovx£(; cum avxcTyov

8 t) x 6 t£ £5 edd. ante C Vab M R Lb, 8 t) xox£ iungit, xo~<7 xp«U[Jiaaiv coni. K, recep. rell.

Twv Vc C Smai., 8ti twv t£ La edd. inde 21. TTEaovxE? La. 23. xal £up. Va Lb. —
a B, 8 ti to5v t6t£ e| Pacd Ag, 8 t) £^ ’IxaX. £up£aO'ai D, 24. £8uvrid'riaav Va D Sch,
x£ Tiva xal xa Ittix. coni. F, xiva; edd. inde :^8uv^S'riaav cett. edd. codd., r,8uv;q^Y]aav-

a C, xiva rell. edd. codd. 10. Tipo? xou opxtav La. 25. xaxaaxavxE? FC S Sp codd.,
C, [rpo].^ Sch, V. comm. 11. xoT? delent coni, Sylb., xaxaaxdvxa A X K, xaxaaxdv-

edd. inde a SW, Xays. Jb. f, Ph. 1864, xoc ex altera S)db. coni. cett. edd. 26.

417 coni. xoT? I;:! 90).. a{»xc5v. 13. xai £5^1)? Lb Va M Pd Ag. — oo8e xi Ag.
VII 16,1-8. 719

6 [xotoc M xat KocXkiGTpcczoQ 6 ’E[X7usBou Tupo? "A 0‘V]vaiou?. toutw yap tw5

avBpi i7U7uap)(Yi(7avi:i sv SixeXia, ots ^AQ^vjvaToi xat ocroi aX7.oi tou g-toXou

[X£i:s(7)('^xs(7 av aTTcoHuviro :rp6(^ tw TuoTap-co tw ’A(rivap(o, toutw tots tw

K aHidTpaTo) 7uap£(7TY] ToX[xa Bt£X7uai(7at Bia tSv 7UoX£[itwv ayovTi ttou?

6 i 7U 7U£a?' (x)^ ^£ t6 tuoXu a 7C£(7 W(7 £v auTwv i<; Kai:avy)v, av£(jTp£(p£v 6 tui(7 (i)

T^v a5^-^v aud' 1 ? 6B 6v £^ HupaxouG-oc?, BiapTua^ovTa? ^£ £iri £ 6 po)v t6 ’A6'Y]-

vaiwv G-TpaT 67T£Bov xonrapa7.7;£t 'iz ogov %iv'uz £$ auTwv, xai Tpau[xaTa

£ 7ULxaipa auTo^ xai 6 itutuo? XaP 6 vT£? acpiaai tTjV oSto? piv

aYa 0'Y]v Bo^av ’A 0'Y]vaLOi? xai a 6 Tw xi:a)pw£vo<;, %zpiz7:ovf\ai t£ ^p^s xoci

10 £T£l£tjirY](7£v ccu'Gbg £xou(jCo)^' 4. Aiaio? ^£ ""Ay^of-iobc, ocTzoXMXzhiMi; M£ya).o-

TzoXiToac, xaxwv twv £cp£(jTY]x 6 T 0)v ^X£v aYY£7 0 (;, . a7UOXT£iva<; ^£ auTo^st-pi

TfjV Y^^oclxa, Lva p.Y] aixp.cic7.(0 T 0 (;, 'zzXzwz^ tuiwv cpapp.axov,

£OixuTav [X£v Tuapaa^xopxvo? M£va);xtBa ty)v £? 7uX£OV£^iav, loixuTav

^£ xai (ty]v) zc, tov 8'avaTov B£tXiav.

15 5. ’AxaiWV ^£ 01 £? KoplvO^OV a7UO(JCo6‘£VT£C p.£T(X TY]V [XaXTjV a7U£-7

BiBpaoxov 6 tc 6 vuxTa £u8'0(;* a7C£?>iBpa(7xov xod auirwv KopivO'iwv ol

zoTAoL M 6 p.[xio? ^£ t 6 [X£V TCapaoTixa, ava:r£ 7uirap.£va)v 6 p.(o^ twv izolm,

£7U£Tx£v £(; TY]v K6piv8'Ov 7uap£>.Q'£Tv, 67uoxaO'X<jO'at Tiva £vt6? too t£ixou?

6tU 07UT£OCOV £V£Bp(XV' TplTY) Be Y][X£pOC [X£T0C TY]V XOCTTOC Xpai70(;


flP^^

20xai £xai£ K6piv8'Ov. twv Be £Yxaira7.Y)(pD'£Vi:(ov iro [i£V izoXb ot 'P(o[xaToi8

1, [t)] incl. cum S, aut Tj omittendum aut Tzd^o^zaq TOipGv xo ’A^. A X K F, SiapTtd-

y.cd scribendum censet Richards 1. 1., ^ovxd? x£ cGpGv, omisso x£ post xaxa[3 dll£!.
cf. I 14,7. 22,6. IV 34,11. 2. o?t£ ’A^. coni. K laudatus a F et Valck., Siaprrd^ov-

M Vab Pac Lb A X K F, oxz ol 'Ab. coni. xa? §£ £xi £ 6 pGv xo 'AD', scribit C, recepp.

K, ree. Smai., ote 'A.Q'. cett. edd. Pd Ag La. cett. edd. 7. xaxapdUoi Vab M. — tc£vx£

3. dcTCtoluvTO AXKFVaMR, ^toXuvto La, om. Pc, unde SW coni. xaxa(3 . x£ oaov x£

OtTCwlovxo Sylb. Smin., dcTTwXluvxo Sylb. cett. aiJxGv. 8 . £TOXY)pa malit F. — ouxeo? A.
edd. codd. (dcTroXIuvxo Vb Pd Ag). — xy 9. xai pro Sv Ag. 10 . £X£A£a£v Pa, in

ante nox. om. La. — x6x£ in codd. legitur marg. £X£l£uxY]a£v. — Sixaioc La. — p-sya-

etiam ante xm 'Aaivdpw. — xo daiv. Vab. loixolixY)?, ai? sup. vers., La. 11 . oux dyy.
— xouxo x£ xS X Ped Ag Lb, xou x6x£ xy Pc, oDx expunct., r^xsv om. — ^y£V Vb.

X. M Va, x6x£ xo X. La, xox£ xw K. Vb Pa 12 . 8t| om. edd. ante B M Vab Lb, est in

AXKFB (edd. antiqq. distinguunt ante cett. edd. codd. 13 . p£V om. La. — p£v-

x6x£ cum Pa puncto maiore), xouxq) x£ xS aXxiSa, £. sup. a med., Lb. 14 . xt]V om.
K. C, xoux(p xw K. coni. F, rec. S, xouxo codd., uncis incl. SW Sch. 16 . orA xtjv

x6x£ xG k. cett. edd. 4. Ka pia^iz



. codd. vuxxa. Pa. 17 . xGv irollGv La. 18 . zq om,
edd. ante SW, %oLpiavf\ Lobeck ad Phryn. La. — XI pro xiva VaM. 19 . ukottxsuov La.
725, rec. cett. edd. — xolp-av Pa, v ex- £V£ 8 pav edd. ante B (corr. S in erratis) La
punct. — Si£X7r£aat edd. ante B codd., in Pad, in Lb est corr. £v., £V£ 8 pav cett. edd.

La ai sup. £, 8i£x;:aTaat. Pors. Lobeck cett. — p£x8c XT)v pdxrjv om. Va. — T^psixai, M, £

edd. 6. auxY]v om. M. — 8iap;i:d^ovx£c §£ sup. aq Tjpaxai Pd, riprixat (sic) Pc., 20 .
£TC'.pGvxo codd. S (xo ’Ad'Y|v. Sj, 8iap- §£ om. Va. — £Yxaxal£tcpD'£vxcov Lb Pd.
720 AXAIKA.

cpovsuouci, yuvaTxa? Bs xai aj:eBoi:o M6 [X[j.!,o? ’ aTueBoiro Bs xat

oixsTai;, 6(701 Twv £X£oB‘£piav acp£0‘£VTO)v xat [j,a/£C7aijivojv [X£Ta ’A/aiwv

|JLY] £uO'U(; OTrO TOtJ 77o7.£[J.OU TO £T£8'V^X£0‘aV. ava8‘Yl[J.aT(0V Be xal

toD ocXXoo x6(7[xou Ta ij,£v ixaXi.(7Ta avrjXovTa £? 9'aop-a ar/]y£T0, Ta Be


£X£ tV0l? 00/ 6[J.0t00 Xoyou (I>l>.07C0L[J-£Vl 6 M6[J.[XtO{; TW 7:ap’ ’
AtTOC^OU (7Tpa- 5

9TY]yw BiBoj(7r xal TjV n£pya[r/]voT^ xai £^ £[j.£ £Tt, lacpupa KopivBaa. tc6).£(ov

B'£ 0(7ai. "Po)[j-atoi? IvavTia iTuoXEjj.TjGav t£i/;/] [j.£v 6 M6[j,[j.ioc xaT£Xo£ xai
OTcXa acpr,p£TT 0 TCpiv •?] xa\ '7U[j,[3o’j}.oo? a7UO(7':a>.9]vat xapa 'Po)[j,aio)v* 6. 6)i;

Vz acpixovTo oi (7’jv aoTw Poo>.£0(76ij,£voi, £VTao8'a B*/][j-oxpaTia? ijxv xaT£7uao£,

'/.otb'ifjZ 7.zo B£ oct:6 xiiJL“r]p.aTO)v Ta? ap/a?. xai cpopo? t£ £Ta/0''r) tt) *"EX>.aBi, lo

xai 01 Ta /p-/)ij.aTa £/ovt£C Ixo)1uovto £v tt, 6::£popta XToc(78'ai* (7uv£Bpia

T£ xaTa 19'vo? Ta £xa<7Ttov, ^A/aiwv xai to £v <P(ox£0(7iv xai Bokotoi? ?;

lOsTEpCoO'! XOO Tvj? 'E>AaBo?, XaT£)v£XoTO 6[J-01(0? TaVTa. 7. £T£(JI Be 00

xoXXoT? OTTEpov ETpdcTOVTo I? zXzo^ 4*(0[j.aToi TY]? *'E}AaBo?, xai crov£Bpia

T£ xaTa £8'Vo? aToBiB6a(7iv £xa(jT 0 i? Ta ap/aTa xai t6 £v o7U£popiai5

XTa(70'ai. acpyjxav Be xat 0(70ic ETijiEp^.TjXEi Moij.pao? I^‘r][xiav‘ Bouotoo? te


yap Hpax^EcoTaic xai E6[j0£0(7i Ta>.avTa sxaTOv xat 'A/aio6? AaxEBai-

p.ovioi? BiaxoGia exeXeogev sxTiaai. tootojv [j,ev B*/) acpECJiv xapa 'Pwij.aiwv

EopovTO "E7.X‘/]ve?, TjyEtj-tov Be ETi xai £? £[JL£ «tectteXIeto. xaXoodi Be 00 /

"E)AaBo?, a)A’ ’A/aia? ^y£[j.6va oi "PwixaToi, Bioti E/EipcocavTO ''ElXY)va?20

1. a:t£5ovTO 8e AXK codd. praeter Va, qui 9. 8T|jji.o>tpaTiav Pa. 10 . xaS-iata B Sp Pc,

habet singularem, recep. cett. edd. 2. xa&idTaTO cett. edd. codd., cf. 1 17,6. 11

[jiay£aap.£vov (sic) La. 3. £u5*. AX 1,2. V 3,3. — Sltzo t£ pifipuxTcov La. — toc;

K F, |i.TqT’ Eud*. C Pcd Ag Lb, p.T) xh £u^. Cor., om. Va. — 8e pro te La. 11 . (y^v) ev
[jiTi xox £uS‘, B S\V, p.iqT£ EuO-. S Vab M, oOx T^ SW, cf. 1 . 15 12 . xal eS-vo? codd.
EuS*. Pa, in niarg, &11. p.T,T£, £ub'. La D praeter Vb, in quo est xaxa exD'OC et Pa,

Sch Sp. — Sltzo La. 4. tov aXXou xoapov qui habet xatd eS-vo;, hoc scribunt edd.
Pc. — xdcXXiaxa La. — B'aupai:a codd. edd. (xar' £b‘vo? SW). — eb'voc t 6 ex. edd. ante
ante Smai., 9'aup.a Pors. cett. edd. 5. Xoyov S codd., ed'VOc Exdaxwv Sylb., s. ed-voc

La. — 0 p.6p.- (fin. pag.) tO Vb. — r:apa ExaaTOv TO, sic S, eS^vo? Td ExdaTtov, Ax-
ftTT. Va. 6. Aa 9 ia Ag Pd. — ;:6X£p.ov cett. edd. cum B. — xal tG ev La. — xal

8e ol Va Pcd Ag I.b M. TtoXepov 8e oaoi Boiwt. ^ edd. codd.,


scripsi, o ETEpwO'! La,

Of. La, r:6X£p.ov 8e oaoi?, ? expunct., Pa, 0 compendium est pro xai. 15 . xal tt)V

7c6X£p.ov 8e oaoi Vb edd. ante B, ttoXewv EV codd. praeter La Pa, xal y^v ev edd.
81 oaat, cett. edd. Am., probat K, ttoXewv praeter Sch Sp, xal to ev La Pa Sch Sp.

8e ai coni. C. 7. ‘Pco[JLa~0!. codd. praeter 17 . :^paxXEWTa; La, T^paxXeuoTa? Pcd. —


Vb Pa, in quibus est ^Swjjiaioic, v. app. erit, Ed^ocac edd. ante C, edvoea? codd. (cd-

ad 111 6,1, 'Pwp-aiwv edd. — EvavTia om. voEa? La), Ed[3o£uai cett. edd. 18. ex-

VaPcM. — £7ToX£p.T,a£ Va. 8. £|jl(3ouXou? Tiaai edd. ante S codd., £XT~aai cett. edd.
edd. ante CMVabLb, aup(3ouXou? Am. cum Pa. 19 . eSpavTO Pa, cSpwvTO Pc.

Sylb. cett. edd. Pacd Ag, aufxpoXou? La. l<; om. La. 20. dXX’ Vab edd., dXXd: cett.
VII 16,8-17,2. 721

Bv ’A)(a!-wv xoTs tou 'EaXy)vixoU 7upo£(7TY]x6T(ov. 'O Bs 7u6Xs[j.O(; s(7)(£v o5xo^

'ziXot; ''AvTiQ^eou [xsv ’ A6't^vyi(7iv ^


ap)(0VT0?, oT.L>[JL7utaBi Bs s^yixoo^t^ 7cpo^

sxaTov, Y)v svixa AtoBwpo? Sixuwvio?.

XVII. ’E? ocTuav Bs aa’8'£V£ia^ tots (JiaXiaTa xair^T^O^sv yj "ET^Xoc^,

5 };u[Aav9'£T(7a xaxa [xspY) xai Bt(X7uop8'Y]8'£Tora s^ <^PX% Baip.ovo?.

Apyo? [xsv, s^ tuXsTcjtov (^cptxop.svY]v Buva[JL£(o^ xoXiv sm twv xaXotJ[A£V(»)V

I]pwa)v, 6 [xolI (xsTa[3o>.^ s? Awpisa? stcsXitus i:6 sx ty)? "c-U)(Y]? £U[A£V£$.

t6 Bs 18'Vo^ t6 "*Attix6v, dcTuo tou nsXoTuovvYjatwv Tuo7.sp.ou xal vooou t%<;2

XotpuoBou^ avsvsyxov ts xai au8'i(; avavY)5ap.svov, stsoiv sp-sX^sv ou tuo7.7.oT^

loudTspov MocxsBovwv axp.7] xa8*aipY](7£iv. xaTso’XY)cj>£ Bs sx MocxsBovia^ xal

s^ Ta^ Boimtlcc^ Srj^ocg t 6 "*A7.£5avBpou p.Y)vip.a. AaxsBat.p.ovLoi? Bs ’E7ua>

p.£iv(6vBa? 6 ©Y][3aTo? xai au8'i^ 6 ’A)(aic5v 7u67.sp.o^ iysvsTo' ots By] xal

p-cyi?, axs sx BsvBpou 7.sXct)[3Y)p.£Vou xal auou Ta TuXsiova, av£(3Xa(jT^(7£V sx

odd. — £Xlr]V£-T MLb. 1, 8i’ delendum ’Ay_aTx6v xal a5xo, C xaS'aipTqa£iv. Kaxs-
censet Frazer. — npozazrjy.ozog M Va Pcd Ag axYi4j£ pTQvip.a' Aax£8aipovtoic 0 y]-
Lb, 7rpo£aTTf)>t 6 'i:a(; La, 7ipo(7 £(jxr]x 6 zo)v Pa, PaTos' Kal syEVExo. ‘'Ovs p-oyic,

TupoEaTiqxoTOC Vb, corr. in -cov. — £a)(_£v om. axE TuXEiova, dcvapX. — - xo ’Ax-» >tal

Va. 3, a verbis 6 8e tu 6 X£|jlo? Gap. XVII a^xo (quod dicit in Pc Aax£8aipov(oi? esse,
exorditur B. fallitur), B xahaipi^aEiv. xaxEax. p.i^vip.a.

4. La. 5. 8 iaTUopriQ'£Taa AXK Aax£8ai|ji.ov(ouc — - sysvExo, oxe [J-oyi??

codd. praeter Va, 8iaTXopS'V]9'£~aa Va ceti, otxE 7t?.£iova, (3cve[3X. xo ’Axalx6v


edd., 8 iaTC 0 VY)d‘£Taa Wakefield, 8 iacpopY]S'£‘iaa xal a5x6, SW virgulam ponunt post xal^ai-
Wessel., laudati ab S SW. 6. dcpixop.£VTjV pTqaEiv, parenthesi includunt xaxsaxYicpE
8uv. TCoXiv coni. S, rec. seqq., nominative p.iqvip.a, post 7i6X£p.o? punctum minus po-
rell. edd. codd. 7. ItceXeitoto iy Vb, eni- nunt, vocabulum EysvExo notant, post p.6yiCr
X£iTt£ Pd. 8. 8e om. Va M. 9. dv£- Ti^Eiova, 'A^aixov virgulis distinguunt, D
V£Yx6vT£(g xal codd. praeter Pa Vb, <3cv£- coniectura Sylburgii saivExo (pro EysvExo)

V£yx6v T£ xal edd. Pa Vb (y pro yx recepta scribit: xaS^aipriaEiv, xax£axY)^|j£


Vb). — (ivYip|ap.£vov Va M Vn, dcvap^a- p.Tqvi|ji.a, Aax£8aip.ovioui; egivexo. ’0c]j£

p£vov Lb, (3tvav£^dcp£vov La. 10. r) p.ax. 8r) xal p.6pic, axE xa Tt^Eiova, dv£[3X.

Vb. — dcx[x^ Va. — xa9'aip?i Va M (hic xo ’AxaVx6v, xal a'5xo, Sch Sp xa9'ai-
— T)), xaO'atpTqa£i? La. 11. Boitovia? om. pT^GEiv xaxEGx. p.iQvtp.a. Aax£8aip.ovi-
Va. — £Tcap.ivc.')v 8 a(g codd. edd. ante SW. oi? sysvExo* OXE 8 t) (8e Sp) p.6yic,

— Aax. lylvEvo locus varie tentatus, 6tx£ xa TUAEiova, (ScveP^. xo ’Ayaix6v,

Aax£ 8 aijjLOviouc Pc Vab M Lb Vn, Aax£ 8 ai- xal a5xo, iam K voluerat Aax£8aiji.ovioic in-
{Jiovioic cett. codd., hinc scribunt: A xaS-ai- serens aup.(popot (Tc^|xa F, aup,q3op(5t vel oXe-

pi^ff£iv. xaxEGx. p.Y]viiJi.a. lax£8aip.oviouc S'pou aixioc Kays. Z. f. A. 1849, 296, oXE^po?
S'Y][3aTo?. xal £y£V£T0 . ovs Kriiger Jb. f. Ph. 1861, 485) ante syEVExo,

jjLoyi?, 6tT7 £ vo dy_au>t 6 v. xal a5v6, XK Cor. coni. Aax£8aip.ovioic ETTEysvExo B,

eodem modo, nisi quod post 0 y)PaToiu et cf. II 6,5. 34,5. IV 26,1. 12. ou Vb.
Ey£V£T0 virgulas ponunt, deleta distinctione — 8e D Sp. 13. XEXwpYiiJiEvoi codd., in

post [JLoyic (scribunt ’Axa*Cxov), F S xa9'aipiQ- La 01 corr. in ou. — xal £u5'i) Smin.
GEiv, (xaT£(jxTrpj;£ p.TQVi[ra) AaxE 8 aip.oviou? C B Sch codd. praeter Vb Pa, in quibus
©YjPaToi;. xal lyEVExo, oxe est xal £'5b'U?, quod scribunt AXKF
u6yi?, axE xoi uXEiova, dvE^X. xo Smai., xal £cp9'ix6xO(; coni. B, xXy)p.axl(;
722 AXAIKA.

'EX7.(xBo<; t 6 ’A)(alx6v, xai ocuto yj noixicc tc5v (JTpaTYjyYjcravTwv s/,6-

3 7.ou(7sv stl ao^avofjxvov. 2. xpovw Bs uairepov Nspwva y) (Badi^sia

TuspiYjXO^sv Y) 'Po)[j.ai(ov, xal sXsaO^spov 6 Nspwv acpt!-/)(7iv axavTcov, aXXay/jv

7up6$ By][;.ov 7uoiY)(7a[j.£vo? TOvTwjxaiwv’ SapBw yap t^v yr\GOv i,g Ta [xaXi(7Ta

euBat[JLOva avTi 'EXT^aBo? dcpidiv avTsBo)X£v. aTuiBovTt ouv toGto [xoi5

toG Nspcovo? t 6 Ipyov 6p0'OTaTa £?pY]X£v«i llXa-ucov lcpaiV£T-o 6 ’Apt<7Ttovo?,

OTuoaa aBixY][j.«i:a p.£Y£6'£i xai ToXp//)[j,aTi^ IdTiv 67U£p*/)pxoTa, o5 twv etul-

tl>/6vto>v £lvai TaGxa avS'poj7uo)v, 'j>u/Y]? Bk Y£vvaia; 6 twO (Xtottou 7uaiB£ia?

4 Bi£cp8'ap[X£V'r?. ou [r?]v "EXX'/]g-i £5sy£V£TO ovao-D^ai, toG BoSpou* Ou£(77ua-

(jiavoG yap p.£i:a N£po)va apJavTO? ic, £p.oGXiov (TTaoriv 7upoYi)(G‘Y]a’av, xai lO

crcpa^ 6 t:ot£X£T^ t£ aS8'i^ 6 OG£C7;:aG'iav6(; £lva!, cpopwv xa\ axou£iv £X£X£L>ct£v

Y] y£[x6vo?, a7uo[i£[xaO'Yix£vai o'f\Gcc^ ty]v IX£'j8'£piav t6 'EXXy]vix6v. T:aB£ [jxv

OUTO) (7L>[x[3aVTa £Gpl(7X0V.

5 3. "A/atoT^ B'£ opoi xai '*HX£ioi? v/j? /wpa^ 7:oT-a[x6? lori Adcpido?,

xal ’A8"/)va? IttI tw t:o-<x^m vao? I'7'i Aapiaaia^, xai ’A/a(,wv 7:6X1? AG[J.‘/) 15

(TTaBiou? 0C70V T£ TpiaxovTa a7r£/£i toG Aapiirou. TaGx-Yjv OiXitct^o? 6 Ay)[j.y)-

Tpioi> t:6X£(ov [lov^jv twv ’A/aixojv .£'T/£v 6;:*rjxoov’ xal £7ci aiTia TaG^Yj

HoL>X7:ixio?, '/)y£[j-(ov xal oGto? ‘Po)ij,aio)v, £7:£Tp£^£ (jTpaTta BiapTrao-ai

scr. SW, xal delere et post ’Ayat- i La. — T£ codd. edd. ante C, yz Schaefer.
xov ponere vult K, probante C et Cor., Pors. cett. edd. — wvaa9'at A X K, ova-
qui tamen pro reponit auS'i^, at pro-
I

I cl^a'. Sylb. cett. edd. codd. — o{>£an£-

cul dubio xal auou, quod invenit Buttm., i


aiavou Vb, idem deinceps ouansaiavo;,
ree. D Sp, verum est. 1, fityaiCxov Lb Pc. !
A Lb ou£an£aiavoi;. 10. ap^avTO?, 0 sup. a
— Twv <7TpaTT|Yr]a4vTwv om. M, twv avpa- !
med., Lb. 11. t£ om. Va. — 6 om. Pd.
TT]Ywv 'ff](7avvwv (sic) La. 2. ovi pro su '
— epopov Pc. 13. ouTw; La. 14. ejti
Vb. — au?6[i.evov MVa. 3. :i£piT;Xb'£ edd. scripsi, cf. VI 26, It), t£ codd. edd. — Xa-
ante B Va M, 7i£piT)X5'£v cett. edd. codd. — j

I ptaoo? Pa. 15. Aapiaala? edd. inde a B,


— t£5v ^( 0 [jl. Va, om. cod. Phral. — xal Aapiaaalac edd. rell. (praeter A) M, Xapia-
eX. ‘Ptop.ai(ov om. Vb. — £X£i»^£pav, !jouo; A Pacd Lab, XapiaaToc Vab Ag Vn. —
ov sup. av, Pa. — pro anavitov aXXaY"^v distinctionem maximam post Aap. habent
legendum esse dwaXXaYriv putant SW, ex- edd. ante SW, virgulam cett. — noX£i? Pd.
spectaverim 6trcav to 'EXXr,vix6v, cf. Suet. 16. 030 V T£ Tpiaxoalou; A C Pac Vb La, oaov
Ner. 24 provinciam universam libertate T£Tpaxoai'ou (7 XKFS Pd Ag, hoc se tueri

donavit, to 'EXay)vix6v S 2,9. 6,9. 8,1. affirmat C, oaov t£ Tpiax-ovTa B e coni., rec.

16,10. VIII 50,3. VII 10,4 IX£uKoav xal cett. edd., oaov 7zz:l Tpiax.oaiouc M Vn Lb,
TT]v Tiatoav ‘EXXaSa acpr^GZK. 4. tSv ^5to[i.. oaov n£pl T£Tpaxoaiouc Va, v. comm. —
Pc Ag cod. Phral.. m hoc ov sup. lin. CtTCEy^Ei TOU edd. ante SW Sp, codd. praeter
— aap5£5 A La Pc. 5. ftTroSiSovTi Vn Lb, Va, qui habet d-fy^ouaa tou, rec. cett. edd.,

djuSovTi Vn marg., amSovTa La. — 8’ (ine TOU (sic) M. — Xapiaaou Pac. 17. no-
oGv Vb. — TOUTO p. 0 '. bis Lb. G. 6 om. Xewv SWD, coni, etiam Emper., noX£p.wv cett.
Pc. — aplfjTovo; PdAgLa. 7. otoj edd. edd. (7
ToX£}juov Sch) codd. (noX£[Juuv Vab). —
ante B M, oKoaa cett. edd. codd. 8. uno dy^auxtov A Lb, flcyaiwv Va. — TauTY) edd.

Tou La Pd Ag.
fiiT. 9. 8i£cp^dcp!Ji.£vr|V (sic) Pa Vb, TauTT)? cett. codd. 18. OuXufxnix.o;
VII 17,2^8. 723

TY)v Au[xy)v‘ AuyoudTO? Bs udTspov yica Tupofjsvsi^xsv a5TY]v IIairp£U(7 iv. sxa-

};£riro ^£ TOL [X£v ap)(ai6T£pa IIaX£ia* Ijovzdnv Be £Ti ^Iwvtov ovopia oi [jl£T£-

6'£vto (t6) £cp’ “Jjixtov, cacpco^ Be o5x oTBa £it£ oc%b yuvaixo? ETrtj^wpta^

Aup-Y]? £iTs a;u6 Au[iavTO? tou AiYipLiou. 6 tu6 tou £X£Y£iou toO ’0Xu[x-

5 7Cia(7lV £7Ul £lXOVt OipcOTa o5 7UpOa)(6'£tY] (av) Iq xkoyioo/. OlpWTOt

Y<xp avBpi Aup-atw, (JxaBiou [X£v av£Xo[X£vw vtxY]v 6Xu[i7uiaBi Ixty], £^6vO(;

^£ £V ’0)^U[i7Uia 7U£p\ TY]v OYBoY]XO(7Try)v 6}^i>[i7aaBa xaira [xavT£U[xa Ix A£}^(pS)v

'
a5iw9'£viri, £7UiYpa{J-[J-a IdTiv Itu’ a5irw >,£YOv

Oivia OiPcoTa^ g-tocBlov vixwv oh' ’A/at6? 7

10 TuaTpiBa IIa7.£iav S'9]x’ ovopiaaTOTEpav.

TOUTO jOuv o5x av tivi aT^OY^av 7uapa(jT’i^(7 £i£V, £l IlaXEiav aXka [xy] AupvVjv

t6 £7UiYpa(X[xa xaT^Ei ty]v tuoT^iv* i:a


y<^P
apj^aioTEpa 6v6[xaTa £? tuoitqctiv

IcTaYso^O^at (aviri) twv ucTlpcov xaS'£(7TY]xo^ £(7tiv nE>.'Xyj(7i, xai ’A[xcpiapadv

T£ xai ^ABpadTOv ^opwv£iBa(; xai ’Ep£)(9'£iBY)v £7uovo[iaJouGi tov ©7]G£a,

15 4. ocGTEw? Igti tcov Aup>ai(ov Iv ^£^ia 6B0Q8

Tacpoi; StoGTpaTOU ’ pxipaxiov twv £Tui)((opi'cov, '^zyiaboa Be 'Hpax7;£OU(;

codd. (ou).t|Ji7cixoc La) edd. f OXuij-TTixo? 6 . „01ympiade septima“ Am. 7. xai w


Smai.) ante D praeter C, Zou>>toxioc Palm. (jLavT£up.aTa Ix VaM, unde S coni, [^(iv-

Drakenb. ad Liv. XXXII 21 C D Sch Sp, T£up.a TO £x. 8 . in a^xwv La. 9. ol^6xa<;

6 Aoijxioc coni. K, $Xa|j.iviOi; Corsin. Fast. Vb, oiviaoiPwTac Lb Vn. — 6 8 ’


AXKF
att. III p. 13 tSW). — £T:£aTp£cjj£ VaVn CMLbPd, 68 Vb, 08 ’ ’
cett. edd. codd.
Lb, £7U£Ypacj;£v Vb. 1. auyouaTro? 7:a- — ’Axaio? edd. ante Smai., SpVbLaPa,
Trp£uaiv Pa in marg. 2. 8 ’
£ti edd. ante SW probat Kays. Z. f. A. 1848, 297, dyaiolo

M, 8 l £Ti codd. cett. edd. — |ji.£T£B'£xo Icp’ VaMVnLb, ^A^aioTc cett. edd. Pcd, K
AXK codd. praeter La, pcTcd-cviro £<p’ La, coni, wvaxo OI^toTac aTd8iov vixwV 6 8

piL£T£9'£Tro t 6 Abresch ad Thucyd. p. 587 ’AxaioT?. 10. br\r\ M Lb, Wy) Va, S-iriTip.’

F C, qui perperam hoc in Pcd esse dicit, 6v. Vb. 11. TOUTOU AX codd. praeter Pa,
|J.£T£T£ 5'Y1 TO £Cp’ PorS. B, p,£T£9'£VT0 TO £(p’. TOUTO Sylb. cett. edd. Pa. — Trapaariqaci

Pors. cett. edd. 3, Icp’ AX codd. La. 12. Tcoliv yap ra Va. 13. dydyca&at,
praeter Pa, Iq TQ[Jiac tacite K, secuti sunt M, ayay£a9'ai Vn Lb Va, £ 7rdy£oS’at. om. Pd,
FC S, £cp’ TQ|i,c5v coni. F, rec. cett. edd., habent edd. codd. cett., £ady£oQ'ai s. £TC£a-

est in Pa (a? sup. c3v). — 8 ’ edd. ante SW dyzobai Herw. p. 55, cf. IV 5,5. 6,3. V
Vb M, om. Pd Va, 8e cett. codd. edd. 4. 15,11. VIII 37,5. X 30,7. — ante twv

Au(jlyi; om. Va. — Atyi|jLiT 0 U A X K M Vb dvTi vel (jiallov deesse suspicatur B, pro-

Vn Lb, in hoc v sup. jji, aiyiviriTOu Va, aiyi- bant Kays. 1. 1. Frazer. — uaxcpov.^ SW.
[jiaiou Pa, aiyi[ji.iot) La, Aiyiptou Sylb. Palm. — Afjupiapov A X K Vb Pc, 'Apicpidpaov

MS. cett. edd. Pcd Ag. 5. xou oip. Va. cett. codd. edd. Am., voluit Sylb. 15.
— oby. npoai^. Pors. Smai. SW, o5 TOTJTOU pro Tou duT. Va. — daTCO? La
TupoayS'. av D Sch Sp, av om. codd. edd. Pad, in Lb correctura. — eoty] AXKVb
cett., negationem om. Am., Cor. OiP(j)ira M, in hoc i sup. y), Icjti VaLbPd, loxt

^v TupoayS*. ti? zIq di[).(p\loyi(xy s. OiPwTa cett. edd. Pc La, laiiv Pa. — tou £V Aup.ai(j>

TipoayD'. av xi<; tlq aijicpdoyiav. — 0^ AXKF codd., tou Au|aaiwv (vel Au|j.a(ou)
Tcpoay^. OiPwTa om. Pc. — d<; edd. Sylb., rec. S B Sp, probat Kays. 1. 1., twv
ante SW Pad Vab M, Lab cett. edd. AufJiaiwv coni. F, rec. C SW D Sch, fort,

Pausanias TI. 46
724 AXAIKA.

spw|JL£v6v cpacTtv auTov, xoct, a?cod‘av£Tv EwdTpaTov Itl

ovTO^ pisTa (xvB*pto7uwv, oL)T(o^ 01 Tov ‘'HpaxXsa t6 ts [xvYjjiia aoTov sTvat.

Tov 7U0iY)(7avTa xat amp)(a? aTuo t<ov Iv Boovai. sTutd^p-a

Be xai £? sp-s sTt (TTyjXY) ts y]v sm tou /wp^axo? %a\ 'Hpa>tX^(; IxstpYac.p-s-

vo?‘ eXsysTO Bs oi sTuij^wptot xal evaYi^oo(Tt x^ Stodxpaxw. o

9 5. Aup-aioi? Bs saxi p-sv ’AB‘Y]va^ vao^ xai ayaXp.a Ic, xa p-dcXtoxa

ap)(aiov, £(7xi Bs xai aXXo tspov ccpiai AiyBup-T^vY) p.TjXpi xal '"Axxy) xsxot-

Y)p.£VOV. ’'AxV/]^ Be 6(7XL; ^V, OuBeV oIo^ X£ ^v, axoppY)xov (ov), aoxov
l^£up£tv. aXka, 'Epp.Y)criavaxxt. pAv xw xa zkzyzTcx, Ypacj>avxi x£xoi'/)p.£va lo^xiv

<b^ uio? Y]v KaXaoO 4>poYO? xai w? ou xexvoxoio^ xy]? p-Yjxpo^ 'zz/b'ziY\. lO

£X£i Be y)o‘{y)xo, [X£X(»)xy]<T£v e; AoBiav xw "Epij.Y)(7(.avaxxo^ XoYw xai AuBoTi;

opyta exeXel Myjxpo?, xo<7ooxo Yjxcav xap’ auxoi? '^ip-Tj? Aia ^Axxy]

10 VEpLS(TTj(7avxa ov Ext xa Epya exiXEp/v|jai, xc5v AoBwv. svxauB-a aXXoi xs xoiv

AuBwv xai aoxoc '"A xxTjC axEB'av£v 6x6 xoo 66?. xai xi sx6p.£vov xooxoi?

FaXaxow Bp6i(7t,v ol Ilsdtvoovxa e/ovxec, 6(ov oox axx6p.Evoi. vop.t^oo(7i

p.Y)v oox ’'Axxy]v, aXX(i Ixtycopio? saxiv aXXo? (jcpiatv I?

aoxov Xoyo?, Aia 67r^ojp.6vov acpEtvai (7X£pp.a £? yyjv, x^v Be ava XP^^°^
avEivai Baip.ova Bix>.a s/ovxa aSBoTa, xa p.£v dcvBpo?, xa Bs aoxcov yovaixo?'
6vop.a Bs ''AyBiTxtv aoxw xiB*£vxai. B‘eoi Be ''AyBi-Jxtv Bi^aavxE? xa aiBoTa

11 01 xa dvBpo? dxoxoxxooatv. 6)c Bs dx’ aoxcov dvaoocja dp.oyBa>.Yj eT)(ev 20

(bpaiov xov xapxov, B^oyaxspa xoo Hayyaptoo xoxap.oo Xa^sTv (paai xoo xap-

lacunam latere dicunt SW. 1. jwx.pa-rov v£[jL. codd. edd. cett. 13. Iv pro 5v Va
Lb. 2. (ivb'p(i!)XOuc marg. — M, vuv La, o^v Vb. — £xiox£cpao pro £xi-
OUTO) La Pa. — toov ^p. Pd. — tote XK 7zi[X'^'Xi Ag. — £vvaub'a Au8c5v om.
F C, t 6 T£ cett. edd. Pa, voluit etiam Sylb. Va, sed margini adscripta sunt. 14. uio?
— a 6v 6 malit Sylb. 4. 8 e iq sine xai La. Va La (sic et postea) Pa, in hoc corr. —
— dp-^aa[iiwo<; Vb. 6. 8 u|i.aiou(; Va. 7. xai' voi Vb. 15. x£(Ji[jLOuvTa A, a geminant
<ipxa~ov Vb Pa La edd., cett. codd. ipy^aToc- Pcd Ag Vn B DScb Sp, UsaivouvTa Am. edd.
8. o 68 e Ag. — K adnotat Stephanum Ni- ante B, X£atvouvT£c, a sup. £;, La. 17. fitcpi-

grum legisse ^^deri eix 6 ppT)T 0 v ov zq a6 vcv, £vai edd. ante B codd. (d 9 i£vai La), d 9 £T-
idque illi valde placet, item F C, vertit Steph. vai cett. edd. 18. a^Tw edd. ante B, codd.
Nig. :
„qui autem esset Attes nunquam potis praeter La Pa, S uncis circumdat, a6vf5v
fui, quum id arcanum esset, percipere" cett. edd. cum La Pa. 19. ’AY 8 i!T'nv edd.
ov probat Sch praef., recepi, Kays. o 68 ev ante Smai. Va M Pacd, in Pa corr. ex dy
dvavTippYiTov 1. 1. 297. 10. p.y]v£po? S Vab SiavYiv, et dySiaviv et dy 8 iaTTfiv Lab, ''Ay-
M. 11. luSojig Va, lu 8 ot>? M. 12. tooou- 8kjtiv cett. edd. et serael A X K Vb Pc. —
Tov VabLaPad voaouvo cett. — „malim 8 £i<7 avT£i; edd. praeter Sch codd., SiqaavTE?
Y^xovva^ B. — xap’ edd. ante SW, proponunt SW, scribit Sch cl. Amob. V 6 .

Sp, „odd., xap’ aVTTjig Pd, xap’ a'jvoT? coni. 20. 01 om. Va, addit sec. man. 21. tov
Boeckh, probat B, rec. cett. edd. — xapxwv La, tov xapxov (x)pa'Tov Pa'. — auy-
v£p.. SW cl. VIII 20,4, rec. D Sch, auv^ yapiou M Pc, aapaaydpsiou (sic) La. — •
Tot»
VII 17,8-14, 725

X09‘ £(t8'£[XSVY)^ Be £? TOV XOCpTU^? [J,£V £7.£tVO? a^TtXa (icpaVYj^,

a5ir^ B£ £>t(J£t* T£%00(TY)^ Be Tpocyo? 7U£pi£T7U£ TOV TUaTBa £%X£t{JL£VOV. Be

$c^5avo[j,£V« xa>,XotJC oi [j,€t^v tuXsov -?) xaTOC 2iBo^ av3‘pw7i:oy, £VTaOS*a ttou

fcatBo^ lp <05 Efr^sv ’'AYBt(7irtv, au5’>^8‘^a Bs ^AiTTyjv a7^o<7z6XXotj<nv l<; Il£(ji-

gvoSvra ot 7rpo<TvixovT£? GrL>votxY](7.ovTa to 3 ]3ot<7i>,EO)c O^uyaTpL. 6p.svato? B'£l2

“^Beiro, XQct ’'AyBi<7ti? £<pt(TTaTat, xal Ta aiBoTa (5:7U£xo(|>£ p,av£t? 6 ’^AzTf\(;,

^izsKo^e Be xai 6 t-^v 0‘UYo^^^po^ auT^j) BiBou?. ’'AyBi<7tiv Bs p.£Tavotoc

£(j)^£v oia’'ATTY]v sBpa(7£‘ XQci ot Tcapa Aio^ supsTO p.TQT£ ayjWEdB^ai zCKzz^
ToU <Ta>p,aTO^ p,Y)T£ TY)xsaS'at. tocBe {Xev iq ’'Attyiv Tra Y^6>ptp,wTaT0C.

10 6. ’Ev Bs X^P®f Aup,ata xai tou Bpo|j,£c»)? Oi^uizoc (xa<pO(; e(7ti‘ 13

TOUTw 1TW Oi[3c6i:a) vtXY)(javi:i ’OXo[j,ma ’A)(atwv Tupwiro) Yspoc<; ouBsv ^^aipsuov

:uap’ a^Twv ijhzzo £3pa<y'6^ai* xai etuI tout(*) xaT«pa? 6 Ot(3o)Ta? sTuonqdaTo

P-yjBevi ^OlypiTuiXYjv vtx7)v ETt ’A/^ai§)V Y£V£<i9‘ai. xai, 0'swv


y^^P

toQ OtjSwTa TEXstcrO^oa Ta<; xaxapa? oB/w ap^EXs? BiBaaxovToct ;cot£ ol

i5’A)(atol xaO*^ Yjrriva amav (TTscpavot) tou ’0Xu[xx(a(7tv 7)[xapi:avov, BiBa-

axovrai Bs aTuocjTstXavTSi; £<; AsX(potj(^. -oBirci) xat aXXa £<; Tt-p-i^v (jcpi(yt tou 14

Ot(3wTra 7uoi'^(ya<7i ,
xat ty^v sixova avaO^tdtv s? ’0Xup-7CiaV; EwdTpaTO^

n£XXY)V£U(; CTTaBlOU VLXYjV l(jyS.V Iv BtapiEVEl Be spis £Tl ^AyCClSi'^

xapTOu Sylb., rec. S B et edd. sequ., too? 6cvvioXu[j.7ua "Ai- Tzg. yip. ou8£v Pc, oi i3w-

xapTCob? rell. edd. codd. 1. dccpavrj? a^Tixa xavixTji;. dvxl 6)v. dtx- '^P- T^P- o^>8£v Pd,

Vb Pa edd. ante B, inverso ordine cett. oiPwTavixYjc (ivi:io>.u[jL7:ia SLy a.\.oiw


^
TcptovoYepa?

edd. codd. 2. a^TY] La. — £YX£1|JL£V0 v M. o58ev Lb, o’([iavva vtxTqaavva oXup.7ua a^-

3. au|av6|JL£vo? La, w sup. o^ — |j.£vt^v yep. o^8ev M, vixr,aavu oXu[JL7ua "Ay_.

L a, — TrX^w edd, ante B codd., cum Trp. yig o^ 8 ev La, rec. (ev 'OXupiTua scribens)
.

B cett. edd. — xav’ £v8oc Pc, 4. Epw? C et lacuna indicata B SW D Sch, B exci-

om. M Lab. n£<jai,vot»VTa PcdLabVn B disse haec fere putat; x6i<^o<; loxi' tout^
SW D Sch Sp, 7i£tji|i.ot)VTa A, IlEatvouvTa Oi(3wva, hoc inserui cum Sp, C malit Au-
cett. edd. codd., v. ad I 4,5, 5. auvoixi- li.ai« £(jTt.v £ix(i)v (hoc cum K) t. 8p. Oi^va*
•aovva Va La, auvomaovTEc S M Lb, auvowTrj- vixi^aavvi Iv ’0X. ’Ay. 7rp., y^P*

orovTC? Ag Pc, om. Pd, auvoixTqaovTa Pa. — S ot(iciova


* * vtxiqaavTt 8’ £v ’0X. ’A)(^. Ttp.

.A
^aa. XKFC VbPa, xoZ ^«(7. cett. y£p. o^8£v, Ol^tova v(5i<pos' v(xy]v toi5t<j) £v

edd. codd — om. B Pc. 6. y^Sevo Vb '


09^. Trp. xtX. Kays. 1. 1. 297 sq., 0?13wi:a

M Lb Pd, — £7T£xoc|;£ Va, [jlev inserendum {jLVY]|JLa (vel xd<po<;) § vt,x’;^<7avTt. Zink. 12.

videtur SW. 7. p-Evavoiav M Pa. 8. ^^AvvYjv £{»p£C7^ai D, ut solet. — vouto AXKFC


om. M. — a-m]v M. 9, vYjx£a5‘ai xai vou PcdMLbVa, toi5t<p Sylb. cett. edd. Pa La
Spo[X£(0(g Va pr. m., sec. m. omissa margini Vb Ag. 13. ’0>.up,7axY^v M Lb SW D Sch
adscr. 10. SiSupLOia Vb, £{)8u[ji,aia Sp, "
OXup-iriaxTiv rell. edd. codd. 14. oi-

Ag. — -
post Aup,aia inserunt ejtI AXKF ^SSxao teL Pc. — post dt[j.£9.£c om. La.
C. — xai :q tou A X K F C Vb Pa, xa'i vou — 8t.8<itaxovva Pc, 16. 8ri, quod est in

rell. edd. codd, — OiP(6va vixyi' voutw edd. post o3t(0, om. Sch Sp cum codd.
8' £v ’OX. ’Ay^. Tcp. yspas Xa^ovta o68ev praeter Vb Pa (8s, yj sup. e, Pa), incl. SW
A X K F Pa Vb (hic Xa[36vira) et Va, nisi D. 18. Tcaiul om. M. — xai ante i<; ins.

quod hic viXYjaavva habet, oi(3wva vixyj?.

46 *
726 AXAIKA.

toT^ aYa)VL^£(78'ai [xsXXouat ira ’0Xu[X7Ui.a svayt^siv tw OijSwTa, xai '?]v xpa-

iry)(7a)C7i.V; sv "OXu[JL7cia orscpavouv tol» OipcoTa tyjv sixova.

XVIII. STaBiou^ Bs 6(7 ov xsdtrapaxovTa ;upo£X0‘6viri £x Au[j.y)^ Tuoirap. 6 ^

’'^
Il£Tpo? £? 0'aXa(7 7 av ( koltzigi, xai ’A)(aia)v tuoXi? tuoite 2 X£voc (ox£Tto Tuapa

Tw Il£ipw. 6 tu6(70i ^£ £^ Hpax7;£a xai xa £pya auxoO 7U£ 7uoiY]xaa'iv, £(7 xiV 5

oux £Xdc)(i(7xa (7(pi<7t B£iy[JLaxa xoti Xoyou A£?ap.£v 6 ? 6 £v ^QXevw j3a(JiX£tj^

xai 6 tcoi(ov "HpaxXyj? Tuap’ auxw 5 £viwv Ito'j(z. xai oxi. [X£v 7u 6 Xi(jp.a I?

ap)(Yi? [Jvixpov •?)


’'QX£vo?, [xapTup£T tw Xoyw xat eXzy&Xo'^ Eupuxiwva
KEVxaapov 6 x6 'Epp.'r]'TiavaxTO? x£XoiY)p.£vov ’
ava xpovov Be to 6 ? oixy)xopa^
£x>.ix£Tv 6x6 a(j 8‘£V£ia? cpad ty]v ''QXevov xa\ Il£Lpa? t£ xa\ E 6 puT£ia? lo
(3CXO)(COpYi(7ai.

2 2. ToQ Be llEipoD xoTa[xoU xEpl xo 6 ? oyBo^xovxa acpEcjxYjxE (jxaBiou?

IlaTpiwv •?] xoXi? o6 xoppw Be auxY]? xoxap. 6 ^ EXaUxo? sxBiBwdiv

8‘aXa(7 <Tav. Ilarpscov ol xa ap/^aioxaxa p-VYjp.ovEUOvxE^ cpadiv Eu[xy)Xov

a6x6)(8‘Ova oixY](7at xpwxov ev x^ pao-iXEUovxa aux 6 v av 0'p(6 xwv o 6 15

xoXXwv. TpixxoX£p.ou Be ix XYj^ ’Axxixy]c acpixo[Ji.£votj xov x£ xapx 6 v


lapijiavEi x6v yjixEpov, xai oUicrai BiBa/^ 8‘£i? xoXiv ’Ap 6 *r)v o)v 6 p.a(7 £v exi x?]

Bspyadia x?]^ y?j^. cb; Bs xp6? uxvov sxpaxExo 6 Tpixx6X£[J-o?, £vxaUQ'a

’Av6'stav xaTBa E'j[n^Xo'j xo6c Bpaxovxa^ cpacnv 6x6 xoU TptxxoX£p.ou x6

app.a ^E’j‘£avxa £D'£‘XYjc7ai xai a6x6v crxETpai. xai x6v [j-ev £xiXa[x[3av£i x6 20

Herw. 1. [jLeXouaiv Va. — za 6Xu[i.xia A. edd. rell. Palm. MS. Vb Pa La. — 6 £v

— y.paxiqaouaiv A X K Vb M. w sup. ou, emend. S B, 8’ £v M R Ag Lb, 8e ev edd.

xpaxqawaiv cett. edd, codd. — y.ai ante S Vab Pcd, in La neque 6 neque 8e
Oi^wTa om. Pc. Post xpaTTjawaiv virgulam est, in Pa 8’ sup. lin. 7. |evio)v om. La,
habent edd. inde ab S, post 'OXop-xia incl. Sch. 8. ijLixpov e| edd. ante B
rell. edd. Vb fslapyT)?), pix.pov tq d)X. e| dcpx^i? Pa, e|

3. T£ oaov AXK codd. praeter Pa, in apy^rjc puxpov cett. edd. codd. 10. exXeixeTv
quo 8e oaov t£ et R, qui habet t£ oaov t£; P c. — Am. 97)01 legisse videtur. — e;

8 e oaov Sylb. FCS BD Sp, 8 e oaov t£ SW, TwEipa? La. — EupuTEia? (s. Eupuvta?) codd.

voluit B, oaov t£ Sch, „quotiescunque litte- (E^puTia; M), E6puT£id? edd. 13. xavpaitov
rae x£ . . ipsae principium nominis numeralis Pc. 14. dpy aiOTEpa Vb. 15. Pao. ou xoXXcov
sequentis efficiunt, toties Pausanias non oaov auT. dv9'p. Vb edd. ante B, pao. dvS-p. 06

T£ sed oaov solum usurpavit, ut absonam TioXX. auTOv Pa, [iaa. a6-ov ocvQ'p. ou. xoXX.

quandam syllabarum concursionem evitaret" cett. edd. codd. IG. ex 8e doT La,

Seemann 1. 1. 19 4. £j d-saaaXiav M R, — Tou TE xapx. La. 17. oix?)aai codd. A


£? S'(iXaaaav Lab Vn Pacd Ag SW D, £^ d-a- X K. oixtoai Sylb. cett. edd., dpooai Kays.

XatTav edd. Vab. — t) tioXk; La. G. £Xa- Z. f. A. 1849, 298, placet Frazero, (dpTO-

y^iavov 09101 8£'iYP-a Sch, oXa/iOTOv cum La, x)oi9)oai.' VIII 4,1. — ’Ap6av codd. (’Aptbav
probat Kays. Jb. f. Ph. 1854, 414, ildiiGzd Vb, 6 sup. w, in Pc ex dpwav corr. videtur)

09101 8£iYP-a'!:a rell. — ziq 6 post Xoyou in- edd. praeter Sch, qui ut $ 5 ’ApoT,v scribit,

serunt A X K F, om. cett. cum codd. — rec. Sp. 18. ETpdxETO Va M D Sch Sp, hpi-
8£?(i}jL£V0(; A X K VaMLbPcd Ag, AscapLEvo? -£T0 cett. edd. codd. 19. 'Av^sa Pors,
VII 17,14-18,7. 72-7"

)Tp£wv sxTusdovira ttou ap[i’airO(;* Tpi 7UT 6Xs[X 0 (; xai E5 [iy]Xo 5 ’'Av 8'Siav %okiv

OlXl^OU(7tV £V XOtVW, TOU Eu[XY]loU TUaiBo^ £7U(6 vU[XOV. 0)XlcS'Y) Bs 'xai TptTY) 4

[XSTa^u 'AvQ^sia? xai ^ApOY]-? MeadcTi? %6\k;.‘ 8 . 'Oxoaa Bs -oi IlairpsT? TrspV

Atovudou Xsyoudi, ''TpacpT^vat ts auTOv sv MscrdcTsi xai svi:auO'a' hzi-

5 [3ouX£L>Q'£VTa 63u 6 TlTaVWV £? TUaVTOToV txcpix£(j 6'ai XlvBuvOV, OUX £VaVTlOtJ[l£VO^

TOL^ IIa«L-p£U(ji M£(7 aiT£w^ To ^


6 va[xa auTOi^ ccpidiv I^YjYsTdB-at

TuapiYjpLt.

’A)(aic5v B£ u<7 T£pov £x(3a76v"T(ov ’l(ova§,^ ilaTp£!j(; 6 IIp£UY£vou? toO ’ AY'^vopo? 5

£? p.£V ’'Av 6'£tav xat £<; M£(jaTiv [jly]


£V 0 ixi^£0 8'ai zoXq' Ayrjxidiq a7U£T7u.£, 7U£pi-,

poXov Be T£i)(oa? Tupo? ’ApOY] (3aXd[X£vo? [XEi^ova, iva Ivto? ol tou 7U£pi-’

lopoXoo xal Y] "*^ApdYi YsvVjTai, -Ovo[xa 10’Eto acp’ lauTotl Ildcxpa? xoT.ei.

4. ,’Ayy]V(op Be 6 Tua^r-^p tou OpEDYs^o^J? "*Ap£&)^ tou ’'ApLXUxo<;, b

Be ’'Ap.7uu5 IIsXiou ^ -ToO AtYt-VYjTou Tou Ayjpeitou toD 'ApTuaXou Tou ’Ap.uxXa

Tou Aax£Bai[JLOvo?. .IlaTpET [isv TOtaU^a Ic, tou? Tzpoyovoix;. 67uap.)(ovTa ^v. 6

5. iBia Bs ava /povov Ila^pET? Bis[37](7av s<; AtTwXiav ’A)(atc5v p.6vot xonro:

iScpiXtav AiircoXwv, tov tuoXejxov dcpidi. tov Tupo^ Focld^a^ c 7 uvBioi(70 vt:£(;.

TupodTTTaiaavTE^ B’ sv voa^ [xoc)(ai? T^dyoD ['ulei^ovco^ xai 5tu6 Tusvta^ a{xa ot

TuoXlol 7^t£(^6p.£vot IlaTpa^ [xsv 7uT.9]v d^iy^v tivwv exT^eCttodctiv' oi Bs aXXoi

xaira cpt^Epyta^ £(7X£BcicG’Q‘Y]a'av xat 7uoXi(7[j.aTa Tuaps? au-ra^

IlaTpa^ tococBe oclloc wxYjdav, Mecoctiv xal ’'Av&'Siav xod Bo>.ivy]v xai

20^ApYupav TE xai ’'Appav. A5 you(7to? Bs yj tou TuapdtTuXou vop.i^o)v xsi(id‘at7

avQ^ziav Pc, avS'£tav ttoIiv Pd. 1. £^)[j,tjXo? sup. 0, ripYiUYSVouc B cett. codd. (y)v pro
Vb. — £ub'£Tav Ttoliv Vab M Lb, mox [xsza^b y;u m Va Lb), hic et infra IIp£UY£VOUi; cett.

£5d‘£iac Vb. 3. (ipoac Pa. — M£a‘aaxi(; A edd., cf. III 2,1. VII 6,2. 20,7. 8 . vob?
XKRMVb, Mzadug cett. edd. codd. — dcxaioi)? Pa. 9, pali6[ji.£voc Pd Ag. — ol

01 7T:a't:p£T(; p. corr. ,e TtaTpti; Vb. 4. om. A X K F C, Iv toT? oi La. 10. £9'£to

p.£adtir(p codd., (in Pc £i sup. y) praeter Pa — IIp£UY£V0U(; Pa in marg. 11. i^psct)? Vab
La, [jL£aaT£t, Pa, p.£adtTi La. — £7uPoul£u6- LaPd. 12. 8£ipY]xou Vb, Atqpitou Sch Jb. f. Ph.
pi£V 0 v R Vb Pa edd. ante B, £7uPoul£iJOvi:a 1864,38. — ’ApYrfi5iou Meurs. C, ut III
.
1,3,
cett. codd., £TO(3oul£uS'£VTa Buttm. cett. edd. dpTzdla Vb, rou §£ 6tp:rdc>ou Lb Va M Pc, tou
5, •Stto IlavoSv codd. (praeter Vb, qui habet §£ dpTzdloL Ag Pd, TTOu 8 e dpTzdloL La, tou
U710 fitv(i5v = (3cv9'pc!)tr(ov, et Pc Travwv) AX 6cp7r(£).a Pa. 14. d^d Pc. 15. auv-
KFCSSW, bTZQ mavwv coni. C, recepp. 8ioiaouat(v) Va Pcd Ag M Lb, auv8toiaovir£c

cett. edd. 6. 'TZOLxpdav^ La R, TcaTpaaiv M, Pa Vb La (aw8. La) edd. 16. >tai om. La.
in Lb utrumque, alterum e correctura, R ad — 6fpp.a pro ap.a Pd. 17. TO£^oij[j.£voi La
marg. 'rtaTp£i»aiv, 7raTp£uaw Vab Pacd Ag. Pc. — Tzplv pro Pd. 18. {>7Co (pd£p-
— TOu M.tadxz(ji<; Buttm. coli. cap. 21, x% yia? om. La. 19. p.£adtTY]v La. — BoltjxYjv

McaadtTCwc Am. Vb, Trji; M£aaTr£w? i:o ovop.a AXKB codd., BoXivy]v cett. edd. Am.
uncis incl. SW Sp, negat Sch se intellegere, Palm. MS, 20. dcpyopcicv t£ Va M La. —
quid haec verba sibi velint.
, Suspicatur igi- ’'"Ap[3av B SW D Sch Sp Pcd Ag Lab, 'Ap[3av
tur post xivSuvov hiare orationem. 7. Tcpsa- Vb cett. edd. ((ip[3av M), 'Apoav s. ’ApoY)v

Ysvou? La, infra per 7]u, Trpoysvou? Pa, £i» Sylb., probant Palm. MS. F, placet SW.
728 AXAIKA.

xaXw? Ufxzpocg ^ xaT uXkf]'^ Ttva akiav sTcavTqyaYsv auO'i? sz twv

7co>.Ky[JLaTra)V twv aX>.a)v Toug avBpa? Ta? Ilairpa?' TupocjGfjvwxiffs Be

xal ’Ax«iotj^ Totj; £X Tl>7Uwv, xaTa^alwv sBacpo^ 'PuTua^. xat sBwxs


|xev sX£ud‘£pot? ’A/a!,5>v pi.6voi? toT^ IlaTpsua-iv zX^oci^ ihcoKZ hh xoci ig Ta
oiXT.ix yipoi (j(pi(7tv, 6:;6'7a -oXg o^TzoUoig v£pxt,v ol 'Pwpiaiot vopti5ou(7Lv. 5

8 6. riaTp£t5(7i B'£ £v axpa %6 >.£i Aacppta? lepov I<7 tiv ’ApT£p^o?*


‘^£vtx6v [JL£V S*£w TO ovo[xa, 8(r/)Y[J>.^ov ^£ sTapwd-sv xat t 6 {XYaX|xa.
KaVjBwvo? Y<^P AiTwXia? a>.>,Y]? 6t:6 AuYO'><y'c‘^'^ IpYjp-o)-

0‘£((7y)^ Bia 'To I? TTjV NixoTwoXiv T?)v 6 t:£P Tot> ’Ax"rioa (7t>voixt5£<jB‘a6 xa\ t6

9 AtT(oXtx6v, o’jT(o t6 (xy^^[J«5c Aoccppiocg oi IlaTpsT? £(7)^ov. dxTaUTw^ Bs lO


10
xat 6cra (JcXXoc aY^tXixaTa Ix 'JS AlTwXia? xai Tuapa 'Axapvdcvwv, Ta [j.£v

:roXAa ig ty]v NixoxoXiv xop.t(j6^vai, llaTp£U(yt, Bi 6 k\)yo'j(j':og ^XKol ts

T wv Ix K«>.yBc5vo; Xacp'jpo)v xal x«\ Aacppta<; sBwxfi t 6 aYaXpia,


6 By) xai ig ijA£ £Ti £v ^xpOTCoXsi ir9i IlaTpEwv £t)(£ T7i[jLa^. yz^iaboLi

£7utxXY)(7iv D*sw Axopiav a7ir6 avbpor <I>o)X£w^ cpa^t' Aacppiov y<^P 'C'6v 15

KadTaXtcJ toi» Azkoo^ KaXybtovioi^ tBpuaaaO-ai 'zb ^yoLk\kCi ^z%g ’ApT£p.iBo?

t 6 ^p;(aTov, 01 bs 'z%g ’ApT£[xt^o? t6 p//)vip,a t6 ig OhioL ava /povov 'ZoXg

Ka>.oBcovto^ £Xa(ppoT£pov YS'^£'^^Qa «?Triav D‘£ff' ir7i(;

<7£w^ I&^eIolktiv sTvat TaoT/]v. 'zb jx£v ay7^[xa too (XYaX[J.aTOC 8‘Y)p£000(7«

ecmv, iXzpoLvzog Bs xa\ /pucroo ::£7uotY)Tai, NauTuaxTiot. ^£ M£vai)([j-o^ xat 20

XIoiBa? £tpYa(iavTo‘ T£X[j-atpovTat Be aapoig Kavaj(oo too Sixutovtou xat tou

llAtYtVTQTOO KaX>.(jwo^ oo t.oXKm yzviaboLi Ttvt ^>.ixtav bGzipoug. 7. ^youGi

hz xat Aacppta £opTr;y ''ApTEp.tBt ot OairpEt^ ava Tcav zTog, Iv fi


irpoTuo?

1. aTravi^Y^^Y^'^ -• ”po;auvwxy)aE AX quibus est cpaai. 16. KaXXiou Vb. —


K Vb, Tipo^auvwxtae Sylb. cett. edd, Pcd Tou dSEXqjou edd. ante C codd. praeter

Ag La, Tcpoauvwxrjas Va, Tcpocuvwxiae Lb Pa, La Pa, „ Castalii fratrem “ Am., xou AE^cpou
hic TT) sup, i, 4. £? incl. D Sch, at cf. V cett. edd. La Pa, in hoc a sup. lin. addi-
50,7. 5. yipoii edd. ante S M Vab, yipa dit m. sec., coni. Sylb,, probant Palm.
cett. edd. codd. — vofxi^ouaiv B SW Pcd MS, F, rec. cett. edd. 17. p.Y]viap.a Pcd
AgLaVb, vopit^ouai rell. edd. codd. 7. Ag Lab, — dvd/povoi La. 18. urna M
EiorjY[i.£vov edd. ante SW codd., ech^yM-. Vab. — tr] om. Va, addit sec. m. 19.
cett. edd. 9. Sioc t6 ttjv Nix. AXK post [j.ev ins. 8 tj edd. ante Smai., non ha-
codd. praeter La, in quo e? deest, et Pa, bent cett. edd. codd. 20. 7:£ 7:onf;p.£VT) A
qui xTjv omittit, 8ia to £? Nix. Sylb. Palm. X K Vb Pa, 7:£7:oir)Tai cett. codd. edd. —
MS. Smai. B D, K coni. 8i6t to e; tt)v '^uuTzdnuog M Va. 21. T£X[Jwx:popai malit

N ix., rec. cett. edd. 12. exsXeuge vel Sch, probat Kays. Jb. f. Ph. 1854, 417.
simile verbum apud xo(i.iaM)vai desiderari —8 e post TExpi. Va SW D Sch, x£xp.aipovTai
dicit Sylb., „fortasse ExofAia^r/* SW. 13. TE Pors,, om. particulam cett. edd. codd ,

XTii {jiacppia? Pc. 14. et:’ Sfxe A X K Vb cf, V 19,8. —


Kavdxou om. La. 22. Tivd
Pa, ec Eps cett. edd. codd. 15. cpwxswv codd. praeter Pa, in quo est Tf|V. 23. Aa-
to? Va. — cpY]ai codd. praeter Pa Vb, in cj>pia edd. ante Smai. codd. praeter Pa La,
VII 18,7-19,1. 729

iTZV^MOtOg 8'U<7WC? £(J'iriV OCUTOig- TUSpV |XSV TOV [3(*)-|^6v £V XD-x7.W l(717a(JlV

sn )(X&)poc xat sxxai5sxa sxaairov :cT^)^£t 5


*
svro? sm toQ pot>^ou

ocdoTurd (7cp6<yt' tw-v xsiTrai. [XY])^avw'VTat,- ^£ 6w6 tov xaipov t% sopi:^^

xocl avo^v S7CC tov p6>pi6v XsioTepav, £racpspovir£(; y^v im tou p(0[xoU Toa?

5 ava|3oe(y[;.od<;. TCpcSTa [X£V %o-p.3r?)v p^yaXo^rpeTCfiaminrjv ’ApT£|j,tB.i 12

7Copt7U£aaa<5i, xod y) UpxopL^vY) 7capS>£vo^ 6-/zTzca T£lsuTaCa :uQp,7u9i^ [ItcI]

zkoifM'^ 6:u 6 t 6 ap|xa £^£L»y[X£V(»>v *


£^ ^£ ty]v Imoucjav TYjvixauira y]By) Bpav

Ta £^ TYjy vo[ii5ougi, By)[jlo(7ioc- ts *?] TuoXt? xal o5)( ^(Jg-ov ig ty]v

£opTY]v ot iBiWTOci cpi>.OTtpbto^ Ij^ouG^iv. £(7|3aX7.(>u(yv yocp ^wvira^ tov ^(jy^av

io 6pvii8‘a^ T£ to 6? £^&)^p-oi>? xai bp£ta 6|i.oC<«)-(; t^Tuavira, £iri Bs 6(; aypiou?

xat E^a^pou^ T£ xod BopxaBa^, ol B£ xat X 6x(*)v xol (xpxTcov Gxupou?, ol

Bl xai Tra Tzktux, irSv O^vjpiayv’ xaTaTi 8‘£ 0 t( 7i £tu\ tov Pc(>[x 6 v xa\ BivBpwv

xapTuov Twv 'JjpiEptov. To Bl «TUO irouTou Tuup Ivtocdiv £^ ira 5^Xa. £VTau 8‘ai 3

7UOU xai apxirov xat aXXo 'Vi £S'£a(7 ap.Y)v twv ^wcjyv, ir(5: [j.£v 6 x 6 tyjv xpwTTQV

I5 6 p'pt7]v ToO’ xupoi; pta^op.£va ig ir 6 Ixirocy xat Ixcpsuyovira 6 x 6 iGj^ao^'

TaUira 01 £[>,(3a>.6vx£? IxavayooGtv a58't? £^ tyjv xopar^. TpcoB'Y],vo«, Bl oaB^va

6x 6 (t^v) 8*Y)ptC»yV [JlVY]pX)V£ 60 UGtV.

XIX. Be Iv irw' [JL£xa‘46 Toa vaou X£ xy]4 Aaippta(; xal xoi>

pGy^piOLi x£xotY)'[X£VGv [JLV^’pLa E6puxdXou'. X(5c B£ o(JTig 17£ 4v xat xa6»’ Y^vxtva

20a?iriav acpox£To ig tyjv yTjv irauTYjv, BY]X4<T£t piot xal irauira 6 7(.6yo? xpo-

BiY]yY)<7api£V(t) xpoTSpov 6xoTa 6x6 tO'0 E6pDXo0vO'U xy]v £xtBY],[XEav toT^ £VTau8*a

Ta xapovTa av0'p(6xoi<;. ’I(6v(ov xot(; ’Ap6Y)v xai ’'AvO'£tav xat M£craxtv

oixoS^iv £v xoivw T6\kzvog xal yoLog "^Ap^EpuBo? TpixXapia(; £xCxXy]giv, xal

Adc 9 pia Meurs. Pors. cett. edd. La Pa. 2. Va. 7* zo om. Pa. 8« Trrjv om. id. —
xal ineptum esse dieit Sch. — 8e om. 8r]p. 8e ve id. — iq ante x6Xi<; om. Pd Ag
La. — £TCi om. M Vab edd. ante B, ha- La. — post XG^i? habent xai edd. inde a
bent cett. edd. eodd. — toi (^vomira Lb B cum codd., om. cett. post EopvTiv

M Pa, xa dtv^^Ta, alterum za sup. vers., Va, habent y) edd. ante B, expungunt B et seqq.,

(5tvodirai;a Vb, zoi a^OTOtxa Pcd La. 4. om. etiam codd, 12. 8 e om. La. — xai

^vo8o? La. — post AEiozipav distinguunt B a-5


x §£v8pwv Pd. 13. xapxwv
La, xapxSv, 0

SW D Sch Sp, ante X.. rell. — Toh? om. Va M. sup, lin., Pa, xapxwv iqpcpwv Pd. 14. ^
5* (^va^aa^AOus D Sch Sp, liva^a^poui; codd. ^llo Sch Jb. f. Ph., 1864 47,
. 15. >tai ante

edd. — p£ya>.oiip£7r£(!yt£pav Pacd Ag La, |sje£- £>19.. om. Vb, expungit Lb, 16. £pPdiX).ovT£c

yaXcw:p£X£aTdnr)v cett. codd. edd. 6. PcdAg, £]jL^aXX6vv£c Va, £pPaX6vi:£ M, £p-

PaedAgLab edd. inde a B, om. cett. codd. 3 diXovT£<;


[
La. 17. vSv ins. D Sch Sp, vo-
— UpouiiA£vifi codd. (kpaiJt,£voc et per corr,- luerunt SW, abest ab edd. codd.

i£pop£vnv Va) edd. ante Smai., kpwpevTi 20. xpoTi^yTiaapevy A X K, xpoa8ir,Yyiaa-

Cor. cett. edd., alterum ante Tcixp^£v&<j p,£vw Lb Va. 22. voi? ante i^vS'p. om. La
sup, vers. habet Pc.. — £7tl codd. Pa Vb edd., est in cett. codd,, correctura est

edd.., incl. £Xi cum Herw., iwto cXdccpwv Pc, alieno loco inserta, habet enim La vtjv dpoY)v
exi E^dc^wv 6x0 £?tacpcdv vo 6tppa e^Euypev&yv (SW). 23. £V o’t>i
9 codd. Am, edd. ante
730 AXAIKA.

£OpTY]v ot ’l(ov£^ xcci Tuavvu/^iBa ^yoy ava tuocv z^oq. izp(x)G'jwr\w Be zXyz

2TT^q 9'£Ou 7uap0'£voi;, £? 6 a7U0(7i:£X'X£(7Q'ai Tuapa avBpa £[i£l)v£. 2. 'Xsyoucriv

ouv G-u[ip^vat 7UOT£ [o)?] t£pa(j8-ai [j-Ey ty]^ 8>£ou Ko[j.at8*w t6 zlZoq xa>.7^t(yTTjV

7uap0'£vov, Tuy/avEtv Be a8TYj(g spwvTa MEXavtTUTTOv, toc te aXXa tou? y)Xi-

- xiwTa^ xat o^EO)? EUTupsTcsia p.a>.i(7Ta 67U£pY)px6Ta. 'Bs 6 MET^dcviTUTuo^ zq5

t6 i(JOv TOtj EpwTo? 67U'riyay£TO ty]v 7uap8'£vov, sp^vocTO .auT-^v xapa to 8


Tuaxpo?. ETUETat Be 7UCO? Tw yyjpa toc T£‘aXla 6)q t6 to>jj svavTiOLl(78'ai

vsoic, TjxiGTa s? tou? spwvTa^ t6 avaXyvjTOv, otou xal M£>;avi7U7ucp

TOTE £ 8'sXovTi ib'zXouGOL^ ay£(j 8‘ai Ko[xai 8‘w oote Tuapa twv saoTOo yovswv

3 ooTE Tuapa tojv Ko[xai8‘Oo? vjlispov a:uY]VT'/)(7£v ooBsv. etueBei^e Be ztzX toX>.wv io

TE B‘r) aXkm xai sv toT^ JVlEXaviTTUoo Ta8"/)[j,ac7iv 6)q p.£T£(JTLv spcou xal

av8'pw7ua)v Guyyzca v6p,tp.a xai avaTps^l^ai O^ewv Tt,p.a^, otoo xal tote ev tw
zr\q "*ApT£[j;iBo^ lEpw Ko[j.aL0-oj xai MeXccvitto? Si-sTX-rjaav too spwTO? ty]v

6p[i'^v. xai ot p-sv sp.£XXov tw lEpco xai zq to sTEiTa i<7a xai 6'aXap-o)

yp*/)(T£(jO'ar Too? Bs av8'pa)7Uoo; aoTixa e? 'ApTsp-iBo? pvY)vip.a £(p8'£ip£, ty]^ 15

TE yr\q xapxov ooBsva aToBiBoj(7Y)c, xai voaoi (TcpiTiv oo xaTa Ta EiojO^oTa

4 xai ocK aoTwv O-avaTOt tIeiove; yj Ta TpOTEpa syivovTO. xaTa^puyovTwv Bs

aoTwv Itui /pY)(7T'/jpiov to £v AsXcpoT^, Y]}.£y)(£v y) llu8'ia MsXaviTCTOv xai

Kop-atO^oV xai sxsivoo; te aoTOo; ;j.avTSop.a acpixsTO O^o^rai ty, "ApTEp^iBi,

xai (iva Tuav eto^ ::ap8'£vov xai TaTBa, oi to eiBo? eisv xa).Xic7T0i, t'^ 8‘Eco 20

8'Osiv. TaoTY)? piEV By) z^q b'UGiaq svsxa 6 TOTap.6? 6 Tpo; tw ispcp ty]?

F, £v xoivy Sylb, cett. edd. — -rpixXapuov otYctY^^^®^^ Valcken. ad Her. IV 78


M Lb, TpwtaXiwv Va, Tpi>i).aptav Ag Pd. 1. scribit. — xo[J.a9'(b Va et sic deinceps. 10.
leptoouvTj edd. A X K F Sniin. Vab M Lb Pc Twv fr](; xop.. Pa. — xopaiQ^ou s. xop.fiti9'Ou

(hic 0 pro (o), kpoxrjvr.v codd. edd. rell. codd. praeter M Pa La. — oijSev ^p-spov Slk.

(o codd.) — zi^zxo A X K F Smin., cTy^e Va, £i Tj|i.£pov Vb, 8iQ[j.£pov, om. o68£v, Lb,
cett, edd. codd. 2. 7rapD'£vo<; 9'£ou (jr,p.£pov Pcd Ag M. — CtTi£8£i?£v Ag, 12.
Va in marg. infer. £ secundo librario addit. dvajTp£4>ai M Vb edd. ante’ B, dva^p£'|»ai

— dmoaxiXkz^ (fin. lin.) ozca Vb. — Va, (ivaTp£4>ai coni. S. Cor., est in cett.

divSpoc PdAg. 6; kpaa^ai edd. inde a


3. codd. edd. 13. xal ante £;£kX. om. La Pa
B Va Pcd Ag Lab Vn, om, M Vb Pa cett. Vb edd., habent cett. codd. 16. ou8£v
edd. — om. 9'£Ou Pa. — KojJiaiS-cS edd. ante S codd. (ou8£v’ Vn Ag), xaptrwv
edd. ante S, Ko|j,aiB'(b Sylb. Pors. codd. o^8ev Sylb,, oij8£va La, coni. K Pors,, rec.

6. l-KTffdyzzo B SVV D Vb Pc (in hoc p. corr., edd. inde ab S. — voaoi Pa La, voaoic cett.

a pr. man. fuit. -^§^1 u;tyiy'^Y2''^o codd. 17. £7r’ auT. edd. ante S M Vab,
edd. codd. 7. 0 £ jrw Ag Lb. 8. tou; £pw- b. 7Z a^T. Sylb. Cor. Am,'cett, edd. codd.,

Tac^Sylb. 9, £B'£Xouaav fitvdtY£a^ai edd, cf. III 5,9. VIII 11,11. IX 23,2 (Sieb ). —
ante SMVnAg, £&>£Xouaa (av sup. a in Va) Q-dvaTO? Va. — ;:X£iov£c VaSmai. SW D
SL'^6LyzaZai Pcd Va Lab, £B'£Xouaav Sch Sp, irX£0V£c cett. edd. codd., in M £i

Vb, £9'£Xou(7aV' ayzGZ-M Pa Abresch, Pors. sup. £. — xaxacpsuYOVTfov Lb Pa. 19. S'uaai
Cor. cett. edd. praeter B, qui e9'£Xoujav (t7]^ in marg.) dpT£p.i8o? La. 21. TauTa^ pi.
VII 19,1-8. 731

'
Tpt>t>>.apia(; ’A[j.stXt)(Oi; sxXtqO^y) 'ziwc, Bs 6vo[j,a sT)(sv ouBsv. xaiBtov Bs xai5

7uap6'SVO)v 6 tu 6(701 [isv 9'sov sipya(jp.£voi MeXaviTUTuou xa\ Kop.at-

O^oui; Ivsxa aTuwXXuvTO, auxoi


'
ts oiKTpoiraira xal oi '7upO'7‘^xovi:£(; 7 cpi(7 tv
(


£7ua(7)(Ov, M£Xavi7U7COv xal Kop^aiS^w cru[jLcpopa(; Ixto? ^z^^zg^oli Tt9'£[j.oa

Spiovov yap- y] av8‘pco7Uw avToc^iov xaTOp8'WG’at


. Tiva £pa(78'£vi:a.

3. Tzo^OGOLGb^ca B£ outw Xlyovirat 8'Uovt£? ’ApT-£[AiBi avQ^pwTuou?. £X£)(pY)i:o 6

B£ auTOL? 7up6T£pov £Ti £X A£>;(pS)V [3a(7t}^£6? 5svo^ 7;:apay£v6[i£v6? (jcpKJtv

Ixi TY]v y^v, ‘^zyiKoy ap.a ayo[X£vo^ Baip-ova, toc zq ty]v ^‘Dcriav 'ir9j^ Tpt- '

xXapia^ 7uaU(j£L. IXlod B'£ aXoo(7Y]^ xai v£[xop.£V(ov t<x Xacpupa twv ‘EXXyjvwv,
10 EupaTuuXo? 6 Euai[iovo^ Xa[JLpav£i Xapvaxoc* Aiovudoo Be ayaX[j.a -^v Iv

lapvaxi, £pyov [X£v, cpa(7LV, 'Hcpaiaxou, Bwpov B& 5x6 Aio? IBoB^Y] Aap-
Bavw. }^£yovTai Bk xoci ^Xkoi Xoyoi Boo I? auT-^v, w? oir£ £cpoy£v Aiv£ia?7

axoXixoi TaoxYjv 'Xtjv >.apvaxa‘ oi B£ ptcp^vai cpa(7 iv aoxY]v 6x6 KacjavBpa?

aup-cpopav T(p £6p6vTi ‘EXXt^vwv. y]voi5£ B’ o3v 6 EupoxuT^o? ty]v Xapvaxa


iSxoci £iB£ x6 ayaX[xoc. xoci aoxixa ixcppwv pxxoc x-^v Q^^av* xa [jl£v By]

xX£iova £[xaiv£xo,- oXiyaxi? B£ £yiv£xo £v £auxS). ax£ B£ ooxw Biax£t|X£vo?,

o5x £? XY]V 0£(7(7aXiaV x6v XXOOV £XOI£TxO, xXk’ £Xl X£ Kippav X(Xl £? x6v

xauxYi- xoXxov’ ava^a? B£ £? A£Xcpo6? s/paxo 6x£p x^? vocroo. xai auxwS
y£V£(79'ai XzyouGi [xavx£U[xa, £v8'a dcv £xix5)(Y) 8‘Uoo(7iv av9'p(oxoi? S^oaiav

20 ^svY]v, £vxau8‘a iBpu(7a(78‘ai X£ x-^v Xdcpvaxa xai a5x6v olyC^Goa. 6 pi£v B*?] -

ocv£{j.o? xa? vau? xoD EopuxuXoo xaxY)V£yx£v ixi xy)v xp6? x^ -^ApOY) M-
XccGGuy' Ix^a? Be £? xy)v yTjv xaxaXap.pdcv£t xaTBa xai xap6'£vov £Xi x6v

(3a)p.6v XY]? TpixXapta? '^ypL£vou?. xat 6 p.£V lp.£>wX£v o5 yjxkz%S)<; (joviq(7£iv

X(X £? XY)V B'0(Jiav*: acpixovxo Bk I? ^T^[XY]V xat 01 £Xl)((OplOl XOO )^pY](7p.0U,

8ri xdi<; Va. 2. o58b om. La. — praeter SW D, qui cum cett. codd. Kaa-
£ipY0C(7[JL£vov La. 3. dxoXXuvTO codd. praeter advSpac scrib. 15. slSev I? t6 AXK
Pa. — xai ante oi om. Va. 4. Ti9'£[Jiai om. Pacd Ag Lab, sTSsv to F S C M, £i8£ to cett,

La. 5. [xovov scripsi cum Sp', aptius vide- cett. edd. Vab (oTSe Vb), SW coni. £i6£v

batur Valcken. B SW, [jiovw codd. edd. cett. £(70) TO cl. 21,13, ubi £(70) conicctura est.

6. 8)^ codd. edd. ante S, Se Sylb. edd. 16. £Y£V£iro La, — £v Eautrou B, £v a^Tw
cett. — O^uovTac Pd. — l-niy^gr^o yap edd. Va. 17. £X£i T£ VabMLb. 18. TauTYiv
praeter Sch, iy.i^pr\xo 8e codd. Sch, [Se] A X K, TrauT^ codd. edd. cett. —
Sp. 9. xauEi edd. ante SW codd., xauaEi Va M. — uxo Ag- Pd. — v6(7i:ou Vb M Lb,
Buttm. cett. edd. — twv est in M Vab, om. at M in marg. voaou, F v6(7t:ou praefert. 20.
cett. codd., incl. SW. 11. p.£v om. La. Tt. pro T£ M Lb. — auTO? La. — 8 t^ om.
12. 8uo loYOi edd. ante B Pa M Vb, loyoi La. 21. xainqv£YX£v om. Vab M Lb. —
Suo cett. edd. codd. — ovv Vab M Lb, xpo? dporiv PcVb La, xpo? tt^v (?]
sup,

&GXZ Pa, in marg. (i)^ oti, 6? ote Pc La. T^vj (5:p6Y^v M, xpo? xr ^Apori Pad edd. 22.
13. (3cxol£iX£i Pc, ^xolEixoi cctt. codd., £x[3ai: A. — xapS'£vo)v M. 24. ol om. A
(StXolixoi edd. — Ka(7av8pa<; Va edd.
732 AXAIKA.

9 ^oLf^CkioL Ts iB6vt£$, 6v outuw TupOTspov £wpdc5t£(7av, xod s; T?]v Xapvaza


6x£v6'/)(jav WC £IY) £V aUT^ Q*£6?. xai o5t(0 TW EupU7CU)v(0 T£ v6(JO$

xal Toi^ £VTau8'a avO^pwTuoic m £^ tyjv 6‘U(Jtav £7uau(j6‘Y), t6 t£ ovop,a £tt£Q'Y)

t6 vuv tw 7COTa[JLw M£tXi)ro?. ’'Eypa^}^av Be '^By) tiv£<; ou tw 0£<7(J(x7.w

(7U[xpavTa EupuTTuXo) Ta £ipv){jL£va, aXXa Eup:^u^ov TuaTBa toQ 5

£v ’QX£vw (3a<7i>.£tj(7avT0? £0'£Xou(7iv (xpia 'Hpa)c>.£T (jTpaTEO^avxa Iq ^'IXiov

Xaj3£tv Tuapa toQ 'Hpayw>.£OU? -ttiV lapvaxa* xa Be ^XkoL y.a^k toc auira

10 Eipi^xaort xal oOtol lyw Be o5te 'HpaxXsa ayvo^crai i;a ir-^v T^dtpvaxa,

£i By) TOiauTa 7UEi9'0[xai, ojte Ta auTY)v sTutcjirapLEvo? BoxsT {xoi tcote

av Bouvai Bwpov o*D[X[j.ayY](javTi avBpi* oute ol nairpEi^ aXXov Tiva ^lo


Tov EuatpLOvo? £/^ou(7t.v Eup!J7CL>7.ov £v [xvYjp.T„ xat ot xai £vayC^ou(7tv ava
Tcav STO?, ETUEtBav Toj AiovtjGw TTjV £0pTY]v aywGL.

XX. Tw 8'£(p Be Ttp syro^ Xdcpvaxo^ s7rUXY)(7^ [Jtsv egtiv AI<71>-

pLVYjTYji;, ol Be auTov toc [xaXiaTa O^EpaTUEUOvrs? Iwsa te £t<7tv avBpE^,

av EX TuavTcov 6 By][J-o^ 7uposlY]Tai xaT’ a‘^ico[jia, xai iGca yavaTxs? toT^ dtv- 15

Bpaat. pua Bs £v ty| sopT^ vuxtI e^ t 6 exto? (pspEi t^v Xapvaxa 6 lepso*;.

aoTY; p.£v By) vo5 yspa? tooto £iX'/)cp£’ xaTa(3atvoo(7t Bs xai OTuoaoi B*^

Twv ETUi/wpLwv TaTBs? iz\ T^/v MstXi.)(0v a(7Ta/0(7tv £(JT£cpava)[jivoi 'zotq

x£(paXac’ ex 6(T[J-0 !jv Be ooto> xat t6 ap)(aTov oo? ayoisv t“^ ’ApTspBt

2 0‘’j(7O'>T£^. Ta Be Icp’ <7T£(pavoo? p.£v tol»^ a(7Ta)ro(ov dcTuoTiO-svrai 7capa20

T^ 6'ew, lou<7d[j.£vot Bs Tcp 7U0Ta[X(p xal ao6‘tc (jTscpdvoy^ s;ctB‘£[j.£voi xt<j(JOL>

Tpo? t 6 Ispov laai Too AI<7’J[1'/y)T 0 ’j. TaoTa [jlev (jcptciv ootw Bpav xaB^s-

^7TYjX£. 2. Toti TEpt^oloo Bs £(7Tiv IvTO? TT^c Aaopla^ xal ’A8^vd? vao?
£TCix};Y)<7tv IlavayatBo?' l>.£cpavTO? to dyaX[j.a xai )(po<70o.

3 ’Ep/0[X£VW Be E^ T-f,V XOCTCO TUoXiV l\I'r]Tp6? AlvBup.TqVY]? IdTlV lEpOV, EV25

X K, est in cett. edd. codd. 1. xal jiaci- xpsTc. 11. ol xal edd. ante S, xal ol coni.

A£a i8. Pc, unde coniciunt SW ; xal (iaa. xe K, w xal Sylb. Cor., xal ol xal Cor. cett.

i86vX£? OV OU7KO TXp. £Wp. Xal [I;] XTJV Xdp- edd. codd. 12. dyritycoai Pors , dyouai Pac,

vaxa, uTiEvoYiaav, 2. uuovoriaav M, &to- w sup, ou Pa.

voifiaavx£c suspicatur S. — • ouxw? Pcd, 14. xd om. Va. 16. Ivxo? AXKF codd.,

o5xo? La. 3. iizaubti Vab M Pac D Sch, £xxo? Am. Sylb, cett. edd. 17. xal OTioaoi
£7iauab'ifi cett. edd. Pd V’’n Lab. 4. o5 xd 8tj om. La. 20. bucivxE^ Sylb. Cor., pro-
xw Pd Ag, oSxw Pc. 5. dlXd xal 8£|. bant S B, rec. Sp, S'U 0 vx£<; edd. codd. —
Pd. — S£^aiiivou Vab Pcd Lb. 6. tollw dcp’ TQfju Vb. — XOU5 dax.? Sch, probat

La. 7. T^potxlcwi; Xdpvaxa Va, xrjv sup. Kays. Jb. f. Ph. 1854, 414, xwv dax. codd.
vers. 10. cufAp-axT^aovxi edd. ante S codd. edd. 21. xS bz(^ codd. edd. ante S, x^

praeter La, aup,p.axT,(javxt, Sylb. cett. edd. b£^ Am. Sylb. cett. edd. 23. vao^ Pa in

La. — oux£ |j.b^ codd. edd. ante Smai., marg. 24. IIavaxail‘8o? AX Vb. 25.

0^81 [J.EV Srain., oux£ p.t]v Pors. Cor. cett. j


£pxop.sva)v Pc. — 8i8up.£VTf]<; VabLaAgPd,
edd. — 01 ;:aT8£<; Vb, p. corr. ol tzol- I
8i8upy)? Pa, vy] sup. r,c, 8i8up.TrjVTi? Pc Lb M.
VII 19,9-20,7. 733

Bs a^w xat Ijzi toutou [jisv By) ay(x,'k\i,cc ouB&v axocpatvouai’



TO Bs "F% MYjTpo^ TJib^u TceTuotY^Trau £^71:t Bs sv a^opa Aio^ vao? 0 Xu[x-'
Tutou, ocuir6'$ "Ts &7d D^povoa >tal scjTwaa "“AS^Tiva Tuocpa tov 0'povov. z%g zz

''Hpa^ «yoc^pia TOtj "*OXu[Jjuiod xipocv Ispov ts ''AtuoXXwvo^ T^sxoiYiTat, xai

5’Atc(>};>^v )(a>.xotr^ s(j8>^rro.5* 67uoB'^.p.aTa Bs 6tu6 Tot? 7co<7iv s(7tiv

(XUTW, xocl T^' STSpW' %0%\ STO Xpavfeu ^SpYJXS (^od?. poud
[xaXKJTOc "ATcdXXtova ’AXxatd^ ts sB’^^(J£V sv up,vw tw sc 'Epp.^v ypa^a(;,

d)^. 6 'Ep[JL% jSoS? dcpsXoiTO TOU 'AtCoXT^WVO^,' X0£l STt TUpOTSpOV Y) 'AlxOlOV

Y£V£(7 B*at 7us%©tY)pE,svoc "OptY^po) 'ATCoTiXwva AaojLsBovTo? sm p.icrO'^

lOvspk^iVy xol HocrsiBwvt xspssB‘Y)xsv sv ’I7.iaBi, t(x stcy]*

^!T 0't ijda TpM>g(7(jt TudXtv ^£pt sBsip,a, 5



s5pd Ts xat piaXa xa>wdv,- lv’ appTjXTO? TroXt? s!y)

^oi[3 s,. ad B’ slXwoBa^ sXixa^ pooxoXssaxs^.

rdL fx^v' By]' s^ to xpaviov Tod pod^ stuI 'roitSBs ocv ri? stxaasts 7tsfl:otTja 6>ai*

15 lati Bs lv 6^ca^8‘p(p ocYa^P-^ "C“s \46'Y]va^ xai tpd a^tod flatpsw^

ta^po^.

3 . ly^zToii Bs otyopa^ td- (oBl?ov, xac 'Atd^^Xwv IvtauB^a (JvaxsiTai 6

8'la(^ a^toi^* l:rot'^8'Y] Bl dctd loccpupMV, “^ivixa s^ct tov atpatdv twv Pa);atwv

01 IlatpsT? “v^pLOvav AkwXoic ’A)(aiwv [xdvot. xsx6ap.Y]tai Bs xat l<^ t^Hoc


20 To wBstov a^toXoYwtata toav sv "'EX^Yiai, tu>.y)v y^ ’AQ'T^vYiar tooto

Y^p fxsY^Q^si ts xai £$ tY)v ^ocaav 67uspYipxs xataaxsu-^v, dtv^p Bs ''AB^vaTo^

imiri(^ey 'HpwBY)? s? [xv-^piv (^TUoBavodaY]? yuvoaxot;. l[xoi Bs sv ’AtB*iBi

(jUYYpoc^^ td £(^ totJTO 7i:apstQ'Y] td wBsTov, dti Tiipotspov sti s^stpYo^ato [xoi

T(X i<; ’AQ'Y)vatoo? Yj dx^pxto 'HpwBY]? Tou oixoBo[X'/)pLatoc. sv ridcTpai? Bs 7

1. TO, quod est in codd. post 8tj,, sua- uncis notant SW, 05 pro zal Kays. Z. f.

dente Pors. damnant edd. inde ab S. 2. A. 1849, 298, post IloasiS particulam

MiQTspo? edd. ante B, MriTpos cett. edd. yap excidisse putat Zink, IloaetSwvi ve See-
codd. (pipl La M Pd Ag). 3. post d^povov mann. 13* au 8 e dL Va, si>:t:i: 68 a(; A,
punctum ponunt edd., virgulam Schmitt slXiTCoSa? edd. ante S, eiXiTraSa? cett.

Philol. 1856, 473, post Tispav virgulam edd, Vab La Pacd (i^^uTroSac Pa). 14. tou
edd. ante B, colon Schmitt, non distin- %odo<;, in marg. tou po 6 ?, Pa. — xetcoi-

guunt cett. edd., Sch praeL S'p 6 vov, tt,c £taS'ai A Vb Pcd. 15. 8 ’
sv edd. ante SW
TS "Hpa? ayaXtxa. Tou ’OXup.mou Trspav M, 8 s sv cett. edd. codd. — ^yoXixaTde te

>ctX., V. comm. 4. O^up-Tiisiou ’


coni. Curtius codd. (<3tYdtp.aTa ts Lab). 18. a|iov Lb.

Pelop. I 455 n. 21, cf. 21,7. 10. 23,7. 24, 19. Ec TS5tXa coni. SW, cf. 21,11. V 4,3.

3. 5. oui; sup. lin., Pa. — 5teo8s- 10 7 , ,


om. artic. edd., codd. 20 . Ty vaS sv
jjiaTa La. 6. t$ scrib. ante sTspy edd. La. 21. & 7i:^pxs Va, {tTTTjpxs Pcd Ag Lab,M
inde a B cum Pacd Ag Lab, om. cett. L)TCsp^x£ (m. sec. inserit p) Vb, uTtspYjpxs

edd. codd. 7. p,aXtaTa om. Va. 10. >cai edd. Pa. — <iQ'v;va5 Pd. 23. ote La. —
ante Hoa. om. codd. praeter Pa, B D Sch, s|stvpYa<jS'ai sIsipYotaTO [Jioi (sie) La. 24. utcs-
734 AXAIKA.

lov^L In TYj? ayopa^, ^ t6 ispov Toti ^AtuoXXojvo^, xaxa t-^v .s^oBov

S(7TL TaUT/JV, xai £7Ul8*Y)p.aTa £7u'(. XUXy]^ avBpiaVT£^ £l(7tv £7u{)(p6(70l.

IIaTp£a? T£ xod rip£UY£vyj? xai ’A8'£pio)v, oi IlaTp£Ci)^ vjT^txiav £J(ovto?'

xai auTOi £i(7i. 4. B£ ayopa? avTixpu^ .xaV auTTjv tt,v Bi£?oBov

8 t£[X£v 6? £(jTiv ’ApT£pBo^ xal vao? Aip.vdcTiBo^. l)(6vTa)v ^£ y]By) Aax£?»at-5

p,ova xat "'Apyo? Awpi£cov 6(p£>;£C-0'ai np£L>y£V'^v At[JLVcicTtBo^ t 6 ayaX[j.a

xa^a o^iv ov£ipaTO? l£you(7iv £x 27uapTY]c, xoivwv^dat. ^£ auTw toO


[xai7o? t5)V 5 ou>xov tov £uvou(JTaTov. t 6 Bk ayaX[xa t 6 £x Aax£^ai-

|JL0V0(; ^bv pL£v aXXov /povov l)<0L»(7tv £v M£C76a, oTi xat £^ ap/?i? 6 tu 6 Toti

lIp£L»y£VOU^ £^ TOUTO £X0p.t'7D‘Y] TO -/^(OplOV* £7:£tBaV ^£ TY) At[XVai:tBl T-/]V 10

£Opi:y]v aycocrt, ttjC B'£Ou tl; Toiv oix£tS)v £X M£(76a^ zpyzuca t 6 ^oavov

9XO[Xt^O)V TO ap/^aTov £^ TO T£11£V0^ t6 £V it?] T:6XzI. 5. TOUTOU ^£ TOO T£[JL£-

vou? £(7Tt xat aXXa toT^ lIaTp£!j(7tv i£pa’ :u£7rotYiirat Be TatjTa oox Iv 6:tat&'p(p,

aXXa £'7 oBo<; £^ au^a Bta tow 7 t-ocov


<
egti. t6 [j,£v Btj ayaX|ia 'foU ’A(jxXy)-

TutoU, 7i:Xy]v Xt6'0’j Ta aXXa' "*A^-yjva Bk IXECpavirog £tpya(7Tat xal 15

y^pU(JO!j' Tupo B'£ ^AQ"/]va^ toD Upou IIp£Dy£vo’j; [xvTjp.a ia^tv* Ivayt^oudt

B'£ xat Tw np£'jy£V£t xaira £To?, oicrajirco; B£ xat IIaTp£T, ty)v £OpTT^v

Ai[J.vaTiBt ayovT£;. tou 0'£aTpo'j Be o*j ;: 6ppo) N£pi(7£0)? vaoc xat £T£p6?

£(7Ttv 'AcppoBtTY]^’ [X£y£&'£t [X£ya}.a X£’jxgD Ta ayaXp.aTa.

XXI. xat AtovGcroG xara togto v7jC T 67.£0)i; Icrrtv Upov iTtxXYjcrtv 20

Ka7.uBa)vto’j ’ p.£T£xopicrS'T, yap xal tog Aiovgtog t 6 ayalp.a £X KaXuBwvo?.


6t£ Bl ornzXzo Izi KaXuBoW, alXot

pyiTO (?j sup. z) La. 2. Iq Ta’jir,v Pc. — J


Curt. Pelop. I 455 n. 22. 10. etceiSt) vel

IttI tt^v TiuXr]? La. 3. IIpsuYSVTr,? hoc lo- OTOTE Pors. — 8e om, Ag Pd. 11. ayou-
co omnes codd., mox TtpYjvyevoui; 7tpY)v-
|

ai edd. ante S codd., ayojai cett. —


y£v£i, ;:py)vy£VY]v Va, ter y]v et sup, vers. post 9'Eou distinguunt A X K, post ayw-
£u M, r:p£up£vous A Vb, Tcp£uy£vou? et ai Sylb. cett. edd. — ti? twv edd. inde
7cp£uy£V£T Pc, cf. 18,5. — £x^ovr£? edd. a B codd., twv u? cett. edd. — ex p.E-

ante C, Ey^ovto? Sylb. Palm. MS. (Emoveo? aoyaia? Epy. Vb. 12. xo[jl(g(Ov praestare

y.al a^TolJ Pors.) codd. 4. xaTOC xauTY^v dicunt SW. — Kays, 1. 1. te[J.£V 0 uc (evtoc),

edd. codd., y,ctz a'jrr]v Sch. — tt^v £?o 8 ov simili modo Frazer, v. comm. 15. Eipya-
edd. ante B Vab, tt]v Sie^oSov cett. edd. a^ai slpyaarai La. 16. Tpo? 8e Vb. —
Pacd Lab, tt)v £ e^oSov M, yara t:t|V tauTY) Eativ om. Pa. 17. xal Tpo? ttjv AXK
£|o8ov coni. S, Amas, vertit yava tt^v F S, xal IlaTpET ttjv coni. F, probat S, rec.

5. yal V. Aip.v. om. M, uncis saepsit Smin, cett. edd., xal Tarpsl? tt]v codd. (xal Tpoc
6. d)(p£X£ab'ai La. — TrpsuysvTi Pa. — £ 1? TpoT? TTjV M), — £0pTT)V bis Pc. 19.

XapividcTiSo? Vb. 7. ex ZKapTY](; XEyouaiv p.£y(icXa om. La.


edd. ante B Vb Pa, Izy. ex St. cett. edd. 20. Tou T^c Va. — toaew? kpov £a”tv

codd. 8. To s5v. Va M Lb. 9. vov p£v edd. ante B Pa Vb, toXecoc eariv kpov
Pa La, TO p,£v cett. codd. — £v MsjdcuSi cett. edd. codd. 22. xal aUoi te edd.

et £x MEaticTiSo? coni. Buttm., obloquitur ante B Pa Vb, om. xal cett. edd. codd.
VII 20,7-21,5. 735

xcd By) xai Kopsa-o?, 6v av6'pc67rwv [xocXiaTra sTusla^sv aBtxa spwTO^

TuaB^sTv. Y]pa [jlsv Ka>^7.ip6Y]? TuapO^svou ’


oxodov Bs s? KaXT^tpovjv spwTO?

Kops(7w [xsir^v, TOorouTTo sT)(£v aTC£)(8'£ia? auTOv TuapO^EVo?. (b^ tou 2

Kopscjou B£Y)a’£t<; t£ tuoiou[ji£vou 'izdGocQ xal Bwpwv uizoGyiGZK; TuavToia? oux

5 SV£Tp£7U£TO Y) yVCapiY] 7Uap0'£VOU, £XO[Xl^£TO IX£TY)? Y^By] 7Uap(X TOU Al.0VU(70 U

t6 ccyaT^pia* 6 Be y]xou(7£ T£ £5)(’0[Ji-£Vou toO i£p£0)(; xal ol KaXuBcoviot t 6

TuapauTixa d)(77U£p 6 tuo [J.£ 9 ‘Yi?, lyivovTO IxcppovE^ xai yj (jcpa? Tuapa-

TcX^ya? sTUEXap-pavE. xaTracpEuyoucrtv o5v stuI t6 )^pY)G'T:'i^piov to ev AwBwv/).

ToT<; yocp TY]V Y]7U£!.pOV TaUlTYjV OIXOUC71, TOXc, ZZ AlTCt)XoT<; xai TOT»; 7UpO(7)((bpOl(;

lOauTwv ^Axapvocdi xai ’H7U£ipwTai^, at TUsT^Eiai xai -ra ex ty](; Bpuo? [xavTEU-

p.axa p.£TE)(£iv p.a>;i(7 Ta scpaivETO a7.Y]8'Eia?. tote Bs toc )(pY]<7B'£VTa sx3

AwBwvYji; Aiovucroo piEV sT^EyEv Eivai t6 p.i^vtp.a, s(7£crS'at Bs oo TupOTEpov

}^ 0 (7 tv Tupiv D'a(7 Y) Tw Atovuocp K6pE(jO(; Y) auTY]v Ka7.Xip6Yiv yj tov a7uo9'a-

VEtV avV £X£IVY](^ To7.p.'^(70VTa. (b(; Bs OuBsV OWTYjpiaV E6pl(JX£T0 Y] Tuap-

15 0'EVO(;, ^EUTEpa sm to 5(; 8'p£d>a[JL£VOO(; xaTacpsuyEi* ap.apTavoucra Bs xai

TOOTWVj sXeITUETO OuBsV STl aUTY]V (pOVEOEO^O^at. 7UpO£^£pya(78‘£VT(OV Be 4

oTuooa zc; ty]v 8‘U(Jiav a7.7.a sx AwBwvy]!; p.£p.avT£op-Eva p.sv lEpEiou

TpOTUOV 9]XT0 £7uI TOV [


3(0 [Jl 6 v, K 6pE(70(^ Bs ECpEKJTYJXEl [lEV T^ B^OOta, TW Bs
EpwTt zi^cci; xai ou tS 8'up.(p sauTOV avTi KaXXip6Y)(; BiEpya^ETai. 6 [isv

20 By] (xtueBei^ev spyw av8'p(b7ua)v icrp^Ev BiaT£9*El^ E? spwTa aTuXaoTOTaTa


Ka>.Xtp6Y) Be (b(; K6p£(70V T£8'VE6)Ta eTBe, [xetstueoe t^ TuaiBl yvwp.Y], xai, 5

Ed^^Ei yap auTYjv Kopsoou te zXzoq xai ocra £<; auTov Eipya<7TO aiBw(;,

dCTUSCCpa^E TE a6TY]V ZC, T^V TUYjyYjV, f) EV Ka>.uBa)Vt S(7TIV ou TUOppW TOU

1. s| spwTOc ^8wa Va, e| eptOTO? om. M. vidit K, habent Pa cett. edd. — abxov La.

2. Y]pa [ji£v A Vb Lb, piev om. La. — — 7i:po£^£ipYaa9'£VT(.)v AX Vab M. 19.

Kanij3^6yis et Kani(3^6Yiv Vb Pa D Herw., hoc £auxwv Vb, iq abxov Ag, iaury La. —
etiam Pd. 3. ToaouTO B Sch Sp Pcd La, xoaou- lauTOV Ipyov Pa in marg. 20. £pyy

xov rell. — (5)(; abxov Vb. 5. divexplTrexo Lb. Sylb., probant Sch Frazer, Epyov codd. edd.
— xo|ji.i^£xai edd. ante SW, xop.(^£TO Vab 21. >tal KalXtpoY] x£ edd. ante B Vab, KaHi-
Pcd Ag M, £xop.i^£TO Pa Lab SW Sch Sp, pOYj x£ cett. edd. codd., in Pa xai sec. man.

xa9'(^£xai coni. C, £>taB'£^£T 0 scr. D, fort. ante xaXXippOTi x£ insertum est, pro x£ B
recte. 7. lyEvovxo, i sup. £, Pa. — x£- malit 8£, placet SW, recepi. eTSev — edd.

>.£TTi Pacd Ag Lab, u sup. £ Pa. — 7i:apa Vab M, eTSe scripsi cum Pacd La Ag. 22.

otXYlYa? La. 9. x£ Pa in marg. 10. tzz - Ttapa abxov Va, Tcapa abxTjv Vb M, T^ap'

Iziai Vb La Pc. 11. t6t£ 8t) edd. ante a5xT)V cett. codd., yap a5xr)V edd. — xopl-

BM Vab, t6x£ Se cett. edd. codd., in Pa aou, ai sup. £, Pc. — Ic abxov Sylb. edd.

Y], sup. £. 12. eXeyov, £ sup. 0, Pa. 14. inde ab SW Va, Iq a5xr)V rell. edd. codd.

av ins. ante i^vx’ Herw. — xo)>p.7]C70Vxa scripsi — Eipyctaxo malit S, Eipyaaxai codd. edd.

cum Pa, ToXp.TQaavxa cett. edd. codd. 15. 23. x£ om. codd., qui scrib. dcTOa 9 a|£V,

jtaxacpEUYEiv La. 16. £>.i7r£T0 Vb. — r) om. praeter La, edd. ante SW. — a5xT]V codd.

edd. ante C codd. praeter Pa, ^ excidisse — TOU ).1[JL£V0C post Trjv T^iqYTiv habent codd.
736 AXAIKA.

Xi[JL£vo?, xat sxeivY]? ol s^siTa avO^pwTuoi KaXXtpoyjv ttjv tcyjy^v

xaXoO(7t.

2 Bs **
6 . TolI 8'sairpou TueTUOtvjTai Hairpeuai yuvaixo? S7ut)(a)pta^

T£[JL£vo^. Atovudou ^£ £(7Tiv £VT'aQ0'a aya>.[xaTa, i(70i T£ toT? (5:p)(aioi^ tuoXi-

(7[jLa(7t xal 6[j.wvu[xoi* M£(7aT£L)^ yap xat ’Av8'£(J(; ts xal ’Apo£U(; £(jtiv a^Tot^s

Ta ovopiaTa. Taura ra ayaX[xaTa £v t^ AlovU(70'j lopr^ xo[xi^ou(Tiv t6

l£pOV TOU AtC7U[XVTqTOU '


TO ^£ l£pOV TOUTO £<; TOC £7d ^aXa(7(7TJ] TY]^ 7u67.£0)(;

7 £p)(O[i£V 0 L^ IdTiv Ix TY]^ ayopoc^ Iv B£5ta t% 6BoU. i^tuo Be toQ AI(7U[jlvyitou

xaT(i)T£pw lovTt aXlo Upov xai ayaX[xa Xt0'ou‘ xaX£tTai p.£v ScoTYjpia^,

iBpuaadB^ai ^£ auro dcTocpuyovra cpacrl ty]v [xaviav EupUTuulov. lO

3. :rp6? ^£ TO) };i[X£vt rio(i£tB(uv6? T£ vao^ xocl ayaTwp.a Icttiv 6p0*6v Xi6'OU.

rio(7£iBa)vi B'£ TuapE-; y) ^-jzogo. 6v6p.aTa TUOiYjTai^ 7:£7uoiY)[j.£va £(jtiv Ituwv

x6(7[xov zai iBia (jcpiGiv imycopioc o^zoc £x.a<JZ0L Ti6'£VTat, ToaaiBfi aravTa^

8 y£yova(7iv £7uixX^(7£!.^ auTo), Ik^.ayaTo? xai ’AcrcpaXt6^ t£ xai "'Itumo?. wvopia-

Gb'ai B'£ "Itutuiov tov d‘£ov, t:£i0‘Oito [X£v av Tt^ xat Itu’ akiai? a>.'XaL(;* lyw 15

Be £6p£TY)V tTUTUtXY]? OVTa (XTUO TOUTOU C‘X^~'^ OVO[ia ElTta^O). ''0[XY)pO?

|X£v ys Iv LTUTuwv ocd'XoLg MeveXoco) xara tou 0'EOU toutou zpoxXrjGiv TUEpil-
'
Q'Y)X£V OpXOU

iTUTUwv a'j»aix£vo;, yoaqoyo^ ‘Evvoaiyaiov

ojxvud-i p.YjB'£v £xo)v TO lp<6v BoXo) ap[ia TUE^Yj^rat. 20

edd. praeter D Sch Sp, Sylb, suadeute hi om. La. 12. 7idp£^ Vb La Pacd D, ut so-
post ou Tuoppct) collocant. — et ejtiv lent. — TQ cum Vb Pcd Ag Lab SW D Sch,
man. sec. addit, in Pa. 2. xaXouaiv SW 01 pro T| Va, om. M Pa cett. edd. 13.
Lab Pcd Ag. 3. 6 :t 6 yvw. Kays. Z. f. A. xoapitov La. — t) pro y,ai Sch coni. — l 8 ia

1849, 298, Sch plura excidisse censet, la- A X K Lab Pc. — vooaiSs Pors. edd. inde
cunam indicavi. 4. 'Ax^aioT; A X K F Vab M, a S La Pa, Pc ToaaiSs, cett. xoaai 8 I. —
’AydixoT(; vel ’A)(^aiSv Sylb., hoc rec. Smin., Sttav-ra vd La, SriavTa AX cett. codd.,
dpxaioi? cett. edd. codd. 5. MecraSeu; A dTtavvac Sylb. cett. edd. 14. IlEXayawc
XKF codd, ([jLsaaaSEix; Vb, fjLeyaSet»? Pd), codd. (TtaXayaTo? Lb M) edd. praeter S C
Meuaveu? Am. Sylb. rell. edd. — ''Apeuc AX D, Il£Xdyio; S CD Herw., „an Il£Xdy£io??“
KF codd., 'Aposu? Am. Sylb. cett. edd. 6. SW. — 'AacpdXEio? t£ D Herw. Pc (^ 09 ^-
T(i ante otyaX. om. VaMPcdAgLb, est in Xeio? t£), Aa 9 aXai 6 xz Va, ’Au 9 aXiaT6 ? t£ A
i;

Pa Vb La. — Iv Siovtjjou eopv^ codd., XKF Vb Pa, hic i sup. Xa add., 'Aa 9 dXi6 ;
unde £v vou Aiovuuou lop^^ SW, Iv T£ cett. codd. edd., cf. III 11,9. 16. e6 -

Aiovuaou £opT^ rell. edd. 7. TtoXew? laTiv p£Tt]v SW D Sch, £ 6 p£TTiv cett., Sp V 14,8
epX- £vi £)t T. fity. edd. ante B Vab Pa, tioX. E^pETTIV. ITCTttXTlV Svva Lb. ZTz\ TOUTOU
IpX- £ti £z T. dcy. cett. codd. praeter La, in codd. praeter Ag, D, Slt:o toutou edd. cett.,

quo pro £Tt, est laviv, post B recepp. cett. £jTi Touvw Ag. 17. y£ om. Smai. Va M.
edd. 10. 9 Yia'i M
Lb, super r\ posito a 18. opxov AXK Pa, u sup. v, opnou cett.

M. 11 . 8£ om. post Tzph; Vab M. — edd. codd. 19. yaidoxov Va M. — EvotJi-

libo\) Xsuxou, X£U)cou litura dei., Vb, Xi9'ou yaiov Vb Ag. 20. tiooei 5p,vuS'i (sic) Va,
VII 21,5-13. 737

IIa[jt,(p<o? 6^ *A6'Y)vaL0t? zoij^ ap)(oaoT-aTOu^ (twv) 3[xvtov s7coiy](Jsv, slvoci9

<p7)(Jl TOV IIO(7£tB6)VOC

17U7U(0V T£ BwT^pa V£c5v t’ l6'UXpY]B£[lVO>V.

oSlTO) BlOC TY)V IxTUtXYjV >ta\ o6)t (5:x6 £T£pa? Xp0Cpa(T£(0^ t 6 ovopia £(7)(Y]X£V.

5 4. ’Ev Hocxpaii; Be o5 xoXu axwTEpo) irou rio(j£iBwvo? i£pa Icttiv 10

A(ppoBii7Y]5’ t6 B£ £T£pov Twv aya>.[xai:o)v y£V£a xpoir£pov ^ xar’ £[i£

a:Xt£T^ avBp£? av£iXxu(7av Iv Blxtuw. £(7ti B'£ xai aY<^7.[iaTa toU )vLp.£vo?

lyy^TaTci) ypcXyiQu x£xoiY)[X£va ’'Ap£w?, t6 B'£ 'AxoD.wvo?* xai ’AcppoBtT/)^,

tj^ >tai xpo^ Tw Xt[X£Vt £(7 tI t£[X£vo?, Xib'00 [X£V xpodwxov xat axpai xsip£^

loxal x6B£?, ?4Xou Be toc Xoixa £ipya(7Tat. £(Jti Be acpidiv xat ocT.dOf; Ixt ii

d*aXa(T(7Y), Bp6[JL0(j<; te £XiT7]B£toi7aTOU? xai i<; 'z^Xk(x, BiatTav Y]BETav wpa


xapE)(6[JLEVov 8'Epiv^. Ev TouTco Tw aX<7Ei xai vaol B'£o5v, ’Ax6X7.wvo(;, 6 Bs

'AcppoBiTY]?* XExotYjTat xal toutoi^ Ta aya>w|j.ai:a. toB Be aXa’0U(;

IspQV E)^£Tat AY)^Y]TpO?’ aUTY) [JLEV XQCl Xat^ EtlTOCdt, TO Bs CCyaX|JLa T^(;

15 r% £<7Tt xa9''^[XEVov. 5. xpo Bs tO'D ispoD AY][iY]Tp6? xyjyiQ. Taumqc 12


To: |X£v xpo? tolI vao.'U XlQ'wv dv£(TTY]xsv at[xa<ytd, xaTd Bs t6 extB? xdQ^Bo.?
E-S auTY]v x£xoiY)Tat. (jiavTsTov Be svTao^dc ecttiv d^JS^Bd?? o5 |xy]v sxi xavTt

ys xpdypLOCTi, dXld sxi twv xa|j-v6vT(ov. xdTOXTpov xaXcoBiw twv T^extwv


B^(7aVT£(; X(x6'tdO‘I,, (7T(x6'p.WpiSVOt |jd) Xp6(7CO XoS'lYdGb'OLl ^'(]y%5 dXX' -©(TOV

20£xt^<xu<yai Tou BBaTo; tw xuxXto tou xaToxTpou. to Bs svteUQ^ev £u5d[JLEvoi

'B^sw xat B‘UpLtd<javT:£(^ s^ to xdToxTpov pXsxo^ua'!’ to Be (jcp,w7i tov

VO<70,!}VTa ^TO.t ^«VT« Y) X«l TsB^VEWTa EXtBsiXVLXJt. TOUTW |X£V T^ uBaTt 13

TosyouTO pLETscTTtv dXY]B*EtQc?‘ -6. Ku.ocvswv Bs Twv xpo? Auxioc xX^icRatTaTa

6|i,vu^i, [XT) [ji£v Smai, ex Homero (''l’ 585). cett. codd. edd. — xai om. MVab Lb (in

1. nd^icpo^ Va. — 6)i; Vb. — tcov ins. Pa expunct.) edd. ante B. — 8e post Xi-

D Sp, probat Frazer, om. codd. edd. 3. |j.£Vi om. cum La Pa (in hoc est ad marg.
SoxTjpa edd. ante S Pa Va M Lb C, Swajpa addit.) Sch Sp, xai *A9po8iTr]? (repo? i:y Xip..

Sylb. cett. edd. codd., t’ eXaTrjpa K coni., Se etjti t£[jl.) Xi3'0u p.ev xtX. Palm. MS. S.

probat Porsono teste Ruhnken, praefert etiam 11. va otXXa edd. ante B Vab Pad M, rdlXa
C, iS'uvT?;pa Lobeck Paralip, 429, probat cett. codd. Sp, -cSXXa cett. edd. 12. tw
Kays. Z. f. A. 1849, 299, ^uT^pa vel aw- om. La. 13. ’A9 poS{tyic xexoirjTai. XiQ'0u

XTipa Mein. ad Callim. p. 122, ^p,Y]T^pa AX K F C, AcppoSiTY]? •


TZZTioir^vai Xi'9'ou

Preller in Pauly Real-Enc. s. Neptunus p. (’A9poSiTY]<; TiznoiTixai 1'i^ou' Pa) cett. edd.,
533 not., placet, p.ev Swx^pa Sch praef. — verum iam vidit K. 14. aijiTT) |Ji£v.^ — xal
€. TO Se lepov, in marg-. erepov, Pa. 7. av- ante 7) om. Pa, est in marg. 16. xpo TotJ

Spsi; om. Va M. 8. xexonqp.evoi) Lb, xexoi- edd. ante B codd ,


Ttpo? xciil Sylb. cett. edd.
Y]p.£vov SW D e coni., TC£7rotTQ[j(,£va edd. cett. — aip,aff(a X K Pd. 17. Ss eaxiv evxaud-a
codd. — To p,£v inseruit ante ^^Apew? C, ut Pa. — [jL£v pro p.T)v Sp tacite. 18. ye om. Va.
solet. 9. est conieciura Curtii, v. Pel. — PtXX’ Pa. 21. £? om. edd. praeter Pa M
I 454, recepp. Sch Sp, oT? La SW D, om. A X K, habent Pa M cett. edd. 23. xoaouxov
738 AXAIKA.

)rpY)(7 T-^piov ’A7r 6 ).Xtov 6 c s(7 rt. 0 up 5 sco?, Tuapsj^sTat Bs uBwp t6 Tupo? voag

Kuavsat^ [st? 6] svt^ovTa xtva s? ty)v 7uy]yt]v 6[xotw? tuocvtoc OTuoca 0>£Xst

8'£(xcra(7B'ai. sv IlaTpat? Bs Tupo? tw aXcrst xai ispa Buo scjTt HapcicTui^o?'

£v Ss Tw STSpw 7C£7uotY)irat p9jp.a Aty^TUTOD Tou ByjIou. cpuysiv Bs s? t^v

’A poY)v ot IlaTpst? cpaatv auTOv toT? ts s? to6? TuaTBa? 7ua8'TQ[xa(7t xat to5

14 5vo[xa auTO TUscpptxoTa tou ’'ApYou? xat s? tuT^sov tou Aavaou Bst[JLairt. sdTt

Bs xat tspov IlaTpsGdtv ’


A(Jx7.Y]7Utoti ‘
touto t 6 tspov uTUsp axpOTuo^^tv twv
TTuXwv £(7irtv syyu? at stui MscrdcTtv ayoucrtv.

7. At Bs yuvatxs? et(7tv sv TaT? llarpat? apt0'[x6v pAv xat s? Bi? twv

avBpwv’ 'AcppoBtTY]? Bs, stTUsp a>>Xat? yuvat^t. p-sTSdTt xat TaOTat?. Pto?lO

Bs auTwv xaT? TuoUat? sd^tv dcTuo t-^? puaaoi» t^? sv ^'HT.tBt (puop.svY)?'

xsxpucpaXou? TS yap oc%’ aux^? xat sdOT^xa ucpatvouG^t ty]v aXT^Yjv.

XXII. Oapat Bs, ^A/atwv tzqXi^, Ts>.ou(7t p.sv s? llaxpa? Bovto?

AuyoU(7Tou, 6B6? Bs I? Oapa? Ilaxpswv p.sv sx tou occttsw? (jTdcBtot tusvtt^-

xovTcic st(7t xat sxaTov, axo 8'aXao‘(jY)? Bs avo) Tupo? -i^Tistpov Tuspi s^Bop,-/)- 15

xovTa. TuoTap.6? Bs psT 7uX7](7tov Oapwv Iltspo?, 6 aoTO?, sp.ot BoxsTv, 6?

xat Ta ’^2>.svou Tuaps^statv IpstTuta, 6tu6 dvB’p(67ucov twv :up6? 8'aXdc‘(7’^ xaXou-

[JLEVO? IIsTpOC. npo? Bs T(p 7UOTap.W X>.aTdvCOV £(7TIV dX(TO?, XOTT^at TS 6 tu 6

xalatOTYjTo? at TUoXXai xat 7)xoucrat pisysO-ooc s? toctouto wgts xat sdTtwvxat

Twv /;/]pap-wv svto?, xat bTZOGOiq dv xaxd yvco[XY)v y), xat syxa8‘SuBou(7t. 20

2 2. Tuspi^oT^o? Bs dyopd? ptsya? xaxd Tpoxov tov dp)(at6Tsp6v scjTtv sv

OapaTc, *Ep[xou Bs sv p-^dT, t^ dyopa Xt8'Ou 7us7uotY)p.svov dyaXp.a, s)(a)v xat

ysvsta’ s<7TY]xw? Bs 7upo? aoT^ t^ y^ 7uaps)(£Tat pisv t6 TSTpdywvov (7X^1^°^’

La Pa Sch, xoaouxo cett. — Kuavewv codd. — Ic Sixacxcov Vab, 11. 6tz6 AXKF
fVa xuvaeiwv habere videtur) edd. ante codd., ScTzb Sylb. cett. edd.
Smin., C Smai., Kuavetov Smin. et cett. — 13. 8’ edd. ante SW M Vb, 81 SW D
Auxtav edd. ante B Vb, Auxia cett. edd. Sch codd. cett. — A X K M Vab Pac
ttoXcic

codd. — TilriaidaoiwxoL Pd. 1. F xo ante Lb, 'KoXiq Sylb. cett. edd. PdAgLa. 14.

S8(op ins. vult. 2. zlq o £vi8. edd. ante F, (pdpoq Va, cpapa? Lb Pcd, cpcpot? Pa. — [j.£v

S codd. (Iv i8. Va), dq o eaxiv 186vxa C, Pa in marg. — acxco? FC Pad Va, 16.

£1? 0 incl. cum D, zoio (cicco F B) i8. cett. distinctionem ante 7ioxaii.os et deinde 8£
edd. — xivoi om. A X K F S, habent cett. om. Vab M, in Pa 81 expunct. 19. xocouxo
edd. codd., cviScov xi? Sylb., £i^ o IviSovxa Pcd La B Sp. xocouxov cett. 22. 'Epii.^? t£
£cxiv ofJLOitoi; Ttdvxa malit S. — xtjv yV edd. ante C, ‘Epp.9jc 8 e B, 'EpiJLOu x£ Am.
TiXj sup. lin. — opa scribunt post Trdcvxa cett. edd. praeter Sch Vab Lb M Pc, ‘Ep[J.ou

A X K F S Pa Vab, opav e coni. SW, om. 8e Pd Ag La Pa, in hoc 8c expunct. et x£

cett. edd. codd. 4. §£ Iq a^xr^v ^p6y]v, sup. lin., Sch Sp. — cyov C Smai. SW D
aijxTjV expunct. et in marg. xrjv, Pa. 5. x^? Sp Pcd Lab Vn, cycov edd. rell. M Vab Pa,
8 e £? Ag Pd. 7. xru xo kpov M, xouxo t£p. cf. comm. ad II 13,5. 23. x’^ om. AXK.
Va. 9, ai 8e A X. — jjiev Pa in marg. — X litera maiuscula quam reprobans
VII 21,13-22,5. 739

|jLSY£&'St M £(7Tiv 00 |X£ya^. xal auTw xai £7ULypa[JL[j-a £7U£(T^tv, ava8'£ivai

a5i:6 M£(J(7 Y]viov y.(x.7^€i^c(,i [j.£V By] ’Ayopaio^, xapa S'£ auTw %ai
)(pY](7T^ptov xa6'£dT/]X£. X£Ttoci B'£ ^p6 Tou aya7.[JLaT0? IdTia, xat '

oc6zy\, [io7;u[3Bw B'£ Tzpb^ TY]v £(7Tiav :rpo(7£)^ovTai 7.uyvot yaT^xoT. acptxo[X£vo? 3

•5 0UV 7U£p\ £(77U£paV 6 TW 8'£0) yp(0[X£V0? Xl(3aVCOir6v T£ £7Ul £(7TTta? O^UIJLia,

xai £[JL7u7.Yi(7a^ Tou? 'koyyoix; IXolioo xai £5a^a<; Tt8'Y)(jiv Im -tov po)[j.6v

TOti aya^.p-aTO^ £V B£^ia v6[xiorp.a l^riywpiov, xa7.£TTat ^£ yalxouf; t6 v 6-


[xt(7[xa, xai IpwTToc 7upO(; 'zb ou? tov Q'£ov otuoTov 1:1 xai £xa<7i:op "to £po)TY)[JLa

£(7X1’ x6 (XTUO xouTou ^£ a7U£i(7iv £X ocyopoc^ £Xicppa5a[X£vo? xa wxa*


10 xpo£7.8'(j)V ^£ £? x6 £Xx 6? xa^ ax£(jxsv axo xwv wxwv, xai ^(jxivO(;

av £7uaxoU(7Yi cpcov^^, [xavx£U|ia Yiy£txai. xoiauxY] xai Aiyuxxioi^ £X£pa4


X£pl xou ’'AtuiBo? x6 i£pov [iavx£ia xa8'£Gxv]X£v. £v ^oi^odc, Vz xai 5Bwp
i£pov £Gxiv* 'Ep[xou vap,a p.£v x^ XY]y^ x6 ovo[xa, xou<; ^£ oby^

aipouGtv auxY]^, ava6'Y]p.a £lvat xoO 9'£0 !j vo[xi^ovx£^. 3. sGXYjxaGi Be

I 5syyt>xaxa xoO ayaX[xaxo^ XEXpaywvoi Xid'Oi xpiaxovxa [laXiGxa api0'[j.6v‘

XOUXOU? G£j3oUGtV ol ^ap£l(;, £XaGXO) XtVO? 6vO[ia £7Ul>.£yOVX£^. xa


£xi xaXaioxEpa xai zioXc, xocgiv ''EXXy)Gl xip.a^ S^ewv avxl ayaX^-ax(ov zXyoo

apyol Xib' 01 . OapEUGi Be ogov tuevxe xxaBiou^ xai B£xa axwxEpw xrj^5

TzbXzcfi^ EGXiv okGog AiOGXOupwv. Boccpvai [xaXtGxa Iv auxoi xEcpuxaGi, vao^


:2 oBe o5x £V auxo) ouBe ayaX[xaxa’ xo[xixO'^vai B'e ol Extywpiot cpaGtv zg

'Pw[XY]v xa ayaX[JLaxa. Iv ^apaT*; Be Iv xw ocXgei [3a)[x6^ XiO'a)v XoyaBwv


EGxl. xo8'£G0'ai Be oux sT/^ov ei [6] <I>ap'r]? 6 ^uXoBa[XEia(; xt]!; Aavaoo
(JCpLGlV Y] Op.WVUpLO^ EXEIVO) Xl^ EySVEXO OlXlGX'^(;.

K non mutat. 2, 2t.[ji.ulov B D Sch Sp, Ii- £(7171 Tou 'Eppiou' ‘Eppou vStpa Valcken.
p.ulov cett, 3. xeurai p.ev malit B. 4. auT^ Diatrib. 289, rec. Sp, lauv 'Epfjiou' Atpxa
Vb Pa edd. praeter D, aSinq D cett. codd. (in [jiev vult Burs. Gg. II 324 not. 1. 15.
Pc corr. ex a^Tiq). — [JioXu|38y Pa, ut II |j.ciclt,ai:a om. Pd. 16. OapaieT? et Oapaisu(ji
37,6. IV 35 ex. IX 31,4, p.oli|38w codd. Valcken. MS. — IvAgtoh edd. ante S codd.
cett. (|i.oli[Jt. 8 w Pc) edd., quarum pleraeque praeter Pa, lyAazG) Am. Sylb. (hic ; vel
non sibi constant. — ttjv Pa in marg. — kydazciq) cett, edd. Pa. 19. 8 toax 6 pc«)v Lab
7zpoGilQ'^v(Xi Schneider, placet SW, rec. D Pcd. — 8 dp,va!, M, 8 a 9 vat te Pa, irs ex-
Sch Sp, TzpoaiioyGZQ cett. codd. edd. — punct. 20. 0 5 i7 £

edd. ante B codd., ou 8 e
lu^vot. , xoivoT x^lxoT La. 5. 6 om. codd. 6 . cett. edd. codd. 21. 9 otpat,c Vab, Iv da-
llcuiox) Pa in marg. 8. xa\ ante £>c. om. pale —- tGzi additamentum esse ab auctore
Va. 9. ctTcacnv Iz xotl 0'sou cod. Phral. 10. serius insertum opinatur S, SW immerito
W TWV PaLa, wvtrwv A, ovtwv Vab M,
1 vw- probantibus. 22 . xu^e(jS'ai 8 e o^lix eaviv ol»x
Twv PcdAgLb. 12. „Serapidis“ Am. — olxov zl Gcpdpr]^ 6 9 . La, £i 6 ^(ipy)?
[ ]
Smin.
cpapaic Vab Lb M Pd Ag, 9 apal? La. 13. Sch Sp. — $ulo 8 ap.£ta^ D SchSp Pad Ag
iczi -ou 'Epp.ou* ''A[j.a codd. (ocjxa Pa) edd. (hi ( pro zi), Ot,lo 8 a[Jt.£ia<; cett. edd, codd.
praeter Sch Sp, eativ’ ‘Ep(j.ou vapa Sch, (hi, Pc excepto, { pro £i). — Aavaou #a-
Pausanias II. 47
740 AXAIKA.

6 4. TpiTsia Zi, ^A/aiSv xat ccjt'/] tuoXi?, sv [j.s(70Yaiw [xsv wxKTTat^

TsXotjcrt Bs Ic, ntXTpa? xa\ oStoi pacriXeo)*; B6 vto(;. cnraBioi Bs s<; TpiTsiav

sixo(7L T£ xat sxaTov zIgiv ex Oapwv. Tupiv Be yj h; ty]v tuoXiv e(T£7.Q'e‘tv

[jLV'^p.a ecTTi XsDxotj 8'sa(; xal zq 'Zoc aXXa oc^iov xa\ ou)r Y^xtCTa stui

tkT? yp(X,(^ 0Li^ od eidiv stuI tou Tacpou, ts/^v'/) Nixiou' 0'povo? ts eXecpavTO(; 5

xai yavY) vea xa\ eiBou? e5 s)(0’j(7a e;c\ tw 6'povo), 0‘epaTuaiva Bs auu^ Tuap-

7 e(7TY]xs cxiaBiov cpspoucra' xai vsavi(7X0(^ 6p8'6^ oux e/^wv tuo) ^eveidc s(7ti

'^ iTwva evBeBuxo)? xai /Xap.yBa stui tw /itwvi cpotvixyjv Tuapa Be auTOv

otxsTY)? axovTia e/wv eori, xai ayst x'jva^ e7uiTY]Beia? 8‘Y)pstJOU(7iv av8'pw-

Tcoi?- 7r'j8'£C>8'ai pxv By] zoc 6^6\xoczol auTwv o’jx £t/^op.ev‘ Tacp^vat Bs avBpa lo

8 xai Y^'^ocTxa ev xoivw xapiaTaTO aTrauiv sixa^siv. 5 . Tpnreia^ Be oixidv/jv



01 'xev Kel(3 iBav yzyzGb'Oci Xsyou(71 v, acpixopievov Bs ex Kojxy)? zr\^ sv 0 tui-

xoTc' 01 Bs 0)? ""Ap'/)? 'jOYY^'^®^'^^ TpiTsia 8'OYaT-pi TpiTo)vo?‘ ispaG-8'ai Bs

T^<; ^AB-Yjva^ T^v 7uapD'svov' MsXaviTCTuov Bs TraTBa ’'Aps(0(; xai Tpixsia?

oixicai zz (0^ ty]v xoXiv xai C‘S(j8'ai t6 ovo[j.a oczd [XY]Tp6<;. 15

96. sv Tptusia Bs ZGZL [xsv tspov xaTvOopisvwv Msy^^ttcov 8‘swv, ocyoclikxzoc Bs

GcpiGi %r]lou 7U£ 7 cOiY)[j-£va‘ TOOTOI^ xoizoc Szzo^ £opTY]v ocycuGiv^ ooBsv Zl

aXXolco? Y] xai T(p Aiovjo^cp Bpwaiv "EXXy)V£?. scti Bs xai ’A8'Y]v6c(; vao^, zb

Bs ocYOcXpia Xi9'00 zb z(d’ y)[xwv . zb Bs ap/aTov sc 'Pw[jly)v, xa8'a* 01 TpiTai-

pwv edd. ante B, Aavaou acpiciv cett. edd. yaxpi Tpix. La. 11, ’A9'y]va A X K F C,
La Pa, 8av. 9 T)aiv cett. codd. 1. Tpiua A TT)? ’AS'Y]va? cett. edd. codd. 15. x£ xai
X K Am. codd., hic et plerique in ^ aulrjaai tt)v tz. edd. ante B, oixiaai x£ rju^si

9 et sic Strabonis codices, Tpiiraia FC T£ M, Oix. T£ 0 ? T)u|£l T£ T. TZ. Vab Pcd Agf
Smin. B SW D, quae forma est apud Hero- Lb, unde w; y)u|y]to eruit B, qq t)5|i 9'£1 La,

SW D Sch Sp
|

dotum et Polybium, Tpiraia Smai., TpiTSia unde d)? T)u|r,9'r; scr. et habet
Sch Sp. — y.ai auTT) Am. B, xai om. edd. '

hoc Pa. — |jiY]T£pO(; edd. ante B, [jiYjxpo? codd.


ante B codd., rec. cett. edd. — pro [jlIv edd. 16. xpiTiw VaLbVnMAg, in hoc a

j

habet 8e Vb. 2. outoi scripsi, autoi codd. sup. tp, xpiTia Pacd Vb La. xaXou[i.£vov

edd. 3. Tj om. La. — eia£XB'£.Tv edd. ante legisse Am. observ^at Sylb. — t£ pro 8 e
SW, £(7 £Xd>£Tv cett. edd. codd. 5. tt£xvy) X, [
C. 17. post 7rr,Xou ins. 9'sou A X K,
corr. Sylb. — d>p6voc om. La. — 8£ pro Sylb. FSmin., in M tty^Xou in contextis, 9'£ou

T£ Va. 6. 7cpo£a'trr]X£ codd. A X K F C, in marg., in R S'£OU in contextis, 7zr{kou ad


7cap£a'rqx£ Sylb. Smai., recepi, upoa£airY)X£
'

marg., om. S'£Ou cett. edd. codd., ttyjXou

ex alia Sylb. coni. cett. edd. 7. axia8£iov T ou coni. K, 7a)Xou otcxou coni. S, rriqXou ou

D. 10. p.£v q8Yi edd. ante SW codd. praeter •


li9'0u Cor. — TOUTOi? £op. ay. x-axa £x. Pa
La Pa, [jL£v 8 ti La Pa cett. edd. — 8 e xai edd. ante Smai., om. Vb, xouxoi?

av8p. M Va. 11, Tpixiva? La, cett. xpma?, ,


j

xaxoi £x. £opxT)v ay. cett. edd. codd. —


V. supra. 12. xaX(3i8av Va. — 8s om. ante ou8£v XI edd. praeter S Vb La Pa, o58£ xi

£x Pa La Sp, cf. I 9,1. — £v xoip.Yi(; La. —


|

|
cett. codd. S. 18. ^XXoiav y) A X K Pa Vb.
a X k, ’07UxoT(g cett. edd. codd.
'

dXXoiwc ?i
Pc, dXXoiw? yj cett. edd. codd.

(evotoxt)? Pa, £v omxoTc in marg.). 13. xoT? !


— XY|V 8iov. Va. 19. TpixaisT? edd. codd.
8l 6; Pa, in marg. 01 8e. — 0'UY(^'nr]p d>u- i
(xpixasT? Va, xpixaioTc Pd), TpixssTc Sch.
VII 22,6-23,2. 741

sT? XsyoLKJtv, sxojxicjO^y]. Q^uziv Bs oi svTaOO^a xai ’'Apsi xai Tpnrsia

VO|Xl^OLK7lV.

7. AiBs [i£V oSv 8'aXa(7(jY]? te si(7iv aTuwTspo) 7uo>.£t? xat Yi7U£ip(oiriB£(; 10

pEpaLco?' tuXeovti Se e^ Aiyiov sx Ilairpwv ocxpa TUpwTov s(TTtv, dvo[xa^O[X£VY]

5 "Piov, (TTaSiou^ Se Ilairpwv TUEVTvjxovTa a7us)^ou(7a, Xi[jly]v Se 6 IIavop[io?

(jTaSioi^ TCEVTE xai Ssxa aTuwTspw axpa^. Too^odiroD^ Ss a(ps(7T7]X£V

ETEpou^ (XTud IIav6p[JLOU t6 ’A0‘Y]v6c? xa>.od[JL£Vov teT/^o?. s? Se Xi[isva ’Epi-

VEOV ’A8'Tjva^ teij^ou? TrapdcTuXou^ svEvyjxovTa zIgi crTaSioi, s5'^xovi:a Ss

£? Alytov (XTud ToO "*Epiv£oG‘ oSdi; Ss tce^yj GTaSiou^ TEddapocxovira

10 p.aXt(7Ta £(; tov aptO'pLdv aToSst tov £ipY]|i£Vov. od Tuoppco Ss toQ HaTpswv 11
(XdTEwc ^OTap-o^ TE 6 MsiXi)(o? xal t 6 ispov t^c Tpix7.apia? e(7tiv, ayaX[j.a

odSsV £Tl £)(OV. TOtiTO [lEV Sy) EGTIV £V Ss‘^ia' 7UpOsX0'6vTl Ss (XTO ToO

MeiXi/ou %OTOL\ko^ £(7Tiv ^Xko^' ovopoa [XEV Tw TUOTap-w XapaSpo^, wpa Ss


‘^po? TuivovTa s5 auTou Ta po(7XY]p.aTa f dcpsiT^si tixtsiv appsva (5)? Ta tuXsCo)

15 (Tup-PaivEt

xoti touSe svExa 01 vop.sT^ sTEpcoas auTa t9](; \kzb'iG^dtGi,

T^Y]v ys S-^ T(X^ PoD^‘ TaOTa(; Ss ^aoTOo X(XTa>.£i7uoo(7iv etui tS 7U0T(xp.w,

SioTt xai TTpo? 8'UG-ia? oi Taupoi ocpioi xai s? Ta spya sTuiTYiSsiOTEpoi

B'Y]Xeiwv powv sioiv* sm Ss toT? a>.>.ot^ xT-^vsai t6 b^fiku l%\ ^Xsov

TETipLYjTai.

20 XXIII. MsTa Ss TOV XapaSpov EpsCma oux sTuicpavY] %6\z6c, sdTtv'

""Apyopa^, xai 7CY]yY] te ’Apyupa sv Ss^ta t^(; };£W(pdpou xat Ss^sp^vo?

7uoTap.o? xaTiwv zc, O-aXaodav. 2. 'Xoyo? Ss twv £7T;i)(Ci)pC(ov s^ auTov ectti,

2£}.sp.vov p.£ipaxiov (bpaTov Tuoip-aivsiv svTauB^a, "*Apyupav Ss sivai p.sv twv


£V' 0‘aXa(7orY) vopicpwv, spaa'8'sTcrav Ss auTY]V SsXsp-vou cpoiTav te dx; aoTov

25 9a(7iv EX 8>aXa(7(7Y]^ aviou(7av, xai xa8'£dS£iv Tap’ auTw .


p.sTa Ss oo tuoXuv 2

)(p6vOV o5t£ d)pal0(; ETI SCpaiVSTO Ss^spivo?, OOTE W? aUTOV Cp0lT^(7£lV £pv£>.l£V

Y) vup.(pY]. S£7.£pov Se pLOVco8'£VTa ’Apyupa^ xai TsT^EOT-^aravTa 6 to too

EpWTO^ ETUOlTjOEV ’AcppoSlTY] TUOTap.OV. T^SycO Ss Ta 6 tu 6 IlaTpEWV Xsyop-Eva.

4. iq om. La Pa, 8’ Iq Pd. — 8e incl. Sp. ^po?, Vb. — 6cp£il£i incl. SW D Sch, ocp£iX

5. Tcavoppo? Va. 7. STSpouc (^7rav6pp.ou La. TixT£iv (sic) Va, ocpiXei La, 9 il£T Lobeck.
— xa). 0 ’j[JL£VTiv ’A9'Y)va? om. Vb. — 16. Taura Va. 17. hq va om. Pa. 18.
^Epiveov (^710 Tou om. Pc. 8. evsviq- S'Y)^£iwv Sylb. edd. inde a S Pa, S-rjlcioov

xovT:a codd. SW D Sch Sp, geminant v rell. cett. edd. codd.


edd. Pa. 11. aateo)? Pc Vb edd. praeter 21. (Scpyupa M La. — a£liJi.£vo? Va. 22.
F C, ^azzoq cett. codd. FC (aarscov La). loyov La. 23. TCot|Jt.. £vrauQ'a ^palov PaVa
— Tpixlapta? £V 6 soruv Va Lb M Pd Ag, M. — dpyupav VaLab. — §£ om. Vb. —
rpiXAapiai; £v laxiv Pc, om. £v w cett. edd. (xiav xcov coni. C. 25. uapa xy Troxapw
LaPaVb. 12. od8£v ti Va. 13. [jL£dix,iou edd. ante SW codd., jrap’ auxw Buttm. cett.

Pd. — p£v Pa in marg. 14. r^pw?, p. corr. edd. — §£ om. Vab M Lb. 26. adro? La.
47*
742 AXAIKA.

xai, v]pa yocp xai ysv6[j.svg; ' Apyupai;, xa&'OT!, zyzi xai im tw ^ATvcpstw

’Ap£Q'OU<JY)? sTi spav a^Tov, BwpsTTai, xai irwBs ’AcppoBtTY] Hs>v£[Jivov,

3£C 1'/i9'Y]v ay£i tov TroTap.ov ’Apyupa?. yjxouda ^£ xal alXov iz’ ocozo)

Xoyov, t 6 uBwp tog S£>.£p-voG (7d[j.cpopov xal avBpacxtv zhou xai yuvai^tv

£pwiro? lap-a, louop.£voi? £v tw TroTatxw ^.iqd^rjv £po)TO(; yiv£crB'at. £i Bes


pL£T£(7TtV al*/]8'£La^ TW ).6yO), Tl[J.tCOT£p0V ypY)[XaT(OV ZOllS)^ £<7TIV av8‘p(O770i;

t6 uBo)p TOtl Ze^EP-VOG.

4 3. "ATUcoTEpo) Be ’Apyupa^ -OTap^o; egttiv dvop.a^6p.£vo? BoT.ivaTo?, xai

z6Xl<; tuote (oxeTto ”p6^ auToi Bo)iva. TrapO^svoD Bs Epao'0'^va!, BcXiv^^

’A7u6Hwva, T?]v Be cpEGyoG^rav sc TYjV TaoTT, oacrlv aoETvai O^aXac^rav auTyv, lO

xai a0'avaTOv yEvs^rO-ai /apiTi tog ’Ax67).o)Vo?. 4. soE^Yjt: Bs axpa te e^

zy]v 0'ala(7rrav av£/£i, xai et:" a-jTT, Xiyzzoa Aoyo^ o)C Kpovoc ty]^ S'aXa<7(7Yj<;

£VTaG8‘a £ppid>£ to Bp£7:avov, (o tov ::aTspa Oupavdv EXupTjVaTG’ ettI tggtco

B s xai axpav ApsTiavGv dvGp.a‘CGG<7iv. G>iyGv Bs ’j::£p vr]'/ XstocpopGv

"Butuwv £(7Ti Ta ipzizix' GTaBtGG^ Be AiyiGv Trspl tggc TpiaxGVTa aTTsysi 'P gtuwv. i5

5 5. Alyio'j Be ty]v yo')pav Bi£‘^£i'Tt p.sv ::GTap.G^ <I>gTvi‘:;. Bie^el^il Be xai sTspG;

MsiyaviTac, ic OaXa^r-rav psGVTs;. nrooc Be TTj? ttgXeco; zXr^^io^ izoi'f]b"r,

’( )),’jix7:ta^iv
ll^pa^fovi aO'XY]TY,. ettI “/iiAspa: adry? T:a'fxpaTiG'j xai TraX^c

avsXGiXEvt.) vixa;. auTy [aev Eyy'jp-va^E'76'ai tggto) to) avBpl £T:Giyjd'r/ A?yi£GG-i

Be EiXsiO-Gta; UpGv e^ttiv apyaTGv. val y EOs£tO'’jLa ic axpGuc Ix x£cpaXy;20


TG’j^ x6Ba? 'jcpaG^p.aTi y.zyAX’jz7ca Xzz7o>. -gxvgv ::Xr,v “cg^ojttgg te xai

— 90 iTT,aav Pa La, 'yoirriaiiiv cett. codJ. 10. tt;v 8e d^dXactjav a'jTr,v om. M Lb.
1. T^pa A Pd. — xaD'* o r/£iv La. 2. — 9£UY0''J‘^*'^

itoSe Pc. — virgulam ante l£X£(i.vov ponit edd. codd. — S>dXa7sav SW D Sch Sp Pacd,
X, corr. Sylb, cl. V 12,5. — acppoSiTT, S'd).oc"av cett. edd. Vab. — au~T,v xai —
azX. A. 3. aysiv Vb et, v expuncto, i>dXa 7 aav om. La. — xai a-jrrjv codd. A
Ag. 5. }.ouop£vir,^ La, AoupEvoi; vult S, XKF C, auTT,v xai Am. cett. edd. 11. dv
rec. D., AOUopEvoi; cett edd. codd., cf. Y£v. Ped Ag Lb. —
VI 22,7, copulam desiderari viderunt SW. om. M. — dxpa t£ l; aurf.v £^£1 Tf,v S*.

at putant verba /.ouopEvoi; edd. ante B Pa Vab, unde l; 7a-jtr,v £y£i

glossema esse, /.yS'r,; Epwro: coni. TTjV 3'. suspicatur S, dxpa t£ e; zt^'^ &‘dXa 7 Jav
Schmitt Philol. 1856, 479, ego ArjO^TjV £y£'. cett. edd. Ped Ag Lb. 12. dvEysi
£pwiro; incluserim, sed fort. yap scripsi, coni. S. cf. II 29,1. III 22,10. 11.
post Xouopsvoic excidit, v. Kays. Jb. f, 25,4. IV 34,12, passim, r/£i cett. edd.
Ph, 1854, 426. — La. 6, ypr-pa codd., £y£'.v £; est pertinere ad. 13. £Ttl

Twv Lab Pacd Ag, ypr|p.dTwv Vab. — dvwv TOUTO Pc. 1.7. ouyi^ov La. 16. aiY^tou Vb
Pa, in marg. ^dvoi;. 9. wx.rjo edd. ante Lb Pa. — <I>olvi; edd. ante B Vb Lb Pad,
SW Ped Ag Lb, in Pc wxia-o corr. in o)y.r]zo, <I>oTv!.| cett. edd. Va La, in Pc deest accen-
wxiTO La, (oiaavo aut o>y.£izo voluerat B in tus. 17. payaviTa; Va, MEiyaviTa: Sch Sp
Addendis, hoc scribunt edd. sequ. cum cum cett. codd., MsYaviTa; cett. edd. 18.
M V ab Pa. — i^oXiva La. — 81 oXupnidaiv Pad. 19. dD-Xr, iry pro dv8pl Pa Vb,
om. La, incl. Sch, habent cett. edd. codd. marg. R., dv8pl cett. codd. edd. 21. vepd-
r

VII 23,2-9. 743

)^£ipwv axpwv xai tcoBcov* TauTa tou HsvtsXyiciou \ib'OU 7U£X0L7]TaL >tcd6

Toaq x^p<j\ (Jisv edd'ij exTcivet, Bs avs)(£i Ba^a. Ei7w£tQ'Uia Bs

£ixa(7at av sivat BaBa?, ozi sv lijcp xai TiUp sictv ocl oiBivs^*

s)(ot£v B"* av T^oyov xai Itui itoi(SB£ al B,aB£<;, oTt Ei7;£L6'U(.a IdTiv ic, cpw?

5 ayou(ja tou^ TuaTBa?. Ipyov Bl toG M£(7(T7]v{ou AapiocpwvTO? Ictti t6 ayaT^p-a.

6 . TY]? Bl Ei^£iG‘Uia? oh p-axpav "*A(7xX7]7uioG te Igti t£[X£vo? xai aya^- 7

[j,aTa 'Tyi£ia? xai ’AgxX-/]7uioG. ?a[i[3£rov Bl ItuI tw (3a0'pw tov M£<7(Tyiviov

A a[xocpwvTa £ivai tov £ipya(jpivov cpY](7iv. Iv itoutw itoG "A(7xXy]7uioG tw


i£pw 1^ avTiXoyiav acptxETO avT^p p.oi SiBovio?, 6^ lyvwxlvai ira 1^ t6 8'eIov

10 IcpaaxE Ootvtxa? toc te aXky. 'EXT^yjvwv j3£>.Tiov xai By] xai ’A(Jx7;Y]7ui 6) TuaTEpa

p.£v (7cpa? "*ATu6)^Xa)va ETUicpYjpi^Eiv, 8 'VY]ty]v Be yuvatxa ouBsp-iav p-YjTspa' ’Agx7;y]- 8

Tuiov [XEV yap aspa ysvEi te avb'p(67uwv sTvai xai Tuaortv 6[ioiw^ X>^oic, sTuiinq-

Beiov Tupo^ 6yi£iav, ’ATu67^>.ci)va Bs y]Xiov, xai auTOv 6p8'OTaTa ’A(7xXY)7utw

TuaTEpa £7uovop.a^£(79'ai, oti e^ t 6 ^p[x6^ov Tai^ wpai<; 7uoioG|X£vo^ 6 r{kio^

15tov Bp6p.ov pxTaBiBw(7i xai tw aspi uyiEia^. lyw Bs aTUoBs)(£(78'ai p-sv Ta


£ipY)p-£va, ooBsv Be ti <I>oivixcov p,aX>.ov y) xai 'EXXt^vwv scpY]v tov Xoyov,

ETusl xal £v TiTdv^ T^^ SixuwvCwv t6 auTO dya);p,a Tyisidv te ovop-d-

^EG'8'at (xal ’A(7 xXy]tui,6v), xal ruaiBl sTvat B^7;a tov -^Xtaxov Bpop-ov etuI

y^^ uyiEiav TuoioovTa dv8‘pw7co^.

20 7. AiyisGci Bs ’A8'Y]vd? te vao? xal ''Hpa? egtIv dX(70?. ’A8‘‘'/]vd^ p-sv9

aiJiaaiv Ag Pd. — ^odvou AXKFC codd., codd., om. xai cett. edd. 16. 81 om. M
loavov Am. Sylb. cett. edd. 1. Il£VT£Xr,ai Va Lb Pcd, Pa o88£v ti, quo expuncto o88lv
B codicibus invitis. 2. £ywV£iv£i scripsi, Im- 8£ Ti. — Y) xai ‘EX).. £ivai tov 1. £cp. edd.
hoof-Gardner coni. ly.zizaxcLi ( 8 ac), £xv£- ante Smin., C Vb Pa, yj xai 'EXX. tov X. £cp.

vatai edd. codd., (l>tT£TaxTai Pd). 3. dv Smin., Yj xai 'EXX. £cp. tov X. cett. edd.
om. Va. — jtai Tiupl Wakefield C. 4. codd. 17. TiTavi A X K Lb Vb (t^ tSvi

£i>.£iS'Uid T£ (t£ expunct ) eariv Vb. 6. 81 Pd Ag), Titane Am., TiTdvYj Sylb. cett. edd.
om. edd. ante SWVabM, habent cett. codd. — T*^ £iaixuwvuov La, t^ etiam Pa.
edd. codd. 7. ‘l*Y£iac Am. A X K F C Sp — ‘
rY£ia? T£ A X K F C, byzidi; t£ Vb, (lysiav

codd., etiam in sequentibus i om. plerum- T£ cett. codd., ‘ryisiav t£ cett. edd. ('ry^iav
que codd. — TOV pi£v |jL£aa. La. 8 . 8 ap.wv- T£ Sp). 18. xai ’AaxXY]-iov inserui, volue-
va M. — (pYjaiv om. M Va Lb, cpaaiv Pa, runt iam Goldh. et Schraitt 1. 1. 473 (Ty'^-

corr. in cpY]aiv. — to kpov M Va, tw om. C. £idv T£ xai


^
Aayl. ov.), Kays. Rh. M. 1847,
9. ai 8 (l)Vi 0 (U Va. 10. xai, quod habent ante 352 ’AaxXY) 7Tiov pro 7rai8i ?]V, Madv. Adv.
vd T£ dXXa edd. ante B codd., damnant edd. erit. I 706 coni. ‘rYi£idv t£ ovo[i.d^£aS'ai xai

cett. — PeXtiov om. m Va Lb Pcd Ag. 11. HXid8a 8^Xa, Gc >erX. ; de 8YjXa cum
djuoXJ.wvo?, a sup. o?, La. — 81 Imcp. Pd accus. participii coniuncto cf. I 17,1. —
Ag. 12. [Jilv ydp dlpa ydp y£V£i to (sic) ?)V pro £ivai M Va Pcd Ag Lab R, in hoc
dvS’p. La. 13. oltzoUmw 81 MVa. — y.ai ad marg. etvai, £tvai edd. Vb Pa. 20.

aOTO? La. 15. xai tG edd. inde a B cum dXXo? Sch, dXco? codd. edd. cett. (dX-
744 AXAIKA.

Buo aY<xX[iaTa Xsuxou }i8'Ou' ty](; Bs ''Hpa^ t 6 ayaX[xa oti [jly) yuvai^iv,

Y] asi TTjV ispaKTOvyjv £)<£i, aXXtp y£ By] ouB£vi £(7Ti 8'£aara(78'at. Aiovo<7 oa

B'£ TUpO? TW 8'£aTpcp 7U£7TOlY]Tai (TCptO^LV l£pOV Xai OCyalpia, OUX £)(&)V TUO)

y£V£ia. £(7Ti B£ xal Ai6<; iTuixXYjcnv HcoT^po? Iv ayopa t£[jl£Vo? xal

txya};p.aTa £(j£7.0'6viro)v £v apt(7T£pa, yjxkyiou [X£v dc[j,(p6i:£pa, "u6 Bs oux £)^ov5


10 TUO) yiysioc £(patV£iro ap)(a(,6i:£pov £lvat [loi. Iv Bl o?XY)p.aT7i xaT£u8‘L)

oBotj, )(a}aou xal TauTa, £(Jti [X£V IIo(7£iBo)v xal 'HpaxX^^, IjTt Bl Z£uc t£

xai ’AB'Y)va‘ 6‘£ou^ Bl crcpa^ xaXou^iv 1^ ’'ApyoU(;, o)^ [X£v 6 "*Apy£io)v l)(£i

X6yo^, OTt £Tuon^8'Yi(7av Iv tu6X£i ’Apy£io)v, 6)c, Bl auToi Xlyoudiv ol

11 A?yi,£T^, TuapaxaTaO'TqxY) GcpCaiv 6 tu 6 ’Apy£io)v IBoO^y) (toc) ayal[xai:a. xal lo

avTOi? xai TdcB£ Iti Tupo(j'ua/^8‘^vai cpa^iv, £xdc(7TY| 'zdi<; ayaXp.a(Jiv Y)[i£pa

&'(J£IV* aUTol Bl OrOCpiG^iJ-a £6p6vT£^ 8'U£IV [1£V TuX£T(JTa 6(7«, X«T£U0))(0U[J.£V0l?

Bl ira i£p£^a Iv xoivw av(xXo)[jL« o^Blv 1^ avxa yiv£(j8'ai‘ tIXo? BI «Tuai-

zziGb'ca 6tug twv ’Apy£io)v, xai m I? ira^ 8'U(7ia? avY)7.topiva (XTuai-

it£Tv‘ tou^ BI, o5 yap £/_£iv IxTidai, xa^a)»iTU£Tv dcpuriv i7(X (xyaXp.aTa.i5

Aiyi£GGri BI £(7Ti p.£v Tupoc T*^ (xyopa ytxb<; ’Atu6XXo)vi xai 'ApTlpiiBi Iv

xoivw, IffTi BI Iv TYj (xyopa kpov ’ApT£puBoc, iro‘^£uo6T'fi BI zUccGTca, xai

TaXD'u(3iou Tou XY]puxoc iracpo^' x£/o)(7Tai BI tco TaX8'u|3iw xat (xXXo p.v^p,a

Iv HuuciipT-fi, xai auTO) ai tu6X£IC Ivayi^oixjiv (X[j.cp6ir£pai.

2 XXIV. npo? 8'aXa(7(7Y, BI



AcppoBiTY]c Upov Iv Atyico xai [j.£ir" auTO 20

ao? Va). 1. liQ'ou Xsu/.ou M Vab. 2. <5:£l fert Sylb.. in £iaax'co’j? mutare vult K eum-
scripsi, av edd. codd., cf. 25,13 dsl TTjv que secutus C, in Ircaxuou? Pors. — 6 p.£v

kpo)(JvvY)v lap-Pdtvouaa, 26,10 est dv in Va Va La Pa, 0? p.£v Vb. — Aoy£i'o)v A. 9.

pro d£(. — T] dv om. M Va. — r/£i codd. 0 TO £T. La. 10. rrapaxava^xYi? A Vb. —
edd. praeter Pa D Sch Sp, „aut d£i reponen- TO addunt Sylb. edd. inde ab S. — xai

dum aut £y_:^“ B, £y^^ est


in Pa, voluit Sylb., auToT? cum antecedentibus coniungit X, corr.
rec. D Sch Sp. — dXlw twi t£ A X K F C, Sylb. 12. 81 om. ante aocp. Va. — auvoi

dllw Tivt Cor., dllcp t£ oij 8. M Vab Lb, 8l ^£iv [Ji£v om. Ag. 13. £? auTOt om.
aXko) yz o58’ Smai. B, dllw 81 o58. Pa Pc. — yiyv£(39'ai edd. ante SW M Va Lb,
Schneider Smin., dXlw t£ 8t) ou 8. Pcd La, yiv£a9'ai cett. edd. codd. 14. xai auvoi

unde cett. edd. dlXw yz 8t) ou 8. 3. r/^ov edd. Vb Pa, om. Pc, xai auvoT? M Va Lb
Lb Vn Pad. edd. praeter Sch Sp, qui £XO)v Pd, xai a'kou? La Sp, „recte fortasse“ SW.
ciun codd. cett. 4. y.oLi cm. ante Aio? Va. — va? £? Vb. — ecvalou[Ji£va edd. codd.,
5. £7i£A9'6vT(ov Va. — £'/^(ov Vb Pd. 7. (5ivir]lo)[Ji£va Kays. Z. f. A, 1849, 299. 15.

ea68ou coni. S, probant SW Frazer cl. V exvtaai edd. ante S cum codd., IxvTaai

11,3, vid. comm. — t£ xai edd. inde a cett. — ouTO) pro a’5vou? Kays. 1. 1., a^va?
B codd. praeter Pa, zz om. rell. edd. Pa. Sch. 16. Aiyi£uai dciacpovcpoi B Sch Sp
8. £? a^Toi)? edd. ante B codd., 1^ ''Apyou? capiti XXIV tribuunt. — (5 cti61ao)vi, 0 ? sup.

Buttm. edd. inde a B, dubitanter recepi, i, La. 17. £(7Ti 81 xai Iv Pd. — to|£uo’j-

„Arqivos nuncupant" Am., unde Palm. MS. OY]? Pa, ? expunct. 18. x£y_topiaTai Vb.

„YP 'Apyciou? ut legit Amasaeus", in idem 20. aiylo) AI Vab. -- auvG A X K M Vab,
incidit S, |? a^vou? post seq. ’Apy£io)v trans- auTOu Valcken., auro Sylb. cett. edd. codd.
VII 23,9-24,5. 745

IIoc7£iBc5vO(;, Koprjc ts xsxoiYjirat xat TsirapTOV '0[xaYUptw

Ali. £VTaQ9'a Aib<; xai ^A 9 po^LTY)(; s(7tl xoct *A9'Y]va(; ayal^i-aira. —


2. "Op-ay^pto^ Bs sysvsTO tw All l%'iyLkf\Gi<; otl ''Ayap.ep.vwv 756'poi(7£v i<;

toUto to /copCov Totj^ XoyoL» p.a);L(JTa Iv 'ETvXaBi oC^ioo<;, [X£9'£^ovTrac Iv

5 xoLvw [3ou7.Yj? xaO*’ ovTiva )(pY] 'TpOTTov £t:l ap)(Y]v TTjV npia[j.0L> (7TpaT£tj£cr9‘aL.

’Aya[JL£|xvovL Be xat aXkcc zgziv iq Ixaivov xai otl axoXouO'"^-

(7a(7L xai ouB£p.ta? £tu£X 9'00(7Y](; u(ji:£pov (jTpaTLot^ -tyiv t£ ’lXtov £7i:6p9'Y)(j£ xat

6(j(xi 7U£pi0LX0i TZoXzi^ ^o^av. — Be tw 0[J.ayupLw All Ilava/^aLa? £(Ji:l3

Ay)[XY)Tpo^. 7cap£)(£TaL Bl 6 aiyLaXo^, £v cTj xai Ta i£pa ALyL£S(7Lv £(Jtl toc

io£LpY]piva, uBwp acp9'Ovov 6'£aa'a(70'aL t£ xai 7TL£Tv £x ^v]y^(^ y]B(j. £(ttl B£

CCpLCTL xal So)TY]pLa^ L£pOV’ lB£Tv [X£V By] "bO 0Cya>.[Xa o5B£vl :bXY)V Toiv l£pO)-

[j.£VC()V £(7TL, Bpo)(jL B£ (xT^Xa TOLauTa' Xa[x(3avovT£^ Tuapa ir% 9'£oD 7U£[xp.aTa

£7UL/^wpLa acpLa(7LV £^ 9'a'XaG’(jav, tu£[jl7U£iv B£ £v SupaxouoraL? ’Ap£9'00(j“^

cpadv auToc. £(jt:l B£ xal aXXa ALyL£U(7Lv ayaX[JLaTa '/aXxoQ 7U£XOLY]p.£va, 4

loZzug Tz Y]7bLXLav xaT^ xal 'HpaxXvjc;, ouBe oOto? I)(cov tuoj y£V£ia, ’Ay£XaBa
T£)(VY) T70U ’Apy£LOU. TOUTOL^ XaTTa £TO^ L£p£t? aLp£TOl yLVOVTaL, Xal £XaT£pOV

Twv aya);|iai:cov IttI ty]^ OLXia(; [X£V£l toO i£p(op.£VOL>. -ra Bl £tl 7:(xXca-

OT£pa 7UpO£X£XpLTO £X To5v TUaiBcOV L£paaO’aL TCO AlI 6 VLXWV XaXl£L’ app-
pivwv B'£ auTw y£V£LO)v £^ aXXov TualBa y] £“1 xa7A£L [xzz^fizi tlixy).

20 'i‘aOTa {X£v ouira)^ £vop.f^£"bO' Be AiyLOv xal Icp’ y][j.wv eitl crtJVEBpLov

t6 ’’A)(aLS)v aO'poL^£TaL, xa9'6TL £<; 0£p^ioTC;j7.a^ i:£ xal z^ A£).cpouc ol ’A[j.-

<pLXTu6v£^.

3. ’I6vtl Be £<; t6 Tupodct) Ee7.lvo0(; te 7U0Ta[x0(; xal aTcoTspto T£(7(japa~5

xovTa AiyLOU (TTaBCoLf; etuI 9'aXa(j(7'/] ettIv 'EXlxy]. 4. svTaQ9-a

25 wxY]TO 'E7.LXY] tuoXl^ xal ’lo)(7Lv LEpov (xyLWTaTOv IIocjelBwvo? 'EXlxwvlolj.

BLa|JL£p.£V'/)X£ Bs G(DIGI, Xal 0)? UT.b ’A)(aLc5v £XT:£(76 vT£^ £<; 'AB^TiVa? xal

1. K6pr| T£ 7T. codd,, Pa om. articulum, oixiac scripsi, cf. IV 33,2, ubi coniecturam
K6pY]<; T£ 7i. Sch Sp, Kopip zz 7Z. cett. Clavierii nollem recepissem, £:rl iraTi; oixiai?

edd. 5. TOTOv MVa. — tou 7rp. Pc. 6. codd, edd. (o’x£iat? Vb). — kpwp-svou scripsi
t9)c pro zdii; Vb, ozi (auv) zoig coni. F, rec. cum A X K S Sp, kpoupevou cett. edd. codd.
C, cf. IX 86,2. — ec>toXou9'‘if]aaaiv — £ia, T] sup. i, Pd. 18. toScSv Pa, ai sup.
Smin. 9, 170 a).aoi; SW coni, pro 6 atyia- 0. — 170 8d La Ag. — d:py opsvwv vAXkzi

16 ^. 11. 8£~ pro Pcd Ag, ig pro di] M


Srj om. MVa. 19. auTwv y£v. Lab Pcd. 20.
Va, jtal Lb. — t£po)p.£vo)v Am., probat S alyivov La. 21. twv ’Ax- edd. ante B M
ad II 31,1, rec. Sp, Upoupcvwv codd, edd. Vab, TO ’Ax- cett. edd. codd, — i7£ £? sine

12. £<jzl edd. ante B. — i:£ x.oci post &X2.a xal La. 23. £<; Trpoaoo Pa. — AX
edd. praeter Sch Sp, incl. SW, om, codd, KFC M Vb Pac Lab, g£aiv6c P3, azlr^^^bq

Sch Sp, cf. II 5,5. 18,7. 32,1. III 15,4. IV Ag, ofiXipo? Va, 2 £A!,vou; Sylb. cett. edd.
12,5, passim. 16. £xaT£pov scripsi, £>cai7£pa — T£i7i7apdxovi7a Pd. 25. wx£ii70 Vab,
codd. edd., cf. V 11,2. 27,2. 5. 17. s;il zr,q wx£Ti7Q.^ 26. 8',ap£p£VT,x£vaL edd. praeter
746 AXAIKA

u(7 T£pov s? 'A&'rjVoiv ig za ::cicpocb'Oi'kxGGLCi acpixovTo ^AcioLg, dsPsaO^at.

Ilo(7 £iBwva 'EXixoWiov* xai Mi^rjcriot.^ zz loviri stui ty]v TwYjy^v ty)v BupT^tBa

I1 o(7£1^6)vo; Twpo zl^g zoXzoig scjtlv 'EXt/vO)viou (3a)[j.oc, xocl co(7atJT(o^ Iv Tew
6:c£piPo7^6? zz xai j3cop.6? £(7 ti tw 'E}.ixcovlo) 8'£ac Icti ^£ xal

'Opi^pw 7U£TCOlY)p-£Va £C "E>.lXrjV X3CI TOV "EXlXCOVlOV Il0(7£lBa)Va.

uGzzpo^ ^AyoLioig zoXc £VTaUQ'a, ix£Ta^ avBpa^ oLizoGzriGOiGi^/ £x toQ kpou


xoci dcT:oxT£iva(7iv, oux l[j.£XX-/](7£ zb [XT^vip^a (t6) Ix tou lioGziZSi^/og, aXkof,

GziGii.bc zg T/;/ /Mpcc'^ (jcpiaiv aOrixa xaTa^rxyjcjxx? twv zz oixoBo[XY)p.dc'Ttov

TY]v xaTcc<7X£'jT(V xx!, 6|j.oj TTj xa7a<7X£L>^ Y.oCi oLuzb ZT,g 7:6Xz(xig zb IBacpo^

7 oL'^oc'Xzg zg zobg zr.zizcK zTzoiriGz. 6. Ta [X£v o5v aXXa ItuI zdig (J£K7 [jloT^, io

OGOI [j.z^[zb'zi zz 6“£p‘/jpxa'7i XOCI £::i [xrf/j.GZOY BitxvouvTai y%, TupOGT,-

p.atV£lV 6 Q'£0C XOCTX TX OCJZV, cog zb iziczot'/ £tO)0'£V’ YJ


Y<^P £7UO[JLj3pia!-

(7 l>v£XsTc 7] oc’jyij.o\ zpb Twv <T£iG-p.ojv c7’j[j.jiaivoDC7iv loTi /P^vov zXzioYV., xai 6

pCTjp o^apa Tr,v zvAgzgzz zo'b zzoug wpav xs\o.wv6^ T£ yiwzzoLi xaDp.aTwB£-

<JT£pOC. XXL £V S'£p£L [J.£TX ScyXjOg [XOCXXOV 6 X’jxXo^ ZOipzyZZOLl ZOU Y]XlOD

Tr,v Xpoav -apoc to £icoB‘6c y;tgl zg zb zpub'p6zzpoy •?] xai r^Guy^ p£“OUC7av

8 ec t 6 [X£XavT£pov. twv t£ 6BdcT(ov (0 ' TO ::oX’j zziXzizouGiy cd xYiycci, xai

av£ij,o)v EG^Tiv oTo hzzzGoy zg zr^y y(iip7,y £[xpoAa'i ::£piTp£::ouc7ai z% BfivBpa,

xai zo'j xa'i £v tw OGpavcp BiaBpo[j.ai <j’jv ty] (ployi, zoc ^£ xat

ac7T£p(ov (oip6'Tj Gyj^^p.cf.zY. G’)T£ h(y(xiG[xzy7. bzb Twv :rpG':£pov xai pxyaXT^vSO

TgT? 6pc5C7lV Ip.OUGlGJVTa £X"XT;'IV, £Tl ^£ XXl TTjC xdcTO) 7:v£U[xairo)V

\)7:r;yr\G\.g Wy^pd' aX7.a t£ togXXx 6 S'£g; £“i tgT? ,3iaiGi; tcov (7£i(7p.wv

9£D‘£X£1 ::pO£vB£ixvjG-Q>ai. z%g Vz xiv/](7£(<); aGTX; xaB‘£(7Tr/x£v oby v.g zpbr.og^

Sch Sp codd., 8ia,u£p£vr/.£ coni. Pors., pro- cett. edd. ex emend. Franz. Iloger in Act.
bant S\V Kays. Z. f. A. 1849, 800, rec. Philol. Monae. III 516. 17. p£lav 6 x£pov Pc
Sch Sp. — pro acpiai voluit 9 aai F, cpaci La, in hoc expuncto o. — xwv 8e u8. cod.

8l 8iap£p£vr,x.£va{ a'g><.a\ (sic) coni. C, Se Phral. 18. laxiv Iv olc M Va, Icxiv oT? AXK
C 9 ia>' 9 aai Cor. — u-’ a-y(^. Pa. — izr.taby- F C, £xxiv oT ex Amas, eruit Sylb., eatlv
T£?, expundo ? et adscripto x, Vb. 2. Bi- oT vel £atlv oO F, laxiv oT? cett. edd.
[j}ud8a Am. AXKFC codd. (Pu,3).id8a Pa), 19. post 8 ia 8 popat Ilervv. inseri vult Xap-

BijjAiSa cett. edd., articulum praecedentem TtdSwv. — XT, t:oXXt| xr, Vb. —
om. M Va, tr,v tii3ij31id8a Pcd, tt]v ^3 La. — xai ante dax. om. Ag Pd. 20.
Ag, TT|V ~T^^;ry T£ rrjv j3. La. 6. d”OC*Tqxaaiv upoxEpov, (ov sup. ov et correcto accentu,
A Vb, dvaavr^aa^iv coni. K C. 7. (tp) in- La. 21. £xi 8e edd. inde a B codd.,
serui, cf. III 10,5. 23,5. VIII 2,5. IX 25, laxi 8 e rell. edd. Pa. — xai £x x?]c ^ 6 d.

8, V. Weit. Beitr. 13. 8. auvixa ogtiaiy Pa. ante S\V codd., xai x^.; M cett. edd. 22.
11. pEYiavov Va. 12. xo om. edd. ante U 9 rp,'r,ai 5 codd. edd. praeter S Sp, u 9 TQyriai?
S\V Pa Va, &ax£ k. M Vb Pcd Ag Lb, &<; coni. K, u7tr,xr,ai? Schneider S Sp, pro-

y£ £71. cod. Phral ,


to £~. La cett. bant Kays. Jb. f. Pli. 1854, 432. Herw.,
edd. — Im ttSv Vb Lb, ETtiTtSv M. 16. ava 9 uaiqai? Cor , 9 uar,ai; Sch praef. coni.

xpETtouxav edd. ante S\V codd., p£-ou 3 av 23. £3'£l£iv cod. Phral. — 7:po 8 £*'xvuad‘ai A
VII 24,5-11. 747

ocXT^ 01 (ppovTidavTs^ TOiauTa ap)(T]^ xai ol Tuap’ Ixslvcov BiBa)^8‘£VT£^

I^£a^ xQtTapiaQ'£Tv £Buv^/]8'Y]C‘av T 0 7 a(jB£


( £tc
'1
toi? a£i(7 [xoT^‘ '^jTutwTairo? [j.£v £(7 tiv

aoTwv, r\^ By] Iv xaxw y£ TOdooTo) pacrirojv/]v £V£ivai Twa ''?]YYj(7 c 6 [j.£ 0'a, £7U£iBav

opiou xivY)(7£i ap‘£ap.£VYi t 6 TcpwTOv xai iq zb IBa(p0(; TpOTuv] twv oixo-

5Bo[;.Yj[iaTwv avTiGTada ivavTia xivt^cti^ £5£Y£ip'fl Ta vjB'/) Tpa7i£VTa. xat. Iv tt^IO

TOtOcB£ iBeCC TOO (7£l(Jp.0U XlOVa? opav £(7TIV aV0p8'0Up.£V0U^, 01 oXtyOU £B£Y](7aV

£? ocTTav EXpicp^vai, xai otzogoc Bi£(jt/) Toi)(o>yj (7UV£p^o[j.£va £? ,t 6 ap)^Tj^'

-Boxoi B£, oaa? £xt6? oXl(7Q'£Tv etuolt^ctov yj xivy)(7i^, £7uavia(7iv auQ^i? £^ ua?
EBpa?* dxraoTw^ Be xai 6 )^£t 65 v xaTa(JX£U% xai £i By] tl aWo Izi uBocto?

10 poa? TUpoayEi, xai tootwv (JovBeT toc Bi£(77ua(7[j.£va [ia>.Xov [y)] av8'pc;)7uo)v

TEXTOVWV. 6 Be By] BEOTTEpO^’ TWV (7 £l(7 [J,WV aTUloXEldCV TE TWV £TOl[XOT£p(OV

cpspsi, xat, Ecp’ 6 Ti av [iaX-f) ty]v opp.Y)v, avsxXivsv auTixx toi? e? 7uo7.iop-

xiav p.Yj)^aviq[xac>tv 6[xoio)?. tov Be auTwv 6 X£ 0'pic;)TaTOv toiwBe tivi eO^e-H


}. 0 U(71 V ElXa^ElV, t6 EVTO^ TOU av6'pO)7UOO TV£U[Jva ei (TUVE^eT TUpETW UOXv 6“
7

i5T£pov TE xai 6tu6 tuoTvXtj^ avoj ty]c ^la? (yb^oTTO — touto Be aXko^you te
toD ( 7 W[j.aT 0 ^ £ 7Ui(7Yj|iaiv£i xai £V Tal^ yzpGiy bzb sxaTEpov [j.aXidTa tov
xapTuov — xaTa TauTa oov xai tov ( 7 ei(7 [j. 6 v ic, zub'b 6TCoBd£(j8'ai twv oko-
Bo[XY][j.aTO)v xai O^op-EXia ava 7uaX).£iv cpaciv aoTov, xa6'OTi xai Ta spya twv
c-cpaXax(u'> ex [J.o/^ou t^? ava7U£[j-7U£Tai. [j-6vy) te ^ TOiaoTY] xivy](Ti^

X K F C Smai., r:po£v8£iy,vuaS'at. cett. edd, £xoiijiox£pav coni. S, x£ xouxwv £xoi|JLOX£pav

codd. 3. rjV 8r) M Lb Pac, >^v 8e Vb, Cor., Ippwxepwv vel p£paiox£pwv interpretes
bl Va. — — TQY^aai[j.£Q'a AX legisse videri observat Sylb., Schmitt 1. 1.

K F C, ^§'’ cett, p. 473 legi vult £pu[jLvox£pu)v vel £Yupwx£pwv,


codd., cod. Phral. Pors. Cor. at locus sanus est, de genitivo v. comm. ad
cett. edd. — post riYria6[Ji£5'a Pa pergit; cap. 21,12; £xoi[j.g? de iis rebus dicitur, quae
Ijc£i86iv op.ou Y^ Toiodxor j5aax(j!)vy]v £V£~- facile nec ullo negotio accidunt, cf. IV 17,
vai Tiva £TC£i8av 6 [jlou. 5. ta 9. 12. pdXXY] PadAg (hic |3dXl£i, r] super
£i8r] Vb Pd. — om. Ag Pd. 6. xoi- £i). 13. xoT(;8£ xivi La. 14. £ir) codd., £i

a8'£ i8ia La, xGi(i8£ i8ia Va. — oXiyov edd., zlai cod. Phral. — auvex?] Vb. 15.
AXKF C Va M, oliyoM Schneider edd. XI pro x£ La. — „ mallem scribere TtoXX^?
cett. codd. 7. tcov xoi^wv Pa, toiy_wv Ivxoc (3ia? vel tz . Igm xrj? [3ta<;“ F. — (J)9'oTxo

P c. 8. 8 ox£~ codd. praeter Pac Vb, in om. codd. omnes praeter PaVb, 16. £v

quibus est 8oxoi, in Pa 8ox£~ 8 e 8oxoi 8e, om. M Va. 17. xauxa codd. — eTt £uS>ui;

prius expunct. — pro ogolq Va a pr. A X K F C Vb Pa, zXz’ £{»a'u cett. codd. edd..
scriptura jjioi. 1). sti scripsi, ln\ codd. uncis notant £iV S B Sch Sp, £U£lx£S&‘£V£~-

edd. 10. ;poaq scripsi, pocaq codd. edd. £ix EuS-u La, zIq vel zW zbbhq Sylb., cf.

— TTpG.upYOU coni, Emper., placet Frazer. V 17,6. 20,1, ot8’ £5h'i)? coni. K, y^8y)

<
— TOUTW, V sup. ( 0 ,
Pa. — ouv8£iVai xa zb^hg coni. F, £TOuS'i>s Cor,, tov 8’ (x6v8’)
AXKF C, auv8eT xa cett. edd. codd. £uS'U? Schneider, 1% £5S'U Zink, xax’ £u9'u
(auv8£~v xa Vb). — delevi cum Emper., Frazer. 18. acpiaiv a5xov coni. S. — xd
probat Frazer, xexxoveg coni. SW, urr’ dvS'p. Ipvrj Madv. 19. da7ua).dxwv XK F C S,

malit F, 'iiyy‘1
^
excidisse putat C. 11. t£ ajraXdxwv vult K, acpaXdxcov cett. edd.-
748 AXAIKA.

12 ouBs toD oUiTO^Yivai t:ots (jtzoXzIzzi 'rr^ixsTa £v yTi- Tots Bs iBsav [xsv

iraUTYjv sm tyi 'E>ixr, tgl! (Jsutjj-olI ty,v |s<;] t6 sBa^po^ avax'.vouo-av. ?j’jv

B s auTYj xat a)Ao 7:Tj[j.a toiovBs ot £::'Y£V£<7&-a'. cpaortv wpa /£i[xwvo?. £7:rj7.6£

Y«p acpKTLv £tc'l ::o7.u /o>pac Tj xai Tr,v 'EIixt^v :^£pi£>.a|3£v £v

xux>.(j) TTOCGav’ xai B-?] xai t6 a}.<70? tog no'7£tBo)vo; £t:i TOdOUTOv hzifjyzyb
6 xXuBcov OK Ta axpx twv B£vBpo>v <7’jvo::Ta £lvai [j.ovgv. Gzia'xy'zo^ Be

l^aiCpVYj^ TGG 0'£GG, Xai G[J-GG TO) C7£L(jp.O) TY,; b'C(.7.'XGG'r^i; o(.vy.'hpGC[Lo6<Tf^<;^

13 xaO'£iXxG(7£v a-j-avBpGv tg xO[j.a ty,v 'E}ixY,v. tgiggtg y^ xai:£Xaji£v

[xa\] £T£pGv T*fjV iBiav £v H'.7ugX(o -gXiv £^ /a<7[j.a acpaviaO-Y^vai* Ic gtgg Be

'?] iBfa XaTECiCYYj TGU GpG’j;, OBwp aGTG6'£V £pp'jY,. xai }iiJ-VYj T£ GVG[Xa^G[X£VY) 10

HaXoYj TG iyiyzzo, xai £p£i;:ia ttgAeoc BY|>.a y,v £V ty, ^i[J.vY„ ::piv yj

t6 'jBcop a::£xpGc[>£v aoTa “Tg^ )[£i'j.appG’j. cJvGTTTa Be xal 'E/ixY,^ £<7 t\ tx


hpZLTZlOC, 0’J p.Y,V £Tl Y^ G[J.GUo', XTE OtTG TY,; aA[J-Y,; A£A’J[J.a'7[X£Va.

XX\\ Tg Be tgg 'lxE'7iG'j [j.YjViax ::ap£(7Ti [j/ev tgT; h Tf,v 'E>ixY,v,

TuapEO^Ti Be xal aX),Gi; B(.Ba/0T,vai “G^Aclr ojc zG->y a~apaiTY^i:Gv. cpatvETai 15

Be xal G 0'Eg; Trapaivcov 6 ev Ao)B(ovy, vej.eiv e; IxsTa; aiBoi. ’A0*Y,vaiG».;

Y«p £7:1 */;>Axia^ [Aa).i'7Ta ty,; \VoEiBavTG; ocoixetg ::apa tgO ev AojBo)vY|

Aigc Ta £t:y, tocBe'

cotkl. — om. Vb. — ixovr, t£ a’jTT, x.. ?8£av x.al rr.v Iv Z. ::. z; y. d^avubT^vai’
Vb. 1. om. §£ edd, ante B, ts Vb, £;6 to’j 8k t, 8£ x.aT£ppdYA. tou op. x.v).. coni.

TOTE 81 cett. edd. codd. — ?8(av La. S, Preller Ausgew. Aufs. 116 towuto y^
TOiauTTiV? — [£;] incl. Schniitt volente, 1, x.av£/.a3£v £v ZittjXo) x.al vc opoc £"£pov tt,v

1. 474. — dvaxAivouaav Sch, probat Kays. '


8£av Yzvhd^oci xal tt,v "oliv £. y. a , Kays.
Jb f. Ph. 1854, 417. 3. voiovSi edd. ante !
1. 1. TOIOUTW Y- 5r, X.aT£Aap£V £T£pW VT}V i8£av
S La Pa, in hoc S supra lin. addit., toi6v5£ (sc. -lEiapuT)) Zl::uA 0 v t:6aiv z; y. dcp. 10.

;

0 cett. codd., toi6v5£ ol cett. edd. Ir.^- I


f, ?8£a ut a librario male repetitum om.
Va. 4. ::£pi£;3aX£v \'a, nzpdm^O'^ 1
Ilerw. Sp, scripserim toioutw Y‘ xav£-
La. 5. I;:l voutov La. 8 sqq. toiouto \z Aa^£v £V£pw Tav-raXlSa £v Zotjaw t:6aiv (Plin.
j

opou?, intactum reliqui locum corrup-


j
h. n. V 31 interiit Sipylum quod ante Tan*
tum; variae lectiones hae sunt: vo:out(.) i
talis vocabatur, caput Maeoniae, ubi nunc
Ag Pd, x.al ante £V£pov om. Pa La edd. inde est stagnum Sale) I; y. d 9 aviab>TjVai’ OTtou
j

a SW, ET/d^piava La, £? otou Ag Pd, ottoj 81 x.av£7:6^r, -ou opou;, x.-X. (cf. IX 33,4),
A X K B SW D Sch
j

Pa (in marg. £;6 tou), om. La otou. Haec post opoo; distinguunt
sunt virorum doctorum conamina: vo'.ouv6
j

I
Sp, post xav£d',T, rell. — £ppur, Pa Va

Y£ 8 ti x,av£Xai3£ xal Tr,v Mr,5£tav (Strab. I edd. inde ab F, Ipur, cett. codd. edd., corr.

59. IX 413), ‘/.iziXoL^z x.al hipot'^ £v Z. ;:. Sylb. — AUAVT, A, „ portum" et mox „ portu"

£1? y. a(p. ozoD 8£ i,8£ x.av£d','Tj vou opou; vertit Am., legit igitur ai|jltiv et aiiaevi. 11.

x.tI. coni. K Goldh., -tTiV l8£av (sic et mox £ylv£vo Va. 12. 'EaIxt, AXKFC codd.
l5£a B SW D Sch Sp, littera maiuscula utro- praeter La, ‘EX^xr,; Schneider cett. edd. La.

I

que loco X K F C Smai.) minusculo scriben- i 13. 6[Aoko; W-; UTTO Pa, in marg. dv£.
^

dum et pro TQ ?8£a cum K t, 8£ emendandum j


dXXr,^ Va Lb, t. dXiJcrjC A.
coni. F, probat Kav''. 1. 1., utrumque scripsit 17. r,X'.xi'a edd. ante SW codd. praeter
Smin., to',ouv6 yz 8f, x,av£Xaikv £V£pov 7 t,v I
La. TjXixla^ SW D Sch Sp La. — ’Ao. edd.
VII 24,12-25,5. 749

4>pa^so ’'Apsi6v ts ^ayov po)pLOU? ":£ ^'UcoBsk:

AaxsBaip-oviou^ g’ iyizzzuGai
Eup.£viBo)v, 6b'i )(pY]

Boupi t:i£^0[X£Vou?. 'zoijq [xy] go y.Tsivs ^tBYjpco,

p.Y]B’ IxsTa? aBizsTv* ixsTai B’ ispoi ts xai ayvoi.

o^rauTa "E7.9^y](7!.v TjX0'sv [xvYip.Y)v, ots acpixovro Itui ’AD'Y]vac ll£Xo::ovvYi(Tiot, 2

TO-^rs KoBpou toT^ ’A9'Y]vaioi? toD MsXdcvQ^ou pa(7i7.£!JOVTO?. 6 |i£v By] ^XXoq

CTpaTO^ TWV n£X07U0VVY]<7ia)V a^r£)(C;)pY)(J£V £X TY]^ ’ATTlXYj^, £7T£iBy] £7UU8‘0VT0

-Toti KoBpou T*^v T£X£UTY]v xal ovTiva £y£V£"ro aoTw Tpo:::ov* ou yap- £lva^

vixYjv £171 crcpicri xaxa t6 Ix A£l(pwv p.avT£up.a y^Xtui^ov. Aax£Bai[iovici)V Bo

ioavBp£? y£vop-£voi pAv £vt6<; 'zziyout; \ccvb'OLvouGiy £v vuxxt, a[j.a B'£ Y)[X£pa

Touc "T£ lauTwv a7i£XY]7.u6'6Ta^ at(78'avovTai, xai «^‘poi^opivcov I:: aoTOU^

Twv '*A&'Y)vaicov xaTacp£uyoo(7iv l(; t:6v ’'Ap£tov myov xa\ £t:i twv 6'£c5v at

Z£[j.vat xaT^oov^at too? (3a)p.ou?. ’A6'Y]vaTot B'£ t:6t£ [


1 £v BtBoaot toT<; tx£- 3

Tat? a7U£>.S'£Tv a^TjpIot?, u(Tir£pov auTOt ot lyovGz^; 'Ta^

i5 Bi£(pO‘£ipav TY]^ ’A8'Y)va^ tX£Ta? twv KuXcovt op-oo 'irY]v axpOTuoXtv xaT£tXrj-

cpoTwv' xat auTOt T£ ot a7uoxi:£tvav'T£^ £vopi(i8'Y](7av xat ot i% £X£tv(ov £vay£t(;

TY]? 6 '£oo. Aax£Baip.ovtot? B£ axoxT£tva(7t xat -^oUTOt? avBpa^ I? t 6 t£pov

xaTaxocpouyoTa^ t6 i%\ Tatvapw -roo rioc>£tBa)voc ou p-oira- :i:oXu looto^Tj

crcptotv Y] ‘koXk; Guvzyzi t£ optou xat tc7)(upw -rw gzig[jm, Ioggz otxtav

20 p//)B£p,tav Twv £v Aax£Batpiovt avirt(7)^£Tv. 2. "’Ey£V£i:o B£ "EXtxrj(; (y))

a7CO)X£ta AG-^£tOU pxv ’A6'Y]VY](7tV £Tt apJ^OVTO?, T£TapTW B'£ £T£t TZp.b)GT^(;4

oXopiTUtaBof; Ixt TaT<; ixa-uov, y]v Aap.(ov 0oupto^ Ivtxa go TupwTov. E7.ixa£ 0)v
B'£ oux£Tt ovTwv v£p,ovTat T*r]v yoipoiv ot Atyt£T?.

3. M£Ta B£ ‘EXtx-ziv ajuoTpaTUYjCYi t£ a:i:6 B'aXacroY](; z^ Bo^tav xat fj('£t^5

25 £^ 7UoXt(7 p.a K£pUV£taV. WXtOTat B'£ U7U£p TY]V X£ 0)CpOpOV £V Op£t, Xat ot GQ

ovop-a Y) BuvaGTTY]^ zT:iyMpio<; yj 6 KspovtT/]? 7:oTap,6? 7i:£ 7uotY]X£v, o^ ’Apxa-

ante SW, codd. praeter Vb, SW D Sch ez in Pa sup. lin. addit. — Aax£8aip.6vtoi

Sp, Vb Tou. — dtqjiSavTTOC codd. 1. cppdt^ev C. 11. Tou TT£ M Vab Lb. 14. auTwv ot

TraSe cppa^so La. — Ttaywv Vb. — poiuou t£ Herw. 15. tG codd, praeter Pa, in La v

Pc. — ^uw 8£~<; Pa Vab M Lb, S'uw£'.s Ag, sup. lin., ZMV Pa. — 'xair£d£icp6'rwv A X,
S'uw8ri<; La, S'uw8£i(; Pcd. 2. o-u AXKF corr. Sylb. 16. y£ pro -r£ La. — ot ante

C codd., emend. Valcken. ad Eurip. Hipp. dnozz. est in Pa, om. codd. cett, — e| £X£t-

125 cett. edd. — Xa>t£8a!,pLOviot? ly.. codd., vwv om, Va. 17. zlg edd. ante B, £^ cett.

}.ay.ai8a(,p.oviou^, oiq sup. ou?, Pa, a ins. edd. 19. 8e optou SW (vitio typ.), -r£ optou

edd. 3. 8opi Pc, 4. p.r) 8l MVb, p.Ti codd. edd. 20. Iv 5.a>t£8atp,oviav dvvEioxstv
8ix. La, [j,rj8£ Va. 5. dc
9 i>t£T:o La. 7. dtt£- (sic) La. — ri inserui. 21. dairtou Lab Pad.

Xwpyia£v om. MVabLb. — £? 22. T^v 8d[jLWv £vt>ta z6 Pa in marg.


Vb, Ig TT^v dTT:iyr,v Va. — ItoiS^ovtto AX — 'Eli>ta£wv Pc Ag edd. inde a B, 'E5it-

MVb, corr. Sylb. 9. £u om, MVa. — y.atwv cett. edd. codd. 26. y.£puvT]Tr,^ Vb
750 AXAIKA.

xai opODC Kspuveiac ps(ov ’A)(atO’j? to*j? TatjTYj izoLpzEziGi. ::apa tou-

6toi>c woixoi xaTa (7L»[j.cpopav acptxovTO ex tT|? ""ApyoT^i^or. Mux*r]vatoi(; yap


t6 [xev xeT/o? a>;(uvai xaTx to i(r/up6v otjx e^^vaTO 6tuo ^Apysiwv, £T£T£iyi(7TO

yap xaTot TaOira tco ev Ttp’jvD‘i 0t:6 twv KuxXojtuwv xa>;ou[jiv(j)v ,


xaTa
avayxr^v B'e £xXei::o'j(7!, M^xr^vaToi tuoXiv £t:iX£17:6vto)v ccpa? twv (jtTtojv, 5

xa\ aXloi |j.£v Tiveg e; KXeojva^ a;:o/o)poQ(7tv e‘4 auTwv, tol» Byj[xou Be

nXio^ |JL£V fj[xi(7’j er MaxeBoviav xairacpeoycjai ::apa 'AXe^avBpov, co Map-


^ovtor 6 rcopp’jo’j TT,v ayye}iav eTri-TTeocev e^ ’A0‘Y,vaLODc (X7:ayy£T>wKi * 6 Be

aXXor Byj[J- 0? aoixovTO er t/^jV Kep^veiav, xai BuvaxwTepa xe Y] Kepuveta

oixY]x6p(ov xAy]8‘£i xx\ Ir x6 exeixa eyevexo £Xi(pav£(7X£pa Bia x-r^v cruvoixYjCjiv lO

7 x(ov M’jxYjVauov. 4. *Ev Kepuveia Se eaxiv lepov Eu[j.eviS(j)v’ ISpUGaaOai Se

aaxo '*Op£(7XY,v >iyo’j<7iv. S’ xv evxau8’a •?) at[j-ax(, y) a>^lw xco [xia<jixaxi

evo/or ?] xai a(7ejiY,? £'7eX0'Y, 5'£>.(ov d‘ea'7aG0ai, auxixa Xeyexai Seii^aG^iv

exxor xwv opevcov yLV£G6-a»,* xai xoGSe evexa xoir xacjiv r^ ecoSo? 0 ’jSe

e? £xiSpoij.Y,r exxi. xoTr [Jiev Syj aya^.ij.aTi r’j).(ov eipyacr[JL£vot? jxeyeQ'6? 15

£i(7iv oO [leyaAoi, xaxa Se xy,v ecroSov (x*f,v) e^ xo iepov yjvaixwv eUove^

xe eiciv eipyacijivai xai e/ojaai xe/vY,' ej. eXeyovxo Se 6x6 xwv

£xi/(opuov Upeiai xaTr EjpLsvi-xtv at yuvaTxer yeve^rQ-ai.

^ 5 . ’Ex Kep-jveiar Se £xave>.Q>6vxi er xy,v Xe(o'^6pov xai oSe^cravxi o6x

EXI xoX’j Se’jx£pa ecxiv er Boupav axoxpaxe(7S'ai b'oOAGG‘r^c er Se^iav, xai 20

Y) Boupa ev opei xeTxai' xeO^Y^vai Se oaxi xy xoXei x6 6voij,a axo yuvaixo?

La. — c; £c La Pa, Ic cett. cotUl. 1. b>£Awv bzdc'X'3 bcn glossatori tribuit Herw.
x,ai om. La. 2. post govoixoi eclil. ante B, — A£y£xa'- om. Vb. — xai post 8£itj.aai

Sp Muy.r,vaToi habent cum VbPa La, recte om. ins. B S\V cum M Va Lb Pcd Ag, om. cett,

cett. ecld. codd. — Mux.. pev yap edd. ante


j

'

cild. codd. 14. £x pro exTO^MVaLb. —


B codd. (p£GGr,v(oi? ,u£v yap Pd), p.£v om. j
avxoi? xaai La. — t) 686; Pd. — oux£ edd.
Pors. cett. edd. 4. TauTot Pa, xauTa cett. ante B. o68£ cett. edd. codd. 15. lacunam
codd. — xwv £v M Va Pd. — xwv ante
j
I

indicant edd. inde a B. — p£y£&'£i Herw.,


Kvxa. om. Pa. 5. IxiAixovxwv Lb. (>, xiva at cf. vol. I ad p. 384,13. 16. £igiv, p.

La. 7. r, edd. ante S\V Pa Vb,


I

'

corr. ex £gxiv, Vb. — p£yaXai Sylb. KFC


om. cett. edd. codd., frustra retinere vo- I
S, p£ydAoi cett. edd. codd., C coni. p.£y£5>6;

lunt IIer\v. Frazer, utrumque invenitur apud £Gxiv o-j p.£ya, at 8e xxxd xtjv, Lb xaxd
Paus., cf. vol. I ad pag. 730,1, IV 18,4.
I

TT,v £Go8ov 8e. — XTjv inserui. 20. Bou-



I

VI 12,3. :;ap’ AXKF C, -apa cett. pav AXKF C et sic deinceps M Pa La



I

edd. codd. 8. yto,3p''ou A Vb Pac, ywpjipiou ,


Vb, Boupav cett. edd. Pcd Va Lb. dxo-
Va. 0. y.£p'jv£iav Pc. — fiuvaxfoxEpav La xpaXEG^ai' b-aXntGGTj; 8e £v 8£Sia xai r, B.
Vb, in hoc v expunct. — pro t£ Pc habet
j
X. codd. edd. (deleto xai Sp) praeter Sch,
U. 11 . £CT'.v om. La, sed repetuntur verba '
qui scribit dxoTpax£Gb‘ai dx6 9'aXdGGrjf e;

ovvoixTf]Giv i8puaaab'a'. cum £gx'.v, Pacd 8£cidv, xai TQ B. x., cf. S 5. sed prae-

M Va,
I

i£p6v £oxiv. 12. a/.AO oc/aw, o sup. positione dx6 non opus est, cf. II 22,8;
w, Vb. 13. £voycv La. — |aS't; Pa. — I
751
VII 25,6-11.

.6.e x«l
i? ^v5p<4.<ov 6 5e6,.
«EWxviv

r, C7 .pai:-ia?
aiioSY)[j.ouvi:sc
iStovaTa bxomi Vs 'nrivinauTO ^ ^ ^

s>.s{cp8'n<Jav xai
'
V oKKom,
A71ot«v pvoi
<j6voi -ts oStov Boupaiwv
r
5%am itpotpwiv ^
o Be ’A,oooSkYic
A<ppoB..,.
vao, lv.«0fra AiO!^r,.po?,
... .Bo8pa; It£vov.o
WQ-ou to 3 BevTeXYi^ioa
t« «Ya
Aiovoao. Te I^Tt, xoA SXKoi
mMcci-
(,«w. >A6-,va(o. B'e lpT« EM».' x«l t.1 A^np-W^

xat ’'I(nBt Ispov.

ex\ fr^aa^av xoT«p. Te Boup«&6?10


10 6. K«t«P«vt«v Be I. Bo 6P«? 6?

xCva.C Te ..l ^.Tp«Y«lo. eTa X«


J.O. Bo.p«lxo. ,avTe(a, Ve >e.l

X«p»v d..Tp«Y«^oo^, ot Ve &<p^ovo. .«p« ™ ‘HpaxAel HevvT«. Te..«p«.

^ ~ '-m lisTpaY»'^®^ <jy.-(lp-aT;i Y^TPW®''^^


, , ,
~rnL%£Crc

eysi ^ou
h TCivavit l7ciTT|Se?
icpoe>.S-ovTi ?s
eiS-efa s<tti.
, ' ’T 'PliV-o.
e^ Elat)? 6S6c
obo? Ii
‘Hpa/Aea 6? TpiaxovTOC y , ,
, « gaoo.
opo.^
o?
J ToO Hpa.7.£ou? xoT«p.6, e. 8«X«..«v

Svo,. Ve «8 t, Te t, tot«,,
Kp«_^.
ev.bcb««v aevoco,,

-^ -
Lpyo,evo.

Se ante
edd. cett. 13. rou om. Va.
300 tovp. 3-. ev 5e|ta
voluit ICays. 1. 1. .
addit Pa. 15. duxpetvalou
sup. lin.
Se clSitV edd. ante B Va, j
xri
xai B. 1. Emper., daxpa-
cod. Phral. Sp, Aoxpayllwv
r;

8’ uSir^v cett. edd. codd. 3. Sralwa^nvui


vtto. cett. codd. edd.
<=dd- -
(3oupe»v codd., recipiendum esse Emper.
Pc. 5.
Vb, oyApaxt codd.
cett.

videtur SW, Boupaiwv edd. —


ati&i? pt» ante SW,
- sup. vers.

«ivol Herw. 6. Mvc« La. - Curtius Sp, a sup. i Pa, ax?)pa


«tt. edd.
et

- ve VP«Ppevov
vtiv Bod- Ag, ox^iP* "
Pel. 1 p. 491 exspectaverit; ^
svcauS-a Eiletiluiac, liS^u SW D Sch,
«a-
pac. Nao? cett. edd. codd. 16.
8e nevrsXtiawu otX.
— Se post vaot inserunt VevpctppAa
B codd Se ms.

edd. ante B, om. cett. edd. codd. 7. vi IL iVi edd. inde a


AD SchSpMLab,
om M Va. 8. dS^rivaJou? M Vab. — sS- cett. edd. 18. Aevao?
codd. edcL
divvaos cett. 19. aSxQi xat xf>
La, „voluitne fortasse
..XeJSou, ou sup. et,
«P scribit, ctuxM
ante B praeter C, qui aixip
9. 'ImSoc Curtius 1. 1.,
EiSoultSoui" SW. - Kpd&nF C codd., xpaSxc
xa cett. edd.
A X K F S Vab M
15,5. 10. vs
cf. II 2,8. 4,6. 20,6. 22,9. III

Bou- Pa cett. edd. — xal om.


ve om. Va. 11. 6vop.a?6iJ.evo;
edd. Pacd Ag La, in Pa
om. MVa. — em>dir|Stv Pa. 12. Lb addunt

cett.
S,
patxop
ptavretut — Xoipetv PaVb
codd.
edd. praeter
((ictvreiov
expunct.
Svopot 8e aixS x5
evba
Spei,
8pei uncis saepsit

’ev&* at ra,vai mu
Sch, om. XaPeTv cett. Sylb. ex
TOTapiou, nai XM TOxapy, Kpa&i?
potvma iam. euxerai
cod. Phral.), ,

at itr;Vat '°u itoxapou ev xip


Amas., eiolv
Sch. — era mvaitt cod. Phral., coni. F,
ops, Bosias a Siebelisio laudatus. 20. «at
ree. Sp, Ora ntvara codd.
probat Herw.,
752 AXAIKA.

12 £v ^IzoiXioi zozccikbc ovo[j.a l(r/‘f\'/.z. zpb^ ’A/a'tV^ KpaQ*iBi ^Ay^oaojv

7U0TS (pxsiTO Aiyal xoXi?* i/.lzKpdrivoii Bs atjT7]v ava /povov bizb oLab'Z'^zioLc

HyoDGi. TOUTwv Bs xa\ "O[i‘/)po? Twv Aiyoiv Iv ''Hpa^ T^oyoic sxon^aaTo

p.VY)p.YlV

OL TOl zlc *Ealxy)v t£ xal Aiya^ Bwp' avayoudi, »

BYjXov wc yspa toD ITo^rsiBoivo; stu’ i(7Y)^ £v ts "EXixrj xai ev gouc; Atyaic

ISeyovTO?. ou t:oXl) Bs arucoTspo) KpaO'iBo? p.v?]p,a ts ev Be^ia ty]<; 6 Bol> xai

avBpa zbpr\Gzir ziz\ tw p,vy)txaTi 17:7:0) r.apzGzcozT., a[JLL>Bpav ypacpiqv. 8. 6B0?

^£ (X7:6 TotJ Tacpo’j <


7 TaBio)V ogow TptaxovTa £ 7:1 tov xa>.o’jp,evov FaTov' Erj?

^£ ispov £(7 tiv 6 l''aroc £t:ix 7;T,c7 iv EupuGTspvou’ coavov toTi; pLocTviGTa 10

opLOio)^ £c>tiv ap/aTov. yjvY] Bs y) aet t-^v tepoxTJVTjV Xa|x[3avoL»cra ayicnrsusi

pL£V t6 0:7:6 TO’JTO’J, 06 [J-Y]V o6B'£ TOt T:pOT£pa 7:>;£OV Y) £VO? avBpOC

£c 7:£Tpav a(piypi£VTj. zvJOUGca Vz alixa zccjpoo ^oy.i[x 6CCowzixi’ y\ 0’ av a^Toiv

aX’r]D'£6oL»'7a, c(,bGiY.v. £x tootoo tt^v BixTjV £'7y£v. Yjv 67:£p ty;c

i£po)cr6v'r)(; acpixtovTcxi yovaTx£C £c aixcpt^TpTjTTicriv t:^£OV£c, t, to) x}«.Tjpo)

=
T:pOT£TLpiY)Tai.

XXVI. 'E^ ^£ t 6 £t:iv£iov ito A2y£ipaTO)v, 6 vo[j.a t 6 auTO y] t£ 7: 6 X 1


?

xa\ t 6 £t:iv£iov £y£i, £? o 6v t6 £t:iv£IOv Aiy£ipaTO)v B 60 xai £pBo[xi^xovT!X

axo Tou xaxa T-r^v 6B6v T-fjV Bo’jpalxYjV £2c>iv 'lIpaxXEOU? (jTaBtoi. £xi

0'aXa<7 7T, ' [j-£v Br, Aiy£tpairai? o 6 ^£v £(7 tiv £? p-VTjtj,rjv' 6B 6 ? ^£ £x tou 20

2 £xiv£iou B’JO c7 TaBio)v xa\ 5£xa £? T*rjV avo) xoXiv. 2. 0 [J-rjpou ^£ £v toT?

£X£'jIv ‘rx£pTj(7 ia wvop.aTTa!, ‘


t 6 ^£ ovopia t 6 vlIv £y£V£TO ’lo)VO)v £xoixo 6 v-

6 xpOs Sylb. — xpwTwvi A Vb, xpoTOvi La kpov Pd. 10. 8'e £v xoTc edd. ante B codd.
Pa. 1. xr^v ev M Vab Lb, Pa om. 1:^.
— (8’ ev toT; Lab Pac, Pa xa”!;, o~c sup. a~;),

ovojjia om. AXK vitio typoth., to 6vop.a 8e xoT? coni. Ilemsterh. Valcken. Pors., rec.
Smin. — ayauV.^ Lb. 2. (oxt.to edd. ante cett. edd. 12. eoxi edd. ante B, eaxai

B M Vab Lab Ag Pd, wx£ito Pc, wxeTto cett. cett. edd. codd., v. comm. 13. dv auxT]?
edd. Pa. — aiYixoli? M Va. odyi xoli? Lb, auxwv Tuyip La. 14. ocXr^B-e (fin. lin.) — S'£'j-

aiysTov xoXi? Pd Ag, aiya xoXi? Pc, alyaX ouaa Vb. — eye'. XKF C, ryev A, ecryev

TzoXiQ Pa Vb. 3. MVaLb. 5. Pors. cett. edd. codd. 15. ei? edd. ante

5e XI Ag Pd La. — 8(opa dv. Vb, B, £^ Pors. cett. edd. La, om. cett. codd.
M, ayouciv Va. (>. 8 1 wv Pc.
t| — ev te — xleov £JT) M Va Lb.
‘EI. vult S. 7. ey^ovTO? Pa Vb, eyovira M
VaLbAgPd, eyov-ei; Pc. — uaTepov, p. 18. Alyeiptov codd. (6vo[i.a eyeipo)'/

corr. dxcoTepo), Va. — y.paB'i8oc Pc. — Pa in marg.) D Sch, malit S, Aiyeipwv cett.

p.VT][j.d T£ scripsi ex usu Pausaniae, a9)|i.d edd. praeter C, Aiyeipaxwv Sylb., probant

T£ codd. edd. 9. Tpidcxovva bis La. — to F Sch, rec. C Sp. 20. e? om. La. — 8e

xaX. et mox xo FaTov Schneider Smin., pro- ex Lab Pacd Sp, 8’ ex Vab M edd. 21.

bat Wcrnicke Jb. d. arch. Inst. IX p. 97 ‘OpiTQpw coni. S. 22. eyivexo Pd. — exoi-

n. 11, Curtius Pel. 492 ydioc (pro


I yT)io? xouvxwv codd. (exixouvxwv, ot sup. i, Pd)
sc. xoTZoq) veram formam esse dicit. — yr)? edd. praeter S\V, qui exi otxouvxwv, cl. VII
VII 25,12-26,6. 753

Twv, sysvsTO Bs STc"* alTta ToiocBe. Hixuwviwv d(,(^i\z(sb'OLi cxpa^o^ £p.s7.}^sv

auToT? 7uo};£[xio? Iq ty]v Y<>^P


sBoxouv a^i6[JLa)^oi toT^ Slxu-

covLoi^ £ivai, a8'poi^ou(7iv alyac, oTuocrai (7cpt<7iv ^(7av £v (7uXX£5avT£<;

^£ £BY](7av Tupo^ toT? X£pa(7iv auTwv BaBac, xai Tcpodo) vuxto^ 1\6l-

5 7UT0U(n Ta^ BaBa?. Si/wUcavioi Be, i£vai yap (JU{jL[JLa)^ 0 U(; 'ToT? 'rx£pY)Gt£U(7iv 3

yJXtui^ov xat £lvai 'T'^v cpXoya i% tou £7rixoupixou Tuupo?, ol p.£v olxaB£

£7raVY]py^OVTO, T7U£pY](Jl£L^ Be te TCOXeI t 6 OVO[Xa t6 VUV [XETe8'£VTO (XTUO twv


aiywv, xai xa0'OTL auTwv y] xaXXtcTTY) xai Y]you[j.£VY) twv aXXwv wxXa(7£v, ’ApTs-
p-iBo(; ’AypOT£pa^ £7uoiY](7avTO lEpov, t6 (jocpiap-a iq tou? Sixuwviou? o5x avEu

lOTYj? ’ApTSp.lB6? TCplTlV £7r£XD'£Tv VO[JLl^OVT£C. OU [XY]V Xai aUTLXa y£ £5 eVIXY](J£V 4

AiyEipav avTt TTUEpYjcriac xocX£T(j8'aL etei xaT’ spis ^crav eti ot ’Qp£ov ty]v

£v EupOLOc Tw 6v6[xaT!, "EuTiaiav sxaXouv tw apyaico. 3. TcapEiyETO y]

AiyEipa zq duyypacp^^v bpov Aioc xai ayaX[xa xa8 'Y) [xevov, XiQ^ou toO IIev-

teXy](7iou, ^A6'Y]vaiou Bs spyov EuxXsiBou. ev toutw tS lEpw xai ’A8'Y]va(^

i5ayaX[xa e(7ty]X£* TupocwTuov te xai axpai /ElpE? sXscpavTO^ xai ol tuoBec,

t6 Bs aXko ^oavov ypucrw te etuituoX^c BiY)v8'icrp-£vov etti xai (pap[xaxoi(;.

^ApT£[iiB6<; TE vccbq xai ayaXpia TsyvY]? zriq scp’ f)[xa)v‘ lEpaTai Bs 7uap8'£vo^, 5

ZGT av zq wpav acpixY]Tai yap.ou. e(7ty]X£ Be xai ayaXp.a svTau8'a apyaTov,

'IcpiysvEia Y] "‘Ayapip.vovo?, oi AtyEipocTai cpaTiv' ei Bs aXYjS^Y] Xsyoudiv

20 oStoi, Zr[k6q e(7tiv e^ apy^<; ^Icpiysvsia 7uoiy]6'£ic 6 vao?. e(7ti xai ’Atu 6X-6

Xwvo? lEpov £<; Toc [laXicTTa apyaTov, t6 te ispov auTO xai otzqgoc ev toT^

oiZGoTq' dpyaTov Bs xai toD O^eoD t 6 ^oavov, yui^voc, p.£y£9'£i \)^iyocq’ tov

TO i-^cravTa Bs si^sv o5Bei<; tcov ETCiycopiwv eitueTv' OGGiq Bs y]By] tov 'HpaxXsa

17,6, ubi tamen ey^ovTtov est. 1. toiaSs om. cett. codd. 11. aly£ipac MVa. — uT£p-
Va. 3. oTZOoaiQ A Vb Lb. 4. >tai ou Tcpoaw YiaEiac A M Va, et sic postea. — Trjv om.
Pd. 5. §£ om. Vb, his habet Va. — uTispiq- Va M Lb. 12. 'Eainaiav edd. ante Smai.
EuaivMVabLb. 6. xai ponunt post 9 A 6 ya Pa (corr. ex EcjTiaiav), 'Ea^iaiav cett. edd.
M Va Pcd Ag Lb, ante sTvai Pa Vb, utroque Va Pcd Ag La. — Trapsyctai, o sup. ai, La.

loco habet La. — oi p.£v om. La. 7. 13. Xi 9' 0 u [Ji£v edd. ante B, libox) t£ B codd.
ercavspyovTO A X M Vab. — 'rTispriatac edd. praeter La Pa, li9'0u tou La Pa edd. cett.

ante B Vb Ag, uTOpTr]a£ia<: A M Pcd Va Lb 14. ’A^y]vatou x£ e coni. B. 15. axpac


(oxyton. Pc), ‘A7r£py)cji£Tc Pa La (hic u^p- ycTpac Va M, in hoc £ sup. a poster., axpac

Tjai£ic, ille ac sup. £~c) rell. edd. B secuti y£Tp£c Vb. 16. xpuaw voluit S, coni. B, rec.
hanc formam ex Steph. B. sumentem. — SW D Sch Sp, ypuaou cett. edd. codd. —
T£ edd. inde a B cum plerisque codd., om. £7Ci Tiolrlc Pc A, £711 7Uollr|c M Vb Lb, £tu-

cett. edd. Vab. — p-STEd-CTO coni. F. — 7ToU?]c Va, £TCi 7 Tol% La Pad. 19. cpaaiv om.
6 tio twv La. 8. xai ante La, 9 aaiv. £ivai Pc. 20. 8 ^l 6 c
9. OTOiriaav t 6 t£p 6 v Pcd Ag. — (to) £c? 10. (sic) omisso laTiv La. — 6 om. MVaPc.
T£ MVaLbPc, om. cett. codd. edd. ante — £axi §£ xai MVa, §£ om. edd. codd.
Smai., ys Pors. cett. edd. — I^evixticev cett. 21. a^^TO om. La. 22. aSToTc Pa in
S ylb. edd. inde a F Pa, £|£vixT)aav AXK marg. — yupivov pi£y. p.£ya coni. C. 23. siyov
754 AXAIKA.

Tov £v Stxawvi ib'Z(kfJoizo, T£Xij.atpoiTO av xai £v Aiystpa tov ’A:: 6 XXwva

7 Ipyov £lvai toO <l>Xta<Tiou Aacpaouc. 'AirxXrjTUtoG ^£ aya7.p.aTa dpB*!?^

£(7 Tiv £v vaw, xai HapaTTiBo; £T£po)(ji xai ’'I<nBoc, >i 6'oa xa* TaoTa IIev-

t£Xy)otioo. ty]v B'£ Odpaviav piv Ta [j.a>vi(7Ta, £(j£X0‘£'’v ^£ Ic t6


i£pdv odx £(7TtV av&'pO)7:OlC. O-SOU Be "?;V Zfjpiav ETUOVOp-dti^OO^TlV, £^ TadT7)?5

t 6 i£pov EdiaTiv £v Yjtjipat; pY,TaT?, aXXa t£ daa vopi^ou^rt ::poxa 6‘api£’jo'av-

8 it£? xal £; TYjV BiaiTav. ol5a xa\ oiXY]aa Iv Aiy£tpa 0*£acraix£vo? ' ayaXp.a
*^v £v Toi oix'/)ij,a':i Td/y,?, to x£pa? cpEpo^xra to 'Ap,a)^9'£ia^’ -apa Be

adTY]v ’'Epco^ TwTEpa £/o)v £(TTtv’ IO^Xei Be 'TYjp.atvEtv OTi dcv&^poiTUGi; xal Ta
i<; £po)Ta TG/Y] [j.aXXov Tj 67:0 xa7.XoGc xaTopD'OUTaL dyd) jxev o5v liiv^apou 10

Ta TE aXXa T£id- 0 [xa(, ty; (o^y xai Moipoiv te sivai p.iav tYjV Tg/y^v xa\

9 uTEp Ta^ dcBsXcpa^ ti ?<7/d£>.v. ev Aiys(pa Ss sv togtco toj oiXYjixaT!, aviqp

TE y)By, yspo)v wa xai dS’jp6[i£vo; xai yjvalxEc TpETc acpaipooiXEvai cjjsXia

£i(7t xai L<70L vsavi^Txoi TaTc yjvai^t xa\ |6] evBeSgxo)? O-ojpaxa eT?' toOtov

(pa<7iv ’A/aioTc ysvopxvoG ToXstxou [xa/s<7a[jxvov avSpEiOTaTa AtyEipaToiv 15

TsXEGTYj^Tai, xa\ a’jTOG Tov 5avxTov 01 XoiTOi TO)v absX^pwv oixaBs aTCYjy-

yEiXav* xai too^e svsxa ai te a^EXcpai Bid to dr aoToi tev0'O? octoxo-

opLOovTai xai t6v TaTSpa l 7:ovoaa‘^o'jTiv 01 STiycopioi Hop-Tad-Y,. aTs eXeeivov

xai £v TY, slxovi.

10 4 . ‘OBd? e£ A?ysipac sdiXETa aTo too tspoO tgo Aig; 5 ia te Gpo)v20

xai avavTYj^ f £^TO)G'a etti. [XYjxG; asv o5v ty;^ 6hou TEOcapaxovTa e?(7i

GT aBiGi. ay£i sc <I>eXXgy,v, ToXiop-a ggx STicpavEC. 0 By, asi (oxeTto xai

La. — Tcov sTiiywpiov ywpiov La. 1. £v 8 'jxd); (Si;) i>i6pax.a et?, touvov <pa7iv xtX., rec.

om. La. 'ExjxaipoiT’ Pa. 2. Aa 9 aovJ; Sp, idem voluit Sch om. 8 e, in codd. pro
AXKFC cocld., Aa 9 (xou; cett. cdci. 4. £t; est £i;, unde toutov edd., vid. comm.
ra om. M Vab, v. comm. — i; om. La. — £ 1^ TOUTO M Vab. 15. ’.4yaioi AXKF
5. Q'£ov Va et M sup. vers. — £- -raoTT]; C Vb Pa, ’Ayaio~c cett. edd. codd. 17. to

;

vo|j.r'oi>ai om. MVaPc. i<; TadrrjV i £a’jToti, p. corr. It: auTfT), Va. 20. tou kpou
La. fi. £? 7 iaaiv edcl. ante S\V Vb, laiaciv om. Vb. 21. avauTt; M Va, avavTi Pc Lb
cett. edd. — i; aXXa t£ vult F. 8. a[xa>.-
j

I
Vn. — £(7 Twaa est in Vab M Lb, om, Pac,
S'tac Vb Lab Pa. 10. Sltzo viyyr^, p. corr,
I
ad marg. habet Pa, Ittioo^ Ioti om. Pd Ag
u“o x.d\),oj; Va. 11. pioipwv AXKFC. La, in Pd Ag lacuna, Sylb. coni, ivdivrr,;

13. cui vp£T; edd praeter D Scli codd. praeter ^ cl. X 96,5, ecjTY^ oaa lori coni. K,
La Pa, S\V Sp incl. ai, om. D Sch cum La avavTT,c oaa lou coni. F, dvavrr.c a;:aaa
Pa, habet hic sup. lin. addit. — d^ikha edd. :
eoTi C, S\V coni. ^vavT£OT£pa Ioti' cl. X
ante Smai.. c{>£>.ia cett. edd. Pors. codd. 34.7, uncis saepiunt eoTwoa Smai. B. S\V
— —
I

14. £iai Pa in marg. xai 6 £v 8 . B Pcd I D Sch, om. Sp. TETTapaxovTa Pd. 22.
Ag La, lacunam post 6 indicant D Sch, 6 ou8e dei tox. edd. ante B Pa M Vb Lb
j

Se £vS. cett. edd. Vb Pa (6 8 ’


Pa). neque Vn, ou8e (oc dei wx.. B, Sp cum signo
0 8e neque xai 0 habent M Va Lb Vn, j

,
corruptelae, La Pcd Ag, ouSe dv wx.
Madvig adv. erit. 707 coni, yovai^iv. £v 8 s- ! Va, 0 ’j 8 c dei wx. SW D Sch, 0 8e dei
VII 26,6-13. 755

^Icovwv £Tl syov^ow TTjV T(X Bs TTSpl T/]V ^sXXoTjV (pDTSLaV dc[J.7:£Xo>V

£(7 iriv OTiTYiBsia' xat 6 c>a TUs-rpwBYj ttj<; /topac, Bpu? T£ zIgi y.oCl b'‘f]pioc,

llacpoi xai Oc aypioi. si Bs iriva tc5v £V ‘'EXXy](71 7:o}.t(7 p.aTL(ov acp 8 6 vw 11


'

xaTappsTTai tS uBa^i, ap(. 8 *p.£Tv xai tt^v <!>£}^'X 6 y)v £(Jtiv Iv go6gqic. 8 *£ 0)V

5 Bs tspoc Aiovucrou xai ’ApT£[xiB6<; pAv yjxXyioij TzzizoiriGca, ^ilog Bs

£x (papsTTpa^ Aap-j3 avouora‘ tw Atovucrw B£ 67^6 xivva(3 aps(o^ to ccyaT^pia

£CTTiv £7UY)v8'i(7[jivov. £^ Bs; TO £7Utv£E,ov xocTOCpocGiv l\ A?y£tpac xoci au8'i^

Go 7upo(7oj paBi^ouaiv zgziv £v Bs^ia oBoD t 6 kpov i:TjC ’AypoT£pa<;,

TY]v atya ovXoLGOLi Xsyoucriv.

10 5. Ty]!; Bs Aiysipairwv £)( 0 VTai Il£X7.*/]V£‘i^ ‘ Tupoc I^ixDtovo; Bs oStoi 12

xai [Aoipa^ TTj^ "*ApyoX{Boc ’A^atwv oixoDciv zGjp(.~oi. g6 B£ ovo[xa £y£V£To

TTj zoXzi Xoyo) pAv ^:(p nsD.-^rjvswv octuo flaXXavTor, twv TiTavwv Bs xa\

ria>v>.avi:a stvai Xsyou(7i, BoJti Bs ’Apysuov a^o avBpoi ’Apysiou Hsl-

7.TjVO^’ ^opPavTO' Bs sTvai toO TptOTua ::aTBa auGoy }.syouc7iv. 6 . Alyzipccq 13

15 Bs sv Tw [xz-zcc^b xai ns}^Xy)VY)!g 7v61i(7p.a utcyjxogv Stxuwviwv AovoSdcja xaXou-

pivY] sysvsTO p-sv 6 tuo twv StxuwvCcov avaa^iraTroc. p.vY]p.ov£GS!.v Bs xai

''Op.Y]pov £v xaT-a>. 6 yo) cuv ’Ayap.sp.vovt cpaatv TTOi-^davx-a sTUOf;

>’
01 8 "r^USpYjdlYjV TS xal ai 7USlVY]V AovosdG^av.

nsi(7i(7Tpa';rov Bs, Y]vixa st:Yj "ra 'Op//jp 0 !j Bts(7TCa'7p.sva "u-s xoci (ocXla) aX)va)(ou

20 p.vY)pL0vsu6p.sva ^8'poi^s. tots auTO UziGiGGpazoy y; to5v TTiva sTatpwv

tpx.. prop. Sch, £x TraXaiou 8e ad wx. codd. edd. cett., Fovouaaa et Fovoeacjav

Kays. Jb. f. Ph. 1854, 424, tc 8s dd Sylb., „supra (II 4,4) Fovsouaav vocavit et
coni. Sp, nihil mutandum affirmat Schmitt apud Homerum (II. II 573) Fovosaaav le-

1. 1. 474, scripsi 0 8 t). — wxeiTO Vab, gitur et apud Didymum ;


scribo igitur utro-

wxTQTO Lb Ag Pd, wxeTto Pc La (hic wx?j- bique Fovouaa et Fovosaaav. Verumtamen


to). 1. cpsllovriv Va, sic et postea. 2, kt:£- ex eo quod ait Pisistratum mutasse id nomen
P(o 8 y) La. 3. triva edd. praeter F C, codd. per ignorantiam forte non male quis putet

praeter La Va et M marg., T:i,FCVaM Pausaniam scripsisse Aovoeaaav et Pisistra-

marg., voluit tamen C Tiva restitui, i:iv£? tum arbitrari mutavisse nomen in Fovoeaaav."
La. — £v om. Pad La, in Pa add. in marg. Palm. MS. 17. auvoTc Vb, aijTOV Lb,
— TToXiapdTWV Yb. 8. toc Trpoaw codd. om. Va. 18. 01 8’ MVabLb. — 'Ircep-

edd., cf. I 1,1. 44,10. III 25,3. 9. li- r,a'Y|V edd. Pac Vb. uTispriaiov La, 57C£paiTr^v

youai edd. ante S Lb, D, XEyouaiv cett. cett. codd. 19. 8i£aji:appiva Ag. — a^Xa
edd. codd. 10. ai sup. wv, Pa, om. codd. AXKF C, addunt Schaefer
exouaiv Pc. — upo<; Pd edd., 7rpo codd. ad Demosth. Lept. p. 505. 13 (SW) Cor.
cett. 12. IIsllTqvwv A X K F M, II£X).y]V£wv cett. edd. 20. r|S'poi^£i70 edd. ante B,
S ylb. cett. edd. codd. — Tzillac^zoq, a sup. ^^poi^E TO T£ Pc, rjQ'po(^£TTO vOT£ Pa, r,S'poiCe

£, Pa. 13. TidlavTa La. — Va M TOT£ cett. edd. codd. — t| a5i:ov edd.
Lb. 14. cpoprpavTO? Va. — rpicoTta Pc Ag praeter Sch Sp, qui cum Lab Pc rj om., auvov
Lab, S coni. Tpioiia 8e £lvai tou €»6pPavT0? est in La, a^TT^v habent cett. codd. — vov
7CaT8a. 15. Aovouaaa D Sch Sp, Aovouaa AXKMVab, tcov Sylb. cett. edd. codd.
Pausanias II. 48
756 AXAIKA.

14 [j.£Ta7:oi^(7ai to ovo[j.a 6::o y,\''^oiy.c. 7. Bs lls/Ar^vs^cnv

ETTIVEIOV. TOOTO £C Ah^ZipyC E7TI &‘aAa'7'7T, 'TTaBuoV I^TTIV clXGCTlV 6B6c

XKl EXaTOV' TaGT-/]? ^£ Yjlji^TEia £^ ll£);}.T,VrjV ocr.o TOG £T:IV£{g’J. GVGlJ.a ^£

'ApYOvaUTa;; s::lv£''(.) gti xa\ e; tggtgv tgv litjiva

wpuiG^avTG Gi ::}s£’j'7avTs; i“\ ty,; ’Apy^^?*

I lEXArjVEGCT!, ^£ r^ ::gaic ectiv et:! Ag'^gg /.xtoc axpav tYjV ‘/.Gp’j(pY,v ic

dc'J aV£(7T*/]XG”G;. TGGTG [J.EV By, aTTGTGJJ.GV Xa\ B'/ XLlTG £<7T!,V aGlXYjTGV’

T(o Se /8'a[j.a}.(.)T£p(o ::£::G}>iGrTai ^cpiG^iv gg 'Tgve/y,^ y^ ttgX!,?. ee Se ij.Gipac

vEVEu/r)[j.£VYj Sgg 'jt:o ty,c axpa: [j.ETa‘£’j yvzjyjfjr^c.

XXV n. Igvto)v Se ec ilE>AYjrriv ecjtiv "E p[j.GJ xaTa ty,v gSgv, io

e::ixA 7](jiv ij.ev Ag).igc. EG/a; Se av9«po>7:(ov etgi[j.gc 'TzXzGyi' 'j/Y/p-x Se aGTw

2TETpaYwvGv, yhziy te e/ei xa\ zz\ ty, XEoaA?] tTXgv EipYX^ro-EVGv. y.y.zy

Se T-rjv gSgv (ty,v) zc aOrr^v ty,v tg).iv ettiv ‘AOYjVa; aiB^gg [aev E7:i/(opiGG

V5CGC, sXscpavTGE Se tg aYXA[Aa xa\ /pGCGG' <I>£iSiav Se Eivai tgv sipYxc-

[JLEVGV (paci, TpGTEpGV £Tl Y, £V t7j axpOTG>,El TE aGTV/ TY, \\0-Y]Vai(OV Xai

£v IRaTaiaT? TGir,cai ty,e \\lrY,va; tx aYX>.aaTa. Asy^gci Se gi 1Ie}Ay,veTc

xai aSGTGv TY,c 'AO-YjVaE xaErYjXEiv zc jjaO'G; ty,c \'%c, Elvai Ss tg gcSgtgv tggtg

UTG TGG aYxApiaTGC T(o j^aO-po), xai tA^ xspa (tgv) ex tgg ocSgtgg vgtigv

3 TE Elvai xai Si^ aGTG toS sXscpavTi etitY|Seigv. GTsp Se tgv vaGv zr^c WQTjva^
ECTIV aXcGC ::EplCpXGSG[J-r][A£VGV TEt/El IwTElpa; £Tlx}.Y,ClV ’ApT£|J,lSGr, xai Glj-VG- -0

GGCIV ETl [JIEYI^J^OIE aGTY,V* ECgSgC TE T>,Y,V TGTe lEpEGClV a}Ao) Y^ OgSeVI ECTIV

avO^ptoTTwv. ispEt; S'e avSpE; T(ov £Ti/(opi(ov Eici xaTa S6‘£av y£yo'jc [j.aAiCTa

aipGG[JL£VGi. TGG Se a>,CGG; TY,E HwTEipa; izpoy aTavTixpG Aigvgcgg Aap.-

TTY,pG? ECTiv £Tix>,Y,civ ‘ TGGTO) xai iVa[j-TTY,pia zopcT;/ yyo'jGL, xai SaSa; te

zc TG lEpGV xg[Ja£gg(7 iv £V vGXTi, xai GivGG xpaTY,pac iCTaciv ava TY,v tgXiv A>

4Tacav. ecti xai "AtugXXowgc 0eg‘£evigg II£)Ay,v£gciv ispGv, tg S'e aYxAtxa

/aXxGG TUETUGlYjTai' Xai aYCOVa ETITe},GG(71 (-(EGEEVia TOJ \\tgX7.(0VI, TlO'£VT£C

— ETspwv Sylb. Vb sup. vers. 1. 'Apta-o- nobis aut delendum aut post TsrpdYwvov
vatltai ct 1. 4 'Apiatovavira; (api^TOv aora? collocandum videtur. 13. (Tf,v) inserui.

Lb) edd. codd excepto La, in quo est — autrf,v TToXiv La. 17. 6c8r,vaTOv pro
apYoa-TOv auTco, et ocpYOJTOvauTa?, cf. II 12, d8u'!T0v et mox d8'jvaT0v La. 18. tcv in-
2. 2. o86? Va. 5. 6pp.r;a«vtro Vb Pd serui. 19. vfo om. La ante eX£9. 20.
As:, in hoc ( sup. iq. 0. Verba ri£X).r;V£ua!. x£Tyoc M Va, 21. £ao8o? 8 e coni. F, rec.

- avey^ouaric cap. XXVII assignant B Sch Smai., non displicet SW. — dXXw 8 e edd.
Sp. — axpa Va, ante Smai. codd., dXXw y^ Cor. cett. edd.
22. dvS'pw;:w Vb. 23. -7]? oonr\pMQ La. 24.
11. 8'e auTOu B Pc. 12. male abundare Xa!i.7:TT]p(av edd. ante B codd., Aap.7r-nr,pia

eipYotaiJievov nisi corrigas tZ, dicit Herw., Pors., probat S, rec. cett. edd. 27. d'£o££V£iot
VII 26,14-27,8. 757

apyopLov ocd^loc vi/T/]?, xai avBps^ aywvi^ovxai zmv £7^i)(a)ptcov. 7uXY]Grtov

Bs Tou ’Atc67.7.(ovo^ yocog icjTiv ’ApT£p.iBo<;' to^suoucj*/)^ Bs y) 8's6(; 7uaps)(£Tai

'7/;^p.a. (pxoB6[XY]Trai Bs ncd zkozpov xpyjvY]^ sv ayopa, xal XouTpa zGziv

aUTOt? t 6 uBcop t6 £X "TOU 0‘£OU, £7U£l TOl 7UIV£IV TUYjyOCl (JCpl(7lV UTUO "C^V TUoXtV

5£ig-'lv ou :i:o7.>.aL’ t6 B'£ /wpiov, £vO'a ai TUYjyoci, rXux£ia^ 6vo[idc^ou(Ji.

2. yap-vocdiov ^£ ocpy^cdov h; £(pYj[3wv [j.aXi(7":a avfiTuaL [;.£X£i:y)v’ o5B£ Iq ty;/

7Uo)aT£Lav lyypacp^vai 7Tp6T£pov xa8'£(JTY]X£v o5B£vt xpiv av £cpY][3£a(7(t)<Jtv.^

IvTaUS^a avYjp Il£};);Y]V£U? lGTf\yiz Ilpop-ay^o? 6 Apucovo?, av£X6[X£vo? Tuayxpa-

TIOU Vixa?, T”^V ^£V "OXu[Jv7Uia(7(,, Tp£l^ ’l(79'pi(OV xai N£[1£0C Buo' xal

iOaLiToQ xai £Ly.ova 7uoiY](javT£^ ol II£XXy]V£T^ it/]v [jAv £<; ’0Xup.7uiav av£9'£(jav,

T-^v B£ £v tw yu[iva(7ico, 7i9'OD Tauvrjv xai ou )(a7.7^0Li. Xiyzzca Be xoCi 6

KopivS^iou GuvzGZMToq 7uoT.£p.ou Il£7.7.TjV£UC)!,v a7UGzi7£LV£i£v 6 lIp6|JLa)(o<; %Xzi~

GGOut; 'Twv avi:n:£Tayp.£va)v. 'Xiyzzoa B£ xoci IIouXu^a[JLavTO? tog

'L'/.OGOUGG(/SoU '/tpaT/]G‘£l£V £V ""OXup.TCLCC* TOV Be IIoGXGBap.aVT:a B£UT£pOC t6t£

^ozg Goy aywva acpL)r9'ai, i:6v ’0).G[X7:r/COv Tcapa "cou IlEpdwv ocyccGO)-

btno^ OL/wa^E. 0£(7(7aAoi Be “^(j(7Y]9’'^vai IloGX!jBap.avToc ou)^ 6[xo7.oyouvTsg

;:ap£)<ov';:a!, xat, aXT^a s? 7,ai D^syETov em tw nouXuBa[j.avi:!.

co "7pocps IIouAuBa[jvavvoc avixd^ou S/vO^roEdda.

il£A>.YjV£T^ B’ oDv np6p.a;(ov dd [j-aXidda dyoodtv sv Xatpcova Bs Buo 7

20 ocvEX6p.£vov ::d!X7]? vixa? ** xat sv ’0XG[jv7ri'a 'TEddapa? ouBs dp)(Y]v sS^sXoudiv

dvopid^ElV, ddl 'AaTsTvUdE TUoT^ldEiaV, £[J. 0 l Boxsiv, £7 IlETvXYjV"/], BwpOV TO


EMcpO^ovwdadov Tuapd "'AXscdvBpou gou ^ikiizizou lapwv, Topocvvo!^ TcairpiBo?

dTj^ a6dOL» xadaddT|VaL. zggi Be zai ElA£l9'7ia^ Il£7.XYjV£7dlV lEpOV' TOUdO 8

Vb. 2. 7capb*£voc pro Q'£6c M Va. 5. yl\j~ ed-d. cum Lab Pac, — olu[JiTit,axov edd. ante

xuia? Va. 6. S£ om. La. — T£l£Tvai. edd. SWVaM, ’0Xu[j.7Ut,x6v cett. 17. to inseren-
ante B M Vab, d/cTtrai cett. edd. codd. 8. dum videtur ante Im, cf. VI 5,7. 18. tw
7oaXXY)V£U(; Va. — Spuovo<; Pa. 9. vv/.ai; q Tpo 9 £ MVa. 19. TTellv^v^C §£ Vb. —
Preuner. — vpl? Ag La. — 8i" taS-p. A. — TijJLTiv, corr. in Iv Pa. — £V

Ncpca C D Sch Sp La XI Ag Pacd, Nc-


Sylb. 7_£po)V£ta §uo A M Vab Pad Ag La (hic ^sipw-
|jL£a cett. edd. Vab Lb. 10. £ixova edd. ante v£ia), £v Xaipwv£ia 8uoXKFCPc (£

C M Vab Lb Pac, malit Sch praef., cf. ad sup. ai) Lb, irtpTj '/^£pot)V£ta Suo Pa, i:i.pT‘

p. 222,5, cixovac cett. edd. PdAgLa. 11. TTOv S£ ** £v Xaipcovcia Palm. MS, Tip^'

£V Yopvaaiw Vab XI edd. ante B, tw addunt Tov Xaipwva Suo Palm. Smin.,
Si: Xai-
cett. edd. codd. 12 . KopivQ-ioic auv. t^oI. pwva S£ Suo Boeckh cett. edd., Xatpwva Sc
xat Dell. coni. S. — d-iccxTCivcv La, aTtO- Ncpca coni. C. 20. av£lo(r£VOu M Va. —
xT£iv£iv Pa, £ sup. IV. 13. TColuSdpavTO? Va. post vtxa? Boeckh ins. iaS'ptxa?, rec. Sp,

14. oxovouaaiou Vab Pad. — £v om. AX lacunam indicavi cum Smai. SW D Sch.

K F C Vab XI, habent cett. edd. codd., coni. — ou S£ Sylb. 21. SoxcT Va. — Sw-
Cor. S. — voF £g B Pacd Lab. 15. vov pov Ti M Vab, StGpwv, fort. recte, La. .

om. edd. ante SWVabXI, scribunt cett. 23. vouTO £v vo Srj Pa in marg.
48*
758 AXAIKA.

£V [jLOipa 7u 6 X£Ci)(; sXacrcrovi Iduiv l^putj.evov. 3 . t 6 Bs 6vo[j.a^6|j.£Vov

UoGZlblOV TOC [J-SV apJ^aiOTSpa SpY][XOV Bs £o’ Y]p.c5v. SdTt [J.£V By)

t6 I1o(7£iBiov touto b%b to yup.va(7iov, Biap.£[i£VY]X£ Be xod ic t6B£ Iti a^Tw

IIo(7£!.B6)VO? kpov VOpLl^£(78'ai.

9 Il£XX'^vY]? B£ ootov (TTaBioc z^YjXovzoc (XT^iy^zi t 6 Mudatov, Upov AY]p.Y)Tpo? 5

Mu(7ta(;. iZpU(7ocGb'ca B'£ aoTO Mudiov cpa<7tv avBpa ’ApY£Tov‘ sB£?ai:o Be


oix(p Ai^[JLY)i:pa xat 6 Mucrio? T^oyw tw ’Apy£i()i)v. £(Tti Be aX<jo<; sv tc5

Mudattp, BsvBpa ** 6[ioi(o? Ta TuavTa, xai uBwp acp6'Ovov ocvektiv ex Trvjywv.

lOayouci Bs xai sopi:Y]v Avip^Yiirpi ivTccud' 0c Y][XEpwv ottoc' TpiTYi Bs Yj^xspa

TY]^ EopT^^ 67UE5iao'iv 01 (XvBpE^ EX Too lEpoo, xaTocX£i7u6p.Evai Bs cd yovaTxE(; lo

Bpwcrtv sv voxTi 07u6(7a v6[xo^ e(7tIv auTai^' a7us>.auvovi:aL Bs oo)( ot

avBp£<; [xovov aXla xat, twv xovwv -to appsv. s^ Bs ty]v sTCioocrav acpixo-

piEvwv £? t 6 lEpov i:6)V dvBpwv, ai yovaTxs^ te e^ aoTOu? xal dvd pipo?

£? Td? yuvaTxa? ol dvBpE? yE^coTi te sc dX’X'/]};OU? )(pa)VTat, xai (jxc6p-[Ji,a(T(.v.

11 4. dTuwTEpo) Bs ou %oXb oltzo too ModaCou kpov eg^tiv ’A(7xXy)7cioo xaXodp-Evov 15

KOpo?, xai id[xaTa dvQ^pwToi? Tuapd too 6'eoo yLvsTai. oBwp Bs xai svTao6'a
dvsBYjv £(TTi, xai £7i:i TY] p.syi(jTT, tc5v TTjycov Too ’*Ac>x>.Y]7noo t 6 dyalaa

iBpUTat. TcoTapioi Bs sx twv dpwv xaTsp)^ovTai (twv) oTsp t”^v ri£).lTqvY]v,

xpo? piv AiyEipa? xa>;odp.£vo? Kpidc* e/^eiv Be aoTov to dvop-a aTuo TiTdvo?

12Kpioo’ Kpto? Be xai olXKoc o)v6p.ao-Tai TOTap.6?, 6? dp)(6p-£vo? ex Si 7ud)^oo 20

TOU dpOO? £? TOV "Epp.OV XOCTEIOI. XaB^OTl Be ris)J.Y]V£U(7lV dpOl TTj? /wpa?

1. saxiv om. La. — to St) A X K F C M Vab Kpio? cett. edd. codd. (xpuc? Vb, in La
Lb Pa, TO 8e Am. Sylb, cett. edd. codd. xpioc p. corr. e xpiviqc); deinde Kpiou Smai.
2. 7XO(j£i8(oviov Pa, wv expunct., IloaiSsiov SW, Kpiou cett. edd. codd. — Ijii §£ La.

D, ut scripsit II 34,9. — §£ ante $9’ om. 20. Kpio? §£ om. edd. ante SW codd.
La. 3. TOUTO TO ujuo to Va, touto uto praeter La, lacunam ante xai, indicant S B,

TOUTO Y' La. — x,ai om. Vb. 5. MuaaTov Palmer, coni, 6? xat, Valcken. 019’ oO xai,

AXKFC codd., Muaaiov cett. edd. 7. ante d)v6iJi. inserendum o 8 to)c coni. S, Kpt-

y.ai addunt ante alao? e Vb SW D, om. Oi; 8£ xai SW D Sch Sp La. — dlao? AX
cett. edd. codd. 8. Muaiw A codd. — KF C Pcd Ag M Lb, Slaoc Va, „ Alsus“ Am.,
post 8ev8pa aliquid deesse putant SW, dW.o^ Palm, cett, edd. LaVbPa. — to-
fortasse -^[jispa, cf. I 21,7. II 24,6, lacu- Tap.0? xpio? 0? Pa, non male, xpio? a correc-

nam indicavi. — oivtricriv Pa 9. xai om. tore expunct. 21. tou om. LaPd, — Ip-

La. 11, 8pwaiv ai t£ Pa ptov Lab. — „7i:dvTa srcsiaaxTa £<jtiv xai


in marg. 12. Trdliv ante d9ix. inseri vult o5§£v upoTYixovTa T^ TWV '
Axawwv 8ir)YTqa£t,

Herw. 14. aijToti; pro toc^ Vb. — £? £l P.Y) lllziTZZl Tl TY)? ‘


^VP-Pallot 8l

^Xki\ko\i(; delet Herw. ut turpe emblema, dv Tti; ouTO)s '


Kpiou xai '"Alao?

at Paus. pleonasmorum amantissimus est. d)vopaaTai rroTapo?, Oiq xai 6 dcpx6p.£V0? xai
18. Twv inserendum esse viderunt SW, Td £1%* vel 6; xai alloq wvopiaaTai" et
ins. D Sch Sp. 19, KpTo; Smai. B SW, deinde „Aut dq nomen fluvii aut corrup-
VII 27,8-12. 759

StxucoviGU^ ziGL, xaira toUto ::0Ta[x6^ GcpiGi Eud^ag, sg'/kto^ 7U0Ta[x65v

Ttov ’A/atxa)v, £? v?]v Zixuwviav sxBl^w(71 , B^dcXafjcrav.

tum est nomen. “ Palm. MS. 1 , ilixutovia? (2u? coni. K, rec. C). — Subnectunt ini-

A X K Pa, in hoc oui; sup. a?, aixucoviou tium libri sequentis usque ad MavirivsTi; A
INI, Sixuwviou? cett. edd. codd., coni. Sylb. codd. idque repetunt libro octavo. In fine
— xai xoc TOUTO Pc. — acpiai Pa Vb edd., ziXog dt)(_aix65v mpirjyrja£Mi; ^ Pc, viXo^ twv
cpr,at. cett. codd. (cpaat Va). — Zij9'a? d^aixoSv Pd, zeXog vwv dy aixwv tou l[386p.ou
edd. inde a S (cf. II 12,2), ti? codd. edd. XoyoD Ag.
*
Anmerkungen zum siebenten Buche.
Das siebente Bucli wird von Pausanias VI 3,8 q k Wyaiok
unci VI 8,5 6 k 'Ayaiok X070? genannt; es ist, wie diese beiden Stellen
zeigen, nach dem sechsten geschrieben, dieses selbst aber nach dem fiintten
(V 14,6), das nicht vor dem Jahr 174 verfasst wurde, s. zu S. 195,9.
'kyai/A von dem Dichter Ehianos (s. Stepb. Byz. 11. WtAj.,
gab es
AxXavxs?, BoXivYj, 2x6Xi?, vgl. zu S. 15,10) und dem Historiker Autokrates

(Atlien. IX 395 A. 460 D) aus unbestiinmter Zeit, vgl. Susemilil Gescli.


d. griech. Lit. in d. Alexandrinerzeit II 399.

Gap, I.

Lage Achaias und sein alter Xame Aigialos. Xutbos und sein
Sohn Ion die ersten Kdnige des L an des. Die Achaier unter
Tisamenos vertreiben die lonier aus Aigialos, sie werden von
den Athenern aufgenommen.

S. 677,1 'H o£ x'^? ’HX£ia? [liari xai StxutDvia^, zur IVortstellung vgl.

§ 3 £x xou Ai^taXoo TrapaXa^wv xal k l-iuxoupou? ''Itovt £~i xoy?

iv xto
AqtaX£i? axpaxtav xal £7t 1 2£Xivouvxa dbpoisovxt. ^ 5 "'Icovo? oy^u-co

}i.v^|xa x(p lloxafxlwv iaxlv; zu S. 82,17.


ebd. £7t:1 Tqy Tipo? £o) OaXaaaav, dainit bezeicbiiet Paus., da er von
Elis lierkommt, den korinthisclien Busen, dessen iiblicber Xame bekannt-
lich Kopivdtaxo^ od. Koplvdios xoXkg? ist, s. z. B. Polyb. IV 57,5. Strab. VIII

335. Scymn. 507. Ptol. III 14(16), 1. 2 u. s.; bei Thuc. beisst der Teii
ostlicb von Ebion Kpiaaaio? xoXko?, vgl. II 86,3
S. 677,2. ’A^ai'a ovoixa lyouaa, zur Konstruktion vgl. zu S. 81,15.
S. 677,3. Ai^taXo? xo dpyaiov, vgl. Strab. ^ III 383. 386. Plin. D 12.

Der Xame bedeutet Gestadeland dito xou c;uji.jH£py]xdxo^ cpuatxd)^ (Strab. MII
349) und findet sicli daber auch fiir audere Strandgebiete, s. Stepli. Byz. s.

Ai^iaXos. Daneben kommt auch die Form Ai7idX£ta vor, Strab. VIII 383.
Et. M. s. V. Apollod. II 1,1, was bei Paus. II 5,6 der Xame der von Ai^ta-
762 VII 1,1-8.

X6c in der Ebene gegrtmdeten Stadt ist. Ziir Ableitung des Nainens vom
Kdnig Ai^iaAsu? vgl. Paus. Apollod. aa. aa. 00. Stepli. Byz. s. Aqeipa,
Scbon im Katalog, ais dessen Verfasser Hesiod angenoramen
S. 677,6.

wird, ersclieintXutbos neben Doros iind Aiolos ais Solin des Hellen, s.
frg. 25 Kinkel und vgl. Apollod. I 7,3. Strab. VIII 383. Con. Narr. 27.
Dagegen wird von Euripides im Ion 63 Xutbos eine vornehmere Abkunft
vindiziert, indem er ais Sobn des Aiolos auftritt, der seinerseits ein Sohn
des Zeus ist; beide Versionen sind gelehrte Kombinationen, nicht wirkliche
Volkssage.
S. 677,9. i; aur/j?, sie hiess Kreusa. Bei Euripides ist nicht Xutbos,
sondern Apollon von Kreusa der Vater des Ion, ebenso bei Piat. Euthyd.
302 D. Arist. ’A3. iroX. frg. 1. In Wirklicbkeit ist Ion erfunden, um ais
Eponym des ionischen Stammes zu dienen; Xutbos bat nur Bedeutung ais

Vater des Ion und ist wahrscbeinlicb eine blosse Personifikation eines
Epitbets Apollons.
S. 677,11. ol XoiTTol xoo 'EpeyiEco? Tiaioe?, von diesen erwahnt Paus.
Orneus II 25,6, Metion und Sikyon II 6,5; anderswo werden ausserdem
genannt Alkon, Thespios, der bei Paus. ais Xacbkomine bezeichnet wird

( 7 £ 7 ov£vai drro IX
Eapalamos, Pandoros und Pandion,
’Epc*/Olcos auxov 26,6),
der aber bauliger sein Vater beisst,Engelmann bei Eoscber I 1297.
s.

S. 677,12. dcpixo}X£vtp i? xov ArpaXov, aucb nach Her. VII 94 geht

Xutbos nacb dem Peloponnes, ebenso bei Apollod. I 7,3; Strab. VIII 383
dagegen und Con. Narr. 27 lassen ihn die marathoniscbe Tetrapolis griinden.
S. 677,14. bV/aio? xax^XOov s? OsaaaXtocv xxX., damit stimmen Strabon
und Conon aa. aa. 00. nicht iiberein; nach ersterem ware er, infolge eines
unfreiwilligen Totschlags aus Atben verbannt, nach Lakedaimon gegangen
und batte dort dem Volke seinen Namen gegeben; nach Conon grundete
er nach seiner Verbannung die achaiische Tetrapolis.
S. 677,16. Selinus ist nach Steph. Byz. s. 'EXixy] ein Sohn des Po-
seidon, VII 25,8 nennt Paus. Bura eine Tochter des Ion und der Helike,
ebenso Steph. Byz. s. Boupa.
S. 677,18. 7M.i TTOD? xxX., vgl. VIII 12,4, haufig bei Herodot (s. z. B.
I 95. III 40. 123), TctJD? schwacht nur dem Scheine nach ab, in Wirklich-

keit steigert es, vgl. Kaibel zu Soph. EI. 372.


S. 678,1. diio x‘7? 7 uvaixo? tpxiaev iv xiji Ai 7 iaXtp tcoXiv, zur Ausdrucks-
weise vgl. S. 198,9.
S. 678,3. AqiaXsi? ’T o)v£?, Her. VII 94 nennt die in Achaia wohnen-
den lonier Il£Xaa 7 ol AqtaXlE?.
S. 678,4. ovo|Jta xb '"gl- II 5,6 IkXoTrovvT^srot./ oaov £xt xotX£txai

xai vuv AqiaXb?.


S. 678,7. II II 575.
S. 678,8. 7ioX£|X7]advxcov ’A9y)vaioi? ’EX£uxivuov, vgl. I 31,3. II 14,2.

S. 678,9. Ion wird aus dem Aigialos nach Attika zu Hilfe gerufen
(vgl. Her. VIII 44. Arist. ’A9. r.ol, 3,2. 41,2), das heisst nichts anderes ais:
die lonier in Attika sind ein eingewanderter Stamm, der zu einer alteren
Bevdlkerung hinzutritt. Ubereinstimmend damit erzMt die Legende, dass
S. 677,3-679,7. 763

vonieliiiie Gesclilecliter der kleinasiatisclien lonier, die ilire Herkunft aiis

dem Pelopormes ableiteteii, liber Attika ihren Weg nahmen; im Mutterlande


haben deranacli die lonier einst namentlicli deii Peloponnes bewolint. Hier-
gegen liat E. Curtius die unhaltbare Uypothese anfgestellt und festge-
lialten, dass die Heimat der lonier die kleinasiatische Kiiste und dass von

dieser aus Athen im Lauf der Gescliicdite durcli Zuwanderung von Osten
ioniscli geworden sei, wahrend Wilamowitz (Herm. XXI 108) und E.

Meyer (Philol. XLVIII S. 273 ff. XLIX 479 ff.) der Ansicbt sind, es habe
lonier vor der Besiedelung Kleinasiens iiberhaupt nicht gegeben, vielmehr
seien Einwanderer aus verschiedenen Teilen Griechenlands in Kleiuasien
zu einer neuen Einheit verschmolzen worden, die darum aucli einen neuen
Namen bekommen hatten, eben den der lonier, und dieser sei dann auf
die Atliener nur iibertragen worden. Damit bleibt aber die Uberlieferung
unaufgeklart, sollen, und
nach der lonier im Peloponnes gesessen haben
ebenso wenig stimmt dazu die Tatsache, dass in der altesten Erwahnung
der lonier bei Honi. II. XIII 685 die Atliener verstanden sind, vgl.
Schomann-Lipsius Griecb. Alt. I 328.
S. 678,10. Das Grab des Ion in Potamoi, vgl. I 31,3; Topffer (Att.
Gen. 256. 262) verwendet diese Angabe zur Begrlindung seiner Ansicbt,
dass Ion in Attika heimisch sei, da fiir eines Heros die
die Provenienz
Stelle, wo er begraben, ausschlaggebend dagegen wendet E. Meyer
sei;

Philol. XLIX 490ff. ein, dass, nachdem einmal Ion in die attische Sage
Eingang gefunden hatte, nichts natiirlicher sei, ais dass man nun auch
sein Grab zeigte.
S. 678,11. TO ’Iu)VtL)V sV/GV /pdtOC, vgl. VIII 3,1 Nuxtip-O? £l*/£ TG Tav

xpdcTG?; so sagt Her. III 69 tg llspascov xpaxG? r/Gvta. VII 96. IX 42.
ebd. Tradition, welche die lonier durcli die Achaier nuter
Die
Flilirung desTisamenos aus Achaia vertrieben werden lasst, verdankt ihre
Entstehung einerseits dem Epos, nach dessen Sprachgebrauch die Lente
Agamemnons Achaier waren, und andrerseits der Tatsache, dass in histo-
rischer Zeit nur an der Xordkiiste des Poloponnes Achaier wohnten; das
konnten nur durcli die dorische Wanderung aus Agamemnons Eeich ver-
triebene Achaier sein, vgl. Busolt Griech. Gesch.'^ I 190.
S. 678,17. ’Ap'/avGpG? ’AyaiGu xal ’Apyix£Xr(C, 'A/aiGu gehort zu beiden
Xoniinativen, vgl. zu S. 472,5.
S. Die Achaier unter Tisamenos erobern Achaia, vgl. II 18,
679,5.
8. V 1,1. 365. 383, dazu Her. VIII 73. Polyb. II 41,4.
Strab. VIII Die
lonier hieheii nach Helike, vgl. Her. I 145. Apollod. II 8,3 lasst den Tisa-
menos im Kanipf init den Doriern unikonimen.
S. 679,7. In Sparta, wohin auch die Gebeine des Orestes von Tegea
gebracht wurden (HI 3,6. 11,10. VIII 54.4. Her. I 68), miissen die Gebeine
des Achaierkonigs ruhen, denn die spartanischen Kdnigshauser erheben ja
zu ihrer Legitimation den Anspruch, die Xachkommen des alten achaiischen
Kdnigshauses zu sein Her. V 72 das nach ilinen nicht in Argos, sondern
(
1
,

in Sparta seinen eigentliclien Sitz gehabt hat (Schol. Eur. Or. 46. Pind.
Pyth. 11,16. 32. Xem. 11,34).
764 VII 1,8-2, 7.

S. 679,10. Paus. sagt iu den Lakonika nicht, wo das Lokal der


cptoiTia lag. Bielschowskj de Spartanor. syssitiis (Breslau 1869) 22 f.
hat aus Angabe des Polemon bei Ath. II 39 C, dass die Heroen
der
Matton und Keraon bei den Pheiditien aufgestellt waren, und aus Demetr.
Skeps. ebd. IV 173 F, wonacli die Standbilder stcI ooou xoc>.ou{X£vy]?

uaxivdtoo? sicli befanden, den walirsclieinlicben Schluss gezogen, dass das


Speiselokal an der hyakintbischen Strasse lag. Dass es Zeltform hatte,
schliesst man daraus, dass Xen. resp. Lac. 7,4 die Mitglieder eines cpioL
Ttov (juaxYjvoi nennt, s. Gilbert griecli. Staatsaltert.- I 73 A. 2. 75 A. 2.

Gap. II.

Kodros’ Soline fiihren eine hauptsacblicli aus loniern bestehende


Kolonie nacb Kleinasien. Frlilier schon war Sardo und Thera
von Hellas aus kolonisiert wordeii. Neileus gelit nacli Milet.
Vorgescbicbte Milets. Apollontempel in Didyinoi. Die ephesische
Artemis. Androklos geht nacli Epliesos und ninimt auch Samos.
Sein Tod und Grab. Priene und Myus von den loniern ein-
gen omni en.
Hier beginnt Paus. die Erzahlung von der Kolonisation loniens, iiin

erst niit Gap. 6 zum eigentlichen Thema zuriickzukehren. Zu seiner


Berichterstattung vgl. namentlich Her. I 145 ff. VIII 46. Hellan. beim
Scliol. Piat. Symp. 208 D und bei Harp. s. ’EpuOpaioi. Time. I 12. Ael.
V. h. VHI 5. Eus. Chron. I. p. 185. II 60 Sch. Strab. XIV 632 ff. XIII
582. Vitruv. IV 1,3 ff.

S. 679,17. Xeileus der eigentliche Begriinder des Konigtums in Klein-


asien, s. Marm. Par. 27: a<p’ o’3 N£[tA]eu^ (.pxia[£ MiArjTov xai -r^v] dcX[X]Yj[v]

a[Tta]a[av ’Io)vi]av.

S. 679,25. U7TO fiaatXEuatv dXAoiot; d*/Aot? -£ «AAoioi?, die lateinische tlber-


setzung extero duce et extera multitudine ist falscli und die Konjektur von
Emperius (s. Krit. App.) iiberfliissig; es ivird die bernerkenswerte Erscheinung
hervorgehoben, dass bei diesen drei altesten Ziigeii die Kdnige jeweilen
anderen Stammes waren ais die von ihnen angefiihrten Haufen: der
Thebaner lolaos fiibrte Athener und Thespier, Theras, ebenfalls aus Theben,
Lakedaimonier und Minyer, und lonier endlich hatten zu Fiihrern Kodiiden,
die init dem ionischen Stamm nichts zu tun haben. Der Dativ o/Aou
aAAoiois wie I 10,2 ouvajJLEt rjxiov. II 8,3 a'ptxo[jL£vo> Zixuwvuov cpu^ac;'.

ebd. Zu lolaos vgl. Bd. I zu S. 71,11. X 17,5.


S. 680,2. Die Minyer aus Lemnos vertrieben, vgl. Herod. IV 145.
ebd. Zu Pdieras vgl. zu III 1,7.
S. 680,6. Die alteste XJherlieferung kennt die Xeleiden nur ais

messenisches Konigshaus, denn nicht Athen, sondern das homerisebe Pylos


ist die Heiinat des Xeleus (Strab. XIV 633). Daruni spielt Athen bei
Horner keine Robe, wohl aber sind seine Gesiinge erfiillt vom Ruhme der
S. 679, 10—68 J, 4. 765

pylischen Helden. Audi Koopo? ist ais eiii £7rY]Xoc nacli Atlien gekommeii
(Her. V 65), sein Vater Melantlios ist aus Messenieii eiiigewaiidert (Hellan.
Frg. 10. Demo Frg. 1). So sielit denii aucli die urspriingliche Tradition
in den iibrigen Sohnen des Kodros nicht Atlieuer, sondern Messenier; nicht
die Kodrossohne Damasiditlion und Prometlios sind die Begriinder voii
Kolophon (VII 3,3), sondern Andraimon aus Pylos (Mimn. Frg. 10 Bergk).
Ahnlich verhalt es sicli mit Aipytos, s. zu § 10 Solite aber Atlien die
Metropolis von lonien sein, so durfte Neleus nicht der Vater des Nestor
bleiben, vielmehr musste er ein atlieniscber Kcinigsolin werden. So ist

denn, was Paus. erzalilt, eine willkuiliche Konstruktion, durcli die die ur-
spriingliclie Tradition, wonach lonien von Messenien aus kolonisiert worden
ist, mit den attischen Anspriiclien auf die Begriindung des loniertums in
Kleinasien werden solite. Auf die gleiche Weise ist es zu ver-
vereinigt
stehen, wenn Einwandernden ais Verwandte der iVthener mutterlicher-
die
seits erklart werden, oder Herod. I 147 berichtet, die Kbnige der ioniscben

Kolonisten seien von Kodros, dem Sobne des Melantlios, abstammende


pylisclie Kaukonen, s. Topffer Att. Gen. 225 ff.
S. 680,9. Zu Philotas vgl. § 10.
S. 680,10. •’0p7o[X£vtoi Mivuat, vgl. Gap. 3,6.
ebd. OtoxEi?, vgl. Gap. 3,10.
S. 680,16. Genauer heisst es beini Schol. Ap. Khod. I 185, der
erste Name sei IIiTuoujaa oder 'Aarspia gewesen, der zweite ’Avay.Toptov;
vgl. aucli Didymos bei Steph. Byz. s. MiA*r]Toc.

S. 680,17. Anax, Sohn des Uranos und der Ge, s. I 35,6.


S. 680,18. Nacli Herodoros Frg. 43 und Aristokritos Frg. 1 (FHG
II p. 38. IV p. 334) floli Miletos cpOovoupsvos uno xou Mivioo?, nacli Nikandros
bei Ant. Lib. 30, weil dieser, sein Grossvater, ihm um seiner Schonheit
willen nachstellte, ahnlicb Apoll. III 1,2, nacli Ovid endlich Met. IX 44311.,
weil Minos ihn ais Nebenbubler um den Tliron beargwohnte. Audi nacli —
Ephoros Frg. 32 ist das alte Miletos eine kretische Grtindung, docli heisst
der Stifter Sarpedon aus Milet auf Kreta, ebenso Schol. Ap. Rh. I 185.

S. 680,20. Karer in Milet, s. Hom. II. II 867f. Noch Strab. XIV


648 spricht von karischer Bevolkerung zwischen Mesogis und Maiander.

S. 680,22. nav to apasv dnexTeivav, vgl. Herod I 146.

S. 681,4. Was nun folgt, die Angabe liber das Apollonlieiligtum in


Didymoi und die Ausfiibrung iiber den Tempel der ephesischen Artemis,
ist eine Einlage, die mit dem Vorausgehenden nicht zusammenhangt und
auch keinen passenden Ubergang zur AVeiterfiihrung der eigentlichen Auf-
gabe, der Erzdilung der Kolonisatioii von Ephesos, bildet; denn die
Amazonen, die hier und § 8 erwahnt werden, haben mit dieser nichts zu
tun und kehren daruni auch in dem, was von Androklos berichtet wird,
nicht wieder. An ihrem Platz waren sie IV 31,8.

ebd. Uber das Heiligtum des didymaiischeii Apollon bei IVlilet und
die dort Ausgrabungen berichten vornehmlich die lonian Anti-
erfolgten
quities I Gh. 3. Newton a history of discoveries at Halicarnassus, Gnidos
766 VII 2,7-11.

and Branchidae. London 1863, II 527 ff. Eayet Le temple d’Apolion


Didymeen, Paris 1876. Von der Stadt zum Heiligtum ftilirte eine drei
Stiinden lange heilige Strasse, deren Anfang und Ende Traian mit Pracht-
toreii gesclimiickt batte, s. Wiegand A. A. 1901, 192. Das Grab des
Neileus lag vermutlich in der Nalie des den Anfang der Strasse bezeich-
neiiden Tores.
S. 681,9. ai cxTio 0£p[JLojSovTo? 7 uvaix£?, so werden die Amazonen
genannt, da Tliemiskyra ani Thermodon, einem Fluss in Leiikosyrien ,
ihr
Hauptsitz gewesen sein soli, s. I 2,1. Herod. IX 27. Diod. IV 16. App.
Mithr. 78. Eiist. z. II. II 814 p. 351,27. Sie spielen wie in der Griindungs-
geschichte von Ephesos, wovon Pans.
so in den Stiftnngssagen
berichtet,
einer ganzen Reihe anderer Orte des westlichen Kleinasiens eine bedeu-
tende Rolle. Ihre Lokalisiernng weist wohl darauf hin, dass in grauer
Vorzeit an den betreffenden Statten nicht der Mann, sondern das Weib
die Suprematie iiatte und das Staatswesen nach gynakokratischen Orund-
satzen geleitet wnrde; vgl. liber die Amazonensage Topffer Att. Gen.
191 ff. und bei Panly-Wissowa I 1754 ff.
S. 681,10. Dass die Amazonen von Theseus, dem Kampfgefahrten
des Herakles, nach Lydien verjagt und dort hzi xiva Pojp-ov ’ApT£}xi6os

geflohen seien, erzahlt Et. M. s. ’Tcp£ao?, und dass Dionysos diejenigen


Amazonen, die auf der Elncht vor ihm sich an den Altar der ephesischen
Artemis setzten, verschont habe, berichten die Ephesier bei Tac. Ann. III 61.
S. 681,12. Koresos mit Androklos
Koprjao^ 61 auxo^htov xal ’Tcp£jo?,
auf einer Mhnze von Ephesos, s. Mionnet III, 110. 370.
des Macrinus
Head Hist. Xiim. 498. Anderswo wird Ephesos ais Amazone bezeichnet
(Heracl. Pont. Erg. 34. Steph. Byz. n. Et. M. s. ’Ecp£ao?), oder ais Mutter
der Amazo, von der die Amazonen abstammen sollten, Steph. Byz. a. a,
O. Hesych. s. AjxaCw n. s.
ebd. Kducjxpo? wird selbst ais Sohn der Amazone Penthesileia be-
zeichnet, Et. M. s. Kdiiaxpo?.
S. 681,14. AeX£ 7 £? o£ xou Kapixoo jxoipa -^aav, vgl. Strab. XIV
640, nach dem Androklos Karer und Leleger ais Bewohner von Ephesos
vorfand. Er unterscheidet also die beiden von einander, wie schoii Hom.
II. X 428 f. und andere; bei Herod. I 171 haben die Karer unter dem
Namen Leleger friiher in Kreta und auf den Inseln gesessen. Uber das
tatsachliche Verhaltnis der beiden zu einander ist keine Klarheit gewonnen,
s. Kretsch mer a. a. 0. 376.
S. 681,16. Fiir ix£ata verlangt Phrynichos ix£X£ia, s. dazu Lobeck ad
Pliryn. 502 ff. Das Wort findet sich bei Paus. ofter: III 12,1. 17,9. IV 8,7.

13,5. X 26,3.
S. 681,17. Uber das Konigsgeschlecht der Androkleiden berichtet
am frnhesten Pherekydes bei Strab. XIV 632. In Attika erwahut Hesych.
’Av6poxA£i6ai 7 £vo; Messenien regierte (IV 4,4) Androkles,
und in
der Sohn des Konigs Phintas; ist nur eine andere Form
Androkles aber
von Androklos, wie der ephesische Ktistes sonst imraer genannt wird; dem-
nach ware anzunehmeu, dass auch die ephesischen Androkleiden auS
S. 681,4-682,8. 767

Messenien eingewandert seien; ob iiber Attika, wie Biisolt aimimmt, oder


direkt vom Peloponnes her, was Topffer fur wabrscheinlicher halt, ist
kaum auszumachen, vgl. Topffer a. a. 0. 244 ff.
S. 681,18. ’'AvSpo'/Xo? — paadsuc, Konige nennen sich die Nach-
kommen des Androklos nocli bis in die Zeit Strabos, s. XIV^ 633.
ebd. T-^v avo) Tco)^tv r/ovxac; nacli Strab. XIV 634 lag das alte Ephesos
auf dem Abhange des Koressos, in der Tpa/sia genannten Gegend. Plin.
V 115.
S. 681,21. d^eiXsTo o£ xat 2 oc[aov, s. Cap. 4,2'.

S. 681,23. Androklos, den Prieneern lielfend, fallt in der Sclilacbt,


vgl. Steph. Byz. s. BIvva.
S. 681,27. W 00 d Discoveries at Ephesus 126 f. glaubt, das Magnesische
Tor und in dessen Nahe die machtigen, aus weissem Marmor bestehenden
Substruktionen dieses Grabmals wieder aufgefunden zu haben. Die Strasse,
die vom Artemis-Tempel nach dem Magnesisclien Tor fiihrt, war mit vier
langen Doppelreihen von Grabern besetzt. Audi Hamilton Asia min.
n 25 bemerkt, dass die Angabe des Pans. genau mit den liuinen stimme;
die Strasse, von der er spricht, fiilirt das Tai entlang zwischen Prion und
Koressos, sich gegen Magnesia hin erstreckt.
das In diesem Tai muss
das Magnesische Tor belegen gewesen sein, das nicht verwechselt werden
darf mit dem, das in der Kichtung nach dem heutigen Ayasluk liegt. Das
Olympieion habe vermutlich in dem Zwischenraum zwischen dem Artemis-
tempel und dem Theater in der Xahe der Agora gestanden, \vo Reste eines
grossen Tempels korinthischen Stils gefunden wordeii sind.
S. 682,2. Vgl. Strab. XIV 633 Ku6py)Xo? 61 voOos uio? K66poo Muouvta xTiCet.
ebd. oixtaxal — Kuaprjxo? IyIveto, zum Singular s. zu S. 202,17 ot 6e

Trpoxa^OsvTS? xs -^v xat Ilupat/fj-Y)?; hier komnit nocli die Ana-


koluthie dazu.
S. 682,3. Priene von dem Boiotier Philotas gegrhndet, vgl. Phano-
dikos bei Diog. L. I 83. Strab. a. a. O. u. p. 636 Xs^exai 6’ Gtto xtvwv ^
npiTQvr] Kd6[JLrj u. s. w. Hesych. s. Ka6[X£ior oi llpiYjvsi? o>? "ED.avixo^.
S. 682,4. Aipytos hier und bei Strab. XIV
633 Sohn des Xeleus
genannt; ais solcher gilt er aber nur in seiner Eigenschaft ais xxiaxY)? von
Priene;' in dieser niusste er, ivie einmal die Griindungsgeschichten konstruiert
wurden, auch ein Kodride gewesen sein. Urspriinglich aber ist Aipytos
nichts anderes ais ein alter arkadischer Heros, der daiin weiterhin zum
Sohn des Kresphontes und Ahnherrn des Konigsgeschlechts der Aipytiden
gemacht wird, vgl. Schwartz Heriii. XXXIV 449f.
S. 682,5. Vermutlich meint Paus. aenselben Tabalos, von dem
Herod. I 153 sagt, er sei ais Statthalter des Kyros in Sardes von den
Lydern und Kiistenbewohnern belagert worden. Allerdings war nach
Cap. 161 nicht er es, der die Prieneer schlecht behandelte, sondern der
zu seinem Entsatz von Kyros abgesandte Feldherr Mazares.
S. 682,8. xouxov Xi[xvy]v 6 iroxapio? iiroiYjJSv 6 Maiavopo-?, iiber diese
Maiander vgl. VIU 24,11. Eust. zu Dion. Per. v. 823. Schon
Tiitigkeit des
zu Strabos Zeit war Priene vierzig Stadien vom Meere entfernt (XII 579).
768 VII 2 ,
11 -3 ,
7 .

Damals war Myus verlassen imd die Einwohner wareu nacli Milet gezogen
(XIV 636).
S. 682.14. Schon zu Plinius’ Zeit war Atarneus von einem oppidum
zu einem pagus lierabgesimkeii, er nermt es unter den Stadten, die inter-
cidere, V 122.

Gap. III.

Klaros und die Koio])lionier. Die Lebedier. Teos und seine


Einwohner. Di e Ery th r ai er. Die Klazomenier und die Pliokaier.

S. 682,15. L ber die Lage von Kolopbon und Klaros bandelt eingebend
Scliuclihardt A. M. XI 398ff.; vorher schon Fontrier im Moujsiov
£’ja 77 £X'xrp a/oX/p, Smyrna 1880,187. Die umfangreichen Euinen von
Kolopbon liegen einige Meilen vom Meer entfernt bei den tiirkiscben
Dorfern Tratscba und Deirmendere; der in der Xabe befindliche Fluss
Awdscbi-Tscbai wird von Scliucbhardt fiir den VII 5,10 und VIII 28,3
envabnten Ales gebalten. Auf einem nnbe beim Meer gelegenen Hiigel
finden sicb Eeste eines Tempels, in dem man friiber den des klariscben
Apollon erkennen wollte docb sucbt Schucbbardt diesen weiter landein-
;

warts, siidostlicli Giaurkoei, wo er ein korintbisclies Kapitell


vom Dorfe «

und Grundmanern fand und in der Xabe eine Hdble mit einer Quelle, in
der er die von Tae. Ann. II 54 erwalinte erkennen will, in die sicb die
Priester vor der Orakelerteilung begaben, vgl. Plin. II 232. Klaros war
vermutlicb keine Stadt, sondern nur ein beiliger Bezirk mit einer xw[i.TQ

dabei, s. ebd. 429.


ebd. LTber die Griindungssage voiiKlaros vgl. Im mis cb Jb. f.Pb. Suppi.
Bd. XVII 127 ff.; liber das Orakel Boucbe-Leclercq Hist. de la divinatioii
III 249. Burescb Klaros, Untersucbungen zum Orakelwesen d. spateren
Altertums, Leipz. 1889.
S. 682,17. Kp-^xa? xal 'Pdxiov, oi xrjv 0r)(^ai6a 7 £ 7 pacp 6 x£? nennen den
Rbakios Sobn des Lebes aiis Mykene, s. Scliol. Apoll. Eb. I 308 und vgl.

Betbe Tbeb. Heldenlieder 119 ff.; Mykene biess aucb eine Stadt auf
Kreta, s. Veli. Pat. I 1 .

S. 683,2. xTj? ywptc? x-^v ttoXXtqv, vgl. Bd. I zu S. 64,8.

S. 683,4. Zu Manto vgl. IX 33,2; dasselbe erzablt der Schol. Apoll.


Eb. a. a. 0.
Der Tod des Teiresias Avird erzablt IX 33,1 er starb auf dem
ebd. ;

Wege von Tbeben nacb Delphi, ais er aus der Quelle Tilpbusa getrunken
batte, und wurde neben der Quelle begraben. Die Angabe des Proklos aus
den Xosten, Teiresias sei in Kolopbon begraben, berubt auf einer Ver-
wecbselung mit Kalcbas, s. Meineke Anal. Alex. 79.
S. 683, 13. Zu Damasicbtbon und Prometbos vgl. die Xote zu
S. 680,6.
S. 682,8-684,20. 769

ebd. A7.ixaar/H(ov >'•^9 IIpo[j.r]bo?, zuni Singiilar Aap-pavsi vg'1.

zu S, 682,2.
S. 683,18. Ta £? Auoi[jia;(ov, vgl. I 9,7.
S. 683,21. Dieses Grab glaiibt Scbuclih ardt A. M. XI 415 nocb
iiacliweisen zu konnen. Man miisse die, Worte iovti s? KXapov nicht „weiiu
man von Kolopbon iiacb Klaros geht^‘ iibersetzen, sondern„wenn man vom
Meere nacli Klaros gelit.“ Auf balbem Wege zwiscben Kolopbon und Klaros
liegen namlicb links dicbt am Wege zwei Tumuli, ein grosserer und ein
kleinerer, von denen jener vielleicbt der der Kolopbonier, dieser der der
Smyrnaier war. Die Stelle, an der sie liegen, erscbeine besonders 'dafiir
geeignet, dass man dort dem Prepelaos fiir den Weitermarsch einen Riegel
vorschob.
S, 684,1. Lysimaclios verwiistet Lebedos, vgl. I 9,7. Zur Zeit des
Horaz war Lebedos verlassener ais Gabii und Fidena (Ep. I 11,7), docb
war es damals nocb ein Hauptsammelpunkt der dionysiscben Kiinstler jener
Gegend, s. Strab. XIV 643.
S. 684,3. Xacb Cbaudler Trav^els in Asia ininor2 101 sind die
warmen Quellen, die sicb in der Xabe von Lebedos fanden, nocb vor-
banden und dabei Ruinen, die beut den Namen Ekklesia fiibren, wabrend
Reste der am Meere gelegenen Stadt sicb nicbt erbalten baben.
S. 684,4. Andropompos beisst der Griinder von Lebedos bei Strab.
XIV 633.
S. 684,6. Der Kalaon, der zwiscben Kolopbon und Lebedos floss,

i st wabrscbeinlicb der beutige Tschachtaly-Tscbai.


S. 684,8 f. Orcbomeniscbe Minyer unter Atbamas griinden Teos, vgl.
Herod. 1 146. Stepb. Byz. s. Tsw?. Strab. XIV 633, der aber sagt, die
ionische Kolonie babe unter Xauklos, einem Bastard des Kodros, gestanden,
und erst nacbber seien Atbener unter Apoikos und Damasos mit Boiotiern
unter Geres gekommen.
ebd. Uber die Lage von Teos (Ruinen in der Nabe des beutigen
Sigbadjik) bandeln Chandler a. a. 0. 95. Lea.ke Asia minor 350.
Hamilton Researches in Asia minor II 11, und in neuer Zeit vornebmlicb
G. Hirscbfeld A. Z. XXXIII 23ff.

S. 684,12. vswTspov, vgl. Bd. I zu S. 665,14.


S. 684,17. Erytbros, Sohn des Rbadamantbys, fiibrt eine kretisclie
Kolonie nacb Kleinasien und griindet Erytbrai, vgl. Diod. V 79. Bei
Kaibel Epigr. Gr. 904 wird die Stadt bezeicbnet ais ttoXis 'Epubpou

S. 684,20. Die Herkunft der Lykier aus Kreta (Herod. VII 92)
wird bestritten; ja dass sie iiberbaupt zur See in ihr Bergland im siid-
westlicben Kleinasien gekommen seien, wie Ed. Meyer Gescb. d. Alt. II
231 annimmt, -wird samt dem indogermanischen Cbarakter ibrer Spracbe
von Kretschmer a. a. 0. 371ff. mit Arkwrigbt undimbert abgelebnt:
dagegeii balten die Spracbe fiir idg. Deecke (Bezzenberger Beitr. XII
124ff. 315ff. XIII 132ff. 258 ff. XIV 181 ff.). Bugge (s. Indog. Forsch.
X 59 ff.). Pedersen (vgl. KZ. XXXVI 303 die Fussnote und die Refe-
rate in den Indog. Forscb. XI Anz. 149. XII Anz. 170) u. a.
770 VII 3,7— 4,4.

S. 685,1 ff. DaixcpuXtov — ahv KaX^avrt, vgl, Herod. VII 91. Mopsos
aus Kolopbon, dessen Schwester oder Gemahlin (Stepli. Byz. s.
Schol. Dion. Per. 850) Pampliyle war, Hess auf seinen Wanderimgen einen
Teii seiner Lente in Pamphylien zuriick fStrab. XIV 668 nach Kallinosj^
das nacb ihm Mopsopsia genannt wurde (Plin. V 96); aucb nannte er seine
eigene Tocbter Pamphylia (Tiieop. Frg. 111). Der Name Pampbyloi deutet
darauf bin, dass dies Volk aus einer Verbindimg verscbiedener Stamine
bervorgegangen ist. Mopsos selbst weist durcb seinen Vater Phakios nacb
Kreta, und ebenso, wie Kretscbmer a. a. O. 395 Anm. 1 sagt, die dem
pampbyliscben Dialekte eigene Metatbesis der Liquiden. Die Stadt Selge
soli dagegen von Lakedaimon gegriindet sein (Strab. XII 570), und die
Sideten wollten von Kymai in Aiolien berstammen. Scbon die ersten An-
siedler von Side batten ibr Griecbiscb verlernt und dafiir eine barbariscbe
Spracbe angenommen, die aber nicbt die ibrer Xacbbarn gewesen sei; so,
etwas sonderbar, Arrian. Anab. I 26,4.

S. 685,3. Statt lOio-o?, wie nacb den Hss. gescbrieben zu werdeu


pfiegt, findet sicli sonst iiberall die Form KvwTro,, s. Strab. XIV 633.
Polyaen VII 43. Stepb. Byz. s. 'Epufipai. Hippias von Erytbrai bei Atben.
VI 258 F. Nacb Hellanikos (Harp. s. ’Epui)paiot )
war nicbt Knopos, sondern
Neleus der Griinder von Erytbrai.
S. 685,8. Bei Strab. XIV 633 lautet der Name fldpaAo?, nicbt
ndpcpopo?.
S. 685,10. SxuTTTaov, liei Stepb. Byz. SxucpG Tco/ayviov KXaCo[x£vttov oj?

’Tvpopo? £v xpiTcp „£v xattpy.st^’ xtve? oid tou tt.

S. 685,12. Klazomenai, am bermaiscben Meerbusen, lag anfanglicb


auf dem Festlande, wo spater die Ortscbaft Cbytrion lag, Strab. XIV 645;
Arist. Polit. VIII (V) 3,12p. 1303 b, 7 bericbtet von einem Streit, deii ev

KXa^op-evai? oi etti Xuxptp irpo? tous iv virato batten. Vgl. Strab. I 58. XIV 644.
Die Insel, auf der es lag, beisst beut S. Giovanni, s. Prokescb Denk-
wiirdigkeiten II 163.
S. 685,16. ojoi Aa>pt£o)v £s ll£X. y.aT£Xfi6vTtov xd? x:6X£i?, aus
demselben Grunde sind andere Pbliasier nacb Samos ausgewandert, II 13,1 f.

S. 685,18. Pbilogenes wird bei Strab. XIV 633 ais Griinder von
Pbokaia bezeicbnet

Gap. IV.
Die St ad te der Io ni er auf Samos und Cbios. Asios fiber die
Abkunft des Samos. Die ionischen Einwanderer, von den
Epbesiern aus Samos vertrieben, besiedeln Samotbrake. Die
samiscbe Hera. Daidalos. Die In sel Cbios, Nam e und Bewobner,
S. 686,1. Asios, Sobn des Ampbiptolemos (H 6,4), wird aucb bei
Atben. III 125 B Samier genannt, wozu das auf den Luxus der Samier
S. 684,20-687,1. 771

sich beziehende Fragment bei Athen. XII 525 E zu vergleicben ist. Seine
genealogischen Epen hat Paus. ofter benutzt, s. II 6, 4f. 29,4, III 13,8.
IV 2, 1. V 17,8. VIII 1,4. IX 23,6. Er wird ins 7. Jabrh. gesetzt,
s. Urlichs Rh. M. X 3.

S. 686,2. Dieser Phoinix ist auch nach Hom. II. XIV 321, He-
siod imd Bakcbjlides (Schol. II. XII 292) Vater der Europa und somit
auch ihres Bruders Kadmos, dessen Phoinikiertum aiif einer Verwechselung
des Volksnaraens <hoivi^ mit dem altgriecliischen Helden dieses Namens
beruht, s. 0. Mulier Orchom. 112ff., vgl. Alex. Eiimann Kypros imd
der Ursprung des Apliroditekultus 4 A. 2. Topffer Att. Gen. 294.
S. 686,4. Ankaios wird auch erwahnt beim Schol. Apoll. Rh. I 185.
II 866 und bei Steph. Byz. u. AaiuTrdXata.
S. 686,9. avocYx?] TcXIov ^ suvoG, vgl. ava^xv] xo ttXsov I 9,6, dvaYXT)
-TzXiow 7
]
sxoujico? VII 11,4, ava^xY] {xaXXov ^ utzo suvoiac X 17,2.

S. 686,10. npoxX^? 6 riixupsw?, irn Et. M. 160,22 steht die Form


Oarpoxl^?; dass er in Samos herrschte, weiss auch Clem. Alex, protr. p. 30.
Pityreus, ein Nachkomme des Ion, war eine Zeit lang Konig in Epi-

dauros, s. II 26,1, woselbst bemerkt wird, dass er, ais er dem Deiphontes
das Land iiberlassen musste, sich mit seinen Leuten nach Athen be-
geben habe.
S. 686,16. OLTzb Toutwv xrj? £voixiqj£(o? 2a|xohp<ixY)v XY]v vyjaov xaXouaiv,

diese Tradition findet sich auch bei Antiph. Frg. 49 Blass. Aristot. Frg.
h30 Rose. Apollod. Frg. 180 (FHG I 461). Heracl. Pont. 21. Scymn.
^693ff., und es lassen auch Conze, Hauser und Benndorf Neue Unter-

suchungen auf Samothr. 106 die Moglichkeit offen, dass sie berechtigt sei,
Strabo dagegen X 457 erklart sie ais hervorgegangen aus der Ruhmsucht
der Samier, und auch Xeuere halten sie fur unhistorisch (Ed. Meyer
Gesch. d. Alt. II 467) und aus dem Xamen herausgesponnen (Beloch
Griech. G. I 48 A. 4).

S. 686,17. dvxl AapSavG?, vgl. Steph. Byz. s. ^ap-ohp^zxYj

S. 686,18. 7i£pi Avaiav x^v £v x-^ ‘^TT£tp(p xi^ ^rlpav, d. h. auf dem der
Insel gegeniiber liegenden Festland, s. Michaelis A. M. II 3. Anaia
wird von Skylax 98 zu Lydien gereclinet, wahrend Steph. Byz. s v. es
zu Karien zieht; xa ’'Avaia bei Time. IV 75. VIII 19.
S. 687,1. Das Heraion auf Samos, dessen Griindung den Argonauten,
von andern den Lelegern zugeschrieben wurde (Menod. b. Ath. XV 672
B), von Rhoikos erbaut worden, nach Herod. III 60; iiber die Zeit des
ist

Rhoikos, der ein Mitarbeiter des Theodoros von Samos war, s. Bd. I 777
zu III 12,10, wo das Versehen zu berichtigen ist, dass Furtwangler
Meisterw. 722 A. 4 die Existenz eines alteren Theodoros ablehne, wahrend
er vielmehr dieselbe fiir „unumganglich“ erklart. Gab es zwei Kunstler des
Namens Theodoros, einen Sohn des Rhoikos, der mit dem Vater
alteren,
zusammen tatig war, und einen jiingeren, Sohn des Telekles, der Zeit-
genosse des Polykrates war, so werden wir den Bau des Heraions durch
Rhoikos erheblich vor Polykrates ansetzen miissen. Das wiirde dazu
stimmen, dass auch verschiedene der im Tempel befindlichen Weihgeschenke
Pausanias II 49
772 VII 4,4-5.

ein hoheres Alter gehabt liaben miissen, wie derumOl. 37 (632 v. Chr.) von den
Samiem aufgestellte eherne Kessel (Her. IV
152), was besonders Urlicbs
Eb. M, X Iff. fiir eine frube Entstebimgszeit des Baues geltend gemacbt bat,
wabrend Brunn II 381 meint, diese Weibgescbenke konnten einem alteren,
dem Bau des Ehoikos voraiisgebenden Heiligtum dargebracbt worden sein.
Der Tempel lag westlich von der Stadt in einer sumpfigen Gegend,
EXoq oder KaXajxot genannt (Herod. IX 96. Alexis b. Atb. XIII 572F), an
einer offnen Eeede, dem opjxo? 'Hpaixr]? (Atb. XIV 672B). In den Perser-
kriegen war er abgebrannt (s. nnten Gap. 5,4), aber bald nacbber wieder
aufgebant und zum Asyl geweibt worden (Cic. de legg. II 16,41. Tac.
Ann. IV 14. Plut. Pomp. 24). In der romiscben Zeit war er reicb mit
Kunstwerken, besonders Gemalden, angefiillt (Strab. XIV 637), obscbon
ibn Piraten (Plut. a. a. 0.), sowie Verres (Cic. Verr. act. II lib. I 19,50)
und Antonius (Strab. a. a. 0.) gepliindert batten. Der Tempel war, wie
die aufgefundenen Eeste ergeben, in ioniscbem Stile erbaut (wesbalb bei
Vitr. VII
praef. 12, wonacb Tbeodoros ein Bucb verfasste de aede lunonis
quae Sami dorica dafiir ionica wird gelesen werden miissen, wenn man
est
nicbt mit Semper und Durm annebmen will, dass der alte Bau eine gemiscbte
Bauweise aufwies); Herodot bezeicbnet ibn ais den „grossten aller TempeP,
was wobl nur von seiner Zeit gelten kann, da das Artemision in Epbesos
jedenfalls grosser war; nacb den Triimmern wird der Umfang auf 50, 67 m
zu 104, 85 m berecbnet. Uber die Anlage geben die Meinungen auseinander,
es werden zebn Saulen in der Pront angenommen und entweder Dipteros-
Anlage (mit entsprecbendem doppeltem Saulenumgang) oder Pseudodipteros-
Anlage (mit nur einem ausserii Saulenumgang). Verscbiedene Saulenbasen,
einige nocb an Ort und Stelle, sowie Kapitelle baben sicb nocb erbalten.
Vgl. Tournefort Voyage au Levant I 162. Eoss Inselreiseri II 142.
Guerin Descript. de File de Samos 214. Girard im Bull. de corr. bell.
IV 383. Durm Bauk. d. Griecb. 186; iiber die Masse des Tempels Hultscb
Heraion u. Artemision (Berlin 1881) S. 7 und A. Z. XXXIX 97 tf.
S. 687,3. 2a{jLtoi auxol xtX., dazu stimmt, dass nacb Menodotos

aus Samos (Atben. XV 672 A) der Kultus der Hera scbon zur Zeit der
Leleger bestand. Es ist aucb bier anzunebmen, dass die einwandernden
lonier aus Epidauros eine alteinbeimiscbe Gottbeit vorfanden, die sie mit
ibrer Hera identifizierten.
ebd. Der Fluss Imbrasos biess friiber Ilapbsvios, vgl. Strab. X 457.
XIV 637. Scbol. Ap. Ebod. I 187. H 866. Plin. V 135, nacb ibm fiibrte

aucb die Insel selbst den gleicben Namen, Stepb. Byz. s. v., und Hera
fiibrte den Beinamen der Imbrasiscben, Ap. Ebod. I 187.

S. 687,4. Xacb Paus. VIII 23,5 galt dieser Baum zur Zeit des Paus.
fiir den altesten aller in Hellas vorbandenen Baume.

S. 687,6. tiber das alte Scbnitzbild der Hera im samiscben Heraion


bandelt am eingebendsten E. For st er Uber die altesten Herabilder, Breslau
1868; ferner ist zu vergi. Overbeck I 92 und dess. Griecb. Kunstmytbol.

IH 12 u. 185. Murray I 180. Der Uberlieferung nacb wurde in altester


Zeit die Hera auf Samos unter der Gestalt eines Brettes (aavi?) verebrt,
S. 687,1-8. 773

Clem. AI. Protr. IV 46 p. 40 P. Das dem Smilis zugeschriebene Schnitz-


bild erwahnen noch Callimach. b. Eus. praep. evang. III 8. Olem. AI.
Protr. a. a. 0. p. 41 P. Atbenag. leg. pro Christ. 14 p. 61. Allem Anscbein
nacli war dies alte Schnitzbild bis in die Kaiserzeit hinein das eigentliche
Kultbild des Tempels, und die Notiz des Varro bei Lactant. Inst. I 17,
das Herabild in Samos stelle die Grdttin in der Brauttracbt dar, bezieht
sich jedenfalls hierauf. Die samischen Miinzen, die es darstellen (vgl.

Overbeck Kunstmythol. III, Miinztafel 1.Grardner Types of greek coins


pl. 15,5), zeigen die Gottin in steifer Haltung mit geschlossenen Fiissen,
die Arme seitlich ausgebreitet oder vorgestreckt, in den Handen S.chalen
haltend; zur Erde reichende, Armen ais Stiitzen.
verzierte Stabe dienen den
Das Gewand ist ein langer Chiton mit Uberschlag und Schleier; auf dem
Haupt tragt sie einen kalathosartigen Kopfschmuck. Dass das Bild von —
Smilis, dem Soline des Eukleides, gefertigt war, besagte vermutlicb die
daran angebrachte Inscbrift. Ais Aigineten bezeichnet ihn nur Paus. (ausser
hier noch V 12,1, vgl. oben S. 390); doch ist diese schon von Kuhnert
(Jb. f. Ph. Suppi, XV
218 A. 93) und Studniczka (R. M. II 109) an-
gezweifelte Angabe von Furtwangler Meisterw. 720 stark bekampft
worden, teils weil bei der alten Feindschaft zwischen Samos und Aigina
(Herod. III 59) die Samier schwerlich die Herstellung ihres Hauptbildes
einem Aigineten iibertragen haben wtLrden, teils weil uns von einer alten
Kunstschule auf Aigina garnichts bekannt ist. Furtwangler vermutet, dass
die ganze Bemerkung des Paus., in der Smilis ais Zeitgenosse des Daidalos,
aber weit hinter diesem zuriickstehend erscheint, tendenzios zurechtgemacht,
und die Heimatsangabe des Kiinstlers nur dadurch entstanden sei, dass
man damals Werke mit geschlossenen Fiissen (im Gegensatz zu den
daidalisch-attischen mit getrennten Fiissen) schlechthin „aiginetisch“ nannte,
vgl.Hesych AtYeivyjTixa tou? aujxps^Yjxoxa? dvSpiavxa?. Doch vgl. die

Bemerkung Bd. I 369 zu I 42,5. Sicher ist, dass nur die altertiimliche
Arbeit des Schnitzbildes Anlass geben konnte, den Smilis zu einem Zeit-
genossen des mythischen Daidalos zu machen, wahrend er jedenfalls er-
heblich jiinger war, wie man schon aus der Anbringung der Kiinstler-
inschrift schliessen darf. Sein Zeitalter bleibt freilich streitig, obschon ihn
eine Xotiz (Plin. XXXVI
zu einem Zeitgenossen und Mitarbeiter des
90)
Rhoikos und Theodoros macht; doch steht ja auch deren Chronologie nicht
fest. S. die Litteraturangaben oben S. 390.
S. 687,7. Eine Randnote in mehreren Hss. bemerkt zu Smilis:
dxt 2jxiXt? AiYivYjxT)? xo a 7 aX[i.a x^? '"Hpa? sipYdcoraxo AaiSaXtp xaxa xov
auxov ^povov 7 £ 7 ovto?‘ 6 dk KaXXijxayo^ 2x£X}xiv dvxi SpiiXiSo? s. Spiro
Herm. XXIX 148.
ebd. tiber Daidalos vgl. Bd. I 507 zu II 4,5, und im allgemeinen
Brunn I 14. Petersen Krit. Bemerkg. zur altesten Gesch. d. griech. Kunst,
Plon 1871. Kuhnert in Jb. f. Ph. Suppi. XV 185. Topffer Attische
Geneal. 164. Overbeck I 34. Murray I 67. Collignon I 110. Robert
bei Pauly-Wissowa IV 1994. — Daidalos ist nach altester Tradition (Pherec.
Frg. 105. Piat. Ion 533) sogar ein leiblicher Sohn des Metion, wahrend andere
49*
774 VII 4, 5-5/2.

zwischen Daidalos iind Metion den Eupalamos eiiischieben, der bei Paus.
IX 3,2 Palamaon lieisst. Die Versuche, diesen mythischen Kiinstler fiir
Kreta Beschlag zu nehmen, weist Tdpffer a. a. O. zuriick. Auf
in
atliscbenUrsprung deutet u. a. der Demos Daidalidai, die Verurteilung
durch den Areiopag (Diod. IV 76,7. Apoll. III 15,9), das Grab seines Neffen
Kalos am Fuss der Akropolis zu Athen (I 21,4), das Heiligtum der Perdix,
seiner Schwester (Phot. IKpSixo? tspov) u. a.

S. 687,10. ETUcpavEjTspo? —h aTcavta? dvOptoTtou?, vgl. Bd. I zu S. 63,5.

S. 687,11. dircxTEiva? \xh Traioa, das war der eben genannte


KdXw? (oder TaXw?), ebenfalls ein Kiinstler, den Daidalos aus Xeid von der
Akropolis herunterwarf, woraut' die Mutter Perdix sich erhangte, s. Phot.
a. a. O- Paus. I 21,4. Diod. IV 76,6.
S. 687,13. "OfXYjpo? £v ’lXiaoi — XVIII 591 f., vgl. Paus. IX 40,3.

S. 687,14. Uber das Vergelien, fur welches Daidalos von Minos ins

Gefangnis geworfen wurde, existiert eine doppelte Version; nacli der einen
verhalf er der Pasiphae dazu, ihre Leidenschaft fiir den Stier zu befriedigeii
(Hygin. Fab. 40. Diod. IV 77), nach der andern rettete er den Theseus
aus den Irrgangen des Labyrinths (Serv. zu Verg. Aen. VI 14).
S. 687,15. Xach Herod. VII 169. Arist. Pol. 1271 b, 40. Strab. VI 279
erfolgte der Tod des Kokalos in Kamikos (vgl. Paus. X 17,4); wenn Paus.,
Charax folgend (s. Steph. Byz. Inykon ais Wohnsitz des Kokalos
s. Kap-ixo?),

nennt, so wird man dass Inykon die erste Residenz


anzunehmen haben,
des Kokalos war, ehe Daidalos ihm das unbezwingliche Kamikos baute
(Diod. IV 78,2), welches dann die alte Eesidenz verdrangte, vgl. Schubring
Eh. M. XXVIII 128. Freeman Gesch. Siziliens, deutsche Ausgabe von
Bernh. Lupus I 440. Inykon, nach Hesych. ein TioXr/viov eooivov, wird von

Schubring a. a. O. an die Himerosmiindung in die Xahe des Eknomos,


Kamikos zwischen die Felsengabeln von Caltaboletta gesetzt.
S. 687,19. Die Tdchter haben ihre Absicht auch ausgefiihrt, s. Conon
Narr. 25. Hygin. Fab. 44. Schol. Pind. N. 4,95 u. a., vgl. auch Athen. I
10 E, nach Diod. IV 79,2 dagegen hat Kokalos selbst den Daidalos im
Bade durch heisses Wasser umgebracht.
S. 688,1. T(f TTOtY^aavn xpa^cpoiav, nicht rpa^tpoias, vgl. I 21,1. II 7,3.

ebd. Ttovt £v auYYpacp'^, darait ist sein Geschichtswerk iiber die

xTiat? Xiou gemeint, s. Schol. Arist. Pac. 835.


S. 688,3. /tova oupavou ttejeiv, vgl. Hecat. Frg. 99. Plin. V 136.
Von den Namen der Sdhne des Oinopion hat wolil sicher
S. 688,7.
Beziehung zum Weine Euanthes, vielleicht auch Melas; Agelos wird Hirt
bedeuten.
S. 688,9. Die Abanten sind homerischen Bewohner der Insel
die
Euboia (II. II 536. 541 ff.), deren epischer Xame war, Hes. Frg. 3
Ez. tiber die Urspriinge des Volkes vgl. Aristot. bei Strab. X 445.

ebd. Oinopion, nach seinem Xamen Sohn des OIvo^, des wein-
gerdteten Gottes, hat, wie der Chier Theopomp bei Athen. 1 26 B erzahlt,

Chios besiedelt und die Kunst des Weinbaues nach der Insel gebracht, die
S. 687,8-689,5. 775

er nach Diod. V 79 von Dionysos, seinem Vater, gelernt hatte. Auch der
Scliol. Apoll. Solm des Dionysos und der Ariadne,
Rh. III 997 nennt ilin

wahrend nach Ion von Chios (Plut. Thes. 20) Theseus sein Vater war.
Euanthes, den auch Ion zu seinem Solm macht, ist beim Schol. a. a. O.
sein Bruder. Auf Kreta ais Geburtsstatte scheint auch Hygin Astron. II 5
hinzuweisen (so Worner hei Roscher III 791), wahrend Apoll. Epit. 9
(Frg. Sabb.) die Insel Lemnos ais solche bezeichnet; vgl. auch zu Cap. 5,13.
S. 688,10. Von Amphiklos ais Tyrannen von Chios neben Polyteknos
war hei Hippias von Erythrai in der Geschichte seiner Vaterstadt die Rede,
s. Athen. VI 259 B.

S. 688,11. Die Forni Taxiaia findet sich schon hei Homer II. II 537. Her.
VIII 23 u. s. und ist durch Miinzen bezeugt, die andere Form 'Eaxiaia, die
hei Paus. Cap. 7,9. 26,4 steht, ist durch Tributlisten und Inschriften eben-
falls sicher gestellt, vgl. Bursian II 407 A. 1.
S. 688,16. Das Panionion, das Bundesheiligtum der zwolf Stadte,
lag bei Mykale, drei Stadien von der Kiiste, in der Nahe von Priene, s. Herod.
I 148 Strab. XIV 639. Uber mutmassliche Reste s. Leake Journ. o^ a
tour in Asia minor 260.

Gap. V.
Die lonier von Kolophon nehmen den Aioliern Smyrna weg.
Alexander der Grosse griindet die jetzige Stadt nach dem Gebot
der Nemeseis. Milde des ionischen Himmels. Beriihmte Tempel
in lonien. Die Bildsaule des Herakles im Herakleion zu Erythrai.
Tempel der Athena Polias daselbst. Andere Merk wiirdigkeiten
lonien s. Bader. Hohle des Homer os.
S. 688,20. Uber das alte Smyrna ist vornehmlich zu vergi. G. Hirsch-
feld in den Abh. der Berl. Akad. 1872, 74 und W. M. Ramsay im
Journ. of hell. stud. I 63. II 274. Das alte Smyrna lag an der Xordseite
der Bucht auf einer Vorhohe des Sipylos, dem Jamaular Dagh (980 m);
erhalten haben sich Mauern
dort vornehmlich kyklopischer Bauart und
zahlreiche Grabhiigel; vgl. Perrot-Chipiez Hist. de Tart V 41 f.
ebd. Die aiolische Stadt Smyrna tritt ais dreizehnte zu den zwdlf
ionischen vor 01. 23, vgl. V 8,7. Strab. XIV 633.
ebd. xsXstieiv cum dativo, vgl. IV 27,5. IX 38,5.

S. 689,3. xal ’'Ia>v£; p-sxsooaav Sjjiupvaioi?, xai gehort dem Sinn nach
zu 2p-upvai'oi?, wie Cap. 14,6 zu IluiHac, vgl. den Krit. App. zu I 29,7. —
S. 689,5. Der Berg Pagos bei Smyrna fiihrt heut noch diesen

Namen; auf seiner Hochflache (150 m), der Akropolis des spater en Smyrna,
befinden sich umfangreiche Reste des alten genuesischen Kastells, an
deren Westseite die untern Steinlagen noch aus der griechischen Zeit
herzuriihren scheinen.
776 VII 5,2-5.

S. 689,6. Der Kultus der Nemesis in Smyrna ist der alteste, von
dem wir wissen; nacli IX 35,6 war mit den Kultbildern im smyrnaiischen
Werk verbunden, das dem alten Meister Bupalos zugescbrieben
Heiligtiim ein
wurde. Die Gdttin tritt in Smyrna in der Zweizahl auf (vgl. unten Z. 14),
was Gerhard Prodromus mytliol. Kunsterklar. 106 A. 166 ais Verkorpemng
der beiden Eigenscbaftcn der Schicksalsgottin erklarte, die bald gutes bald
boses spende, wahrend Welcker Gdtterl. III 34 der Verdoppelung keine
besondere Bedentnng znsclireiben wollte. Rossbacb bei Eoscher III 122
meint, dass man sicli seit der Griindung von Neu-Smyrna
in den beiden
Nemeseis die Stadtgdttinnen der Alt- und Neustadt verkdrpert dacbte.
Uber die Kultbilder von Smyrna, die Paus. I 33,7 aYioixara ?6ava nennt,
s. Bd. I 340, dazu Rossbacb a. a. 0. 143 ff., mit der Miinzabbildung
S. 144.
S. 689,7. TrXaxavcp irecpuxuia im xou uoaxo?, vgl. VIII 19,3
aux'^? xrXdxavo? Ttscpuxula.

S. 689,8. Den Traum Alexanders unter der Platane stellen Munzen


von Smyrna dar, s. Head hist. numor. 510. Coins in the Brit, Mus.,
Ionia pl. 29,16. Posnansky Nemesis u. Adrasteia Fig. 3.

S. 589,13. tiber den Meles s. imten § 12.


S. 689,14. Uber die Verdoppelung der Nemesis vgl. Schultz A. d. I.

XI 104. Fivel Gaz. arch. 1878,105.


S. 689,15. Vgl. I 33,3.
S. 689,17. Das Klima von lonien wird schon bei Herod. I 142 sehr
geruhmt.
S. 689,18. Uber den Tempel der Artemis zu Ephesos s. oben S. 170
zu IV 31,8, wo sich aucb die iiberlieferten Grossenangaben finden.
S. 690,1. Der Tempel des Apollon bei Milet, dessen Standort
bald Didyma beisst (vgl. II 10,5. V 13,11. VII 2,6), bald Brancbidai (I 16,3.

Vni 46,3. IX 10,2), Sitz wurde nach der Zer-


des beriihmten Orakels,
storung in den Perseikriegen wieder neu aufgebaut; vgl. iiber ihn oben
zu Gap. 2,6.

ebd. Uber das Heiligtum in Klaros s. oben zu Gap. 3,1.


S. 690,3. iiber den Tempel der Atliene in Phokaia s. Bd. I 632
zu II 31,6.
S. 690,5. Den Tempel der Athene hatte Pytbeas um
in Priene
340 V. Gbr. erbaut nacb Vitr. I 1,12. war ein ionisclier
VII 1,12; es
Peripteros von 6 : 11 Saulen; zahlreiche arcbitektonische und Skulpturreste
baben sicb nocb erbalten, s. lonian Antiquities 13 ff. pl. 1 — 12. Antiquities
of Ionia (Lond. 1821) IV 21 pl. 1—21. Gbandler TraveU in Asia minor^
160. Newton Essays on art and arcbaeology 90. Hicks im Journ. of
bell, stud. VI 264. Durm Bank. d. Griech. 191. Ais Beinamen fiihrte

Atliene in Priene das Attribut IloXia?, s. GIG 2904, und auf den Munzen
wird sie NixYjcpopo? zubenannt; Reste einer iiberlebensgrossen Statue sind
aufgefunden worden und befinden sicb im britiscben Museum, s. Ditten-
berger Syll.‘^ 158.
ebd. Das Ilerakles -Heiligtum in Erytbrai erwabnt eine an Ort
S. 689,6-690,8. 777

«nd Stelle gefundene Insclirift, s. Dittenberger a. a. 0. 211. Michel


Recueil d’inscr. Gr. 505. Nach Strab. XIII 613 wurde er hier ais iiroxTovo^
verehrt, ott cpHaptixo? xdiv dixTreXo^pa^wv iiruiv.

S. 690, 6ff. Da Paiis. das Bild des Herakles ais aigyptisch bezeiclmet
und die Ortslegende ilm von Tyros auf eiriem Floss nach Erytbrai kommen
liess, so meint Helbig Homer. Epos^ 168, dieser Herakles von Erythrai
sei identisch mit dem tyrischen Melkart und in der Statue ein phoinikisches
Werk aigyptisierenden Stiles zu erkennen. Dem entsprechen aher, wie
Furtwangler hei Roscher I 2137 ausfiihrt, die Miinzdarstellungen wenig.
Diese namlich (vgl. Raoul-Rochette Mem. sur THercule assyr. et phenic.
pl. 3,8 — 11 mit p. 173. Gardner Types of gr. coins pl. 15,8. Head
hist. num. 499, Frazer z. u. St. IV 127), die seit Augustus das alte Idol

ofters darstellen, zeigen den Herakles ganz nackt, auch ohne Lowenfell,
mit steif nebeneinander gestellten Fiissen; in der iiber den Kopf erhobenen
Rechten halt er die Keule, in der in Schulterhohe erhobenen Linken eine
Lanze, die hier nach Furtwanglers Meinung die Stelle des sonst typischen
Bogens vertritt. Dass Paus. das Idol ais dcxpi^d)? Aquizxiov bezeichnet,
erklart Furtvvangler ebd. ais falsch, indem wahrscheinlich nur eine be-
sonders steife Altertiimlichkeit dazu Anlass gegeben habe; dagegen meint
er Meisterw. 721, Paus. wolle sagen, er habe weder ganz geschlossene
Beine (aiginetischer noch weit ausschreitende (altattischer Stil), sondern
Stil)

ein wenig vorgesetzten linken Fuss, nach aigyptischer Art. Xun stellen
aher bekanntlich alie alteren Figuren unbekleideter Manner (die sog. Apollon-
Figuren von Thera, Orchomenos, Tenea u. s.) den linken Fuss vor; und
es ist sehr un wahrscheinlich, dass Paus, den geringen Unterschied in der
Weise des Ausschreitens zum entscheidenden Merkmale attischen und
aigyptischen Stils gemacht haben solite, zumal wenn er sich in so kate-
gorischer Weise ausdriickt, wie hier. Vielleicht ist daher die Besonderheit
der Figur, die den Paus. zu seiner Bemerkung veranlasste, in der Be-
handlung des Kopfes oder des Korpers zu suchen.
S. 690,8. ^ap ^uXodv xtX., diese schwierige Stelle besprach
Scholl Mitteil. a. Griechenl. 34 in dem Sinne, dass nicht eine Statue auf
dem Holzfloss gestanden habe, die aigyptischen Charakters gewesen sei:

der Gott sei auf diesem Floss ausgefabren, das Floss selbst aber nach
lonien gelangt und, nachdem man es in Erythrai ans Land gezogen, gottlich
verehrt worden; das a^a^pia sei eben das Floss gewesen, das den Paus. an
die heilige Baris der Aigypter erinnert habe. Dagegen bemerkte Schub art
Jb. f. Ph. CXXI 113, dass eben hlos ein Gotterbild bedeute; er
ayaXixa
erklart die Worte so, dass zwar der Gott auf dem Floss von Tyros nach
Erythrai gekommen, das Kultusbild aber eine wirkliche, freistehende Statue,
keineswegs eine auf einem Floss stehende gewesen sei. Xun wird aller-
dings darauf hingewiesen, dass Darstellungen derart vorkommen; Bilder
des Herakles, wie er auf einem von Kriigen oder Schlauchen gebildeten
Flosse liegend mit aufgespanntem Segel iiber das Meer schifft, sind auf
Skarabaen nicht selten, s. Stephani ausruhend. Herakles 126. Courbaud
Melanges d’archeol. (Ecole franc. de Rome XII) 274. Frazer a. a. O.
778 VII 5,5-10.

128 und iiber das Floss iu semitischen Sagen Assmann Wochenschr. f.

kl. Philol. 1903,783. Furtwangler bei Eoscher a. a. 0. will in dem


Floss den Sonnenbecher erkennen, auf dem Herakles ais Lichtgott durch
den Okeanos Die Legende erklart er ais bistorisch wertlos:
schwimme.
„sie will das Floss erklaren und das Alter des Kultes anscbauliclier macben
durch die Anknlipfung an Tyros. Die Geschichte vom Haarseil gelit wohl
auf einen Kultgebrauch, wonach die Frauen dort dem Herakles ihr Haar
weihten, zuruck.‘‘ Bei letzterer Bemerkung ist jedoch iibersehen, dass der
Legende nach gerade die Erytbraierinnen ihr Haar nicht geopfert hatten,
sondern die thrakischen Sklavinnen, und dass nur solche Zutritt in das
Heiligtum hatten. Aber Anstoss giebt die Verbindung mit
denn der ^dp;
hiermit eingeleitete Satz giebt keine Begriindung zu dem Vorhergehenden,
dass das d'
7 aX|xa dxpipd)? Aqu^xtov sei. Daher halt Zucker Jb. f. Ph.
CXXXV 792 die Stelle fiir verdorben und schlagt eine Umstellung vorr
er schiebt die Worte x6 6e d^aXixa bis Aquirxiov hinter d^dXpiaxo? svexa Z. 5
ein, sodass sie sich nicht auf das Bild des Herakles, sondern auf das der
Athene zu Priene beziehen. Den Satz a*/£6ia '/dp xxX. erklart er dann
ebenso, wie Schubart: es bedeute nichts weiter, ais dass das Bild auf einem
Floss angekommen sei, nicht aber, dass der Gott wirklich auf einem Floss
stehend dargestellt war. Mit dieser Hypothese ist zwar die Schwierigkeit, dass
der Satz a/sSia 7 ap etc. das Vorhergehende nicht begriindet, beseitigt; aber
es ist dafiir die Unwahrscheinlichkeit entstanden, dass das Athenenbild in
Priene ^xpi^u)? Aquirxiov sein soli, wahrend sich derartige stilistische Be-
merkungen sonst in der Eegel auf unbekleidete mannliche Figuren beziehen.
Wir ziehen daher die Annahme vor, dass nach AquTzxiov etwas ausgefallen
zu dem der Satz mit 7 dcp die Begriindung abgibt.
ist,

S. 690,9. Dass mit 6 Osos hier das d7 aXjxa und nicht Herakles selbst

gemeint ist, zeigt Z. 15.


S. 690,11. ^ os SJXI ji,sv x^s Tjixsipou gehort zum Festland, vgl. II
34,11. VII 20,9. VIII 30,7.
S. 690,14. TTOVOV s/siv, vgl. IV 16,3, ohne Partizip I 4,3. IV 10,2.

21,10. — Die Umschreibung (TTtooorjv TroisiaOat fiir einfaches (jttsuSsiv ist

Herodot gelaufig, vgl. I 4. III 4. VII 205; bei Paus. IV 10,3. VII 10,4.

15,1. VIII 11,11, vgl. axrouofjV s^siv 1 4,4. aTTouoiQ saxi xivi I 24,3. 6ia a:rouS^C

saxi XI* xivi III 11,9.


ebd. Lobeck 'P-rjjxax. 95 A. 35 meinte, der Sinn sei x^ jxsv ^Xaxa-
XYjv, x^ 6s sxspa axpaxxov, und Creuzer Symb.^ II 697 iibersetzt: in der
einen Hand, wie wenn er sxspa gelesen hatte.
S. 691,2. Auf Inschriften von Erythrai kommt der Tempel der
Athene Polias unter dem Namen 'AOn^vaiov mehrfach vor, s. Dittenberger
Sylloge'^ 107 u. 211 (Michel Recueil. d’inscr. Gr. 501 u. 505).
S. 691,3. iiber Endoios, von dem das Sitzbild der Athene her-
riihren solite, s. Bd. I 284 zu I 26,4. Jedenfalls war keine Kiinstlerinschrift
angebracht, aus der Paus. den Namen des Verfertigers entnahm, darauf
deuten die Worte sxsxpLaipop-sOa hin. Paus. schloss auf Endoios
xai aAXois

teils aus der Arbeit des Bildwerks selbst, teils durch Vergleich mit den
S. 690,8-691,12. 779

vor dem Tempel stehenclen Statuen der Ghariten und Horen, die von
Endoios waren und dessen Kiinstlerinschrlft getragen liaben raiissen, vgl.
Welcker Kl. Schr. III 516. Der Typus der tbronenden Athene scbeint
erst im 6. Jahrh. ausgebildet worden zu sein, vgi. Diimmler bei Pauly-
Wissowa II 2009. Die Spindel ist sonst Attribut der Athene Ergane, die
die Bescliiitzerin der weibliclien Arbeit ist.

S. 691,4. xailTQjJLsvov T£ xai £^£t, anakoluthiscli fiir £'/ov, der-


gleicben Nachlassigkeiten sind nicht selten, vgl. z. B. VIII 14,4 xa [i.£v

-rAXa eyouja ouxw;, dXqa o£ wy^upojaavto. IX 19,6 xo jx£v dy.dai «plpov,

XO 0£ £01X£ XO^£UOUJ7].

S. 691,5. Wenn mancbe Herausgeber das in einigen Hss. iiber-


lieferte iriXov anst. tcoXov aufnehmen (was aucli Heyne Opusc. V 342 ver-
teidigte), so ist das sicberlich falsch; eine Athene in der Miitze ist undenk-
bar, wahrend der tcoXo? auf archaischen tbronenden Athene-Statuetten vor-
kommt, vgl. Gerhard Ant. Bildwerke 135, ders. ges. Abhandl. Taf. 22.
Jahn De antiquiss. Minervae simulacr. 7. Eurtwangler bei Roscher I
687 f. Dieser Typus ist im Gegensatz zum Palladion-Typus der lanzen-
schwingenden Athene speziell der der Athene Polias, und diesen scheint
Endoios hier dargestellt zu haben.
S. 691,6. Die von Schubart aufgenommene Konjektur Claviers
xou £v6ov dYaX(xaxo? fand zwar Billigung bei Welcker a. a. 0., scheint uns
aber nicht ausreichend zur Hebung der hier vorliegenden Verderbnis. Wir
mochten glauben, dass die Angabe uber den Urheber der Ghariten und
Horen nicht gut gefehlt haben kann. — ipYaaia bezieht sich auf die Aus-
fiihrung und den Stil (V 10,2. VI 24,2. VIII 14,7. X 33,4. 36,5), wie aocpia
auf die Erhndung und Komposition (I 26,7. V 18,8. VI 4,5).
S. 691,7. Urlichs Anf. d. griech. Kiinstlergesch. 131 meinte, dass
die Ghariten und Horen eine Gruppe bildeten, wahrend Sauer Anf. d.
statuarischen Gruppe 13 A. 37 Gegenstiicke von je drei Figuren annimmt.
S. 691,8. Der Dienst des Asklepios war von Pergamon nach Smyrna
gekommen, s. II 26,9 und vgl. dazii Bd. I 607, wo naheres tiber das Alter
dieses Heiligtums bemerkt ist.
S. 691,9. OaXacjaYj? d[xqou? u§axi dXXouo, d. i. ein Meer, das sich init

anders geartetem Wasser nicht vermengt, weil keiii Fluss und kein Bach
in dasselbe mundet.
S. 691,11. Der Fluss Kenchrios bei Ephesos galt nach Strab.
XIV 639 fiir denjenigen, in dem Leto nach ihrer Niederkunft sich wusch.

Erwahnt wird er auch von Alex. Aetol. bei Macrob. V 22,5. Tac. Ann. HI 61.
S. 691,12. Der hier Iliwv genannte Berg heisst bei Strab. XIV 633
in den Hss. IlpT^wv, woraus neuere Herausgeber Dpicov gemacht haben,

was ja in der Tat vorkommender Name fiir zackige Bergriicken


ein ofters
ist. Da aber auch bei Plin. V
115 der Berg Pion heisst, so ist dies offen-
bar die richtige Namensform. Wood Discov. at Ephesus 79 fP. hielt den
siidlich von Ephesos gelegenen Bergzug fiir den Pion. Gurtius Ges.
Abhandl. I 233f. bespricht die sehr mannigfaltige Gliederung des Berges,
der oben von Felsrandern umgeben ist, die durch Steinbriiche zu scharfen
780 VII 5,10-13.

Kanten und steilen Wanden abgesehrofft sind, vvahrend unterwarts sich


emtereiclie Abhange ausbreiten, deren Frucbtbarkeit wohl im Namen des
Berges angedeutet sei. Auf Grund von epliesiscben Miinzen der Kaiserzeit
(Mionnet Suppi. VI 413), die den Berg mit Namensunterschrift darstellen,
auf seiuem Gipfel sitzend Zeus, den Blitz in der Linken haltend, wahrend
er mit der Recliten Regen ausgiesst, nalim Curtius an, dass auf der Hdhe
des Berges ein Kultus des Zeus Hyetios bestand, dem vielleicht die von
Wood a. a. dem Gipfel gefundenen Area
0. 7 erwahnten Reste einer auf
mit Zisternen und Tonfunden angehorten. Vgl. Frazer z. u. St. 129.
ebd. Die Quelle Halitaia ist sonst nirgends erwahnt. Pape-
Benseler u. d. W. vermutet, dass der eigentlicbe Name 'AXixaia lautete,
Valckenaer sclilug AAmea vor, nacb Et. magn. p. 60, 47: AXsitty]? 7trj7y]
Iv Siebelis wollte mit Bezug auf Plin. V 115, wo bei Ephesus
fons in urbe Callipia erwahnt wird, schreiben. Vgl. auch Hamilton
Asia minor II 25 iiber eine Quelle, in der er die hier erwahnte vermutete.
S. 691,13. Die Byblis ist nach der bei Parthen. erot. 11 (FHG
IV 334fgJ erzahlten Sage eine Schwester des Kaunos, die, sich in hofPnungs-
loser Liebe zum Bruder verzehrend, in die nacb ihr benannte Quelle ver-
wandelt wird, oder nach andrer Versiou entstelit die Quelle aus ihren
Tranen; vgl. unten Cap. 24,5. Hy^in. fab. 243. Schol. Theocr. 7, 115.
Ov. met. IX 665; iiber die Fabel Rohde griech. Roman 95. Hofer bei
Pauly-Wissowa III 1098.
S. 691,14. Der heilige Eschenhain in Kolophon gehorte jedenfalls
zu dem schon oben mehrfach erwahnten Heiligtum des klarischen Apollon.
S. 691,15. Den Ales und die kalte Temperatur seines Wassers er-

wahnt Paus. auch VIII Lycophr. 868; bei Plin. V 116


26,3; vgl. Tzetz. z.

heisst er Halesus. Nach Schuchhardt A. M. XI 413 ist es der jetzige


Awdschi-tschai, der oberlialb von Tratscha entspringt und an den Mauern
von Kolophon vorbeifloss (was zu Plin. a. a. 0. stimmt) und dies mit dem
Meere verbindet.
ebd. Vgl, oben Cap. 3,5 iiber Lebedos.
S. 691,17. Bei Liv. XXXVII 28 heisst eine Insel, dfe beim teischen
Vorgebirge Myonnesos lag, Macris; G. Hirschfeld A. Z. XXXIII 26 ver-
mutet, dass die Landspitze gegeniiber dieser Insel die hier genannte Maxpia
azpa war, da sich noch jetzt heisse Quellen dort finden. Paus. spricht
allerdings nur von Xouxpd schlechtweg, meint aber damit, wie Hirschfeld
glaubt, nur Luxusbader. Indessen spricht Paus. offenbar von beidem: die
Bader IttI tw /Xuoojvi Iv Trexpas yyjpapLtp sind Meerbader in einem natiirlichen
Felsenbassin am Strande, die andern sind dagegen Badeanlagen, die auch
die Inschrift von Teos CIG 3080 ais TtpopaXavsia icavxa auv xto Xouxpwvt xai

xoi? XoiTToi? Tcpoaxoa[j,r'jjLaat erwahnt. Der Sinn fiir Wohlleben war in Teos
heimisch, vgl. Hirschfeld a. a. 0. 27.
S. 692,1. Strab. XIV 645 erwahnt Osppia uSaxa zwischen Chytrion
(der Stiitte des alten Klazomenai) und Smyrna. Den Kultus des Agamemnon
erwahnt Philostr. Her. 160,22 Kays.: Iv xaux(] xfi p-a/r] ttoXXoI xwv ’Ayai(j5v

IxpcoOyjaav, xai Xouxpa xoi? xexptop-lvois [lavxeuxa lylvexo, Ttrj^ai 9£p[xai Iv ’l(ovG,
S. 691,12-692,10. 781

a? £Ti xai vuv ’A 7 a[x£|xvov£iou? xaAouatv oi ^jxupvav oixouvt£?. Nacli ebend. lagen
sie 40 Stadien von Smyrna entfernt, und Chandler Travels in Asia minot
83 glaubte, sie wieder aufgefunden zu baben. Doch hatten die spricli-

wdrtliclien ’A 7 a[x£jxv 6 v£ia cpplara, die Wernicke bei Pauly-Wissowa I 721


damit in Verbindung bringt, wohl niclits damit zu tun.

S. 692,3. Das Stadtchen Chalkis lag dstlicli vom Koiykos an der


Siidkiiste der sicb gegen Chios nach W vorstreckenden Halbinsel. Eine
von Vischer Rb. M. XXII 326 (Kl. Schrift. II 156) publizierte Inschrift
nennt rj rj XaXxtoEwv, und Vischer meint, dass diese mit der von
Paus. erwahnten Phyle identisch sei oder event. eine Unterabteilung der-
selben bedeute. Vgl. sonst iiber Chalkis Strab. XIV 644. Biirchner bei
Pauly-Wissowa III 2090.
S. 692,6. Chandler Travels in Asia minor 2 69 hielt das bei Xeu-
Smyrna vorbeifliessende Fliisschen fiir den alten Meles, und diesen Namen
fuhrt es auch heut; dagegen meinen Prokesch Denkwiirdigk. II 158 und
Hamilton Researches in Asia minori 51, da dieser Fluss heut schlammig
und unrein ist, der Meles sei das bei Sidi Kirni entspringende, bei den
Ruinen von Alt-Smyrna vorbeifliessende, klares und helles Wasser ent-
haltende Fliisschen. Dass sein Wasser auch. ais heilkraftig galt, bezeugt
eine bei Burnabat gefundene Inschrift, Arundel Discov. in Asia minor
II 406 (aucli bei Hamilton a. a. 0. Append. N. 38).

Die Sage brachte den Homer in verschiedener Art mit


S. 692,7.

dem Aleles zusammen, indem sie ihn bald dort geboren sein liess, bald
den Flussgott Meles selbst zu seinem Vater machte (daher Melesigenes);
nian vgl. die Vitae Homeri des Ps. Herod., Plut. u. a. Stat. Silv. III 3,60,
Strab. XIV 646 u. s. Uber eine Hohle, die mdglicherweise die hier er-
wahnte sein konnte, vgl. Chandler a. a. O. 72. Hamilton a. a. 0. I 55.
der aber die angebliche Grotte fiir den Rest einer nicht sehr alten Wasser-
leitung halt.

S. 692,8. xai Tiva? xai X 070 U?, darunter mag das Marchen vom Streit
des Oinopion mit dem Riesen Orion mit gemeint sein, Parthen. erot. 20,
s. zu S. 688 6
,
. — Mit Recht versteht iibrigens Schubart (s. die Anm. zur
Ubersetzung) diese Worte in gleichem Sinn, wie § 10 iv ol x-q MtXyjaia 717
)
77^

Bu^Xk xai oaa k


T£ iaxi Bu^Xioo? tov Ipoixa aSouaiv, wahrend andere an-
nehmen, es seien auf dem Grabmal des Oinopion Taten desselben dargestellt
gewesen.
S. 692,10. Die Geschichte der Rhadine erzahlt Strab. VIII 347
nach Stesichoros (s. Bergk PLG HI 222 N. 44), der sie besungen
hatte,doch mit ausdriicklicher Lokalisierung im elischen Samos (Samikon)
die Rhadine sei von einern Tyrannen von Korinth zur Gemahlin begehrt
worden und bei Westwind (also nicht vom ionischen Samos) nach Korinth
gekommen; mit demselben Wind sei ihr Bruder, der nach Delphi ging,
abgesegelt, und ein Vetter, der sie liebte, zu Lande auf einern Wagen
nach Korinth gekommen. Der eiferstichtige Tyrann liess die Liebenden
ermorden und im Wagen des Liebhabers aus dem Lande schaffen; doch
782 VII 5,13-7,1.

empfand er bald Reue und Hess die Leichen zuriickliolen und bestatten.
Demiiacb ware, iiach Stesicboros, das Grabmal des Liebespaares, das Paus.
nach Samos verselzt, in Korintli zu suchen. Deii Namen des Liebbabers
neimt Strabo nicbt, und was der Bruder bei der Geschichte zu tun hat,
geht aus seinern Bericbte nicbt hervor.

Gap. VI.
Nach Abzug der lonier beziehen die Achaier die zwolf Stadte.
Die Machthaber der Achaier. Kriege der Achaier.' Der Ringer
Cheilon und der Lyder Adrastos. Zustand der hellenischen
Staaten nach Abzug der Galater.
S. 692,14. Paus. kniipft wieder an Cap. 1,8 an; xoxs os bedeutet
also nach der Belagerung von Helike.
S. 692,15. Die Liste der achaiischen StMte bei Herod. I 145
(— Strab. VIII 385 f.) unterscheidet sich von der hier gegebenen ausser-
lichdarin, dass die Aufzahlung von 0 nach erfolgt, wahrend Paus. W
dieumgekehrte Richtung innehalt, dann aber, was wichtiger ist, durch die
Nennung von Patrai, an dessen Stelle bei letzterem Keryneia erscheint.
Dieses, sowie Leontion, fiihrt das Verzeichnis bei Polyb. II 41 auf, bei dem
dafiirim Vergleich zu Herodot Aigai und Rhypes fehlen. Da nach Paus.
Patrai eine Sonderstellung einnimmt, so musste er, um die Zwolfzahl voll
zu machen, Keryneia, das anfanglich nur eine Bergveste der Helikeer war
und erst spater an Stelle von Aigai trat, bereits ais selbstandiges Glied
des urspriinglichen Bundes zahlen.
S. 692,16 ff. Vgl. uber Dyme
Cap. 17,5; Olenos 18,1; Pharai
22,1; Triteia 22,6; Rhypes 23,4; Aigion 23,5; Keryneia 25,5; Bura
25,8; Helike 25,4; Aigai 25,12; Aigeira 26,1; Pellene 26,12.
S. 693,1. Ais der letzte dieser Pelopidischen Fiirsten wird uns
Ogyges bei Polyb. II 41,5 genannt, doch ist iiber seine Zeit nichts bekannt.
— Kometes hatte vnm Orakel den Rat bekommen stci xov sa/axov Muawv
TcXsiv, Schol. Eur. Rhes. 251.
S. 693,5. Zu Damasias vgl. V 4,3.
ebd. xoR Tiaap.svou uaiaiv dvs^j^to? Trpo? iraxpo?, Tisamenos namlich war
wie Penthilos ein Sohn des Orestes, II 18,6. Ein anderer Sohn des Pen-
thilos ist Echelas, III 2,1, dessen Sohn Gras Aiolien in Pesitz nimmt.
Zu Preugenes vgl. III 2,1, er war ein Nachkomme des
S. 693,7.
Amyklas VII 18,5, sodass angenommen werden darf, dass Amyklai auch
fiir Patrai, wie fiir mehrere andere Kolonieen, der Ausgangspunkt gewesen
ist, s. O. Mulier Dor. I 91 A.
S. 693,17. sTTi xtp dvaOy^fxaxt xto sv ’0Xup.Tcicz, s. zu V 23,1.
S. 694,1. Die unklaren Worte nehmen Bezug, dass vielleicht darauf
im Jahr 418 Alkibiades die Patreer iiberredete, die Partei von Athen und
S. 692,10-695,6. 783

Argos zu ergreifen, Thuc. V 52. Der Sinn scheint zu sein: die Acliaier
waren zur Bundesgenossenschaft init den Patreern geneigt und waren mehr
athenisch ais lakedaimonisch gesinnt. An der Wendung sk/ov 7 V(u|XTf)v ist

an sich nichts auszusetzen, vgl. Thuc. llT 25,2. V 44,1- 48,3. — Die Acliaier
waren im Anfang des peloponnesischen Krieges mit Ausnahrae von Pellene,
das sich sofort an die Spartaner anschloss (Time. II 9), neutral, in den
letzten Jahren dagegen kampften sie samtlich fiir Sparta, Thuc. II 9. Xen.
Hell. III 5,12.
S. 694,6. 6 — Ilatpsuaiv zum Dativ vgl. Bd. I zu S. 17,17.
S. 694,7. Zu Cheilon s. VI 4,7.
S. 694,8. ioiqc xai oux diro xou xotvou, zur positiven Aussage das ver-
neinte Gegenteil, s. Bd. I zu S. 677,23.
S. 694,10. IIspjix^? ’Apx£p.ioo?, vgl. III 16,8. Diod. V 77,8 und zu S.
277,16. Ed. Meyer Gesch. d. Alt. III 128.
S. 694,15. ei xov KoptvdicDv iaOp.ov — diroxEt^iasiav, dies hatten die
Peloponnesier nur mit Erlaubnis des Antigonos tun konnen, in dessen
Handen damals der Isthmos und der halbe Peloponnes waren. Mit Recht
bemerkt Xiese Gesch. d. griech. u. mak. Staaten II 16 A. 5, Paus.,
der in den klassischen Reminiszenzen der Perserkriege lebe, stelle die
Sache so dar, wie wenn der alte peloponnesische Bund damals noeh
existiert hatte.
S. 694,18. ovxiva 6y) xpoicov diaps^TQXsaav xy]v Aaiocv, nach Liv.
XXXVIII 16 gelang es Lutarios, dem Antipatros einige wenige Schiffe
wegzunehmen, mit denen er nach und nach sein Heer iibersetzte; die Leute
des Leonnorios wurden von Nikomedes hinubergeschafft. Dieser Ubergang
nach Asien fand statt 01. 125,2 (278/7 v. Chr.), Paus. X 23,14.
S. 695,2. uTco Kaac77%Spoi>, vgl. IV 27,10. IX 3,6. 7,1.

S. 695,3. Es ist eine sonderbare Behauptung, dass das griechische


Volk den Athenern ganz besonders wegen ihrer spatern Taten wohl-
gesinnt gewesen sei; welches waren denn diese Taten? Man erwartet xal
uaxspov oder besser xuiv Tipoxspov, wobei an die Taten der Perserkriege zu
denken ware.

Gap. VII.
Bildung des achaiischen Bundes. Die Lakedaimonier unter Agis
und Kleomenes befehden die Acliaier. Philippos, desDemetrios
Sohn, jagt den Hellenen Schrecken ein, er besetzt drei Stadte
ais Schliissel von Hellas; sein Krieg gegen die Athener, denen
die Rdmer helfen.

S. 695,5. Hier beginnt die Geschichte des achaiischen Bundes, sie

schliesst Gap. 16 mit der Eroberung von Korinth durch Mummius.


S. 695,6. xupavvtov — TrXr]v IIsXXVjvY)? — airsipo)? sj^iQxeaav, dem be-
riihmten Ringkampfer Chairon iibergab Alexander der Grosse die Tyrannis
in seiner Vaterstadt Pellene, s. zu Gap. 27,7.
784 VII 7,1-6.

S. 695,8. oLTzb voaou, nach dieser Stelle spricht Droysen Gesch.

d. Hell. II 2, 336 von einer verheerenden Seuche, die um die Zeit, da


der achaiische Bund erneut wurde, die achaiischen Stadte „noch am
wenigsten“ heimsuchte und itidera sie die Reste einer Vergangenheit, die
sich iiberlebt liatte, vertilgte, neuen Entwicklungen eine Statte bereitete;
auch Tbpffer Beitr. 171 halt die ISachricht fiir authentiscb; da sie aber
zwar Cap. 10,3 nocbmals auftaucbt, im iibrigen dagegen ganz vereinzelt
dasteht, ist sie verdacbtig. Siebelis dachte an die Best zur Zeit des
peloponnesischen Krieges, vgl. Bd. I zu S. 465,4.

S. 695,9. auvsSpiov ts oov ’A^atx 6 v xaXoup-svov, iiber die achaiische


Bundesverfassung vgl. Freemann Histoiy of Federal Government I 218 ff.,

dazu Vischer Kl. Schrift. I 565 ff. M. Dubois Les ligues Etolienne et
Acheenne. Klatt Forschungen zur Gesch. des ach. Bundes 1877 u. Chronol.
Beitrage zur Gesch. d. ach. B. Hili Der ach. Bund seit 168 v. J. Chr.
1883. Gilbert Handb. d. gr. Staatsaltert. II 104 ff. Baier Studien zur
ach. Bundesverf. Wurzb. Diss. 1885. Unger Abh. bayer. A. 1879, II 117 ff.
und Philol. XLVI 766 ff.; zu den geschichtlichen Notizen des Paus. ist

namentlich zu vgl. Wachsmuth


den Leipz. Stud. z. klass. Philol.
in X
269 ff., der im einzelnen den Nachweis fuhrt, dass Paus. in seinen Bemer-
kungen zur Geschichte des achaiischen Bundes einem achaierfreundlichen
Historiker folgte, der des Polybios Werk kannte und benutzte, aber auch
oft von ihm abwich.
S. 695,10. aTTo xoivou X 070 U pouXeufxaxd xs A/aioi? xal xa sp^a, vgl.
Polyb. II 38 layjYopia? xal TtappYjaia? xal xaOoXou SvjjjLoxpaxia? aXvjOivs? auaxY)p.a
xal upoaipsaiv siXixpivsaxepav oux av supoi xi? x^? uapa xoi? Ayaioi? UTcap^ouoT)?.

ebd. pooXsufxaxa xal xa ep^a, der Artikel erst beim zweiten Nomen,
vgl. zu VI 23,2, S. 518,14.

S. 695,11. p-£xa ‘EXixTjv iTuxXuaOetaav, vgl. Cap. 24,6. 12.


S. 695,11. dOpoi^saOai I? A 1716 V a<putv £§o|£, man unterschied ordent-
liche und ausserordentliche Bundesversammlungen; von den erstern ist
nach der herrschenden Ansicht eine jahrlich im Mai abgehalten worden,
eine zweite fand zum Zweck der Beamtenwahlen im Winter statt,
wenigstens zu der Zeit, da man den Strategenwechsel im Mai vornahm.
Meist wird angenommen, dass man sich mit diesen zwei ordentlichen
Versammlungen begniigt habe, Unger dagegen, dem Baier a. a. 0. bei-
stimmt, ohne etwas neues zu bringen, nimmt deren vier an: eine im
ersten Achaiermonat (Oktober), eine zweite gegen Ende des Winters, die
dritte vor der Ernte im Juni und die vierte nach der Erute und den Ne-
meischen Spielen etwa im August (a. a. O. 134 ff.); doch operiert Unger
z. T. mit recht unsichern Faktoren; gegen ihn hat sich besonders Klatt
ausgesprochen in den Chronol. Beitr. z. Gesch. d. ach. Bundes, vgl. auch
Dubois a. a. Gilbert a. a. O. 116 A. 3. Abgehalten wurden
0. 115.
die ordentlichen Bundesversammlungen seit der Zerstbrung von Helike
i. J. 373 (Cap. 24,6) im Amarion bei Aigion (s. zu Cap. 24,2), bis i. J.
189 Philopoimen es durchsetzte, dass sie abwechselnd in allen zum
S. 695,8-696,16. 785

achaiisclien Bund geliorenden Stadten zusainmentraten, Dubois 114 f.

Gilbert a. a. 0.
S. 695,13 ff. Der Beitritt von Sikyon erlolgte, ais Aratos 01. 132,3
(249 V. Clir., s. Wilamowitz Antig. v. Kar. S. 260) seine Vaterstadt
von dem Tyrannen Nikokles Pol. II 43,3).
befreit hatte (Plut. Arat. 9.

Bald folgten Korinth, Megara, Troizen, Epidauros u. s. w., schliesslicb

fehlten ausser Elis und Sparta nur die drei arkadischen Stadte Orchomenos,
Mantineia und Tegea. Mit den Aitolern wurde nacli dem Tode des Antigonos
Gonatas (a. 239) ein Freundschaftsverbaltnis angekniipft (Pol. II 44,1).
S. 695,19. lleXXTjvYjv ~A 7 t? siXev, zu der Verwechslung, die Paus.
hier begegnet, vgl. Bd. I zu S. 403,6. Der Irrtum wurde schon von
Manso Sparta III, 2, 123 erkannt; vgl. auch Fougeres Mantin4e et
TArcadie Orientale 482 ff.
S. 695,22. Zur Niederlage der Achaier am Hekatombaion unweit
Dyme s. Bd. I zu S. 404,4.
S. 696,1. Antigonos Doson ist Sohn des Demetrios mit dem
Beinamen des Schonen, dieser ein Bruder des Antigonos Gonatas, dessen
Sohn Demetrios II. der Vater des Philippos war; also war Antigonos
Doson ein Vetter des Demetrios II. und ist dv£4'io? hier in weiterem
Sinn gebraucht. Die verwittwete Mutter des Philippos, Phthia, heiratete
den Antigonos, und ais dieser im Jahr 221/20 starb, folgte ihm Philippos
auf dem Thron.
S. 696,3. auTixa Tcapa^d? oaa dijxoasv, vgl. II 9,2; so verhielt sich

die Sache nicht, war vielmehr auf Seite des Aratos, der,
die Perfidie
um Zeit zu Unterhandlungen mit Antigonos zu gewinnen, dem Kleomenes
Friedensanerbietungen machte, ais dieser aber darauf einging und unter-
dessen die Verhandlungen mit Makedonien zum Abschluss gekommen
waren, den Bruch mit Sparta formlich provozierte, s. Wachsmuth a.
a. 0. 272. Paus. folgt einer tendenzios gefarbten Quelle.
S. 696,5. To £v 2£XXajia TUTaiafJia, vgl. IV 29,9.
S. 696,6. au 8 i? Iv X 0701 S toi? Apxaoixotc, vgl. VIII 8,11. 27,15 f. 49,4 f.

S. 696,7. TY]v Max£ 66 vwv dpyvjv Tiapd ixovxos Avxqovou Xa^oiv, damit
ist angedeutet, dass Antigonos seine Stellung nicht dazu missbrauchte,
einem seiner eigenen Kinder die Herrschaft zuzuwenden, sondern, indem
er sich nur ais Vormund betrachtete, dem Philippos die Krone erhielt,

S. 696,9. -irpoYovou |X£v oux ovxo? auxco, vgl. Polyb. V 10,10: 6 iva

p.£v xai au 77 £vrj? ’AX£^dv 6 pou xai OiXitcttou cpaivYjxat jx£ 7 dXir)v £tioi£ixo uap’ dXov

xdv piov aTToudTQv, diese Stelle beweist die Unrichtigkeit der Vermutung von
Wachsmuth a. a. Worte irpo 7 dvou bis 5 £a 7r 6 xou seien nach
0. 274, die
Trapd ixdvxo? Avxqdvou Xapuiv zu stellen und auf diesen zu beziehen.
S 696,11. daot? TraxpiSa? dp£axd TcpoStoovai, s. Gap. 10,1 und
die Aufzahlung von Verratern bei Dem. XVIII 48.
S. 696,12. 6£^idxTf]? =
6£^t(oat?, vgl. Hesych. s. cpiXoxYjaia, Tipdiroai? xi?

p,£xa xd 6£i7Tvov uiiEp cpiXia?. Zu den Mordtaten des Philippos vgl. II 9,4;
ais Giftmischer wird er gebrandmarkt in den beiden Epigrammen des
Messeniers Alkaios Anth. Pal. IX 519. XI 12, vgl. ferner Polyb. VIII 14,2.
786 VII 7, 6-8, 4.

S. 696,16. (ovofxa^e /Xsi? 'EXXaoo? ra? TtoXsi^ Taura?, die Meinung


war natiirlich, wer die Schliissel besitze, sei Herr des Hauses ;
nach andern
riannte er diese Stadte die ueSat von Griechenland, Polyb. XVIII 11,5.
App. Mak. 6 p. 330,19 Mendelssolm. Plut. Fiam. 10, compedes Liv. XXXII
37, vgl. Strab. IX 428.
S. 696,20. MaYV7){7tav xYjv uiro ro Ilr^Xiov = Demetrias, s. Bursian I
102 A. 2.

S. 696,22. £[JivTr)[j.ov£ua£ di [xoi xai -irp6T£pov 6 X070?, vgl. I 36,5 f.

S. 697,2. ou TToXXcp Tivi £purpoa3£v fur das iibliche Itt Tiporepov (TipoTEpov
£xi) ;
£{JLT:poaO£v ist sonst bei Paus. regelmassig lokal, doch vgl. 01 £p-TTpojil£v

X6'{oi IV 35,2, wofiir ebenfalls gewdlmlicli 7rpux£pov gebrancbt wird, vgl. xa


X£y0£vxa oXqov £|XTrpoa9£v Piat. Phaedr. 277 D.
S. 697,4 ff. Die Athener erbateii sicli Hilfe von deii Eomern im
Jalir 200, s. Bd. I zu S. 89,12. Die ErzMung des Paus. ist irrig: das
Heer, das gegen Ende Sommers liiniibergeschickt wurde, stand unter dem
Befehl des P. Sulpicius Galba, und dessen Legat L. Apustius war es, der
bei der Belagerung und Eroberung von Hestiaia (Oreos, vgl. VII 26,4)
komraandierte, Liv. XXXI 46. Die Eroberung von Antikyra aber, die X
36,6 wiederum dem Otilius zugesclirieben wird, erfolgte i. J. 198 unter
der Leitung des Konsuls Flamininus, s. Liv. XXXII 18. Der Name Otilius
selbst ist eine Verwechslung mit P. Villius Tappulus, dem Nachfolger des
Sulpicius; dieser OuiXXio? aber liat nach Liv. XXXIl 6 tiberhaupt nihil
memorabile ausgerichtet, vgl. Wachsmuth a. a. 0. 277 f.

Gap. VIII.
Flamininus pliindert Eretria und erobert mit den Achaiern
Korinth. Die Achaier eifrige B undesgenossen der Romer. Sie
reissen die Mauern von Sparta nieder und legen den Lakedai-
moniern harte Bedingungen auf. Diese nehraen ihre Zuflucht
zu Metellus und den romischen Gesandten. Die Romer ver-
nichten die H errschaft der Makedonier, wie die Sibylla vorher-
verkiindet hatte.
S. 697,15. Die Eroberung von Eretria erfolgte i. J. 198, es war
aber nicht Titus, sondern Lucius Quinctius Flamininus, sein Bruder, dem
ais Flottenkommandanten in Verbindung mit Attalos und den Rhodiern die
Eroberung gelang, Liv. XXXII 16.
S. 698,2. 7rpo£topu>vxo (u? dvxi OiXtWou 'Poip-aioi TjXoi£iv, die Ge-

schichte hat den Achaiern, die so dachten, und es gab deren gleich von —
Anfang an (Polyb. XVIII 45,6. Liv. XXXIII 31), Recht gegeben. Von —
den Historikern wird die Unabhangigkeitserklarung verschieden beurteilt,
nach Mommsen war es den Rdmern mit der Befreiung Griechenlands
vollkommen Ernst, wahrend z. B. Peter (Studien zur rom. Gesch. 159) in
ihr nur die hinterlistige Absicht sieht, „durch die ungewohnte, den Ver-
S. 696516 — 698 17,
. 787

haltnissen nicht mehr entsprechende Freiheit ZwistigkMten und Reibungen


hervorzurufen und dadurch das Land zu zerriitten". Jedenfalls war es
nicht Begeisterung fur das Hellenentum, was den rbmischen Senat leitete,

ais er die Unabhangigkeit Griechenlands proklamieren Hess, sondern die

tiberlegung, dass sie gieichbedeutend sei mit einer Scbwachung Makedoniens.


Nun waren aber die Griechen unfahig, einen nationalen Staat zu bilden;
das verhinderten ihre alten Fehler, der Stammeshader, ihre kurzsichtige
Kirchturmspolitik und ihre ganze moralische XJntticbtigkeit. Das alles musste
dazu ftlhren, dass jener Bescbluss vom J. 196 nicht aufrecht erbalten
blieb, selbst wenn Rom es auf die Dauer gewollt batte.

S. 698,4. "PYjbsvTojv 81 £v T(j) (juveSpio) tcoXXwv xal ivavtiwv dXXVjXois, Liv.

XXXII 19 ff. gibt einen interessanten und ausfiihrlicben Bericht iiber die
scbwierigen Verbandlungen. Die Bundesversammlung, die nach Sikyon
einberufen war, horte am ersten Tage die Gesandten der Romer und ihrer
Bundesgenossen und ebenso eine Gesandtschaft des Philippos, konnte aber,
obgleich der Strateg Aristainos energisch fur den Anschluss an Rom eintrat,
am zweiten Tag noch zu keinem Bescbluss kommen, umsoweniger ais von
den zehn Damiurgen nur fiinf dem Strategen zustimmten, wahrend die ftinf
andern fiir Festhalten an Philippos waren; am dritten Tage trat einer der Da-
miurgen Freunde Roms, worauf diese in der Abstimmung
auf die Seite der
siegten. Das ausschlaggebende Moment war das Geftihl der eigenen Schwache
verbunden mit der Einsicht, dass die Romer den Bund eher zu schiitzen
in der Lage seien; Schutz aber hatte er notig, denn terrebat Nabis Lace-

daemonius, gravis et adsiduus hostis, Liv. a. a. 0., vgl. auch App. Rom. 6.

S. 698,7. ’'Apaxo? xal Sixuwvioi cppoupav Ix tou h^xpoxopivOou I^T^Xajav,

vgl. II 8,4.
S. 698,14. Im Kampf gegen Antigonos und die Syrer (192 — 190)
hatten achaiische Truppen Salganeus am Euripos besetzt, mussten es aber
wieder aufgeben, Liv. XXXV
50 f. dagegen gelang es ihnen, das durch
;

Seleukos hart bedrangte Pergamon zu entsetzen, Liv. XXXVII 20. App.


Syr. 26; auch kampften sie mit in der grossen Schlacht am Sipylos, Liv.
ebd. 39. App. Syr. 31.
S. 698,16. Die oixeia s^xX-^p-axa hatten in letzter Instanz ibren Grund
in dem unversohnlichen Gegensatz der beiderseitigen Interessen; die Politik
beider Biinde ging dahin, ihre Macbt auszudebnen, wie denn z. B. die
Aitoler sogar arkadische Stadte in ihre Sympolitie aufnabmen, Polyb. II
46,2; so konnte es an Reibungen naturlicb nicht fehlen.
ebd. Ais Nabis i.J. 191 ermordet worden war VIII ( 50,10), wurden
die Lakedaimonier durch Philopoimen dem achaiischen Bund angegliedert,
VIII 51,1. Liv. XXXV 37; aber schon i. J. 189 machten sie den Versucb,
sich der unertraglicben Abbangigkeit zu entzieben, was das Einscbreiten
des Bundes zur Folge batte und im weitern zu den Massregeln fiibrte, von
denen Paus. im Folgenden spricbt, s. Liv. XXXVIII 30 f. Plut. Philop. 16.
S. 698,17, k TrXstaxYjv wp-oxYjxa, vgl. z. B, die von Liv. XXXIV 37
berichtete beimliche Hinricbtung von Mannern oder bei
achtzig jungen
Polyb. XIII 7,6 ff. die Bescbreibung des seinem Weib Apega nachgebildeten
Pausanias IJ.
50
788 VII 8, 4-9, 5.

Marterwerkzeuges, durcli das Nabis wohlhabende Leute, die seinen Er-


pressungsversucben Widerstand leisteten, aus dem Weg scbaffte. Zii
beraerken ist freilich, dass die ungiinstigen Nachrichten iiber ihn auf den
Achaierfreund Polybios zuriickgehen, also der Ubertreibung verdachtig sind,
vgl. Ni es e a. a. O. II 564 A. I.

S. 698,19. oixa? ioixaCov acpiatv i? to «xpipsaTaxov, Schubart ubersetzt:


sie fiihrten bei ihnen die sorgfaltigste Reclitspflege ein, und bemerkt,
schwerlich ricbtig sei die andere Auffassung: sie richteten sie aiifs strengste
vor ihren Grericbten; es kann aber imr
hier, wie der Zusammenhang zeigt,
von einer feindseligen Massregel gesprocben sein, die freilich durch den
Ausdruck i? t'j dxpipljTaTov moglicbst beschdnigt werden soli.
S. 698,20. xa xer/ir) xrj? STiapxr)? — oixooo|J.Y)9£vxa — etti' x£ x^?

xpiou xai — lluppou — axpaxsiac, vgl. I 13,6.

S. 698,23. It: 1 dk xrj? xupawioo? x?j? NajiJioo?, vgl. Liv. XXXLV 27


(vallo fossaque urbem communivit). XXXIX 37.
ebd. Die Mauern wurden niedergerissen, die lykurgischen (xesetze
aufgehoben u. s. w., vgl. Liv. XXXVIII 34.
S. 699,4. xaxacpEOYoutnv stti MsxeXXov xxX., dies ist unrichtig, vielmehr
beschwerten sich einige Spartaner beim Senat Kom und schickte
in Philo-
poimen seinerseits den Eleier Nikodemos ebendaliin, um das Verfahren gegen
die Spartaner zu reclitfertigen; darauf erbielt Metellus vom Senat den
Auftrag, die Sachlage an Ort und Stelle zu priifen, vgl. Pol. XXII 3,1 —
(Hultscli). Wachsmuth
a. a. 0. 283 A. 2.

S. 699,10 Die Sclilacht von Kynoskeplialai fand im Sommer 197


ff.

statt, und es verior Philippos in ilir von seinen 25500 Mann (Liv. XXXIII

4) 8000 an Toten und 5000 an Gefangenen, wahrend nur 700 von den
Siegern blieben (Pol. XVIII 27,6 Liv. XXXIII 10,8). =
Die Eriedens-
bedingungen waren sehr liart, Philippos musste u. a. auf alie auswartigen
Besitzungen verzichten und 1000 Talente bezahlen, Liv. XXXIII 30.
S. 700,1 fP. Diese Verse stehen auch bei Appian Maked. 2. Der
Beiname Argeadai, mit dem sich die makedonischen Konige benannten
(Plut. de fort. Alex. 331 F), ist wahrscheinlicli vom makedonischen, nicht
vom peloponnesischen Argos (^Ap^o? 'Opsjxixov oder xo ev ’0psax£ta) abzu-
leiten, s. Karst bei Pauly-Wissowa II 688.

Gap. IX.
Metellus bescliwert sich beim Senat iiber die Ach.Oer, dasselbe
tun die Lakedaimonier Areus und Alkibiadas. Der Senat schickt
eine Kommission unter Appius, um zwischen Lakedaimon und
den Achaiern zu entscbeiden; es gescliielit zu Ungunsten der
letztern. Die Mauern Spartas v erden wieder aufgebaut. Auch
der Senat krankt die Achaier, indem er die Riickkehr der Ver-
bannten verfiigt.
S. 700,9 ff. Die Darstellung der folgenden Ereignisse stimmt im ali-
s. 698,17—701,22. 789

gemeinen mit der Erzahlnng bei Polybios iiberein, doch ist sie weniger
ausfuhrlich und durchans tendenzios gebalten.
ebd. uTTEpiSsiv anderswo mit dem Akkusativ konstruiert, s. I 11,1-
II 19,6. 27,4.
S. 700,12. Die Behorden, d. b. der Strategos Aristainos in Ver-
bindung mit den zebn Damiurgen, weigern sich, zu den Verbandlungen,
die in Argos stattfanden, eine ausserordentlicbe Bundesversammlung einzu-
berufen, Pol. XXII 13,11. 12: touc lotp vopiou? oux eav, idv jxr) cpepT) xic £7-

Ypauxa Trapd x^? auYxXiQxou, Ttspl wv oiexai Sstv auvocYsiv. Liv. XXXIX 33.

S. 700,14. Metellus reist erziirnt ab; er klagt die Acbaier vor dem
Senate an, s. Pol. XXII 13,13. 16,5 und 8 . Liv. a. a. 0.
S. 700,17. Die Klage, welcbe Areus und Alkibiadas gegen die
Acbaier erheben, s. Polyb. XXII 15,7. Liv. XXXIX 35.

S. 701,5. Xacb Liv. a. a. 0. findet die Verurteilung der beiden erst


in einer Tagsatzung statt, die Lykortas berief, um zu beraten, wie man
sich der Gesandtschaft unter Appius gegentiber zu benehmen habe.:
S. 701,6 ff. Die neue Gesandtschaft unter Appius bringt zum Schrecken
der Achaier den Areus und Alkibiadas mit, vgl. hierzu die auffallend ahn-
liche Stelle bei Livius XXXIX 36,1: priusquam agerent quicquam, terror
Achaeis iniectus erat et cogitatio, quam non ex aequo disceptatio futura
esset, quod Areum et Alcibiadem capitis ab se in concilio proximo dam-
natos cum legatis videbant. Zur schroffen Haltung des Appius und Pede
des Lykortas s. Liv. XXXIX 36 ff.

S. 701,9. sXuTcrjaav I? itXsov, s. zu Gap. 12,1.


S. 701,16. Die Freisprechung des Areus und Alkibiadas geschah
formell durch die Achaier, nicht, wie Paus. es darstellt, durch die Eomer
vgl. Liv. XXXIX 37.
S. 701,17. Da nach Liv. XXXIX 37 extr. die Achaier selbst darum
baten, ut Romani quae viderentur de Lacedaemoniis mutarent, ist dieser
Vorwurf unbegriindet; denn die Erlaubnis, Gesandte nach Rom zu schicken,
war die einfache Konsequenz dieser Bitte.
S. 701,19. I8ia 0£ s. zu Gap. 12,5.
aTreipYjTo jxt] TTpsapeuEaOai,

S. 701,22. nach Pol. XXIII 4,7 bestand die


Tou? auTou? diroaTsXXouaiv,
Kommission aus Titus (Quinctius Flamininus), Gaecilius (Metellus) und einem
dritten, dessen Xame ausgefallen ist und der also nach Paus. Appius ware;
es muss diese Xennung aber ais recht unsicher bezeichnet werden, da die
weitere Behauptung, Gesandtschaft unter Appius habe die Riickkehr
die
der verbannten Spartaner durchgesetzt, nach der Darstellung des Polybios
XXIII 9 nicht richtig sein kann; sie fand vielmehr erst nach dem Abfall
und der Xiederwerfung Messeniens unter der® Strategie des Hyperbatos
statt (180/179), und damals hat wohl Appius die romische Gesandtschaft

gefiihrt, dieden lakedaimonischen Verbannten die Riickkehr verschaffte, s.


Xiese a. 0. III 51 A. 3. 60.
a. Mit Unrecht wird auch gesagt, diese
Manner seien nach Griechenland geschickt worden, vielmehr erledigten sie
die Angelegenheit in Rom selbst. Nach dem Peloponnes ging dagegen
Q. Marcius Philippus, Pol. XXIII 4,16.
*
50
790 VII 9,5-10,7.

S. 702,1 ff. xa Tifi.75fi.aTa 1'Xuaav xtX., bei Polybios nicbt erwahnt, ebenso
nicht die Erlaubnis, dass Sparta wieder befestigt werde, und endlich aucli
nicbt die Bestimmimg, dass Kapitalprozesse von Lakedaimoniern in Zukunft
vor einem ^evixov oixaar/^piov vor sicb zu gehen hatten. Das Institut der
^£vtxa dtxaaTTjpia, die aus Angehdrigen anderer Staaten zusammengesetzt

wurden, ist ofter bezeugt, vgl. Dittenberger Syll. '


510 n. 25. Sonne
de arbitris externis p. 75 ff.

S. 702,11. Nicbt Appius war es nacb Polybios, der den Acbaiern


in Rom entgegenarbeitete, sondern Q. Marcius Philippus, vgl. XXIII 9,4.

8. XXIV 11,12 f. Aucb ist bei Polybios nicbt von acbaiiscben, sondern
an ibrer Stelle von spartaniscben Verbannten die Rede (XXIV 12,15),
wozu Wacbsmutb a. a. 0. 287 bemerkt, was Paus. sage, sei unwabr-
scbeinlich, da Rom in die innern acbaiiscben Verbaltnisse nocb gar nie
eingegriffen batte, wabrend iiber gewisse spartaniscbe Verbannte durcb die
kiirzlicb erfolgte Neuordnung des Verbaltnisses zwiscben Sparta und dem
Bund neuer Hader ausgebrocben war.
S. 702,14. £? ’A0Yjva? xaT£TC£fi-TT£To, bemerke die Praposition xara (vgl.

Gap. 11,1), wie Paus. umgekebrt dva verwendet, wo es sicb ura den Weg
von Grriecbeniand nacb Rom bandelt, vgl. 9,2. 6. 10,11. 12. 12,5. 16,8.
Ausser Atben und den Aitolern wurden nacb Pol. XXIV 12,6
ebd.
aucb Epeiroten, Boioter und Akarnanen gegen den acbaiiscben Bund auf-
geboten.

Gap. X.
Beispiele von Vaterlands verrat. Die Acbaier, durcb Kallikrates
verraten, werden von den Romern unterworfen.

S. 702,21. T-^v TtaTpiSa xai dvdpa? Tipooioovai TroXiTac, vgl. Gap. 7,5.

S. 703,1. Safxicov t 6 vauTixov to dtovtov TtpooovTcov, nacb Herod. VI ..

14, gemeint ist die Seescblacbt bei Lade, auf welcbe die Einnabme von
Milet i. J. 494 folgte.

S. 703,4. TTpoooTai OiXa^po? Kuvlou xai Eutpop^oc, aus Herod. VI


101; das war im Anfang des Sommers 490.
S. 703,6. 0£aaaXia oi’ ’AX£ud6ou T:po£6697], vgl. Herod. VII 6. 130. 172,

nacb dem man oi’ ’AX£uaoa>v erwarten solite.


ebd. ©T^pa? ’ATTa 7 ivo? xat TifXY) 7 £viSa? TipootSoaai, s. Herod. IX 86 ff.

S. 703,8. Zu Xenias vgl. HI 8,4. V 4,8.

S. 703,9. Vgl. zu der hier angedeuteten Politik des Lysander Plut.


Lys. 8. 13. Diod. XIII 70,4. Nacb Paus. ware also Auadv8pou ^£voi eine
fiir diese Leute gepragte Bezeicbnung gewesen; vgl. bei Plut. Lys. 8 cpiXot

xai ^£voi.
S. 703,13. UTTO voaou TrpoTEpov Tyj? XoifAwoou?, s. zu Gap. 7,1.

S. 703,15. TO £v Aafjiia -Taiap-a, s. zu S. 704,3.


S. 702, 1-704, ]3. 791

S. 708,16. oia^^vai Trotoujj-svo? a~ouor^v -po? rov Iv ’Aata ttoXsjxov, vgl.

Diod. XVIII 25.

S. 703,18 ff. Auf Antrag des Demades wurden Gesandte mit unbe-
schrankter Vollmacht an Antipater abgesendet, unter denen er selbst war.
Ans dem Bericht des Plutarch im Phokion 26 ff. und des Diod. XVIII 18
gebt nicbt hervor, dass Demades in dem von Paus. geausserten Sinne
operierte; die Begriindung seiner Ansicht, die Paus. im folgenden ^ giebt,

ist nicbt zwingend.


S. 704,2. aXovTtov [xsv oicr^iXiwv ztX., dieselben Zablen werden
angegeben bei Lyc. g. Leocr. 142. Dem. XVIII 264. Diod. XVI 86. 88.
Demad. 9.

S. 704,3. £v Aapiia xxX., die Scblacht wird unricbtig hier, ob. S. 703,
15 und bei Polyb. IX 29 nach Lamia verlegt, sie fand vielmehr siidwestlicli
von Larisa, in der Pelasgiotis bei Krannon, statt, s. Plut. Phoc. 26.
Demostb. 28. Cam. 19. Ps. Plut. Vit. X orat. 849 A. Diodor bescbreibt
XVIII 17 den Verlauf der Scblacht, nennt aber den Ort nicbt, doch sagt
er, dass die Griecben die Belagerung von Lamia aufgehoben hatten und

dem Feinde nacb Thessalien entgegengezogen seien, ebd. 15.


S. 704,5. war der Fiibrer der rbmiscb gesinnten Partei
Kallikrates
unter den Acbaiern, vgl. Polyb. XXIV 12. Liv. XLI 23; er war es, der,
ais der Krieg zwischen Perseus und den Romern ausbracb, seinen Lands-
leuten das Biindnis mit Makedonien widerriet und nacb der Scblacht bei
Pydna eine grosse Zabl von Hellenen den Pomerii denunzierte, ais hatten
sie mit Perseus gegen Rom kouspiriert, vgl. § 8 ff. Dubois a. a. 0. 82 ff.

S. 704,8 ff. Die Ansicht des Paus., dass Perseus durcb das Unrecbt
gegen die Sapaier (Z. 13) die Rbmer gewissermassen genotigt habe, ilm
zu unterwerfen, zeigt, wie gering seine historische Einsicht war. Abrupolis,
Hauptling der Sapaier, eines tbrakischen Stammes in der Xabe von Abdera
(Strab. XII 549 f.), und Bundesgenosse der Rbmer, wurde von Perseus aus
seinem Reich vertrieben, weil er sicli der Bergwerke des Paugaion zu be-
macbligen sucbte; dies benutzten die Rbmer mit ais Vorwand (irp6<paai^

Polyb.), um Perseus den Krieg zu erklaren, vgl. Polyb. XXII 8,2 f. 8. Liv.
XLII 13,6. 41. App. Mak. 11,2.

S. 704,12. Ap/iAo^o? Iv ia}j.p£bp, Archilocbos spricbt von Saiern uud


erwabnt sie nicbt h
sondern in einer Elegie, s. Strab. a. a. 0.,
ia{JLp£iw,

wo Saitaiot ais der moderne Xame von Thrakiern bezeicbnet wird, die
urspriinglicb 2 ivti£?, dann 2wtoi hiessen, wahrend sie bei Archilocbos Haiot,
geuannt wurden.
ebd. }jLvrj{x-/]v £V/£, Sprachgebrauch des Paus. ist sonst piv7j|XY)v ttoi-

EiaOat und jxvTr}[ji.ov£U£iv.

S. 704,13. avop£? "Pwjxaiwv olxa xxX., vgl. Polyb. XXX


13,8 ff. Liv. XLV nacb Hellas gingen nicbt alie zebu, sondern nur
31,9 ff.;

zwei, namlicb C. Claudius und Cn. Domitius; welcber von beiden derjenige
war, der nach Paus. keine Neigung zur Gerecbtigkeit batte, ist nicbt
bekannt, Wachsmutb a. a. 0. 288 vermutet, es werde der angesebenere
792 VII 10,7-11,4.

von beiden, der ais Zensor durcli seine Strenge beruhmt gewordene
C. Claudius, gewesen sein.
S. 704,19 ff. Den sturinischen Verlauf der Verhandlungen vor dem
Buudesrat erzahlt uns nur Paus.
S. 705,7. uTto oiSajxaXia, unter der Eiuwirkuiig, bei Herod. V 70 ix
6idajri<;.

S. 705,17. oioovai Ss auxou; Iv 'AfxcpixTuoatv suov X 070 V, jedenfalls ist

aber der Ampliiktyonenrat selten in die Lage gekommen, von dieser Kom-
petenz Gebrauch zu machen, wenigstens erfahren wir niclits von Prozessen
dieser Art, die wirklich vor ihm verbandelt worden waren; ricbtig ist, dass
Demosthenes von amphiktyonischen Prozessen spricht, mit denen ihm seine
Feinde gedrobt haben, XVIII 322, vgl. Aesch. III 161.
S. 705,22. ’A^aiwv aXkoxE. aXXa?, urcep twv dvSpaiv upsa^sias t£ xai txsata?
l 7U 7C£|X7r 6 vTcov xxX., Vgl. Poljb. XXXI 8 . XXXII 7,14 ff. XXXIII 1,3 ff u.
3. Zonar. IX 31 A.
S. 705,23. Bei der Verbandlung im Senat scblug eine drastische
Wendung Catos durch; er meinte namlicb, den ganzen Tag bescbaftige
man sich nun sclion mit der Frage, ob es besser sei, dass die paar alten
Mannlein aus Griechenland von italisclien oder von griechiscben Totengrabern
bestattet werden sollten, Polyb. XXXV 6 .
— Dreihundert sagt Paus., ol

7rX£iaxoi Polyb. XXXII 7,15.


S. 705,25. oaoi dk dTroopdvx£? uS^ovxo xxX., dies wird nur von Paus.
berichtet.

Gap. XI.
Gallus, von den Romern ais Schiedsricbter nacli Griechenland
geschickt, trennt mebrere Staaten vom acbaiisclien Bunde. Der
oropiscbe Handel.
S. 706,4. Nacb dem Vorgang von Schorn Gescb. Griech. v. d.

Entstebung d. atol. Bundes an 377 A. 1 glaubt Hili Der ach. Bund


seit 168 V. J. Chr. 10, ebenso Waclismuth a. a. O. 289, dass Paus. die
von Polyb. XXXI 9,6 erwabnte Gesandtscbaft meine, die i. J. 164 den
Auftrag erhielt, die hellenischen Angelegenheiten zu untersuchen. Dieselbe
bestand niclit aus einem Manne
neben (C. Sulpicius) Gallus fungierte
nur,
M’. Sergius; hier lage also bei Paus. eine Ungenauigkeit vor. Ferner aber
liatten diese Gesandten den Auftrag, einen Grenzstreit zwischen Sparta
und Megalopolis zu sclilichten (§ 7), von Argos ist dagegen keine Rede;
es hatte also Paus. im weitern Megalopolis mit Argos verwechselt, was
allerdings „ein starkes Stiick^ ware, wie Wachsmuth sagt. Eben darum und
weil die Geschichte jener Zeit iiberliaupt wenig bekannt ist, muss man sicli
doch fragen, ob man recht daran tue, Paus. hier anzuklagen: die Moglich-
keit, dass gerade damals wiederum Grenzstreitigkeiten zwischen Argos und

Lakedaimon um die Thyreatis entbrannt waren, sodass ein romischer


S. 704,13-707,2. 793

Schiedsrichter einschreiten musste, ist doch nicht abzuweisen; es ist darum

auch Dittenberger Syll. 304 jetzt geneigt, Paus. zu glauben, auch


Niese a. a. 0. 318 A. 5, der —
wenig uberzeugend in der Uber- —
tragung der Entscbeidung an Kallikrates nicht ein Zeichen der Missachtung,
sondern eine Konzession erblickt, gibt die Moglichkeit zu, dass damals
mit Argos ahnliche Handel bestanden.
S. 706,5. aTrlcTa^To YsvsaOat, zum finalen Infinitiv vgl. Bd. I zu S.66,1.
S. 706,8. ItisTo £v yXsuaaicz, vgl. Gap. 9,4 Itcoiouvto Iv ^(Xsuaap-tp.

S. 706,9. u7T£p Twv dpu)v xy\<; ywpa?, iiblich ist die Vorausstellung des
abhangigen Genitivs, s. zu S. 241,15. •

S. 706,11. xpiO£tcai? Tcapa Sixaax'^ xoivw OtXi7nra>, vgl. II 20,1, wo


aber nur gesagt ist, dass Philippos die Lakedaimonier gezwungen habe, in
den urspriinglich festgesetzten Landesgrenzen zu bleiben; die Angabe
unserer Stelle, dass er gemeinsamer Schiedsrichter den
ais Streit ge-
schlichtet habe, ist nicht im Einklang mit Polyb. IX 33,12 ou^ auxov duo-
xpix^v uTTEp xdiv dvxiX£ 7 op.£vo)v, dXXd xoivov £X Tidvxwv xcov 'EXXVjvtov xaOtoa?
xpixiqpiov. Deshalb nun aber und weil bei der liberlieferten Fassung der
Gegensatz zu dem Einzelrichter Sulpicius, den der Gedankenzusammen-
hang fordere, vernichtet werde, mit Wachsmuth a. a. 0. 290 A. Tiapd
otxaaxY](picp) xoivtp zu schreiben, ist nicht angezeigt. Paus. will sagen, wenn
ein Konig ais Schiedsrichter zwischen so hochberiihmten StMten amtete,
so brauchte es Gallus nicht unter seiner Wiirde zu halten, das Pichteramt
zu iibernehmen. Ubrigens miissten bei Wachsmuths Vorschlag auch die
Worte xw Ajauvxou gestrichen werden. Es liegt also bei Paus.
4>tXiTrx:(p

hier eine Ungenauigkeit vor.


S. 706,14. Im Jahre 189, ais die Macht der Aitoler, die sich mit
Antiochos gegen die Romer verbiindet hatten, durch M. Fulvius Nobilior
gebrochen wurde, erhielten die Achaier von den Romern zur Belohnung
fiir ihre Mitwirkung die Stadte Pleuron und Heraklea am Oita (Gap. 14,1),

vgl. Dubois a. a. 0. 43; Niese III 12 A. 2 glaubt, Pleuron sei erst i, J.


167 abgetreten worden.
S. 706,16. £7rt acpuiv auxdiv durch IBia erklart, wie Gap. 12,5, ahnlich
II 7,2 x6 ovop-a £cp’ iauxou xai ou Tcaxp60£v 6Ti£nr6vx£?, sie geben den Namen
allein fiir sich an ohne den des Vaters.
S. 706,18. Niese a. a. 0. 319 A. 1 bestreitet, dass Gallus diese
Aufgabe gehabt habe, da seine Mission haiiptsachlich nach Asien ging und
er dajjer nicht lange in Hellas habe verweilen konnen; immerhin sagt auch
Polybios XXXI 9,7, der Senat habe die beiden Gesandten geschickt luo-
TcxEuaovxa? xa xaxd xoi)? ''EXXrjva?.

S. 706,19. Es ist bemerkenswert, wie Paus. den Ausdruck variiert^

hier dcpEivai aoXko^ou xdiv ’A^atdiv, kurz vorher oruvx£X£ias xyj? £? ’A/atou? dcpsatv
EupaaOat und auv£dpiou xou A^aidiv dxrojx^vat.
S. If. Die Erzahlung des oropischen Handels, die Paus. nach
707,2
einer von Polybios unabhangigen Quelle giebt, enthalt ungereimte Dinge.
Gleich die erste Behauptung, Oropos sei den Athenern untertan gewesen,
ais es von ihnen gepliindert wurde, ist offenbar unrichtig, Untertanenstadte
794 VII 11,4-13,1.

werden niclit gepliindert; ais Oropos dies Schicksal traf, war es mit Atben
verfeindet; das utct^xoo? hat Paus. aus Thuc., vgl. II 23,3. IV 99, s. Wila-
mowitz Herm. XXI 101 A. 3. F. Diirrbacli de Oropo et Amphiarai
Sacro 67. 76. Dass ferner die Oropier, statt auf der Bezaliliing wenigstens
der himdert Talente zu bestehen, eingewilligt haben sollen, eine attische
Besatzung aufzunehmen und ais Oarantie fiir zukiinftiges gutes Verhalten
den Athenern auch noch Oeiseln zu stellen, ist ganz unsinnig; und wie
naiv ist die Zumutung, dass die Athener, wenn die Oropier sicli iiber sie
zu beklagen hatten, dann die Besatzung zuriickziehen und die Geiseln
zuriickgeben sollten. Wahrscheinlich lag die Saclie so: die Oropier werden,
ais sie Geld von den Athenern nicht bekommen konnten, versucht
ihr
haben, sich durch Einfalle in Attika schadlos zu halten, worauf die Athener
gegen sie zu Felde zogen, ihre Stadt nahmen und die Einwohner ver-
jagten. Die Besatzung, von der Paus. spricht, wird identisch sein mit den
Kleruchen, die nach der Vertreibung der Einwohner von Athen dorthin
verlegt wurden; so denkt sich den Verlauf Dittenberger, s. die Be-
sprechung des Ehrendekrets fiir den Achaier Hieron Syll. 308.
ebd. ’iipu)7r6v ouaav, ’Qp(oir6? hier ais Femininum gebraucht, was
schon Steph. Byz. auffiel (s. ’Qpoj7ros)5 bei andern und Paus. selbst § 8 ist
es gen. masc.
S. 707,9. osYjOsiaiv b^Birjvatoi?, die Athener schickten die beruhmte
Philosophengesandtschaft vom Jahr 155, bestehend aus dem Akademiker
Karneades, dem Stoiker Diogenes und dem Peripatetiker Kritolaos, vgl.
Geli. VI (VII) 14,8 ff. Plut. Cat. mai. 22. Ael. v. h. III 17.
S. 708,10. dvdiJTap-lvoiv 6 e aXXwv xxX., d. h. also die Achaier richteten
nichts aus (vgl. Gap. 12,1); dass dies aber ganz imrichtig ist, dass viel-
mehr der Achaier Hieron die Eiickliehr der Oropier in ihre Vaterstadt und
die Wiederherstellung ihrer Freiheit bewirkt habe, sagt uns die erwahnte
Inschrift, vgl. 1. 21. 23 — 25.

Gap. XII.
Menalkidas iibertrifft den Kallikrates an Treulosigkeit. Er
besticht den Diaios. Durch die Machinationen des Diaios e.nt-
stehen Z wistigkeiten zwischen den Achaiern und Lakedaimoniern.
Vor dem rdmischen Senat zanken sich Menalkida=^ und Diaios,
zuriickgekehrt beliigen sie ihre Landsleute.

S. 708,15. ETTotsiro (7up.<popav, bei Herod. I 83. IV 79 dieselbe Wendung.


S. 708,17. £x Tou EuOeo?, vgl. Gap. 14,5. VIII 8,3. 20,2, auch bei
Thukydides, s. I 34,2 (dro xou euOeo? III 43,2).
ebd. xo XE^opiEvov, vgl. Arist. Equ. 382 apa Tuupo? 7’ sxEpa dEpfxoxEpa,
Suid. s. Eiri xd)v xaO’ YtvojiEvwv. — Nacli dem Vorgang von
Kuhn haben Facius und Glavier in den Worten (os ap’ — KaXXi-
S. 707/2-711,4. 795

xpaxYjv Verse gesehen, obgleicli von irgend welcliem Jlliytlimus nichts zu


spiiren ist.

S. 708,18. TcXeov X7.10V, vgl. iXuTrrjaav £? -ixAsov Cap. 9,3, £? ttXeov

= p-aXXov, IV 31,2. V 9,3. X 38,10, liaufiger ist Itti ttXsov, vgl. II 35,8. III

8,8. IV 11,2, 5. 21,6. V 21,17. VII 22,10. X 21,1.


S. 709,7. Diaios, der im J. 149 zum Nachfolger des Menalkidas ins
Strategenamt gewahlt wurde, war einer der vor kurzem aus Itali en ent-
lassenen Verbannteii und ais solcher von unausloschlichern Hass gegen die
Romer erfiilit.

S. 709,12. Tispt d[j.cpi7pr)TYjat{xou ywpa?, es wird der Streit mit, Mega-


lopolis um Belmina gemeint sein, s. Hertzberg I 244.
S. 709,14. StxdCsaOai xd dXXa xrXrjv 9,5.
S. 709,21. In Cap. 9,4 war bereits gesagt, dass die, Absendung von
Gesandtschaften der einzelnen Staaten, die zum achaiischen Bund gehorten.
untersagt gewesen sei, Ge-
hier wird hinzugefiigt dvsu xou xoivou, d. h. ohne
nehmigung des Bundes. Sache verhielt sich namlicb
Dies ist wichtig; die
genauer so, dass die Staaten allerdings das Recht hatten, Sondergesandt-
schaften zu schicken, auch ohne vorausgehende Autorisation des Bundes,
aber nur in Angelegenheiten, die sie allein betrafen und kein Interesse des
Bundes beriihrten, s. Dubois a. a. O. 181 ff.

S. 710,5. Aiatoc ydp ‘^pys, korrekt solite fortgefahren werden: Aiaio?


de ecpacjxe, ^pye ydp xxX.
S. 710,7. £pop,£va)v de xd)v ^epdvxcDv, Dubois 140 glaubt, damit sei
die 7 £poucn'a der Achaier (Polyb. XXXVIII 11,1) gemeint, der Zusammen-
hang lehrt aber, dass hier von der spartanischen die Rede ist.

S. 710,10. dc, das Relativum steht = ouxo? ^ap, wie I 6,8. VII 14,5. 15,6.
S. Diese Haltung des Diaios ist nach dem, was § 3 erztihlt
710,19.
wurde, unerwartet, und Xiese a. a. O. 339 A. 5 fragt darum, ob etwa
Menalkidas auch ihn betrogen hatte oder die Bestechung des Diaios in
falschem Zusammenhang berichtet sei.

S. 710,23. e^ l^at hier nicht Avie gewohnlich den Sinn von


urspriinglich, von Anfang an, sondern wie I 41,6. V 4,5 (wo audi? dabei
steht) von denuo. Neben e^ dpX^'? findet sich xd e^ apy^? (z. B. I 28,3. IV
13,3. 29,3) und xax’ dpya? (IV 5,10. 9,7. 28,1) oder xd xax’ apya? (IV 29,5).
S. 711,1. Haufiger ais auvedpeueiv e? ist xeXeiv oder auvxeXeiv e?, s,

Cap. 12,5. 14,1. 7,2. 15,2. VIII 51,1 ii. s.

Cap. XIII.
Die Achaier unter Damokritos fallen, oline die roniische Ge-
sandtschaft abzuwarten, in Lakedaimon ein und schlagen die
Spartaner. Damokritos, des Verrats angeklagt, geht in dieVer-
bannung. Listiger Plan des Diaios. ]\Ienalkidas iiberfallt lasos.
Seinen Mitbiirgern verliasst, nimmt er Gift.
S. 711,4. axpaxrj^eiv 'Ayaidiv, cxpaxr| 7 £iv wechselt mit apyeiv, vgl. z. B.
§ 5. 10,9; 12,6. 14,4. VIII 50,6. oU.
796 VII 13,1-14,2.

S. 711,6. Mvopiaxtp Tw Ilepasa)?, ais Sohn des Perseus, dem er ahii-


lich sah (xw Ikpasi £[xcp£pY)? xo £ioo? 7£vojx£vos Zonar. IX 28j, gab er sicli

falschlicli aiis, in Walirlieit war er der Sohn eines Walkers aus Adi*amyttion
(Lnc. adv. indoct. 20. Amm. Mare. XIV 11,31); Paus. ist es auch ganz
allein, der ihn obne weiteres ais Sohn des Perseus hezeichnet; moglicli,
dass er ihn mit andern ftir einen unehelichen Sohn des Perseus hielt, Liv.

Epit. XLIX.
S. 711,8. (i)? war die Sache doch nicht, im
pSaxa, so ganz einfacli

Jahre vorher (149) den Prator P. luventius Thalna mit


hatte Andriskos
dem grossten Teii seiner Truppen niedergemacht und auch im folgenden
Jahr den Metellus zuerst in einem Reitertreffen zuriickgeworfen in der ;

Hauptschlacht freilich wurde er dann ganzlich geschlagen, vgl. Hertzberg


a. a. 0. I 249 f.

S. 711,16. avdEaxrjXoxa xa Myatdiv, vgl. VIII 5,12 dvx£paiv£v xd Trap’

aux^?. IV 16,2 xd xdiv dXXtov 7:prh%[xa: s. zu diesem periphrastischen Gebrauch


des Artikels S. 36,22.

S. 711,18. d(j,uvoovx£? xr oixEiot (jcp£X£pce), eine beliebte Wendung, vgl.


IV 6,6. Vm 8,11. 21,1, vgl. Time. II 39,2.
S. 711,19. r^v/lni xai xoXfi.at? dx|xdC'^vxac, vgl. V 2,1 uragekehrt xoXfxxj
xal xai? YjXixiai? dx|xaC''r^xu>v, s. das.
S. 712,4. p-£xd Aa[xoxpixov jxpanrj-yEiv rpY)(j.£vo?, also i. J. 147.
S. 712,8. XTjV Myaiaiv 'jTrYjYaYEXo Eovotav, vgl. IX 40,9 £? Euvotav

uTrd^ovxai X 34,3.
S. 712,9. opfxrjXY^pia Itzi xf,v ilirdpxrjv ’Ayatoi? £ivai, Curtius Pelop. II

250 fiihrt aus, dass die alten Gebirgsorter um Sparta herum ihrer natiir-

lichen Lage wegen geeignet waren, die untere Ebene zu heherrschen; an


solche und nicht an Seestadte, die der Mehrzahl nach langst von Sparta
getrennt waren (Ni e se III 341 Anm. 5), ist zu denken.
S. 712,10. Evavxia Ataup, es konnte auch der Genitiv stehen, s. Bd.
I zu S. 71,14.
S. 712,13. Dass lasos fSuid.) ais Untertanenstadt der Achaier be-
zeichnet wird, ist wohl eine Ungenauigkeit (Vischer Kl. Schrift. I 380
A.), vielmehr wird es eines der Perioikenstadtchen gewesen sein, die
von Diaios zum Anschluss an den achaiischen Bund veranlasst worden waren.

Gap. XIV.
Die Achaier, ergrimmt iiber die Forderungen des romischen
Senats, die Orestes iiberbringt, begehen Ge walttatigkeiten
gegen die in Korinth sich aufhaltenden Spartaner. Kritolaos
voll Begierde, Krieg mit Rom herbeizufiihren, treibt ein per-
fides Spiel mit einer zweiten romischen Gesandtschaft. Er und
Pytheas reizen die Achaier zum Krieg gegen Sparta und Rom.
S. 71.3,4. 1'vila £xuy£v auxo^ £;7tpxij|X£vo?, C. Aurelius Orestes weilte,
wie § 2 zeigt, in Korinth; es war also keine der ordentlichen Landsge-
S. 711,6-713,14. 797

meinden, sondern eine ad hoc einberufene Versammlung der hdchsten


Beamten des Bundes und der einzelnen Stadte, s. aucli lustin XXXIV 1,6.

S. 713,5. w? oixaia yj^oito y] 'Pw{Aatcov xxX., gegeniiber dieser


Darstellung des Paus., die auch von lustin a. a. 0. § 5 vertreten wird,

ist Polyhios XXXVIII 7,6 —8 der Ansicht, der Senat habe in Wirklichkeit
nicht beabsichtigt, die Sympolitie aufzuldsen, sondern nur die Achaier wegen
ihrer trotzigen Haltung und Feindseligkeit einzuschiichtern und zu er-

schrecken, eine Ansicht, deren Kichtigkeit durch nichts bestatigt wird;


sicher ist, dass die folgende Gesandtschaft, unter lulius Sextus, jene For-
derung des Senates so wenig zuruckgenommen hat, wie Metellus, ais er
nach Besiegung des Andriskos gegen Griechenland zog, vgl. Schorn 390.
Hertzberg a. a. O. 253 A. Baier a. a. O. 7 ff.
S. 713,13. auvT^pTcaCov os -iravxa xiva xxX., die Gewalttatigkeiten des
Pobels gingen weiter, ais Paus. sagt, sie richteten sich sogar gegen die
romischen Gesandten, wenn auch eine korperliche Verletzung derselben
nicht stattgefunden haben mag, s. Niese a. a. O. 343 Anm. 1 und vgl.

Polyb. XXXVin 7,2. 8,2. Liv. O. § 8 f. Strab. VIII 381.


ep. LI. lustin a. a.

S. 713,14. Die Spartaner pflegten die Haare lang zu tragen (xop.av),


wofiir zahlreiche Belegstellen vorliegen, die diese vermutlich altdorische
Sitte meist auf lykurgische Vorschrift zuriickfiihren, s. Plut. Lysand. 1.

Lycurg. 22. Xen. resp. Lac. 11,3. Freilich steht damit im Widerspruch die
Xachricht, Alkibiades habe in Sparta die dort iibliche xoupot sv ypw ange-
nommen, und de adul. 7 p. 52 E; doch fuhrt das Becker
Plut. Alcib. 23
Charikles III 289 wohl mit Recht darauf zuriick, dass Plutarch die Sitte
seiner Zeit mit der friiheren verwechselte; denn dass in der Kaiserzeit der
kurze Haarschnitt fur lakonisch galt, bezeugt Luc. Fugit. 27, wahrend fiir
den peloponnesischen Krieg die langen Haare ais lakonische Sitte bei
Arist. Av. 1281, vgl. auch Plut. Nic. 19, und fiir die makedonische Zeit
durch Aristot. Ehet. I 9,26 p. 1367 a, 29 bezeugt sind. Wann freilich die

Anderung der Sitte eintrat, wissen wir nicht; wenn Becker a. a. O. aus
unserer Stelle schliessen will, es sei das schon zur Zeit des achaiischen
Bundes geschehen, so bemerkt Goll ebd. mit Recht, dass dieser Schluss
falsch ist, da xoupa nur eine bestimmte Art, das Haar zu tragen, nicht
schlechtweg das Kurzscheren, bedeutet. Auch die Barttracht gehort zur
xoupa; da man den Bart sehr lang getragen zu haben scheint
in Sparta
(vgl. Arist. Lys. 1072. Vesp. 476. Plut. Lysand. 1), so mag auch dies mit

ais Erkennungszeichen gedient haben. Vgl. auch Mulier Dorier II 269 f.


— Was dann die OTroSTfjpiaxa anlangt, so gab es eine besondere Sorte
Schuhe (sfJL^aSs?), die den Xamen Aaxoovtxai fiihrten, vgl. Arist. Eccl. 345.

507; nach Poli. VII 88 waren sie rot, weisse erwahnt Athen. V p. 215 C.
Mehr bei Becker a. a. O. 278. Hermann-Bliimner Griech, Privat-
altert. 181. — Was endlich die Kleidung anlangt, so gilt der xpipcov, der
kurze Mantel von grobem Stoff, den auch die laxwviCovxs? und die Philo-
sophen trugen, ais lakonischer Brauch, vgl. Thuk. I 6. Piat. Protag. 342
C. Arist. Eth. Nic. IV 13 p. 1127 b, 28; vgl. Mulier a. a. O. 267. Becker
217. Hermann-Bliimner 175 A. 6.
798 VII 14,2-15,2.

S. 713,17. spia^^vTo iXxsiv, sie suchten sie mit Gewalt herauszu-


sclileppen, c. inf., wie VIII 49,6. Time. VII 79.
S. 713,20. y.arartOcvTat i? osapwrVjpiov, vgl. Dem. XXIV 63 iii

einem Gesetz : ottogoi rj vov siaiv ev xto oEapioxTjpup -q xo Xoitiov xaxaxsOuiat. '

S. 713,23. Die Gesandtschaft, an deren Spitze Sextus Iiilius Caesar


stand, liatte, was Paus. wiederiim verschweigt, den Auftrag, Bescliwerde zii
erheben wegen des volkerreciitsvvidrigen Vorgeliens gegen die rdmischen
Gesandten in Korintb. Das Zusammentreden der Gesandtschaft unter Sextus
mit Tliearidas ist aucli von Polyb. XXXVIII 8,1 berichtet; durch ihn er-
fahren wir ferner 4), dass die Gesandten nicht direkt nach Tegea reisten,
wie man aus Paus. Worten scliliessen solite, sondern zunacbst in Aigion
mit den Belibrden verliandelten, um erst naclilier nach Tegea zu gehen (9,1).
S. 714,3. Vgl. was Polybios iiber Kritolaos sagt, XXXVIII 8,8 ff.

10,711. 11,6.
S. 714,9. loifx o£ xois ai)v£opou £7r£<jx£XX£v xxX., fiir diese Perfidie wird
von Paus. Kritolaos allein verantwortlich gemacht, wahrend wir durch Polyb.
(9,3) erfahren, dass sie vom Bundesrat beschlossen worden war. Wachs-
rnuth a. a. O. 293 bemerkt mit Kecht, dass bei Paus. die Tendenz vor-
walte, das Volk nur ais ein von verbrecherischen Demagogen verfiihrtes
erscheinen zu lassen.
S. 714,11. aXXrjv £X£X£U£v dva}X£v£tv auvooov xxX., d. h, sie sollten
wart<m bis zur zweiten ordentlichen Landsgemeinde, die in seclis Monaten,
d. h. im Ilerbst, stattfand. Unger a. a. (). 141 f. glaubt, Kritolaos habe die
Gesandten auf die nachste Syinale verwiesen, die £? p^va ‘'Exxov zu er-
warten gewesen sei, d. h. in hdchstens 3 —4 Wochen ;
moglich sei, dass
Paus. selbst p£xa pr,vac 1; verstanden habe (vgl. auch Cass. Dio Prg. 72
£1? £X£pov jepa? JuXXo'(ov, fU p£>)’ £xprjVov £j£7l)ai, dv£pdXXovxo), und sicher, dass
der damals in Afrika weilende Polybios, der XXXVIII 9,5 xT|V

auvooov, Tjv £8 £i 7£v£jHat p£xa p^va? £$ sagt, von seinen Gewahrsmannern,


Gegnern des worden sei, wie denn der Ausdruck
Kritolaos, falsch berichtet
zweideutig und zu Missverstandnis und Verdrehung eiiigeladen habe,
sei

s. zu S. 695,11. —
Xatiirlich hoffte Kritolaos, dass nach einem halben
Jahr die Unterwerfung Spartas Tatsache sein werde.
S. 714,14. KpixoXaof 6e £? KopivDov 'Ayaiou? dOpoiaa? xxX., iiber die
„dem Wort-
stiinnischen Verhandlungen in Korintb, die dazu fiihrten, dass
laut nach den Lakedaimoniern, der Sache nach den P6mern“ der Krieg
erklart wurde, vgl. Polyb. XXXVIII 10 f.
S. 714,17. 'f9dv(p — £x xou Saipovtov, vgl. Bd. I zu S. 467,7. IX 17,6.

S. 714,19. pavia paXXov dxuyta, hierin liegt eine deutliche Polemik


gegen Polybios XXXVIII 3, 1 — 3: r] ^700?) xat xpiaxosxY) [Bu^Xo? 7r£pi£*/£i xt^v

3i)vxEX£iav x^? xcov 'EXXiJviov dxu/ias. xaiiTEp 7ap x^s 'EXXdooc xai xa3r9vOU xai
xaxd pEpoi irXEovdxi^ ETixatxuiai;, opu>? oitotot? dv xt? xoiv TipoxEpov EXaxxto-
pdxtov oixEioxspov E^pappeaat xd x^<; dru/ia? ovopa xai xr^v Evvotav xaoxTjv (b? xoic

xa8’ fjpds 7£7ovd(jiv. o'j 7ap p6vov d^f’ wv £~aOov £Xsr'(jai xi? dv xou? '"EXXrjva?,

£Xi 0£ paXXov Ecp’ oU £irpa;av r)xuyr,x6;ai vopiaEiE ituhdpEvo? 7i£pl Exdaxwv xd?
*
dXir)3£ia?.
S. 713, 14-715, IJ. 799

S. 714,20. Zu Pytheas vgl. Cap. 15,10. Dass er ziigegeii war,


ist moglich, liegt aber nicht in den Worten und ist von Polybios nicht
iiberliefert. Im iibrigen ist zu bemerken, dass unter den Griinden, die
die Achaier zu ihrer herausfordernden Haltung reizten, der wichtigste
nicht erwabnt ist; sie hofften namlich, dass die Rdmer durcli den
spanischen und den afrikanischen Krieg gebindert sein wiirden, energiscli
gegen sie aulzutreten, vgl. Polyb. XXXVIII 8,10. — Wenn Pytheas
hier ^oitoxapy^div genannt wird, so klingt das, wie wenn es dainals noch ein
xoivov BottoTwv gegeben hatte; dem widerspricht aber Polyb. XXVII 2,10,
und es meint darum Freemann History of federal Government 1,184 A,
2, Pytheas sei a purely Theban magistrate gewesen, vgl. Xiese zu dieser
Frage a. a. 0. 314 A. 5.

Gap. XV.
Metellus schlagt Frie d ensbedingun gen vor, die Achaier weisen
sie zuriick und belagern Herakleia. Metellus besiegt sie unweit
von Skarpheia. Diaios setzt den Krieg fort. Metellus nimmt
Theben und Megara. Seine erneuten Friedensanerbietungen
werden abgelehnt.
S. 715,9. -irapauttxa iiziTcuazo xat stoisito, vgl. II 8,4. IV 25,4.
VIII 49,7. TcapauTixa sTruvbavovTo xocl auxixa ixsXsuov IV 22,1. iTrsTrujto ze

auTixa xai aoxixa acpixsxo IX 3,2. ypovo? ou Y]vuaxo xat aoixoojiv VII 11,6.
S. 715,10. Zu £i cum coni. vgl. II 29,7. 35,3 und zu S. 234,11.
S. 715,11. von dieser
dYYsXou? oov xrapa xou? ’Ayaiou? aTcsaxsXXev xxX.,
Gesandtschaft wohl aber erzahlt er, dass Metellus
weiss Polybios nichts,
nach der Abreise des Sextus Vermittlungsvorschlage gemacht habe, deren
Uberbringer aber von den Achaiern mit Schimpf und Schande fortgejagt
worden seien, XXXVIII 10,4; hiervon wird das Schreiben des Metellus an
den Senat Kunde gegeben haben (Z, 6). Xach Paus. hatte er, ais der
Krieg bereits erklart war, nochmals einen Versuch gemacht, die Achaier
zur Vernunft zu bringen, was nach dem Vorausgegangenen mehr ais un-
wahrscheinlich ist.Die naheliegende Vermutung, dass Paus. die gleiche
Gesandtschaft im Auge
habe, wie Polybios, und nur den Fehler begehe,
sie zeitlich zu verschieben, will Wachsmuth a. a. 0. 293 A. 1 nicht
gelten lassen, weil die begleitenden Umstande bei diesen zwei missgliickten
Botschaften zu verschieden seien. Allein dass Paus. von der Beschimpfimg
der Gesandten schweigt, entspricht der Tendenz seiner ganzen Darstellung
(vgl. S. 713,13), und wenn bei Polybios fehlt, worauf bei Paus. der Nach-
druck liegt, namlich die Forderung, die Achaier sollten Sparta xal ttoXsi?

aXXa?, oTTOffa? £ip7]xo utto '


Pcup-aitov, aus dem Bunde entlassen, so ist zu sagen,
800 VII 15,2-16,6.

dass Metellus an dieser Forderung des Senats von sich aus nichts andern
konnte und dass die Nichterwahnung derselben bei Polybios in Uberein-
stimmung steht mit seiner Annahme, dass es dem Senat damit iiberbaupt
nicbt Ernst gewesen sei (vgl. zu S. 713,5). So wird eben doch die zeit-
liche Verscbiebung bei Paus. angenommen werden miissen und in den
Worten Ix xoiv YpajX[xaTo)v a MexsXXo? suejxeXXev noch eine Spur zu erkennen
sein, an welcher Stelle die Gesandtscliaft von Paus. riclitigerweise hatte

erwahnt werden sollen.


S. 715,13. iioXei? aXXas oTroua? sipYjxo, s. Gap. 14,1.
S. 716,4. TToiTQaaaOat xo ‘/wptov irpo? d|X£ivovo? IXttiSo?, eine ganz ver-
einzelte Ausdrucksweise, vgl. Plut. Cic. 13 xouxo Trpo? dxi|xi'a? 6 1'Xaps;

-irpo? c. gen. ist bei Paus. iiberbaupt, abgeselien von der lokalen Verwen-
dung (Tipos ’Apxa8ia?) und der Kedensart xd irpo? Traxpos u. a., ausserordent-
licb selten.

S. 716,8. Livius Epit. LI und Oros. V 3 verlegen die Schlacht mit


ungenauem Ausdruck nacb Tliermopylai, Aurei. Viet, de vir. ili. 60 nacb
der Gegend von Herakleia und Florus I 32 gar nacb Elis.
ebd. aTTExxEivav de TrXr^bei ttoXXou?, nacb Claudius Quadrigarius bei
Oros. V 3,2, der den Mund voll zu nebmen liebt (vgl. Liv. XXXIII 30.

XXXVIII 23,6), fielen 20 000 Manu.


S. 716,9. KpixdXao? de ouxe diepOrj Cu>v xxX., Liv. Epit. LI sagt dagegen:
veneno sibi mortem conscivit.
S. 716,11. epieXXev d^veo^xd? xe xai dVujxo? or/ujaeadai, vgl. Hom. Od.
I 242 oiyex’ diaxo? dVuaxos (Kubn).
S. 716,22. Nacb Polybios XXXTX 8,1 batte der Vorganger das
Strategenamt zu iibernebmen, wenn sein Inbaber vor Ablauf der Amts-
dauer starb.
S. 716,23. douXous xe k eXeudepiav dies erzablt aucb Polyb. a.
a. 0. § 3 (x(ov oixoYevoiv xal trapaxpdcpcDv xou? dxfxd^ovxas xais TjXtxiais ei? pupiou?
xai diayiXiou? eXeudepouv xai xai%TiXt(7avxa? Trepureiv ei? xr]v KdpivOov), aber dass
die Atbener dies vor der Scblacbt bei Maratbon getan batten, weiss nur
Paus., der die Sklaven bei Maratbon iiberbaupt eine unglaublicbe Rolle
spielen lasst (X 20,2); soweit welcbe dabei waren, dienten sie ais Waffen-
knecbte.
S. 717,8. xou Tipocto a^pa? xtoXueiv, vgl. zu S. 207,12.
S. 717,12. exXeXoiTidxe? irdXiv, ebenso Polyb. XXXIX 9,10,
dagegen sagt er im Gegensatz zu Paus. von Pytbeas — und er musste es
besser wissen, — : ei? IleXoTrdvvTjaov diro/topT^aa? |xexd 7 uvatxd? xai xuiv xexvwv
vjXdxo xaxd x^? ywpa?.
S. 717,20. MexeXXo? iTrexrjpuxeuexo xai xdxe ’Ayaioi? e? eipiQvrjv, Polyb.
XXXIX 10 bestatigt, dass Metellus sicb neuerdings zu Friedensunterband-
lungen bereit zeigte, und dass Diaios, dem Damokritos, Alkamenes, Tbeo-
dektes und Arcbikrates zur Seite standen (§ 9), darauf nur mit Gewalt-
taten gegen die Friedenspartei antwortete.
S. 715,11-719,19. 801

Gap. XVI.
Mummius schlagt die Achaier auf dem Isthmos. Diaios nimmt
Gift. Korinth wird besetzt und zerstort. Die demokratischen
Verfassungen werden aufgehoben, ein Tribut auferlegt. Nach
einigen Jabren tritt mildere Bebandlung ein.
S. 718,1. Zu Orestes s. Gap. 14,1.
S. 718,2. dcpixsTo }X£v TCspl opdpov, diese genaue Zeitangabe ist be-
merkenswert, vgl. Oros. V 3,5 consul Mummius repentinus cum paucis
venit in castra. Aur. Viet. vir. ill. 60 properavit.
S. 718,10. TTpo zu beanstanden (s. krit. App.), ist kein Grund vor-
banden, die Truppen wurden zwolf Stadien vorausgescbickt ais Vorhut
des Gesamtheeres.
S. 718,12. Tou€ p.£v cpov£uoufft xtX., vgl. Zonar. IX 31 xai xtva uXy) 7 ^v

p,£p£i xrj? (jTpaxia? Xapwv £V£opa?.

S. 718,14. iTTY^pOYjaav oi A/aioi xxX., so gross war ihre Zuversicht


aber doch nicht, wie lustin. XXXIV 2,3 uns glauben machen will, er er-
zahlt namlicb: vehicula ad spolia hostium reportanda adduxerunt et con-
iuges liberosque suos ad spectaculum certaminis in montibus posuerunt.
S. 718,15 ff. Der Ort der Scblacht ist nicht genau bekannt, am
deutlichsten druckt sich Florus I 32 (II 16) aus, sie habe stattgefunden
sub ipsis Isthmi faucibus; bei Polyb. XXXIX 19,6 heisst sie rj TT£pt xov

’Iadp.ov p-d^Y) und darnach bei Liv. Epit. LII ad Isthmon, bei Aurei. Viet,
de vir. ill.60 dagegen apud Leucopetram, einem unbekannten Orte, dessen
Name nach Curtius II 591 aus rXauxou 7r£xpa entstanden sein soli;
vgl. auch Bursian II 21 A. Nach Zon aras IX 31 befand sich zwischen
3.

der Aufstellung beider Heere eine muldenformige Senkung (xoiXov). Nach


ihm war es Reiterei, nicht Fussvolk, die den Achaiern in die Flaiike fiel.

S. 718,21. x£Xlav, ebenso mit Einbusse des IV 25,7. 1 1 13,5. X 33,2,


dagegen II 35,6 x£X£iav, vgl. Meisterhans-Schwyzer Gramm. d. att.

Inschr. 43. —
Die Verluste der Achaier waren jedenfalls gross, von den
Epidauriern allein fielen 156 Mann, vgl. CIG Pel. I 894.
S. 718,26. £udu Ms^dX?)? Tt6X£(i)€ l'cp£U 7 £v, Diaios stammte aus dieser
Stadt, wie Gap. 12,3 angegeben war.
S. 719,1. Zur Scblacht am Asinaros vgl. Thuc. VII 84. Bei Ps.
Plut. vit. X orat. 844 B wird der beriihmte Redner Kallistratos aus Aphidna
mit dem in unserer Stelle gemeinten Offizier verwechselt.
S. 719,12. x£X£uxd iriwv cpdpptaxov, ebenso Aurei. Viet. a. a. 0. Zon.
a. a. 0. scheint anzunehmen, Diaios habe sich auf dem Schlachtfeld
entleibt.
S. 719,19. f]p£i x£ xaxd xpdxo? xai lxai£ KopivOov, aus xaxd xpdxo? glaubt
Hertzberg I 273 A. 85 schliessen zu dtirfen, dass es bei der Besetzung
der Akropolis zu einem Kampf gekommen sei; gegeniiber dem Schweigen
der librigen Quellen, wie des Paus. selbst, ist aber die andere Vermutung
Hertzbergs, dass mit xaxd xpdxo? nur die gewaltsame Behandlung der ohne
802 . Vll 16,6-10.

Kampf genommenen Stadt angedeutet sei, entschieden vorzuziehen. Vgl,


ausser Zonaras a. a. O. naraentlicli Polyb. XXXIX 13. Strab. YlII
381. Flor. 1 32. Veli. Pat. I 13,4. Oros. 5,3. Nach § 4 xav supaaOai xt

Tcapa Mo[X|xiou oi ’Ayaiol cpiXavOptoirov kdnnte man vermuten, dass


£ouvTQ{br)aav

Mummius niclit den strikten Befelil hatte, Korinth dem Erdboden gleicb
zu machen, indessen sagt die Epit. LII des Liv. Corinthum ex senatus
consulto diruit; vgl. zu dieser Frage Teuffel bei Pauly V 200 A., der
dieser Nacliriclit des Livius init Unrecbt misstraut und glaubt, der Senat
Labe nur nachtraglicli seine Genebmigung von Mummius’ Verfahren aus-
gesprochen, s. aucli Hertzberg a. a. O.
8. 720,4. avrj 7 £xo, d. h. nach Rom, vvas kauit) fehlen kann, vgl. Cap.
10,11. 12,5, dva7r£|XTC£iv 10,10.
8. 720,6. 7roX£(uv — Mojx|xio? xax£Xu£, vgl. II 1,2. Zon, IX 31.
8. 720,9. oi abv auxo' pouX£Uj6pL£vot, es war eine Koinrnission von zehn
]\Iann, der gewdhnlichen Zahl (vgl. Cap. 10,7. Polyb. XXXIX 15. 16. Cic.
ad Att. XIII 6,4. 32,3), die zur Ordnung der Verhaltnisse nach dem Pelo-
ponnes geschickt wurden, um nach sechsmonatlicher Tatigkeit zuriickzu-
kehren, vgl. Hertzberg a. a. O. 280.
ebd. ff. OYjfxoxpaxia; fx£v xax£7rau£ xxX., das aktive und passive Wahl-
recht wurde aut’ oi xa ypn^pLaxa e/ovxe? beschrankt, wie iiberall in den rdmischen
Provinzen (vgl. Marcjuardt rdin. 8taatsvervv. I 169), das Land wurde ais
Provinzialboden steuerpHichtig (vgl. VIII 43,1. 34,2) und das Komnier- X
ziiirn zwischen den einzelnen Stadtgebieten oder den Landschaften auf-
gehoben (der Ausdruck oirEpopia liisst, wie Marquardt a. a. O. 169 A. 1
richtig bemerkt, beide Auslegungen zu: II 20,1 bedeutet TcoXEfxoc uirspopio?

einen Krieg jenseits der Landesgrenzen, dagegen kann IV 36,5


uirEpopia

ebenso gut das luicliste Stadtgebiet bedeuten). Nach Polyb. XXXVIII


3,2 hat ein schwereres Schicksal Griechenland in seiner ganzen Gescbichte
Ilie getroffen, und Diodor sagt Exc. Vat. 106 Dind.: xo oXov xr,v iXEuhEpiav
xal x-?)v irappriaiav d;:o[laXrLx£; }X£
7 i'TX(ov dYahuiv v^XXd^avxo xa? Ejyaxa? -ujx<popas.
8. 720,11. Dass auch alie llnbeteiligten in der hier behaupteteu Weise
behandelt worden seien, ist, wie Xiese 356 A. 3 bemerkt, eine der vielen
Ungenauigkeiten unseres Autors; sie blieben zunachst im friiheren Zustand.
8. 720,12. aber nicht erst jetzt, sondern
xai Bouoxoi?, das geschah
schon 171, noch vor der Besiegung des Perseus, dessen Partei die Boio-
tier unklugerweise ergriffen hatten, vgl. Holleaux Rev. des et. gr. X 174.
8. 720,13. £X£ai 0 £ uaxEpov ou roXXoi? xxX., t’iir das Wiederautleben der
Stadteblinde vgl. Mommsen Rom. Gesch. V 236 f.; in der republikanischen
Zeit wurden nur die kleineren und machtlosen wieder erlaibt, aber auch
diese entbehrten des politischen Charakters.
8. 720,19. y] 7 £;x(''»v 6 e exi xai e? sjxs d-EaxsXXExo xxX., die seit 8igonius
(de antiquo iure pop. Rom. II c. IX 63flP.) geltende Ansicht, dass i. J.
146 Griechenland zur rbmischen Provinz gemacht worden sei, wurde von
C. F. Ilermann bekampft (s. Gesamm. Abhdl. und Beitr. zur klass. Litt»
und Altertumsk. 357 ff.); nach ihm waren die Achaier bis zur Kaiserzeit
mehr Bundesgenossen ais Untertanen der Rdmer gewesen (a. a. O. 367).
S. 719,19-721,2. 803

ijber den lebhaften Streit, der sich hieriiber entspann, vgl. Hertzberg
a. a. 0. 284 A. 2. Marquardt Auf dem Standpunkt
St.-V. I 164 A. 8.
von Hermann steht namentlicli auch Hofler Wiener SB. BXV 296, der
es geradezu fiir absurd erklart, von einer nacli dem Fall Korintbs ein-
getretenen Provinzialisierung Grieclienlands zu reden. Indessen sprechen
fiir die Ansicht, dass Griecbenland gleich damals in ein Provinzialverhaltnis
zu Rom trat, indem es zur Maxsoovia lirap/ia gescblagen wurde, giite Griinde,
Marquardt a. a. 0. 164if. Mommsen Rom. Gesch. II 47 A. Brandis
bei Pauly-Wissowa I 190ff. Xiese a. a. O. 358. Eine eigene (senatorische)
Provinz Achaia wurde es i. J. 27 v. Chr. bei der Teilung der Provinzen
zwischen Senat und Kaiser. Von 15—44 n. Chr. war es kaiserliche
Provinz, dann gab es Claudius wieder dem Senat. Der yj 7 £[xwv war ein —
Propraetor mit dem Titel Prokonsul.
ebd. xaXouji ou/ 'EXXaSoc, dXX’ hA/aiac ol 'Ptop-aioi xxX., vgl.

Suid. s. A^ata: oBsv ooxouji xai vuv A^aiav ovop-a^siv ty)v 'EXXaoa. 'P<op.aiot

0 £ £? TO ;(£ipcod£v

1'Ovos 0 7rpo£axto? xox£ x^? 'EXXaoo?, xyjv oXrjv jx£xa^aX6vx£?

xrj? ^topa? Irrwvupiiav «'fixovxo. Im Sprachgebrauch der Schriftsteller schwankt


der Begriff des Namens Achaia, bald bezeichnet er nur den Peloponnes,
bald ganz Griechenland, vgl. z. B. Polyb. II 38,1 £7t£xpaxr)a£ xo xtov A/aitov
•dvofxa xaxa Travxojv Il£XoTrovvTr]ai(ov, dagegen Cic. ad Att. III 8,1, s. andere
Beispiele bei Hertzberg a. a. O. I 289 A., nach dem der Name Achaia
amtlich fiir ganz Griechenland wohl erst nach der Lostrennung von Make-
donien angewendet wurde.
Diese ausfiihrliche Art zu datieren findet sich ofter, vgl.
S. 721,2.
II 25,7. IV 5,10. 13,7. 15,1. 23,4. 10. 24,5 27,9. VII 25,4. VIII 27,8. 39,3.
45,4. X
2,3. 3,1. 23,14. Der Sieger von 01. 160 heifit bei lul. Afric.
AvwSwxoc, in der int. Arm. des Eusebius Anodoros, wonach Rutgers auch
bei lul. Afr. Atoowpo? herstellt; auch Sixutovto? bei Paus. halt er fiir richtig,

indem KuCtxrjvo? beim Afric. falschlich aus 01. 159 AXxip.o? KuCixyjvo? wieder-
holt sei. Die Datierung selbst aber auf 01. 160 140 v. Chr. ist un- =
richtig, die Einnahme von .Korinth fallt vielmehr ins Jahr 146, wie C. F.
Hermann a. a. O. 349ff. nachgewiesen hat gegeniiber Paparrhegopulos,
der in der Schrift T6 x£X£uxaiov Ixo? xrj?'EXXaoo? £X£uB£pia?, iaxopixY) xal Tupa^-
p-axixy] 7rpa7p.ax£ia, sich fiir das Jahr 145 erklart hatte. Reuss Jb. f. Ph.
CLV 546 findet es unerklarlich, wie Paus. zu seinem falschen Datum ge-
langte, allein schon C. F. Hermann hat a. a O. 351 ganz richtig bemerkt,
die falsche Angabe des Paus. beziehe sich auf die Erleichterungen, welche
die Romer den Achaiern einige Jahre spater zu teil werden liefien; die
Quelle des Paus. schloB wahrscheinlich mit der Erwahnung dieser Gnaden-
akte; so auch Wachsmuth a. a. O. 272 f.

Pausanias II.
51
804 VII 17,1-6.

Gap. XVII.
Hellas versinkt in die auBerste Olinmaclit. Sein Schicksal unter
Nero nnd Vespasiaii. Die Stadt Dyme. Die Sagen von Attes.
Der Laufer Oibotas.
S. 721,4. Zu der folgenden Scliilderung der Olmmacht Grieclienlands
vgl. die almliclie Cap. 6,8 f.

ebd. xatyjXlkv, in diesem iibertragenen Sinn ist sonst iiblicli aisiv

nebst xaT7^|'£iv und Trpoaisiv, vgl. I 40,4. II 20,5. 19,2. IX 7,6.

S. 721,5. iibersetzt Sclin bart init abermals, es bedeutet


aber nicbts anderes ais von Anfang an, von alters her, vgl. Frazer
from time irnmemorial.
S. 721,9. dvsve^xov, wie IV 10,4, w. m. s.

S. 722,3. D.suilcpov dcpirjaiv, d. li. Nero scbenkte Grieclienland Be-


freiung von den romischen Staatssteiiern nacli Suet. Ner. 24 geschab die ;

Verkiindignng durcli Nero personlicli an den istlimisclien Spielen im Stadion


selbst, unmittelbar bevor er Grieclienland verliess, d. h. i. J. 67 oder nacli

einer Inscbrift aiis Akraiplinia, die den Text der Rede entbalt, am 28.
November 66 in Koriiith, s. Biill. de corr. liell. XII (1888) p. 510. Die
Verkiindignng liisst elienfalls in Korintli nnd zwar anf dem Marktplatz vor
sicligeben Plut. Fiam. 12; s. ferner Plin. IV 22. Plnt. de ser. niim. vind.
568. Dio (k LXIII 11. Philostr. v. Ap. V 41.

S. 722,4. Sardinien war i. J. 6 n. Cbr. kaiserliclie Provinz geworden,


naclidem es vorlier senatorisclie gewesen war; jetzt also gibt Nero es
dem Senat znriick, s. Mommsen Hermes II 111. Hertzberg Grieclienl.
Rom. H 113.
linter d.

S. 722,6. Pausanias meint die Stelle Rep. 491 E.


S. 722,9. Vespasiaii stellt die friiliere Verwaltnng von Achaia wieder
lier, vgl. Suet. Vesp. 8. Eutrop. VII 19. Oros. VII 9,10. Hertzberg
a. a. 0. II 127ff.

S. 722,14. Paus. liatte VI 26,10 seine Perigese bis zum Grenzfluss


zwischen Elis und fahrt niin an dem Punkte, wo er
und Achaia gefiihrt
abbrach, fort, vgl. Heberdey 77. Uber den Larisos s. oben S. 527,9.
S. 722,15. Die altere Topograpliie verlegte Dyme nacli den An-
gaben des l^aiis. und des Strabon, der VHI 337 60 Stadien ais Entfernung
zwischen Gap Araxos und Dyme angibt und ebd. 340 ais Entfernung
zwischen Dyme und Olenos 40 Stadien (vgl. unten Cap. 18,1), in die
Niilie von Karabostasion (d. h. Schiffstation, von der zwischen der Lagune
Kalogria und einein Kilstenvorsprung sicli dffnenden Biicht); Bautriimmer,
Ziegelscherben ii. dgl., die sicli besonders ostlich von der Kapelle des h.

Georgios (nicht Konstantinos, wie man bis auf v. Duhn angegeben findet,
s. u.) finden, wiirden ais Reste des alten Dyme gedeutet, das zwar bei
den Alten ais Kiistenort angefiihrt wird, aber niemals Seeplatz war, vde
denn auch Strabon a. a. 0. 387 Dyme d>a'[j.£vo? nennt. S. Dodwell II 311.
Leake II 160. Boblaye 20. Curtius I 423. Bursian II 321. Abweichend
hiervon setzt v. Duhn A. M. III 75ff. Dyme an die Stelle des heutigen
S. 721,4-723,2. 805

Kato-Achaia, wo sonst Olenos angesetzt wird. Er begriindet dies teils


damit, dass der Hiigel des H. Georgios zu klein sei und keine Reste des
Altertums zeige, der andere weiter westlicli belegene nur sehr sparliche
Spuren alter Ansiedlung zeige, teils mit einer Kritik der Entfernungsangaben.
Die Tab. Peuting. recbnet von Kyllene iiacb Dyme 14 Milien, was den
112 Stadien zwischen Kato- Achaia und Kyllene entspreche, wahrend die
Entfernung Kyllene - Karabostasion nur 65 Stadien betrage; fiir Kato-
Achaia stimmten ferner die 40 Stadien nach Olenos und die 80 von da
nach Patrai (Strab. a. a. 0. 386), zusammen 120 Stadien = 15 Milien
Patrai-Dyme auf der Tab. Peut., und die 60 Stadien Dyme-Cap Araxos,
wahrend von Gap Araxos bis Karabostasion bochstens 50 Stadien seien.
Nun ist leider auf die eine Zahlenangabe des Paus. kein Verlass, weil sie
scblecbt iiberliefert ist, die Hss. haben liier teils Tpiaxojiouc, teils tsxpa-
xoaiou? (s. d. krit. App.); tatsacblicli entbalten auch die vorliegenden
Zahlenangaben erbeblicbe Widerspriiclie, vornehmlich in der Entfernungs-
bezeiclinung Dyme-Olenos-Patrai, die Boblaye, unter Zustimmung von
Curtius I 420 A. 5, in etwas gewaltsamer Weise aufzuheben versucbt
hat. Indes auch v. Duhns Hypothese stosst auf schwere Bedenken, auf
die Heberdey 77 A. 74 hinweist. Herod. I 145 zahlt namlicli die zwolf
achaiischen Stadte in geograpbischer Reihenfolge von Ost nach West auf,
und da heisst es: QXsvo?, Iv xto ITsipos Tcoxapo? ixlya? laxi, xal Aupnrj. Ein
„grosser Fluss“ findet sich aber nur bei Kato-Achaia, und dass dies der
Peiros ist, bezeugt Gap. 22,1. Heberdey macht ferner darauf aufmerksam,
dass die 60 Stadien Dyme- Araxos stimmen, wenn man (in der Annahme,
dass die Zahlen einem Periplus entstammen) den Seeweg von Karabo-
stasion nach Gap Kalogria (Araxos) ins Auge fasst. Auch die 40 Stadien
Dyme-Olenos-Karabostasion-Kato- Achaia stimmen ungefahr; verdorben aber
miissen die 80 Stadien Olenos (Kato-Achaia)-Patrai sein. Was andrerseits
wiederum fiir Kato-Achaia = Dyme spricht, ist die Polystratos - Inschrift
(s.unten zu 723,15). Die schwierige Frage ist also noch keineswegs ais gelost
zu betrachten; wir haben xpiaxovia in den Text aufgenommen, doch ohne
die Richtigkeit der Zahl damit behaupten zu wollen.
S. 722,18. P. Sulpicius Galba zerstort Dyme, vgl. Liv. XXXII 22;
durch ihn erfahren wir, dass Philippos die Vertriebenen, die er ausfindig

machen konnte, wieder in ihr Vaterland zuriickfiihrte, weshalb die Dymaier


i. J. 189 ais die einzigen Achaier gegen den Anschluss an Rom stimmten,
vgl. B ursi an II 320; Niese 483 A. 6 setzt die Eroberung Dymes durch
II
Sulpicius ins Jahr 210, Wachsmutha. a. O. 280 ins Jahr 208.

S. 723,1. Augustus teilte der Stadt Patrai auch die Stadte Pharai
und Triteia zu, s. 22,1. 6; dass er dasselbe mit Dyme getan habe, ist

Mommsen Rom. G. V 238 A. 3 geneigt, fiir einen Irrtum des Pausanias


zu halten, jedoch gibt er die Moglichkeit zu, dass Augustus in seinen
spateren Jahren diese Vereinigung verfugt habe.
S. 723,2. ovo[xd oi [xstsOsvto t6 Icp’ rjpiwv, {rsTaxifisafiat praegnant =
mutando dare, wie I 5,1. III 1,2. IV 30,1. VII 26,3. VIII 5,7; bei Herod.
V 68 a das Aktivum.
5r
806 VII 17,6-10.

S. 723,5. Vori Oibotas handelt Paus. schon VI 3,8 und unten §


13. Angeblich siegte er 01. 6 (756), wahrend seine Bildsaule erst 01. 80
(460) infolge eines delphischen Orakelspruches errichtet wurde. Auch lul.
Afr. gibt 01. 6 ais Siegesjabr an; daneben gab es aber die von Paus. VI

3,8 erwahnte Tradition, dass Oibotas bei Plataiai mitgekampft habe; Kalk-
mann 131 glaubt, Polemon sei die Quelle fiir die Nachricht von der Teil-

nahme des Oibotas am Kampfe von Plataiai, wahrend fiir die andern Nach-
richten das Olympionikenverzeichnis zugrunde lag.
S. 723,9. Kalkmann 132 weist die Begriindung, mit der Paus.
es erklart, dass die Inschrift Paleia ais Heimat des Oibotas nannte,
stattDyme, ab; man miisse der Legende, meint er, iiberhaupt misstrauen.
Erst auf Orund dieser Legende, die den Oibotas zu einem Dymaier macht,
sei der Stadt der altere Name Paleia zugeschrieben worden, den sie wohl
nie gefiihrt habe, da ais ihr (ariinder Dymas galt ;
welcher Ort aber unter
Paleia zu verstehen sei, das sei schon im Altertum nicht klar gewesen.
Sehr wahrscheinlich klingt diese Losung der SchAvierigkeit nicht; Preger
104 N. 127 bemerkt, dass auf der Insel Kephallenia sich eine achaiische
Kolonie Pale befand, die vermutlich von Paleia benannt Avorden sei.

S. 723,14. OoptovEioac y.at ’Ep£yJ)£i6Y)v vgl. Steph. B. s. X£ 7 ov-

xai (oi ’Ap 7 £ioi) y.ai Traxpiovujjuxio; '


llpaxX£toai • irpo o’ 'HpaxXiou? ILpatSai xat
Trpo IhpjEtos 0 £ A'JYX£ioai xal Aavaiooa, Trpo 0 £ Aavaou Ap 7 £idoai xal Ooptovioat.

S. 723,15. Eine in Kato-Achaia gefundene metrische Inschrift, deren


zweite Ilalfte verloren ist, Rangabes Ant. hellen. 2218. Kaibel Epigr.
Graec. 790, feiert einen schonen Knaben Poly stratos, Liebling des He-
rakles, der im Kampfe mit den Molioniden fiel, und zu dessen Ehren
Herakles sich eine Locke abschnitt. Kaibel bezweifelt nicht, dass Paus.
oder dessen Gewahrsmann die Namen Polystratos und Sostratos A^erwechselt
habe; da gleich nachher § 14 von dem Olympioniken
Sostratos aus Pellene
die Rede ist, sei dem Paus. eine solche Verwechslung schon zuzutrauen.
Da das im Epigramm ausdriicklich erwahnte Haarabschneiden mit dem von
Paus. erAvahnten iibereinstimnit, so ist die Identitat dieses Polystratos mit
dem hier genannten Sostratos in der Tat durchaus wahrscheinlich. Des-
wegen darf man immerhin fiir die in Rede stehende Stelle, Avorauf das £?
Ip.£ hinweist, mit Heberdey 28 X. 124 Autopsie des Paus. annehmen;
der Irrtum konnte ihm beim Verarbeiten seiner Reisenotizen passiert sein.
Dass er den Kampf mit den Molioniden nicht erwahnt, ist kein Gegen-
beweis. Frazer z. d. St. Aveist darauf hin, dass dadurch v. Duhns An-
nahme, Kato-Achaia sei nicht Olenos, sondern Dyme, eine sehr starke
Sttitze erhalt (was dieser bereits selbst A. M. III 78 A. 1 hervorhebt).
S. 724,3. dirapyas aTio xwv £v x'^ x£(paX'?j xptywv, die Sitte, Haarlocken
ais Spende am Grabe niederzulegen, ist schon bei Homer erwahnt, s. II.

XXIII 141, vgl. ferner Aesch. Cbo. 7. Soph. Ai. 1173. EI. 449 ff. Eur.
Suppi. 974 und Alc. 101 ff. Ov. IMet. XIII 427f. Das Abschneiden der
Haupthaare ais eines natiirlichen Schrauckes, der zur Trauerstimmung nicht
passe, ist ein bis in spate Zeit nachweisbares ausseres Zeichen der Traner
um einen Toten, s. Becker-Goll Charikles III 156.
S. 723,5-724,15. 807

ebd. Der Zusatz Iv x£<paX^ fehlt bald, wie I 22,2. 43,4, bald steht

er dabei, wie I 19,4. 28,6.


S. 724,4. axV]XY) xs — xal 'HpaxX^c sTTStp^., da das Relief des He-
rakles sicb auf der Stele befand, ist die Ausdrucksweise bemerkenswert,
denn sie klingt, wie wenn es sicb um zwei voneinander unabhangige
Dinge handelte.
S. 724,5. Iva^i^Quai xw 2u)axpaxtp, vgl. Bd. I zu S. 431,7.
S. Grossere Verbreitung bat der Atteskultus in Griecbenland
724,7.
nicbt gefunden; Pausanias verzeicbnet ibn nocb in Patrai Cap. 20,3; ausser-
dem findet sicb im Piraeus eine Spur aus dem zweiten Jabrb. v. Cbr., s.
Rapp bei Roscber I 723.
S. 724,8. macbt Scbwierigkeit, Kayser (s. krit. App.)
dTToppYjxov

nieinte, Pausanias wolle sagen, er babe nicbts Bestimmtes, Zuverlassiges


uber Attes erfabren konnen, also ouoev dvavxippYjxov statt duopprjxov; Kalk-
mann dagegen S. 248 ist der Ansicbt, die Gescbicbte von Attes und Ag-
distis sei, wenn irgend etwas, ein diroppYjxov, darum sei anzunebmen, Pau-

saniasbabe diese zweite Fabel erst spater binzugeftigt und mit dem laxen,
gedankenlosen Ubergang (vofxi^ouai p.Y)v ouy ouxw) an das Vorbergebende

angereibt. Uns scbeint die Stelle einfacb zu sagen, dass Pausanias nicbts
babe ausfindig macben konnen, da die Wabrbeit ein Gebeimnis sei;
was er also im folgenden bericbtet, sind Erzablungen, die er nicbt zu
sucben braucbte, die er gelesen bat, denen er aber keinen Glauben bei-

misst. Die Sacbe verbalt sicb also abnlicb wie II 17,4, wo er einen
duoppyjxoxspo? Xoyo? kennt, aber nicbt mitteilt, dagegen eine Sage bericbtet,
von der er ausdrucklicb erklart, dies und was abnlicbes uber die Gotter
erzablt werde, verzeicbne er zwar, glaube aber nicbt daran.
ebd. Wilamowitz ist der Ansicbt, Pausanias erzable, was er bier
aus Hermesianax bericbtet, nicbt aus eigener Lektiire (Hermes XIV 196),
und nacb Kalkmann 250 ist die Quelle das „mytbologiscbe Handbucb.^^
Wir meinen umgekebrt, dass die Stellen, an denen Hermesianax von Pau-
sanias zitiert wird, dafiir sprecben, dass er ibn gelesen babe, denn sie be-
zieben sicb auf Dinge, auf die nur eigene Lektiire fiibren konnte, s. Cap..

18,1. VIII 12,1. IX 35,5. 6.


Die lydische Attessage, welche Hermesianax bericbtete, findet
ebd.
sicb in bistorisierenderUmbildung in der ErzMung Herodots (I 34) von
Adrastos und Atys, dem Sobn des Kroisos, und ist dargestellt auf der Fels-
wand von Ammamli bei Maionia, s. Le Bas- Waddington Itineraire pl. 56.
S. 724,14. epja im Sinn von bebautes Land, wie z. B. Herod. I 36.
S. 724,14. aTreOavev utto xou u6?, A.ttes wird, wie bekanntlicb Adonis,
der eine Parallelfigur zu ibm ist, von einem Eber getotet; dasselbe erzablt
der Scbol. zu Nicand. Alex. 8.

ebd. xai xi STiop-svov xouxoic, etwas diesem Entsprecbendes, abnlicb

Cap. 19,2. X 26,8.


S. 724,15. 6d)v ouy a7ix6|X£vot, dass iiberbaupt die Verebrer des Attes

sicb des Scbweinefleiscbes zu entbalten batten, sagt lulian or. V 177 B:


die Verebrer des Men Tyrannos, der aucb mit Attes verscbmolzen wurde^
808 VII 17,10-18,1.

clurften den Tempel des Gottes nicht betreten, wenn sie sicli durcli Genuss
von Schweinefleisch verunreinigt liatten, s. D itten b erger Syll.'* 633 Z. 4;
in die Stadt Komana am Pontus dnrfte kein Scliwein kommen, s. Strab.
XII 575. Audi andere Orientalen entliielten sicli des Scliweinefleisclies,
so die Syrer, Lucian de Syr. D. 54, die afrikaniscben Libyer, s. Herod.
s.

IV 186, die Skytlien, s. Herod. ebd., die Aigypter, s. Herod. II 47, die
Plioinikier und Juden, s. Porpli. de abst. I 14; audi den Kretensern galt
das Scliwein fur lieilig, s. Atlien. IX 375 F.
S. 724,16. Diesen pessinuntiscben I6yj(; erzalilt Arnob. adv. nat.
V 5ff. in grosser Ausfiihrlichkeit und init Abweidiungen ini einzelnen, in

der Hauptsaclie aber iibereinstiininend. Agdistis ist identiscli mit Kybele


(Strab. XII 567), der Leben erzeugenden Xaturkraft, Attes, ihr Solin oder
Geliebter, ein Bild der iin Friililing spriessenden Vegetation, die der Glut
der Sonne erliegt, ehe die Friidite zur Iveife gelangt sind, und der Mythus
veranscliaulicht, wie aus der Finlieit der Lebenskraft ais Mutter (Kybele)
das vegetative Leben ais Sobn (Attes) hervorgelit, vgl. Porpbyrios bei
Eus. praep. ev. lIl 11,8. Aug. civ’. I). VII 25. Der freindartige Mythus
ist LIrsprungs, so E d. Meyer Gescli. d. Alt. I § 257.
wolil seniitiscben
Dass Attes an den Folgen der Entinannung stirbt, ist nicht
S. 725,8.
ausdriicklidi gesagt, aber aus Z. 8 zu scliliessen und wird bemerkt von
Arnob. a. a. O. 7, nadi dessen Erzablung der kleine Finger allein aiii
Leben bleibt.

S. 725,10. Die hier erzahlte Legende, wonach zwischen dem Siege


des Oibotas 01. 6 (756) und dem Stadionsieger Sostratos, dessen Sieg nach
§ 6 mit der Weihung der Oibotas-Statue zusammenfallt, also friiliestens
Ol. 80 (-160) fallen niiiss, kein Achaier in Olympia gesiegt habe, wider-
spricht der historischen Uberlieferung, indem in der Zwischenzeit acliaiisclie
Sieger genannt werden: Ol. 23 (688) Ikaros aus Hyperesia (Paus. IV 15,1);
Ol. 67 (512) Plianas aus Pellene (lul. Afr.); 01. 71 (496) Pataikos aus
Dyme (Paus. V 9,1). Ausserdem bemerkt Paus. VI 18,7, dass die Sitte
der Statuenehre erst 01. 59 (544) begonnen liabe, vgl. oben S. 502,9. Kalk-
niann 130 f. schliesst daraus mit Recht, dass Paus. diese Legende nicht im
Olympioniken-Verzeiclinis fand. l.'ber die Annahme, dass dieser Sostratos
identiscli ist mit dem VI 8,1 genannteii Sokrates aus Pellene, s. oben S.

472,19; iiber seine Zeit, die jedenfalls nicht weit von 01. 80 liegen kann,
s. Rutgers 45. Robert Hermes XXXV 175.
S. 725,18. Frazer macht aufnierksam auf den ungewohnlichen Ge-
braucli von 6tap.£v£i ais verbum impersonale mit folgendem Infinitiv; zu den
von ihm zitierten Stellen (Gap. 24,5. 27,8. VIII 44,1. IX 19,7. 36,6) sind
hinzuzufiigen I 28,8. IV 30,3.
S. 724,15-726,6. 809

Gap. XVIII.
Die Stadt Olenos. Griindung von Aroe, Antlieia und Mesatis.
Sage der Patreer von Dionysos. Stammtafel des Patreus. Patrai
verlassen, von Augustus neu gegriindet. Tempel der Artemis
Laphria in Patrai. Jahrliclie Pestfeier derselben.

S. 726,4. Ais Peiros gilt lieut bei den Geographen ein Fluss, der
sebr wasserreich aus den Schlucbten von Nezera hervorbricbt und durcli
Nebenbache noch verstarkt wird; er beisst lieut von seinem Quellgebirge
Olenos, sonst aber aucb iin oberen Laufe Fluss von Nezera, im Miihdungs-
gebiete Fluss von Kamenitza, s. Leake II 118. Curtius I 428. B ur-
si an II 311. Nacli Cap, 22,1 liiess er im Altertum in seinem oberen Laufe
IIispo?, an der Miindung Bsipo?, woriiber Paus. unten Cap. 22,1 sich nicbt
zweifelnd batte aussern sollen; letzteren Namen fiihrt er aucb bei Herod.
I 145 und Hesiod. bei Strab. VIII 342; nacli Strab. ebd. und X 450 biess
er aucb Acbeloos. Zweifelbaft ist dagegen, ob er aucb MsXa? biess. Zwar
stebt bei Strab. VIII 386 in den Hss.: sit’ irap’ ov Tcoxapio?

JVHXa?; docb wollten Koraes und Kramer Mela? ais Dittograpbie von
pte^a? streicben und Ileipo? nacb uap’ 6v einscbieben, unter Zustimmung von
Bursian a. a. 0. A. 3, wabrend Curtius 450 A. 7 lieber ixe^a? streicben
mocbte, mit Riicksicbt auf einen bei Callim. b. in lov. 22 und Dion. Per.
416 erwabnten Fluss Melas, den Bursian fiir einen arkadiscben Fluss balt.
Dass die altere und z. T. aucb die beutige Topograpbie Kato-Acbaia
fiir die Statte des alten Olenos balt, ward oben erwabnt, ebenso, dass
V. Dubn, der in Kato-Acbaia Dyme sucbt, der Meinung ist, Olenos miisse
ain Wege von Patias nacb Kato-Acbaia etwa 40 Stadien von Dyme liegen,
wo Dodwell antike Keste sab, II 310; vgl. Leake II 155. Geli Itine-
rary of Morea 23. Boblaye 16 u. 20. Curtius 428. Bursian 322.
V. Dubn a. a. 0. Wie oben bemerkt, ist das starkste Zeugnis fur Kato-
Acbaia = Dyme die Polystratos-Inscbrift; dass sonst bier epigrapbiscbe Denk-
inaler baufiger sind, ais bei Karabostasion, erklart sicb daraus, dass bier
die bedeutendstemoderne Ansiedlung der Gegend ist, nacb der Inscbrift-
steine vonverscbleppt werden konnten, s. Heberdey a. a. 0.
fernber
Indessen macbt docb v. Dubn mit Becbt geltend, dass mebrere der dort
gefundenen Inscbriften eine Blute des Orts nocb am Ende des ersten Jabrb.
n. Cbr. erweisen, wabrend Olenos scbon zur Zeit des Polybios (II 41) und
Strabon (VIII 386) verlassen war, was aucb Paus. andeutet.
S. 726,5. £? 'Hpaxlea xai xd Ip^a auxou TrsTcocQxaaiv, selten findet sicb

TToieiv, wie unser dicbten, obne transitives Objekt, mit e?, vgl. II 3,9. 14,3,

viel baufiger iroisiv 1'tco?, aajxa, ptubov u. s. w. £? xiva; oder es wird, aber
ebenfalls selten, der oder das zu Besingende in den Akkusativ gesetzt, IV
6,1 TTolsjXOV. X 14,6.
S. 726,6. Dexamenos, Komg von Olenos, ruft den von Augeias
kommenden Herakles zu Hilfe gegen den Kentauren Eurytion, den Hera-
kles erlegt, s. Apollod. II 5,5, 6. Anders lautet die Version der Sage bei
Hygin. fab. 33, wo Deianeira, die Tocbter des Dexamenos, die Gattin des
810 VII 18,1-8.

Kentauren werden soli, der aber von Herakles getotet wird. Sonst erscheint
Deianeira ais Tocliter des Oineus; iiber die Entstehung der verschiedenen
Versionen (zu denen nocli Paus. V 3,3 imd Diod. IV 33 zu vgl.) s. Weiz-
sacker bei Eoscher I 998 ff.

S. 726,10. Uber die Orte Peirai und Euryteiai ist nichts zu be-
richten, da sie mir liier erwahnt werden; wenn die Einwoliner Gt:o djBevstac
Olenos verliessen, so solite inaii freilicli denken, sie batten sich in
grdsseren imd dann aucli bekannteren Orten niedergelassen (I? Oocxpa? xz xal
£? "PuTcac?).

S. 726,12. V'on bier bis und mit Gap. 21 spricbt Paus. von Patrai.
ebd. Zu llsipos bemerkt eine Eandnote in Va: Tieipo? iroxapio? x^?
vixCas* dva p-saov d‘/ata? xal yajxsvixCa* dyata? Yj dufxr), wXsvo? fj yap-svix^a.
S. 726,13. Zu rXauxo? bemerkt inarg. Va: ^Xauxo? -oxa|xo?
vuv X^xa* und sodann dpoa ~oXt; drJj xou dpoxpidv.
Tiaxpeojv Der Fluss
Glaukos, dessen Miindung 5 km von l’atrai entfernt liegt, beisst beut
Levka; er bat ein l)reites, im Winter wasserreicbes Bett, das aber im Sommer
meistens trocken ist.S. Leake II 123. 154. Boblaye 22. Curtius
435. Bursian 312. Baedeker 331.
S. 726,17. Zu Aro e vgl. Et. m. 147,35, das aus einein sibylliniscben
Orakel ’ApoY) xpiTropyo? zitiert. Curtius 436 meint, dass das alte Demeter-
beiligtuin siidwestlicb von der Burg in Aroe gestanden babe vgl. ;

Bursian 325.
S. 726,19. Wabrscbeinlieli war der altesten Sage der Dracbenwagen
fremd; die alteren scbwarztigurigen Vasenbilder zeigen den Wagen nocb
durcbweg obne und Sclilangen,
Eliigel werdenerst in der rotbgurigen ]\Ialerei
Eliigel an der Acbse und Sclilangen Rader angebracbt. Die Vor- iiin die
stellung, dass geHiigelte Sclilangen oder Dracben vor den Wagen gespannt
sind, wie das in Sopb. 4’riptoleinos (Erg. 539 ff.) dargestellt war, tritt in
der Kunst zuletzt auf. Vgl. Strube Stiid. z. eleusin. Bilderkr. 9ff. Stepbani
C. E. 1859,82. Overbeck Kunstmytb. III 530.
S. 727,1. Antbeia (vgl. Stepli. Byz. s. b. v., dessen Angabe der
Lage, ais in der Nabe von Argos, aber nicbt auf den Ort passt) „erstreckte
sicli von Aroe in die nordlicbe patraiiscbe Ebene, wo die Spuren des altesten
Artemiskultus sicli bnden^, Curtius Xacb Atb. XI 460 D wurde a. a. O.
bier Demeter unter dem Beinamen 7roxr,piocpopo^ verebrt. Audi Hesiod. scut.
Here. 381 ^'AvOsia Tzoir^zcaoL wird vielfacb bierauf bezogen, von maneben Er-
klarern aber mit Eiicksicbt auf die (wabrscbeinlieli interpolierten) Verse
474 fg. ebd. ein tbessaliscbes Antlie oder Antbeia angenominen.
S. 727,3. Me satis, ausser bier und nocb mebrfacii weiter unten,
anderswo nicbt erwabnt. Wie der Name andeutet, lag der Ort zwiscben
Aroe und Antbeia, also landeinwarts; das in die Mesatis fiibrende Stadttor
lag oberbalb der Burg, s. Curtius a. a. O.
S. 727,4 ff. iTupouXsuOsvxa utto Tixdvoiv, vgl. VIII 37,5, die mystisebe
Fabel lautete dabin, dass die Titanen auf Gebeiss der eifersucbtigeii Hera
den Knaben Dionysos beim Spiel toteten und seine Glieder verzebrten,
s. Clem. AI. Protr. II 17 f. p. 15 P. Arnob. adv. nat. V 19. Macrob.
S. 726,6-728,6. 811

somn. I 12,12, vgl. Preller-Robert 706. Die Sage der Patreer muss
nach unserer Stelle auch eine Erklarung des Namens Mesatis enthalten
haben, der Paus. wohl nicht recbt traut, aber nicht fbrmlich wider-
sprechen mag.
S. 727,7. ’A/aid>v ix^aXovxwv ’'Ia>va?, s. Cap. 1,5. 8.

ebd. Patreus, des Preugenes Sohn, griindet Patrai, vgl. IU 2,1.


VII 6,2.

S. 727,12. Die Vermutung ist iiabeliegend, dass der hier Harpalos


genarmte Sobn des Amyklas identiscb sei mit dem III 1,3 Argalos genannten.
S. 727,14. Auch Cap. 20,6. X 22,6 wird betont, dass die Patreer
die einzigen Acbaier gewesen seien, die beim Einfall der Kelten (i. J.

279) den bedrangten Aitolern zu Hilfe 2 eilten. Bursian II 326 A.


glaubt auf Grund von Polyb. XXXIX 9, dass bier ein Irrtum des Paus.
vorliege, da die Katastrophe, welcbe zur Entvolkeruug fiihrte, vielmehr
die Niederlage sei, die die Patreer kurz vor 146 in Pbokis erlitteii; die
baufige Erwabnung von Patrai in der Gescbichte des Bundesgenossen-
krieges bei Polybios gestatte nicht, die Xacbrichten des Pausanias und
Polybios auf zwei verscbiedene Begebenheiten zu beziehen; uns scbeint
sie nur zu beweisen, dass Patrai in der Zwiscbenzeit seit 279 sich wieder
erbolt hatte.
S. 727,19. UberBoline s. unten Cap. 23,4, wo derXame BoXiva heisst;
liber ArgyraCap. 23,1; Arba wird sonst nicht erwahnt; gegen die Meinung
alterer Paus.-Herausgeber, dass ’'Ap^av verdorben sei aus ’Ap6yjv, spricbt
sich Leake 126 Anm. aus. Die Lage des Orts ist aber ganz ungewiss.
S. 727,20. Tou irapdirXou xsiaQat xaXoji, die Formel ist aus Tbuc.
I 36 bekannt.
S. 728,2. Ttposauvtpxias oe acpiai xal ’A/aioi)? xxX., auch alte Soldaten
erhielten bier Wobnsitze, vgl. Strab. VIII 387 'Pcop-atoi oe veoiaxl piexa xr^v

’AxxiaxY]v vixYjv iopuaav aux69i x^? axpaxta? [xepo? d^toXoYov; daraus scbliesst
Hertzberg I 495 A. 31, dass Patrai bald nach der Griindung von Xiko-
polis kolonisiert wurde. Es waren Veteranen der X. und XII. Legion, s.
ebd. 496. Den Grund, wesbalb Rhypes zerstort wurde, sucht Curtius
I 459 darin, dass es wohl, weil befestigt, der neuen Kolonie hatte gefahr-
lich werden konnen.
S. 728,3. tiber Phy pes s. oben Cap. 6,1 und mehr unten 23,4.

ebd. eotoxe piev sXeuOepot? ’Ayaicov |x6vot<; xot? Ilaxpeuatv eivai, d. h. die

Patreer wurden nicht dem Imperium eines romischen Statthalters unter-


worfen, sie konnten ihre innern Angelegenheiten selbst ordnen, hatten
eigenes Recbt und eigene Gerichtsbarkeit; dass aber damit auch Abgaben-
freiheit verbunden war, wie meist gesagt wird, ist zum wenigsten nicht
nachgewiesen (s. Hertzberg
508 A. 68). Immunitat war namlich wohl
I
die regelmassige, nicht aber eine notwendige Zugabe zur libertas, s. Kar-
lowa Rom. Rechtsgesch. I 338.
S. 728,6. Patrai, heut Patras oder Patra, ist unter den Stadten des
westlichen Achaia die nordostlichste ;
sie liegt am nordlichen Ende der
fruchtbaren Glaukosmiindung, unter und auf einem mit dem Panachaikon
812 VII 18,8-12.

zusammenhangenden Hugelriicken (jetzt Skatovuni). Die alteste Stadt lag-


vor dem Foss der Burgbolie; aucli die durcli den Fzweiten Synoikismos
vergTosserte grenzte nocli niclit an das Meer, uiid erst die Stadt des
Augustus erstreckte sicli bis zum Strande. Da der Ort immer, aucli
walirend des Mittelalters, bewohnt war, die Bautriimmer bestandig zu Neu-
bauten Verwendung gefuiiden baben, sind die Reste des Altertunis ausserst
sparlicb; nocb im 17. Jabrb. aber waren nicbt unerlieblicbe Ruinen vor-
banden, vgl. Tafel Tbessalonica p. 471 (Bericbt des Beiijamin v. Tudela).
Wbeler Journ. into Greece 292. Dodvvell I 1,158. Leake 123.
Boblaye 22. Clark Pelop. 278. Curtius 434. Bursian 324. Bae-
deker 28; iiber dortige Denkmaler v. Dubn A. M. III 66.
ebd. Paus. bescbreibt die Stadt in dreifacber Einteilung: zunacbst
oben die Burg, dann die Hocbflacbe des westlicben Abbangs, also den
Markt init Uingebung, und endlicb die Hafenstadt; Curtius 441.
ebd. IJber den Beinamen der Arteinis Lapbria s. oben S. 168
zu IV 31,7; ebd. iiber die Artemis Lapbria von Messene.
S. 728,8. sprjp-aiilsGr)? oid to e? xrjV NixottoXiv natiir-

licb bat die Konzentrierung der Bevolkerung in Nikopolis macbtig dazu


beigetragen, den angrenzenden Gebieten das Geprage der Verodung zu
geben, obgleicb wobl anzunebmen ist, dass einzelne der zum Synoikismos

berangezogenen Gemeinden trotzdem weiter existierten (s. Oberbummer


Akarn. 204 A. 3), aber die Bevolkerung Griecbenlands war iiberbaupt
gewaltig zusanimengescbmolzen, vgl. Polyb. XXXVll 9,5. Strab. VII 325.
Hertzberg I 486 ff. IVIommsen R. G. V 2451.
S. 728,9. wurde zum Andenken an die Eiitscbeidungs-
Nikopolis
scblacbt zwiscben Octavianus und Antonius und bald nacb derselben ge-
griindet, da wo das siegreicbe Lager gestandeii batte; Hertzberg I 492
A. 26. Zum Synoikismos vgl. V 23,3. X 38,4. Strab. a. a. 0. Dio
C. LI 1,3.
S. 728,12. Zum Inbnitiv xoixiabr^vai s. VI 20,14, S. 650.
S. 728,15. Ebenso lautet die Reibe beim Scbol. zu Eur. Or. 1094,
nacb einer andern Sage (X 6,4) war Delpbos ein Enkel des Autocbtboneii
Kastalios.
S. 728,17. Oineus batte den Zorn der Artemis dadurcb sicb zu-
gezogen, dass er ibr allein nicbt geopfert batte, vgl. Hom. II. IX 533 ff.,
zur Strafe dafiir lasst sie den Garten des Oineus durcli einen Eber ver-
wiisten, den dann Meleager, der Sobn des Oineus, erlegt.
S. 728,18. aiTiav xr Oew x^? eTrixXY^asa)?, statt x^c ilsou, bier nabe-
liegend, um das Zusaniinentreffen zweier Genitive zu vcrineiden, vgl.

I 9,1 x^? dk £? xov iraiSa xT| KXsoTraxpa 6ujvoia? dXXa? x£ aixGc, docb
aucli sonst, vgl. I 20,7. Kr. App. zu 1 17,2.
S. 728,19. xo p.£v xou dYdX|xaxo? brjp£uou(jd iaxiv, vgl. II 10,5
’Acppo6ixir)? oLYalpia :r£7cotY)xai, cpipouja. VII 21,6. 22,1. 2. 23,9. 26,6 u. s.,

vgl. zu S. 505,23.
ebd. Den Typus der Artemis Lapbria von Kalydon, spater Patrai,
den Paus. nur kurz ais den der Jagerin Artemis bezeicbiiet, kennen wir
S. 728,6-729,10. 813

aus Miinzen von Patrai: die Gottin steht ruhig da, den Kopf leicht nacli
ihrer 1. Seite wendend, im kurzen Chiton, der dieBrust und Schulter
r.

frei lasst; iiber die 1. Schulter hat sie eine Chlamys hangen, an den Fiissen
tragt sie hohe Jagdstiefel; das Haar ist in einen Knoten geschlungen, iiher
der r. kommt der Kocher zum Vorschein, Die r, Hand stiitzt
Schulter
sie auf die Hiifte, in der 1. halt sie den Bogen zu ihren Ftissen sieht man ;

links einen zu ihr aufhlickenden Hund, rechts ein rundes Postament, auf
dem das Ende des Bogens aufsteht. S. Imh o of- Gardner 76 pl. Q 6 10, —
unsere Munztafel V 6 u. 7. Studniczka R. M. III 277 wollte in der
hald fur echt archaisch, hald fiir archaistisch gehaltenen Arterni^- Statue
aus Pompeji, der sog. Diana von Portici (oft ahgehildet, vgl. Overheck
I 255 Fig. 68), eine Kopie der hier heschriehenen Statue erkennen; zu-
stimmend Collignon II 656. Mau Pompeji 442, mit Einschrankung
Overheck a. a. O. Aher der Typus dieser Artemis stimmt mit dem
Typus der Mtinzen ahsolut nicht tiherein. Freilich meint Furtwangler
Meisterw, 634, dass der Miinztypus ein jungeres, von Paus. nicht erwahntes
Kulthild wiedergehe, wahrend die von ihm erwahnte altere Statue auf den
Miinzen der Stadt fehle. Allein die Angahe des Paus. iiher das Zeitalter

der Kiinstler (s. u.) ist so allgemein gehalten, dass das Werk darnach selir

gut aus der Mitte des 5. Jahrh. stammen konnte; und dieser Zeit konnte
eine Figur, wie sie der Miinz-Typus zeigt, wohl angelioren (so auch
Imhoof-Gardner 77); Schreiher hei Roscher I 569 halt die Figur
fiir Selene.

S. 728,20. Die heiden Kiinstler M en ai chmos und Soidas sind uns


nur aus dieser einen Erwahnung hekannt. Paus. hestimmt ihr Zeitalter nach
Kanachos von Sikyon (vgl. ohen S. 577 zu VI 9,1 u. S. 595 zu VI 13,7)
und Kallon von Aigina (s, I 635 zu II 32,5); sie werden darnach ungefahr
01. 80 (460) anzusetzen sein. Klein Arch. epigr. Mitteil. V 100 meint,
nach der Technik der Artemis Laphria diirften die Meister der Schule des
Dipoinos und Skyllis angehoren, doch ist aus der Technik garnichts zu
schliessen.

S. 729,3. xd auoxaxd acpiat xwv ^uXtov xstxat, a<piai = utt’ auxdiv und
xsixaiim Sinne des Perfektums von xiOyjfxt, s. Trendelenhurg Der grosse
Altar des Zeus in Olympia 20.
S. Die Priesterin tritt gewissermassen ais Stellvertreterin
729,6.
der Gottin auf, was hei gewissen feierlichen Gelegenheiten auch
selhst
anderswo geschah, vgl. VIII 15,3. Heliod. Aethiop. III 4. Frid. Back De
Graecorum caerimoniis in quihus homines deorum vice fungebantur, Berl.
Diss. 1883. St en gei Sakralaltert. ^ 34.
ebd. Auf diesen Brauch nehmen Miinzen von Patrai Bezug, die eine
Frauengestalt, jedenfalls die Priesterin, auf einem von Hirschen gezogenen
Wagen darstellen; s. Imhoof-Gardner p. 78 pl. Q 13.

S. 729,10. Gefliigel wurde nur wenigen Gottheiten ais Opfer darge-


bracht und, wie es scheint, nicht geschlachtet, sondern lehendig verbrannt,
wie hier; vgl. G. Wolff in Porphyr. de philos. ex oraculis baur. reliqu.
814 VII 18,12-20,1.

(Berlin 1856) 187 ff., mit Nachtragen im Philol. XXVIII 188 ff.; iiber Ganse-
opfer auf Bildwerken s. Stephani C. E. 1863, 79.
ebd. £Tt 8k u? dypia? xxX., dies also sind keine ispsta, ais welche
Suidas u. pous epSop-o? Schaf, Schwein, Ziege, Huhn und Gans nennt. Wir
erfahren aiich nur nocb einmal X 32,16, dass in Tithorea der Isis, also
einer nichtgriechischen Gottbeit, Hirscbopfer dargebracht worden seien.

Gap. XIX.
Grabmal des Eurypylos. Artemis Triklaria. Melanippos und
Komaitho. Der Kasten des Eurypylos.
S. 729,19. Eurypylos, des Euaimon Sohn, aus Ormenion in Tbessa-
lien, ist einer der bervorragendsten Helden der Ilias, vgl. II 736. V 79 ff.

VII 167. XI 575 ff. tiber ibn Konr. Schwenck Eh. M. X 384 ff. Aug.
Schultz Jb. f. Ph. CXXni 305 ff., s. u. zu § 7.
S. 729,20. TrpoStY]7Y]aa[X£vtp irporspov, wie Herod. IV 145 dia Tcp6<paatv

TTjv I7W aTzrfcqaoiiai 'irpoSiyj^yjadpisvo? Tiporepov tocSb, vgl. oben Cap. 1,6, wo das
pleonastische Tipoispov fehlt (Siebelis).
S, 729,23. Uber den nur bier (und unten Cap. 22,11) erwahnten
Dienst der Artemis Triklaria vgl. W elcker griecli. Gotterl. I 573. II 769.

S. 729,24. Uber die Lage des Heiligtumes der Artemis Triklaria


spricht sich Pausanias Cap. 22,11 aus.
S. 730,2. dTtoaxsXXsffOai uapa av8pa, gewohnlich cpoixav tc. d., II 10,4.
34,12. (IV 20,6. VII 23,1); vgl. VII 25,13 dvopo? h -Ksipav dcpixeaOai, X 28,8
7i)vai/l I? x6 auxo d^ptxeadai.
ebd. Zur Liebeslegende von Melanippos und Komaitho vgl. Eohde
Gr. Eom. 43 f. An historische Personlichkeiten ist nicht zu denken Xach
Schultz a. a. O. 307 bedeutet Melanippos (Schwarzpferd) die Gewitter-
wolke und Komaitho (Brandhaar) den daraus hervorzuckenden Blitz.
ebd. ist unmoglich, aup-^aiveiv wird nur mit dem Iniinitiv konstruiert.
S. 730,8. xo dvdX7Y]xov, das Neutrum des Adjektivs statt eines Ab-
straktums, s. zu S. 489,13.
ebd. oTTou y.ai oder in kausalem Sinn, wie Z. 12, vgl. I 41,4. II
37,5. III 12,11. IV 9,6. 35,12. V 11,9. IX 27,8, ofter bei Herod., vgl. I
68. IV 195. VII 160; ebenso kausal ottoxs IV 21,6.
S. 730,15. x-^? x£ 7^? duoStSouay]? xai voaoi I71VOVX0, zur Anakoluthie
vgl. Bd. I zu S. 17,16; vgl. auch § 9.

S. 730,20. Uber Siihnopfer von Menschen beiderlei Geschlechts vgl.


Usener SB. der M^iener Akad. CXXXVII, III 59.
S. 731,1. Uber den spater Meilichos genannten Fluss s. u. Cap. 23,11.
S. 731,5. Vgl. mit dieser naiv-sentimentalen Ausserung Cap. 23,3.
S. 731,7. paatX£u? und ^£vtxov 6ai|J.ova, ^£vo? wiederum adjektivisch
§ 8. III 16,2, aber VII 18,8 ^£vtxov ovop-a.
S. 729,10-732,13. 815 .

S. 731,10. Auf Miinzen von Patrai ist bisweilen ein mit einer Chlamys
bekleideter Mann dargestellt, der in der linken Hand einen Kasten halt
und auf einen Altar zulauft; man erkennt darin den Eurypylos, der sich
zu dem Altar der Artemis Triklaria begibt, Imh oof-Gardner p. 75 pl.
Q 1. Auch andere Miinztypen werden hierher bezogen, so eine JUnglings-
figur (der Genius von Patrai), der den r. Arm iiber einen Altar ausstreckt
und sich mit dem 1. Arm auf einen auf einem Postament stehenden Kasten
stiitzt, ebd. Q 2; ferner Darstellungen eines runden Kastens mit konischem
Deckel, der bald allein fiir sich, bald auf einem Altar stehend abgebildet
ist, ebd. Q 3 u. 4; Imhoof-Gardner erkennen darin den Behalter, in dem
das Dionysos-Bild sich befunden haben solite.

S. 731,11. l'p
7 ov ‘HcpaitjTou, das Bild hatte also himmlischen Ursprung
wie die ^oava outcst^; IX 41,1 verwirft aber Pausanias die Sage, dass der
Kasten, der iibrigens von den Patreern auch nicht gezeigt werde, ein Werk
des Hephaistos sei.

S. 731,15. auxtxa IVfptov piexa XYjv Oeav, vgl. damit die Sage
I 18,2, nach der die Schwestern Aglauros und Herse wahnsinnig wurden,
ais sie die Lade Xach Schultz a. a.
offneten, in der Erichthonios lag.
O. 306 Wahnsinn das gewaltige Spriessen und Treiben
symbolisiert der
der Xaturkrafte im Friihling und Sommer, das Offnen des Kastens raft ihn
hervor, wie der Schoss der Erde sich otfnet, wenn die Vegetation sich zu
entwickeln beginnt; das Aufhoren des Wahnsinns bedeutet das Absterben
der Vegetation im Herbst, und Eurypylos ist nichts anderes ais der Gott
der Enterwelt, aus der alie Vegetation hervorgeht; darauf weise auch die
Tradition hin, die ihn zum Sohne des D examen os mache, der nur eine
andere Form des Unterweltsgottes sei.

S. 731,20. Wie hier — sehr bezeichnend fiir die Anschauungsweise


der Griechen — ^£vo?, wird bei Plut. Pelop. 21 ein Menschenopfer pap^apo?
und Tcapavop. 0 ? genannt, vgl. St en gei Jb. f. Ph. CXXVII 369.
S. 732,4. Meilichos, der vor der Opferablosung Ameilichos hiess

(§ 4), erinnert an den Siihngott Zsu? Medtyto?, den Milden, an dessen Altar
der blutbefleckte Theseus von den Phytaliden gereinigt wurde (I 37,4), vgl.
den Aiovuao? MeiXiyto? auf Xaxos (Athen. III 78 C) und die 0£oi MsiXr/ioi X
38,8. Topffer Att. Gen. 249 f.

732,12. ETTSioav xto Atovuato x-qv sopxfjv a-ytoai, nicht «YaYcDJt, wie Porson
wollte, denn dem Heros 'wird nicht nach dem Gotte geopfert, s. oben zu
S. 9,4 u. vgl. Gap. 20,8. 9.

Gap. XX.
Dionysos Aisymnetes. Athena Panachais. Das Odeion in Patrai
und das in Athen. Tempel der Artemis Limn atis. Andere Tempel
und Bildsaulen.
S. 732,13. Das Wort aiaup-vvjxY]? erscheint bereits bei Homer, wo es
Od. VHI 258 einen Kampfrichter bedeutet; spater war es Bezeichnung fiir
816 VII 20,1-6.

gewisse obrigkeitliche Personeii. Nacli Topffer bei Pauly-Wissowa I 1092


weist der Name des Flusses MsiXr/o?, sowie der Cbarakter des Kultes daraaf
hin, dass der Dionysos sicb in seinem Wesen mit dem
beriilirte, s. oben zu S. 732,4; vgl. Preller-Eob ert 676 A. 2. 692 A. 1.

S. 732,17. oiroaoi Amasaeus u. a. ais liberi omnes zu


nicbt mit
erklaren, ov] vermehrt Unbestimmtbeit des Indefinitums wie bei dem
die
baubgen oati? ori, also eine gewisse Zahl von Kinderu, vgl. V 4,5. II 24,4.
V 17,7. 24,1 u. s.

S. 732,21. Xouad|X£voi os tw itoTajj-cp, dagegen VI 22,7 X. sv xp


s. das.

S. 732,24. Wie bier ais Oavayat?, so erscbeint Atbene aucb sonst ais
Hiiterin uiid Vorsteberin grbsserer Stammverbindungen, ais ’Ixo)via in Koro-
neia, Strab. IX 411, ais '
EXXavia Eur. Hipp. 1123; vgl. Preller-Eob ert
220 f. Imboof-Gardner 78 vermuten, dass der auf Miinzen von Patrai
sicb findende Typus einer in einer zweisauligen Tempelfront stebenden
Atbene, die in der ausgestreckten r. Hand eine Sebale, in der 1. einen
Speer balt (s. ebd. pl. Q 14, unsere Miinzt. V 8), die Atbene Panaebais
vorstellt, da dieser Typus auf Miinzen anderer peloponnesiscber Stadte

abnlicb vorkommt.

S. 732,25. Uber
Verebrung der grossen Gottermutter im Pelo-
die
ponnes s. Bd. I 776 Wide Lakon. Kulte 204 ff. Preller-Eob ert
u. 853.
650. Lobeck Aglaopbamos 1152 vermutete, dass der Kultus von Patrai
vielleicbt eine Stiftung der Seerauber sei, die Pompeius nacb Dyme ver-
setzt batte (Plut. Pomp. 28).
S. 733,2. Auf Miinzen von Patrai findet sicb die Darstellung einer
bekleideten Frauenfigur mit der Mauerkrone und mit Trauben in denHanden;
zu beiden Seiten sind Frauen in tanzender oder springender Haltung dar-
gestellt; Imboof-Gardner 79 pl. Q 16 bezieben den Typus auf den
orgiastiseben Kultus der dindymeniseben Mutter.

ebd. Uber die Verbreitung des Kultus des olympiseben Zeus in

Griecbenland und den Kolonien Preller-Eob ert 121


s. f. (wo aber ge-
rade Patrai feblt). Erwabnt wird der Tempel von Patrai ais Ziegelbau bei
Vitr. II und Plin. XXXV 172; docb waren Saulen und Epistyl aus
8,9
Marmor. Uber Uarstellungen des stebenden und des tbronenden Zeus auf
Miinzen von Patrai s. Imboof-Gardner a. a. 0. mit pl. Q 17.
S. 733,3 f. Die Interpunktion ist bier nicbt mit Sieberbeit festzu-
stellen. Xacb der in den Ausgaben gegebenen, von uns beibebaltenen
befanden sicb die Herastatue und das Apollonbeiligtum dem Tempel des
olympiseben Zeus gegeniiber; nacb Scbmitt (s. krit. App.) nur die Hera-
statue, nacb Sebubart (in der praef.) stand letztere neben der Atbena im
Olympieion.
S. 733,4. liber Miinzen von Patrai mit Darstellung einer tbronenden
Gottin, bei der jedocb die Deutung auf Hera ungewiss ist, s. Imboof-
Gardner a. a. O. mit pl. Q 18.
S. 733,5. Imboof-Gardner 80 vermuten, dass dieser Apollon vielleicbt
S. 732,13-733,20. 817

auf einer Miinze von Patrai abgebildet sei, die Apollon naekt und steliend
darstellt, die r. Hand ausgestreckt, die auf ein Postament
in der 1. Hand
gestellteLyra haltend; docli fehlt hier das charakteristische, dass der eine
Puss auf einem Stierscliadel rulit. Eine entsprechende Darstellung ist sonst
nicht bekannt. Wenn Wernicke bei Pauly-Wissowa II 57 dem Apollon
von Patrai das Epitheton Nop-io? beilegt, so bemht das nicht auf Uber-
lieferung, sondern ist nur aus dem Attribut des Stierschadels geschlossen.
Vermutlich ist diese Statue mit dem in Ehrendekreten von Kleitor ge-
nannten Apollon sv rf d^opS von Patrai gemeint, s. Holleaux Pev. d. et.

gr. X 281, Inschr. A, Z. 22 u. B, Z. 26, vgl. ebd. 291.


S. 733,5. 7 U[Avos eahrjTo?, die Hinzufiigung des Genitivs ist unge-
wohnlich, veranlasst ist sie wolil durch die Bemerkung, dass der Gott
wenigstens Sandalen trage.
S. 733,7. ’AXx7.io? vgl. Porphyrio zu Hor. Od. I —
10,9 12:
fabula haec autem ab Alcaeo ficta, und zu v. 1 : hymnus est in Mercurium
ab Alcaeo lyrico poeta.
S. 733,10. £v dXtdot, s. XXI 446 —448.
S. 733,17. liber i. J. 1889 wieder aufgefundenen
die Peste des
Odeions von Patrai (von dem iibrigens schon Pouqueville und Dodwell
Peste gesehen haben sollen, nach 'Ecm'a v. 2. Juni 1889, doch vgl. Dodwell
I 1,158 d. deutsch. Ubers.) ist berichtet AsXtiov dpyaioX. 1889, 62. Berl. phil.
Wochenschr. 1889, 1066. Amer. Journ. of Archaeol. V 378, und eingehend
nach Autopsie Frazer IV 148 z. u. St. Sowohl von den Umfassungs-
mauern, ais von der Biihne und den Sitzreihen ist noch viel erhalten; das
Material ist Backstein, mit Marmor belegt. Der Bau befindet sich in dem
hoher belegenen Quartier, westlich von dem Kastell. Ob die IvtauBa be-
findliche Apollonstatue im Odeion selbst oder davor .aufgestellt war, ist

nicht auszumachen.
S. 733,20. Das Odeion, Ehren seiner Ge-
das Herodes Attikos zu
mahlin Pegilla (gest. 161 v. und seine Familie Ditten-
Chr.; vgl. iiber ihn
berger im Hermes YIH 67. Buresch im Ph. M. XLIV 489. Gurlitt
58, und iiber die auf Herodes und Pegilla beziiglichen Inschriften Kohler
A. M. VIII 288. Wachsmuth ebd. IX 95. Hiilsen Ph. M. XLV 284)
erbaute, lag am siidwestlichen Abhang der Akropolis und ist in den Puinen
noch erhalten. Der im untern Durchmesser ca. 80 m messende Zuschauer-
raum, der sich den Akropolisfelsen hinaufzieht und auf beiden Seiten von
Umfassungsmauern iiberragt wird, war, wie das bei allen Odeien der Fall
ist (vgl. I 8,6 mit Bd. I 170), bedeckt und hatte iiber 30 Sitzreihen, auf

denen etwa 6000 Zuschauer Platz fanden; sie waren durch ein Diazoma in
zwei Abteilungen und durch Treppen in unten 5, oben 10 Keile geteilt.
Die Orchestra mit 18,80 m Sehnenlange, ist etwas grdsser ais ein Halb-
kreis und hat zu beiden Seiten Ausgange, die in Xebengemacher und durch
diese ins Freie fiihren. Die Biihne ist mit der Orchestra durch Stufen ver-
bunden; sie war 35 m breit, 8 m tief und 1,50 m hoch; in der Piickwand
liegen drei Tiiren. Das Biihnengebande hat heut noch drei Stockwerke, die
daran stossenden Seitenfliigel iiberragen es aber bedeutend, und es scheint,
818 VII 20,6-21,4.

dass die Fassade des Mittelbaus einst niclit geringere Hohe liatte. Vgl.
K. Schillbach Uber das Odeioii des Herodes Attikos, Jena 1858. Iva-
noff in deii A. d. ! XXX 213. Tuckermann Das Odeion des Herodes
und der Regilla, Bonn 1868. Milclilidfer bei Baumeister 197. Bdtticher
Die Akropolis 291. Harrison Ancient Atbens 263. Baedeker 56.
S. 733,23. Der Bau wurde wobl bald nach dem Tode der Regilla
in Angriff genommen, vor dieser Zeit also bat Paiis. sein erstes Bucb ge-
scbrieben, vgl. Gurlitt 1. 58.
S. 734,1. Curtius 443 balt diese ttuXt) xara tt|V 1'^ooov, die unten
Z. 4 ais Sie^ooo?, die r/j? avTixpu; belegen sei, wieder genannt ist, fur
identiscb mit 6 em Tore, das nacb Cap. 21,6 s? xa £:rl baXaaorj x^c TroXeto?
fiibrte. Abweicbender Ansicbt ist B ursi an 329 A. 1 der beide fiir ver- ,

scbieden balt und sicb niclit denken kann, dass die Stadt sicb ostwarts iiber

die Akropolis binaus erstreckt babe daber weicbt er in der topograpbiscben


;

Ansetzung der Gebaude am Markte und in der Niibe von Curtius ab.
S. 734,3. Patreus und sein Vater Preugenes sind bekannt (Cap. 18,5),
niclit so Atberion, und sonderbar klingt die Bemerkung: da Patreus im
Knabenalter dargestellt ist, so sind Preugenes und Atberion ebenfalls Knaben.
S. 734,5. Zur Artem is Limnatis vgl. Bd. 1 522 zu H 7,6; ibre
Verebrung in Sparta (ais Ai|xvai'a) s. III 14,2.
S. 734,9. Mesoa ist III 16,9 ein Ort in Lakedaimon, vielleicbt sogar
ein Teii von Sparta selbst, s. Bd. I 799; dies kaiiii jedocb bier niclit ge-
meint sein; es gab also aucb in Patrai ein Stadtquartier dieses Namens,
vielleicbt zur Mesatis (s. oben Cap. 18,4) geborig und demnacb am Abbang
aes Panacbaikon belegen, s. Curtius 444 u. 455 A. 22.

S. 734 ,
11 . Tr^c; ikou xtc xuiv oixsxuiv, xtc niclit in der gewobnliclien,
namentlicb bei den loniern iiblicbcn Stellung zwiscben Artikel und Sub-
stanti v, s. Bd. I zu S. 448,14.
S. 734,12. xouxou 0 £ xou x£|jl£vouc £jxt xai aXXa xoi; llaxp£U!Jiv i£pa, wir
sind nicbt genotigt, mit Kayser und Frazer (s. krit. Appar.) den Ausfall
einer lokalen Bestimmung (IvSov, £ 770 ?, £vxo?, 7 :poj£ 7 ?j, £-/o|j.£va) anzunebmen,
vgl. VHI 30,7 £(7 X 1 [X£vVII 5,6: der Genitiv bezeicbnet die
xrjs a 7 opa? . 34,5.
Zugeborigkeit zu eineni Orte und niibert sicb der lokalen Bedeutung, wie
VHI 48,1 zeigt (xyj? d7 opa? £axiv £v aux-^), vgl. Bd. 1 zu S. 110,5..

S. 734,14. Darnacb bat es den Anscbein, dass der beilige Bezirk


(x£}i£vos) der Artemis Limnatis rings von Saulenballen umgeben war, die
die verscbiedenenUpd mit einander verbanden; s. Curtius 443. Bursian 328.
ebd.Die Statue des Asklepios war Jedenfalls ein Akrolitb, das
Gewand also entweder aus Bronze oder aus (vergoldetem) Holz gearbeitet.
S. 734,18. Das bier und Cap. 21,6 nur beilaubg erwabnte Tbeater
lag wobl in der Nabe des Artemis-Temenos und war nacb romiscber Art
ganz auf ebenem Boden aufgebaut.
819
S. 733,20-735,18.

Gap. XXI.
Kalllrhoe. Drei Bildsaulen
Dionysos Kalydonios. Koresos und
Die Beinamen des Poseidon
des Dionysos und ihre Namen.
Patrai. Wunderb^-es Orake
Andere Tempel und Bildsaulen in
aneai. Dielempe
in Patrai. 0 rakel des Apoll on Thy rxeus in Ky
Die Frauen der Patreer.
des Serapis zu Patrai.

S 734 20 Der starke Kultus des Dionysos - hier ais KaXuSd,vio«,

6 ais Mesateus, Antheus und A^eus,


oben Gap. 20,1 ais Ai.eixvrirrjt, unten §
der auch heute noch durch Wem-
— sich aus dem Weinreichtum
erklart
,

bau sich auszeichnenden Gegend.


Erzahlung von Koresos und Kallii oe
i
S 735 1
novellistisch gefarbt;
fruher erzahlte von Melanippes
und Komaitho stark
alexandrinischer Dichtung.
Kalkmann 132f. sieht darin Einfluss

S 735,6. 6 6^ lizooae xo5 lepecoc, — der Gott schiitzt seinen Priester;


beleidigte Chryses seme Zuflucht
eo nimmt der von Agamemnor> schwer V lOff., vgl. lul. or.
erhort, Hom. II. I
zu Apollon, der ihn augenblicklich
1 p;q A f n . Tv.

-- dieselbe Verbindung bei Dem.


s. 735,7. xal
Pausanias bei Herod. 92 C finden. V
XIX 267, irapauXti^ konnte
des Zeus zu Dodona und die We.s-
S 735 10. Das uralte Orakel
heiligen Eiche wird schon
sao-ung aus ’dem Rauschen der
Zweige seiner
und Hesiod. Prg. 149 genan^; vgl.
bei Hom. Od. XIV 327 (XIX 296) Tauben
1168. Sehr haufig werden die
Aesch. Prom. 852. Soph. Trach.
ass
Dodona erwahnt Preller-Robert 124 A. 2);
(s.
von
fuhrten, worau
die den Xamen Peleiaden
Priesterinnen zu verstehen seien,
Missverstandnis der von Her.
auch Paus. X
12,10 anspielt, beruht auf
Grundungssage von Dodona.
Deutung der
57 gegebenen rationalistischen Baumkultu
von Dodona Botticher .

Vgl. ttber das Orakelwesen


Wachnig de Oraculo Dodonaeo, Vratisl. 1885. .
bei Stenge Gr. Sakr^alteit
liltere Literatur
de la diiation II 277;
Orakelanfragen und A
61; tiber die in Dodona gemachten Funde von
Paris 1878.
wolten s. Carapanos Dodone et ses ruines.,
das Orakel von Dodona
S 735,12. Fur das grosse Ansehen, in dem
den Akarnanen und --dwestgH^^^^^^^^^^^
Bei ^Jln.Ts.
15-19. 22. 23. 35. Ober-
nTri 9 20*'m''25rferner Bd. II ph 62
.'\ n.

h u m m e r Akarn. 231.
vgl. zii b. 234,11.
S. 735,13. irplv ri huaiQ, ohne

Sedxspa die Zeitfolge markierend,


s. 735,15.
haufiger ist ooxu.?, s. Bd. I zu S. 414, .

(I 9,2. 11,4. III 17,2. 20,10 u. o.),


Hefeexo ouoev, vgl. Gap. 11,4 oo^av ita9etv
ebd. apiapxdvoucia

l-KZGxakri .

eo cuius officium est seu cui


„de
S. 735,18. scpeiaxTQXSi tf M
Pausanias II.
820 VII 21,4-14.

mandatum est ut victimam iugulet^^ (Siebelis), vgl. III 16,10 y] ok ispsia

x6 $6avov r/ouad acpiaiv ecplaxyixs. Eur. Aiidr. 536. Hec. 221 f.


S. 735,21. Frazer IV 150 z. d. St. zitiert eine Abliaiidlung von
D. E. Colu agili in den Transact. of tbe Roy. Soc. of Literature 2 Ser.
VII (1863) 548 f., der in einigen Quellen bei Missolonglii die alte kalydo-
niscbe Kallirboe erkennen will.
S. 735,22. Kopsaou xe sXso? statt des ricbtigen Kopsjou eXso? x£, vgl.

S. 736,11 und Bd. I zu S. 386,12.


S. 735,23. dir£ 0 (pa;£ x£ auxr,v £? xT|V xirjYv^v, zur Konstruktion vgl. Bd, I
zu S. 84,18.
S. 736,3. Bursian 328 vermutet in dieser „einlieimisclien Frau“,
deren Namen Paus. verscliweigt, die Amme und Pflegerin des Dionysos.
S. 736,4. Aiovujou a7 aX|xaxa, laoi /xX., vgl. zu S. 728,19.
S. 736,9. In der ^loxTjpia will Bursian a. a. O. die romiscbe Salus
erkennen, docli ist das was Cap. 24,3 iiber den Kultus der
nacb dem,
Soteria gesagt ist, nicbt gerade wabrsclieinlicli, und aucb das der Stiftung
zugescliriebene bohe Alter spricbt gegen die Annalime einer Griinduug
aus roinischer Zeit.
S. 736,11. Aut' Miinzen von Patrai findet sicb melirfach der Hafen
dargestellt; auf dem einen Typus sind unten (d. b. im Vordergrund) Scbiffe,

dariiber dVmpelbauten und die Bildsaub* des Poseidon abgebildet, auf


eineni andern unterbalb Scbiffe und eine Kaiserstatue, obcrbalb eine lange
Saulenballe und dariiber niehrere Teinpel, s. Inili oof-G ardue r 81 und
pl. Q 21. 22 (unsere Miinzt. IV 9 und 10). Die Figur des Poseidon keliil
aucb allein wieder, ebd, pl. Q 19 (unsere ^liinzt. IV 11); er ist unbe-

kleidet, bat r. Fuss auf einen Felsblock gesetzt und balt in der 1. Hand
den
den auf den Boden gesetzten Dreizack, in der auf dem r. Knie rubenden
Kecbten bisweilen einen Delpbin (nicbt in dem liier abgebildeten Exemplar).
Die Darstellung des (lottes entspricbt der auf den Miinzen mit Abbildung
des llafens.
S. 736,12 ff. IVas Pausanias veranlasst bat, diesen Exkurs iiber die
Beinamen des Poseidon bier einfliessen zu lassen, ist nicbt ersiclitlicb; mit
der Bescbreibung von Patrai bat er nicbts zu tun, e.s miisste denn sein,

dass gerade der Umstand, dass l’oseidon in Patrai keinen Beinamen trug,
die Veranlassung war.
S. 736,14. Wo Poseidon den Beinamen IhXaYaio^ fiibrte, wissen wir
nicbt; docb kommt ein Priester des Poseidon Pelagios auf einer atbeniscben
Inscbrift vor, CIA IV n. 184b (Dittenberger Syll." 606;. ’Ac7'fdXios (bei
Macrob. I 17,22 MjcpaXuov) biess er in Sparta und anderwa>ts, s. III 11,9

(Bd. I 689,11 u. 771); “'l-iuo? sebr baubg, s. z. B. 130,4. V 15,5. VI 20,18


u. s. Dass Poseidon vielfacb ais Scbopfer des Rosses galt, ist l)ekannt,
wie denn iiberbaupt das Pferd nacb Ursprung, Zucbt und Ptlege ganz be-
sonders mit ibm zusammenbangt, s. Preller-Robert 588tf,

S. 736,19. s. Hom. 11. XXIII 584.


S. 737,4. 5. -po^faatc = ahia, s. zu S. 505,18.
S. 737,5. In Pc die jMarginalnotiz : TC£pi Daxpdiv xou x^<; Y£v£a£(oc
s. 735 ,
18 — 738 10 , . 821

’Aps0a ap/iSTtiaxoTTou Kataapta? totcou ^(opo^pacpia, s. Spiro Festschr. f.

Vahlen 136.
S. 737,15. Diese tcyjyt^ glaubt man wiederziierkennen in einer am
SW-Ende der Stadt bei der Kirche des
Andreas sicb findenden Quelle, b.

die iiberwolbt und mit alten Quadern eingefasst ist. Einige Stufen fuhren
zu der bente noch sehr reiclilich fliessenden und sehr klaren Quelle hinab,
an deren einstige Bedeutung ais Orakel eine dort angebracbte moderne
Inscbrift erinnert. Einige Marmorplatten und Saulenreste in der Nahe
schreibt man dem einst dort belegenen Demetertempel zu. Vgl. Dodwell
I 1,158. Grell Itinerary 4. Leake II 135. Curtius 441. Clark Pelop. 288.
Bursian 328. Baedeker 29. Uber Demeter ais Heilgottin vgl. Ruben-
sobn A. M. XX 365.
S. 737,16. ai[xac7ta konnte Pausanias bei Herod. II 138 lesen, ebenso
wie das seltene axaOixaaOat (Z. 19) IX 37, s. Pfundtner Paus. Perieg.
imitator Herodoti 54. v

S. 737,18. xaXwSiw xdiv Xsttxwv, vgl. Cap. 24,11 «TTwXsiav xwv ixoi-
fxoxepcov. IV 29,2 Xtjxeva xwv Ipirjpoxipojv. IX 31,1 cjxpoudo? xdiv duxT^vtov,
Scbmid Attic. IV 53. Curtius 437 A. 20 versteht unter xaXaSiov einen
Baumwollfaden.
S. 737,23. Kyaneai in Lykien erwahnt Plin. V 101; der Ort ist
auch durcb Inscbriften bekannt, wo Kyaneiten erwahnt werden, s. CIG
4288. add. 4303 g u. o.

S. 738,1. Der Beiname des Apollon Oup^su? kommt nur hier vor.
Lauer System d. Mythol. 276 erklarte ihn ais „Tiirgott“, Welcker Gr.
Gotterl. II 339
den „jugendlich schlanken";
ais Pape -Benseler I 523
ais „Sprosser“, aufsprossen machend, vgl. lat. turgeo u. Oupaoc.
d. h.

S. 738,4. Dass Aigyptos in Patrai gestorben und begraben sei, war


wohl nur Lokalsage der Patreer; nach der gewohnlichen Version der Sage
kam er nach Argos, s. Wernicke bei Pauly-Wissowa I 1006. Bernhard
bei Roscher I 156, oder er blieb zu Haus, ais seine Sdhne auszogen, s.

E. Meyer Forschungen I 83.


S. 738,7. Aus dieser Angabe schliesst Curtius 444, dass die alte
Stadt noch hinter der Burg landeinwarts ausgedehnt habe, weil das
sich
Stadttor, das nach der Mesatis fiihrte, und das in dessen Nahe belegene
Heiligtum des Asklepios „oberhalb der Akropolis^ lag; so auch Frazer
z. d. St. Dagegen halt Bursian 329 A. 1 die Ausdehnung der Stadt ost-
warts nach der Beschaffenheit des Terrains kaum fur denkbar und fasst
daher uusp xy]v dxpoiroXtv im Sinne von „jenseit der Akropolis“ auf; vgl. Bd.
I zu S. 404,4.

S. 738,10. Curtius 439 sieht in dieser Nachricht nicht bloss das


Zeugnis einer Sittenverderbnis, wie sie sich iiberall in volkreichen See-
und Fabrikstadten einschleicht, sondern er findet darin die sichere Spur
des von den Phoinikiern eingefuhrten Kultus der Mylitta, deren Unsitte
zugleich mit dem phoinikischen Gewerbszweige der Baumwollweberei fort-
dauerte, ohne dass man an den geschichtlichen Zusammenhang dachte.
Auch Bursian 326 fasst die Worte ’A(ppo6ixvjc jxlxsaxi im selben Sinn, dass
52 =^
822 VII 21,14-22,6.

sie auf den Hetarenberuf gelien, uiid ebenso alie Ubersetzer uiid sonstigen
Erklarer; dagegen will Era z er IV 152 sie nur im Sinne von STiacppooiTo?,
d. li. „lieblicli, anmutig“, fassen. kAcppoGixr) kann bekanntlich beides be-

deuten, „Liebesgenuss“ und „Liebreiz“; das p-s-saxi sclieint fiir Frazers


Deutung zii sprechen, doch ware dies die einzige Stelle, wo Paus. eine
derartige Bemerkurig maclit.
S. 738,11. Uber den elischen Byssos s. oben S. 294 zu 5,2. Die
AUeberei bestand in Patrai lange fort; nocli im 12. Jalirli. erregten Gewebe
aiis Patrai die Bewnnderiing der Byzantiner. s. S. Constant. Vita Basii.
Maced. p. 142 (ed. Venet.). Nacli Plin. XIX 20 war der elisclie Byssos
selir tener, ein scripulum, d. ii. Uncia = '/osg As (1,137 gr.) kostete
4 Denare. Wenn aber Becker Oharikles III 235 (Gollj aus diesem „un-
gelieuern Preise*^ den Schluss zog, dass dieser gelbe Byssos wolil zii Haar-
netzen und allerliand Putz vervvendet werden moclite, nicht leiclit aber zu
ganzen Kleidern, so sprechen dagegen docli die Worte zai sjilrjxa zr^w aXXrjv;
vielleiclit war es iiblicli, fur Kleiderstoffe Byssos mit Flacbs zusammen zu

weben, worauf Paus. \^I 25,5 liinzudeuten sclieint.

Gap. XXII.
Pharai. Der
Fliiss Pieros. IM a t a n e n b a n. II ermes Agoraios und i

sein Orakel. Viereckige Steine von den Pbareern verehrt. llain


der Dioskuren. 'Trite ia. Grabmal mit Malereien des Xikias.
Griinder vo n 'Trit e ia. 'Tem])el der griissten G iitter. Entfernungen
bis Aigion. Wunderbare Kraft des l-Musses Charadros.
S. 738,13. Paus. besclireibt zunachst den Weg von Patrai ins Binnen-
land, iiber IMiarai nacli 'Triteia. Dass er Pharai selbst besucht liat, nimmt
Ileberdey 78 auf Grund von § 5 an. \’on Patrai nacli Pharai reclinet
Paus. 150 Stadien; doch nimmt nian an, dass er dabei den Weg iiber
Olenos berechnete, da der gerade Fussweg cpier durchs Gebirge um ein
Drittel kiirzer sein miisste. Ais Stelle des alten Pharai betrachtet man
die ausgedehnten, aber unansehnlichen Puinen, die zwischen den jetzigen
Dorfern Isari und Prevetos liegen, auf dem linken Ufer des Pieros (heut
Kamenitza). Vgl. Leake 158. Boblaye 21. Curtius 431. Bursian 323.
Baedeker 331; iiber den Fluss Pieros oder Peiros s. obrn zu S. 726,4.
ebd, Pharai wird durch Vergiinstigung des Augustus nacli Patrai
pflichtig, wie Dyme (Pap. 17,5) und Triteia (l'ap. 22,6); wahrscheinlich
bildeten diese Orte schon friiher einen engern Verband fiir militarische und
administrative Zwecke, vgl. \Mscher Phil. II 469ff. Dittenberger Herm.
XXXII 183.
S. 738,19. Beispiele von anderen, zu bedeutender Grosse heran-
gewachsenen Platanen s. Herod. VII 31. Plin. XII 9 f., vgl. He hn Kultur-
S. 738,10-740,1. 823

pflanzen® 283 fF. Die Benutzung der Baume zu Speise- und Schlafraumen
geschah wohl, wie Bursian a. a. 0. meint, nur „scherzweise“.
S. 738,21. Curtius a. a. O. weist darauf liin, dass Pharai, an
arkadischen Grebirgen gelegen, sicli einen von den Seestadten ganz ver-
scbiedenen arkadischen Charakter bewahrt hatte und an Altertiimlichkeit
der Bauart und Sitte selbst die abgelegensten Ortschaften des Binnenlandes
iibertraf. Das Altertumlicbe der Marktanlage bestand darin, dass es ein
grosser offener Eaum ohne architektonischen Zusammenhang war, vgl.
oben S. 666 f.
S. 738,23. Mit Texpa^oivov oyri\i.a bezeichnet Paus. sicherlich niclit
einen alteren Stil (etwa wie die quadrata signa des Polykleitos) der ar-
chaischen Figur, sondern die Hermengestalt. Uber das auf Marktplatzen
haufig sich findende Bild des Hermes agoraios s. Bd. I 198 zu 1 15,1.

S. 739,4. Elierne Lampen, in den steinernen Altar durcli Bleiguss


befestigt; es ist also iiTtiimlicli, wenn Curtius 432 von „bleiernen
Lampen“ spricht.
S. 739,7.Der ^aXxou? ist die kleinste Kupfermiinze, Vs Obolos an
Wert, s. Hultsch Metrologie 133 und 227.
S. 739,8. Ein ahnliclies Orakel olizo xXrjSovwv (dalier im spatern
Griechicli auch xXr]6oviap,6? genannt) erwalmt Paus. auch IX 11,7. Vgl.
uber solche Art der Weissagung B ouclie-Leclercq Hist. de la divination
1 154. Usener Gotternainen 267.
S. 739,11. Die Orakelerteilung beim Tempel des Apis in Memphis
war etwas anderer Art: der Suchende betete im Heiligtum und erbielt
dann das Orakel durcli ausserhalb stebende Knaben, s. Ael. n. an. XI, 10.
Dio Chiys. XXXIl p 660 E. Xen. Ephes. V 4,9.
ebd. ToiauTY) ixlpa, eine beliebte Verbindung, vgl. Cap. 24,13.
H 4,3. 18,7. IV 12,5. V 22,6. VIII 13,1.
S. 739,12. Nach Strab. VIII 388 hiess eine Quelle bei Pharai
Dirke, wie die bekannte thebaniscbe; daher die z. d. St.gemachte
Konjektur, s. d. krit. Appar. Curtius unterscheidet die Hermesquelle
von der Stadtquelle, wahrend Bursian beide identifiziert; vgl. die TTYjYai

kpal 'Epfxou VIII 16,1.

S. 739,13. Andere Beispiele, dass das Fischen in heiligen Gewassern


verboten war, bieten I 38,1 und III 21,5; ebenso war es bei der Quelle
Arethusa in Syrakus, Diod. V 3,5; vgl. die heiligen Fische der Gdttin
Atergatis in Smyrna, Dittenberger Sylloge^ 584 (Michel Eecueil 728).
Uber sonstigen Aberglauben beijn Fischfang, Enthaltung von Fischnahrung
u. a. m. vgl. die Bemerkung von Frazer z. u. St.

S. 739,15. Zu diesen anikonischen Symbolen vgl. Bd. I zu S. 405,10.


S. 739,21. XiOoi sind aufgelesene Feldsteine, wie II 34,10.
36,3. X 5,4.

S. 739,22. IV 30,2 ist der Name 4>api? geschrieben, doch in La so


wie hier.
S. 740,1. Triteia, auch Tritaia geschrieben, ward VI 12,8 schon
824 VII 22,6-10.

erwalmt, weil Paus. verwundert war, auf der Basis der Agesarchos-Statue
den Ort ais arkadisch Nach Cic. ad Att. VI 2,3
bezeiclmet zu finden.
scheint aucb Dikaiarch Triteia zu Arkadien gereclmet zu haben. Brunn
I 537 f. meinte, Triteia sei nach der Zerstdrung Korinths durcli Mummius,
hei der Auflosung der alten griechisclien Staatenbiinde, von deii Rdmern
Arkadien zugeteilt worden, bis es Augustusspater aus politisclien
Griinden anderer Art unter die Ilerrschaft von Patrai stellte. Dagegen
hatte.Bergk Z. f. A. 1845, 788 ff. angenommen, der Anscliluss von
Triteia an Arkadien sei zu der Ze.it erfolgt, da dies eine nicht unbedeutende
politische Macht war, d. h. nach der Schlaclit hei Leuktra oder der hei
Mantineia; und ebenso meint B ursi an 324, dass Triteia sicli bald nach
der Griindung von Megalopolis, also vor der Xeubegriindung des achaiischen
Bundes, an Arkadien angeschlossen habe. Brunns Hypothese wiirde zu
dem Zeitalter der Sohne des Ihilykles, die die Statue des Agesarchos
machten, wohl stimmen (vgl. oben S. 551 zu VI 4,5); sie widerspricht
jedoch der Tatsache, dass bereits Dikaiarch Triteia zu Arkadien rechnete.
Wahrscheinlich war also Triteia von der Mitte des 4. Jahrh. v. Chr. bis
auf Augustus eine arkadische Stadt. — Die Stelle von 'Friteia suchte
Boblaye 21 entweder beim heutigen Kastiitza, eine Stunde nordlich unter-
balb des Dorfes Ilagios Blasis, nahe den (.^uellen des Flusses Selinus,
oder weiter nordlich hei Ilagios Andreas; doch entscheidet sicli die neuere
4’opographiefiir die erste Annahme, s. Leake 117. Curtius 433. B ursi an
a. a. Bedeutende Reste zeugen dort noch heut von der einstigen Be-
O.
deutung dieser Passfestung; die Stadt nahni den siidostlichen und siid-
lichen Abhang einer festen Ilohe ein und war von eincr starken, durcli
Tiirme geschiitzton Maner umzogen; auf dem IGicken iles Stadtbergcs sind
noch Fundamente grosserer Gebaude, auch einer 'IVuiipelterrasse, deutlich.
S. V. Duhn A. M. III 70.
ebd. £v p.£ao 7 ccuo wie VIII 1,1, gewfihnlich £v }X£30Yai'a,, vgl. I 23,3.
26,5. II 5,5. III 22,8. 24,2. 25,1. 26,11. IV 9,1. 17,10. 31,1 u. s.

S. 740,4. Das Grabdenkmal war offenbar eine bemalte Marmor-


stele nach Art derjenigen, die in freilich fast erloschenen Malereien
neuerdings aufgefunden worden sind, s. Loschcke
A. M. IV 36. Milch-
hofer ebd. V 164. Six Festschr. f. Benndorf 178. Gemalde ais
Schmuck von Grabern erwalmt Pausanias II 7,3. VII 25,13, vgl. Zacher
«Ib. f. Ph. CXXI 598. ilber den Maler Xikias vgl. Bd. I 323 zu I 29,15.
Winter A. A. 1897, 134.
S. 740,12. Kelbidas sieht Tiimpel bei Koscher II 1025 ais Vollnamen

zu Kelniis, dem idaiischen Daktylen, an, ^er wohl von Xordarkadien aus-
gehend Triteia griindete und von dort aus Kyine besiedelte, nicht um-
gekehrt von Kyine aus Triteia.
S. 740,13. Triteia, die Tochter des Triton, welche ais Priesterin
der Athena sich dem Ares hingab, ist von Haus aus identisch mit Athena,
von der sie nur unterschieden wurde, weil sich ihre Buhlschaft mit Ares
nicht mit der Jungfraulichkeit der Athena vereinigen liess, vgl. 0. Miiller
Pallas und Athena § 41. Curtius I 434. J. Escher Triton und seine
S. 740,1-741,7. 825

Bekampfung durch Herakles 27 ff., der darauf aufinerksam macht, dass


Triton imr nocli bei Apoll. III 12,3 ais Vater der Athena erscheint.
S. 740,16. Es ist uicht zu bestimmen, welche Gdtter in Triteia den
Namen P-I71CJT01 bsoi fiihrten. Bei Paus. kommt der Snperlativ ais Gotter-
bezeicbnung nur hier vor, dagegen beissen p-e^aXoi dsoi die Dioskuren I

31,1. VIII 21,4, imd jJLs^aXai bsai Demeter nnd Kore IV 1,5. 2,6. VIII
31,1 u. 6.; doch aucb die (vielfacb mit den Dioskuren gleicbgesetzten)
Kabiren wurden ais p-e^aXoi tlsoi bezeichnet, s. Preller - Ro b ert 848.
Pausanias erwabnt iibrigens an vielen Stellen Gottbeiten, die nur mit ganz
allgemeinen Ausdriicken benannt werden; wie wir nicbt erfabren, wer die
„Grossten Gotter“ in Triteia \yaren, so verehrten die Bulier in Phokis
einen Gott, den sie den Grdssten nannten; dazu bemerkt Pausanias, er
nelime es sei Zeus darunter zu versteben (X 37,3); wer ferner die
an,
M£iXi)(ioi in Amphissa waren (X 38,8), ist unbekannt, und ebenso unklar
die Bezeicbnung ^Mvaxts? (ebd. § 7). Almlich verbalt es sicb mit dem
„Guten Gott“ auf dem IVege von Megalopolis nacli Mainalos (VIII 36,5)
und den „E,einen G6ttern“ in Pallantion (VIII 44,6).
S. 741,3. Wie Heberdey 78 bemerkt, bezeichnen die Worte: atSs
p.£v ouv OaXdjoT]? -£ eijiv dTrwTspu) iroXst? den Ubergang zu einem neuen Wege;

die Aufzablung der Ortscliaften unter Angabe der Entfernungen entstammt


sicber demselben Periplus, dessen Spuren sich aucb in B. III u. IV nacb-
weisen lassen, vgl. Bd. I 852; oben S. 181.
S. 741,5. Die Landspitze Rhion springt zwischen den beiden
Eliissen Charadros und Selemnos vor, an einer Stelle, wo sicb die acbai-
isclie Kiiste am meisten der gegeniiberliegenden aitolischen nahert. In
der Xahe liegt beut das Kastell Morea; im Altertum lag dort ein Tempel
des Poseidon (Strab. VIII 336); erwabnt wird die Landspitze aucb Liv.
XXVII 29. Plin. IV 6. Scyl. 16. Vgl.Leake 147. Boblaye 23.
Curtius 446. Bursian I 146. II 312. Baedeker 33.
ebd. Die Bucbt von Pano r mos (beut Tekieli) zwischen Rhion und
Drepanon war wicbtig ais Hafenplatz fiir die Patreer und ist Scbauplatz
wdcbtiger kriegerischer Ereignisse gewesen, s. Thuc. II 86. Polyb. V 102.
Polyaen. VI 23; vgl. Plin. IV 13. S. Leake III 395. Boblaye 23.

Curtius 147. Bursian II 312.


S. 741,7. Das Fort, das den Namen WOrjvd? fulirte, sucbt man

beim Vorgebirge Drepanon (s. unten Cap. 23,4; von Strabon VIII 336 u.
Ptol. III 16,5 iiTtiimlicb mit Rhion identifiziert). Dodwell I 1,172 (dtsch.
Ubers.) glaubte Athenas Teichos in dem Hafen Palaio-Psatho-Pyrgo wieder-
zufinden, walirend Leake 416 von Cap Drepanon bei
die Stelle ostlich

Psatho-Pyrgo suchte; ebenso Bursian 312; Curtius 417 verlegt sie nach
Drepanon selbst.

ebd. Der Hafen Erineos, der seinen Namen wabrscheinlicb von


den dort am Strande wacbsenden wilden Feigenbaumen hatte, beisst heute
Lambiri is ta Ampelia (von der Weinkultur); er liegt zwischen Vostitza und
Psatbo-Pyrgo, etwa 2V2 Stunden von Drepanon entfernt. Diese Bucbt war
i. J. 412 der Scbauplatz des Kampfes zwischen der athenischen und pelo-
826 VII 22,10-23,4.

pounesisclien Flotte, s. Thuc. VII 34; vgl. auch Ptolem. III 16,5/Steph,
Byz. s. 'Epiveo?. Leake
Curtius 458 u. 486. Bursian 313.
193.
S. 741,10. Hier horen die dem Periplus entnommenen Angaben auf
und Paus. bescbreibt den Landweg von Patrai her, offenbar wiederum ans
Autopsie, s. Heberdey 79.
S. 741,11. Der Meilichos, der, wie oben Cap. 19,4ff. erzablt ist,

urspriinglicb Ameilicbos gebeissen baben soli, fliesst nordlicb von Patras


und beisst beut Bacb von Vundeli: s. Leake 417. Boblaye 22. Curtius
445. Bursian 312.
S. 741,13. In der Pegel gilt der beutige Bacb von Velvitzi fiir den
altenCharadros, s. Leake 417. Boblaye 23. Curtius 446 u. 455.
Bursian 312. Pbilippson Peloponnes 263; docb ist Frazer geneigt,
in diesem Bacb eber den Selemnos zu seben, s. zu Cap. 23,1. Uber den
Einfluss, den das Trinkwasser auf das Gedeiben der Herden oder auf die
Qualitat der IVolle ausiiben solite, vgl. Yates Textrin. antiqu. 93.
S. 741,18. T£Ti|xr^-ai, stti -asov wecbselt mit dem baufigen
h TtXsOV, vgl. II 35,8 jl|loU3lV £kI kXIoV. IV 21,2 £7t1 kXIov d?UO[Xat 0 ? ^XWV.
vm 2,5; III 4,7 ~poY,'a 7 £v k -Xlov 8,9. V 9,3. VHI 42,7.

Gap. XXIII.
Ruinen von Argyra. Sage von dem Fluss Selemnos und der
Mee rnympbe Argyra. Der Fluss Bolinaios und die StadtBolina.
Vorgebirge Drepanon und die Euinen von Rbypes. Die Stadt
Aigion. Tempel und Bildsaule der Eileitbyia Streit des Pau-
sanias mit einem Sidonier iiber Asklepios. Mer kwurdigk eiten
von Aigion.
S. 741,21. Von Argyra, dessen Eeste scbon zur Zeit des Paus.
ganz unansebnlicb waren, sind Euinen nicbt bekannt, da die von Vaudri-
mey darauf bezogenen, 1200 m siidlicb vom Kastell Morea belegenen Eeste
eines Triumpbbogens (s. Boblaye 23) scbwerlicb dazu gebort baben.
ebd. Fiir den Selemnos gilt in der Eegel der beutige Bacb von
Kastritza, Leake 417. Boblaye, Curtius und Bursian a. a. O.
S. 741,22 £f. Diese Sage gebort ibrem erotiscben Inbalt nacb in eine
Reibe mit den Xovelletten von Komaitbo und Melanippos (Cap. 19,2 5) —
und von Koresos und Kallirboe (Cap. 21,1—5); verwandten Cbarakters
ist aucb die an den „Kampf mit dem Dracben“ erinnernde Erzablung von

Eutbymos, VI 6,7 Der scbonen Sage von Selemnos und Argyra liegt
fiP.

die einfacbe Beobacbtung zu Grunde, dass der Fluss im Sommer versiegt;


er bleibt mit der See, die ibn liebt, so lange vermablt, ais seine Wasser
ibren Scbooss erreicben; vertrocknet er, so bort die Verbindung auf, s.
Curtius I 405.
S. 742,3. Die Angabe, dass das Wasser des Selemnos die darin
S. 741,7-742,15. 827

Badenden die Liebe vergessen maclie, findet sicli im Paradoxogr. Vatie. 38:
SsXIfjLvto? 7roTa[xoc fiei oia ty]? 'Apxaoiac, xai lati to uocop autou 1'puito? apjxaxov.
Kohde Acta Soc. philol. Lips. I 27 ff. hielt Isigonos fur die Quelle der
vatikanischen Sammlung, M^ahrend Keller E.er. natur, script. I p. X sie

ais Exzerpt aus sehr verscliiedenen Schriftstellern betrachtet. Kalkmann


39 f. stimmt Rolide zn. Ubrigens konnte Paus. die Notiz sehr wohl an
Ort und Stelle erhalten haben.
S. 742,8- Fiir den Bolinaios gilt der heutige Bacli von Platiana
(oder Platani), der siidiich von Drepanon mundet; die Stelle der Stadt
Bolina wollte Leake in einer flachgipfligen, die Kiistenebene belierrschen-
den Anhohe erkennen, s. Alorea 193 u. 417. Curtius 447. Bursian
312 Die Stadt Bolina (auch BoAivy) oder BoXivov) wurde nach einem
u. 325.
Zuge gegen die Kelten 278 v. Chr. zu einem d^eil durcli
ungliicklichen
Einwolmer von Patrai besetzt, wie Paus. oben Gap. 18,6 berichtet; vgl.
aucli Steph. Byz. s. v. Et. m. 204,33.
S. 742,14. Der Xame des Vorgebirges Drepanon, den die Lokal-
sage auf die Sichel bezog, mit der Kronos den Uranos entmannte, kam
von der siclielformig eingeschnittenen Kiiste her; erhalten hat er sich in
dem gegendberliegenden Gebirgsdorfe Drapano. Vgl. Leake 417. Boblaye
23. Curtius 447. Bursian 312. Nach Strab. VIII 335 hatte das Vor-
gebirge auch den Namen Rhion gefiihrt, wahrend Paus. diesen Narnen
dem westlicher belegenen Vorgebirge beilegt, s. oben Cap. 22,10.
S. 742,15. Der Name der Stadt ist verschieden iiberliefert: neben "P6-£?,
das Herod. I 145. Aeschyl. Frg. 394. Strab. VIII 386 u. a. bieten, kam
'
Pu-at vor, Steph. Byz. s. h. v., vgl. Et. m. 150, 56, nach welcher Stelle
es bei Pherekyd. sogar "^Apuirs? genannt worden sei. Ihr Gebiet hiess
'PuTii?, Strab. VIII 387, oder "Pu-ixV], Thuc. VII 34; daher auch das in
der Nahe belegene Gebirge to "Puiuxov, Nic. Ther. 215. Die Stadt, von
der Paus. nur noch Ruinen sah, geriet friihzeitig in Verfall, vielleicht, wie
Bursian 330 meint, infolge von verheerenden Naturereignissen (indem er
die Bezeichnung Curtius
xspauvia? 'PuTra? bei Aeschyl. darauf bezieht, die
486 A. 1 ais Lage andeutendes Beiwort fasst), doch haupt-
ein die holie
sachlich, weil ihr Gebiet weder fiir den Ackerbau noch fiir den Seeverkehr
giinstig gestaltet war. Dass die Stadt einst bedeutend war, zeigt die
Nachricht, dass ihr Biirger Myskellos Kroton gegriindet haben soli; wenn
also Thuc. a. a. 0. Erineos ais Hafen von Rhypike erwahnt, so be-
zeichnete dieser Name, wie Curtius 459 meint, wahrscheinlich nur das
ehemalige Stadtgebiet. Wie Paus. oben Cap. 18,7 erzahlt, hat Augustus
die Achaier aus Rhypes in Patrai angesiedelt und Rhypes selbst zerstort;
doch meint Curtius, das konne nicht mehr das alte, sondern nur das da-
malige Rhypes gewesen sein, eine von den Achaiern befestigte Ortschaft.
Die genaue Lage der Stadt steht nicht fest. Leake 193 und 417.
Peloponnes 408 suchte es in hoher Burglage an den Ufern des Salmoniko,
was zu der von Paus. angegebenen Entfernung von Aigion nicht stimmt;
auch halt Curtius die dort vorhandenen Reste fiir mittelalterlich. Boblaye
23, dem Curtius folgt, suchte es tiefer, 3200 m von Vostitza am rechten
828 VII 23,4-7.

Ufer des Tholopotamos hingegen will v. Dulin A. M. III 66 in Ruinen von


;

Ringmauern imd zahlreichen Gebaudefimdamenten eine Stimde siidwestlich


von Aigion nacli dem Panacliaikon zu "(besclirieben von Lebegue Bull. de
Tecole FranQ. 1871,233) die Reste von Rhypes erkennen, zumal die schief
und krumm, teihveise fast vertikal stehenden Blocke auf Erdbeben deu-
teten; in dieser Heimsuchung der Stadt durch lianbge Erdbeben sielit er
auch den Grund fiir die erwahnte Massregel des Angustus
S. 742,16. Aigion, neben Patrai die einzige Stadt Acliaias, die
Paus. noch in woblerbaltenem Zustande und bliibend antrat*, trotz ver-
scliiedener Erdbeben, die iin Altertuin die auch beut noch dadurch ge-
fabrdete Gegend heimgesucbt batten (Tac. Ann. IV 13. Senec. Quaest.
nat. VI 25). Die dort belegene moderne Stadt lieisst Vostitza, neuerdings
aber offiziell wieder Agion; sie zerfallt, ebenso wie die alte, in einen untern,
ani llafen belegenen und einen obern Teii auf der Ildlie. Die Verbindung
zwischen beiden wird durch einen hohen, gewdlbten Felsgang hergestellt,
der wahrsclieinlich seine Entstehung vulkanisclien Vorgangen verdankt,
aber von Menschenhand erweitert vvorden ist. Sonst hat sicli von alten

Bauten nur sehr wenig erhalten, vgl. Geli Itiner, of Morea 7. Leake 185.
Welcker 11 323. Curtius 459. Clark 289. Bursian 331. Baedeker
245; iiber dort gefiindene Skulpturen Newton Travels in tlie Levant I 10.

V. Duhn A. M. III 63. Korte ebd, 95.


ebd. Die Identitizierung der beiden Fliisse Phoinix und Meiga-
nitas mit den heut dort ins Meer gehenden ist nicht sicher; in der Regel
gilt der heutige Gaidaropniktes („Eselswurger“), ais der dstlichste der zum
Wassergebiet des Panacliaikon gelidrigen Bache, fiir den ^leiganitas, wiih-
rend fiir den Phoinix bald der heutige Salmoniko, bald der weiter ostlich
miindende Tholopotamos gilt. S. Leake 192. Boblaye 25. Curtius
459. Bursian 313.
S. 742,18. Uber den ( )lympioniken Straton s. V 21,4 (wo er ais
Alexandriner bezeichnet ist) mit S. 424. Paumier bei Schubart - Walz
z. d. St. nalini an, es koiine auch ein Straton aus Aigion gemeint sein,
^'on dem wir aber sonst nichts wissen. Auch ^xpoiTovixco zu schreiben, weil
ihn lul. Afr. so nennt, emphelilt sicli nicht.
S. 742,20. Auf Miinzen von Aigion, Im hoof-G ardner 83 pl. R
6 u. 7 (uiisere ^liinztaf. IV 13), findet sicli eine Darstellung der Eileithyia,
in langem Chiton und Uberschlag, den Polos On einigen Exemplaren eine
Mauerkrone) auf dem Haupt und in der hocherhobenen Rechten, sowie in

der gesenkten Linken eine Fackel haltend, vgl. Bd. I 214 zu S. 38,17.
Diese Darstellung stimmt aber nur dann mit der Beschreibuiig des Paus.,
wenn man nach dem Vorschlage von Imhoof-Gardner noch das Wort
nach £XT£Taxai einschiebt; doch wird diese Verbesserung oder die von uns
aufgenommene £xx£iv£i um so notweiidiger sein, ais xr^ filv £ui)u Ixxixaxai

ohne Subjekt nicht verstandlich ist (die Vermutung von Curtius 488 A. 4,
die eine Fackel ware zu Paus. Zeit vielleicht nicht mehr an ihrer Stelle
gewesen, hilft iiber die grammatische Schwierigkeit nicht hinweg), und
Paus. im folgenden von deii der Eileithyia, nicht von einer einzigen
S. 742,15-743,9. 829

spricht. Auffallend ist allerdings bei dem einen Typus die Mauerkrone,
die sonst bei Eileithyia nicbt vorkommt. (Preller-Robert 513 nimmt
nur Ausstrecken der einen Hand an und deutet es ais Gestus des Hilfe-
bringens.)
S. 743,5. Uber den Bildhauer Damophon von Messene s. IV 31,6
mit S. 168.
S. 743,6. Nacbbildungen der Statuen des Asklepios und der Hygieia
kommen auf Miinzen von Aigion vor, die die beiden Gottheiten sowobl
einzeln ais nebeneinander zeigen, s. Im b o of-Gardn er 84 pl. R 9 11 —
(unsere Miinzt. IV 12. 14. 15). Asklepios ist thronend dargestellt, ahnlich
wie er in Reliefs und Statuetten von Epidauros erscheint; das iiber die
linke Schulter fallende Himation bedeckt den Unterleib, in der erhobenen
Recbten halt er ein Szepter, die Linke liegt (anscheinend ohne Attribut)
auf dem Knie. Hygieia ist stehend dargestellt (rechts vom Bescliauer),
im langen Chiton mit Himation, das Unterleib und linken Arm bedeckt;
in der linken Hand halt sie eine Sebale, die Recbte liat sie gesenkt und
iiber einen zwischen ihr und Asklepios stehenden runden Altar ausgestreckt,
um den sicli eine Schlange windet; sie stelit in Vorderansicht, wendet aber
ihr Gesicht nach links, dem Asklepios zu. Die Bemerkung von Imhoof-
Blumer a. a. O., dass Brunns Meinung von dem hohen, an Pheidias sich
anschliessenden Stil des Damophon durch diese Miinzbilder gerechtfertigt
erscheine, bedarf einer Einschrankung; sein Vorbild beim Asklepios war wohl
weniger der olympische Zeus des Pheidias, ais der epidaurische Asklepios
des Thrasymedes, s. II 27,2 mit Bd. 1 609 und Miinzt. III 1 u. 2.
S. 743,8 fP. Das Raisonnement, das dem Sidonier in den Mund gelegt
wird, ist nicht sehr klar: er will beweisen, dass Apollon der Vater des
Asklepios sei; dies tut er, indem er behauptet, Asklepios sei die allen
Wesen zur Gesundheit notige Luft und Apollon die Sonne, diese aber teile
der Luft die Gesundheit mit; daraus folgt aber nicht, dass Apollon auch
der Vater der Luft sei; das wiirde erst folgen, wenn gesagt ware, nicht
die Gesundheit der Luft, sondern die Luft selbst verdanke ihre Existenz
der Sonne. Es fehlt also die weitere Behauptung, dass Luft und Gesund-
heit identisch seien. In seiner Antwort setzt dann Pausanias Asklepios
— Hygieia, d. h. Luft = Gesundheit; da Apollon, d. h. die Sonne, die

Gesundheit schafPt, ist Apollon Vater des Asklepios. Geglaubt hat iibrigens
Pausanias an die Richtigkeit dieser physikalischen Auffassung keineswegs,
vielmehr ist seine etwas gereizte Antwort mit GuiTitt 86 anzusehen ais

Ausfluss des Selbstgefiihls des Griechen, das sich dagegen straubt, von
Nichtgriechen zu lernen.
S. 743,9. Dies ist das einzige Beispiel physikalisch-allegorischer
Mythenerklarung, das sich bei Paus. findet. Die Deutung, dass Asklepios
die Luft sei, finden wir auch Macrob. I 20,1 : et est Aesculapius vis salubris
de substantia solis subveniens animis corporibusque mortalium. Vgl. Euseb.
praep. evang. HI 11,16. Cornut. 39 p. 70. Wie Kalkmann 261 bemerkt,
ist die Einfiihrung des Sidoniers keine Laune, da Sidon in der Geschichte
der Philosophie eine Rolle spielt. Frazer z. d. St. (IV 162) vermutet, die
830 VII 23,7-24,3.

Urheberschaft dieser Mythendeutung gehe aiif die kosmologisclien Speku-


lationen des Philon von Byblos zuriick, vgl. Enseb. a. a. 0. I 10,2. Der
plioinikische Heilgott heisst Esmiiii, s. Movers Phoenizier I 527. A.
Miiller in den SB. der Wien. Akad., Ph. bist. Cl. 1864, 496; doch berubt
diese Indentifizierung nicbt aut* iirknndlicben Belegen, sondern auf* der er-
wabnten Kosinogonie des Philon, vgl. FHG III 560 ff. S. aucb E. Meyer
beiKoscber I 1385.
S. 743,17. Uber Asklepios und liygieia von Titane s. II 11,6 imd
Bd. 1 541.
S. 744,5. S. die Bemerkung zu Gap. 24,4.
S. 744,6. Die Scbubart’scbe Konjektur ':r^i hodou fiir xr^^ oBou bat
bei Scbubart-Walz und Erazer Billigung gefunden; es wiirde darnacb ge-
sagt sein, die Statuen standeu in dem oixrjixa in derselben Kicbtung, wie
der Eingang dazu, also diesem direkt gegeniiber. Allein die Worte xat’
£ut)u sollen doch wobl die Stelle des vorber gar niclit erwabnten
oixTr]p,a bezeiclinen, und die oooc ist die Strasse, auf der Paus. den Markt
betreten bat; an deren gegeniiberliegendein Ende lag jenes oixrjp.a.

S. 744,8. (Oirtius 489 A. 11 vermutet, diese Deoi e; A 9700? seien


vielleicbt einst von argeiiscben Eliiclitlingen niitgebracbt worden.
S. 744,12. TtXEiaTa oVx, eine selten vorkoinmende Weise, kXeijtov zu
verstarken, s. Scbmid Attic. I 93. Uuc. .Asin. 21.
ebd. Das Verbum xaTcixoyEDbai bat Paus. wobl bei. Ilerodot gelesen,
s. I 216. III 99.
S. 744,17. Miinzen von Aigion init dem Bilde der Artemis ais
Jagerin, mit Fackel, Bogen und Ilund s. Imlioof- G ardn er 87 pl 1\ 21f.,
unsere Miirizt. IV’' 19.

S. 744,18. Uber das p.vr^p.a des 'Faltliybios in Sparta s. III 12,7 mit
Bd. I 774. Wie daselbst ein Grab des Taltbybios gezeigt wurde, so gab
es aucb einen Ort, llellenion genannt, von dem es ebenfalls biess, dass
sicli an ibm die 'reilnebmer am bevorstebenden Zug nacb Troia beraten
biitten, s. ebd.

Gap. XXIV.
Audere Tempel in Aigion. Zeus Hoinagyrios. Tcmpel der
Soteria u. a. Die Bundes versammlung findet in Aigion statt.
Die Stadt Helike und Poseidon Helikonios. Helike durcb ein
Erdbeben zerstort. Die verscbiedenen Arten der Erdbeben.
Abnlicber Untergang einer Stadt am Sipylos.
S 745,1. Es ist moglicb, obscbon nicbt nacbweisbar, dass der Zeus
'0p.a7upios identiscb ist mit dem Zeus '0}i.aptoc. Dieser Beiname ist aller-

dings nur belegt fiir d’*e acbaiiscben Kolonien in Italien, indem der Bund
der Krotoniaten, Sybariten und Kauloniaten nacb Polyb. II 39 den Zeus
S. 743,9-745,18. 831

unter diesem Naraen ais Bundesgott verebrte. Nun hiess aber nach
Polyb. V 93. Strab. VIII 385 u. 387 das Bundesheiligtum der Acliaier
nebst einem dort belegenen Haine das 'Ofxaptov, woraus gescblossen werden
darf, dass aucli im Mutterlande der Zeus 'Ofxapto? verehrt wiirde. Die
Namensform ist freilicb imsicber; in dem inschriftlicli erhaltenen Schwur
der arkadiscben Orchomenier bei ibrem Eintritt in den acbaiiscben Biind
(Foucart Rev. arcb. XXXII (1876) 96. Dittenberger Sylloge- 229 imd
Hermes XVI 176. Micbel Rec. d’Inscr. gr. 199) laiitet der Beiname ’A[xa-
pio?, was man mit dem lokriscben d[xapa rjjxspa in Verbindupg bringt; =
und diesen Beinamen baben aucb Foucart imd Dittenberger bei Strab.
und Polyb. 11. 11. in den Text zii setzen vorgescblagen (bei Strab. scbrieben
scbon Kramer u. Meineke 'Afxaptov). Da aber das 'Afxaptov nacli Strab. 387
ausserbalb der Stadt, am Wege nacb Helike zu, gelegen zu baben scbeint,
so unterscbeidet Bursian 333 A. 1 wobl mit Recbt das ^Ajxdcptov vom
Heiligtum des Zeus 'Oixappio?, das in der Unterstadt am Strande lag.
Frazer z. u. St. (IV 163) ist zu identilizieren, indem er
geiieigt, beide
annimmt, der zur Zeit des Paus. nicbt mebr verstandene Beiname Arna-
rios sei zu Homagyrios verandert worden; da aber Paus. garnicbts von der
Bundesbedeutung des letzteren sagt, vielmebr (jedenfalls nacb lokalen Mit-
teilungen) die Entstebung des Beinamens auf mytbiscbe Zeit zuriickfiibrt,
so ist diese Vermutung nicbt wabrscbeinlicb. — Auf den Bronzemiinzen
des acbaiiscben Bundes erscbeiut regelmassig auf der einen Seite Zeus,
stebend, bartig und unbekleidet, in der erbobenen Linken das Szepter, in
der ausgestreckten Recliten eine Xike baltend (vgl. Gr. Overbeck
Kunstmytb. II 162. Mlinzt. III 17 u. 17a. Imb oof-Gardner 86 mit pl.
R 15; unsere Mtinzt. IV 18); auf dem Revers eine bekleidete sitzende
Frau, mit einem Kranz in der Recbten und einem Szepter in der Linken.
Der stehende Zeus konnte der bier genannte Zeus '0[xa7upioc sein (nacb
Overbeck a, a. 0. vielleicbt aucb der Zeus Soter, s. oben Gap. 23,9);
wabrscbeinlicb aber ist es der Zeus ’A[xapios. Die Frauenfigur balten
Imboof-Gardner a. a. 0. nicbt fiir die Demeter Panacbaia (s. unten Z.
8), sondern fiir die Personifikation der Acbaia.
S. 745,2. Das eigentlicbe Tbema ist bier die Aufzablung der ispa,
wesbalb die Ausfiibrung iiber Zsu? 'OpLa^upio? nur ais eine Zwiscben-
bemerkung aufzufassen ist, die wir im Text ais solche kenntlicb gemacbt
baben, damit die Moglicbkeit der Ellipse von ispov bei Ilavayaia? Ay][xy]tpos
zu Tage trete; etwas bart bleibt sie aucb so.
S. 745,8. Uber Demeter ais Bescbiitzerin des politiscben Lebens
und der Staatenbiinde s. Pr el 1 er-Rob ert 783, tiber den Demeterkultus
im Achaia iiberbaupt Kern bei Pauly-Wissowa IV 2727.
S. 745,10. Nocb jetzt sprudelt am Strande von Aigion neben einer
machtigen Platane reichlich frisches und reines Wasser aus einem 16 rohrigen
Brunnen, s. Leake 187. Curtius 463. Bursian 333. Frazer z. d. St.
spricbt von zwei Quellen daselbst.
S. 745,11. Vgl. das oben Gap. 21,7 erwabnte Heiligtum der Swxyjpia.
S. 745,13. TieiXTcsiv 6e Iv Supaxooaai? Apsbouay], wie smh die Aigieer
832 VII 24,3-6.

den Vorgang dachten, berichtet Paus. nicht, wahrscheinlich aber hat der

Glaube der Alten, dass der Alpheios das Meer durcbstrome und sein
Wasser mit der Arethusa mische (V 7,3. VIII 54,3), hier mitgewirkt.
Daher geschah es ja, dass eine Schale, die inan bei Olympia ins Wasser
fallen Hess, in der Arethusa wieder zum Vorschein kam, und dass diese
sich triibte, wenn inan in Olympia Kinder schlachtete, vgl. Strab. VI 270.
Sen. Q,u. nat. III 26,5. Anton. Mirab. 155.
S. 745,15. Wenn
Zeus in Aigion ais Kind dargestellt war, so hangt
das z. T. wohl damit zusammen, dass nach Strab. 387 es Lokalrnythus
war, dass Zeus in Aigion von einer Ziege gesaugt worden sei; auch auf
Miinzen von Aigion findet sich daher die Darstellung einer Ziege mit dem
daran saugenden Zeuskinde, s. Imhoof-Gardner 85 mit pl. R 14; doch
geht es nicht an, hierin etwa eine Nachbildung der Statue des Ageladas
zu sehen, da bei dieser offenbar die Ziege nicht dargestellt war. Was die
Statue des Ageladas anlangt (Uber diesen 175 zu IV 33,2), so
s. oben S.
komnit aut* Miinzen von Aigion die Figur eines unbartigen, unbekleideten
Zeus vor, der in der erhobenen Rechten den Hlitz, aut* der ausgestreckten
Linken den Adler halt; dabei steht bald Zeo; p>£ 7 ot;, bald Aiyiecuv uai? (s.

Imhoof-Gardner 85 pl. K 12. 13; unsere Miinzt. IV 16. 17). Dass


dieser Typ'^^ Nachbildung einer arcbaischen Statue ist, ist sehr wahr-
scheinlich, zmnal sie auf einer Rasis steht, nur ist zweifelhaft, ob damit
die oben (hip. 23,9 erwiihnte, die auch bartlos und altertiimlich war, oder
die Figiir des Ageladas dargestellt ist. Imhoof-Gardner sind zu letzterer
Annahme geneigt, weil der 'IVpus dem des Zeus Ithomaios (unsere Miinzt.
III 20. 21) entspriclit; doch beinerken sie auch, dass dieser Typus ein
konventioneller, selir verbreiteter ist. Der 4Vpus von Aigion zeigt aber
otl*enbar einen zwar bartlosen, aber docli im Jiinglingsalter stehenden Zeus,
wahrend inan nach dem Wortlaiit des I^aus. annehmen muss, dass die
Statue des Ageladas Kind darstellte (so auch Rrunn I 73
den Gott ais

Overbeck Kunstniyth. II 11); man mochte daher eher annehmen, dass


deriVIunztypusdie Cap. 23,9 erwabnte Statue wiedergiebt. Vielleicht war auch der
Ilerakles des Ageladas in kindlichem Alter dargestellt; die gleiche Be-
handlung beider Figuren im Kultus spricht datiir, indem (wie Rrunn a. a.
(). bemerkt) die Priester die Figuren gleichsam ais PHegevater im Ilause
behalten.
S. 745,16. ixotTspov T(ov a'ffxlixdz(oy i-l otxia? [x£vet tou i£pcop.£vou,
die beiden Gotter hatten demnach keinen eigenen Tempel, vgl. III, 13,3.

IV 33,2.
S. 745,18. £x T(ov Tzaidtov UpaJilai xw Aii o vtxuiv xdcAXsi, so ist Schon-
heit (und Starke) auch fiir deu jahrigen Priester des Apollon Ismenios in
Theben ein Erfordernis, IX 10,4, vgl. Stengel Gr. Sakralalt. ^ 36. Priester
des Zeus bleibt der Knabe nur, bis ibm der Rart zu keimen beginnt, vgl.

hierzu Bd. l zu S. 467,5.


S. 745,20. £^ 0£ Acyiov xai fjpuov £ti xo 5uv£<5piov xo ’A/auov aOpoi-
C£xat, es V ar dies die Landsgemeinde von Achaia im engeren Sinn: daneben
bestand ein xoivov xfov ’Ayaio>v, welches alie die Griechen umfasste, die
S. 745,13-746,6. 833

zum Gebiet des acliaiisclien Bundes zur Zeit seines Untergatigs gehorten,
s. Mommsen K. G. V 242 A. 1. Dass die Amphiktyonen sich in Delphi
und Thermopylai versammelten, bezeugt noch fiir seine Zeit Philostr. vit,
Ap. IV 23. Politische Bedeutung hatten diese Zusammenkiinfte nicht melir,
ilire Wirksamkeit beschrankte sich auf die religiose Feier und die Ver-
waltung der Einkiinfte des delphischen Heiligtums, s. Mommsen a. a. 0. 233.
S. 745,23. Der Selinus (vgl. auch Strab. a. a. 0., der auf die
gleichnamigen Fliisse bei Ephesos, in Elis und in Sicilien hinweist, vgl.

oben S. 303 zu V 6,6) ist der heutige Bach von Vostitza; er bildet sich
aus zwei vom Kalliphoui-Gebirge herkommenden Fliissen, geht in der
Kichtung von NNO und sclmeidet eine gute halbe Stunde siidlich von
Aigion die Strasse nach 407.
Sikyon.Geli Itinerary 10.
Vgl. Leake
Boblaye 25. Curtius 465.Philippson 263 £F.
Bursian 311.
S. 745,24. Zur Geschichte und Lage von Helike vgl. Curtius 466
u. 489. Bursian 333. Der Kultus des Poseidon Helikonios war ein
spezitisch ionischer und achaiischer; den loniern, die die Stammesfeier
der Panionien unter dem Schutze dieses Poseidon begingen, galt das Heilig-
tum von Helike ais das urspriingliche ihres Stammes; vgl. Preller-Ro bert
570 und 579. Wachsmuth Gesch. d. Stadt Athen I 394 f. S. iiber die

andern Kultstatten des Gottes die folgenden Bemerkungen des Paus., der
Athen, Milet und Teos nennt; inschriftlich ist sein Dienst auch in Chios,
Ephesos u. s. bezeugt, vgl. Kohler A. M. X 32. Doublet Bull. d. corr.
hell. XIII 299. CIG 3028. Uber die Bedeutung des Beinamens herrschte
schon im Altertnm Meinungsverschiedenheit; wie Paus. leiten auch Strab.
384 und Diod. XV 49 den Namen von Helike her, dagegen Aristarch im
Et. m. 547,14. Apoll. Lex. Homer. 66,23 vom Helikon. Wahrscheinlich aber
kornmt der Beiname von iXiaaetv, sXtxai her (so schon im Et. m. a. a. O.
gedeutet) und geht auf die schlangelnde Bewegung der Meereswogen, s.
Wachsmuth a. a. O. 396.
S. 745,26. 6ia[X£[X£vr)/£ di acpiai xtX., vgl. Kleitophon b. Schol. Ven.

B. II. XX 404; Nr]X£u? 6 Koopoi) ypYjaiJLov diroixiav latEiXev I? MiXy)Tov xat

TYiv Kapiav £^ ’A9y)vu)v xal Ayatx^c 'EXixy)?. 7iapa7£v6[X£vo? Bk £l? xrjv Kapiav
i£pov rio!7£tou)vo? lopuaaxo xal diro xou i,v "EXlxTj x£[X£vouc; 'EXixwviov iT:poaY)Yop£ua£.

ebd. In Athen lag das Heiligtum des Poseidon Helikonios auf dem
Agraihiigel am Ilisos, s. Kleidemos Frg. 1 bei Mulier FHG I 359 (Bekker
Anecd. I 326,30).
S. 746,5. Vgl. Hom.
VIII 203. 404.
II. II 575. XX
S. 746,6. Nach Paus. ware der Anlass zu der von Poseidon ver-
hangten Strafe gewesen, dass die Bewohner von Helike Schutzflehende aus

dem Heiligtum vertrieben und getotet hatten. Einen andern Grund gibt Diod.

XV 49 an: diekleinasiatischenionierhatten, auf Grund einespythischenOrakels,


die Achaier um einen Grundriss oder ein Modell (acpi6pu[xa) des Heiligtums ei-
sucht, dasselbe bei sich nachzubilden, das xoivov der Achaier habe es
um
ihnen auch zugesagt, die Stadt Helike aber, zusammen mit Bura, es ver-
weigert, und ais die ionischen Abgesandten am Altar des Poseidon
opfeiten,

sie gewaltsam entfernt. Ahnlich Strab. 385, nach dem die lonier entweder
834 VII 24,3-25,6.

das alte Bild des Poseidon selbst oder die jxcptopuais des Heiligtums be-
gehrten. Doch gehen beide Nachrichten verrnutlich aut' dasselbe ziiruck,
denn nacli Ael, N. an. XI 19 liatten die Ilelikesier die lonier beim Altar
ermordet; es ist also wolil nur ein Missverstandnis, wenn Paus. die ionisclie
Gesandtschaft ais ixEtat avops^ bezeiclinet.
S. 746,7. IJass Poseidon die Erdbeben verursaclit, ist bekanntlich
der allgenieine, in zablreichen Beinainen des Gottes sicli aussprecliende
Glaube. Dalier ersclieint er hautig auf Miinzen der von Erdbeben heiin-
gesucliten pluygisclien nnd karischen Binnenstadte, s. Iinhoof-Blumer
Kleinasiat. Miinzen 205.
S. 746,10. liber Erdbeben, besonders ihre Ursaclien, liandelt Aristot.
ineteor. II 7 f .
p. 365 a, 14 11., zu vgl. ist ferner Aelian. X. an. a. a. O.
Agath. 15 p. 96 (ed. Bonn,).
liist. II \'erscbiedene der hier angegebenen
Vorzeichen der Natur werden aucli bei Aristoteles erwahnt, wie die eigen-
tiimliche Farbung oder Verdunkelung der Sonne (p. 367 a, 23), lieftige

Stiirrne (367 b, 25) u. dgl. ni.


S. 746,11. 7:pojrjp.aiv£iv o «)£o^ £uot)£v, vgl. Iler. VJ 27 oe

X(o? 7rpo!7T)p.aiv£tv, £’jt’ cev p,£XXr^ p.£ 7 «Xa xaxi r, ttoXi f, etlvEt £j£ai)ai.

S. 746,21. T/jC 7 ?^; xatio uvEup-ariov ijyupa, vgl. Eur. Ilipj).

12011.: r^ylo yflovio; dii (^povrr, Aioi [lap-jv ppdp.ov p£i)yjx£ cppixcoorj xXu£iv.

S. 748,3. £7:fjXi}£ 7 otp scpijtv i-i ttoXo OofXajja, dasselbe be-


ricbten Aristot. a. a. < ). 1 6 p. 343 b, 2 1'.
II 8 }>., 368 b, 8. Strab. VIII 384.
Ael. N. a. XI 19; vgl. Time. III 89. Eur. Ilipp. 1205 11'.

S. 748,9. Des Erdbebens, das am Berge Sipylos eine Stadt, die


entweder aucli Sipylos oder 'Fantalis biess, zerstort haben soli, gedenken
Aristot. a. a. ( ). 3681), 30. Strab. I 58. XII 579. Aristid. Monod. iu
Sinyrn. 1 427 Dind.: f,v ttote £v t(j> iirdXo) zoXii, r,v xara rrji Xip.vr^c oovai

Xo 7 oi. Plin. II 205. Der See, der an der Stelle der Stadt sicli bildete,

lieisst bei Plin. V 117 Sale; er lag nach ibni 12 Milien von Smyrna ent-
1'ernt. Gelunden ist er bis Iieute nocli iiicdit.

Gap. XXV.
B e S p e e d e r A c h t u n g nnd d e r V e r e z u n g v o n S c b u t z e e n d e n.
i i 1 1 t 1*1 li

Das Datum des Untergangs von llelike. Keryneia. Das lleilig-


tuni der Euineniden daselbst. Bura und seine Sebens wiirdig-
keiten. Das Orakel des Herakles Buraikos. D er Fluss Kratli is,
an ilim die Stadt Aigai. Der Gaios, ein Heiligtum der Ge
E urystern os.
S. 748,14. Uben Cap. 24,6 bezeiclinete Paus. das Erdbeben ais
Strafe des Poseidon: hier, da es nacli seiner 1 berlieferung die Siibiie des
Vergeliens gegen ixEtat war, ais Werk des Zeus TxEJioi, wie er I 45,5 u.
III 17,9 von Tou 'Ix£3i'ou p-r^vipa spriclit; vgl. Bd. 1 805.
S. 746,6-750,2. 835

S. 748,17.
£7U TjXixia? }xaXiata 'AcpsiSavxo?, Apheidas, Sohn des
Oxyntes und Naclifolger des Demophon, ist der Stammvater des Adels-
geschlechts der Apheidantiden und der vorletzte Kdnig aus dem Stamm
des Theseus; Tdpffer bei Pauly-Wissowa I 2713 stellt die Vermutung auf,
die merkwiirdige Datierung bei Pausanias hange damit zusammen, dass
ein Apheidas Kdnig und Archegetes der Molosser war, s. Steph. Byz. u.
’Acpei6avT£S.

S. 749,9. xaxa x6 Ix AsXcpdiv (xavxsufxa, vgl. Lyc. g. Leocr. 84.


S. 749,14. auxoi oi 1'xovte,- xa? dp/a?, dem Archon Megakles (01. 36,1
oder 37,1) und seiner Familie, den Alkmaioniden, wurde die Ermordimg
der Anklager des Kylon schuld gegeben, vgl. Plut. Sol. 12. Herod. V 70f.
Time. I 126. Heracl. Pont. II 199. FHG
S. 749,16. xal auxoi xs oi aTioxxsivavxe? evopuaOrjaav xai oi Ixsivtov
Iva^eis x^? Oeou, vgl. Time. a. a. 0.: Iva^ei? xat dXtxy^pioi x^? Oeou sxeivoi xs
exaXouvxo xal x6 yevo? xo dir’ Ixeivwv.
S. 749,17. Aax£6at|xovioi? o£ aTToxxetvaai xxX., vgl. IV 24,5 f. zu S.
64,13 und 18.
S. 749,21. Dieselbe Zeitangabe (373 v. Chr.) bei Diod. XV 48,1,
vgl. Strab. VIII 384: xaxExXuj^v] o irj 'EXtxir] oujiv Ixscjiv icpo xtov Asuxxpixdiv,
und zwar trat die Katastrophe im Winter ein, s. Gap. 24,12. Strab. VIII
385. Nach Heracl. Pont, bei Strab. a. a. O. gesebah es des Nachts, sodass
nur wenige sicli retten konnten; die vom Bund gesandten 2000 Achaier
fanden keine Leichen zur Bestattung vor. Nach Ael. N. an. XI 19, der
auch davon beriebtet, dass fiinf Tage vorher Maase, Wiesel, Schlangen
und andere Tiere die Stadt verlassen hatten, seien auch zehn lakonische
Schiffe, die gerade dort ankerten, mit versunken. (Andere Vorzeichen des
Erdbebens erwahnt Callisthen. bei Senec. Qii. nat. VI 26,4. VII 5,3 u. 16,2.)
Nach Eratosth. ebd. ware die eherne Poseidon-Statue mit einem Hippo-
kampen auf der Hand aufrecht im Meeresboden steben geblieben und
hatte den Fischern beim Netzauswerfen ofters Gefahr gebracht.
Nach Ov.
Met. XV 293 ff. und
206 waren die Reste der versunkenen Stadt
Plin. II
noch im Meere sichtbar gewesen, so auch Paus. unten § 13.
S. 749,25. Nach Strab. VIII 387 lag Keryneia auf einer felsigen
Hohe; Ruinen liegen noch jetzt oberhalb des Dorfes Rhizomylo, eine
starke Stunde von der Kiiste entfernt, s. Leake III 183 u. 403, wo er
jedoch Keryneia an unrichtiger Stelle ansetzt, richtig Peloponn. 387, nach
Boblaye 25. Curtius 467. Bursian 334. Baedeker 245. Die Stadt
war vermutlich urspriinglich nur eine Bergveste der Helikeer, wurde aber
friihzeitig selbstandig und Bundesglied an Stelle des von den Bewohnern
verlassenen Aigai. Uber ihre spateren Schicksale s. Polyb. II 41 u. 43. .

S. 749,26. Der Kerynites, jetzt Buphusia genannt, kommt zwischen


Selinus und Buraikos von den ncirdliclisten Auslaufern der Lampeia, den
Bergen von Kerpini, die im Alteitum den Namen Keryneia gefiibrt und
teilweise zu Arkadien gehort zu haben scheinen, vgl. Bursian 313.
S. 750,2 xaxa aupicpopav iibersetzt Amasaeus mit aliquando und
Schubart mit zufallig, beides unrichtig, aufxcpopa bedeutet bei Pausanias
Pausanias II. 53
836 VII 25,6—10.

stets (aiicli Vin 27,1) ein ungliicklicbes Kreignis, also: es kani(*n zu ilmen
infolge eines ungliicklichen Kreignisses Mitbewohiier aus Argos,
S. 750,3. To (XEv Tciyos aXuivoa xara to byuf/ov ou/. Eouvato, dem wider-
spricdit Diod. XI 65,3 f. (Kpboros), ibm wurde Mykene nacb einer
nacb
verloreneii SeMaclit ersturmt. — Da nacb Strab. VIII 377 die Kleonaier
den Argeiern Kriege gegen ^lykeiie Beistand geleistet batten, scbeint
irn

gleicb nacb dem Siege eine Spannnng eingetreten zu sein; Busolt Laked.
108 A. 57 nimmt an, die Kleonaier liatten sicb mit den Argeiern verbunden,
weil Mykene Anspriiclie aut' die Leitiing der Xemeien erboben batte MJiod.
. a. O. 2), wodiircb sie eine Scbmaleriing ihrer Kecbte befurcbteten; da
dann aber Argos mit der Kinnabme von ^lykene aucl» dessen Kecbte in
Ansprucb nabrn, sei es ziim Zwist gekommen, und so erklare es sicb, dass
lieimatlose Mykenaier in Kleonai Aiitnahme tanden.
ebd. xara xo beisst nicbt, wie Amasaeus iiliersetzt, <piod vali-
dissimi essent (muri), was ota xo ir/. w/ire, soiidern, wie VIII 8,7, vi atque
armis, vgl. Ilerod. I 76, IX 2.

8. 750,4. l’ber die kyklopiscben Mauern von Mykene und 'biryiis

vgl. II 16,5 u. 25.8 mit Ii<l. I 557 n. 602.


8. 750,7. Trapa ’Al£;avopov, <r> Mapoovio; xr,v a-fc&Xiav irixxEosEv h
\Vilr|vaiVju; ct-a^YEiXcu, vgl. Ilerotl. \11I 136. 140.
8. 750,12. Der Sage nacli batte Orestes den Eumeniden v^on Ke-
ryneia nacb seiner Freisprecbung ein scbwarzes 8cliat‘ geopfert, Scbol.
8opb. (). Cb 42 OJacb .Miillers Hmendaticm K£pov£i7 f. Kapuvi-z). Miiller
Eumenid. 141) (Naclitr. 8. 6i glaul)t, dass die Mykenaier die 8age niit-
gebraelit liatten.
8. 750,13. aoxixx XrjExai o£ip.ajiv ixxoc xojv 'ppEvoiv 7iv£3i)oti, vgl. VIII
10,3: Aipytos, des Ilippotbus Solin, der den Eintritt in das lleiligtum des
Koseidon Ilippios bei Mantineia erzwang, wurde blind und starb bald dar-
aiif; scblimm erging es aucb Miltiades, der in das lleiligtum der 'Tbesino-
pboros aut’ Paros eindringen wollte, Ilerod. VI 134.

8. 750,15. i; £-i6pop.r,;, aut' ersten Anlaut', (dine weiteres, vgl. I

, 5. 19,4. II 8,5. III 2,6. IV 35,5.


8. 750,16. xaxa ok xr^v 1'jooov ic xo t£pov ^ovaixeiv £ixov£i xxX., vgl. Bd.
I zu 8. 423,4; iiber monumentale Ausstattung der Zugange zu den
die
lleiligtiimern s. (.'urtius Abb. 1 43 f.
8. 750,17. Ilierin siebt Ileberdey 29 u. 79 ein «allerdings nicbt
zwingendes Zengnis“ fiir Autopsie.
S. 750,19. Bei der bergigen und ungemein zerkliifteten Bescbaften-
beit dieser Gegend (vgl. Bursian 335) tubrte offenbar keine direkte
Strasse von Keryneia nacb Bura; desbalb kebrt Paus. auf die am Strande.
entlang fiibrende Landstrasse, die er ^ 5 verlassen bat, um Keryneia zu
besucben, zuriick und wendet sicb (nacb L berscbreitung des Kerynites)
wieder recbts den Bergen zu. Ilier liegen an der Siidseite und einem
Tcile der Westseite eines beut Idra genannten Berges, 785 m iiber Meer,
bocb iiber dem linken Ufer des Buraikos ausgedebnte iMauerreste und
Fundamente antiker Gebiiude, in denen scbon Geli Itinerary of Morea 9
S. 750,2-751,10. 837

die Eiiinen von Bura erkannte, wahrend


III 183 u. 397 Leake Morea
sie zuerst fiir die von Keryneia
dagegen ders. Peloponn.
hielt (riclitig

387). Grosse Felsbldcke, die herumliegen, geben Kunde von einem ge-
waltigen Erdbeben. Das in den Eiiinen belegene Kloster des H. Konstan-
tinosnimmt vielleicbt die Stelle eines alten Heiligtums ein, Vgl. Boblaye
26. Curtius 469 u. 490 A. 12 Bursian 336. Baedeker 308. Ober-
.

liummer bei Pauly-Wissowa IIE 1059; iiber Antikenfunde daselbst s. v.


Duhn A. M. III 63.
S. 751,1. 9 u 7 at£pa o’auT-^v ’4u>vo? xob SouOou xai 'EXixr]? sivai, darnacli
Steph. Byz. dagegen bringt Callim. bymn. 4,102 die Stadt mit
s. Boupa,
dem Einderstall eines Kentauren Dexamenos in Verbindung, s. dazu Et.
in. u. Boupa und vgl. Wilamowitz Herakl.“ I Anm. 43.

S. 751,2. Tr^v Boupav asiap-o? 59 uTto ^aa|xaxos


sirsXapsv, vgl. Strab. I
rjcpavia9r) und VIII 386 nach andern ware es (s. Diod.
utto asiap-ou xaxaTroD^vai,

XV 48,3) wie Helike vom Meere verschlungen worden, was bewiese, dass
Bura urspriinglich in der Ebene gelegen hiitte (vgl. Ov. Met. XV 293 f.
Sen. Qu. nat. VII 5,3. Plin. II 206); doch verdient diese Angabe keinen
Glauben, sie ist entstanden aus einer Verdunkelung der Erinnerung an
den wirkliclien Hergang, vgl. Xeuinan n-Partsch 324 A. 2.

S. 751,5. xaxd Tipocpacnv, vgl. zu S. 505,18.


S. 751,6. 6 o£ ’A 9 po 6 iVrj? Atovujou x£ laxi, die beiden Vegetations-
gotter, die sicli bier in einen Tempel teilen, werden im Mytbus und Kultus
oft zusammengestellt, vgl. VIII6,5. IX 31,2; bei Servius zu Verg. Aen.
J 720 werden die Chariten Tdchter des Dionysos und der Apbrodite genannt.
S. 751,8. Der Bildhauer Eukleides wird nur hier und unten Cap.
26,4 ais Schopfer einer Zeusstatue erwahnt. Seine Zeit ist nicht nalier zu
bestiminen, ais dass die Werke
Bura nach 01. 101,4 (373) geschaffen
in
sein miissen, da nach Paus. die alten Gdtterbilder beim Erdbeben zugrunde
gingen.
ebd. Mit Eecht bemerkt Era z er z. d. St., die Angabe, Demeter
liabe ein Kleid, sei seltsam, da unbekleidete Demeterfiguren imerbort sind;
es kdnne auch nicht im Gegensatz zu den Figuren der Aphrodite, des
Dionysos und der Eileithyia gesagt sein, da auch letztere nie ohne Gewand
dargestellt wurde. Daher nahm Farnell in der Class. Eeview II 325 an,
es handle sich um ein wirkliches Gewand, das der Statue bei festlichen An-
lassen umgelegt wurde; doch weistFrazer auf II 30,1 hin, wo eine ganz
identische Wendung auf die Darstellung in der Skulptur selbst sich bezieht,
nnd so fassen es hier auch Brunn a. a. O. Overbeck Kunstmythol. III
432. Kern Pauly-Wissowa IV 2728. Ob die auf Miinzen von Bura vor-
bei
kommende Frauengestalt in langem Chiton und Himation, mit einer Fackel
in der 1. Hand, s. Irnh oof-G.ardn er 88 pl. S 1 Demeter oder Eileithyia ,

vorstellt, ist nicht zu entscheiden.

S. 751,10. Der Buraikos hiess in seinem oberen Lauf in Arka-


dien Erasinos (vgl. VIII 22,3). Gesagt ist das freilich nirgends, nur, dass
der Erasinos an der Kuste von Bura miinde, steht bei Strab. VIII 371;
daher nahm Leake Pelop. 406 an, dass der ostlich vom Buraikos miin-
53*
838 VII 25,10-13.

ciende Bach von Dikoplitho der Erasinos sei, wahrend Curtius 471 (vgl.
491 A. 13). Bursian 311. Lollin*^ 167 beide identifizieren. Der Buraikos
heisst heut Fluss von Kalavryta, Boblaye 27. Leake Morea III 408.
S. 751,11. Die Grotte des Herakles Buraikos ist heut noch
nacbweisbar. In einer Eelsvvand in der Xabe des dem Kloster Megaspi-
laon gehorigen Gelidltes Trupas (d. h. „die Lbcdier^^) linden sicli drei
Ildhlen nebeneitiander; nach den Beschreibungen tViiherer Besucher war
das massig grosse Innere kiinstlicli erweitert, Xischen angebraclit zur Auf-
stellung von Weibgaben, und Vertietiingen aussen an der Felswand dienten
oftenbar ais Balkenlbcber, sodass inan annelimen darf, es sei vor die llbhlen
eine Vorhalle angebant gewesen. Uber dem Eingang der mittleren Halle
ist ein menscblicher Kopt’ in den Fels gebauen, s. die Abbildung Exped.
de Moree III pl. 84,1; die Bescbreibung Geli Itinerary 9. Leake III
397. Boblaye 26. (Lirtius 471. Bursian 337. Freilicb soli nach
V. Duhn a. a. O. 62 die Grotte diirch <las Krdbeben von ar^ 1861
O zer-
stbrt und ganz unkenntlich geworden sein. — Die Grotte tindet sicli auf
Miinzen von Bura dargestellt, vgl. vonProkesch- Osten A. Z. I ^'at’. 9,14.
Imhoof‘-G ardner 89 pl. S 2, uiisere Miinzt. V (Band III beigegeben)
X. 1; man sieht aut’ eineni Iliigel oben ein«*n 'rempel, unten eiiien ge-
mauerten Bogen, in dessen < ttTnung eine Statue sichtbar ist, und zur Seite
eine Saulenhalle. .\ndere Miinzen von Bura, I ni hoot’- Gardner pl. S 37
(unsere Miinzt. V 2) zeigen <len Herakles selbst, biirtig, stehend, in der
r. Iland die Keule haltend, in der Linken das Liiwenfell ;
neben ihm am
Boden lehnt der Bogen. Das Bibi in der Grotte aut’ dem ersterwahnten
Miinztypus, sehr klein und undeutlich, scheint freilicb dem beschriebenen
Ileraklestypus nicht zu entsprechen.
S. 751,12. Das Weissagen aus Kniichelii, die sog. dt^TTpaYaXojxavTSia,
war sehr verbreitet und meist an gevvisse Kultstatten gekniijift, vgl. Schol.
Find. Pyth. 4,337. Suet. Domit. 15; doch reisten auch arrpa 7 aXo|xccvT£i; ais
Wahrsager im Laude herum, Artemid. II 69. \'on der Art dieser Orakel
geben uns epigraphische Funde aus Kleinasien einen Begriff, s. Sterrett
in den Papers of the Aineric. school of classic. studies at Athens II 56

bis 58; —
HI 339 342. Kaibel Epigr. Graeca 1038. Ilirschfeld SB.
Berl. Akad. 1875 S. 716. Smith im dourn. of hell. stud. VIII 261;
f.

dazu Kaibel im Hermes X 193. XXHI 532. ('ousin im Bull. de corresji.


hell. VI II 496 Keil im Hermes XXV 313. Man verwandte dazu fiinf
Knochel, hei deneii je eine Seite die Geltung 1, 3, 4 u. 6 hatte. Auf
diese Weise waren 56 Kombinationen (z. B. 16663. 61133 u. s. w.) moglich,
deren jede einer bestimmten Gottheit geweiht war und eine Gliick oder
Ungluck bedeutende oder auch wohl mehr indift’erente Antwort zur Folge
hatte, wie solche in den genannten Inschriftfunden erhalten sind. Ahn-
lich waren Buchstfibenorakel, von denen sich auch Beispiele inschriftlich

erhalten haben, Kaibel Epigr. Gr. 1039 f. Papers of the Amer, school
III 437. Bei der von Paus. beschriebenen Art scheint die Figur (o)rrjp.a),
die die vier geworfeneu Astragalen untereinander bildeten, das Entschei-
dende fiir die Deutung gewesen zu sein, moglicherweise aber auch das
S. 751,10-752,13. 839

Verhaltnis der geworfenen Zahlen. Vgl. im allgemeinen Bouche-Le-


clercq Hist. de la divination II 405. Riess bei Paaly-Wissowa II 1793.
S. 751,19. Den Krathis erwahnt Paus. auch VIII 15,8, ebd. 9 die
Quellen, vgl. ebd. 18,4; genannt wird er aucb Herod. I 145. Oallim. hymn.
1,26. Dion. Per. 416. Strab. VIII 386. Der Fluss heisst jetzt Akrata; s.
Leake 394. Curtius 472. Bursian 313. Philippson 134. Der Fluss-
name KpaOi?, hier weiblichen Gesclileclits, wird VIII 15,9 zuerst ais Femi-
ninum, dann ais Maskulinum gebraucht, bei Diodor (XI 90. XII, 9) und
Strabo (VIII 386) das Wort rnaskuliii; vgl. 6
ist und rj ’iip(OTro? Gap. 11,4 u. 8.
S. Ebenso Herod. I 145: are’ oxsu 6 Iv ’lTaXiYj TCoxajxo? x6
751,20.
ouvofxa IV/£, und Strab. a. a. 0. Der Xame mochte von den Acliaiern aus
Helike, die Sybaris griindeten, mitgebracht worden sein.
S. 752,2. Aigai, einst ein wichtiger Ort, liatte friili seine Bedeutung
verloren, die Einwolmer wurden, wie Strab. a. a. 0. bericlitet, nacli Aigeira
verpflanzt. Ais Zeitpunkt dafiir nimmt inan die Zeit Alexanders d. Gr.
an, da die Stadt in dem um 338 verfassten Periplus des sog. Skylax 42
noch erwahnt wird (Bursian 338 A. 1). Reste haben sich garnicht er-
halten.
S. 752,4. Hom. II. VIII 203; doch bezogen auch altere Erklarer
sclion diese Stelle, ebenso wie XIII 21 und Od. V 381 auf das auf Euboia
belegene Aigai, Strab. a. a. O.
S. 752,5. Vgl. II. VIII 203.
S. Uber den Gaios (oder Gaion) in Olympia s. V 14,10
752,10.
mit S. Auch hier will Wernicke A. Jb. IX 97 A. 11 die Form
370.
Faiov annehmen; Curtius 192 A. 15 schlagt 7aio? (statt 77^10?, sc. xotto?) vor.
S. 752,12. eaxat acpqjxevY), sie darf auch friiher nicht mit mehr

ais e in em Manne verkehrt haben, das Perfectum futurum in quasi-impe-

rativischeni Sinn, vgl. Gildersleeve Synt. of Class. Greek 282.


S. 752,13. Das Rindsblut galt bei den Alten ais mit eigentiimlichen
Kraften begabt. Hier erscheint es beim Gottesurteil; nach Plin. XXVHI
147 trank in Aigeira die Priesterin der Ge, bevor Hohle hinab- sie in die
stieg, um die Gabe der Weissagung zu empfangen, Stierblut. Damit ist
jedenfalls dasselbe Heiligtum gemeint, wie hier, nur der Brauch anders
erklart. In der Regel aber galt es fiir giftig und todbringend, Plin. 1. 1.:
taurinus (sanguis) quidem recens inter venena est; doch spielte es auch in
der Medizin eine Rolle, vgl, Diosc. II 97. Ael, N. an. XI 35. Vgl. Roscher
Jb. f. Ph. CXXVII 158; iiber das Gottesurteil Funkhanel Philologus
II 385.
840 VII 26,1-7.

Gap. XXVI.
Aigeira, friiher Hyperesia; Ursprung des neiien Nameiis.
Tempel und Bildsiiule in Aij^eira. Die Stadt Plielloe und ilire
Merk wiirdigkeiten. Die Stadt Pellene. Das Stadtchen Donussa.
Argonautai, llafen von Pellene.

S. 752,17. Der Haten von Aigeira, an der kleinen Hiiclit gelegen,


die heut den Nanien Mavra Lithaiia fiihrt, ist nach Pau«. 72 Stadien voin
Ilerakleslieiligtum entternt und 12 von der Dberstadt; Polylj. IV 57 giebt
die Entfernung der Stadt voin Meere aut’ sieben Stadien an, was init den
1200 ni stininit, die lient ais Entternung angegeben werden; die Ent-
fernungsangabe des Paiis. gebt dalier wabrscbeinlicli anf den Fuss der
Bnrgliolie, s. Curtius 475. Die Bnclit selbst entbalt nnr selir geringe
Spnren alter Bevvolmnng nnd scheint nacb Pans aucli iin Altertnin niclits
Sehensvvertes besessen zn baben.
S. 752,22. llyjieresia wird Iloin. II. II 575 genannt; v’gl Strab.
VIII 383. Scliol. Ap. KIi. I 170. llesycli s. v. Stepb. Byz. n. Ai 7 £ipa, n.
'
'Vrspaaia nnd n. VzspTrj^ta. Dass <lie Xainensanderiing erst nach 01 23
(088) erfolgte, gebt darans bervor, dass ein Olyinpionike ans dieseni Jalire,
'
Ikarios, bei lul. Air. ais Virspotiteu; bezeiclmet wird.
S. 753,3. dbpoi'Co’j3tv xtX., Stepb. Byz. erzablt die Legemle nach
Pans. s. ATYEipct, vgl. mit ilir die beriiliinte Kriegslist, dnrch die. Hannibal
i. .1. 217 sicli der Einsehliessnng dnreh das rOmiscbe 1 leer erwelirte, Polyb.
III 93,4 ff. I/iv. XXII 10. Farnell The Cnlts ot’ tbe Greek States II
459 (Frazer) vermntet, dass diese aigiratisebe Sage in Beziehnng stehe zn
eineni Gebranch iin Artemisknltns, der dabin ginge, ini Friihling Ziegen
init brennenden Fackeln an den llornern ant’ die Felder losznlassen, nin
so dio lebenscbatVende Wariiie der Erde hervorznlocken. Siclier ist, dass
die Ziege, wie hier, so iiberhanpt iin Knltns der Arteinis eine ganz her-
vorragende Kolle spie.lt

e.bd auXX£;av7£; nach ailpououjiv, das Streben nach Wechsel iin Ans-
drnck veranlasst die Wiederanthahine des voransgrehenden
n Verbnins dnrcli
ein Synonyin, s. Bd. I zn S. 02,20.
S. 753,4. (oc TTpojio vuxTo^ -^v ist eine herodoteische \Vendnng, vgl.

II 121 8. IX 44.
S. 753,0. £x Tou £-ixoupixo5 zupdi, £t:ix wird von ~'jpoi abhangen
sollen (To £7:ixo'jptxov das Ililtsheer, Gap. 10,2, vgl Time. D' 52,2. VIII
25,2. 28,5); fiir Wachtfener erwartet inan irupot, Ttupo; ware leicht zn ent-

behren.
S. 753,8. Znr Artemis Agrotera s. Bd. I 305 zn I 41,3
S. 753,12 ITer Hestiaia (oder Ilistiaia) anf*Enboia, das spiiter

(h'eos hiess (bestatigt von Strab X 445, vgl. Athen. I 19 B xai

4ip£iTat), s. Bnrsian II 407. Das Beispiel, dessen sicli hier Pans. bedient,
nm zu zeigen, dass so ein X^amenwechsel sicli nicht plotzlich vollziebt, passt
insofern nicht ganz, ais hier zwar die Vereinignng der Hestiaier mit athe-
S. 752,17-754,4. 841

nischen Klemchen im Volksmunde den Namen Oreos fiihrte, auf den offent-
lichen Urkimden und Miinzen jedoch der Name Hestiaia fortbestand.

S. 753,13. Die Stelle des alten Aigeira ist durch die zalilreichen
Kuinen (lieut Palaeokastro, wie
benannt) ge- so viele alte Euinenfelder,
sicliert.Die Stadt lag auf zwei terrassenformigen Absatzen an steilen und
scbwer zuganglichen Abhangen; die vordere Terrasse erliebt sich unmittelbar
iiber der Straudebene, die obere, durch einen unbedeutenden Abhauff von
O
ibr geschiedene,war die Akropolis. Eeste der Stadtmauern, ein Wartturm,
Tempelunterbauten, (lebaudereste, Felsgraber u. dgl. sind heut noch sicbt-
bar. S. Leake 386. Dell Itineraiy 13. Boblaye 27. Curtius 474.
Bursian 338. v. Dulin A. 31. III 61 Frazer IV 176.
S. 753,14. iJber den Bildliauer Eukleides s. oben zu S. 67,7. Auf
Miinzen von Aigeira findet sicli ein thronender Zeus (nacli 1.), der auf dem
r. Arm die Nike, in der 1. Hand das Szepter halt, s. Imhoof-Dardner
90 pl. S 6. Der Typus
ab er ein so allgemein verbreiteter, dass die
ist

Zuriickfuhrung auf Eukleides etwas gewagt erscheint.


8. 753,19. Uber den Kultus der ofters mit Artemis identifizierten
Iphigeneia s. I 43,1. II 45,1 und Bd. I 647.

S. 754,2. Uber Lapliaes und den Herakles von Sikyon s. II 10,1


mit Bd. I 533. Kalkmann 195 bezeiclinet es
ganz unglaublich, dass ais
sicli Paus. in Sikyon von dem Xoanon eines obskuren Kiinstlern Lapliaes
die Merkmale so eingepragt baben solite, dass er den
cliarakteristisclien
Verfertiger Xoanons in Acbaia daraufbin benennen konnte. Hier-
eines
gegen bemerkt Gurlitt 80 A. 35, diese sonst verwunderlicbe Notiz er-
klare sicli sebr einfacb, wenn man annebme, dass Paus. des Morgens in
Sikyon, des Abends in Aigeira war. Allein Paus. kam ja von Elis ber,
nicbt von Sikyon, diese Erklarung ist also unbaltbar. Es ist eben docb
eine Eenommage des Paus., dem man in Aigeira den Lapbaes ais Meister
der Statue nannte, und der sich nun anstellt, ais sei das fiir einen kunst-
verstandigen Mann, wie ibn, etwas selbstverstandlicbes, den Meister selbst
zu erkennen. An solcben etwas naiven Aufscbneidereien felilt es ja aucb
sonst bei Paus. nicbt.
S. Zu sTspoiOt s. die Bemerkung Bd. I zu S. 406,4.
754,3.
S. Der Dienst der Aphrodite Urania bing bier jedenfalls
754,4
mit pboinikischem Einfluss zusammen, dem die meisten der an der Kiiste
Achaias in ganz besonders grosser Zalil vorkomrnenden Apbrodite-Heilig-
tiimer zuzuscbreiben sind. Curtius 476 meint, die Pboinikier batten aucb
in Aigeira eine Faktorei gehabt mit dem Dienste der Urania, der, ais die
verschiedenen Gaue sicli zur Stadt vereinigten, vom Hafen auf die Burg
verpflanzt wurde.

ebd. Ta p.dXia-a (s. krit. App.), wie III 1,7. IV 4,4. 34,11. V 12,7
u. 6.; daneben aucb ig ra p.dXtaxa, vgl. S. 753,21. 1 36,5. 11 33,5. III 6,7.
9,2. IV 9,9. V 12,3. 17,3; iv xoE [xaXiaxa I 16,3; xoi? |xaXtaxa 6|xoia)?
-II 37,3. IV 34,2. VII 25,13. X 12,1.
ebd. sasXOsiv oux laxiv avflpw-ou, dvilpoiTrot? nicbt nacb Amasaeus
842 VII 26,7-27,1.

mit viris zu u})ersetzen, vielmelir ist der Siiin: weder Mannern, noch
Weibern, vj^l. VIII 5,5. 10,3. 31,5 38,6 (Sylbiirg).
S. 754,5. Uber den Dienst der syriscben Gdttin iti Griecbenland
s. obeii S. 165 zu IV 31,2. Allerlei Vorscbriften, die sieh auf den Hesuch
ihres Teinpels bezogen, gibt Luc. d. dea Syr. 53 ff.

S. 754,7. oioa i)£ajot|X£vo?, „niit He\vunderung“ iibersetzt Curtius


I 492 A. 16, das lieisst es aber bier so wenig wie Z. 1.

S. 754,8. Aut' Miinzen vou Aigeira sind Tyclie und Eros ein-
ander gegeniiber dargestellt, jene recbts (nach 1. blickend), in der r. Iland
ein Szepter, in der 1. ein Fullborn iialtend, dieser links (nach r. blickend),
gefliigelt, init gekreuzten Heinen, sicli aut’ eine lange Fackel (oder Stab)
init beiden Ilanden stiitzend; zvviscben beiden scheint ein Altar zu stehen;
s. Iinhoof-Gardner 91 pl. S 9, unsere Miinzt. V 3. Es ist sebr wahr-
scbeinlicb, dass in diesen Figuren Kopien der erwabnten Statuen zu er-
kennen sind.
S. 754,10. Faus. bezieht sicli hier verniutlich aut’ den Hymnos,
den Findar aut’ die Tyche gedichtet hatte, vgl. Frg. 38 — 41 Bergk: andere
Ervvahnung IV 30,6, s. ohen S. 164.
S. 754,12. Es geht aus der Beschreilmng nicht hervor, ob das
Statuen, Ueliefs oder Wandgemalde waren; Curtius 492 A. 16 halt das
erste t’iir das umvahrscheinlichste, weil Faus. kein Material angibt, wahrend
Hrunn SB. der bayr. Akad. t’. 1880, I 483 trotzdeni an eine Statuen-
grujipe denkt.
S. 754,13. Tja xod o<>jpofi£voi, vgl. II 2,7 Taa toj })£•). VII 23,6 £v

ijo) xat irop.


S. 754,14. £i; ist eine sichere Verbesserung von Madvig; die Kon-
struktion i; tootov ^ajtv TEXeor^sai ist niit keinein wirklich analogen
Beispiel zu helegen, Stellen wie II 3,2. 5,6 u. ii. entsprechen nur schein-
bar, in erstereni (£;:i (sc. lUipr^vT)) tb; r^ iUipr^vr) ^evoito
TTTjYYj) ist vom \V asser Feirene und r; lUtpY^vri von der Ferson zu ver-
stehen, im zweiten (i:£pl Xe^ootiv, (b; £v oturrj wird durch
den \\ eclisel der Friiposition die Schwerfalligkeit geniildert.
S. 754,16. Beinerkenswert ist hier der Ubergang aus der Infinitiv-
konstruktion in den Indikativ', vgl. Bernhardy Wiss. Synt. 387 f.

S. 754,20. Der jetzige Ilauptort des zu Aigeira gehorenden Berg-


landes ist Zacholi, inzwischen Evrystina und
einein bauinreichen Tale
Chelydorea; es entspricht durch Entfernung und Naturbeschaffenheit dem
alten Bergorte Fhelloe, von dem Leake 389 Keste am Wege von Vlogoka
noch Zacholi erkennen wollte, s Boblaye 28. Curtius 478. Bursian 339.
S. 755,12. Ttbv Tirctvtov - - lldXXavra Etvai, vgl. Apoll. I 6,2.
S. 755,11. OopPavTo; 5 e sivat tou Xpiora, Fhorbas ist urspriinglich ein
rhodischer Heros, Sohn des Triopas, des Eponyinos des triopischen Vor-
gebirges; dann wurde er nach Thessalien und Argos versetzt und heisst
in der Sage dieses Landes Vater des Triopas, s. II 16,1. IV 1,1, v^gl.
Ed. ^leyer Forsch. 1 94 ff.
S. 755,15. Donussa wird nur bei Faus. genannt, wahrend bei
S, 754,8—756,10. 843

Hom. II. II 573 die Hss. Fovouaaa haben, nach Aiigabe der Bewobner erst
seit der peisistrateischen Redaktion Ais Stelle des Ortes betrachtet man
einen beut Korypbi genannten Berg am recbteii Ufer des Flusses Krios,
auf dessen 732 m bober Spitze eine Kircbe der Panagia Spiliotissa stebt,
s. Leake 224. Geli Curtius 484. Bursian 342. Da-
Itinerary 14.

gegen ist v. Dubii A, M.gegen diese Anuabme, scbon wegen des


III 61
ganzlicben Wasserinangels der Korypbi, uiid verlegt Doiiussa nacb dem
durcb den ganzen Golf voii Koriutb sicbtbaren Kap Avgo.
S. 755,22. llsiaiarpaxov ^ xtov xiva ixaipoiv, vgl. Cic. de orat. III 34,

137: primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur ut nunc
babemus. Antb. Pal. XI 442. Ael. V. b. XIII 14. Die Redaktions-
kommission, welcbe ibm dabei gebolfen baben soli, bestand aus Onoma-
kritos von Atben, Zopyros aus Heraklea, Orpbeus aus Kroton und einem
vierten, dessenName verderbt iiberliefert ist. Mit Pecbt nennt Wilamo-
witz Hom. Unters. 254 Peisistratos und die Genannten einen Abklatscb
von Ptolemaios und den Sammlern des Museion.
S. 756,1. Wie scbon II 12,2 (s. Bd. I 412j lesen wir aucb bier mit
Scbiibart 'Ap^ovauxai, nicbt ^Aptaxovauxai. Der Hafen lag an der Miindung
des Sytbas, des GrenzHusses gegen Sikyon, an der Stelle des beutigen
Xylokastro, des Seeplatzes von Trikkala; s. Leake 390 und Peloponn.
404. Boblaye 28. Curtius 480. Bursian 342. v. Duhn a. a. 0. 60.
Frazer IV 180.
S. 756,6. Der Felsgrat war unbewobnt, docb bnden sicb auf dem
bocbsten Punkte desselben nocb Peste einer Befestigung von geringern
Umfang und ein Sttick einer kannelierten doriscben Saule, die vermutlich
zu einem Tempel geborte.

Gap. XXVII.
Merkwiirdigkeiten auf dem Weg nacb
Pellene. Tempel der
Atbena, Hain de r Artemis Soteira, Tempel und Fest des Diony-
sos Lampter und des Apollon Tbeoxenios. Gymnasion der
Pelleneer. Der Atblet Promacbos. Das Poseidion. Das My-
saion der Derneter Mysia. Asklepiostempel, Kyros genannt.

S. 756,10. Die Lage der Stadt Pellene ist nacb den topograpbiscben
Angaben des Paus. nicht scbwer zu bestimmen. Wenn man oberbalb
Xylokastro den Fluss entlang geht, so gelangt man zunacbst zu einer
eingeschlossenen, wohl bebauten Ebene; dann gebt der Weg in enger
Schlucht aufwarts bis unter die Bergterrasse von Zugra, dann recbts in
einer Seitenscblucht auf eine Hocbflacbe mit Ruinenfeld; die 2V2 —
3 Stunden
von der Kiiste hierber entsprecben den 60 Stadien, die Paus. (oben Z. 3)
ais Entfernung angibt. Ih der Mitte der Hocbflacbe zieht ein kabler
und scbroffer Felsriicken von X nacb S, der die Stadt in zwei Halften
trennte, die an Umfang verscbieden waren und wabrscbeinlicb jede von einer
844 VII 27,1-7.

besonderen Mauer uiiigeben war. Vorstadte schlossen aich an, von deiinn
die ostlicbe bis in die Gegend des Dorfes Zugra gereicht zu haben scheint.
Mauer- iind Teinpelreste sind noch vielfacb erhalten. S. Leake 214.
Boblaye 29. Curtius 480. Bursian 341. Frazer IV 187.

S. 756,18. Hermes tuhrt das Epitheton ooXto; wegen seiner Frende


an List und Dieberei, Sopii. Fbil. 133. Das in Rede stehende Bildwerk
batte Herinenforin und war, nacb der biirtigen Darstellung zu scbliessen,
ein arcbaisches Werk.

S. 756,13. ’Aih)va; vaoi, da ein anderer Athenateinpel in Pellene


nicht erwiilint wird, so inuss das der sein, von dessen Priesterin Polyaeu
VIII 59 erzablt, dass sie, eine grosse und scbone .lungfrau, an eiiiem be-
stimmten T'ag nicbt in der gewobnliclien 'rracbt, sondern im Kostiiin der
Atliena, rnit Waften angetan, den Helin aut‘ dem Haupte auftrete.

S. 751), 14. Aut Miinzen von Pellene ist Atliena im langen Cliiton
abgebildet, mit liobeni llelm, am 1. .\rm den Scbild, in der r. Hand die

[janze mit der Spitze iiacli unteii scliwingend; s. Imlioof-Gardner 91 pl.


S 10 (unsre Miinzt. V' 4). Das Scliildzeiclieii ist nicbt deutlicli, scheint
aber ein geHiigeltes Gorgoneion zu sein, der (9iiton ist durcli C^uerstreiten

geteilt. Der Stil triigt etwas altertiimliclien ('liarakter; Klein Arcli. epigr.
Mitt. a. Usterr. 1883, 69 glaubt, die Bebauptung des Paus., dass dieses
hild alter sei, ais die Atlienabilder von .\llien und Plataiai, sei eben durcli
den arcbaisclien Stil liervorgeruten, und er wie Fu rt w a n gl e r Meisterw. 57
gebt so weit, das Pild dem Pbeiilias ganz abzuspreclien.
S. 756,17. aouTov ir,; ’
ViBjva; xaihr,x£iv e; [iallo; tt,; die Adyta
bestanden bauHg aiis unterirdisclien Raumen, vgl. das .\dyton der Euine-
niden am Fuss des Areopag, das des 'IVoplionios in Lebadeia, «las im Peri-
bolos des Poseidon auf dem Isthmos (II 2,1) u. s. w.
S. 756,19. iOier die alinlicbe Konservierungsmetliode in Epidauros,
wo angeblicli die Asklepios-Statue iiber einem Brunnen stand. s. \ 11,11
und Bd. I 610.
S. 756,20. Das lieiligtum der Artemis erwalint aucli Plut. Arat.

32, woiiacli es in den irpodoreta lag, wahrsclieinlicb in <ler dstliclien Vor-


stadt. VVabrend nacli Paus. der Anblick des Bildes allen, ausser den
Priestern, verwelirt war, bericlitet Plutarcli: aOroi ol IleXXyjveic Xe^outi to [IpExac
Dsou Tov p,£v aXXov diroxeiailai ypovov aij^aorrov, dtav oe xiv7)6ev (jko lEpeiac

EX^EpTjxai, p.Y)0£va upoj^XETTEiv EvavTiov, dXX’ duorcpE^pE^ilai Trdvtac’ ou ‘/ap avdpio-

rois piovov opapa '^pixtov sivai xai '/aXEirov, dXXa xai osvopa rrouiv a^opa xai
xapTTou-; drcap^XiaxEiv, <5t’ tov av xopiCrjtai.

ebd. opvooojiv kid pE^taTou, s. zu S. 507,6 u. vgl. H. Hirzel Der


Eid 7.

S. 756,22. Da es eine iiberall geltende Forderung ist, dass der zu


wahlende Priester einer angesehenen Familie angehore, und an eigentlichen
Adel wobl nicbt zu denken ist,, so besagt xaxa 66^av yevou?, dass die grossere
Vornebmlieit das ausschlaggebende Moment gewesen sei. Auffallend ist
aber die Notiz, dass nur Landeskinder zu Priestern gewahlt worden seien;
S. 756,13—757,19. 845

denn das ist wohl iiberall, wo es sicli iiiclit imi eineii auslandischeii Kultus
handelte, so gewesen, da der Priester ein offentlicher Beamter war.
S, 756,25. oivou xpax^pa? bxaaiv ava x-rjv tcoXiv -aaav, vgl. Eur. Bacch.
221. Dem. XXI 52 f. Stat. Theb. 11 76.
S. 756,26. Das Th eoxeiiieii, iiacli dem Apollon
Fest der
hiess, war vornebmlich Delphi zu Haus, wo aucb der Monat, in den es
in
fiel, Theoxenios hiess. Apollon war da gleicbsam der freundliche Wirt,
vgl. Plut. ser. num. vind. 13 p. 557 F. Polem. Fr. 36 bei Ath. IX 372 A.
Hesycli. v. Oso^evia. Boeckb ad Pind. 194. Preller Polemo 67. Deneken
De Tbeoxeniis, Berol. 1881. Mommsen Delphica 299. Von Festspielen
in Pellene spriclit Pindar mebrfach, 01. 7,156; 9.146. Nem. 10,82, einige
Male mit der Anspielung, dass warme Mantel dem Sieger ais Preis zu-
tielen, doch war der Fabrikationsort dieser Stoffe niclit die Stadt Pellene,

•sondern nacli Strab. 386 das gleichnamige Dorf zwiscben der Stadt nnd
Aigion (oder nacli B ursi an 340 A. 2 wohl eher Aigeira). Weiteres liier-
iiber s. B Ium ner Oewerbl. Tliatigk. 85. Zur Zeit des Paus. sclieinen Geld-
preise an die Stelle getreten zu sein. Wie Bursian 342 A. 1 meint, war
der sclion zu Strabos Zeit nicht nielir gebrauchliclie Agon
dem Mantel- mit
preis nur ein einzelner Bestandteil des grossen Theoxenienfestes, von dem
zu Paus. Zeit nur nocli verkiimmerte Reste fortbestaiiden. Der Tempel —
des Apollon Theoxenios lag vermutlich ebenso wie der der Artemis (S.
757,2) im dstlichen Stadtteile, wo noch Reste dorischer Saulen und eines
dorischen Frieses erhalten sind.
S. 756,27. xiOevxe? ap^uptov ahXa x^? vi/Xj? /at avops? dcYoivtCovxai X(ov
ETuyuipiwv, so war es in der Zeit des Pausanias, friiher wurden auch andere
(xriecheii s. Boeckli a. a. O.
zugelassen,
Das Gymnasion scheint zwischen beiden Stadtteileii
S. 757,6.
gelegen zu haben; wie Bursian 342 nacli der Beschreibung der Ruineii
bei Leake 214 meint, entweder nordlich von der Akropolis, wo sicli
zwischen andern antiken Resten die Ruinen eines Rundgebaudes von etwa
10 m Durchmesser finden, oder shdlicli, wo man iioch Fundamente von
Gebauden und glatte Saulenstumpfe bemerkt.
S. 757,8. Von Promachos sprach Paus. bereits VI 8,5, s. oben
S. 576.
S. 757,11. Die Bemerkung zeigt, dass die olympische Statue des
Promachos von Erz war, wie weitaus die meisten Olympionikenstatuen.
S. 757,12. Da Pausanias nicht die Form Kopiv9tax6? gebraucht und
der Artikel fehlt, so hat er wohl nicht an den sog. korinthischen Krieg
gedacht (vgl. III 9,12. IV 17,5), sondern an irgendeinen, ihm nicht weiter
bekannten.
S. 757,13. liber Pulydamas s. VI 5 und oben S. 555.
S. 757,19. Chairon bemachtigte sich unter Beistand Alexanders d.
Gr. oder seiner Feldherren der Tyrannis von Pellene, vertrieb die Biirger
und nahm Sklaven ins Biirgerrecht auf, s. Ps. Demosth. XVII 10. Ath. XI
509 B. Man setzt seine Erhebung 331 oder 332 an. Vgl. Schafer
Demosthenes'^ III 134 u. 204. Kaerst bei Pauly-Wissowa III 2032.
846 VII 27,8—12. S. 757,23—759,1.

S. 757,23. Das Heiligtuin der Kileithyia Tielinien Curtius und


Bursiaii a. a. (K iu der westliclien Hiilfte der Stadt an, da diese die
kleinere gewesen zu seiii scheint.
S. 758,1. Siebelis lialt dies Poseidion fur identiscli init dem TI 12,7
erwalmten Heiligtuine des Poseidon.
8. 758,5. Das HO Stadien entfernte Mysaioii ist siidlich zu suclien,
wahrsclieinlicli in der (legend des lieutigen 'IVikkala, das sicli aucli lieute

nocli durcli Wasserreiclituin auszeiclinet, wie deiin aucli der Koriihaii an


deri friiclitbaren Abliangen des 4’rikkalaHusses gedeibt, '
s. Ijeake 221.
Hoblaye 30. ('urtius 484. Biirsian 343. IJber die Demeter Mysia
vgl. Bd. I 570 zu II 18,3, und iiber den Beiiiamen Mysia ebd. 84(i.

S. 758,11. artXauvovTat — xai T(ov xovojv to appev, daraus darf maii


scbliessen, dass ausser der Zeit des Pestes die Anwesenbeit von Hundeii
nicbt geradezu verboten war, wenn aucli aus nabeliegendeii (jrunden ibr
Krscbeinen an geweibter Statte nicbt erwiinscbt sein koniite, vgl. Pbilocb.
Prg. 141). Plut. <^hi. Poin. 200 B.
S. 758,15. .Vburidierendes i-ro bei aTcotepco Hndet sicb iiocb VIII
10,2. 35,5 (Ijobeck Pbryn. 10)i

S. 758,11). Nacb dem Ausdruck Tcapd toO Heou zu scbliessen, erfolgteii


aucli in diesem .Vskiepieioii, wie in I^J)idauros u. s., die Heiluiigen durcb
'Tempelscblaf (liikubation). .Vsklepiosbeiligtiimer und Kuranstalteii Icgteii

die (Iriecben mit Vorliebe an wasserreiclien ( )rten an, da die byilropatbi-


scbe Beliandliing bei der Kur eine Jvolle spielte. Dei^ Xamen der Heil-
aiistalt, Kijpo;, erkliirt Siebelis davon, ipiod aegroti, (piod volebant, ibi

consequebantur, also Kopoc = erttu/ia.

S. Der Fluss Krios wird mit dem in einiger Pntfernung


758,10.
westlicb von Pellene vorbeiHiessenden Bacbe identifiziert, der lient Bacb
von Mazi oder aucli Pbonissa beisst; s. Boblaye 29. (’urtius 479. Bur-
sian 314. Pbilippson 122. Den Namen „\Vidder“ filbrte der Bacb wohl
seines Ungestiims wegen.
8. 750.1. Der 8ytbas i
wabrscbeinlicb „Kber- bedentend) ist der
beutige Bacb von 4’rikkala oder von Xylokastro, wo er miindet; s. Bur-
sian a. a. O. und vgl. Bd. I 524 zu 8. 401,7. Dbrigens ist der Name
bier erst durcb Konjektur in den 'Pext gesetzt, s. den krit. Appar.

Dnick von Max Schmersow vorm. Z.abn & Baendel. Kirchhain N.-!..
VT. OT*^
i'

•f
'

;^'
'r>^'
‘:
V “"tP

'

,'»•
j

•-./i-.
..

T,._
Band II.

3
\

Der Hlppodrom von Olympia.


Rekonstraktionsversuche
* von
1. Visconti (1796). !. Hirt (1827). 3. Lehndorflf-Koner (1876. 1882). 4. Pollack (1890). 5. Wemicke (1894)
'Ot

' ,;s'
GETTY RESEARCH INSTITUTE

3 3125 01202 7625


WlP^4c wlA
^WT'Pm8
k74k9I |^IB|
• ^jj

P^BHIWIr '

JWpSJ^
SiOi^liyKB

Das könnte Ihnen auch gefallen