Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
PAUSANIAS BESCHREIBUNG
VON GRIECHENLAND
HERAUSGEGEBEN
VON
' HERMANN HITZIG,
DRITTER HALBBAND.
MIT FUNE TAFELN.
BUCH IV; MESSENIACA.
BUCH V: ELIACA I.
LEIPZIG 1901.
O. R. REISLAND
PAUSANIAE
GRAECIAE DESCRIPTIO.
HERMANNUS HITZIG,
COMMENTARIUM
GERMANICE SCRIPTUM CUM TABULIS TOPOGRAPHICIS ET
NUMISMATICIS ADDIDERUNT
LIPSIAE 1901.
O. R. REISLAND.
Digitized by the Internet Archive
in 2015
https://archive.org/details/pausaniaegraecia02paus
Fur den Text der vorliegenden Biicher IV imd V sind die^elben
Handscbriften vergliclien worden, wie zu den ersten drei Bucbern, d. b.
Pacd La K PbraL,dazu eine grosse Anzahl von Stellen in Vab Ag Vn Lb Fa.
Wo sich bei Fertigstellung des Apparates Unsicberbeit inbetreff einer
handscbriftlichen Lesart ergab, wurde eine Nacbvergleichung vorgenommen
und zwar fiir die Pariser Codices durch den Verfasser; mehrere hiindert
Stellen in den Leidenses wurden nacbverglichen von den Herrn de Vries,
Oberbibliothekar, und P. C. Molhuysen, Conservator der Hss. der Univer-
sitatsbibliothek in Leiden; die Vindobonenses iibernabm die Arbeit Hr.
fiir
Hrn. Prof. Kirpitschnikow Hr. cand. phil. Georg Voigt und fiir den
Angelicus Hr. Enrico Cellani. AU den Genannten sei auch hier herzlich
gedankt. Die durch die Collationierung der Hss. bedingte, nicht unbe-
deutende Miihe glaubte der Herausgeber im angegebenen Umfang auf
sich nehmen zu miissen, auch auf die Gefahr hin, dass der Ertrag nicht
im richtigen Verhaltnis zur Miihe stehen werde. Es liegt im Plan des
Unternehmens, dass die Uberlieferung dem Leser in mbglichst umfassender
und getreuer Weise vorgefiihrt werde; darum durften auch geringereHss. nicht
einfach aus dem Apparat verschwinden, umsoweniger, ais auch sie gelegent-
lich Brauchbares bieten. Wenn freilich Lb aus Vn einfach abgeschrieben
ware, wie Friedrich Spiro (Festschrift Johannes Vahlen zum sieben-
zigsten Geburtstag gewidmet) behauptet, so wiirde die Copie wegzu-
fallen haben. Allein dass dem so sei, ist nicht die Meinung des Heraus-
gebers, vgl. die Einleitung zu Buch I S. XIII; die dort angefiihrten,
leicht zu vermehrenden Stellen zeigen, dass Lb oft genug im Verein mit
andern Hss. eine von Vn abweichende Lesart bietet. Da von AgU die —
vollstandige Schubart-Walz vorliegt (s. Vol. I p. XVHI),
Collation bei
haben wir diese gegeben, die wenigen Angaben aus Fa aber nicht unter-
driickt, da ersterer nicht eine Kopie, sondern ein Zwilling des letztern zu
sein scheint, weshalb sie gelegentlich, freilich nur sehr selten, auseinander-
gehen, s. z. B. II 12,5 Ag Tcepicpepsi?, Fa Trspufavsi?; 30,4 Ag iTroiy^aavTo, Fa
TTonqaaivTo; IV 1,8 Ag r]
7 vi'(jato, Fa rjYviaa; V 23,7 Ag xaXa Xaxwvs? lah^, Fa
xaAaXa/wv i? Ihsv; VIII 42,6 Ag aCavo?, Fa a^ave?; IX 17,1 Ag ouv,
Fa ^v.
Die Signatur dieser Handschrift lautet nicht, wie Bd. I praef. VII nach
Schubart-Walz angegeben ist, 2. C. II., sondern (friiher C 2. 11, jetzt) 103.
VI
dass er scbon in der Aldiiia sicli finde und von allen folgenden Ausgaben
adoptiert sei. Wenn also II 11,4 (S. 409,18) im Text oz stebt und dazu
bemerkt wird: 61 om. codd., so beisst das, dass die Aldina 6s eingesetzt
babe und dass ibr die iibrigen Ausgaben geiblgt seien. Wenn II 18,6
(S. 426,12) aus dem Apparat bervorgebt, dass die codd. ow/. baben, das
im Texte ausgelassen ist, so wird damit gesagt, dass scbon die Aldina
und nacb ibr alie folgenden Ausgaben die Negation unterdriicken. II
20,8 (S. 432,21) stebt im Text"'x\p 7 ou und bemerkt der Apparat: b^petou A
Xylander berriilirt,
codd.; daraus gebt bervor, dass die ricbtige Lesart von
dem wir die auf A folgende Ausgabe und dass alie andern
verdanken,
Herausgeber ibm gefolgt sind. Wenn es also anderswo bei Angabe einer
Lesart beisst: edd. post S, so besagt dies, dass Bekker der auf Siebelis
folgende Herausgeber der Urbeber der betreffenden Lesart sei u. s. w.
Spiro wirft dem Apparat aber ferner vor, es wiirden Herausgeber
unter einander verwecbselt; belegt wird diese Bebauptung lurcli II 1,3,
wo durcb ein Verseben des Setzers der Bucbstabe D (S. 382 Sp. 2. Z. 17)
vor in praefatione ausgefallen ist, die praefatio ist natiirlicb die acbt Zeilen
vorber citierte praef. mai. p. XXXV Dindorfs ^). Aber aucb Ausgaben
wiirden mit Handscbriften verwecbselt, sagt Spiro; so scbiebe Hitzig I
44,7 ein xov ein, welcbes angeblicb von der Venezianer Ilandscbrift, in
Wabrbeit von Immanuel Bekker berriibre; die Note lautet: tov inseruit
B, recep. edd. sqq., est in Vn; damit ist docb gesagt, dass Bekker den
Artikel eingeschoben babe, er finde sicli aber aucb in Vn; wo ist da die
Verwecbslung? Ebenso verbalt sicli die Sacbe bei jjirjOSTsptosQ II 1,4. —
Es ist aucb nicbt ricbtig, dass Bekker das Verdienst gebiibrt, II 3,6 wv
gestriclien zu baben, es stebt ja in seinem Text, nur wird dazu
bemerkt: expunxerim. Ebenso verdient es keinen Tadel, dass II 4,1 fur
die Konjektur axpoi iroosc Lobecks Pbiynicbos zitiert wird. Spiro meint.
Buch IV.
4.3. c~6c70i o’jx eT/ov 7TOJ ylvEia ( 6 r: 6 aoi “w yEVEia oux styovj. 5. Iv (t^) exeivou
(£V EXEIVOU).
6.1. :rapeax£uaa£v spya, SiaxpTvai [te] xal r|).ix(a? Tzip'. (“apEaxEuaTE, SiaxpTvat te
xai rilixia? spya OTiEp). 3. otov ou t (o^ov o'j). — (“Epi) ‘Piavoi» ('Piavou).
7.1. SisXuaE (8 ie1ue). 4. to’jto)v llu9'apaT0(; (lluMpaTO?). 9. auTwv (sajTwv).
8.2. EivExa (evExa). 3. (t'^) e; (eA- 6 . TzpozpoTtr, [aev l; S^Xlr^loug r, 8 £r,T£i (Trpo-
Tspov T^ [AEV £? SetTjTEi. 8 .
y] d (rj). 12. EiAayEjaTO (EiAaysaavTo).
9.1. £lr\ (ci)^ oSaa). — toc [aev [-;:o>.Ad] r.oXiaixy.za toc ev lAEToyEia TudvTa (toi [aev
TToXXd TCoXiafAaTa toc e? jAEGoyEcav ;:dvTa). 3. t:eipwiaevov (r:Epi|A£vovTa). 5. etic to 6 tw ([ev
TOUT w]). 6 . £[atc 68 cov (to £[at: 68 iov). 7. auyy£v£a9>ac (?uyy£V£a^ai). 9. Tzzibzi (oOv) (TiEid-Ei).
(
8 c£|a£ve). 7. ’Apxd8wv tcve? (’Apxd8o>v toT;). — yEvopcsvou (yivofASvou).
II, 1. (dpx^i;) fAEXAOVTWV ([AeIXoVTWv). 2. 0 ’JTW (0'JTWc). — xal TWV (r, Twv).
3. xal T 05 . (y; to|.). — (oux) EiyEv (scyEv). 4. TvpoxpiTou? (“poc xpECTTju;). 6 Tcapd 86 |av
.
(Tcap’ d|iav).'
12 .2. ^pEjE -auTa (7:poc TauTa). — 'i'iyc(-Q iaev oSv (Tsyvac [aevI. — auvEiSoTa?,
idem vult Richards Class. Rev. XIV 447 (auviSovTa?). 4. xp£iac;o)v 8 t^ ydp ’"ApY)<;
xEivwv (in parenthesi) EuyjpEa TEiyY]* (xpEcaatov* ei ydp '"ApTr,i; xEivoov Eur^pEa TEuyT),).
8 . xaTaaxEudaEaS-ai (xaTaTX£udaaaS'ai. 9. d:cayy£Xwv (d;:ayy£XXwv).
13.2. ETOcpavElaav (dvacpavETaav). — Td octto (Td e;;1). 3. auvcV^ai (tavcocgi). 4. (s?)
o58ev (o58ev). 5. du adTOu ([to] Slt:' auTOu). 6 . xaTd 8 t)] (xaTd Sf,).
[
IX
14,4. TtpoeTTiov acpiaiv (XTiocpepsiv ([i:p0965v] C79iatv dLizic^tipo'/).
15.2. .9
(5:[j auTY] (f^[j,9 auTTjv). 4. TiXeova (ttXsov ti). 6. auv^cytov (ouvayaycbv).
16.3. TtpwTOv (TTpwTOi). 6. xaTTslsyov (xaT£A£y£v). 7. 8fj 8.
fi
(fjV Sri). TOt pi£Ta
SJTOpaV (t£ ** IXZT^ £a7T£pav). 9. £^o8ov (eCiOSov). — ^TO^PETOTO (SCTOTprfcTOTO). — (3c|lt5-
17.3. Tuxai? (toTc) £/„ (Tuyai? £x). 8 . toUou (oi :iorAOi). 9. aTtovo)T'Sc^v (dtTro-
33.1. (iq) dy.p67:oliq (dupomliq). 2. sv t’^ oiyla (e::! Tyji; oiMaq). — xaS-apd
*
(>taQ'apoc). 4. jiap’ a^iTO to (Trotpd to). 6. 0 'oSe Ty (o^S’ OTcp). 7. MivudSa f (MivudSa).
34.1. Q'ald(7aY](; (S'aXdTTr)c)- 3. sy^ouoiv o5Ssva (eioIv o5Sev). 4. [SeJ tq Trriyf, (Se iq
35.1. 7i:apd Aio^^qStqv ([aetoc Aiop^Souc). 9. ttjV Ky) 9 . (tou Ktj 9.). 11. y.ax’ ISiov
Ti (xai iSovTi).
Buch V.
1.1. IIsloTCOvvrjaov "ApxdSec {IIs/.07:6vvr,aov 'ApxdSsig). 6. vauaiv (tou Au8ou).
2.1. £Tp£7C£i:o (sTpETOS'’)* Tou’ Ia!>[jLix.ou ::dvTO)v), xat oi (dywvwv, x.ai oi)-
3. xai "
ApiaxocpdvY);; 'Ha£uov inclusi. — £?
‘
Mpaiac (£; ’'llXi8ocj. 8. [oi] dvS>po)TOi
(oi avS-pwTOi).
6.1. 710/1? TxaXaid £7x’ auxou Zajjiixov. xauxr, [x^.^a[xixy] lloXua::£p7_ovxa ypr,-
aaa&>ai (TioXi? Za[j.ia £7ii xou 2a[i.ixou. [xauxr, xt, laijuxw 1 loXuaTzfpxovxa ypxaaauai]').
4. £? dpiax£pd (Ik’ dpiax£pd), — £iv£xa (£v£xa). 5. x^/ lUpawv (xiov lJ£pawv). — xai
kpov ([xai] i£pov). 9. £7ioir,aav (iTZOirjaavxo).
7.1. xai i86vxi (i86vxi xai). — ::apd 8 tj xauxr,v (7;apd 8£ xauxa). — ouyi £v xt^
7. post ''E/Axa? posui colon, post Uop£av virgulam (post ''K/./xva? virgulam, post
Bop£av punctum). 8. a9tx£a!>ai (x£) (a9ix£auai). — £7:£ixa (£7:£i). 9. xov x£ (xov xox£).
8. (xwv) £v xoT? (£v xoT?). — ci)? £ix x£xapxo? (a”:) fl£/o::o? (w? (d::6yovo?) £lx x£xapxo?
rieXoTtO?).
7:apxv (xT)Vixauxa
**
7:apd). 7. liXaaxxvx? (H/.axiavx?). 9. xou 8£ (xx? 8k). — £xdaxou "j*
15.1. A£covi8aiou xo8£ (A£wvi8aiou. x68 £). — ’IIa£Toi £axi ('Ha£~oi. £axi).
3. Tzepav ** (nzpa\>). 4. £axi 8’ £v xoT? £xxo? (£xxi 8' [£xi| £vxo?>. 8. (xou) 7:puxav£iou
(7:puxav£iou).
(Ix vaou Tid/iv dy£i). 3. £v xto /6yqj (I? xov /.oyov). 4. £7:i xov (|6| £7:i xov).
19.1. (laxiv) dywv (dywv). 2. loixuTav 8l xauxY] (loixuTav 7:po? xauxr,v). 6. (yuvf,)
Eaxxx£v (laxxxEv). 8. (xd?) £7:i (em). 10. EipyaaiJLlvov (xax£ipyaa[/£vov). — £iv£xa (£V£xa).
’H).£Toi [xaXouaiv,]. 7. axu/i? (axu/o?). 9. (ou) [Jilyav (pilyav). — [xo Mxxpwov[ (xo Mxxpwov).
XI
21,1.
ava[j.T|ai (avap^ai). — avaxeiVTai (avaxenai). 3. upwTTOv ('jcpwTOi). 4 . hl
£TCi (8
’
Im). 5. a^lr\oo'^xa (dS'XYjaavTa). 7. Imygdixii-aza. (ira) Ito (l':uYpa[ji.[jLaTa Ito).
21.1. x£ 9 alr)v (ola 8 t^). 3. 8 o) 8 £xa ( 8 u 68 £xa). 6 . ou 8 £ touto (oIiSe auTo). — (Iv)
25.3. auv£ 7T£a£ xai (auv£TOa£v). 5 . votou (Notou). 7. tov 8e f Iv (tov 81 Iv).
10. Al Tax* — Aiyivtqtew (IpY®'^’ Aiyivy]). 12. ^xouaa 8l, Iv (^xouaa 8l Iv).
26.1. (ty];) Ito tw (Ito tw). — acpiaiv
* *
^tco (acpiaiv (StTio). 3. TOTOiiqvTai (nznoi-
27.3. alia Igtiv (alia zg ti[j.t)v). — (xai toi) au[ji[3aivovTa (aupiPaivovTa). — [jilv
xai £t8oc (p*.£v r, £i8o?), — oi 8’ Xnno\ (oi 81 itcttoi). 6. £7ia8£i, ,8ap(3apa (I 7ra8 £i Pap^apa).
7. £T£pW T£ xai TpiTW (£T£pW Xai TpiTW Y^)* 4>6p|J.. (tOU Ooppi). 8, (tWV) Ix (Ix).
10. xaS>apaia (|xai>apaia]). 12. I 71:’ auTw (zn auTo). — rj Ttoli? (xai toIi?).
Verzeichnis der Abkiirzungen.
Botticber, Olympia, Das Fest iind seine Statte. 2. Aufl., Berlin 1886.
Ausgrabungen: E. Curtius, F. Adler und G. Hirschfeld, Die Aus-
grabungen zu Olympia, 5 Bde., Berlin 1876 81. —
Ergebnisse: E. Curtius und F. Adler, Olympia, die Ergebnisse der
von dem deutschen Eeicbe veranstalteten Ausgrabungen, 5 Bde.,
Berlin 1891—97.
Flasch, Artikel Olympia in Baumeisters Denkmalern S. 1053 fi.
Fers ter. Die Sieger in den olympiseben Spielen. Wissenscbaftl. Beilagen
zum Progr. d. Gymn. zu Zwickau I 1891. II 1892.
Verzeichnis der Tafeln.
55
III u. IV. Rekonstruktionsversuche des Ostgiebels vom Zeustempel
in Olympia. Nach der Zusammenstellung von K. Wernicke
im Arch. Jahrb. XII 169.
55
V. Miinztafel IV, zusammengestellt von F. Imhoof-B lumer.
1. Kopf der Zeusstatue des Pheidias zu Olympia, elische
Bronzemiinze Hadrian (Imhoof-Blumer and
des
Gardner Numism. comment. on Pausanias pl. P XXII).
2. Zeusstatue des Pheidias in Olympia (ganze Figur),
elische Bronzemiinze des Hadrian (ebd. P XX).
3. Kopf derselben Statue, elische Bronzemiinze des Sep-
timius Severus (ebd. P XXIII).
4. Dieselbe Statue in ganzer Figur (Vorderansicht),
elische Bronzemiinze des Hadrian (ebd. P XXI).
5. Aphrodite auf einem Widder reitend, nach einer Statue
des Skopas in Olympia, elische Bronzemiinze des
Hadrian (ebd. P XXIV).
6. Artemis Laphria, Bronzemiinze des L. Verus, von
Patrai (ebd. Q VII).
7. Dieselbe, Bronzemiinze des Hadrian (ebd. Q VI).
8. Stehende Athene in einer zweisauligen Tempelthiir,
Bronzemiinze des Mare Aurei, von Patrai (ebd. QXIV).
9. Hafen von Patrai, Bronzemiinze des Septimius Severus
(ebd. Q XXI).
10. Derselbe, Bronzemiinze des Commodus (ebd. Q XXII).
11. Stehender Poseidon, Bronzemiinze des Hadrian, von
Patrai (ebd. Q XIX).
XIV
12. Thronender Asklepios, Bronzemunze des Commodus,
von Aigion (ebd. R IX).
13. Stehende Eileithyia, Bronzemunze des Antoninus Pius,
von Aigion (ebd. R VI).
14. Stehende Hygieia, Bronzemunze des Septimius Severus,
von Aigion (ebd. R X).
15. Sitzender Asklepios und stehende Hygieia, Bronze-
munze des Commodus, von Aigion (ebd. R XI).
16. Scbreitender arcbaischer Zeus, autonome Bronzemunze
von Aigion (ebd. R XII).
17. Dieselbe Figur, Bronzemunze des Mare Aurei (ebd,
R XIII).
18. Stebender Zeus mitXike, Bronzemunze des aebaiiseben
Bimdes (ebd. R XV).
19. Stebende Artemis, Bronzemunze des Antoninus Pius,
von Aigion (ebd. R XXI).
(Anm.: Die Typen 6 — 19 gebbren bereits zum Kommentar von Bucb VII).
Dmckfehler.
S, 9 Z. 21 1. slyov 7TOJ statt styov tto).
S. 29 Sp. 6 Z. 1. 16 statt —
S. 32 Sp. 6 Z. 1 1. factarum st. factorum.
S. 37 Sp. 6 Z. 8 ins. xtp ’A}i.i)xXaup edd.
S. 42 Sp. 6 Z. 4 V. u. 1. Tiapa toi? st. xrapa xoi?.
S. 44 Z. 7 add. in marg. 7.
Twv TOTS 7cpO£)(ovTa "EAA^^vwv oux 7]‘^iou TOV avBpa t^iwT£!j£iv. a9’poicravT£(;
)(
wpav, xat (jo[X7ua(7Y) [X£V £T£&>y) t^ y^ M£C7 G-y]vy) to dvo[xa cxtuo t^^ IIoAu-
15 Y)p.WV dTUd T^ "‘I9'(6[1Y1, TUoAiV OuB£[J-iaV TUtO xkflb^vca 7Cp6T£pOV BoXc5 M£(7(7Y1VY]V.
£ixdc^(o Be od)( Y]xi(7Ta 'O[jly]P 0 u ToTp £7U£(7iv. £v [X£v yap xaTaAoyw twv £p
’IAtov a(pixop.£vwv IldAov xai ’ApY)VTjV xat aAAa? xocTaAdywv ouB£|XLav tuoAiv
Tit. ap^T) Twv fj^eaayivixwv : 8 ' Pc, Ilau- i^jjLWV Xoipio? vcSc^TY] scribendum censet,
aaviou eXXaSo? [ji.£aaTfivi>toc, loyoQ 8' Ag, [jLeaar- sed non erat, cur ovop-a^opIvY] deleretur;
vixdt La Pa Vb R, [jL£aaY]viaxdl Lb Va, poterat inseri ante ovop.a^op£vy], sed ne
|jL£aaTi- ^
via Xoyo? 8' Pd. hoc quidem necesse est, cf. 33, 6 .
36, 7.
—
1 . ^ 7:ov£[ji.£Q'£Taav M Va R, in R corr. ovo[xa^op.£VTjV xotpo? vdtTtr, La, yctpiof vaTrr,
2. zIq codd, edd. ante SW. — y£pouaiav Pc. 3. OUTO)? Pc, OUTW £X£t.V Va. 4. ScTZG-
A Pa R Vab M Lab Vt, F£pY]viav cett. Q'av 6 vT 0 ? 8 e Va. — Iv ttjvuv >. 7.y.(ovtx% Va.
ante Icp’ iqp,wv ins, SW e coni., id quod 10 . SK ante Aax. om. La, cf. ex. gr. I 4, 3.
recte factum esse Sch apud SW praef. vol, 7, 2. II 19, 5. 11 . M£aanqvr, A X K, M£aaYivr,
II p. XXVI negat, cum Pausanias alios cett. edd. ex emend. Sylb. 13 . xaT£-
fuisse olim Messeniae fines referat neque ax£uaa9'r,aav La Pa, in hoc aav expunct.
vero Choerio saltui aliud fuisse nomen; 16 . y£ pro yap Lb Ag Pcd Va. — Itt’
Pausanias II. 1
2 MKIIHNIAKA.
MzGGr\Yf\y £xal£(T£V £v "05L>(7(7£ia ^£ B’/)}.oT [j-£v xa\ £v twBe sSvo; xa\ o’j
oTxCp £V "’OpTl7.6)(0l0.
TOU Y^P ’OpTl7'.0Y0tJ TGV oixov £V TYj Ak^JCYjV/] z67.l<7[J.a £lpr;/.£ Ta; <^r,p5CC.
'
ulioq "’0pTi7.6)(GiG. 10
xal M£(7 (Tyiv/] yuvY] tgg IlG7jjxaGVGC. rrapa TaGTYjV ry/ MscG^r^vY^v tx Gpyia xcai-
^o)v Twv pL£yoc7.tov (4 £o)v Kajxo)v y,7.0'£v z' VjXz’jgT'jg; g K£7.aivG'j tgo <I>7.*jG'j.
<I>XuGv B£ kutov ’AD'Y,vaTGi T.£yG’j(7i ::aTBa zvrxi Ty;* G[j.GAGysT B£ g'^igi xai Gij.vGr
xai AgXGG BpUp.GV STI GVG[J.auG’J<7!,V £vO-a £XaO-Y,p£ TG’jr [J.GrJTXr. xai GTl
’
[A£V Bpup-G^ £<7TIV ZV TY, yf, TaGTY, \’JXGG Xa7.G’j[J.£VGr. P',:ZV(T> T(~> KpYJ» Ig71
’
7U£7UGlY]p.£VGV
Pad Vab Vn M Lab R, cf. I 23, 4. 43, 1 KXsivou coni. I’ors. n 'l’racts. K.£a£ 0 u P.ilmer.
IV 3, 2. V 17, 10. Vll (), 3. IX 5, 15. MS., V. comment. — (p/.oiou. 9 AO 1 OV La,
1 . 8y]5iY] Pd. — xal sequens oni. Ag. — <I>Xjou’ <I>aucv edd. codd., <I>a’jo’j' ‘1>auov
xai post eS'V 0 s om. Pa La. 4. hvi pro O, cf. lleroflian. 1 111, 19. 20 L. — xa-
£Ti Pc. — Asywv supr. lin. addit \"a.
I
Xouaiv pro Xsy. Ag. 14. Lb. 17». Auxopr,-
5. Tw 8’ Iv Vab Pacd Lb R, twv 8’ £v I
— 8ioxXrj?, o sup. rj^, Pa. 10. u£o; Pc Pd. — xavxovo; La, xauxavo; R Pa, in R
Lb Vn. — t^LVTiXoyoij A^. 12. xai (.) sup. a. 17. £xaS'aip£ CS, £xa3"jp£ (r,
Y- T. IIoL om. La. 13. Kauxcov om. Vb. supra u) Vb. — £ti pro oti Pd. IS. Tfo
— K£^ai'^ou edd. ante S Lab Va Pac, in xpaPi Va. 20. TprjTv Ag. tpoyuv Pd.
Pa V expunct., K£).aivou cett. edd., Ko- 21 . 6 riav 8 iovo^ oo'o; t,v Aux.ee codd. edd.,
).aivou coni. S e cap. 34, 8 et C. O, Mueller. transposui 6 .
— -av 8 i(.)voc Pcd Lb. 22. p£-
Encycl. Hal. s. n. Eleusinien p. 274, n. 83. l^aarou, a expimcto. sine accentu Ag. —
probat Sch praef., Clini filius Amas., unde , xai 6 p£^a;:r,e Pd. pL£ 5'£ 7:oe (^i supra £' Vb.
IV 1,3—9. 3
10
'At8‘iBo? i£pa £pya Tuap’ ’AvBavi^ D'£to x£Bv^.
TOUTO To £7uiypap.[j.a B‘/]loT [i£v co; -juapa tt,v M£(J(7Y)vy]v aipixoiTO 6 Kadxtov 9
coni. Coraes, teXet^; 8e xai opy. ;:avT. cett. expunct., 9 Xudv 8e w xXeivoTo Pc, xXeiovoTou,
edd., teXetwv 8e xai opy. ::avT. coni. Sch praef., u expunct., Vb, KXeivoTo n. pr, Sch in
teXegt^ic Kaibel. Gdtt. G. A. 1892 p 103, vers. germ. — yovou KauxwvidSao codd.
scripsi teXetti? initiator, ut aXETY)*;, spya- edd. (xauxwvidSa o Fab Pc, xauxwviSa, o
TTi; pro alteris formis, cf. Meinek. in frg' Pd Ag, xauxwviSao Va), yovov Kauxwva
Euphorionis Cherson, ap. Hephaest. p. 105,4 8 i 8 d|ai Lennep., probat Herw., 4)Xud8£w
(lex. Steph.). 3. xXfjaiov edd. ante C Vab j
KXeivoio yovw Kauxwvi dSouaav Lobeck.
La Pa R, in hoc i sup. Tj, xXiaiov cett. Aglaoph. p. 1252, rec. D, 4)Xud8£0D xXeivoTo
edd. M Pcd Lb Ag Viet., probavit F, yovw Kauxwvi 8 a£~aav Porson., probo, rec.
xXEiaiov coni. Sylb. — Xux 0 |jnfi 8 wv Ag Pcd Kays, Z. f. A. 1848 p. 1004, frustra 'irap 4>Xud-
Lab, Xuxop.TfjSwv R Pa Vb, Xuxop.i8wv Va. 8ew scribens, yovou Kauxwvo? dit’ i 8 [j.r,(;
— TE om. La. — Xsywv codd., Va Xoywv. Jacobs. in Anth. Pal. III 930, Bergk. ad
5. T^yviaa La, r,yviaaTo 8e £p|Jioio Ag, Creuzer. 21 xai 4>Xud8£W xXeivoTo yovy
8’‘Epp.oTo A X K F C, 8e sppioTo cett. codd., Kauxwvia 8Ta, adversatur Kays. 1. 1., yovou
8’'EpiJ.£iao Amasaeus „Mercurii“ vertens, cett. Kauxwvoc iSpEiip Saupp., auv 4>Xud8£w xXei-
edd, — 86[j.ouc te xsXEo^a codd., Xoyou?, Sop. voTo yovw Kauxwvi xEXaivou Emper. opusc.
sup. X6y, R, Vb 8oi|Jioui;, Va Sopiou? xeXEu^a p. 342, yovou Kauxwvoc sxaTi Sitzler. Philol.
TE, post 86[Jiou? lacunam indicant edd. inde Rundsch. 1890 p. 338. 9. d-aujjiaaai Pc,
1251, quod prae ceteris placet, tetuxov vel Ag, TiavSiovo? Pd, Tcav 8 i 6 vi 8 oi; La, llavStovo?
AXKF B SW, MaTpo? C S, MaTpo? xai tur, probat Sch, retinui optativum cl. II
Ts^sTTY) t 6 ap^aTov y]v ev "AvBavta. xai [j.oi xa\ tojto eixoe E^aivsTO, tt,v
M s(7 (jyivY)v [XY] ETspwO^i, ocT^Xoc £vO‘a auT-/) T£ xai llo'A'jxacov (oxouv, xaT«-
2 Me(7(7 '^vy]v TuapElTai orcpicri.. 2 . Xpovo) B'e 'j^jTEpov, oj; r,v tcov lloA'jxaovoE
ouBsi^ £Ti (XTuoyovojv, £c yEVEx? TZEVTE Etj-ol BoxeTv "poE aO^^v^to)'/ xx\ 0 ’J “XEOva;,
MEaGYjvioi coxdi, MeXxveuc, xoiEJEiv xvy;p ayaOo; xx\ Bix tooto ’Azo/A(ovor
Eivat vo[ai^6[aevO(;‘ xxi ol t*7,e //'\cx? to ivapvx^riov, tote Be ( )t/xAixv x 7 .y,-
3 TUoXeI CpXCTtV XTO TOO Me^.XVEO)? TYjE yOVXlXOE. (-)£^<7x).0l Be xx\ Ivj^oeTe,
t6 xp)(aTov Y]v xai exxXeTto O^yaXtx' to> Be 166jiO£(ov Xoyco kp£(bo’j7.o; ev-"
aXXa codd. (toc aXXa Ag) edd., xd te dXXa vcrs xd. II. T(ov om. I..1. 12 . 8ox.£T La.
D Sch, hic TOt ante lig tcv A. om. — r\ — TtXEiova; M \'a D Sch, ::X£ov Lb, t:XE'ova;
temere om. D. 2. xai. dvSaviav Ag. — xai' cett., saepius invenitur -Xsiova;. seil cf. 1
\'
(77:ou 8^ cett. edd. Amas. („non mediocre I Camerar , cf. cap. 33 4 ,
srp 11 I 35 ,
1 ,
’Ho'iac Porson., at cf. X 31, 3, xd; te r; 01 et IvapvEdxTr (Curt. Pel II 488 ). 18 . “E-
xaX. La. 7, vuv Tcdxxia M Ag Pd, vuv Ttaxxia
1
pir,pa; La.
~
xr, -qaei om. Vb. — 17 .
LB. — £y£V£aX6yY]a£v edd. ante C Vab S'£xoaXo; M. IS. xd Vb edd.. om. cett.
M Lb R Pd, £y£V£aX6yr]cav Pac La Ag codd. — AEyrov Ag. 20 . ejoeo)v La.
cett. edd. 8. ou p.T)v 'n£ 7:oiY)pEvov om. iM — xp£C9UA0c La, xae 69 uao; Ag Pd, „i)ro
Lb R, hic addit in marg. — te pro ys Creophylo apud Clement. Strom. c' est
Ag. — acpiv Va. — uXou Lb. 9. TtoXuxd- I
Ka£ 09 uao;“. Palmer. M'. — 0 xwv
wva Ag. — iidxou, ou sup. a, R. 10 . f, EU(io£'(ov AOyo:“, idem recte, ante xw 8e
IV 1,9— 2,7. 5
izzoc, xai wr oii:ib'X'^z [IspiiqpYjc, Ig)(ow oStoi ty]v Msaayjviwv ap)TT,v‘ xuptwTspoc
ZZl "*Acpap£U? Y]V. oOtO? ^OLGCkzliGOLC TCoXlV (oxtcrsv 'Apy;VY]V (XTCO z%c OL^alou
7CO>.lV T£ SXTKTSV £v TT| M£(J(7Y]Via TTjV ’AprjVY]V, Xai NY]X£a TOV KpY]8 '£(OC TGG
AigXgg, IlG(7£i^a)vo^ £7cixXtj(7 iv, av£'j»iGv ovTa auTo), cp£:jyGVTa £‘4 "iwT^xou
IkT^iav zhz^xzo oixo), xai zric VO? sBo)X£ Ta £m O^aXadc?*/^, £v 01^ xkXxi
zz Y](jav ::6 >.£ic xat Hg^gc, £vO'a xai (oxy)(J£ xai t 6 [3a(7iX£iGv xaT£(7TYj(jaTO
xat xbzbc tgv a^£X(90v Aiy£a z^ ’A0‘Y)vo)v zcpzfjyz' xai toc opyia £tu£B£i 5£
T(ov [j.£ya7.wv 0£oiv ’A^papeT xai zolc tzxigI xai yGvaixi ’ApiqvY]. zxuzx B£
(7cpi(7iv £7C£B£ixvg'!:g (xyayo)v £c tyjv ’Av^aviav, oti xai ty]v M£(7(J'^vy)v 6 Kau-
. xwv £[j.gy)(j£v £vTa!j8'a. ^4cpap£T twv TiaiBwv ^p£(j[3Gi:£poc [jl£v xai av- 7
oEb G’jTo)c Gpav o)C xai Bia GZzXt/Guc 6'£a<79'ai BpuGc. 5. Auyxsoi)? [i£v
Jb. f, Ph. 1861 p. 486, haud recte S [j.ev supr. 7:. — XoYOv? codd. edd. ante C,
Hemsterh. MS. coni. 'HpaxXea, Sevin. Mem. edd. — £TO codd., aTio edd. — Oi[3aXou
de 1’Acad. VI p. 480 £v Alo^ixw, Menag. p£v d>UY- Porson., cI(3dXA0u Vb. 9. Y°P“
ad Laert. VIII. 2 £v ,
Bentleio Yocptovt) La Pa. 12. auxS B, a'2>xw edd.
accedens Pors. opioXoYeTv praeterea vult. rell. 13. TOXliav M. — xa? £ul Pcd Ag
1. 'Exaxaios xe 8e Vb, in R x£ supra §£. Va Lb. 14. 8rp.os, xcu sup. 8=^, R.
— ar,i(o Va, a>ttwv R, v expunct. 2. [j.oTpav — x6 Paail£i.ov codd. edd., sed eo sensu,
edd. ante B codd. (La p.oTpa), poipa e coni. quo hic opus est, bis iSaadEia (VIII 4, 8.
F cett. edd. — IxaXiav M, IxaXia? R, ad 5, 4) et saepius xot ^olgiIzicc (cf. ex. gr. I 38, 1.
marg. R olxaXiac- — aXXa om. Pa, addit IVI, 2. 3, 7bis), nusquam numerus singularis
in marg. 3. hizub> Ag Pcd Lb R, in hoc invenitur. 1,5. 6 vf]p£u? Pc. — b Xu/oc Va.
V supr. vers., e/.eivmv M, a£Y£iv £X£(vw Va, 18. acpiaiv om. M. — a7i£8£ixvuxo Vb. — I?
4. £V£xa D Sch, £iv£>ia cett. edd. codd. — Pa supr. vers. — apSaviav Ag. — ox£ Va M.
xou £Upuxou a SeT La. — piou edd. ante C 19. av8piwx£po? Va. 21. b|u of)xo>; B Pcd Ag,
6 MESSHNl/VKA.
(pY)(7 iv, 6? 6 t£ xaira ty]v TpwaSa l(jyo'/ "Ea>.y]V£? aTUojiYjVai -pcoTO? £toXij.y]<T£7
M£X£«ypOU 9Y](7LV £lvat, TOU OlVECO?. £l TOLVUV £C7 t\v a}.Tj8*££, 3tl y’JVa!./££ 5
’
IBav Bl £X£Xa[3£ zb x£pa'jv(i)0*£VTa, 6 [j.£v ’A'^ap£(o£ oTxo? y£vou£ lo
M£(T(7 Y]via)v '/] ap)(Y] Toiv T£ ccXXtov xai Qfjcov ::poT£pov £(3a'7iA£'j£v IBa?, ::AYjV
xaXouaiv £p'r)[iov £v i:y) M£G(JYjvia yojpiov, xai zTrr^ Ttov ()[AY,pO'j xaTa/xyourjiv
£v oI(; Tov Ma)(aova 6 N£c;'u(<)p zo) oiaTO) 3 £[say^[j.£vov r:£pi£::tov £^771'^ £’jvoixoj£’
(
o 8x av o3v auTov (£i) [ay^ £c y£i70va xat av 0 *p(o 7:(<)v [jy.zO.z7. 6 p.oo'jA(ov 7 po-
8'U[Aiav ito(7 t^vB£ y£ £ 7uiS£r^ao' 8'ai. £[jloi Bk xa'i [j.ay.i^Ta r,t)r^ [j£[jaic!jvTai tov zc
probant. D praef. XX et Kays. j). 1004, cf. x.ai, yap om. Vb. — 'j-dxouov Ag. 14. i~'
vol. I ad p. 404, 19, outw? o|u celt., ipiac ’'rA-.ov B S\V 1) Pc .\g, £,' edd. rcll. Pad
collocatio et ipsa invenitur. — S'£aaai Va R, Vab M Lab R, cf. 1, o. 15. vp-xav Va.
bic S> sup. aa, opaaS-ai Ag. — 5puto'.o; — Ts -/.aXouGiv D Sch Lab Va Pacd R,
A X K F C, Spuo? cett. edd. codd., 8puwv 8£ /.a/.ot>Giv celt. Vb Ag M. 17. igtIo
ctid.
Vb R, hic 0? sup. wv. 1. [j.ap~£ijr,<;, c A g, £V OlGtio Pd, TCV OIGTOV La. — £GTIV
altero supr. vers., La h. 1. et infra. 2. om. M. IH. Guv Pa in marg. — (£l) ijifj Poppo
jipovsaiXdou TOUTou La, TcpwTtaiXdou cprjaiv Chrestom. hist. 1 p. 377, ixt) priore
:ou"OU TY)v yuv. Vb, cpriGiv deleto, omissis pr, expuncto. La, om. £i codd. edd., ov,
oq 0T£ ilpwT£a0.dou. 3. 6? 0T£ Pd. pT) coni. F. — Y£{T(ova Ag. 19. t6jT,v
Herw. ante IgtIv, probat Frazer. (>. |j.ap- §£ Pc, unde B ol^ §£. toT^ 5k edd. codd.
GTiTZ-riq Ag, ixapTzr, ar^q Va. — r^poa7:oa'a- cett., 'oTg 8£ 8k x.ai pd/.iGra 8iap£^.
vouaai La Pc R. 7. autd? Vb pro coni. Coraes, scripsi Ipoi 8k cl. 111 3. 8.
12. pEoa^^vwv La. — OGGwv Vb. — k^aGi- 4. — zh pro Twv Ag. — paydwvoc
}.£ua£v M Va. 13. xoiq ’Ac/.XTf]7U0u La. 22. 8k oni. M. — vEGTwpo? La.
IV 2, 7-3,6. 7
Bojv ysvopLsvY) B(jO ysvsaT? udirspov s^s^aXe tou? NYjXsw^ ocTwoyovou? £/w
Ms(7aY]via5. xai p-oi TaUTa sysvsTO y^By] tw Xoyo) TupoaO^r^x*/] tw Ii; Tidap-svov.
7U}VY]V TTOGOvBs £Tt By)X(6(7W. T'/j[X£V(0 TWV AwplSWV 'ApyOC SCpSVTWV E)(£IV,
5 KpS(7(p6vT/)5 y^V (Tcpac Y)TSI TYjV Ms(7G'/]VtaV OCTS xai aUTO? ’ApK7ToB''/)[JLOU
’Api(7ToB‘/jp,ou zouc ruaTBac Q‘£ioc ^ov Tupo; p.'/]Tpoc' Aut£(71(x)voc yap 0‘uyaTlpa
10 ’Api(jT6B'/)[j-oc £yY)[j.£v ovop.a ’Apysiav- Kp£(j(p6vTr]c Bl, y£V£(jQ'ai yap oi
xai uBaTC?, xaD^iYjai twv '*Api(7':oB-/j[j.OL> TuaiBcov xai KpsdcpovTOU tou? TuaXou;
i5:ua7.o; avIXD'-/] T:pOT£pov. toOc p-lv By] za7v0'jc (7u7.iv8'Od) 6 TYjpxvoi; £7U£t^o{t,i:o
Bl 07UT^? TZUpi'
'6
T£ B’/] TWV ’ Apl(7T0B<jp-0U TUaiBoiV %(kXoq XaT£T£T’'/)XTO, xai
ap^aiwv 0 ’jx £y£V£TO 6:u6 twv Awpilwv 6 B^[xo? avacjTaTO^, al).a |3a(n-
IjL£vw Pd, ov sup. (0. 4. (icplvTtov Vab. — Valcken, MS. — onoxipo) La. 15. 7cXiv9>ou
La. 5. Pa. 10. 81 om. Vb. — inserui, voluit Coraes, „possis etiam y9j;“
II. ^Q>£ sq. brevi lacuna M. — M£aarj- B. 16. ap.cpoT£poi; Va, ut videtur. —
vta? XK, improbantibus Sylb. et F. — jiav- [JI.EV Sch, Toic tjLEv edd. codd. 17. Stzxu
x(ov M. — KeXxai pro 8£tTai Pd. — post 8£~Tai Vb. — 0 T£ edd. ante B, o xe Vb cett.
distinctionem maiorem posuit S. — 7i:ap£- edd. — y.axix'/]y,xo AXKF Pac Vb M La
ax£uaap.£V(OG Ag, 7:ap£ax£uaapi£vov touto La. R, /.aT£CTr/)XT 0 Pd, jtavExIxTTjTO Va, xave-
— 8l inserui cum edd. post S, t£ inseruit ttItctjxto cod. Phral., xaveavTqaaTo Ag, xava-
Camerar., (aa\) r^apsan. C, iubente F. xixTjy.xo SW Lb, in hoc syllaba xcc sup.
13. xaS'iaxr,ai edd. ante C codd., y.ad'ir]Gi !
lin. posita, xaTEVfjXTO Pors, cett. edd. 18.
cett. edd. ex emend. K. — tS t^p. Lb. 0 om, Va. — xpaiucpovTric Vb. -- avaipEV-
—
j
14. Itzi 8i-^pYip.£votc edd. ante C codd. Tai coni. Kays. 1. 1. M£aar)Vitov om. Ag,
(£7Ci8iYipY]}jL£voic Vb Pa, Ito 8i*r)prj[jL£vri? Va), [jL£aarjVi(j>v 8 y] Vb. 20. utio tou xpEacp. La Pa.
Ito 8i£ipYi|jL£vois cett. edd., Ito 8i^rr)|ji£voic — dvaSwpaaS-aiLa. 21. 7]X£iv Vb, eixeiVa. —
coni. Sylb., Ito 8 ^ £^pr,p.£voi; Valck. Pors,, unspo^ia A X K F, Vab M Pad, u7i:£po4;i'a
£m T0~a8£ £ipT,pLlvoi? Kays. p. 1005 cl. voluit K, est in Pc, u7i:o'j»ia Amas., quod
III 16 ,
4 . — Ito SoipTfipilvr)? Tzdlot; probat F, receperunt cett. edd., cf. I 29, 8.
om. Va, in infima pagina alia manus IV 24, 6 . 5 ,
1. 10 ,
1 . 24, 6 . — inserui.
8 MESSHNIAKA.
7 ^c ocXXoi iT£ 7:aT^£C sysvovTO ocotm xod vswTairo^ Aituutoc. 4 . t(x “SI
^oiGileioc; evd' 0C oc’jTd<; xai oi 7^ouhe(; eixelT^ov oix-/](7 £iv, <pxoBo[iT^(7 ai:o sv
xaTBs? £VTaQS’a o)XY]crav' £t:i N£(7 iropoc xai tcov aTUoyovcov £v lluXco Ta
3 a(7 lX£ia ^V* Kp£(ycp6vT7)^ ^£ £V St£VUxXy]PO) TOV 3 ao:(,X£a OlX£Tv X 5CT£(JT'/j(7 (XT: 0 [
.
A 101X 0 !J[X£V 0V ^£ OCUTOV 'ooc %oXkk £? /^(Xpiv ToU By][j.ou [lotXXov 01 Ta /p%aTa
£)(OVir£^ aUTOV 'ZZ Kp£(J(p6vT7)V £7Uava(7TaVT£C xai zobc oWjC OCTUOXTEtVOOfJL TOtJC 10
SXoiTZObc, 5. 6 B'£ Aituoto?, 7lou^o(, yap £tl ovTa ^0£cp£v auTov 6 Ko^£Aoc,
'X£ucr£v, £Ti[JvC0 py](7 aT 0 [A£V too izoczpoc zo’jc 'jov£oc?, £Ti[xtopyi(raTO B'£ xai ogoi 16
£^Y)pX£(j£ [Ai[AY)(7a(79'ai Tov TraTEpa £v te toTc xoivoTc xai zpoc tooc iBiwirac, 20
A wpiEUdi 1ZM Tipuxc, rXaoxoc Y)v 6 xai zoozoic CTEpEiv xaTac7TT|Crap.£vo^‘ 'xai
otjuXeTai Pcd Ag Fa, 6 [juXeTai Ag, 01 N-r^XaSai hoc £ sup. * . — p£v om. La Pa.
alia man. in marg. Pa, coni. Sylb., probat — Eivai pro Twv M. 17. 81 om. M La Pa.
Palmer. MS., Mivuai ceti. edd. ex coni. K., — ToaouTOv Ag Pd, touto Vb. 18. dvxl
vid. comment. 3. Stj om. La. — lylvoviro. Ton -^p. La. 21. £’5a£|3ia Vb, £ua£^£ia codd.
TualSe? om. M R, habet hic in marg. — edd., £i!»a£[3£iac coni. Sch praef., scripsi e
apr,vTqv Pa. 9. vj pro 01 La. 10. a^TOv t£ constanti usu Pausaniae, cf. III 11, 4. IV
y.OiX x.p. Vb La Pa R. 11, xucjjsloc Lb Pc. 1, 6. 21, 2. VI 17,8. VIII 24, 7. 42, 7;
12. w? om. M La Vab Pa R. 14. VII 15, 3. 17, 9. — 'TO £711 TT, xopucp'^ om.
AXKF Va, marg. R Pa, ayjjJLO? Vb, lcip. 0 ? La. 22, av£u twv codd. edd. ante Sch,
La, laepio? R Pa Lb, ’'IaS'fxio? B cett. codd. av£VTO)v Kays. p. 1005, rec. Sch. —
edd. ir de a B, KeTcog C S coli. II 19, 1. — TioXuxdwvog Ag. — £a'/ov La R, in
in xaQ'£aTT/.£aav) Pd, in hoc e sup. a et a TCtou Ag. 26. 4>£poic edd. ante C
sup. i, xaS'£aTTQ>t£aav Ag M Va Lab R, in hoc codd., $apaT$ cett. edd. — laO-iou Lb
IV 3, 6-4, 3. 9
5 £in £v '*AvBavta-
oBlOV £^ TOV 9'£0V £BlBa^£V E5p.Y]>vOC, £lvai T£ 0)^ dt>.Y)9*W? E'jp//]XoU vopii-
ZzToa [xova Ta Itty) TauTa. £y£V£T 0 ^£ xat :rp 6 c Aax£^ai[ioviou^ £ 7ut t^c
io^>LVTa pa(7 iX£ia^ Btacpopa TcpwTov, aTuo aktac ap.cpto-[3Y]Too[JL£VY]c p.£v xai
Ta’JTY]C, y£V£(j9'at OOTW X£yO[X£VY]C. 2. ’'E(7 TIV £ 7Ut T 0T<; opol? T^? M£(T(J“/]-2
Awpi£(ov ol' T£ Ms(7 (jY]viot xal 01 Aax£Bat[x 6 vioi. Aax£Bai[i. 6 viot p.£v B'/]
cpadtv (b? 7rap 9'£voo? auTwv :uapay£VO[JL£va? Ic ty]v EopTYjv aoTa? T£ jSiadaivTO
15 avBp£^ TWV M£0<7YjVtWV Xai TOV (3a(Jl7;£a acpwv a7U0XT£tVai£V 7U£tpO)[JL£VOV X(i)}; 0 £tv,
Tt^>.£x>.ov 'Ap^sXaoo Toti ’AyY)(7tXaoo tou Aop0(7(7ou Too Aa(3a)Ta too ’E)(£-
(TTpCXTOO TOU ’Ayi^OC. TUpO? T£ By) TOOTOIC TOC^ (3ia(79'£t(ja? TWV 7Uap9'£VO)V
2 oTy)X£xXoV,
‘
aiTlOV B'£ £lvai T^? M£(7(7Y)ViaC T’/]V ap£T^V, £ 7Ut,6 ooX£ 0 -
ovTa B£ s%iX£^(xi STuapTiaTwv bizoaoi oux zXyoy ttw y£V£ia, toutoo? Bl £(79'^ti
xac Pd Ag, GuPwTa? Va. — SwSoTa Ag, Va. — aTCoy-TsTvat, edd. ante C R Vb,
StoStXTa Pd, 8oi:d8a, to supr. lin. , Vb. a7i:oywT£Tvai tov M Pacd Ag Va Lab, oiTZO-
3. IIap£i(jco codd. edd. ante D, IV 31, 4 yT£ivat,£v edd. cett., emendationem proposuit
et 34, 1 sq, codd. omnes Ildpiao? vel Sylb. idemque reiecit, modorum enallagen
Ilapiao;, edd. omnes IId[j!.iaoc. — >tai pro esse putans, ut I 19, 5. III 12, 7, ubi
y.avd M Lb, yal Jtaxd La Pa, in hoc y.m legit jcaTa(jyY)4joa. 16. Tiq>.£jtpov Pc. —
expunct., -/tal Ito?, yavd sup. lin., R. — OLp'ialiy.8o\) A Lab M Pacd R, Ag, in quo
£uptbv(p La. 4. TCl£UTYjc Pd Ag. — [jisya- primo fuit dpxcx8ou. Va dpy^a87Aou, Vb
p£wv La. 5, dv§TQvia M. dpXa8ou, ’Apx_£).dou cett. edd. — 8opuTOu
6. Gu(3wi7a Va. 7. h 8^Xov Va. 10. Vb, 8£puaaou La. — ?.a[lc5Ta Vb. 17. tou
8tdcpopa AXKF Pac Lab Vab M R, ante ’Ay- om. A Vab La R. — dat,8oc
Siacpopd cett. edd. Pd Ag, post 8id(popa A Vab Lb Ag Pcd, dai8o<; La Pa R, ’'Ayi-
colon ponit Vb. 11. outtw Va M Lb R, 8oc cett. edd. 20. post Tt]X£y/lov cod.
in hoc T sup. tt. — 5;£yo[JL£Vto La. — toT(; Phral. inserit: tov Aay,£8aipovto)v
jVkaa. S B SW M, M£aa. cett. edd. — auio? M Va Lb. 21. ottogoi ttw y^voia
codd. 14. abvwv edd. ante B. — jiapa- OTjy djQV codd. edd., transposui 7: 0) y£V£ia,
yop.£va<; edd. ante C Vb Pc M La, marg. cf. II 18, 5 o^v, £y^ov tiw y^voia. — toutoi?
10 mzmmAKA.
yioCi xoajxto Tto XoiTcw G-xsuadavTa wc xap0‘£vo’j? ava7:a’jO[jivoi? toT? Nk^r^rr,-
ou yap av£D toU xoivoD TatiTa (3o’jX£uc‘ai (Tcpoiv tov [yxGiXiy., '7’jv£i56Ta^ w;
ap‘^ai£V abr/tLocc, toD cpovou rrcpar TOii Ty)}^£/Ao'j 5i7.a; oOx TaoTao
|Jl£V £XaT£pO!, \b[0U(3l, 7U£l0’£'70'(O ^£ 0)? £/£l TIC £? TO’k £T£pO’j; ^7:0’j5y,r.
?)£ ’Avti6/ou zai ’AvBpo>i}^£OGi TO)V <I>ivTa, Aax£6aiij.ovuov xa\ M£'7 rry;/u.>v lu
[X£V'/)<; acpopiJLvjc ccpicriv £0*£X£/0-po)C [j.£v zjyjrs\ xai ::o}.£[j.Yj<7a!, ::avT(.)r £YV(oxo'7iv
[JIOVOV 6t£ 6 lloXu/ap-rjC £VIXY]<j£V TOOTO) 7(0 aV?)pi £Y£V0VT0 [iOGr. xai. oO
yap £X£X--/]70 iBiav y^jv toc vo[j.ac 7aTc [jo^rriv ixavar £ivai. H^apTiarr, 7'Gar
hiho)Giv Euatcpvo) j36'7X£(7t>ai t£ £v ( Tf,) £X£ivo’j xai [j.oipav £ivai xai E-jaicpvco
H 70U xapTUOG "oiv [3oo)v. y,v (^£ apa 7 gi6g‘5£ ti; 6 Ivjaicpvoc, xsp^Y^ t£ a?)ixa 20
M Lb Pa R. 3. veaviou? K, rx sup. lo. vix(.>T£pou; Vb. l."». aipavr,;. r,v xai AS’
— aTOXTsTvai auTOv AX K, aOrov Try.. a 9 avr;? t;/. xai XK F C, aipavfj? xai cett.
aTio/.T. Vb, Tov au"Ov ttP>. a”. La Pa, aj'cv edd. codd. — cXu,ur:iaoiv edd. ante S,
aTCoxT. coni. Sylb., ut IV 8, 8, habent cett. Pacd Vb Lb, d'Au;jL;:ia7iv MVa, OAuaTTiaoiv
edd. Pcd Ag Va Lb M cod. Phral., ar:o- cett. edd. La. 18. i8ia coni. Sch pracf.
XT£~vat, xai R, litteris a et [3 ordo invertitur. vol. II p. XXll. — vop.a; T£ poooiv R Vb,
4. acpwv |3ou>.. M. — auvi86Ta(; Vab. (>. jj.kv in R T£ corr. in taT;, in Vb binis punctulis
ciOv edd. ante B, Vab M Lab R Pa, ouv notatum. — toT? ,3oo7iv La. It). £-j£'yV(.)
om. cett. edd. Pcd Ag. 7. Y£vsa St] Lb. Ag, mox soaicpvo? Vb. — -% inserui, idem
I). £vvop.ou A M Vab Pa Lb. -- IpoTtwv-o? vult Sch MS., probat Frazer. 20. 8k pro
Ag. 10. §£ om. La. — tou <l>ivva edd. T£ La. 22. xaTa7:A£'jaac et a-o8wa6;A£vo?
ante C, R M, tSv 4>. cett. edd. Pacd La (a-o8oc76!A£vo'j; (sic) Vb, a-o8oo6a£vo; Lb,
Ag Vab, marg. R, ut Sylb. P" voluerunt. aTO8r,o6p.£voc La) edd, ante C codd., xara-
TOV, p. corr. twv, Lb. — Aax£8ai;jLOVuov xai “).£’joaaiv et ar:o86[A£vo? cett. edd. ex emend.
Aax£8aip.oviwv xai p.£aayiviwv M. 11. Iq K, 23. 8e ( 0' a"0|3dvTac M Pcd Ag Va
aX).i^>.ou? in Va a correctore sup. lin. addit. Lb R, in hoc wc expunct., om. edd.
— £7i:iY£v&p.£vr|(; 8k Vb La Pa R. 13. oiprj- codd. cett, — £1^ Pa. 24. auvov a secunda
IV 4, 3-5, 2. 11
<7aG0'0ci tugT^Xoc [xsv auTGv ITG};G/apTjV, -olla Bs xai tgg HGT^G/apGG? tgv
oTTOiBa lx£T£U£ v£T[xaL oi (TGYYvcoirrjV Iv
Y^p av9'pcomv'/] cpuasi ymi ocXXtov
£v6vto)v £cp’ gT? (3ta^G[X£8'a ocBixgi Y^v£(j9'ai, ~dc >i£pBY] [xsYtiirYjv avaY7,Y)v s)(£lv.
Ti[JvY]v Bs Y]vi:iva £iX'^cp£i -voiv jSgwv >.gy(;) aTuscpaivs xai tgv toiBoc yj^igu
lOTGG llG7.G/dCpGGC TGV 'JIGV. "O Bs WC 'AoCl GOLUTCC %Z%0^b'(x)C. CpGlTWV £^8
T'/]V AaX£Batp.GVa TGTc Pa(7lX£G(7lV YJV KoCi TgTc £CpOpGl<; Bl’ 0'/\00 TZoWoL [X£V
B£ Gl (JUV£y(o5c IGVTl £7Cl T(XC «p/^OCC GGB£[JLia £YIV£TG Tt[XOJpia, £VTauO'a 7Uap£-
15Tpa7C‘/] T£ G ] [Gl*J/ap‘^C £7, TGG VGG Zai TCO 9‘U[J.(0 ^(pWpXVGC, OCT£ £/(0V (XCp£lBc5^
y]By) xai auTGG, TuavTa Tiva gv Xa(3Gi Aa7£Bai[iGvitov £T6Xp.a cpGV£'j£iv. Aa7£-
Bai[lGVlGl By] IfGXG/apGGC T£ £V£7a GG7 ExBgOeVTG? G(^lGl XOLl Bl(X TGV
ITgT^G- -
TUaiBcOV, G [1T|7CGT (XV TGlYjTOa (JCpCCC Kp£(7(pGVT’(]
Y- OVT«(^ BiaCpOpGUi;.
/dtpYjV Be E^BGGVai [X£V £7Ul Tl[X(Opia A(X7EBai[lGVlGl? G’J cpocaiv, GTl [XYjBe exeT-
manu Va sup. lin. — liav Va La Pac R, £v 6 dp.a R in marg. — a Aax£ 8 at,pL 6 vt,ot. novum
in hoc £ sup, >iav Ag Pd M. — j3ou? caput incipiunt B Sch. 17. p.£v om. M, in
8 £ zz La, — dyayscri^ai coni, Coraes, quod R est sup. lin, — £W£x,a edd. ante B M
SW verum videtur, 1, voStoc, expuncto v, Pa Vab La, £V£xa cett. edd. Pcd Ag Lb.
Vb, ouTwc La, quod SW non displicet. — |y.S'£vi70c Ag Vb M, 18. utouAw? r/_.
3. auvou B, in Corrigendis restituitur auxou, coni. Sylb. — Kpat,a 96 vvou Vb. 19. £?c
dnvjv pro auTOu Va. 3. zb/ow La. 5. laz- M R. — }^£youffiv SW Ag Pd Vab, ^.lyouat,
v£U£v elvai edd. ante B codd., cf. v. 1. IV cett. edd. Pac M Lab R,
30, 1 ,
i>t£V£U£ vsTpat, cett. edd. 6. Iv 9
’
vou TtoXuy^. Pcd Lb. — /.ivoup.£vov La. — M y.pza(jpo'^rf\<; corr., xp£cj 96 vi7Y] Va, corr, ex
lyiyvovTO codd. edd. ante D, lysvovvo coni. yp£a 96 vTY]?, ut videtur, ypaia^ovTY] Vb. —
S, lyivovvo D Sch. 10. vov 7ro}.u'/_, vov La, IIoXuyapT] A X K F S, mluy^dpv^ La, IIoXu-
11. 8 6 }.ou
t, M Va, 8 t.’ oXy^ou Pa, St,’ odou, y yapyjv cett. edd. codd, 23. Aa>c£ 8 at,-
sup. R. 14. lyiyv£vo R. 15. sy£iv p. 6 viot, A M Pacd Va Lab R, in R Pa
La, 16. xai om, Pd. — auTOu A. — corr. in Xay.£ 8 aipoviot,c. — ou om. La. •
12 ME2SHNIAKA.
TSptOV £V ’A[XCpL 7,TL>OVl(X BlB 6 v(5a Bixa?, STUlTpSTUSlV xai TW ’A 0"/jVYi(Jl ^IXOCaTTY]-
puo. xa>.ou[JL£V(o ^£ ’Ap£iw Tuayw, otl Br/ca^ toc? cpovixa^ t6 Bixa<nr/)piov ttouto
7UpO(p£pOVT£<; [JL£V OTCplCTl T(X ’A.pXaB(OV, 7UpOCp£pOVT£^ Bl %GCl TOt ’ApY£lWV, o 5 tUOT£
,Sa(JiX£UovTa^ £v UTuapi:'^ xai i:wv aX)vO)v tou? etu a|ioj[j.aTO^, xai xoiv^ twv
T£ £(p6p(i)V TTjV ap)C^V xa\ T“^V y£pOLKTiaV [X£Ta(7 /^ 6 vTa^ 17 WV TOU B>£0U. 7Up 6
TTjV (7 U[X|X(X/^iav 6 v£lBl(^OU(7 t GOIGI (TTjv) TZpO^ ' AlyOXkoZtOpO^ TOV £V Ka(7 7 aV- (
15
oBpEicc TDpavv'/)(TavTa. dv 8 ’
otou Bb M£<7 7 YjVioi ^6 ov£iBo?
( yjyYjVTai toUto outo)
1. evaicpov' ed-sAst, La. — auY>^£V£at.v Ag., pretatur subaudito aujjt.|jiayjav idque inse-
Amas., quem secuntur latini interpretes, rendum censet F, o 58 £v , dv cett. edd. e
vertit: „ voluisse tamen se, vel apud Argivos, coni. Porsoni. — £iv£ya edd. ante B M R
qui utriusque civitatis essent consanguinei, Vb Pa, £V£/.a cett. edd. Pcd Ag Lab Va.
vel in Amphictyonum consilio causam — 6yvTQaavTT£c R Vb La, oux oyvr,aavTa<; Pd,
cognosci", quasi legisset y] Trapa ’Apy. et r, oyviqaa? M, o/.v/^aavTac cett. codd. edd. (Pa
£v ’Ap.cp., V. comment. 2. h d[-xcpi'/.Tuovi,a8i ambig.) 15. acpiaiv Ag Pd Vb, abest a La Pa.
Sovai La. — 8i8ac/wa>.£io) Ag M Pacd R — TT)V inserui, coni, etiam Ket Sch, praef. —
Lb , 8ixaax-r]piw Vab La ,
marg. R Pa. d'7 io>Aw 8 (opov R, d 7iO>>Xwviov Vb. — Toi>? £v
13
WXoBcopo. .op«vvJ8o,, I,
..,,opa. o-i .oXX<o .. d.oSeT S
x«'. 4 Ll
«pit°~
!
x«i xoXo
^ rar xsptdv.ec y«o
ot oov ’Avrt6x<p ts ’Av8poxXe« x«'t rSv xspl «d.dv
iSToop Xoyoo ^«X.a™ iSfoos «:.oxts£voo^.v.
>Av.£oxo? 8e pa«Xed<ov
.^ejxxev
^58
, povoc
e, Lx«p.,v <8, IS-eXo. .0T5 8tx«..,pfo^ S XdXsx.af
P- A«xe8«^6no. 8e oo8b Xsyov.«. .ot, xop.Wt .« yp,p.,«,«
v«,7 «t. 8e 00 xoXXoT? SaTspov
. MY),7t
’Av.i6xoo TeXeoirti,7«vToc
EifArn 6 8
VTioxoo ™pcX«[3 e T^v
ipxViv. A«xs8«iix6vioi 8^ o 5 .e xVipoxa
Ai:oMo.a^
C M,
in Vb et Pa v expunct., ToaouTO Lb Pcd.
IIoXuxapy]v cett. edd. codd. 5. tG
[Acaa. Lb. — }j.£ayjv(wv Vb. —
12. auvff7r£u8ovT£? Pcd Vb M La. 13 . t£
tGv pib pro y£ Ag. 14. Tizp\ otuTwv tou? /6you? La.
7Tp£(?l3£wv, Oiq sup. tGv et atv sup. £wv, R, 16. zk M. -
|S>£l£i La R, in hoc oi sup.
7Tp£'al3£uaiv Vab La Pa. - SLTZz^pi^oLzo La. £t. 17.o88b Valcken. MS., ou8£ Jlerw.,
6 . £7uaT£Xouaiv La, ImaTEXXouaiv
cett. codd., ou edd. codd.. Amas, nihil
m Pa corr. in kia^XQuaiv, omnino, cf.
£7aa-T£Xouaiv cett. edd. —
£^iai7£XXouatv A, II 28, 5. III 20, 11. — xopu'^ou!7i Vb. —
laTzdpzt]^ Va, k ^TOxpivaa&ai Ag, d7co/.pIv£aS-at, a sup.
Tidpvriy Pc. 7. I;:’ pro £,
Pc.
edd. ante B Vab M R
8. ^vovto Vb. 18. dvTtoxov M. — T£?.£UTYiaavTO^
Ag Lb,
La Pa, ly^vovro Pd M R Pc Ag Lb om., R addit ad marg. -
lyiyvovTO Pc cett. edd. 9. 7r£pa E 09 arjc edd. ante S Lab Vb Pa,
8£ivac Pcd Ag R Lb M, in R «v sup. lin., cett. edd. Pcd Ag. 19 .
TOpa 8£tva Va, d7:oaT£?.ouai La,
Trspa 8ix.Gv coni. Hartung.,
d7:oaT£XAouai Vb, a sup. sed expunct.
q
14 MESSHNIAKA.
[1Y]T£ TOU 7UoX£[XOD [1^X0?, YjV [XY] Bt* oHyOO XptQ"?], [X'V]T£ xk<; (7L»[XCp0pa^, £l
9 M£(7crY]viav BopidcTvCo^ov. Tauira Tcp oop.6 o‘avi:£i; l^oBov vuxTwp ItuoioOvto Ims
''A[xcp£iav, ’A).xa[X£VY]v i:6v Ty]X£xXou (jTpairia^ '/]y£p.6va aT:oB£i5avT£c. y]
[jiya, £7t:l Xocpou B£ 6 ^y]1o 3 yt£i|X£vov, xai 6 BaT 0)v Tiyjyac £l)^£V a(p 8 6 vo’j(;'
‘
£B 6 x£t B£ x,al ocXT^wc £<; ttov Tudcvira 7 UoX£p.ov 6 p[XY]i:'^pL 6 v cr^picriv £ 7utT^B£iov y]
’'A[X(p£ia £tvaL xai to it£ TcoXicrp-a aipoUdL tuuXwv av£coypivtov xal cpuXax^cio
oux £VotJ(7Y](;, xai t 6)V M£(J(7TjVL(ov tou^ lyxai:aXY]cp8'£VTa^ cpov£tJoucrL, tou<; [X£V
£TL £V £uvalc, irou^ Be co^ '^c9‘Oviro Tupo^ t£ i£pa 8'£ 0)v xat, xa 8 *Y]-
10 [X£vou!: lyii'zaic,’ oXiyoi Bl xat, ol BLacp^y6vT£(^ ly£vovTo. 4. TaUTYjv Aax£-
Bai[x6v(,GL TUpCOTYjV £7i:i M£CT(7Y]V10GC ££oBoV £7wOlfj(7aVTO, £ 1T£l B£UT£p(p TYj(; £VdCTY]C
::to 't6t£ 01 tco xX'/]pq) xa^’ EViaGTOv ap)^ovT£^' tou? yap (XTug Mg^ccvO^gu,
TG TUGXu xai aVTl pa(7ll£iac [X£T£JV/]<JaV Ic ap)(Y]V 67U£g 8'GVGV, G(>T£pGV B£ xai
aTC£OTdp.£voi Vb. 2, t,iq p.d)aaira D. — 7 iuAwv Herw., cf. IV 20, 5 Ij^av 81 oiy-Tqasi?
7tpO!J.vuouGi.v La Pa, in hoc 0 sup. op.. yal £^o) -KuXwv Ivioiq. 11 . p.£ajriviwv vwv
3. 81’ oXiyov Va. — p.T) p.£Td aup-cpopa? M Va M. — £Yxaira).£icpQ'£vva? XKF Va M Pc,
d7tocri:p£(]j£iv AXK F, )>oYiadpi£voi ([i.r]) om. La. — tpd La. 14. p.£a(jY]v(oig Pc Ag
d7roai:p£clj£iv C , £TCiai:p£4>£!.v (revenir dans Lb Va. — £vvdtTTi(; C S M Vab Lab Pa,
leur pays) vel aTi:0Tp£4j£i.v (se ddsister) coni. evdvriq cett. edd. Ag Pcd. 15. H£vo 86 yO(;
Coraes, sed codd. om. ).oYi,ad[JL£voi, abest edd. ante SW codd., S£v 68 oyoc cett. edd.
igitur ab edd. cett. — xx^aaiTO La. 5. — 6 [J.£C7 (7 . Va. 16. t6t£ om. M R, in hoc
SopudXfOTOv edd. ante SW, R Pa Ag Va addit, ad marg. — drro iK 68 pou vou) MsXdv-
Lab, 8o>pud).(oi:ov, 0 super o) priore, Vb, u' 0 u Lugebil. Jb. f. Ph. Suppi. V 553 n. 22.
7UpoS'£(7[iiav sTwv Bsxa £XOiY]crav auiroT^ ap/^9j^. t6t£ ^£ 6tuo ttjv xaTa-
XY]'jlI,V TTYjC ’A[XCp£ia^ ’A8'*/]Vai0l^ ° Ai(7/U>.GL» 7U£[J.XTGV STGC.
5Y)7.lXia(; 7U£pt Y]8'£XY)(7a avBp6(; M£(7(7Y1VIGU. TOV Y«P 7u6X£p.GV TGGTGV Y£VG[X£VGV
[JL£V AaX£Bat[J.GVl(OV xod TWV (7G[X[Xa)(03V TUpO^ M£Cr(7Y]VlGU(; xa1 TGU? iTUlXGUpGUC,
n£XG7iGVVY](jtG?, M£(7(7Y1VIGV ^£ 0,7:6 TWV CTUpiCpGpWV, Xob'0 Xo\ TOV £7u\ ’D.lO)
lOVLtOV TOV 7u 6X£[1GV 'PtaVO? T£ £V TGT? £7U£(71V £7UGIY](7£V 6 BYjVatG? Y.o\ G IIpl-
'/)V£’J? Mupwv’ loyoi B£ T:£^GI MupCOVO? ZGXIV Y] (JUYYpOt^'^. (7GV£/^0)C [jiv B-^ 2
15XpO)TGG TO)V 7UGT.£[10)V GuB£ YjcJja^TG ap)(^'^V, G7UO<7a B£ )(pGVtO (7GV£(3 y] TGIC M£(7<7Yj-
in marg. 1, 7cpoaQ’£ 0'[Jiiav M Va. — zTzoi- fecerit Aristomenes, sed quando vixerit, se
Y]a£v S M Vab La R. 2. Alaiix.r]drii; edd. hic quaerere velle dicit Paus., cf. S 5 extr.,
ante S mai. codd., Aiaiii-iSr)? Amas, et cett. scripsi — 7i:ap£ax,£ua!j£v spya, 8 iaxpTvai, /.ai
edd., voluit etiam F. — ’A^r)vaTo; edd. Tjdma? Tzzpi r\^z7:r\aa (cf. Ipyov 8 pav I 24, 4,
ante S codd., ’AS'rivaioi(; cett. edd. 8 i,aypTva!. uTzzp III 9, 11, Tizpi I 24, 6 ).
Pcd Lb M (TjS'£>.rjaav M, £S'£lTqaa Pd) Vn f. Ph. LXX 429, aizo twv aupcpopwv
Vt (£pya sup. T£ xai, et in marg. Tzipi pro dictum esse videtur pro drio twv aup 9 opa~(;
Ipya OTZZp Vt) Fa Ag (£Q'£Xyiaa Ag), in hoc £p7r£C76 vi:o)v, i. e. vi/,y)S'£vt(ov. — xai twv
R Va (^t>£).yiaa Va), 8 t,ayupiivai t£ £pya xai. cett. codd. edd., toutov 8t) ydp edd. ante
^S'£Xyiffa Vb (7
t£pt, deletum, 0 TC£p B, qui 8 -q om., idem faciunt SW, toutov
expunctum, £pya om., sed in marg. hanc ydp 8t) Vb, om. 8 r) cett. codd. praeter Pa
vocem post v£ inserendam esse indicatur), et R, in quo supr. lin. additum est, edd..
Lachmannus D Herw., 8 t,axpTvat, Ipycov iz coni. Valck. 11. 8e om. B Pcd Ag, in R
y.aX rihylaQ Tzzpi rib'£Lrj!7 a Kays. p. 1006, expunct. 13. (o? edd. ante B codd., (o
8 iaxpTvat, 8 £~ ri>ayaav dv 8 po? M£ua. o 0 rr£p cett. edd. e coni. B. — SL\j.(pia; Pa, a(pz{cL^
£pya £VT£>.^ ^uav Storch. Phil. Anz. 1874 La. — Va M R, in hoc £cp’ supr.
£^^? lin.
p. 442, TOV TO^Sp-OV T£ yOLl ZpyO. OTZOaa — £ 9 £^c A X K F Pa, Icps^rjc cett., Td
’
7rap£(7 y£uaa£, 8 iaxpTvai uTOp r{hySa^ ^^'zlriaa 14. Tou [j.£v Tou M, 8e tou iji£v TipoiT. Va La.
Seemannus p. 34 sq., 8 i,aypTva( y£ £pya y.a\ 15. Kays. 1. 1. ante vel post ypovw inseri
r\kKy.i<xv r’Q'£XY)aa Sch MS., sed non quae iubet uTT£pov. [u-obat Frazer., cf. comm. ad. IV
16 MESSRNIAKA.
3 [i£ya>.Y]. 2. avBpa ocov o5 f Mso-(7Y]viov, touitou yap By] svsxa tov xdcvTa stuoiy]-
cra[jLY]v (Tuspt) "Piavou xai Muptovo^ 'Xoyov, ’Apt(7TO[AivY)v, 6? xal TupwTO? xai
[j.a>«i(7Ta t6 M£(7(7 Y]vy]? ovo[ia £<; aSw[xa 7i;pOY]yay£, toUtov tov avBpa £7U£K7Y)- 5
Im TOOOOTOV £lpY]XOTCOV, 7rpOG’£(T&‘at. [J-£V TOV £T£pOV [XOL TWV XoyWV XCcl 00)(
10, 4. 1. ).ax£8ai[ji.ovioii;, p. corr. wv, Vb. — [jLOt. R supr. lin. 9. TC 0 t,£TTai Vb. 10. zU
ou§£, ad marg. 6 8e, R, o8£ malit S. 3. Vb R AXKFC, ZQ cett. edd. Pcd Ag
[jL£Ya).Tp, avSpa oaov o5 M£aay)viov (toutou Lab Va, — pujpova Vb, — alloQ Va.
Xoyov) ’Apiair. B Sch Pcd Ag M Va Vn Lb, 11. xai ante o5y om. Ag M Va. 12. Trj?
p.£Ya}.':^, avSpa zz ^ApiGz. M£(jaTQvt,ov. toutou M£(jayivia(; edd. ante S Pcd Ag Vb M Lab,
'XoYOV, o<g aal Tzptdzog aat AXKF et, zz z^ 8£ T?ic [jL£aarivia?, Va, 8e a sec. manu
omisso, Vb La Pa R, p.£YaXr]. ’Av8pa oSv addit. , £v TYj8£ M£aaT)via auYYpa^^^
M£aaiqviov (toutou Xoyov) ^Apior. CS TY] M£(j(Trivia ex emend. Sylb., cett. edd.
SW D, av8pa oaov ou8£va M£aa';^viov coni. Pa, hic per correct. ex p.£aa7)viai;. — drco-
C, ’'Av8pa 8£ Mzaa. ’ApiaTO[jL£VY)v (toutou XT£iv£!,ai Ag. 13. TOV Aa/v. ^azilza edd.
loyoY) 0 ? >tal uporiYaYS, ttoutov oSv tov ante B La Pa R, twv Aax,. (3aa. Vab M,
av8pa Brausius progr. Gymn. Freiberg, 1851 TWV Aay.. tov ^az. cett, edd. Pcd Ag Lb,
p. 12 sqq,, av8pa 8’ oaov ou TipwTOV — ohx^QY Y’‘V 0 P-£VYi? om. Pa VaM, habet
E. Schwartz. Herm. XXXIV 434 n. 4. Pa ad marg. 14. out£ p.dy_r]i; yi'^oixzy'I]i; om.
(T£p'i.) inseruit Hervv., aliter se habet IV Pa La (ouT£ est in La). —
16, 10. — 6cpi(7T0[j.£VY]v in R expunct. — codd. edd, ante D, y''V 0 P-£VY]? D Sch.
ante -icpSTO? om. y.or* C S B Pcd Ag. 15. TOV 7t:6).£[J(.ov interpretis esse censet Herw.
5, TipoiQYaYSv M Vab Ag, — oijx zr:ziar\yaiyz cl. Her. VII 168. Thuc. VI 37. VII 14,
vult Coraes cl. Amas, qui vertit: de eo non at V. III 3, 2. IV 3, 3. — oOto? 8e om,
satis accurate egit, 6 npi.r]V£u? (li-oho) Ag. - Tizpza^ La. 16. Tou vel toc pro
ZQ zr\Y z. ? Herw. 7. ?V.7.8t. 8i’ 6p,-i^p(.) Ea. TWV mavult Coraes, cf. II 24, 4 l-jioi; tc5v
Ol B£ M£(7(7TqVlOl ZOZZ MQ ZOC :T£pl TY]V ’'A[XCp£iaV T|XO’JOV TCCipOi TMV a7UOC7(0- (J,
5 (j8'£Vtoc B£ £^ £Xx7.YjO‘iav TOG By)[xou, y.a\ a7.).oi to5v Iv t£};£i xai T£A£'jTaToc
6 3 acri}.£!j? 7rap£X£ 7.£tJ£TO [j.'/)t-£ ’Ap.cp£ia(; xoci:a 7:£ 7u7 9]/^D>ai. ty]v ;: 6 0 ''/]' 7 iv
( p
TOV TudVTa Y]B'/] X£Xpi[l£VOV Bl’ arjTY]^ 7i67.£[J.OV, [JT|T£ 0)C i:% G-(p£T£pa^
M£(J(7Y1V10CV xat. TY]V [J.£V /copav GGX £>.U[XaiVGVTG 6cT£ By] VG[JlC5gV 1T£^ GlX£iaV,
/^Gi£v, Y]7.auvGv xai cTtgv xai tov aX7.ov xapTOv acpYipGuvTO. Tcpo? Be Ta?2
xoX£i^ TuoLoupxvoi TCpoT^oXa? £i}^Gv |i£v GuB£[iCav ocT£ xa\ T£t/£(7iv wppwpiva^
20 xal Bi’ axpi[3£Ca? cppGupou[j.£va?, 'Xa[j.pavovT£? B3 Tpau[iaTa aT£)((opouv axpa-
T auy£T 0 v ^^dav. 2. T£TapTO) B£ £T£l [X£Ta t^^ ’A[JLCp£ia^ ty]v al^todiv EucpdrjcS
2 . TOUTOV Ag (v expuncto) SW, voluit B, coni. F. 11, T*^ oixia Va Lb. — d 8 e/iav
cf. III 21, 7, TOUTO edd. Pacd M Vb R, Vb. — dppuaw B SW D Ag Vb, dpxoucji
£7T£i8av 6 ^.oyoc £? TOUTO (icp. Va, 3. C ab cett. edd. Pacd Lab Va Vn.
hac § caput VII incohat, ut voluit F. — 12. M, £u 9 dArj? Pc R, £ 09 af,?
£ 59 alT)c
Ta om. Pcd M Lb Va, in R supr. lin. — A X K P" Pad Vab Lab marg. R, Eu 9 drjC
acp£iav La. — T^xouaiv Ag. — Ttapa tGv cett. edd., v. 5, 8 .
— 8 i£Xu<J£.^ Frazer.,
dTToa. Sch e coni., uap’ a^Twv t 65 v Sltzog. 8 i£i^U£ codd. edd. 13. honloiq A, £v 6 :i).ou?
edd. codd., cf. V. 1. IV 33, 4. V 22, 7. Sylb. — Pro £TcavaY/.dCwv magis sibi placere
4. au)i£Y 0 VT 0 M. 6. :tap£X£>.£uovTO Pd. — £Ti dvaYxd^wv dicunt SW . 17. xaT£|3aAov
dp.cp{a? id. — exue^iXtIxQ'»!. AXKF R, hic edd. ante C Ag Pd, y.aTEpaXXov cett. edd.
xaTOC sup. £>t, 7i£7:).T])(^9'ai La, jtaTot £x:r£TcX^)(_d'ai ex emend. Sylb. M Pac Lab Vab. 18. EXauvov
Vb, xaTa:i£Tc).r])(^Q'ai cett. edd. M Pacd Lb Va. — oiTOv Va. — tov oni. M \a Lb R,
Ag Va. 7. >t£>tpup.[jL£vov, i super u et altero in hoc addit, ad marg. — a 9 T]XouvTO ^"a,
expuncto, Pd, Lb. 9. £H£ivy]?, TO sup. lin., R. 19. xa t£iy- Ag.
[ji, >t£>tpu[JL£vov 6c
9 Y]pouv,
01 sup. lin., Vb. — ttqv t£ t£ dv. expuncto — w'/.upa)aa[jL£va? Va, ox^pcop-Eva? La. 20.
priore t£ Vb. 10. dv8p£ai,v id. — Yiv£ad'ai xal om. La Pa, est in marg. Pa. 21. aizo-
La SW D Sch, cett. — laTat. TOipwvTO M Vab La Pa. — £ArjOT£UOv A. 22.
edd. ante C codd., iczcs^ol^ cett. edd. e caa Pa La. 23. [J.r,vl pro £T£i legit Amasaeus
Pausanias II.
2
18 MES2HNIAKA.
'TTw 8 'U[jlw )TpTj(7 a(78 ‘ai tw M.£(7 C7 Y]vCojv :wpo 8'!j[xotj[Ji£Vo^ ax[xa^ 6 vi:o)v to 8 ;
OTuXiTaic xal acpsiBwt; op^wt; xat axpocTSdTspov utuo tou pidou^ cpapop^svot,!; etul
xai ol cru[j-|xicryou(7i [X£v xara to 67U£p i:y]v y^apdcBpav, ^(jav B'£ o5t£
Bl£).£).g" 0 , "76it£ y]By] xal toc :rp6 tou crpaTO^TEBou xaira ir-^v )^apaBpav
Icppa^avTO, coa--£ I;:lg-/^o 3(7Y]^ Yjpipa? t£ Tipovoia^ tog EucpdcoGC toT? Aax£-
KXeovvw Pc Ag edd. praeter SW, qui om. M. 18. 8t,£XuT0 Va, 8 i,£Xu£to Vb La.
habent K).£oviv, cf. IV 10, 5. 11, 2. 13, 5. — 'Kpo om. Pc. — )(^apav 8 pav R Vb Pa.
— T£ trCTTOU COdd., K).£0VVIV T^i; T£ trCTTOU 19. eu^aouc Va, ty|c Eucpocouc; SW D,
A X K F, C colon, S punctum ponit ante vou E8 cp. rell. , Eucpaou? edd. ante C
T£ OT710U, cett. edd. ex emendatione Pacd Lab M Va R, £U 9 aou;, circumflexo
Buttmanni 8e "r.nou. 9. twv ut|;y]).wv iuxta acutum posito, Vb. — vou? Aax£ 8 ai-
(jjiXwv Vb, at ucjjrp.wv expunct. — ^aav, [j.ovtouc edd. ante C codd., voT^ Aax£ 8 ai-
edd. ante C codd., d)v Porson. mutandum IJLOviO'.? cett. edd. Va, Sylb. coni, vou? A.
IV 7,3-10. 19
ccpa^ Twv Y£yTjpaxGT0)v xai B£t,liav t£ g[xgg ::pG<p£pGVT0)V xa\ tgg GpxGG ty]v
TuapovTa Aax£Bai[AGViGc, toc ap/YjC B'£ octzo KaB[XG’j xai Ix 0 y,|JWv. Aiy£(o;
"7GG OigXgxgu tgg 0T^pa TGU Agt£o-uovg^ ocz6yoyo(; t:£[a::tg£. TgT; B£ Mz^rrr^-
xai Eucp(XY]c, '^0 B£ £T£pGv x£pac TG xaTa TGv ITgXgB(opgv lI'jO'apa':G£ £l/£,
(3a(7iX£T^ 7upG£Tp£7iGv TGUc auTojv. TipGc [J-£v By] tgg^ Aax£Baip,GviG’j£ jdpa/£Tav
Y«p T^spi
Y^? p-ovGv GuBb xvrj[j.aT(ov ":gv dcYwva a7U£Cpaiv£ YsvYifJGp-svGv. £iB£vai
l/.7tXir]rT£i. 1. 7rpoxa^r)<7S'ai edd. ante C Tzpd? codd. edd. praeter Sch, cpii £-i-api6vT£c
codd., Trpoxa^sTa^ai Va, 7ipo(j/.aQ'^a^ai cett. £auTwv. ripd? ex emend. D praef.
edd, e coni. K, probante F. 3. £viau-r(o XXII sq. 10. ;:po£irp£”£ v. a. -pc^i^Ev ix£v
§£ £ 5 ot. Unger. Philol. XXIX 248. 4. tcpo- La, 7:po£”£[JL7:ov M Lb, ::pG£::£a"(ov. quo
cp£pov£utov Lb. 5. GTpaTiav codd., orpaxiofv deleto supra lin. r.poizpzryj'^ R. — aOriov
Pc. 7. (5^Xxa[j.£vou? Lb Pc. — o’>/. £ti Lab AXKF Pd, aoTwv C S S\V D Va Pa M
edd. ante B, otjxeti cett. edd, 8, 8£ ante Lab Ag Vt. iauTiov B Sch Pc, 17. napa-
xai om. La. — ^.r^airwv airapT. Ag, c:x£'JT,v Pa Vab La. R ad marg, — g om.
9. dvTr£7r£|i£aav Ag Vb La (dvT£7:£|r,u(jav Ag Pd. 19. £pYa7ap£VG’j? ^’a. 20. ;:po7-
xaird xd x£pac £ix£v Pa in marg. 10. praef. p. XII hanc formam recte receptam
£’jpuxl£ 0)v Ag. 12. i>upa La. — auToawovoc esse negati, -pG7X£XTr,ix£VGo; codd. edd.
Ag, auT£aiovo? Vb, dv'!T£'j«ovo? Lb. 14. £ix£v re!l„ cf. I (), 8. 111 23, 4. IV 25, 1. 3.
Pc pro p.£X).6v'rwv; — £7:£i :rapi6vT£? (z£pi6v- A"b R, d"£9aiv£TG I.a Pa. 23. dvvixio-
9*
20 MEVIHNIAKA.
0'avaTov, r^v [j.st’ aixLa(; y£VY]Tai, '7uX'^G‘£0'8'aL Bs crcpio^i xai ":a ispa xal
xoUT-cov xaxcav xspBo? slvai xaXwc "siva axoO^avsTv, tzoXo Bs sTvai paov ar^-- 5
TYjiroi'; ou(7Lv l~i xai zdc^ 'zoh^T.i; xa8'SGrTYjx6o-tv sj i(7ou 7rpo8'Lipa tou^ (xvtlts-
8'avaTc5v-s? ut:6 tov 0'L>p.O!j, xat, auTO^ sxa<7T0^ ^rpwTO^ s(7tus'jBsv ap‘^ai, [J-a/Tjc‘
2 S7U010GVT0 [XY] Bia>.GO'Yjva[ C7Cpi(7t TY]V TOC^^IV, OJ^ Bs 7uX'/]G-L0V syiVOVTO, (XT^StlaTc
^GiBGpia^ 7:pGTjyGVTG, 01 [xsv GixsTa^ auTojv y;By] tgu^ MscrcTYjviGGi; xat. ggBsv 15
avGdLGGC, st:si T:7,£ovs‘^iocg sivsxa sxl avBpa^ CGyysvsTf; Ixiaoti., xal 8'sc5v a(7s(jsTs
G p.GG TGTc OVSiBsTL Xat Spycov yJtTGVTG, a8'pGGl TS TUpG^ a8‘pGGGC Oj 0'LT[J.W )(pOJ-
3 [xsvGi [xdlifjza. oi AaxsBaip.6vLGi, xai avY]p avBpi stiovts^. Ts/v'/] |j.'sv ggv 20
Bs xal Tco tT.yjB^si' tgg^ ts yap TspiGixGG^ 6 tuy]x 6 gg^ y)Btj xal TGvaxG^GV-
Sl vixo[JL£vou? Vb. 1. xal Tsxva xal dv8pd- — „pro lypwvTO usitatius certe foret £cp£povTo"
TtoSa Vb. 2. aixsiac Pd. — a\)Xkr\Gza^a.i Herw., cf. cap. 11, 5, — autwv A, auTw
Ag Vb, 3. £|ji.7iprj(jaaS'at, M Va La R Pa. La. — ol dvS'po)7ioi Va. 11. dp|aad‘ai,
— pidpTupa edd. ante S\V codd. praeter Pd Ag. 13. lylyvovTO codd. edd. ante
Pd, p.api:upi,a coni. S, est in Pd, recepp. SW, lyEyvovTO, i sup, £, R, lylvovTO La,
cett. edd. — £v dpx’^ AXKF La Vb, £ylvovTO SW D Sch. 14. £aopwvx£c? Sch
svapyrj Pc, evapy’^ cett. edd. Pd Ag Va Lb MS, cf. III 25, 8. — 8 £wwv Ag. 15. yoi-
M, 4. £vxaTaXrj(:pQ'£VTWv Ag, —
rrpoig Ag Pd 8(opla(;, 1 super y, Vb, Aoi,8o)plac R. —
Va. — x£ §£ Va. — inQ^^ixDurov, p. corr. rf\kwox)- auTwv K F C M \ha Pc. — t] pro r^8r,
Twv, Vb. 5. xaXwv Va M. — x£po? La. — tcoXu M. 16. £X£u9'£pOT£pOUC Ia. — £1>.6 tO)V ^’b
t6 Tov Q'avaT0v £50 -!J[J-ov, xai oizoGy. [j,£V ::a'7/0L£v, avayxaia ij.xa/.ov toT^
7iapaxT.Y](7£i^ T£ Iy^vov^o, xai ol [jAv ^6jvt£c xai Iti a^ptoToi to’j; Tpa-riXTia; .7
TG}^ p.Y][AaTa)V GG XaTOC TaGTa £1TGip.0)C TGL? M£G-(j jVlGlC st/GV' aT£ £gO‘GC
GGT£ Tupo^ TQV £V tgTc OTzXoiq xap,a.TGv Y) 'ca TpaG[xaTa avO‘£££iv. 2. ’'15ia 7
'20 p.£v TGiaGTa £V £xaT£po) T(p (ji:paT£G[j.a"L zc zz zy zpja y;/ xal Ta^ *''/c6-
in hoc ol expunct. et xal sup. lin. 2. lazga- 10. Tiapocuvov \"b M R. 11. raowzo Ag.
TTSuovTO La. 3. laiaboTcug Ag Pd Vab. — 12. „usitatius e7UAei7:ou7av“ B, probat
M£aar)vlou? Se Iq oc^avTa codd. (om. Ag. Kays. 1. 1., (jmlzizouaiv Ad), av sup. lin.
'€(;) edd, ante SW, M£aaY]v(ou? Se y.abioxa 13. Spwcj'. (Spw-Jiv) codd. (S pw7i Vb) edd.
Coraes, probat Kays. p. 1079, tou? Se ante D, 'Qo)Oi coni. K, z'jpo)770iq C, opoio'.
coni. S, lacunam ante Mea(7y]vlou? indicat coni. Emper., scripsit Sch. — yelpcova; \d>.
in ed. mai., Meaarjviot,? Se Iq aTravira e? to 14. TeAerfjV \’a. — zporpoz.r^ pev e; d/.ATp.ou;
Emper., Meaar]vlo!.(; Se axrrjVTO cett. edd. e Tj pro xal. zpozzpo'/ rrr, Iq d/./.. tt,
eTrdyovTai.^ 4. Tzd/iyoiz Ag. 5. Gejavuvouaiv edd. R loco tt; })rius aliud (piid fuit. “poTepov
ante D codd., cod. Casauboni coni. aTiapu- TT, pev e; il/.r/.ooq Seriae'. Pa edil. (tt; Ser se-.,
vouaiv vel dTOpvyjiJ-oveuouaiv, F \ult auvapu- at TT, expunct. Pa) , in ~po~tpo'^ aliud
vouaiv, C coni, zoiq vtj TiarpiSt, dpuvoucnv. (piid latere putat S, pugnae initio /Vma.'^.
aepvuvouaiv D Sch. — eSptov auvoi, sine -e 1(». xaTd TauTa La. — are Sf, Pc. 17. v/.
La, eSpwv, aurol ve edd. codd., eSpov \"b, r:aiS(.)v £'rj"j; R, litteris ,j ct a ordinem
w sup. 0 .
— £ipYd(7aab'ai La, eipydaTai Va. invertendum esse indicatur. — r:o/.£p'.a .Ag
7. drreSelxvuTO Vb, dTOSexvjoro R, v sup. ot. Lb. — odpu-yp Pc La. 18. tgv ante Itgv
eTTeSeixvuro La. 8. e/.-veouaiv La. — T/.pa'^£v om. S, TO La. — xaTeppr,T£'.v A'b. 19. i5(a
Pac M edd. ante S, r^xpa^e Lab Pd cett. edd. ante B Pa A'ab Lab, lS'.a cett. edd.
edd. 9. eyYivovvo \’b, ^pvovro. y Pcd .Ag M. probat Poppo. 20. xal Td;
22 MES2HNIAKA.
\koc<; -Tcov [j.ay;o[jivo)v' xoiva Bs oct: a[j.cpoT£pwv, o5ts yap ixzGiaig oi cpovstj-
6[JL£V0L xai )(p7]p.aT-(OV 67T0(7/£0’£0‘IV £)(po5VTO, ":cic)(a [X£V 7U0L> [XY] 7C£l(7£lV Bia
Bia TY]v £v tS Tuapovirt acr^^oXtav, yj xai 6:r6 twv crxo7.£00[Jv£vcov £TL £[ituv£-
Opwv £7Ul6vTa £T7T£V OCpOC TUpOf^ TOV ’'AvTavBpOV, OoBlv £lvai Ta 0£O7UO[A7UOO
aT^crai [j,ia(7[j.aT0? toT? a7to Aaioo xai OiBituoBo? to 'HpaxX£iB6jv ^zwog‘ ou 15-
9f,£i xai o3to^. ^Ev-aoO^a "/j t£ Tcaca [xa)(Y] X£X[ay]x6tcov op-w^ zg to ax[xai-
OTaTov au8'i^ >tai ^oi? i:£ crwpLao^iv av£ppwvvovTO xai iro a<p£iB£(; zg
TOV O^avaTov Tuap apicpoTEpcov *r)o‘^av£TO, ( 0 (TT£ £ixa<7ai av ti^ too Ipyou t6t£
c>(j>ac TupwTOv aTT£(j8ai. T£Xo<; Br oi r:£pi tov Eo^pdrjV ^rig t£ aTOVoia^; tw 20
67U£p[3d>.XovTi, [xaviac ovt£? lyyoTaTa, xai 6 tu’ dvBpaya8'iac, Tdv ydp By] to
7T£pl TOV ^GCGlkzGC 01 XoydB£? TWV M£T(7Y]V10)V f,TaV, |3ldJoVTai 'ZOUg dvTlT£-
La. 1. 27:’ diJLcp. edd. ante 'C, are’ ajji.<p. sucparii; Pc Vab, in Va accent. delet. 11,.
cett. edd. codd. 2. rj ipr^j.. Sch MS. — opwv xai £::. La. — dvuvavSpou R Ped Lb,
u7r6ax£C7t,v Ag^ Vb M. — '/_pw[j.£voi, ad marg-. dvuvav Ag. 12. d inseAiit C e coni. F,
eXPwvTO La. — t:£ 1 'J£ 1 £v edd, ante C Vab om. edd. codd., hoc si minus placet,,
M Pac Lab (corr. in Lb) , 7:£(c:£i,av vel Sidcpopa scribendum est, ut I 13, 9. —
T£iaai£v coni. Sylb., 7i£{a£!,v cett. edd, e TipoXoyo? Lb. — TToXuvr/yic et t:o}^uvixyiv Pd,
coni. F Pd Ag. 3. (X7:oxt£ivovv£c — £To).p.ria£v B Ped Ag Vb, £T6Xp.Y]a£ edd.
Pa ad marg. — otco>c pro Oiq legendum esse rell. Lab Pa Va, £7:oiY|a£ R, ad marg.
censet Hervv. — xajtiouvTC? exspectes. — £':6XpTr]'7£. 15. [Judap.aTOC aTio edd. ante
a T£ La. 4. a7ioxv£ivavT£i; edd. ante B Vab M C Vb La R Pa, pudap.avo? toT^ oltzo cett.
Lab Pa, a::o)iT£{vov'i:£(; cett. edd. Ped Ag, ut edd., voluit etiam F, M Ped Ag Vn Va
voluit Coraes. — op.oiwv Ag Lb. — ov£i8wv Lb, [jLidapaTOc tw (xtio Valcken. MS. —
Lb Va Pc. 5. T) pro il La. — r.apa- ou p.£vxoi Ti Herw, 16. hzr{kiyo}'^ M,
8o|6v£pa edd. ante B codd. (7iapa5o|(ov£pa XEywv Vab La R. 17, zX ire Tiaaa La.
Ag) , TTapaSolovava cett. edd. 6. §£ 18. dvEpwvuvTO M, dvEpwvvuvvo Vab Lab
^7:£S'VTr]axov yj Pa ad marg. 7. wc pro R Paed. 19. TTO S-dvaxov M. 20. 8£ om..
Pc. 8. aTuo AX M Pad Ag Va Lab R, edd. ante C Pc, est in cett. edd. codd.
ut:o cett. edd. Pc. — axu>.. Ituttvcovtwv La. — £5(pa9] Pc Va. — xt]c om. M Va. 21. utto.
10 . £u(paT) Lb Vb Pc, rjcpav La Va, mox Ped Lb Va. 22. ol loy. M, at ai sup. lin.
IV 8,7-12. 23
EuCp(X£l yap xai TGT? 7U£pl aUlTGV aip£Tf6T£pa £CpaiV£1TG a[X’jv£lV TGTc Y]TTOJp.£-
TUpGCW TOT? (X7UG)ra)pGG(7lV £7UaXGT.GG8'£Tv GU/^ T^XIG-Ta Xai Y] OLTZZipilX '70)'/ CGTICOV'
£7U£>w0'OG(7a Y] VG^.
Ta OTzXlTiyiOC. Gt B'£ £7Ut "7WV ITUTUfOV oHyOl T£ ^(7av xat GgB£V 0J(7T£ xat [XVYj-
— |jL£aarjVi8cov Lb. 1. auTOv ttov edd. om. ante t] Va M S. — r/.izzr/. 8e xal \'b R,
ante B Pa A"b La R, auTOv te cett. edd. hic habet 8 e sup. lin. 10. aOxoTc om. M
codd. — AaxeSaifJLOvtoui; La. — tou(; xa-ir’ Va. — ayoXiOTEpac — 8w6E£iv M. 11.
auTOu? Va, c/fjzaQ Lb. 3. t£ xai AX K, 8ia).'jaai Lb. — r/ovxE? SW D Sch cum
T£ yap cett. edd. codd., abest yap a La La, syovxa Lb, r/ovxa? rell. edd. edd.
R, in hoc addit, sup. lin., yap legendum 12. ap. 9 GTEpoi coni. Sch praef. — f, cno'j
Lb per correcturam e pt£v a^. lacunam — rendum esse suspicatur Sch apud SW vol.
indicavi cum B SW D Sch, B haec fere II praef. XXVIII. — 6 uncis saepsit Poppo.
[jLEVTOi, Loescher. coni. 6cB'U|juo? t,8.Y edd. Pacd Ag M l’ab Lab. — xaeov.;
(pEuyouai, 8e, K vult ftxaxTOxepov aWp-coc, Vab La Pc, xaeovvi; Pd , Kaeovvi; rell.
F coni. aO'U[ji.wc eIxov’ oo8’ ouxw 9£uyo^'^'’ 13. r,y£~T0 ETCEAS-ouxa om. \ a. —
8e, out£, C edidit zlyov ou8’ oSxoi cpEuyouai laoTJa^.ET? La. — r,y(.)v{«£TO Kays. Jb.
8e, S coni. £iy_ov‘ ou8’ oOxoi <p£uyouai y£, f. Ph. LXX 417, cf. Vlll 11, 5. —
Kohlmannus Quaest. Messen. Bonn. 1866 (xt:’ aAA^.ooc La. 15. -apa codd., T.otp'
in calce xai aQ-uiAO)? £iy_ov' out£ toutoi? 9 £'j- edd. — £ uayEoaxo Pcd Vii Lb SW n.
youai y£, post Ety^ov distinguunt l"ab La. EfjLayExavxo rell. 16 . xa om. M Va. —
5. Eucpav La, E^xpa^ Pc et mox £u 9 a^ M OTcliy.d . 01 8’ £-1 Lb. 17. p X', I>
pouaiv om. M R, habet hic ad marg. 11 EA. om. Va. 18. xai ol -a Pcd Lb
8. yiyvO|ji.£va Ag Pcd R \'ab Lab. 9, xai SW 1) Sch, xai -apa cett. edd. codd.
24 MEi:i]HNIAKA.
13t6v apyaTov l7:zz(kyp'r^G(xv ’E^ tT|V h^iouGOiv [J-^yr^c; jj/sv o5B£T£poi Bl£-
IX. ToT^ B'£ MzGGryioic [xztoc ty]v [xdcyYjv TuovTjpa yiv£(70'oa toc Tupdcy-
TOTc B'£ KGCl VGfjGC £V£X£G‘£. Xai Tapaya^ p.£V 7Uap£(>y£V £17] XGip.0)B7]?, 01)
2 xC^£d8'0CL TYjV ’18'Oj[r/]v. TjV B£ xai Tz6XiG[xo(, aGTG9'i GG piya, 6 xal "Op.7]p6v
£lvoa TZotGiv aGTap/v£?. TjV B'£ go ywpLOv xai aX7.to<; sytjpGv' yj yap ’I0'oj[xy]
p,£y£8'£i T£ g’jB£vg^ (X7ugB£T twv opwv oTioGcc hGo^ £C7“tv ’Ig-8'[j.gg, xocl Bucpaxo?
3 xaToc TGUTO p-dcXiG^Ta y^v. 2. ’EB6x.£i B£ xal 8'£(opGv 7U£[xcj>ai crcpidiv A£X-
CpGUC. klZOGGzD^OOGlV gOv TTg^LV TOV ’'AXxiBgC, Xai a^UOp^aTl o5B£v6^ U(JT£pOV
xai GTl 7ipG(7X£TG’&‘ai p.aVTl7.^ p.aX'.(7T0C £VG[ji^£TO. TOGTGV TOV TldtV £7UaVl6vTa20
sup. XI et ad marg. yp. c^d^j^siv R, cjjausiv scripsi, -d £? [XE^royaiav (jaEacyaiov Va, jaeao-
Pa, in marg. S'dcp£iv Pa Vt. yaTav Pcd) ^xdvira edd. codd., TzoXiaixazcL, za
0. 8e om. Vb. — ytY^£'7d'ca Pc S mai. 5’ £v [JL£(joyaia TzdvTa Sch MS, idem TcdvTO)-
S. 7tpC(; edd. ante S mai. Vb Pa Lab R, Tcapd coni, in praef. — e/AitoTv Pc. 12. o om. La.
cett. edd. Pcd Ag M Va. — rjUTU[j.6).ouv Va, 13. cpacji Xiyzi') coni. Lachmann. — £v xaira-
rjijx6).[j.ouv La. 9. vouao? La. — rrapsay^sv ).6yw om. M Va. 14. xai, R ad marg. —
w? r; }vOi[j.w5fjC AXKF B Vb La, rrapa- y.Xwp.a/.6E(jjav edd. ante B ex Hom. II. II, 729,
Tyouaa 8£ O)^ 6 (fj Pa, ^ sup. lin. R) Xoi- y>.!,p.ax(0£<7aav Ag Pc, x>a;j.ax6£a<7av cett. edd,
pLwSrj? Ag Pacd M R Lb Va \t (riapsaxouaa codd. 15. OTEJCTEivovTE? codd. edd. praeter
M sec. SW, Tiapsaysv Pa R ad marg., 8e C S SW D, qui e coni. £TOy-"£ivav"£c scribunt
in Pad R expunct., iti Va a sec. manu), K 16. autraxE? M. — £'/.up6v om. M, oy_upov Va.
coni. 6)az\ ).oi.p.w8rj^, F coni, trapay^d? [j.ev 17. |j.£y£S'£!. bis R. — te om. M Va. —
7rapaay_ouaa waei. XoiiaoiSTi?, Porson. zap. [j.£v — Suatlatrov? cf. I 18, 2. 18. y.azoL zquzq
7cap£ay_£v oScra Xoqj.oiSY)?, CS xap, jj-ev Kap£- R ad marg. 19. d^uoiJia-coc R- 20. aiuv
'jyEv TQ voao? w? Xoi.[jic58Tq?, SW D Sch rcap£- La. 21. £v om. M. 22. Xoyr^ioL^zzQ ydp 8 e
ayzw 6iQ oZaa. XoiiaoSSri^, scripsi cum Lach- ol ydp 6 toTxev La. — 7i£ip(0[ji£vov scripsi, cf.
manno (ix; eWj — ou p£v I; Va. 10. ij(<)pr^'zz 11, 5, 16. 8. 17. 9, 7C£pijj.£vovT7a codd. edd..
IV 8 12 - 9 0
, ,
. 25
v£(j8'0ci xoci avO'£(7 i-TjXo >,a SxLTpoxrxov, 6 "^iyzzy.i [jot, 'T^pirriv £•' aoavotj^
„t6v xP'y]crp-o^opov [jiO-£-.“ xa\ ijiv, o); y~zGO)b% Ta/ic>Ta s; ’10 >o)[j.TjV 4
xal T”^v [xavTsiav xapa -ov pyailzy avfjvsyxs, ij.st’ o’j rroy/j ’j::o to>v rpa-jp.aTojv
Al>XI(7X05J, TTjV B£ y'JVaTxa '5^ A'JXlC7X0p G'’JVCOZTjG’£V, Co; T£X£Tv 0'J7w 0’JV Oia T£
u 7T 0 [Ji.£V 0 VTa coni. K. 1, avB'£Jvr]x 6 vTa M. — La. 11, IautiSwv Pd. h. 1. et S 5. — yxp
Yiyv£Tai Pcd Ag. 2. Q'£(7 [xo 96 pov Pa La Vb om. La. 12. ETCii^OAO; M Vab La R Pac.
5. Jtopiqv A B SW D Sch codd., /,o’jpr,v Kays. 1. 1. 1081 tsxsTv o'jy ota zz 7/y
edd. rell. „ Aliter Oenomaus apud Euseb. auzY}. ouzco TTjV "., scripsi £-1 zojzc.). —
Praep.Ev. lib. V. p. 130“ Palmer MS. G.yJ.^^pw u 7T 0 ^dXA£aij'a'. edd. ante C Ag \ ab La,
om. M. — [j.axou(jav Pa. — l^nuScov Ag, ^Troilalial^a'. cett. edd. M Pd Lb. j;:o,id/.£-
ainuTiSwv cett. codd., etiam postea. 7. R Pa. — £v 07 (.) 81 om. Pc, :£ goto;
v£pT£poi,(Jiv M Va, v£/.i:£poi(7 t,v Vb. 8. <s<poLyr^ edd. ante S codd., om. t£ S M, 8 b goto;
z£ edd. anteC R Pc Ag, acpayr^ zz Lb M cett. edd. auTOv Pa La. l.l. z07(>t
Pad Vab Vn, rjv 5’ £X 9 uyy y^ ^ a 9 a}.r,-r£ Se edd. ante C M Vb Pacd, cett.
B SW D Sch. —
(^Ulou Vn Pacd Ag R, edd. Pors. Lab. — ^“ayGiAEvo; codd. edd. ante
aXXuou A, dcluou M Va, blluoa Lb, -apaXl’ SW. anaYOpEvo; commendatum in cod.
8 ou La, ex Camerar. auctor, reponunt dXloiou Casaub. recepp. cett. edd. — r;jTr,a 6 ).r, 7 £v
edd. cett. 9. SiSovra; edd. ante C codd., Va. 17. a"o 8 pa 7 avTa La. —
Pa. — £xxouai(i)c La. 10. ^/.Irjpouviro Va Lb, Sylb. 18. zf, 8 e Pd. 19. to 8e av->po)r:f.)v
IxxXripouvTO Pa, £xxAr,pouv:o, 0 xal TzapMvov Sylb., probat 1', t(ov 8e -ivO-p. Pors. — y.x’.
26 MEi:CHNIAKA.
o5 XzyouGiy, spwv tog ’ApL<7 i:oB'^[xou 0'uyaTp 6 c, tots Bs y^By] £[1 £}v};£
7uX£GV £lvat (7Cpi(7lV a7UO0'aVGG(7Y]^ GuB6-'‘ OGV£G<7ai yOCp TGV XaT£p(X aUTYjV,
9 G'£gT^ B£, gT^ “/] ITg 0'1(X 7UpG(7£T-a^£V, GG 8'G(7ai. Toiau^a £l7iGVT0^ TOG [XaVT£W^,
om. edd. ante C M Vab Pa Lab R, habent — T£ ante t:. om. cod. Phral. 9. ycd x£
cett. edd. Pcd Ag. 1. zara xauira Pd /.u£Tv a X K F, unde y.ai l xu£~v Porson.,
Lb Va. — y.cd cjjr/yTSa (cj^r^cpiSa JNI Vab) y.OLi XI yal y.u£~v Sylb., error natus e lectione
C S. 2. p.£arjVrjV La. 3. tto ante ejjlt:. scribitur in Pac M Lb Ag). — apiax 68 Y]p.ou
delet Herw., est in codd. edd., cf. I 7, (sic) M, ^piaxoSTqjJiou Va. 10. (iv£T£p.£ Sch
2. II 7, 7. IV 21, 8 22, 3. 24, . 5. 27, 1. MS, dv£T£[JLV£ codd. edd. 11. abxov M.
35, 3. 4. TjSrj om. S, habent cett. edd. 12. XT)V pro xov La. — ^D^axipoi; Va. —
codd., Va M t 6 t£ r^Sr,, in R §£ sup. lin. £ 7a 86 aovxa Vb. — xou om. M Va. 14.
5. £|£'jQ'ai edd. ante C R Pa Lab M Vb, xauxa cod. Phral. 15. wpp.r,aav C S. 16.
£|£ab'ai Va, a|£aS'ai cett. edd. Pors. Ag. xh pro x£ La Pa cod. Phral. — o?y£~ov
Pcd, idem suadet Palmer. — xarapy^ac S legisse Amasaeum dicit Sylb., parricidii
M Vab. — p.£v om. edd. ante B Pa Vab enim vertit. 17. a[Jupip.i3oXov La. — 6 om.
Lab M R, habent cett. edd. Pcd Ag. M Smin. — Eb(pa£T et Eucpar)? AXKF C
6. £X£ivo>v A. 7. YiYV£<jb'ai cod. Phral. Ag Pc constanter, £U 9 a‘^ Va. 18. post ttsL
Lab Pac, Y^'^Y£altai A, yryzzca Vb R, in D'£1 deesse o 3v vel antea xai ?jv §£ aut
hoc ab* sup. T. — wi; R in marg. 8 . £o>pa potius y.a\ Y^P scribendum et post (piloQ
jtax. Ag, eojpa x6 ol x,axopl>. Va. — ^uy- maioris interpunctionis signum removendum
Y£V£ab'ai, codd. edd. inde a B, cuv£(j£'jS'ai suspicatur Poppo, inserui o3v. 19. xal Q'£oTaiv
et hoc expuncto Euv£YY 5'V£aS'ai, v£ expunct., attOYpav coni. C. 20. oaou M. — Ait^utiScov
Pd, oxtyyzviabai cett. edd., cf I 6,2. 42.1. D Sch, malebant Sylb. S, AtTTUTiaSwv cett.
IV 9,6—10,3. 27
sdTUsuBe. xai oi [JXV tou ^cc(Jla£o)(; tt) TrapaiVE^TcL t:£iO‘G[j,£vc/1 'rrp^ iy.yJ.r^fjiyy
BtaXuou(7i xotL (XTu’ aiJT% :up6^ ts O-jcjiac 0'swv xa\ £opT-r,v Tp£7:ovTai.
Aax£Baip.6vioL, "lToc yap i£pa iyiyzzo auiroT^ atcria, '7TpaT£’jc/’j<7iv £::\ T“r,v ’10‘(o-
xpucpcc £[ji£}Agv twv vVaxEBaip.Gvicov oicpC^z(jd'yi, ycd iBicc Br^ [j.aX^Gv ij,£Ta
Boyp-aXG? XGIVGU' TGT? Be ’Apxd(>lV GTpOCZzioC [J.'eV aVEipYjTG £/. TGG (pXVEpGG,
[JLVY][JLGV£UGGC-IV, EXEl p.Y]Bs TY]V GOC^IV, biC, !X7u’ (XpX% £Tax8'T]<7aV, G^GIJ.p.ETvai
£VTau8'0c Tov TudcvTot E^siv 7UGVGV. "O yap EA^a“/]c tuXegv gi *?] (iadilsa £ixg; 3
edd. codd. 1. cpy]ci pro a(piai La. — edd. ante C codd. (aTEippr.TO La), unde
ExaaTOc T£ AXKF B (B te uncis inclusit) coni. F et Abresch. Thucyd. p. 828 (SW):
Pac M Vb La, ExdaTOTE Ag Pd Va Lb R, ou/. EX TOU 9avEpoo, c s scribunt f, STpaT-.d
C S SW, zy.aoz6g ti? Poppo D Sch. 3. edd. '7rpoEipri"C*, „Arcades aperte delectum
Sianuouai Ag, 8ia).uouaw R M Vb Pd. — habuerunt" Amas. 13. 0118’ habet R in
0'uaia? xat Q'Ewv edd. ante B, 0'ua. S-ewv y.a\ marg. — 8e scripsi, ut voluit Poppo, yap
cett. edd. codd. codd. edd. — pLEacryi, av sup. i, pro
subiungit B. — toT? p.Eaa. Va. 5. y.aX ou8ev Ti. 15. zyz'^ 0 '^zo Va. — t; A, t, X,
ante oi om, Pd. 6 . „anno octavo “ Amas. corr. Sylb. — TCpozzpa \’a. 10. tpoeteAi^ev
— EXTW lyiyvETO [JiETOC Pc. — 8pa[jL0v Vb B Kays. 1. 1., TpoaTsliTEv edd. rell. codth.
La Pa R, 8pa|ji.6vTEc Lb. 7. iyiy^/zzo Pcd cf. Dem. 18, 296. — loyov Va. 17. STapa-
EyiVETO Pa Vb edd., om. M Va. 9. aup.p.ay_ot. La. 19 . Tovov £‘/av Va, Ey_E'. La. 20.. Tprl-
nEloTTovvYiaiwv om. Ag. 10. dpzaai Pc. [jiaToc TE TOAAa TE xai Pcd Ag Vab Lb R.
emend. K, Pcd Ag, ou La, voluitne y.aX oO? p.aTtt TOAAfx TE xai oOx cett. edd. 21. laTrjxa
cf. III 26, 3. 12. dpxaaiv M. — dTEiprjo Pa, dcT,ijLa. ad marg. id7T,u.a, Vb R. —
28 MEI]SHNIAKA.
avYjvsyxs [isv xa\ y)(j8'£tg oti ggx iXa-TGv l(7)(Y]xa(7tv Iv tw Ipyo), Y][X£pai?
G’jx GVTcov 7uaiBo)v, TGv atp£0'£vi:a 6 :wG ^gg Bt][igg xaT£‘X£i7U£i7G tt,v io
[x^ Tcpa^ avBpl £vay£~ xal 0'uyairpG? [xia(7p,a £7:t,X£i[JL£vo) BGGvat ty]v Altugtgg 15
6 xal GMV (XTUGyGvcov -l[xy;v. yplO^Y] Bl opxo^ xal l[3a(7iX£G(7£v ’Api(tt6By][xg?. 'O
Bl ’0cpiGV£tJ^ GOtGC G TWV M£G'(7T;VL(0V [XaV"l^ TGCpXo? WV z6b'Ug £X y£V£TYj?
KXIgvvlv xal Aapxv tjy£v Iv Tipyj. Bia 9'£pa7:£ia^ Bl zXyz xal Ta twv (70[x[xa-
Va La. — irpo? pro Iq ^"a M Pd, in Pd cett. edd. Pcd Ag, ut voluit Porson. 11,
Trpo? expunctum et £i; substitutum, variam '/.)iovt,? La M \'ab h. 1. et 6, solum hoc loco
lectionem TcpO(; male cum uTrapy^ou^a in codd. Pc, ylioWiq (sic) Lb, KXlovvt? rell. 12. vov zz
edd. copulatam esse, censet Sch in praef., dv'. La. 14. Tauvtx edd. ante C Pcd Ag M
at edidit npouTudpxouaa. cf. IX 13, 9. — Lb, Tau-d ex emend. Sylb. cett. edd. La Pa
£U(pav La. 3. [i.£XovTa Pa R. —9 ov£up.£vot,<; Vab, vauvd R. — £;:i.[3ou).ou Va, £;ri,(36>.ou Pc.
Va. — vd uTC£p Ag-. 4. Tipoilal^a'. Vb Pa — 090 V£u? La. 15. £TO£t,|A£vo) coni. Cor.
A X, TzpoiaboLi Pc M Va Lb R, in hoc t, cl. Hom. II. I 149. 17. £u&'U? om. Pd Ag.
sup. lin., sec. SW T:goCiabiXK M, :rpou£ab'a!. 18, yiyvQixz^^a Pcd. 19. 7rpo£>.£YOv Ag. 20.
Ag Pd, 7cpdi£ahai cett. edd. Sylb. — £X£ivo)v VT)V £iprjp£vrjv Ag Pd. — 8 »ip.£iv£ edd. ante
7Tpo£p£vcov AXK Lab Pa M \"ab, ey.£Tvov S Vb La R, 8 t,£p.£v£ cett. edd. M Pcd Ag
7Tpo£[A£vcov FC S B D Sch Pcd Ag R, coni. \"a Lb, 8 t,£v£ip.£ coni. Coraes, 8 i£V£p.£ scripsi,
Tov Bs 7uo};£p.ov Itti i:Yi(; ’Api'7 ToBf|[j.o'j jiacriAota; l-oAsij.ouv Ar,c7T£Lai; t£ xaT’ 7
oXi-^ouc, oczl yicd zzfi tt^v wpyiav xocTa^poiiat? £; ty;/ x}.}.t,Xo>v /poVj.£voi.
XI. Il£[J.7UT(.) B'£ £T£l TY]C ’ ApL(7T0BYj[J.0!J ( ap/Yj?) [J.£AA6 vT(0V £/. TTpOppY-
(7£to? c>!J[a|3oXy]v 7uoiYj(7£G-Q‘ai, Tco T£ y^p lAYfA£i Tou t:oA£[j.o’j xai T0~; Ba^avY-
3 a 8'£{a
|
t£ w? outuco xpoT£pov xai xoxv^ cpaXayyi. tw Bl ^Apio-ToBYjjj-o) 2
xai Twv M£(7(7Y]vuov G 7 pxv GM[X0CGGC Y^^av £ppco[jivoi xal ayaO'ol Tac
,
OTzXcC B£ OUX £l/OV l(7 )(L>pa, GOUGOIQ TtOV 6xXo)V T(X '/pYj(7 l[J, 0 JTaTa ZTZzlzCZ. xx!
t 6 Ipyov Y]7U£iy£V, op-oQ toT? ’Apy£ioi? xal IIixocoviol? xal to’jto'jc £Ta<7'7£'
TYjV B£ cpalayya z%\ TzXzoy 7]7i;Xco(7£v, [j/?] xoxXoj8'£T£v u-o twv evxvtiojv.
20 7UpO£{B£TO B£ xal 07U 0)<; T£Tay[A£V 0 (C 0‘CpiG’l t6 OpOC ’'?] ’I8'0)[J//] XXTa VtOTOO
yivoiTO. xal irotJTOic [xsv KXeovvlv £7T£i:a‘^£v Y^y£[Aova' aoTOc Bl xal 6 Aa[j.i ;3
MS, — oixom Va. 1, si; ante Hixuwva 11. dpxdSe? "dvire? ::av7irp. Va. — -av^rpa-
om, M Va Lab Pacd Sch, est in cett. T£ia codd. — aixuwvwv codd. 13. Ir:’.-
— xai:’ oliyoy M. 3. alzl Pacd M Lab R. sup. ax., erairpecjjavre? cett. 14. ouuo Pa La
— 'EX5iiqva)v edd. ante C R Lab M Vab R. — ::poxvri 9dpuYY'- 9'^P'^Ti-
Pa, in marg. fitUTi^Xwv Pa, aUriXwv correxit etiam in Pc, sed correctum est. — om.
Camer., probat K, habent cett. edd. Pcd Va. — (^dlayyi. a p. corr. e p. Lb. 15.
alterum supra lin. scriptum est. — uve? ouuo? Pd cett. edd. — xai uov scrip.-=i
scripsi, toT? codd. edd. 5. jrpoaavacprjva!. cum Sch MS, uov codtl. edd. 17. rou-
inseri iubet Coraes, subaudiendum putat codd. 11). ??£ in Pa sup. lin. — cpdpa-f/a
Schaefer. Appar. ad Demosth. II p. 144, I^a. — [AT, om. M. 20. Se om. L.a. —
T?]? ’Aciau j3aai>.£ia? coni. K, om. codd. T£TaY|A£vo? La. — tc opo? iT.vvojAr, Lb Pd. —
edd., D lacuna indicata, ellipsis non magis vOTOu M. 21. yiyw.~o Ag. — xaewvviv Ag.
ferri potest quam I 13, 5, ubi t9;? in tou a xXeoviv \'a La, x/iovviv rell. — -j-eTacev La.
Sch mutatur, et I 28, 2. — e? pro ly. Pc. 22. £yovT£ La. — xal toL scripsi cum Zink.
30 MESSHNIAKA.
TiqBsioi xal GTrT.LO-si xoticpoi' Q^copaxa yap yj acTTuiBa (oux) eT)(£v IxacTTO^,
[XEV zXoytay TY]^ ’Id‘c6 [j.Tj^ EvO^a EjiE^Xov YjxiTTa £(7 £(j 8 ‘aL (Tovoxiroi, ol Bs OTuTCira^
TWV Me(7G7]vIo)V Xai (7Up.p.a/0)V TT^V TE SCpoBoV TY]V TTpWTYjV TWV AaXsBai[XOVLC()V
OTUsp^ELvav xai [xetoc tooto tj(7av t^By] xal toc aXky. avBpsToi. api8'p.a) [xsv By]
Twv EvavTicov (xteIeIttovto, XoyaBE? Bs ovte^ spLaj^ovTO Tupo^ B^[iov xai oby^
5 etI xoXo avTsT/^ov. £VTao8'a xai 6 o-TpaTO^ twv Me(7 7Y]vIo)v 6 so^^wvo^, ( a(p'
00 xai TOOToic Tjpl^Tj TOC (7 T|[j.£ra, £)(p 6)VT 0 Exl Too^ AaxsBaipLovloo^ Bp 6 |Xq)
xai 7U£pi(7TavT£c '/jxovTi^ov l<; TOC ToXdcyia' otoi^ Be xai stuI tuXeov [jlety]v
6 xal aTi’ auTYjc y]By] xal opyY] yivETai. TuScpoxaTi Bs tuo)^ ol avb'po)7:oi [xdcltTTa
E/Eiv (xxpaTw^ 7upo^ TOC Tuapoc B6‘^av. xal By] xal tote oi te y]By] TpaopiaTa
Twv UxapTiaTwv EiXrjCpOTE^ xal ocroi X£i[X£VO)v twv xapaTTaToiv sylvovTo xp6^20
T^V SCpoBoV TWV (|>lXcoV 77pCOT0l, TpOE^sB^EOV TE, OTOTE iBoiEV £7UlCpEpO[JL£VOO^
Hervv., probat Sch Jb. f. Ph. 1864 p. 47, S laudatus. — - [jlocXaov, om. xal, Vb, yj
y; codd. edd,, idem MS rj TcpoPotTcov et xal [JL. Lb. 12. 8p6jxo)v xal Lb. 15. opwv-
r. apxTwv? 1. ?jaav om. Vb. 2. OTzl^ozi T£ig ^xavira 0 |jlo)c Vb. 17. ou zi coni. K. 18.
Ag- Pcd Vab La, oizlriazi. xoucpov S'wpaxa yv/voTai Ag Pacd Lb R, ylvsvai edd. La. —
La. — xal daraSa Coraes. — oux inserui. ol om. M. — in marg. Pa est yvw|J.Y). 19. uapa
— d)(_ov Kays. 1. 1., sxacriro? incluso, £iy_£v 86|av scripsi, cf. IV, 17, 8 repo? vo dvE^-TOavov
av sxaaTO? coni. Sch. 3. 7]7rc!)pouv Vb. — Twv Tzpayixdzoiv oylvovTO £X(ppov£<;, Thuc. IV
7C£pip£p>.YivT0 La, TOpi£7r£p£pXrjVT0 Vb Pa, 34, 1 d|ia irrjc ^pooSoxiac £TC£rr6vb'£crav, ^ap’
T£pip£p).y)TO, £TO sup. i[3, — aiywv
R. om. d|tav codd. edd. — xal 8ri xal zovz oT zz ^dr]
M R Lb, habet R ad marg. — ol St) xal Tpaup,. codd. edd. praeter M Ag R S B qui
Vb. 4. 8£p[j.ai:a h-Y^piwv xal -ji.. ol oveipol y]8y] om., additur in R sup. lin., xal Stj tote
Vb, Soppia-cra ^'yiptoiv etiam R, sed literis a TiSr, ot zz zp. Va. 20. liTrapv.avwv om. M.
et (3 nomina transponuntur. 5. xal ante — „J’ai mis xtecvoiji.evojv au lieu de x£t,p.£vo)v
oOtoi om. edd. ante S, habent edd. cett. d’apres ma conjecture “ C, at non scripsit.
(jivoi? ava(7Tp£cp£iv au8'i^ £7i:fi£(7av. TauTa B£ £Bpo)v cr-opaBr;^ xai a7.7.oi xaV 7
Twv B£, £VTau8'dc acpKTi 7u}.£t(o 7rap£LX0v xaxa oi '^ooc Vz tcov Aax£- 8
7U£i8‘0[iai Be p,
IvaL xa\ auTo^ 'KoXkooc. B'£ oixaB£ avaxoipTjTi; toTc p.£v
yap £yiV£TO 6[xolcoc Bia t£ ty]^ ’Apy£iac 7w£ipo)p.£voL? xa\ Tapa Xix-jwva avx-
G'(o8'9]vai.
TCOV £V T^ [l'<^X'fl
T£ Xal (X^lOjV X6yG’j' TM^iGG%G0 Be xai £; TT,V
TauTa tgTc pacriX£G(7i xal tgTc z Cp6pGl?‘ T£xvac [J.£V GGV TpGO'G[J.GG|J.£VGi; 2
xatra xwpav bis ^"b. 3. xat, 8io)x. £ 9 t>. |ji£v lyzi M£(j7. a. — £y£iv \'a. — A£''av A
aTO 9 £UY 0 VT£? om. Ag-. 4. Va Pa XKF Smin. — dTtdTT, [X£v £y_£'.7a'. /.lav Pc
M, £7ti£aav Vb R, £::vj£aav, corr. in iz, La. Vt, in hoc £ sup. ai, v/v.az Atocv Pd, 7£/.iav
|Ji£ aair]v 10) V Vb R Pa, ad marg. Toiv Vn, azli^oL dv Aiav Ag, /a8a dv expuncti.',
Tapaaao[j.£vou M. 10. GU[j.paA>.£Tv Pc, aula- Diod., Oenom. aji. Euseb. Praep'. 1*.\
(3£Tv La, au[j.pa}.£Tv Sch MS. 11. xai 27, 1 laudatus a Palmer. MS. ;x£7-
ofjTO) Tconouc Kays. 1. 1. p. 1081, aijxou? y.a\ rjryiha. Diod. — «aao; pro /.ac; liuscb.
Tzollohq Herw., y.a\ auTOu? tco/Jou? Sch MS., 21. -:£yv£ 77 iv 1 b, Tsyvssiv \'n l.a Diod.,
nihil mutandum. 12. ya>£7iriV M. 13. toT^ T£yvai; ~iq luiseb,, -vfyoLKZ'. d/.('>77£Ta'. \’b.
apyziaq La, ’Apxa8ia? pro ’Apy£ia; coni. — djcsp M Va, aiT£p Pcd Lb Vn. 22. f,ptzz
Sch praef,, v. comm. Taura scripsi e coni. Kays. p. 1082, cf.
[
[
xpsiaawv’ e? ydp codd. edd., pro ei ydp
probat Kays. 1. 1., Vb La Pa, twv Ipytov !
I Camerar. ydp, K C xai ydp voluerunt.
cett. edd. codd., in R corr. in ro £pyov. £i p.£yapov vel ei vao? Kays. Rh. Mus.
T (0 £711, Ag Pd \"b, TWV TO £ 7ti Va. n. s. V p. 363 sq. — xEivtov M edd.,.
tSovTa? Pd, auvaSt^cjovirai; Coraes, auvr,- TUXX Pa corr. in teuxx). 14. xai
aovTac vult B, guviSeTv Kays., auvEiSora? codd. (ycopwv Vb), xai te yopwv edd., xal
scripsi. — ap.Y)yavwvTai M. 4. touttoi? M. — TEiywv coni. K, quem secutus O. Mueller.
£7i£fjL7r£v edd. ante C M Ya R, in R Dor. I p. 145 legit; ^ ydp ’^Apyi? xeivwv-
sup. £ 71 ,
6c7r£7r£!JL7t£v cett. edd. codd., EufjpEa TEiyjj, Kai teixewv ut. tt. oix. eHei,,
corr. K. — toc p.£v d8. Herw. 5. xoivd Lobeck. 1. 1. xat t’ oyupov (nonne t’ s^upov.^'
Va. — dfrapTwvTE? Ag Vab Pad M SW), Frazer. xpEiajwv' ydp opo? xtV
La R, apLapTOv-tTE? Pc. 6. 8£ur£pa XK, 15. xpuTTTOu Aoyou edd. ante B, xpuTtTOv
correxit S 5db. — twv >.ax£8at,p.ovitov SiaAuaai lo^ov cett. edd. Pcd Ag Va M Lb, xpu-
(StaXuaat, etiam M) Va. 7. toutoi? edd. TTTEiv Ao^ov Pa La R, ou sup. eiv et ou
ante S Vab M La Pa, toutoui; cett. edd. sup. ov in R, in marg. R xpuTXTOu, corr. ex
Pcd Ag Lb, correxit iam Sylb. 8. ouTcog xpuTtTOv, xpuTiTOu Xoyou Vb, u per corr. ex
IVI. — £7i’ dpyouc Vb. — in Vb est TtopEiav £1 .
— eS dvaSuvTWV' ou 7tp6ab'£ M. —
e correctura, fuit antea TtsTpav, Pa TtopEidv. quintum versum ponit post septimum Kays.,
9. TTpoaaopEva Ag. — tGv om. Vb. 10. Z. f. A. 1848, p. 1084, probat Sch Jb. f.
lpY;a6|jL£vo<; Pd. — l'ipr\az'^ B S\V M Pad Ph. 1868 p. 532. 16. ETtoTiETai Ag, t6 8’
Ag Vab, EXprjjE edd. rell. Lab Pc. 11. 5i8eT £7i6t|j. A M. 17. TTplv Td TcdpaXXa cpuaiv
Toirs [j.£V By] ’ ApicTo^Yjixo? zat oi [X(kyzziQ a7csipo)(; sT)fov cn»p.[3a}^£a‘8'ai, t6 £ipTjp.£V&v'
zTZGi B£ uo’T£pov ou TzoXkdi<^ avacpaiv£iv 'zz xai zc z:zkoc, a*^£tv £[X£}y.}^£v 6 0‘£6c.
5 £(puY£v £/. M£(7(7 Tjvy]c. 7uo>.Xa)uc Be auTov cpoiTwvTa £7ui TO p.vT^j.a TTjC ^raiBo^
};0)(Y)G-(5CVT£? i7U7U£T? 170)7 ’ApxaBo)v aipoQ(jiv. ava/^0'£i^ B'£ zc v/jV ’1Q‘oj[J-TjV xai
7U£i8'6[j.£vo? B'£ zoXi; pYp'zXGiv b%b toO p,avT£0)? xaiBa d>c oScrav o'j
xa\ avBpoi; 7upoa7co8‘av’'r] g:i<; twv 7uaiBo)v, it; allov ty^v i£po)(7UVY]v p,£Ta/^o)p£Tv.
1-5 VG[Xt^OVT£? OUV TY]V Y^Valxa aXY]0‘^ Izjziv, B^EW te EI>;0VT0 lEpa^TEUCOp.EVrjV
pand|avTa cpdatv t 6 xp£d)v (xpewv Lob. SW D) corr ex e^eiv, d|£iv cett. edd. Pcd Ag.
d 9 iJtr)Tai: „priusquam quae a natura desci- 4. 9'i»Yax£pav Va. — aTiEXa^sv M Lb R, in
,
£? vo ip£()iw aS5>ic eXS' 6 vxa, ut ipse loquitur ante exxX. om. M. — dTioxwprjaai A codd-
Pausanias hanc rem explicans c. 13.“ Trplv 8. £tc edd. ante B R Pa, ev M, Iq cett.
om. M, jtY) xa Trap’ akla xd (puaiv x 6 |av XP- edd, Pcd Ag Lab Vab. — oSaav ayvr^ciay
Ag Pd Lb (x 6 |a XP^^'^ ^b, xP^^v etiam Lb. 10. £v xo 9>£axpov M {iq x. d*. sec.
Pacd M R), ?i(jt.ap yj y] xa Trap’ aXktx xd SW, et ita Lab), ei? edd. ante SW Pacd
(puaiv x 6 |av xps®'^ Vn (xpsd)v Vn) Vt, Ag, — kpoauv»^v R La Pa. — sxouaav Ag.
XT) xa Trap’ dXXa xd cpuaiv x6 |o)v XP* Pd, 11. x£ cm. Vab. — C(i.oXoY£t M- — ^>10-
Tcpiv xd Trap’ dXlaxd cpriai x 6 |a xped)v La, PaXXEO&ai Vb Ag La R. 12. d;i6pr)X0v Vb.
iipiv xd Tiap’ dHaxd cpuaiv x 6 |. XP* P^’ — £p.9aivouaa M Lb Va R, in hoc ex
ad cuius marg. haec: ypaTrxEOv lato? o^xw?' sup. lin,, £X9avouaa coni. Cor., cf. cap.
Tzph xd TrdpaXXa <puaiv 86 |av xs xpsd)v 15, 6. — Ttauouaa Vb La, cett. Tiauaouca,
dvapXecpaq ei? v6 xpsd>7 sTcaveXS-toaiv aZbiq' praeter La (lEpopeviQv) et Va, qui habet
E^atcpvTic yap ’ 0 (pt,ov£i)? xiKpXog £y£v£xo, xaS-d^p lEpwpEvry, quod scribunt cett. edd. et maluit
1)v x6 l| dpxTjc, in Vb Tiap’ aXka. xd cpuaiv K. 13. hzytxo edd. ante SW codd. praeter
x6|a. 1. 8 e corr. in 8 -?) R. — xat 8 ti xai Va, in quo est EXsyev, hoc habent cett. edd.
01 |i.dvx£ic Va. — ou[jLpdX>.£a9'at, edd. ante — OXE 5j£v dv Vb. — xal^EaxT/d);, 0 super
S, Pa, aup.pan£a9'ai Ag La, auiappaX^Ea&ai (0, Pd. — i£poupL£'vT,f edd. ante S mai., B
Vb, aup.paX£a^ai cett. edd. Pcd Lb M R, codd. ,
lEpwpiEVT,? cett. edd. e coni. K.
in hoc X sup. X. 2. dvacpaivEt Va, dva- 14. xai in Pa sup. lin. addit. — Tipoa-
<paip£iv Ag Pd, supra p in Pd v, dva 9 av£~v 7to9'av(bv, Yj sup. wv, Pa. — ei dXXo i a. —
coni. Kays. p. 1082, solet P. variare con- lEpocJUVTjV R La Pad. !>. dXr^&Ei La. —
structionem. — £^£iv edd. ante C R Vab Vn i£pax£uaap.£vT,v Va. IG. xuXisxov La, Xu-
M La Pa, rjlsiv coni, Sylb,, ut est in Lb p. xicxo), supra lin. ov. Vb. — c^jy^w^xa M.
3
Pausanias II.
34 MESmNIAKA.
7 5. MsTa Bs TauTa sBoxst gcdIgi, xal yocp zhoGzov sto^ stcyjsi, to) 7vo-
Xs[JlO), 7T£[J.7:£!-V a58'(,C £<; A£lcpOl>(; £pY)(70[J-£V0UC 6x£p VlXTiC. £pO[J.£VOlC '5£ iypri-
G£v ^ ][u8'ia‘
'8 Tauir’ axoucravTEC yEyovEvai te */]youvTO UTUsp auTwv T'r]v p,avT£iav, xal acpidt lO
BiBovKi ToO 7uo7.e[j-gg xpaTGc' GG yap aaTwv y£ e^^gvtcov evtoc Geiyou<; toU
p.aTa (oc yaXxGGc TUGiiQcradO^ar 6. twv Be tic AsXcpoiv tgv )(p7](Tp.Gv si^-^yyEtXEV
9 (TGcpov, OtjiaXGc Bs toc pisv aXXa gli twv sTUicpavSv, yva)p.Y)v Bs, wc eB^^Xwctev,
aya8'GC, XGi-/](7 a[X£VGc, coc sToyz. ^'rjXoO TpiTUGBac sxaTov, tggtogc te, dcTG-
XEXpGp.piEVGGC £v TYipa xai BiXTGa ap.a aOTGlc sospsv coc avTjp O^yjpsGir/ic.
aTE Be o)V ayvcoc xai, Aax£Bai[j.Gvi(ov tgTc tgXXgTc, paGv Ms(7(7Y)vtGG^ s7.av-
8*av£v. avap.i 5 ac Bs auTGv avBpacriv aypGtxGic egy] 7 8'£ te ; [jlet’ auTwv si; tyjv 20
’
18'(op.T,v. xal coc vtj‘4 Taj(i(7Ta £7r£Xa[j.pav£v, ava8’sk tgu? TpiToBac tw 8‘£(o
— elpydcadbai M La, slpYOcadad^ca Va, b'£0V lors meme que tu tromperois le Dieu«
£pYaaaa9'ai malit F, £ipYdaO'ai cett. 1. ItoieT C, at edidit ou i>£6v, Kays. 1. 1, 1083 coni,
z(o TToX. Va. 2. epyiaafjLEvoic edcl. ante SW xai £i>.£ a' ov i^aizd.zriaoi.q. 9* zpp' \ oluit K.
codd. (ot, in rasura Lb) ,
„aut Ipopi-svoic — 07CY] Vb La. — auxY] 8’ La. — dX^Yiai
legendum aut y_pY]ffajji.£voi?“ B, £pY)ao[ji.£voi? Vb, sup. lin, 01. 10. xauxa D Pd Vb,
Va cett. edd., voluit Porson. 4. Tob? -aux' cett. edd. codd. 11. xo xou TtoXlpiou
A X K F, toT? codd. edd. cett. — TpwTw? xp. Valck. MS., xou tiokp-ou xp, edd. codd.
A X K F, npcozM codd., 01? sup. w Pa, 12. cpv^tJEauai M Pcd Ag Va Lb R, in hoc
TpcoTOi? cett. edd. Porson. 5. zvrjaaai 8uv sup, 9, 8uvTqa£xQ‘ai Pa Vb La. — xai
AXKF Vab Pa Lab, ffTrjaaaiv cett. edd. ol [Ji£v 7C0irixaai>ai om. La. 13. xaxa-
M Pcd Ag. — rplg Va. — SidcoGio Pd. ax£uda£(7S'ai scripsi, xaxaax£udaaaS'ai codd.
x:^8£i, u sup. 4 R. — |j.£^(jT]viav La. edd., vid. comm. 14. acowv pro Aslcpwv
7. £v£ua£v Vb, £vv£ua’ Pd. — dTzdzr] Pc, Vb. — ilziyy.r{kzo Ag, llziyyzilio Vb.
dTzdzri aio up. C Smin., d^ld.zr^ 8 £ g£ Tzpo- 15. TiEiboiJ-svoi?, u super £i, M, 7cuvS'avo-
(oj^sTO. MsaoTYjvtoui; Be, siBov, sirapa^s [xsv [Asya^oic, xaV svxa^ov. wdTcep 10
Xsywv alXa ts a sv iroTc xapoy(7t.v sixo? TjV xai toU(; ^oXv^ouq TptTUoBa^,
5 e 7U£7UOlY]VXO yOCp T^BT;, 7U£pl TOU ’I&'W[J.aTa TOV fi(»){1.6v £(7TY](7£. 7 . HuVEpY) Be
xai ’Ocpt0V£a tov [j.dvTiv toutov, tov ex yEVETYjc TLKpXov, dva(3 X£ 6 ai Tcapa-
X6yo)(^ By] piaXid^u-a dv8‘po>7rwv’ IxElapE ydp ty]c XEcpaX^? d>.yYip-a a^TOv
i(7)(up6v, xal dv£p>.£^£v dx’ a^Tou.
[xiBo^ dyaT^jia, 6v )^«Xxouv xat adzo xai Td oTuXa, Tuap^xE tt/jv d(77:iBa‘ xai
edd. ante B, codd. edd. cett. — 8£ £VT£ub>£v om. La. — £p£'j:£ codd. 10.
}JL£t’ auTwv Smin., iterum vitio typogr. 7rpo£aiq!Jtav£v La. — auroTc om. Va. — 11. wv
1. luayYsXXwv AXKF Pa M Va, iTtaYyeXwv Va. — xaS'^X£ Herw. 12. [jleXXovtc?, sup.
La, aTrayYeXXwv cett. edd. Pc Lb Vb Ag, lin. oc, Vb. — kpa La. 13. IvapaSavTCc
dcj;ayy£Xo)v Pd,C S Kays. 1. 1.
tSiTiayysXwv Pa Vab M La edd. praeter B Sch, qui cum
2. [jLsaaryiou?, M. oisTSev Vb.
sup. ou, — Pcd Ag Lb Vn £vpa|avT£C scribunt (Ivpdi-
— £Tapa|av Herw. —
jxev om. edd. ante B |avT£C Pc), conf. Dind. praef. XXX. —
M Vb La Pa, habent cett. edd. Pcd Lb aTic M Va. 14. £c om. La, e; to a'jTO om.
Va Ag. —
eixa^wv Va. 3. napa om. La Va. 15. xata aiaaav edd. ante SW codd.,
Pa Vb R. — Jiap£[JLud'0~T0 Vb. 4. aXXa dtva 7Z. Va cett. edd., semper Paus. ava
M. — T£ est in La Vb Pa, in R sup. lin., cum xata coniungit cum Exaaroc, cf.
TcSi;,
om. cett. codd., aXla t£ xat d £v coni. S, Sch Philol. II 277. 16. t£ om. Vb La.
)iy(Ov otfjta cum anacoluthia in sequentibus 17. £|£Tvai Ag. 18. TrpoaxETao-ai La. 19.
Sch praef., Kays. Jb. f. Ph. 1854 p. 429 avatpav^vai Va Kays. p. 1083, „ recte
aXXa. T£ a GTrjaai. 5. Itotcoiyito La. — fortasse“ SW, immo male, £m 9 avT;vat cett.
£aTY](j£ Pc, £aTY)X£v (ff supcr x), eratne for- codd. edd., £ 7CicpavT)vai yctaripcc M oin.
tasse £aTifiX£vai — auv£pT| 8e i^cpiovia Vb. — [jLEXaiva Ag Pd. 20. dtvaT£7va[Ji£va M R,
6* t 09 iv£a La, locpiovEa Pa, ocpiovla, i sup. ad. marg. divaT£Tp.Tr]p.£va R. — ava 9 avET(jav
6, R. — TcapaAXoyw? Ag, TrapaXoyo) M, ;rapa- codd. edd., v. comm. — TOt aTro codd.
Xoyo^ La Pa, TrapaXoyo)? dv£[3>.£4icv R edd. praeter S Sch, qui ex corr. Schneideri
ad marg. 8. dtva[3X£4jat Pcd Ag Lb. scribunt Ta etti, sed est prolepsis quae
aS'U[JL(o? xai tov ovsipov YjyoDpivou TupoT^sysiv ol uou (3 lou TsXsuTvjv, oti oi
TOU TOTE, 03^ TOU^ (XVOcBuVTa? BUO £X TOU >;6)(0U Xat £<^ t6 )(p£a)V
4 aO 0'i^ IXO^ovTa^ toQ ’Ocptov£0)c touc ocpO^aT^p^otj^ eItuev y) IlL) 8 ‘ta. 2 . ’EvTau 8'a
cpovEU^ Q‘DYa“p6?, xai ^TpiBi oby^ opwv eti 67uou(jav (jwTY]piac slTuiBa, etui- io
6 apET^ {JLEV By) xai TO>.[XY][JLa(yiv ooBs tote axEBsT^os Ta twv MscaYjviwv ‘
dcTus-
a^toi. t6 Be aruo tootou [x^va? [xsv tuou tevts [xaXi(7Ta avTsdyov, 4. :uEpl
T^pTTa^ov Tot l| auT^c, X 21, 1, 5. dtTrayYe^^st. abest a codd. edd. cett,, cf, III 23, 2.
M La Pac. — locpiovia Pa La, ocpiovea, i 17. £ 1? edd. ante SW, Iq Lb Vab Vn Pc
sup. lin., R. — om. M Va. „nonne
Tov 6. cett. edd. 18. o58£va itouto |j.£v
^ 8a[jLi,v
cuviT)(7 i?“ SW, probat Kays. 1. 1., auviStai Lb. 19. xXeoviv La, KXeovviv rell. — a^»Ty
codd. edd. — 8e Pc La, 8^ Vb. 7. t 6 AXKF, auTW rell. edd. Lab. — (piXla
Tou y^pyiajJiou Herw., „quia sermo est de Pc La. 20. C7uva(|jwv [JUXxy]v La, ut voluit
oraculi particula". 8. Toi>c om. Va. 9, 6 S, scribunt SW D Sch, cf. I 39, 2. IV
dpiair. Lb. — toc om. M. — li; ins. C e 15, 7, a. £ 1 ? piax,Y)v edd. ante S Pa R, a. Iq
ov YsvoiTo), cf. Iq dva)q>eA £5 IV 8, 5. VI 9, 7, edd. praeter Sch, qui t 6 uncis notat, abest
om. iq cett. edd. codd. 10. £7rouaav Ag. articulus a codd. 22. zol\ir\aaav^ Lb. —
11. £ 1? AXKF C Pa Vb, Iq cett. edd. 0'58£7roT£ edd. ante C codd., o'58£ t6t£ cett.
Pcd Ag- Lab Va. — &vS'pw7rous Lb. 12. edd. 23. t£ om. edd. ante B M R Pa
CtY 0 ’JOTf)c La, — T£ ante Ipya om Vb. 14. La Vab, est in Pcd Ag Lb cett. edd. —
8 t){jlou pro £p86pou La, — o5 inserendum Xoyoi Lb, — [jidtXiaTa om. Vb. — ol
esse censuit S, inseruerunt SW D Sch, p.aX, loy. a|. Va. 21. ttou om. Lb,
IV 13,2—14,3. 37
Bs TOV sviauTov ‘XT^yovTra sJsXituov i;y]v ’18*(o»xrjV, ::o>.£[j.Yi(7avT£5 £TTj toc Tcav^a
5 5. "O Be 7u6>.£[xo? £};a(3£V o6tO(^ teXo? £T£i xpwTO) TY]? TETapTTj; xal BEXaTT^i; 7
ap)^Y)V £Tl IpVTWV TY]V BeXETIV, Xai ETOUC "I^7U0[JL£V£l TETOCpTOl» T?;; apjTTj^
Y]VU(7[JL£V0U.
10 7Tpo‘^£viai xai xapa twv 'ApxaBwv tkjlv, oOtoi [j,£v zocUTKg Tac ::6X£i^
a7U£)(wpY)(7av, £^ ’E7.£U(>Tva B'e ot too y£vouc twv i£p£ 0)v xai 0£aTc Tat; [ie-
Ta; ap)(aia; £(jx£Ba(78'Y](7av. 2. Aax£Bai[i6vioi Bs xpwira [j.ev tyjv 'I 0'c j{j,y]v
1
2
xa8'£Tlov I; sBacpo;, sTUEiTa xai Ta; Xoirra; :z61zic etiovte; Tjpouv. av£8'£(7av
[xa £(7Tiv EcjTYjxo; 6 tc6 t(o TpiTCoBi Tw TupwTw, "ApTspiiBo; Be 6tu6 tw BEDTspo),
KopY); Be t*^; Ai^jxYjTpo; 6 tu6 tw TpiTO). TauTa p.sv By] (iv£8'£(>av svTauQ-a, 3
im d-aldcGGT^ TaUTTjv r^v xai vUv eti oi ’A(7ivaToi v£[j,ovTai' toT; Be "AvBpo-
20 xXsou; (XTuoyovoi;, ^jv yap By) xai D'uyaTY]p ’AvBpoxX£T xai TaiBE; ty;; 8'Gya-
om. cett. edd. R Pacd Ag Vb Lab, expungit Vb La. — ev post xai om. La. 10. Tpo^o-
Kays., inclusi, cf. II 36, 2. I 1, 4. — vlai M, 7cpc|£V£ia? Vb. — i' Taura; rzo-
£iaiv AXKF Vb La Pa, larlv cett. edd. X£p.ov La. 11. TOi pro ol Pc. — Upwv
M Ped Ag Va Lb. 3. 8e oi Vb. 4. i&wixcwv AXKF codd., i£p£«v cett. edd. c coni.
Vb. 5. ou 8c 7r6X£[j.o; La. — tcXo; om. Sylb. 13. £T/£ 8 aj&Y]aav Pd. 14. £i; R.
Ag Ped M Lb, in R sup. lin addit. — 15. TO)v ’A[jLUxXalwv codd. (tw apuxXamav
£iT£ pro £T£i Va. — xai SexaTT); in R sup. M), t(T) ’AijL’jx5^au.) ’A:; 6 aawv'. Ilerw., rcctc
lin. addit. 6. Arfc[Xfov legit Amas., 8aaiJ.ov dicit: omissum nomen non tnctnr locus III
Pac Vab Lab, ut solent. 7. eti Amalthea 1 j). 260. IG. tw Tpwro) om.
om. Va, at habet ad marg. superiorem. Pc Lb At: R, Tw TCpOTO) marg, R. —
— 8£xaTT)v AXK codd. (silet M), 8£xa-
j
’ApT£[ju8o; "(~) rpiTO) \ a ad raar<4 .
£Tiv s. 8 ex£tiv voluit Sylb., voluit etiam 17. r, Af.txr.Tpo; edd. ante C codd., tt;;
|
pro Tj legisse videtur. — 8 t; Pa ad mare.
recepp. cett. edd., 8£xa£TTiv (sic) Palmer. MS. — av£l>r,xav La. — Ivtaura Va. 20. 8t) om.
38 MES2HNIAKA.
VtOU(^ /TOCpa A«>t£b(Xl[J-OVttOV Z(jyzv OOTMC. TUpcOTOV IJ,£V OCUTOTc £ 7UdCYOU<7 lV opxov
:T£7I0lY]p-£Va £(7TtV'
Vb. 1, TT)v ante 'ra[j.. oni. M. — 'Ta^xiav 0 sup. at, in R. 6. /.al xwv dXXwv xwv
codd. edd. ante D, "i*aiJt.£iav D, "rafjisiav Vb SW D, y.al dXX(ov xwv edd. cett. M
Sch. — a7iov£|jLOuaiv S B SW Pd Vb Ag Pacd Ag Lab Vn, utrumque xwv om. Va. —
M Lab, d7TOV£(j.oua(. R Pac Va Yn cett. edd. dvSpa Pcd M Ag Va Lb R, in hoc q sup.
— e? TTOu? M£aa. Vb. 3, (i;roai:9]vai xz La. a. dvSpa? Pa La Vb cett. edd. 8. driEXEixo
— aXlov Pc. 4. 8£UT£pov edd. ante B Vab codd. AXKF, znzxzno cett. edd. ex
M Lab Pa, 8£UT£pa cett. edd. Pcd Ag, cf. i
emend. Sylb., quam probat F. — xip.wptav
1 9, 6. 29, 5. IV 19, 3. 20, 10. V 27, 6. ^
Sch cum cett. codd. (M xd omisso corr. in x.apTTOv, Pc. 13. £xi e
Ttdvxa, xd Tidvxtov xd Va), „j’ai mis zyxzao Pd, zdzi Va, sup. lin. eV-Eixo. —
Tcdvxwv xd y]ixi(7za d’apres les manuscrits xup.TC£Q'£Tv M. 14. olixoVCovzaq R Va Vn
1410 et 1411“ C, at non fecit, Tcdvxa xd Lb, £ sup. a in R, oqj.o)^ovx£ Pd. —
—
]
Tfip.ia£a Schneidewin. Philol. 1 588, Sch apud alXoyioi Vb Pd. 15. E^xai La. xiva 0 'Ya.
SW praef. II p. XXVIII voluit scribere oi Pa R Vab La. — Q'avdxot,o La. 16. xwv
8 e xwv, ^Ecopy. cpopov acptaiv aTzzcpzpov zq Ut:. M£ao'ir]viwv Va, xou? MEaoviviou? A X K F,
Tcdvxfov xd Tiixiaza. — TipoEtprjxai M Yi R, marg. R Vt Pa, oi Mzairyioi cett. edd.
IV 14,4—15,1. 59
ouBsv opwvirsc Trapa -roiv Aaxo5ai[xovuov ^.piAavb'po)7:ov. xpo “£ i5rj twv :rap6v-
ou)r -/]xt(7 Ta £^ TOUTO xal oi vswTspot, TuoXsp.ou 'j.'oV sTi a;:£ipo)C zyowzzc. Aa|j-
TY)v ’AvBaviav, £v ?>£ au^-oT? xat 'ApKTTopivYjf:, 6c xai vov £T' ro; '/ipo)? £/£i
10 VOJAt^OUG^r NL7,0T£X£ia yOCp [AY)Tpi aUTOU BaijAGVa “?1 D‘£GV ?)paXGVTl £?xa-
cpivGv o-GYY£V£(78'at XiyoDai. TGiauTa ?)£ xai Max£B6vac £t:\ ’()AGij.7:La?)!, xa\
vioi
Y'^?
£G-7t:gig!J(71v ’
ApKT^uopivYjv "Hp(xxX£T iraiSa ?) Ati, o)(77:£p ’
Vyi^av-
15 Be xaT£pa "E}^X'/]VC()V pAv oi tzoWoi IluppGv cpadlv £tvai, M£(7(7Y]vig’J!: 5'£ GlSa
gOv ax[AyZtov -/jXtxia xoct tgX[j//] xai a}AGi twv £v t£}v£i “apoVcGVGv £t:i ty,v
XV. A2c Be "a te ykXy zc tgv 7u6Xe[jlov £TGtp.a Tjv aOrGir xg^i toc
y£ Srj Lob. ad Phryn. p. 215 n., Tzpo xz 26, 9. — ZQ TGaovhE.' Sch MS., at cf. II
Tipoi; xzloq xwv affirmat. 2. T£Q'Yjvai marg. P c. 14. Ol }.ax£5ai|xove; \d). dox/.r,::too
Vt. — [Jia'AO[ji.£voi? codd., p.a)(^oii.£vou? edd. Va. 15. |i.£v inserunt echl. iiulc .» H cum
3. vo|Jii^ovTa? Vb, vojxi^ovTa La Pa, vo|jt.i^ovT£; i Pcd Va Ag Lb M, om. cett. edd. codd.
cett,, in R a sup. £. — EyiYvtoaxov edd. 16. auTo; codd. edd. ante I). aOxou; coni.
ante D codd., lyivwaxov D Sch Va. 4. Sch in epist. cril. S\V 11 p. XXV. rcccpp.
EJiEarpacpr^ Pcd Ag. 7. vzixt^q La, veco-Hj? Vb. i 17. Tapo^uvov \’b La Pa R. 18, xp’J 9 a; M.
9. xara pro xai xa Vb. 10. p.r,Tpi M Pd \hi 21. Tov om. La. — xd ante
£^£i TptaxodTw (X£v xal £vai7C{) [X£i:a 46'w[X'/)(; aXw(jtv, T£irapT(p ^£ xpiTY)?
(juvO^iqcrojxai ‘
Tupi:aTov ^£ xal 00 XEyovira £tpY]X£vai Tt? av Iv irwBs
SB^Xa o3v £(7TIV C05 U(7T£pOV 'TpiT'^ y£V£a "TOV 7c 6X£[JLOV Ot M£(J(7Yivi0l t6vB£
£7UoX£;j-Yj(TaV, a7UoB£LXVL>(7l T£ TOS (7UV£)(£^ ^OCGlkzOOVTXi; TYjVlXafJTa
tamen Exerc. p. 700 in marmore Pario Schwartz. Herm. XXXIV 428 n. 5, qui et
Tlesiam restituendum esse docet, ubi Sel- ipse apud Pausaniam dativum requirit. —
denus Auaia legisse sibi videbatur, sed lp.dx^ovxo Ivvia xat, dixoc kvf\ Vb, 8lxa etiam
lapidis lectio ambigua est, cf. Boeckh. C. La Pa, 8£za£xr] Va, Ivv£ajtai8£x’ edd, ante
L G. II p. 301 et Sch apud SW praef. S, Ivvia Jta'. 8|jc’ cett. edd. codd. 10. v£w-
II p. XXVIII sqq., vXr^ua? Vb, TXrjaiac >.£pl(i)<g La, vwXEpatwc Pc. 13. d7ro8£ixvu-
edd. codd. cett. 4. Iv 8e AajteSaifxovioi? ouai x£ Ig atrdpxYiv Pd, a7ro8£iyvuai x£ Va,
vive? edd. ante B codd. (8e om. Pd M, I? ajidpxY] Ag. 14. dll^av8pov A Vb Lb
viv£? Va Pc, viT£c La, abest ab M R), in M R, ad marg. R dvd|av8pov. — Eupuxld-
R ad marg. xiv£?, cett. edd. Iv §£ Aax£8ai- xouij Vb, Eupuxpdxou? dva|i8ap.ov Va ad
povi oiTt,v£c. — TV)vi>tauxa recepp. e Lab M marg. infer. — ’A7i:ollo8o>pou codd. edd.
Va SW Sch, est etiam in cett. codd., abest ante C, xou d dTCollo8wpou La, d7to>.X&)8(i()pou
a cett. edd. 5. £ypa^{;£v Pad M R. — Vb, rioXu8(opou cett. edd. ex emend. Sylb.
^lavQC 8’ edd. La Pa, ^lavo? 81 cett. codd. coli. III 3, in quam incidit etiam Palmer.
— ETOfftv edd. ante B M Ag Vb Va Pa R MS. 15. xou ante ’Apy. om. Va. — xaxIpYiv.
Lab, OT£(7i cett. edd. Pcd. 8, riYZiTO AXKF ©EOTTOfXTTOU om. M R, sed hic addidit
Ag Pac AI R Vab La, ^ydiro cett. edd. ex in marg., "/axl,8T) Va La. 16. ig om. Vb.
emend. Sylb. Pd Lb Vn. d<; Pa R, in — — 6 ante Oeott. om. La. 17. pExd pro
hoc Iq sup. lin. a5xw lau edd. ante — xou Lb. — £’j|i8ap.ov La. — ©EOTiopTrou
B R Vb La Pa, lauv «'jtw cett, edd. Pcd 7r£piT)13*£v T| dcpy-fi A X K F, 0. tt. dpyi]
IV 15,2-6. 41
TY]V p.a)(Y]V "^pouvTo «UTOv, yap xai y£vouc Toiv AkuTiBoiv, ::apaiTO'j;j.£vo'j
10 |X£VT0i xal xpo TuavTO? £VO[;-i^£v £lva(, zzi ap/^opivcu tou ;ug};£[xo'j Aay.£Bai|xo-
20tgO 6'£gg, Tzpbg TauTa £‘4sopi(j/wGG(7i, zai, yap TupTccLGc ^iBac?xaAGc ypatj.-
p.(XTtOV VGGV T£ TlXlGTOL Z'/Ziy BgXWV Xai TGV £T£pGV TCOV TgBwV /0)AG?. TGGTGV
cett. edd. codd., cf. D praef. XVII. zz codd. edd. cett. 8. :zctp(zzav Va. J).
1. pisira (p.£Ta om, Lb) ATi[ji.apaTOu irou auTw [0.EV "01 edd. ante B, tjzo) [xevto'.
(t:ou om. Va) edd. ante C codd., [ji.£-i:a cett. edd., habent abzo) Lab Vb. 10.
AY][jiapaTOv tov cett. edd. e coni. F, £v6[j.i^ov m Pd Ag Vab. Evoii-r^E*:' edd.
— (3aad£uoat edd. ante C R Vb La Pa ante B, £v6[jus£v cett. edd. Pac Lab, ajTot»
(Paad£i5aai R Pa), ^ctadz6aag cett. edd. [JLEVTOl 71. 71. £V0|Xl'^£V ElVat COIli. S. 11. zi
codd. 2. Tou dp(<Tv. Pa R. — £u(38opt.oc [jLEXXovTa - vuKT(.)p om. M). 13. ztzz-
Vb Ag-, £u|58. La. 3. 8 e om. Vb. — Ime- zizpoiTZzo Lb. 15. aiitrivaiwv Pc Ag Lb.
8ai(jiovtouc auX>.ap.l3(it>.Xouaiv Vb (XXaexpunct.), Tiva
'
(sd'ai, cf. I 24, 7. — £va om. La. 7. Aitcu- £?. 18. l-EXov-a;. £ sup. a, La. — ).a/.£-
T:ia8fi)v edd. ante D codd. (a?7ruTi,a8(ov Vab 8aipovioi; Va. 19. 0'j8l edd. ante C codd.,
<7uvayo)v o7:6go'ji; /ic/X Ta zXzyiXcc /,ai Ta stu’/] crcpiGri t<x ava:rai(7 'a
(xcpixsTO xai Hixuwvo? |3o'^8‘£(,a. TuapYjcrav Bs xai ocroi xporspov twv Msctcty)- 5>
vifov scpsuyov sxogctuoc, ''ET.s-jcTvoi; ts oIc :raTpiov Bpav ira opyta irwv
(7ovir£5, xal A£7Up£air6)v tivec xaira £)^B‘ 0 ? iro ^HXsioiV. KgivolIoic, B£ opxot,
rupo? a[XcpoT£poGc v^rrav. to B'£ xo)ptov tcDto, Karupoi» (>Yj[j.a, £<7 ti pAv Ivio*
''Exac aTTGyGvoc it£ xal g[j,(6vg[j.gc "Exa tgg ggv i:gic "'ApicnrGBYjij.GG rraicrlv
gOttg? octtg Ea[j.avi:iBGc, EG[j.avirt.v B'£ Gvira ’HX£Tgv twv ’Ia[j.iBo)v Kp£(7cpGVT'^c
£7CY)yay£TG £C M£(7(7T(]VyiV *
TGT£ B'£ 7UapGVT0)V Xal TOJV [J,avir£0)v (J'JV (ppGVY)p.air!.
2 ap.cpoir£pGi |j.aXXov y]:r£iyGvirG ic ttjv [J.a/TjV, xal TjV p.£v xal ira irwv aX^^-fov
(7^/)vuov B£ oi ’
AvBpGxX£GG? aTTGyGVGi 4>ivTac xal 'AvBpGxX^c xal oi cruvTEiray-
!
edd. — tum ‘^Exdxou auv edd. ante C Pac
I. 1. 1084. — Tuy^Tj AXKF Smin. Pacd i
R Ag Va M Lab, Ixdaxou <juv Vb, 'Exdxou
Ag Va Lab, in Vb per corr. e TSiyY], TTuyoi ! xou auv C S (C Tou saepsit), ut Schaefer
cctt. edd., Tajy^oi et supra lin. rjM. — I
ad Lamb. Bos. p. 130 et Porson. voluerunt,
y.dv T7d eX£y. Pd Ag, naird ll. M Va Lb R, '
xal xd sX. cett. edd. Pac Vb La. 3. Tzapz- lapiiSwv Lb Pc. 17. pro Trapovxwv K voluit
cett. edd. e coni. F. — auvdcjjavxe? La. xwv, ego olim 7cdp£vxo)v. at cf. IV 9, 8 VIII
.
I
{Y] sup. £ R), TjTCiqyovToM, £TcYiydy£xo Va. —6 ?
edd. 12. zTj^ Yt]7.io)^ X'b M. codd. Sch, habent cett. edd., irapaxoic M£aar]-
vioic coni. Valck. MS., at v. IV 8 12 , nctp'
6 oTt •'/j^twTO
’
Api(7T0[;.£V£L (TUvir£Ta)^8m
'
*^(7av ?)£ 'Avl ylGb'iGb'y.i 5i’ oMyou ^£ivo\
Toc 1T£ 7uap’ aXXY]7^o)v xai [xaAtfJTa £X£lvo’j xai ap/opivou ti 5pav xai £ti
pxXXoVTO?. OOtOI plv TTpWTOV Xai aOrOl xal \\plf7T0[J.£VYj£ t:ovov sT/ov -OA’jv.
T£^ B£ Tpaop-aTa acpstSwf; xal £^ xav Tzpoioyzzc yTzovoiyc t(o t£ /pv^t;) xai
iOtoTi; ToXp.^^p.acriv iirpscLavTo tou? %zp\ "AvacocvBpov. tootoi? [j.£v ^y, '^£'jyo’j'7i
BlCOX£tV iTTETra^SV 6 "Apt(JTO[jivr]C STEpOV -WV M£(7<7 YjVW0 V X^jy^' yj-OC Kz 6p-
15 xai 1TWV (7D[j.[xd)(ojv Govzy^zz' xai ou)rl cruv aiBoT cpEuyovTwv o0^£ dvapivEiv
9‘£};ovt(ov zTi yXXr\kouc, etuexeitto gcdigi cpo[3 £poW£po^ Yj xaTd dvBpoc £vor Eivai
p.aviav. £v8‘a By] xai Tuap’ d)(pdBa 7U£(pux(jidv tzo^j toj tteBiog. -apd Ta'jTY|v 5
200UX dxpocop-Evo^ Td TudvTa to‘D [xav^cEto? wc xa^ud tt^v d/pdBa EyivETO. d^oA-
Gyzy aOTwv a7uoo'o)8'Yjvai Tivac ex ''p'jyYj?’ BiETpidtE ydp ty,v d^TiBa dv£'j-
YiVEai^ai La SW D Sch. 2, om. M, Tou? pa/. La. — G? oin. Vb. 14. xry /.a/..
to5c lauT. Va. — azgyzziai; edcl. ante C "T)V TaSiv Vb. — xal auTtov tGv edd. ante
Vab R Pad Lab M (hic aTpaTyja?), arpaTia? SW codd. praeter Lb \'a, <iui habent xal
cett. edd. ex emend. Sylb, Pc Ag^. — hzri- auxGv xal "Gv. i]uod suspicatus erat Butt-
M, £7i£iY£tpov Vb.
YY)pov — aptaxoiJiEvrj Pcd inannus, recepp. SW D Sch. 16. £0'£AOvT(t>v
pL£vri(; La, apiaTop£VY]v Vb Pa. 3. t£ oin, ayp. Vb I.a Pa R. — aypa8av La. 18. ap'.-
La. 6, Spav La. 7. TipStov scripsi, La. 19. pro stI tt, magis sibi placere (jkc
xz
TcpwTOi codd. edd. 8. >.ap6v-£? §£ La. tt; .licunt SW. 20. tou; pavT. M. —
9. T£ oin. Va. 10. TOic [Jlev 8t) La. — zyiyvzxz Ag Pacd Vb Lab R, eyiveto
9£i>Y0uaiv Vb Ag M. 11. Pd. — edd., ^,’£v£TO Sch MS. 22. auTty Va.
ii; Touc Xoypuq avrl tSv Ts8'V£(oi:a)v xaTsXsyov avBpa(; sx, ttwv EiXwtwv.
4. ’Apt(7TO[xsv£i Be, wc av£(7Tp£^£v £^ TY]v ’AvBaviav, Tatvta^ al yuvatx£? xai
T(X wpaTa £7uipaX>vOU(7ai tSv avQ^Sv £7U£>.£yov acrpia t 6 xai £^ v)p-6c^ h:i aBo-
|JL£VOV
av£(70)(7a"U’o B£ xai t/]v a(7:rLBa £X£tvY]v zc; t£ A£Xcpou<; acp(.xopL£VOc xai, W(; ot
(xuTog £iBov dcvax£i[JL£VY]v ' IxCO^pia B£ £(7inv auTY]? oczTOt; 'za izzizpdi IxauEpci)- lO
£x BotojTta(^ £6p(6v t:£ mpa tw Tpocpwviw xat xopLi(7apL£vo^ tyjv a(77utBa, au-
S-Tixa Ipyow pL£!.^6va)v y]tci:£to. HuX>.£?a^ Bs: aXAou? T£ tcov M£(j(7 Y)vta)V xai
Tou^ 7T£pi lauTOV oc\koc £)Ta)v XoyaBaf;, cpuXaJa^ Ta pL£i:a £(j7T:£pav ^>.9'£v Itui
TU oXiv 'iTYjc Aaxwvtx^^, ^6 [X£v ap/oiov ovopia xod Iv 'OpiTqpou xaTaXoyw Oaptv, 15
6 tu6 Be tc5v STrapTiaTwv xal ^^podotxwv xaXoupL£VY]v Oapdc^. ztzi ^auT/jv a<pi-
1. Twv 9>v£(0T6)v Va. — jcaxeXey^v codd. (de £7rt, praep. apud Paus. vi et usu p. 36
edd., jtarlXcYOv Madvig- Adv. erit. I 706: sq.), placet etiam SW cl. IX 40, 10, ubi
„nam neque ad Tyrtaeum haec pertinebat h:iay\iia in 11., at recte Frazer retinet
cura et particula t£ verum ostendit“. 2. lectionem codicum cl. V 25, 9, cf. etiam
dv£xp£4j£v La Pa. zl; Pd. —
3. dvS'pwTCWv Arist. Ran. 928 Itt’ ^(J 7ri8wv iizo-^xaq ypu-
AXKF codd., Pa in marg. xapTcSv, per Tzadxouq 'ji^aly.r{kaLXO\jq, aquila non erat picta,
compendium scribitur dvwv in Ped Ag Va sed imposita. — a^ToT? La. 11. ’(vif)v Vb La
Lb cod. Phral., dv8pc5v K coni, idque cum Pa R. 12. Tpocpoviw M Va, irpo(pov£iw Vb.
seqq. coniunxit, dvS'£Wv C S, dv3'cov B e 13. Ipyw M. — T£ 6v p.£aa. Va. 14. auTOv
coni. F et sic voluit C (vid. vol, VII p. 148), Lb, auTOv La. — v£ p.£Ta £(j7i£pav codd.
Lennepium ad Phalar. p. 73 secutus, recepp. edd. ante D, vo p£va £OTC£pav D, ut maluit
SW D Sch, dvi>i[jL&)v Camerar. — xai tto S, probat Frazer, v£ * * iJ.£Ta IcjTOpav Sch,
£C Ped Ag M Lb, Sap.a xai Iq iQiJias £u p.£va deletum velit Poppo, va p£va late,
d8o)ji.£vov Vb, xo xai kq edd. codd. cett., coni. Sch Jb. f. Ph. 1864, p. 49, idem est
ToO j3acrt7.sc()(; s 7:iO'S[Jlsvcov xaQ*’ 6B6v, sorps^iaTo te xai 'Zo 6 70 uq xal BioSxetv '
TY)v voxxa avExaUETO, avBpacjt xwv sz iroQ )v6/^ou tt^v cppoupav sxiTps^a-c to>v
10 xapQ-svwv. £VTau8'a 6x6 [J-eO'Y]^ ol VEavidxoi, BoxsTv Be [j.oi xal aX>.oj^ axpa- 10
xa? ayoocra^ EOpxYjv * a[x6v£(j8'ai xwv yuvaixwv o6x avEo &'EOu xpo-
Toc tspsta at yuvaTxs^ sD‘Uov, xai 6p£Xoi<;, ot^ xa xpsa sxEipov oxTwoai’ t6v
Tpoc aiTtav sGyzv '*Ap)(tBa[X£ta. acp^XE Bs o6x sxt )(pYip.a(7Lv, aX7;a spwoa
1. aXelavSpou, ava sup. dXe, Pa. 2. Ixi- dXXw? vel T) xai dX/.(Oi;. 11. ErptxxovTO, £
d‘£pevou Vb, p. corr. vulg. 4. om. super d, M. 13. xapoixouvxEf, v super x,
Ag. 5. e|o8ov, s. ecpoSov Valcken, MS., Vb. — (jidXiaTa, eE auvwv 8e xd; Ag Pcd
cf. Jb. f. Ph. 1889 p. 824, laoSov codd. M Lb R, 8e expunct. et post xd? sup lin.
edd. — dx£Tpex£T 0 scripsi, dx£Tpdn£T 0 codd. add. in R, pdXiaxa lE auxwv. xd; 8e edd.
edd. 6 . xai om La, in Pa est sup. lin. — La Vb Pa. — aux(7)v 8e touc alxp- Va.
xapi) sequente lacuna M, xapijic Ag Lb Pc, 14. ai)^p.alwxa? La. — ye om. \ ab, in \ a
d|twp.. Sch MS., xai d|u6|Ji. cett. edd. codd. Andania p. 17. 17. lacunam indicavi cum
^
— om. Pd Ag. 9. Triv vuxta Ixap. edd. praeter AX B D. 18. e; pro aTf
T. xapd-Evwv om. M Va. — dv£xauaaT:o La, Ag. 19. o(3o).oT? Vb. 20. ’Api(Jxo[j.£vr, A
10. VEaviaxot £xp£x. ttwv xap9'£vwv om. XK Pac Ag Va Lab R, ’.Apiaxop£vTjV cett.
Lb et praeced. evTau9>a uxo p.£&^? oi uncis edd. M Pd Vb. — 8aiai M Va. 21. aOxf.v
circumscribit. — 8ox£~v 8e p.ot xai scripsi, Pc. 23. w; om. La. — 8iax64»a; Coraes,
cf. D praef. mai. XXVII, 8 oxeTv £p.ol xai 8iaxXdaa? Zink, nil mutandum, cf. Polyaen.
codd. edd,, Sch praef. 8 oxeTv 8e p.oi II 81,3. Plin. n. h. XI 70. 24. dxo8pav La. —
46 MESSHNIAKA.
Twv ::6 X£o)v, '"ApKJToxpaTrjv tov 'Ix£t« TpaTUE^ouvTiov^ PacriXia twv ’ApxaBo>v
xai crTpar/jyov ovTa Iv tw t 6'7£, Btao8'£ipoL»cn,v oi Aax£Baitj,6vt,oi )(p'^[jLa(7i.
TUpwTTOi yap d)v l'(7p-£v 7Vax£Bai[x6v!,oi xo);£pw avBpi ?>c5pa IBoaav, xai wvtov 5
A£X(poTc Tupo^ Tco (3(.o[Jio Tov ’A7^6);Xa)voc aTTOGTcpay^vai, xai aTuo tq6tou t6
5 7Ua8'£Tv OTUOIOV TI<; xai £BpaO'£ N£07Ui:o7.£pXirv Tiaiv 0V0p-a(^GG(7l. TOIC GOV 15
(7cpi(7i v?]v ap/p/]v Tuao-av gOx ziz^(ivz^o acp£);£G8'ai tov M9jBGv, a)Aa (j<3d.c 6
t:gX£[Jlg^ aTwG TGGirtov I^t^coD'-/] itwv /p'/][j.aTO)v, wi; a:uGl£i7U£iv ’Ay'/]GiXaGv avay-
o’iy^£xo Va La. 1, Amas, vertit: eodern Kays. 1. 1. 1084, Sch MS., cett. codd.
anno. — [j.£Xouoyic A. — YiYV£<j&ai Ag, edd,, om. Va Lb Vn. 14. dcTio ttoutto
8. Tu^ai; xaT(; malit B, inserit articulum vwv, V posteriore expuncto. 21. CcttoXitoiv
Herw., om. edd. codd., xu^ct? !<; Va. La. 22. Amas. „ dolum itaque Lacedae-
10. dv9'(6pxouv Ag. — dlXoi? M Vab. moniorum“, unde Sylb. putat, eum Aaxs-
11. dcipavxov Ag. — ::po^l9'£ Vb. 12. v£o- Saipovioic p£v oSv legisse. — to Iq M£acnr]-
£(7i:ai auToT(^, y]v xpa'i:rY)8'0)<7iv' xa zz i£pa '7(piG'i,v oOx £cpTj '(zyo''dwca xaT*
yvwp.Yjv. £X£7.£U£V oSv TzoLvza, TLva, £7U£iBav auTo; (7Tj[r/)VTj. cp'JY^ ypYjaila'-.
T£Tpa[ip.£voi, £VTai»6‘a ’
ApKJTOXpaT'/]? ap)^0[X£VY]^ i7^<; [J-a/Y]^ aTTY^ys TO-k^Apxa-
xai toTc M£g-g-yivioic t 6 zz ocpiazzpbw xai picov *^pY)p.wT 0 ‘
oi yap "
Apxa 5 £;
crcpicriv sI)^ov a[xcpoT£pa oct£ aTUOVTwv p.£v ’HX£uov \kO(.'/r^c. axov-cov 7)£
TuapovTwv lysvovTO IxcppovEc, xat a[j.a 6 :uo Bi£^ 6 ^oo tyjc xoczSc Gcpac twv
’A pxaBo)V ^TapadG^ovTO, o)Gzz ocuzmy z^zYjGocY ou 7uoX};Ou xai £7uiXa0'£(70'ai to>v
acp£(6 po)v (pzuyo^^zocc, xai ot [X£V xapatJxTvai (jcpKjiv ix£T£Uov, oi Be xai AoiBo-
’
xai VIXY)V £TOl[XOTai7Y]V 7Ua(7(r)V xai aTTOVCOTaV/jV aV£lAOVTO. Apl-TTOpivYi? B'£
xai 01 <7’jv aoTTOj G^uv^pxivav pxv xai Ttov 7Vax£Bai[j.oviwv tooc 'j.a}.icrTa £y-
Aax£Baip.ovio)v BsorTCOTai; avTi Boo7.o)v £ 0’£(78 ‘ai vopi‘CovTac z6zz [jt^Be zc zry
(
7 ( 0 TY]piav aoTY]v £Ti £)(£iv IT^TuiBa. a 7U£ 0'avov B'£ xai twv 7up(0 'i£OOv':cov aX^vOi
T£ xai ’AvBpoxl^^ xai <I>ivTac, xai ^oyco p-aXi(jTa ajio)^ aYwvi(jap.£voc <I>ava?,
oc 7rp 6 T£pov Tooirwv £Ti BoXi)(oo vixY]v ^OXop-macriv y]v arripYjpivo?. 0. 'Api- lo
Msaar^viouc Pc, 1, impovAZDaev Vb, a ex- a sup. £. 8ixa(oi? \'b Lab R. IG. ~i
—
|
|
Va Lb Vu S B Sch. in R corr. in d-ov(.>-
M. 12. £8£^S‘Y]aav Vb, £cpi>r,aav Kmperius. edd. ante B codd., in Pa sup. t: correctura
— o^» TroHou scripsi, cf. Xen. Anab. V 4,32, scripta est, et*, videtur esse, auToiv £ti £x.£'.v
01 Tzolloi codd. edd., post toXXoI Valckeu. coni quem secuti auTr,v £ti f/siv cett. edd.
inserere voluit oXiyou, probat Zink, S ou ::oXij xai ol Twv M \’a R, in hoc ol cxpunct.
pro 01 toXXoI scribendum censuit, ou 7T0 ?>'j 23. dcitijv La. 'ydva? dclw; o; M. 24.
excidisse putat Schmitt Philol. XI 471. £T£'. y<\. 8ol\yc/b Pc. — OAuixTCidaiv Pac.
13. To £v y. La. 14. XoiSopiat.? sauTOu? Lb 25. Ta; Tfov om, La in line folii. taIv om.
Pd, },oi.8topia? lauTOu; Va. 15. socu-ob; R,
MEi:SHNIAKA.
%oa ’AvBaviav [j-sv vica zi -ti ^Xko sv jj-sa^oyaia 7u67.i(j[JLa ztzzigz toc 7coX}^.a
Ysv£(jQ*at, TocrooTov hr\kdl zal t(xB£ Ituy] ^PiavoO 7U£ 7uotY][i£va Aax£-
Batpiovtooc
jziikS)V(x,c, ydp xai S^lpY) y.oczzkz^z, Troae £ituwv tov )(^7.o)p6v oTtov Yj d”Xiyov lo
TUpd dp.Y)TOU.
tcXyjv 6(70v CT(picr!,v 01 ndXiot erd Itui d^aTvdo^cYj xai ol Moi^wvaToi Bilcrco^ov; [yj]
zkfiGzzuoy iTY)v T£ Aax(i)viXY)v xai TY]v (jcp£ir£pav 7 7coX£[iiav 7]By] xot eraUTYjv
2yay£v. ^yov [X£v By) Td Aax£Batp.ovi&)v aai lcp£pov, d zi xai Buvanro aoTwv
sJtacTTO?’ zXoyzzci Bl gXzov xai j3oGDCTq[JLaTa xa\ oTvov dvTqlicTxov, £TutTula Bl aal
Pa. 1 . (5p8aviav Pd, ftpxaStav Ag, dvSpa- Philologie T. I p. 140 e schol. Anthol.
viav Vb. — et u 8’ aXlo M Vab. — ev graec. p. 378 ed. Wechel. 10. yei[Jiwvo?
-
fjL£aar]via Va La, sup. 1. ev peaoyaia. — ra La. — S'ep£i La, 9'’^pT) Lb. — noLxilr\^e La.
TcolXa delet M. Mandes, v. Wochenschr. f. 11. ap.1QT0U Pc.
klass. Philol. 1895 p. 1129. 2 , exli^iv 12. p£t7crr)vtoi? Pd Ag. — e? om. Lb.
Va La. — Trjv om. A X K F. Etpav — — -qpav La. — post Eipav in edd. praeter
scripsi, cf. Schwartz Herm. XXXIV 444, Sch est ^vyxtaS-Tjaav, quod cum non sit in
Va R Lb, in R T expunct. et aD* sup, iin. Sch lacuna indicata, in Vb spatium purum
4, inseruit B cum Ped Ag Lb, coli. est inter Eipav et x^? t£, Sch praef. coli.
20,1, recepp edd. seqq., abest a codd. edd, IX 1,7 proponit I? xt)v Eipav y?)? x9j? akh]<;
ante B. 5 . eviote xal Lb Pd Ag. — dtpu- £|£ipyovxo, at profundius vulnus latere dicit,
vopevov Ag Pd, 6. Tdt8e {iTuo 'Piavou edd. cum codd. Ilrjaxsuov habeant. x9j? 8 e —
ante SW. Ta8e Itci ‘P, R Vb, xa8e ejripiavou allr]? Vab Lab Pacd Vn Ag. 13. xai 6?
La Pa, in Pa corr. in zTzr\ xdl8e £Ti:y| 'P. Mot>. Ag. —
M£S'WvaToi Va La, R habet
SW Sch Ped Ag Lb Va M, xa 8e toI hzr\ pod-wvaToi, sed £ sup. o, poD-ovaToi Pc. —^
voluit D praef. XIX, rec. Sch MS., at cf. IXY]ax£uov M Pacd Ag Va Vn Lab R, in R
II 15,5 16,4. 21,6. V 3,5 alibi, Meister- Pa ^ om. ^ edd., eXiax£U 0 V Vb
expunct.,
hans-Schwyzer Gramm. d. att. Inschr. p. 232. La, IX-^axcuov x£ xt|v Aax, coni. K. 15. x£
8. depyevoTo La K Pd Ag nn R Pd v sup. Iin.), om. S M Pc. — 8 e pro 8 t) Pc, La om. 8 t).
3cp yevvoio Vb, Sp ypevvoTo Vn, Sp yevvdto 16. >iai uncis inclusit S. — Trspi a'5x6v edd.
Lb. — TuepiTCTuy^ac Vb. 9 . Troia? x£ Smai., ante S Va R Pac. 17. ?jyov p.£v 8 y^ x. Xa>i.
Tcoia? T£ Pa. — 8uo Vab La, y^eCpiaTa piev ?jyov xai £(p£pov Va, cipopov M R, e sup. o
TTOiar T£ 8i5(«) re xai eix. Trdiaa? Chardon de R. — oTTOi A X K F C, 0 XI cett. edd. codd.
la Rochette in M^ianges de Critique et de |
— 8uvaivxo Pa, 18. aTxov p£V Jtai malit B.
IV 17,10-18,5. 49
(jy]vCav xat x^^ Aaxwvix% xy]v 7tpo<7£)(9j, 'ioic, av xo);£p.S)(7iv, lav ocdTcopov.
2. xai a^ro xotjxou (JtxoB£ia iyi^zzo Iv SxapxY) xat 6p.ou x^ (7ixoB£ia axacji^'
\oyubcc<; x-^v p.£V l^oBov x£pt (3a0'£tav sTcotiqaaxo £(j7U£pav, £cpO'Y] ^£ 6 tu 6 xdc)^ot»^
£tX£ X£ xat BtY]p7Ua(7£ Xat XYjV a7UO)(a)pY](7tV £7UOtY;(7aXO TUptV Yj TOU^ £X x^<;
aXXa 6'£0)v xt^ xat By] xat xox£ £cpo>vad(7£v. ot Be a7cod£p.vovovx£? xa xax’
auxov ’Apt(jxop.£V£t cpadtv £p.(3lY]8'£vxt £^ xov KsaBav opvtS^a xov a£xov utuo-
cett. edd. cum La Vb Pa, in R corr. in in cett. edd. codd. ut videtur omnibus. —
£WC; TEO)? apud Pausaniam non est coniunctio, (iQ'p6ot vGv Aax£8atpL0vtwv vix sana sunt,
sed adverbium demonstrativum. — lav excidit fortasse post Aa>t£8. ot Xoy^ot: con-
7toX£(j.toffw, £(iv aati. La. 4. a:ivo)dz(a., o super ferto agmine Laced. manipuli, vid. comm.
w, Vb, aiToSia La. — xal op-ou aizobzia 14. £7it8pap.wvv£? Pd. — ^wvva om. M. —
(6p.ou aiToSia La) £Y£V£to £v H^jrapxr) avocat? EiXwaav, omisso seq. §£, Va. -- vov 7i£pi
A X K Vb La Pa R, in hoc £y£V£vo £v Vb, c5 sup. lin. 15, KataSav C S B SW
aTrapvTf) expunct., cett. edd. codd. om. haec D hoc loco ei § 5 ,
Ka*ta8av cod. Casaub.,
verba. 5. ^qvEayovTO Ag. 6. va? loy. Ag. K£(x8av cett. edd. Pac Vab M La R, xsavav
7. PaS>£Ta Euonqaavvo M Va, ETionqaavvo Pd Ag (§ 5 Ag xpEocvav), x£a 9'av Lb, sed
etiam R. 8. 'rtpoavtaxovvo? A, -rcpoaviaxovvo? § 5 x£a8av. 16. £a(3 aXXouat edd. ante B
Va R X K, 7rpo dcvioyovvo? Pc, ixpoavtoxovvo? M Va La Pa, laPaXouat Vb, £p.pdtXXouat
M Vb Pa Lb, Tipo om. La, Trpo (iviayovvo? cett. edd. Pcd Lb Ag (IpiPaXXouatv Ag). —
edd. cett., Pd Ag, coni. K. — ’Ap.uxXa? om. La Pa. 17, £[ji7tiTCvovv£? AXKF,
om. Va. 10. 7i:poPoY]d^aat AXKF Smin. laxOTvovvo La, laTiiTXvovvE? cett. edd. codd.
La Vb Pa R, 7rpoaPoY]d>£Taai Pd, 7i:poa|3oy]9'^aat — (^TrwXXyivvo M R , u sup. r] in R,
Sylb. cett. edd. codd., probant K F. — (5:7ta)XXotvvo Va, ciTtoXXuvvo Vb, drrwAUVvo La.
8e om. La. 11, ly.paXcbv Ag, £|j,paX(J)v La. — dcptavop.£vir]?, v sup. ?,
omisso sq. v£, La,
12. ixXY)Y£vva Vb, 7rXYiS>£vvi Lb. 13. axovw v£ om. etiam Pa. 19. u7to7i£vv£ab'at Va.
Pausanias II. 4
50 MESSHNIAKA.
6xat auTo8'£V 6 BaCp-wv i^oBov a:^ocpaLV£iv auirw. xai 6 pi£v d)^ t 6 x£p-
p-a ^10'£ Tou Pap(x8'pou, xai:£xliS"/] t£ xai £cp£Xx(jc7ap,£V0^ ty]v )^>.ap,uBa av£-
aT.w 7U£xa £lB£v dcxTop.£VY]v tc5v v£xpwv. bTzovor\GGi(; B£ Icro^ov £ivai tS Q^vjpiw
’
xai BaxvEiv 7uap£L)r£. xa [X£v By] %Xzito 8'£00(7yi (tov£ 8'£i, xa Be ayav BocjE^oBa
xai EcpEiXxEXO 6x’ aux?]<;. o^£ Be xoxe 6 xy]v xe eTBev a>.d)X£Xt E^ BtaBuoiv lO
7 txavYjv xai cpsyyo^ Bi’ aox^?. xai xyjv [isv, axo xoo ’Apt(jxo[X£Voo^ yjT^eo-
otxaBE £? XY]v Eipav axocrw^Exaij xapaBo^w pxv x^ x^xy, xai x-^v aXwoiv
xiva ’Ap 1(7X0 [XEvyv aiX[xaXo)xov av y£V£(79'ai,, xapaBo^oxspa Be e(7 xi xai xav-
xat £i xiva x£Q'V£5)xa sXsyExo ava^iwvai, xap’ auxoo xoiovBe ’Api(7 xo[X£voo^ 2 a
I. xeipwd-svta Ag-. — xpau[xa £xda[36vTa aboLi cett. edd. Pcd Ag Lb. — y^P
codd. edd. ante D, Tpau|j.a exwaipov Xa^ovira xai TOUTTO La, tj om. Pa. 13. t£ om. Pd.
coni. B, TTpau[i.d ti Xaj3, coni. SW, recepp. 14. £1? R. — dvaad)^£a6'ai Vb. — 8e
3. xaT£p>.rib'Y) AXKF R Pac Vab Vn M marg. TruYy]. 16. dpiaTOiJL£VY] M. 17. xpo-
Pd Vb. — axT6|Ji£V0v M R, in hoc correct. 18. p£v pro 8e La, om. 8e Pc. —
— TO d>Y]piov X0S>£V 6cv. £YY^? La. auvixa R, xap sup. lin. — ZTiriyyillezo edd.
7. Y£Vop.£VYiv La. 8. EXia^pECpr), oi sup. r), ante S Pacd Vab M Lb, £TOf]YY£^£''^o La,
R, dicpi>t£'i:o Vb, £cpiY]TO La, £cp£ily,£TO cett. £xavTQX£i Va M. — vauTO codd. 20.
edd. Pacd Ag, in R £ sup. dc, in Pa primo codd. edd. praeter Smai., xai coni. Porson.
£cp£iv£TO vel £cp£i>i£TO fuisse videtur. — oxoiy] Coraes, recepit Smai., cf, III 14, 8 cum
T£ La. — oT8 £v Vb La. — Iq 8idpaaiv La. comment. — dcva^icovai xap’ auTOu, ttoi6v8£
II. 6x0 Tou Sch MS. — Tou om. Va. AXKF, dvapiwvai, xap’ auvou cett. edd.,,
12. 6xo8£|aaB'ai S M Pa Vab La, 6xo8£|£- xapd Tou Valck. 21. 6 xt]X|£v Ag. — xop.
IV 18,5-19,5. 51
XaXTOJ^, £7UlTl6'£Tai VUXTtOp aCpLG^l' Xat TWV 17 £ (XT^T^WV Xa 8 ‘£U'56 vTO)V £Tl £CpO-
[XOCTOC TY]V 8'U(7 CaV Y]V 'ExaTOpiCpOVlOC OVOp-a^OLXjtV. aU-oTj ^£ Xa 8'£(7 "rYjX£l p.£V
K opiv8'Lwv 7uap£(7)(E (povo^. Touirov p-EV By] Isycucri xat lui tocT^ oc7T£pov 8'ucrai
Tou? sv ty] Eipoc T£(T(7apdxovi:a sTuoiT^cjavTro Y)p.£pc5 v (jjuovBd^ xa\ auTcl pAv
TE Aoxirofj xai sTspwv tuoXewv pLKjO^wTOUi;, oSttol (jcpiaiv dvd ty]v Msdcr^rjVLav
xai TTpotovTa dBsscnrEpov, sTuird dvBps? ocTzb twv itoJotwv itootwv s};6)(YiG‘av,
(7L>/Aap6vT£^ Bs toT^ ipiddiv oT^ £t)(ov sm TaT(^ cpapsTpai? Beodchv' zG%ipcc ydp
arpavoTTeSiai? La M, voT? avpav. Vb. — sed expunctus est. — xaS-siavTQXst, Lb, xaQ'i-
d<p’ uAaxTWi; Vb. 3. vuxvwp sTimQ'. La. (jT^x£i. Ag. 9. 7ia>.aioi> M Va, Tra^^aiwTctTOU
5. E’i 8 £xtov codd. edd., 2i8£xvov Sch e 11. 8£ pro t^8y] m Va R, in hoc t^8ti sup.
coni. Keil. Anal. p. 237, qui I!£i8£xi:ov lin., 8e t^8t] Vb. 12. Alycuaiv Ag Pd Vb.
(s. 2l£!,8£xirav) vel Zi 8 £xtov (s. 2i8£xvav) pro- 13. yag pro 8 e Lb Pc R Ag et omisso seq.
posuit, 2 £i8£xtov invenit etiam Bergk. — ydp M Va, in R 8 e sup. yap. — £TOI£i Vb.
d7TOxv£ivou(Jt, AXKF Pac Vn M Va Lab 15. Eopva^ov codd. — pL£V£TO[Jn|jaTO Lb Pcd
R, CtTioxTstvouaiv Ag Pd Vb, dcTioxmvuai Va R, V sup. a in R. 16. p.ia9'Ovou? La.
Vn, aTOxdvvuai ex emend. Opsopoei, ut 17. dpiavop.£VY) M. 18. dv8pai; Va. 19.
Sylb. adnotavit, cett. edd. 6. £ai8£vat., ad tpavioi?, ad marg. yp. Ipaai, R Pa, tp.aai,
marg. eS £i8£vai, Pa R, £S, sup. lin. I?, M, oiq edd. ante B, La, tpaaiv ok cett. edd.
£?» om. La, £u scribit Pc. — a7rapv!,dT£<; Pc M Ag Lb Vb, ipidaiv Va Pd. — £t: 1
La. — dXXco? Ag Va. 7. £9'ua£ ovo- vd? cpapivpac La. 20. £rr’ auvwv A. 21.
Pcd R M, Exarovcpovia Pa, Ixavov 90via A tugurium quoddam“ Amas., dypov uva C S,
Ms(7 7 Y]via.
( 4. 'EvTauO^a wxsi y-opY) duv [ivjTpi TuapO^evof;, Tuarpo^ opcpavY).
Bs TUpoTspa vuxtI sIBsv 6cj>iv Y] %cac,' Xsovra S(; tov aypov Xukoi crcpidiv Y^Yayov
BsBs[1 £Vov xai oux s)(ovira ovi»)(a^, auTY] Bs tou Bscr[xotj tov )i.eovTa ocTuslods xal
av£upoo(ja sBwxs too(; ovo)(a(;, ootco ts Bia(77ca(7B'Yivai too<^ Xoxouc; sBo^sv 6x6
(JUVY]>tSV. oTvOV OOV TOT? KpY)dv SYX£OU(70C (XVsByJV, 0)^ (7cpa(; Y) |XsO'Y] XOCTS-
voa xoCi avacTTocTOO? yz\/iGb'Ga Msc7(jy]vioo?, xoCi B"^ crcpidiv sxsts1s(Tsv 6 Q's6? la
TY]v sxt T^ Tacppw xXY]YTjV xai sxspo[xsvotc 6xsp (jcoTYjpia? to(j6vBs sTxsv -J)
ITo&'ia'
Va. 2. oiSsv Vb. — post TiaT? edd. ante Vn, habet marg. R. — 8i£T£p.£v.^ Herw.
B Vb La R Pa habent .o)^, quod om. cett. 11 . ad SiapydtaaTTO excidisse eyeivou? dicit
edd. M Pcd Ag Va Lb. 3. y.ai om. La. S, aliquid eiusmodi (ttou? Kp?jTra?, ttou?
— aSiTT] edd. ante S codd., auTY) cett. edd. cpulaxa?) excidisse putat Herw., lacunam
4. (5:v8pouaa A X K F, (JvSpaa oSaa Valck. indicavi. 12. av£8l8ou xal ISiSou 8 e Pa. —
MS., (5:v£upouaa coni. Tyrwhittus Append. (^piairO[JL£v et sup. lin. ou?, id vero expunctum
ad Toupii Emend. in Suid. IV, p. 465, et Y)i; sup. lin. habet Vb. — xaiSi om.
est in cett. edd. codd. — t 6 pro zb Va. Vb. — £yT£iv(ov Ag Pd, lyTivo) M Lb R,
— Siaxaahrjvai Vb. 5. (5cpiaT0p.£vyi M. V sup. 0). — yopyov Va, yopyw Vb La R,
6. TQ xaphlvo? R ad marg. — Yjxap La, yopyd) Lb. 13. zzoq om. Pd.
uxap ^x£iv habet Pa ad marg. 7. p.ahou(7a 15. IxESiqlwaEV vult Lobeck. Aglaoph.
T£ La. — £X£pwa5'ri Va, £X£pp(o5'Y) Pc. — p. 847, cf. Her. I 13. 16. ylzob^ M. —
xpoTax^Ev, supra lin. oc, M. 8. Se pro oSv XPXad-EVTt XKF Lb Pacd, recte A edd.
R. — dvEStSou xal 6? edd. ante S Pd La, cett. dividunt vocem, vidit etiam K, xprj-
marg. R Pa, dvESiSou wc Va, avESiSou xal aS'£vva coni. Sylb. 17. xlYiy?) La, 7CT)yf)v
post ’Apt,aTop.£vou<; 1. 11 irrepserunt in Pa, A, quod Casaub. mutat in 9 uyr]V vel p-a^xv.
Bia "‘ApxaBwv xai s7ui(7Tp£cj>a^ a58'i(; £(; t-^v M£CT(JY]VLav opt^£i toc £tui
apcr£va(; £B£Boix£(7av p.Y] ttivwcjiv ix%o zrjg N^Bai;’ toT? B£ apa 6 Baip.ow 7upo-
M£(7(7T^V101 Be aOTOl Tpayov. tote o5v TUpO^ T^ NeBoC TUECpOXOX; EplVEO? oox
£^ euB^u y]55v]to, aXM te t 6 p£ 0 [xa sTusdTpEcpE xal toO oBaTO? axpoi<; toT?
Tpayov TOV TUtVOVTa SX T^^ NsBa^ TUpOEtTUEV Y] IloO^ia tov sptVEOV TOOTOV xal
10 d)? T|By) Me(7(7Y)VIOI? Y]X£l TO /pSWV* Xal £^ [XEV TOU^ 06^7.00^ sI^^V £V (XTUOp-
pi^Tw, ’AptG-TO[X£VY)v Bs TUpo'^ TE TOV sptvEov ^yay£ xal av£BiBa(JX£v d)? t^?
15ty]v M£(j(7TqvY]v xp6cj>£iv TOV TuavTa aiwva, cpu7wa)(9'£v Bs oi Adxou toO IlavBi-
TO opo?, xal Aia '*lB'd)[AY]v sxovTa xal 6'sou? oi Me(7(7Y]viou? e? exeTvo s(7ca^ov
Va Ag Lab R, in hoc o sup. tq, bXuv9'Tf]v M. Luc. vit. auct. 22. — avaawaaa9'ai Va La.
6. Tpdx^ov Lb. — t6 te oSv Vb. — TOcpuxb? 17. EyivETO Vb La, in M EyiyvEvo per corr.
Ag Pd Vab, epvebs A, £ipT)V£b? La. o odx — ex £Ti yiyvETO, EyiyvEvo rell. 19. 8ta iQ'W!jnf|v
Pc. 7, £5 om. Va Lb, in R est sup. lin. Lb. — |j.£a(jTr]vious IxeTvo sato^E (saw^Ev Pd
— TjP^aTO Vb, yiu|t]to Lab Pa, t]u|£to rell. Ag) M Pcd Ag Va Lb R, in hoc Iq sup.
8. cpiXoi? La. — £4^au£ S, £cj;au£V M. — lin., fjiEaa. exeivw law^ov La, (jLEaa. Iq
auv£pdX£T0 manu prima La (per correct. saco^ov Pa Vb edd. 20. Tqyou^xsvoc edd,
auv£(3dXX£xo), voluit B, scribunt SW D Sch, ante D codd., £by^6[Ji£V0(; Valck, MS., probat
auv£|3dtXX£T0 cett. edd. codd. 10. £v in Pa Kays. 1. 1. 1084, aiTOop-Evoc D Sch auctore
sup. lin. 11, dpiaTOiJi.£VY) Va, dpiaTO|i.£V£t M. B, cf. V 13, 7. — Eul Aaz£8aip.ovtou? B
12. £^T^x£i, supra lin. oi, M. — 6 SW Pacd Ag Va Lb, in Pa oi? sup. ou?,
£tva( acpiai om, M R, hic addit omissa Ejri Aax£8ai,[jt.ovtoic edd. rell. La Vb R.
in marg., om. La. — verba Se Ixetv 21. xaS'6Xou edd. ante C codd., xaS'68ou
Etvat acpiai idem repetit infra post cett. edd. ex emend. K, quae etiam Facio
54 MEZ2HN1AKA.
M£(7(77]vloi? xaB^o xai Tpwdv sti TupoTspov, Yiv£(jO'ai xaxa oc%b pioi-
ydac. £ 7C£/.paTouv p.£v auxol tou t£ opou(; xoCi tou Tupo? t-^v Eipav a^pi
T^c N£^ac, ^jCrav B£ oixt^o‘£i^ xai IJw tudT^wv £Viot^. auxoiJioXo? B£ £<; a^TOUi;
6 oSto? 6 (3oox6>.o? Iv£[x£v oo ^oppt») t^^ N£Ba?. avBpo^ oov twv M£(7 7 Y]VLtov (
TWV OOX £Vt 6? IXOVTWV OlXY](7lV yUVaTxa £lB£V £Cp’ oBwp £X8*OtJ(7av’
yap Too? to7.£[xioo? [xaXiCTa £B£Boix£<jav [iy] u7i:£p[3fo(7iv auToT? I? Tr,v tuoXiv.
07u6t£ oov o3to? a7i:ox(op‘^cr£t£, TYjvixaoTa 6 pooxoXo? IcpoiToc xapa ty]v yuvaTxa.
ItOXS “^oCl U£IV ToXXw TOV 6'£OV. Xai £xX£l7UOO(7lV 01 M£(7(7'^VtOl TY]V CppOO-
xai ap-a ooB£ xivY](7£(78'ai too? Aax£Baipiovioo? y^Xtui^ov Iv ac7£X'^vq) voxti xai
TOOTOv TOV KocpaXXYjva * a(paipoo[i£VO? lx£Tvov plv xai T(X y^pr\]XGCzcc oxoda
Pc. 2. post auTOi in edd. ante C codd. cett. edd. Pcd M Va Lb. — pro xoXXS
sequitur etoi expavouv, quod utpote e C TToXu. 16. ^xo8op.Y)p,£vo)v Pa Vb R edd.
praecedenti £K£xpdvouv enatum putat delen- ante B, wxwSop-rip.. La, £XO)xo5op.Y)p.£vwv,
dum F, quem sequuntur B SW D Sch, a^iroi V sup. jt, Va, £VMXo8op.Y)[jLEV(ov cett. edd.
£u TTOu c S, £7C£i IxpavouvTO coni. C. — M Pcd Ag Lb. 17. xai dp.a 8 e Vb. —
xpo? Etpa coni. S. 5. Ip-xspco^p-oc Pa ou, 8£ sup. lin., R.— daeXivwv La, dffEXivw
La, lp.TOpdp.0? Pc. — dvT)p twv £v Va. R. 18. TZoXkM Va. — pro 'jrpOTEpov, quod
7. YvvaTxav La. 8. v£ om. edd. ante B est in Va et ad marg. R Pa, uuTEpov
edd. La
R Pa Vb Lab M, est in cett. edd. Pcd Ag. legitur in Lb M Pacd Ag R Vn Vb.
— Ag Pac,
auYYiy^^ST^ai auYY£W£Tai, expuncto — x£cpa).^va La Pa M Vab R, hoc loco et
£, Vb. 9. dxoywp^aei M Pd Lb Vn Va, aliquot lineis post. 19. oxoaov Vb. 20. 4)v
(iixoxwpi^aT) Vb, ctxocppoupiriaei Pc, dxoxwpTfj- om. Va. — £6puoXoc Pcd Lb, £6puoxXo(; Ag,
a£i£v edd. codd. cett. 10. pro Itzt^-^zxo in Vb £upuo)Xoc esse videtur, sic est in R
Coraes mavult £7ioi£uro, £Tr)p£u:o vel eyivsvo, M La Pa, in hoc corr. in £5pua>.0i;, Va
Frazer coni. £;t£x£ito. — 9 uXti Pc. 11. £6puaXo?. 21. a<fidiz (i
9 aipoup.£vo? Herw.,
•jx£ppdaiv La. l3. p.£v ante ouv ins. B SW, lacunam indicavi ,
excidit obiectum. —
abest a codd. edd. cett. — dXXai? et xai ante va XP- Ag. — oxoaa £l£v Va.
IV 20,5-21,1. 55
Twv T£ By] aXkm sxa(7T0? avs)(wp7)(7£v axo cppoupai; xal 6 tu6 to5 9
xai Y]p(uTa xaO'’ y]v xiva aiTtav y]xol 6 ^£ out£ [xoi)^£L>o[1 £vy]v £iBw? o5t£
IvBov ovToc TOV pouxolov £/pY]TO Tw aXY]8'£i ^oyco, xai auTO(; t£ Bia too
opiPpoo t 6 (3iaiov xai twv a>.Xtov IxadTOv £(pa»7X£v a7uo^£Xoi7U£vai tyjv cppou-
XXI. ’'EBo^£ t£ By] X£y£iv 7ui(7Ta xai Y]y£iTo ’E[jL7U£pa[j.(o xai toT? S7uap-
TidcTai^. B£ y) 7uop£ia yjxXzTTf] C7(picriv aT£ £V (Yxotoo xai oox avi£VTO(; too
6£too' 6[xo)^ B£ 6tu 6 TupoO^upiia^ Y^vudav, xai mc, xaTa ty]v axpoTuoAiv ty](; Eipa^
TpoTuw. ToT? B£ M£(7(7 Y)vioi? 7uap£i)(£T0 [i£v Too TuapovTO? xaxoo xai aXAa
1. 9 uXaTT 0 u<Tiv Ag. 4. 6 8e vit. typ. in Lb, Tw £ 7ci 8 pa(j[j.w La. 16. (J)? a^»Ta Lb.
Smai. — Iq £v8ov Pccl. — £i)(^£v £v8ov Vb, — ExaOTOC Vb.
o. atad‘rfcv£t79'ai Pd Ag. — zz om. Pd Va.
— (bc Traxo? £ix£ TOV [3ou>t6).ov dt-reoxp. t. 17. £p.7t£pdp.:T:(p Ag. 18. 8 e djropia Lb
avov (expunct. tov |3oux6Xov) Va. 6 . o3tw M Va R, in hoc d expunct. et r\ sup. lin.,
p£ p.oi)(^£uop.£vy]v M, p.oix£^oiJ-£vy^v edd. ante om. Va. 20. ly^vov-co La, ut voluit Coraes,
B Vb La Pa R, probat Kays. 1. 1., p.£p.oiX£v- SW D Sch, Iyiyvovto M Va Lb R Pa,
[jL£VT]v cett. edd. Pcd Ag Lb Va Vn. lyivovTO rell. edd. Pcd Vb. — U7:£p£(3aiv6v
9. £cpaax£v om. Va. 10. £TOxpoairo Vb La T£ xXip,axd? T£ 7rpoTid'£VT£s Va. — xai oaw
R. 11. Xaxe8aip.6vioi 8e Va. 12. dt'7i:ip£aav Lb. —8 uvaiT 0 Sch MS. — dXXo La. 22. 8 e
codd. edd. ante B, (jT^rjaav cett. edd. ex ante oi om. Ag. — 6 p,oo uXaxTOOVTEi;, op-oil
coni. B. 13. T£ pro 8e Va. — :rpo£xdtB>Y)TO expunct., R. 23. (iioaiTEpa Va. — yvwvTE^,
edd. ante C codd., 7ipoa£xaQ'yiTO ex emend. ov sup. wv, R. 24. dTravTa codd. edd.,
Sylb. edd. cett. 14. t(7> etci tw R Pa Vb dnav-cEc coni. Cor,, probat Kays. 1. 1.
56 MESSHNIAKA.
TWV 7UO^£[Xl(i)V OVTWV >tal £(3 oT^0‘OUV £7u’ «UTOL)? TUpWTTOt, TopyO^ T£ 6 ’Apl(7T0-
T?)v yuvaTxa oti tuT^eov aJuopiaTo? vjxwv’ aBE>.cpY]v yap zXyzy ’Api(JTO[X£vouc
eiBotei; xai tov j^pyjcpLOV 6 v -^vt^aTO s? tov irpayov y] IlL> 6'ia, sTusxpUTUTov Bs lo
ouBsv ^(7(70v, xai (jcpKJiv i<; zoug aXXoog a7u 6 ppY]TOV. etuiovte^ Bs ty]v
TuoXiv (tttouB^ xai im TuavTa^ sp)^ 6 [JL£V 0 t toT^ te svTuyj^dcvouciv, otuote aldB-a-
4 otxtwv avExaXouv tou^ eti 67roX£i7uopL£vou?. 3. ^Ev [xsv By] vuxti ouBsv a^iov
E7upa)(8'Y] Aoyou Tuap’ ouBsTspwv' Tot? [JLEV yap y) dcTUEipta twv totuow xai y) 15
w? ’I(ov(ov [jLoTpa ovTE? EoyYjv tov AacxoXoo xai AoBou^ sj^ovTa? o^pwv tyjv
xai OTW BovaiTO sxaoTY) to6? :uoX£[xCou? [3aX>.£tv. Touto [jlsv By) [jly] Bpaaat
p. 1085, fort. recte. 1, tu^oi edd. ante edd, ante B, R Vb La Pa, est in cett. edd.
C, IvTTuy^ot, codd. edd. cett. , voluit Pcd Ag Va M Lb. 16. p.£Xyia|Jiciv La Va.
Sylb. 2. S-TraoY]? Vb, 4. 6 Mdtvv. edd, 17. verba cpS>avovTac eiXYj^evai Frazero de-
ante S, cett. edd. om. articulum cum codd. lenda videntur. — x£i xiva vult Porson.
— |i.(itvTO>tXoi; codd. 5. 8e om. La. 7. dcyva- 18. dXV oTov Pacd Lab M Vab R. —
Yopav A codd. — ev om. M Va Lab R 6t4^ai voluit Porson. — 3iv om. La Pa.
(in La R est sup. vers.). 9. TQTOavaTO Va, 22. lovwv La. — xai xe 8 (8 expunct.)
— 6x6Q'pou Vb. 10. CcTtejtpuTTTOv Va M R Xu8otjc Vb, xai xai Xu8ouc Pa. — e^o^za
Lb, in R d expunct. et e sup. lin, 11 , ?]aaov A Mi 23. 6 tc’ dp. Va, — £xj3aXXoiev Ag
xai ?)v om. M R, in hoc addit, ad marg, Pacd Va M (£7Ti[3dtXXoi£v sec. exc. SW)
— 7repu6vT£<g Herw., at cf, Thuc. VII 78, 1 Lab R, £x(3cicXoi£v Vb. — (ixouaavTC? La.
12. xai ante £711 om. La, — xe om. Va. 24, (XTCovoiac £7i:iii.7rXavTO M R, x£ £v R ad
— aiaS'dtvoixo M. 14, oixeicSv Vb. — marg. ,
£V£TO[JL7rXavT0 cett. codd. D Sch,
oOSev iTrpdiY^r] a|iov .loyov Va. 15. to\3 om. £V£7Ti7rXavto cett, edd. 25. [xy] x£pdt[J.w.^
IV 21,1-10. 57
(jcpa^ [xyjBs s7ui[3^vat. twv Tsywv toQ 6[j.(3pou t 6 piatov ztzzxmIuz' lotf^zTv Bs
OTuT^a £T67>[JLY](7av xai toT<; avBpacTLV stui tuXsov aOrai ttjV ToX[xav e^vj^av,
OTTOTS xa\ Ta<; yuvaTxa^ scopwv 7cpoirip.w<7ac (juvaTioT^sdO^ai tti TuaTpiBi rj a)^S‘Tj-
to‘D ^ocpou xai TOU(^ 6 cp 8'aX[xoU(; auxwv Ivavxia^ xaT(; acxpaxaT^ £j£xl‘f]crc7 £.
ToT<; Be Aax£Bat[iovLOi? xauxa Tuavxa 7uapi(jxY] cpp 6 vr][j.a, /ta\ auxov a[iuv£iv
(jcpictv £cpa(jav xov 8'£OV. xai, 7](7 Tpa7UT£ yap toutoi^ xaxa BeJioc, a7U£(patv£v
"Exa? 6 [xavxt? aidiov £ly] t6 g‘Y][j.£Tov. 5. OOto^ B£ xat, (TTpaT-/jyY]|j.a 8
10 £‘^£up£ xot 6 vB£. api 8‘p-w xod ttoXu ol Aax£Bai[i 6 vioi 7U£pt^f7 av ’
ax£ Bk oux
x£ xai ava [X£po? [ia)^6pxvoi [laXXov avxiqpxouv, xoT<; B'£ M£(7(jTjViot? xavxa-
)(66'£V 7uapL<7xaxo aTuopia' |X£8'’ “^[lEpav yap a£i xai voxxa oi aoxoi
Y)p.ovovxo. xpixY] t^By) Y)[i£pa ^v, xai Y] x£ aoxvia xai £x xou oupavoo x6
xovBe £)(£t? xov xovov; oiTwWvai M£(7(7 yivy]v xavxw? Idxi 7U£xpo)[jivov, (jup.cpopav
cf. I 13, 8. IV 29, 5. 1, (jcTiextoXus Cor. (3aXX£Tv La, ptEvaPaMv Pa Ag, m M ptExa-
[jLEVYis edd, codd., inclusi ly. — v^(; ^wpa? pro ^ TE Ag. 19. post u8(op om. La te,
IJiaxirjf Vb, expunct. 12. £v om. ante §iyo<; inseri t6 iubet Sch MS., cf. ad
edd. ante B cum Pad La Vab M R, SXXt] V 14, 3. — (Styog M Pd. — etietoito M
C S, ut Sylb. et K voluerunt et F probavit,. R, in hoc .x .sup. tc, £7i£:r£iffT0 Lb.
£v 8tUw cett. edd. Pc Ag Lb. 14. [XEva- 20. dtr,S>ia Vb. 22. p.£aarjvixv Vb.
58 mes2:hniaka.
sptvso^ £B£i‘^£V. £[X0l [X£V o3v 6 (XUTM X01VY]V TtpO? T7]V TTaTplBa £7U0C-
Y£L ir?]V 1T£>^£UirY)V (7U B£ G-(6^£IV [X£V, (0^ BuvdC[JL£tO? V]X£l(;, M£G-(7Y]VWD<;, a-W^£lV
B£ xcd GGiOTOV. ’Etc£1 Be £17T£ TUpO^ TOUTOV, Z%\ 'ZOUC, %o\z[t.ioU^ zb'Zl’ Xai
[X£V£tv. toT? B£ XotTwoT^ 7upo(7£Ta‘('£ iTa(; yuvaTxa^ xai T(X T£xva £vt6<;
Tcov [i£v toT(; T£X£UT-atoi^ Fopyov xal McicvTixXov £tu£(7ty](7£v ap)( 0 VTa?* auTO^
B£ (xvaBpap.C()v tooc 7upOT£Tay|X£Vou^, T£ X£cpaX9]? tw v£6piaTi xal tou
TOUQ M£(7(7Y]V100(; 7]p£CrX£, [XY]B£ X'J (7(700 VTa<; (Xv8'p007UOU(; xal zg TO £(7)(aT0V (X7U0-
votac '/JxovTa? iHaypiavat ;:£pa' xal txp-a ootoo (7(pa$ xoi£iv "Exa^ 6 [xcicvTi^
£X£X£0£V.
Eipac xal aoTixa tov ’Api(7T0xpaT'()v exeXeuov (7cpa(; ayEiv (o^ y] ToWovTac
BEyp.EVo^ BSpa oote ayziy ^b'z7^zv EiBsvai te scpao^XEv ooBsva eti Me(7(7yivio)v
ovTac xal exXeiteiv t^v Eipav p£piia(7|JL£voo^, auTol [jlev XEpl to 6pO(^ crepa:; 25
2. rrjv TtarpiSa M. 3. ato^si [Jiev La Pa. 16. CTpaucoTcSvLa. — „Placuit Emp eramo
4. y.al auTOv La. 5. £i? Ag. — ecXX’ oOtoi et Spartanorum principibus“ Amas.,
Va Lab R, ou xi coni. Herw. ad 8, 8. apyouai igitur legisse videtur, sed cf, 20, 10
a^xbi [auTw Lb] TrpoaEpLayovTO edd. ante ante B, s/a? M Vab Pacd Lab, “'Exa? cett.
enituerat“ Amas. — 8e oTa Vb. 12. lin. r\ M. 22. (i7i:oXXoup.£vouc Ag, SltzoIoxj-
Tzapiaji\x(n (expuncto a) Vb. 13. yopyov La. [XEvoi; Va. 24. ^tuoXeotov Vb. 25. exXoteTv
15. 8p(ityovTO? Va. — seq. te om. Va.
IV 21,10-22,5. 59
Y)y£[x6va(; a[xa Tzopdv.^ y£V£(78'ai. xai tou(; [X£v, d)? t 6 Auxatov av£-
(70)8'Y](7av, I^EVi^ov xai Ta aXkoc £Uvolxco^ 7U£pi£Txov ol ’ApxdcB£^, xaTav£p.£iv
5T£ £? Ta<; 7Uol£i? v]8'£7;ov xat avaB(X(7a(78m Bi’ Ixslvod? ty]v y^v’ 2. ’Api(JTO-
o5^ \k(xXiGT0(, Y)7ut(7iraTO a6ira)v acp£iBw? £)(0VTa^, dcTuoxptva^ «tuo tou x7.y]8‘OL><:,
i0 7TpoB6i:Y]v oux £iBa)^ — avavBpia yap xal 5x6 B£iXia? (ptjy£Tv t6t£ By] [’ApL-
xav, d)^ xavTw^ £Xto5(7Y]^ £(7X£pa^ £xl TY]v UxapTYjv ay£tv pilXot’ Aax£-
15 Bai[xovi(ov yap t6t£ By) [j.aXi(Jxa zq i:y]v Eipav axYjdav oi %oXkoi, xal aXXoi
T£ £X£CpOlT(OV Cp£pOVX£? Xal ayOVT£? Ta M£(7(7'/]VtOYV. xal YjV [X£V £X£IV XY]V
SxapxTjV xal xaTa(7)(£rv Bl»vy] 8'W[1 £v, £(pa(ix£v 6 ’Api(7T0[X£VY]^, Ictiv Yjplv axo-
6[xo0 axoQ‘avo5[X£0‘a y£, [xvy][jly]? xal toT<; £X£iTa a^ia £pyao’a[j.£voi. TauTa5
‘iOStXOVTO? TWV ’ApXaB(OV 6<70V TpiaXOdlOL pi£T£)(£lV xal aUTol TOU ToX[XY){XaTO^
^0'£Xov. xal t6t£ |j.£V £X£Tx^ov t^^ e^oBol», Ta yap i£pa £yiv£To auToI? o5
B malit. 1, Xux&Tov codd. hic et postea. auxoc coni. S, recepi ^p)(^0[Ji£VTr]?, inclusi
— £p.£XX£v Vb. — scripsi cum ’Apt,axoxpdxriv, xal ’Apt,axoxpdxY]v e praeced.
Pc, uxo§£|aad'at. cett. edd. codd. — •jipo£Ti,- xal ^Apiaxoxpdxous ortum et pro zozz ^8 y,
(jiaadcp.£vot. Pd Ag La. 2. zoug vz Vb, scribendum esse xo X£pi8££c vel tale quid,
xapa|jLu9'£TaS'at.£ touc M. 3. ap,a t?]? xop£iaig coni. Kays. Z. f. A. 1848 p. 1085. 11.
Lb Pcd Ag edd. inde a B, zr^q xop£ia? £8 o|£v La. 12. zobzooq Va. — T)p£xo Vab,
5p.a rell. codd. edd., ap.a in La ad marg. y)P£xo m, 7]p£xo Lb. — zl sup. lin. in R. —
(xopiac R La Pa Vb). 4. xaTra(ji£V£iv AR a6xS Pc. 13. £S'£Xouai La Pa, probat Kays.
codd., xai;ap.p.£V£iv Vb. 5. zb. zq Pc. — 1. 1., £S'£>.iq(70Ufft, cett. edd. codd. (£Q'£Xtq-
10. dcvavSpiav Pd. — seq. xal om, La. — x£' xal dXXoi x£ £X£cp. (prius x£ expunct.)
<puY£~v zozz ^8r] (s, sti) dpxop.£VT)? p.axY)? xoXXol T) xal dXXo9'£v lx.“ SW. 16. £XS'£~v
£86|a^ov aOxov (ut c. 17, 7) aut Api- Ag. 19. £ipYaaiJ.£vot Ag, £ipYa(jd|i,£vot Pd.
azoy.p6.zz\ fitpxop.£VY); X7|(; £86|a^£v |i
21. zyiywzzo edd. ante D codd., £yiv£xo D
60 ME22HNIAKA.
aOTff^ TY]V 7UpOT£pOV (XTUO T^C [X£yaXY]^ Tacppou Cpa[X£VOC OUX aVOVY]TOV £X 10
xpdcTYjv (Xi0'Oi(;) £pa>.7;ov ol ’ApxaB£<; xai toT? M£(707]v{oi{; Bi£X£l£0ovTo ' olKz
Z^ TOV ’AplCrTO[J-£VY)V aX£pl£7UOV. xai 6 p.£V £C TYjV y9]V acpopwv £xXai£* tov ^£
’Api(7ToxpaTY]v Ol ’Apxab£c xaTa};iO'0)G'avT£c tov [X£v twv opwv zxTog Ix- 1.>
Sch Pd. 1, (39(ov in Va sup. vers. 2. in cett. edd. — d/£|av8po(; Lb, marg. La,
zpo8e8op£voi syllabam ultimam in rasura et M R Vb, ad marg. R avd^av8poc, cett.
corr. habet I.b. 3. aiiuxa apiaz. zypa^pz dvd|av8po?, ad marg Pa dX£|av8poc. 10. vov
La. 4. s. Vb. — i3ii3Xiw (to voluit) ;rp6T£pov Porson. — tt)v post Ttpo-
xal TO om. Ag. — tw ante twv se inseruisse v£pov ins. Sch MS. — ix om. Pd Ag. 11.
dicit C, at non inseruit. 5. :rpoc XKB TpocsaOai Va, TtpocEavai Vb La R. 12. pYjvi-
ex coni. Xyl., jzapa cett. edd. codd., hoc pdrwv La Pa. — £7:T,YY£^^Tfl M Va. 13.
voluit K cl. Thuc. II 7, 1, cf. II, 28, 3. inserui, cf. IV 29, 5. — £|3aXov La Pa. —
IV 14, 8. 23, 1. 6. 26, 5. — aX£|av8pov xai voTc ’Apxd8£<; om. Va, sed adscriptum
Lb M R, ad marg. R avd|av8pov. — a:r£- est margini superiori. 14. dpiaTopsvT] M. —
av£tX£v Va. (>, 7tp6T£pov ov'C£<; Porson. YT,v M. — £xXai£v ^'b M Ag Lab Pac R.
7. 8’ £Ti AXKF Pad Vab Vn M Lab, 15. dpiatroxpdinfi M. 16. Xu/iou Va. 17.
8 e £Ti Ag Pc, di V. cett. edd. Schneider. TavTO? Ag. — ilaaiXsT M Pd, paaiXrj R,
— uTiOTtTwc Porson. — t£ e Pd recepp. (iaaiXT) Vb La. 18. Msaarjvir] Polyb. IV
SW D Sch. 8. £7t£8£ixvu£v Pc. 9. (iviaTt- 33, 2, R, a sup. Y] pi ster., v. comment.
£(jTaXp£va AXKF Vab Pa R, dvvzTZz- 19. dv8pa Lab M Vab Pa R. 20. ^£u?
axaXp.£va cett. edd. Pcd Ag Lb, idem ilaaiUug (sic) Vb. — xai om. Va. — ado)
voluerunt F et Schaefer ad Lamb. B. p. 93, D Sch, adou cett. edd., hoc commendat
avT£7uaTaXp.£va M, a7i£axa>.p£va La. — Cobet. Mnem. N. S. II, 356, rec. Preger
E7t£aT£AX£v AXKF Vab Ag Pacd R M, Inscr. Graec. metr. p. 51, aw^£ Vab M R
£7t£(7T£>l£ cett. edd. La, £ 7t£[iJa>.X£ Lb. — Lb Pa, aw£ Pcd Ag cod. Phral. Vn, adw^E
T£ edd. ante B codj., 8l e coni. Sylb. La, quae est duplex lectio adw et in
IV 22,5-23,5. 61
XXIIl. Twv Bs Msd^TYJVtWV OTZOGOl TUSpl TTjV EipaV Y) xol £T£pwO'l TUOtJ
zg t 6 Ei^cotixov '
IloXtot Bk %cd Mo&'(ovaTdi xai doot 'zdc %apc(,b'C(X(XGGioc wxoov,
-5’HX£LC0V. £X£i 8'£V B'£ 7Uap(X TOO^ £V ’Ap)taBia M£(7(7Y1 v[oU? aX£(7T£XloV, £8'£-
£X£X£00v '^y£T(79'at dcpioiv it; aTUOixtav. '0 Bd auTO^ pi£V zm; av 7U£pi^, tuo- 2
Gzzca T7 ]
UTuapTTY] Bt’ auTOo xaxov' £X£ivoi(; Bd Eopyov xat MavTixXov £Bo)X£v
d)C 7U£VT'^X0VTa £7UaV£l(7t.V £7Ut TOO^ AaX£Bat[XOVlOO^ z; -T-^V ELp(3CV, xal £V170)(d)V 3
BtapTUaJoU(7tV £TI TOC £7UlVlXia TU^vD-O? (TCpiO-tV £7U01Y)(7£. xai TOV [J.£V £VTaO0'a
OCTZGCVTZC, 7uXy]V £l yvjpa^ TIV(X aX£tpy£V Y) [XY)B£ £U7UOp6)V ItU^SV z; TY)V (XTUO-
20 M£G-a-Y]VlCOV T£7.0<; Ic^SV ’A8'Y)VaiOlC apXOVTO<g AoTO(j 8'£VOO?, £T£1 TUpWTW TY]^
Xstpiwva IBo^sv auTou xstp-dc^siv, xat tyjv ayopdcv (jcpi(Jt xai xpY]p.aTa ot ’HX£iot
Polyb. codd. plerique praebent adtw, error Xp£(hv om. M. — £7U0iYia£ Lb Pc C S D Sch,
similis est in codd. C D E cjao^’ = aaw^e. £TCoiYia£v edd. cett. La Pa Ag Vb. 15. eSw-
2. £Y>taT£X£i 9 b'iriaav edd. ante B, Va M, x£v, ins. C post MzGor\'^'iOig et i£vai post
£yxair£lTq(pd'Y]aav cett. edd. codd. 3. Xaxoj- KuXXy^vyiv, hoc vel d7U£vai etiam Frazer, cf.
vixov Va, p. corr. aXwTixov. 4. xai vauclv comment. 16. uu£Ta|£v, u exp. et £ superscr.,
xXTqvr^v, u sup. x)., Pa. 5. d.TziaizXkow, om. Va. 20. etsi Adxwv om. M.
expuncto altero Vb. 6. oixiaouaiv La. — 21. ExaToa-r?)? Va. — r\ Ivixa La. — Xiovic
•6tpi(7Tro[jL£VY] M. 7. TOpi^v Vb. 8. 8’ £cpaax£v ,
edd. ante S, Lb. 22. auvrjX£xS'Yiaav La.
Pc. — 8 e om. Va. 9. £X£ivou M. — yovyov 23. xai ante Y^priixaTa. om. La. 24. tuou, 61
M, yopyov xai p.dvTOx>.ov La. 10. £ij£py£iri8ac sup. Oli, R, OTZOi Porson., cf. app, erit, ad I
—
.
x>.£ovirac xaxouv ir^v y^v* MavTixXo? IxiXzoz Ms(7(7Y)vy]^ [xsv xai Toti
AaxsBai[xovia)v Ix^ouc Icc^eXv Xy]Q'Y]v, TuXsudavxa^ Bs s? EapBw xir/](7a(jB'at
TzXzDT^v xal ’I0'W[XY](; T^v aX( 0 CT(.v. o5to<; o5v 6 Avtx‘^iXcc<; zobi; Ms(7 7 Y]vioU(;
(
8 [AsvGU^ sviXY](7s xal gI MsG-fr/jviGi |xa)(Y] tus^^. Zayx>.aTGi Bs xai:a y9]v ts gtto
aXi(7XG[j.svGG G-cpirriv y^By] tgg tsi/guc, stul ts (3o)[xg!j^ O^swv xal Tpo? Ta ispa 20
xaTacpstjyGucriv. ''
|xsv g5v tgT? MsG'(7Y]vtoi<; TuapsxsXsusTG tgg<; t’ sv
Y]X ixia sTi ovTa^ ZayxXaiwv axGXTSivsiv xal tou^ Xonzob^ y^vai^iv op.oO xal
x£cpa)>rivia? Vab La. — u7i£p KuU^vr,?? aavT£? La, TCiyiqaavTrs? Pc. 14, rd? om. Lb
Frazer, cf. Reitz de praepos. uTOp apud M Va, in R est sup. lin. — Td? im7zXou(; Lb.
Paus. perieg. usu locali p. 11. 2. p.dv- 15, pro Sdpio? voluerunt KupiaToc Palmer.
Toxlo? La. 4. T£ om. Pd. 5. 7cpo; XK MS. et in Exerc. p. 389 et C propter Thuc.
F C, ::apd cett. edd. codd. , cf. 22,5. VI 4. — IIspniipY]? £x Xalx. om. La Pa,
— dTOai7£lX£v Lab R, in hoc zi sup. el, addit, in marg. Pa. 16, xpavap.£V£i Vb La
d7i£aT£dl£v Pd, dniazeXXov M Va. 6. u.£'ir- Pa. 17, xayxlaiou? et paullo post vayxlaioT
o)xi(7£ Vb Lab R Pac. 8. 6 om. La. La. — oTi dvai. M Lb R, i expunct. et £
9. Zdyxhoi AXKFMR Pa Vn Vab Lb, sup. lin., R. — dvxayop.£vou? Lb. 19, tto-
^dxlioi La, ^dylioi Pc, ZayxXdlbt, cett. edd. liopxoup.£v&)v, 01 sup. wv, R. — sequens xal
Pd Ag. 11, auYxaTr£pyaaa|Ji.£voii; coni. Sylb. om. Ag, incl. Sch. 20, b£wv t£ xal, t£ exp.,
et C, probantibus S Kays. 1. 1. 1085. Frazer, R. 21, xaxacpsuyouaiv edd. inde a B Pcd Va
auyxaT£pyaadpi£voc cett. edd. codd. (auy- Ag M, cp£uyouaiv edd. rell. R Vb Lab Pa.
xaT£padp.£vo? Va). — 7ipoc7£[Ji£vov 8e Vb, — pro tx£T£uovTa<;, quod est in codd. edd.,
7:poa£p.£vwv edd. inde a S Pcd M Va Ag C coni. TQpSvxa? (cf. III 10,4), scripsi cum
La, 7rpoai£p.£vwv rell., etiam Lb in ras. post Frazero tou? t' £v rjlixia £ti ovxa?, cf. III
corr. 12, ^dxXiqv La. — ^dyxliqv Si: l^apy^? 2,2. IV 7,10. 28,8. V ^2. 23, dvavSpa-
Va, in marg. to p.b s^apyT]?. 13, xa'r£iyL TToStaaab^ai Va. — TxaprivcuvTO Va. — yopyos
IV 23,5-24,2. 63
crav (XTuo twv jSwpiwv, xai 6pxoU(; Bovtts^ yicd auiroi ^ap’ sxsivwv ^.apovTS^
oxT^y]^ xocX£T'78‘at. 5. Tauira z%\ t 9|(; oXL>[X7adcBo^ Ixpa^^D^Y) ir^(; lyocz^fic; xai 10
10 avBpo? AiyuTUTiou ByjXou i:oo AiPoy)^ ovo[xa s(7)(£v, ’'Apip.cov ocnb zoo iBpu-
(ja|jL£voo 7uoi[j.£vo^. M£(7(7Y]VL0i? p.£v ouv toT? cpsoyoLKTiv £y£yov£L 7U£pa^ T% ocXy]^.
XXIV. ’Apl(7T0[l£VY)C B£ TY)V '^y£[10 VLaV (XZZL^KOCZO TWV £<; TTjV dcTUOl-
xiav (7 T£XT.o[X£vcov, Ta? 0'uyaT£pa^ ty]v 7rp£(7 puTaTY]v xal ty]V Itui zoc6z'[i xai
'Ayvayopav t-^v aB£>.cpY)v, z^v [xlv 0apuxi 1^ Oiya>.iav, Aap.o 8 0 iBa Bl A£-
'
£)(p''/)0’£v 7) IlL>8'La 0'oyaT£pa avBpo? twv 'ET^Xyjvwv tou apicTTou 7;a[3£Tv. 6 Bl,
Tov Boyciu xat 1^ ’Ex(3dcTava toc MyjBixoc avaj39]vat, Tuapa tov ^acriT^la <I>pa-
§£ xai fjidvTOxXoc La. — Txapy]Y 0 uvT 0 t sup. 13. £Til vauvTQV Va. 14. dvaYopav Va. —
—
,
Y,
R. ’Ava|i7.av p.£i;d §£ ttouto om. p.EV om. M. — 8ap.oS'd('8a M Va La R, o
Ag. 2. Spdaai Lb. 3. ut: 6 Vb. — xai sup. a R, SapoWSa, a sup. o ait., Pa.
auzol 7zaperid'ZGa^ M£(J(7. Ag, omisso versu 15. fjpair] M, i^paiEt. Lb. 17. ^oSiwv M Va. —
interiecto. 4. ^dxXy)<; La. 5. Ivvdinrjg Va laXuaaS Vb La. — v68e 8e La. 19. 6 8e
R Lab Pac, -rpiaxoaT^ voluit Meurs. Att, %£ v xai xp. Vb, 6 8 e y^P ^ La, 6 8 e
Lect. II 23 propter
cap, VIII 39,3. 6. Y^C xal Pa, in marg. Yotp. — uou dpkxou
Yiovvi? Ag, xiovi? Vb, Lb. — 6 Xdxwv "EXX-^vwv om. M, ad marg. habet R.
La. — uapot A M Vb Lab R Pac, Tcap’ cett. 20. E^-ifivoiv Vb. — xwv om. La. — xwv
edd. Va Pd. 7. p.dvvoxXo? La. — tou xoxE Tiapd xov Pa ad marg. 22.
'npaxkouc xaAOup.£VOc Pa ad marg. om. edd. an+e C, habent cett. edd. codd.
8. EVTTOC legit Amas. 9. ye om. edd. — £? xd? adp8. Va.
— -rcpoc X K F, Trapd
ante B cum M Vab La Pa R, est in cett. cett. edd. codd. — dv8uv M Va Lb,
edd. Pcd Ag Lb. — 6 om. Vb. 10. (l£>.>.ou et dp8Y)v Vb La Pcd, in hoc u sup. y].
£X£iv La, £^£7 Pa. — iSpuapIvon Pd. 11. Tulpa? 23 . ffUYO^J ^ Lb R, in hoc y sup. cr,
aT7)(; ocXy]? Pc, oillrig Vb Ag, dXYic, o sup. d, YUYOU, a sup. Y ait., Va. — £a[Idxava Va,
M, dXy]? Pad, xoT^ oXoi? Va, dXXoic sup. lin., ^ajldcxava Lb. — 6c9pa6pxr,v A, (paopxTQv La.
%at £V£[xov (XTUO EXEivou Ti[Jia?. Ta (JLsv ^Y) XEyopiEva i(; 'zobq AiayopiBa?
xaXoL»[X£VoU(; £V '"PoBw, yEyovoTa^ Be ocko Aiayoporj tou AapLay'^i:oL> toO 5
[xoviwv avBps^ a7uo8'av£'iv etui lyx^i^piaTi otco By] xaTayvw(78'£VT£(; ixsTai xaTa- 15
(pEOyooaiv h; Taivapov* £vteo8‘£v Be y] ap)^Y] twv scpopcov aTuo too j3o)p.oo crcpa^
a7T^VTY](7£v EX rio(7£iBa)vo? [Ji'i^vi[jLa, xai (jcpiaiv h<; sBacpo? ty]v tuoXiv Taaav
xaT£(3aX£v 6 O^sot;. etui Be t^ (7a[X(popa TaoTY) xai twv Ei^^cotwv ocjoi M.£(7(7Yj-
00? 67U07UT£0(7ai Boxoodiv d)? Ta)(a vswTspiouvTa? xai 6 tu6 ty]? 67uoipL7.u auuo-
1. ydp ad marg. Pa. — voa^qfjiaTi Smai. codd., £|38 opnfixoai7 Tjv cett Jd. ex
M Va La (in La [xa exp. et aav super- emend. Palmerii, Meursii de Archoi, Athen.
scriptum). — 01» 8e yap M. 2. aup.<pop8t(;, II cap. 15 ,
voluit etiam Hemsi . MS.
V sup. i;, R. 3. teXeutti 8e Pd. — stucpa- 14 . ’Ap)(i 8 Tip.i 8 ou C S SW D ex con <ilmer.,
v£? om. La. 6 . Awpswc A X K F Vb Lab ^Apyiix^^Scu? cett. edd. codd., v. ument.
Pa R, AwpiEw? cett. edd. ex emend. Came- 16 . Ed96pwv Pd Ag. 17 . cjTtapu.a^ai M,
rarii, Va Pcd Ag M, correxit etiam Palmer. aTuapvidvE? La. — ^'Ep.Evos M Va l R, in
MS. — Tou pro La, t9)c sup. lin. in hoc corr. in S'£p.£voic. 18 . p.iqvi,p o sup,
Toi? Bs MsccYjvioic 7iap£(7}'£V a:u£X8'£Tv £(J ’18-a)[r/]^ ttou t£ /wpiou ^:o Ippov,
5 xai a[j.a Aax£Bai[j.ovioic 7rpO£T7i£V 7] riD8‘ia £lvaL 'Tcpicri BixtjV aij.apTOucLv
xai /o)pav £iXY]cp£vai T^apa ’A8"/)vato)v, aXXa dcpa? %6b'OQ ^/zv W/jj^b^
lOTOtii; a'jTwv cpav^vai Xoyou X£xty][j.£vou^ a^tov. xai, “?]7ui(7Tavi:o yap Oi-
viaBa<; ’Axapvavo)v y?jv T£ l/ovTa^ aya8'V]v xai ’A8"/]vaioi^ Biacpopoo^ tov
ou^, ap£iT'^ B£ xai tuoXu a[j.£ivov£^ ovi:£^ f ";:r^ cr(p£i:£pa vixwcri, xai £::oXi6pxo’jv
208'siv otuo^ttuovBoi. xai IviaoTOv [X£V [xaXio^T-a oi M£G‘(7Yivioi xaT^or/ov tt^v ttoAiv 3
T£tJ£lV. xai TOUTO [X£V a:i£Bo‘^£V aOTOlC, TY]V T£ 7U0p£iaV 6pc5(7lV, OTl £(7£(7&‘ai
Bi’ AittwXwv £[X£)A£ 7uoX£[jio)v a£i 7U0T£ ovTO)v, xai ap.a Tooc Na’j7taxT-io’j?
edd, M, 1, eyevovTO bis habet M. 2. [Jt^aar;- cf. II 13, 7. 15. dv£upr)pivo)v (dtv expunct.)
vioic La. — uTioaTTOvSoti; Va. — sScocrav Vab, Va. — 7i£pi£aav M Va Lab R, hic a
3. ol^ilag Ag. 4. oxupov Va. 5. Si/.iqv ora. sup. £, 7T£piaaav (a sup. £ et £ sup. a)
M Va. 6. „pro piev exspectes p.£v ouv.“ S. Vb. 16. paiv£iv Va. — uto opuaaov idera,
8. £(jy£ Va. — (ScTroypx Va. — auTOu e corr., ut videtur, ex arto. — Post xo
Va. 9. Tcapoc M Lab Pacd Vab R, T£~xo? La repetit to Se £vteuS'£v, 0 'j yap
Ttap’ edd. — Y*^P ocutwv La, xi vc5v £v dtvolc, sed sunt expuncta. 17. Se 6a.
Pc, 10. xraataTO Va. 13. §£ ora. La. TTpoaayayovTE? (T:poaayay6vva^ Va) cett. edd.
— ap.£ivovaig ovTa? M Ped Lb Ag R codd. 18. Y^piTOV (p sup. 'K La) AXKF
Va, dp.£ivov£(; ovvzq AXKF B SW D S codd., Y^rupov, p sup. t:, Pa La, T'p£ir:ov
Sch La Pa R (hic per corr.), ovt£? ora. cett. edd. e coni. Sylb. — post xpEirrov
C S Pors., apujvwvec (o sup. w) ovt£c Vb, virgulam cum Storchio Synt. Paus. p. 24
dp.£ivov£(; dtp-uvovTai; aa^tzxipa} cf. IV 6, 6. posui, punctum cett. — ar^oV/M^xoLi, priore
VIII 8, 11. Thuc. II 39, 2. 14. -/axa- 1 expuncto, Vb, a;:wXovTai Va, dTrwXwvTai,
x£xXua[Ji£vouc Vb, y.aTa/.£y.X£i[jL£vou? Vn Ped Pc. 21. £T£pw pro uGxipo) Pc. 22. I^ou-
Sch, y.aTa/.£y.l£ia!JL£vou? edd. rell. Pa Va, ).£ua-o Va. 24. a£i Vab Pd D Sch, aiEi
PansaBias II. 5
66 MESSHNIAKA.
[j.£v xai CTLTGv xa\ Toc aXla r^G^av GTUGcra £lxg^ t^v, :rG};iGpxiac T:£pi£C7£(jO’ai
p.GpiaB£? TpLaxGVTa £cp8'ap'/](7av ^rcav MyBwv O-g avBpwv o5B£ £; [j.GpiGU^ dcpiQ'-
Tucoc 7:£pi£[3aXGv TOGC M£'7 (T/]vigg^, 7:X'r]v G(70v ai 7:o>.ai i:£ a7U£~pyGv xa^a vwtgo 15
a[AGVGVT£C. TaOTT, [A£V B'?] [AT, 7:£pi(7/£8'TjVai Godt^ £XwXu£' GTa B'£ 7uX£Upa
£[A7U£(7Gl£V, £Tapa(7<7GV IX£V TGGC Xa^a TGUTG £'7TXXG'raC Xa'l £CpOV£UGV T£ aUTWV 20
xai £TiTpco(7XGv T,o7J^o'jc, T£>.£av B'£ GTX IBovavTO £pya(7a(jD’ai cpoyrjv' gt:g’j
xoaouxo) Va, iq xoaouxo Lb Pc. 6. ::po£xi- Txovxoiv 8£ ctZbig xaxd xouxo. 21. r,8uvavxo
p.aap.£vGi Ag, -poriXipaap^voi. Pd Va, in Va Ya. 22. XI post aiab. om. La Pa. — xy?
r p. corr. ex o. 7. et £AHi^ovxac £aux(ov La Pa. 23. xoT? j3ia^o;A£voi; Ir.i-
IV 25,3-26,1. 67
OTW [ISV 7Up0(jPaH0l£V, BlSCrSlOV TS Xal TpOTU-^V STUI (3pap STTOIOUV, STUlppSOVXOiV
5 [xsvou Bs i(7opp6:bOU ToO aywvoc a/^pi IdTcspa? xod ’A7apvoc(7iv utzo stui-
ouBev' toc B'£ £ 7ui'bY)B£ia (jcpicri r^(xyzoL 6[ioico<; oyBoto l^avYjXoi-o. £<; pxv
lOTOUi; ’Axapvava;; £)(pa)VTO otTuo tol» t£ 1)(0U(; )(7.£ua(7ia, [j.'^ crcpac Ta criTia Tcpo-
Bouvai 7UOT£ av [XY]B£ £C £T0^ BIxaTOV 7tO>.lOpXOUpivOU;’ aUTOl B'£ 7:£pl U7TVOV 10
iipwTOv e^£7.S'6v'T£? £X twv OiviaBwv, xai y£vopivY]? tou Bpaap-ou «jcpwv toTc
p.£v aTuopalT.OLxji xai %kzio^c/,(; zti auTOi twv svavTiwv xaT£pya^ovi:ai, -zb Be
Aax£Bai[xovi05j? [J-TcrO(;, xai ty]v £)( 8'pav ('c/jv) s? abzouQ p.aXi(TTa sTCEBEi^avTO
zpaT0uvT£? oin. Pd. — auTwv S M Lab Pd Ag. — y,al ante Y£yo[J.£V/i? ponunt SW
Vab Pcd, aOTWv cett. edd. Pa. 3. 7ipoa(3a- D Sch, habent post aiaS'^(J£wc cett. edd.
loisv Vab, 7:poj3aXloi£v La. — Itui ppapv Pc, codd., om. Pa R. — yzvoixivric Sk La.
— TU£pip^£6v'uo)v edd. ante C, Smin. Va, £7Uip- 15. Twv d/.apvdvoiv Pa in marg. — £ti
^EOVTTWV codd. edd. cett. 4. Y£Vvo[j.£vou §£ la[Jt.[3av6[J.£V0i La. — toT? aiT. La Pa.
6. Touc M£aaTQviou? Kays. 1. 1. 7. TU£pi£(TTTqx£i alterumque expunctum Va. 18. [Aao? Va.
Ixpwvvo 6poi(0<; aTUO edidit. — I; [jl£v 8r| acp£v8ov7]Tat. twv I/. vauTU. (Juv£|t]XS‘0v ty]v t£
edd. ante B, D, Vb Pa, uncis 8r) saepserunt yap vauTU. opp. Ijui t. tceI. Tuap. y.ca t. £v t.
SW, om. B Sch Pcd Ag Va Lab R (hic acp, a:u.- dTuol£i(p9'£VTac. £7U£i 81 %h tut.
habet 8 y] ad marg.), iq [j.ev ouv malit Herw. 20. Sch praef. malit oppTf]Trjpiov Irci Try
11. tc6t’ dv La. — l<^ To Itoq Sf/.a-uov edd. n£lo7u6vvY]aov cl. I 11, 6. VII 13, 6, at
I? TO £T0? TO 8. Pors., Ig £To; 8 £’/v. cett. edd. 21. dK0A£f.9S'£VTa? Pcd Va. — a9£v8ovri Tr,v
2;:avtT0u <7 'jv£‘£ 2 i>.ov. 2. iz£i Bs to 7:TaT(j;j.a iyiyz~o 'AbT^vaiojv (to) ev Aiyoc
£TY][XaiV£V G Bai[J.(.)V M£G‘'7YjVlGl? T-r,V £' I UXgTTGVVYjGGV XOcS oBoV. TGGTG iJ.£V 10
yap £7 ^^TTfjVY, (/r?,) Tpo; Toi TGpD-jjxp TGv i£p£a TGG "Hpax}iG'jc
^>^£ipaTG^ iB£Tv g'!>iv‘ TGV 'llpax>ia £5 g‘;£ xAf,Br;/ai tgv MavTixlov iz\ ievia
7£xpa TYj [rr,Tp'i £<Sgx£ 1, T’j'fp£7G[X£7GV (^£ avOi; Gi zry [j.Y,T£pa avapioivai.
£X TaXaiGV’ '
\plTTG<SY,[J.(;> y^p [jaTl>v£VTa7Tl ^FoTTY, 71(07 £Tl T£A£VTY, TGV
(o; £7 [X£7 T(0 TapGVTl £X£TvG7 ^£07 Xai ^TsTTr^VlOVC XaX(o^ Tpacai, Xp07(0 B'£
kritik d, Paus. ed. 11, Illtziij p, 11 n. coni. Sylb. et F. tov om. S M Va.
2. 01 \ax. TOj^ cckl. autc H
I
inseri iubet post NaoTax.TOv, to'j; M£ 77. codd. 13. £; 'Fvwiat.too Aio; vult Porson.
£Xii 01 Aax. cett, edd. Pcd A;,; M Va Lb — £'j£OT£pi'ai; M. 14. 0» om. Va. et*.
R (Va om. tov;), in R £x^. 01 ).ax. expuncta. t.XtiXev S\V. — va-jTixfo ovEipov om.
3. 01 £101. supra lin. z;, .M, 01 (>£ £;? — 1
I
Vb, vTjTixfov Lb. IB. TfT) 8e AXKFC
-po; X K F, -apa cett. edd. Pcd Va I La marg. R., to 8e cett. dd. Pacd Vn M
Lb M, ::£pi Vb La Pa R. 4. to ?>£ -XeTotov R Lb, in Pa (o sup. 0, tc8e Va, to 8e se
M. —
y.aX ).it3'jT,; y.ai £; (.^) £ j£"r:.. £; expunct., scripsisse dicit C, at non — fecit. tov ov.
Va, 8£ h £7T£piTa; (£'j SUJ1. zz) Pa. .*>. 01 Pcd .\g R, in R V expunct. — avaorooao^yai
Yotp £0” (£0 sup. yap) La Pa. — £’j£or£piTai Va La R, in hoc e sup. — ao.Ag. r;ivETO
Vb. B. s' Tooou; twv La. 7. xt.jjuov IS. 8e pro yap Pc. 20. Va. — ott,
Ag. 11 . tt] inseruit Sch, voluit etiam aTTT, et mox aTTT,; Ag. — aX/.r.oi I-a.
Kays. 1. 1., cf. V 25, 2. 12. 7^? £8o?£v 21. tjLEOOT.vio'.; Va. 23. -i-^EAXov; M. —
IV 26,2-8. 69
E6s(77U£pLTa^ aT:S(7T£HoV, Iy. T£ TTjr dcX'/j(:, z( 7:06 'ZIC MsGGTjVLCOV £IY^, TZCC^TOC-
5 a^t.6[J-a/ov ;:6}dv ^oi/iGai Aax£Baip.ovioic, g’j-£ 6t:gl> /pv] xTidai T?](g /copa^
£ 5 £GptG‘X£iv’ T^v yocp ’AvBaviav gI M£(T(7Y]V!,gi xai Oi/a)iav gux IcpaGav avGi-
GGOLV^OL zhzziv’ Go\ [J.£V BwpOC £0“T!. TTXp £[J-GU XpOCT£lV GTO) (XV GTwT^COV
10 £ 7U£p'/Yj
*’
xai y;v £c 3cv&*p(o::a)v 0Y,[jaT£ izoit^gm t:gi:£ avoj-
VJIJ.GV [j:r\Vz (xBg‘£gv yzyzGb'OLi. g-j ^£ M£ggy]vigic Y‘Y]V T^a^piBa xai 77G>.£i;
[jL£!,vojvBa [j.£v TavTa D^£ysv, ’Et:it£X£i Be Toi Aig^/ivgv ir(xB£ £[jtjvu£ GTpa-
TY;YGV B'£ TGGTGV Gt 'ApyS^Gl TGV "Er.lZzkr\V xai M£<JGYjVY]V (XVGIXI^£IV Y|PY)VTG
15 TGGTGV GGV TGV (XvBpa £X£}^£’J£V G OV£lpO(^, £vO'a (XV ’I8'(6[X7]C SUpYj
[j-£VGV /copiGV £t:£T’j/£v GpGGGcov 6Bpta /aAxY„ xai auTixa 7:apa tgv ’E7:apxi- 8
Sch, aXXr,? cett. edd. codd. 3, t£ y.aX in R sup. lin. — TTEriauTE Va. 13. ziztxilv.
TTj? La. — [xiaoq Va. 4. ’E7ia|jav(ov5a S Lb M R Pa, ad marg. sttiteXei R Pa, ItcI
M hoc loco et postea, £;:a;jL£iv6v8a Vb, T£/.£i Vb, — a-rpaTrjyov AXKF codd.
£7:a|jL£ivSv8a \a. — pa8iov malit Frazer, praeter Pd, in quo est arpaTTfjyETv, hoc
at cf. V 19, 10. Thuc. I 1, 2. 59, 2, voluit Sylb., recepp. edd. cett., at cf. III
Va TtoXiv £7TCitx.^'7ai insertum a manu corri- 14. auTwv pro a^vov, quod est in codd.
genti, £7roixi(jai cett. edd. ex em. Sylb. edd., malit Sch in praef. SW II p. XXV,
6. £|£upiax£i AXKF codd., „nonne e^Eu- scripsi vouTOv. — ’Etot£1y) AXKF C,
piax£iv.^“ SW, sic scripsit Sch, £;£'jpiay.£ edd. ’Etzit£Xyiv cett. edd. codd. — VafjpovTO
8. vu/wTo> M. 9. oToiv AXKF S codd., 6 om. Ag. — £vB'a8T] T?i?, in fine paginae
OTO) edd. cett. ex emend. Sylb, 10. '{ivr, ’ro'W|JLYi? omisso Vb. 17. yvaS'£ip[J.£VTiv M,
om. Pcd Ag M Lb, habet R ad marg., est in Va y et [jl uno ductu exarantur. —
in edd. codd. cett. — lyMys (Earco y£ Va Xi7iot|iux£Tv D Sch, ).£it;o4jux£~v codd. edd.
M) codd. edd. praeter D Sch, qui scribunt cett., cf. ad cap. 10, 3. 18. £7r£Xa|3£v Pa,
lyw (j£, emendavit Sch apud SW praef. II corr. in £7:£).a[Ji[3av£v. 19. £upuaco)v La. —
p. XXVI. — o'Yi[ja~oi, £ sup. 01 ,
Pa. 11. g£ u8pi (sic) Vb, u8pa Va (p. corr. ad marg.
post a8o|ov addunt edd, praeter D Sch vulg.), R, in hoc t, sup, a. 20. Xo)pi<ja?
contra codd. 12. £7:£i8av X K F, £7v£i8fj Pc, y.O[Jua(/.p£vo; R Pa, in marg. yoii-icja?
70 ME2IHNIAKA.
Xz%'v6'z(/,zfjy ‘
£7:£iXiyvT0 Be wG‘;:£p Ta IvTauO^a tojv [j,£YaAo)v 0£6jv
zyzyp(/.T.^o (;/]) T£l£-yj, 'm\ touxo t^v r\ Trapaza-aB^TjX^r] toU ^Api^TTopivo-jc.
Tpio^a.
XXVII. To B'£ Ttov T’jvBap£ 0) ::aiBo)v ij,yjViij.a £^ to’jc MsrjcrrjVicj^
}]p‘(;aTO [J.£V -po £V lT£V!J/.XYip(;) Y£V£(jO'ai B'£ «fJTO Bl’ aiTiaV TOl-
%Xkoi oi7v£u.): £i/ov a).'XYjAoi£ xal xoiva; £Tci toc^ ecoBcj; xai xocTa-
AiO(Jxo'jpoi? £OpTf(V aYOVTwv xai xBt| -po^ t:6tov xal -aiBiac T£Tpa[j.[JL£vo)v
-GpCpGpa^ £vB’JvT££ £“l T£ l-TTCOV Toiv xaA^lG^Tf.jV GXG’J[J.£VGL Xai £771 X£Oa- 15
BiEi-TjXauvGv Bia -avTtov -«igvt£; tgTc BGpaci, xai *)^By] x£ 1 [j,£vcov -gaXcov octtg-
/copGGG^iv ££ ’
VvBaviav, xaO'’jj3piG'av':££ Toiv AiG-rxGGpcov tt] 0''j'7ta. tggtg ‘JO
uterque. — to "6[J.a Lab M Va. l. TZtcpr.vo TT£voxXr,pw La. — TOiauTYiv, ad marg. toi-
M. 2. ’j8p'.v La. — £/T,AaS[i.£vov coikl. dv8£, R Pa. 10. £ixd^o>v La, £?xd^a) R
(£XrjXaY|A£vov M Va) eild. praeter I), (pii ad marg. — y^v itztto? Vb. 11. sTysv
scribit £>.rp/.ap£vov, cf. 1 11,5. ;{. £”£Uu>tTO M Vab Lab Pacd R. 12. Xdxiov pro
A X K F, correxit Palmer. MS., voluit £;:£''- Xax.£8aipovuov cod. Phral. 13. tzovtov
AiXTO, quo(.l habent Pc cett. etkl., voluit M R, in hoc v ait. exp., La. — ;rai8''a^
D Sch, abest ab edcl. cett. codd., cf. cap. punctionem SW D. 14. TO om. Pc. —
20, 4. Xa-/.(.)va, ad marg. xauxwva. R X£uxd? Lb cod. Phral. — yAapi'8ac 7Cop9upd?
Pa. (». a^'Tivai(ov M, sup. lin. wv. M. 15. xaXiGTcov Va. 16. 8wpaTa Ag. —
£::t.
9 aivovTO M, £7t£9a(vovTo Va. 17.
8. Tjv8ap£wv La Vab Pa, v expunct. Vab. — auToTc edd. ante B codd., auTOu?
in Pa. — p^^vipa, u super i. M. — cett. edd. e coni. S. 18. £i? AXKF C
M£!7(xrjviou?, auTO' 8i’ Pa Vb R, i; cett. edd. Pcd Ag M Va.
aiuav A X K, interpunctionem mutavit 19. 8(»)paaiv Ag. — xat fj8'.XY)p£V(ov koXawv
F et §£ inserendum esse cum Valck. I
Pc. 20. £? 6cv8(av Va. — tt]v 5'uaiav Vb,
vidit, quod receperunt C (per uncos) et B, (expunctis tamen v), quod sibi placere
j
Si, 0)^ l^r\kou Tcp ’E::a[Jxiv(ovSa to ovsipov, otjx, 9]v siri iroT(; AiO(7 xo'jpoi?
sYw Ss xai TTspi Eipa?, ovTiva aXwcoiTo irporrov, Baxiv scpo^paG-oc sipv]-
A2<; Bs Y] TsXsv/j ccpioiv avsop'/]iro, TaOTY]v pAv ogoi toU yivoix; tc5v ispswv 5
szsXsosv avacrzoxsT(78'ai toT^ p.avirs(7iv si ^ouXriGZTca iraOTY) xai toc twv 9'Swv
15 £ 7Uiyo3pTjG-ai. cpapivcov Bs xai too^^cov slvai toc ispa aidia, outw mpsdxsu-
a^sTo s? Tov olxI(7 [j. 6 v, Xi9>oo? "cs aYs^jQ^ai xsXsowv xai avBpa^ [xsira7us[X7u6-
20 [3aToi Aiovoao) xai ’Atu 6 XXo3 Vi s9'(jov ’I(7p;r]vicp tov vop.i^6p.svov TpoTOv, ’ApY£iot,
sup.
at [jOuI.
coni. F, 01
£TCixwpT,aoi
ZTZiy^o)-
lin. R. aOu? B SW D Sch Pacd M prjaai Pacd Ag (in Ag zmyoipr^aoi) Vab Lab
Vab Ag Lb, aS9'ii; cett. edd. La R, in hoc M, quod praefixo si recepp. B SW, si
T sup. 9>. — -I^p.aTa Va Pc, rj p,£Ta Vb, pouXv^asTai, eiecto oi, coni. Sch praef. SW
T][jL£Ta La, accentu sup. a deleto. 8. pdcyyiv II p. XVIII, sic scribunt D Sch. 15. Ta
Va. — scpopaaa Vab La Pa R. 9. xai 8 t) kpa sivai Pd. — Tcapaaxsud^STO Va. 16.
xai t 68 s (to 8s Vb) La Vb Pa Sch MS., AX K. — p£TaT£p.v£aS'ai Vb.
xai 01 xai t 68 s cett. codd., in R corr. in 17. 0 1x080 p.T^a£aS'ai Pc Lb Ag Va R, in R
xai 8 tj xai t . 10. 01 ts codd., in Pa z sTa^ai sup. rj(j£aQ'ai, oixo8op.TQaS>ai M, olxo-
exp. 11 . (l)i; 8l iQ TslsTT^ Iq jSipXou?, 8o[JLY]Ta (sic) La, oixo8op.i£T(jS'ai Vb, 01x080-
deleto [jL£v, G. Krueger Jb. f. Ph. 1861 p. 484 psiT^ai, Y]aa sup. sT. Pa. 18. 7r£pi(3al£a9'ai
post TTjv Tpiorra cap. 26, 8 transponi iubet; Lb Ag Va Pc, R, corr. in TOpi|3dlX£(7S'ai,
non probat Sch 1. 1. 1868 p. 533. — TOpil3dl£a9'ai A M, sic edd. La, Ttspipdns-
TslsuTT) La Pa R, in hoc corr. — oivsupsTO aQ'ai Pad. — ispsT La. 19. sTy^ov Va. 20. to
edd. ante B Lab R Pac Ag Vb, dvsupaio vopi^opsvov La. — dpysTov 8s La. 21.
M Va Pd, in hoc s sup. a, ^v£ijpY]T0 cett. vspiw Vb M Lb Pa R. — 8101 M.
72 MESSHNIAKA.
zat Atotjxotjpoi;, ol Bs (Tcpic-iv ispsT^ 0£«Tc Tale [xsyaXa!,^ xa\ Kauxwvt. stus-
Tpi07:a 'p.aXi(7Ta, ItuI -iraUTYi Bs EupDTov xal ’A(papsa ts xai ttou^ TuaTBac,
7 TcavTTtov oi^ixyCkfiGic syiysTO ’ApiG-TO[jivoDc. xat ty]v [j.£v itots -^pipav ^:p6?5
Q'(j(7iai^ T£ xat £'j)(aTc TjCrav, "u-alc Bs seps^y^^ tol» Tst)roU(^ tgv TuspijBoXov vjysipov
xai sv-Gc GLxia^ xal ira tspa stugiggvttg. sipya^ovTG Bs xal 6 tu 6 [xoGdixyj^
aXkric [J-sv GuBspxac, auXwv Bs Bgicotiojv xal ^Apysiwv' Ta -^-s HaxaBa xal
npGv6[j,GG [j-sXyj TOTs By] ^z^o'^yb"^^ [xaliGTa s^ ap-i)Aav. auT^ plv Byj
Bo)pa Ts "fijayoy bizoXtx sT/gv, xal ap<a [j,sv uTusp xaS'6BGG sxswwv guv-
zyzGiv se TG &'sTgv TaTe sO/alc, ap-a Bs GTUsp (7cov/]piae g^c, (jcpsTspa^ BsyjG^sdtv 15
se sxsLVGGe zypMVGO.
aGTwv sTUTa xal svsv'/]XGVTa xal Bt.axG(7iGie sts(71v ’j(7TspGv [j.sTa Elpa^ aXwdtv,
Ag(Jxiv’/itgg [xsv ’ A0"/]v fjGiv ap/GVTGe. TpiTO) Bs sTsi TYj^ Bsuerspae xal sxaTG-
GXuixTutaBGe, r^y Aap-cov 0G’jpiGe "g BsGTspGv svixa. Ogx oXiyoc, p.'sv20
GGV 6 /pGVGe xal 1 lXai:aisD(7t.v sysvsTG. sep' gggv xal sxsTvet ty]v auTwv sepsu-
acpiaiv oin. La. zpioTZOi —Pc. zayrr^y M. 13. 0’J om. Va Pc Lb Vn, in R sup.
La Pa. — zt La pro Se, Se om. Va. — •^raiSai; lin. — o>e>.r][xaa!,v Ag. 14. ScSpdt xe scripsi,
xe om. La. — izlriazri Vb, r:Xr\Gxei La. — edd. codd., in R exp. 17. dvevexoSaavxo
xal om. La. 5. lyiyzzo La, lyiy'^zzo Pc. — ]\'I \hi, avavetoxavxo Pc, avevswaavxo Lab
xal XTjV [jiev TipwxrjV rjiJi. Sch MS. 7. exxo? Va Ag Pd R, marg. Pa, aveawaavxo edd.
—
j
Vb La Pa, ::por,x^Yj cett. edd. codd., in p. 390, alii, oySoYjxovxa codd. edd., vid.
—
:
R aav sup. lin. 10. [i.eaolvr]v Va, peaarjVtYiv comm. — Siaaloic La. 20. Sa|jLOV Vb.
La, pcaariVixtov ,
y]v sup. iv et wv exp.,
j
exp. —
pro ijieveiv Va |j.ev. ewov S M —
IV 27,6-28,3. 73
UKO ’A8'Y]vaio)v. Koci ’Op)(0[jivL0i Bs 01 Mivuat p.sTa ty]v [J^ocy^^/ tyjV Iv Asox- 10
Tpoi? £X7U£G-6 vT£? 6tu 6 0Y)(3oCt(OV £^ ’Op)(0[X£V0U XaTYjJ^B^YJGaV £^ BoiWTtaV ut:6
5Bpo? ’AvTi:raTpotj ira? 0Y][3a? £xtl(J£v. (paiV£Tat [j,£v ^y] twv xaT£'A£ypL£Vo)v
£t:i
_
p.axpoTaTov y] nXairalx*^ cp^y^i (7up.paa-a, o6 piv^oi 7U£paiT£p(i) y£ Tj £tu\
oixo8'£v, o5'u£ ty]v Bia)i£XTOv "uY]V AwpCBa [j.£T£^iBa)(8'Y](7av, tx7.Xa xal £? Y][xa?
’A[j.ovtou xat Max£B6(7tv £y£vovTo, xat touto aoa? T.£yoo(7tv a7uoxcoXu(7at too
mai. XIV. 1, dS'rivaio)v xai opxo|i.£vlwv. 6p)(_o- 12. y.axzgyoiizvoi La Pa, — cpol^o)
[ji£vi(ov §£ ol Va La, dd‘T)vaiwv xal 6p'/_o[j.£vitov, Ag. — v(7) scripsi, ut coni. Sch praef.,
ol 8e cett. codd. (punctum ponunt post Twv edd. codd. 13. £c SW D Sch
6pyo|jt.. Vn Pcd Ag, Pa ol 8s 8o y.cd ol [juv., Va, dg cett. edd. codd. 14. o ante
exp. 8s y.a\ ol, ponit virgulam post 6g'/o- a5i:o? edd. inde a B, est in Va. abest
p.£vi(ji)v), ’AS'Y)vatwv. xal ’Opxo[Jt.£vlwv 8o ol a codd. cett. — oOto? inter uncos ponit
edd. ante D Vb, marg. R, ’AB'Yivalo)v. y.a\ Sch, ,
cf. V 7, 6. 1(>. 0 'j/. hi Va.
’Opy^O[jL£Vioi, 8£ ol D Sch, -xal inclus. Sch, 18. lolSXa^oTv La, £oXa[3£Tv, [3 sup. ).
’
AtD-iBl '7’JYYP^?Ti* B'£ [j.£&-’ 'EaX“/)V(ov oO/. ^j.a/£C7avTO, K>xo)V’j[j.o'j
[j.a'71, '7Ta'7ia^o'j'7i “coiTOv T''^T£ ’I1X£Toi xa\ £c OTTAa, o>c Xi'(rj'jr:i, /ojp07<7i.
5 TO B'£ a::o tootoo paov eti £[X£>.Xov a::£/0“/;'7£'70‘ai ::po£ aXXY,Xo’j£, oTc y^ lO
xai B».£7 £|j,ovto £C to’j£ ao/ooc* Toiv B'£ M£'7'rr(Viwv XoYa^s? /lAioi 'pO^avoofTiv
8 a'^ix6[X£voi Tp<i; Tf,v 1 a*.v, 'rr/A£Ta £t:\ raTc a<77:i'7i Aaxcovixa t/ynzz. (oc ?)£ lo
Toc^ (XTTiBa; £0*£aTavTO 0'70i toT; ^TapTidcTai; £ovoi tcov ’Ha£Uov Yj'7av, T‘jiA;Aa-
yiav T£ aTtl/bai 'j'^i'7 iv Y^X^iTav */.a\ too; av^ipac IBf/ovTO £c to t£~/o;. £(7£X-
voovTa; £6iD)‘£av xa\ £T».Tp£::o*j'7i toT: '7Ta'7Ut>Taic toTc aoTcov ty,v toXcv.
’
\/tAX£(oc Ta OTXa £75o7Ta, xat b^^^z^dnby.i t£ toT; piapjiapot? 5'^;a7 (o;
’
\/tXX£’j; £TtOt, xat T07C 7:p0T£TaYlA£70*J£ a’jTt07 Tapa/&‘Y,7at. £’jpY)Tat ^£ xat
7’jxTt a7’j’ £7o; £; T07C Tpoia; a'^tx£'7!>at, xat a7bpa •j'7T£p07 aoyo) [A£7 aO- 25
‘i. xav>d::£p y.rtX Vb. 4. Pa/dTa». AXK : v>'(ov AXK F Smin. M, tou? Aax.ESaiixoviou;
cotld., Pa/dTai; cett. edd. cx ein. K, cor- , Vb Pa, in hoc Ta sup. lin, et fov sup. ou;, to jc
14. XoYOu; Va, — Xoyd?>£; Va. 15. w? Se trdTpoxXov, R La Pa. 22. te om. M Va, in
Tdc T^aav ad marg. habent La Pa, omisso R sup. lin. 23. ETOiEi Va Pc. — TrpoaTE-
T,>.£uov in utroque, Soo'. in La. 1(». Tjjxjxa- TaY!i.£70JC Va Lb R, o exp. in R. — 8h, pro
yta; AXKF La R Pa, TojAp-ayictv cett. edd, 8e Vb. 24. ^)}JLT, po7 A X K F M Vb La Pa,
M Ped Ag Vab Lb, maluit F, 17. d 9 iy^a». ‘OjjLT.pw cett. edd. Ped Lb AgVa, coni. K. 25.
Va. — £io£XQ'6vt£? m, 18. 7ob; Aax.ESaquo- ).6yo) £0£A5'£Tvom. Va. 20. "oXuTzpaYM-ovT,-
IV 28,3-29,3. 75
£Ti Bs TO’j; bidt voorrjTa £v toTc Tpco<7 iv -?] y^pa? ou/^ copaioi)? [xaj^saQ^ai, 8
ZO'JZO'JC [J.£V 70 T£T/^0? OpOOpsTv £-a‘|s 7WV £V r[klYdcC TOTc "EXXTjCTIV £7UY)’j};l-
'
iva [J-Y]B'£ aoToi 'izy.vzoLZOLGv/ apyoT£v. 7a "Op.yjpoo [jIv oov wcp£Xi[xa £y£V£70
5 £C a::avTa av6'pc670ic.
(I>lXi 77 o;, xai, £^£1 yap 7ocv7(o; 01 y£V£(78‘at /pYj[j,a7a, a70(J7£XA£t Atj[j-yi-
15 7^ ay.£’j“^ xoo'.pov zcci 7y,c Ic 7YjV 'JQ^coiAYjV £ly£v oBoii 00 /w a7£Lpw?, XavO^avEi
7£pi OpD'pOV JJ.aAl(j7a ’J7£p[ia£ 70 7£TyOC, XaQ‘0 TY^? 7£ 70>.£C0? [J.£7a5o KoCl
20 Wp[J,Yj(7aV £7
’
3C0700? a'J£lB£77£pOV BlOC 70 [J.T(70? 70 z\ ap/%. ’Ex£1 Bs £X
7£ 70>v 07T.C0V XXl 7YjC OCOVY^C Ma/v£B6vaC xai AY][J-Yj 7 plOV 70V ^ikilZTZOU yvwpi-
'Tooc-iv 0V7aC, BeTjJ. 7. l^r/opov 7ap£(77Yj C>(pL7l 7.0yt^0[jiv0l? TY^V 7£ £? 70C 7 oT.£-
aavxa La. — £/.^£~v M. 1. xa~c xp. Lb. — a;iocJX£>.A£iv La. 12. $apaia? coni.
Vab R, in M o~ sup. lin., o sup. a in R. Sch, probat Kays. 1. 1., ’Apy£ia? codd. edd.
2. £xax£ M, £xa?£v, omisso sq. xwv, Vb. — 13. £7ixqj.o)xaxo>vPc. 14. £7i M£aaTqvriv —
£7YiAiap£vcov AXKF Pd Ag- Vb Lab Vn, Tipoaxa^a? La, Tipoxaca?, l sup. a, M. —
£7Uiap£V(0V Pc, a7T)Al7p.£V0)V M Va, ETTY^U- oaov om. M Lb, habet R ad marg. — x65v
Xt,api£vcov cett. edd. ex em. K, quam probat x 6 x £ oTzloiy edd. ante S codd., x6x£ xwv 07).wv
F, £7irj).aa!Ji£vwv malit S, quod invenit in S ex coni. Sylb., xwv x£ OTiloiV cett. edd.
marg. ed. Aid. Dresd, 3. auxwv C S e coni., 15. xal x% a 7 £ipo)?, ).avS'dv£i, edd. inde
probat Schapud SW praef.llp XXVII, auxwv ab S cum codd., xr^q SiTZzipoiq x£, Xav-
^’'a, nihil mutandum. 4. apY£T£v, dl sup. £T, R. S’dv£i A X K F, yai xrjc Iq xr]V ’lb'wpLriv 6§ou
— d)cp£).Tf]p.a La. 5. £? a7avxa? av^pw7ouc Vb. 0 ’jy d 7 £ipw? XavS'dv£i C, post d7£ipwc
7. [jL£arjVr„ v sup. vers., Vb. 8. y.ai £? x£ vel y,a\ inserendum, vel xTjc x£ £? xt)V
Ay)[j.. edd. ante B, D Pa M Vn Vab Lab, y.al ’IS'. £Ty_£v o8ou ou/. OLTZzipMq yai ).av^. scri-
xa Iq Ar,p.. cett. edd. Pcd Ag. 10. xv^q |ji.£aa. bendum putat K, y.at, xr^q Iq xt]v £y_wv
Va La. — ouxw; Ag Pcd Va Lab M. o5ou ouy d7£tpcoc y£, ).avd'. coni. F, dndpMq,
11. ISeixo aXkfB codd., £8£i, cett. edd. wax£ XavS'. omisso y.al post youcpov Porson.
p. 94. — yap ol 7avxw? edd. ante B M Pa xaS'0 cett. edd. codd. 18. yax£dyi(pS'£vx£?
Vab La, yap 7avxo); o? cett. edd., Pcd Ag Pd. 21. [jLay£8wva? Ag. 22. ovxac om. Pc.
76 MEZSHNIAICA.
[xi7.dc Tcov MaxsBovtov (j.sastTjV xai T-j/r^v zpoc octzocv^occ stoptov /pco[jivo'jc
xai 7:spa tol> BuvaToti yiysaS^ai, xai a[xa Ta dc[j.£ivco Tuapia^aTO auToTc £>vT:i^£iv.
Tj[A:JVGVTG £pp(0[jivcor *
XT£ ^£ GBGL-Gpia 7:pGa7:£lpTjXOT£^ xa\ G[J-GG TOJV T£ av-
^pcov (7(plG-lV £YX£t[J.£V(OV XXI UTwG TCOV y^J7y.V/.MV X£pap,0) Xai \ib'OlC [jyX7.6-
[J,£VGl (7'JV 0'jZz7\ £0£’JYOV XGCTIJ.O). XXL TG [J.£V XGToiv X”c6X£TG OJ&^GG- 10
XGVTG 'JTTG IIoppGG TGG AlXXlBgG TG>.£p-G’JiJ-£VGLC. XXL G’CpL(7LV d^G TT^C £’J£py£- 15
(b; £TL AxX£BxL[J-GVLG’J? TX ’A/XLCoV 'JTXp/GL* £V yxp By^ TGTc ’A/XLGT? XXL 20
Apy£TGL XXL TG WpXX^LXGV G’JX £}.X/LTTYj [XGlpX f^CXV. dvx '/pOVGV [A^^TGL
SVlBgO TGJ K}.£(0V’J[AG’J M£yx7.Y,V TGALV £LA£V "“ApXxBcOV £V TTGvBxT?. Toiv B'£
KpaOyLBG; XXL GGGL p.£TX <I>LAGTGL[J.£VG; dT£/cbp'/]TXV, y£V£G‘&'XL B'£ twv jVkyx- 25
— 7:api 7 Tr,s’. c 9 iaL La, 1. r.pz; aTavra Lb — auTa;:aYV£ATOL xal A'a. — <5:9ix. 8£
Vn Pd. 2. ~z om. La Vb Pa, in R exp. — 'jto Ag- Pd, dt
9 ix. [A£v uto Pc. 16. ouxouv
av 8 p£~6 v TLva coni. K, avSpia xiva coni. C, Pacd R, ad marg. R Pa ouxouv. 17. post
d/ 8 p£^av T.va D, (iv 8 piav Tiva cett. edd. codd. 7 U',70)pY; 7 av-£<; excidisse ’Ayaiwv putat K.
3. Tripav La. — Yi';'V£sb'aL Pcd A°^, recipere 18. 0 8£ £>i}Y,S'£v (£ expunct.) Va. 19. £A£-
voluit C. — a|j.£LV(«) Pc Lab (aa£i(o Lb) ArjS'r, A'ab La R. — male edd. ante F post
Sch, articulum omittunt cett., in Pa sup. lin. 8 r,T 0 'j maiorem ponunt interpunctionem. —
4. 8 ti om. La. — av£'j y- Porson. 5. £(j 8 rjT 0 'j, 89]Xov 8 e xal ;at] 7 uvT£A 0 uaiv tjV aOToT;
TO'j? Aax£ 8 ai[i.oviou? ,aax£ 8 (ova? Py wpcuv La, Ig Kays. 1. 1. 1086. 20. zc (ipyaTov Pd Ag.
TC-j; Aax£ 8 aL!JL 0 va? (ou? sup. a^;) uax.£ 86vou? — -jTzdpyzi edd. ante C codd., uTrapy^OL cett.
Pa. 7. T£ om. La. 8. £pp(0 |A£vo'JC Va. edd. 21. apxa8'.xov ayaCxov Pa in
9. (3aA6[0.£V0L Va. 10. aovto : S. — marg. 22. xA£ 0)|jL£vri(; Lb. 23. lAayaAriv t5)jv
tj.£vov A X K F, (J/j-ouiAr^OL cett. edd. codd., L b. — £Ty_£v apx. La. 24. ol ante [A£v rectius
probai F. 12. 6 a. 8l 8£ tlv£; Va. 14. £Xa'£~v omitti dicit Sylb. et Amas, ita legisse vide-
post £7£X^£~v punctum ponunt A X K F. tur. — (3 c7:6a).wv"o ^*b, aToi/.AOvro Va. 25.
IV 29,3-12. 77
XoTuoXiTwv ^6 ^lacpuyov xai 67rsp Ta? Buo [j.oipa<; 'kiyouGi, toottou^ uTusBsJaviro
’Apxdt(7t, xat U(7T£pOV £7Ul TOL> OlXlG^p^oO TOti M£(7(JY)VY)?, a7U0BlB0VT£? G(^'lGl TY]V
p.o)v £B(ox£V. K>.£op-£V£i yap 7U£pl Z£XXa(7iav £[j.a)(£(7aviro IvavTta xai ty)v
xa\ a;:’ auxwv airpairia (7UV£iT.£xi:o. itootou tou NapiBo? Ms(7crY]VY)v xaTa-
Xaj3oviro? ^iXo7UOLp.Y)v xat ol MsyaXoTToXiTat vuxto^ acptxovTO auT^?.
20 Mscro^rjviotf; xat ocroL irwv 7U£piotxo)v orcpicriv v^p-ovav' $ilo7UOt[j.£VO? g^uv i7U7U£0- 12
Giv oXiyoiQ acpixo[J.£voo (o5) tuoXu oGTzpov Y] 6 [j.£ira Auxopira orpaTO?, tuoQ^e-
ovTiva 6 €>iXo 7uoi[jLY]v laT^ci) xat wi; z^zIzo^gz, ira^E pi£v y][jIv xat ucriTEpov 6
£ipa Ag Pd, 8e, sup. s, Pa. 6. yap >tai T)[jLUvav cett. Vb Ag Pacd R.
edd. La
T:epi Pc. — aeXaatav Vb La R SW, 1 sup. 21. (^9t,>t6[ji£voc Va Pc Vn Lb. — (ou) 7CoXi>
1 R, i;£XXaaiav edd. codd. rell. — £p>-0(X^i‘
C, probant Sch praef. p. XVI et Frazer,
cravTO, e sup. r„ R. 7. d7rY)Xay|Ji£voic La Pa. cf. VIII 51, 5, negationem om. cett. edd.
8. KX£op.£vou? om. Ag, xA£W[i.£vouc Vb. codd. — p.£Toc XuxopTav M. 22. 8£8uvYip.£-
9. C79iaiv bis La. 10. auUSvTt Pd Ag Vb, vo)v AXK 8£8Y)vyi(Ji£vo)v Vb R, ou sup. wv
in hoc vero ait. 1 exp. 11, axpaTia La R, 8£8ovY][jL£va) La, 8£8 uvy)[ji£VOu cett. edd.
Vb. 16. p.£aaT)Viac La. — SiqvoxptitTy)? Vb M Ag Pcd Vn Va Lb, voluit iam Sylb.
La Pa R. — t£ om. Va Lb, in R sup. lin. 23. uK£p8£|iou A X K F, u;:£p8£|i(ov codd.,
17. iz TTW t:6t£, V sup. Pa. — £ipyi[jL£vos unde F coni. u'3X£p8£^iwv, quod recepp.
Ag Vb La. 18, airpaTiav Vb. 19. Tzoipo- cett. edd. — aipouat Pc. 25. cpdoTroi-
8ou? om. Pc. — 7:po5.aP(jl)v' toTc A X K F, [ji£voi Va La. 26. £8o)aav Vb. — ci pro
78 miimmAKA.
’'A/pi [jiv By) touBs 6 Xoyo^ iT:%7Sj'i [j.oi M£^t/;vio)v Ta ::a&‘Yi-
[j.aTa, xai w; 6 Baijxtov <7(pa^ £t:l T£ y7^^ t3c Ic/aTa xai £t:l Ta -oppojTaTa
rkXoTCOvvTjCroD <7X£Ba<7a^ (jGzzpoy /povco xai £^ T-r;/ oix£iav av£cro)'7£’ to B'£
zUoai [xaXi^jra a::£/ou(7a 'AjBia £TcI b'a/.a'7'7Ti 7uo}.i;. Ta*jTr;/ ’lpr,v xaAoT-r&^ai
’A/ aicov, EVTauO^a 'Ajiiav 1 ^ay,vgg tgg "Hpax).£G’Jc Tpo'GGv azG/copY^Ta!, 7^£YG’j-
(7LV £ig TYjV ’'lpYjV xa\ GiXY,(7ai -£ a’j-G'0'1 xai 'HpaxA£G’Jc UpGv iBp’jG-a(jO'ai, xai lO
GL Bia TaGTa ’JC>T£pGV kp£<7'JGVTYjV a},ACC T£ Y^pc< V£T[J.a!, XyA TYj T:61£1 [J.£Ta-
0'£O‘0'ai TG GVG[j.a a“G tYjC "Ajjia;. 'HpaxX£iGv B£ y,v a’jTG0'i £-'/Gav£; xai
'’ActxXy]7:l£Tgv.
8. J’).’jvou (y/.vvog) et A(op'.£o); AXK \'b exp. — x.ai ol 8'.a ’A,3tap Pa in marg.
La, 8wpi£w; etiam R Pa et y^gvog R Pa 11 . stvai M (£iv7'. sec. excerpta SWj pro
mar^., ''lAXcu ('jaou Ag) et Ac.ip'i(ov cett. i
v£~pai, cf. V. I. IV 4, 7. 12, AlpaxX£!,cv
codd., ATaog coni, etiam Palm. MS. — ’A,j(a; om. Ag. 13. ^ AT/lr^T.UiO'^ codd.
\x(X'fT^^ M Vb Lab. 0. “"rAXon TOuVlIp. edd. i
AXKFC SW, ’A7/.Xf.7:i£Tov S B D Sch.
ante S\V Vb, marg. R Pa, Kays. 1. 1. p. 14. (pavspai 8l Vb, 9apai Pc Lb Va et sic
iqp. Ag Pd, ~r}.iyivr;^ Pc ad marg., -jXXoo 16. £"£vac£v edd. ante B, SW, -j7:£va;£v Vb,
YXrjvou Tot» f,p. Va, YXrvoG voo r,p. SW D Sch j
cc::£Ta?£v B D Sch codd. cett. — <I)apiv edd.
Pc AI R Lab R probante O. Aluellero, cf. ante B M Vab Lb Pac, (Papiv cett. edd.
Walz praef. III p. XI. — vpo 90 v 'Flpa-
j
j
D Sch Lb, 9iXo8ap£tac cett. — ~aT8ac ex-
ywptaa*. Ag. 10.Ag Vb R Pa,
tr,v A, Ipiv cidisse videtur. 10. xpiL-tova La, y.pr^bor/
ipr|v Va Lab Ped edd. praeter S B SW, qui Lb. 20, "oc 8£ £' Tr/v XsYOvr^v La. 21. vir-
habent’ Iprjv. — olxiaai La R Vb Pa. f^pax.Xfa — gulam post r'xG'j7a posui, post Iv <I>apaT?
IV 29,13-31,1. 79
.5 T£ xai Tou? 7:£7UYipoj[j.£vouc Twv avS^pwTtOiv ia(jQ'a!,’ xaC cr<pi(7iv av-d tgijto)v
^'Udiat; £? TO i£pov xat ava0'Y]p.aTa ayoudtv. Icti BI xdi Tg/T;? vaoc Oapai-
Taif^ xai aya7.p.a ap)^aTov. 3. IlpojTO^ BI (ov olBa Ixof^caTO Iv tgT? £7U£civ4
10 7cai5oi£v, xal Tg/y]v coc ’Qx£avGu xdi TaoTYjv TaTBa Gucav' xai gutco;; £/£i
*
TOC £7UY]
15 7T£pa BI £By]Xw(7£V GgBIv £TL, Y] 0'£G? IcTLV a’JTY] [JXyiGTT'/] 0'£WV £V tgT^ 5
Y](7£V ’A0'Y]VOCV [X£V Xai ’EvUW 7UG'X£[J,GGVTWV '^y£[XGVLaV £)(£IV, ’'ApT£pXV BI yuvaL-
xwv wBTciv £lvai cpG(j£pav, ’AcppGBLTY| BI T(X £pya [X£7.£Lv tc5v ya[xo)v. a77J
TG)(Y](; TipWTG^ £TGl'r](7£V (OV IcpXV TgIgV T£ lyOUGCCV ZTzX T^ X£Cpa)yi xdt TY,
cett., cf. Heberd. p. 12 n. 5. 1 . Iv cpapai? om. Va. 18. {?)8Tx'.v £ivai sup. lin. R. —
Lab Pa. 3. 6 om. Va, R sup. lin. dcppo8ixr,v Vab. — [jl€XX£w Ag Vab. 19. £'.(;
5. TOUT(ov Pc. 6. Id pro sairt, Va. — Oa- Bilderbuch I p. 95. 22. d<JiaXda,' Vb.
patxai? S praecedente Sylb., cf. Steph. B. s. 23. X 0 C70 UXW R Pa Vb A X K, xoxouxo Lab
V. $apat, (papedzai; Vb La, (^apaidzaig cett. Pcd M Ag Va, xoxouxov cett. edd., coni.
7, dp)(^ai(«)v pro Vb La. 8. xo pro Cor. — TivSapov Ag. 24. T£px£ToXiv Va,
xw La. — 8rj[j.Tqxpav Va. 9. xou ’Qx. S^db., a sec. manu vulg., Reinesius cp£p£TO/.ov coni.
xwv (x)X£avwv Pa. 10. xai ante xauxry om. (^SW) — £xdX£(X£v Kays. cf. VIII 21, 3.
—
1. 1.,
Vb. — xai £7CT, om. La. 12. pdUa, 25. Kdpvwv edd. ante B codd., Kapv(ou
ait. X exp., Pd, p.aXa Pa. 13. cpaivw x£ Va, malit C, Kapv£t.ou SW, Ivapv£tou B D Sch,
cp£iv(6 x£ Pd. — -^lirpri Lb, rjXlxxpa Va. ut voluit Sylb. 26. 5'aXdaari AXK codd.
14. p.Y)X6poai x£ Pc. — (oxupov Ag. 16. ye (in R a sup. r,) praeter Vb La Pa, in qui-
80 MEIIHNIAKA.
£(7TIV 'fi
0O'jpiaTOiv T:oX»4' '^Avb'£iav ^£ a’jTY,V £V TOlC £7w£'7lV (oVOaa^TU-ai Tok
'0[j.Yipou IzYyjni. Aax£Bai[j.ovioi? ^£ £/£iv toT; £v H::apT-f, T*r;/ (-)o'jptav eBoj-
Y£V£i xa'i o!>toc 'P(o|j,aToc* xai oi tojv £v ty, *^EAAaBt, ^')Aoi gz y.olk ot M£<7(7 y,- 5
Ttov £V£xa -VkG^^jYjvioi; xa\ twv a).Xo)v twv avTLTaJaij-ivtov toTc [j.£v a’jToiv
D^aTTOv, toT; B'£ xai £; ::}iov £::£‘:'y^>. 0‘£ ‘ (")o’jpiaTai Be £x ty;? ::6a£oj; £v
TuavTaTra^Ti ys oOBl Tr,v av(o -oXiv £x>.£}.oi::a'7iv, a).Aa xa\ Gzijyjz £p£i::ia xai lO
kpov £»7717 ovotj.ar6;j.£vov O*£07 l!'jpia;. rr;/ B'£ £v Toi ::£Bto> -OAiv
::oTa[j.o; xxAo’j[j.£voc ’
Vpic zxpziziGtv.
£i'7i7 ai ::Y|Y 2ti tou llaiAi^rov' xx\ £::’ aOraT: rrai^ji [xixpoTc ax£^;j,aTa y'-'^£”5c..
£7Ta70'CC a’JT07 T£ £t“V^T0£ Xx\ ToiY 0[J.0D Toi Al07:j<7(t) i). Il£p\
liyvifiwv VJIJL
9 WV. 41, 6 . III 14,2. 12. apr,;
eniend. Sylb. 2. avWav Lb R, in hoc La, apr,; -apskt^tv £7 tiv in niarg. P. 13. x.oqxT,
AX K, correxit I' praccunte Sylb. — y.ai dtptSTEpa edd. — rzpoaEXu-ovTi Va Lb. IH. "Ept-
a).).o». T£ La. — 0? p£3JT,vio». a'jY 0 ’kT 0 u zifz §£ 0 ’j TT,v 'iWopT.v jXGvov coni. K. 19.
xal Pa ad marg., post AXK Pacd dtXXdt x.ai £7:1 tgv ilaiju.aov ri T£TpTt!JLp.£va
Lb. <», ol C S. S,
Aay.. */.a\ ante £' oni. T£Tpaij.}jL£va Sch praeeunte K. — ;:a}i.i3cv
Vb. — £7:£;T,Xb'£v Vab Ag M La Pa, £n£;- Vb, -aiJu.sGGv La Pa. — One t9;; Ejav A X
T^X^£ Lb Pcd. — 0o'jp'.7?'^i edd. ante Smai., KF M Va, 77:0 TT,; Eoav Smai. praeeunte
Vb, Hooptarai cett. edd. codd. J). tw dtp- |
Sylb., 'jtzs cett. edd. Pacd Ag
X^aTov Vb. — y.a-r£X^077iv Vb. — otx.ouat AX |
Lab Vb. 20. Hax.y.x.ov t*. £7:t9l'£YM.a ut
KF. 11. ovo[j.aro,a£vr,^ ? Sch praef., ut ex. glossema uncis notavi, Bax.y. tg £ 77 ( 9 ^.? Sch
gr. kpsv A&r,va; x,aXou[J.£VTi; \tx.r,?. 44, 9.
|
1
praef. — ejG’. M Lb, eogi Pc, EOav voluit
11 24, 2. III 15, 6, sed cf. I 37, 4 vao? Goldh. — 7£ TTpwTGv R, T£ cxpunct. 21. pro
xaX07u.£V0(; KuajxtTou. 40, 1 jSwp x.aXo’jp£vov I
£It:gv'Oc Kays. 1. 1. p. 1086 coni. r^GavTG;.
IV 31,1-8. 81
Bs T^v M£<7(7yjVT|V TSI/OU? yjjxlot; p.£V -a? XiQ'0'j 7r£7roir,Tai, r,6pyoi Bs xai
ZTZuXEzIC ZlGh £VtOZoBo[XY][J.£VOl. TOC [J,£V o3v Ba[3u};(OVUOV Y] TOC Msp.v6v£ia 'ZOi
£v Soijaoi? T£L/rj toT? Uz^aixoTi; o5t£ £lBov o'jt£ ocXXod 7U£pl auTwv T^xoucra
T£pGv. UzGrrryiOK; Kz £v
^ xyopoc Ai6<; icr^riv aYaX[j.a IcoT^po? xat 'Apdivov] 6
xpY)vr/ TG ij.£v Br^ GVG[j.a X7:d tt^c A£’jxlt:7:g’j d^jyoczpoc ziXricpzv, 6%oppzT Be
£c auTT^v 'jBojp £X t:t,yy,c xaXGJijivTjC K}.£'j»'jBpac. 0£wv Bl kpa nG(7£LBc5vGc,
loMTjTpGc 8 '£wv, /I0‘G'j IlapiGG, Aocij.GcptovTGc Bk zpjov, 6c xocl TGv Aia (tgv)
IVkao^r, viG’jc xai zc llaTp£Tc ’A/aiojv [xgvggc* ’Ecp£Tiav Bl ’'ApT£[j.iv tzoXzk; gz8
vGpi^GGTiv ai TotTai xai avBp£c iBia 0'£wv [j.aliTTa ayoGTiv Iv Tip.^. Ta Be
— ojjLw, ou su]). c5, R. — Ty om. R. codd., Amas. Camerar. Sylb., „yp. dcpcaxr]-
1 . T£iy^ou? y.uxAo; coni. K probante F, xeTyoj, y.6x0(;‘‘ Palmer. MS. 13. 8l cpaaiv dno
x-jy.Xog codd. edd., cf. X 36, 3. VI edd. ante C codd., 8l acpiaiv octzo cett. edd.
19, 11. VII 18, 5. VIII 38, 1, Thuc. ex emend. Sylb. a7ioxou8£ Lb, duo xoi-
II 13, 7. VI 98, 2. 2. £Ty*/.o8opri[ji£voi ou 8£ rell. 14. y.aO-laxr,, y.£ supr. vers., Pa.
malit F. — y.cn toc M£[jlv. Sch MS. — 15. uapaihyjvaiwv Va. 16. wxouv sXa-
p.£|JLVWV£ia PC. 3. aXlOU aOTOTXOUVTOC [3ov om. M Pc Ag Lb R, R habet in marg.,
Kays. 1. 1., aXlou? aoTOTTTOuvTOJv codd., yy.ouv dcpixEvo ovopa om. Pd. — uapa-
aXXwv a’jTo;iTOuvTtov edd. 4 . xa [A£v y alu8(ovt(ov Va, uapd yalu8a)viav Vb. —
£v Ag. — ’A[jLi3p’jay XKFCSB, 6c[j.(3p6aw pro IXapov Emperius coni. IpaS-ov. 17.
A Pacd M Va Lab R, fort. in Pc o correc- verba xo Ix. 8if]lw(jw absunt ab AX
tura est, (ippoxw Ag, appoaw Vb, ’A[ji|3pooaw K F Vb La, in Pa R expunct., recepp. cett.
SW D Sch, vide ad X 36, 1. o. x£X£iyi- edd. ex M Pc Lb Ag Va R, IXa^ov, o3 xo
atJL£va 8ox£~ A X K F, marg. R La Pa, x£X£i- ay_^pa coni. Coraes. — ctcp^xo xo Ag. — £v
y^iad>ai 8ox£~ Ag Pcd, x£X£r/_txS'3'.i 8ox£T CS ante yuv. inseri iubet Herbert Richards Class.
M, x£X£iy_iaxai
B. x£x£c/_iaxai 8ox£T sine Som Rev. XIV 447. —
x£ om. Va M, in R sup. lin.
—
,
marg. R, ev ’01u[ji.TOa 8i£cxr,x6xo? cett. edd. xai.' Sch MS., cf. V 13, 3. 10. 15, 4. 22,
Pausanias II. 6
82 MEIIHNIAKA.
£7wl TGGTGl? '7’JV£T£>X'7£V £; Bg‘£xv, [jiYsO‘GC T£ TGG VXGG TX 'XCX TTX^jtV XV-
SVTS^ ig TY,V (pXGY^t. xx\ AY,[J.Y(TpGC IsCGV \1 VIGIC SrJTlV XY'-OV, xx\ AlG^-
XGGpWV XYX^p.XTX (pSpGVTS^ TX? VsGXlTTTTGG. XX»' [J.Gl Xx\ TXGTX £V TGT; 10
/(opl^ [X£v
Y^? '^“SOG XXL Tcov ttxlScov i^jTLv xY^cAaxTX, //')pLC (Ss 'Attga-
}.o)vo; XXL MGGridjv XXL "i ipxx}.£0G;, “GALC T? Y^ Hy^J^xlcov XXL ’ Et:xja£lvo)v5x: 15
AxiAGCpoiVTG; SpYX C^jTL, M S^TTr/^LOiV GTL [AY, TGGTGV X>Agv Y^ GG^SVX XgYGG
11t£ £<7TL XXL SpYGV x)A»GG, GG TGGTGG. 9. '"EtTL Ss XXL MsTTY.VY,; TY,C TpLGTX
VXG^ XXL XYX}.[J.X /pGTGG XXL AL?>GG llxpLGG* Y?^?^' XXTX TGG VXGG TG 20
— tou 5£ aiTia coni. C. 1. a; 9 t,;xt,v to Ta- XXXVI, qui tamen in praef. min. p. XI\’,
YaX[xa (y^v ob corr. ambiguum) \'a. — r/ov^Lv librorum depravationem accusat, Sch Z. f.
supra vers. inserit idem. 4. x.aTa^y.svaixaTa A. 1840, 210 sq. 17. Aapoqxovro; edd.
Vb. — u-spr/.ov-roc Ag, uTEpr, x6vro;Pd, Orcspr,- irule a F M Ped Ag Va Lb R, in R r, sup.
xovTLae R Lb Pa, ad marg. aXX. jTspr.pxo-ro; a, At,[xov<7jv:oc AXK \’b La Pa. — c;
7. irXif]aw>)v La. — xayi^OGSLv Pa et, omisso supplem. p. 158) Aapocpwv sipyd^avo coni.
sq. T£, La. 10. -ra /.£ux. .\g. — W,'aT£pa; C, probat Ilerw., AapccpwvTo; £7 t*.v epya
inserere vult Sch MS., non subintellegere. coni. S\V, Aapocpwv £^t’.v g £pyaGd|ji£vo;
— xal ante Tavra om. S M. 12. tjtoT; Preller Ausgew. Auis. p. 116, Aaao 9 o>v o
Pa. 13. «yd/paTa Sch inter uncos habet. AapocpwvTo^ slpydaaTO Sch Z. f. A. 1846 p.
14. Twv i>£rT)v Vb, in marg. l''£0v. 15. 211, idem coni. Aapo 9 wv M£G7 t,v'.o^ slpyd-
'llpaxXsouv lI6X'.c Robert Herm. XXIX savo in praef., Aapocpwv £7 T'.v g; sipydaaro
484, ^HpaxXsou;, ”6).'.; edd. — D praef. XXVI, AapicpwvTo; £pya lzx\
a Pausania an ab bbrariis profectus sit, ! vpiOTa La, vpioTa Pa. 20. yp'j70v. sup. lin.
xA£'.BGjv K^zGoov—r^c Igtiv, y,Y£[j.wv zal oOtoc too AtopixoB, twv B£ olxY](>av-
5TC0V NfcTTOpOC Y^}.lXia Xai £T:1 TpOiaV [J,£T£(7/YjX0T£C TY^C CTTpaT£l(XC. A£’JX17Utc6? 12
T£ ’Acpocp£(oc aB£}/.po^ xat 'D.a£ipa Icti xai (I>0L|3 y], cuv BI ccpiCLv ^ApCLvoYj.
10 aoTOv xod Bo’jX£Ocai Tapa tw Nixla xai TaiBixa Y-'*'scO'at cpaciv aoToo.
B‘£cov ay^liJ-aTa ottocooc vo[j.r> 0 ’jciv "E)Ay,v£c. £/£i Bl /a>vXY]v £ix6va ’E7ua-
lo'Ep[J/7,r T£ XXI 'HpXXA?;? XXL 0YjC£’J^. TO’JTO’JC [J.£V By] TOTc 7UXCLV "E).};Y]C7l
XXL YjBy, TCOV |3xpjdxp(OV TOAXoTc T£pL T£ "^[UlJyOlGiy, XXL Iv TTxXxLCTpXL? XxB'!-
liii. ante */.at:a R. 1. twv Ao)p. edcl. ante SW Pa La R, i sup. u in R, toaXoTc cett. edd.
Pac Vab M R Lab, ih Ao\o. cett. edcl. Ag- Pd. M Pcd Ag Vab Lb, ut voluit Sylb. — td
<». 9 oTj3 o? Vb, p. corr. vulg. 7. y.yX dp^iv. e Va inserunt post t£ SW, inclusit D. —
La. —
-Cv edd. ante S Pacd Ag Vb yupvacjia M, yuuvaaiac AXK. 17. £-/£lv
Lab, Tw cett. edd. Va M. 8 . /.al t: ylzipio^ codd. edd., ,, nonne dy£ivr“ SW, recepi, cf.
Pd. — Tou Tipo? iliou, ad marg. yp. tov 7:po)- I 5, 3. 9, 5. 26, 4. 6 . 27, 9. IV 10, 6 .
t£oD.£co r Pa, sic habet Vb, 7:poT£TU£(.) La. 31, 8 . VII 27, 7. VIII 10, 3. 38, 9. IX
il. vi-/ 0 !J.l 8 ou<; Ag, „vixo|j.r, 8 £c.)? ut supra p. 17. 6. X 28, 6, £'/^£t,v £v Ti|i.rj nusquam in-
101“ (i. e. III 19, 4) Palmer. AIS. veniri videtur. — 0T](j£a §£ IpauTOu Vn
Va Lb M Pcd Ag, ai9'L8dv 8 l Ip. La R Vb
11. l£poS'£(Jiov Rohd. Ps. -
II 343 n., (d9'i8dv R), aid*i8dv8£ Pa, AiQ'l8av 8£ Ip. edd.
'i£poQ'UU'.ov edd. codd. 12. oTCoaa La, otroaa; praeter Sch, qui signum lacunae ponit ante
R, ou? sup. ac, 6 t: 6 touc Pa, a sup. ou, his 8 e £p., et interciderunt nonnulla ;
fort. £upi-
litteris expunctis. 13. xa).£Tv La. 14. rd axov y£V£a. y£vop£vw 8e scribendum esse,
post dyaliJiaTa inseruit B e coni. Coraii, ita ut y£V£a absorptum sit sequenti y£vop£vw,
recepp. SW D Sch. — AiyuTCTUov codd. putant SW, eodem ducere lectionem 0y|a£a,
•edd., A?yLVY]Twv vel ""Attl/.wv Hirtius vult, quae corrupta e y£v£a sinistro loco e marg.
lyycoplojv Kays. 1. 1., cf. Sch J. f. Ph. in contextum intrusa sit; Aethidae comme-
LXXXIX 41. 15. loja^c t£ xai iQpaxlYjc t£ morationem excidisse, deinceps orationem
xai S>. Va, £p(j.Tjc >caL T^pax5.rjc xai 5>. Ag, hoc fortasse modo continuavisse Pausaniam:
^Ep[jLY]c xal 'HpaxX^c t£ xal 0 . edd. ante yev£a 81 IpauTOu . . . dicit Sch praef. XVII.
SW codd. cett. , 'Epp?)c t£ xal 'Hpaxd^c 18. uTidpxouaiv - — M£crar,vL03v om. Ag.
xai 0. SW D Sch. — toTc ^iaatv t^Sti 19. ZaL^i 8 a hic et postea scripsi, v. comm..
"'EU r.aiv.' cf. I 27, 5. 16. ttoUouc AXK Albica codd. edd. — odbi^oL plv^pr^pava sup.
6*
84 MEUZHNIAKA.
£C ^Y]V TZoXiy. 5
[XV^p.0C \iyO'JGiy. 0(Xk’ £pG[X£VGG [XG’J TpGTTGV T£ OVITlVa XoCl G7r60'£V ^AplGTG-
A£X(pGTc 8'£Gv tgv x£X£Gdavi:a £Tvai. 7up6^ t£ By] tggtgi^ IBiBadXGv p.£ oTUGla
p.vTjp-a £BY]dav Tupo^ tgv IdTTjXGTa Itui tco Tacpco xiGva* 6 Bl oct£ aypiG^ xai
XaT^BaiGGc xai ’IvBwv tggc [xayGGc TupojTGG^ GiBa £iTu6vTa? o)^ ocd'dv(xz6<;
IdTlV av0'pCOTUGG XXL d(pldl Xai *'EXXy,V0)V xXXoL T£ lTU£ld8'Y]daV xa\ GG)(
£IXGC [J.SV Tl TUap£l)(£TG ZC TGV JVl£(7 (rr,VlC0 V >.GyGV, GG [XYjV TUaVTtXTadl yl IdTlV
TGV Iv A£|jaB£ia 6'£ 0 v. X£y£Tai [j,Iv ggv xai Ta Tapa tgg ’Idp.YiviGG xai 25
[Ji£v ysv. Va. — ald'ida Pa in marg. habet. ovta Vb. 12. i>opupoup.£vou M Va R, in R
1. irouTOv T£ Pd. — 7i:6).£i a-in^Xr, Vb, correct., b'opupoup.£vcov Vb. — ?] 6 Va.
7x6X£i expunct. 2. cdb^ida. 81 xov Tzpoz. Va. 13. xiov La. — p£aaY)Vioi Lb. — amov Pc
3. (paaiv AXK Pad Vb M La R, (pr, !jiv Lb. — zTzayyilzi Va. 14. ).£uxTa Vb.
Lb Pc Ag Va Vn, a(piaiv cett. edd. ex 15. S'Y][3aioic cpaaiv, litteris supra positis ordo
emend. Sylb. 4. £7r£>5'6vT£<; Ag, £ta£Xlh6v':£? vulg. restit., R. 17. £ir‘6vTai; habet Pa in
Va. 6. ou om. AXK codd., Amasaeo duce marg. 19. dcpiTTOVoc La Pa. — £i 5£ aTioS.
posuere cett. edd., etiam Palmer. MS., ou p.r) 01 coni. Camerar. — xai ou TuavTS? coni.
liyouGi K voluit. — xaivov Ag. 7. £p(op.£vou F. 20. £X£~vo T£, p. corr. ys, Va. 21. Ivt£-
Vb La, jjtoplvou Ag. — p.ou in R sup. lin. zdypai Lb, IvsTtxy&ai Ag Pd. — a Se om. Va.
— T£ om. M Va. — ’Apt,avop£vr,f Pa. 8. — in l^xouaa a corr. habet ex Iv Va. 22. toi
y.O[JuaovTai Lb M Pcd Ag Va Vn R, xop.iaaixo pro Tl Pad Ag Vab R, ti om. La. — Ic
'Toti HTOiOD, 7upO(^ Bs Ta Iv ’'A(3 oc!,$ t£ yjpTiGb^ivTcc xai ira Iv AsVpoT^. Tpocpo)-
auir% Tponaiov, 68'£V toT^ 'A ax£Baip.ovLOi^ IcEcrO^ai (juvonnov IpxXlEv. “j^BE^rav
Grivioig zGzh (rj) ocKp6%olit;, nrjyy] KXE'l»’jBpa yivsTaL 2. navna? [xsv ouv
Tpacp^vai napa ccpCdt Aia' [j.£T£(7irt B’ o3v xai M£G‘(7*riviOL(; noti X6\^oo' '^ocg\
yap xai oStoi Tpacpvjvat napa G(p'iGi tgv 0'egv, T8'W[xy]v Be ELvai xai NsBav
20 ira^ 0'p£c|ja[i£va^, X£x7.^(j8'ai Bs ano [isv g%c NIBai; tgv nonap-ov, TTjV Be
Inlpav Tw opEt Gr\y TQ' 0 )[xy]v BEBorxIvai no ovop.a. Taonat; Bs na? vG[J.cpac
nov Aia, xT^ansvna 6n6 Koup'^no)v Bia no Ix noti nanpo? BETp.a, lvnati&'a
XouGca XzyouGi, xai no ovopia Eivai nw oBani ano nwv KoupYjnwv nvj? xlonTj?*
Vab M Lab R Pac. 1, IItwou codd, (tTcnwou 1886 p. 48, dam8a y.O(jp.YiaavT:£? £iJ.riv codd.
Pd) edd., riTWOu Sch. — ’
ApaT? AXKFC edd., danfet, xoa[ji.iq(javT£?, Ipiw ttjV ziaazo vy]w
Vb R Pacd, M Va, ’A3aic cett. edd. S ch praef. — ziaoizo edd. ante S, sioaTOVTjw
Lab. — Tpocpwvtou Ag Pd. 2 , §£ om. Vn Va Vb. 8. In’ auvYjs coni. Coraes. 9. auvonirpov
Pcd Ag Lb M, in R sup. lin., inclus. Sch, Ag. 10. seq. 8 e om. M Lb Va. — ).£|3a8ia
positis ordo vulg. restit. 3. nplv 8 e 8. Vb. cett. edd. e coni. Goldhag., qui etiam ob-i
— 86pu, Camerar., in Vb prima manu fuit coni., 8 t) Buttm., Amas. rubi. 16. Tj inserui.
Sopi), quo deleto 8opl, in Va Tipiv 8op. . — Yiyvsxai Pc Ag. — p.£v om. Pd. 17. npo-
au[Ji[3aX£ . . .
punctulis indicantur correcturae, 0'uS'lvTt, MVaR,in hoc p,r] sup. uQ'. 20. S>p£4ja-
illo loco u fuit, quod correctum est in i, p.£V 0 u;, a super ou expuncto, La. 21.
Ag Va La R, in hoc corr., aTrjaaad-at. Pd. probat Kays. 1. 1., glossema esse ad vr,v 8l
4. dcjTO8t, y.oap.TqaavTr£? Iix*^ Hervv. Mnem. £iT£pav suspicatur Frazer. — 8£8ox£vai Vb.
86 MESSHNIAKA.
cpspoudL T£ ava 7ua(7av '/jpipav GBcop octuo 7U‘/]Y7j? Ic, 'zou Aio<; 'zou
GGXGGV TUGLTjCrai [XGl BgX£T TOC £7^Y] Xal [IGUOTIXY]^ aySva £7ut(7Ta[JXVG^ TlS^^Vira!:. IO
ziii GoX<; 'Epp.aT(;, xat ::apa tggtcov [j.£[xaO'Yjxa(7iv oi ccXXgi. STaBiGu^ Bl.
£LVai. TY]V Bl ^ApyiGTwYjV GZOiC [jAv 7:£pl ^:GV riapVaCTGV GLX£Tv, £T:£1 Be £IX£V
1^ ^Gv gIxgv aGTTjV ayzG^oci. xal 0ap.Gpiv [X£V ^OBpGO^Yjv T£ xai 0paxa
Itti TGGTtp xaXGL)(7iv' r\ Bl AzuxxGiy. xal ''A[X(^igo^ (7U[xpaXXGUc-Lv 1^ tg ali^^G 20
Ta p£Gp.aTa.
codd. edd. ante SW, delent 8s et colon 17, I::’ ^ApxaSia? xr)v ig Sch MS., cf. III
SW D Sch. — Iv x^ otxia coni. C, recepi, 20, 8. 21, 4 cum comm., II 24, 5. — zig
It:1 xt^c olySaq codd. edd., cf. III 13, 3. Ag, zg om. Va. 12. Ippa? (y) sup. a M)
5. IwpxT^v Ag^. 6 . 81 pro 8’ La. 8. ’l^co- M Lab, Pa marg. — ":£y,vY] AXKF codd.,
paxa Pc, ^IWpaxa Pd. — poTpa Pd (a xlyvYji; cett. edd., ut ex Amasaeo conie-
sup. p), recepit Emperius. 9. a eyouaa cerunt Sylb. K F. 13. xal? AXKF
om. Pd. — a Vab. — post xab'apa lacunam Vab M Pa R xoT? cett. edd. codd.
indicavi, xab'apav (x(S'apt,v) Bergk Gr. Lit. 14. xwv Tto)Awv La. 15. dKol3a)A6vxo? Vb.
II p. 116 n. 28, Emperius coni, xai |X£U- 16. cpO.dpwvo? R Ag VI La Pa. — apys!.-
^'Ipioc xala aap|3. eyouaa. — adtpax’ AXK OTTY.v Pc. 17. Llapvaaov SW Sch Vb Lb
La Va, marg. R, aapaxa Pa, ^apax’ FC S, R, in Lb R a ait. sup. vers., Ilapvaaaov
voluit etiam Goldh., adpi3aX’ codd. edd. cett. edd. Pacd Vn Ag Va M La. 18.
cett. — zy^oiaa D Sch, eyouaa codd. edd. llycuaiv Vb Pd M. — cpiXdpwva R Pa Vb
cett. 11. xrjv dTt’ ’Apxa8ia? AXKFB La, 9 i).dppwv Ag. — IbeAst, La. 20.
codd. praeter Va, qui xt)v ztz' dpx. ex- xouxo Va. — pro tq 8e Kays. 1. 1. p. 1087
hibet, quod coni. F, recepp. SW D Sch,
IV 33,1-7. 87
sx 7UY]y% Trap’ auTQ t 6 ccyalp^a. toc Bs i(; Ta^ 0sa^ Ta? [j.syaT.a?, Bpwo-i5
yap xai tocjgouc sv Kapvacriw ty]v tsT.sv/jv, a7u6pp'/)Ta sd^-o) [j.gi* Bsuxspa
To supYipia Gob ’Apysiou dTpaT'/jyou xai EupUTou tou MsT.avso)? toc od^a
10 s(pu7.(XddSTO svdatj8'(3c BYi7.wdaL [J-s xai Ic, ocTravira^ oux aiusTpys t6 ovsipov.
apidTspa ddaBtoo? oxtw \xoCkiGGOi spsiTuia sdTiv ’AvBavi 0C(^. xat oti [xsv
%o\zi TO ovo[xoc (XTuo yuvaixot; ysyovsv ’AvBocvLa?, 6[xoXoysTTai 6 tc6 twv s^y]-
yYjTwv* 00 [j.Y]v Tcic ys s^ Tou? yovsa^ auT^? ouBs tw duvwxY]dsv, s/^co 7.sysiv.
xai TuoTap. 0 ^ ’HXsxTpa xai Koio? psoudi. Ta)(a B’ av Tiva xai 7.6yov s^
’HXsxTpav TYjV ^'ATXavTO!; }.syoisv xai S(; KoTov tov Ay]toO(; Tuaxspa, y] xai
coni. e|rjs 8L !• Sia^dvira edd. ante La, j5£up.a Pa, in marg. £upY][Jia. — jji£va).£tOi;
C codd., Siapdvn ,
Va edd. cett., voluit Vb. 11 . y_dpav8poc La R, in hoc v exp.
F, 8iapdvvwv marg. Aid. Dresd. 2. rj — xai OTi dv8avia? Vb habet ad marg.
ins. ante xaloujJi.£vri Saupp. Mysterien- 14 . Td T£ £<; Lb. — o58£ tw AXKM Va
inschr. p. 8, 3. to dp^aTov in Va sup. R, tw f c Smin. ex
oi>8£ coni. Sylb. Pacd
vers. insert. — xopvdaiov codd. 4 . Kapvsiou Ag Vb Lab Vn, od8’ otw cett. edd. e coni.
SW, Kapv£iou cett. — xai 'Ayvrjc post Porsoni. — IxMpsi M R, ad marg. R lyw,
Kapv£iou ins. Saupp. 1. 1., probant Kriiger. £ywl£y£iv et sup. lin p£i Va. 15 . iovti,
Jb. f. Ph. 1861 p. 485 et Sch 1. 1. supra versum wv, M. — xuKappiaaid? Ag,
1864 p. 40, at cf. vol. I comm. ad p. xuTiapiaaiac La. — dv8pavia? 7ro).uy_vY) Va,
701, 11, om. codd. edd. 5. 'Ayvr) D Sch, 7ro);upr), supra vers. tc6>.ic, M. — pro t£
dyvT] cett. — Kopf) codd. edd. ante SW, Goldh. 8L — idem XIoXixvy) xaXoup.£VY]
K6pif]c coni. F C, probat Schaefer ad Lamb. parenthesi incl. K». rroTapioi Storch Progr.
Bos. p. 116, recepp, edd. cett. 6. trap’ V. Waldenburg 1872 p. 11, rcoTapo? codd.
a^TO dyaApa codd. AXKF (napoc a sec. edd., cf. app. erit, ad I 24, 4. — f/£XTa
rnan. Va), :rap’ aOTw dy., 6 sup. S, Vn, Lb h. 1. et infra. — t£ xai xoTo? ^£ 0 uaiv
Tiap’ aiJTO TO ayalixa cett. edd. ex emend. Ag Pad. — (5£ouai xai xoToc om. M
F praeter Sch, qui scribit napd to dy. — Va. 18 . £tv La. 19 . d^diav t£ ovop.a^o-
Tdc §£ A Vb Lb. — S'£d? Td? om. La Pa. p.£VY]v La, dydia, i sup. di, R. xai om. —
7. TauTac Va. 8. vopiw Ag La. — 8’ om. AXKF Vb La Pa, inseruit Amas., recepp.
codd. edd. cett. — t£ om. La. 9. £{ip£p.a [jia^op.£vyiv 7ir]yTiv 7t6X£w? coni. Porson.
88 MEI^SHNIAKA.
B(.£(p8'apT| B'£ 6 0a[j.L»pLc. £[j,ol Box£Tv, 'jtwO vodou to’j^ 6cp8;alp.o8^. t6 B'£5
a’jTO xai 'OtjL'/;po) (7 ’jv£t:£(j£v 'jGzzpov. ocXk’ 6 pAv xat, £(; ocTuav Bi£t:£A£l
TUGiwv, o’j
Y^p (Top/^opoc, 0apL'jpi^ B£ xoi\ TY]v (oBy)v ’j7u 6 xaxot»
XXXIV. ’E/w B'£ M£C7(7YiVrj5 £-'l TGU IIa[J.l(7GG t6 (JTG[ia gBo? p.£V
xxl x^/XTcy.zXzxL vaGdLv zx S^aXacTTr^c £“1 Bixa t:gg gtxZicjc. ocvxd'ZOUGL B'£
£C aGTOV XXL Gl d^xXxGGLOl TOJV t/8'’jc0V, 7w£pl oSpaV pLaXlCTTa TGG tjpG?. TO
D.'jc6B£^. ol xzoxXol B£, !XT£ LyO'Gojv GVT£c Twv TTTjAaicov, “GTajxojv olXol
'PTjVGC Xx\ ^iGGpOq EOcppaTT]? T£ Xx! Ox<7lC. GGTGL JXp BTj 8'Y]pia G[XGIO)^20
1. TiZTZoir/.z'^ “"0[jLT,po? Va, sequitur in codice ha/.dvTT,; B Sch Pcd Ag, haXdjfTV]; cett.
scripturae compendium, quod p£vai signi- edd. Vab Vn Lab Pa M. dvavsouai —
ficat. — £v Tw Aoipup Sch (SW II p. XVII) Valcken. — §£ xai zg auvov ol ^aX. La.
et Henv. ut glossema includi iubent, probat 12. pdXiara lybug om. Va. 13. vov
Frazer, Pausaniam ipsum corrigere videntur, uncis inclus. Smin. 14. dysXwou, p. corr.
cf. III 26, 9. VIII 14, 4. 2. vi/.r.c Pc Lb sup. lin. wov, M. — sy.SiSovTO? A X, corr.
R, viy.T('j£',£v R ad marg., vf/.ria Pd, vixT^a’ Sylb., £/.8i86v-a? La. 16. xavd auvoc AXKF
Ag. 3. £; vac MivuaSa? coni. Lobeck codd. praeter Va, xavd vd auvd cett. edd.
Aglaoph. p. 360, i. e. in Minyae filias, £i Va, xard xoT? Pa, adxd in marg. 17. iXuco-
4. 7:po‘/£Tsb'ai coni. K. — (paaX M Va Lb coniectura: xai yap o5 xaxd auxo xoT^ xax£u.
R Ag, 9a(7'.v Pcd, in R tj sup. a, cpr.ai Pa trox. i).uw8r,? laxiv. 18. S'o).£pox£po,)v Ag. —
La Vb. 6. a;;avva Pc. 7. yap voi Vb Pd. 8’ zg Va. — ol zX>.r^^zg M Va. — 8s om.
— £'.y.£v Pacd Ag Va R Vb, in hoc p. A X K F Vb Vn Pa R Lab, est in cett.
edd. codd., in Pa zx sup. utro, Kays. Z. f. edd. Pcd Ag Vb. — opoia AXKFD cum
A. 184S p. 1087 coni. Ij. 10. 6 Ildpiao? codd., op-oio)? cett. edd., op.oia dv8po-
o-m. Pcd Ag. 11. ivatrX£~ vai? Lb. — (payoLg coni. K C. 21. dc''8po9aYa edd. ante
IV 33,7-34,6. 89
01 B'£ 'E>.Xyiv(0 V 7UOTa[ioi B£L|xai:a «tuo Or^picov e/oo^jiv ouB£va, £7U£i xat
xai OTUO TW op£t MaD'ia. xam ^£ t-^v oBov TaOTy]v £C>i:iv Itui 0'aXa^'7Ti
10 cpotcriv aoiTY]v 8'£ov 'ijz y]By] vop.i^o[X£VY]v xai A£oxoB'£(Xv xa’Xoo[i£VY]v avTi Ivooc.
(JTWVO^ [Bo] Y] TTYiy-^ GTOL^KX, |1£V £IX0CtCv £(7TIV aTCWT£p01 6^00, p£TB£ £X7U'AaTaV00
TO oBwp Tzlfx^zzUQ xai Toc £vt 6^ xoi>.Y]<;' xaTa (Y::T^7.a!,ov [j.a>.i(7Ta tuoo [xixpov t6
15 £OpO(; £(7Tl TOO ^£vBpOO, Xai t 6 oBwp aOTo8'£V £^ KopWVY]V t 6 7U0Tip.0V XaT£!,'7L
3 TO . [X£v By] ovo[ia t6 ocpyoaov sT/sv Ai7U£ia’ £7i:£i B£ 6 t:6 0 Y]Pat(ov xaTY]/^8'Yj(7av 5
£:; Il£ 7; 07u 6 vvY] 0'ov, ’Etui[JvY] 7;iBy]v cpaoiv a7uo(TTaX£VTa olxl(7ty]v Y.G(XiGca Kopojv£iav,
8'£[JL£ 7^ia OpOG'(70 VT£(; £ 7riT 0 )( 0 l£V XOpCOVI^ yOcX"/.^. 0 £WV Bo £(7 TIV IvTaoO^a 6
'*ApT£[ii'5 d(; T£ xaXoo[X£VY]i; ITaiBo^pocpoo xai Aiovd(70 o xai ’A(7 xXyj7:ioo vaoc.
F Vb, corr. Sylb. au|ou(7iv edd. ante S — Smin. Vb, Xmco La Pa, in hoc corr. in awo),
Vb Ag La Pa, au^ouai cett. edd. Pcd M ’Ax£^ww Amas., ’Aww ex emend. Palmerii
Va Lb. —
opixo) Vb. — y^^aviaiv edd. ^
edd. cett. 5. pio)V Va, xi sup. lin. — hy|pia
ante B, SW, y^aviaiv B D Sch, ut voluit Eialv ou Va. — pro oi >iuv£<; Vb oixouv-te?.
codd., yld'^zig edd. — 1. post Syl- edd. codd. 8. Tiqixad-ia edd. ante B M
burgio deesse videbatur comparativum ali- Va Pa Lab, MaS'ia cett. edd. Pc Ag
quod, [jisl^ovo?, TcXaovoi;, vel simile. 3. xaxbv Vb, probat Curtius Pel. II 195 n. 40, i:r,
in Va insert. a sec. man. 4, toTc §£ 'E. ip.a^ia Pd, id est Mahia, ’Hp.aS'ia
Vab, R ad marg., oi §£ 'E. TTOvatJLOi Smin. xai cett. edd. codd., vide ad I 40, 1.
B Sch M Pacd Ag R Vn Lb. — oaa dno 10. b'£ 0 VT£? TiSr, Pc. 13. §£ inclusi, om.
coni. F. — £iaiv codd. edd., om. Smin., Pd Ag. — T) om. Va. — £idv pro ecjuv
in R a sup. v, o^Slva cett. edd. La Pa 15. KopwvTjV y.ai vbv ^uOTaixov frustra
ai p. lac. om.], ETUxadwoi Pc, hooi etiam La. — £ix£v Pa in marg. — aitiEia Pa
Va M R, supra oi in R o), Ac^y AXKF Vab La R, alixeTa Pc. 17. xopoivia? Vb La.
90 MEISHNIAKA.
Tfo [i£v By] ’A(7>tX'r]:uiw yioa Aiovjaco Xib-oo, Aio^ Bs Hcoiry^po? y^xXyiouy ayaXp.cc
’E7ri[j.YiXiBoL» [J.v9jp.a. scp’ otco Bs tov Xipiva ’Ayaiwv xaXoOaiv, oux oTBa.
toDto [Asv By] ‘^oocvov, tov 'ApyswTa Bs /oclxouy stti to ayaX[j.a' avaO'sTvai
^ov Q^sov, TpwTa |xsv T^v Tpd^ "Epp.i6vi ’Ativ'/]v s(J)(ov, sxsTQ'sv Bs sxtustovts^ 20
10 TT^^ TzolzMi;. ''ActvcdoL Bs avToi Tspi Tcpwv ovT(o Xsyovcri. xpaTYjO^Yjvai pisv
3. xopwvT) La. — eyouaav Pc. 4. srufjisDlSou 1846 p. 211. 11. y.6po8ov Va. 15. dcaai-
La, |ju[ji.r)Xiou Va. 6. Xoyw y*^P vaToi Ag. — AuxcopiTai? edd. ante S codd.
pi. La. 7. x6pivS'0v Vab Pd, K6puv9'Ov codd. (Va p. corr. e luxwpEiTai?), luxcopuTai? Ag,
edd. ante S, SW, K6pu8ov S B D Sch, hoc AuxwpEiTaic cett. edd. ex emend. Sylb. —
(sive K6puQ'0v) voluit Sylb. probante Goldh., 0[Jt.oipoi Vb R. — Ilapvaaov Ag Lab (in La
K6puS'0v Bruchmann probante Roberto, v. a ait. sup. vers )
SW Sch, Ilapvaaaov cett.
comin. — dtTOlcova La. 8. ^oavov vou edd. Pacd Vab M R. 16. ?jv om. La.
^Apysw, TO dh 'i.
AXK Vab MR La Pa, — 8 y] om. Va. 19. xP^^^oivte? Pd. 20.
loavov, Tcu ’ApY£w to 8e X-
Sylb. 'Epp.i6v^ AXKFCS SW Pd M, ep-
scribendum putat: touto pisv 8fj, |6avoV to paovry R Vb Pa, i sup. y] in R, Ippuoviv
8s Tou 'Apywou, Igzl t. a., K La, '^Eppuovi B D Sch Lb Va Ag Pc
touto p.ev 8r) |6avov, to 8s tou ’Apy£to Vn, in Ag supra i est y)v, sed deletum,
Xalxouv £(7Ti TO a., tou ’Apy£w toc 8e cf. vol. I ad p. 468, 23. 22. dvaaTdtTOv
Pcd Ag Lb, tou ’Apy£0) 8l C S, tou M. 23. lEyouaiv Ag Pd La Vb M. 24.
'A py£(OTa 8e cett. edd. 9. 8e om. Vb. Ilapvaaw Vb Lb et mox llapvaaou Vb SW
— jtopwvEOiv La R AI Vab Pa. 10. xopw- Sch, Ilapvaaaw et llapvaaaou edd. cett.
aL/^[jLaXa>TOi Bs y£V£(jO'(Xi xai ayp'ri'vca Tcapa tov ^AizoXkdiyoi 0’j cpacriv, aXV
w? 7]T.tcrx£i:o utuo ttoD "HpazX£OU<; 1:6 TzXyoc, £xXltu£Tv tuo^lv xod avacpuY£t;’v'
oTw 'Hpax>.£T Bouvai ty^v Iv ’ApyoltB!. ^Aaivvjv. Movoi B'£ goo y£vou^ 11
b\koi(x)^ xGci Eupo£(ov 01 UTUpa lyovzzq. zIg\ yap xai ol Ztl»p£T^ Apdo7T£^
’7V(7ivaToi B£ Ap6o7U£^ T£ Toc ixaXi(jTa yaipouGi xa^oopxvoi, 'xai twv bpSv goc
ayiojTaircic £L(7 t BtjTvOI xaT(X [xv^vy]v 7U£xotv]pivoi twv tuot£ Iv Ilapvadw (jcpldtv
lBpu[X£vcov. irouTO plv yap "AnoUcovog sgzlv aoToT^ vaoc, tooto B£ Ap6o770<;
t£p 6v xod ayaXp.a xpyociov. xjougl xocl zap(x Ito^ auTw t£X£tt]v, TialBa tov
isApooxa ’Ax 6 Xla)vo<; £lvai A£yovT£<;. 7. K£tTat B'£ im 0'aX(X(7G-[i xai aoTY] 12
paxovT(x £(7 iriv Ix KoAojvlBtov aoTVjv ohoi;, ToaaOTY] Bk xai Ix Tvjt; ’A(jIvy](;
6vo|ia, d)^ p.£v auTol Mo0>wvaToi 7.£you<7iv, (Xt:6 OIvIoj^ 0'uyaTp6^’ Oiv£l
Pa. 1, xal dcy_Q'Y]va!, — yevfaQ-ai ad marg. pvTqpYjV confirmari simili loco VIII 43, 2
habet La. — cpaal edd. ante B Lab, cpaalv recte dicit Sylb. — napvaaw SW Sch,
cett. edd. M Pcd Ag Vab. 2, exlziTzsT'^ IIapvaaa(p cett. edd. codd. 14. kpwv Va.
R Vb, £x).£OT£t,v Pa. 4. 9 rjalv Ag. — — trap’ £TO? Vb. 17. xoiXcavlScov (0 sup.
a7T:axQ'a[ji.£vov, sup. vers. v6, Va. 5. St.Gi- w Vb) Lb Vb. — aaivric Lb Vb. 19.
VT)v Vb Pa R. 6. twv Ap. edd. ante B 0y]yavouaa codd. edd. ante D, S'T',yydvouaa
M Pa Vab Lab, tou Ap. cett. edd. Pcd Ag Pd, 0Y]yavouaaa voluit Porson., scribunt D
R. — SpuwTCwv Vb. 7. xal post 6p.olo)c Sch. 20. VTjaoc AXKF codd., v^aoi cett.
om. AXKF Pa R Vab AI La, opoiw? (d)?) edd. ex em. Palmerii. — oipou(jai, Ag. —
Edp. C, opolw; xal coni. Pors., scribunt xava aijTOv oixouaai Va.
cett. edd , est in Pcd Ag Lb. — £ijO£a)v, 21. poS'f6vTf]V Lb M Pcd Ag Va, pwQ'd)vr]
p. corr. 3 addito, La. — azvpa. Lb. 9. post R, 0 sup. 10 priore, MoDwvy) edd. La Pa
oixTja£ic Pa R A repetunt xal ol UrupsT? Vb. — arparslav codd. 22. 7iTQ§aaoc, y
p.dy_T)C (Pa R pa), „7r£pmo? 6 aziyog^^ marg. sup. 8, M. 24. IIap^(xovo? X K F, 7copQ'(xovi(;
R Pa. — 8puco:r£ig Ag. 10. yz om. edd. La Pa, IIopS'(xovO(g cett. edd. codd. — p£va
ante B M Vab La R Pa, est in cett. edd. 8iopr,8T]v M Lb Pcd Ag Va Vn R, in hoc
Pcd Ag Lb. 12. pipY)ai.v legit Amas., sed Guc sup. TjV, p£va AiopiQ8ous edd. cett. La
92 JVIESZHNIAKA.
%oim Tov lipiva lori' tt6v t£ yap IgtzXou^ (7iT£V(6T£pov uaT^ vaudv £pya^£Tai
7rap''/]xow ucpaloc, xal 6c[xa [iy] Ix puQ^ou Tapa(7(7£(78'ai tov xT^uBwva £pu|ia
7uaTB£c oox lylvovTO, aXXa (hg 'ZzXzuzocv ztj.zllzv, £7ULTp£7U£i tw By)[iw ,Tai5
B'£ OTzlizoig T£ xai Ituttixov xai (jTpaTYjyT^p.aTa £Ti avBpa^ 7UO>^£[iioo^ £6p£Tv20
xai Gcpa^ 01 "‘IXXopiOl Ta Tupo? TOO ’IoVlOU TY]V ’'H7U£lpOV 6T£p0lX0UVT£^ 7Uap£-
Pa Yb, Tzapa AiojJirjSrjV Palmer. MS., hoc 17. ITO Iq La. 18. verba IIpo>i'A%
recepi, cf. II 25, 2. 1. 7ia).axT)C Ag Va. y£V£<J^ai ut emblema ineptum Sch suadente
— p.sS^oivrjV Pc, cf. de nominis forma Burs. cancellis notanda videntur. — xapy_r]v6vioc
12. zvf\ Ag Pd. — vopoi; Lab Vab Pa. a'j|Y)^£VTa<; Pd, cuius vestigiis insistentes
13. baldaarii; Va. 14. ^Tzzipo) litera minus- 8Y]poxpaxia scribunt SW D Sch. — dXXou?
cula S B SW D. — S'£aupoi'i:i8t. Lb. — T£ rj M Pcd Ag Vb R Pa, hoc ^ corr.
in
Sr^Sapia \"a. 15. klV B. 16. ttou II-iroXE- videtur in xai, dXXou? x£ xai La, x£ om. Va
paiou abundare putat falmer. MS., v. comm. cett. edd. ante SW, allojq y£ rj SW D Sch.
IV 35,1-9. 93
asL toD TzXzioyoQ vaD^ ts sxiq^avTO xal sTvYjl^ovto ocaIog^ t£, oj^ Ixao-Tou?
B£ ayY£lov £^ ty]v xoXiv ayEiv G^cpicLV oTvov etti toc ::XoTa IBe^/jOtjCocv. Be
10 Be yuvaTxs^ xai avBps^ xaTiaciv ettI t(x TC^Gla gTvov te a7UGBGT8'ai xa\ ex
15 ayaXpia ava8'£tvai xal tg ovG[j-a ty] 8'Ew cpacri 8'£cr8'aL piaioTspGi yap xal
EiVExa '^7;8'£V e? ty]v y^v. 6. xal 'ApTEpiiBo? B’ Upov ettiv svTati8'a, xal
Vn R, in Pa R yap sup. 8s, yap cett. edd. (va sup. vers.) La. 16. xaxd om. Va. —
Vb M, yap 8 e La, neutrum est in Pd. — £>.up.iqvavTO Va. 17. octo touto Ag. — ou 8 £-
7rpoiq&'riaav \xiyct Va. — ut’ auTY^c coni. Sch p-cav Ag. — y£ om. Va, in R sup. lin.
praef., at cf. II 20, 2. III 16, 9. 2. olydq. 18. £V£xa Ag D Sch, £iv£xa cett. edd. codd.
Ag. — 6p|j.TqaavTO Ag Vb, wpp.6aavT0 Lb. praeter Va, in quo om. 19. Vb. —
— atreinavTrec M Va La Pa, aT;£t!).avT7£i; cett., xu^ixivw M Vb R, xu?cv(p, xc sup. lin., Va,
in R 1 sup. 1 . 7. wvouvTO om. Va M R, xu?ixcvo) La Pa. 20. Tapdcr/_ot,xo (TdcTyoito
wvouvTWv Pa La, R ad marg. wvouvtwv et La) £uo) 8 cav Taaav codd. edd. ante D,
man. rec. d)vouvTO. — ETUTipiovxfov La. £utoviav coni. Sylb., Tapaayoi 81 av Taaav
8. pLoQ' 0)v£wv Va, 9. xal TroTa8£ xaTiaaiv coni. K (
8 i av invenisse et ex his £uw 8 cav
II. £v9'a 8 t).^ I 4, 3, £vQ'a cuv Zink. — vuv glossemate voci oapcTiv adscripto enatum
delendum censet K. — post dvix),Yn|j6pi£vot putans, probant C D, hic 8 av’
primum in 8 cav
excidisse ououv putat K. 12. xal £a9‘£pi£vot. per errorem corruptum, deinde ab inter-
8e edd. ante C Vb La Pa, xal om. cett. polatore in £uw8iav mutatum dicens, v. praef.
edd. codd., in R est sup. lin. addit. 13. mai. p. XXXII, rec. Sch, D per errorem
£pY)p.6aavT£c Vb. — xo om. Va. 14. 8 e in contextu om. 8’ av, t 8 £~v £p9£pe? Tap-
om. edd. ante B Vab M Lab Pa, est in cett. £y_£Tai Tocaav Schneider coli. I 21 extr.
94 MESSHNIAKA.
olBoc L>Bo)p 6'£a7aij.£voc t6 Iv 0£p[j.O7ruXai?, ouiri t:o’j tcocv. aXX’ odov xaT£i(7 iv
::ap£)(£i:aL ::poc ’Io7ut:'/] 7u6X£r 8'aXa(j(7'/]!; p,£v lyyjzoczM -zb uBcop Icnri, Xoyciv
lOTuaiBa 7:pGX£T(70‘ai vr,v K'/]cp£w^, £VTaD0'« 'zb ai;j.a aTwGvyitao-O^a!,. T^cop B'£
avBpa £xBgvy£^ ix£T'/]v, IlaxrJyjv tgv A-jBgv. tggtg [j.£v Byj (j.£Xaiv£Tai, 10
T£ 7up6o-£iG-i xai £[X7:gi£T cppixYjV, zT:iGy6^Ti B'£ G)iyGv aT7£ (papij.axGv 0'£p[j-aiv£i
11 TG ::GptoB£(7TaTGv. xai ocrai^ [j.£v T*/]yaT^ 0>aG[j.a iB£Tv xaT’ iBigv ti, TG^aGTa^
8'£a<7a[j.£VGC GlBa, yap B-r] iXxGGoyoc 8'a’j[xaTG? £TicrTa[X£VG' TapiYjixi' aX[XGpGv 15
B'£ 5Bcop xai TTpGcpvGv G’j [j-£ya 0*aG[j-a £C£’jp£Tv. Bgg Bb aAAGioc’ tg pi£v
Kapia^ £v t:£Bu<) xaAG’jp.£V(o A£’jxco 9'£p[j,Gv ettiv 'jBwp ::apa xo>[j//]v ovG[j.a-
12^Gpiv'r]v Aa(7X’j}.G'j, ti£Tv xa\ yaXaxTGC YjBigv' tgv Bl 'HpgBgtgv GiBa £i::GVTa
OJ^ £^ TGV TGTap.GV TGV "VTUaVLV £xBtBo)C7lV GBaTG^ TlXpGG TYpp'/). TZM^ B’ (XV
1. 1:0 uSci^p edd. ante S, om. to cett. edd. 1 xai inclusit Smai. probante Lobeckio, Franz
codd. 2. yo-AUTpon? alterum p. corr. Lb. ^
3. y_p 6 av
codd. edd., sed II 10, 6 ypoidv. b-auiAct 9 a(7 iv slvai y poiplvo) xal iSgvti, iSiaL
— '^Eppaicav cod. Phral. 4. ’l 6 r:r, v£pov Tt, Kays. p. 1087, Sch Jb. f. Ph. 1864,
D contra codd. — Tiolsi? A. 7: 6 /.'.? Vb p. 43 duas lectiones (osaic [aIv
La R Pa, in hoc corr. ia T:olziq. — tc IrauiAa tSsTv et oaxi p.£v T,r;{a\ O-aujAa iSovu)
om. Pcd Ag Lb Vab, in R sup. lin., est in unam coaluisse censens coni, bauixa iSovTi.
in edd. La Pa. G. Tr,v Kr, 9 . Sch MS., tou Schmitt Philol. 1856, p. 479 psT^ov vi pro
K. codd. edd., cf. ol ToiSi? 01 0 £pic7 TO — xai iSovTi ,
Froehner Rh. M. XXXXVII
/.).£ 0 U? I 1, 2. 4, ]. 5, 2. 8 ,
4. 17, 6 . 18, 1. 299 xaTiSovT'., ego y.nx' \'
8 6 v ti
', ob aliquid
21, 8 . 22, 6 . 23, 8 .
26, 4. 32, C. 37, 4. peculiare, cf. II 13, 8 . 15. Srj om. S M
38, 3. 39, 1. — u5wp T£ Vb. 8. l£7,jO) — eAczjaova; edd. ante S codd., slaaaovo?
Ag. — S'£p!Aoc y.a\ Iv Va. 0. dYapvcu?, 6 cett. edd., ut Valck. Lobeck (ad Phryn. p.
yjoiv Va. 10. £-/. 86 vtoc Lb R, hic £ sup. 215) Porson. voluerunt. — izzpir^\xi. a sup.
0 .
— -ra*/.-'jr,v A. — toutov p.£v La. 13. £, R. 16. Amas, pro s^rjpsTv legisse videtur
Iniayoyzi 8 £ oliyo-f om. ]\1 Lb, habet R in £xpsTv, sed illud conlirp'atur voce £c£upr,Tai
marg.. Si: om. La. — d"£ * jxaxov A X K, in ^ 12. — 8 w 8 £ dloTa Ag. 17. KapSia?
6ct£ 9 dp[Aax.ov cett. edd. codd. 14. ozai edd. ante B codd. praeter Va, qui (IpxaSia?
p£v TzriYai A X K F, ozoa; p£v Tzr^ycn^ cett. habet, Kapia; B et edd. rell. ex emend.
edd. cum codd. — xal iSov-ri edd. praeter C S, Palmerii (KapSia? suspecta vox; fort.
codd. fxal TSov Ag Pcd), xal tziovzi 9 dp- Kapia? Palm. MS.\ quam probat S. —
paxov et supra 0'£pjAaiv£i, d”£ t 6 TuptoSsV-a- (3 vopas 6 [A£vov La. 18. Saxvulou et
rov coni. K, /ai IS' 6 v xi C Smin. e coni. IStov Vb. 19. zlq edd. ante B M Vab Pa
F, idem vult llerw., probat Frazer, iSsTv R La, h; cett. edd. Pcd Ag Lb. — uuTiaviv
IV 35,9-36,4. 95
Atxaiap)(ioc TuppYjvwv s^supvjTai uBwp g(d{gi 0'£p[j.Gv, gutco By] 'zi o^u
W(7T£ TOV [l6}^u[3BoV, Y^p ^la [XoXu(3Bg!J pSGV, £T£(7l XaTSTYI^SV OU TUoI^vOT^.
5 T7]V axpav "u6 KGpucpaaiGv ' Itu’ auT^ r\ HgXg^ x£Tirai. ^aGTYjv wxi<7£
auTYjv A£).£ya^. xai ty]? p.£v oux wvaTO, utug NyjXIo)? xal tc5v I^
xai p.v^p.a IvTO? tu6)^£(o? Igtiv aoTw, t 6 oXiyGv dTucaTrlpto i:y]? TToXgu
15^1 lvTauO'a -urd? NIcjiropo? xai Iti Tup6i7£pov Ny) 7.£(0!; «padv auXi^£(70'ai. £iy] 3
Tou nptoi:£(7i7.dou Tuairpo?* Tauira^ ydp By] xd? |3oU^ N“/]X£u? IBva Itui
Tw dB£}^(pw BiavTi dcpiX£i:o I? t'^v 0£(j(7a7.iav, xai IB£Q'Y] p.£V 6 tu6 tS>v
20 pOUXoXwV TOti ’IcpiX>.OU, >.a[XpdV£l [XI(t8'6v Icp’ ot? aUTW B£YjB'£VTl l|iaVT£U-
iTUTUfov xai [3oc5v dyIXa?, £i Ny] 1£U? T£ y£V£(79'ai oi (3ou? Itu£8'U[xy](7£ Td?
’Icpix>.ou xai 'HpaxX£‘i xaird Bo^av twv Iv "I[3Y]pia (5ocov Tupoo-lTa^sv E5pu(j8'£u?
IXdcai tc5v rTjpuovou [3oc5v ty]v dylT^Yjv. <I>aiv£Tai xai ’'Epu5 t6t£ Iv 4
25i;ix£>.ia Buva(jT£U(ov BpipAv outw? lyoi^ £? ird? jBoti? Td? 1^ ’Epu8'£ia? Ipwxa,
.w(JT£ xai lTudXai(7£ Tupo? Tov 'HpaxXIa dO^Xa Itui Tud^Yj xaTa8'£[j.£vo? Td?
M Va. 2. Awiaiapxsia D praef. p. XIII. 16. y£voiJi£vwv post :to,t£ aut ovto)v post
(
jLoXipSov Lb, Tov |ji6).i|38ov cett. ecld. praeter ciendum erat. 17. KpozzaiXdou La, Trpw-
B, M Ag- Pc cod. Phral. Va La, tov p.6Xu(38ov T£).dou Vb, marg. R. — o8va AXK La
B, ut voluit Sylb., est in Pd, i sup. u, Pa R. — hi libri post s8va habent iipix).ou,
deinde (jtoXupSou Pac Ag R B, [j.o)vi§8ou Pd. in R est exp. 18. £V£xa D Sch, ut solent.
— Y^P Lb cod. Phral., 8 y) om. rell. — [6] S. 19. £8£^S't, La. 21. dpd M. —
— ^tov La. — jtaT£(JTyi|£v Va Lb. t6t£ om. M Va R, in hoc est sup. lin.
4. 8e xai £x Vb. 5. wxY)a£ Va. — TluXa? addit. 22. t£ om. La. — ImQ-upnQaa? R
voluerunt Palmer, et Heyne. 6. xXijawvoc Va Pcd Ag M Lb, in R £ sup. i, Im-
Vb La, Y] sup. u Vb. — tou? apy^ovTa? Ag. S'U[j.Y]a£ La, £7r£b'U|Jirja£ Pa, £TU£b'up.ia£? Vb.
— T£ TO (sic) M. 9. T^ olziq. La, t^ 24. IXdaa? Va. 26. Inzldaai A Pacd Ag
VY)X£ia Va. — i,<; touto Lb Va R, in hoc <j Va Lab, in Pa sup. lin. Ticcliaai, ut videtur,
sup. ou. 10. 0 [j.Y)po? Va M, op.opo? La. d7r£Xdaai Vb, £Ti£Adaa? M R, £TudXaicj£ cett.
96 MEIIHNIAKA.
Boiy^. Taura ij.£v tov Xoyov [xoi |3£j3aioT, tou- t6t£ /atp£tv [xaliGTa
5 av0‘pOJTO’J^. Ev£IJ.OVTO £[J.01 BoX£Tv, OCl TuU NYjX£W^ (iou^ £V TY, ’j7:£popia
ra TG>.Aa' ’j::6'j»a[j.[j,6£ t£ y«P (b; Irirav */) twv II-jAiojv /wpa, xai5
Toav [iourlv ou/^ txavr, TOGa’jT*/]v ?:(xpi'/zGb'ca. [j.apT’jp£T ^£ p.oi xai "Op-Y^poc
£V [XVYj[J.Y, N£(7T0p0C £TlA£YWV (XEl j3a(7I,X£a aUTGV Yjp.a0‘6£VTO^ £iva!. 11’jXoU.
6 4. Tcu Xipivoc B'£ •/] I(paxT-/)pia v9](jo? TpG[i£[iX'/]Tai, xa8'ar£p tgu opp-Gu
TGU AyjXicOV Y] 'pY,V£ia. £GlXaTL ^£ dl av0'pOJT£La!, TU/ai Xal /(Opia T£(0^
££ t7,V Y‘7;'A xai ETl TGUTO) AlGVUTiaBa GVGp.a‘:^G'J<7L T-7,V TTr/pY;/. £(7Tl ^£ xai
’AtgX7.(ovg^ £v KuTapimaTc i£pGv xat \\b%yoic £Tix7.y,Tiv KuTapiTCiac. Iv
edcl. e corr. Xyl. 1. tou sauTOv Vb, 3. I codd. edd. praeter D Sch, qui 'PurTaXeiav
^?6 vti Vb M R Pa, marg. R 8oi£'. yp-, marg. !
scribunt, ut erat I 36, 2. — aToXoyouiJievtov
*Pa 8oir,. — [xdh.azoL yaipsiv eilil. ante H M R, supra vers, in R droXov, idem ad marg.
La, marg. R, y^aipciv fjiaMjTa cctt. edd. codd. aT:oX(.)af^(ov, sic Vb Pa, dToXouij-fvfov Va,
4. ij.ot Vb. 5. La. (>, ixavT^v d::oAW[X£V(.)v La, Xo sup. oX et ou sup. sequ.
^ bi. — TOjauTaic coni. B, probat Sch pracf., (.), d-oXXoixEVfov Pd, priore X expunct., a-r.o-
M Ag \'a Vn. 7. aid Lb Vn M Pcd Ag, uncis notari iubet Sch pracf. — dv£S'£jav
ad edd. codd. cett. J). pr.vsia Lab Vb La. 16. KvTapiasia; et KuTap'.7s*'ai^ edd.
Pac R, p£i\£ia Pd, r, sup. £i prior. — av!>pto- ante S R ^'ab Lab Pcd, yurapisaiav
Tiiai \ b, avl^pcoTUvai vel avti'p(o::£'.oi maluit x.'jr:api7J(a'.; M, RuTapicrsid^ et Ku"apisaiaTc
Sylb., illud saepius invenitur apud Paus,, cf. I cett. edd. Ag. 17. £v. pro Izz'. M Lb Pc.
17, 1. IV 4, 7. 2P, 9. 30, 5. VIII 2,6. — y wpia 18. £-'i Touvo La Pa. — verba y.ai £"i 'Outo
T£ (b; La. 10. -poTjy^ai C M Pacd \b Lab TT,v TT^yrjV habet Pa ad marg. — tTjV
R Vn, 7:por;/^9'Tr;, ai sup. r;. Ag, -por,y£vai A •,'Tv Ag. 21. T£ om. Vb Ag La. 22. TcXcc
Va, marg. R cett. edd. H. zo~; om. La. — tc5v |X£77r,v',y.(ov vou T£tapTOU Xoyou Ag, •:£Xoc
Gap. I.
Die Choiriosschlucht Grenze Me s seni ens.
Messene, Triopas’
Tochter, giebt dem Land den Xamen. Andania der Kdnigssitz.
Es hat keine Stadt Messene vor Erbauung der jetzigen ge-
geben. Der Geheimdienst der grossen Gdttinnen von Kaukon
eingefiihrt, von Lykos, Pandions Sohn, mehr zu Ehren ge-
bracht und spater von Methapos neu geordnet.
Der Anfang des Buches „kmipft an den Schluss der Lakonika an,
S. 1,1. Msaairjviou o£ Tcpoc x^v acpsxspav xfjV aTTOv£|XTfj0^£ijav utto xoij ^aji-
Xew? eg ro da Pausanias ausser Kardamyle und Gerenia
Aaxwvtxov opoi xxX.,
(III 26, 7f.) auch Leuktra und Pephnos ais nach der Behauptung der —
Messenier —
ursprunglich messenisch bezeichnet (III 26, 6. 3), so scheint
das durch den paad£Ub, d. h. Augustus, von Messenien abgetrennte Stuck
des Kiistenlandes bis nach Pephnos, d. h. bis zur Miindung des Fliisscbens
Pamisos an der Ostkiiste des messenischen Busens, gereicht zu haben.
Auch aus Strabo VIII 361 lasst sich scbliessen, dass der Pamisos seit
Philipps Entscheidung die Grenze zwischen Lakonien und Messenien bil-
dete; eben darum nennt auch Tbeopompos frg. 192 Thalamai eine messe-
nische Stadt. Bemerkenswert ist, dass bei dieser Neuordnung nach IV
30,2 und 31,1 die Messenier auch diesseits der Choiriossclilucht eine Ein-
busse erlitten, indem die Stadte Thuria und Pharai ihre Freiheit an die
Bewohner von Sparta verloren, vgl. Bd. I zu S. 734,19 und iiber den ager
Dentheliates zu IV 31,1.
S. 1,2. Statt opoi erwartet man eher den Singularis, wie z. B. V
6,3, doch vgl. I 29,6 — xax£Xa^£v d7ro9av£iv — x£xa 7 |X£vou^, Ivila — eijI —
dpoi, 38,8. 44,10. II 34,6. 12. III 23,2. IV 4,2. 22,7 u. s.
S. 1,3. Xotpio^ vaTTY) ist eine enge, vom Choiros, dem heutigen
Bache von Sandava durchflossene Schluclit, welclie Augustus ais Grenz-
scheide zwischen Lakonien und Messenien festsetzte, vgl. Gap. 30,1. Leake
I 330; Pelop. 186. Curtius II 160; 194 A. 34; 286. Bursian II 154.
S. 1,4. Zu Lelex vgl. III 1,1, zu Myles ebd. und III 20,2, zu Po-
lykaon III 1,1; in Gap. 2,1 sagt Pausanias, dass die altern genealogischen
Dichtungen Polykaon und Messene iibergehen, also sind die beiden spatere
Erfindung, falis sie nicht von der Voikspoesie geschalfen waren, s. Niese
a. a. 0. 16 A. 3.
S. 1,7. Zu Triopas, nach Paus. dem fiinften in der Reihe der argei-
ischen Konige, vgl. II 16,1, Bd. I zu S. 420,5.
S. 1,8. 9 povooja mit oder ohne |i-£-'a s. Bd. I zu S. 26,5.
S. 1,11. £X£ibr] xr^ Mejjt^vy] xo ovo|i.a d“o xr^ lIoAoxdovo? yo'^ouy.6g, in
Wirklichkeit bedeutet M£jjr'vrj so viel wie ixzj6'(ouoc, Mittelland, s. Ross
Konigsreisen I 203 A. 2. Curtius 188 A. 6.
S. 1,13. Zur Lage von Andania vgl. Gap. 33,6.
S. 1,16. £v xaxaXr>/(o x(ov £^ iXtov d'f txo[X£vwv xxX., die Stelle findet sich
II. II 591 fi’.
S. 2,1. £v ’0d’jc73£i^ xxX., gemeint sind die Stellen XXI 18. 15fg. und
III 488 fg.; die erste Stelle beweist iibrigens nichts, denn MEjjr^vtoi wiirden
auch die Bewohner einer Stadt Messene heissen. Dass durch die Kom-
'bination der beiden andern Stellen Messene ais Landname erwiesen sei,
sagt auch Strab. \TI1 367 die Bemerkung ist nicht liberflussig, da die
;
261 — 307, auch ais besondere Schrift: Die Mysterieninschrift aus Andania,
Gottingen 1860, darnach zitieren wir) imd seitber von Foucart bei Le Bas-
Foucart 326a, Cauer Del. ‘^47, Dittenberger Sylloge 338 und R. Meister
in der Sammlung d. griecb. Dial. Inschr. III 2,124 ff. edierte Mysterien-
inschrift, die im Jahre 1858 zehn Minuten siidlich von dem Dorfchen Kon-
stantinoi an einem Orte namens Ka[xapai? oder KscpaXoppucji in der Nahe des
alten Andania aufgefunden wurde.
S. 2,13. Tu)v pisYaXwv 0£o)v, da Paus. uberall von den Weihen der grossen
Gottinnen zu Andania spricht (Gap. 14,1. 27,6. 33,5. VIII 31,1), d. h., der
Demeter und Persephone, so sind nattirlich die vorkommenden Genitive twv
jL£
| 7 dX(jDv Oswv (§ 6. 2,6. 3,10. 15,7. 16,2. 26,8) ebenso zu erklfen; nun lehrt
aber die Inschrift, dass neben Demeter, Hermes, Apollon Karneios und
Hagna oi 0soi es seien, denen die Mysterien gelten. Nach Sauppe
S. 43ff., dem sich Cauer a. a. 0. S. 40, Dittenberger a. a. O. Anm. 26,
R. Meister a. a. O. S. 137 u. A. anschliessen, sind dies die Kabiren;
er vergleicht namentlich Dionys. Hal. A. I 69 ra p-sv ouv sk MxaXiav utu’
Aiveiou xopujiHvTa ispa — 7 pdcpa> xaiv x£ p-£ 7 dX(ov 0£u>v £ixova? £ivai, ou? 2ap.o-
Opax£? 'EXX tqvwv jJidXtJxa opYia^ouaiv. Diod. IV 49 xoi)?
6’
’ Ap^ovatixa? cpaalv —
sk 2 ajxoilp 7 XY]v xopucjh^vai xai xok \is'{dkoi(; 0£ot? xa? £uya? aTroSovxa? TrdXtv dva-
ih£ivai xa? cpiaXa^ zk xo x£[x£vo?. Topffer dagegen Att. Gen. 220 sieht
in diesen \iz^dloi Qzoi die Dioskuren, auf deren Dienst gerade die Messe-
nier die altesten Anspriiche erhoben, s. Paus. III 26,3. IV 31,9 und vgl.
I 31,1 K£cpaXr]jt o£ oi Aioaxoupoi vofxtCovxai p-dXiaxa. M£ 7 aXou? 7 ocp oi xaux-^
0£ou? ovop-dCoujiv. Diese Ansicht hat viel fiir sich,doch werden spater, in helle-
nistischer Zeit, in Andania wie anderwarts die Dioskuren ftir Kabiren ge-
golten haben, vgl. Preli er-Robert 749 A. 5; 862. Zeugnisse fiir die Ver-
mischung der Dioskuren mit den Kabiren s. Furtwangler bei Roscher I
1164. Nun meint aber Sauppe, Paus. habe hier das Versehen begangen,
die }x£
7 dXai 0£ai an die Stelle der
p.£ 7 dXoi 0£oi zu setzen (Topffer a. a. O,
220 hat Sauppe missverstanden; dieser nimmt keineswegs an, Paus. habe
sich im Ausdruck versehen, indem er die feminine und maskuline Form
verwechselte); dies anzunehmen waren wir aber doch nar dann genotigt,
wenn die erstern zur Zeit des Paus. durch die letztern verdrangt gewesen
waren, was nicht der Fall ist. Wie in Theben der Kabirenkult dem De-
meterdienst nur beigesellt wurde, nicht aber diesen verdrangte, so wird
das auch hier geschehen sein, vgl. IV 1,7. IX 25,6.
ihm den Lykaon (Apoll. III 8,1- Tzetz. Lyk. 481) oder den Poseidon zum
Vater (Athen. a. a. 0.).
S. 2,11- d)Xuov — rodoa ehou vgl. zu I 31,4.
ebd. o[JLvoc Mou^atoo Auxoixioat^ Tronrjbsk h Arjfxyjtpa nacli I 22,7
das einzige von den ilim zugeschriebenen Gedicliten, das Paus. fur siclier
ecbt balt.
S. 2,16. Zu Lykos vgl. I 19,3. Nacli IV 2,6 hat er die Weihen
der grossen Gdttimien auch dem Aphareus von Arene mitgeteilt und nacli
IV 20,4 den Messeniern im ersten Kriege durcli seine Orakelspriiclie Mut
gemacbt.
2,17.
S. Der Wald des Lykos, von Dichter Rliianos ('s. unten
Gap, 6 und Meineke Anal. Alexandr. 198) zusammen iiiit dem Elaion-
Gebirge genannt, wird von Hanriot lieclierches sur la topograpliie des
demes de 1’Atticjue 185 (s. Topffer a, a. 0. 215 A. 1) umsonst am Brilettos
gesucbt; er lag auf der niesseniscben Seite jenes, die Grenze zwiscben
Arkadien und Messenien bildenden Gebirges; nocli beute soli eine Sclilucht
dort Drynia lieissen, Curtius I 344 A. 30. II 153; doch wird die An-
nabme von Curtius, dass der Name Elaion aucli auf die am linken Ufer
der Xeda belegenen Gebirge auszudebnen sei (II 130), von Conze-
Micliaelis A. d. I. XXXIII 57 und Bursian II 156 A. 2 in ZweifeI
gezogen. Naheres dazu VIII 42,1.
S. 2,18. IJber Khianos s. Cap. 6.
Agaopli. p. 982 und audere nacli ihm annalimen, liat Sauppe zweifellos
riclitig vermutet. Uie Zeit des IMethapos liisst sicli niclit init Siclierlieit
bestimmen; die einen lialten ihn fiir einen Gesellen des Onomakritos, in
S. 3,5. ff. Zum Epigramm vgl. den Appar. erit. Die viXeuha bezieht
Sauppe auf die Irren der Deineter und die in der Mysterienfeier die-
selben naclibildenden Aufziige; dagegen spricht aber der Genitiv Koopa?, der
auch von xeXsuha abhangt, ohne bei dieser Erklarung zu ilim zu passen;
asp-v^?, welches Sauppe Verweisung auf I 31,4 erganzen will, wird
rait
dass einzuschalten sei, also das Wort, rait dera in Andania die Kore
sclileclithin bezeichnet wurde, ist erst reclit unwalirscheinlich. Vorzuziehen
ist diesen Vorsehlagen und auch der Annahine, dass ein Verbum ausge-
fallen sei,Konjektur von Lobeck, die das sonst undeutliche xsXsuha
die
verstandlich macht; zu denken ware an Bahnen, die dem Wettkampf dienten;
dass aber Wettkampfe zur Zeit der Festfeier stattfanden, zeigt die Er-
Gap. II.
Paus. selbst zuzuschreiben. Die NauTraxTia aus cleiien Paus. nur eine
Stelle erwabnt, II 3,9, haben einen imbekannten Verfasser; gemeiniglich
schrieb man sie einem MiXr^^ioc zu, jedocli liielt Charon von Lamp-
sakos den Karkinos aus Naupaktos fiir den Verfasser, und Paus. billigt
diese Ansicht, da man durchaus nicbt einselien kdnne, wieso ein Milesier
STTSjiv 7r£TrotTj|X£vot; 7 ovai'/a? den Titel Naorra/Tia batte geben kdnnen, X
38,11. Nach A. Fick Hes. Gedicbte Fassung und
in ibrer urspriinglicben
Namensform sicli tindet, ebenso VIII 35,1, vgl. den Appar, erit.
ebd. Der Name Oichalia kebrt in verscliiedenen Gegenden wieder,
aber sicher bezeugt ist nur die von Strabo im Gebiet von Trachis erwabnte
Stadt (X 448, s. auch Steph. B. s. v.), vgl. die Inschrift von Hypata in
596 und Od. XXI 13 zu sprechen, und sicher thut dies Pherekydes beim
Schol. Soph. Trach. 354, vgl. Strab. VIII 350; fiir das euboiische Kreo-
phylos, an den sich Soph. Trach. 74 und Hekataios anschliessen, vgl.
Strab. X 448; doch war es nach Strabo 1X 438 streitig, welche Stadt Kre-
ophylos gemeint habe; vgl. auch Steph. B. s. Or/aXta und Plin. h. n. IV
S. 4, 6-5, 9. 103
15 und 64. Endlich galt Eurytos auch ais Eponymos des aitolischen Volks-
stamms der Euiytanen, in deren Gebiet es ebenfalls ein Oicbalia gegeben
haben soli, vgl. Nikander und Aristoteles bei Tzetzes Lyk. 799. Strab. X 448.
S. 4,18. Y]X£i 7ap 6^ £? d[X'fiapYjTYja(,v xwv Iv xt] 'EXXaot xa TtXsiio, daruber
klagt Paus. ofter, vgl. I 38,7. VIII 53,5. IX 16,7.
S. 5,1. Der durch Schuld der Uberlieferung ausgefallene Eupolwv
X070?, mit das Epos des Kreopbylos von Samos iibereinstimmte, be-
dem
hauptete, dass Oicbalia in Euboia liege. Zweifellos scbilderte diese Hera-
kleia, wie Herakles, weil ibm die Hand der Iole betrugerischer Weise ver-
weigert worden war, die Stadt des Eurytos zerstorte, und war also identiscb
mit der Or/aXia? aXwau, ais deren Verfasser neben Kreopbylos aucb Homer
genannt wurde, vgl. Strab. XIV 638.
ebd. £v X/up {xotp? x^? ’Epexpix^?, vgl. Stepb. B. s. 2xia?- saxi xod
xai (bvojjiaasv Wpr|vrp^ wie z. B. II 1,2; die Breviloquenz kebrt ofter wieder,
s. z. B. V 1,4. VIII 4,5. 38,3.
S. 5,8. auxob os -(uvatxb? x^? aux^? xai dSsXcp^? 6p.o|xr)xpia?, zum rascbern
Verstandnis aucb fur Gap. 3,1 geben wir den Stammbaum:
Aiolos
21,7. III 1,4; damit ist also gesagt, dass das vierte Bucb spater ais das
zweite und das dritte gescbrieben sei; es ist iiberbaupt langst erkannt,
dass wir die Bucber in der Reibenfolge vor uns baben, in der sie ge-
scbrieben worden sind, s. die Zusammenstellungen von Siebelis im Kommen-
tar vor den einzelnen Bucbern, Gurlitt 1, Kruger Theologumena Pau-
saniae 10 n. 3, die Sammlung der Belegstellen bei Frazer I p. XVII n. 5
(das erste Bucb ist vor dem zweiten gescbrieben, vgl. II 19,8. 21,4. 23,6.
32,3; das zweite vor dem dritten III 6,9. 10,5; das dritte vor dem
vierten
in 7,5. 15,10. IV 2,4; das funfte vor dem secbsten; das secbste vor dem
siebenten VI 3,8. 8,5; das siebente vor dem acbten VII 7,4. 8,6; das acbte
vor dem neunten IX 41,2 und das neunte vor dem zebnten X 32,10).
Frazer fugt nocb folgende die Tbatsacbe bestatigenden Stellen bei: I 24,5.
III 11,1. 17,3. IV 29,1. 12. V 15,4. 18,8. 27,9. VI 2,4. VII 20,6. VID 5,1.
31,1. 37,1. 48,2. 52,5. IX 14,5. 19,2. X 9,2. 19,5. 37,4. 38,10; bierzu lassen
sicb nocb viele andere Stellen fiigen, in denen ebenfalls auf in fruberen
wird, wie: II 1,4. JII 1,1. IV 28,3. 31,7. 9. V 10,4. 16,4. VI 4,10. VII 3,4.
VIII 25,11. 27,11. IX 5,5. 6,5. X 24,4.
S. 5,11. Uber Arene s. V 6,2.
wie Strabo meinte (VllI 349 6'.), das tripbyliscbe, aucli nicbt die Stadt in
Elis am Peneios, sondern lag bei Lepreon auf dem Vorgebirge Koryphasion
an der Bucht von Xavarin, wo sicli noeli die (Irotte des Xestor, eine ge-
niumige 4’roptsteinli6lile, betindet, s. Leake 416 6. Uurtius 174 6‘.
I
197. Viscber 436 t. Bursian 177. Lollinglin Badeker 189; vgl. die Xote
zu (bip. 36,2.
Sparta zeigten (III 13,1), wie sie aucb das pvr,|xa des Ajiliareus nach Sparta
verlegten (III 11,11), so spriclit sicli liierin nach Drexler bei Kosclier
II 100 das Bestreben aus, wie das Land Messenien, so aucb dessen Besitz
an Sagen sicli anzueignen, aut’ dass Messenien ganz und gar in Lakonien
autgelie. Idas wird bei Ilomer xapxisxo^ s-r/bovtojv avopojv genannt (II. IX
558), heisst er bei Apoll. Kli. I 151, xapx£po^ bei Tlieocr. 22,140.
Die Pindarstelle steht X. 10,115; es wird daselbst bericbtet, Lynkeus liabe
vom Taygeton aus den Kastor in einer liolilen Eiclie sitzen sehen.
S. 6,1. loa ^jk kXsoraxpav »l’jYax£pa £x .Map7rr'3jrp, um die Marpessa
liat Idas mit Apollon gestritten; da Zeus die Kampfenden tremite und der
Marpessa die Wabl zwisclien beiden freistellte, walilte sie den Sterblichen
aus Furclit, der Gott mocbte sie, wenn sie ait geworden, verlassen, s. II.
IX 5566’. mit Scliol. Apoll. I 7,8.Die Sage war sclion auf dem Kypselos-
Kasten dargestellt (V 18,2) und 6ndet sicli oft auf Vasen, vgl. Preller-
Kobert 275 A. 2. Idas wird von Zeus mit dem Blitz erschlagen, Apoll.
III 11; dass seine Gattin sicli darauf selbst den Tod gegeben, wird sonst
niclit bezengt; vielleiclit liegt eine Verwechselung mit Altliaia zu Grunde,
die wie Kleopatra nach dem Tode des Meleager sicli erhangte, Apoll. I 8,3.
Gap. III.
Das Haus des Aphareus stirbt aus, die Herrschaft iiber die
Messenier komnit an Nestor. Die Sbhne des Asklepios, die
gen Ilion zogen, waren Messenier. Die Herakleiden ver-
treiben die Nachkommen des Neleus, Kresphontes erlangt die
Herrschaft durch List. Stenykleros wird Konigssitz der Hera-
kleiden. Kresphontes wird mit seinen Scilinen erschlagen,
der allein iibrig bleihende Aipytos wird von den Arkadiern
eingesetzt. Seine Nachkommen, die Aipytiden, bis Sybotas.
ihre Mutter war Gorgophone, der Vater des ersteren Perieres, der des
Tyndareos dagegen Oibalos (II 21,7. III 1,4. IV 2,4), also sind die Sohne
der beiden dv£»]^ioi; s. den Stammbaum auf S. 103.
ebd. Zum Kampf der Apharetiden mit den Dioskuren vgl. Pind. N.
10,60 — 72. Kypria frg. 9 K. Prod. Chrest. 1, ebd. p. 18. ScboL Pind.
N. 10,114, dazu die ausfuhrliche Schilderung bei Apoll. HI 11,2. Mit
allerleiAenderungen erzahlen den Kampf und die Veranlassung dazu Ovid
Fast. V 699 —
714 und Theocr. 22, 137 211, und noch weiter entfernt —
sich die Erzahlung bei Hygin. f. 80, s. D rexi er bei Koscher II 98.
ebd. Tous ’
AjxXirjTcioo Tiaioa? axpaTSoaat xxX., namlich Machaon
und Podaleirios, IV 31,12. Hom. II. II 731. IV 204 u. s.
'/topiov bei Paus. zu dem Verdachte Anlass, die Sache verhalte sich
Iprjfjiov
so, wahrend Curtius 327 wegen Strab. VIII 360 (osr/.vutai 6’ev repYjvia
Tptxxaiou tepov ’ AaxXTrjTuou) die Frage aufwirft, ob niclit dort das messenische
Trikka (voii dem man sonst garnichts erfahrt) gelegen habe.
S. 6,17. Tov Ma'/aova 6 Nsartop —
-irspisTctov, s. Hom. II. XI 596 ff. IV
5fF.; wie schwach die aus Homer gezogene Begriindung der messeniscben
Anspruche auf die Asklepiaden ist, liegt auf der Haud.
S. 6,20. Mayaovo? piv^jia, vgl. III 26,9.
S. 7,2. £^£^aX£ Tou? NyjXeco? airoYovou? — Tto Xo^tp 7:poalb]XY] xio £? Tiaa}JL£vov,
die Dorier rechtfertigen ihr Vorgehen damit, dass Pylos dem Nestor nur
ais Trapaxataih^xr) gegeben worden sei; die vertriebenen Neleiden ziehen mit
Ausnahme des Peisistratos nach Atben, vgl. II 18,7 —9.
der von einer Mitscbuld des Temenos nichts weiss, aber ebenfalls be-
richtet, dass Krespbontes sein Land nicht zu vollem Pechte besitze. Wenn
Pausanias den Temenos zum Mitschuldigen macht, so ist darin kaum mit
Niese a. a. 0. 10 ein Versuch zu erkennen, einen Teii der Schuld von
Krespbontes auf Temenos abzuwalzen, um damit die Einverleibung Messe-
niens in Lakedaimon ais weniger berecbtigt erscbeinen zu lassen; vielmehr
wird so noch deutlicber gesagt, dass das feindlicbe Verbalten der Spartaner
gegen Messenien begriindet gewesen sei, da sie allein die Betrogenen
waren. Diese Version weist also nocb mehr ais die bei Apollodor auf
spartaniscben Einfluss hin.
S. 7,17. xat£T£TY)XTo, das Plusquamperfectum statt des summarischen
und farblosen Aorists: ais nun die Entscbeidung getroffen werden solite,
war das Los der Sohne des Krespbontes bereits aufgelost.
S. 8,1. ^<7av £^ HojXxou to dv£xaO£v oi NYjX£idai, die Ausgaben seit
Clavier scbreiben nach der Konjektur Kuhns fur das iiberlieferte opuXtat
(6[JuX£iai) Mivuai, eine Lesart, die von letzterem durch Strab. IX 414 und
Schol. zu Apoll. Rhod. I 230 geschiitzt wird; gegen oi NrjX£idai, welches
von Sylburg vermutet worden und in Pa am Rande steht, wendet
ist Kuhn
ein, TO dv£xah£v widerspreche, „quod non tantum Neleidarum, sed ipsius
Nelei originem antiquissimam indicat^, d. h., wenn wir recht verstehen
unter den Neleiden ware Neleus selbst mit inbegriffen und von diesem
S. 6,14-8,9. 107
konnte zwar gesagt werden, er sei xo dvsxaOsv ein Minyer, aber nicht, er
sei „ab ultima origine“ aus lolkos; ware das riclitig, so dtirfte Paus. aucb
nicbt sagen: oi 'HpaxXsioai x6 dvIxaOsv siat, IlepaeToat, wie er es II 18,7 tbut;
denn von dem ersten Herakleiden, der ja docb mit eingescbiossen ware,
wiirde x6 dvexaOsv ebenso wenig passen. Fallt also dieser Einwand dabin,
so ist auf der andern Seite nun gegen das rezipierte Mivuai zu sagen, dass
Paus. selbst in diesem Bucbe Gap. 36,1 die Leute aus lolkos nicbt Minyer,
sondern Pelasger nennt; Gap. 2,5 sagt er, dass Neleus aus lolkos ein-
gewandert sei. —
Sonderbar ist die Behauptimg von Gurtius 188, die
Ubersetzung von Schubart und Walz —
es ist die Ubersetzung von Ama-
saeus —sei ganz falscb und sinnentstellend; sie lautet: invidiosa iam erat
apud ipsos regum superiorum potentia, qui erant Minyae ab Iolco oriundi.
Gurtius verstand unerklarlicherweise die Stelle, ais besage sie, dass
die angebliche Verwandtscbaft mit den Minyern eine Art von Anrecbt auf
die Herrschaft geben schien
zu und dass „die Aufnahme der
,
dass alie spatere Gescbicbte aus derselben Quelle fliesst, indem die
das blutige Ende des Krespbontes durcb seine tyranniscben Geliiste veranlasst
(Legg. 683 G ff.). Bei Nicol. Damasc. frg. 39 (F. H. G. III 376 f.), der
aus Epboros scbdpft (vgl. Strab. VIII 361), wird ausfiibrlicber bericbtet;
geborenen, die den eininal eingefuhrten Stand der Dinge erhalten wissen
wollten, sondern aiich die Dorier waren mizufrieden init dem tyrannischen
Vorgehen des Kdnigs, das sich sovvolil in der Statuierung der Gleichbe-
rechtigung, wobei sie niclit gefragt worden waren, ais nunmelir in der
Aufhebnng derselben zeigte. Es kam zu einer Verscbwdrung und
Kresphontes wiirde ersclilagen, vgl. Ni e se a. a. 0. 1 ft‘. Wie im
euripideisclien Drama Kresphontes der
wissen wir Mord begriindet war,
nicht; da aber Euripides den Briider des Kdnigs, Polyjjliontes, die Blut-
that vollziehen liisst, liegt die Vermutung nalie, es habe dieser im Drama
ais llaiipt einer dissentierenden politisclien Partei geliandelt.
bei Euripides lieisst der allein gerettete Sohn wie sein Vater Kresphontes.
Isocr. a. a. O. liisst die Sdbne des Kresphontes durch Flucbt sicli nach
Sparta retten und Xicol. Damasc. a. a. i), erziildt, dass zur Zeit der Er-
mordung des Kresphontes Merope mit zwei Sdlinen bei ibrem Vater
Kypselos in Trapezus weilte und dort den Aipytos gebar; die Morder
liatten den Kyjiselos durch Vorspiegelungen bewogen, ihnen die
1'alscbe
beiden Enkel zudann auf' dem Ileimweg umgebracbt
iibergeben, die
worden seien, walirend der Xeugeborene bei seinem Grossvater zuriickge-
blieben und erzogen worden sei.
S. 8,12. m Wp/oiox; /otTotYoujtv ciotov i; .\U37T'vr,v xta., vgl. VIII 5,7,
ebendies werden Eplioros uud Xikolaos bericlitet liaben, nacli Isocrates da-
gegen a. a. (
). § 20 tV. baben die Dorier, ais sie, das Erbe des Ilerakles
zu erobern, auszogen, einen Vertrag bescbworen, der sie verpHiclitete,
seine X'achkommen stots ais Kdnige anzuerkennen, dalier flieben die
Sdbne des Ermordeten zu den Spartanern und bitten sie um Ililfe, indem
sie ibnen ibr Land anliieten; auf Gelieiss des Orakels zieben die Spartaner
regieren, die Vdlker, ibren Kdnigen die Ilerrscbaft zu sicliern; dieser Eid,
der von Pausanias niclit erwabnt wird, aber aucb in seiner lA-zablung
nacbwirkt, ist es, der dieund den Istbmios
Sdbne des Aristodemos
zwingt, den Aipytos zuriickzufiibren; durcb diesen Eid constatiert aucb
Plato die Berecbtigung der Spartaner gegen Messenien vorzugeben, wenn
er aucb niclit, wie Isokrates, direct fiir Sparta Partei nimmt.
S. 8,14. Walirend nacb der Darstellung des Pausanias mit Aipytos
die Kube nacb Messenien zuriickkebrt und aucb unter seinen Xacb-
komnien bis zur Kegierung des Pbintas erhalten bleibt, spricbt Xikolaos
von Aufstanden des Demos, die sicli wiederholt liatten, bis das Land
scbliesslicb von den Lakedaimoniern iinterworfen worden sei, und ist nacb
Isokrates und wobl nach der Meinung Piatos der erste messenische Krieg
die unmittelbare Folge der Ermordung des Kresphontes.
S. 8,18. ~oh; i-oyovoo; Ai-’jTioa^ avti '
Hpa/Xsioiov xAr^brjvat, die That-
sacbe, dass die Xacbkommen des Aipytos, der nach der Sage docli ein
S. 8,9 -9,4. 109
Sohn des Herakleiden Kresphontes gewesen sein soli, Aipytiden iind nicht
Herakleiden genannt wurdeii, erlialt hier eine nicht sehr hefriedigende
Erklarung. Richtiger wird man annehmen, dass den Aipytiden in Kres-
phontes zn ihrer Ehre ein Stammvater gegeben wurde, der ihnen in
Wahrheit nicht zukam. Nach Niese a. a. O. 7 A. 2 waren Aipytos und
die Aipytiden eine spate Erdifhtiing und hier eingeschoben, um die Zeit von
Kresphontes bis zum ersten messenischen Kriege auszufiillen sie spielten ;
zu Cap. 33,2.
S. 8,23. /aTa^rrjjafi.svo^, von religidsen Anordnungen, vgl.
I 14,7. II 14,2. 4. 22,3. 30,2. 37,2. IV 1,7. 9. 3,10 u. s.; II 33,1 xaxsjTTQCjaTo
o£ xal T7.U Tpo'^r]vuov -apfHvoi? dvaxitHva' Trpo '(dixou xljV C^VYjv ’A3rjva.
uiro Acopistov irfx-wXETo yj xsXsxy^), liessen sie ihn in Messenien, so denkt sich
Pausanias die Sache, zunachst noch bestehen; ais aber das Land nach
Vertreibung der Messenier in die Hande der Herakleiden von Sparta kam,
wurden die Demeterweihen in Andania beseitigt und blieben es, bis sie
Gap. IV.
Unter Pliintas schicken die Messenier zum ersten Male eiiien
Mannerchor nach Delos, fiir den Eumelos das Prozessionslied
verfasste. Zwei Versioiien uber den ersten Zwist zwisclien
den Messeniern und Lakedaiin oniern. Ausbrucli des ersten
messenischen Krieges unter den Sblinen des Phintas. Veran-
lassung zu demselben, Po lycii a res und Euaiplinos.
hier an bis Cap. 5 a. E. bespricht Paus. die Ursachen, den Ausbrucli und
die Zeit des ersten messenischen Krieges.
S. 9,12. Upov WpT£[x»oo; xaXo'j|JL£vr,c Aipivartoo;, vgl. II 7,8 zu S.
4()0,18 und zur Lage des Ileiligtums Cap. 31,4.
ebd. p.£T£t*/ov 0£ aoToo p-ovoi A(opi£<ov 01 -£ M£7T>^vtoi xal 01 Aax£oa'.{xov' 0 '.,
dieser Sieger mit dem Konig Androkles des Paus. identisch sei, ist in
hohem Grade wahrscheinlich (fiber die Namensform s. C rusius Jb. f. Ph.
CXXXXIII 392) und die Behauptung des Paus., dass der erste messenische
Krieg unter seiner Regierung begonnen habe, steht im Einklang mit der
Angabe, dass der Krieg um 743 ausgebrocben sei (Gap. 5,10), vgl.
Topffer Beitrage zur gr. Alt. Wiss. 233.
S. 10,11. £;r]p?bj — To vgl. £;^pTo t: 6 X£|jlo^ IX 13,3 (aber IV 17,5
7T. £^iQ'.pi)Y]) und -oA£|xov apocorfiat III 2,3. 9,10; t] dxpiaioTaTov rjpOifj
IV 8,9.
S. 10,12. d'pop|j.^' — £U 7rpojoj 7:ou, vgl. Her. VII 168 uTTExpivavxo ouTto
EUTTpoaoiTra.
ist, dass nach der Darstellung Diodors die Lakedaimonier den Sohn des
Eiiaiplinos mit einem Brief an Polychares scbickten, in dem er aufgefordert
wurde, sein Recht bei den Ephoren nnd Kdnigen zu siicben; so gerat der
Jungling in die Gewalt des Polychares, der ibn zur Vergeltung fur die
Ermordung seines Sobnes totet.
ebd. 01 oylou slvai, Ysvljdai xtvi, vgl. V 14,1. IX 3,4 = svoyXeiv tivi,
oyXov -oLpiyzLv tvA III 18,10.
S. 11,13. ov— ETTotT^jaTo xal rpo TiavTaiv Aax. Iitijteujsv, statt xai w tipo -ir.
xtX., eine Xaclilassigkeit, die sicli Pausanias sonst nicht zu gestatten pflegt.
S. 11,15. T(p (%ix(p ypoj[X£voc, vgl. I 23,1 zu Bd. I S. 51,4.
ebd. eyiov dcpstoJi? rjorj xal aotou, vgl. I 30,1 zu Bd. I S. 75,3.
S. 11,18. u-oTmo? eyovTS^, actidscli, wie z. B. Dem. 19, 132, vgl. IV
22,6 jyovTs^ o£ Tt xal u-oktov tot£ £s atjTov, IX 13,8, dagegen passivisch I
10,4 xa -apa ’Apaivorj? Uuo-xa yj 7 o 6 |X£vo?.
Gap. V.
Bescliwerdepunkte Spartas. Die Messenier bestreiten
B er ecb tigung: die Lakedaimonier tracbteten vielmehr aus
ilire
Habsucbt nacb ibreni Lande. Bei der Beratung iiber die von
Sparta verlangte Auslieferung des Polychares kommt es zum
Kampf, in dem Androkles, der mit seinem Anbang die Ausliefe-
rung gewabren will, getotet wird. Unter dem messeniscben
Konig Eupbaes ne limen die Lakedaimonier obne Kriegser-
klarung Ampbeia durcb Uberfall. Damals war Aisimedes Archon
von Atben im fiinften Jahr.
S. 12,13. Sclmbart hat Tipo x£ orj ttocvxcov statt des iiberlieferten Ttpo dk
6rj 71.wohl deshalb geschrieben, weil die Verbindung dk dri sich nur hochst
selten nachweisen lasst, wahrend x£ dri sehr haufig sich findet; auch kommt
die Verwechslung von x£ mit di dfter vor, vgl. z. B. im 4. Buch: 3,5. 4,2.
7,11. 13,2. 14,6. (riXrj codd.). 18,1. 20,9. 25,6. 32,3 und die v. 1. zu III 3^7.
V 3,6. 27,6. VI 6,9. 11,2. VH 6,2. 8,9. 11,6. — V 1,4. VIII 11,3, doch
schreiben auch hier nur die friihern Ausgaben o£ otJ.
S. 12,15. Apollodoros, seit 279 Tyrann von Kassandreia, war
beriichtigt
wegen seiner unmenschlichen Grausamkeit, daher er dfter mit Phalaris zu-
sammen genannt wird, vgl. z. B. Polyb. VII 7. Dio Chr. II 100 E. Diod.
XXII 5. Polyaen. VI
Dass Lakedaimonier unter Kleonymos ihm halfen,
7.
Alpheios und Pamisos an der recliten Seite der von Messenien hinaufiPuhrenden
Schlucht, Curtius II 135. Vgl. ebd. 189 A. 12. Leake I 461 f. Boblaye
.109f. Bursian 165. Baedeker 298; eingehende Bescbreibung der Ruinen
bei Vischer 419 ff.
S. 14,14. tlber die Zeit des ersten Krieges vgl. namentlich Busolt
Griech. Gescb. * I 589 f. Wahrend iiber seine Dauer die bestimmte An-
gabe des Tyrtaios (frg. 5 Bergk) vorliegt,
dass er im zwanzigsten Jabr
beendigt worden den Beginn des Krieges kein zuverlassiges
sei, ist iiber
Zeugnis vorbanden; es leuchtet ja obne weiteres ein, dass die Angabe des
Isokrates (6, 27), es seien vom ersten inessenisclien Krieg bis zur
Schlacht bei Leuktra 4<K) Jabre verflossen, sowie die des Deinarcbos (g.
Dem. 73), nacb 4U), und die des Lykurgos (g. Leocr. 62), nacli 5(X) Jabren
habe der Synoikisinos Messeniens stattgefunden, keine genaue clironologische
Fixierung geben wollen. Anders aber stelit es mit der Angabe des Pau-
sanias, der Krieg babe >1. 9,2 = 743 2 seinen Antang genoinmen, eine
(
Angabe, mit der llieronymos (Ol. 9,1) und Eus. Arin. (Ol. 9,3), s. Scbone
81 f., so ziemlich iibereinstimmen. Wober stammt nun diese Datierung? Wabr-
scheinlicb von Sosibios, wie Rhode Rh. M. XXXVI 525 und nacb ihm
andere annehmen. Sosibios namlich lasst die Regierungszeit des Nikandros
i. J. 771 zu Endo gelien; gab er nun, wie das Apollodoros that, dem
Theopompos 47 Jabre, so Hei dessen letztes .Jabr auf 724, d. b. das letzte
Jabr des Krieges, nacli dessen Beendigung Theopompos, wie Paus. IV 6,4
sage, genauer sagt Pausanias, dass Theopompos nicbt vor
gestorben sei;
Beendigung des Krieges gestorben sei, wie Myron bebauptet batte nacb ;
Pausanias erlebt Theopompos nocb die Schlacht bei Thyrea, wenn er aucb
vor Altersscbwache und llerzeloid an ibr nicbt mebr Teii nabm, 111 7,5,
diese aber tand nacb Euseb. und llieron. in der 14. Ol. statt, genauer i.
Kampt’ um die Thyreatis nicbts zu tbun. Auf das .Tabr 724 kann aucb, —
wie Busolt angiebt (Gr. Gescb. folgende Berecbnung gefiibrt
* I 590),
baben: der erste Konig nacb Theopompos, dessen Regierungszeit man
sicber bestimmen konnte, war Leotycbides, der im .Jabr 491 den Thron
bestieg; zwiscben beiden lagen sieben Generationen (IV 15,3), 7x3372=
233 .Jabre, 491+233=724. Sicberbeit giebt eine solcbe Berecbnung natiir-
lich so wenig, ais wir uns auf diejenige Apollodors verlassen konnen und
es wird dies u. a. namentlich von Ni e se (Ilerm. XXVI 29) mit Energie
bervorgeboben, der meint, dass die Angaben des Pausanias und der Cbrono-
• grapben lediglicb auf Vernuitung beruben und keinerlei Sicberbeit gewabren.
. Andrerseits bemerkt Topffer (Rb. M. XLIX, 228 = Beitrage 233), dass
'
die Zeit des olympiscben Sieges des Androklos (01. 3 den man = 768),
ais identiscb mit Androkles, unter dem der Krieg ausbracb (IV 4,4), ansehen
diirfe, in bestem Einklang mit dem cbronologiscben Ansatz des Pausanias
stebe; im Jabr 736 sei zum letzten Mal ein Messenier als olympischer
i
S. 14,6-16. 115
legt auf Plut. Reg. et Imp. Apopbtb. 194 B, wonadi Epameinondas nadi
230 Jabren Messene aufgebaut babe (oixijai Msjjijvrjv 6i’ irdiv xpiaxovxa xal
•otaxoaitov); Xiese nimmt an, dass diese 230 Jabre vom Ende des zweiten
Krieges an zu recbnen seien; demnadi bestimmt er die Zeit des ersten auf
—
710 690, indem er die zwei Generationen, die zwiscben dem ersten und
zweiten verflossen seien (IV 15,1), auf ungefabr secbzig Jabre berecbnet
und den letzteren etwa dreissig Jabre dauern lasst. Allein die Annahme,
dass die 230 Jobre nicbt vom Ende des ersten Krieges an zu zablen seien,
ist scbwerlicb ricbtig, die Parallelstellen bei Isokrates, Deinarchos und
Lykurgos (s. o.) macben es vielmebr wabrscbeinlicb, dass das Ende des
ersten Krieges gemeint Scbwartz Herm. XXXIV 443; dann ist
sei, v^gl.
^ber zu sagen, dass mit dieser Zalil bei Plutarcb iiberbaupt nicbts anzu-
fangen sei, denn das Intervall ist viel zu klein.
S. 14,15. Aih^vr^Ji ok o'jY. ruo xrks oi xto xax’ sviauxov ap/ovxs^,
der erste iviaujto^ apycov war Kreon, den unsere alteste Quelle, das Marmor
Parium, auf 01. 24, 2 = 683,2 ansetzt; damit stimmt Eus. vers. Arm.
tiberein, wonacb 684/3 das letzte Jahr des zebnjabrigen Arcbontats ist.
Xacb Paus. dagegen ware Kreon vier Jabre friiber anzusetzen, wie daraus
bervorgebt, dass Aisimides’ fiinftes Jabr nacb S. 15,2 auf das Jabr 743/2 fallt,
womit Gap. 13,7 ’A3r'vrjJi M£r>jvxtowv xfjV apy/jV 1'xi iyovxoiv xy]v osxlxiv xal
Ixous 'iTtKOjjLEvEi xsxapxoo x^? apyrjs Y]vua[X£vou iibereinstimmt; Aisimides namlicb
ist der zweite der sieben zebnjabrigen Arcbonten, der letzte, Eryxias, borte
demnacb 687 zu regieren auf; vgl. bieriiber und iiber andere Ansatze des
Kreon Gelzer, histor. und pbilolog. Aufsatze Ernst Curtius gewidmet S. 18 f.
S. 14,16. xou? — Msoovxioa? — ixsxsjXYjcjav £? dpy/jV utteoiIuvov, in unserer
der Sohn des Aischylos, Charops, folgt (nach Eus. I 109. II 80 um das
Jahr 752), dessen Xachfolger Aisimides nach Paus. ebenfalls Aischylos zum
Vater hatte.
S. 14,17. a'f£i'XovTo 0 das Verbum im Plural wegen des kollek-
tiven Begriffes von so avsOcjav xo xoivov xo AixojXwv KuXtova VI 14,11.
S. 15,2. Wihivaiou ^ 1’^. II 24,7. IV 15,1. 23,4, dagegen
Ailrjvr^siv S. 14,15 IV 24,5. 27,9, -apa ’
Af)T,vaioi? IV 23,10.
Gap. VI.
S. 15,6. x(ov xo|xp.ot-/(ov — xou^ £-txo’jpo’JC, hier wird der vom Et. M.
360,58 fF. behauptete, aber keineswegs immer beachtete Unterschied
zwischen a’j}j.p.ayoi und i-ixoopoi gemacht, wonach die erstern dem an-
greiFenden, die letztern dem angegriftenen Teile beistehen; I 13,6 helfen
die aup,|jiayot den AngegrifFenen, ebenso 36,5; I 39,4 den AngreiFenden,
ebenso III 4,1 u. s.
S. 15,10. Der Dichter Rhianos aus Bene oder Keraia auF Kreta (s.
Suid. s. 'Piavo^ Steph. B. s. Br,vr,; die Angabe, welche ihn aus Messenien
stammen liisst, s. Suid. a. a. 0., verdankt ihre Entstenung seinem Epos
Messeniaka, das ais VerFasser vermuten Hess, wie es
einen Messenier
wohl auch eine langere Anwesenheit im Lande bedingte), ein Zeitgenosse
des Eratostbenes (nach Wilamowitz Antig. v. Kar. 43 A. Eurip. He-
rakles I ^ 68. 125 des Zenodotos und Aratos), war VerFasser einer Homer-
ausgabe und schrieb neben Epigrammen namentlich Kunstepen; in seiner
Herakleia behaudelte er hauptsachlich die zwolf Arbeiten des Herakles,
S. 14,16—15,11. 117
wohl begriindet. Nun geht auch wirklich die herrschende Ansicbt dahin,
dass Pausanias in der Hauptsache nach Myron berichte (vgl. Kohlmann
4 ff., Pfundtner Jb. f. Ph. LXXXXIX 448 ff., Susemihl a. a. O. Busolt
Gr. Gesch. I® 580. H. L. Eveling A Study in the Sources of the
Messeniaca of Pausanias, nach dem Myrons Erzahlung von der mythischen
Zeit bis zum Jahr 370 gereicht hatte. Frazer zu 6,1 u. a.); neuerdings
aber hat Seeliger, nachdem schon Manso a. a. O. die Benutzung des
Myron durch Pausanias bestritten, in der Schrift Zur tlberlieferung der
messenischen Kriege, Zittau 1897, die Abhangigkeit des Pausanias von
118 IV 6,1-6.
Myron gelengnet, und hatte er Eecht, so wiirde die Annahme, Myron sei
ein Ehetor gewesen und identisch mit dem bei Eutilius Lupus zitierten,
sich nur nocli auf den Namen stiitzen, d. h. sebr problematisch sein. Es
scheint nun aber Myron in der That Pausanias ais Quelle gedient zu
haben. Man
sieht aus § 3, dass Pausanias iiber die Zeit des Aristomenes
neben Ebianos nur Myron beraten bat, denn ware dies nicbt der Fall und
batten ibm nocb andere Quellen vorgelegen, nacb denen er die sich
widersprecbenden Angaben batte priifen konnen, so wiirde er nicbt
scbreiben: „da sie nun so Verscbiedenes bericbten, musste icb der einen
von beiden Erzablungen und nicbt beiden zugleicb folgen.*^ Da er den
Widerspruch obne Berufung auf andere Quellen von sicb aus entscbeidet,
ist anzunebmen, dass er lediglicb auf sein Urteil angewiesen war, s.
bieriiber besonders Pfundtner a. a. O. 440 f. und vgl. im Folgenden
namentlicb die Note zu Cap. 13,6. Nun macbt aber Seeliger auf —
die Fragmente bei Diodor VIII 7—9. 12. 13 aufmerksam, die nacb ge-
wohnlicber Ansicbt auf Myrons Darstellung zuriickgeben sollen, was scbon
0. Mulier Dor. I 143 A. 6 daraus glaubte scbliessen zu diirfen, dass
Kleonnis aus dem ersten Krieg mit Aristomenes zusammengestellt wird
(vgl. die Note zu S. 16,5); aber eben diese Darstellung bei Diodor lasst
da, wo sie ausfiibrlicber ist, deutlicb erkennen, dass Pausanias einer
andern Quelle ais Diodor folgt (vgl, zu S. 10,23. 11,11. 27,20), dass
also, wenn Diodors Gewabrsmann Myron sein solite, Pausanias nicbt
diesem gefolgt ware. Jener Scbluss von 0. Mulier ist aber keineswegs
zwingend, die Sacbe kann sicb aucb umgekebrt verbalten, namlicb so,
dass Myron wobl fiir Pausanias, nicbt aber fur Diodor Quelle war, und
das scbeint nacb dem Gesagten das Eicbtige zu sein, wenn man nicbt
mit Scbwartz Hermes XXXIV 457 lieber annehmen will, was zu tbun
wir keinen Grund seben, dass Myron dem Pausanias nur in iiberarbeiteter,
iibel zugerichteter Gestalt vorgelegen habe. Beizufiigen ist nocb, dass,
wie die Darstellung des Pausanias messenierfreundlich ist, so aucb das
eine der beiden Fragmente des Myron in spartanerfeindlichem Sinn ge-
balten ist (falsch heisst es bei Susemihl a. a. 0. 394 „in einem sehr
spartanerfreundlichen Sinne“). Die ganze ob Myron Quelle
Streitfrage,
des Pausanias sei oder nicbt, ware erledigt, wenn Couat 334 mit Eecht
scbriebe: Pausanias „avait, raconte la premiere (guerre) d’apres le
prosateur Myron de Priene“.
S. 15,12. Dass keiner von beiden Schriftstellern eine vollstandige
Darstellung der messeniscben Kriege gegeben bat, kann bei dem Dicbter,
dessen Interesse sichHelden konzentrierte, nicbt auffallen,
auf iseinen
wobl aber bei dem Prosaiker; der Grund liegt vielleicht darin, dass, zu
Myrons Zeit die messenische Geschichte nocb in ihren Anfangen stand
und zunacbst nur Einzelnes ausgearbeitet wurde; ubrigens sprechen An-
tiocbos und Isokrates nur von einem messeniscben Krieg, vgl. Strab. VI
278. Archid. 23ff. 57, s. Niese a. a. O. 24. 27.
S. 15,14. 00 Tcpoaw ’ Aptaxooiqixou Seeliger a. a. O. 9
halt es nicbt fiir notwendig, aus diesen Worten zu scbliessen, dass Myron
S. 15,11-17,1. 119
letzte in der Erzahlung des Myron den Tod eines Helden zu nennen, der
in Wabrheit bei Myron iiberbaupt nicht vorkame. Und ebenso wenig dies
aus den Worten hier geschlossen werden darf, so sicher geht aus § 4 rs-
TTOiTjxe Yap (Mupojv) w? arroxTeivsis 0 s6tco[xtcov- Aptaro xIvy]? oAr/ov rpo Api-
aroo 7 ]|xou TsXsuryj? das Gegenteil hervor, wo die Hinzufiigung der Worte
Trpo ’
r^s Aptaro 67][xou nur dann begreiflich ist, wenn Myron den
Aristodemos erwahnt hatte.
S. 15,15; oTToaa o£ Xpovtp auvlpr), in diesem Sinn ist ava ypovov iiblicher,
doch findet sich der Dativ II 11 ,
1 . III 19,13. IV 20,4. VIII 3,2, vgl. Bd. I
zu S. 669,13.
S. 16,1. Zu 6 o£ vgl. Bd. I zu S. 26,19.
S. 16,5. TouTov rov avopa £TT£iaTqYa 7 £ (X£v . 6 Ilpnr]V£i>? £C rrjV auY^pacprjv,
Krieg genannt, es wird aber bemerkt, dass einige ihn in den zwanzig-
jahiigen setzten.
ebd. £Tr£ia 757 a 7 £ giebt Amasaeus
mit „non satis accurate egit“, und auf
diese Erklarung scheinen und der Gegensatz zu fiihren, in dem die
Itc-
Schilderung des Khianos zu der des Myron stand; nach Sylburg will Pau-
sanias nur auf das ypovixov acpaXpia hinweisen: „quod, quum Aristomenes
interfuerit et praefuerit posteriori bello Messenico, Myron eum prioris etiam
belli historiae inculcet.
S. 16,12. 7T£TroiTr)X£ Yocp xtX,,. diese Angabe findet sich auch bei Plut. Agis
21 ais Behauptung der Messenier, denen die Spartaner nur insofern wider^
sprachen, ais sie sagten, Theopompos sei nur verwundet worden. Auch
bei Clem. Alex. Protr. 36 P = Eus. Praep. Ev. IV 16,9f. fallt Theopom-
pos im ersten Krieg durch Aristomenes.,
S. 17,1. 00 ^ 7 ] 7 £ £|x^ = III 14,5; IV 35,1, I 33,1 xaxa 7 vco}j-t)v — x^v
£|xi^v, ebenso 39,3. xaxa 7 £ £[xtjv 7 vi6 }x-ir)v VI 8,4. xaxd £fx-^v oo^av X 29,4.
120 IV 7 ,
1 -8 ,
1 .
Gap. VII.
Die Lakedaimonier pliindern das messenische Gebiet, die
Messenier die Kiisten Lakoniens und die Landereien um den
Taygetos. Euphaes liefert den Lakedaimoniern eine Schlacht,
die unentschieden bleibt. Im nachsten Jahre fiihren die Lake-
daimonier wieder ein Heer gegen die Messenier, die ibnen
entgegen ziehen. Die Fiibrer beider Heere ermahnen die
Ihrigen.
S. 17,12. t6 o£ hth TouTou Tiavxa? 1'jysv — Iv ein deutliches
Beispiel fur den Gebrauch des Aorist, der Vorgange der Vergangenheit nicht
entfaltet, sondern zusammenfasst, vgl. Kriiger § 53,6. Hultsch, die er-
zahlenden Zeitformen bei Polyb. 9ff.
S. 17,16. 6ct£ ori vo|Ju'CovT£? oixEiav, Messenien stand einst unter der Herr-
scbaft des Menelaos, Strab. VIII 358, daher sehen die Spartaner Messenien
ais ihr Eigentum an und rufen sie den Messeniern Cap. 8,2 zu, sie seien
ihre Sklaven.
S. 17,17. Zu ol o£ vgl. Cap. 6,2 6 ol.
^aav, d. waren ibrer wenige, nicht einmal 500; was die Keiterei
h. es
betrifft, so sie kaum hieher, hdren y^ir docb zum ersten Mal von
gehort
Eeiterei der Spartaner im Jahr 424 bericliten, Thuk. IV 55; bisher batten
sie sicb stets obne solcbe beholfen oder sie, wenn sie welcbe ndtig batten,
von Verbiindeten erhalten. InbetrefP der 4^1X01 macht O. Mulier Dor. iyi44
A. 5 darauf aufmerksam, dass die Verwendung von solcben in abgeson-
derten Haufen gegen Tyrtaios und alten Gebrauch sei; gemeint ist frg.
ll,35ff. Bergk% vgl. die ebenfalls anachronistiscbe Verwendung kretischer
Bogenschiitzen zu Cap. 8,3, und was Pausanias selbst Cap. 8,12 iiber die
Aufstellung der Leicbtbewafineten in jenen Zeiten sagt.
S. 18,16. ouT£ ouT£ £[XTr£ipiot Sia<p£povT£?, Beispiel der Variatio.
ebd. iJoppoTTO? Yj ji-ayr) acptaiv iyivero, vgl. Thuc. I 105,5 xat p-ocyr)?
acpa? Twv 7£7Y]paxoT(ov Busolt Jb. f. Ph. CXXVII 814 zieht hieraus und
;
aus andern Anklangen den Schluss, dass der Rabmen fiir die Geschicbte
des ersten messeniscben Krieges aus Thukydides und Xenophon zusammen-
geflickt sei, vgl. zu S. 19,9. 30,12.
S. 18,19. Tot? Aax£oai{xovioi? £7U7riT:T£t Xo^iapio?, eher erwartet man IpiTri-
7rT£i, wie II 8,2. 18,4. X 23,7. Dem. 21, 129, docb wecbselt, wenn auf die
Hss. Verlass, aucb voao^ £[i.TriTi:T£i (I 20,7. IV 9,1) mit v. immizxei I 43,7.
IX 36,3.
S. 19,9. dvT£7r£^f|£cjav, Kompositum mit drei Prapositionen, vgl. zu I 2,6.
ebd. und ff. Busolt a. a. O. (vgl. aucb Griech. Gesch. 580 A. 6)
vergleicbt die Bescbreibung der Schlacht bei Mantineia im 5. Bucb des
Thukydides, nacb der Paus. gearbeitet habe: 69,1 £7i:£t ol ^uvilvat £[X£XXov
viSr), IvxauOa xal x:apaiv£(j£is xab’ ixdcaxouc utto xoiv oix£iiov axpaxTQ'yw'^ xoiaiS£
S. 17,12-20,7. 121
i,
7 iYvovTO — Paiis. § 9 auvtevai ok Y]'or| [xsAAovxoiv sitiTcapiovxs^ oi rpo-
expSTCov xou? sauxuiv. Thuc. 70,1 ytopouvxs? Aax£oatixr^<fioi ppaosui? — iva |xy]
aTTOUo^ xal ouxoi, ixpovoiav o£ O|xo)? sTroioovxo jxr, oiaXuilr^vai ^cptai xf^v xa^iv. Thuc.
73,4 01 7 ap Aaxaoaijxovioi p-s/pi p-sv xou xps^j^^-i ypoviou? xac l-*-ay'7.x xal [^£j^aiouc
xtp [X£v£iv TTotouvxat, xp£4»avx£? o£ Ppay£la? xal oux ettI xroXo xa? otoj^£t? = Paus.
8,11 ok auxou xal aXXw? -iraxpiov ayoXatoxIpa? xa? oioj?£i? TcoiEiahai. Dass
aus diesen Anklangen hervorgehe, Pausanias habe seiner Darstellung spe-
ziell die Schlachtbeschreibung bei Thuc. V 66 73 zugrunde gelegt, —
leuchtet uns so vvenig ein, wie Frazer; vgl. zur erst angefiihrten Stelle
Thuc. IV 94: 7]'oif] jxsXXovxwv auvilvat 'IirTTOxpaxY]? — siUTrapiwv — 7:ap£X£l£U£xo,
„es sei ihnen weit leichter, die Feinde durch Mut zu iiberwinden, solange
sie noch unbesiegt an Kiihnheit jenen gleichstanden^. Genauer heisst G^p-
PaXX£iv iibertreffen und antwortet der Dativ auf die Frage, worin? vgl.
I 9,6. II 31,1. III 22,9; also bedeuten die Worte: es sei ihnen leichter,
so lange sienoch an Mut (der sich im furchtlosen Bestehen der Gefahren
zeigt =
ihren Gegnern gleichstanden, durch Kampfeslust (d. h.
x6Xp.a),
durch Mut, der in Lust, der Initiative zum Handeln zutage tritt = 7rpoib[xia)
ihre Gegner zu iibertreffen. Die irpoilujxla der Messenier war denn auch
in Wirklichkeit grosser, vgl. Gap. 8,6 oG xaxa xauxa o|xo!aic xou M£jjr,-
vioi€ £iyov.
Gap. VIII.
Bescbreibung der Schlacht.
S. 20,9. M£aaT^viot — opofxco — iypwvxo, die Vorlage, welche Paus.
seiner Bescbreibung zu Grunde legt, liess sich sowenig wie er selbst beirren
durch die Erklarung Herodots VI 112 ’A9y]vaiot — -puixoi — 'EXXr^vtov -a.y-
ein Anachronismus vor, bei Tyrtaios ist von ihnen nocb nicbt die Rede,
erst in den Perserkriegen ziehen sie ais Schwerbewaffnete mit in’s Feld.
S. 20,23. Aaivaioi — utto Ap 7 £iu)v —
dv£jTY)x6x£?, vgl. II 36,5. III 7,4.
IV 34,9.
S. 21,2. xo^oxa? Kp^xa?, vgl. zu S. 18,8.
S. 21,11. Nacb oi o£ das Subjekt wiederholt wie VII 23,11. X 23,14.
S. 22,11. opwv ET.iovTa £ix:£v dpa, ganz homeriscb, s. z. B. II. II 76 rixoi.
Gap. IX.
Die Messenier ziehen auf den Berg Itbome. Sie schicken
nacb Delphi, das Orakel zu befragen. Den Orakelsprucb zu
erfiillen, suchen sie eine Jungfrau aus dem Gescblecht der
Aipytiden. Aristodemos giebt seine Tocbter freiwillig zum
Opfer trotz der Einsprache ibres Verlobten. Aristodemos totet
geine Tocbter.
S. 24,9. xoi? 0 £ xai voao? voao? £jx'iu'x:x£t I 20,7, £a7riTrx£i, VIH
23,7, £7UTi{7tx£i I 43,7. IX 36,3, £7rtXa[xpdv£i II 7,7. III 5,9, xaxaXa|xpdv£i VIII
S.20,9-25>. 123
Schlacht des dreizehnteii Kriegsjahres (01. 12,2), diese aber fand statt im
sechsten Jahre nach der Grundung Ithomes und der Flucbt des Lykiskos
(Gap. 10,1), also im siebenten Kriegsjahre (01. 10,4). dvoixi^Exda!, £? xo —
opo? wie IV 17,10, in dva kann die Eicbtung nacb oben liegen, vgl. Thuc.
I, 7, einfach verpflanzen heisst es 125,5. VI 12,8, wie deraufb auen
II 1,2. IV 26,6. 7. 27,7. — Uber Ithome vgl. Gap. 33,1.
Dass ein derat-tiger Entscbluss nicbt hinreicbend motiviert er-
ebd.
scheint, muss man Kohlmann S. 10 zugeben, nnr eine entscheidende
Niederlage, nicbt aber Geldmangel, Uberlaufen von Sklaven und Auftreten
einer Seuche konnten einen so folgenschweren Schritt notwendig
machen. Myron, die Quelle des Pausanias, hat sicb bemiiht, die klafiende
Liicke durch Zuge auszufiillen, die er der Geschichte des peloponnesiscben
Krieges entnahm, s. Busolt Jb. f. Ph. GXXVII 814.
S. 24,14. Die Stelle findet sicb in der Ilias II 729, indessen ist daselbst
nicbt das messeniscbe, sondern das tbessaliscbe Itbome gemeint, das Epi-
theton xXifxaxoEaaa passt auf 'beide, vgl. Gurtius 190 A. 15.
S. 24,16. Diese Bebauptung des Paus. ist sebr unricbtig, die Hobe des
Itbome-Berges betragt bloss 802 m und wird also von einer ganzen Reibe
peloponnesiscber Berge weit iiberragt so bebt sicb der Eryinantbos auf ;
2225 m, die Aroania (Gbelmos) auf 2355, die Ky liene auf 2375, der Tay-
getos im Hagios Elias auf 2409 m; aucb davon ist nicbt die Rede, dass
die Besteigung der Itbome besonders scbwierig sei, vgl. Frazer z. d. St.
'
s. 25,5 fP. Das Orakel, dessen iambiscbe Fassung auf spate Entstebung
hinweist und das vielleicht aus einer Tragodie stammt Glavier Notes
(s.
144), findet sicb bei Euseb. praep. ev. V 27,3 nacb Oinomaos in folgender
verkiirzter Fassung: llapfiEvov Aiiruxioa xX^po? xaX£i, ^vxtva ootVj? Aat|xojt v£p-
x£pibi? xai x£v (j(ocr£ia? ’
Ificop-Yjv. Diodor VIII frg. 8,2 giebt den Inbalt in un-
gebundener Rede, aber Paus. ziemlicb entsprecbend: £x xou AittuxiScov ^evou?
Ouaai xopTTjv xr]v xu)^ouaav' Idv de, fj Xayouua dSuvax'^ xafiojicofi^vai, fiuaai xox£
Tcapfilvov XY]v xou dtdovxo? Exouaito? £X xou auxou 7£vou?- xal xauxa 7rpd;avx£? £^£X£
vixrjv xou KoX£|xou xal xpdxoc.
ebd. tiber Menscbenopfer vgl. St en gei' Jb. f. Pb. GXXVII 362 ff. und
Griecb. Kultusaltert. § 74f. Im Erecbtbeus des Euripides opferte der Vater
ebenfalls seine Tocbter, da der Sieg an dies Opfer gebunden war, Plut.
Parali. 20, p. 310D.
124 IV 9,5-11,4.
S. 26,1. xaxa xauxa xa\ el, vgl. Bd. I zu S. 698,7. Den etwas ge-
suchten Vergleicli selbst liat Paus. ohne Zweifel seiner Quelle entnommen,
das geht freilich niclit aus dem Grebrauch des Wortes TC£Trpa)|X£vrj bervor,
das bei Paus. nicbt so ungewobnlich ist, wie Koblmann a. a. 0. 6 n. 2
meint, vgl. zu der von ihm zitierten Stelle I 40,4. III 1,3. VIII 51,4, dazu
XO Il£Trpw[JL£VOV V 19,6.
S. 26,6. Was
Lykiskos behauptet, entspricbt dem attiscben Reclit,
nach dem der Ehemann kraft der EYYurjai? xuptos der Frau wird, vgl. gegen-
iiber der abweichenden Ansicht von Hruza und Beauchet H. F. Hitzig
Gap. X*
Secbs Jabre nacliber ziehen die Lakedaimonier gegen den Itbome
zu Feld. Die Schlacbt bleibtunentschieden, aberEuphaes wird
totlich verwundet. An seine Stelle wird Aristodemos zum Konig
gewablt. Er regiert milde und gescliickt. Der Krieg wird in
kleinem Massstab fortgesetzt.
S. 27,15. xal x6x£, wie Gap. 8,10.
S. 27,18. £xax£po)v xous dpicrxoUb auvEXdovxa? I? xo piEjaixaxov, also
ganz nach der Kampfweise der Helden des Epos.
Nach dem Fragment bei Diod. VIII 12 wurde der Konig
S. 27,20.
(Eupbaes) zwar verwundet, war aber bald wieder hergestellt, sodass er
ein Schiedsgericht, das zwiscben Kleonnis und Aris tomen es zu ent-
scheiden hat, selbst leiten kann; vor diesem spielt sicb ein ganz rbetoriscb
gebaltener Redekampf zwiscben den beiden genannten ab; bei Paus. da-
gegen stirbt Eupbaes wenige Tage nach der Schlacbt und es erbebt sicli
ein Streit um die Naclifolge, in dem Kleonnis und Damis dem Aristodemos
gegeniiberstehen.
S. 28,7. dvTQV£YX£, er erbolte sicb wieder, vgl. Her. III 22. Plut.
Rom. 18 £x x^? 7rXY]
7 yj^ Pomp. 53. Dion. Hal. Arcli. IV 67 Ix
dvacpEptov, vgl.
S. 28,10. Dass xaxeXsmeTo heisse „es blieb nur ubrig“, wie Scbubart
iibersetzt, bezweifeln wir, vielmebr ist Euphaes Subjekt, vgl. III 1,2 ax£ o£
oux ovxwv auxco Tcaiowv dppEvtov paatXsusiv xaxaXsiTiei Aaxsoaipiova, zum Medium
vgl. Her. III 34. Legg. 721 E.
Piat.
S. 28,11. Damis wird hier zUerst erwahnt, Antandros ist ais Feld-
herr neben Euphaes Gap. 7,8 genannt.
S. 28,14. Ophioneus weissagte also nicht aus unmittelbar gottlicher
Eingebung, sondern verstand es, die verschiedenen sich darbietenden Er-
scheinungen zu deuten, sein genus divinandi war also das x£*/vixrr^, artifi-
ciosum, vgl. Ps. Plut. de vita et poesi Homeri 212. Cic. de div. II 11 § 26.
S. 29,3. 'ir£pl x^v wpaiav, scii, wpav, um die Zeit der Fruchtreife, in
Gap. XI.
S. 30,5. Nach Siebelis sind dxovxia venabula seu iacula ferro non
munita, dagegen hastae bellicae, i. e. ferro asperatae, er vergleicht
Xoy/ai
namentlich Phavorin aioY]p£ov dxrNxiov; richtiger diirfte es sein, Hesy-
:
S. 30,10. T) xal [xaXXov ts aXh^ Trpo&ufJLia xal xai? Iixirsipiais sttI ttoXu
ebd. Der Pluralis £}X7r£ipi'ai? uach dem Singularis Trpo9u|x(a ist wohl
nur zur Abwechslung gewahlt, vgl. V 2,1 xoXixiq xal xau fjXixlat?, dagegen
VII 13,3 YjXixia xal xoAptaic.
S. 30,12. Busolt F
580 A. 6 glaubt, dass zu der Erzablung
Gr. Gesch.
von dem Sieg der Messenier iiber die spartanisclien
leichtbewaffneten
Hopliten die Niederlage der lakonischen Mora bei Lechaion habe herhalten
miissen (Xen. Hell. IV 5,13 ff); indessen ist zu sagen, dass die Taktik der
Leichtbewaffneten gegen Hopliten, wie sie hier geschildert wird, eine ge-
gebene ist, also auch schon vor Iphikrates geiibt wurde, vgl. Thuc. III
97f. IV 33 f. Xen. Anab. VI 3,7. Hell. III 2,4; von Ubereinstimmung in
Worten oder Wendungen ist hochstens anzufuhren: Xen. a. a. 0. 15 ttoFu
7]8y) hpa(jux£pov £7r£X£!,vxo vgl. mit Paus. § 7 Opaaux£pov £v xw xoitpo£ xoT? xaxd
axojxa auxdiv £tt£X£ivxo.
sind nicht Fahnen, wie die romischen Signa, sondern aupi-PoXa xivd 7r£pl xov
xaipov x^? o£ixvu(X£va xal ox£ ji.£v dv£X£lv£xo xd aup^oXa, yjp^ovxo x^c M-oc/y]?,
was klingt, wie wenn damit ganz andere Leute genannt wiirden.
S. 31,7. xtp x£ ypovcp xal xoi? xpaupaaiv, vgl. Cap. 16,3 xtp x£ ypovtp xal
'
toT? xoXpiQ[xa(Jiv.
S. 31,8. Tcapd xo £iu)ilo? UTTO xu)v 4'^Xd)V xapaado[JL£voi, vgl. Thuc. IV 34,2
£XttXy)^i? £v£tu£(7£v dvhpwTroi? dr^fffjat xotauxTj? p-dyy]?.
Gap. XII.
Nach einem Orakel von Delphi bedienen sicli die Lakedaimonier
einerList; da diese misslingt, versuchen sie die Bundesgenossen
der Messenier zum Abfall zu verleiten. Die Messenier befragen
ihrerseits das delpliische Orakel. Lykiskos wird von arka-
dischen Reitern gefangen und in Ithome freigesprochen. Die
Messenier schicken aufs neue nach Delphi, um wegen des
Sieges zu fragen. Der Ausspruch der Pythia wird den Lake-
daimoniern verraten und diese kominen jenen durch Oibalos
listigerweise zuvor. Ophioneus, der blinde Seher, erhalt die
Sehkraft wieder.
S. 31,16. TrapiaTaxo — acpiaiv dOufxa)? sysiv, die Wendung -apijxarai ]xoi in
der Bedeutung: es kommt mir bei, es fallt mir ein, mit folgendem Infinitiv
oder mit einem Nomen ais Subjekt findet sich haufig, vgl. z. B. I 33,6.
IV 3,6. 13,5. 15,5. 25,5. 29,4. V 16,4; oft -apisTaxai xivi zvmQziv (sixacaij,
sondern Xao?; die dTraxY] geht auf die List des Kresphontes, nicht, wie Viger
zu Eus. a. a. O. meinte, auf Gap. 11,4 xal ouxoi p£v IXrr/wv x^? ’
lOwpYj^,
£vfia z\izXkow Tjxiaxa £(j£jfiat. auvorxoi.
S. 31,22. X£yvac p£V X:pOl%pOOp£VOts OUX £YIV£X 0 dv£ 0 p£iv, vgl. § 8 TTufiopIvOlC
— ouSlv a^iaiv z^z-^zvzzo dvzupzh ao'pov.
S. 32,1. Zu oi o£ vgl. zu S. 16,1.
ebd. ’0ou(jcr£(i)? Ixri ’'lXiov, vgl. Hom.
xwv Ip^wv d7uoptpoup£voi xo Od.
IV 244 ff. Odysseus begab im Gewand eines Bettlers nach Troja, uin
sicli
sich fiir die Ausfiihrung der List mit dem holzernen Eosse die ndtige
Kenntnis der Ortlichkeiten und Verhaltnisse zu verschaffen. Die Geschichte
war erzS,hlt in der Ilias mikra, s. Kinkel Ep. gr. frg. p. 37.
S. 32,4. Die Worte, welche hier dem Aristodemos in den Mund ge-
legt werden, entbehren etwas der Klarheit: es fragt sich, wie so die dotxr^-
p-axa der Lakedaimonier ais neu bezeichnet werden konnen; ist unter den
Ungerechtigkeiten, wie wahrscheinlich, der ganze Krieg gemeint, der im
Verhaltnis zu den listigen Streichen jung sei, so wird man finden, dass
diese Bemerkung wenig Zweck habe und wohl nur dem rhetorischen Be-
durfnis der Formuliernng einer Antithese entsprungen sei.
mit Kayser im E-h. M. V 363 erklart werden ais „eine runde, zum Behuf
von Chortanzen eingerichtete Flache im heiligsten Bezirk des Gottes^;
darm ist klar, dass die :uxpoi oixY^xops? die verhangnisvollen Dreifusse
sind; die zwei, welclie aus der dunkeln Verkiillung emportauchen, sind
die Augen des von Geburt an blinden Sehers Ophioneus, der pldtzlicb
sehend wird, Cap. 10,12, hernach aber von neuem erblindet, Cap. 11,3;
auf dies letztere bezieht sich Vers 7.
S. 33,5. Das Grab ist also draussen vor der Stadt gedacht, wie ja
das Begrabnis innerbalb der Mauern in Griecbenland, wenn von der
altesten Zeit abgeseben wird, nur ais besondere Auszeichnung vorzukommen
pflegt, vgl. Herma n-Bliimner 11 Gr. Privatalt. 378.
§ 21; Schomann Griech. Alt. II 410 derkt auch daran, dass der Todes-
fall ais verunreinigend angesehen wurde.
S. 34,1. sixodxov £xo? d. h. 01. 14,1, Euphaes war im dreizehnten
Jahre des Krieges gestorben, auf ihn war Aristodemos gefolgt, der also
jetzt im sechsten Jahre Konig ist.
S. 34,1. Der Dreifuss, das gewbhnliche Weihegeschenk fur Apollon,
hier dem Zeus Ithomatas dargebracht, findet sich ganz besonders haufig
im Kulte des Dionysos, vgl. Preller-Eobert 291 mit A. 2.
S. 34,13. [J-IXXsiv cum infin. praes, vgl. I 13,7. 22,6. 29,9. 42,1. II
6,2. 20,8. 34,12. III 8,3. IV 7,9. 12,4. 13,1. 2. 17,2. 6. 18,5. 22,4. 32,3.
35,3. V 10,9. 14,6. 25,9; cum infin. fut. I 22,2. 30,3. 40,4 II 34,5. III
1,9. 2,1. 5,4. 8. 7,5, 17,2. 3. 18,10. 20,8. IV 3,7. 8,13. 9,7. 10,1. 11,1.
4. 8. 12,4. 17,6. 18,7. 20,4. 25,3. 28,5. 32,5. 6. V 9,3. 21,14. 18 u. s. w.;
etwa vierzigmal kommt ixsXXsiv mit dem Inf. praes, und ungefahr achtzigmal
mit dem Inf. fut. verbunden vor, dreimal mit Infin. aor : IV 12,8
xaxajx£uaaaj9at. 22,2 u-ooE^ajUai (Pc uTtool^safiai). VIII 28,6 iXajaaOai;
S. 34,14. xwv di XI? AsX^fdiv, zur Stellung von xi? vgl. Bd. I zu S.
448,14.
S. 34,17. 7T 0 iY]C7 ap.£V 0 ? — itrjXou xpiTTooa? k'Aax6v — h r.-qpcf, hierher
cpaaxwXiov.
S. 34,18. oixxua — £<p£p£v w? dvTjp fiy]p£uxYj?, vgl. Nep. Pelop. 2,5 cum
canibus venaticis exierunt retia ferentes.
s. 32 14 — 36
, ,
4 . 129
IV 36,6. V 17,11.
S. 34,21. w? vu^ Ta‘/iaxa £7reXa}ji,pav£v, wie II 20,2. IV 7,6. 26,7 (i^fispa),
vgl. vu^ ETrep^exai I 29,9. iaTrepa £7rY]£i IV 19,5. 22,4. Gtto xyjv Eiuouuav vuxxa
I 13,1. IV 25,8. xai x£ vuxxa £7r£*/£iv I 28,9. II 20,2. IV 7,6. 29,3.
r]jx£pa? III 14,10. vu^ £Trqiv£xai xtvi I 40,2. i] ETUouaa ohne rjjjiEpa IV 8,13.
22,5, vgl. Lobeck zu Phrynichos 464.
S. 35,2. SaiTEp ^v = II 26,5.
Gap. Xm.
Die Gottheit schickt den Messeniern ungliickliclie Vorz eichen.
Aristodemos an der Rettung des Vaterlandes verz weifelnd totet
sick auf dem Grab seiner Tochter. Die Messenier wablen statt
eines Kbnigs den Damis zum unumschrankten Feldberrn. Durch
Belagerung undHunger gezwnngen verlassen sie Ithom e. Wann
der erste messeniscbe Krieg zu Ende ging.
nicbts einzuwenden ist, muss gesagt werden, dass, wie von Gottern, so aucb
von Traumerscbeinungen uuter den Komposita von cpav^vat (welcbes aucb inog-
licb ware, VIII 34,3 u. s.), iricpav^vai, nicbt dvacpavrjvai, das iiblicbe Wort ist,
vgl. I 33,7. III 18,3. IV 27,2. Her. V 92 y]. VII 16,3. m dva bat etu verdrangt, ;
"Aficpixxuovwv. Sehr viel haufiger ist der periphrastische Gebrauch von x6,
Gap. XIV.
Ein Teii der Messenier wandert aus. Die Lakedaimonier zer-
storen Ithome und verteilen das messenische Gebiet. Die
zurtickgebliebenen Messenier, von den Lakedaimoniern be-
druckt, fassen den Entschluss sich zu befreien. Aristomenes
und seine Abkunft.
S. 37,11. dTT£^(opr)cfav — I? EX£uaiva oi — x£Xouvx£? xd op^ia, diese An-
gabe steht im Zusammenhang mit der Sage, dass Kaukon den Dienst der
Gottinnen von Eleusis nach Messenien gebracht habe, Gap. 1,5; die
Priestergeschlechter wandern aus, kehren aber bei Beginn des zweiten
Krieges zuruck, Gap. 15,7.
S. 37,12. Ttaxpioa? xd? dpyaia?, die sie nach Gap. 9,1 verlassen
hatten, um auf die Ithome zu zielien.
S. 37,13. Nach irpuixa (Trpoixov) p-Ev blosses lnEixa, wie z. B. bei
Piat. Prot. 399 E und oft bei Isokrates, vgl. z. B. 6 ,
32. 62. 9, 41. 12,
37. 120. 272. 19, 15. 50.
S. 37,14. dvEfisaav — xpiuoSa? yaXxou? xxX., nach III 18,7 war das
S. 36,4 — 39,8. 131
Bild der Aphrodite, wie das der Artemis, von Gitiadas, das der Kore von
Kallon gemacht, s. den Kommentar z. d. St. (Bd. I S. 710,1).
S. 37,16- Zur Vertreibung der Asinaier vgl. ITT 7,4 (Bd. I S. 676,3).
S. 37,19. Tois ’
AvSpoxXeoo? dito-fovoi?, Androkles, der vor Ausbruch des
ersten Krieges erschlagene Konig der Messenier, Sohn des Phintas, Gap. 4,4.
5,7; die duo^ovot beissen Phintas und Androkles; nachdem sie sich im
Kampfe ausgezeicbnet, starben sie den Heldentod fur’s Vaterland, Gap.
16,2. 17,9.
S. 38,1. Hyaraeia, liber dessen Lage keine Uberliefernng vorliegt,
S. 38,3. Es ist deutlich, dass, was Pausanias hier sagt, aus den
folgenden Versen des Tyrtaios geschbpft ist; es geht aus diesen mit
Sicherheit hervor, dass die Messenier schon nach dem ersten Kriege zu
Heloten gemacht wurden. Was Pausanias vorausschickt (Tcptoxov p,ev autoic
iTrdcYouaiv opxov xxX.), lasst vermuten, dass er die Uberwundenen des ersten
Krieges sich ais Perioiken dachte, und Gap. 23,1 zeigt, dass dies allerdings
seine Meinung war; ob er sie einer anderweitigen Quelle verdankt oder
sich selbst gebildet hat, ist gleichgiltig, gegen die Verse des Tyrtaios
kann sie nicht aufkommen, vgl. Hermann-Thumser Gr. Staatsalt. § 31
S. 263 und gegen ihn Busolt Griech. Gesch. ^ I 593 A. 4.
S. 38,5. Wir lesen Tipoeinov (xpo^oiv die Hss) und dirocpEpsiv (so die
Hss); vgl. zu 01 §£, welches das vorausgehende Subjekt aufnimmt, ohne
dass ein Gegensatz in diesem lage, I 13,1. IV 6,2. 7,1. VIII 1,5. 6. IX
13,4. 14,7. X 28,4. Her. I 48. 66. 107. 171 u. s.
also wird zu iibersetzen sein: sie fassten den festen Entschluss abzufallen.
S. 39,8. xai vuv £xi a>? yjpo)? £y£t irapa M£(JC7rjvtoi? xip-d?, der Grund der
dama Paus. II 10,3. Bekanntlich wurden auch Scipio und Augustus ais
Schlangensohne ausgegeben, d. b. ihre Abstammung von einer Schlange,
d. einem Gott, bestimmte sie
i. zu grossen Thaten, vgl. Marx Griech.
Marchen xon dankbaren Thieren S. 122 f. — Nikoteleia wird von Steph.
B. s. V. Aioxiov aus Rhianos 6' Meaarjviaxoiv zitiert: auSrjv siaocfxevos Acoxi^tSt
NtxoxeXer^.
S. 39,36. Nach IV
32,3 werden Aristomenes Stieropfer dargebracht; ob
die hier genannteSpende mit diesem Stieropfer verbunden war, ist fraglich,
eher ist mit Deneken bei Roscher I 2522 wegen der genauen Namens-
nennung an eine mit Opfern an andere Kultwesen verkniipfte Verehrung^
zu denken.
Gap. XV.
Die Zeit des zweiten messenischen Krieges. Unentschiedenes
Treffen bei Derai. Aristomenes wird Oberfeldherr mit un-
umschrankter Gewalt. Den Lakedaimoniern, die dem Orakel
gemass die Athener um einen Fiihrer bitten, wird Tyrtaios
ais solcher geschickt. Ein Jahr nach dem Treffen bei Derai
riisten sich die beiden Parteien nach Ankunft der beider-
seitigen Bundesgenossen am Grabmale des Ebers zur Schlacht.
mehr ais dreissig Jahre betragt (vgl. VIII 8,12), so zog er wohl die erste
7 £V£oc noch zum ersten Krieg und setzte die zweite in die Zwischenzeit so ;
fallt dann allerdings die dritte in den zweiten Krieg. Da er aber den
s. 39,8—40,5. 133
scbon deshalb nicbt ais Endjahr des Krieges angeben (Gap. 23,2), weil
nacb ibm im Jahr 669 die Kiederlage der Spartaner bei Hysiai erfolgte,
s. II 24,7.
ebd. £X£i xptaxoaxtp p-lv xai Ivaxto, hier haben wir einen der seltenen
Falle, wo Pausanias von der Eegel abweicht, bei zusammengesetzten Zablen
von der kleinern zur grossern aufzusteigen; bei Qrdnungszablen findet sicb
die Abweichung nocb IV 19,6. YIII 27,8. X
7,4, bei Kardinalzablen V 21,16,
vgl. Schubart Z. f. A. 1856,107.
S. 40,2. 'TTr£pY)at£u?, aus Hyperesia in Arkadien, dem spatern Aigeira,
YII 26,2, vgl. Phleg. frg. 5 (Mulier F. H. G. III 605).
S. 40,3. ’A07)vaioi? TXrjcjia? dieser Ansatz auf 01. 23,4 = 685/4
weicbt vom Marmor Parium um drei Jahre ab, dieses namlich recbnet Vom
Archon Diognetos 264/3 bis zu Tlesias zuriick 418 Jahre = 682/1. Da
Tlesias der dritte Iviauaio? apywv ist, so hat also Pausanias 687/6 ais Anfangs*
jahr der einjahrigen Archonten betrachtet, wahrend die pariscbe Ghronik
s. T 6
684/3 ais dieses bezeichnet, p ff e r Hermes XXXI 117. Vielleicbt
von drei Jabren bei Pausanias, der dem Krieg,
erklart sicb die Differenz
welcher 685/4 begann, eine Dauer von vierzehn Jabren giebt und dann
docb das Endjahr desselben auf 668/7 ansetzt, d. h. den Krieg wiederum
siebzebn Jahre dauern lasst, in der Weise, dass Pausanias bei der letztern
Anga,be von 682/1 und nicbt wie das erste Mal von 685/4 ais dem Arcbon-
tatsjahr des Tlesias ausging; s. iibrigens zu Gap. 17,10 und iiber andere
Datierungen des Krieges Busolt Gr. Gescb.^ I 590 A. 1.
S. 40,5. Nacb Her. VIII 131 bat in der vierten Generation vor dem
Leotycbides, den Pausanias allein kennt, ein anderer Konig dieses Namens
regiert, und es nebmen Seeliger a. a. 0. 10 und Belocb Herm. XXXV
256 an, Ebianos habe dieseii friibern gemeint und sei also von Pausanias
missverstanden worden. Belocb ftihrt hiefiir ein negatives und ein positives
134 IV 15,1-6.
Argument an; er sagt namlich, wenn Rhianos den Krieg unter den jungern
Leotychides gesetzt hatte, so ware Kleomenes dessen Kollege gewesen^
an seiner Erwahnung wiirde aber Pausanias gerade so Anstoss genommen
haben, wie an der des Leotycbides, wobei freilich zu sagen ist, dass nicbt
notwendigerweise von dem Dichter Rhianos wie von einem Geschicbt-
scbreiber zu erwarten ist, dass er den Kbnig des andern Hauses iiberhaupt
nannte. Mehr Gewicbtbat das positive Argument: in Gap. 22,5, d. b. in einem
Zusammenhang, der aus Rhianos genommen sein muss, erwahnt Pausanias
in diesem Krieg den Kbnig Anaxandros, dieser aber entspricbt in der Folge
der Generationen genau dem ersten Leotycbides. Schwierigkeit macht nur
die Rolle, welche Gap. 23,6 dem Anaxilas zugescbrieben wird, der, ein
Zeitgenosse des Leotycbides II, um 476 starb; wiirde auch dieser Passus
aus Rhianos stammen, so widersprache er der Annahme von Seeliger und
Belocb; es ist indessen walirscbeinlicb, dass Pausanias auf eigene Faust
die Gbronologie durch die Hereinziebung des Anaxilas verwirrt
bat. Bemerkt
werden muss aber, dass trotz des Zweifeis von Belocb ein messeniscber
Krieg im Anfang des fiinften Jahrlmnderts stattgefunden bat; es ergiebt
sich dies, abgeseben von der Thatsaclie der Auswanderung nacli Sicilien^
die kurz nach der Schlaclit bei Marathon tallt (Ed. Meyer, Gescb. d. A.
II 343 A. 506), aus Piat. Legg. III 698 G. Her. V 49; wenn in der letztern
Stelle Aristagoras die Lakedaimonier fiir einen Krieg gegen Persien zu
gewinnen sucht, um dessen willen sie den gewinnlosen Kampf gegen die
Messenier aufschieben sollten, so ist klar, dass er so niclit sprechen kbnnte,
wenn seiner Kenntnis nacli seit fast zweilmndert Jahren zwiscben Sparta
und Messenien Friede gelierrscht liiitte ;
und wenn
362 bei Strabo VIII
nach Apollodor von vier messenisclien Kriegen geredet wird, zu so ist
den drei Kriegen, welche die Gescliichte gewblinlicli nennt, der Aufstand
aus der Zeit des Leotycbides ais vierter hinziigefiigt worden. Dass nun
dieser aber eben der zweite gewesen, sucht E. Schwartz nachzuweisen:
die chronologische Deutung der Vater unserer Vater (s. zu S. 40,1)
habe die Legende von einem im siebenten Jahrh. sich abspielenden Kriege
hervorgebracht, und Tyrtaios sei in Wirklichkeit ein Zeitgenosse des zweiten
Leotycbides. „Seine Gedichte sind in Athen entstanden, ein Athener aus
der Zeit des peloponnesischen Krieges einem Spartiaten, dessen
bat sie
nische Biirgerrecht verlieheD worden sei, also hat sich die Sage von der
Verleihung des Biirgerrechts an Tyrtaios
zwischen in der Zwischenzeit
Herodot und Piatos Gesetzen gebildet. Bemerkenswert ist auch, dass
Xenophon in den Hell. VI 5,33 ff., wo die gegenseitigen Verdienste der
Spartaner und Atliener aufgezahlt werden, des Tyrtaios nicht erwahnt;
auch Xenophon scheint daher zur Zeit, ais er diese Stelle schrieh, von
einer Hilfeleistung der Atliener nichts gewusst zu hahen, so Niese
a. a. 0. 26 A. 3.
axpaxY] 7 ov, lhc;ax<T)v o£ llavxaXEovxa xov ’0[xcpa>a'(ovo?’ r;vixa 'fYjcjiv auxo? azpocTqyrjjou
xov koX£[xov xou Aax£oat|xovioi^. Hier ist aher erstens keineswegs ausgemacht,
dass dies alles aus Tyrtaios sei, wenn schon auch O. Mulier Dor. I 149
A. 2 dieser Ansicht war, und zweitens ist zu hemerken, dass im cod.
Par. 1397 jenes ’llX£iou^ nachtraglicli von zweiter Hand in eine Liicke
eingesetzt worden ist; dazu komint nun, dass Strah. VIII 355 direkt
widerspricht: suv£-pa;av o£ xai ot AaxEoatfjiovtot jX£xa xfjV Eayaxr^v otaXuoiv
(auf den zweiten Krieg zu heziehen) xwv Me^otjVuov (sc. xotc ’HX£ioi^)
jup.fAayiQaajtv auxou xdvavxia X(ov Nlaxopo? d~ 07 ov(ov xal xojv ’Apxa6tov au[xx:oX£-
|xr)aavx(ov xou Me^jx^vioi^. Unter diesen Umstanden ist jene erstere Straho-
stelle fiir und es schlagt darum Busolt Gr. G.^ I
verdorben zu halten,
606 A. 5 vor, fiir ’IlX£tou^ entweder lIuXioo? zu lesen und dann xal ’ApxaSa?
zu erganzen —
so auch Schwartz a. a. O. 433 A. 2 oder einfach —
’Apxaoa? an Stelle von MIXeiou? zu setzen. Der geschichtliche Wert der
Angaben des Pausanias iiber die heiderseitigen Bundesgenossen ist iiber-
haupt mehr ais fraglich, denn auch die Teilnahme der Sikyonier auf
Seite der Messenier und die der Korinther auf Seite Lakedaimons ist ganz
unglaublich, vgl. hieriiber Busolt a. aa. 00.
S. 42,8. Kopivhioi s. zu Gap. 11,1. 8.
S. 42,11. Also erstreckte sich das pylische Eeich bis in die Ebene
von Stenykleros.
ebd. £'n:i xofxiwv xairpou, zu III 20,7, Bd. I S. 718,9. Wie hier
s.
wird der Eber allein, nicht die Trittys Eber, Widder, Stier, genannt
V 24,9 f.
Gap. XVI.
stellung, dass Tyrtaios nicht bloss ein zum Kampfe begeisternder Sanger,
sondern auch ein eigentlicher Fiihrer im Kriege gewesen sei; § 6 aller-
dings wird ihm durch die tjberlieferung (xaTlXE^Ev) eine Thatigkeit zuge-
wiesen, die nicht dem Sanger, sondern dem Feldherrn zukommt, indess
muss dort der Text, wie wir annehmen, korrigiert werden, und es scheint
VII 4,22 u. s.
S. 43,5. ^aav 6 e xal aiaOsadai oi oXiyoo oEtvot xtX., nicht richtig iiber-
each other’s movements, especially their leader’s, whose actions they even
anticipated. oi oXqou wie III 2,4: nach Verlauf von wenig Zeit, in
kurzer Zeit, rasch, vgl. I 23,4 ou oid p.axpou. IV 29,4 oid tojoutou.
’
S. 43,10. TOUTOl? p,£V 01] cpsu^ouat OlCOXElV £7T£Ta^£V 6 AptaXOp-lvY)? £T£pOV
s. 43,16. 9 op£pwx£po? Tj xaxa dvopo? £vd? £ivat [xaviav , vgl. VII 2,6
dp/aidx£pov Y] xaxd xr,v ’l(dv<ov £jorxrjjiv, V 27,5. VIII 50,2 ;
der Infinitiv
£ivai absolut, wie iu £X(bv £ivai.
S. 44,9. ujx£pov x^v duTTida dv£87)x£v, vgl. Gap. 32,5. Nach IX 39,14
war der Schild noch zur Zeit des Pausanias daselbst vorhanden; dass das
Trophonios-Orakel noch in der ersten Halfte des dritten Jahrh. bestand,
beweist eine Inschrift aus Lebadeia im CIG septentr. I 3426.
S. 44,11. £? dxpav xfjv ixuv, fiir die griechischen Schilde ist charakte-
ristisch der breite, flache Rand (ixu?) und die sich daruber erhebende
Schildflache, s. Droysen Heerwesen und Kriegfiihrung der Griechen 13,
nur die ttIXx?) hatte keineu Rand, ebd. 14 A. 1.
S. 43,5—46,13. 139
Gap. XVII.
S. 45,15. Die Lage von Aigila ist unbekannt, die Insel dieses Namens
(jetzt Cerigotto, vgl.Curtius 331. Bursian 103) kann nicbt gemeint sein;
jedenfalls lag es nabe der messeniscben Grenze, s. Curtius 324 A 63. Die
Priesterin der Demeter in Aigila ist erwabnt in der Mysterieninscbrift von
Andania Z. 30, sie erscbeint dort ais Teilnebmerin am Festzug.
S. 45,20. Die Gescbicbte von der Gefangennabme und Befreiung wird
Cap. 19,4 ff. in veranderter Fassung nocbmals vorgetragen; bei Polyaen.
II 31,3. Plin. N. H. XI 185 ist von der Hilfe des Madcbens nicbt die
Rede und bat Aristomenes tbatsacblicb die Bande durcbgebrannt.
S. 46,3. Die Stadt Trapezus lag im obern Alpbeiostbale nordwestlicb
von Megalopolis zwiscben Lykaion und Alpbeios gegeniiber dem Einfluss
des Brentbeates in diesen, s. Curtius 305; bier batte Hippotbus, Sobn des
Kerkyon, Enkel des Agamedes, Urenkel des Stympbalos, der ein Sobn des
Elatos und Enkel des Arkas war, seinen Kdnigssitz aufgeschlagen, VIII
5,4. Die Trapezuntier waren einer der drei Stamme in die man in ,
altester Zeit Arkadien teilte, vgl. Stepb. B. s. ’ACavia. Busolt Lak. I 123.
S. 46,4. SiacpOeipouaiv — ^p-iQ[xacri, tiber die Verraterei des Aristokrates
berichtet auch Polyb. IV 33 nacb Kallisthenes und Plut. de sera num. vind.
2 p. 548 F, wobl ebenfalls nacb diesem. Bei Polybios beisst die Scblacbt
r) xaXoupievir) Tcspi Tatppov, bei Plntarcb yj hd Tacppw p-ayirj.
S. 46,10. aTpaxrj^siv mit dem Dativ, wie Cap. 26,2, mit dem Genitiv
I 36,4. II 1,2.
S. 46,11. Der Verrat des Adeimantos wird wieder erwabnt X 9,11,
wo Tydeus ais der andere Feldberr, der sicb bestecben liess, genannt ist,
vgl. zu II 24,3, Bd. I zii S. 442,11. Verg. a. a. O. 512 fF; wie hier der
P(o|a6s metonymisch Ijyapa genannt wird, so wird der [ia>(x6? tou ^AttoXXwvo?
X 24,4 mit sjTta bezeichnet.
S. 46,16. dvheto von einem Volke gesagt nahertsichpoetischer Ausdrucks-
weise, es steht auch bei Thuc. I 19, vgl. Her. IV 1 dvQoucyTrj? Aair|? dvSpaat
und Thuc. IV 133,1 av&o? von der jungen Mannschaft einer Stadt.
S. 46,20. /piqii-aTa Bd. I zu S. 683,3.
dTroarsiXac, vgl.
S. 48,2. Der Berg Hira den heut Tetrasi genannten, 1388 ra
gilt fiir
444 vermutet, dass man in der Zeit der Kiimpfe des Epameinondas gegen
fi',
Sparta das homerische Hira mit der alten sagenhaften Feste identifiziert
gende Daten:
01. 23,4 = 685/4 Abfall der Messenier, Cap. 15,1.
01. 24,1 = 684/3 Erste Schlacht (bei Derai), „ 15,3.
01. 24,2 = 683/2 Schlacht bei Kaprusema, „ 15,7.
Saijxoviois £Ti ’
Apiato,xlvouc ^sveaBai) die Grundlage der Erzablung des
Pausanias bilde.
Gap. XVIII.
S. 48,13. 01 riuXiot Tot Itti haXdaaT] xal oi Mohwvaioi oisaio^ov, vgl. Gap.
23,1 riuXioi xai MoOwvaiot xai daoi xa TcapadaXdaata toxouv, vauaiv utto t^v aXtoaiv
inorme dechirure, creusee dans un plan vertical et dont les parois pr4-
sentent de nombreuses asperites. Gette dechirure est plus large en bas
qu’en haut, et a, vers le fond, transversalement une dizaine de mMres,
longitudinalement une quinzaine; elle a du etre plus profonde qu’elle ne
l’est aujourd’hui, et semble s’etre en partie comblee par Teboulement de
gros blocs. D’en bas on aper^oit le jour par 1’orifice superieur, qui parait
tres petit et doit etre a une hauteur d’une quarantaine de metres, autant
142 IV 18,4-19,6.
O. 9 mit A. 3.
S. 49,15-52,12. 143
Gap. XIX.
Gap. XX.
S. 53,2. liber den arkadischen Fluss Neda vgl. zu VIII 41,1 fg.,
VIII 12,3. 42,4; dagegen T:tT'j(ov o£vopa II 1,7. twv dvbuiv xd xptva V 11,1
(dvib) xd xptva V 22,5), vgl. Bd. I zu S. 384,12.
S. 53,6. MEaoTrjviot 0 £ adxot vgl. Suid. s. xpotYoc.
recht iiberfliissig und namentlich ist die Wiederholung des Namens unge-
schickt; solche stilistische Unebenbeiten diirfen aber nicht durch Anderung
des Textes beseitigt werden, vgl. VIII 38,10 £X£pov o£ A/eXioov p£ovxa £x
^tTwuXou Tou dpo’j; EiroiY^aaxo aoxov x£ xov Troxajxov xai xo opoi xo ^ittuXov xou
X 670 U Trpojibr^xrjv. II 36,8; es ist eben nichts liaufiger ais die Verbindung
des Eigennamens mit nomina appellativa wie opo?, 7roxa}xo?, 7:0X1? u. s. w.,
s. die Zusammenstellung zu Gap. 34,4.
S. 53,20. It:\ Aax£5ai|i.oviot? xd|V p.ovrjv xaOodou Mexjyjvioi? £X 7u'da,
einer der zalilreichen F/ille, in denen an Stelle des Genitivs der Dativus
commodi tritt, vgl. I 9,1 x^? £? xov Traioa xr, KX£07:dxpa duavoia? Xeyoujiv d'XXa?
x£ aixia? xxX. ;
stande hier x9j? KXEordxpa?, so wiirden allerdings zwei Geni-
tive zusammenstossen, vgl. ^Meisterhans Gramm. d. att. Inschr. S. 210,31,
wo angegeben ist, dass die Inschriften im allgemeinen xoxo? xouxou (xouxtov)
baben, aber sobald xoxo? selbst in den Genitiv trete, der Dativ gesetzt
werde ;
Pausanias ist weniger angstlicb, s. II 2,3 Kopivbioi? o£ xoi? etuveioi?
xd dvojjiaxa Ar/r^? xai IvE^ypia? Eooxav; I 17,1. V 4,4. VI 3,3. 10. VII 3,5
(xtp d£ AvSpaijxovt 6 xdcpo? £x KoXocp(ovo? lovxt £jxtv £v dpiJXEpa x^? 66 ou, da-
gegen 2,6 xou dk NeiXIw? 0 'z6.'oo^ iovxtov £? Aioujxou? icjxtv ou Troppw xxX.). 6,5
VIII 3,5. 5,13. 26,6. IX 5,2. X 36,8, s. aucb die Bemerkung Bd. I zu
S. 12 2,
.
S. 52,19-57,8. 145
S. 54,2. Tou Ttpo? T^v Elpav, das Vorlaud von Hira bis zur Neda,
der Artikel im Singular in peripbrastischem Gebraucb, wie Gap. 7,5 to uuep
T^v ^apaSpav.
S. 54,17. £v aasXVjvw vuxxi xai outw -^£i|X£puo, vgl. Thuc. III 22,1
Gap. XXI.
S. 55,22. oi xuv£? fju xaxa xa £i(odrka uXaxxouvx£?, dies Omen bat seine
Parallele im ersten Krieg, Gap. 13,1, wo m. s.
S. 55,23. xov uaxaxov — acpa? «Ytova £Tr£iXrjcp 6 xa, vgl. Bd. I zu S. 99,9.
IX 6,1 acpa? £7C£Xa[l£ 7roX£p.^aai.
S. 56,1. yjpiuvov XTj Ttaxpiot, vgl. Gap. 6,6 djxuvouat, x^ oix£tqc. 22,3
xtfJUop£iv xif] TiaxptSi.
S. 56,2. ^adovxo Ivoov xwv t:oX£}jiuov ovxwv, vgl. Thuc. II 3,1 rjaOovxo
XX 242; damm bedeutet Blitz zur Eechten Sieg bei Hom. II. II 3531
Kpovitov — dorTpdiTToov Ivaiaipta aY^piaxa cpaivwv. IX 236, vgl. Pind. P.
4,23. Eur. Phoen. 1189; vgl. aucb Grimm Gesch. d. deutschen Spr. 980 ff.
S. 57,10. api9[xa xai tuoXu — Tuspt^orav, xal tcoXu, wie xal paXa, xai iravo,
welche Ausdriicke bei Pausanias nicht gebrauchlich sind, = gar sebr (eig.
und aucb sebr, und zwar sebr, vgl. Kriiger § 69,18), bei Komparativbe-
grifien baufig, s. z. B. I 9,6 dpiOpto xal ttoXu uttsp^s^Xyjxocjiv, IV 5,7. 25,1.
S. 57,13. Bemerkenswert ist die Rolle, welche der pavxi? hier und
§ 12 spielt.
S. 57,17. ped’ rjpepav, bei Tag, Gap. 16,9, vgl. Her. II 150 ou vuxxo?
dXXd peb’ Yjpipav, IV 146.
S. 57,22. dXdivai MeaoT^VYjv 'nrdvxoi? larxl -irsTrpwpevov, mit leicbter Um-
stellung ergiebt sich der Vers: MsaaiqvTrjv Trdvxo)? xrsTrpoipsvov laxlv dXdivai; aucb
im folgenden sind Stellen, die mit geringen Anderungen sicb ais Hexa-
meter lesen lassen: s. Jacobs Verm. Sebr. VIII 93 A. 27: dXX’ ou xoi xqv
Tidvxa ^povov ^atpovxe? laeaOs ep^a xd MsaoTjvirj? xapTioupsvor o> 0 £ PoiQaa? xoiaiv
svavxipioiaiv sTtlaauxo, Satpovt laos, vgl. dazu Spengel Abb. d. Miincb. Ak. I
Cl. B. X 31 A. 2: „Herrliche poetische Sebilderungen, alles aus Rhianos’
Gedicht, das Pausanias in Prosa aufgelost hat und in welcbem man nocb
manche Hexameter erkennen kann.“
S. 58,2. spol — xoivYjv 7rpo? xr]v Traxploa sTtaYei xy)v xsXeuxVjv, die
Praposition statt des iiblichen Dativ gesetzt wegen des vorausgehenden
von £7udY£i abbangenden Dativ; es konnte aucb konstruiert sein: xoivrjv
Ipoi x£ xal XTj TiaxplSi, wie Dem. 18,5 xoivov £ivai xouxovl xov d^uiva Ipol x£ xal
KxY)<jl<pd)VXl.
Prosa, findet sicb nocb einmal VI 18,4 yapiaaaDai pot, wo aber bei Suidas
^dpiaai poi stebt; Her. VII 159.
S. 58,5. xai 01 — £Tt£i(jiv ix^orjaai, vgl, IX 30,10 £7rT)£i oi a6£iv, in
dieser Bedeutung (es kommt mir bei) gebraucbt Pausanias viel haufiger
uapiaxaxal poi, s. zu Gap. 12,1.
ebd. dXX’ ou xoi — ^a(povx£? xxX., die Formel stebt aucb Gap. 8,8 ou
plvxot yaipovxd 'Y£
dizo x9j? pd^iQ? diaxpiOV]a£aOai, vgl. Hom. II. XX 362. So.
O. R. 363 ou ^alpojv £p£t?. Ant. 759. Her. I 128. III 29, ou ^atpVja£t? = es soli
dir iibel bekommen, du wirst nicbt ungestraft bleiben,
S. 58,14. x^? x£ x£<paX^? xtp v£upaxi xal xou oopaxo^ xy] xivif]a£i o^Xo?
xxX., vgl. wiederum Time. V 10,5 3^Xoi x£ xd>v x£ oopdxwv xi^ xivTqa£i, xal xuiv
x£cpaXtov, s. S. 54,17.
S. 57,8—60,15. 147
Gap. XXII.
S. 59,1. Ijd^Ta xal (TiTia, kollektiv, vgl. Her. III 66. Xen.
Anab. III 1,19.
S. 59,2. TTEfATtstv mit finalem Infinitiv, s. Bd. I zu S. 66,1.
S. 59,5. dcvaSaaacjfiat ist das eigentliche Verbum fiir das Neuaufteilen
von Land, vgl. IV 3,6. dvaSaapo? /wpa?, 7^? II 13,1. V 4,2. Thuc. V, 4,2.
S. 59,10. dvavopta yap xai utio osiXia? — xal 06 otd xaxiav zum Wecbsel
der Prapositionen vgl. VII 5,4 ivsxa — hzL 18,9 Ix — irapd. 26,8 Dativ —
uTco. VIII 27,3 uTco — oid. VI 16,2. 9. 17,2 u. s.
S. 59,15. £? Tr]v Etpav dir^aav, die Praposition weist auf die voraus-
gegangene Bewegung hin, es wird also mit lebliafter Kiirze die Thatigkeit
und ihr Resultat zusammengefasst, vgl. Her. I 21. V 72. VI 1. Xen.
Anab. I 2,2.
S. 60,4. To sTrifisi? xtX., vgl. Her. III 42. Thuc. I 129. Dem.
34, 28. Harpocr. s. £tu9-Itou? iopxd?* sifitapevov litsfirjxev iTaaxoXrjv dvxi
TOU TCapsSoJXEV.
s. 60,7. a^ovTS^ 0£ Ti xal uttotctov tox£ £? auxov, vgl. zu Gap. 5,1.
8,3. IV 4,1. 5,8. 9,3. 12,1. 15,6 bis. 19,1. 29,2. V 21,5), doch ist auch der
Aorist nicht selten (I 42,6. II 29,7. III 4,10. 9,3. 22,6. IV 23,6.); weniger
haufig steht das Imperfektum (III 19,12. IV 14,8. 22,5. 23,1. 26,5),
das bei iTciaxIXXto, wie in unserer Stelle, sich findet II 33,4. Wie diroaxEXXco
av xaxaYvojafi^, |xr) xacp^vat Iv x^ ’Axxtx^. Lyc. g. Leocr. 113. Ps. Plut. vit.
X orat. 849 C.
ebd. VIII 5,12. 23,7. IX 7,2. Falle von
xaxaXifiwffavx£?, vgl. II 32,2.
doch sind sie auch spater nicht ganz unbekannt, vgl. II. III 57 Xaivov %ggo
^ixuiva.Aesch. Ag. 1616. Schol. Eur. Or. 872. Die, welclie mit Wissen
in’s Lykaion gehen, werden von den Arkadern gesteinigt, Schol. Arist.
Bqu. 445. Time. V 60,6. Plut. Philop. 21. Amatorius 768 A. Amat. naiTat.
775 A.
S. 60,17. Polybios giebt das Epigramm nach Kallisthenes wieder
IV 33,2; nach diesem hatten die xVrkader die Stele mit der Inschrift neben
dem Altar des Zeus Lykaios aufgestellt, weshalb Jacobs glaubte, ein
Heiligtum des Zeus Lykaios in Messenien annehmen zu sollen, s. Immer-
Avahr Culte Ark. 4; auch Curtius I 339 spricht von einer Stele der
Messenier; indessen bemerkt Preger Inscr. gr. metr. p. 51 mit Kecht,
dass der zweite Pentameter der Inschrift deutlich Pausanias Recht gebe.
Die Angabe des Kallisthenes und Pausanias, dass das Epigramm aus der
Zeit des Aristomeues, d. h. aus dem Beginn des 7. Jahrhunderts, stamine,
wird von Bergk P. L.^ III 666 aufgenommen, von Preger a. a. 0. abge-
viesen; nach ihm ist das Epigramm in der ersten Halfte des vierten
Jahrh. verfasst; in der That deuten die Schlussworte darauf hin, dass Ar-
kadien, ais sie gedichtet wurden, sicli bereits zu einem Staatsganzen zu-
sammengeschlossen hatte; nach Schwartz a. a. 0. 448 spiegelt die In-
schrift am getreusten die Stimmung der Philippischen Zeit wieder, vgl. auch
Hili er v. Gartringen Pauly-Wissowa II 938.
hei
S. 60,18. Schwartz meint, nach der alteren Fassung der Legende
hatten die Messenier den Konig gesteinigt, bei Pausanias liege eine Um-
bildung vor, die auch die Anderung von MEjaijvY) in MsaijTQvrj? notig gemacht
habe; allein die LA die sicli bei Polyb. IV 33,3 hndet, ist an sicli
Gap. XXIII.
S. 61,3. Das Land wird aufgeteilt und verlost mit Ausnahme von
Asine und Mothone, welch letzteres, nachdem es die Bewohner verlassen,
an die Nauplier fallt, s. Cap. 24,4.
S. 60,15—62^2. 149
nach X 17,1 betragt die Lange der Insel 1120, die Breite 420 Stadien;
wenn Pausanias die Insel dennocli fiir die grosste erklart, so stammt diese
Ansicbt aus Herodot, der I 170 (vgl. V 106. VI 2) scbreibt; ^'liova^ — rrXsEtv
S. 62,4. Der erste Krieg, der mit Ithomes Fall sein Ende fand, dauerte
bis 01. 14,1, fiir die man
Friedenszeit setzt Pausanias 39 Jahre an; rechnet
17 Jahre des zweiten Krieges, so kommt man mit den hier stehenden Angaben
in’s Gedrange; denn wenn Alkidamas am Schluss des ersten Krieges noch
im Amte stand und am Ende des zweiten Krieges, d. h. nach 56 Jahren die
vierte 7 £v£a' noch am Leben ist, so bleibt fiir die zweite und dritte eine
viel zu kurze Zeit iibrig. Xun ist aber die Chronologie des Anaxilas ais
absolut unrichtig langst und zuerst von Bentley nachgewiesen, vgl. dessen
dissert. in Phalaridis epistolas IV de Zanclaeis et Messeniis: Anaxilas liat
nicht 01. 29, sondern zur Zeit des Dareios und Xerxes gelebt, und es
fallt die Wegnahme von Zankle durch ihn auf das Jahr 493. Nimmt
man an, Alkidamas, der Urgrossvater des Anaxilas, sei nicht nach dem
ersten, sondern nach dem zweiten Krieg ausgewandert, und lasst man diesen
ums Jahr 600 zu Ende gehen, so kommt man fiir Anaxilas auf die richtige
Zeit, er starb im Jahr 476, vgl. zu S. 40,5.
S. 62,12. Die altere Geschichte von Zankle, auf die Pausanias hier
zuriickgreift, ist erzahlt von Thuc. VI 4; nach ihm wurde die Stadt von
Piraten aus Cumae gegriindet (Strab. VI 268 nennt sie Na^ioiv xxiafxa xwv
Tcpo? KaxaV^v, ebenso Scymn. 283), zu denen Leute aus Chalkis und dem
iibrigen Euboia stiessen; die Stifter waren Perieres und Krataimenes; der
eine von Cumae, der andere von Chalkis (nach Strab. VI 257 vereinigten
sich mit ihnen Messenier, die von denen vertrieben waren, welche fiir die
150 IV 23,6-24,5.
Gap. XXIV.
26,4. III 7,8. 9,2. 4. 5. 10,2 12,7. V 24,2 n. s.; dagegen 6 ^aaiXsu? 'A yi?
III 8,3. xov paaiXIa AttttoXuxov II 6,7. III 10,7. — Phraortes, Sohn des
Deiokes, Vater des Kyaxares, lehte in der zweiten Halfte des 7. Jahrh.
S. 64,1. auvETTEjEv dcTrohavEiv auxtj voa/^aavxt, damit im Wider-
steht
spruch die bekannte Erzahluug, dass die Lakedaimonier, ais sie den
Aristomenes zum dritten Male fingen, ihm die Brust aufschnitten, wobei
sie ein behaartes Herz fanden; diese Version hatte Rhianos, s. Steph. B.
s. Avoavia, vgl. Plin. N. H. XI 185. Val. Max. I 8,15. ext.
darnach ergabe sich ais Ende des Krieges ungefahr das Jahr 600, d. h.
dieselbe Zeit, welche Epameinondas bei Plut. Apophth. reg. 194 B meint,
wenn er sagt, dass er die Messenier nach 230 Jahren zuruckgefuhrt
habe, s. Busolt Gr. G.^ I 590 A. 1.
sofern interessant, ais sie zeigt, dass Pausanias in Beziehung auf die Zu-
lassung von Episoden und Abschweifungen seit dem ersten Buche —
wohl durch die Kritik aufmerksam gemacht — etwas gelernt hat.
S. 64,9. tcXy]v x^? ’Ajivaio)v, vgl. Gap. 14,3.
S. ebd. MoOwvxjv 6e NauuXiEucnv soioojav, vgl. Gap. 35,2.
S. 64,13. Zu diesem Ansatz vgl. Bd. I zu S. 72,8. 01. 79 —
464/3 wiirde stimmen sowohl zu der Angabe des Plut. Kim. 16, es sei
damals Archidamos, der unter Apsephion 469/8 zur Regierung kam, im
vierten Jahr Kbnig von Sparta gewesen, ais, wie man meist annimmt, zu
der des Thukydides, welcher das Erdbeben mit dem thasischen Aufstand
von 465/4 gleich zu setzen scheint; dass dies aber in Wahrheit nicht der
Fall ist, zeigt Wilamowitz; das Erdbeben fand nach ihm 468 statt und
152 IV 24,5-25,9.
der Fall von Ithome, sowie die Ansiedelung der Messenier in Naupaktos
im Jahr 459, s. Aristoteles und Athen II 295 f. Bd. I zu S. 72,8; zum
—
Aufstand selbst vgl. Thuc. I 101 103, auf den sicli Pausanias stiitzt.
Der Name des Archon ist hei diesein ohne Zweifel verschrieben, ob von
Pausanias selbst oder den Copisten, lasst sicb nicht ausmaclien; er biess
Arcbedemides, s. Diod. XI 70,1- Dionys. Hal. Ant. Eom. IX 61,1-
ebd. Diesen Xenophon aus Korinth, der im Stadion und Pentatblon
gesiegt hatte, feiert die dreizehnte olympisclie Ode Pindars.
S. 64,18. d-7]vty](j£v Ix rioasioojvo^ |Jir]vi[JLa, vgl. I 33,2 aTravTr|77.t p.r^vi|Jia
128,1. Nacb Diodor XI 63,1 seien dabei mehr ais 20000 Lakedaimonier
uins Leben gekommen, Pausanias selbst sagt VII 25,3, dass kein Haus
in Sparta stehen geblieben sei, vgl. aucb Plut. Cirn. 16. Schol. Ar.
Lys. 1144.
S. 64,19. £77' -r^ 7U[j.(pop7 T7.'j-Tfj, naturlicli nicht: eius calamitatis
tempore (Amasaeus), auch nicht: bei diesern Ungliick (Wiedasch,
Schubart), besser: a la suite de ce malbeur (Cia vier) oder: in addition
of this calamity (F r a z e r).
s. 65,6. Too ’lt%j[X7'xa tov ixE-rjv, aus Thuc. I 103 r^v di ~i xal
’
ypYjanqpiov tou A7.x£oai|xo';lotb 11'jhtxov 77po xoo, tov ixetyjv too Aio? too lUioixata
dcpiEvai.
Gap. XXV.
Die Messenier in Naupaktos erobern Oiniadai; im nachsten
Jahr ziehen die Akarnanen vor di e se Stadt; nachdem ein
Treffen stattgefunden, werden die Messenier belagert, sie ver-
lassen Oiniadai und kehren nach Naupaktos zuriick.
S. 65,8. ’Et7£1 o£ eV/ov tr,v Na'j777xto';, demnach scheint es, dass die
Messenier mit ihrem Angriff auf Oiniadai nicht lange zogerten; nun war
nach gewohnlicher Annahme Naupaktos im Jahr 456 von Tolmidas erobert
worden, im nachsten Jahr wurden die Messenier dort angesiedelt; nimmt
man an, dass sie gleich darauf gegen die Akarnanen zogen und also i. J.
454 die Arkarnanen sie ihrerseits angrilfen (§ 3) und nach acht Monaten
zum Abzug nbtigten, so fiele dieser in’s Ende des d. J. 454 oder in den
Anfang von 453, ein Ansatz, an den sich passend der Zug des Perikles
S. 64,13—67,8. 153
’
S. 66,10. Tov yjxovxa oyAov AxapvavG.?, zur Wortstellung vgl. z. B.
VI 13,2 xov iaxYjxoxa dvoptdvxa Tvapd xr^ axiqXrj. 5,4 xd? diouua? xapVjXou? xd
aiTia.
Streben, die Rede zu variieren, veranlasst wurde, vgl. Time. IV 56,1 toT?
AOrjvaioi? t6t£ tyjv -napaOaXaaaiov or^ouat xa [Jiev TroXXa (ol Aaxeoaifxoviot) Yja6*/aaav,.
Kriiger 48, 5 1.
Gap. XXVI.
Die Messenier zeigen ihre Feindscliaft gegen die Lake daimonier
vornelim licb im peloponnesis clien Krieg. Sie werden von diesen
aus Naupaktos vertrieben und zielien nacli Rhegion, die meisten
aber nach Libyen. Zeiclien verkiinden ihiien die Riickkehr in
den Peloponnes. Nach der Schlacht bei Leuktra werden sie
von den Thebanern zuriickgernf en. Der Traum des Epamei-
nondas. Epiteles findet das von Aristomenes verwahrte
Un t e rp fan d.
S. 67,20. Nau-ay.xov opjxyjxrjptov £-'i xr^ IIsAoTuovvfiaco Trapsr/ovxo, vgL
Time. II 69,1. 83,1. 91,1. 102,1. HI 75,1. IV 13,2. 49. VII 17,4. 31,2 u. s.
S. 67,21. Msaa/jvttov crcp£v6ovr|Xai xwv ex Nau-axxou, nach Time. IV 9,1
waren es nicht messenische Schleuderer, sondern vierzig messenische
Hopliten, die anf einem Piratenschiff zn Demosthenes stiessen.
S. 68,4. £? Eu£(77r£pixa^, Eu£a7T£pixat oder 'EaitEpTxai sind die
Bewohner der Stadt Eu£s7t£pio£€ ("EjTCEptoE?, ‘"EairEpt?), die westlich von Kyrene
an der grossen Syrte lag und spater Berenike hiess, heute Ben-Gasi;
s. IV 4,4. Steph. B. s.
Ptol. BEpEvixai
'EaTiEpic. und s.
Zur Sache vgl.
X 38, lO und Diod. XIV 34, dessen Darstellung von der des Pausanias
nicht unwesentlich abweicht, indein es sicli bei ihm nicht urn die Stadt
der Euesperitai, sondern um Kyrene handelt, der Krieg nicht gegen Bar-
baren, sondern unter Biirgern stattfindet und die ungefahr 3000 Mann
starken Messenier fast wahrend bei Pausanias jedenfalls ein
alie fallen,
so weckt das den Verdacht, dass bei Pausanias eine Verwirrung vorliege.
Ebeling A Study in the sources of the Messeniaca of Pausanias 73 ist
dieser Ansicht, irrt aber, wenn er die Quelle der Verwirrung in Myron
sucht.
S. 68,12. Herakles ais Traumgott, vgl. Stephani im Compte Rendu
1874, 15 ff.
S. 68,17. 00 [x£xa TToXo, so V 6,1. VII 3,8. 12,7, gewohnlich aber jj.£x
00 TcoXo, I 11,4. 1113,7. 7,4. IV 9,4. 24,6; auch fx£x’ oo ttoXov '/povov 1115,3.
IV 29,1. V 4,7.
S. 69,16. apuXaxa xai {xopcjiviqv, dies bezieht sich auf die Geheimnisse
der Demeter, denn diese wurde mit einem Kranz von Smilax und Myrten
geschmiickt, wie ihre Priester und Priesterinnen, vgl. Istr. frg. 25 (Schol.
Soph. O. K. 681). Xach Theophrasts Beschreibung war Smilax eine
rankende Pflanze (Hist. Piant. III 18, 11 f.), ebenso nach Hesychios, der
sie xixxo£to£C epoxov £Xiaa6fjL£vov nennt, s. v., Diodor XX 41 stellt sie mit
dem Epheu zusammen.
S. 70,4. xai xooxo Tjv Tiapaxaxaibrjxy), vgl. Gap. 20,4 xl £v aTiopprjXcp
xoi? M£aayjvioi?; die Urne sah Pausanias im Heiligtum des Apollon Karneios,
Gap. 33,5, sie ist identisch mit der xa|i.x:xpa der Mysterieninschrift Z. 11.
S. 70,5. £ 7r£Xhovxa, ungewohnlich von einer Traumerscheinung, sonst
ETTicxavxa, wie § 6, vgl. I, 21,1. IX 2.3, 3. 4; vom Schlaf sagt Her. II 141
oXocpop[jL£vov 6 ’
apa piiv £i:£X&£iv ottvov xat ot oo^ai xxX.
Gap. XXVII.
war, ebd. § 8.
S. 70,20. xal}u[-ipG<o mit dem Dativ, wie Her. I 212; Kulin wollte
T(ov Ato3xo’jp(ov vonabhangen lassen und Tr^ 90317 ais Dativ
xaibfipiVavrs^
des Zeit})unktes fassen = quum sacra fierent, was graimnatisch mdglich
(vgl. II 7,8 -r sopTr^ Too W-o/./.ojvo^ und Sclimid Attic. III 57), aber im
jedenfalls der Meinung, es habe uur diesen einen aus Boiotien gegeben;
er spricht wieder von Bakis und seinen Orakeln IX 17,5 (X 32,8. 9. 11).
X 14,6. Zu dem hier mitgeteilten Orakel bemerkt Her werden Mnem.
N. S. V p. 61: memorabilis locus, unde apparet Bacidis oracula progredi-
enti tempore semper novis aucta esse.
S. 71,12. x7T£ti9£v-:o [HiClXouc, diese Abschriften der r7p7X7-7thjxr)
des Aristomenes versteht die Mysterieninschrift imter Z. 12 und
7pyai7 £YYp7'p7 Z. 84. Ziun Ausdruck x7T7Ti9£a97i i; vgl. Ps.
Dem. Erot. 2. Piat. Eegg. 858 D x. £i^ fxvrj|xr,v.
u xo66jX7]a£v — ^ 7T£pipaX£iv To XoiTcov X£ 7 £xai Tou T£r/ou?, das Medium ist wie ander-
warts (vgl. z. B. rjTcop£TTo II 32,2) abweichend vom sonstigen Gebraiich
nicht zur Diflerenzierung der Bedeutung gesetzt, sondern weil die medi-
alen Formen eleganter scbienen, vgl. auch oben zu Gap. 2,6.
%(«£? sind E 7 '/(opiot (Thuc. II 74) und oixTqxopE? ihres Landes (Xen. Cyr.
HI und bleiben ihrer Heimat getreu und hilfreich zugethan; so ist
3,22)
Aristomenes den Thebanern ais Kriegshelfer gegen die Spartaner bei
Leuktra erschienen, IV 32,4.
S. 72,6. xai? 6e £cp£^^? xxX., das deutet auf rasche Erledigung der
Aufgabe hin, in der That findet sich bei Diod. XV 67 die allerdings
unglaubliche Angabe, dass das grosse Werk in 85 Tagen vollendet worden
sei; zum Mauerbau vgl. auch Gap. 31,5.
ebd. 7]7£ipov, vgl. y] 7 £ip£ xai ETrup^ou XTjV tcoXiv Dio Ghr. 32,684 R,
E^EipEiv vEtov Luc. Alex. 10, Schmid Attic. I 53. 117. 359.
S. 72,8. auXuiv Boiwxtwv xai Ap^Eiiov, vgl. Poli. IV 75 ©rj^aioi auxov
i;iamlich die Eleier ein Jahr nach der Griindung von Messene die olym-
158 IV 27,9-28,5.
demnacli die Angabe, dass sicli das Exii nicht liber zwei Menschenalter
erstreckte, recbt ungenau.
S. 73,7. Msaaiqvioi — xpiaxoaia zrt] [xaXiata ‘^Xwvto, die runde Zahl,
wie Diod. XV 81,3 (M£(JcjTr]v7]v) dvaaxaTov ooaav Itt) tpiaxoaia OTj^aioi tcocXiv
d-iroxaTEGTYjaav.
Gap. XXVIII.
Walirend des phokisclien Krieges zielien die Lakedaimo nier
auf’s neue gegen die Messenier zuFeld, diese leisten mit ihren
Bundesgenossen Widerstand, s cb e ssli ch verbiinden sie sicli 1 i
a. O. II 488.
S. 74,3. FaXarau — oOx sjjLa^EaavTo xxX., vgl. VIII 6,3, nacb welcher
Stelle auch die Arkader wegen der Lakedaimonier sich fern gehalten haben;
S. 72,18—74,15. 159
dass auf diese Angabe kein Verlass ist, zeigt Niese Gesch. d. griech.
und maked. Staaten II 16 A= 5. Die Griechen, welche sich zum Kampf
gegen die Galater vereinigt haben sollen, sind aufgezahlt X 20,3 5. Der —
Einfall der Galater fand nach X 23,14 01. 125,2 279/8 statt. =
S. 74,4. aTTSiaaadat aTuovoas giebt Amasaeus wieder mit foedus
inire, es bedeutet aber indutias facere, vgl. Thuc. IV 16,2 saTreiadai dh
auxac (xa? aTiovSa?) ol — xrplapsis, so richtig Kuhn;
ebenso bedeutet Iv arcovoai? Gap. 29,7 nicbt per speciem foederis (Amas.),
sondern durantibus indutiis.
bemerkt, dass die Messenier, kurz nachdem sie den Spartanern gegen
Pylos zu Hilfe gekommen waren, in ofPenen Krieg mit ihnen geraten
seien; Pausanias sagt selbst IV 29,6, die Gesinnung der Spartaner gegen-
iiber den Messeniern sei infolge der ihnen unaufgefordert geleisteten Hilfe
gegen Pyrrhos friedlicher geworden; Seeliger setzt darum jene Kriegslist
einige Jahre vor 272, dagegen ist Niese a. a. O.II 227 geneigt, sich Droysen
anzuschliessen. S. 260 A. 5 aber halt er es fiir denkbar, den hier erzahlten
Handstreich bis in die dreissiger Jahre hinunter zu riicken.
S. 74,6. "HXsio!, — euvopuoxaxoi ris>.07rovvr](jia>v ^aav, vgl. hiezu Polyb.
IV 73 f. Strab. VIII 358; es waren die Wirkungen des
segensreichen
Friedens, dessen sich Elis ais ein dem Gotte geweihtes Land jahrhunderte-
lang erfreuen durfte.
S. 74,8. xoi)? ouvaxou? oiacpdsipavxos ypVjp-aci, ais die F-iihrer
S. 75,3. oTrXiCouatv auxw (sc. 'Oji-T^pto) xo |j,dyijji.ov, der Dativ ist Loca-
tivus, wie Piat. Kep. 389 E oia xai 'OjXT^ptp Aiofxirjdr)? X£ 7 £i. Legg. 706 D,
vgl. VII 14,2 2Tuapxidxa?, oi Kopivffw xox£ Ixuyov £7ri6rj}xouvx£?. 27,1 xu dl
yffa|JLaXtoxEptp uETcoXiaxai acpiaiv i] ttoXi?.
Gap. XXIX.
Demetrios, Philipps Sohn, uberfallt Messene, wird aber zuriick-
geworfen. Warumdie Messenier nicht in den aehaiischen Bund
eintraten. Nacb der Eroberung von Megalopolis durch Kleo-
menes nehmen die Messenier die fliichtenden Megalopoliten auf.
Sie erobern mit den Acbaiern Sparta. Der Tyrann Nabis nimmt
Messene weg, muss aber sofort einen Vertrag eingeben und ab-
ziehen. Die Messenier nebmen den Philopoimen lebendig ge-
fangen und treten dem aehaiischen Bunde wieder.bei.
Frazer vergleicht VIII 5,5 ou (xexa izoXh aufjupopoc? und VIII 12,7 ir]^
den Uberfall der Stadt Messene (01. 144,3) berichten ausser Pausanias (vgl.
VIII 50,5) Plut. Philop. 12. Liv. XXXIV 32,16. 35,6; bei Polyb. XVI 13
ist die Erzahlung ausgefallen.
S. 77,14. xi M£aar]vtoi?, vgl. VIII 51,5
p.£p,cp6{JL£vo! ^dp XTjvtxauxa Ic
M£<jaY)viou? nach Plut. Philop. 18 hatte Deinokrates die Messenier
£7xXr]jji.a,
S. 77,21. (oo) Tzokb uaxspov, vgl. VIII 51,5: xpixi^ p-aXiaxa ujxspov ^fx£pa
nach dem Aufbruch des Lykortas sei Philopoimen ihm nachgezogen.
S. 77,25. 6’Apxaoix6? X 070 ?, namlich VIII 51 f., s. das., Plut. Philop. 20.
ebd. oT x£ ^iXoTuoifxsvi aixioi x^? xsXsoxrj? loojav otxa?, vgl. Polyb.
XXIV 12. Plut. Philop. 21.
Gap. XXX.
Die Stadt Abia. Die Stadt Pharai und Nachkommen ihres
Griinders Pharis. Die Gdtti n Tyche.
Boblaye 104. Eoss 10. Curtius II 159 f.; 193 A. 33. Bursian II 170 f.
S. 78,9. Glenos, Sohn des Herakles und der Deianeira, wird erwahnt
bei Apoll. II 7,8. Schol. Soph. Tr. 54; Diod. IV 37 nennt ihn Gleneus,
und nach Pherekydes beim Schol. Pind. Isth. 4,104 war Megara seine
Mutter.
S. 78,13. tiber den Kultus des Asklepios in Messenien vgl. Preller-
Eobert 520. Thramer bei Pauly-Wissowa II 1668. Heberdey 26 (vgl.
oder <hripY5, s. II. V 543; IX 151; 293. Od. HI 488; XV 186. Strab. VIII
S. 77,14-79,7. 163
359 f.; 367. Steph. Byz. v. (^apai, vgl. oben Cap. 1,4; der Name findet sich
beiXen. Hell. IV 8,7 und Ptol. III 14,31 und 36 auch in der Form <^£pai.
Die Stadt lag nach der friiber Annahme an der Stelle des
allgemeinen
beutigen Kalamata, nur hat die Entfernung vom Meere sich seither nahe-
zu verdoppelt: Strabo p. 361 giebt sie auf 5 Stadien an, Paus. Cap.
31,1 auf 6, heut sind es etwa 10; Paus. scheint von dieser Gegend
genaue Kenntnis gehabt zu haben, vgl. Hitzig zur Pausaniasfrage
77. Gurlitt 188 A. 37, Reste des Altertums fehlen in der heut
recht bevolkerten Stadt durchaus, vgl. Leake I 342 ff.; Pelop. 185.
Boblaye 105. Clark 199 ff. Curtius II 158; 193 A. 32. Vischer
427 f. B ursi an II 170. Abweichend hiervon hat Pernice A. M.
XIX 355 (vgl. A. A. 1893, 139) die Ansicht dargelegt, dass Pherai
bei dem
Dorfe Janitsa, 2 Stunden von Kalamata gelegen habe,
wo Mauerreste aus mykenischer Epoche erhalten sind; auch
erhebliche
honne man in einer starken, nie versiegenden Quelle die Cap. 31,1 er-
wahnte Quelle im Hain des Apollon Karneios sehen, und die Angabe
ebd., dass Pherai nur 6 Stadien vom Meere entfernt sei, erklare sich
sagen, dass Pindar im Eingang der 12. olympischen Ode die Tyche awxEtpa
genannt bat, nacb Kalkmann 217 „wobl der scblagendste Beweis dafiir,
dass beide auf einer abnlicben Vorlage fussen“, s. dagegen Hitzig zur
Pausaniasfrage 86.
S. 70,24. Mit Pberepolis ist der in Elis neben Tyche verebrte
Sosipolis zu vgl., VI 25,4.
Gap. XXXI.
alte Stadt auf der Hdhe, zu seiner Zeit nicbt vollig ver-
die aber aucb
lassen war (s. Z. 10), und die neue in der Ebene. Die alte Stadt erkennt
S. 79,7-80,12. 165
man in den Ruinen des Dorfes Palaokast]-o, sie nahm ein umfangreiches
Felsplateau ein in der Richtung von SW
haben sicbnach NO; erlialten
bedeutende Reste der dem Hdbenrand folgenden Stadtmauer, Fundamente
zweier doriscber Tempel (vgl. den unten Z. 11 erwabnten), die Cavea eines
Tbeaters, eine in den Felsen gebauene Cisterne u. a. m. Die andere
Stadt lag an der Stelle, die beute Lutro beisst; bier sind nocb wobl-
erbaltene Reste eines grossen romiscben Baues, wabrscbeinlicb einer Villa,
erbalten. Vgl. Leake I 354. Boblaye 105. Curtius II 161; 194 A. 36.
Viscber 424. Welcker I 227. Bursian II 168. Einen Plan der Ruiiien
von Ober-Tburia (nacb Bursian „nicbt ganz genau“) und Ansicbten giebt
—
Lebas Voy. arcb4ol., Itiner, pl. 27 29; der Plan wiederbolt bei Curtius
II, Taf. 7.
durch die Quellen von Pidima gespeist wird, Curtius 162. Bur~
s i a n 168.
S. 80,13. Kalamai (heut der offizielle Name von Kalamata), das
auch Polyb. V 92 und Steph. Byz. s. v. (aus Paus.) an erwahnen, wird
verschiedenen Stellen angesetzt. Danocb eine Ortschaft westlicb
heute
von Kalamata, zwischen diesem und dem Pamisos belegen, den Namen
Kalami fiihrt, so haben Leake I 362. Ross 2 A. 3. Curtius 158 bier
das alte Kalamai angesetzt doch bemerkte schonBoblaye 166, dass dies
:
dem Wege des Paus., der von Tburia nach Messene geht, widerspricbt.
Boblaye setzt Kalamai und den Tempel der Artemis Limnatis nordlich von
den Ruinen von Tburia an; B ursi an 171 viel sudlicber, namlicb V2 St. nord-
ostlicb von Kalamata, wo ein Hugel oben antike Mauerreste, die Ebene am
Fuss antike Hausplatze auf dem kiinstlich geebneten Felsboden aufweist. Eine
Inschrifi, auf der Kalamai vorkommt (sv KaXafxai? oixTQaavxa), ist nach Weil
A. M. VII 216 nicbt, wie Foucart B. corr. hell. I 31 angab, in Kalamata,
sondern in dem 2 Stunden ostlicb davon belegenen Dorfe Janitza gefunden
worden, wo antike Reste vorhanden sind (vgl. oben zu Cap. 30,2). Weil sucbt
daber das alte Kalamai an dieser Stelle, wahrend Pernice, wie erwabnt,
das alte Pherai bier ansetzt. Baedeker 360 f. balt an der alten An-
nabme von Leake und Curtius fest, docb geht es scbwerlich an, Kalamai
so weit von dem hei Paus. zusammen damit erwabnten Limnai, dessen
Lage feststeht, anzusetzen, gleicbviel ob Paus. beide Orte auf einem Ab-
stecber besucht oder, was wahrscbeinlicher ist, sie nur ohne Autopsie er-
wabnt bat, wie auch Heberdey a. a. O. meint, der darin eine nur um der
bistoriscben Einleitung willen gemachte Einschaltung erkennen will.
B ursi an 170. Die friiheren Vermutungen iiber die Lage von Limnai (gegen-
iiber Nisi, am linken Ufer des Pamisos) und bei Leake 1 365. Boblaye
106 sind dadurch hinfallig, obscbon Leake Pelop. 181 sie zu halten sucbt.
ebd. £vba TriXiyXio — xrjv xeXeuxrjv aup.p^vai Xe^ouuiv, vgl. Cap. 4,2.
Voy. archeoL, Itiner, pl. 19, Das Buch von Stavros Oikonomaki, xa
(7wC6[i,£va’I0oj|XY)?, Msacn^vT)? xat Twv 7rlp4 Kalamai 1879, ist uns unzuganglich.
Dass Paus. Messene selbst besucht hat, zeigt § 5 und die Ausserung Cap.
32,3; vgl. Heberdey
a. a. 0. und 13.
S. 81,5. xouxcov xxX., hier ist wohl eine durch die Parenthese her-
Xacppia =Xa-^opia, Artemis Laphria also ais Gottin der Strassen (wie Apollon
Agyieus). wurde sie ais Xacppia namentlich in Aitolien, von wo aus
S. 81,3—17. 169
dieser Dienst sich nach Achaia und Phokis verbreitet hatte; ob aiich nacb
Messenien, wie vielfach aus dieser Stelle gescblossen wird (Welcker
Ootterlebre I 596, Preller-Robert 810), ist zweifelhaft, denn die Stelle
wird anderweitig dahin interpretiert, dass diese Artemis Lapbria des
Damophon gar nicbt in Messene, sondern in Naupaktos befindlich gewesen, von
Paus. daher bloss erwahnt worden sei, weil sie von dem eben genannten
Meister Damophon herruhrte; demnacb seien MsaaTjvtoi Z. 13 und 18 nicbt
die Bewohner von Messene, sondern Msaarjviwv oi Xapovxs? NauTtaxxov. Vgl.
Wolters A. M. XIV 133. Wilbelm ebd. XVI 350. Wernicke bei Pauly-
Wissowa Sache keineswegs sicher; allerdings erzahlt
II 1391. Indessen ist die
Paus., dass der Kultus der Lapbria von den Kalydoniern nach Naupaktos
gekommen sei, aber bei seiner oft nur andeutenden Art konnte er recht gut hier
aucb sagen wollen, dass der Kultas von da nacb Messenien selbst kam, sodass
also die Msjaiqvioi Z. 18 wirklich die Bewohner von Messene waren.
Daher ist denn aucb sonst Messene ais Standplatz der Artemis Lapbria
angegeben worden (vgl. Overbeck Scbriftqu. N. 1558); Imhoof-Gardner
67 vergleicben den Typus einer messenischen Bronzemiinze (Taf. P 3,
unsere Mtinzt. III 19) mit der auf Miinzen dargestellten Artemis Lapbria des
Menaichmos und Soidas in Patrai (Taf. Q 7 11) und halten die dort —
dargestellte Figur (Artemis im kurzen Cbiton, mit dem Speer in der
rechten Hand, mit dem linken Arm auf eine Saule gelehnt, zu ihren
Fiissen ein Hund) wegen der hervorstecbenden Ahnlichkeit mit dem
Typus von Patrai fiir die Artemis Lapbria des Damophon. Ob von dem
Tempel der Artemis Lapbria noch Peste vorhanden sind, bleibt bei
dem Zweifel an dem Kultus der Gottin selbst doppelt ungewiss. Auf
einer am Sudabhang des Itbomeberges nordostlich liber Mavromati be-
legenen Terrasse hat Lebas (Voyage archeol. ed. Reinacb 134 ff.,
ebd. Architecture Peloponn. pl. 1 — 10; vgl. Rev. archeol. I 425) die
Grundmauern ein es nach Osten gericbteten doriscben (nach Baedeker
359 ioniscben oder korinthiscben) Tempels gefunden, der aus Pronaos mit
zwei Saulen und Cella mit Tempelbild bestand; eine daselbst gefundene
Inscbrift nennt Priester der Artemis Limnatis. Darnacb ist vermutet
worden, dass die Artemis Lapbria mit dem einbeimischen Namen Limnatis
geheissen habe, und Reinacb a. a. 0. glaubt, dass die in der Cella ge-
fundenen Triimmer einer Kolossalstatue dem Werke des Damophon an-
geborten, vgl. Curtius 146 f.; B ursi an 166 nimmt die Vermutung nicbt
auf, wolil aber Baedeker 359; Frazer III 433 aussert starke Bedenken
und Wilbelm A. M. XVI 350 erklart mit Recht, dass die dort gefundenen
Inscbriften mit Artemis Limnatis (Lebas-Foucart 310. 311. 315) das
Heiligtum ais eben dieser Gottin angehorig erweisen.
S. 81,15. l-iuxXYjjiv £iy£ AacppG, constructio ad sensum, £7uxXy]51v £i*/£ ist =
ihwiidCsTo, vgUV34,5. VI 13,3. VIII X19,7. 38,12.
8,4. 30,4. 41,8. 47,1. IX 25,4.
S. 81,17. Die Artemis Lapbria von Kalydon bespricbt Paus. VII
18,8 ff., doch bat er da das hier gegebene Versprecben, wie Gurlitt 68
A. 13 bemerkt, sebr ungeniigend eingelost. Die von Augustus aus dem
verodeten Kalydon nacb Patrai verbrachte Statue war darnacb ein alter-
170 IV 31,7-12.
tiimliches Werk der Kiinstler Menaichmos und Soidas und stellte die Gdttin
ais Jagerin vor. Darnach ist sie auf Miinzen von Patrai erkannt worden.
Sie liat einen kurzen Chiton, der die rechte Brust freilasst, hat die rechte
Hand an die Hiifte gelegt, halt in der linken Hand den Bogen, auf dem
Eiicken liat sie den Kdcher, und zu ibren Fiissen ist ein Altar, links ein
Hund, s. Imlioof-Gardner pl. Q6 —
10. WoltersA. M. XIV 133 nimmt
an, dass die Artemis Laphria von Messene ahnlich gedacht werden miisse,
und fiihrt die Artemis Colonna im Berliner Museum auf diesen Typus
zuruck. von der von Studniczka R. M.
Indessen geht Wolters dabei
III 277 aufgestellten Annahme
sog. Diana von Portici in
aus, dass die
Neapel eine Copie jener Artemis Laphria des Menaichmos und Soidas sei,
aucli galt damals Damoplion nocli ais ein Kiinstler des 4. Jahrh. v. Chr.
Seitdem wir Damophon in eine erheblich spatere Zeit zu versetzen ge-
ndtigt sind, diirfen wir seine Artemis Laphria schwerlicli noch ais eine
Umbildung des Typus der Artemis von Patrai betracbten.
S. 81,18. Uber die Orte, wo die ephesische Artemis verehrt wurde,.
s. Prelie r-Rob e rt 329 ff.
S. 82,1. ’Aixa^fLa>v T£ xXIo? xxX., vgl. die Ausfiihrung VII 2,8, die
im iibrigen sicli noch schlechter in den Zusammenhang einreiht, ais die
an unserer Stelle.
ebd. Die Amazonen haben das Bild der ephesischen Artemis ge-
stiftet, vgl. Pind. frg. 151 Bergk (159 Boeckh). Call. Hymn. in Dian.
237 fP. Dionys. Perieg. 828.
S. 82,2. Der alte Tempel der Artemis in Ephesos wurde erbaut von
Chersiphron, dem sein Sohn Metagenes folgte; vollendet sollen ihn (nach
Vitr. VII praef. 16) Demetrios und Paionios haben; nach Plin. XXXVI, 95
betrug die Bauzeit 120 Jahre (etwa 01. 50 — 80, s. Brunn II 344 fiP.). Ais
dieser Tempel durch Herostratos’ Brandstiftung in der Geburtsnacbt
Alexanders des Grossen 356 zerstort wurde, ward der neue in bedeutend
grosserer Anlage auf den alten Pundamenten vom Architekten Deinokrates
aufgefiihrt (um 300 XIV 640). Nach Plin. XXXVI 98
v. Chr. nach Strab.
hatte der Lange von 425 und eine Breite von 225 Fuss und
Tempel eine
127 (?) Saulen von 60 Fuss Hdhe. Uber die dort gemachten Aus-
grabungen der Englander berichtet J. T. Wood, Discoveries at Ephesus,
Lond. 1877.
S. 82,7. Der Dienst der Kureten ist urspriinglich in Kreta heimisch
und von da nach Messenien (vgl. Cap. 33,1), Elis (V 7,7) und Arkadien
(VIII 37,6) verbreitet worden, vgl. Preller-Robert 655. Immisch bei
Roscher II 1604 f.
S. 82,15. Zur Darstellung der Stadt Theben vgl. Gerber Jb. f. Ph.
Suppi. Bd. XIII 257 ff.
mit der Hydra, von Tisagoras, in Delphi, Paus. X 18,6; Kopfe eines
Lowen und eines Ebers in Pergamon, ebd. erwahnt; ein Herakles, von
Alkon in Rhodos, Plin. XXXIV 141, der Thron des Pindar, Paus. X 24,5.
Meist wird dabei die grosse Schwierigkeit dieser Technik hervorgehoben.
Wahrscheinlich waren die Figuren in Schmiedearbeit hergestellt, d. h.
in einzelnen Teilen aus Eisenblech getrieben, vgl. Bliimner Technol.
IV 357.
S. 83,2. Aus der Art, wie Paus. die Figuren dieses Gemaldes auf-
zahlt, entnimmt Brunn II 202, dass dieselben streng schematisch einander
entsprochen hatten: dem Aphareus, Idas, Lynkeus, Kresphontes anderer-
seits der Leukippos, die Hilaeira, Phoibe, Arsinoe, und dem Nestor, Thrasy-
medes und Antilochos andererseits der Asklepios, Machaon und Podaleirios.
S. 83,9. Den Maler Omphalion kennen wir nur aus dieser Stelle;
liber Nikias vgl. HI 19,4 und Brunn II 194. Da Nikias ein Zeitgenosse
172 .IV 31,12-32,5.
des Praxiteles urid Alexanders des Grossen ist, wird sein Schiiler etwa
Ende des 4. Jahrhunderts thatig gevvesen sein.
Gap. XXXII.
mutlich war auch dies Hierothesion allen Gdttern geweilit, vgl. Kuhnert
Jb. f. Pli. Suppi. XIV 254 A. 1. Der Ausdriick icooiHjiov findet sich nur
bier. B ursi an 167 setzt das Hierothesion unmittelbar nordwestlicb vom
4’lieater an, wo noch eine stattlicbe Maner erbalten ist mit einer Thiir,
durch die man aut* einer 4’reppe von neiin Stiifen zu einer Terrasse em-
porsteigt.
Es ist bemerkenswert, dass auch in diesem Heiligtum aller
S. 83,12.
Gdtter, Tempel des Asklepios (Gap. 31,10), Epameinondas eine
wie im
Statue batte; er wurde daselbst wold ais oixirrr]; verebrt, vgl. IX 14,5.
S. 83,13. Hom. II. IX 122: Irr’ dtropo-j; Tpirooa;, gemeint sind dort
Dreifiisse, die „nocli niclit vom Feuer beriihrt sind^^, d. b. noch nicbt zum
Kochen gedient baben, wie der aropo; XXIH 2(i7; vgl. Helbig homer.
Epos' S. 365 A. 1. Es scbeint aber, ais habe Paus. das homerische Attri-
but in anderem Sinne verstanden.
S. 83,14. Das Gymnasion nimmt B ursi an 168 siidlicb vom Theater,
liinter dem Biilinengeliaude, an. Was man von den «aigyptischen Mannern“,
die die Statuen des Hermes, llerakles und 'riieseus lertigten, zu balten hat,
ist ganz unsiclier; vorausgesetzt, dass der 4’ext iiberliaupt in Ordnung ist,
S. 84,1. Wenn statt des Saithidas, dem die Stele eigentlicli galt,
zu S. 81,3.
Zur Einholung der Gebeine des Aristomenes vgl. Bd. I
S. 84,8.
zu S. 666,10.
S. 84,10. Uber die den Heroen dargebracbten Totenopfer vgl. Stengel
124 ff.
gr. Sakralalterth. ^ Ahnliclie Branche, wie der hier beschriebene, werden
Einwilligung zui
auch anderweitig erwahnt; so musste das Opfertier seine
zu erkennen geben, Plut. qu. conv. VIII
Opferung erst durch Kopfnicken
Strab. VIII 384; vgl. Schol. Apoll.
8,3 p. 729 F, oder durch Brullen,
Rh. I 425.
S. 84,11. eor^aav, aorist. gnom., s. Bd. I zu S. 473,4.
zuerst die Un-
S. 84,16. Nach Her. II 123 sind es die Aigyptier, die
nach ihnen wandert die Seele, so oft
sterblichkeit der Seele behaupteten;
gerade in Entstehung begriffenen Leib.
ihr Leib vergeht, in einen andern,
S. 84,19. Platon wird noch zweimal, VII 17,3 und 24,1, citiert. X
ebd. Damit der Gedanke, den Paus. hier nach der Uberlieferung
darf der
zum Ausdruck bringt, nicht mit der Logik im Widerspruch^ stehe,
Satz £i o£ d-oor/yadai — £il£Xrjaoujiv trotz xai und je nicht ais ein ein-
den Text andern und kann an d7roX£7£ailai = non admittere, reicere (Plut,
Sol. 12 d£ 0 u TTiv UscTiav a7roX£ 70 ix£VTr]?) denken oder im Bedingungssatz
den Ausfall einer Negation annehmen.
’
Apiaxo|X£v£i x6 [xijo? £v£axa70 ai, vgl. Hom. Od. II 271 £i otq
S. 84,20.
T ot xou iraxpo? £V£axaxxai jX£vo? rju. Her. IX 3 dXXa ot 6£ivo? £V£axaxxo i|X£po€.
hat, sagt er selbst deutlich mit den Worten £x6a|xr]j£v hz aux^^ xpoTraiov (§ 6).
Mit diesem Orakel ist zusammenzuhalten die Inschrift Bull. d. corr. hell.
I 351, die seither ofter besprochen wurde, vgl. Biicheler Rh. M. XXXII
Gilbert Jb. f. Ph. GXVII 304 ff Kaibel Epigr. gr. N. 768 a p.
479 ff.
XVI sq.; dunkel und ungeschickt abgefasst scheint sie zu sagen, dass Xeno-
krates, ais Spartas Heer auf dem Punkte war zu
siegen, (nicht dnrch die
wurde, dem
Bitte des Epameinondas, sondern) durch das Loos bestimmt
that es ohne lurcht vor den Feinden,
Zeus ein Siegeszeichen zu bringen; er
siegten die Thebaner. ^^Diesei
unter Anwendung grosser Schnelligkeit; so
Boiotarch in Gemeinschaft mit Epameinondas
Xenokrates war es, der ais
und Malgis darauf drang, dass bei Leuktra geschlagen werde, IX
13,6.
174 IV 32,6-33,2.
Cap. XXXIII.
und erreichen im hochsten Punkt 802 m iiber Meer. Hier liegt an der
Stelle des alten Zeusheiligtumes ein jetzt verlassenes Kloster, in dem heut
ein Einsiedler haust. Reste kyklopischer Mauern, die sich an verschiedenen
Stellen Randes dieser Hochflache finden, scheinen zur altesten Be-
des
festigung der Ithome zu gehdren. Vgl. Leake 386. Welcker 250. Cur-
tius 147. Clark 234. Vischer 449. Bursian 165. Baedeker 358.
S. 85,8-86,2. 175
hier die Statue des Zeus auf die Ubersiedelung der Messenier nacli Nau-
paktos zuriickgefuhrt wird, welches Ereignis 01. 81,2 (455 v. Clir.) fallt, hat
er nach Paus. VI 14,11 die Statue des Tarentiners Anochos gefertigt, der
01. 65,1 (520) in Olympia siegte; dagegen nach Schol. Arist. Ran. 501 die
Statue des Apollon alexikakos in Athen, gelegentlich der grossen Pest 01.
87,2 (43J/0); und XXXIV
49 setzt seine Bliitezeit in' dieselbe Olym-
Plin.
piade. Brunn Kunst hei Homer S. 48) nimmt an, dass die
I 63 ff. (vgl.
Statuen des Anochos und anderer Sieger, die Ageladas fertigte und deren
Siege 01. 66 (516) und vor 68 (508) fallen, erst langere Zeit nach diesen
Siegen angefertigt worden seien, ferner, dass die Xachricht iiber die
Thatigkeit des Ageladas zur Zeit der attischen Pest auf Missverstandnis
beruhe, und setzt daher die Thatigkeit des Kiinstlers zwischen 500 und
455 an. Dieser Ansicht schliesst sicli im AYesentlichen Overbeck I 140
(vgl. B. S. G. d. W. 1892, 26 fi.) an, ebenso Murray T’ 185. Robcrt,
Archaeol. IMarcli. 39 u. 92 ff. weist, wie die eben gemannten, das Datum
der athenischen Pest ab, ebenso aber auch das der Ansiedlung der Messe-
nier in Xaupaktos 455 (oder nach Kriiger 462), indem er annimmt, dass
mit den otxT^jajiv iv NauTrocxToi M£jjT|v(tov nur die Heloteii messenischer Ab-
stammuug im Gegensatz zu den werden
alten freien Messeniern bezeichnet
sollten ;
das Bild geraume Zeit vor dem messenischen
sei daher schon
Aufstande angefertigt worden und habe von Anfang an auf der Ithome
seinen Standplatz gehabt. Doch konnen die Worte dies
unmoglich bedeuten; denn ein solches i; ap*/r|C ist meist nur danii ausdriick-
lich gesetzt, wenn irgend etwas im Gegensatz dazu steht, was nicht eq
apyr-? ist, wie z. B. I 19,3; 44,6. II 2,5; 7,8; 12,3; 19,3; III 16,2. Aller-
dings kommt auch ein iiberlliissiges e; 'vo also an spatere Verande-
rung nicht zu denken ist, vor, z. B. II 21,10; 26,6. V 12,7; doch wiirde
hier das £ 7: 01151 )?) wenig passend er-
zu einem solchen indifferenten £; dp*/^?
scheinen. Paus. wollte offenbar sagen, dass die Figur urspriinglich fiir
die messenischen Ansiedler von Xaupaktos gefertigt wurde; auf welchem
Wege und wann es auf die Burg von Ithome gekommen ist, verschweigt
er. Ilingegen betont Kobert mit Recht, dass die Daten der Siegerstatuen
nicht bedeutungslos sind, zumal der eine Sieger, Timasitheos, dessen
Statue Ageladas nach Paus. VI 8,6 fertigte, und der 01. 67 oder friiher
siegte, schon 01. 68,2 (507) hingerichtet wurde, sodass also seine Statue
vor diesen Zeitpunkt fallen muss. Dazu kommt endlich eine in Olympia
gefundene Inschrift (Rohl Inscr. gr. ant. 41. 42 u. 95. Olympia, Inschr.
S. 643 X. 631. Loewy Inschr. gr. Bildh. Xo. 30. Cauer Delect. inscr. Gr.
N. 55; vgl. Scholl, hist. und philol. Aufs. f. E. Curtius 117 fi.), die eiuen
Argeiadas ais Schiiler (Sklaven oder Sohn) des Ageladas nennt und die
alter ist ais der Zeustempel in Olympia (begonnen 468, nach andern 480
V. Chr., s. naheres zu da das Fundament des Weihgeschenks, zu
V 10,2),
dessen Basis sie gehort, unter dem Tempelbauschutt liegt; die Buchstaben-
formen weisen die Inschrift ungefahr in das Ende des 6. oder den Anfang
des 5. Jahrh. v. Chr. Xach alie dem hat es den Anschein, ais ob Ageladas
in der That etwa der Zeit 520 — 480 v. Chr. zuzuweisen sei, daher die An-
S. 86,2—11. 177
gabe des Paus. iiber die Entstehungszeit der Bildsaule des Zeus Ithoma-
las auf einem Irrtum des Paus. oder seiner Gewabrsmanner beruht. Die
"v^on Klein arch. epigr. Mitth. VII 60 wieder aufgenommene Hypothese
von Thiersch, wonacb es zwei Kiinstler des Narnens Ageladas gegeben
habe und hier der altere gemeint sei, ist zu gewaltsam.
Was die Darstelliing des Zeus Ithomalas von Ageladas anlangt, so
wird in der Regel angenommen, dass die Figur eines nach rechts aus-
schreitenden, Zeus, der auf der ausgestreckten Linken einen
bartigen
Adler und erhobenen Pechten den Blitz hat, wahrend vor ihm
in der
ein Dreifuss steht, auf messenischen Miinzen (Imhoof-Gardner p. 67
pl. P 4 fg. Overbeck gr. Kunstmythologie II 12 Fig. 3; unsere Miinzt.
III 20 und 21) ein Abbild der Statue des Ageladas sei; so nehmen
ausser den Numismatikern auch Mitchell 249. Murray I 187.
Collignon I 318 an, zumal einige Exemplare dieser Miinzen die Inschrift
Msaaaviwv ’
Idiofx im Felde aufweisen. Ahnliche Typen sind mebrfach in ar-
chaischen Bronzestatuetten erhalten, vgl. Reinach Pepert. de la stat. pl.
141, Griech. Kuustmythol. II 11, auch Ph. M. N. F. XXII 122, der vor-
uehmlich noch geltend macht, dass der Zeustypus der Messenier nicht
derselbe bleibe, indem ais zweiter Typus ein ruhig stehender Zeus mit
Scepter erscheine. Der gleichen Ansicht schliesst sich Murray a. a. 0. an.
Allein die Griinde, die fiir die Jugendlichkeit des Zeus Ithomatas sprechen,
reichen doch nicht aus, die Wahrscheinlichkeit der Zuriickfiihrung jenes
archaischen Munztypus auf Ageladas zu entkraften, wie das Chanot Gaz.
archeol. 1880, 80 ausgefiihrt hat.
S. 86,4. Curtius 148 vermutet, dass ein ostlich vom Kloster
auf Ithome belegener, mit alten Steinen gepflasterter Platz, die Tenne der
alten Monche, in alter Zeit der Altarplatz des Zeus gewesen sei, wo die
musischen Wettkampfe und Tanze an den Ithomaien stattfanden.
ebd. d^Quat os xai £opxY]v Ittstsiov Mh(D}J-ata, Ittstsio? in der Bedeutung
jahrlich wiederkehrend, wie z. B. II 3,7. 13,4. 32,1, dagegen ein Jahr
dauernd, auf ein Jahr geltend II 10,4. 35,5.
S. 86,6. Zu Eumelos vgl. Bd. I zu S. 381,3.
S. 86,8 f. Wie Pausanias aus diesen Versen herauslesen konnte, dass
beim Feste des Zeus Ithomatas ein Agon stattgefunden habe, ist nicht er-
sichtlich, bezeugt wird durch sie nur der Vortrag poetischer Produktionen,
vgl. Bergk Gr. Lit. Gesch. II 116 A. 28, der in IXsuOspa jd|xpaX’ lyoiaa einen
Seitenblick auf die Auletik erkennt, die damals hauptsachlich von Fremden,
von Unfreien und Barbaren ausgeiibt wurde.
S. 86,11. Das arkadische Thor, durch das die Strasse nach Mega-
lopolis ging, ist das oben zu S. 81,1 erwahnte Doppelthor. Innerhalb des
nordlichen Eingangsthores sind an den gegeniiberliegenden Mauern zwei
Pausanias II. 12
178 IV 33,3-6.
Nischen eingelassen; doch ist es ganz unsicher, ob hier die von Paus. er-
wahnte Herme stand, vgl. Curtius 141.
S. 86,12. Audi I 24,3 spricht Paus. die Meinung aus, dass die
Hermenbildung eine attische Ertiiidung sei, vgl. Bd. I 266.
18. Das ist die Ansicht von Leake l 479 Curtius 150. Bursian ff.
163. Baedeker 361. Anders stellt sicli Clark 246 ff.; fiir ihn sind die
beiden bei der Mavrozumenosbriicke sicli vereinigenden Fliisse Leukasia
und Amphitos, also der Mavrozumenos die Leukasia, die Balyra dagegen
ein Fliisschen, das etwas wenig siidlich von der Briicke in den Mavrozumenos
Hiesst und heute Sphendarnos heisst; diese Meinung wird gebilligt von M.
J. Woodhouse bei Frazer III 441 und hinsichtlich von Leukasia und
Amphitos auch von Frazer, der betreffs der Balyra auch die Moglichkeit
zugiebt, dass der aus der Vereinigung dieser beiden gebildete Fluss den
Namen Balyra tuhrte. Auf jeden Fall ging der Weg des Paus. zu dieser
Briicke, denn die angegebene Entfernung von 30 Stadien trifft ziemlich
genau auf dieselbe.
S. 86,15. Wahrend die hier erziihlte Sage den Namen BaXopa von
pdXXEiv herleitet, meint Bursian 163 A. 2, der Name gehore wahrscheinlich
zur Wurzel /eX, /aX, „winden, kriimmen^. Ileberdey 65 bemerkt, es sei
dem Paus. hier ein kleines Versehen passiert: er habe das Ereignis, das
an den Quellen des Flusses in der Niihe des angeblichen Dorion
natiirlich
anzunehmen sei, an den Ubergang iiber den Fluss verlegt.
ebd. 0ap.’jpi5oi — ettI Tcrjpcoast, Thamyris liatte die Musen zum
Kampfe herausgefordert, eine beliebige Bestrafung verlangend, wenn
er unterliege; fiir diese Anmassung wurde er geblendet, vgl. Hom. II. II
595 ff. mit Eustath. Paus. IX 5,9. Eur. Rhes. 925. Prop. II 22,19. Ov^
Am. III Theb. IV 183. Argiope heisst seine Mutter auch bei
7,62. Stat.
Apoll. 3,3, dagegen
I Erato beim Schol. II. X 435. Die Auswanderung
der Argiope zu den thrakischen Odrysen ist eine spate Erfindung, welche
die unverstandene Uberlieferung erklaren soli, dass Thamyris ein Thraker
sei, vgl. Hili er v. Gartringen bei Pauly-Wissowa II 719.
ebd x-^v Xupav EvxauOa dTropaXovxa, vgl. die Darstellung des Polygnot
X 30,8.
oujxpaXXsTov u8o)p und V 774 fj*/t poac Stjxosi? aupipaXXeTov rjoe 2xd|j.av6po? vgl. ;
fiir ihn einen Eber, fiir Hermes einen Widder, fiir Demeter eine tracbtige
Sau, fiir Hague ein Schaf und fiir die grossen Gotter eine junge Sau vor,
vgl. Preller-Robert 251 A. 3.
ebd. d^dcXpLaTa ’
AttoXXwvo? — xai 'Epp.-^?, vgl. Bd. I zu S. 731,4.
ebd. Uber Hermes ais xpio^popo?, d. h. in der speziellen Bedeutung
ais Herdengott, vgl. Bd. 1 499, und iiber die erhaltenen Darstellungen
vop-ioc,
% St. von dem Dorfe eutfernt auf einem Bergvorsprunge oberhalb des
Dorfes Trypba, das wegen seiner alten Maiierreste den Namen Helleniko
fiibrt, wieder auf. Anscheinend lag oben auf dem Hiigel die alte Burg,
die aber seit dem zweiten messenischen Kriege verlassen und in Triimmern
lag, wahrend nach der Wiederherstellung Messeniens ein neuer Ort gleicben
Namens in der Ebene angelegt wurde, wo i. J. 191 v. Chr. T. Quinctius
Flamininus mit dem achaiischen Feldlierrn Diophanes zusammenkam, Liv.
XXXVI 31; vgl, aucb Strab. VIII 339 und 350. Stepli. Byz. v. ’Avoavia. Vgl.
Curtius 132 £P. mit dem Plane auf Taf. 21. Bur s i a n 164. B ae-
de k e r 362. K e r n bei Pauly-Wissowa I 2116 f
S. 87,13. Kalkmann 46 ist der Meinung, dass lediglich der
negative Naclisatz den Vorantritt iibereinstimmender Exegeten veranlasst
liabe, in der Ebene, wo das verodete Andania lag, liabe es keine Exegeten
gegeben; mit Reclit erwidert Gurlitt a. a. 0., dass die Anwesenheit von
Exegeten am Sitz eines bedeutenden Gelieimdienstes nichts Auffallendes
habe.
S. 87,15. Der Bericlit liber den Weg von Andania nach Kyparissia,
der aber nicht bis dorthin verfolgt wird, scheint nicht auf Autopsie zu be-
ruhen ;
Heberdey 65 meint, das ganze Stiick sei nur um Dorions
willen eingesclialtet, und zwar aus derselbcn Quelle, aus der die Erklarung
des Namens Balyra S. 86,15 geflossen sei, etwa einem Kommentar zu
Hora. II. II 595 ff.
ebd. Die Lage von Polichne ist unbekannt; Curtius
154 suclit dem Hohenzuge von Konstantini; B ursi an 163 am
es auf
siidlicben Ende des vom obern Lauf der Balyra durchstromten, durch
einen niedrigen Bergzug vom Thale der Leukasia getrennten Thales, in
der Gegend des jetzigen Khans von Kokla. Auch die Bache Elektra
und Koios sind nicht naher zu bestimmen; jedenfalls sind es westliche
Seitenarme der Balyra, die die Sulima-Ebene durchstroraen.
S. 87,16. Ta'/a 6’ av rtva xal X070V — Xs^oiev, hier hat, wie es scheint,
das zur Verfugung stehende Material Pausanias im Stich gelassen.
S. 87,19. Die Quelle Achaia ist ebenfalls nicht sicher bestimmbar;
Curtius 154 (vgl. Taf. 5) lasst sie zum westlichen Meere ihren Abfluss
nehmen. Auch die Lage von Dorion (Hom. II. II 594) ist unbekannt.
Schon im Altertum war man ungewiss, ob damit eine Stadt, eine Ebene
oder ein Berg gemeint sei; Strab. VIII 350 bemerkt dazu, man sehe heut
nichts davon; einige meinten, das heutige Oluris oder Olura sei das alte
Dorion. 484 versetzte Dorion in die Sulima-Ebene, Curtius a.
Leake I
a. 0. dorthin, wo die Quellen des kyparissischen Flusses und der Balyra ein-
aiich die Verbindung mit Oichalia nach Thessalien weise; vgl. Niese
bomer. Schiffskatal. 22. .
Gap. XXXIV.
Der Fluss Pamisos. Pische und Thiere in verschiedenen Fliissen.
Korone. Ein der Ino heiliger Ort. Der Fluss Bias. Die Quelle
des Plataniston. Uber den Namen der Stadt Korone; ibre Merk-
wiirdigkeiten. D er alte Tempel des Apollon Kory dos. Die Stadt
Kolonides. Die Asinaier und Dryoper. Die Stadt Asine und
was in der Nahe liegt.
S. 88,9. Die erste Expedition fiihrte den Paus. von Messene nacb
Osten und Norden; von Dorion aus scheint er auf seiner Wanderung nicht
nach Kyparissiai weiter, sondern nacb Messene zuriickgekehrt zu sein, um
von bier am recbten Ufer des Pamisos bis zu dessen Miindung zu wandern
und dann die Kiistenreise anzutreten.
S. 88,10. psi Se 6 OapiLaos oia te dpoupLsvir]?, es ist auffallend und von
Frazer mit Recbt hervorgehoben, dass Pausanias iiber die messenische
Ebene, die frucbtbarste von ganz Griechenland (s. z. B. Curtius 156),
nichts weiter zu sagen weiss es stimmt aber zu der Beobacbtung,
;
dass
iiberhaupt Bemerkungen iiber landschaftlicbe Eigentiimlicbkeiten erst in
den drei letzten Biicbern haufiger werden.
Den Pamisos, den heutigen Dipotamo, gehen heutzutage
S. 88,11.
kleinereFabrzeuge bis Nisi hinauf, Curtius 162 f. An Fiscben ist der
Fluss aucb heut nocb reich, s. Fiedler I 353 fder aber ais heutigen
Namen Pernati angiebt).
S. 88,17. Dass der xs^aXo? (lat. capito, Cato agr. 158,1) vornebmlicb
in sumpfigen Gewassern sich aufbalt, bemerken aucb Aristot. b. an. VIII
2 p. 591 a, 25. Ael. n. an. I 3. Er ist eine Spezies des xEaxpEu?, s. Atb.
VII 306 E fg. In Italien beisst der Fiscb heut nocb cefalo.
S. 88,18. ou TTEcpuxaaiv oPEXXt^vwv 7roxa}xol cplpsiv, man erwartet xpscpEiv, wie
V 5,8. 14,3. Hes. Th. 582. Hom. b. mai. in Ven. 5; ebenso sagt Pausanias
7
] 7^ xpEcpsi VIII 42,2, aber wie in unserer Stelle ^^spEtv Piat. Tim. 24 C
und mit dem Geburtsort ais Subiekt Philostr. v. soph. I 25,1 p. 42; II
4,1 p. 75 K. u. 0 .
trieben ist, obschon die grossten Exemplare bis 3 m gross werden; s. Lenz
Zoologie d. Gr. u. Edm. 487 A. 1538. Ael. n. an. XII 14 unterscheidet
und aiXoopo?;
7 Xavt? beide wurden eingesalzen und ais xapr/o? versandt, Ath.
VII 322 D.
S. 89,2. Zu den Krokodilen s. Bd. I .340 u. 618; an letzterer Stelle ist
die Bemerkung, dass Paus. nur die afrikaniscben Krokodile kenne, irrig,
wie unsere Stelle zeigt.
S. 89,3. Uber das Fluss- oder Nilpferd im Altertum, seine Verbreitung,
Verwendung zu Kampfspielen, antike Abbildungen etc. s. Keller, Tbiere
des klass. Altertb. 202. Wie Paus., so versicherte auch Aristoteles, dass
der Indos ohne Flusspferde sei, wahrend Onesikritos das Gegenteil be-
hauptete, Strab. XV 707 ;
kommt es nur in Afrika vor.
aucb heut
S. 89,5. Von Haifischen im mittellandischen Meer berichtet Paus. auch
II 34,1; sie kommen auch heut dort noch vor, doch nur selten im adri-
atischen Meer, in das der Aoos (im nordl. Epeiros) sich ergiesst.
Die Worte des Paus., dass Korone „zur Rechten des Pamisos“
S. 89,7.
liegt, sind nur in sehr erweitertem Sinne richtig, da Korone zwar fiir den
von Norden herkommenden auf der rechten Seite des Pamisos liegt, aber
docb von diesem betrachtlich entfernt, n.^Imlich an der Bucht von Petalidi,
an der dstlichen Ktiste der messenischen Halbinsel. Erhalten sind Reste
eines alten Molos, Mauern, Sarkophage, auf der Hdhe, die die Akropolis
der Stadt war, mancherlei Bau- und S kulp turre ste. Vgl. Leake I 435.
Boblaye 111. Curtius 165 und B. d. I. 1841,43. Welcker I 233
Bursian 172. Baedeker 330.
Das Gebirge Mathia ist aller Wahrscheinlichkeit nach
S. 89,10
der heutige Lykddimo (957 m hoch), Bursian 157. Curtius 166.
ebd. Gegen die Lesart urco tu> opsi Tirj[xa9G in M Va Lab spricbt,
abgesehen von der Uberlieferung in Pc Ag und Pd, namentlich der Sprach-
gebrauch des Pausanias: bei synthetischer Apposition von opoc, Troxap-oc,
Tpixwvi geschrieben wird, nur noch ein einziges Mal zu konstatieren I 13,5 :
namlich steht in den Handschriften und Ausgaben Ttpo? xiq vyjato ^(paxxirjpia,
wabrend sonst fj 2cpaxxirjpia I 15,4. III 5,5. IV 36,6. V 26,1 oder
Yj 2cpaxxY)pia VI 22,6 gesagt wird; bei den vielen Hunderten von
Beispielen ist daher mit Sicberheit zu sagen, dass in I 13,5 ein Fehler
vorliegt. Zum Beweis fiir das Gesagte vgl. man die folgenden Stellen:
1. Das Xomen proprium mit dem Appellativum zusammengestellt, beide
obne Artikel, der Eigenname steht bald voran, bald nach, letzterer Fall ist
30,7. 34,6. III 20,2. 3. 22,11. 23,1. 25,9. IV 34,12. 35,9. VIII 9,7. 12,8.
18,2. 24,3. 35,9. 49,7; 1 4,1. 11,2. 14,6. 17,5. 23,3. 27,9. II 12,4. 18,3. 25,3
S. 88,19—89,22. 183
10. 35,10. 36,1. 38,7. III 18,6. 20,3. 22,9. 24,8. 9. 25,9. IV 33,5. 34,12. VI
21,5. VII 25,5.VIII 13,4. 24,2. 35,9;
2. Der Eigenname ohne Artikel steht voran iind es folgt das
Appellativum mit Artikel (2xupos yj v^ao?): I 17,6. 24,8. II 27,1. III 18,12.
IV 20,4. V 1,5. 7,1. 5. VI 21,5. VII 27,12. VIII 27,17. 38,10. 43,3;
3. Der Eigenname mit dem Artikel steht voran, es folgt das
Appellativum ohne Artikel oder umgekehrt: es steht das Appellativum ohne
Artikel voran, der Eigenname mit dem Artikel folgt; in dem haufigeren
ersteren Fall hat der Eigenname dasselbe Geschlecht wie das Appellativum
(6 TuoTap.6?, opo? y) Auxwvy]): 1 15,4. II 7,8. 30,7. 32,7. 37,5. 38,1. V
24,7. 25,6. VII 4,4. 5,10. 17,11. 18,2. 25,5. VIII 13,4. 24,3. 27,17; 1124,5.
25,10. 37,1. III 19,12. IV 20,2. V 22,3. VI 22,6. VIII 41,3. IX 23,5. 24,1.
endlich
4. Das Appellativum geht voran und es folgt der Eigenname, beide
mit dem Artikel, dieser Fall ist der haufigste, seltener geht dabei der
Eigenname dem Appellativum voraus (to opo? to IlapOevtov, 6 lItTuuXo? x6 dpo^) ;
I 3,1. 27,6. 28,4. II 7,9. 21,5. 6. 28,2. 29,11. 36,8. III 10,7. 15,2. 20,3. 22,1.
24.9. IV 3,10. 9,1. 22,2. 24,6. 35,10. 12. 36,7. V 21,2. 22,4. VI 5,5. 20,1.
VII 5,2. 11. VIII 2,1. 4,4. 6. 6,4. 12,2. 15,4. 8. 24,4. 30,2. 36,2. 38,2. 10.
41.10. 43,2; I 21,3. II 15,2. III 24,6. IV 17,10. VI 6,4. VII 5,10. 24,1: X
5. 89,9. Das Heiligtum der Ino, das nach dem Wortlaut (^wptov) ver-
mutlich kein Tempel, sondern nur ein geheiligter Platz war, lag also auf
dem vom Pamisos nach Korone fiihrenden Kiistenwege.
ebd. ETrava^^vat 7ocp ivTauha — aurf|V mit dieser messenischen Sage
vgl. die megarische I 42,7.
S. 89,11. Dieser Fluss Bias ist garnicht zu bestimmen, da zwischen
der Pamisosmiindung und Korone, sowohl im Norden von der Ebene her
ais weiter von den Bergen herab, eine grosse Menge Bache und
siidlich
Fliisschen ins Die Annahme von Curtius 164, der Bias sei
Meer gehen.
der heutige Djane, beruht auf der durchaus unerweislichen Vermutung, dass
der Fluss ganz nahe hei Korone gewesen sei.
’
S. 89,12. BiavTo? tou Ap.i)9aovo?, vgl. II 18,4.
S. 89,13. Die Verbindung von Platanen mit Quellen war (und ist heut
noch) im Orient sehr haufig, vgl. Hom. II. II 307 Piat. Phaedr. p. 230 B.
Theophr. h. IV 13,2. VIII 23,5. Aristid. or. 18, T. I 410 Dind.
pl. I 7,1;
Anth. Pal. IX XII 9 beschreibt eine Platane in Lykien, die hei
374; Plin.
«iner kiihlen Quelle stand und deren hohles Innere 81 Fuss im Umfang
mass; es war eine Bank von bemoostem Tufstein darin, und Licinius Muti-
anus hatte darin mit 18 Personen eine Mahlzeit gehalten. Ahnlich grosse
•erwahnt Paus. VII 22,1. Vgl. Hehn, Kulturpfl. u. Hausthiere ^ 248 fi.
S. 89,16. Aipeia, hei Hom. II. IX 152 und 294 eine dem Agamemnon
gehorige messenische Stadt; manche Geographen identifizieren sie mit Thuria,
andere mit Methone oder Asine, s. Strab. VIII 360, doch ist die Identi-
fikation mit Korone jedenfalls vorzuziehen, s. Curtius 195 A. 40.
ebd. TO 6^ ovopia —
sl/sv AiTTEia, zur Konstruktion vgl. zu Cap. 3 1,7.
S. 89,22. Artemis erscheint ofters ais mit der Pflege der Kinder, be-
184 IV 34,6-12.
atxtac 9.01.1 xoupoxpry^ov. aOxrjv 6vofi.a^£ji)ai. Vgl. aucli die Artemis Korythalia
in Preller-liobert 303 u. 309.
Sparta,
Die Kriihe, die hier zugleicli gleichsam das Wappenthier der
S. 90,3.
Stadt Korone ist, war der Athene lieilig mit Beziehung auf den Ov. met.
II 550 ff. erzahlten Mythus, dass sie der Atheiie den Verrat der Aglauros
verraten hatte. Eine Bronzestatuette einer eine Kriilie tragenden Athene
ist A. Z. XL 173 ervvahnt.
ebd.. Hier bezeugt £ioov wieder die Autopsie.
Xach Curtius 166 hatte der llaten den Xainen Ayaiojv XtpirjV
S. 80,4.
wahrscheinlich zu Ehren des Bundes, dem auch Korone eine Zeit lang selb-
standig angehorte, getuhrt. 'riiriimer hei Pauly-Wissowa I 205 leugnet dies
und meint, es werde unter demselben Gesichtspunkt zu erklaren sein, wie
die alte Stadt der parakyparissischen Achaier am lakonischen Meerbusen
(Paus. III 22,9), d. h. ais Keminiscenz an altachaische Bevdlkerung im
Peloponnes, s. auch dOiramer Pergamos 66 u. 69 f.
S. ebd. Boblaye 111 und ihm folgend Curtius 167 und Leake
t‘.
446 vermuten, dass ein Irei und schon gelegener Platz oberbalb des Dorfe&
Kastelia, hart am Meere, wo sicli zwischen zerstreuten Maiiertriimmern an-
sehnliche Unterbauten eines alten Cebaudes tinden, die Stelle des Ajiollon-
Heiligtums sei; doch wird dies von andern mehr nordlich angesetzt, und
an der Stelle von Kastelia der Ort Kolonides, s. unten Z. 10.
und Kolonides nach Asine kommt. Leake, der I 445 den Ort mit dem
heutigen Koroni identifizierte, ist Pelop. 195 davon zuriickgekommen, vor-
nehmlich auf Grund der Angabe des Paus., dass die Entfernung von
Korone nach dem Apollonlieiligtum 80 Stadien, von Kolonides nach Asine
40 Stadien (§ 12) betragt; da die ganze Entfernung zwischen Petalidi und
Koron hochstens 120 Stadien betragt, so muss das Heiligtum ganz dicht
hei Kolonides belegen gewesen sein. Es ist daher sehr wahrscheinlich,
dass die Reste bei Kastelia, die Curtius dem Heiligtum zuschrieb, zu Kolo-
nidesgehoren, vgl. B ursi an 173 A. 2. Da der attische Ursprung —
derBewohner von Kolonides andervveitig nicht bezeugt ist, so muss wolil
angenommen werden, dass die Sage ihre Entstehung der falschen Ety-
mologie des Namens verdankt, der natiirlich von xoAwvo? abgeleitet ist, s.
S. 90,15. Xach Aristot. bei Strab. VIII 373 waren die Besiedler des
argeiischen Asine Dryoper aus dem Spercheiosthal gewesen. Uber Lyko-
reia am Parnass vgl. X 6,2; iiber das argeiische Asine II 36,4 und die
Bemerkungen Bd. I 651 f.
'
S. 90,18. ApuoTTEC U7TO HpaxXsou? ixpairjUrjaav, vgl. Herod. VIII 43. Apoll.
II 7,7. Suid. s. ApuoTC£?. Schol. Apoll. Rh. I 1212. 1218.
S. 91,7. Uber Styra auf Euboia vgl.B ursi an Quaest. Euboic. 48.
B. S. G. W. 1859, 140. Geogr. II 430. Baumeister topogr. Skizze der
Insel Euboia 24.
S. 91,15. Tov ApuoTia ’Aii6XXa)vo? £ivai Xe 7 ovt£?, Sohn des Apollon und
der Dia, der Tochter des Lykaon, heisst Dryops beim Schol. Apoll. Rhod.
I 1218 (tou Xuxaovo? xai 6ia? Xuxaovia? L.). Tzetz. Lyc. 480. Et. M. s.
Apuo4'; dagegen ist er Sohn der Danaide Polydora und des Flussgottes
Spercheios bei Ant. Lib. 32, des Flussgottes Peneios bei Pherek. (Schol.
Apoll. Rhod. I 1212).
ebd. Uber die Lage von Asine kann kein Zweifel bestehen: es ist
das Vorgebirge, das die jetzt verfallene, einst sehr stattliche mittelalter-
186 IV 34,12-35,2.
liche Festung Koron tragt. Wahrscheinlich lag hier in alterer Zeit die
Stadt Pleion, Strab. VIII 360. Steph. Byz. nach der Vermutung von s. v.,
Curtius 168. Von Asine sind nur ganz unbedeutende Reste iibrig:
Cisternen, Felstreppen, Hafenanlagen, s. Exped. de Moree, Arcbitect. I
15 pl. 17.Boblaye 112. Leake I 435; Pelop. 195. Curtius 167. Bursian
173. Baedeker 330. Oberbu miner bei Pauly-Wissowa II 1581.
S. 91,18. Der Akritas ist ein niedriger (in seiner bocbsten Erbebung,
dem H. Demetrios, 516 m boher Cebirgszug, dessen Spitze ais C. Gallo
bis ans Meer reicbt. Von Korone bis C. Gallo sind allerdings mebr ais
40 Stadien, was triiber gegen die Ansetzung von x\sine an der Stelle von
Korone geltend gemacbt wurde; aber Paus. ging jedentalls nicbt von Asine
aus an der ganz unvvirtlicben Kiiste der Halbinsel entlang, sondern durcb-
querte das Gebirge, direkl vom Akritas nacb dem Ilafen Pboinikus binunter-
steigend, und so kamen von Asine zum Akritas allerdings nur 40 Stadien
beraus. S. Leake I 435 u. 443; Pelop. 196. Curtius 168 f. Bursian 158.
Baedeker 330. Allerdings miissen wir dann fiir den ganzen Weg von
Korone bis nacb Pylos und Spbakteria eine wirklicbe Wanderung des
Paus., nicbt mit Ileberdey 66 lediglicb Benutzung eines Periplus annebmen;
eine solcbe bat zwar sicberlicb daneben stattgelunden, und aus ibm ent-
naliin Paus. ii. a. die Insel 'riieganussa, die er selbst garnicbt zu Gesicbt
bekam; sicbere Belege fiir Autopsie liegen auf dieser Strecke freilicb nicbt
vor. Wenn aber Paus. die Absicbt batte, wie Ileberdey 64 andeutet
(vgl. dessen Routenkarte), von Messene nacb Megalopolis zu geben, so be-
greift man nicbt, wanim er das Stiick bis Korone niclit vorber abmacbte,
etwa von Pbarai aus, uni sicb die zweimalijje Wanderun» der Strecke
Messene — Korone zu ersparen.
S. 91,19. Die von (bip Gallo 3700' entfernte Felseninsel Tbega-
nussa, beut Venetiko, bat ibren Xamen wobl von der Abnlicbkeit mit
einem Wetzstein erbalten; erwiibnt wird sie aucb Ptol. III 16,23 und Plin.
IV 56. Sie ist ein senkrecbt abgescbnittener Felsblock; da man aber auf
ilir Gr/iber und bei einer (^>uelle Kinnen gefunden bat, kann sie nicbt
immer unbewobnt gewesen sein. Vgl. Leake 443. Curtius 172.
Bursian 158.
ebd. Die Oinussai (bei Pomp. Mela II 7,10 nur ais Oenussa ange-
geben) sind nacb Plin. IV' 55 drei an der Zabl; die grosseren beissen beut
Sapienza und Cfibrera oder Scbiza, die dritte kleinere, zwiscben den beiden
S. 91,15—92,10. 187
andern gelegen, heisst Prasonisi oder Sauta Maria. Vgl. Leake 433.
Ourtius 171. Bursian 158. Baedeker 330.
Gap. XXXV.
Die Stadt Mothone und ihr Nam e. Die Nauplier erhalten ais
Bewohner von Mothone vom Kaiser Traian die Freiheit. Epeiros
wird nach Einfuhrung der Demokratie eine Beute der Illyrier.
Durch illyrische Seeraiiber wird Mothone seiner Einwohner be-
raubt. Merkwiirdiges zii Mothone, Tempel der Athene Anemotis.
Verschiedene Farbe und B eschaffenheit der Gewasser.
der Stelle des alten Mothone vom Hafen Phoinikus 3 St.,von Korone 6
und ist auf einem gegen Siiden nach der Nordspitze der Insel
St. entfernt,
Sapienza hin vorspringenden Vorgebirge erbaut und vom Lande aus nur
durch eine auf alten Fundamenten rubende Briicke zuganglich. Von alten
Resten ist nicht viel vorhanden: Fundamente der Stadtmauer, Saulen, Fels-
graber; s. Exped. de Moree Arebit. I 11 pl. 12 ff. Boblaye 113. Leake
429. Curtius 169. Bursian 174. Baedeker 330.
S. 92,24. o’j *;otp -u» or^p.oxpan''* Tjjxsv aXXoo; ‘(i Tj Wihjvaioo; ot’j;rp‘)£vTa;,
es ist die einzige Stelle, in der sicb Pausanias iiber den Wert der Demo-
kratie ausspricbt, wenn man nicbt I 29,7 bierber recbnen will, wo die Worte
apa xal or'po’j oixatov ^ooX&upa xtX. so klingen, wie wenn Pausanias
andeuten wollte, es sei eigentlicli zum Erstaunen, dass der Demos einen
so gerecbten Bescbluss zu fassen iiber sicb vermocbt habe. Die Atbener
stellt Pausanias besonders bocli, wie liier wegen ibrer Einsicbt und Ge-
setzlicbkeit, — das sind also die beiden Eigenscbaften, die nacb Pausanias
in der Demokratie nicbt binreicbend zur Geltung zu kommen pHegen, —
so anderswo wegen ibrer llumanitat und Gottesfurcbt, I 17,1. 24,3.
S. 94,8 ff. Atarneus ist der Narae eines Landstrichs an der Kiiste
von Aiolis, Lesbos gegeniiber (genauer dem Inselchen Elaiussa, Strab. XIII
614); denselben Naraen fiihrte die darin belegene Stadt, deren Ruinen
Lolling bei Dikeli-kidi aufgefunden hat, A. M. IV 1 ff. Die Stadt war
nach Plin. XXXVII
156 zu seiner Zeit nur noch ein pagus, nach Paus.
VII 2,11 verodet; doch existieren noch Miinzen aus der Zeit des Augustus
und des Antoninus Pius, Head Hist. numm. 449. Vgl. Biirchner bei
Pauly-Wissowa II 1897. Der Badeort Astyra, der sonst auch in dem den
gleichen Namen fiihrenden Stadtchen zwischen Antandros und Adramyttion
in Mysien gesucht worden ist, weil sich auch hier in der Nahe, nahe bei
dem Dorfe Tachte, Thermen finden (vgl. Thramer Pergamos 279. Biirchner
a. a. 0. 1877), ist jedenfalls der aiolische Ort dieses Namens, da Lolling
(a. a. O. 4 und 8 fg.) auch hier warme Quellen, die z. T. noch jetzt von
Kranken benutzt werden, nachgewiesen hat; doch bemerkt ders., dass sich
auch in den Siimpfen ungefahr St. von Dikeli rechts vom Wege nach
dem Kaikosthale zahlreiche heisse Quellen finden, die jetzt meist unzu-
ganglich und nur an den von ihnen aufsteigenden Dampfen zu erkennen
sind. Dass Wernicke 108 und Kalkmann 33 mit Unrecht den Paus.
des Schwindelns beschuldigen, weil er Astyra ais bestehende Ortschaft be-
handle, bemerkte Hitzig Zur Paus.-Frage 8, dem sich Gurlitt 169 und
Frazer a. a. O. anschliessen.
190 IV 35,7-36,2.
S. 94,9. Dass die Chier ais Siindenlohn fur die Auslieferung des
Paktyes Atarneus erhalten hatten, hat Paus. aus Her. I 160, Ps. Plut. da-
gegen stellt es de mal. Her. 859 B unter Berufuug auf Charon in Abrede.
S. 94,10. |i.£Xatvexai, vgl. II 10,6 uuofiEXaivei, das Aktiv, s. Bd. I zu
S. 408,6.
S. 94,11. Das ist die bei den Alten oft erwabnte Albula oder aquae
Albulae, ein scbwefelhaltiger Bach, der aus dem Lago di Solfatara in den
Teverone fallt, vgl. Mart. I 12,1 f. Vitr. VIII 3,2. u. a. Nocb beut ist dort
ein Schwefelbad, Aeque Albule, bei Bagni (21 km von Rora). Quellen rait
^Xuiaaav 'Ipai oooi, er koinrat aus den Bergen der ackerbauenden Skythen
und Alazonen, vgl. aucb Vitr. VIII 3,11. Poinp. Mei. II 1. Solin. Polybist.
XIV 1.
Gap. XXXVI.
Das Vorgebirge Korypbasion. Die Stadt Pylos rait ihren Merk-
wiirdigk eiten. Die Kinder des Nestor. Freude der Alten an
Rindern. Die Insel Spbakteria. Merkwiirdiges bei und in Kypa-
rissiai. Der Fluss Neda.
S. 95,5. Das Vorgebirge Korypbasion, beut Palaeo - Navarino
oder Palaeokastro genannt, ist durcb einen scbraalen Meeresarra, den Sikia-
Kanal, von der vorgelagerten Insel Spbakteria getrennt; sein Gipfel ist 250
ra hocb (nacb neueren engliscben Messungen nur 450 Fuss) und bildet eine
200 ra lange, nacb N etwas ansteigende Flacbe. Ira Mittelalter lag hier die
Festung Navarin; von der venezianischen Burganlage sind nocb erbebliche
Reste erhalten; Reste antiker Bauten vornehralich in der siidlicben Burg-
mauer und an der nordlicben Seite. Nacb O und fallt der Berg steil W
ab. Wahrscbeinlicb war dies Vorgebirge einstraals aucb eine Insel, wie
S. 94,9—95,11. 191
Sphakteria; jedoch ist es gegen O von einer Lagune, Osman Aga, be-
grenzt und hangt nach. dieser Ricbtmig nur durch einen scbmalen Damm
mit dem Festlande zusammen; im N begrenzt es die fast ganz versaiidete
Bucbt Boidokilia („Ochsenbauch“). Da die Lagune von den alten Schrift-
stellem nicht erwahnt wird, so nimmt Curtius u. a. an, dass dieselbe und
ebenso die nordlicke Bucht erst in nacbklassischer Zeit entstanden seien
im Altertum aber an ihrer Stelle weite Sandflachen lagen. Die friiher
ofters verteidigte Ansicbt, dass das Vorgebirge Alt-Navarin die Insel
Sphakteria, die Lagune Osman-Aga der Hafen von Pylos und Pylos selbst
auf der Hohe nbrdlich davon, dem Kap Nikolo, belegen gewesen sei, wird
heute von niemand mebr verteidigt. Vgl. Exped. de Moree Archit. I 4 pl.
5 fi. Boblaye Leake I 398 fi. Pelop. 190. WelckerI 236. Curtius
113. ;
haupt ais Ursitz der Pelasger angesehen wurde, so heisst lolkos speziell
nsXaaYts bei Apoll. Rhod. I 906.
S. 95,10. aaxu — NrjXiqtov, vgl. Hom. II. XI 682. Od. III 4.
S. 95,18. Auf die Sage von dem Seber Melampus, der von dem
7roXu|xrjXoi Ipbiklos zum Lolin dafiir, dass er ibm dureli seine Seliergabe die
S. 96,1. Op.Trjpoc iv ’
iXiark, XI 244.
durch eine Einsattelung mit einer Quelle und eine Kapelle der Panagula
unterbroclien, im nordlichsten Teile sicli am boebsten erbebt. Leake 178.
Boblaye 115. Curtius 178. Clark 223. Vischer 438. Bursian 175.
Baedeker 364.
S. 96,10. Ka'pyjp£(o^ t£ yap ejtiv ovop-a xxX., vgl. II 23,1.
Pausanias II. 13
i
I
T'
•,
I
' i
in
r
HAIAKQN A.
oixsT Il£7.07u6vvY)(70v ’Ap>taB£? [xsv auT 6 )(Q' 0 V£^ xod ""Aj^aiou xai ot |xsv 6 tu 6
a};}^a £x[3aX6vT£^ ’lwva^ V£[xovTai tov AiyiaXov t 6 ap)(aTov, vuv ^£ dcTuo twv
’A)( aiwv ToUTcov xa7^o!j[i£vov’ ol Be ’ApxaB£^ ^locTzkooGiy £? ap)(Yj^ xat 1^2
t6B£ 'T'^V IoCUTWV £)( 0VT£(^. xa B£ XoiTUa £7UY]}^uB(*)V Ig^TIV avS^pWTUWV. KoptvO^iot
[JL£V yap ol VUV V£(OTOCTOI Il£X07U0VVY](7ta)V £1(71, XOCl (jcpioriv, (xcp’ OO TY)V y^v
I0:uap(5t [3a(7i^£Ci)(g Ij^oogiv, zvaoGiv Itty) xat Biocxocria Tptwv Beovtoc £^ £[i£’
Tit.^ HXiaxwv A codd. edd. ('HXiaxwv 8. Kop(v9'ioi Sch, KopwS'i(»)v edd. codd., v.
Lab, Lb Pc, ’HXiaxa A Pa, Ilauaaviou comm. 9. acpmw a^Trou 019 ’
oZ ttiv y^v Vb,
IndtSoc ri^iaxwv 7i:pwirov’ ;r£[X7n:o? Ag a'L)'[TOu expunct., ff
9 taiv a5i:ou ttiv y*^v Pd.
Pd), cf. Steph. B. s. v. "HXii;, ’HXaaxwv D. 10. £ixoai codd. edd. ante D, cixoaiv D Sch
1. TiXeiou? Ag. 3. Y£VVY] Vb, 4. oix£~ La Vab Pd, in hoc v expunct. — §£ ovva M
et compendium £~v, quod
supra vers. per R Pa. 11. £x Tou n. S. — Ilapvaaaou edd.
postea expunctum est, Vb. post Il£Xo- — ante SW, D Pac M R Vn, Ilapvaaou SW Sch
TTOvvYiaov colon aut punctum ponunt Pcd M AgPdVbLabFa, £v Trapvaaw Va. — Ix
AgLabVnVaFa, virgulam edd. ante B; yrji; oi Il£).07Covviqaou (tcs^^ottovi^gou Lb)
omnem omittunt interpunctionem Pa Vb AXKF codd. (ot Ag Vab Pacd R Vn Fa,
edd. rell., cf. I 21,5 Trpoc oSv ttjv (5t7ropiav oT La, oiTYic Lb), Ix ir% 0’(ty)? I? Il£>.07r6v-
irauTY)v £|£T5priva{ crcpiaiv ItzX p.£v ttoT? 86paaiv vYjaov cett. edd. ex emend. Camerarii, quam
xtI. 5. p.£VTT 0 i y£ IIsX. y£ A X K Vb Pa, Sylb. cl. Strab. IX 427 et Palmer. M3.
u.£VT 0 i ysXoTOvviqaou R, in marg. 7T£ additur, commendant. 13. 81, quod habent inter
y£ prius delevit F, abest a codd. edd. rell. zohq et ’HX£iouc edd. Vb Pac R (hic sup.
— TZzloTzovTiaoui; Lb. ia^aXkovzzq Ag Vb cum Sch Va Vn Lab M Pd Ag Fa
lin.) omisi,
Pad, in hoc ait. 1 expunct., £xpdt).ovT:£? La. novam incipit Pausanias narrationem, cf. ex.
7. TOUTOV codd., in La R corr. in votjttoov. gr. IV 30 init. 14. £ty) Ag, zzi cett. codd.,
13*
196 HA1AK12N A.
XpO[xiav, aXXoi ^e r::£pi7: 7rrjV T*r)v ’ApxaBo?, Ysv£'rO'ai oov (pa^riv aoTw
llaiova xai ’E::£i 6 v te xai A?t(i)X 6 v xai O-jY^TEpa et:’ aoToT? Eopox’j5av.
v7,? ap/;7,?, xai evixYjTe xai et/e t-^v pa^dsiav ’Et:£i 6?, xai 'FLteioi ::poiTov
cpaTiv auTOo, llaiova Se a/&'6tx£vov ttj y^TT-f, '^-jy^^'' zoppo)7ciczo). xai ty;v
Tr,v Ivopcovoo D*OYXTT|p [J.EV 'Tpixtva, JapTEv Se oox eysveto aoToi yz^^o'.
XoYO?, GOTO? SovaTTEOfov TEpi TY,v lliTatav xaXoo[X£v/v 6 OJvoixao? £T:a’jO^/) ‘20
Pd r, sup. i, — (o; (e; supra vcrs.) a-j-rou; aoTSv lAOOT.xai ^Sutov Ped Ag Lab Vn (iW-
La. .*{. (I); om. M \'a. 4. yc^oiTO La. r», TO’j Pd), auTOv |iouji' xai (58 utov M R, ixouai
super E, M, ettiov Vb, p. corr. ex alm . — xai T'.|XT|v auTw vEfxouji, in praef. vol. I
^oyaTEpav \'a. — Eopuxoifiav codd. (Eupu- p. XLIII hunc in modum restaurabant lo-
xoT8av M), EupuxuSav edd., EOpuTTjXTjV hic cum: Evl^a 8t) aXXa te yipoi oi zpoaoixouvTE;
Oivo[xaou TYjv i7£ IIiG-aiav so^s xai ’0);U[JL7uiav, a7UOT£|x6 ^£VO(; ’Etu£iol)
(p©y£Tv, OTt auTov ot ''AtuiBo^ :raTB£? £cp’ ai[iaTt axoudiw Bixy]v £l7;ov’ “^At^iv
t6 ap[j,a T£0'£VTwv l%i ’A^ocvl aO^Xwv. (xtuo [X£v AitwIou tou ’EvBu[xicovo^
iSTpE^avTE^ “Tou ’Hl£tou t 6 ovo[xa, "HXlou cpaoiv Auysav mTBa Etvat. tootco
OOV, EITE ETUl [XOlpOC ’H>.£la? EITE Icp’ OTW By) Xai d>;lw [Xl(78'W, TUElD^El
01 xaS‘Y]pai 'ff]^ xoTupoo ty]v y^v. xai 6 (xev xai touto s^EiypdaaTO £XTp£cj>a?10
20TOO My)vioo t 6 p£U[xa i<; ty)v xoTUpov* Auysa(; Bs, oti tw 'Hpax7\.£‘i (jocpta
tuTwEOv xai ou oov tuovw t 6 spyov ^vu(7to, aoTO? te aTuoBoOvai oi tov [j.i<78‘6v
aTCYj^loo, xai twv TualBwv twv dpdsvwv tov xpEd^OTEpov ^ulsa s^s^aT^EV
versibus post Vb, Tuavaiav Lb. 1. vauaiv o3v edd. ante B, M, oSv om. cett. edd. codd.
scripsi, 8 ialu£i Lab M Pacd Ag Fa R Vn, ad — ev 8 u[jLiovos Lb Vn. 10. 9 uy 6 vTeig Pd.
marg. Pa R yp, tou AuSou, idem in La sup. 11 . eTieiwva eoyev Pd. — (sic) et mox
vers. a secunda manu addit., tou Au8ou, iqXiou Vb, rjXio? Pa, ad marg. 12.
Vab edd., AIAAITEI, quod sensu caret, ex oau M Va R, in hoc z sup. a. — oi vuv Ag.
NAlfSI ortum est, cf. ex. gr. I 4,5. 9,7. 13. tqXiou Pa. 14. TQleiou hic et postea Vb R,
37,5. II 33,4. III 9,1. IV 34,10. VII 6 8 ,
. in hoc corr. — 6t 7toaep,vuovTe? La. — napa-
X 1,1. 2,7. — ex, om. Lb. 3. op-^ipov Va. TpicJjavvec Ag Pd. 15. ‘Hleiou pro 'HXiou
— Tuaaaia Ag, Treiaaia Vb. — vao? M. MVbLaPd. — a^yeiav Va, ai^yaiav R, e
4. male ante uptoxov distinguit X. — tw sup. ai. 16. aOTwXia Va Pa, aiuwleta Vb.
em M Lb Vb Vn R Pa. 5. p.Y)vu[jLa, i sup. u, 17. 8 iaveleT Pd. 18. 8 e pro oSv Va. —
Vb, p.TQvi(i.a, u super i, M. 6. aiireTov M, |jL 0~pa M. — xai ante allw om. Va C S.
akeiov Vb. — auvercaiaev M Vab Pa. — ex 20. Mivuyfiou edd. ante C, S, Mriviou cett.
TceloTiovviq omissa terminat. La. 7. 8 ixt) edd. edd. codd., IlYjveiou Pouillon Bobl. Recher-
ante B, La, 8 ixyjv cett. edd. codd. — pro ches geogr. sur les mines de la Morde p.
eTXov aptius esse ^touv, recte dicunt SW, 121, „Ai 68 wpos ny^veiov ttov Tiovap-ov xaleT
cf. cap. 2,2. VIII 34,4. — aimv Lab M Vab. xai Xgo)<; (3eXviov.“ Palmer. MS. 21. tov
8. laawvo? M Va Pc. 9. d^avia Vb Pa, |juaQ' 0 v tioioTto om. R (in hoc addit, ad
c?avi VnR, dt^avia marg. R. — Sltzo p-ev marg.) VnLbM, sed ante 7ipo? habent to.
198 HAIAKQN A.
11 xal TOtjc TtaTBa; 'zobc, ’'AxT 0 p 05 xal ’A[xapL»Y>t£a zTrr^ydyEzo Ic, (pi7iav. 8.
yap xaTpo? [;.£V <l> 6 pjjavTG? y]v tgU Aa::{ 6 'GG, [rr,TpG? B'£ 'rppivTj^ ttj?
a::oB£txvG(7 d'ai 7.a[j,T:pGv’ 6ct£ yap xai tg7.ixt, xai Ta~^ Y,7.ixiai^ tgg ''A xTGpG^
£^ "wGv aycova £p/G[jivtov twv utoiv tgu ''AxTGpGc a::£XT£iv£ ^cpac 7.G/T^(7a? 6
B'e £[JLaO'£v, ^'/TayJ^a gi ^HIeTgi Bixa; tgu o6vgu Tapa 'ApyEioiv (xtYjTguv*
xai TGUTou, MoXivYjV O^ETv^ai cpaa^iv Iti tgi? Tu7iTaic xaTcicpac, YjV '*l(78'pitov
|iY) [hs^coTiv £ipy£TB’ai. ou7.aoT(7GU'7i Be ty,? MG7ivY,? xai e? tgBe eti t(x?
xaTapac, xai 0(7Gi Ta G-(o[j-aTa ao-xGutriv ’H7 .eiojv gu Tcpidiv Iq tgv ayoiva
1. TTOioiTO codd. (in La ; super to) edd. D, voluit Emper., Molivrj Pcd M Lab \’^n R
ante D, tzoieTto Pa Vab, „quidni toioT?“ B, (in hoc 0 super iv) et sic constanter, B SW
recepp. D Sch, cf. I 7,1. 42,6. IV 21,12. — Sch, polr^vr, Ag, in sequentibus poXivr,v et
auTo; TE TOt aXXa edd. ante SW codd., auTo; poXivr,^ A, |jLol(vT,v et [jLOAiovr,? Va Pa, hic p.
8e om. Va. 7. [^ajtlEu: Lb. 8. laTid-iou uTO Kopivb-iwv legendum censet, £V£>t£ivT 0
upjjivr,? Ag. 0. wxr,cEv AXK Vab Pa R, KopivI^iwv codd. edd. ante S, Koptvb-ioic
wxtOEv cett. edd. M Pcd Ag Lab Amas. — Amas., probavit Goldh., cett. edd. 21. x.ai
07£T0 cett. edd. codd. — ai£i La Pc. 14. tt,v Itd R. 23. dtouoivax (pro aoxouaiv) A lite-
pro Tov Pa. 15. KXaiwvaTc Ag Pd. — ov rarum transpositione ortum. — o6? pro 0 'j
Tou M. 16. Moltovy, Vab Pa edd. ante B, Lb \l3 M R Pa, ad marg. o6 aXXw? R Pa, ou
V 1,10—2,5. 199
dcYwvo? [X£T^v Tou £v ’0Xu[X7i:ia, zl By) ocxovTai^ y^ ’HX£iou? dcTCO twv 1(T8'p.i(ov
£ipYOv; 6 B£ £T£po? £/£t Twv 'koycdw HpoXaw mTBa<; 3tvBp\ Tuapo: ’HX£toi^4
'ZOUTOU^ ilii Tov (XY^va £>. 8 ' 6 vTa? tc5v ^laO^pLitov, TuaYxpatiacovTa £v Tuatci,
Ta<; i%\ toXq ’HX£ioi<;, y]v ’Ig‘Q'[xicov [x9) £x 6 vt£? £tpYwvTat, Au<yi7U7UY]? apa?
15 stvai. A£ixvuTai B£ xai 6 B£ £5y]9'Y]^ 6 loyo^. Ti[j.o)vt
y^P ^vBpt ’HX£i(o 5
yzy6vo:(ji 7 U£VTa 6'>.oo vTxat tc5v Iv ''EXT.y](71v (xywvojv (tc>.y]v too ’I(79'[iiitoo
6 tu 6(700:; av£i7.£T 0 6 Tt[xci)v Xeyov, xai By] xai aiTtav Bt’ '^VTiva ’IitQ'[xix^(;
'
om. Va, 1. £XB'£~v Vb. — tov om, AX 8. anovTa? t£ Va. 9. tcSv 'Xoyov, ci sup,
K F S M Vab Lb Pa R Vn, est in cett. edd. lin,, Vb. — 7ipop.dcw M Lb R Vn, in R 1 sup.
Pcd La Ag, uncis inclusum editioni C inse- PL. 11. TOV }X£v ante 7tay>ip. inserunt Goldh.
ruit Coraes, articulum necessarium esse iu- C SW, vide vol. I ad p. 75,13. — Tcay-
£ial Icyoi A X K F, dalw ^loyoi 1. Smin. Va ovTa?. 12. a^TOv AXKFS Vab Pa R Lb,
MR (oyoi exp. et oi sup. vers. R), probante auTwv cett. edd. codd., coniecit K, probante
Schaef. ad Dionys. de Comp. p. 180, £iaiv F. — TcaXaiaavta Va, TtalaiaovTa? AXKF
^Xoi Xoyoi cett. edd. codd. 2* toutou Vb. S, TraXaiTOVTa cett. edd. codd. 13. 119'eTv
— cpaciv M Va Lb, Pa p. corr. 3. dtvaO^vai Vb Pd.— cpadiv SW, orcpSc edd. cett. codd.
Vb Lab Pa Vn. 4. . >tuijj£Xlou Va. — to — Ty A X K, Ty cett., voluit Sylb. — Sia-
Va, margini superiori adscripta sunt cum a5'9jvat. cett. edd. codd. 14. TCTtY)? dpolc
nota: X£itoi. — a^iTOu M Vab (-0 Pac Vn La, y£yovac7i ad marg. habet La. 15. r{ki(p
a^TOu TO Ag. 5. §£ (j(piaiv edd. ante S Pa Vab La. 16. £v om. Va La Pd. — itXr|v T0t>
M Ag, 8iq acpiaiv CB e coni, Sylb., Se uncis ’laS'p.ixoij TidtvTWV add. E. Preuner coli. VI
inclusit S, idem sentiens cum F, qui Si 16,2, V. Th. Preger Inscr. gr. metr. p. 106.
deletum vult, et C in notis, omitt. SW D 17. T£ om. Va. 18. Xsytov M Vab Lb Pcd
Sch cum Lab Pcd. — - ty)v om. Va. 7. oZv Vn R, in hoc 0 sup. (o, X£yov edd. Ag La
om. B cum Pc, est in cett. edd. codd.
200 HAIAKQN A.
aUTTWV 6 *'HpaX>.Yj?* TY)? B'£ £TUI TOU? Ill(7atOD^ Gpazzux^ a^TOV jrpY](7[J.6?
*
S7C£(J)(£V £X A£X(pwV £y(OV OUTO)
'HpaxXyj? TT^v t£ /wpav (5ctu£Bo)X£ t?]v ’H>.£iav xat TaX>.a, aiBoT tol> OuXew^
[xaXXov Yj atjTO? exolktiwc, toc t£ al/jiaXcoTa £(piY](7iv £/£iv a-jTw xai Auy£av
2 [JLY) 67UO(jy£Tv ^ixy)v. 3. Tc5v Be ’HX£ 1 (ov at Yuvatx£?, oct£ twv £v YjXtxta
ccuTo T£ t 6 ywptov BaB6 dvopia^otjdt xat ::oTa[x6v tov p£OVTa IvxaGd^a uBwp
BaBO £7ut/(opt(p cpwv^.
Pa. 1. fxoXoyeTv La, — /S> 6 va, a expunct., £v udXoisi Pd, EvudXoiai Fa, EYyudXotai Vn
Pa R. — vixT, AXKF codd., veiy.T, cett. M R, oiai expunct. et u|ov supr. vers. in R,
edd. ex em. Sylb. 2. oOXopevtov S SW D e £v yudXoio A X K F, quod Sylb. et K emen-
coni. Goldh., quam probat Schneider lex., dare voluerunt 1 'jTudXoio, £v yudXoiai in con-
ouXopIvQ cett. edd. codd. 3. ToaouTO Ag vallibus coni. F, habet C, cf. riub'wvO(; £v
Va Lab Vn, xoaouTto Pc, ToaouTOv edd. codd. YudXoi? Pind. P. 8 66 , . Hymn. in Apoll. 396.
cett. — e|£Taa^w Vab Pa M edd. ante S, Hes. Th. 499, EYY^dXiSEv e coni. Hermanni
defendit K, e|r,Tdca9'w correxit Sylb., TdSe cett. edd. 10. 9 i>.£T La Ag Pd et postea
e|t)Tdab>w B Sch ad cap. 3 referunt. cpuEwc Ag, 9 uXeuc Vn Pa r, in marg. R
<puA£co?. — 6 om. La Pc. 11. 'fdipa. Pa.
5. ^ApxaSia; vult Porson. — 7^ 8 e xai — d 7t£ 8 (ox£ malint B Sch, cf. I 25,8. II 8,3.
Ag terminatione verbi fine paginae omissa. IV 26,6, EVE 8 WXE A X K F, dv£ 8 wx£ cett. edd.
— xal ante ’HX£ioi; deleri iubet Herw. 6. codd. — riXcTav M, 'HXaiav A X K, correxit
ETip.(opTQaaiTO Pd. 7. 6 om. Va. — viaaiouc M Sylb. — vdXXa C S D, vd dXXa Vb, t’ olIIol
Vn, vTjaaiouc Lb Pad Vb R, tu sup. vr) Pa, M. 12. post Exouauo; Sch pro maiore di-
ad marg. Tuaaiouc R.— atpauac A stinctione posuit miniman . — ante aiYp-dXwTtt
codd. (arpaud; Pcd). — aOTwv, super 0 o), omisi yap cum Pa R Vab M edd. praeter B
Vb. 9. p£V£i Vb. — nuBx)uc AXKFC SVV D, est in cett. codd. (etiam in La), sed
codd., IIuS'(b e coni. G. Hermanni cett. edd., multis locis librarii, ut sensui tamquam labo-
Ilud-ouv coni. B., 8’ epoi B D Sch Ag, 8e poi ranti medelam afferrent, ydp falso addide-
edd. rell. codd. {8e poi La). — EYyudXuSov runt, cf. ex. gr. VIII 23,4, ubi MEVEXaov yap
Va, £YYudXu|av Vb, EyyudXulEv, 0 sup. £, Pa, est in 11. — £cpir;a'.v praefert C in notis, est
ev .
.
YudXoiui La (litera u erasa videtur) et in Pacd Ag M Va Vn Fa Lab R, in Pa R d
sine rasura Lb, EvuaXwai Pc, EvuaAoTaiv Ag, sup. £, scripsit Sch, dcpiTjaiv Vb cett. edd.
V 2, 5-3, 6. 201
onzojoipriGoc^zoQ ,
A6y£av [X£v t6 £TC£Xa(3£ TUpOYjxovToc £^ Y^P°^?5
Tov [i£V (jupiTuavTa a5Twv (jtoXov TuotYjcja? T£<7(7apaxovTa £lvat. v£0)v, toutwv
i5’A[JL(pi[JLa)(00 ^£ ’HX£iO(; ‘
5. xa\ £Xi ’H^£loo (
3acri,X£6ovTO^ Iv ty]vl- 5
xauTa 6 AwpiEwv cttoXo? (j6v toT? ’Api(7TO[j-a)(ou xai(7tv y]0'poi^£To Ixi xa8'6Bcp
Vn. — yz pro T£ Lb. 4. MlGioq Ag. — edd. ante S, AuopYjv cett. edd. codd. —
etaaYop.£voi? Ag Va, eiaaYaYOfxevoic M Pd La. dpiapuYYSWC Va, d[JLapuYX>.£w? La. 12. etoi-
5. oTxov om. Pd. — 8£|ap.£vou codd. (in La paic Pd. 14. TOV EJtTEaTOU Ag, tov £>t TEaTOU
p. corr. vulg.). — ttou £V ’QX. coni. Sch in Pd. 15. ATo? et Aiou Buttmannus coli. cap.
praef., at cf. VI 17,9. 19,1. 21,1. VII 1,1. 4,1 ATo? o6x, £ot£. — £711 om. Ag, ei sup.
X 4,2. — ollvw Vb. — KT£dxq) |j.£v C i R. 17. T*^ codd. B SW D Sch, om. cett.
pro Ty [X£v, V. comm. vol. I p. 2,2. 6. edd. 19. e^eIei A X K F S Vb R Pa, eQ'£Xoi
0r)po8i>tYi(; Hermannus de Iter. p. 15. — cett. edd. codd. — tw om. Vb. 20. tou
0r,pacp6vY)i; A X K F B, 0yipai(p6vYi(; coni. B pro Twv idem. — tov om. Pa. 21. oStw
in Addend., scripsit Sch, b>Y)p£
9 (i!)vr)(; La Ag M. 22. [J.T
1
8e Vab Pad. — tou om. edd.
Pd, 0Yip£cp6vyis CS SW codd. cett., 0y)po- ante S, est in cett. edd. codd. 23. xopEu-
(povYis Sylb., rec. D. 7. etiJ,apuYY£vs Vb. — Ea^ai.^ — 8e 8tj AXKFS MVabLbVn
6 om. A X K F Vb Pa R M. 8. ivi xairdXoYW RPa, in hoc 8ri sup. lin ,
om. 8s Ag Pd,
La. 9. To [JLEv oujjix. La, ttwv |jl£v a. Pd. TE 8r) cett. edd. Pc La. — [jLolupiov Ag. —
10. d[ji.cpip,dxou, w sup. ou, Pa, d(jL
9 i[i,dx^(Oj vauaiv sx vauTraxTOu xpo? p.oluxpiov xaS-Tj-
202 H.^JAKQN A.
npLa[j.o’j. Y^'-'^^'’
06avTO? dtvY/wOUG-tv h AitwXov tov ’EvB’jijiwvo?.
aij.ap';r£'tv auTOv xat £i£pYa'7aG‘0‘at cpovov axoGGiov, tov B'£ a::oD'av6vTa 6::6 tou
BlG^XOG |tOv] a5£>/p6v £Tvat’TOU ’0''’j}.OU 0£piJ.tOV, 01 Be ''AX xt^OXOV TOV 2x07:101).
67:o7:T£’j'7£t£ T0’jc ’ Apt^TTOji-a/oo, [JLY, Tf,v ’H}v£tav T£ tBovT£c aya6'Y;v oocav xal
£(-£tpYao’[j.£VYiV Bta oox £0-£7.Y,'7O)0rtv £Tt aoTw BtBovat ty^v yYjV, xat
touB£ £tv£xa Bta tcov ’ApxaBcov xat o’j Bta ty,c ’H7.£tac toT? Ao)pt£o<7tv
B'£
YjYYjCaTO. ’( (j7:£'jr7avTt atxa/£t }.a[i£~v ^rr^v ’H}.£tcov ap/YjV ATo(^ oux
’1I}.£To; YjV tocoty,? xat ::apa Toiv AIto)}.o)v II’jpat/p.Y,c Gozvbovr^w B£BtBay[j.£vo^.
xpaTYj^TavTo; B'£ tou II’jpat/[JLO’j ty;/ t£ [iao‘tX£tav £0‘y£v ''O'u7.oc xat ’E7:£too?
Too; ap/ato'j; Ta ix£v a)Aa £ta'7£v £::t toT; aoTcov ij.£V£tv, <7’jvotxo’Jc Be (7cptG‘t20
yr^aaTO «'jtoT; cod. 1’hral. 1 . tjv Tp.siav codd., in R expunct., hic habet 3cXXw, 0 sup.
M Vn R Pa,
j
om. edd. ante C, Vb R, est in cett. edd. Pd, fort. tt;; scribendum. — twv dtpxti8wv xai
codd. 6. av8pi]jL(ovo: Vb.
— “"nXo) -ot» * IIp. ou in La post 0^ 8ia repetuntur, sed ex-
edd. ante S, Ag Pa, ®'nXo’j tot» '^IIp. S M puncta sunt. 14. i^Y^jdaiTO C. — ’HXe~o;
Va Vn Lab Pc (hic (jXou) Pd R, in hoc w ! pro ATo; coni. S et ante eum Simson Chron.
sup. ou, T,Xw Tot» f,p. Vb, "'TXXw -ro ^Hp. e a. m. 2901 (SW) et Valcken., redit nomen
— xai
|
AuyEOc £? "uov IvayKJpvOv Iti xoci xp-a? auTw xoc8‘£(7TY]x6ira. Xi'^zT 0(,i 3
B£ xai Tou? av8*p(o7UOL>(^ £/w tcov x(op.c5v, ocroi oroQ 'Zziy^ouQ ou ttoXu
’'05 dXo? B£ ^Y]TY)(7lV £7UOI£TtO ( 77U0L>B^, Xai ava^Y)TC0V £0p£V ^Aycopiov TOV
’
Aap-a(7io'j ToU ri£v8'i>.ou toD 0p£<7i:ou, xat auTOv T£ £? 'EXixy]? 'A^a^wv
tuuXy] zb p-VY]p.a, Y]Tt(; £7u’ ’0Xup.7Uiav xai t 6 bpov ay£i tou Ai6^. 18‘oc^jxxv
^£ aUTOV OUTtO XaTa p.aVT£iaV, to^ p.TQT£ IxTO? Tu6X£CO^ P-TQT£ £Vt6?
15
y^oia Va, — irae sup. vers. habet R. 3. S. 12. XaTav M, Aalav X, Aatav Amas.
Tov Iq vov MVb, — EXQ 'V’b. 5. y.a\ Tzkri^zi cett. 13. a5xS Vb. — oi yov£~? xo
T£ TT}v bis habet La, semel ttoXiv kpov ad marg. habet La. — £V auxT)? Va.
pro ’Hliv ponit. 6. xai pisi^ova xai AXK 14. 7t 6 >.£i, p. corr. ttuXt), Vb, tzoIei etiam
codd. praeter Va, xai prius om. cett. edd., Pa, u sup, 0. — x^ JrulYi XY]? 7i 6 l£(*)c xo
utrumque om. Va, posterius M. — licplxeTO p.vyjp.a cod. Phral. — £^a^£ A X K F codd.,
Ss xai a^Tw Kays, Rec. p. 426, cl. 3,1. — iQ^acpav cett. edd. ex emend. Sevini Hist.
7. a^vy om. Va, 8. post La repetit de r Acad. des Inscr. T. 14. p. 195 (SWj,
xol (3cva?Tf]v. ItcoisTto aTOuS*^. — dyopiov Va. favet Vb, qui £ 9'atp£v habet, in La av a
Aap.oaiou edd. ante Smai, codd., Aa|j.aaia sec. manu sup. vers, 15. p.Tqx£ £vxoc p.T)X£
C, Aap.aalou cett. edd., ex emend. S cl. VII £xxo? XYi? U. RPaVb edd. ante B, p,Tqx£
6,2. — TT£ om. Va. — Sch, twv edd. £xxoc x^? rc. p.7^x£ £vxoc cctt. edd. Pcd Ag
codd. 10. xai auv tS ’Axaiwv bis LabVn, p.-^x£ £VX 0 ? x% tz. p.iqx£ Ixxo? Va
habet La. — aycplo) Pc. — TtoX-^v La. M. 16. £xt om. Va, £xo; Lb Vn R, in hoc
11 . Ili£pia coni. Sylb., 'jc£p(.£piav Ag Pd, I sup. 0 ?. — xaS'£xaaxov Vn. 18. p,£xa|u
IIi£pia AXK, Ili£piav cett. edd. codd.. §£ Pd. — 6 om. AXK, est in cett. edd.
204 HAIAKQN A.
AGXGUpyGv TGV ypa'|»avTa Aax£Bai[XGViGi? zouc VGp.G’jc, tgv ayojva Bi£ 0‘Y)X£V
::av/)yGpiv T£ ’( )}.’j[J-::ix-^v
£v ’0XG|j.7:ia, eJ ap/Tj? xat £X£/£ipiav
(7Ta^£(i)v xai 6;:g vg<7G’j >.gi[J-o')Bg’j;, e7:-7X6'£V od^r^cca tgv ev AeXc^gic 0'EOv
>.jTiv T6JV xaxoiv. xat gi TpGGTa/Dr^vai cpactv 6t:g TTji; oic ocutgv
cpTjTiv Ai[j.gvg^ TatSa Elvai, 'E^.XyjVcov Be gI tgX>.gi IIpaccovi^GO xat G’j/ A![J.gvg?
TGV loiTGV.
7 5. ’HXeIGI? B'e [XETETTl [lEV TG>.£|XGG TGV TpG? ’DitO, [XETETTl Bs Xat IS
Epytov Ttov xaTa ty;v MyjBcov e; ty,v "EX),aba s^pG^Gv. UTEppavTtov Bs 6 7GI
c
CCplTlV £y£VG'/TG XtvBvVGl TpGC lIlTaiGV? TE Xal ’ApXaBoc; VTEp 'Zr^C BiaO'£(7£03;
xaTa Be Tr,v ''AyiBGc STiTTpaTEiav e^ tt,v *pY]v xai ty)v TpGBGCiav ty]v Zevigv
(X a/T, [XEV TEpi '( )Xv[XTiav VIXCOTIV ’HXeTgI, xai TpGTY,V £pya(7a[X£V0t TWV
Aax£Bai[XGvt(ov ex tgv TEpiJiGXGV Tcpa' scr^laTav tgv lEpGv' Xpovw Bs uctte-
pGV lTavO'Y] (7Cpl<7lV 6 TG>.£(XG? XaTa Tac '7VvO'T;xaC ac syto TpGTEpGV £Tt Iv
omissionis. — a<oaaaboLi edd. ante C codd., om. Va. 21. £7:i(7TpaTiav Ag Vb R Pa.
—
|
Tipo? A Vb Pa, TGV 7:po corrigit cod. Casaub. i 24. £ 7:a'jaB'Yi B SW Pc Ag La, £;rauS'T] cett.
V 4,5— 5,2. 205
X£[X"/](jav.
Aa[Jv7Ut^ T£ xai Ku}.wv. oSiro? B£ xai auTro)(£ipia irov irupavvov (X7U£Xi:£iv£v 6 KuXwv
£7:1 Aio^ SwTYjpo? (3wp-6v xaTacpuyovTa lx£ty]v. ira [X£v By) t:6>.£[xov ToiauTa
6::9jp/£v ’HX£Lol?, w? 7U£pt auirwv *^p.Tv Iv i:w Tuapov^i (tov \ 6 yoy) a7uapi8'[x9](7ai
15 p.£T7ptW(;.
20 £v 'H7;£ia IzTzzoTfiTQc, [X£v £iv£xa oux a;:oB£T 'z^g 'E(3paiwv, zgti BI oui
6p-oio)^ ‘^ocvQ^y].
edd. Pad R Vab M Lb Vn, v. vol. I ad p. dpiav68Y)[j,ov Vab, 11. vupavviaav-ua M Pad,
438,16. 3. XaxeSaifJLOViwv codd., ad marg. terminationem vira om. Lb. 12. Xdcp.7nr]c Pc,
Vb Pa R p.a>te86vo)v. — ol om. M. — 6::’ xdfjLTUC, 1 sup. X, Pa. — „xdtT&) KXijSwv
dn. Lb. — pro p.ax£a9'?jvai CS [j,dtx£aS'ai ovo[j.(£^£Tat. p. 192 (VI 14,11). nXoijTapx.
vel [jiax^£Ciaab'a!. scribere volunt, in Pc literae 'KoXka.y.iq KijXwva xaXeT." —
Palmer. MS.
ea ambiguae sunt, cf. Sch in Z. f. A. 1851 zdig 8h pro o^zog 8k Vb. — tov om. Pd. —
p. 305 ;
p.ax£C7aaQ'ai Paus. dicere solet, at dc7r£xir£(.vav corr. in — ev Lb. 14. (tov Xoyov)
p.a)(^£aQ^vai, etiam apud Apoll. II 3,2, cf. inserui, v. comm. — (3t7:o|ji.£|JLV^aS'ai vel
Lob. Phryn. p. 732. 4. o5 Vb. — in La simile malit K. 15. p.£Tpic MR, pieTpitoc
AXKF codd., e)tX'iqvo)v Pa ad marg., p.£Ti5t et T*^? ad marg., R. — post 'EXXdtSoc cpu£Tai
Twv a^wv 'EXXtqvwv coni. Sylb., aXXwv Amasaeus subiungit verba: ^ 8e (iuaao?
Palmer. MS., 'EXXiqvwv e corr. F cett. edd., ev ^avQ'iq. 19. to om. edd. ante B Vb
cum ceteris Graecis Amas. M Pa R, est in cett. edd. codd., cf, IV 31,8.
8. dpiaT(5Ti{j.os Vb. — evujjLwvoc vupav- 20. ’'HXei A X K Vb Lab Pad, y] auTY) uXy)
vt8o? Vb, ’Evu|ji.wvo? rec. D, £t6[xovo? Va, Ag, T^Xei et super vers. a M, ’Hleia cett.
9. TQ>.ma et hoc expuncto i^Xeia Vb, 10, edd. Pc Va. — evexa D Sch. — xai o5x Pd. —
206 HAIAKQN A.
SCTl Bs 6 Bg^ S^ AsTUpSGV CC7Z0 [XSV SoC[Xt.XG!J TOV ^^AviypGv 7UGTa[x 6 v acpSVTl sv
6 AsTupsG^ [j,*?] «tugBsTv tgg 'HpaxXsGG<g s(t 6‘L(ov’ stcsi Bs sxaTsp 0 [3ggv
(;
auTcov sv 1(70) tG xaipw xaTsccpa^s xa\ SGTrpsTTicrsv sc ttg BsTtcvgv, xai ^v,
wcT^sp xai GcpicTTaTG, 6 AsTTpsG^ cpaysTv ggx aBovaTw-TspG^ tgg 'Hpax7.sou<;,
ZGoXirriGz tg p-SToc tgGtg TpGxaXs(7 a(j 8 'ai xai aywva 6 t:Xo)v aoTOV. xai aToQ‘avsTv
Ts AsTpsGv xpaT*/] 0 'SVTa TY] [J-a/Tj xai sv T-^ 4>'yaXso)v Ta^pYivai XsyGOTiv’ ou pLYjV 15
5 sl/ov ys Gi 4>iya).sT^ aTG^^YjVai AsTpsoG [xvr,[xa. r^'i] Bs Y]XG'JG-a ^'GyaTpi tgg ITop-
yso)^ AsTpsa TpG(7 TGlGJVT 0 )V TGV GlXlTp-GV. Gl Bs TgT^ TUpWTGV 0 lX*^C7 a(7 lV SV
ttoT? £i3p.
Ag. 1. ar.o tt;? ’m£ia? eiM. A£7:p£6? Vn, X£7:p£to? La, Iznpizq Vb. —
cod(3., £7:1 4D.£ta? S secutus Schaeferum, zi-t] in ct corr. Vb. 7. ).£7:pov Pd. 8.
qui legi iubet: ano JVkaoYivias £ 7:1 zr^q ’^lD.i8o? codd. edd., zq ^Hpaiaq suspicatus
M[X£ia?, Palmer, coni, ano ]\l£ 77T]via?, est Pleberdey p. 68 ,
recepi. — i^p£pYi9'ioc
’HX£ia? scribere vult, sed ’HX£ia? a ywpiov Ag. — xai om. in Va ob corr. ambig. —
abesse vix potest, Reitz 21 putat Pausaniam £pii; £i MLbVnAgPcdR, ad marg. Ipi-
fontis sui verba Iv ^giazzpa in lv 8£?ia a£i£v R, £pi(7£v, £i sup. <jz, Pa, £pia£iSv M
commutasse, sed verba ^no vr;? ’H/.£ia? in (sec. S\V), x;pi(j£i£v A, £piaa£i£v Vb, zpiazizv
(XTTO TT)? M£(7(Tr,viac convertere neglexisse, £1 6 Va-La. 11. tSv -^p. M Pcd Ag Lb Vn
Bencker (Jb. f. Ph. 1890 p. 372) excidisse R, ad marg. R tou, tou edd. Vab La Pa.
verba NsSa? (sive M£C7(7rjv(a?) Trpwvov, — £cS'ttov S D Vab Pa, in R w sup. £i,
NsSac inserendum esse putant etiam Sch £dS'i£iv cett. edd. codd., male S confert III 10,2.
et Frazer, vide comm. 2. 0 om. edd. — £t:£i8ti a X K f s, £t:£i 8e cett. edd. codd.
ante SVbPaR, 6 M, est in cett. edd. — aijvSv j3ouv C S La cod. Phral., Pouv aOvwv
codd. — Tpi 9 un(a hic et postea A Vb R cett. edd. codd. 12. /-£ipw Pc. — £5irp£7ti£v
(alter. 1 expunct. in R) et priore loco Pa. A, £uTp£7a](j£v, Tf) corr. in i, Vb, £5 tp£7:i(j£v
ou. 5. (DXu[i.7:ia Va Lab Pc, <5).up7:£(a Pd. xaXsaS-ai Pc Ag M, naXzjaad-ai Vb, Tipoa-
includenda esse censetSchpraef., probat Kays. cett. edd. Amas., emend. Camerar. et Sylb.
|
15. xai £v om. Va. — 4>uyaA£(0V et
V 5,3-9. 207
v6(70v cpao'iv sTutysvscjS^a!. XsTupav, xtxi outw tto ovopia T^a^sTv ty]v tuoXiv
%oXkdy.ig o^yzipyooGiv ol av£piot piatot tuv£ 0 vt£c‘ (popoUvi:£^ yocp xaT^ auTov
TYjv 8‘Tva £x TTou %zXdyou^ zTziy^ouGi tou Tupoao) t6 uBcop. 6tu6t£ ouv
[xou Bia[3pO)(o^ yivoiGO, IvTOLu^a xai Otuo^uy^ol? xai avBpl £Tt p.aX7.ov £u5tov(p
[JL£V XaT£l(7!.V OpOU^ Aa7^L8'OU, 7rap£)(£Tai B£ £u 8'U^ (XTUO TWV 7U'r)YWV uBwp oux
£uo)B£?, o(XXoc xai Bucoo^pvov B£iv65^. Trplv Be yj xaTaB£5a(j6'ai tov ’AxtBavTa
6(701 TTwv i)(8'3(ov 6[xou Tw oBaTL aoTOu xairiadtv Ig tov ’'AviYpov, oo (jcpa^
20 sTI £BcoBi[XOO? £)(0UG‘!.V [oi] (XvO^pWTUOl, Ta 7UpOT£pa, Y]V £Vt 6? aAc5(Jt TOU
XiyM TOV Xoyov. tw B£ ^Aviypw t6 axoTuov £ivai 6(7 [iy]^ aTuo ty]^
7C£L8'op.at. Bi’ av£i(7i t6 oBwp, xaQ^a By) xai toT^ 6:u£p ’Iwvia? I(7 tIv oBadt
^>uYa>.£T(; AXK Pd. 1. p.laov pro voaov p sup. a, uTTO auYiY)?, oi sup. y], Vb. — Iu
Ag. 3. Auxaiou vult Palmer. MS., probant om. Va. 15. xaTaSuvat, M Va, /.axaSouva».
Curt. II p. 117, n. 86 et Burs. II p. Ag-. — avuypoc Ag. 16. opou Vb, opou R.
278, n. 1, nomen habet a XsIxy] § 11 17. 8u(Twa|ji,ov Ag Vb. 18. uv jtaXou|j.£vov M,
„quod Jovis (et Nympharum) benignitas 1T 0 V expunct. — Iq^aXko^zoL Ag Pd, l(;-
Anigro flumini vitiliginis sanandae vim tri- Iz^ovza, a sup. s et lq^oLko'^za in marg., R,
buerit. At Auxaio? infra in Arcadicis alio £?).ap6vT:a Lb Vn, Ig(3a?.6vi7a, 1 sup. [3 et p
argumento". Sylb., vid. comment. — ’Al£ 0 u sup. 1, Pa. 20. o8(o8up.oug Vb, t, sup. u.
SW, ^Allou cett. edd. codd., dl£iou Ag. — — Ol om. edd. ante S codd. praeter M La,
xai dllcov xai K. AXKF Smin., xai dllov inclusi articulum. — post jrpoupa in AXK
K. cett. edd. codd. 6. ‘Kagziiz xo Pc Ag FS est 8’, quod om. cett. edd. codd., at
Vn, 7rap£TY£v xo Vb, izaptiyzzo R, corr. in 8l post IvTOc habent Vb Pa, sup. lin. R. 21.
7i:ap£TY_£v xo. 8. x£9’£Tvai A X K Ag Pd Vab £8«8 i'|jloo? [Ixouuv xa 7cp6x£pa] ovxa?
M Lab, mendosum esse vidit Sylb. 11. xaxd Lb, ly_, quo expuncto ovxa^, La. — iap8avYi?
a^>xov Va, xax’ auxwv,, p. corr. ov, Vb. Va. 22. auv£(3a).X6p.Y]v Ag Vb. 23. ?jv, ad
12. Mva Va. 13. •&7ro om. M. 14.. ut:o. marg. £Tvai, R. — Sltio
^nyiois M Va R,. a sup. p R, ^Troapyioic Pay C] C M. 24. x9j? 6 tc£p Vb. — 88axi Pd.
208 HAIAKQN A.
dCTTO TY]? "l’Bpa? TOL» 100 Y£V£(jQ'aL Bo(7/^£p^ TW 'Avlypo) VT]V 0(7p.Y]V. ol Be
£^ M£la[X7uoBa tov ’A[xo8‘aovO(; xai £^ tcov IIpotToo &'oyaT£pwv -va 7va9'apa‘ta5
VI. KaTd Bs TY]v oBov ty]v £o9'£Tav Bt,xpdvT(, tov ''Aviypov xai iovti
£^ 'OXop.TLaV ETTIV 00 p.ETa TO)sO EV BeCIOC TTj<; oBoO /0)ploV TE 66y]).6v xat
ooTE ’HXeio)v aTocpYjVai p.oi' Bidcpopa Bs oTsp aoTr^c xai oo xaTd TaoTd
Tdp £(7Ti toT; £Q’sXoo(7 iv £lxd‘:^£iv. Til^avcoTaTa Bs scpalvovTO [xot Izyzi^ ol
1. dv^pwrtov codd. — 5s oni. M Va. TravTT, uf) 2ap.iy.w codd. edd. ante B, rauTT)
2. xsvTpaupov Ag. — noliqvopa AXKFS Ty Zap.iyw coni. K, Taorr^ Zap.ia Palmer.,
VbPaLb, llulTjVopa cett. edd. codd., in R Zap.i/.ou et TT^ Zap.iyy incl. B SW D, probat
0 sup. u. 5. [j.£Xa[i.7T:ov5a M. — e? tov Ag Frazer, hoc etiam S volente Goldhag., etci
Pd. 7. lavr\ La. — a7:QS'£v B edd. ante Tou Zap.ixou Sch, qui vavur, Z. XP^‘
La, d7ro)b'£v cett. edd. Pacd Ag Vab Lb M. aaaQ'ai incl., Heberd. ttoXi? Zap.ia liz' auTOu.
— Tou TTOTapov (sic) Va. 8. §£ Va. — /.£uy-T)v Tauuri Zap.(a. 17. (5cpT]vr'c Pd R. 18. vot
SW. 9. ihilbr^ edd. ante B, Va. 10. auva Vb. 19. £(pa(v£TO \T3 R, in hoc ov
OTCOiavSrjTiva Pa M edd. ante D (oTzoiavSr, uva sup. £. — £l pro Ol Pd. 20. xov M Vb,
B), oTToTav 8iq uva Vb La, oTOiav 8f, xiva xTjv AXKF Pa, xo cett. codd. edd., in R
cett. edd. Va Lb Pcd Ag. 11, y.air£l£i 7r£v T,v sup. 6. — saxi yai Pc. — xd £7U) (sup.
Pd. 12. „aptius esi aK£iu“ B. — op-o^pu? vers. ui) £v iXid8i i^pwwv Va, ev iXid8i
A, oiJLoy pou? X K F C S, 6p.6xpwc cett. edd. expunct. 21. xai £7ii xwv £v Pcd Ag Lb
Pacd La Ag Vb, op-o^w? Va Lb M. Vn, xai xov £v M R, xov litura delet, et
13. TT)v 68ov om. La. 15. uoXi? TiaXaia* in marg. £ 7xr) xwv R, xai £v ll., £7o; xc5v
(e coni. Bluemneri) Itz' auTOu Sap.ix6v. TrautTi om. Va, xai etu) xwv £V La Vb Pa. 22.
2ap.ixw] dedi, toIi? 2ap.ia (::6Xiap.a Pa, piivu^oc M Lb, fjLivuTjOc R Vab R Vn, piivuxo?,
corr. in tcoIi? aap.ia) £::’ awou 2ap.ixoC. 7) sup. X, Pa. — £c Vab R. 23. £y>«;TS>£v
V 5,10—6,6. 209
Ta Bs spsiTuia TaOira 7u>^Y](7 i(xiTai:a scti toQ ’Aviypo!j. nai ^ApVjvYjv [xsv 3
ap,cpi(j(3Y)ToiY]^ av p.Tj dvo[j.a(78'^vai t6 Hajxtxov, tco Bs TroirapLw ^Aviypw
MivuyjVov 'zb dvojxa sTvat to ap/atov d)[xo}voYY]xa(7 iv oi ’ApxaBs(;. dpov Bs
^Kkzwiz Tupb^ TY]V Ms(7 (jY]viav zrig Nsdocg Ta 8'a);a(7 7Yi ( y£V£(78'ai ti?
2xt>.};0UC‘ £7Ul B£ TOO 7TO}v£[J.OU TOU IIl(7atWV TUpO? ’H>;£10U^ £7UlXOUpOt ^T£
’AQ'Y)vato)v £ 7ui padi^Ea tov Il£p(7 wv crcpicriv £uvouv dvTa o‘TpaT£taig pL£Ta-
marg. habet La. 2. 6t[jLcpta[3rixot, ^aav AX dpi(7X£pa, scripsi cum cett. codd. i,; dpiazzpa.
KF Smin. M Pacd Ag La , d[JLCj)ia|3YixoT ^aav (ot’ sup. eg Pa R). 8. axdouvxoc Pd.
—
j
R, dcrcpiapTixoi ?jaav Lb Vn, d[j.<p((3r,T0i. ?j(7av i £V om. Pa. 9, uollfjiou xou xouaxiwv
Vb, diJi.cpt,aPY)xrja£i£ uq dv C: „j’ai corrige Pd. 10. axdouvxioi et infra his axdouvxi
d[Ji(pi(j(3TqT0i£ Ti? dv“, idem dicit in notis, La. — Sidcpopa M. 11. Iv£xa Va D Sch,
d[JLcpia|3rixouat, Schneider Lex. gr., d[ji.cpia(3r]- £iv£xa cett. edd. codd. 12. §£ xai Vb,
xoi-f]g OL'^ cett. edd. ex emend. Porsoni, quam 8£ om. Va Vn R, in hoc est sup. lin., in
confirmat Va, in quo scriptum fuisse videtur Lb pro §£ virgula est, orta e compendio
d[jupia[3y)Tofyiv dv, correct. in dp.cpia[3Y]xouai. scribendi. — axlouvx£? La, i supra x. —
3. [juvt^Tov Vb R Pa, p.t,vuiqov M. — xo dpy^aTov £§o)aav Pd Ag Vb R. 13. rpuUou edd.
xo ovofJia, omisso £ivai, Va, literis supra positis ante SW, D Ped Ag M Vb R, in Vb
ordo vulg. restituitur. — ol om. Va. — R ait. X expunct. , FpuXou SW Sch Lb Va
opoc Ag. — opov §£ xaS'68w expun- Pa, ypvXov La, u sup. v. 14. xov scripsi,
genda videntur. 4. x9j? M. 6. „secun- xwv edd. codd., cf. D praef. XX. —
dum Anigrum“ Amas. , ^rapd legisse vide- £uvouvxa axpax£ia? La. 15. xupo? M. 16.
tur. — 68£uaa(g edd. ante SW, 6§£uaavxi Apiaxoxpixou? AXK , <; delevit Palmer.
edd. cett. codd. 7. uto cjjd|i.p.ou x£xa- MS., dpiaxoxXpTjXOu, X expunct., r] in i
Bs 6 TiXiXkou<; xai aypa<; 8'Y)pCo)v, 6wv ts aypiwv xat. sXdccpwv' xat. ty]v yr^v
Bs Tuapa ’H>.£icov (7uyyv(o[XY]? aBsw^ sv SxiT^Xouvti oixYjo-ai. xoci By] xai oXiyov5
vop-o^j Y]v (p(opa8'0)G‘iv £(; tov aycova sT.Q^oudat. tov ''OT.up-Tuixov y] xocl 61 m^
sv a7U£ipY]p.£vat^ (jcptcjiv Y]p.spaL^ Bia[3a(7ai tov ’AXcpsi6v. ou p.T|V ooBs
aXwvat Xsyoudiv ooBsp-iav, 6zi p.Y] Ka/AiTcdcTsipav pvOVYjv' s?cri Bs ot ty]v
ajYjp.iov, xai Tw TuaTpi xai aBsT^cpoT^ auT% xai tw TuaiBi aiBw vsp-ovTs^'
"Xivcuc Amas., probat Sylb., habent cett. Il£t,at 8 o)pov mov ^yays. Bene. Aliter hanc
edd. 3. TT£ om, M Va. 4. ^OXuii-Tua/.*^ historiam narrat Aelian. V. H. X, 1. vid.
edd. ante SW codd. 5. oXiyov om. Va. 6. infra p. 184,34 (VI 7,2).“ Palmer. MS. —
Tou om. A X K, est in cett. edd. codd. — n£iai 8 (6 pou F S probante Sylburgio (Pisido-
pivrj[ji.d TTi SW D cum Va, p.v7]^d t£ cett. edd. rum Amas.), TraaipoSou La, TTSiaicjTpdcTOu Va,
codd. — toTc pro Va. — 'Kiyvilr^m La, corr. in TC£iaip 68 ou, Pd TcsiaiSopou, XlsiaipoSou
t:£vt£}.%, ad marg. 7i£VT£}.yiaiv, Pa, 7U£VT7£).^aiv cett. codd. edd. praeter D, qui scribit
Vn Pd, 7i:£V'tr£).rai Pc, 7i:oliT£).Yjai,v Lb. — IlaaippoSou, Il£icJipp 6 S' 0 u Boeckh Schol.
!Xib'Oi:oiJ.ia Ag M Va Lab Vn Pcd , in R ? Pind. O. 7, p. 158 et Cobet Philostr. p.
sup. vers., 5.iS>OTro[ji.iac Pa Vb. 7. £X(bv M 46, cf. VI 7,2. 3. 17. d 7T:£iX).y]iJi.£vou(; Vab.
VnPdAgVaLb, £xo!)v La, £/,wv Pc, sixwv 18. £i TQ Lb. — p.£v post TauTYiv ins. vult
Pa Vb. — a5TOQ'£v Vb, a^nry Va. — B. 19. a5iroTc Pc. 20. Srj edd. ante B,
7i:poav]xovT£c Va. 8. £? om. Vb. 9. £x Sch Pacd Lab Vb, in Vb corr. in §£, §£ cett.
yikziaq Va. — dS'£Tv Va. 11. Ixd-ouat Va. Tuaxai edd. ante BVabPaM, ’OXu[j.raxal
— ’OXu|Ji.Tcia>iov edd. ante SW codd. — cett. edd. Pcd Ag Lab. — IjioiYiaav scripsi
BXw Vb, in R olctu;, w sup. ai?. 12. Sia- cum edd. ante S Pacd Ag M Vb Vn Lab,
Prjvai Pd Ag. 13. /aXiTidcTSipav Vab, iidem OTonqaavTO cett. edd. Va. 21. £ia£px£a9'ai Vb.
p.ovT)v xaXXiTcdT£ipav om. 14. cp£pivix 7]v
V 6,6-7, 3. 211
’A7.(p£toO %Xr\b'Si Ts %o\b xat iBovti 7]Bi(7tov, octs 7U0Ta[Awv xa\ a>.Xa)v xai
iSTCYiyYjv’ (7U[JL[3^vat Bs 6tu6 tou IpwTO? xat "AXcpstw tyjv aXXay-^v £<; i:6v
7UOTap.6v. 'vccuToc [jlsv Xoyou tou s^ ’AXcpst6v ectiv ouj^ 5yia, t6 BsBt<5t3
TctovTi Valck. 3. Ivt te edd. ante B scripsi cum Sch MS., £x ’Hleiac edd.
codd., T£ delendum putant C S, otto cett. codd. — TTY^vat, Y sup. v, M. 12. xat om.
edd. ex em. Schaeferi ad Long". p. 411 et ante ApsQ'. Pd. 13. £? Nrjaov D. 15. Itz\
Y£ VI 3,15. VII 21,8. VIII 12,6. 54,2. ^Opxuytav codd. edd. (xat xtjv ’0px. D),
4. iliaaoaw La. — Pp£v&'£dt'Ui? kpov xat £? TTiv ’0px. voluerunt Sylb. KF C Cor.,
habet Pa in marg. 5. ’Aaxly) 7U 0 u om. M, qui praeterea xauxa p.£v liyzzoii Iq xtX. coni-
14 *
212 HAIAK^^N A.
xKTa toDto o5v, oti ’Ap£D>ou(rr] TotI ’A^cp£iotj t6 uBwp ^i syzxo i < :
,
xat
4T0ti £p<j)Toc ty)v (pi^[xv]v Tw TUOTap-w :T£{8'op.aL y£V£<78'ai. 3. Bis
'EXXyJVWV Y1 AiyUTTTlCOV £$ A?8'L07UiaV TY]V 67t£p SuT^VY]? xai £^ M£pOY)V Al'8'l 67C(OV
TuoXiv avap£(3Tq>taG't ,
^Xlyoudiv o3tgi tov N£iXov IffiovTa £? >«tp.vY]v xai Bt’
ccorfic, Bi£?i 6vi:a w(77r£p Ix /Ipcou |X£ira touto y^By) Bt’ Ai8^07ULa<; xdcTw
xai £<; AiyuTiiTov p£U(7 ovTa Itui Odcpov xai ty]v TaGTY) 8'dcXa(7 G:av xaT£p)^£(70'aL
0'aXa(7 7 av N£xpav,
( iq Ta3xY]v EdiovTa xai 6tu6 ^ip-V'/]^ auTOv ava>.oo[X£vov.
5 ?] Bl b^oiko^GGix N£xpa 7ra(7)(£i TuavTi uBairt aXXq) Ta Ivaviria' Iv ^ y£ Tot
y^(op£tv. TauTfi axapTuo^ xai i/^D'3cov y] XC[j-v'/]‘ ax£ a%b tog (pav£po)TaTou is
Tcp opEi, Bie5£^Q'6v Be 8'aXa(7(7av vr^v pxirajG avEiciv auQ^i^ xaxa Bpay)(iBa^
Tupoi; >.ip,£Vi 6vop.a^O[X£Vo) riavoppxp. TauTa p,£v B-^ lyzi TpOTUov tov £ipY]pivov.
TCTiYaT? £Opi7i£(Y](; edd., £upirorj? AgPcdFa, 8avov om. M, ’l6p8avov [idp8avoc, v sup.
£upomr,? M Va Pa R Vn, £0pw7i£ir,?, ad marg. Lb] xai auxo? oi8a X. edd. codd. rell.
cupuTcoir,?, La, £upwrar,? VbLb, :ry]YaTaiv (SW cum codd. ’ldp8avov), 11. Tip£pi8a
£upp£iTTj(; Sylb,, quod probant B, Schneider edd. ante S codd., TiP£pid8a cett. edd. ex
lex., Frazer, recepp. S D, Amas, „pulchrae“. emend. Sylb., quam probat F. — xt]v >,ip.vr)v
4:. 8ioc TOUTO ouv coni. Sch praef. — edd. ante B , Xi;j.vry cett. edd. codd.
zaxi i:?) Pc, o3v luti M Va Vn Lb R, ot*. 12. N£xpav om. Va, Nsxpav D Sch, v£xpav
sup. lau R, OXI dp., omisso Vb. 6. zlq cett. edd. — £iai6vxa Va Vn Pc. — dcvaxa-
alb. Va Pcd Vn La. 7. liyouai Sch. — ).oup.£vov Lb. 13. £v^Y^ 14^* Amasaeus
£iawvTa M Va Pd La. — zlq )a'p.vrjv Va, zlq vertit: etiamsi nihil <=e moveant, legisse
edd. — cpdpou M, £7r’ o^pdpou ttiv TauTrii; Sylb. — xai om. Va. — oT yz malint SW.
S'd>.aaaav Lb. 10. y’^ Torapcov nva — cpav£pouxaxou, co sup. ou, La. 16. 6x£Tov,
EPp. A X K La Vb Pa,
y^ 7Zoxol\x6'^ tiva 01 sup. 0 ,
M. — x6 8£ aXcpsiS Vb Lb Pa R.
^Epp. F C S, Y^ 7cOTap.wv -a? 'Ej3p. Lb Vn — xw 8£ dXcp. {jSaxo? 7iriyr\ p£v bis
M Pcd AgR, in R om. 'Eppaiojv, sed ad marg, habet La. 18. 8i£|£),^tbv Vb. — 8 e 8id
Tivd £ppaiwv xai abxoq oiSa additur, ty) ttyiy^ J
,
V 7,3-8. 213
dcpLxIaS^QCL, B£ auToB? I? ’1
Byi^ 17
% KpYiTi.x^^^, 'HpaxXioc xat HatovaTov xai ’Exi-
IjliqByiv xa\ ’I(X<ti 6 v its xai ’4Bav' tov Bo 'HpaxX£a £!vxi yap By)7
auTOV xp£(jpoirai:ov YjXtxCoc, (Jop.j3xX£tv too^ aB£Xcpoo? I? ap.dXav Bpopiou,
xai TOV vtxYid-avTa oe.oTwv xXaBcp (TTocpavc^oat xqtlvoo *
%(xpsXmi Be xutoI?
lOXoXliV BtQ Tl OOTW TOV XOTtVOV 0)^ TX X^^pX £Ti TO^V CpuXXcrtV 6x£(7Tp
(paoiv 6x6 Tou 'HpaxXoou? i<; ''EXXy]vx^* eIvxi B'£ xvS^pcaxouc ol 6x£p tov
aV£[10 V okouoi TQV Bop£XV, XpWTO^ [JL£V SV 6p&) TW £? ’AxattaV £X0LY](7£V8
^> 0^. M Va. 1. ’0).u[ji.xiaitov CSB codd. Sch virgulam post °'EXXY]va?, punctum post
praeter Pa Vb, ’OXu[j.xixov cett. edd, Pa Vb. Bopsav, Kays. 1, 1. d9ix£aQ'ai ab ^dtov pen-
2. TOV £V Lb R, in marg. R ttjv, in Pa ad dere iubet, quod Frazero probante inserit
marg, law? tou o6pavou p.aXXov tov £v post TOUTWv. 15. cum La Pa Vb SW D
o6pavy. 3. axo S SW, uxo cett. 4, scripsi exeiTa 8e, Ixei 8e BSchPcdAgVa
lxiaTp£(J)ai Vb. — ^£6cv M. 6-. xpviTU*^? VnMLbR, in hoc Ta sup. lin., sxeiTa rell.
xpo? TQpaxXfia M Pcd Va Vn AgLab R, xpo? edd., £xn, 8e MeXdv^xos eiecto y8t|v coni.
om. PaVb edd., Kays. p. 1089 coni. Toi5 Sch praef. Totum locum sic turbatum ex-
Kpy|Ti>tou opou?, — wjiX IlawovaTov tov hibet Va: £ij 8y|>.ov £x twv 6x£p(iQ>,|<uv xai
§£ 'Hpa>il£a om. M. 7, "lacrov S SW P aOvai (sup. vers. toutojv (?}, id vero erasum)
colb 14,7, ’Idgiov edd. rell, codd., xai xpoTspov S? TYiv dyaiav dcplxovxo (to ambig.)
idawv t£ Va Lab Pcd Ag, xai orn. rell. xai £? £x (sup. £x Iit, a) t5>v uxsp[3opia)v
9, 7T£q)avwaS'ai
c Ag. — xoTivy, ou super TOUTtuv' |x£i 8r) (8 e ambig.) ^8 t]v jjisydvw-
w, M, 10. xoXi> 8;q ti oStcu tov xotivov XQ? xup.aToc £f ^xt;v xat Ixaspyriv ^o£v
AXKFC Sniai, codd., xoXu ti outw (Ix Teov uX£p[iopefe)v) [haec trja verba ex-
T wv xOTivwv Smiii,, ad supplet puncta]
Sylb., xo^uv — T-ov x6t
xoX^Ji
cett. edd. —
exi
ext ——
x,ai
p.£Ydvcoxo?
£^ 8riXov. dpiOTaToc Y'^P ° i^pox,
Lb Vn R,- in hoc X sup. y.
T6o>v <piX>.wv AgPd. 11. 6x£p|3opi£o)v Ag, — ^xriv M, (iixifiv cett. codd. (iawxriv Pc).
6x£p (iopeoiv Vb, ux£p(^ol£wv Va. 18^ tou et — ^(3£V sup. lin., R, 16. xpOT£pQV I? TrjV
—
.
£(; om. Va. 13. twv e? Lb. dxatav Va. "A^stitav d<pixovTO xai zg A^Xov edd. ante
— exoiTiaev ^Ayaitav om. Ag, £xoiy]T£v C codd. (l<7Tiv pro £^ TTjv Pc), zg Trjv ’Ax.ai-
om. Va Pd. 14. ^§tjv Va, 8 erasum et alia tav delet Larcherus ad Herod. IV 35, uncis
litera, quae itidem § esse videtur, lacunae circumdant SB, xai saepsit B et post A^Xov
inscripta est. — q Aiij^io? edd, ante B Vb comma pro puncto posuit, — - xpoTspov
Pa, 0 om, cett edd, codd,, in R est sup. ^ t"6v ’Axaitav dicpixovTO xai zg Arilov C,
lin, TS inserui post d^ixsg^ai, post xpoTspQv £Ti TYjc "Axotfia? (icpixovTO zg A^Xov
^'EXlYlvac posui colon, virgulam post Bopeav, coni. S, recepp. SW D Sch, xpSTepov In ^
214 HiUAKQN A.
'Hpax^£T o3v 7up6cT£(7Tt T(p ’IB(xitp Tov T£ ayGva BiaQ‘£Tvat. Tupwirw xai
’013[jL7uia ovop.a 8'£ 0'B‘ai. Bia tu£[j.7utol> o3v £tol><; auTOv xaT£cnr^(7 aT 0 5
10ay£G-9'ai, oti auTOc t£ xat oi aB£X(pol 7T£vir£ 7](7av aptB^ixov. Aia oi pAv
^TaOQ'a TuaXaTcrat xal auxw Kpovw 7U£p\ ap/v]?, oi B'£ Itui xaT£ipya<7 -
[jlIvo) ayo)VoO'£TYj'7 ai cpa^riv auTov. viXTjcrat ^Xkoi T£ 7iyovTai, xai oti
'A%6Xk(dy TuapaBpap.01 pi£v Ipi^ovTa *Ep[xrjv, xpair/joai Bl "'Ap£(o? Tuuyp/?].
TOUTOO Bl £iv£xa xai to aoXY][ia t 6 rio 0'tx 6 v cpaoi tco T 7f,BY)[j.aTt £TU£KTa/ 8 9ivai lo '
TWV 7U£VTaS'X(OV, (b^ TO p,£V t£pOV TOU ’ A7u6>.Xa)VOC TO aoXY][Xa OV, TOV ’Atu 6 X-
£x Kpy)TY]^, ylvo? (XTuo 'llpaxXlooc ovTa too ^IBaioo, tov te ^tyoiva Ivi5
12,7. 3. 9 aalv Va. 4, x6v t£ dytova Vab recte contra eum disputat Sch Jb. f. Ph.
Pa edd. ante S, vov t6t£ dywva cett. edd. 1864, 38. 12. ’0Xup.7aaxd? Va M S, ’0 Xu[jl-
codd., t6t£ tov dywva Sch coni, in praef. Tuxdc edd. rell. Pacd Ag Vb Lab. — vixa?
— 8(a Sd)va'. Vb. 5. oXup.;:ia ovo,adaS'ai om. Ag La Pd.
(sic) La, eratne ’0Xup.7u'a ovo|j.a
— a^TO? Va, a^TOv, p sup. v, M. 6. dpiS'fji.S 13. Kdp8io? edd. ante B Vb Pcd Ag, u
Vb, p. corr. 6v. — 8e Vb Ag, in quo pri- sup. i in Vb Pc. 14. £jj.7:op.t3pi'av, exp., M.
[i.
mum fuit p.£v, quo expuncto 8£, quod voluit 16. xoupT]T£c M Pcd Ag R Vn, xoupY)T£c Lb
B, scribunt 8s SW D Sch, 8 t) cett. edd. cum Pa, xoup^ai La, xouprjffi Vab edd. et ad
Pac M Va Vn Lab R. 7. xai auTOv Kays. p. marg. R Pa. 17. 8'£[jl£vov edd. La, B'£p.£vot
1089 , a^Tw sine xai coni. Sch praef. cett. codd. in Va oi ambig. 18. 6 om. Pd.
V 7, 9-8, 6. 215
''EvBupcovi av£^io? Tupo? TuaTpo?, £ivai yap cpaci xai ’A£8'7viov AioXou, Aio^
’
5 Be £7TL)t7.Y]G'tv, £ 9 'Y)X£v 6 "*A[xi)8'acov Toc 0 Xu[X uta,7 [jL£ira Be auTov riEXia? te
xat Ny] 7;£u? ev xoivw. £B'Y)xe Be xai A5ysa^ xai 'Hpax).?]^ 6 ’A[icptTpuci)vo? 3
e 7.wv OTUOdOu^ Bs saTEcpavwaEV oOto? vixwvTa^, s(7Ttv ’I6};ao^ Tai^
[te] oSv app,aTi xai ^ladio^ avY]p ’Apxa^ xeXy]to<^ svixYjdsv l%%ou Bp6[xo),
67CY]p)(s tc5 v ap)^ai(ov 'kr\b'f\ xai xaV oXiyov s^ 6 tu6[xvy](7iv Y]p)^ovTO auTwv, xai
20 o6 yap TO (jove^^e^ Tal(; p.vT^[xai^ etti TaT^ dlo[X7ua(7iv egti, Bp6[xou [isv
a 9')^a steO'Y) TupwTov, xai "*H7.eTo^ K 6 poi|3 o? svixa. sixwv [j.sv B*^ oux
s(7Tiv EV ’OXo[i7uia ToO Kopoi[3 ou ,
Tacpo? Bs ETui toT? Tuspadi T^? ’H 7.sia^.
6Xu[X7uiaBi Bs UTTspov TSTocpTY] xai BsxaTYi 7upo(7£T£S*Y] (7cpi(7i BiaoXo?’ "Ttuyjvo^
**
Bs avY]p IlidaTo^ avsi 7.£TO sm tw BiaoT^co tov xotivov, t^ Bs e5 %
I. TOV (Jywva om. Pd. 4. dv£c|;doc A. xEXrjTi edd. ante S Va Pa, marg. R, x£Xr]Ta
— cpy)ai Vb. 5. a5twv Pd, auTOu scriben- M, x£).y]toc cett. edd. Vb Pcd Ag R Lab R.
dum censet S, cum Amythaon, Pelias, 13. 8e 01 om. Va, ot add. sup. vers. 14.
Neleus fratres fuisse Cretheo nati perhibeantur. xai sup. vers. Pa. 15. xai o|u^ov La. —
7. Yp. £iaiv Palmer. MS. 8, 8ia8papi(bv edd. xai o|uXo? [JL£Td TOUTWv (sic) 8e tov
ante S Vb Pa, 8pa|i,d)v cett. edd. codd., in CiYwva Pa in marg. 16. |3aai>.£uovTa Vb. —
R 8ia sup. lin. — ?jv 8 e dpa iTC^xoi? om. dypi Tou icp. Va, d^pi? Lb. — xai Ta Va.
Va. — >ia9'£aTyi>t&)<; Pc. 10. [j(.£V£>.aov La. 18. dv(ov, ad marg. dp^aitov, R. — sq. xai
II. -iqvioy£T edd. ante Smai. Lb Vn Pac M om. M Va. 19. dva[j.vY]ab'£Tvai, vai exp. et
VabR, TQvi6x£i cett. edd. e Cor. coni., £V superscriptum, La. 20. Trji; p.VTqp.Yic Em-
LaPdAg. —
0 ’l6>.ao? articulus est in A per. — ^O^ufJLjriaaiv S. 21. xopoixo? et
XK Sch Lab Vb Pacd Vn om. cett. ,
edd. xopoixou Pc, xopu^ou, 01 sup. vers., Vb.
VaMR. — Touc OTTC. Lb. — oOto? t£ oSv 22. ’0Xup.ma ’LD.£ia<; om. M. —
• 8’
S ch praef., auTO? t£ oSv edd. (ai^TOuc ap. £711 Va. 23. oXup,7iia, p. corr. oJ^upiTiid, M,
F est vitium typothetae) codd., sed om. £v bXup7ud8i Vb. — Sttovoc Ag, {>;i9jvos La.
T£ MVabLbRPaVn, auTOv t£ La. 12. 24. xovTivov Va. — t*^ 8e £1% ** ’'AxavS' 0 ?.
216 HAIAKQN A.
p/sv B'/) xai Tra^Yj; dTsCKr, zaiGh a6'Xa S7:l ty]c s[3B6[xy,^ xai TpiaxoGsy;
dXi>[JL7i:iaBog, xai 'IttttotC^svYi^ AaxsBaip.6vt.oc 7:aXY,v, 1 IoX’jv£ixy](; Bs tov i5
IOtwv Bs 6::XtTcov 6 Bp6p.o? £Boxt[j.a(jQ'Y] p.'sv iz\ t7,^ 7:s[X7r7Yj? 6)/jp.7:LaBo^ xai
Sch, lacunam esse vidit Krause (Olympia cett. edd. Ag Pad Vab Lab R, xpauvtoviou
p. 72), cf. Sch in Z. f. A. 1847 p. 219, Pc, xpavvojviSou M. 9, 6 uncis incl. S S\V
qui eam sic fere explendam esse censet: Sch, om. D, oauyS*!-*-^? La, dXuySTtjAic Lb. —
£771 Ty doltyo) 6 AaXiSaqAOv.o;, o iVaxiSai.- 'Tvyy.ocxzipydzoczo A X K F Vb R Pa, „ omnes
p.6vio; post '"Axavl>o? ins.C e coni: Meursii simul confecit et uno sudore vicit. Ita
(Misc. Lacon. IV 18), quam probat K, plura Salmas. ad Solin. p. 26.“ Hemsterhus. MS.,
excidisse putat Frazer (dXu|jL7ud8t Trpo-JEvsOnr) xaveipyd^aTO cett. edd. codd. 11 . noipiz-
a9ia!. Soliy^oc, >tal AaxsSaipovio? evixr.as), aouTO \Td. — 6Xuy8a[j.i? La. 12. rraXaifo-
non indicant lacunam cett. edd. 2. lapmSi -£pwv Ag b, in quo o sup. o). 15. ttoXuvixt);
Vb Pc Lab. — eupuvdTw Vb. 4. TTjypT) Vb. — TOV damnat Hei^v., haud scio an im-
Lb. — ftTTeSwaav Vb. — 'Ovoii-aTro; S La. merito, cum enim dicere soleat Paus. avaSiov
— £x om. Pa, add. sup. vers., ep^pupvr.^, vixav, III 12,4 est t(o 8p6,ao) v., V 8,4 8p6|A{.);
£xa sup. vers., \'b. 5. z£p:rvov 8e I. v. TOV variandae orationis causa scriptum vide-
£ixo3iv xotT£A£?avTO Ag Pd, xaviSsIavo edd. tur. 16. TcpwTOi Vb. — oXuiATtiacriv
ante C M R Vab Lb Pa, correxit Sylb., xav£- EoixcXsuaav Ag, oXupmSai S M Pd. 17.
Ss^avTO cett. edd. Pc La. 6. KayovSa? Vb. 9 iX’jTa? Vab Lab Vn Pcd, 9 i>.iTa? Pa. 19.
7. Idi^oLzo edd. ante C codd., in Va zdi- £iv£xa scripsi cum BPcdVaLaAg, Ivsxa
lavvo a prima man., hoc habent edd. cett. cett. edd. M Vb Lb Vn Pa. 20. ;:pwToic, i
p.£v ea£AQ'6vT«; bis habet La. —Kpa- Vn, AripapaTO? edd. ante B M, AapdipsToc
vwviou, ut Sylb. voluit, S B S\V, Kpavvwviou ut VI 10,4. VIII 26,2 SW D Sch. — 8p6[jLO'j
V 8, 7-^9, 2. 217
Bs Buo tTCTuwv TsXsiwv (7uvwpt<; xXY]8'sT(ja TptTT) [X£v dXup-maBi stsQ^y] :rp6? Tat?
TOV (7TS(paVOV TWV TCwlcOV £(7)(£ TOU appiaTO?. TUpOTsS^STaV Bs UdTSpOV xat 11
5 7 UvcoptBa
( ttoST^cov xat tcwXov xs>.Y)Ta' sm jxsv By] o-uvwptBt BsXt(7Tt)(7]v sx
Isyouatv STd TW XS>.Y]Tt, TOUTOV [XSV STUt T^? TVpCOTY)? xat TptaXO(7T% T£ xat
xat TptaxodTY]? It^O^y], xat Itu’ auTw tov xoTtvov EdT£XtBa Aax£Batp.ovtou
>.a(36vTO? o5x£Tt ap£<7Ta "*HX£tot? 7U£VTaQ‘XoD? £(7£p)(£(TB'at TuaTBa?. ty]?
15 Bl aTUYjvY]? xat xocXtuy)? tov Bp6[j.ov, tov [j.£v d).op.7utaBt vop.ta’9'£VTa £(3Bop.Y]-
STUOtT^OaVTO £TU TY]? TETOCpTY)? oXupiTUtaBo? Xat OyB0Y]X0(7T^? p.Y]T£ Xa).TUY]? TOO
s(7)(aT(p Bpopiw gov£8*£ov [ot avajddcTat] Tat? tTuruot? £tXY)p.p.£vot twv )^a>.tv6)v,
S? TY]? XaXTUY]? TOV BpopiOV Ta T£ (7Y]p.£Td £TTt Xat dp(7 £V£? (7Cpt(7tV OVT£? Ot
Va. 1. |jtsv om. Vb. 2. evva-tnf] SMVab 11. p£vd 8o|av Va Vn Pcd Ag R, ih hoc
R Pa. — ^pa(j£v La. 3. tuoIwv Agf V-b La, acuto litura deleto, voluit Faber Agon III,
hic etiam paullo post. — au(3api8r)(g Ag. 19 (SW), p£Td 86|r,(; M. 12. Tulv-uaHoi;
4, TipoasS-eaav scripsi, ut coni. D praef. XV, Ag. Y<^P —
M» TulvTaS-Xov ydp, z£ sup.
ouveHaav edd. codd., ibzaay malit B, lin., Va. 14. £i(j£px£(3S'ai, edd. ante SW
[(7uv]£b'£(jav scribunt D Sch. — aod auvt«)5'i8a codd., Pa e(jipx£(jd'aL 15. xdpTUYic Vb. —
et mox auvoptSi, w sup. o, Va. 5. pcXiaxi- £i>SopY]zoaS'’^ Ag, £|3o8opT)xoai79| expuncto o
y^i8Y]v Va, [icXtcnrixTnv t9)? (sup. vers. Ixp) prior., Vb. 16. vov Icp. Va, Vb
STcl (supra xp(?), id vero exp.) b'aXdcj(JTi Vb. Lab Vn Pacd. — zoiuvy^ codd. 17. iTUont^craTO
— £>t XaxcSaipoviac M Lb Vn. 7. Itui om. Va. 18. «Tuovri? La. 19. Supviv M. 20. Q'7]X£t
Pd. — TOUTO p£v MVa. 8. 8 e om. edd. M, d'£lstot La. 21. ol dva(idirau delet Kays.
ante C, S M Pa Vab R, scribunt cett. edd. Jb. f. Ph. 1854, 422. — vaT? itutuoic dva-
Pcd Ag Lab Vn, ut iam voluerat F. — £tu£- pdtTat, R ad marg. — £iXv]pp£vai, ot sup. vers.,
Xt(7Tiy^Y)(; Pc. — oXupTUtdat Lb. — Tupoc v. Va, EiXripIvoi Vb. 22. dTUo[3di:ai et aTUoj^dtatc
Va. 9. Itui T 015 Va. — Ixaavov Lb. maluit B. 23. Ix t9]? M Lb Vn Pa, I? sup.
10. inter |>t et tuoXewc nomen oppidi exci- vers. Pa. — dp£V£c Vb.,— ovt£ La. 24. dcTU 7)VYi
)((6pa t6 ^wov* -y]v yap ^y] aTui^vrj xaTa ty]v duvwpiBa Yjpovou^ avTi itutuwv l^rouaa.
Ta t£p£Ta 7U£VTaO'Xou [jl£v xai Bp6p.ou twv facov 3(JT£poc aYwviG‘[JLaTwv *i“,
Ta TUpO TOUTWV Be £7Ul 7][JL£pa? ^yOV T% aUTY]? 6[X0LC0? XaL avO^pcoTcwv xai
xaxa xaipov e(7xXy] 6'£VT£?, aiTioi Bs sysvovTO ol te wutuoi xai s? tuXeov eti
^oodiv, aXkoL ’'IcpiTO? [JwEV Tov (xywva sO'Y]X£v auTO? p-ovo?, xai p.sTa ''IcpiTOv
R, V sup. vers. — auTT, PclAgLabVn, I 158 aut vuv pro pev aut vuv p£v scri-
au-nri M. 1. iTUEpairov Vb. — Zink Verhandl. bendum, cetera sana esse censet, v. comm.
d. Philol. Ges. in Wiirzburg 1862 p. 133 — uuTEpa TCOV dycoviapaTcov Pd. 6. xai
coni. ETidcpaTOv 8e zar’ apxV iriTTcov om. La. 7. dycova?.^ Sch MS. — aT£
cpaaiv (pro acptaiv). — xai p.T) apx'n'^
'''^1 ou xaT db').cov dpilXa La, omissis interiectis.
xai apx^nv pT] K, xai “PxV 8. £xx1y]S'£vt£(;, £c sup. £x, Vn. 9. dS'Y)vaToi
6 8e Twv iTwKwv om. La. 4. uaTEpa xpaTiy cett. codd. edd., in R ov sup. vers.
vel ucjTEpaia 8’ aywv. coni. F, hoc probat 11. 01 8e iTZTZOi Va. — ou xavd Td a^vd
Rathgeber Encycl. Hal. s Olymp. Spiele p. vopi^ouaiv om. La. 12. d transponi
.324, uaTSpa, tc5v 8e aootwv Tipo-rspa dy. sup- iubet K ante Icp’ iQpcov. 14. £T£Q'£aav, i
plere vult B, Boeckhius coni. 8p. twv iTtTrwv sup. £, La. — TlEVTE’ £ixoaT^ 8e 'OlupTT.
uTiep dywv. TrpoTEpaia, uTcep 8e twv XoiTiwv coni. Sch Z. f. A. 1847 p. 220, t’^ 8’
uavepa dy., G. Herm. op. VI p. 14 8p. t. £ixoaT*^ Kays. p. 1090 pro TTEVTiqxoaT^ 8 e,
iTZTi. uavspa, Trpo toutwv 8e ysyevxpevwv twv Sch in ed. min. 'Ki[x.TZvi^ xai EixoaT*^ 8e
dllwv dy., Kays. p. 1089 post itcttwv ins. oux ’0Xup7i:., nihil mutandum esse putat H.
£7Ti i^pepa? a5vY]c eaxXxS^svTwv, twv 8e Foerster de hellanodicis Olympicis p. 10
>. oi7twv, Schoemann Antiq. Gr. II ^ p. 56 sqq. — 8uo bis Va — t65v 8uo Va Pcd
n. 2 8p6pou Tcov ittttewv (sic) uatcpa, Lab, TCOV 8u Vb, tcov (3' rell. 17. Tci\xTzi^
xwv 8e loi:rwv TipovEca dycoviapavcov sive La, TOp-riTip 8e 61. xai £ixoaT^ codd. edd.,
8p6pOU VWV ITTrtEWV TipOTEpa, TCOV 8 e loiTTWV quod explicatur; vicesima quinta olympiade
liaTEpa dy., D lacunam post iTirrcov indicat, post illam, scii, quinquagesimam, i. e. ol.
Sch praef. coni. 8p6pou tcov loiTiwv uaTEpa LXXV, at hoc si voluisset Pausanias, scrip-
dy., cf. etiam Alethodol. 36, Bursian lect. sisset TOp-TiTY) 8 e dno TauTY)? 6l. xai £lX0aT^,
hib. Jen. 1872 p. 9, ,n. 8p6pou tcov irrrrcov TTEpiriT^ xai ExaTOGT^ Meurs. Att. Lect.
TCOV )wOiTrcov ucTspa dy., Robert Herm. XXXV IV 29, TipcoTTf) xai ExaToaT*^ voluit F,
V 9,2-10,3. 219
STUOTUTai? sTvai TOD 7i;£VTa8'XoU, TOT^ Bs 6xO>.£IXO[JL£VOI? TOC ).Ol7Ua £[JL£l£ TWV
t(70i TaT<; cpuXaT? Y)p£0'Y)O'av. oyBoy) Bk £Tul TaT(^ IxaTOv 67.u[j.7uiaBt OTav^XO^ov
k
X. IIoT^Xa [X£V By] xai aXkcc iBot ti<; av Iv "ET^XtjCTi, ira B£ xat
2. ’Exoi'^ 8'Y] B£ 6 vao? xat t 6 ayoiliLoc tw Aii axo Xacpupwv, Y]vtxa ITt(7av2
01 ’H};£Toi xai 6(70 v twv X£ptoixa)v aXT^o cruvaxEOT/] IIt(7aioi? xoX£[i(p xa8'£TXov.
Tou vaoo B£ Awpto? |X£V icnriv y] EpYoccria, toc B£ £Xt 6? X£pt(7TuXo? sgti. 3
aut evevrixoai:^ vult B, praeeunte Boeckhio in T^p£9'Y)aav, T^piqS'Y)aav Lab Pc R. 10. ex’
ad Schol, Pind. O. 3,22, oySor) xai epSop-Y]- pro Ec Pc.
xai £pSo[JirixoaT^O. Mueller in Mus. Rhen. 12. 8r) om. Va. — sq. xai om. S M.
1834 p. 168, vid. comment., sixoaT;^ evvdcTT) — Ev om. A X K F B M Vab R La Pa, habent
Va. — per signum numerale Q' sXXav. Vb. cett. edd. PcdAgLbVn. 13. ^xouaai Pd
— xaTsaTnriae Va, xaTeaTY]a£v Lab (£v ambig. RVb. 15. avTiv M. 17. sxiaav AgPcd,
in La), R, a sup. £. 1. £7riT£irpaxT0 M Vab xiaaav Vb, Iliaav oi om. Va, Iliaav om.
Pa. 2. l)7roloixoi(; edd. ante S marg. R Pa, Lb Vn R, habet R ad marg. 18. aUw Ag
Vb, uxoX£i7iO|jL£VOi(; cett. edd. codd. — £p.£X>.£ Pd. — auvYiXEaTY], a super /], La. 19. sp-
Vb Pad A X, corr. Sylb., cett. £[ji£).£ (etiam yaafJLEvov Va. 21. yal[jii8ou Vab. 22.
Lb). 3. 8£UT£pw La. — 7:poa£i:£9'£i (iri stiper om. Va, sup. vers. habet La. — XEpiaToloc
£i) La. 4. ExaToatoTc, % sup. o~^, La. Lb M Va R, in hoc u sup. o, XEpi awl6(;
5. EXXaSixrii; M. — xiaQ'£VTE?, ei sup. i, M \Ta. 23. ucjjriXoc Pcd Ag Lb Vn, ut^ioc edd.
R. XEiaB-EVTEc Va, XiEaS-svTO? Vb. 6. Ini- La Pa Vab M. — auTO touto e? edd. ante
l^alov M. 7. ouTW AXK Vab R, o5to? Pd. SW codd. praeter La, qui habet auTOu £C,
— EX pro e; m. — o8xw te tov ficpiS'p.ov pro TOUTO malit B t 6, K coni. a^TW touto.
220 HAIAKGN A.
aV^XQV SldlV Ql QXTW TUqBs^ xal sJiqXOVTa, supo? 7USVTS xai £V£VY]XOVTa,
Y)Xixtav Be 6 B3^Tj(; 061:0? xaxa ’AXoairxY]v (^v) tov AaBov xod ^AcToay^v
4t6v Kua|apoo [
3 a(jtX£ 6 ovTa £v M^^Boi?. ’Ev Be ^Olopima, Ie^y]? £m)(po(7o?
£7:1 exadTcp too opocpoo irS 7U£pai:t £7:iX£iTai, xa\ Nixy] xa^a [X£(7ovio
\}A\iGzy. £(7vr;x£ tov (X£t6v, hziy^^uGoq xal aoTT]. 6tu6 Be t^? Nlxt)? t6
ayaXjxa a<77:l? avax£iTai XP'^^’ MEBoudav ty]v Eopyova £XOO(ja £7:£ipya(7-
SW D Sch a’jT0u tto I;. 1. avi^/.wv M Vab cum Sch dedi ex emend. G. Curtii, cf. E.
Lb Vn Pa R, dcv?]xc.)v Pc, dviqy.ov Pd, dv9)xov Curt. Pel. II p. 110 n. 58. 16. voT? AaxsSai-
cdd. La Ag. 2, Siax.oata, 01 sup. a, Vb. pLOvioi? Pacd Ag Lab Vn R Va, va? AaxsSai-
3. x^(3o)v Lb. — v9;c Lb. 4. xsvT£).^aiv Vn povloi? S B SW D ex em. Jacobsii, -uj? Aax£-
Pc. 5. 1x9’ Sv LbVnPa, videtur etiam SaifJLOvioic edd. ante S M Vb, toI scribendum
esse in Vb. 6 . suspyo? AXK Smin., eusp- esse vidit iam O. Mueller. Annal. Gott.
yo? Smai. La, Euspyo? cett., £0 Ipyo; Pc. — 1828 n. 204, 0'£w pro toT? Kays. Rh. M.
xu?£0) Pc. — „Lege Nd^io? Eucpyou pi£ y£v£i 1847, p. 361 sq., Aax£8ai{ji6v(,oi Buttm. O.
Ar]vou: Tzopz Bu?ir^c HaTc- Nd|io? Bu?y)c E 6- Mueller. Kays. Sch. — ^ aupfJiay^iSoc ye v£^£v
spyou 7i:aT?. Recte Loescherus Euergum pro edd. ante Sch (praeter C, qui scribit (jup.-
nomine proprio habuit, quippe Byzae pa- [a.ax,iai,v T£ T£d-£v)VaPaVb, hic om. y£,
trem.“ Hemsterh. MS. — Pu?£0 Ttccig Va. (jup|j.axlav Pcd Ag R Lab R Vn marg. R ,
7. T£u|ai. Pac R, t£u|£, ai sup. £, Vb. — (jufjt.[JLaxl8o? y£, t’ dv b£v Lab, t’ av 9'sv
^(^>010 Va, b'i).ou, quo expuncto, XiQ'0u La. Vn Pcd (vav^-sv Pc Vn) Ag R, in hoc inter
8. r\hn(a A X K F C Vb R Pa, cett. xav et Q'£v t£ sup. vers., in Pa erat y£ vav
edd. Pcd Ag M Va Lab Vn. — d),udxTr]v M t£Q'£v, sed Tav litura delet., aupLfJiaxtavTav
VabLbRPa. — ins. Sch. 11. xal a^VT) b£vSfiSpov M, y’ dv£0'£v Buttm., probat O.
cdd. ante S Vb Lb Vn Pacd R, xal auinr] Mueller, t’ dv£^£v Kays., Curtius, Sch.
cett. edd. AgMLaVa. 12. yopyoav, om. 17. dS'tivait«)v Pad. 18. xdv 8 e xdvav Lb,
sq. £youaa, Va. 13. to §£ £TOypap[i.a vo tSv §£xaTav voluit Goldh. — toi) tto lapis,
La. 14. X£y£t §£, quo expuncto ydp, La. ttoIejjlw Pac edd. ante S, tS 7io).£[i.a) cett.
XtOVWV 7USpi8'£OU(7Y]? ^WVT]? yiCiTOt 170 SXTO^ zl(j\w l7tl)(pU(T0t [JLia xal
5^] Tupd^ 0?v6[J.aov irwv fewv i^p.tXXa Iti pi^XXoGaa, xal t 6 Ipyov tou Bp6p.ou
[xaXicTTa Tov a£x6v £(7Ttv Oiv6p.3to<; Iv B£^ia "fou Ai6<^ l;7uiX£ip.£vo? xpavo?
avBp£? Buo* ov6p.aTa p.£v dcpiaiv oux Icm, 0'£pa7U£U£iv Be apa tou^ hjzoug
[jLd).i(7T-a [JLEird ys ’A>.cp£i6v. toc Bs ig dpiaTspd (xtuo toU Ai6$ 6 IIeXo^ xal
15 "feoBdpLEia xal 6 te fivioy^og Igti tou IIeIotuo? xal (ol) itxoi, Btjo te
edd. codd. 2. slxoai edd. ante S La Pac qui quidem praetulerit xai iTTOi 8', 8uo x£
Vn, slxoaw cett. edd. Ag M Vab Lb, x Pd. oiv8p£?, in Pa x£ sup. vers. 16. £i? M.
— [jL£[j(,lji.iou M La R, in hoc o sup. s, etiam 18. T)Viox£i Sylb., probat Sch praef., riviox£T
n.“ B, £[ji.7rpoa9'£ Lb Vn. 5. Tplv pro Tcpos xoTc, Vb, xwv £v xoT? scripsi. 20. uaiwviwv
Lab. 6. ov ins. Herw. post i^|ji,cpoi:£pwv. Pd Ag, Pa Vb, Tcaiovioviov ‘^z'^oq
Tcaitoviov
7. vou Aio? om. MVaCSBSWD, uncis Va. — M£v 8 y)? 8ri xrj? edd. ante SM
£x,
incl. F, est in codd. edd. cett. 8. Tcapau- et, omisso £>i, Vb, Ix jjilv 8r) xrj? Pac R Lb,
Tov, di §£ sup. vers., Va. — xai a^xr) edd. Ix M£v8yi? x% cett. edd. Pd Ag La Va, marg.
ante S M R Pacd Vab Lab, xai aSxY] Ag cett. R, voluit C probante Cor. sq. 8l om. —
edd. 9. p-upTiUo? Vb, p.apxi).o? Ag Pd La, Pa. 21. xaxa i8iav xa 8£ux£p£~a AXKF,
u sup. a in La. 30. a5xwv Ag. 12. Tpo?- xaxa i8iav xai 8£ux£piav P cd Lab Ag V ab
exa/vxo, ad marg. 7rpo?£X£xaxxo, R, Tpo?- Vn, i8iav etiam Pa, sed in marg. corr. in
TETaxTO Va. 14. etc’ Vb Pa iq sup.
dcpiax£p(5i 9£i8(av, xaxa i8iav xai 8£ux£p£iav M,
% Pa) M edd., iq R Pcd Lab Ag Vn Va Sch. xaxoi <^£i8iav cett. edd. ex em. K, xal
15. ^^ijpq laxi La. — xai oi itctoi articulum xa 8£ux£p£~a C S SW D, xai 8£ux£p£Ta B
ins. Michaelis Arch. Z. 1876 p. 169 n. 23, Sch, 8£ux£p£~a in Pa per corr. videtur esse.
222 HAIAK12N A.
Y]p 7uaxw^ XY]V yDvaudc so^xi xou nsipi0'Otj xai «[itjvwv Kaivsu? xw risipiB^w,
uap 0'£vov,
7 6 Bs xaTBa Y]pxaxto^ stjxiv wpoLOv. sxo^/jcrs Bs, sp-oi BoxsTv,
Bs sv ’0)jjiJLXia xai 'HpaxTvSOU? xa 7:oX).a xwv spyo)v. uxsp [isv xoD vaoO
Aio[r/]B 7]v xov 0paxa xal sv *Ep'jD'Sia izpb^ ErjpuovTjV, xai ’'Axlavx 6 ; xs
x6 cp 6 p“/][xa sxBs/sxO'ai [xsX}.wv xa\ xr,; xoxpoD xai^aipoiv xy]v y^v s<jxiv
£(jxiv acpaipcjixsvoc xa\ xa sc x^v D.acpov xai xov sv Kvo)(7 w xaopov xai
6 pvi 8'a; xa; sxi Xx’jp.(pr|Xo) xa\ s; uBpav xs xai xov sv xyj yv] xyj ^Apysta 15
lOXsovxa. 3. Ta; 0'Opa; Bs scriovxi xa; /aXxa; scrxiv sv Bs;ia ::p 6 xoo
svBov 6 xsp(poi xai xpoxoBo; Bi’ a6xc5v sxi xo ayaXp.a scrxi. xsxoiTjXai Bs
XI. Ka&'sjsxai p.sv By; 6 0's6; sv 6’p 6 vo) /p'JO-o 6 xsxoiy][isvo; xai sXs-
cett.edd., voluit Sylb. — rj |J.ayj, edd. inde ab Kbn. preuss. Ak. d. Wiss. 1891 p. 5).
S Lab Pacd Ag M Vb, rj om. edd. cett. Va. 13. uxo §£ Va. — 6 TOU codd. 14. td Iq
4. y.uv£u; MAgVabLbVn, xuvaiv£U(; La. om. Va. — Kvwaaw edd. ante SW codd.,
5. 7Z% 8t) Ag, Tzr^ §£ Pcd Lab. 7. t£ om. Kvwow SW D Sch. 15. xai Td £C vult K.
Vb. — Tou 6 [i.. Va. 8. 0 ? £ir, Va. — dx6- 16. £iaiovTi edd. ante S, laiovTi cett. edd.
Yovoc Facio iubente (cl. 13,2) inseruerunt codd. — xpo? TOU Va S, correct. videtur
SW D post T£vapvo;, post Sch, d:«:o post in xpo, hoc habent Vb Pa SW D Sch. 17.
Tsxapvo? C, cf. 9,4. VIII 4,8. Herod. III uxo edd. inde a C ex coni. Schaef. in Melet.
55. 9. p.£v travaou Ag. 10. twv &'y]p65v p. 83, dxo AXKF codd. 18. £x’ auToTc
Vb, S'upiC)v La. — post ^'upwv haec fere coni. Sylb., scr. CD Sch, ix’ auTOu? cett.
excidisse putant O. Muellerum secuti SW; edd. codd. — xiov£? t£ xai avoai malit K.
T) £^ '"AiSou dpxaY^ ”otl xuvoc xai — ex- — T£ om. Vb. 19. xpooSo? edd. ante SW
spectes: Tj dYpa vou £v ’Apx. u6c, cf. codd., xpoaoSo?, e coni. B, SW D Sch.
sv [xsv By] Bs^toc cpspst NtxY]v 15 s^scpocv^o? xai Tauv/jv >tai /^putrou, Taiviav
T£ £)^0U(7aV xai i%\ X£Cpa}^^ (7T£CpaV0V* B'£ apl(7T£pa TTOU Q'£0L) )(£ipi
5xai t[xdcTiov d)(7aoira)(; £(7 tl’ tw i[xaTiw ^coBidc i:£ xai twv av8'6)v t(X xpiva
xt>.o? B'£ xai £[3 £V(o t£ xal IXECpavTrt ectti* xai t£ £tu’ ocutou ypa^^
[A£[xi[XY]p-£va xai aYdXp.aT-a Igti^ £ipya(7[X£V(x. NTxai [i£v T£(T 0'ap£^,
x^P^'^"
ou(7Sv 7rap£x6[X£vai xaird £xa(7T0v tou 8'p6vou "tov tuoBoc, Btjo B£ £i(7iv
lOdXT^ai 7UpO(; Ixd^TOU TU£^Y) TUoBoi^. TCOV TUoBwV B£ £XaT£pW TWV £[17UpO(j8'£V
O^povou p.£Ta‘^u tuoBwv T£(7(jap£? xav6v£? £i(jiv, £X tuoBo? £<; 7i:6Ba £X£pov
Bi'^xo)v IxacTTOi;. tw [X£V By] xai:’ £58'U ty](; IdoBou xavovi, £7ui:d Iutiv dydX-
i5 [xaTa £7u’ auTw' t 6 ydp oyBoov 15 auTwv oux igccgi TpoTUOv ovTiva £y£V£TO
— £<; ante IXaia; ins. Kays. Jb. f. Ph. 1854, voluere Schaef. ad Dionys. p. 290. Boettiger
426, utitur medio Her. II 69, v. comm. ad Ideen zur Archaeol. d. Malerei p. 245
12,8. — xXwvai? Va. l. xai ante y_puaou (SW); — xal SLydlimza. Tcap£Xop£vat,
om. Va. 2, 8l pro tts Pd. — om. La. 10 . allai S tacite om. — tov
codd. (TiS-iopievov Ag), Tracjt, 8iY)v3'iapi£vov Tzodog edd. ante C codd., xou 9'povou et
Sch ex emend. Voelkelii et Kays. p. 1090, £X TToSo? cett. edd. e coni. Goldh. et
cf. VI 19,12. VII 26,4. — gpviao? em Ag Voelkelii. 14 . 8 w6 xwv AXK codd., 8 oqxtov
Pd, og sup. vers., Pd, opvi<; £ 7ri M. 4 . axTQ- cett. edd. ex em. Sylb. — vwv [j,£v Smin.,
7ZVM La. — £aTW SLexog M Va Smin., 6 R v6 [i.£v Vb. — xav£uQ'5 S B M Lab Vb Pac
supr. lin., lativ V (sic) aezog La, xa^- Ag. — £iat,v M Va. 15 . £laaai Vb. 16 .
p.£v 6 c euTi ipvaov, -^poaoo de xat, suspi- d(pav£bs Vb, dcpap£uc, sup. lin. v£?,— M.
catur Sch praef. — xa-ra 6 :ro 8 . Va. t 6)V addit ante dp^ocltov Sch MS. — dpxalwv
5. ip-diriav (o super a) Va. — xal dtvS'wv om. VaLbVnM, in R est sup. —
vers.
xpivdt saTiv Va, (iv9'£6)v S, ad IX 41,3 huius o 5 ydp no) Tr?]? $£i 8 lou locus corruptus,
coniecturae eum poenituit. — xpTva SW, lacunam post T^aTSa? indicat D, post Ticddag
xpiva cett., StvD-Y] xot T]pivdc Preli er Ausgew. excidisse putat O. Mueller Gott. G. A.
Aufs. 285 sq. cl. V 22,5, ubi avS-r) xa 7]piva 1828 n. 204 p,£[jLlpY]Tat, xaksp xal xauva, Sch
codd. edd. ante SW, cf. Sch Z. f. A. 1847 in praef. SW vol. III p. XIII o5 ydp Trdvra
p. 229 sq., 1849 p. 390. 7. euevcp re Pc. £? vou? m xtI. coni ,
Franz Berl. Jahrbb.
— Tw pro T£, sed e sup. m, La. — ante 1841 p. 219 o5 Y^p Tiou £? TcaTSac £X£t. touc
'
laTi distinguunt edd. ante B, post eazi cett. 05iup.7a'aow dYwvt,aap.£vou?, xaivot, rd eg -zobg
8. p.£[jLiY[jt.£va AXKF Pacd Ag M Vab Lb, m xvX., Kays. Rh. M. N. F. V 358 inserit
p.£p,iYp.£vai La, p,£(jup.Tip.£va cett. edd., ut £ 7r£(jTiv d post 7ia~ 8 ac, de coni. Roberti et
224 HAIAKQN A.
j;poc '‘Ap.a^ova;’ apib-iio^ ij.£v Brj cr!jva(j.':poT£po)v £^ lvv£a iiCTTi xat £ixo(7 i,
Gi tuoBe^ p.ovot Tov S'p6vov, a7Aa xai xtov£c Xgol toXc ::o(7l [jxTactj i(jTf\r.6'zz!;
Twv ;:oBojv. 6 ;:£aO’£Tv B'£ ou/ otov t£ £<7tiv utzo tov 0-p6vov, tocT7:£p y£ xai Iv
’A[j.’jx}.ai? £C Ta £vto? tou S'p6vo’j Tap£p/O[j.£0'a’ £v ’(JXou-7:{a B£ lp’j[j,aTaio
5 TpGTOv TGt/o)v T£TGiTj[j.£va Ta aTTEipyovTa £(7Ti. Tojtgjv twv £pup.aTo)v oorov
p.£V aTUaVTlXpG TOjV 0'GpOJV £TTIV, a}.fjXlTTai X’jav(ti p.GVOV, Ta B£ }.GlTa aUTWV
7uap£/£Tai JlavaivGL» ypa''pag. £v Be avTatc £(Tti p.£v cupavov xai yY]v''AT}.a?
AavTGc, £Ti Bs i-)r^GZ'jc T£ xai ll£ipiO'G’JC, xai 'EXaocc T£ xai Xa}va[j.i? E/ODaa 15
[AYjO'£’JC £Tl £/G[X£VG; [1£V 6 tO TOjV B£T[J. 0JV, "llpax).?;^ Be ZC a’JTOV 9]pTar
}.£y£Tai yap By^ xai tgBe zc tgv "I Ipax)ia, wc aTOXTEivai |j.£v tgv ocetov g^20
TO)v Betjxwv. Ts^EGTala B'e £v ty, ypaoY, Il£vG'£TiX£ia T£ aoiET^a T*rjV ^u/y,v
Peterscni opinione vid. cointn. 1, xal''£- T(.)v Ttov £puiAdT(t)v AXK codd., ::£ 7:oir,|jL£v(X,
GTT/.£', Ag. — toT; M Va. — aortov coni. Td 8 £ dT£ipYOVTd £GTi. TOUTwv FCS B, t:z-
C, probat S. >.£youg'.v edd. ante S Vb, " 0 !.T,[X£va, TdS£ aT£tpYOVTd £GTi Voelkel et
A£YOUG'. cett. edd. M Pacd Ag Lab Va. 3. Smin., t(x 8 £ ad referentes, 8 c auc-
Tou oni. IM Ag La. 4. ~o~; Vb. (». £v£a tore Coraio delent SW D Sch. — ogwv, o
Lab Ag Pc. 8. oi sup. lin. R. JL £;:£A'^£~v sup. (.), R. 12. iA£v ouv A X K F, oSv om.
A g Va. — a-Q Tcv La. — xai. quod omnes cett. edd. codd. — egtiv om. Ag Pd. —
habent codd., S\V D Sch incl. volente dATjTTai La. — fxovw, ov sup. w, Vb. —
Voelkelio, cf. VII 16,4. — £v om. M Va. (Aovov Ttov Td La. 15. egti pro £ti Pd. —
10. TGV £VTC? A X K Ag M Vab Lb R Pacd 8 s 0r,G£u? T£ om. La. — Gap.1? Vb. 17.
Vn, Ta £VTo; La F C Smin. SW D ex emend. Ttov £' A X'codd. pr.eter Va La, I;, omisso
Heynii Ant. Aufs. I p. 4, cf. IV 34,4, t6 articulo, Va, to £? cett. edd. ex em. Sylb.,
r^TO? Smai. B Sch ex coni. Sylb. — oo quam confirmat La. — v£p.ia Pa. 18. t£
7:ap£py6p.£b'a AXK, oo om. cett. edd. £v oivo[xdou Lb. IJ). egtI pro £Ti —
Pc.
'Kapr,py^ 6 p£S'a coni. Sylb., quem sequitur C xTETvai R Pd. 21. rrpopuWa ,
hic et
xal ^AyjXkzij^ av£/wv zGzh auTi^v, xai 'E(77C£p{Be? Buo (p£pou(7 i toc p. 9jXa
£Ti;tT£i:pacpB'ai 1z^owt7.i t^v (ppoupdcv. Ilavaivo? [X£v By] oOto? aB£ 7vcp 6 ? tt£
^£iBiol», xai auTou xat ’A 8'T^vyi(7 i.v £v IIoiyiXY] t6 Mapa 8'c5 vt £pyov £(Jtl y£-
ypa[X[X£vov. Be tolc avwTaTw tou O^povou 7U£tuoiy]X£v 6 <I>£iBta? 67T£p 7
5 TY)V x£cpa>;Y)v ToU (xyaX[xaTO(; toUto [X£v XapiTa?, toOto Be "Qpa?, Tp£Tc sxa-
T£pa?. £lvai yap B^uyaTEpa? Aio? xai TauTa? £v £ 7U£(jiv £(ji:iv £ipY]pi£va*
10 xod 0 Y](7 £(o? £ 7U£ipya(7 [X£VY)v £/^£i [J.a/Yjv TY]v Tupo? ’A(Jia^ 6 va?, t6 ’A9'Y]vaia)v
8 'p 6 vov T£ av£^ovTO? xai deo? aX>.o? x 6 e[xo? 7U£pi tov Aia, Itui tootou toO
PaQ'pou XpUG7 Tuoi%aTa, avaj3£[3Y]xw? Itui ap(j.a "H>.io?, xai Z£(j? tI leTi
xai "Hpa, ** Tuapa Bl aoTov Xapi?* TaoTT]? Bl 'Epp."^? l)(£Tai, too 'Ep[xou
15 Bl 'EeTia' [X£Ta Bl t*?]v 'EeTiav ’'Epo)? ettiv Ix 0'alaeeY]? ’AcppoBiTY]v avi-
xai ’Atu67.X(ov euv ’ApT£|j.iBi, 'AQTjVa t£ xai "Hpax^9j?, xai TjB'/] tou [3a8'poo
Tupd? Tw TulpaTi ’Ap.cpiTpiTY] xai lloe£iB(vv, S£}vY]VY] T£ iTUTUov l[xoi BoxoTv llad-
vooea. Toi? Bl leTiv £ipv][j.£va Icp’ Y][jLidvoo ty]v 0'£dv d)(£TeQ'ai xai
Pausanias II. 15
226 HAIAKQN A.
ocuzUoc S’ i<; toOto tou zaTa(Txy/j»ai xspauvov cpamv, svO-a OBpta x*t
llapiou xpTjrt;, Ip-jtxa slvai tw IXaio) to> £x/£ 0 [j.£V(i). D.atov yap tw5
aya7.[xaTi £(>tiv £v ’()l’j[X7:ta ^rj[x'p£pov xai iXaiov zgzi tg a::£~pYOv [xr, yt-
cpavTa cocpsXGGv e^ttiv’ octs yap a’j/[xyjpa; Ty; axpG^GXsto^ G'jgt,c Bia tg
ayav 6 ']>y)Xgv, tg aya).[xa £Xs',pavTG; tetgiTjJx^vgv G^wp xal BpGTGv ty;v (xtg io
GSo)p TCp ’ATxXrjTlO) TCpiTlV GGT£ iXat-GV £<7TIV £yy£G[X£VGV, £5lSaTXGV [X£ 01
7U£p\ TG UpGv 0 ); xa\ TG ayaXaoc tgg O-oGg xai G 0-pGVG? zz\ op£aTi £ir, ts-
TCGtTjpifva.
XII. "Otgi ?)£ avb>po)To>v t3c Sia tgD TTGixaTG; ic tg £xtg; £)icpaaiv i5
l‘^i(jyGVTa G^GVTa; to>v &r,piO)v £lvai xai G’j xspaTa r,yyvTai, tgGtgi; I^ttiv
gmxgg; Ta’jpG’j;. a).xai [xkv yap [xaij /.ipoLGoc £ti Ta~? G'-pp’j(Jiv £/g’jtiv gi
suxpsTi^ov I 12,2. 13,6. V .5,4. 1. l«Spja I delendum esse putat tamquam e sequenti
Vb M, u sup. [ ct i sup. 'j, M. — xa\ I
aY^Xpa ortum. 11, spwpivoo R. — pou om.
e; ips T,v Ta cikl. ante S\V Amas., M Va, in R est sup. lin. 12. xoo ’
A JxXrjTiou
uSpia £Ti(>r,pa x.al K, literis supra positis edd. ante S codd., x(7) ’.\7XAr,n',otJ coni. F,
u6pia xal Irc, legendum esse indicatur, xa\ ree. S S\V D, xrT) ’.\7XAr,::',w Cor. Sch. —
£>; £p£ £T(b'r,pa cett. cdd. codd. 2. zrS- £XX'.v Pa atl marf^. — r/_£6p£vov Ag:. 13.
OTf)pa vel £T», a^pa Wieseler, Gott. G. N. xov i£pov M Lb Vn, sq. xa\ om. M Va Lb
1877 p. 26, malim Izi 7r,p£~ov omisso t,n cf. Vn, in R est sup. lin. — post xo aY- La
12,5, IX 25,2, sed £-ii>T,pa potest ferri, cf. iterum inserit £A£9avxo; n£”0'.r,p£vov
IX 29,9 xa §£ £T’.b'T,paxa xoo xa90’j xai T£p\ xo kpov, iterumque habet xoo asxAr,nioo.
oaa (jTip£Ta ^Xkrt ?/a 3. £pTpoxi>£ \’n, 15. xoT; £A. vult Schaefer in ed. Porson.
4. XiQ-ov Va R, in hoc corr. 5. £pr, pa Va Hec. Eurip. p. 59 (S\V). 16. £;ioy6vxa hic
M R, in MR u sup. t,. — £x8£yop£vw Pc, et S 2 Vn. — Sovxa? Va. — xwv Sr.pwv —
£YXeop£v(p C, ut iam Sylb. coni., probat I; xa; om. La. — f,YOuvxa'. Ag Va. — laxiv
Voelkel, — xo aY®''-9- dn. edd. ante S. 17. sniSsTv Vb. — dXxd?
'OX. Kays., sed vide mox £v axpoT6>.£', 8 e Vn, dXxd^ et dXxal Ped Vb R, dXxai etiam
xx).. — yiy^zaboLi Pd Ag Vb La, Y'"v£3^a'. M Pa. 18.
Y*P om. Pc
Lb Pac Va. 7. IXa9avxi Pc, £ sup. a. Ag Lab Vn cod. Phrah, incl. Sch, est in Pa
8. riap^£vov D, Kap3'£vov cett. — £'/.£9av Vb cett. cdd. — 09ij'ja'.v La, e^oo^iv sni xaT?
M. 9. X£w; GOOT,; xT,v ano bis in La. 69P'jJiv cod. Phral. — ot dpxdS£;, expuncto
10. aYotv Michaelis Descr. arc. Ath, p. 15 xdS£;, p£V£; Vb, dpj£v£; Vn. 20. dv habet
V 11,9-12,4. 227
xspaxa yap xaxa stwv TrspioBov aTuOYivsTat xai au9'i^ £x[3Xa(7i:av£i ^cooi?’
5 oBovts? toc Bl(X (7t6[xocto? s^{(7/^ovi:a xai [xr^ xspaxa r^aav, 7^65; av xai (^vs-
cpuovTO a5Q'i?; ou [xtjv ouBs sixsiv Tiupi s/^o’j(Jiv oBovts^ (ptj(7iv' xspaxa Bs xai
powv xai sTwScpavTcov s? 6p.a7.si; tts sx Tuspicpspou; xai s; aXXa b%b Tiupo;
10 cpavTi Gov Ta YdpoLToi iGTOi Ti; Bia xpo^acptov xaTsp/^op.sva avoj&‘SV xai ootco?
K aTUGY] Twv Kap.Ti:avwv. 6 p.sv By] sXscpa; ;:apa xa 7.Gixa ^wa BiacpGpov xai
15 XY]V sx(p'jc7 iv ::aps/^sxai xwv xspaxcov, wdxsp ys xai tg p.sysB'6; sdxiv auxw
xai siBo; guBsv sGixGxa sxspo) D*Tjpiq). cpi}vGxip.Gi Bs s; xa [xa).i(7xa p.Gi xai
6xsp XGU 8'saxpGG xgg 'AilYjVTiXiv Y] aiyt; xai sx’ aox% y] Eopywv
Vab, idem in M esse videtur. — t£ pro edd. codd. rell., cf. app. erit, ad lll 25,7.
8£ Vb. — £(jva(. Va. — twv y’ 7,8y) Pa. — 12. VY] pro yyi
Lb. 13. yaiJiTrja? et mox
ol 8k Ag Pd, £i oSovTSc Vb. 5. xspata ya|JL7iuY) Va, y.a\kii\ir\ etiam Pa. — r) ante
elvai, sup. vers. ^aav, M. 6. slxeiv Ttspl |j.y'(Vp. delendum censet Coraes, yarcxia?, ::ur]?
La. 8. TOTa[Ao'C ye yevuojv incl. Sch sup. lin., Pd. 16. (pil6zi\xQi 8£ £? xoL
tamquam adversarii cuiusdam notulam, reti- iqaiv dya).iJi.dTWV a librario profecta putat
net verba Robert Herm. XXIII 451 adn. Sch. — §£ £? ~a ixoLliazoi pioi om. M, habet
ut a Paus. ipso opposita, cuius usus exempla R ad marg., sup. lin. Pa. 18. Iq
non inveniuntur. 9. i^cpipei cod. Phral. — ol £);1t]V£c 0'. dyaljj-dTWV La. 19, 8’ Va.
oij)(_ habet solus La, cux ad marg. Pa, inseri 21. ’A^v^ai ^ AXKFCR. — Fopyw,
iubet corrector ante ^vacpuoji-Eva, scribit C £? vd dvaQ'iQ[ji.aTOt codd. edd. praeter SW D,
e coni., et edd. inde ab S\V; post yevuwv qui scribunt Fopyco £ariv dvaB-Tqii-ava, Micha-
signum interrogationis ponit S, ouy. £X y£v. elis Parth. p. 42, n. 149 Fopyw £iaiv dva-
voluerunt K F. — yaivlwv Lb Vn Pcd M Va S'-j^[JiaTa, probat Wachsmuth Stadt Athen I
cod. Phral. R (in hoc corr. in ycvuwv), unde 643, n. 2, Fopywv £(Jtiv dvdS'Tf]ij.a scripsi, ut
B auctore Boeckhio probante O. Mueller voluit Reitz, de praepos. uTiEp apud Paus.
Annal. Gott. 1828 nr. 204 ypaviwv, y£vuwv usu locali p. 40 n. 23, cf. Fopyovo? I 21,3.
cett. edd. Pa Vb La (y£v(wv La), Sylb. post II 21,5. 7. IX 34,2, Fopyova V 10,4, U to
yspara 8 e cum Amas, voluit inserere corr. in £uuv V 25,13, dvdS'r)[j.a voluit iam
— el£9avvia oSv cod. Phral. 11, zIq Vn.
15 *
228 HAIAKQN A.
£(7 TY,xa'7 i 5'£ £v Toi TTpovdco) toTc £'7 ioi><jIv £v ^£‘£ia. Vz xai Tpi::o’j(;
£Zi/aAxor, £^’ ::piv •?) rr,v Tpdt::£‘£av ;:oiYj6-Y;/ai ::po£Ti^)‘£VTO toT; vixoiaiv
Boo (7TaBio>7 [J.YjXo;, xai */] "IVo;j.ato)v ayopa xo^jixoo t£ £iv£xa too Xoi::oo 15
Ntxo[rr,Booc £X£y£To £ivai EiO^ovoiv. a-o tootoo B£ xai ty, [X£Yi'j'Tf, twv £v
kzh Too ovoixaTOc. t). 'Po B£ Y,>.£XTpov TOOTO 00 T(p Aoyoo^jTo) ;:£“ 0 iY,vTai
Tf;y £ixova, 6^707 [X£7 a0TOij.aTO7 £7 too ’llpiBa7oo Tat; |»a[j.(j.oi; £Opt'rx£Tat,
Kays. 1. 1. p. lOJM. 2. £v om. edd. ante H M Til^EVTO La. 9. aSpiavTa; M, avfipiavotJ Va.
R Pa Vab, est in cett. etld. Ped Ag I.ab Vn. 10. r:ap{vo7 La. II. l"paxT,; p. corr. ex
li, xaa-ixa^iv Ag Pd. — £vSov xai £v Sch l‘‘paxa; Lb, l>paxa; AgPd, b^paxi; La. — oper,
MS. 4. ^Apijjivoj T07 cdd. ante S\V Vab, Va. 12. apxaaoj Vn La R, in hoc a sup.
apifjLvou; Tot» La, apiiavT,; tou Lb Vn M Ped Ag X et X sup. G, apxaao-j napWj; Va.
Fa, „ut fuerit \\pip.vT,a-:o’j“, B, Pa R cpi.uvr,; 14. TpoT/.wv A X Vb , iam corr. Sylb.
T07, apipivoj ad marg,, ’.\piuvT,a-:o'j tou p. 1-7. xoa.aou; xz £iv£xa La. — £v£xa D Sch.
S\V D Sch, quod recepi omisso articulo, ut 17. xaTaax£’jdjaG’.v Ag Pac. 20. 'Aa-raxw
voluisse videtur B, cf. ad 3,3. 5, twv £v Vb, Smai. 21. cyivcTO Ag. — zly.6^' dvTi' yz
xb* l; Va, tsv £x B vitio typoth. — pro Lb, £ixd»avTi. ov sup. av, Vn. 22. oGtto
Aia Pc. — xuviaxouc in Va esse videtur. a-jy. La. — zzz^ir^xoLi Pa. 23. £x to 7 Lb
<». ’0Xu[JiTiaxTj; C S M, ’0 a’J[jl;;ix'^; cett. edd. M Va R, V sup. X in R. — sOpiJxr, tai R.
Pacd Ag Lab Vab. — vixr,^ om. Ag Pd. — 24. STavid^cTai Vb. — dvS^pwTrov MVab
pro oOtoi C coni, ou xo\. 7. xpir.O'j^ tz(- R Pa, d/.A(o^ vel dXArov coni. Herb. Richards
Xpuao; Michaelis Parth. p. 29 n. 98, aar:U Class. Rev. XIV 448. — £iv£xa Va.
ETie^aXxo; est VI 19,4 v. comm. 8. jrpo3”
V 12,4-13,3, 229
TSTapTO? Bs Ic, Bpu6<; sdTt pLsp.i[JLY)pivo?. xsTvTai Bs auT69‘i xai aG-7uiBs(; 'j^pChxoiX
TisvTS xa\ sixodi toT^ 6tu).it£(jou(7iv sTvai cpopY)[jLaTa tov Bp6[xov. (jT^Xat Bs
’HX£t(i)V 6(70V Z£U? 8'£0)V TWV 0C^>.&)V. £(7TIV OUV TOU VaoO TOU AlO? V.OLZOC
B£^iav. TTlQ £(7oBoD %pQ^ aV£[JLOV Bop£aV t 6 n£>.67UtOV, aCp£(7TY)x6? [1£V TOti
lOvaotj T0(70UT0v 0)^ ]^tzoL^ij xai avBptavira? xai ava8'Y]p.aTa ^XKol avax£T(jD'ai,
7uapTqx£i Be mc, ilii tov OTuidQ^oBopLOv dCTUO (j.£(70U [laXidira ap^apvov toO
vaoD, xai Xi9'(ov zz 8'piYxfi) :u£pi£/^£Tai, xat B£vBpa Ivto? TUEcpuxoToc xai
I5yap By] (XTUoyovo^ xai oOto? IIeT^otuo?. Xzyzzixi Bs xai sB'U(7£v zc, tov
(
366'pov Tw Il£>.oxi. 2. 0(jou(7i Bs auirw xai vuv eti oi xara eto^ Ta?
ap)^a? zypvzzg' t6 Be ispsTov ectti xpio? [xsXa^. (xtuo zocozr]^ ou yivsxai zm
(jiavTEi p.oTpa 8'U(7ia^, Tpdc)^Y]7^ov Bs piovov BiBo(7B'ai zoo xpioQ xaO'S(jTY]X£
7u6Xe(ti TuapEj^Eiv xai avBpt iBicon^* Ta Bs XsdxY]? [iovy)? ?oXa xai aXXoo
1. dva9'Y)[j.a Va, dtvaO'U[jLaTa, y) sup, u, Vb. lin. 11. £m TTOv otii o 7i:i(jS' 68 op.ov Pd. —
TpiTO? — axEcpavoi Vb Pa, q sup. i Pa, rpiiroc p.£aov MVa. — (3ip|(i[j.£vo? Pa. 12. Ii9'c«)
— cpu/^a, omisso (jTSCpavoi, Va R, addit hic Va. 13. (5c8piavT£? M. 14. d.Tzoyzi\xoa Va.
in marg., rpiTO? — aTSCpavoc A X K F Smin., — 'Kz)om oOto? om. La. — Tr£lo) 7i:i
Vn, -rpsTi; arccpavoi cett. edd. La. Tpiwvoi; Pa, 6 [i. 9 iTpitovo? Vb, sup. vers. <5c
2. 8 ’
£? Va. — 8 £ xai a^T. Vb Pa, 8e inter 6 et p.. 15. £Q'uev Lb, £Q'U(T£ zq Ag.
aiT69>i, sed xai sup. lin. R. 3. 67iXiT£uaiv 16. xaTot ETTOc 01 .^ 17. kpov Lb M Vb Vn R,
M, 67rXiT£uaiv Va. 4. zz om. M. Ei sup. ov M R. — p.£Y°^?
M Lb Vn R, p, sup. 1 R. — p.6vou AXK
6. (3lVTr£W(; Pc. TZZlOTzict TTOTE 7£Tl[JLyi- Pa, p. 6 vov cum Amasaeo Sylb. cett. edd.
p.£V0V codd. {iZzlQTZld 7Z. T. Va), I[£).6 kiOV codd. 19. zq) om. Va. — eTc pro ex C,
TTOTTE T£T7l|JLY)(Jl£V0V edd. ante B, IIeXoTCI dcTCO- EX Tivtov pro genitivo partitivo, qui dicitur,
T£i:|jnfip,£vov cett. edd. ex em. B probati ab cf. VI 14,5. 20. TtpoxEiTai edd. ante B
O. Muellero Ann. Gott. 1828 nr. 204. — codd., TcpoaxEixai ex em. S (coli. Herod.
T£|JL£vo? om. La. 8. oawv La Pd. — twv VII 36 init.) cett. edd., probat O. Mueller 1. 1.
in marg. 9. av
—
tou
£ao8ou —
Aioc
6?
iTETraYp.£VOV
B£vBp0l> S<7 t\v OuBsVOr. OC B’ (XV Yj XVTOjV ’H)v£IWV T; HvCOV TOV D'’J0[J.£V0’J
TtO risXoXl lsp£lG’J TOiv xpsojv, 0’A/. e^jTlV ol £'7£}.6‘£Tv TTXpa TOV AlX.
’iXl(0 XG}.£{JL0’J
** TTpGaYGpEG^Ta». ^£ aVTGT? TG’J' [XXVTEir OJC aipT,GG’JC7!.V G'J
TUgUgT^ [JLETX xltOG^lV ’I).IG’J AxULXplJLEVGV x}.l£X Z' 'EpETplXC X^EVTX BlXTGGV
XTGXpy^XVTX OtG T-r^,V 'JtXajXGV. TeXg; ?)E XVTGV X'plXE'70'Xt XXI ZC A£)/,pG’jc,
H BeY,TG[JL£VGV. XX»' TOJ; XXTX TpGVGlXV TGV 0*£GO Tf,VlXXGTX (TpETjiElX) TXp?;V
ctvSpl tSiwTT, cctt. etld. cotid. (tficTi Ag, Pa Vab et marg. R, xvvou|jl£vo’j La.
i8(ott, Vn). — fjiova Va. — aX/tov 8£v8p(ov 7. T.poxXEx LbVa. — M. — Ir.d-
<0 sup, ov, La, 5/./.0U 8£v8po’j S\V’ D Sch. ST,; Va. 10. «“cXXvvTai edd. ante Smai.
1 . ou8ev. oTc; edd. ante S codd., ovSlv codd. (aToXXr.vTai M R), aTZoXXurai voluit
oi; La, 0’j8ev. S; Smin., ovRevc;. c; Sylb., recepp. edd. cett., retinui aToXXvvTai
correxit Pors., recepp. celt. — edd. — lacunam indicans, excidit fortasse avTwv
aoTwv Pd, Toi avTwv Ag. — post avTtuv TE TCoXXoi. 11. «TO edd. ante S .M Vab Lb
e Va inserit twv S, abest a rell. edd. Vn Pa, j-o cett. edd. Ped Ag La, voluit
codd., habet D inter uncos. 2. ei^eaS-eTv Coraes. 13. dvEXx.jcai scripsi cl. X 19,3,
V a, lT,z\bt~'* Pd. ;i. avTfT) Vb. — oTZEp voluit etiam Ilerw. (sive EHEXxvaai), EXxuaai
Ag. — Tcv TOTapov (sic) Va. 4. Tpo tov Smai. SW Vb Pacd, EXxvaa'. cett. edd. M
XovTpov R, Tov expunct. toTov, pr.y.ovo- Lab Va Vn Ag, utrumque accentum habet
pEvou Tov T.p. ’
IX. r,oX£poo 7ip(saY0pev5a'. R. 14. xai dSEX-ipov; Ag Pd. 15. ts cttouv
aoToT; edd. ante S\V, toTov codd. praeter dv8pc; R, literis supra positis ordo vulg.
La, qui habet tciov-uov, post rpoavopcoiai restituitur. — ajTOv Va. IG. TT,vixavTa
in codd. praeter La est 8L toiov 8£ omisso t:czz^z{ol r.np^'^ ’HXe'!wv scripsi, ut voluit B
8e post TpoaYopeuaai SW D Sch, qui post probante O. Muellero 1. 1., Tr.v.xauTa
TOiovSe inserit £T'., cf. vol. II p. XXVI, ego Tapa ’HXeu.)v codd. edd., D Sch post
TOiouTOv recepi (ad sequentia referendum TT.vixauTa lacunam indicant, F legere
ut II 19,3. 20,1, toTov non invenio), post vult: Tapa tov ^eou TT,vixavTa 'UXeCwv et
TioXEpou signum posui lacunae, aliquid ex- sic se reposuisse affirmat C in notis, at
’HX£Toi xai Aa{jLapp.£v6v t£ auTov xai aTuoyovou? tou? £X£tvou cpuT^axa^ (jcpai;
£lvai TOO 6(7TGD. Be W|X07uX(XTY] TOG ri£Xo7UO(; YjCpaVldTO Y]By] xax’ £[JL£,
5 0 TI, £[xoi BoxeTv, £X£XpG7UT0 £7ui TuoXu xaTa Tou (3^0*00 xal 6[XOG TW
7up0(i£xap.v£v 00 / YjXio-Ta 6x6 b'(xX6iGGr^q. 4. Il£>.oxo? Be xal TavxaXou 7
T?j? xap’ Y]p.Tv £V01XY)(7£0)? GYip^Eia £T'. Xai £^ ToBe ^.ElXETai, TaVXaXoU piEV
Z lXUXw [XEV Q^povo? £V XGpGCp^ TGG OpGG? £(7TIV 6xsp T^^ IlXa(7TY]VY]^ pLTjTpO^
p.Vy|p.Yi XpGlXa(TXGp.£VGV TE TY)V 0'EGV Xai Y£V£(78‘at Gl TGV ydp.GV T^(; 'IxXG-
Bap.£iac aiTGUJJLEVGV.
5. ''E(jti ^e 6 tgG Aigc tgG 'OXgp-xigg [3(0[jl6(; i(TGv [jlev [xd^iCTTa tgu 8
isHeXgxigu te xai tgG lEpGJ ty](; "Hpac axE/wv, xpGXEipxvG^ [xevtgi xai xpo
djxcpGTEpwv. xaTa(7X£’ja(78'9]vai Bs auTGv gi p.sv 6x6 "HpaxXsGU? tgG ’I^aiGG
Twv [JLY]pa)V, xa8'dx£p y£ xai sv IlEpyd|xw* Tscppa? ydp ^y) ectti xai t^
2o'"Hpa T^ Za[xia pwp,G(:, guBev ti Exicpav£(7T£pG? yj ev t^ X^P°f ’Attix^
d? uuTOGythicc^ ’A8'TjVaiGi xa^GGC-iv s(7xdpa^. tgG [3cop.GG Bs tgG ev ’07^Gp.xta9
em. K, auTw S auctore cett. edd. — dvT£- XI p.300 sq. et Ath. Mitth. XII p. 271,
8coaav AgVb, in Vb o sup. w. 3. tjMov V. comm. 10. M Va, in M i: sup.
L a. — dxo y£vou? tou? Pa Va Lb R. — a(pa? 1. 11. Loescher., Gedcyn., Goldh. C ver-
om. La, cf. ex. gr. c. 18,2. 5. 8om Va. tunt quasi legissent p.upaiVT]c ^'•iqXeiai;, R
7. toT? xap’ Pd. 8. Xip.vY) y.a).ou|Ji£VY) p.upc7ivr,c T£ ^'yi^.uta?, in marg. iterum Q'ri>.ut!a?.
edd. inde a C ex em. Goldh. cl. VIII 12. 01 om. MVa. 17. r^pwoc.^ — 8 e pro
17,3, Xi|jLTqv Lb. — yaloup.£vo? AXKF 8uo Va. 18. 9'£iopi£v{ov Ag Va. — uto, a
codd. 9. nXaariqvri? (xlaavdvTjij La, 7i:XdvT,(; sup. u, Pa. 19. p.oipwv Pd. — p.£v yap
Vb) codd. edd. praeter Sch, II>.ayiY]VT;c Pa R Vb edd. ante S, p.£v om. cett. codd.
coni. S, nXai^Y)vrj? Porson., Mostenes urbis edd. — 8 t) om. Vb. 20. pro '^Hpa Vb
nomen latere putat Goldh., HitcuXt^vy)? e Vn Lb Pd Fa marg. R habent xptXTY), Iv
Strab. X 469 eruit Bosius a S laudatus, n£cyap.w T£(ppac lad '"Hpa Sch praef. —
niaxiav^ scr. Sch coli. Boeckh. C. I. G. T) £v Vb Pc R, supra est t) in M. 22.
IInr. 3657 p. 914 sq., ubi bis est Tzapa >tpyixi8o? Vb Pad. — xpoS'£a£w? hic et
p.r)Tpl niaxiav^ et semel p.Y)vpc? Ix postea MVa. 23. tt]? 8e Sch. — xpoO^laci .
232 HAIAKQN A.
TuoSs^ Boo xai TpiaxovTa' t 6 Be o']>o; too jioiij.00 t6 (T’j[j.7:av Boo xai
sixocTiv avY]X£i ::6Ba;. aoTa [j.£v By, Ta ispsTa Iv [xspei tw xocto), ty)
pa(7[ioo?. ’"A/pi [JL£v By, 'zr^g zpob'’jGzo)g so-tiv ava,3y,vai xai -apS-svoi? xai
w^TaoTTOj^ yovai^iv, l^siBav -Tr^g 'O 7 s'jij.ziocg [xy, igzipyoy/zoa’ a“o tootoo Bs
£? 1:6 avo)TaTO) TOO jjoj^oo [xovoi; sTTiv avBpdcTiv avs}.0-£~v. (::)o£Tai Bs T(ji
Aii xai avso ty,; Tavy,Yopso); 0z6 ts ?Bio>T(ov xa\ ava ::5cTav Y^,ij.£pav 07:6 10
(popacravTs^ Bs Toi oBaTi too ’A).os!,oo xovlcotiv ooto) tov jjO)[x6v. oto Bs
aXloo Tr^v Ts^pav OBaTo; Toiy(0-y,va'. ~/;7.ov 00 [j.y, tots iyYi'^-oci’ xai
tcoBs sivsxa 6 ’A}/ps'-o: vsvoixiTTat Toi 'OXoijltio) A'A Toraixoiv By, jxaXiTTa sTvai 15
M Pa. — exdjrov coild. edd., deleri vel transponi iubet post f.aEpav Sch MS. 11,
eius loco poni voluit Goldh., unde r^vaTT,v S M \'a Pa R. — £Ti 8£xdfia tov
S S\V D Sch uncis incl., b“V 3 '.a 7 TT,piov coni. P d. 13. £Aa 9 T,poAiwvo; marg. M, 8£xa tov
C „faute de mieux“, £T/aTO’j Buttm., pro- }
i.T,vo; TOV £Xa9T,3oAi(ovo; [at.vo; Va, in marg.
bat Boeckh ad Pind. 01. 6 p. 159. £ 7 t{ tov oxTO,ipiov iat,v 6;. — TpvTaviov codd., IlpvTa-
B osius ap. S, £xa-rov Puchstein, v. comni., v£iov edd., R, i sup. £l 13. xoiviwT.v Vb.
£ 8 d 90 u;.^ 3. £; om. AXK codd. praeter 14. OfiaTo; bis Vn. — rrr,AOv om Va, in M
La, ex em. Sylb, recepp. cett. edd., est in TaiAOv corr. in tt.aov. l.v, tovtov edd. ante
Pa sup. lin. addit. 4. v-^i^r/OTarov edd. ante B M Vab Pa, tov8£ cett. edd. codd. — £V£xa
B \'b mar^, R, v 4>T,).£rraT 0 v cett. edd. codd., VbDSch. — fi£ [AaA. AgPd, 8f, La SVV I)
ir, ambig^. in La. — dv'xpaS'}jio\ codd. edd. Sch, 8f, om. rell. edd. codd. IG. xai om.
praeter D Sch, qui dva^aoiJLol scribunt. - Va. 1 7. 01 'ASAioioi Pd. — Upwv AXKF
Tpob'uai'av ^yo'j(jiv AXK F codd., Tp 6 !>v 7 iv Smin. codd., Upeiwv cett. edd. ex em. Sylb.
dy. CSB ex em. Sylb., Tpo^voiv dvdyovo'.v 15, 8l sup. vers. habe; La. — ovx delen-
S\V D Sch. G. £; to dvw TpoS-voso); dum censet Schneider. , uncis inclusit
sup. , dva(3aa[ji.ov;D Sch cett. codd. avTOv cett. edd. ex em. Sylb., in notis
7. p.£v TOi A X K F C Vb Pa R, [ji£v 5f, cett. C quoque avTov adoptat, „aptius fortasse
edd. codd. S.dtTOTOVTOv WiTaiom. La. 9. avTw“ Sch praef. , avTov to !A£Y£9*o;.^
5 0'U(Tai Alt, xat outco^ dcTTOTpaTu^vaL Ta^ [xuia? 7U£pav tou ’A>.(p£iou. XfyovTai
3. T% B£ XeJXTj^ [XOVTj? ToT? ?!jXoi; £? TOt> AlO? TOC^ {^LKJLa?, Xal (XTu’ 2
o5B£v 6^ B£vBpOD Twv aH(ov, 01 ’H)v£Tot /pYicjO^ai vo[xi^oo(7t xaT alXo [X£v
10 o 6^£V ::pOTip.WVT£?, £p.0t BoX£Tv, TY]V >.£0XY]V, OTl Be "HpaxX^? £X6[XI(I£V aUT"^V
i5auTY]v ’A/£p(oiBa 6::6 '0[XY)pou xaX£T(76'aL 4. sl/ov B'£ apa xat ap)(Y]?
01 7uoTa[J.ol xal I? toBe lyooaiv oo xa^a Ta aoTa £7uity]B£ 10)^ xpo? Y£V£(Ttv
Tuoa? T£ xal B£vBptov’ ocWdc TrXotcTTai [X£v uzb MaicScvBpoo [xopTxai xal
T(X? (7/^OlVOUC, TO BfvBpOV B'£ Y] TZZpGzioL [XOVOO xaip£l TOO N£lXoo TW oBaTl.
20 ouTw xal ty;v X£ 0 xtjV B'aop.a ooBev xal aiyzipov zz xal xotivov, t^v [X£v
IxTivoc Pd Ag Vb Lab Vn, marg. R, IxtTvo? £6p£ xov cett. edd., ut voluit Coraes et
5. Tip.as, eoque expuncto p.uia?, Vb, om. Vb R. 15. )(^£po)t8a M, ay^spdiSa Pc.
a, Va, £|£>.auvovx£; La, quod probat Sch cett. edd. M Lab Pad Ag. — xal pa).iaxa
praef., £|£Xauvovxi, quod est in edd., librario codd. (xal om. M Va) edd., xal xdUiaxai
corrigenti deberi putans, £|£>.auvovxoc cett. malit B, vel hoc vel p-syiaxai legendum
codd., in Pa £ sup. o, similis caerimonia est putat Sch praef. 18. au^wvxai Pc. —
apud Her. I 172. 7. ’Hl£ia? notant C Sch, TraxuxEpa? (,,-n:a)(_uxdxa? potius“ SW) legi
’
Olupmoic, subaudito ev, coni. K, ’0Xup7uaai 14 p. 195 (SW). — £X 9 £p£iv cod.
Porson. 8* |jl6voi(J codd. (in La p. corr. e Phral, 19. xou? ox- A Vb R. — p.6vov
fjiovov), praefert C in notis, p,6vr]? edd. — Vb, 20. xal ante aiyeipov om. edd. ante
£x xou M. 10. pro OXI §£ Loescherus vo- B Vb R, habept cett. edd. Pacd Ag M
luit OXI p.T], nisi. — £x6[j.ia£v auxfjv 6 Va Lab, x4)v — p.£v xoxivov om. Pc.
'HpaxXYj? om. La, 13. X£vaai Lb. 14. diyi-
234 HAIAKQN A.
Y?j^
TYj? Ks).twv xal 'HpiBavoQ tou KsXtlxou 8'p£[j.p-a sivai.
lOVXS? SXl xdv jjCO[xdv xdv SVxd^ XOtJ V3COU. XpiXa Bs STtl svd^ [3tO[J.OU
***
5 xai auxY] xa8*s(7xr^xsv y] 8'U(7ia. xsxapxcc xai 7usp-xxa ’Apxsp.iBi 8‘[jou<ji xai
Yrj? Tr,^ Toov K. cett. edd. codd. 3. 9 £C£ 8. xal auxT) edd. ante B codd. (falsa refe-
et ydp om. Vb, yap etiam R. — dx£/.b'W{JL£v runt SW), xal auxT] cett. edd. — 9'uaia.
Ag Pd. 4. drravxa? p.oi £^ om. La, rlpirxa ’.Apxlai8i Wougi 5.aol 8i’ ’AS'Y)vav
xd £; drtavxa? xou? Iv ’0 a. 5. [jl^^ A edd. ante SW codd. (rl|j.rxYi Pd, XaoiSi Pa,
X K, p.01 cett. edd. codd. G. voia.(?ouaiv 8id aD-r^vav Pcd) praeter La, qui habet:
£711 xcov j3, edd. ante B Vb Pa R, Iri xwv ^-uala. xixapxa xal rlfjirxa apxl[ju8i d-uouoiv
[3. vo[Ji. Pcd Ag M Va Lab (vofjuuid- xal Ar[ixi8i dl^r^va, recepp. '
SW (Aaoixi8i
?ouai Pc). 7. &vx£(; AXKFS codd., eiecit scribentes) D Sch, III|jLrxa ’Apxlp.i8i b'U 0 uci
C, i6vx£? e coni. F cett. edd., 9>uovx£? E. Aaxwi8i xal ’AS'T,va, Ixxa ’Epy. vel rl[i.rxa
Curtius Abh. d. Eerl. A. d. W. 1881 p. 49 ’Apxlpu8i Q>. AaxwtSi' xal ’AS>T,va sxxa ’Epy.
sqq. (Ges. Abh. II 50). — “^Irl xwv i3w[Jiwv Cor,, Buttm. omisso xixapxa xal coni. rl|Ji.rxa
xtov edd^. ante B, E. Curtius 1. 1., in Va '"Hpa Aaoixi8i S^jougi xal Aaoixi5i ’A^T)va,
scriptum erat Iri xwv |3wp.wv xcv, corr. in £xxa ’Epy,, Buttmanni coniecturas probant
I. xov iBwjJicv xov, Iri xov |jW[jlcv xov cett. O. Mueller Gbtt. Gei. Anz. 1828 n. 204,
edd. Pacd Ag Fab Lab M Vb, unde K ovx£? B, Curtius Ges. Abh. II 46, Maurer de aris
Iri xw j3w[aw xw scribendum censuit. — Graec. 7, Kindscher 1. 1. xixapxa Kpovw xal
signum lacunae D ponit post xoixa 81, post 'Pia Iri £vo? ^wijLOu. xal rl[Jirxa °’Hpa Aa-
£voc Pw[A 0 u S B SW Sch, post S'uala Va, oixi8i Quouai xal AaoixiSi ’AS'Y)va, Ixxa ’Epy.,
lacunam alii aliter explent: Cor. secundum vid. comm. 9. opyavY), hic et statim, Vb,
schol. Pind. 5,10 (Kpovw xal Pia. " Tixapxa in Va xauxTT) xr IpydvTf] serius demum sub
Ad' xal IIoa£i8wvr Iri Ivo? pwjJLOu) xal auxY], linea addita sunt. 10. cpai8puvxai AXKF
Buttm. coli. 24,1 (Kpovtp Wouai xal 'Pla, Vb, cpaiSpuvxai M R Vn Lab Pcd Ag Va, 4>ai-
cTxa Aaoixa Au xal IIoa£i8wvi Aaolxa' Iri Spuvxal C S SW D, voluerunt Sylb. K, 9 ai-
81 £vo; Pwp.ou) xal auxr,, SW (Kpovtp xal 8puvxal B Sch. 12. dpxwvxai M Pac Lb Ag,
'Pia' Ivxo? xou vaou) xal aSxY), Beinert. 1. |
dpxovxai Vab La Pd R edd dp^wvxai Cor., ,
V 14,3-8. 235
7cXy)(7iov tol) vaou, xal ’ApT£|JiiBo^ :uap’ auTov xsTpaYwvo^, avYjxwv Y)p£p.a
£(; u^o?. (xs-ra “bk tou? xaT£i>.£Y[X£Vou^ ’A7;cp£iw xai ’ApT£[xiBi 8'U0L)(7 iv Itui 6
’Ap£iou Aio^. 'XlYOUdi Bs 01 OLUzoi oDtoi xai Oiv6[xao^ Itui toU (3a)[xou
|X£>.Xot Ttvt I? LTUTUWV 6c[Xt>.>.aV. MeTOC TOUTOV TU£TUOt“/]Tat [X£V 'HpaxXcT (3 o)|x6?7
’ETui[XY)B£t xat ’lBa xat Ilatcavatco te xat ’Ia(7w. tov Bs tou ’lBa |3(0[x6v
15 iTUOtT^CJaVTTO, l[XOt BoXeTv, [3(Op.6v, oV 1^ TOO Otv 0 [xaou' TY]V Oixtav XaT£G-XY)^£V
6 XEpaUVO?. Ta '^S I? tov [XEYOIV (3wp.6v oXiyM [XSV Tt Y]pJtV TUpOTEpOV IdTtvS
0'Eo5v [3w[x 6^, xat |X£Ta toutov Ka8'ap(7too At6(; xat Ntxv]?, xat au8't^ Ato?
recepi coli. 16,8. VII 21,3; X 13, 2. — 8’ ad Vig. p. 704, qui etiam t£ post Hatovaio
'A9'. edd. ante S Pac Vb R, 8e ’A9'. cett. edd. delendum esse indicat, Porsonus toT? ante
M Pd Ag Va Lab. — xat ^lloq om. Pa, addit “"Hp. vel delendum vel in tou mutandum
in marg. 2. zlq edd. ante B M Vab Pa censet, tou 'Hp. zoTq d8. SW D Sch. 11.
R, Iq cett. edd. Pcd Ag Lab. 3, 8’ aiz. edd. £7U[jnq8i PaAgLbVnPac, Ito p.tq8i Vb R,
ante S, B Pac Ag Vb, 8e alz. cett. edd. M £TO|xtq8yi Pd, £TOfjL£i8£t, Va, £TO|JiY]8£i La M. —
Va Lab S SW D Sch. 4. ypa^^op-sv Porson., ’(8ac Va Ag Lb Vn Pcd, i8a La Vb Pa, i8a
probant Herw. et E. B. Mayor, Journal of M. — Haiovlo) A X K, Tiauovl^ Vb R,
Philol. XVI (1888) p. 111, Ypacpopiev edd. Tuatovtw Ag, Haiovaiw cett. edd. Pacd M Va
eodd. (ypacpcop-ev Vb R), v, ad II 2,7 app. Lab, Haiwvaiw S. — t£ om. Va, fortasse
cett. edd. codd., voluit Sylb. 9. piIXoi. 15. inoir^Gazo A X K Vb, ETtoivjaavTO cett.
La. — Ttvi om. Va. — [jL£Td toutov Sch, edd. codd., voluit Sylb. — ei; R Pa. —
p.£Td TOUTO codd. edd., cf.
§ 6. 8. 15,4. tou; pro tou Va. 10. tivi S B, voluit Cor.,
5. 7. 10. TC£7roirjVTat 8 e malit Sch praef., TOi Ag, Ti cett. edd. codd., cf. vol. I ad p.
recepi, 7i£7roiy]Tai 8 e codd. edd. — toTc 'Hp. 61,19, in Pd supra ti aq esse videtur.
zoiQ d.^el(poiq codd. edd. ante SW, toT? ante 17. ^£ ECTTiv M Va Vn Pcd Ag, 8e egtiv
Hp. Cor. expungendum censet, inclusit Smin., Lab, 8’ laTiv edd. Pa Vb. — «Prae-
toT<; 'Hp. uncis inclusit B secutus Hermannum. stiterit ’Ayvwtwv“. Herw. 18. Pwpo; om.
236 HyVlAKQN A.
l-wvofjiav XB-ovioo. zWi 5e xal &-£wv ::avT0JV pco[j.oi xai '"Hpa^ l7Utx>.r,(7iv
xGivoj, BiGTi ‘EptxYjV l’jpa;, ’A::G>Aojva ?>£ sOperr.v sTvai xiOapa^ 'E>.-
lyy^TaTa jjwp-Gl Bgg* tgv p.£v aoToiv 'Ep[j,GG xa).GG'j!,v ’EvayojviG’j, tgv Be
lOXsysTat yap xal ap-^GTipa. 8. 'E::l Bs Toi Eaio) xa^.GGpivo) po>p.G; s^ttiv
st:’ a’jTo> Fy,^. Tscppac xal ggtg;* zx Bs sti ap/aiGTspa xal [xavTs~Gv ty,^
rpG TGG jjoj[XGG cppayp.a, s^TTi Bs zpo' “ 5j TO) a-G z%c TS'ppa; Toi 15
y,[xTv tgv >,GyGv. ::pG; Bs to> tsixsvsi tgg 1Is}.g“g; A^gvg^tgg jxsv xal
p(op-6;. 20
(7TpScj>aVTL aG0'i; S' TfjV ''AXtLV STtIv aTaVTlXpG TGG AsO)VlBaiGG — 2 . tgBs
2 SXTO; [XSV TGG ZSpij36).GG TGG tSpGG TG AsOJVlBaiGV, Toiv Bs £^7 gBwV 25
Vb. — 5>apj''o’j Vb. — avO».; xal M Va. litera minuscula B, — 8’ Iv. edd. ante SW,
1. quam habent
virgulam, post ^wpol edd. 8l £T', cett. edd. codd. 13. -ropiov Pc. —
omnes, delevi, v. comm. 4. sppTi codd., t>£,uu 0 iropi; La. 14. xara^d-rou M. 15.
^Ep(j.?iv edd, — £up£TTiv edd, ante SW, cppaypa R. 16. svv/ov edd. ante B Ag Vb
5. 8£ vrj; 6[X(.jvla; Vb R, — vao?, sup. vers, R, 7TO~yov cett. edd. Pacd M Va Lab,
pfopo;, M, (>. 6 8fj Vb R, 7. lyy-j-avo) 17. vd;£i TT, La Pcd SW D Sch, vdlsi vfov
Pd, 8. ''iwvi Katpou M Va om, 9. pro Pa R Vn M cett. edd 18. zh t£[jl£v£i Va,
A-.o; Amasaeus legisse videtur Kpovou, haud Tw [JL£X£'., in marg. zi\v, r, p.£p£'., Pa. 20.
inepte iudice Sylburgio, 10. aixuwv La, £7T',v edd. ante B M Vb Pa La R, £Jti cett.
— ?! xou Kovpy)i:o;? SW, ^,vel eius qui Curetum edd. Pcd Ag Lb Va.
unus fuit.“ Amas, — tq tou dXxp, £Tv'v '
ripa-
xXfous ydp X£y. Va Lb Vn, y^P ^sy* etiam M, 22. vd Tot* dy. voluit Thiersch ,
vid.
12. £t’ avTw deleri iubet Zink, at cf, VIII comm. — £pyd'^£'0 M Vb Pa. 23. Ijtiv om.
22,4, X 30,7. 31,8. 10. 35,2. 38,10 et vol. D. 24. vov £; tt;v R. 25. hanc paragra-
I ad p, 25,20. — yr,; hic et pauIIo post
V 14,8-15,5. 237
7U£7UOlY]Tai TfOV TYJV "'AXtIV xaxa TTjV TUO^ITCIXIQV, Y) [XOVY] T0T<; 7UO[XX£tJOl)(TlV
£(JTIV 6B6?. TOUTO B'£ (XvBpO^ [J.£V Tc5v £7U)((OpiCi)V £(7TIV aV(xO'Y][Xa A£0)ViBo(J,
xax’ £[X£ ^£ £? aUTO TcO[J.a{(i)V IdWXl^OVTO oi TY]V "E>.7vaBa £7UlTp07U£tJ0VT£^.
Bi£(7ty]X£ ^£ ayuiav ajuo £(76 Bol> tuo^xtuix"^^* tou? yap B-^ 6^6
Td B'£ £? VT(V 6'£GV Y]VTlVa 0V0p.d^0'J(7l A£(77UOlVaV BlBa^£t [XOl TOti loyoo Td
TGGTG v GGT£ 7ud}.ai TGv |3w[XGV xal 'JTto dvBpwv iBkotwv dvai:£^Yivai
pCO[x6?, £7UlYpOC[X[Xa 5.
7.£YGG<JIV. 4. ’IgVTI Bl ETtI TT^V dcp£(7iv TTWV 17U7UCOV £(7Tl
B£ 1% auT(p MGipaysTra *
B9]Xa gOv Ig^tiv £tcix};Y](7iv £ivai Aig? g? Ta av-
B^pwxtov gTB£v, Gcra BiBdacriv ai MGTpai xal daa [xy] 7U£7UpwTai crcpidi. 'juT.YjcriGV B£
20y.al jVlGlpWV [3(Op.GC £(7TtV £7Uip.Y|XY]C, [X£Td Be aGTGV 'Epp.GU, Xal BUG £Cp£?Y]?
phum in parenthesi posui, idem vult O. Kern, viSaiou recte excipiuntur. — • £ti’ dp. Pc.
Pa Vab R. —
|
quaestiones criticae thes. VII, post Aew- La. 9. dn’ — xd? aT£cpdvou? La.
auTOii Pa.
viSaiou punctum ponunt edd., rro AswviSaiov 11. £au 8’ £^1 ly.zoQ Robert 1. I. 435, tazi
coni. K, probatus a C in not., xou ).£(Ovi- 8i TGI £VTO? R edd. ante B, qui £axt. 8’ hi
8aiou (sic) Va, tou XewviSou La. — t 6§£ £VTO? scribit, secuntur SW D, Sch incl. £xi,
1. TOV Iq Vb. — pLOvoi?.^ SW. 2. Twv om. LbVn, 8£ xoT? hzoq PacdAgLaFa, unde
La. 3. §£ om. La. — ^w^aiov, o expunct. scripsi £ 0 X 1 8’ £v xoT? £xxcc, cf. 27,1; £vxoc
et 0) sup. vers., La. 4. dyuav Vb, dvidv et £xxo? a librariis, ut I/. et £v, saepius con-
dyuia? Vn. 6. edd. ante S, B 20,4. VIII 5,6; Ivxos defendit Doerpfeld
Pac M R Va La, d^^TYi Ag Vb Pd, alm A. M. XIII p. 335. 12. dyopsa? Ag. —
Lb, ^^A^-TSt, S SW D Sch. — 5;£wvi8ou Vab ).£wvi8cu Va. — A£aTOiva?, X KF C, A£aTOi-
La, ai sup. vers. in La, )t£oavi8ouou Lb. — vai? A Sch codd. (in M sup. aiq), Aeaizoi-
TC£pav
**
[jlsXaovxi scripsi, lacunam verbum vYis S B SW D, cf. S 10-
eundi hausisse ratus, frustra obloquitur S'£ov La, om. a>£OV Pd. 17. 8’ edd. ante
Robert Herm. XXIII p. 433 n. 1, v. Heber- SWPaVb, 81 cett. edd. M Pcd Ag Va Lab.,
dey Eran. Vindob, 41, rcspav pisUovTi codd. 18. Moipaylxa F C. — xdvS>pwTC(ov Pa
edd., 7i£pav non invenitur apud Pausaniam R, x’dvwv Vb. 19. 8£8o(X<Jtv, t, sup. £,
nisi in Panyasis versu X 8,9 et (XTtavuxpu La. 20. 8uo Icpelrjc 'Epp.ou xai Aio?
xaTa [j.£< 70 v zo'j |j.aXi'7 Ta 1 Io'7 £iBojvo; 'izr,io'j y,ol\ ''Hpa? £'crlv 'ir.zioL^ 3 oj[j.ot,
(
IpLpoXov £'j£X0'OVT(uv Tj/Yj; ^'TTlv ay^tO^Yj^ pojixo^ xa\ Ilavo; t£ xod ^AcppoSiTY^c, 5
7 Tojv Se a5D-i; Sia ty;; ttoij-ixy,; e? -rr,v ''AX tlv e?o\v otti^tOev toS 'I lpaio-j KAaSEOi»
TE Too 7:oTa[j.oo xai *ApT£[xiSo? po)|j.oi, 6 Se [xet’ a’jTO’j; 'Ato>.Xo)vo;. TSTapTO? lo
[JLE v Sy^ Tapa ’ll).£ioi? HsppLiov xai a-jToi {j,oi TapiTTaTo £?xa^£iv oj; xara
^ATD-iSa yXo)G<j%w EiY] O^E^ipLio;' avO-’ oto'j Se '"AcTEaiv £Tovo;j.a^O’j(Ti
IX 90. 2. [xi^ov ;:ou Vb. — Ir.r.v.nj Ag I 11 codd. (in \’b v expunct.), cett.
it:;:£io’j videtur esse in Lb. 5, t£ om. S S\V edd. ante S codd , l^ir/.aXEwvo; R, (-)£r,xoX£-
Va, est in cett. edd. codd. G. £v8o va vw (ovo; coni. C, (-)£t,xoX£wvo; cett. edd. cx em,
Lb. — ay.[jir,va; H Pc .-\g, voluit Sylb. (hoc Schnciilcri in lex , £77', 8k zph vojvoj xaXou-
—
i
vel aytjL?;7a;L ’Ax;xr,va; S S\V D Sch, ’Axix?^- jx£vov (-)£T//.6X(iivo; oTxr,aa coni. Cor.
va^ cett. eild. codd. 7. ’Ay'*“"^'J edd. oTxr,aa om, Pa. — r/ aywvia A X K Lb Vn
ante S codd., ’A'j^a”vo’j cett. edd. c coni,
j
R Pa, R £v sup. lin., ayw^ia sine M Vab,
Schneideri coli. VI 20,13. J). 8? om. ante j
£v ytovi-x cett. edd. codd. Amas., voluit
xXa8iou Ag , KXaSio j cett. edd. codd. incl. Gurlitt p. 388 ut glossema ex VI 21,2.
|
xai auTY] 7U£7uoiY][;.£VY], xai zt: auTY]^ izup ava Tuacrotv T£ Yj[X£pav xai £v
xa(T(] vuxTL d)(7aUTwc xai£Tai. ocTzb TaUTTjt; laTia? ty]v T£cppav xara
T(X £LpY)[X£Va Y]By) [XOl y.O\kiZ,0'JGVJ £7UL TOV TOU ’0).U[J.7:[oU (3 o)[Jl6v, xal OtJ)^
xXwva? IXaia^ hi:’ «'jtwv, xdi oivw /pwvTai (7::ovB^. [lovai^ Tal(;
soTuapd Tov ''Ap.[j.o)vx y,7.8'Gv "'HXiBg;. TaGTx [dv By] I(Jtiv Iv ’'Ap.p.o)VG?‘
'oT(j sup. ou, R. — |jL£{ji.i.Yp.£vot,?, a super i, £7i£i(;aYaY£C>hai. 15. xwv £v A. edd. ante
Sylb. codd. (Id twv ^wpiov Pa), 8. ax:ou- SchMS. post xd, quod post cdvSouat. S,
SW D, Toic AEaTtoivai? codd. edd, cett., — ''Hpa xr, ’A|JL[Ju*)vta Va, hoc vel ''Hpa x£
TY)c A£a7roivac scii. Id xy (3(op.ffi coni. F. ’A. coni. SW. 16. Id/Ar^aiv, ? sup. v, La.
— (J7r£u8£iv Vb. — xS ante (3o)piS om, — £(jxiv iq Tcapaptp.. Ag. 17. xwv £v Lab.
Pd. 10. Tidvxoiv &'£w Pc. — [ji.£XX£( Vb. — — p.avx£~ov Vab, in hoc corr. in £iq. —
xd I; xd? Q', Sch e coni., xd? 5', Lb, xd? dpuwv pro rjXsitov 18. Vb. (3cop.w M VaR,
I? 0*. PaVnRVabM, in M sup. vers. xd, in hoc 01 sup. w. sd aux, w sup. x, Vb. —
xd I? huda? Fa Pcd Ag La rell. edd. — xw — 0 om. Vb. 19. pro xd xd x_pir]a5‘£vxa
(
'HMot Bs xai yjpwci xai yu^jcci^i c-tuev^gugiv Y,pa)ojv, ogoi ts ev tt; /copa
ev T(p l[p’JTaV£lW, CpWVY) p.£V EC7TIV a’JTOW Y] AwpiO^, G(7Tl^ Bs G 7:GlYj(Ja^ YjV
VaGV OXTO) p.a)vl(7Ta ETECIV UCTEpGV 7] Tr;v jja(7lX£iaV T-f^V ev ''H>vlBt £XTYj<7aTG 10
"'OtbXoc. ’EpY5C(7ia [j,ev B*/] eg^ti tgg vaGG AwptGc, xigvee Be ::£pl
Toiv XIGVCOV ZGZL. p.Y,XGC Bs zIgI TGG vaGG XgBe? TpEt; Xai ECY/vGVTa
BpGp.G’j ::apO*£VGic* ggti tgg zacai v;>.ixta; ty;c Oibz%c, aX>.a TpcoTai plv at
om. Ag. 2. ’llA£t(ov S Va, eckl. codd. (in hoc expunct.) habent cett. edd.
rell. — aiTW/.£~; vf . Ag Pd. — '^OTosa codd., o’jx aTo 8 £Ov toau coni. C. — p.vT-
ponenda esse haud inepte suspicatur Sch Jb. cett. edd. cod<l. 15. tIeov Lb. — ai
^ouvTioi La Ag, in Pd axuX>.oavuoi esse videtur. Tap^-Evot; posita, Tacai non pendet a b-couaiv,
10. y£v£ 3 iv vel Y£V£aT;Thiersch Abh. d. Miinch. — xoiauxT,(; pro x^? aux^c Vb. — Tpwxa,
Ak. Vl p. 108. — Twv £'/ M R Va. — t^aiS. p. corr. ai, Va. 18. v£wx£pai edd. ante S
rjTjCraTO Ag. 11. tj ante £pYaa'a inserit Pa Va M Lb Vn R, v£wx£poi, p. corr. ai, Vb,
Herb. Richards Class. Rev. XIV 447 d. v£(6xaxai. cett. edd. Viet. codd. — x£xd M.
cap. 10,2, at cf. X 36,5, adde X 33,4 — xauxa^ om. Va. — [x^] inclusi, cf. I
«Ya^^P-ava tpyoicioc^ xt;? ’Atxix^i; et 37,8 6,1. 10,3. 11,7. 23,5. III 8,1. IV 1,1. V
aY«A[j.axa spYaaia? ’AtT.XTj;' — £xx( £axi 16,5. — x£X£uxa~a A X K F, x£A£uxa~ov Pd,
Tou vaou Pc. — Siopio; Pa in marg. 14. x£?.£uxaTai cett. edd. codd. — S'U 0 uaiv M
lacunam indicavi cum B SW D Sch vid. ,
Va R, in hoc £ sup. u. 19. £ia'iv S SW M
comm. — oux a::o8£~ om. A X K Vb Pa M R Pd, £iai cett. Pac R Vn. — xsTxai 8 e acpiaiv
V 15,11-16,6. 241
y.ai poo^ p.oTpav TsO^up.sv'/)^ t^ ''^pa’ xal By) ava8'sTvai ocpidiv sdTi ypa-
10 Vt,X'iq(7£l£V ’Ap-(piOVO? S'OyaT'/]p [IOVYJ }^£l(p8'£r(7a TOO olxoo’ (7UV B'£ auT^ xod
£voc 7U£piy£V£(7Q'ai cpa(7l tc5v apo-£V(ov. a B£ Iq too^ Ni6(3y]^ xaiBa^ TuapicjTaTo
aoTw [xoi yivw(7X£iv, Iv toT? lyouGiv iq ^Apjsiouq IBYjXwda. 4. ’E^ Bl zaq ix- 5
xaiB£xa yuvoaxixq xod aXXov toi6vB£ X£you(7 iv Itui tw 7upOT£pw Xoyov. Aa[j.ocpS)VTa
BYjpiocria tou Topavvoo twv a[iapTY][xaTcov, xaC 7uct)(; ap£(7Ta xai ’HX£ioi^
Ta Btacpopa ocpio-iv riTiq Yikixicc T£ ?]v 7up£ 0’[3 oTaTY) xai a^uop^aTi xai Bo^Y)
20to5v yovatxwv TzpozXysy. od TzoXziq Bl acp’ &v Ta? yovaTxa? £iAovto, ^(7 av 6
adzoaq Ixx. C Smai. SW D ex coni. Sylb., vouxwv edd. ante B marg. M, ^p.i? diTZO Pa
qui Amasaeum ita legisse censebat („matro- R Vb Lb, ad marg. Izinzi {zxlzir^zi) ad-
nae sedecim ludis praesunt, totidem iis scriptum in Pa R Vb, ^di? Smo Pcd Ag M
ministrae attributae sunt“). — xazd. zavzd La, lacunam indicant cett. edd. probante
Pausanias II. 16
242 HA1AKL>N A.
yovatxs? xai 1'7 toc'Ti, xal tov [i.£v ^^-jgv.occ; tojv /opfiiv, tov Bs
7 TY,^ xoiAYj^, T(t> By,ijl(o Bs £v6-a (oxYi^rev ovojia [asv] 'OpO iav elvai. Ta-jTT,
xaTBa Na^xaTov' toutov, oj; Y(0‘^YjOtj. ::oAe[j.£Tv toTc ::pO'jo(xoir xal B'jvaij.e(o?
£t:\
[j.£Y«
apO-YjVai, xa\ By, xa\ ’A0Y,var tepov errixAYj^riv Napxatac aoTOv
TTpOiTOiv. <l>’jr;xoa; [j.ev By, yspx xal a/Aa xal /opoc e::o>v'jij.oc ::apa tojv
exxaiBexa *
'yjhv.GG'j’jGi Be oOBev y.^t^tov llXeToi xal Ta)Aa ojxoj^io
TY,v ::Yfj'Y,v a'pix£<7l»at rr,v lliepav e^T':i. TaoTa ;j.ev By, e/ei xaTa 7a
TCpoeipY,[jLeva.
0. Muellcro Anu. Gott. 1828 nr. 204. TaXX’ cixco; AXK F B .\g , t’ 5XX’ CjAco; Vb
J). ’'Ii‘/.»,5o; oru. La. 4. aev incl. I
Pa R, aXXa cafo; C Pd, raXXa C|xw; S SW D
C S SVV D Sch. ."i. 'Z'j';y.vU^brti Ag Va.
j
M Va Pc Lab, TaXXa caco; Sch. 11. ^uXa;
(». 7:a~5av ap/aTo-* Pa, rtaiSav ipyctTov I
om. La. 12. 81o om. M Va, in R sup. lin.
R. — TjCr,’j'T, Va. 7. £-t/).T,7'.vapx.aia; (sic) — onoTa codd. edd. praeter Sch, qui habet
VI). S, A'apx.a(o'j Tot» ‘l>’jr/.oot; cil<l. ante
j
I
otTCca, ut malit IL — toT; Va, in R toc;
edd. ante SW M, r.piozo) Vb M Lab Pa I R xpr,vi (t, sup. i) rzUpoL, corr. in ziipa.
»l*i»3x.GT,.
— — napa 5l twv M. A',s; avaXjjia, tc 8 e r.pa; xa^. edd. ante D,
10. lacunam indicant post S SW, K coni. TC ij.ev *'Hpa; xa^. L e. i>p., 0 8e
**’
post TaAAa D Sch, ~6/.£(ov ojx. t~\ ’j"ap'/^ou- 7:ap£!JTr,x£ yev., Ave; ts 8£*^Hpa; ayaXfxa
awv vel cpou £ tgv otpi^iJLSv rtov n6).£wv xaS'. D Sch, codicum scripturam recte se
excidisse putat Goldh., x.al Ta aXXa 6p.o(w; habere post Lenormant Gaz. arch. III 97
Twv “aXauov Cor., x.a-:aX’j^^£'.Gfov CjjLfo^ twv putat Robert Arch. March. p. 112 sq., cum
T ioXtwv O. Mueller. Mus. Rhen. 1834 p. ayaXfjia a-o xoivou usurpatum sit, sed quae
174, Sch praef. lamnam sic explet: x.al tcov affert exempla VI 8,4. 11,1 aliter comparata
Yuvatxwv Tsv apil>}jLSv xa-raXu^eiGwv ::X£''37(.)v, sunt. 19. £77v s”l A. — t”l S-poveu FCS
V 16,6-17,4. 243
aUT-at; 0£pBo? OCTS [J/f^TpOC TWV "Qpwv ayCcX[kCC sav/jxs, AopDxXsiBoU T£)(VY],
'KccG^bc, 'HyG^GG, ooi'ur^G7,i B'£ xai aGTGc ::apa Hxg7.7;iv xat Aitugivgv 9^£-
yzGoci. vr^v Bl ’AQ'*f]vav xpavG^ £::ix£ip.£vrjv xai B6pG xai acTTuiBa zyjouGoc'^
Agpgx}.£iBgg xai ::apa avBpa<ji BiBayS'r;^ai tgi^ aGTGt^. K6p-/] Bl xai Ay]- 3
10 [J-YjTrr^p xai ’ A::g}Acov xai ’'ApT£[j.ir, ai [jAv aXXiqXwv £lg'1v a::avTtxpG xaQ'Y]-
£VTaG8a xai At^tw Tg/t^ t£ xai Aigvgcg? xai £)^GG(7a Nix*/] 'HGzpd’ tgg<;
B£ £ipya<7[j.£VGGc aGTa ggx zyo) Brj}vOj(7ai, ooiivzGoa B'o £lvai p.Gi xai iraGTa
lid' 0 'J, AlGVGCJGV B1 (p£p£l v/j-lGV, T£/Vr] Bi iCTl IIpa5lT£}.GG^. xai ’A(ppGBlTY]
B S\V D Va, e~\ S-povw cett. edd. codd., in 9 £ijli 8 o? R, 9 £[ju 8 oc Pa Vb. azz pr) Trpo? —
M ou sup. 0), uterque casus invenitur, paullo AgPd. —
9'£wv pro "Qpwv Vb, 9>£o5v sup.
saepius genitivus, cf. II 17,4. 27,2. V 18,3. wpwv Pc. — 8op/.u>l8ou La Pacd Ag M Vab,
I 18,1. 35,3. III 18,13; II 17,4. V 11,1. 8op-/uXi8ou Vn Lb, 8opu7.5l8ou Fab R. 4. yivog
X 24,5; ut hic in una paragraplio casus 81 Fab Pcd. — paS-Y^vou 8l Aittoivou om. Pd.
variat V 15,10. IX 3,4. — n? post Y^vsia — 'zy/Ohdoi; Vb. 6 . ’Hyu).ou Smin. — sq.
pro T£ Sch scribere vult., v. SW vol. II p. y.al om. Ag. — y.al oOtoc, p. corr. ycd auT0<;,
XIX, cf. comm. — lyov Pd Vb, w super o, Va. 8. p£v Aovva pro M£8 ovtoc coni.
Vb. 1. £7i:i/£{pL£vov Fa Ag Pd. — post Ir.i- Brunn 1. 1. p. 35, contra eum recte
x£ip£vov in Pd iterantur verba £c;viv i~\ disputat Robert Arch. March. p. 111 sq.,
S>p6vo) sed sunt expuncta. — /'.jvr;v £'.vai, y.rxl [jl£ 8 ovtoc Ag Pd Fab. 14. £ic
[XT^ x-rip, Y)vixa x£/b£'/xa av£-jp£Tv auxov (TxovBtjV exoiovvxo ot Bax/tBai. xr,;
[X£v B'?] 'j(oxT|piac £iv£xa xov Kv6£>.ov xo ax’ avxov y^vo; oi ovo;j.a^o|j.£voi
Kv^£>iBai 'Try Xapvaxx s' T)>/jixxtav av£&‘£ 0-av, xa; ^£ lapvaxac ot xox£
£xa}.ovv KopivOioi xv'j»£Xa'* axo xovxov ^£ xa'i ovoixa K’j’l»£}.ov xoi xaiBi lo
xa'i zoiuTct' F.Op jSexr, t£ t, »I>iXixxo’j xal EXT,) E7 T'. toT; coni. Welcker Zeitschr. f.
7. Baxyid8ai XKF C, lJaxxi8a'. cett. edd.. oxXixT,; 8p6po; (VI 17,3. 13,2), sic 8iau-
V 17,4-9. 245
BjO aUTWV £1(71,7 ITUTUOI, TOT^ ^£ irou HEXC/TCOi^ ECTTI 7U£(p’Jx6Ta xal 7UT£pcic.
7Cp£G-(iUTtC T^TK; BYj’ TTpO TTj? OlXiaC ^EpKpuXYJ TOV 6 pp.OV £^OU(7a £(7TY]X£,-
10 T£ 7]viac Tcov ^ :cov7 xai tT| /^£ipi lyzi z^zpoi X 6 y)(Y]v. ’A[X(piapaoo Bb 6
[j.£v Twv t:oBcov £ 7:i[i£[3 T(X£v TjBy) tgo app.aTO?, t 6 B£ zyzi yup.v 6 v, xai
zc irr,v ’Epi(pGAY]v ecttiv tecrTpap.p.£voc £5ay6[X£v6? x£ 6 tt:6 tou 6'L>[JwOlI
***
[X£v a7U£(7Tiv Y]Tt^ £(7Ti, 4>p’jyiGi;; B£ ao7;£T xai ouy "EXXy]vixoT(; auXGT<;.
yjVlG/GGV 1T£; B'£ ( 7 ’JVCOplBa IlTdO^ £(7 TIV 6 Il£pl‘/ipGU^ Xai ’A(7T£plO)V Kg[X'^TOG,
7TA£GG-ai xai GUTGC X£y 6 p.£VGC £T:1 TT|C ’ApyGU<g, xai riGXuB£GXY]? T£ xai
''ABiJ.YJTG?, £7Ul B£ aUTGlC E’J(pY][J.G?, ll0G-£lB5)v6(; T£ 0)V XaT-(X TGV TWV TUGlYjlTWV
2oXgygv xai la-TGvi zc KgX/og? tgu ttXgg [j.£t:£(7/^y]xo)?‘ g6tg? B'£ xai
Aoc et StauXou 8p6[JLO? dici posse videtur. per corr. ex rivt, 0 Y£T, tqvioysT edd. codd. cett.
1. a/Xouc khy\xob; '/_a).£7T:ou? (a/Xoic 10. loyin'^ ad marg. La, Ag, Irinry,
layiyi
Pa, y^a/.eTTO? La) codd. edd. ante SW, akloK; 0 sup. Y), Vb. 11, om. xo SBMVa, habent
£)aYf^o~? 'j^alzTZoiQ coni. S, post cett. edd. codd. — 8e om. La. 12. £7uaxp.
a/.Aou? C inserit eyovxa omisso articulo ante La. — lacunam indicant post S-up-Ou Smai.
£TCiYp. e coni. Heynii, quam amplectitur (qui tamen [xt) diTiOGyia^ai scribendum coni.)
etiam Welcker, aX/.w^ iliy[xoiq SW D Sch, ox; [xoXic '^'el simile quid ante
y^alzTCQiq SWDSch; xax’ aUouc Valcken., £X£ivY)i; excidisse censet Sylb., oux ante
xai xax’ a71o\jQ coni. F. — au|Ji(ja)J.£a9'at, £X£lvric inserere vult F, Ixsivtqi; p,6Xi.c Sltzo-
Pcd Vn R, in hoc 8c sup. x£. om. edd. — tq cett. edd. M Va La. 16. sWuxiv edd. ante
ante CPaVb, habent cett. edd. codd., in SW codd. (£:i£criv Va, ztzzgxi M), otTicaxiv
codd., ’Aaio? cett. edd. e coni. Sylb. — cett. edd. codd. 19. a^x’^?, oi sup.
d>.x|jL6vr)v Pa. 9. rjvioyci Vb Pa R, hic Vb. — xwv om. Va. 20. 8l xai om. Va.
246 HAUKQN A.
xat £(p’ Tj[xaiv £7:t tco aXixaTi a'j}.E~v tojv -EVTdcOAcov vo[j.t^O’jcrtv. 'la-rovt Be
xat IIyi^eT t6 spY'^v ty;; T.y.7.r^^ e; tr>o’j xaQ-so^TT^xs. ::E7:oty,Tai Bs xat
E’jp^pOJTa; a'^t£t; St^TXOV, 0'7Tt? OUTOC E^TtV ETTt Bt^TXCO ^T.JJ.Y^V £/0)7. Ot 5
e; aixOAav Sp 0 0 ’j
[j- xal>£<7Tr;xoTE; ME/.avuov £<7Tt xat NeoOeO; xat
opsyEt Tov CTECpavov [6| AVxa^TTOE’ Ety, av [6] llpoiTE^riAaoj ::aT?;p toj
loXao? Be, o; eD-e^.ovty;; [xeteT/ev 'llpaxAEl tojv spywv, s^TTtv t~o>v apaaTt
avfjpyjixEVo^ vtxy^v. T6 Bs a::o to’Jto 7 ayoiv ij.ev 6 sd Il£}.ta TTE-a-jTai' t/;v
aO‘XoD /apt7 xat sTt Toi T/y,[J.aTt, to 070[j.a 07X £<7Tt7 iz aOToi YSYr^I-’-!''*^'^^'’'*
<l>t7£:j; TE 6 Hpa; sTTt, xat ot TaT^s: ot Uopsoo Ta; ^\pTJtar xt’ aoTOii
?)t0)X0tJ(7t.
X\lll. TyjC /topst; 5 'e ETt TY, }.ap7axt zr^c SEOTspa; e; aptOT£po>7
xaO'£6Bo7Ta a7E/o’joa ty, SEita /etpt, ty, T>'e sTspa ij.E),a7a e/ei ::at5a20
xat Ta ETtYpocaijtaTa, <7’j7ET7at 5's xat a7£o T(o 7 ETtYp2t'J.aaT0)7 soTt, (")a7aT07
p.au Ag Fab Pd. 5. rjpuPtoTr,; Vb, £’jpux(.>- 18. 7t; 8e y/opa; M. — tt, X. Vb, 7o>
Ta; Pc. — £/^(07 est in La Pa \'b, oin. cett. X. cett. codd. 10. y’!vo'.7' 4v Vb,
codd., R habet in marg. — 6 8’ £; Va. dv edd. D Sch, yiY^oi o dv cett. edd. codd.
0. 8p6[j.ov Pa. — xat v£oS«£i La. 7. 9'.Xap£a — X£’jxf,v Pa, 0 sup. T,. 20. jiiXav Va.
Ag. 8. articulum ante ''AxajTo; et mox 21. 7w ante xab'. addidit Sch, recte articulus
ante ripwTsai/.dou circumscripsi, — dxaro; abest ab edd. rell. codd. — 8k £ 77 apaiAa£-
M Va R, in hoc o sup. 7.-. I). x£~Tai, v sup. vo’j; Vb, p. corr. 8t£77pa[X|jivou;, 8i£J7pa,a-
lin., Pa. — 8£ pro 8f, M \'a. 10. dXxtSTiS'. }jL£vov voluit Sylb., Eyovra supplet Welcker
Ag Va, dXxtT'wT,8». Pa Vb, dXx£JT».8t (r, sup. Zeitschr. f. Gesch. d. ait. Kunst I, 2, 278.
£) corr. ex dXx£3T'8i R, dXxT,7T(8i Pcd. — 23. d[x907£po'j^, p. corr. o'.;, Vb. 24. xoiai-
IJIOVT, om. La, in Pa ad marg. 12. }A£X{a ^0'J7a edd. codd., xoXd^ouja coni. Sch praef.
V 17,9-18,4. 247
T£ xai yuvaTxoc s-opivr^v a-jTco 7(X £t:Tj BrjloT toc s^ap-s-pa' liyzi y^P
5 OUTWC’
yi 7 wva Bs svBsBgxw^ avTjp tt, [jAv Bs^ia yjjXixx, tY| Bs s)(ow sotiv op[xov, 3
coli. X 28,5, piobant Robert Herm. XXIII vult Henr. Stuart Johnes 1. 1., scripsi Iv vw
p. 443 n. et Frazer. — auvov Fab. 1. A(/.r, >.670), in nota illa fabula. 10. Zsu? ona. M.
8 t) AXKFCVbPa, 8f, om. cett. edd. 11. £7£i7£v Pd. — 8^).ov A X K F, 8rj).a
FabAgPcd, yaS''.xvu|j.£va(; Va. — uTispEpot,? cf. I 17,1. 38,7. II 7,6. 25.4. III 2,1. IV
Vb. 5. oSto? Vb. G. l8a La, cett. 15,3. V 15,5. 18,4. 25,11. 27,3, Srilov I
F C, Tocv Vab Pa, dv cett. edd. Pc M Ag Fb — pL^8£iav 8’ iaawv Pa, in R 8’ sup. lin.
dysi oux dsxouaav Sch codd. (oTo sup, ou scripturam, habebat autem inscriptio ipsa
R) praeter Pa, qui dpTcaasV £x vaoTo Tcdliv o5v 6? ya -^aval, ut vidit M. Haupt. opusc.
dy£v, et Vb, qui rip7iaa£v £X vaou Tidliv dysi, III p. 466, sed Pausanias aut quem ille
cett. edd. dysi Tidliv, D praef. IX dpTraasv secutus est, cum digamma ignoraret, in er-
£x vaou Tidliv £^dy£i oux £&£Xouaav, Stadt- rorem incidit, cf. Hirt de fontibus Pausaniae
mueller Tidliv d^» dy£i coli. Hom. 11. XVIII in Eliacis p. 42 sq., Kaibel Epigr. Gr. 742
£x vaT^ou dvdy£i Trdliv oijx d/sxouaav Preger, o3t6? yz ava|, Emperius oulo? m8’ Opusc.
vdv Euavou dy£i Trdliv W. Froehner Rh. M. 343, Unger auvoc va8’ Philol. XXXIII 367.
XLVII 290 probantibus H. Stuart Jones 18. Moiaav vult Lennep. laudante Valcken.
Hell. Stud. XIV 58 et Frazer. 9. h; vov — otp.9’ auvov y,api£i M, 8’ 619’ auvov xapAi,
loyov codd. edd., xiizo ante twv ''EU. inserere Q sup. £!,, R, Va. 19. 8’ £m
248 hal\kqn a.
‘^icpo? zai izi Tov ''AT^vOtvTa £p/6[j-£vo^, iBia ij.£v iz’ a’jTw Y£Ypap.[X£vov
TOOTOl?'
auTYjc IIyjXe:;^, xa\ a::o ty]^ /Eipo? ocpi; izi tov IIy,>vE« ettiv
cpoTEpa 6 t:o tcov z^r^'(r^zo)'^, xai toTc p.''^ ettiv £?pY,iX£Vov A?tco}.o’j? to’j; 15
’1
p.£Ta ’( xa\ IXeio’j? Etvat to’j; ap/aiou;, a::avTav Bs <7oa;
7 7:apa te <I>£iav toXiv xal ::oTa[AOv ixa/OL>p.£vo’j; MapBavov. TaoTa p,£v By)
(ov xai T"r,v Xapvaxa aaT(p ::oio’jp.Evo; xTY;p.a. OTO<ja p.£v KopivO-tot; y,v
Bd^av, ETE/vaTo et:\ ty, ).apvaxi. AOtoj [aevtoi zoLpiGzoLzo £p.o'i TatiTa
Vb. 2, 6, quod est ante eni tsv, delen- z; dXXr.Xou; et paullo post ^aaiv £;
dum putat Cor., uncis incl. B S\V Sch, om. §£ £lvat om. Ag. 11). «kiydXciav edd.
n Pa, —
yzyfirtixiii^^a^ ov sup. a, Pa. 5. 8’ ante S\V Pa, 9 £iYd).£'.av Lab Vn Fb M Vb Pc,
oupavsv AXK F C, 5’ om. cett. edd. codd. '^uyilzioL'^ FaAgPd, 9 £iYdXiav Va, (I)iYaXiav
— —
j
[xabr^^^zi La. (». xai om. Va Pa. £x- S\V (cf. S\V vol. II p. XXX sq., ubi <I)£idv
?>£8 'j-/.('0(J Lennep. laudatus a Valck. S. eaTiv recipi debere dicit Sch), «I>£idv D Sch, coni.
—
!
edd. codd. 11. tt, om. A X K F, est in dpXT.v Pa. — j:apa 8 £|a'.T 0 A X K Vb Pa,
cett. edd. codd. 12. EOuvwpiSwv Va. £-i 8 £caiTO Ag, d;:o 8 £iaiTO cett. edd. codd.,
13. £p.dyT,v, sup. lin. £; p.dyrjV, M. 14. in R -apa sup. azo. — pro rTpoyovoc in
d!J7:a?!op.£vouc AXK , da"aao!i.£vouc cett. Pa ad marg. inf. est iz6yo'^o^. 21. auTw
edd. codd. — dXXr.Xoi^Va. — z; om. M Smai., M Pa Vn. — 7,v om. Pd. 22. Ecvixot 7jv xai
£7i' Pa. 15. aiiT(OA£j?, o sup. z. Vb. Ifi. A X K F C S, ^£vixd T£ xai B Sch Pcd Lab
|i.£Ta|’j oS. M. — d::aT5v Fab La, dTzavTav MFabAg, ^£vixd t£ ?;v xai SW D Vb Pa,
Y 18,4-19,2. 249
a7U£).a(70'£lT| (7UV B£T^G’£1 £7TaVI,GVTa a58'l? £^£5aTG xai axcov ’AXy]TT|C. touto
10'Hpa7A£G’J? G ::pG£ FYjpGGVTjV (£(7Tlv) (Xywv’ irp£T^ (XvBp£^ rY]pu 6 vYj^ £lO‘'lv
aXkrfl.oi:: r:pG'j£/Gp.£VGi. 0 y](7 £’j? Bl £/o)v >.Gpav xal Tuap’ auTOv ’Api(xBvY]
’Epiv. T7]v |J-!X/xv ypa'j»a^ irr^v z7z\ Gcdc vaGdtv 'EXT.i^vcov. El(Ji Bg X(xp-
T£ TjV om. Va. 1. ^zpoyovoi? e/.tov [sx.tov Fovouoy]!; loco sinistro inseruit et vwv8£
§£ Pd AgFab; £/.-:o? Vb] ?jv yi^oq apyr^? in textu reliquit. 2. AvT(ita(70u AXKB
[I|ap, yi sup. p, Pa, £capy^iyovoucr;? Vb] Fo- Pacd Ag M Vb Lb Vn, ’
Avttitaou cett. edd.
vouor,? AXKFC (hic inter uncos £•/ ante VaLa. 3. vwv oi)v Vb. — p,ot. xai £v
Fovcuctti?, quod inseri iusserunt Sylb. K) S codd. D Sch, [jLoi Iv cett. edd. 4. £d>£X£v
PadAgFabVb, TrpoYOvoi? £/. twvSs ?)v Y- codd. (£d'£>.£ M), -qO-cXsv edd. — yzyo^Mq
apx^c Fovo'j'7r|(; B Lab Vn Pc Va M [extwv Va Pc, in hoc corr. 5, u 90)p(0 [JL£va, o super
§£ La, £ktcov 8£ Mj, TrpoYOvoic I/. r&vouaY]? (0 priori, M, ucpop(l)[ji.£va Va, ucpwpwpisvo?
TjV yiyoq Ic (ipX% ^ Facii coniectura Pa. — xpwp.£vov xal xai codd.
cett. edd. (Fovouaorj? Pors. D Sch). 2. praeter Pa Vb, qui prius xai cum edd. om.,
T?j; Zixuwvo? A X K Vb Pa, vi\q u7T£p Hix. Xpw p.£).ava (sic) Vb. 6. E^l^avo, 8 sup.
cett. edd. codd., ut iam Sylb. ex II 4,4 vers., Vb. — Sil6Lzr\q M, Pa in marg.,
emendaverai, Musgravius coni. ly. Fov. mar- Stlr\vf\ Pd R, in hoc q sup. y]. 7. to La Pa
gini adscriptum ad significandum, I/, ante Vb, om. cett. codd., in R sup. lin. addit.
Fovouoyi? inserendum esse, Ixtov errore 8. vEvapTOV Pa, a sup. ov, TEvvapa Ag.
scribae ortum esse, legendum igitur: Ku'Jj£).w — om. La. — ii ^piOTspa Pd. 9.
>tai zoiq TcpoYOvoi? yi'^oq ly Fov. a^Twv Va. 10. ante ctywv cum H. Stuart
Ku]j£Xw §£ £/. TTCOV TipOYOVWV £XTOV Y^VO? Jones 1. 1. p. 61 inserui caviv. — FY]pu6v£c
ly. T% Fovou(jri(; Palmer, voluit in Exerc. edd. ante S Ag Pd M Vab Lb Vn,
probatus a Goldh., aliter Palmer. MS.: La Pa, Tipo? yupiovy^v et yupiovsc Pc, Fr)pu-
„ Confer hunc locum, ut puto, mendosum 6 vy)c cett. edd. 11. 6 9'ifia£h(; Va. 13. SLzld'^vr\
cum p. 48 (II 4,5j. Turbata videntur; sic Pd. — Tiap’ a5iro La, Tiap’ a^vwv Pc. 14.
vero: xai voT? rcpoyo^oiq Ix t9]? Fovouoy)c t% v£xpov Lb Pc. — aiavuc zyzopoq La. 15.
u7T£p 2t,x.“; SW dicunt: in textu scribae ’'Ep. Pcd Vn. — alayiavf\ A X Sch, aiaxi(JT7ir]
iniuria scriptum fuit: TipoYOVoi? £x tc5v8£ ?]v cett. — EoixuTa" Tcpoi; 8 e xaojzr\ codd. edd.
vaxi Aiocrxoupoi, 6 sTspo; o*r/. s/cov ::oj yv/ziu,, [xicrr^ Kz a’jToiv "E/ivy^.
'*AO-avaO'£v.
^"'Ayzi 5e y.ol\ 'Epix9j; ::ap’ ’A).£;av(ipov 70v llpiajxoo 7ar 0-Ea; y.piO-Y,7oix£va;
^’'Ap7£[Xt; 5 e OOX ol5a 070 ) }.0Y0) 77£p*JY2t? £/007a £771V £71 7oiv (OtXOJV,
xai t7, [X£v 5£'ia y.y.zzyzi 7ap?SaA».v, ty, Be £7£pa 7 oiv yzizG)'/ ).£0V7a.
7£70iY]7ai Be xx\ Ka77avBpav a70 700 aYxX|j.a70' ATa; t7,; \\?>/;va: eXxojv* 20
£7 £ 77 v*
’
a’j7(~> 5'e xx\ £7tYP*[J-[xa »
ad marg. r, 7’.Tb‘£(.):, K, r, titiaew; Ln. YpaaiAa Fab Pd. 10 . £71 iaev Vb. 11 . post
— toT; eX., corr. in Tf.; £a.. Pc. — e; ei; M918. <listinguunt Amas. Sylb. B S\V D, post
£8. A., £>: £8. XK F C Vb Pd, l; ?8. cctt. ouTo; edd. praeter Smin., qui
z%iypoc[).[kO(, B'£ £t:’ a^TTi £lvai cpY](7i Kyjpa, w; tov [1£v 6t:6 tou Il£7upcopivo!j
5TOV rioXGV£{xY]V aTTa/O^EVTa, ’Et£07v}^£1 Be yzyO^^iyr^C xai (7UV TCp Bixaicp TY]^
ypUGGuv, £vB£B'jxo)^ zGGi :TGBrjpY) yiTwva' BivBpa Bl ap.7U£XGL 7r£pi auTO xal
2. 'H B'£ avcoTcicToj /copa, Ghzz yocp apLd‘p.GV zlgi, 7uap£/£i:ai pAv 7
cTTUYjXaicij Y’jvTj xa9'£’jBG’JG‘a ctgv avBp\ zz\ x}ivT,. xai crepa? ^OBuG^dEa £lvai
xal KcpXTjV £BG?ajG[l£V aplO‘[J.Cp T£ twv 8‘£paTaiVCOV al' £tc>l TpG TGG (J7UY]'XaLGU,
loTGU? TavTa? Ittgu TGBac, tgu? B£ £p,7:pGa'8’£v auTwv £/wv avBpG? Ictiv.
'E^^? xai iTTwv cruveo piB£? xai yuvaTx£? zizX twv cruvcopiBcov £i(7iv £TTW(rar 8
TT£pa B£ tgTc iTTGi? /pu(7 (a £C7Ti, xai avYjp BiBwcriv 0 T}.a [xia twv yuvaixwv.
(t(X?) £t:i twv cruvcopiBcov £ivai, xai 0 £Tiv Ta GT}.a ).ap.pav£iv Tapa
’A^r,vaiac ecld. ante B M Vab R, ^A^j^avaia; cum Fab Lab Pc Vn zXpr^y.z. — Verba Ksv-
cett. ecld. codd. — 'zLv.t A X K F M Vab -raupo; §£ dv5p6? zzziv Zink post
Fa R, D.xei cett. ecld. codd., voluit Sylb. T^updvpav £'/wv § 8 transponenda putat,
2. YVVT) ins. C ante £7'ur//,£v, ut coni. Sylb. cf. Sch Jb. f. Ph. 1868 p. 533 ,
qui
et F, om. codd. edcl. cett. — t£ om. SM, quaeri ait, an potius verba li-^zzrjL\. §£ xai
t’ Fab La, pro vz legendum esse xv; putant 7iapaay£udao)v (§ 9) in fine § 7 collo-
SW, cf. Sch apud SW II p. XIX. 4. h canda sint, vici. comm. — 8£ tou-ouc Tdv-
auxT, Pc. — cpaai AXKFCMVa, cpr^^ji znc, iTTOUToSa? codd. praeter Pa La (Vb
Sylb. cett. edd. codd. — y.opa Pa, rj sup. uTTOUToSa?, l sup. u), 8e voutou? t. ittco-
T. ToXuvcizY) Va. 7. y^puaou? vitio typoth. p.£Td TOOVOU? VOU? 0 Tiab'£V ITTOU TCoSa? Pa s,
S, quod propagarunt SW D, ypucrouv codd. ut coni. Palmer. MS., [jt,£Td voutou? Tttou?
edd. rell. — oi ap.7i. Va. — T£pl a'jT 0 v ToSa?, omisso Ss et vou? oticjQ'£v La, 8e o5
codd. edd., Ttspl auTO Bergk, 1. 1. p. 175 -rou? Tidv-ra; ittou 7r68a? cett. edd. e coni.
Sch. — yai (ixiloLuzg) ixzXzai zz coni. Bergk Heynii, 8e vou? [jl£v otujS-sv cttou Tzodaq
1. 1. 8. |jL£5.£a?, r] sup. £ priore et ai sup. Sylb.. cui accedit C, 8e tooc p-£v aToh£v
a?, R. — jSoai, A X K Pacd Ag Lab Vn, marg. iTTOu coni.K, Kevv. vEvpdTou?, ou 7zd'^zaq
R, ^oiai R, ^oiai cett. edd. MVab, marg. ITTOU To8a^ Boettiger gr. Vasengem. I 3
Pa. 10. zk codd. edd. ante SW. 11. p. 134. 16. Ttto) Pc. — ^uvo)pi8£c Vb.
yuvT) ri xab'. Pa. zm 12. zz Pc. — 0'£pa- 18. xauTa 8e zq Pd. — ^oylou Vb. —
Tcaiwv La, ^£paTaivcov A X, corr. Sylb. £'/£i M. — VY;p. £Tui xSv T£ ydp cruv. La,
13. {)Tc’ auT^c La, ztz’ a’jTwv Pa. 14. toc litteris supra positis ordo vulg. — zzY.[ici.i-
om. Pa, addit in marg. — £ipT)X£V M Pacd pO[jiai Sch MS., cf. VII 18,10. — vriprit8£G,
'HcpatdTou. xai xal ^XkoQ 6 xa OTuXa BiBouc outs touc :r6Ba^ zGzh sppto-
9 [xsvoc, xai 0 'JziGb'zy oixsty)? zizzzcd ol Tuupaypav s/tov. 'XsysTai Bs 7wai tov
sTvai G-^votxoc 0'SoT? pa(7TcovY]v Tiva “/jxoL Tou TCsvS^ou? ’A/lX>.£T xapa(7xsua(7a)v.
IIap0'£VO!J? Bs Z%\ Y][Xt6vcOV T-^V [ISV £)(0U(7aV 'ZOC<; YjVia^, U-^V Bs £7UX£ip,SVY)V 5
zc AvjXov.
'kzyouGiv £Tvai Tiaiyviov* 6 Bl tol» ’IcpiToo Biaxoc ttjv £X£/^£ipiav r\y z%\
— ^'EVTiv ]\I (S'£iuv sec. SW) , b'£aiv £iv£y.a SB codd. — -poaw8iou AXKFC,
A’’b. 1. alio; M Pcd Ag Vab Lb Vn, alloi; 'TTpoaoSiou cett. edd. codd.
La Pa edd. 2. r/ wv om. La. 3. rcap’ dvS'p. 15. eav. 8h y.al dlloc dv. £VTauS>a edd.
Va. 4r. Tapaax.sudc^cov edd. ante BMA"ab ante B M A^ab Lb Vr, etjxi 8h £vTaud‘a (Iv
Lb, ixapaa/.euaacov cett. edd. codd., coni. TauTa La) yal dXla dv. cett. edd. Pacd Ag
Cor. 5. §£ om. Pd. — 6tzo Vb. — La. 16. ilicpcc^xo; M. — icpiTOU 8£ap.oc Vb.
Totg om. A X K Vb, est in cett. edd. codd. 17. £cp’ ol; A X K Lab Pacd Ag AOd, Icp’ TjC
6 . ndlv[xa A^^b, xa/.AU[j.a A^n. — vauaix.d ~e cett. edd. MVa, voluit Sylb. — 7:poaTi-
La, vauar/.dav ze Pad et omisso •irz Ag, cf. S'£VTa!, edd. ante B AI Vab Lb A^n, 7cpoTt5'£VTai
I 22,6, vauGc/.av t£ cett. — ’A/xw6ou FC cett. edd. ex coni. Sylb. et Cor. AgLaPacd
S Vb Pd, ’Alxivou cett. edd. Pac Ag Fab Va (hic 7rpoTiS'£Tai). 18. ttjv £y£y_£i,pCav ttjv A
Lb, marg. Pd, Scly.iovou M, dlxlov La. X K, £y£'/_£iplav, f,v F AI Pcd Ag Va Lab
8 . xdv Taupou? La. — y.al Pa ad marg. — Vn, TT)v £y£y£i,piav, fjV cett. edd. ex em.
dT£/Tov6'!:ac La. 10. tov 1 . Va. — sipya- Sylb., sic est in Pa, tt|V lyr/^sipiav ?)v VL).
Gixivov scripsi cum Kavs. p. 1093, xaveip- 19. ol ’HX. edd. ante SchPaVL), om.
yaTiJ-svov codd. edd. 11. La, artic. Sch cum cett. codd. — l; om. AI. —
auiApallsaS-ai A^b Ag Pd, in hoc ait. 1 ex- £5 S'u? a X k Ag AI Lab Vn Va Pcd, zu^h cett.
punct. — ocOtTi S , aOTT,? SW D Sch La, edd, ex em. K, A"b Pa. 20. z; yuyXov Vn.
auTT)v cett. edd. codd. 13. S'’ sTvcxa AX 21. ypuaou yal Iootou, ywAWTOu 8e La Pa
KF C, t’ sTvexa A’’b, -£ £V£xa D Sch, t£ (yoXwTOU Pa) ,
dittographia esse videtur,
V 19,8—20,5. 253
xat'Ep[JLYj? xai "‘Atuo^.T.ow [jiEm 'ApTEpuBo^ ;u£7uoiY)Tar otckjO^e ^e *?] Bia9'£C’i^ sd^ctv
5”?) Tou aySvo?. xaua sxaTspav TU^EUpav, p.EV ’A(JX>.y] 7:'.6^ xal tojv3
’A(7xXyi7uiou i^uyaTEpwv TyiEia^ sdTiv, sti Be xai ''Apv]^ xai ’Ayo)V juap’
a^Twv ETEpa cpspouda* sra Bs (t^) xXeiBl, s)(£t. yap B“^ 6 IIXoutow xT^eTv,
'kiyooGiy etc’ auT^ tov xa7.oup.Evov SByjv x£x7,ET(7Q'ai te 6tu6 too IIXoutcovo?
00 [JLE £1x 6? vjv TUapiBsTv' 6? ETcl T^? Y]7.lXia? ECpY] T^? SaUTOO TOV OpOQOV
15 avE)(0U(JY]? TOV XEpap.ov' TOUTOv TOV avBpa p.a)(£(7acr6'ai ty)v p-ocy^Yiv ty]v
EVTO? (t^?) ’"A7;t£'o? Tcpo? AaxEBai[j.oviou? ^HXeiwv. xal yap sm tc5v 0‘£5)v 5
oOto? B’ oov 6 avY]p scpaivETo '^ip.Tv 67uoBuvai p.£V svTauQ^a 7.i7uoc|>uyiq(7a? 6 tu6
nisi xai Xwtou in cett. libris absorptum est B Sch Pcd Lab Vn. — lavi tou dy- La, SW
sequenti xwXwtou, cf. arcem Cypseli 17,5 D, £(jTiv TQ TOU Oty. cett. 6. ^l‘y£ia edd. ante
et VIII 17 2 , , KwIwtou et KwXcbTYjv codd. S M Va Lab Pad Ag, uy£~a Vb Vn Pc, '^ryi£ia
plerique edd. praeter S D, qui scribunt, Ko- cett. edd. — £ti 8e SW D Sch, eoti 8e
xoXtbTfiv etiam Vn, xw[jt.a)Trou M Lb Vn, 1 vuffio? La. — acpaTpa Vb, ocpaipav V^a.
sup. |jL, M, xwiJi.iqvTOu, Xw sup. vers., et xw- 8. 8 e Pa Vab, marg. R edd. praeter Sch,
XtiTriv Va. 1 . e| 'HpaxXsou? edd. ante SW qui cum cett. edd. Itz\ 8 e scribit. — xX£i 8 a
codd., in La ou? bis scriptum, alterum ex- edd. praeter Sch codd. (xX£~8 av, v expuncto,
punctum, 'HpaxXeiac cett. edd. e coni. Pc, ^Xi 8 a MLb, TiX£i 8 a VnR, ad marg.
Thierschii Epoch. p. 274 2 . . tocc e? M Lb Vn 8 e xX£~ 8 a), (t^) xXei 81 Sch. — yap Pa in
Vab, Ta £? La Pacd Ag, — Trapiv, o sup. i, M, marg. — xXrjv Pd. — post xXeTv Sch ex-
Tcapov LabPdAgVbVn, Tiapov Pac, in Pa punxit xal cum M Pcd Ag Lab Va Vn est
—
,
[to)v] Tpau|xai:(0 V* Bs acp9jxs tty]v ^oyfiv, oux sp.sjX7.sv apa outs Tuv^yo^
^spou^ o5ts sv '/sip.wv!, xpup.6? s(js(j8'ai tG vsxpG pXaj3o^ aTS sv (Txstuy)
SJTL p.SV TUpQ^ t6 ispov TOS AlO^ LOVTl (XTUO TOU p.SyaX0U pCO[XOU, TS(7(7apS^
Pa. 1. Twv est in Pa Vb edd., om. cett. codd. Vb Lab Pcd Ag, £?iF w edd. ante S Va, £T[jl’
— Twiyo? (sic) Vb. 3. apyJcTpaTO? Ag-. w cett. edd. Pa. 14. ctuIic coni. d’Orvillius
5. xal et xa).oijaiv prius incl. S SW, poste- ad Charit. p. 244, recepp. S SW D, aTulo?
rius Cor. D Sch, xai, ol ’Ha£Toi xaAOuaiv in edd. rell. Lab Pad Vn Fa Ag, gtuIo? Vab Pc.
parenthesi ponit Beinert Progr. d. G}"mn. — 't:ot’ £ouaa d’0rvillius B D Sch, t:ot£ oOaa
zu St. Maria INIagdal, Vratislav. 1853 Smai. SW codd. (t:ot’ oSaa Va), ttot’ Ivouaa
p. 18 sq. ; fjv §£ Oivopaou oixiav oi cett. edd. 15. xpovi8y] Pa. — -dcy’ ouaa
Hl£Toi. xalouatv coni. SW. — ot om. La. 16. §£|aT0 codd. A X K F, Sai^axo ex
idem. 7. et:’ auxov Va. 8. cu/.ivwv Pa. — em. Sylb. cett. edd. — ::upc? om. Pc.
TTETroiriXOTi M. — Tou om. A X K Vb Pa, est 18. xiTZolziTziabai Ag Vb Pc, uTtolciTrca^at.
in cett, edd. M Pcd Ag- Va Lab, cf. I 44,3. Pa, uTColiTi£(jS'ai, Pd edd. 19. auv, quod om.
— ut:o 8£(j[jup Vb. 11. {jr.zliizzzo scripsi AXKF codd., ex em. Sylb. recepp, cett.
cum Sch AgFaLabVnPa (to expunct, in edd. (inter uncos C). — (oputraov edd. ante
Pa), utteXeitteto Pcd, utteXitie cett. edd. Va M, S, copueraev cett. edd. codd. (wpua£v Pa).
ut:£Xij:£v Vb., cf. app. erit. II 36,5. 13. o5 — [36Q'pou AXKF Smin. codd. (in Va
pro xal Pd. — x£ivwv AXKF Smin. B S' ambig.), (3ab'pou Vb cett. edd. ex emend.
Pacd Ag Fa Va Lab Vn, ’x£(vwv M, Ixeivwv Goldh. 20. EVTauTa opuaaov ol opoaa. Va.
Vb, xilov Jacobs ir Anth. Pal, t. III p. 21. (jjElliwv A X K F, '.jjalAtwv Pd, cj;al(&)v
5. Naov Bs [j.£y£&'£i (ou) [jiyocv yica Ipyaaioc AoSpiov MY]Tpwov ym\ 1^9
5^6[X£V0V <J>I,Xl7U7U£lCV
‘
£7Ul XOpUCp^ Bi £(JTl TOU <I>lXl7T:7U£lOU [xfjXWV '/oCk/.^
(7UvB£(7p-o^ tocT? BoxoT^. toUto t 6 oixY][j.oc Icti [X£V xcctoc ttjv IJoBov t^v 10
£?x6v£^.
xai z <; tc5v ava8'Y]p.(XT(ov l‘£^y*r]C!,v* avapljoti- Bl olx ap£CTa [xoi tov
aO^T.ou 1.6yw ccpici xai oOtoi BiBovTai. tc5v pAv Byj avBpiavTwv TUOiYjCopxO-a
2. ’IovTi yap Itui t 6 CTaBiov tyiv 6B6v tTjV octlo tou MY]TpcpoL» Ictiv 2
FaPcdLb, ^'pcnuafj.aTa rell. 1. (jL£y£B'OC ^al cett. codd. 10. 8’ edd. ante SW M Vb,
Ipya^sioc sine [j-Iyav La. — ante [xlyav 81 cett. edd. Pacd Ag Lb Va, orh. La.
inserui ou, idem vult Flasch apud Baumeister — Ipya 8’ ItJTi Aewxapouc, ual Tauva lli-
Denkm. s. v. Olymp. p. 1104 adn. 3., cpavTO? coni. C. 11. £upu8ixr]v La. — ai
2. xalouai Siaaco^ovxE? Iti tto ov. auTw z6 est in Pac edd. inde a B, om. cett. codd.
apy. A X K Pa Vb (hic xalouaiv), xalouaiv edd.
(xalouai F) Ixt, (Itu La) to ov. auTw 8iaa. 13. [jLoi om. Va. 14. avap-T^ai SW,
To (ipy. cett. edd. codd. 3. IvrauQ^a h‘£wv dva[a(|a'. cett. — dpExd *TjV La. 16. AIti
Va. 4. z6 i7£ My)Tpyov coni. B, to MiqTpyov AXKB Lab M Vb Vn, ’A1 t£i cett. edd.
incl. R. Weil A. M. III p. 214. 5. 4>diTU- Pad Ag Va, dlTY] Pc. 17. dvdxEiTat, S
tteTov codd. edd. ante SW, ^diTiTCEiov cett. SWDSchVb, dvdxEWTai cett. edd. codd.,
edd., Ag, cf. VIII 30,6. — zopucpriv AX cf. VIII 31,5. 33,1. 41,10. 53,6. 18. xai
ere iam Sylb. F. — xava edd. ante B Lb probat hoc Kays. Jb. f. Ph. 1854, p. 417,
MVab, p.£Ta cett. edd. Pacd Ag La, coni. cf. IV 29,13. V 14,14. 21. 8I ydp, 8e ex-
Sylb. Cor. — y^sipcovEia Ag La, y_£pwv£ia punct., Pa. — £7tl om. AgPd. — ttiv post
256 HyVlAKQN A.
6 Xu[X 7uiaBo?’ E'j 7:o)lo<g yap Bs^rcraAoc /p*/j[xac>i Bir^O-sips to’jc sA0*6vTa;
XsyoGdL, xxl 7:po)TOi ypTjaaGiv s^Yjixioj&Yj^jav 67:0 "l Iasiojv EuttcoAo; y.cc\ 01 10
Bs^aixsvoi Bojpa tcoc^cc E’jt:o)}^o'j. B’jo [jAv B*?; zi xotcov spyx KXstovo'
4 IllXUWVlOG’ TX Bs £Oo£v;C GZGGCC^CC OGGIC £“OLTi'J£V, 0’JX LGiJ.oV. Toiv B£
xya).ij.XT(ov togtcov ::xp£VTi TpiTOv t£ £-; aOToiv xxi T£TxpTOv. y£ypx|j.iA£vx
zlzyzXd EGTLV £T:l TOT? x}.AOir. £’5£A£l B'o TO [X£V ::pO)TOV T(0 V £>,£y£LO)V
BYjIoQv 0)^ 0’J /pTjJAXGlV X>Ax (OXGTYjTl TCoV TToBoiv XXI OtTO WfjOC C70)[J.XT0C 15
Y,XtCr7X £71 7Y, 'Cy,IJ.IX 7(oV 70X7(oV, £7\ B£ 7(0 070A0l7(O BiBxOXx7aXV 20
/pYip.X7X.
o8ov oin. Va. I. /.(O'(ov AXK I'' cei)S £ 076 X 00 Va. — 11. Sf, 0111 . Va.
cett. edd Pcd M Vab Lab, SW hic ad- 12. /. jfoviou Va. 13. TOOTOv La Pd, Todrtov
notant; „a IM hic locus abest“ , at omnia om. \'a. — ^ ^
adsunt. 2. dtvajia^ijiol edd, ante H \'a, ava- D Sch, t’ e; cett. edd. M, Se e; Va, om.
iiaajj.01 cett. edd. codd. (avajiaalxcv Lb). TE FAi, habet in marg. — TE-rpaiJiaEva Ag.
— xpri^iS», Vb Vn Pd. 4. /p( 0 !xaT(ov Va. 1(5. ’()X’j!JL 7 '.ay.f,v et infra ’()Xo|X 7 '.ay.'^ edd.
i>. ^av£;, r, sup. 5, Pa. — ^pwirov scripsi, ante S, M, ’OXo!X 7 ix.t;v et ^OXojxntx.T, cett.
7pwT0i edd. codd. — £v£vr,xo 7 x^ La, lvv£- edd. codd. — S’ £71 edd. M, Se £7t cett.
VT]XOaT^C I’a- £’J70>.0; Pc. — £7£XS>6vTa; codd. — (T, AXKF Pacd Ag Va M Lab Vn,
coni, Valcken., Cobet, Philostr. 7 yuixv. 82. (0 -d. (h sup. a) Vb, lo; cett. edd. ex em.
.
Ilerw., V. Sch in Jb. f. Ph. 18(54 p. 31). K. 17. TE edd. ante B codd. praeter Pad
7. "(ov u-uy.T(ov M. — -puravi xj^r.yivov La, in quibus Se, in Pa sup. S est t. Se cett,
Ag. 8. 9op,u>'ova Va. — "AXiyapvaa£a SW edd. e coni, B. 20. 70',r-:cov Ag Pd. —
Sch Pa Ag Vab La, ^VA'.•/.apvaJ 7 £a cett. u7oXei7(o (ei ambig.) Va. — SiSaox.aXia A
edd. codd., in Pc \'n ait. a sup. lin. XM Pcd Lab Ag Va Vn, SiSasx.aXEia Vb,
Se ante om, Pc. 1). ypatn^.javTa SiSa7x.aX£~a Pa, SiSajx.aXiav cett. edd. ex
Pac Vb edd., xpan-aavTa; cett. codd. em. Sylb. 21. 7 ajr, Pd, 7 a 3T, Ag Pc. —
iO. XpdpaTi, p. corr, — aatv, Va. — 5-£p 6Xjp.7'.ax.T; La. — v'x.t, in Six.r, corr. Va. —
HX. A. — £’J7(OAO^, 0 sup. 0), Vb, dein-
V 21,2-8. 257
(x:ioBiB6vt£^ toc )(p'/]p.aTa xat ’07.u[j.7UL(ov £ipy6p.£voi,, 7up\v -5] dcptaiv 6 8'£6?
7UGiYj<7Lv Y) T(X £/0VTa TY]v ‘6r][J.iav TY]v EoTuwXou. yvc5[j,(xi B£ zIgi twv
£ 7uiypa[j.p.aT0)v, TupwTov pAv dvaT£D'YjVai go(, dyaXp.aTa [lavTEia tou B'£ou
T£ xai £XTw, t6 [jAv aoTwv By]AoT xa8'’ fjVTiva aiTiav dv£T£8'Y] Td dydA-
[j.aTa, t6 Be dvapxp.v^(7X£i tou /^pYjc>[j.oo tou ^AO^Yjvaioi); eXQAvto? ex AsXcpwv.
spA ys xai Gobc ’H7.siwv 'kzkf\b'zy s^YjyY]Tdc. S7utypdp.p.ai:a pAv ydp xai
zbTzolov Vb. — (^Q'r|vaToi Va. — 6tS'XT|aov-ra 18. xou ante ’AS'. om. M Va Lb Vn.
Herb. Richards Class. Rev. XIV 448, 6cQ>X-^- 19. apiS'p.0?, omisso sq. Si:, La. 20. (3iv£-
aavTa codd. edd. — TZZ'^zdz^lo'^ Pd. 3. x£Q'£i S£ £7Ti x£S>£iay]c ^Yip.iai?, I expunct.,
5. aS'rjvaTov Va. — TOiaovTai Pd. 6. u7i£p- Sch, post urro ’HXawv S 5 excidisse,
wcjjia Vb. — sq. oi om. Va. — out£ om. deinde margini adscripta casu quodam in
Va, ou§£.^ Sch praef., v. comm. 7. oXu|ji.- § 8 depressa esse dicit Jb. f. Ph. 1868 p.
TTiw La. 8. £cpY)aiv M, £cpTqa£v om. La. 533, vid. comm. 21. yz ^ codd. edd., x£
9. dydl\xai:i La. 10. ouSev toi Vb. 11. xai C, quod Amasaeum legisse dicunt Sylb.
xrjv post ^TijjLiav om. La. 12. dvTaS'^vai La, F, vertit enim non tantum me, sed
: ipsos
dtvaT£5'Yjvai TO ayaX[jLa malit S. — piavT£Ta etiam priscarum apud Eleos rerum inter-
yj in TT)V, Pc. — twv 6).., p. corr. xov, M. dyaXiJiaxa K vitio typoth. — etojxi om.
16. Tot inserui, „ malim xa £Ai“ B. 17. a^xov j
La. 23. Sii, ^oSioi; M. 24. utro Va.
Pausanias II. 17
M
258 H AIAKON A.
[ASTa Toc' £|jSo[j//ixovTa xai sxaTOv s-i yaipa; av£7i(7&ai Tyc t:xy-
NeD.o’j <
7T 0 [xaTi 'AXefavSpo' [xev oly.iGzr^c h(hz~>j 6 <I>i 7 a" 7:o’j, J.zyzzxi Se
adrdv zIgi Z%Xoi tov x 6 t'.vov -aYx.paTioo Te aD‘ 7 .a eD.yooTer xxi ::a 7 .T,;,
xai TupwToc [xev e^ aoTY,; ’'H 7 .iSo? KocTpoc. 'E 7 A*/ivo)v S'e twv Tepxv Alyxi^yj
^PdSld? T£ ’AplTTO[J.£VYj; XXL MxY'^£,TO)V TOJV eTl AyQ aUO I IpOJTOOdCVY,;. Ol
Se 'jTTepov Tod iTpaTcovo; Mapuov Te Td 7 .eo>; exeivco ty;c auTY;; xai 15
1 1 toT? Ki7vi';iv aoTod p.£Tov zl [xy; 6oa Toi 7,6 yo>. tolItov tov Nixd(7TpaTov
vYjTiov TaTSa Iti ex 1 lp’j[xvY,TTod 7;r,TTai ty,; <l>pUYwv ypTaTav, oixiac dvTa
odx acpavooc’ xo[li<j6'£VTa S'e aoTOv ic Myzxz owr.TaTO G(7 ti; Sy,. /p6vo> 20
{JL£V Siq, (Oi; Y,d‘:;YjO^, xai (x7Aai vTxai xai ’(J7^’j[x::iaoriv £Y£vovto TaYx.paTiOD
1. y^pT)[jLawv om. Ag. 2. tooto!.; M Va. — scribunt S\V D Sch xai ::pwTo; |X£v a.
£u8o[j.r;/iovTa Ag, sic etiam paullo post. ’'HX. KdTpo; (TpojTOu; La). — Aivou AXK
;{. oXujxmaSa? Lab Ag M Vab. — I’ codd., Aiy^clou cett. ex em. Palmerii. 14.
Ag. 5. eOpir/.ovTa i^X. M, £upi7'/(.)v, 0 sup. 81 AXKF codd., om. C S, t£ cett. edd.
<0
,
Vb. — £^ Tot; oX. Va. — 6Xu[x"'.ovixo’JS i
— -poTocpdvT,; Pc. 15. -oXeixo; Pc. IB.
M. 7. TiayxpaTiOv Va. 8. vixy); M Lb Vn. ! lrpaTO)vt.x£u; K, vitio typoth. — xaXeTTa'.
— ’AX£cav8p£ia^ ‘
PaxwTiv Sch praef. Va 17. Xpuadop'.; edd, ante Smai. codd.,
includere vult ut glossema ineptum, fort.
|
xavopix(7) Ag Pc. — tcT) NeiXou edd. ante — 0 'j 8 £ toT^ xiX. \'a. 19. rzprjxvr.aaou, u
B Pa Vb, in Lb ob corr. ambig,, to N. sup. Tj priore, Vb, -p’j|xvr,aTOu, aaou sup, lin.,
Ag Pcd M La, tou N. V^a cett, edd, ex em. Pd, lIpu;xvr,aaou codd. praeter \'a et edd.
Sylb. et Cor. 11. toutou? Va, 12. tov praeter S\V, qui scribunt ITp-j[j.vr,aou, in Va
TOT ivov M Vb Lb \'n. 13. 7:po; pro -proTO^ a sup. a. 21. £-1 tw axi,uTo 8 '..' Sch MS.
Pcd M Lb Vn R Ag Va, sine K^-po;, TpwTOC 22. xaTax£~jS'a', orxtTjS-ai sxuavov £v ot Va.
sine Ki^Tipo; A X K F Vb Pa, marg. R, xai — vixoarpato), 8 sup. st, M, v'xo8pdT(j) Lb.
Kd-pos C, Kdnpo; jxev S B, cum La 23. w? est in La Pa Vb, om. cett. codd. —
Y 21,9-15. 259
15 |kx)(Y)v, xal £(7Bpa[xdjv zizi ^dv 'HpaxX£iBY)v Y|7UT£1to £ 7uiX£tpivotj T£ ^By) irdv
To xoucpov toD vod [iXajdo? piya £(7£(j6‘ai. 6. ’'E(Ti:i B'£ xod aXXa Bdo 15
\
Tiyyr\<; Icp’ Yjp.wv ayaX[j.aTa. exty) yap Itu! Tai? Eixodt xal Btaxodiat?
xai ante ’0X. ponendum censuit S, posue- — Touvo p.£v Vb. 17. xal om. La. 18. vd,
runt edd. seq., abest ab codd. edd. cett. quod est ante dyaliaara in codd. edd. ante
1. sTepov xal al. La. — dDi^avSpoi; Lb. S, incl. S B SW, expellunt D Sch. — £xt£,
2. £kI "raTi; Siaxoaiat,^ ex usu Pausaniae post r) sup. £, La. 19, olujjiTCidai A X K F,
dySoT] T£ xal 8 .
‘
collocanda videntur, cf. V oXup.TCid8i cett. edd. codd. — uTOp tt)c
8,9. 11 . 9,3. 6. 11,3. 21,9. 15. 16. 18. auTY]? [j.ay. vtxYj^ cum Amasaeo,
S qui vertit
— 8 £xavo) M Lb. — ovo|j.a 'PdvT/]!; „de una et eadem palma“, B in corr.
om. Va. 3. 'Pdvuc edd. ante B M Vb Lb „frustra; cf. 6, 10, 2. 1. 6 9
(. . 6, 13, 4. 1.
Vn, '^PdvTY)? cett. edd. Pacd Ag La. 4. laviv 8, 40. 2 1. l.“ Sch post dv8pai; et
om. Lb. 6. dllov Pc. — £|uiJ.pplcra!, M. 8 e post ai)vQ'£[jt£vouc inseri iubet. 20 . Xr^\xoLxog
videtur. 13. Tqpaxl£i 8 £i Lb. 14, dxovm 23. auTTW codd. edd. praeter Sch, qui scribit
Pa Ag, dxov£(.Tl cett. codd. 15. ^tzzvzq La, a5vwv. — rapa:i:d(JL[ji.a)v edd. ante Sch, ydp
£WT£vo Ag, 7]tc£to Pd. 16. xaTa 9 £UYOvoc Va. duap-jj-wv Lab M Vab Pacd Ag (dnap-p-wv Ag),
17*
260 HAIAKQN A.
[jLsv By] xal aXXo)? Iv ouBsvo^ Xoyo) tov 8'sov 8'£cr8‘ai tov sv ’0Xu[j-::ia xal
ToX[XTj(7£t£V ’HX£IG? B£Ui:£pa TUpG^ XaT(; £XaTOV xal £V£V'^XGVTa 6lG[J.7T:t,aBr CTGV£-5
(7T*/]X£vai [i£v yap TuaXaiGvxaf; £7ui ttw <7T£(pavw tgv t£ tgg Aa[j.GvtxG’j TraiBoc
£C TGGC xaTEpa^ £Tp£'j'av Gpy'/jv* gOtgi yap By] xai TjBixggv. U7:b Bs
[XEv-rjc, GTi Y](7av £7:1 Tcov TGL/o)v ypacpal t 6 ap/aTGv. £?(j1 B’ gi v/jv (j^rGav
xaGTyjV xai "^H/gg? ovGfxa^GGCi' pGTjdavTi Bs avBpl extocxi? gt:g tt,; t,/ggci5
TGGTGv EV GXG[X7:taBi -7'^ 7:pcoT'f, [j-£Ta Tac BiaxGcrtac ec tgctggtg BsT^ai tggc
l!apa 7rafji.[ji.o)v Sch e coni, C. — 6 |jlou 81 Td8e y.oLi Ag Pd, iQyouTr,? 9 wvr„ Td8e y.al La,
7jaav Tou auTOu vo|Jlog twv A X K F Vb Pa, j
ayo!j(7Y]? £^ t6 7T:aBiov‘
( ItzX toutou 9'£o5 v pAv o 5 B£v\ b'6ouGi^ ^HXzXoi,
Ta aoTcic, avY]p j
3 ap[3 apo? avBpi "EXXyjvi, ’OBoo-(7£U? pAv 'EIevw, oti oOtoi
T£>.apLa)vo? Aiaviri AY)icpo[3 o?. Tau^a sdTiv spya pisv Aoxtou tou Mopwvo?, 3
2. ava'uS'£v'[;a Ag Pd. — x%i; ayouarj? I; (paaav, £ sup. a priore, M. 16. xaTOt zyboq Va.
TO cjTdSiov om. La, 4. aal;ri/.TaT? Ag Pa — Tw om. Lb. 18. ’A 7i:ol).wvi(XTai edd. ante S,
VaLabM, aalrayxTaTc Pcd. 5. opxov pro ’A'J7o).).o)viaTai cett. edd. codd. — lojvlw Vb
[^(opiov Va, — p6S'pov PacdAgLb, in Pa Pc. — xai post 8-^ om. Va. 19. Iutiv om. M.
corr. in [3dQ'pov. — xai '/_alxouv Amas, — dpyalov edd. ante S codd., dp'/_aioi? cett.
legisse videtur vertens: signum lovis ex edd. ex emend. Valcken. ad Herod. V 59,
aere. 7. a^uTw Va. 9. xatd 8e to Ag Pd. cf. V 17,6. VI 19,6. — Tou om. AXKF,
— i-ji:ro8d[ji.£iov Pa. — Iri^ox) A, XiS'pou Pc. est in codd. edd. cett. 20. (^TOHovlac Pa,
— (3dpaS'p6v laTi Pd. 10. £7r’ auTwv AX — Tov £vl Va. 21. twvt(«) Vab Pc, ’loviy
K, £7t’ a^T^^ SW errore typoth., Itz' ai^Tw ^)oTpo?. wxia’ Pcd Ag M Lab edd. praeter S,
cett. edd. codd., voluit Sylb. — ?£u<; t£ qui ex emend. Passovii et Friedemanni de
xai Pa. 11. T£X£wv Va. — lx£T£uouaa Pacd vers. eleg. p. 310 wxiTSV ’lovi(^ ^dipoc
AgMVaLab, in Pa i ab al. man. addit. scribit. — itovlco 9oT[3os d)xic <5:x£p(7£ ax£pa£-
— TQ §£ Tj8y] TO TO expunct. ,
Va. xopia? Va, 6cx£paox6;j.ac Vb. 22. oi ya<; T£p
12. (xvTiT£TaY[Ji.£vov Pa. — oTt, ay . Ag Pd. xai oOtoi 8l8ovTai Pd Ag, cf, cap. 21,1, ol
— £xaT£pou codd. A X K, £xaT£p(p cett. S Pc. — T£pp.a S'£lovT£? Lb Pcd Va Vn R, M
edd. ex emend. Sylb. 13. dvsaT^xaai, Pa. T£p}J.aTa el. Pa, Tipp.aS'’ eXovtsc La, IXovtec
14. 68 u(J£uc Ag. 15. £i).Y]cpaTi,v Vb, ellr^- etiam Vb. — A^S^a 8e Vb. 23. £aTY](jav
262 IIAIAKQN A.
oixi<7avT£' 0pdviov xai t*7,^ yr,? £cp’ o^iov £V£|j.ovto WjJXvti^o; dvo[xa a::d
TjXtOV, aSTOV £/(07 TOV OpVl&a xa\ TTi £T£pa Toiv /£!.p6jv X£pa*jvdv’ £T:iX£lTai
BBiBdcGxaXov, *?) xaO-’ dvTiva /povov £y£v£TO, oOx iO[j.£v. 'Av£!>£C7av (i£ xa\
(7[j.y(Tai 51 o’jT(.^ ToiTi T5C ayaXjxaTa. N£[X£a ;x£v tojv a5£}.'poiv TpojTr,, ix£Ta
"ApTiva ’
TaoTf, Tto ’HX£Uov xa\ <l>Xiac7t(ov Aoyto c>'jv£y£V£TO AVpy,p. xai
OlV0[JLa(O 5 '£ [J-TjT/]p T(0 T£p'l Tr,V lllOXiaV jbaOl/XOTaVTl £0TIV "^ApTlVa. [X£T0C
5'£ adT-f,v Kdp;xopa T£ xai Ir, «*jtTj Hy;jiT„ 7£A£*jTaTo: 5£ d 'Atcotoc. >iy£- 20
Pccl Ll), soTT.aav M Vab Vn K, a sup. r, R, cpopfov Vb. 8. locum ita explere vult
in Vb R Tot sup. vers., xatd xd &pr, edd. edd. codd. 12. xd xpTva ex emend. Palmerii,
4. [3oaY£>aw M. — auv d[j. 90 T£p 0 '.c Vb M Pcd cap. 11 , 1 , xd dpivd cett. edd. codd. (^piva
Vn, auvapcpoTEpoi; Ag Va Lab, cuvapcpotEpoi Lab). — pExd Tovxivwv Pc. —8 ’
saxiv Ag.
Pa. (l, oixi 3 avT£j ex praeced. otxr, 5 avv£; 13. dvav^T.paxa AXKF codd., dvdbr.pa
natum putat K, cum antea fuisset xTijavTE^, cett. edd. ex emend. S) ib. — xou Rc^Apiox.
Cor. coni. oixiaavTE? 8 e £v:aul>a ” 6 aiv P)p., om. Va. 15. dxs(.>::ou et dxGWTOv Va. —
vel 6 ppr;aavT£; (opp£w jcter 1 ’ancre, mouiller) xai auxo? La. Tpwxa Ag.
10. vEpia Vb. —
Re £vx., X. oix. 0p., Va Pc oixr.aavxE; 0p. 17. Exxi Aap,3av6pEvo; edd. ante B Vab M,
— 019
’
oaov A X K M, £ 9
’
oaov cett. edd. ).ap,3. Exxiv cett. edd. Pacd Ag Lab. 18.
Vab Pad Ag Lab Vn, reposuit iam Sylb.,
{
“'ApTiva S\V D Sch codd. hoc loco et paullo
£96707 Pc. — pro ’A,3avx{8o; B malit post (Va La Pc semel dpTiva), ‘'Aprzivva cett.
T(Xl Bs ZC, [J.SV KopXDpaV 6)q IIoCSlBwV OCUV^* TOiaUTOC Bs STSpa ^<7S
’IBia Bs avBpsi; AsovtTvoi xai oux aTuo tou '/COtvoD Aia avscjirriGav. piys- 7
8'0? [isv ToO dL’^6Ck^oL'ZOQ :^Y)X£t? siciv s^uira, sv Bs ttocT^ /spo^iv asTOi; ts IdTiv
SauTw aai 'TO j3sXo^ toO Aio^ xa^a Totj^ “Twv ^toiyjtwv T^cyoa?. avs0'£(7av
£(7 TT,ii£V £ 7:iYpa[j.[xa s/^wv ouBsv, xai auO^i? w? Tupo^ apxTov sTuic^ups^avTi
lOayaXjJLa sa^i Ai6^. touto TSTpa:uTai [j.sv Tupo^ avi<7/^ovTa y]7.iov, avsB^saav
Tsysa^-ai ts xai ’Op/^ 0 [j-svioi, stui Bs auToI^ odoi ^liouvTa xai Tpoi^^va
xupa et Kopxupav edd. ante Smai. M Pcd codd. 10. fjXiov om, Pd. — 6tv£9'Y}aav
Vab Vn Lab, Kopxupa Pa Ag. 1. Iq xopxu- La. 11. IlXaTaidtatv edd. ante S, D).ai:ai-
pav Pa Ag,
[ji.£v —
8s B SW D Sch e coni. aaiv S, nXaTaiaaiv cett. edd. MLabVa
SLbVa, 8ri edd. rell. AgPacdLaMVb. Pc Ag, 13. 5iax£8ai|Ji.6viov |jl£v La. — 8e
— TjX£ M, Yix£ Va, ^aai, £ sup. at, Vn. ante autou? om. Lb. — 8 e post xpiiroi om.
. }.£ov'irivoi Vab. 4. Tir^yy^ M Va, a sup. Vb. 16. Tz'^t6.'z(n edd. ante S Vab, T£y£-
, M. — laxic M; — oi£t 6(; om. La. 5. ttou airai cett. edd. Lab Pc. — xz om. La Pa.
Aio? omittendum censet S, ante tou Aic? — Tpoi^r,va LaPcd. 17. Ippiova Pc. 18.
lacunam esse suspicatur Sch MS. — xaira xai 01 &PYSIWV (Y per corr. e x) oi p.ux.
au-uoi)? Tohi; tz. AXKFVbPa (hic xa^’), Va, dpYsTov La. — Kibi (xioi Va) codd.
xaTa Tou? 7z. Pc, xata irous twv tz. cett. C, XToi AXK F, KeToi cett. edd. —
edd. Ag Pd M Va Lab Vn. £V£9'£<7av Ag — Md-^aioi AXKF codd., Mtq>.ioi cett. edd,
Pcd Vn Lb, av£S'£aav La Pa Vab M, in hoc ex em. Valck. ad Her. VII 95. IX 29.
iTtTxayopa t£ Pd. — 9 p’jwv codd., $puvcov Herodotus eos Graecis accenset, qui pugnae
edd. — ov (^) Pc) a>.AOv uou Tiva C Sc.h Pcd navali ad Salaminem interfuerunt. VIII p.
Twv KuxXaSwv 0 !j TV;vioi ij.ovot a)Aa xal Na^ioi xal KoOvioi, a;:o 5's Ej-
poia; iTupsi?, ;j.oTa Bs ’H>.£Toi xal lloTiBataTai xa\ ’x\va/.T6^cioi,
-l 3. ''E(7 ti 5'£ 77po Too Aio; TO'jTO*j GTf^lr^ /a}.7.T^. Aax£()ai;j.ovio>v xai
’
\0'TjVXto)v fj'jyb%Koc' z/ryjfjOL zl^r^rr^' zc TpixxovTa £T(ov ac»/j[x6v. TaOTx; 15
** dX’j[A77iaSo; Y,v kpiTfov "ltj.£paTo; £vixa ttocSiov. zgzi B'£ £v zolXc (jOvO-y,-
xai^ xal t 6^£ £?pYj(JL£vov, £?pY,v“rj; |jl£v ty;c ’AO*YjVa»'o)v xa\ Aax£5aiij.ovio>v ty,
AVpYSlOJV iXYj [X£T£Tv«1 77o7.£1, ?BlOC §£ ’ AD*YjVaiO’j; Xa'l ’ApY£tO’JC, Y.v £0£},O)'7lV.
TOU [X£V 5y, Yi[XlV X«l £V TOT? £77£IT« £TT«l [XVY,[J,Y,. TO ^£ «YX^.IXX TOO AtO?
— Aiyiou A X K F M Vab Pacd Lb Ag, cod. Phral., a geminant cett. edd. M \'ab
aiYiawi) La, alviou Vn, Aiya^o cett. cdd. Ag Pac, sed xaaoav8p07 Va, xaoav8p£ia Pac,
ex einend. Valcken. ad Herod. VII 35, xajav8pia Ag, xa7oav8p',a Vb, xaTodvSpeia
I. TT^vio; Va. — x’jl>pioi La. 'i, 1 Iow'.?)£aTai Va. 11. £A£Y£TO Osann syll. inscr. p. 17.
uaTspov B S\V D Sch, coni. S, oO tzoXu twv codd. 14. y.aAx?; om. Va. K». Izovf^ooizo
lMy|8. 'JUT. Sch praef., in u;:6 codicum latere La. — -apal''iad|ji.£voi Lb. — fuitne £T£’.
00 770 suspicans, [jLSTa Tct MT,8ixa ucTspov T£TdpTW TpiTT,7 £“l Ta~7 OySo^XOV-a OAU[Jl-ld-
ecld. ante B Pa, marg. R, 5. lyivovTO Pd, 807.- cf. Thuc. I 87,6. II 2,1. Diod.XlI7, lacu-
£ sup. i. (». £:tt;Y£v£to 6 j
5 w|Ji. La. 7. tov nam indicant D Sch. 18. xal to eip, La. 20.
Tipo^ Sch praef., t?;; zph; Kays. Jb. f. Ph. 1854 TOiaoTai Lb Pd. in hoc corr. 21. xXeo)-
p.416, articulum om.codd.edd. t 5'£vo'J 7 Va. 23. 0OAaxo7 edd. praeter Sch,
8£ La. 8. ex t9;; £ 9’ etepa? Pc. 9. Kaaav8p07 Vb, AoS'axo7 Pa, '4’jXaxo7 M Ag Pcd Lab Vn,
et ivr.Tav8p£'.a AXKF Smai. Lab Pd Vn sup. 'y R, ’yoTaxo7 Va. <hjAaxo7 Sch cx
V 23,2-7. 265
FspsaTi^, Y.cCi Lspov (7cpi(7iv Igt\ 6'soo, Tuapa ZlxsXicoitwv spv Ti[j.a?.
yap (7cpa? xal svotuvicov OiXuttoc 6 "‘Ap/^op.sviBoo cpY]dv s^rjyYjToc^ slvai' xai
coni. C, fjAr/rj Ss au" T) 7 ^i 8 a Va. ^"a. 13. £8o)aav Pd. — y^YP*^P-P-^vov codd.
I. Trap’ oiTivt. La. 2. tov FeXo^vo? coni. edd., ETitY^YP^^PP^^^^v coni. Preger, scripsi
Cor. 4. al 8k ?;aav codd. edd., xai 8uo £YY£Ypap.p.£vov cum Sylb., cf. ex. gr. II
?]aav coni. S, 8uo §£ rjirav Sch praef. — 36,1. V 23,1. 14. SExaTrjv edd. ante S
tzoIzk; y.a\ up).ai (u^Aa Va) PcdAgMVab codd., SExarav ex emend. Sylb. cett. edd. —
’
Lb, T^6lt'Q cn upXai' r,|ji.wv Pa, in marg. I9 dv£3'Y,Tav TToXdv h/. ttoXXwv Ag. 15. tt:6X£0)v
)Q[jiwv, Tzolziq ai ''rpXai, La edd., at delet V b, 7ioXXio)v Va, TCoXtoiv R. — yzpoh Lab
Goeller de situ Syrae, p. 171. — TzpzdxiQ Ag. — (3taaad|jt£vot A X K F C, piaadp.£vot
edd. ante BMVabLabPcd, Y^P^otTi? Vn, Pacd Ag M Vab Lb, [3ia^d[jt£vot La. 16. xat
Ysdxi? Ag-, FspsaTi? Pa cett. edd., r, [aetpeTt’ dptaTcov y; 8e teXetoc? codd. (t,8e M)
I’a).£wiri? coni. K, FeXsa-a? coni. S, cf. A X K F C, xat [jietpeTt’ Pa in marg., [aetpeT
Thuc. VI 62,5; [aev FEpetxTt? yz y.a\ t’ m, T|8£ teXettocc Pc, ^8z xzlzaxag Vn,
?]V, ExdXouv C e coni. Sylb., y) [aev est in 7;8 e teXettoc? Pd Ag La, r\ 8e teXettoc? Fab,
La, latet in (Pa), cett. codd. edd. y] 8£ TEXsTai; Pa, ^q8e teXetoc? Lb, 8 e teXetoc;
om. r] p.£v, item abest a codd. t^v, recepp. M (.^), y)8e TEXETdi; VabR; xat jaeipeTt’
S B SW D Sch. 5. Td ov. sv xr^ Kai:., ptEv ’ApiCTT(ov :^8£ TzliaxoiQ cett. edd., ot 8’ spYOv
Sch, probat D praef. XXV, ird ovep-axa, ev TEXscravTE? ’Ap. Y|8. T. Kays. Rh. M. 1847
x^ Kax. 8e r\ [jlev codd. edd. cett. 6. ig p. 361, xdv xoivw yz xogzuxcd ’Ap. tq8.
dTraaav Pa, in marg. laduav. — te ^ xoex. T. Beinert Progr. Gymn. Mar. Magd.
}] Va. 7. FEpaiaTic Pa. — £x^o)v MLb Vab Vratisl. 1853 p. 20, xat p.£ KXEtTopioi? ’Ap.
M Vn Ag-, in Vb Ag- 0 sup. o), sy^ov La Pcd. y,8. t. f. Duemmler teste J. Wackernagel
8. TiEpdcTwv Lb Vn Vab M, in hoc x sup. Indogerm. Forsch. 1891 p. 350. 17. a’JTO-
Ti. 9. acpiliaxog Va. — ’ApYO[j.£vi 8 o'j S, xaatYVYjTOt. dXXd AdxoivE? [jiev tootou^ {A6l-
„’Apy_C()vi 8 ou Suid. in <I>D.t(TTO?.“ Hemsterh. xoiVE? |j.£v TOUTOU?, dXXd C) A X K F c,
MS. — 9 a(Jiv Va Lb Vn. — xat om. Pa. asteriscum loco puncti X K, xaXd Xdxo>v£c
II. {»i3atojv La. — [^ub'pov Lb. 12. auTwv |
£(jav Pa, xaXd Xdxoiv STav Vb, xaXd Xdxoiv
266 HAIAKQN A.
ys ovTwv.
XXIV. Ilapa Bs tou AaoiTa Aio? zai lIoc7 £iBS>vo? AaoiTa, Tuapa
TOOTtOV ^OV PtO[J.GV Z£U? £7Ul /CikxOU p0cQ'pOU BwpOV p.£V TOU KoplvB^lO^V 5
BTjp.GO, MgGG-GU B£ £(7Tl 'KQi‘f][Xai, OCTl? By] g3t6? £(71TIV 6 MgG(70?. ^AtUO Be
TGG (jOG^EUTT^pLOG TUpG? TGV VaOV £p)^0[;.£VCp TGV [XEyOCV £(7TIV ayaX[ia £V
7c6Xe[x6v Tiva gOtgi xaTscjTTjCrav zai sdTiv ocizo Ocozscov aoToI? t 6 avocO'Y]p.a,
TUG ppO) ZeG? E^jTIV, GVTlVa (XVa8'£TvXl roJCpiBlGG? ZTCl %o'ki\}.ryj xaTGp8’(6[XaTL
eaeS-ev MR (R IgeB-ev, av sup. e^ev, ad codd. edd., 8 e ol 8r) Va, te oiot,a8r) malit
4.
marg. lllziTiZi ti), xaAaAaxwv £? eS‘Ev Fab B ,
8 e XoiQ 8-?] coni. SW. — lv om. La.
Vn (>ta/a Xaxwv e? £b'Ev Vn), y.alaldyM'^ 9. otTxwpou Va. — S-r.lB. xiyyr\ 818. Va.
£a£b'£VTO Lb, y.a/.a y.axwv /.ai e/. ceS^ev Va, 10. Tw om. Vb, Tzapd tw coni. Cor. —
xa 5.a);dxwv e? £aS'£, : sup. med. a, Pd, Amasaeus vertit: quem docuit Agelades
xa/.aX(3c-y.tov e? £aS'£ Ag, y.ald. Xd/.wvE? t’ Sicyonius, Heynius coni. Canachi nomen
eS-ev Pc, xai petpeTt’ xa/d ddxcovE? saav excidisse, Kaeo)vi ex c. 21 coni. K, probatus
(xpiatwv t,8e te/eotocc auTOX-aar/vTiTOi.. tou- a C et Xibbyo, SW lacunam sic fere ex-
Tou? La, xai te AdxwvE? saav S S\V, xaXd plendam putant: Tcapd tS Hixuwviy (Kavdxy
AdxwvE? eQ^ev Ag B Sch, y dpa AdxwvEc £aav TO 8e ETCiypappa to etc’ auTW 8£xdTY]V d.7zb
D, t’ t^Se AdxwvEC ETav Kays. et Beinert TOU TcoXspou ^>wx£(ov) xai 0£(jaa).65v 9Y]aiv
11. 11., TxaTSE AdxwvE? eS-ev Stadtmueller coli. Eivai, Urlichs Skop. Leb. p. 72 coni. (Ka-
Kaibel 772 3 , . 2. TudEiova, e sup. ei, M. v(xyq), TO 8’ s^iypapipa (xvd9'y)pa) 0£aa., v.
R, Tcapd 8 e tou cett. edd. codd., tou re- GTE (Pwx. £1 ? (e? Pa) TToXEpov oOtoi xaTsaTYiaav
M Lb Vn, /.aoi, 8ioc Va. — post Vb (eii; C M Va) TCoXEpov Tiva oStoi xaTEaTyjaav
Pa inserunt ^copiov, habet hoc ad marg. R. — xai £(7Tt,v dvd^Yjpa, oux cett. edd. Pcd
inserunt 8 e jM Va Lab Pcd Ag Vn , om. Pa edd. ante B Pa, marg. R et omisso 6 Vb,
Vb. — Tcapd TOUTOv edd. ante SW codd., oux dv oOto? 6 coni. Cor., o5x(Xvot7£v lEpo?
Tiapd TOUTO)v e coni. C et S cett. edd. Lb Vn Pd (sine accentu Vn, o5xav6a£v Pd)
5. post 3 dS'pou distinctionem maiorem M Ag R , ouxdvo? £v kpoc Pc. odx dv 0
habent edd.
(
ante B, delent cett. edd. y£ cett. edd., o'5x dv kpc? La. — Tpotiov
sup. cv ,
Vb. 8. xECpaATjv Zink, 8 e oTa 8r, Sylb., habent cett. edd. Pacd La. 14. cjjto-
V 23,7-24,6. 267
t 6 hzoc t 6 liz auTw y£Ypa[j.[jL£vov By)Xol ToU vaou £c>tiv h ^£^ 1 « too
lizyxlou Zz'j<; Trpo? avaTo7.a? y]7.iol», [j.£y£8‘0? [j.£v Bo)B£x« ttgBwv, avot&'*/][j.a Bk
>iyo!J(7iv £lvai Aax£Bai[j-ovi(ov , xt^ogzxci MeGGTjvioLi B£’jT£pa t 6 t£
B'£ XTib }vacpGp(ov av£0'Y]>i£ TTwv £^ ^AyoCtxc, Aioc £c ’0);'j[X7tiav y^aXxGGv. g5tG(;
TaGVf] TGU VOCGU XLGVOC. "'O B£ £V ’'A).T£L [jiyLTTGV TWV yxX'A.^y £(7TIV
aya7.|j.aT(ov tgu Aio^, av£T£B'Y] pAv 6 tu 6 auTwv ’HX£Lwv (xto tgu iz^b^
’ApxaBa:; 7ug7.£[j,gu, [j,£y£ 8'G^ Be etutoc xcd £ixg(71 tcgBwv IcrTt,. ITapa B£ tw 5
Il£};G:ruo XLwv t£ gu)( 6 ^-/]X 6 ? xal ayoc7.p.a Aio? Ittiv £tu’ auTw [j.ixp 6 v, ty]v
i5£T£pav tc5v /sipcov TpOT£Tvov. TOUTOU Bl (XTavTixpu a7;7.a £(jTiv avoc 8'Yi[xccTa
7U£ 7uor/]piv(x d)? apTa(j 8'£i'/] t£ uto 8'£c5v ravu[XY]B'ri? givo)( 0 £Tv Aii, xai w?
Tptoi Bwpa iTTuoi Bg 8'£ 1 £v kvt’ auTou. tguto av£0''/]X£ [X£v rvoc 8'i? 0 £(7 (jaX 6
?,
2oZ£u? oux £)Tcov 7TOY y£V£ia, x£lTai B£ £v Toi? ava8‘fj[j.a(7i toT? AIixu8’OU. Ta
B£ £? Mixu 8‘Gv, y£vo? T£ otuoTov auTw xai avO*’ otou Ta ava8'i*]p-aTa ig
9180UC Vb. 2. [JL£V om. Va. — SwSe/.a 8£ oOiroc Eairrjacv Vb. 11, cgtiv xai
Vab M edd. ante B, 8u68£xa Pcd Ag Fa Lab dyaXp.. M. 13. Txoa£i.8wv pro ti:o8wv M.
(8uw8£xa Pa) cett. edd., cf. I 3,3. 27,10. 14. ouA M Pcd Ag Va Lab Vn, ou)r Vb Pa
34,1. 40,3. III 22,9. V 9,5; v. var. 1. VI edd. — ca^iv om. La. 15. Tipcmvwv, corr.
4,2. 4. £u A X K F C S, oti Ag Pd, ot£ B in TrpoTcTvov, Pad, TrpoTcTvov cett. codd. edd.,
(uncis inclusum) Pac La Vb, 8s ott£ M Va Lb cf. ad II 13,5. IG. GxvfOM Ag. — w? 8’
Vn, delendum putat Porson., totts SW D Sch. aQirwc Va Pa. 18. xpwal A codd., 'rpw’\'8wpa
5. inscriptionem dedi qualis est in codd. edd., La. — 8wpot, Vn. — itoutov Pd. — Fva5'i?
cum hic id solum quaeratur, quid Pausanias Sch Pcd Fa Lab Vn, yaS'i? Va, yup^vaS'ic M,
ipse scripsisse putandus sit, v. comm. FvaS-ic D, rvwQ'i; rell. edd. Vb Pa. 19. xai
A, correxit Camerar , 8£|w M Vb Pc R, bilai habent ante ApiGTOXAT^c A X K F Vb M, om.
s. 8£|aio coni. Cor. — ?£u? Ag Pd, in hoc cett. edd. Pcd Ag Va Lab. — dp!,aT0xX% om.
correctum in ?£u. — w5.up.Tac Pa. 6. i5.dw Pa, addit, in marg. — pa^r^? T£ Va. —
S"jpw cuT£ dv8pot om. Ag. 7. zXxz £Ti 8c xai Pa. 20. ZpuxuS'0v et IpixuS'0V
OTioGoi M Vb, ouT£ onoGoc; Va, o^8c oTroaoi AXKFSB h. 1. et c. 26, Mix'jS>ou et
Pc. — ou8£v dp.p.op.pi(ou Pc. 8. dva'r£S'£VTa MlxuW^ cett. edd. ]\I Pacd Ag Lab Vb Vn,
(t£ expunct.) zl).. y.op.ixiog 8c Lb. — p.copp.10? ut Herod. VII 70, ubi v. Valcken. 23. £u-
268 HyVlAKQN A.
irspo)Q£v Tzapoc tov Aia Il£>.o::a T£ xai tov ’AX(p£i6v ::oTaij,6v. KviBioi? B'£5
TY]? T:6X£0)? to [J.£V T0)A £V TY, *?)T£ipO) T£7:6Xl'7Tai TY, KapiXY,, £'/j‘a xai Ta
loyoo [jia}.i'7Ta a?ia aoToT? £Ttiv. *?] xa}sO’j[j.£VY, \£pp6vY,o’6? Ittiv £t:i
8tyi Y,::£ip(o X£1 [j.£vYj vy^to?, y£0*jpa ^lapiaTO? £? aorr^?' xai Ta avab-Y,[xaTa
av£&‘£Tav £v ’(».oij,7:ia Toi Ai'i oi ivTaoCha oixoovt£?, o>? £i t7j? ’Ecp£<7io)v
avaO'£ivai too "E'p£Tioiv xoivoo. ''Etti xai Tpo? Toi t£i/£1 ty;? ''A7.t£co?
0S£ xai OOTO? Moa;jio’j T£ xai a^o toj \\/aio>v £lvai t:oA£[j.oo. 2. O §£
XO)V aV?ipt0V T£TOlYjTai, £TlxXY,r>l? ;i£V )pXl6? £TTIV aOTW, £/£l 5£ £V £xaT£pa 15
x£paovov /sipi. Tapa to'Jt(o xaO£TTr,X£ toT? aD-Xr^TaT? xai ::aTpa<7iv aoToiv xai
aS£Xcpo~?, £Ti ?)£ yotivaTTai? £Ti xaTpoo xaT6[j.vj'7[^ai to[j.I(«)v |rfjB'£v £? tov
T uov ayoiva £T£'70ai Tap’ aoTtov xaxo jp^jTjij.a. ot av^p£? oi a^AY.Tai xai t65£
Boeckhii cett. edd., et sic Va primo habuisse codd. edd. ante S\V, inserunt cum La Pa
videtur. 2. tt, Aio)aS'. codd. edd., cum C SWDSch, S verbum AfyovTai librariorum
£v inserui, coni, etiam F S. 4. xX{8(.) Lb. neglegentia excidisse putat, B scribit ava-
— \ippovT,T'ou; et infra \£ppovT,7o; I.a Pac l^£~£v. — <8i’ a'T»av codd. edd. praeter Smin.
(XZpp(')'^T,G(o'j; Pc) Lb \'n edd. praeter S\V, B, qui e coni. K, quam probat F, scribunt
qui \£ppovvT,'j(o’j; et \’£pp6vvT,jo; scribunt, et i8ta, ?8i'a avcib-zr/on av£j to^ Valck. MS.,
(pii cum M \'ab unum p et (.luo v habet, Kays. p. 1098 coni. ?8i'a ti. (juod rec. Sch,
'/_£pp(ovr,j'!o’Ji IM AgLa, y£p6vvT.70^ Pd, y£p- 8ur,TT,Tav, statuerunt, coni. Sylb. , 8e/a,
p(ovT,'7o; Ag, Xtppfovvr.-jo;, o sup. ro, \'b. 9aT’v coni. 11. tGv £9. M. twv
— ctiTO geminat Vb. — ’Aa 9. om. Va. — inter et xO'.vo^ Lb
TTOTapov om. Vb ,
9aslv Lb. — 8k xai inserit inter uncos t: 6 a£ 0); ol £. 13. xoa-
distinguunt C Smai. B S\V D Sch. post 8ia- jTT,x£ om. M Vab Vn Lb. — "aTpaJiv M.
^aTo; edd. rell. 9. ol ante £vTa^a inserunt 17. £TT'. 81 \'a. — xa::po’j et TopCfov Pa
£'/ovT£; edd. ante B, £l tt;; "F/p. t 6/.. ol — £; Tfov. wv expunct. et ov sup. lin., Vb.
V 24,6—11. 269
£Ti -poo'-4aTd[xvuvTai, 8sxa stps‘1% p.7)vffiv «XYixpipSd&ai ccpKji -,(Jc xccvtk ej
«(7xr,(7tv. apdoufTt Si; xat oaoi Tod? xaTSx? xai t(5v fewv tcov Ayiovi- 10
rop-svMv xwXou? xpivoudiv, dxi Sixxitp x«\ Svsu Swpwv xoisidS-at xpfotv.
xai T« ii Tov Soxijxa^ojxsvov ts xai (puXa^siv xai
(xt], ^au-a iv aTcopprjTw.
6 xS xaicpM Si; o xi xp?i(i8'a£ cr<pm |xsxa xwv a8-XY)xSv xdv opxov xaS-sdxrixev,
oux sixvY)[x&vsu(ia sjisp^Q-ai, sjtd xoT? ys apyatoxspois sxi iepsiw
xa&sdxY)-
x6;, if’ S TTi; «pxov £xo^<jaxo, |XY]Se ISoiSip-ov sTvat xoSxo gxi dtv&pwjcw.
Sr;Xoi 8s o5/. -^xicxa xai ''O.aYipop' xdv yo3v xaxpov xaS-’ oxoy xcov xo^wv 11
Aya|j.£ij.vo)v IxoSp-orrev [xtjv elvai xy)v
^ Bpt(j-(;iSa eauxotj x^? e.dvr}i i%u-
lopaxov, xo3xov xdv xajrpov a<ptep.£vov 6xd
xou x-/)p6xos sKotricrsv k &-ixla>T<jxv-
0-jTo) piv TG ap/alGv TOC TGiaUira svdp^Gv* sctti 7upo to5v ;ugBwv tgu ^OpxioG
isxivaxiov /alxo3v, exiysypaxxai IXeysTa
Si; Ix adxoS, S£t|j.a d&aovxa xoTp
I^XGpXGGCTl. TUapiG^TOCVai.
1» a7roxpij3(i)ij9'ai Vb. 2. y.ou "wv scripsi, Va. 10. /.TQpuyvTo; Pc. 11, acpapotycu xotTipov
idem vult Frazer, fj twv codd. edd. 3. tuj- A X K, atpapdyou xdtTrpou FC codd. (acpa-
AOU? M. — 7r£7roiTia9'ai A X K, TroieTaS-ai layou xaTcpou Va), acpdpayov ydtTcpou cett.
cett. edd. codd., coni. Valck. edd. volente Cor., Hom. II. XIX 266
MS., V. comm. vol. I ad p. 718,10. 4. t6 arofxaxov xdTipou. — voXei La, vy]X££t M,
8oy.. Va. — Se y.ai edd. ante B Lb Vn M teVv£ Yi]Uri Va, xapiEv r,X£i Pc. 12. tto-
Vab, t£ y.a\ cett. edd. Pacd Ag La, ut vo- Au^^ Vb. 13. j5t(jj’ edd. ante B codd.,
luit Valck., probante S. — xat ante raura j5u|;’ cett. edd. — ItuS’ EivT^aa? Pc, 15. llz -
om. Va. 5. oti M. — ta twv idem. y£~a om. La. — uti’ auTOu M Va. —
6. zoiq t£ Vb. — £Ti i£peTa xa9'£amr]x6T0? XovTa Pacd Lab Vn, Q>£XovTa rell. 16. Post
Pcd Ag R Lb Vn M (lectio dubia est in M) TTapiamvat novum caput incipiunt B Sch.
Vab, ad marg-. Ijrel kpsTa
^ xajtsaiaqxo? y.(bq 17. verba Toaaura evto? £ixaap.£vo?
R, £711 t£p£~a ?jv xaS'£aTr(X 0 (; La Pa (£;rt t£pa, StI^-ev ex g 9 initio, ubi apte collocantur,
corr. in t£p£~a, Pa), iq tcc t£p£~a ?)v xa9'£(jiry]- casu quodam in hunc locum depressa esse
xog edd. praeter A Sch, Iq va t£p£~a ?jv videntur, cf. GurlittUeber Pausanias p. 388. —
/ta&‘£c7TY]xo9'£? A, £7^1 i£p£iw xad‘£aTr,x6(j coni. Sch
d7ir]piS'iJty)adp.£9'a Jb, f. Ph. 1864
Sch, emend. Kays. p. 1093.
7. p.T) §£ Vb. p. 43. 18. tS %poq t 5 Ag. 19. o8 tc5? (sic)
8. odxrixiaTa M. 9. ^ fjuv Va, ^pOv La Pc dxaiwv La. 20. tov 7t6?.iv La. — <piXot7Iou
j3py^(Tir)i8a Ag M Vb Pacd. — d 7i£ipaTO i 8i£»taa(Ji£voc Pa,
270 HAIAKQN A.
TOOTWV. Sixova? ?)£ 0’J T'.[XY, TY, Z^OC TO '3'STOV, TY, Bs £? aOTOO? /«piTl
2 MeccyjVloo? to’j? izi toj ::opO*|j.o> zaca eO' 0 ? ^r^ ti ap/aTov |zaT’ Ito?]
cxaXov T£ 6[j,oo To> /Opto za\ avBpa a’j}.YjTY,v I? £OpTY)v T».va £Ti/ojpiov
Tcov cepiTiv aTocoj&Tjva',, a)Aa y; vao? y, aYC»’Jca too? Tat^a? Y/oaviTuc; ct^
3 atjToT? xaTa roo [ioOoo, ''Ecti y^? '/.«Ta tootov D^alacca tov
Ss £VTaoO'a CJVETECE za\ ’0 ()’jcceT 5iaep&'apY,vai ty,v vaov, a>Ao)? [j,£v ooz av
4 EOpiEVE? £Tl TaVTl £pY5t^£Tai paCTO)VY,V. ToTE 5'e ItI TY, aTO^Eia TtOV Tai5o)V
TOtj /opoo za\ TOV ao^.YjTrjV. to [j.ev ^y, lTiYpa!j.(j,a £5 y,).od to ap/aTov
2. ?)£ sTjTou; Pc. 3. Pad Lab Ag, t\ aoTOo cett. edd. Pc Vb, corr.
idem. — toT; fltvS-pwToi; M \’ab Lb Vn Pa, Sylb., maluit etiam F. 14. TaX/appia;,
Tou; av^pwTio».; La, -cov? av^ptoTOu; Ped omisso Tapf/STai, \'b, -a/.Mppoia; M.
Ag. — t(T) Va Pa, to £? cett. codd. — 15. dvaTiTXaa^a*. AX K, ava“''[XT/.a70'a».
4. £TOc Ped Ag. — 8£ T'. \'b. — xaT cett. edd. codd. (ava”i|X7:).aTTa'. Pd), in Lb.
£To; post apyaTov om. AM Ped Ag Lb Vn ijL sup. lin. — op.u?;; Vb, ; sup. p in
Va, xara ^£to’j; La, xor:’ Ito; Pa Vb edd., Vb. 1(>. vauayu:) edd. ante Smai. codd.
lineis incl. S S\V D Seh. 5. y,wpov M (vauay£io) Pc, vauayou.) La), vauaytT) cett.
Vb, y^opwv Va. — reaiSuov Pe. y/<)pw edd., idem coni. Lobeck ad Phn,-n. p. 519.
Pa. — l; opTT,v Pc. — T'.va twv ‘IV^y. £”iy- 17. xai om. ante ’09-j 77:7 SW D Sch e coni.,
edd. ante B Vb Pa, T'.va £"'./• 'IV.y. cett. 7'jv£7:£7£ y.ai ’08. cett. edd. codd. 18.
edd. Pc Ag M Va Lab M), £Tiy wpiov £; om. La. — aoTfa M Ped Ag Va Lb Vn,
[i-TiSlva om. Pd. 7. x.ocT£Aa,3ov, £ aoTOv edd. Vb La Pa. — ti 8l £x. La.
sup. 0, Pa. — ::oT£ om. Va. 9. tou 19. t’^ tgt£ £-'i 'i::o)A£''a A X K, t6t£ 81
om. Va. — TOV om. , Va. 10. TaTTT,; £”l TT, a;:, cett. edd. codd. praeter R M,
Vb. 12. f,v T£ M, r,v T£ Vb. 13. TO qui habent t6t£ 8l x.ot\ irX t^ dc”. 20.
v.x auTa Top^jJLo; La. -- ,3'.a'.o)TdtTT,v Ag. — I; tf,v dX. Va. 22. yop{ov M. — Ty/.rjbv
auTo; om. Pa. — £' aOTOo AXKF M Va La. — avaS^r^xot (sic) La. — £v tw -opS^iJuT)
V 25 ,
1 -7 . 271
1 sy 6 [j.£vo^ 6tu6 'EX7.T|Vojv y£V£(78'ai (7096? ird £X£Y£Ta Itu aom? £7uotY)GT£v.
Tou? TuaTBa^ I;; ’OXi)[XTUiav touc /^aXxouc, TupOT£ivovT:d^ T£ Td? B£?td? xat
10T£&)^’ KaldpBo? Bl £lvat ccpd^ IpYoc iyM 'zz £ixa^ov, xat z<; auTou? xai:d
ird auxd £l)(£v 6 >.6yo?. 3 . Stx£Xtav Bl e 6'VY) Toad^E otx£t, Stxavot te xat 6
At^UEC (7 t 6>.OP dcptXOVTO £^ TT^V Vr](TOV XOtVW, Xat (XTUOtXOt Kap)(YlBoVtO)V EtfJt.
auTYjv xat ’'I(»)V£<;, xat toU <I>toxtxot) xat toO ’ATTtxoD yzyouQ sxaTspo-j [xoTpa
06 tuoUy).
20 TO?£UOVTa EOtXE >.£OVTa, TOUTOv [JLsv By] TOV TE ^HpaxXsa xat 6[100 TW
Smai., Ix TUopS'[x$ Va. 2. Ta-(fin, lin.) big.). — xal 0 £c auToi)? eT^s Xoyo?
8l lley. Pd. 4. xai i:f,v Ag, — AXKF , xai £? a^T. eT^ev 6 1. cett.
xai vwTOU, u sup. ( 0, Vb, La, qui edd. codd. — xavd a5vd M Va. 12. p.sv
xal voTOu bis habet. — At(56c vel AijBuo? 8e IxolI. m, [jlev 8tj kaX. Va. — 8iap£[3>.yi-
coni. F. 5. Adu(Baiov pro ndi^uvov scriben- xoTEi; Vb. 13. Tou axdp.av8pOiU La. 14.
dum fuisse, dicit S coli. Diod. Sic. XIII dcp(x. La. — yalxri8ovi&)v Pc. 15. TOdauva
54, V. comm. — Itc aOtr edd. ante B, SW, [JLEV EV a. La bis habet. — eS'VOc £3'vr]
codd. praeter Ag, in quo est ev a5iTY), sic [3api3. La. 16. tou ante ’Atuxou om.
scribunt cett. edd. e coni. S, voluerunt Lb. 18. TEI T(x TE Ag. dxpayavTiOv La.
etiam SW, cf. Walz ap. SW vol. III p. 19. dv8ptdvT£c yup,voi, Tua~8£<u iqlixiav' tov
XIII. 6. dxpayavTivoi Vb, (^xpavyaxTvot 8e ev N£p.£a (EVEfjiEa Pc) TO^EiJOVTa eoixe
Vn, dtxpairTvoi M, in marg. dcxpayav-avoi- — IsovTa codd. (dv8pidvT£c, yu[j.vol 7ua~8£c xta.
xaTEaTdtVTEi; La. 7, eTuolIfjiouv AXKFS Pcd, EoixE TOV IsovTa om. Ag) edd.
codd., iq Ti 6 l£[JL 0 v cett. edd. — xai lav xz praeter A X K F B, qui scribunt to^euovti
La, xal l£ta? t£ Pa. — It: a^Twv M Vb. et C, qui ex coni. F inserit ante eoixe,
ad marg. oui;, Pa. — £5xop.£voui; Vb Lab Cor. TOV |J,£V TOV EV N. To|£UOVTa £. 1., SW
Vn, om. Ag. — £v vw S>£^ M. — oti dv8pt.dvT£?, 6 p.£v yu|jLvo?, TcaT<; T^lwiav, tov
T ou B S
TEtyouc W
D Sch Pacd Ag La tou ,
8 e tov ev N”. TO^EUovTa £. X., Kays. dv8pi-
om. rell. edd. Lb Vn M Vab, Itui tou T£iyou?.^ I dvTEc, yu}JLVO<;. Tcai8oc TqXwta, 6 8s tov ev N.
SW. 10. Kaldp-ivSoc Pd. Ipyov Va (o am- — I to|euwv EJTi X., medela nondum inventa
272 HAIAKQN A.
[j.£voG TOG "Ex^ropo^ £^ [j.ovop.a)(iav avBpa "EX7.v]va ^ov z).^pov l%\ tw aywvL
67U£[X£ivav. oOtoi p.£V By] £(7TY]xa(7t Tou vaou toG [X£ya7.ou 7uX''/](tCov, Bopaai
/tat acTutctv o)7uT.t(7p.£voi' aTuavTtxpG Be Itul £T£pou (3aQ'poG 7:£7uoiY]i:at N£C7T:a)p
acr^Bt, ’IBo[j.£V£G? Icnrtv 6 aTuoyovo^ Mtvw* -zm Bl ’IBo[j.£V£t yiwoc, axo toG
"H};tou toG TuaTpo^ riatricpav]?, 'HXiou Be kpov cpaatv £lvat tov opvi9'a xat ay- 15 .
est; og dk tov Iv N. tc?£uovti? 1. Pc. 11. viaxopa, in marg. yp. vipcova, Pd.
Tivoiv La, '.TCTTWTiwv, 0 sup. (0 priore, Vb, 12. £7il p.6vw xy dydlp.axi ’Ayap.£|jivovoc
0 iTtrroTuov Va. 2. pdXtaira tq irly^vY] edd. praeter Sch, in codd. est dyaplp-vovi,
AXKF Smin. VbPaVn (tq expunct. et Sch £711 p.6vw xy ’Aya[jt.£[ji.vovi, cf. III 19,6.
ou sup. lin. Vn), ixdhGza ou Pcd Ag 13. y.al xouxou Itti xd TtaXaid Vb. — Ix
M \^a Lb ,
pdXujxa tq x’F/^rj La , Maiva5.iov f, om. Pa. — £7r(aY)p.a voluerunt SW, cf. IV
T£-/_VY] C, qui tamen et ipse voluit Maiva).iou 16,7, £7iid'ri[jLa codd. edd. — inter laxiv et
xlyvTp sine iq, sic scribunt cett. edd. 3. £mO'ri|jLa Lb inserit y£ypajJi.p.£vov inter uncos.
MivSaiou AXKF Lb Vn M Vab Pac, [jluv- 14. dTTO Ag La Va D SW, dTio
"Hliou Pacd
8aiou AgLa, eratne MuvSiou? cf. S IP '^^bi xou ‘HXiou cett. edd. Vb Lb Vn M, 15. xou
in omnibus codd. Zdyyliog pro ZcnyyldXog Tipog Tzaaicpdriy Pcd Ag Vb Lab Vn (Traatcpar)
legitur, MsvSatou cett. edd. ex em. Sylb., Ag), vou TxpocTcaaicpdifiv Pa Va, 7raa-updif)v
est in Pd. — xd om. A X K Vb Pa, est in etiam AI. — q?aaiv kpov Ag. — verba
cett. edd. MAgPcdVaLab. — tUizo, z xal dyy£n£i,v glossema redolere
sup. zX et £i sup. £, M. 5. xotvw xwv dicit Sch AIS. — dyy£l£iv La. 17. Ait X KF C,
d'/_aiwv La. 7. 8upaa’, Ag, Swpaat, o sup. Alt cett. edd., Ai Preger, coli. G. Aleyer^
to, M. 9. £7iiP£[3r,y.a)c Va, £?(3£13 Xyixoc La, S 129, — x’ ’Axaioi codd. (x£ Ag, xd^ et sup*
— (ov §£ £7il La. 10. dp. xov AXKM vers. ydy Pa, vaxaioi La) A X K F C Sch, V
Lab Pad Ag Vn Vb, dp. x65v F C S Va Pc, Ayaioi SB SW, xdyaioi D Preger, sic Sylb.
xov dpid>jjt.ov oxxd) Sylb. (vel oxxw xov dpiQ'- et Boeckh C. I. G. 1 p, 47. — xd dydliJiaxa
|jLOv) cl. VI 18,4, probat S, dp. ovxojv oxxw codd. edd. ante B. 18. lyyovou Lb Vn
cett. edd. e coni. Coraii. — Ivvaxov Va, Ivaxov Pacd Ag Vab R, lyyovov AI La , Ixyovoi
V 25,7—13. 273
£(7xi’ xa\ (jacpw? p.£V “^“Xixiav o5x £)roi xi? av £lx£Tv auxou, Vf\kai. Be w?
M£G'Cr/)VTjV.
£v x"^ B£‘^i.a, XT| B'£ aptxx£pa )(£ipi £)(£i xo^ov. Y\yioi)Gcc B£, £v Oacrqi xov
Kays. Rh. M. 1847, p. 360 et Preger, qui addit., p.£ cett. edd. ex em. Hermannni, uioc
doricum genitivum scripsit Aiyi.vdi:a. 3. £wv [j.£ Kays. coni. 1. 1. 359. — [i.ix£vo?
TQpajdeT? La. 4. [Aayopevov La. 5. yevoc La, [JI.IX 0V 0 ? M Pcd Ag Va Lb Vn, p.vx(ovo?
£C TTupou Pd. 11. exTArjadvxec La. — xr^q auxoc cett. edd., in eodem epigrammate
Pa, ad marg. ttjv. 13. 7cr;/u^ MVb, 'Trrjy. VIII 42,10 melius legitur vdjw £V Aiy. —
Pausanias II. 18
274 HAIAKQN A.
vaiac, guBsvo? uttscov Bt^g-oixoV tojv a;u6 Aa^BaXcu ts za\ spY^-G-Tr^piou tgU
"'Attizgg.
A^pazTTjpLa vYjCcp [j.£Ta ’A0'TjvaLO)v, xal g'jz zT:iypy'\iy.i tg GVGij.a twv ::GA£[ji(ov
GVTCC £Gpi'77GV, a/AoC 4yilTG’J p.£V TGG ’l lX£tG’J ZoA ’Ez£/£ipLa; CTT£OaVGGGrj^
’Apy£TG£. ^apx B'£ tgg vaGJ tgg [j.£ya7.GG rr^v £v api(7T£pa ::}.£'jpav
vsaiTawv Vb. 1. (ovarav \’b, &\-aTav M S\V I). — Oivtdc^wv AXKF Smin. codd.,
IM Ag, Gvaxa A a. ovoTa'^ Lb, ’()vdxav La
j
I
i snp. priore r,, xcoxov 0 |J.co? xal x£y^vr,^ I 1. Gijuxub-ou, iterum postea, sed a sup. lin.,
IjxIv dy. Gvxa aiy£iv£a^ M Pcd Ag^ Lb \hi tertio loco om. g, ponit quarto et quinto,
Lb h. 1. et ^ 3 |jLix'j'>o’j, Va Vn primo et
punct. et ad inarg. yp. ooxivop x^?, mox secundo loco gijuxugou, tertio, ubi vox ante-
inter sgxw et dyaA[J.axa supra vers. insertum cedens in ' exit, jjlixuWj, \'b primo G|JUX’j-
est xd), xotJxov op.Ws, xod x£yvr,; £; xd dyd/.- Gou, secundo G!JluxuB'OU, tertio ijlix'j5'0u, S 5
[jt.axa cvxa Aiyivaia? edd. inde a B La. w; w.y.nboz pro o G|Jlixui>oc, Pa S G|rj!>ixo;
4. 5(opdov ol vauTtay.xoi La. — :xap’ ab. G|JL. habent Vab Vn Lb Pa et sic scribunt
Pa. 5. AIxTjJ ZKi xfo xtovi codd. edd., in cdd. ante SW praeter C, omittunt sigma
x(o offendunt S S\V, x9;^ inserui. — dv£u'rj- C SW D Sch, V. 24,6. — T.olld x£ xou
xav Vb. (», £pyov [jlsv 5a(o’j Vb, |jl£v habet ’H).£igu xal om. Lb, sed inserit paullo in-
d§£; Pc. 8. £tvai post G 9 iaiv excidisse et repetit £X£y_£ipia? usque ad dval>Yi[j.axa
putat F, inseruit C, post dvdLr,|i.a dvax£~GS'ai xcov (h. 1. habet articulum). — oux om.
excidisse coni. Zink, post Gcp'.Giv asteriscum Va. 13. xou f,Ai'ou Pac. 14. [X£v 5 t] xtov
posui cum D. — xou post £pyou ad marg. Va SW, 8 t) om. rell. codd. edd. 15. G[jli-
habet La. J). tcOAswv M. 10. xd dTxo Pa, xuuov La. — x£ xai Hog. xai edd. ante S,
6 sup. d. — £Vi Otv. edd. ante B codd. x£ post rioG. ponunt cett. edd. Lab Vab
praeter Pc, l~z\ Oiv. B Sch Pc, dtxo 0?v. Pacd Ag M, S confert X 23,3. 25,3. 17.
V 25,13-26,6. 275
5^£ xcd TGG? Ba';CTG>.GG^ "£WV ^SlpWV Bll£V(Xl XaB'a7U£p Bl’ 6)(aVO)V
VG^ TTjV £lXGVa AlGVGCG? XtXL 6 0pa^ Ig^TIV ’Op(p£U^ Xa\ CCY0c7.p.a Aig?,
gO By] xa1 oXiyw :up6T£pGv £ 7i£[J.vf|G-Q'YjV. TauTa Ipya £C7 tlv '*Apy£CGG Alg-
VGGIGU. T£0'^va!, Bl GTTO TGU MlXu9'GU Xal al>.a Op.GG TGGTO!-? l^yGUG^l,
6 Mlxg 8 0 ?. '
4. TGV yap By] MlxgO'Gv toutov 'HpoBGTOc s^y] £v tgl^ 7.6yGi?
MixgB'w X-GlpGv xal 'E>.A'/]viBa^ auTw tuqT^ei? TYjyiGV t£ rua^pCBa xai tt,v
xopiv La. 1, daxXriTricv 8s Va, 2. Ty£i!av Pa. — xupavvrjGavxag Pc. — post y£v6[j.£VO?
edd. ante S codd. (falsa referunt SW), La M inserit §£. — SouXoi; om. La. IG.
uyeTav, Ayieiav cett. edd. — pro Tiatspai; [juxui^oj Ag Pd. 17. ycTpov, oT sup.
toTg Vb. 3. a5;T£ipac Ag, d^xypai; et mox £T, Pc. 18. £TCi 7T:opl>[i.w edd. ante S M
dX'r?jp£(; M Lb Pacd. — 7tap£jy_ovTO edd. Vab, £711 z(7) 77. cett. edd. Pacd Ag La.
T:ap£'/^ 0 VTai cett. edd. Ag-Pad, Pa corr. in Tsyla cprjGiv auxov codd. praeter La, qui
Trapla/oviro, TzaLpiayo^ xo Va, 7iap£u/_ovxo coni. oux inserit ante £v (Lb M Vab Vn A X K F C
Cor., probat S. 4. TOpicp£p% Va. — (paGiv), A X K S B, SiBcoaiv. oix£~v xai xa
codd. 5. 8ia 6'/_. Va. G. xouxo A X K, qui pro xai scribit §£ probatus a B, Kai
Totixov M Vb, Touxwv cett. edd. Va Pacd xa [Ji£v Itci xoT? ava^iJiaxiv £7Ciypap.p.axa
Ag Lab. H, Awvugio? AXKFPcMVab M£GaT,vriv 5i8(oaiv oix£~v. xa 8e £v Tsysa
LabVn, Aiovuaoc Ag Pad Amas. edd. cett., cpaaiv auxov sc. oixsTv coni. Goldh., Smai.
corr. Sylb. 10. 6ccp£X£aS'at,, liyouai Va, XlyouGi asteriscum ponit ante (py]aiv, negationem
correctum est in vulgatam, ut videtur. 11, deesse putans, ou inserunt SW D Sch, at
8i8. cpaaiv Va. 13. toutov xai yp. Va. 14, inscriptio Olympiae reperta (Inschr. v.Olymp.
dva^uXa hoc loco et postea Vb. — £v dpyiw n. 267) recte negationem abesse docei.
Lb Vn M (Iv dpri^iw sec. SW) Ivapyico 20. voGOU M. 21. x£yvr] edd. ante S codd..
Pc, £v dpy£(w Ag Pd Va, £v pr^yito La Vb
18 *
276 HAIAKQN A.
TuoiYjS^sTcri. Bs 6 tuo Aiovdclou, Tupo^ ToUToii; 'HpccxXsoU(; s(7TL tSv spywv t6 i<;
TOV TvSovTa TOV sv Ns[j.soc xal oBpav ts xal tov xova tou "AiBou xal
TOV S7UI ’Epu[JLav8'0) TOTap-w xdcTpov. sxoixiTav Bs auToc s^ "'OT.uiiTULav
p.svou<; xal sxsivo) ts aoTw xal 'Ispwvi ocJTspov aBsXcpw too EsT^covo? zq
Y]vio/ot Boo, sxaTspo) t5>v itctwv TuapsTTw^ avY]p r\vioyoQ. 6 [xsv By] 7up6Tspo^20
To)v [juTwv xal 6 avY]p Aiovocrioo too ’ApysLOO, toc BsoTspa Bs spya sttIv
AtyiVTQTOO 2l[XC0V0^. TO) TUpOTSpO) Bs TCOV lTTO)V SXiypa[l[J,a STSTTIV STUl tt|
T£)(_VY)? cett. edd. ex emend. F. — sati xal T£Tpa[jt.[ji.£va. 13. p.£OTTrip.pptav Pd Vn, £v
Ag Pd, saTY) xal Pc. 1. Nix68ap.o? [j.£aarj[j.ppla Pc, corr. in %poQ p.£aaY]p.j3plav.
dvccQ^Tf^ti-a om. Va. 2. vlxr,? codd., NIxy) 14. ayazibivxoL Pa, av£va sup, vers. S>£v,
edd. — piavTrivsTaav £5>£aav Lb Vn. 3. La. — oLTzo Tou Pd. 15. p.£va).lou, ai sup.
[JLIC, y6Xa\yxz La Pacd Vb. 4. d7rop.i,|ji.ou- Va. 16. dylXcovo? M, dys^wCiivo? Vb, tw T£-
|jL£vot, M. — dS'rjvac!. La. 5, dva9'Y][ji.aat. >w 0 )V 0 i; malit S. 17. ToaouTOv Pa. 18. dva-
om. Ag, 6, Awvuaou AXK Pc Lb Vn S>’^vai La M Ag V a Vn Pad h. 1. et M Ag Va
MVab, AiovutIou cett. edd. ex em. Sylb., Pad paullo post, — tG om, M Lab edd.
quam confirmant Pad Ag La. 7. tov £vv£a ante B, in Va deletum videtur, habent cett.
xal La, TOV v£[j.aia xal Vb. — xal dq edd. edd. Pacd Ag Vb. 19. aHa 8o £? AXK
ante B M, xal l; cett. edd. Lab Pacd Ag PcdAgVbLbVn, 81 om. cett. edd. MLa
Vab. 9. rjpax).£!.a)Ta'. Vb. — [xapiav8iv65v Pa (hic addit sup. lin.), ut iam Sylb. volu-
Pd. — xaTa8pa;jLcovT£(; M Ag. 10. £7i:£l £8^. erat, aHa xal iq Va, unde SW alia t£ xal
Va. 11. [j.£T£Tyov 8l xal Boiwtwv Tav. £?. — Iq ^^zlcpouQ Vb. 20. £xaT, 8o tGv
edd. inde a B, Pacd Ag La, xal Tav. 8l V a, £xaT£pwv twv La Pd. 22. £v pro Irrl
12. £7cl TOt^ou Pd. — T£TaYlJ.sva Pa, ad marg. 23. au[jL|j(.£Tpw Pc. — yap om. M S SW, hi
V 26,6-27,5. 277
06p[j-i? (XvsQtjXsv
5tS ITUTTW. p.£y£8'0? [1£V Xa\ £lBo^ ITUTTWV (XTCoBa TUoXlw, OGOl T% ’'A7.17£(05
£Vt 6? lo^TYjXaCl* 7UpO^ B£ a7U0X£X07Ui:aL T£ T-^V oupav xai IoTTIV £7u1 TO)
TOIwB£ £Tl ai(7)^twv. ol B’ 17U7UOI 01 CCpCr£V£^ OOTl 7T0U TOO ^po? [J.OVOV (xX7.a
xat. ava Tuacav s%’ ocotov opyw^LV -^[lEpav. xai yap £C7&'£00(7iv irY)v 4
(j9'a)(jt’ 7up6T£pov B'£ oux £(jTtv (XTuaXT.ay'^ (jcpt(7tv ouB£[xta aTuo tou )^aXxoU.
io3. Kal aT.7.0 £V AoBta B'£aG'ap.£vo? oTBa Btacpopov plv 9'aOp.a y] xa^ra tov 5
tXTUov Tov Oopp.tBo?, p.aycov p-£VTot (Tocpta^ ooBl aoTO axYjXXaypivov. la^t
£(jTtv £7Ut [3o)p.oti T£cppa' /poa B£ 00 xai:a T£cppav £(j"rtv aov^ ty]v aX7.Y]v.
addunt in Corrigendis, est in cett. edd. edd. ante SW codd., t.oIIm cett. edd. e
codd. — 8ri om. Pa. 1 . (popinoq Va. — , . , coni. Coraii, quam probant SB, dKo8£~ rroT^Xwv
4>6pfj.ic |j,’ (iv£9'rix£v (6 TTpiv [i.£v) ’Apxac y.zl. bis habet Lb. 0. ar>oy.zy.OTZi:zTai M. — x£
Stadtmueller, ui’ dv£Q'Y)X£v coni, etiam Preger. om. Va. 1, ol 8’ Ttctcoi B Lab Pacd
2. |jL£vaXio? Ag. — Zupaxouaio? edd. ante Ag Vn cod. Phral., ol 8b otttoi rell. edd.
B Lb Vn M Vab Pd Ag, Supaxoaiog cett. edd. M Vab. — 00 X 01 Ag. — ouxi tiw xou rapone
Pac La, ut Sylb. et Pors. voluerunt; in- Vb. 8. fuitne pro T^ptepav potius wpav, ut
scriptionem uno versu proferunt edd. ante Amasaeum (anni parte) legisse F suspicatur
S. 3. TO om. Va. —t 65 >.£fwv Va. 4. 8'qX65 — S-Eouuiv Va. 9. xd ex Va addunt edd.
La, Pa addit in marg. 8ri}.oT. — alia. £<; inde a F, om. cett. codd. edd. 10 . tzo17m
-rip-riv 6tv8poc Pa Vab edd. praeter C SW D, 8r\ xioi cod. Phral. 11 . T^S'd8£MVn, T^9'd8£
alia £Gzi p,riv cett. codd., etiam cod. Phral., A. — dTCoXt,aS'a(vo'j(j'. ediderunt F C, ita La
SW D, hic lacunam indicans post p.T)v et Pa cod. Phral., ano liabai'^Q\ja\. Va, cett.
alloig la-ri pib a. C, al7Mg iaih dvSpoc pi. M, d:i:riX£Yp.£vov Vb. 17 . liduoig Vb. —
aocpia Yiv£ab'at xa aup.[3a(vovxa Cor., alia xiva nzpGixr]g VaLbVnPcd. — Izpoxaiaapia Ag
dv8p. coni. S, alia laxlv dv8pb<; Herw., Pa, Kaiaapzla Va. 18 . £v om. Va. — una(-
xaxd 7T).aaxi,xr)V Frohner, Rh. Mus. XXXXVII 01 ? Ag. 19 . Ypoav Ag Ped Lab Vn. —
299, eaxiv scripsi. 5. xai zl8oq scripsi, auxT) AXK F M Va La, abx^ cett. edd.
idem coni. Sch MS., ^ £l8o? codd. edd., ex emend. Schneideri Ag Pacd Vb Lb.
ante ?] inseri ol iubet Pa in marg. — tzo17m^
278 HALVK12N A.
OTOO B'/] O‘£ojv zrAhzi, papjjapa zai o-jBajj.oj; '7’jV£Ta ''EXati^tiv* l-aBsi Bs
B£By^}.OJ'7Qo).
(T)[ xtov Pd. 2. -pwTa ix£v [X£v Va. ,‘i. Sch in om. \'a. — u“G ’H/.£u.)v Buttmannus.
vois. gcnn. E-r, ante £dx.5.r,7»v ins., virgulam 13. Id x*r, |Aaxy. Pa. 14. I^xi pro £x*.
posui post £7:a8£i. 4. §£ 8 tj cdd. ante Pa. 15. xtov £x SchMS., Ix codd. edd.
1> cockl., in La fis sup. vers., zz 8r, e coni. !
(Iv K vit. typogr.). — 90V£0v et 90v£axwv
C’oraii cett. edd. — av£v ^v/.a 0111. Va. — M, 90V£0’j ^’a, 9£v£0u Vn Pcd. — Iv (I)£v£ou
a^uTjvai Pc. — avayxr; 'aai M. 5. to^ovto K vit. typoth. — ’Ovaxav et ’0vaxa edd.
Va Pc Lab Va B S\V Sch, tojovtov cett. edd. ante B, evoxav et evaxa \'a, evoxav etiam
Ag M VI) Pad. S, avS-ECTTr.x.G^ Lab Vn Pc. 1
Pa, corr. in evaxav, ’Ovaxav et ’()vaxa
— £T£po) ','£ xal vpLo) AXKF C Sniin. M I
cett. edd. codd. 17. 8ox£T Pacd Ag
Vb, zz. zz xal TO. Smai. e corr. Porsoni, 1X0'. 87, Vb cdd. praeter Sch, 8ox£~ |xoi 8k
kdpf.) xal -:pu(;) \'z cett. edd. Pacd Ag Lab, Lab Vn, 81 om. Va, 8ox£~v 8l ixo'. Sch,
£xax£p(.) '{z xal zp. Va. — |xa/£a^ai, xai sup. I
ut coni. D praef. XX\'II. — xaX).'X£AOC La.
a-^ai, Vn. 9. jtpaxuoxiv Vb. — 96pixr,v 1 8. xEpuxiov S S\V Ag Vab Lab Pcd, xr,pux£'.ov
Va. 10. ix£va/.'.ov \'b. — lupaxo-jwv Pac edd. ante S, B, xT,pux£Tov D Sch. 10.
Ag edd. inde a B, lupaxouaiov rell. — Xilav Pd. — piyTvov La Ag Pcd, 20. xaX-
8k xal 0^x0; La. II. post 9ulav D /.ova Ag. — ya/.xEltov \'a (ambig.). —
inserit av. — xr,v *h6p[x. scripsi, xov ‘hopp.. xopxupa'a.)v Va edd., xopxuplwv cett. codd.
cdd. codd., cf. VII 18,6. I 38,8. V 3,1. 21. /,T,o’'o'j M, loxlv Audoj Va, 9r,XT,aloj, 'i
V 27,6—12. 279
5x£cpa}.'?]V x.aT£aYY] t£ aoTY]v Tipoc tov ycdY.ov, xai I/. too Tpaop.aTo; Y][jipaL?
0 7 T£pov
( a7U£8'av£V 00 7:oWoa(;. ’H>.£roi ulv Br, tov poov oczz cd[xo(,Ti zvoyov
v.yG £[j.£ avacrz£’ja^o[jivTjC £VTaud'a 6[X00 toTc 077 X 017 sdpdd-T^ /w£i[X£Voc.
sup. Y), La, 2. Ta; I7 Vb Lb Vn . 3. yal Ivvaut^a opou 077. La, 15. |j.£v8£0)v
dva&'rj[JLa"t. , <A> b e. a super i, La. 4. M, [jL£§£oiv Vb. — TOU ins. ante d 77 axTi(7 ai
xavaX£i 7i£t.v, B xavd '/_wpav £av, Kays. 1. 1. ’Avauyj 8 av ex em. Sylb. edd. cett. —
p. 1094 y.aTot y. £dv plvciv to dvd^pa ddvYjpa? MLb VnPacd. — dyawuu Ag Vb,
£'/pa, cf. IV 21, 11, 27 8, Sch praef. Pau- Va marg., dp'/_auuv, in marg. dp^aiong, Pa,
saniam ut II 28,7 yard ywpav d£i 7i£t,v to — £77’ 7.UT0 codd. edd. ante S, Sch, £77’
dvdd'Y)p.a scripsisse suspicatur, cf. Piat. auTfo cett. edd. ex emend. Schneideri,
Syncr. Dion, et Brut. Cap, 5, lacunae sig^num Pd, cf. VII 17,6 19. \xz A codd. —
post yard ponunt D Sch. 8. yaMpaia om, £V!>a 8
’
Lb. — £ 3'Y]X£v La. 20 . iJii.v 8 aToi
coni. C, scribunt SW D Sch, 12. dvaarrjvai cd[.i.£vot, A B Sch Pacd Ag La Vb, [3t,aaad-
M Ag La, 13. d. 77 £dai3 £v Pd. — dcp^^vai Ag [ji.£V 0 (. cett. edd. Preger, y_£pji,d[j.£V0(, Va,
Vb. — 0 Ag. — 'Hpaiou om. La, 14.
280 HAIAKQN A.
auToT(; y£vo^ t£ "EXXtjVixov xai a^o ’Iwvia^ Igtiv, oIkougi hh x%b S^aMcrdY]^
1 . xo [J.£V 8ri codd. Sch, ^ jji.£v 8 t) edd. cett. — A Ag Vab Lab Pcd huic libro adiungunt
^ Tc6).t,?Sch praef., probat Kays. Ib. f.Ph. 1854 £TT£xai 8e p£xd xouxo ex initio libri
p. 416, /.ai Troii? codd. edd. — pcvSiaioi? (la sequentis et eadem in fronte libri sequentis
81 Pa Vb. 2. S'aldxxYi? Pa. 3. xoT? Trpo? Vb, Tum x£lo? xou xwv Y)Xiaxwv loyou
Tcpc? om. Va. — Trpo? 2dvi^.^ Palmer. MS., Ag Pd, x£lo? Tiliay.wv xai dpy^r) xou
adoptaverunt hanc coniecturam Nibby in ov ov ov ov
Cap. I.
a. O. Strab. VIII 365. 383. Polyb. II 41. — liber den Namen AqtaXrk s.
V 24,11, aucli Kop. Ol Awpia? V 10,5 oder ol t6t£ Kop. V 17,5 genannt.
S. 195,9. dip’ 00 TTjV 7 '^v Trapd ^aGiAsto? l*/oojiv /tX., Casar griindet
die Kolonie Laus lulia Corintlms, vgl. Bd. I zu S. 382,2; aus unserer
Stelle ergiebt sicli, dass Paus. sie im vierzelinten Jabre des Mare Aurei,
d. h. im Jabre 174 niederscbrieb.
S. 195,11. Nacli Herodot wurden die Diyoper von Herakles und
den Maliern aus Doris, ilirer urspriingliclien Heimat, vertrieben, s. VIII
43, vgl. Strab. IX 434. Audi am Sperclieios lasst die Sage sie wolinen,
s. Strab. VIII 373 nacli Aristoteles. Scliol. Ap. Pliod. I 1212.
S. 195,13. Da die Arkader und Acliaier Autocbtlionen sind, die
Eleier aber niclit zu den drei poipai Awptstov gelioren, sondern ein be-
sonderer aus Aitolien eingewanderter Stamm sind, so liegt fiir Paus. liierin
ebd. Die fiinfzig Tocliter, die Selene von Endymion batte, sind die
fiinfzig Monate, nacli deren Ablauf das Fest in Olympia wiederkebrte, vgl.
Boeckli z. Pind. p. 138.
S. 196,6. 'Tir£pi 7rT:rjV hierzu bemerkt Paumier am Kand
seiner Xylanderausgabe: oi ok ^r^ioa t) Nrjoa vopyr^v, ol ok ’Iipi7r/asjav, Apoll.
p. 23 (= I 7,6).
S. 196,7. Im Etym. M. 426,29 heisst die Tocliter des Endymion,
284 V 1,4-11.
welclie von Poseidoii Mutter des Eleios sein solite (§ 8), Eurypyle, wie
man aucli an unserer Stelle init Unrecht liat korrigieren wollen.
S. 196,9. ’Ei:£tol Tcpmtov ToT£ — <ovop.ajl)7]jav, vgl. Tzetz. zu Lyc. 151
’E:r£'oi oi ’HX£toi dro rivo? ’Et:£ioo TraAaioTatoi. Epeier lieissen die Bevvolmer
der Landscliaft Elis regelmassig bei Homer, mir eininal in einer jiingern
Partie der Ilias aiicli Eleier, s. XI, 671. Der Xame ist abgeleitet von der
tripbylisclien Stadt Epeion, s. Busolt a. a. 0 . 234.
S. 196,12. Der Axi os ist der bereits Homer bekannte Hauptstrom
Makedoniens, vgl. Hoin. II. II 848. Time. II 99. Strab. VII 329, s. Tafel
de Thessalonica 287. O berliummer bei Pauly-Wissowa II 2629.
S. 196,13. 'IIpaxA£(oTai 01 irpo? MiArjTio xta., die peloponnesisclie Sage
war wolil durcb dorisclie Kolonisten nacli Karien gebraclit und wurde dort
lokalisiert und modifiziert. Paiiinier a. a. 0. glaubte zvvei verscliiedene
Endymions annelmien zu miissen, einen Konig in Elis und einen Kinder-
birten auf’ dem Latmos.
S. 196,14. Uber das Grabmal des Endymion vgl. VI 20,9. Sein
ddoTov am Berge Latinos (bei Milet) wird nur hier erwahnt; docb zeigte man
nach Strab. XIV 636 dort in einer Grotte sein Grab.
S. 196,18. Alxion und Ilyperoelios, wie der Vater des Oinomaos bei
Tzetz. zu Lyc. 149. 219 beisst, deuten auf Eigeiiscbaften des Ares
und sind wolil uicbts auderes ais Beinamen desselben, vgl. Thram er Perg.
55 A. IVeizsacker bei Koseber III 769. Ares wird ais Vater genannt
V 22,6. Diod. IV 73. Stepli. Byz. s. ‘'Ap-iva. Scliol. Pind. ( )1. 13,148. Scliol.
Apoll. Ivli. I 752. Tzetz. zu Lyc. 149.
S. 197,5. To £-' Ttp MupTiAoo t)avaT(p [xr^viixa i/, too il£oo, davon ist
melirfacli die Pede, vgl. VIII 14,10 f. II 18,2. VI 20,17. — Der Grund
des Gotterzornes mit £-( c. dat. bezeichnet, wie III 12,7. 17,9; [xv^vipia £x
I 23,2. 36,3. III 4,6. 10,5. 23,5. IV 24,6. 27,1 u. s., aucli |xr]vijxa c. gen.
1 14,7. 20,7.^ III 13,4. IV 26,6 u. s.
S. 197,7. oTi aoTov — oixTjV £iAov, elier erwartete man fjTouv, wie
VIII 34,4; iiblicli ist otxrjv aip£iv oline Akkusativ der Person, vgl. Antipb.
2 a 5. Dem. 21, 181. Plut. Arat. 25, oder aber aip£iv Ttva oline otxrjv, s.
ebd. £'f’
aT[xaTi dxoujup,eben dies wird ais Grund der Fluclit ange-
geben beim Scliol. Ilom. XIII 218; dagegen sagt Strabo nach Ephoros
II.
VIII 357, Aitolos sei von Salmoneus, dem Konig der Epeier und Pisaten,
vertrieben worden.
S. 197,8. £-£>.a7a^ To app-a, vgl. VIII 47,1 £-rjAa-£v ’E7X£Xa6to i-tuov
To apfxa. — Uber die Leichenspiele des Azan vgl. VIII 4,5.
S. 197,14. 01 d-oj£p.vuvovT£^ Ta £> 7.'jTrjy, wie III 1,6. IV 18,4 (xd xax’
oLoro'^), vgl. dvocYsiv £-1 xo j£|xvot£pov II 6,4, j£p.voXoY£to II 1,6 und das Sim-
plex j£{jLvuv(o II 30,5. Iler. I 95 oi p-Tj |^ooXop,£vot (7£p.vo’jv xd K£pi Kupov.
S. 197,15. ‘IlXioo cpaxlv Aoyicty -aioa £ivai, Augeas, oben II 15,1
Augeias, beisst Sohn des Helios z. B. bei Theocr. 25,54. Apoll. Rh. I 172
S. 196,7-198,9. 285
u. s., docli werden ihm aucli andere Vater gegeben; indessen ist aus den
ihn betreffenden Sagen ersicbtlicb, dass er nichts anderes ist ais eine Hypo-
stase des Zeus selbst.
S. 197,18. onp drj aXXoj [xiaOto, nacli Apoll. II 5,5 verlangte
Herakles Belolinung den zelmten Teii der Einderberden des Augeas.
ais
S. 197,20. Menios heisst der Fluss aiich bei Theocrit 25,15; da-
neben werden der Alpbeios und der Peneios ais Fliisse genannt, deren
Herakles sicli zn diesem Gescbafte bediente, s. Apoll. II 5,5. Diod. IV 13.
M. Schmidt N. Scliweiz. Mus. I 340 dacbte an den Anigros, der friilier
(Strab. VIII 346) Minyeios hiess. VI 26,1 erwabnt Paus. den Menios
wiederum, es war ein kleiner, durcb die Stadt dem Peneios zufliessender
Bach, s. Curtius 31. B ursi an 305.
S. 197,22. emulsa nacb Cap. 3,3 floli Phyleus nacli Duliebion,
ebenso Hom. II. II 629. Apoll. II 5,5, vgl. Strab. X 456.
S. 198,3. Too? Tcaioa? tous ^'AxTopo?, die Aktorionen oder Molionen
(Molioniden), Kteatos und Eurytos, vgl. II 15,1. VIII 14,9; nacli Hes. frg.
2 Rz. und Scliol. II. XI 638 f. waren sie zusainmengewacbsen ot^usi? ouo
lyovte? awfxa-a — xal aupiTScpuxoTS? dXXy^Xoi?, nacb Pberekydes frg 36 (F. H.
S. 198,9. ipxtjsv dr’ statt wxus ttoXiv xal wvopiaasv d.-’ aut^? (s.
z. B. III 1,2), vgl. IV 2,4.
ebd. Die Stadt Hyrmina erwabnt Hom. II. II 616, vgl. Scbol. und
Eustatb. ad b. 1 p. 304,14; zur Zeit Strabos war sie verscbwunden, nur
nocb ein Kiistenvorsprung bewabrte den Namen, VITI 341. Leake II 170
verlegte es an die Stelle von Kastro Tornese, den Ruinen eines mittel-
alterlicben Kastells auf dem Vorgebirge Cblemoutsi, dem alten Cbelonatas;
ihm folgt Frazer III 466, wabrend die Ansetzung von Boblaye 119, wo-
nach der Ort an der Siidseite der Bucht von Kunupeli, wo Reste altertiim-
licber Befestigung erhalten sind, zu sueben sei ,
von Curtius 33,
Bursian 308, Baedeker 331 angenommen wird. Erwahnung des Orts
aucb bei Stepb. Byz. s. v. (der nacb Eustalb a. a. O. p. 304,14 ein
Hyrmina und ein jungeres Horminai untersebeidet).
alteres Plin. IV 13.
286 V 2, 1-3,1.
Gap. II.
S. 198,11. xal ToX[X'(] xod Tai? -/jXixiai? dx[xaCovTojv, selir auffallen muss
hier der Pluralis r^Xrxtai?, der sonst bei Paus. iiberhaupt niclit vorkommt;
nach dem Sprachgebrauch erwartete man viel eher r^Xr/ia xal Tai? ToX[j.at?,
wie VII 13,3 01 r^}dvJ.7. |xdXiGTa aoTwv xal TdXjxai? dx[xd^ovr£?, doch vgl. Ps.
Dicaearch. Mess. frg. 60 § 8 (F. H. G. II p. 262) twv koAitwv oi sTir-pavI-
GTaToi xat T7.i? fj/axiat? dx|xa'^ovT£?. Zu Grunde liegt bei Paus. das Bediirfnis
der variatio, vgl. IV 11,4 t?j t£ dXXy) -rpoiEfi-ia xal Tai? six-stpiat? sttI 'ito/A
von 360 Kleonaiern, die im Kampf gegen die Molioniden niit Herakles aus-
zogen und nach heldenmutigem Kampfe den Tod fanden.
S. 198,13. KoptvDuov £jra77£iXa/,/Ta)v — d7:£XT£'v£ G'pd?, die absolute
Konstruktion, obgleich das Subjekt derselben ais Objekt beim Verbum
finitum erscheint, vgl. Bd. I zu S. 14,4.
S. 198,14. d-£XT£tv£ — £v KX£(ovai?, vgl. II 15,1. Pind. 01. 11,31,
dazu Mnas. b. Schol. (F. H. G. III 151 frg. 9). Apoll. II 7,2. Diod. IV'
33. Piat. Schol. Phaed. 89 C.
S. 198,18. (xrj fiir od, s. Bd. I zu S. 47,9. 383,7.
S. 198,19. 01 o£ in der Apodosis, s. Bd. I zu S. 416,3. IX 5,5. 32,10.
S. 198,21. MoXiVrjv illaHat 'faalv £-1 Toi? -oA£[xio!.? xa.Ta'pa?, vgl. Plut.
Oam. 1.3 apa? {}£|X£vo? £~l tou? -oXiTa?.
Ausdruck, vgl. V 2,4. 6,8.VI 4,1 (Sch, dXildvTa? codd.); etiI to •;:a 7 xpdTiov
V 8,8; EGEpyEGila!, oline Angabe des Zieles V 8,9 (hier auch EGxaXEiv). 9,1.
Verschieden ist £-1 tov a 7 wva iXilEiv V 2,4.
abweichenden X0701 acceptiert und die von Paus. verteidigte Version aus-
driicklich abgelehnt, vgl. Kalkmann 84, welcher sicli gegen Wellmann
de Istro Callimachio p. 114ff. wendet, nach dem Istros die Quelle von
Paus. ware.
S. 199,3. von Kypselos geweihte Zeus-Statue war
Diese goldne,
nach Strab. VIII 353 ein j^uprjXaTov, also aus Goldblech getrieben; nach p.
S. 198,11-200,6. 287
378 aucii ziemlicli gross, suixsYsBr;?; eben daraiif bezieht sicli Piat. Phaedr.
236 B : 0 Xo[i. 7:ia axdibf]xt. Ais Ku4ȣ-
Ttapa xo Kol»£At 6 (bv ava9Y]|xa acpopVjXaxo? £v
’
1346 A, 32 (vgl. Siiid. und Phot. s. v.) hatte Kypselos gelobt, wenn er
die Tyrannis von Korintli -erhielte, das Vermbgen der Untertlianen den
Gdttern zu weihen; er liabe dann zebn Jahre lang den zebnten Teii ihres
Besitzes eingezogen nnd davon sein Weibgesclienk bergestellt. Hingegen
ware nacb Didymos bei Suid. Eplior. b. Diog. Laert. I 7,2. Scbol. Piat.
1. 1. Periander der Weibende gewesen. Nacb Agaklytos bei Suid. und
Phot. s. V. stand die Figur iin Heratempel in Olympia, wo sie Paus.
jedoch nicbt erwiibnt. Fur twan gler Bronzefunde aus Olympia 31 yer-
mutete, die Statue sei Gap. 17,1 in der dort von den meisten Herausgebern
angenommenen Liicke erwabnt gewesen; allein obschon aucb wir dort
eine Ltlcke annebmen, wiirde docb die Bezeicbnung Ip 7 a airXa auf diese
Statue kaum passen, wie Purgold Hist. Aufs. E. Curtius gewidm. 228 A. 1
bemerkt, ebenso Wernicke A. Ib, IX 103. Flascb bei Baumeister 1104
A. 2 mochte die Erwahnung in der Liicke Gap. 17,4 sucben; dann kdnnte
die Figur freilicb nicbt in der Cella, sondern miisste im Pronaos oder
im Opisthodom gestanden baben, denn die Figuren der Cella zablt Paus.
in bistoriscber Reibenfolge, in der sie dort standen, auf; vgl. Gurlitt 409
A. 11 Am wabrscheinlicbsten ist die Annabme von Purgold Gurlitt 352
.
,
u. a., dass die Statue zur Zeit des Paus. sicli nicbt mehr im Heraion be-
fand, wenn sie aucb zur Zeit Strabos nocb dort gestanden baben niuss.
S. 199,5. Gouvai a'.piatv oouvai cum inf. die Erlaubnis geben,
vgl. III 11,6. Her. VI 14 £ 0 (ox£ — £v a~r[k'Q ava^pacp-^vai.
S. 199,8. arJj xu)V ’Ic;9p-uov £ip 7 ov, bier ist diro ungewobnlicb, vgl. I
4,2. 38,7. II 24,1. III 6,5. 8,3. 9,12. V 2 2
,
. 3. 4. 21,5. 13. VI 3,9. 16,2 u.
s., docb vgl. II 22,8 diToxpait-^vai x- ?,
7 dagegen III 21,5 dirorpaTr^vai x^g.
Gap. III.
S. 200,6. £z IIuXou xob £v xfj ’HX£G, dagegen VI 22,5 IloXoo x-^g h xr^
I
288 V 3, 1-4,1.
O., ais Heerftilirer der Epeier vor PVoia (Hom. II. II 620) Avird er von
Hektor erlegt (XIII 185 ff.).
S. 201,4. Tlialpios Avird ebenfalls ais Anfiihrer der Epeier vor Troia
(II 620) und ais Freier der Helena genannt (Apoll. a. a. O.).
S. 201,8. Die Homerstelle, Avelclie Paus. bei der Ei-Avabnung des
Amarynkeus und Diores im Auge liat, ist II. H615ff. Mit Bezieliung auf
diese spriclit Strab. VIII 341 von vier p.lpY) von Elis. — Diores fallt vor
Troia, II. IV 517 ff.
S. 201,13. xo o£ dvojJia xtp Tcaiol sdsxo 6 HoXu^svo? xaxd cpiXGv xxX., ein
Kind nacli einem Freunde zu benennen, entspriclit griechischer Sitte, s.
den die Kdnige der Dorer zura Fiilirer des Zuges nelimen sollen, ist ilinen
unbekannt, niclit aber dem Orakel, dalier der bestimmte Artikel, Avie Cap.
4,3 xov IlsAoTrioYjv oder IV 15,6 xov ’A97]varov — aujxpouXov. — Wie der Drei-
augige zur Bezeiclinung des Oxylos Averden konnte, d. li. des Aitoler-
stammes, ist niclit klar; man liat vermutet, dass die Aitoler eine Gottlieit
verehrt liatten, die Avie der Zeus auf der Larisa (II 24,3) dreiaugig dar-
gestellt Avurde, s. Bd. I zu S. 442,9. Ubrigens Avar nacli Apoll. II 8,3
Oxylos selbst vielmebr einaugig und wurde ais der Gesuclite erkannt,
da man die zAvei Augen des Pferdes, auf dem er sass, zu dem seinen
hinzureclinete.
S. 200,6-202,14. 289
auf dem Markte in Elis befand, nicht iiberein, vielmehr war nach dieser
Oxylos der zehnte Nachkomme des Aitolos.
S. 202,6. doEXcpal —
^ciav ai p-Y)X£p£?, sie hiessen Gorge und Deianira,
(1897), III 27 Anm. 3 ais den Eponymos von Therma, dem Ort, wo die
aitolische Landsgemeinde ihre Wanderversammlung abhielt (Strab. X 463).
Gap. IV.
kleiden Eleios Konig in Elis war und Dios anderwarts nicht nachgewiesen
werden kann. Letzterer Grimd will freilich nicht viel besagen, da dasselbe
bei Namen der mytliologischen Zeit oft vorkommt; auch ist zu bemerken,
dass die gleiche Namensform im folgenden § wiederkehrt, womit die Wahr-
scheinliclikeit, dass kein Fehler der Uberlieferung vorliege, waclist.
S. 202,16. 7cpoxpih'^vat dk dcp’ sxaTsptov arpatuorr^v Iva xtA., die Ge-
scliichte ist ausftihrlich von Strabo VIII 357 nach Ephoros erzahlt.
S. 202,17. 01 G£ — TtpoTayhevrs? Asyixsvoc -^v xal llupar/jxrj?, zuin
Singularis des verbum finitum vgl. Gap. 17,9 rjVioyouvTS^ — Hijoc iaxiv —
xal ’Aax£puov. 10. 21,15. 22,2. VII 3,3. IX 13,5. 36,1. X 9,6. 13,10. 20,3;
dagegen X 22,3 Ko|xpoujxo^ oi spYacjapLsvoi xal Mlpsaxopio^ -^(7av; s. Bernhardj
Wiss. Synt. 417, der jenen Sprachgebrauch ais affektiert bezeichnet.
xa [X£v aXXa £ra.j£v i-l xoi? auxcuv [xsv£iv, dieser Vorgaug
S. 202,20.
hatte ein Analogon z. B. in der Argolis, wo die Dorer sich ebenfalls neben
der alten Bevolkerung ansiedelten; mit Paus. stimmt iiberein Strab. VIII
354, nach Ephoros dagegen (bei Strab. VIII 357) wurden die Eleier aus
dem Lande vertrieben, was weniger glaubwiirdig erscheint, s. Busolt, die
Lakedaimonier 148. —
Diese friedliche Eroberung ist um so eher denkbar,
wenn die Aitoler, wie Gap. 1,3 sagt, urspriinglich aus Elis stammten. Auf
Verwandtschaft der beiden Stamme deuten in der That gemeinsame Eigen-
tiimlichkeitendes eleischen und aitolischen Dialekts, s. Busolt Gr. G.
1’^
232 A.und war eine solche vorhanden, so ist es leicht zu begreifen,
3,
dass nach Gap. 15,12 die Eleier die Heroen der Aitoler wie ihre eigenen
verehren konnten.
S. 203,1. x£ dTt£v£ijX£ ylpa, so schrieb von den Herausgebern
Aup
zuerst Glavier, wahrend seine Vorganger und nach ihm Siebelis Au
lesen; allein der Grund, den Glavier anfiihrte „ 7 £pa. ne se prend guere
pour les honneurs qu’on rend aux dieux“, war falsch, wie Siebelis durch
Verweisung auf VII 25,12. VIII 42,6 darthat. Auo ist aber doch das Rich-
tige, denn es giebt einen passenden Sinn, wahrend Au einen im Zusammen-
hang wertlosen Gedanken dazwischen wiirfe. Eiir die Ehrung eines Heros,
um die es sich demnach handelt, ist 7 £pa., wie Er a z er richtig bemerkt,
mehrfach gebraucht, vgl. IV 3,9. 30,1. V 16,7. VIII 2,4. 9,7.
S. 203,4. xou? dvilpwrou? ix xojv xa>[Xojv — xax£lO£iv £-£'j£v £? XYjv xroliv,
demnach hatte die Stadt Elis schon zu Oxylos’ Zeit bestanden; Strabo VIII
336 und Diod. XI 54,1 berichten dagegen, sie sei erst nach den Perser-
kriegen gegriindet worden. Siebelis meinte, diese Angabe sei „de restituta
et amplificata urbe“ zu verstehen, allein diese Meinung wird durch die
beiden Gewahrsmanner direkt abgelehnt, indem sie die Stadt Elis zur an-
gegebenen Zeit aus }x'.xpal TirAEis (Diod.) oder xd){xai, 6^]xoi (St,rab.) entstehen
lassen. Jedoch spricht die Wahrscheinlichkeit dafiir, dass schon die ein-
dringenden Aitoler hier zur Stiitze ihrer Herrschaft einen festen Platz
anlegten.
S. 203,6 ff. Gurtius 46 nimmt keinen Anstoss an dieser Erzahlung,
vielmehr findet er es wahrscheinlich, dass gleichzeitig mit Oxylos Achaier
unter der Fiihrung von Pelopiden nach Elis eingewandert, die Pisatis ok-
S. 20244—204,1. 291
kupiert und einen selbstandigen Staat gegriindet haben; dafiir spreche die
Nachricht des Ephoros bei Strab. VIII 357, dass vor den Aitolern die
Acbaier die Verwaltung der olympischen Feier gehabt hatten. Allein diese
Nachricht des Ephoros ist verdachtig, sie kdnnte recht wohl, wie Busolt
die Lakedaimonier 161 A. 118 ausfiihrt, ihren Ursprung in dem Bestreben
haben, das legendarische Ansehen der Olympien dadurch zu erhohen, dass
ihre Stiftung und Eutfaltung zu hochangesehenen Festen mit dem machtigen
Pelopidenhause in Verbindung gebracht wurde. Ein achaiischer Staat wird
auch durch die Lokalisierung des Pelops in Pisa noch nicht gesichert, und
eine |i.oipa ou ttoXXiq ist zur Schaffung eines solchen nicht geeignet.
S. 203,9. Zu Damasias vgl. VII 6,2, zu Penthilos III 2,1.
S. 203,10. Ttp os^O^ukp ITispiav pilv ^uvaixl ovojxa sivai, zum Dativ
Tw ’0^. vgl. den krit. App. zu I 17,2.
S. 203,13. haTTTouaiv auxov ot Iv Tconqcrdpisvoi X'^ tcuXy) xo [xv^pia,
da, wo sein Grab ist, Heros auf; wird Aitolos sein Grab im
halt sich der
Thore angewiesen, so soli damit der Stadt sein Schutz gesichert werden;
so erhalt Koroibos sein Grab zur Verteidiguug des Landes an der Grenze
VIII 26,4. X 27,1, und werden Laomedons Gebeine iiber dem skaiischen
Thore beigesetzt, vgl. Serv. z. Verg. Aen. II 241. Lobeck Aglaoph. 281
A. Frazer bemerkt, es konnte in dieser Erzahluug von der Bestattung
des Aitolos im Thore eine verblasste Erinnerung an ein Menschenopfer
vorliegen, das bei Gelegenheit des Baues des Thores dargebracht wurde;
Thatsache ist, dass noch heute in Griechenland eine Henne, zuweilen mit-
samt ihren Kiichlein, oder auch ein Hahn, ein Widder oder ein Lamm,
ohenbar ais Ersatz eines Menschen, bei Grundsteinlegungen geschlachtet
und der Korper des getoteten Thieres unter dem Grundstein vergraben
wird, vgl. B. Schmidt, das Volksleben der Neugriechen und das hell.
Altertum 196 ff. —
Dass die Grabstatten in der Kegel vor die Thore
verlegt wurden, meistens an offentliche Wege, ist bekannt, Bestattungen
innerhalb der Stadt, wie sie gelegentlich auch vorkommen (s. Pind. P. 5,87 ff.
Paus. I 43,2. 3) sind stets eine besondere Auszeichnung, vgl. Rohde Psyche
I^ 160.
S. 203,16. eva-yiCst 0£ 6 ')fufi,vaaiap;(o?, wie hier ein nicht priesterlicher
Beamter fiir den Staat das Opfer besorgt, so geschieht es V 13,2 (Oooutrt
o£ auxtp xai vuv sxi oi xaxa Ixo? xa? dpX^-^ l'/ovx£?). Zu Athen hat der Pole-
marchos die Aufgabe xoic rcspi 'Ap{x6oiov iva-yiCstv, s. Poli. VIII 91, und in
Plataiai ist es der Archon, der das fiir die bei Plataiai Gefallenen
besorgt, s. Plut. Arist. 21.
Da Iphitos auch zu den Nachkommen des Oxylos gehort,
S. 203,18.
so ware er nach Paus. nicht Konig gewesen; indessen solite man doch
meinen, dass es der Konig war, der zuerst die Funktionen des Hellanodiken
besorgte, und so wird denn auch Iphitos bei Phlegon frg. 1 (F. H. G. IIT
604) ais Konig bezeichnet, und Konige kennt auch die Inschrift I. G. A.
n. 112 (vor 580).
S. 204,1. 'Tcpixo? — YjXixiav xaxa Auxoupyov xov ypa^iavxa AaxsSaipioviois
xou? v6|xou?, vgl. Athen. XIV 635 F Gtto Tiavxov aupcpuivuis iaxopsixat (Auxcup^ov)
19*
292 V 4,5—8.
jjL£Ta Tou ’I<piTou Too ’HX£to'j TTjV upwrrjv apii)|xrji)£i 7 av tojv ’OX'J|xt:uov bsaiv oia-
Osivat, s. z. B. Aristoteles bei Pliit. Lyc. 1, der sicli daraiif stiitzt, dass er
auf dem Diskos des Ipliitos die Namen der beideii gefunden habe. Indem
Paus. diese tlberlieferung gut lieisst, gerat er in AVidersprucb mit seiner
.Angabe in III 2,4; walirend er namlicli dort den Lykurg zur Zeit des
Agesilaos, d. li. c. 880, seine Gesetze geben lasst, setzt er ihn hier Imndert
Jalire spater an, indem er ilin zum Zeitgenossen des Iphitos macht, mit
dem die Olympiadenrechnung begirmt (Cap. 8 6 ). Uber die Zeit des Ly- ,
kurgos herrschte grosses Schwanken (s. Plut. a. a. O.), iind Paus. tblgt eben
bald dieser bald jener Quelle; wahrend z. B. Eratostlienes den Lykurgos
in’s Jahr 884, die erste Olympiade aber 776 ansetzte (Clem. AI. Strom. I
p. 403 P.), will ihn Eusebios nach Apollodor um etwa hundert Jahre her-
imterriicken. Timaios dachte an zwei Lykurge (Plut. a. a. O.), und riclitig
ist, dass der spartanische Gesetzgeber und der olympische Lykurg nicht
identiliziert werden konnen; dieser letztere jedentalls (s. Bd. I zu S. 703,12)
ist so wenig wie Iphitos eine historische Persoiilichkeit, sondern eine my-
thische Eij^ur, beide sind Landesheroen, auf die durcli die Sage die Stiftung
von Festen zuriickgefiihrt wird, vgl. Wilamowitz Ilom. Unters. 284.
S. 204,2. xov d^tova oisihjXcv, ebenso 7,9. 8,5. 16,4. oidbsjtc 4,7. 20 2
, ;
Schubart hatte also keiiie Ursache, (’ap. 8,5 Z. f. A. 1847 S. 220 kihrjxsv
zu verlangen, weil das Korn positum audalle, da l\aus. sonst das Simplex
setze; letzteres ist allerdings hautig, vgl. 11 32,2. III 10,1. 11 2
,
. 14,1.
18,16. IV 33,2 bis. V 1,4. 9,4. 16,2. (i, aber Paus. liebt die Abwechslung;
so sagt er audere Male auch zpoTibsva'. d 7 (uva II 15,3. 27,4. III 12,1. 13,7.
TToiEiv II 1,3. V 8,2. 9,4. III 12 2
,
. xothirravai III 12,2; auch d-siv, das AVort
fiir „feiern“ (11 24,2. 35,1. V 9,1), wird gelegentlich fiir das gewolmlichere
TiOevat gesetzt, vgl. II 1,3. 2,2.
823 Jahre vor dem Consulat des M. Vinicius (30 n. Chr.), also 793 v. Chr.
Solinus endlich sagt, das Ereignis sei eingetreten 408 Jahre nach Troias
Fall (I 28 ed. Momms.).
£v toL e/oujiv
S. 204,5. ’0Xup.-i'av tou X 070 U or^Xtoato, dies Ver-
sprechen hat Paus. eigentlich nicht gehalten, denn die einzige Stelle, welche
hierher gezogen werden konnte, Cap. 8,5, giebt den Grund nicht an.
S. 204, 6 . cpbctpoixsvrp — ut:6 voaou Xoipuooou^ erinnert an Thuc. I
S. 204,8. xat ot -posTayll^vai' cpaaiv utto xr^^ IIuiKa; xtX., wie hier die
Erneuerung der Spiele in Olympia auf direkten Befehl der Pythia zuruck-
gefiihrt wird, so hat Phlegon in frg. 1 mehrere delphische Orakel, die fiir
Olympia eintreten.
S. 204,1-21. 293
oXup.7U7'6tov (VI 22,3) genannt wird; vgl. lerner VI 4,2. 13,10. 6,3. 8,1.
sie nur eine Copie der, wie Plut. Num. 1 erzahlt, von Hippias von Elis
zuerst ausgearbeiteten und veroftentlichten Register der olympischen
Sieger im Wettlauf waren.
andern attributi ven Bestimmung versehen ist, vgl. z. B. IV 1,10 xoo ’0pxt-
Xoyou Tov or/.ov £v xT| M£ 77 Y)vi 7 27,1, vgl. H. Hitzig Weit. Beitr. 11. Kriiger
§ 50, Vll 9,8.
nicht teilnahmen (lier. VII 202), nach dem Isthmos (Her. VIII 72);
ebenso waren sie bei Salamis nicht dabei, und bei Plataiai kamen sie zu
spat (Her. IX 77); vgl. auch V 23,1.
des Bundesheeres gebildet hatten, thaten sie sich a. 421 das ist [lera —
06 TioXuv ypri^ov —
mit Argos, Mantineia und Korinth unter Zuziehung
der chalkidischen Stadte in Thrakien zusammen (Thuc. V 27 31), und —
ais 420 Sparta mit Theben ein Biindniss schloss, brachte Alkibiades
a.
p.£X7 TtoXov ypovov X 30,4; ypovov ok 00 p.£X7 tuoXov VIII 27,11; vgl. {X£x ou
7:0X6 I 11,4. HI 3,7. IV 9,4. 24,6; jx£X7 6^ 06 7:0X6 VHI 50,3; 06 p.£T7 7:0X6
IV 26,4.
Gap. V.
Aristotimos, der sicli iiachlier der Herrscliaft iiber Elis be-
machtigt, wird von Kylon getodtet. Die Byssospflanze in Elis.
Das Samikon. Tripliylien init der Stadt Lepreos. Griindungs-
sagen. Fluss A nigros. Grotte der Anigridischen Nymphen.
(vgl. z. B. Gap. 14,8. 27,6), doch besser ais ein Folgesatz ist der von der
llberlielerung gegebene absolute (limitative) Intinitiv vgl. Piat. Legg. ,
857 C Coi 7£ £v To) 7rapv/Ti Xrfsiv; dann aber wird die Einschiebung von
Tov X070V notwendig, vgl. z. B. IV 20,12 Totoi p-U./ r^piv y.ai ojTEpov 0 UUpxa-
6ixo? X070; £7:£$£iai. V 14,10. 21,1.
S. 205,16Die beidcn naturhistorischen Bemerkungen stehen an
tf.
1851, 316. Yates Textrin. antiqii. 267 ff. Brandes Jahresber. d. Ver. v.
haben (s. Heberdey 67), Paus. zu Schiffe von Elis kommend zu denken,
da das Samikon keinen Hafen bat, obwohl dieser Umstand die Moglichkeit
einer Landung nicht ausschliesst; es ist aber ganz wohl moglich imd
das walirscheinlicbste, dass die hier gegebene Orientierung aus dem
Periplus stammt —
dessen Spuren sicli aiick im Folgenden deutlicli
nacliweisen lassen, —
ohne dass Paus. selbst den Seeweg gemacht zu
haben braucht.
S. 206,2. Ea es keinem Zweifel uiiterliegt, dass die auf der Er-
hebung des Kaiapha-Gebirges belegenen Euinen die der alten Stadt
Samikon sind (s. Gap. 6,1), so ist damit auch das ganze ywpiov, das den
gleiclien Namen fiihrte, ais die am Fuss der Burghohe sicli hinziehende
Ebene bestimmt. Der Cliarakter der Gegend liat sich freilicli seit der Zeit
des Paus. sehr verandert, denn die kleinen Seen von Kaiapha, westl. vom
Kaiapha-Gebirge, und von Agulenitza, der sich jenem nordlich anschliesst,
waren im Altertum sicher noch nicht vorhanden. Man vermutet, dass der
Narne Makistos, der bei Her. IV 148. Xen. Hell. III 2,30. Strab. VIII
345 u. s. genannten Stadt im triphylischen Elis, mit Samikon identisch ist
und urspriinglich den heute Kaiapha genannten Berg bezeichnete, s. Leake
I 49. Boblaye 134. Curtius 78. Bursian 282. Baedeker 327.
Philip pson 326.
S. 206,3. Nach Strab. VIII 344 lag Lepreos oder Lepreon 40
Stadien vom Meere und 100 Stadien vom Samikon entfernt; dadurch er-
giebt sich mit Sicherheit, dass die auf einer Bergzunge nordlich iiber dem
Thale von Strovitzi gelegenen Reste einer hellenischen Festung zu Lepreos
gchorten. Erhalten haben sich Quadermauern mit Tliiirmen und Thoren,
weiterhin hochaltertumliche Polygonalmauern aus viel friiherer Periode;
auf der Akropolis auch Fundamente und Bauteile eines kleinen dorischen
Tempels. S. Dodwell Reise II 2,200. Leake I 56. Boblaye 135.
Curtius 83 mit Taf. 4. Bursian 278. Baedeker 325. Boutan, Archive
des miss. scientif. et litter. Ser. II T. I 202.; Abbildungen der Ruinen
Exped. de Moree I pl. 50 ff.; iiber den Tempel Dorpfeld A. M. XVI
259; vgl. Bull. de corr. hell. XV 655.
ebd. 01 Asirpsaxai pioipa sivat twv Apxaotov, Triphylos, von dem das
Land seinen Xamen liat, ist ein Sohn des Arkas, s. Polyb. IV 77, der
Triphylien ais das Ende Arkadiens gegen Westen hin bezeichnet, wie auch
Dikaiarch bei Cic. ad Att. VI 2,3 und Skylax 44 Arkadien bis ans Meer
reichen lassen; vgl. feriier Xen. Hell. VI 1,26. Callim. Hymn. in lov. 37 fP.
Strab. VIII 337. Eleier waren die Triphylier im Grunde genommen nur
dem ofhziellen Namen nach(Busolt d. Lakedaimonier 171), und eben des-
halb wird gelegentlich die Triphylia von der Eleia unterschieden, wie das
in den Anfangsworten von § 3 geschieht.
S. 206,6. Arist. Aves 149.
S. 206,7. Von den drei Wegen nach Lepreos, die Paus. hier nam-
haft macht, entspricht der erste, von Samikon her, dem heut dort fiihrenden
Kiistenweg, der iiber die Dorfer Zacharo, Piskini, Kallidhona und Gyph-
thokastro iiber die Alvena-Berge geht und ca. 5 Stundeii in Anspruch
S. 206,1-207,3. 297
nimmt, vgl. Baedeker 326 f.; der Anigros (s. iiber diesen § 7) bleibt da-
bei zur Eechten. Der zweite Weg, von Olympia kommend, war vermutlich
der direkte Gebirgspfad durch das triphylisclie Hochland, Curtius 87.
Bedenken erregt der dritte Weg von Elis nach Lepreos; Curtius nimmt
an, er sei oberhalb des samiscben Vorgebirges am Eande der Berge ge-
gangen; Frazer III 477 legt ibn iiber Krestena, den Hauptort des nord-
lichen Triphyliens, spricbt sich aber I p. LXXXI dahin aus, dass Paus.
hier entweder seine Quelle missverstanden oder sicli geirrt habe, oder dass
ihm seine Xotizen verloren gegangen seien. Heberdey 68 bemerkt, dass
man liberhaupt nicht begreift, was neben den Wegen von Samikon und
Olympia noch eine dritte Strasse von Elis her solle, und vor allem, dass
die Angabe, der langste der drei Wege (und das ware doch der von Elis)
betrage nur einen Tagemarsch, unmoglich ist, da die Entfernung Elis-
Lepreos zu bedeutend ist. Heberdey denkt event. an eine Verderbnis, dass
etwa anstatt Elis Heraia, ostl. von Olympia, gemeint sei; doch zieht er es
vor, auf eine Herstellung zu verzichten, da ihm die ganze Notiz so mitten
zwischen der Erdrterung iiber die Zugehdrigkeit von Lepreos zu Arkadien
oder Elis und der Sage von dem Heros eponymos der Stadt hochst ver-
dachtig vorkomint. Wir haben jedoch seinen Voi'Schlag aiifnehmen zu
diirfen geglaubt und 'Hpaia? in den Text gesetzt.
S. 206,10. Uber die Wettkampfe des Lepreos mit Herakles vgl.
Athen. X 411 C. 412 A und B und Ael. v. h. I 24, die ihn Lepreos,
Sohn des Kaukon, Enkel des Poseidon nennen, wahrend er beim Schol.
Call. in lov. 39 Lepreas, Sohn des Poseidon, heisst.
S. 206,11. exaxepo? ^ouv auxoiv, zur Wortstellung vgl. III 15,7 tovos [xIv
siaiv at iroXet? auTat xa. ^oava xov xpotrov iopuplvai, und zu IV 31,10; doch ist
zu bemerken, dass die natiirliche Stellung £x. auxwv fl. ebenfalls iiber-
liefert ist.
zur Verwendung kam (Cap. 14,2), vgl. den krit. App. Topffer att. Geneal.
217 A. 2. meint, dass Lykaon, nach peloponnesischer Landessage der Vater
des Kaukon, urspriinglich wohl wesensgleich sei mit Zeus Lykaios und
Lykurgos, deren Graber und Heiligtiimer sich neben dem Grabhtigel des
Kaukon befanden.
298 V 5,0-11.
111 9,12. VII 15,8. VIII 54,3; vgl IV 8,11 £ 1^72 i-axoXouihiv.
[J-y; —
ebd. o-oT£ — 7 £voiTo, der Optativ im Xebensatz, wo er durch kein
Ilaupttempus im regierenden begriindet wird, also fiir Coniunctiv mit av,
ist bei vielen Spiitern sehr iiblich, s. Bd. I zu S. 47,3, vgl. Schmid Attic. I 98.
S. 207,15. AVas Ihuis. von hier ab iiber den Anigros und dann weiter-
hin Cap. 6,1 —3 iiber Arene und dessen Identitiit mit Samikon sagt, ist im
Hinblick auf den dasselbe behandelnden Passus des Strabo p. 343 sqq. zu
beurteilen. Es ist nachgewiesen (vgl. Niese Ph. AI. XXXII 282, der
Artemidor fiir die (puelle halt; Heberdey 68 f.), dass Strabos Schilderungen
der Ortlichkeiten teils einem Periplus, teils einem llomerkommentar, resp.
einer Darstellung der homerischen Geographie entnommen sind. Enmann
hat in den flb. f. l^h. CXXX 510 If. die Vermutung ausgesprochen, dass
Paus. hier zwar nicht auf Strabo selbst, wohl aber auf Strabos Quelle Be-
zug nimmt, in polemischer Absicht (vgl. vornehmlich S. 207,16 f.), und dass
ihm dabei wesentlich der Periplus, wahrscheinlich des Artemidor von
Ephesos, vorgelegen habe, aus dem seine Einspriiche gegen Strabo stammten.
Andrer Ansicht ist Heberdey a. a. 0., der durch eine Gegeniiberstellung
der entsprechenden Abschnitte aus Strabo und Paus. zeigt, dass Paus. den
grdssten Teii seiner Schilderung dem Homerkommentar entnahm, daneben
S. 207,3-208,7. 299
aber ebenfalls einen Periplus benutzte, wahrend seine Einwande und Zu-
satze von ihm selbst herriihren und auf Autopsie zuriickgehen, die hier
sicher vorausgesetzt werden rauss.
S. Das Lapitliosgebirge sind die heut Kaiapba und
207,16.
Smerna genannten Berge, Bursian 268; vgl. Curtius 88.
S. 207,17. Der Akidas, der nach § 9 friiher lardanos geheissen
haben soli, ist wohl init dem bei Strab. 351 genannten Akidon identisc-h; nach
Bursian 281 ein Bach, der siidostlich vom Anigros vom Kaiaphaberge
herabkommt und jetzt in die Lagune von Kaiapha iniindet. Boblayes
Karte nennt den bei H. Isidoros miindenden Fluss Akidas, Curtius den
dstlichen, vom Alvenagebirge kommenden Nebenfluss des letzteren. Ubrigens
meint Bursian a. a. 0. A. 1, dass Strabo, bei dem der Akidon zwischen
Neda und Alpheios genannt wird, aus Versehen anstatt des Pamisos oder
Anigros den Akidon genannt habe.
S. 207,21. Der lardanos kommt bei Hom. II. VII 135 vor, vgl.
Strab. p. 342 u. 347 und unten Cap. 18,6.
S. 207,22. av&po? ’E'f£atou, ist nach gewohnlicher Annahme
damit
Artemidoros von Ephesos gemeint, oben zu S. 207,15 und Gurlitt 451,
s.
XTjv x£ axjxGa xal auxo cprjjtv £ivai xo uoiop, ahnlicli Thuc. II 49,1 7rv£0[J.a axoirov
xal 6uad>o£? Yfi£i; nach Fischbach Wien. Stud. XV 185 kommt das Wort
in dieser Verwendung nur noch bei Cass. Dio LlII, 29 und Gregor. Nyss. II
p. 379 D vor.
S. 207,24. Mit den Qiiellen oirip ’Iojvia^ meint Paus. vielleicht die
heissen Quellen von Hierapolis, von denen Strabo XIII 629 fg. ahnliches
erzahlt.
S. 208,1. Dieselben Sagen iiber die Entstehung des iibeln Geruchs
des Wassers bei Strab. VIII 346; vgl. Ov. met. XV 282 f. Uber die auf
Benutzung gleichen geographischen Materials zuriickgehende Ahnlichkeit
der Notizen des Paus. mit denen des Strabo vgl. Enmann a. a. 0.
bes. S. 509.
S. 208,5. £? M£Xa'|X7ro6a. — xd» IIpoixou i)o 7 a.x£ptov, vgl. Bd. I zu
S. 425,15.
S. 208,7. £v xu) ^ajxixtp, vom ywpiov, Avie § 3 und 7. Heut noch finden
sich hart iiber dem Spiegel des Sees von Kaiapha ,,zAvei breite Hohlen, welche
nur mit einem Kahne zuganglich sind; sie bestehen aus zerkluftetem
Trachytgesteine, aus welchem Schwefeldiinste hervorsteigen und entziind-
liche Gase ;
aus verschiedenen Spalten dringen lauwarme Schwefelquellen
hervor, deren Wasser zum Einreiben und Einnehmen gebraucht wird^^,
Curtius 80. Vgl. Leake I 53. Boblaye 134. Boutan a. a. 0. 216.
Bursian 280. Baedeker 327. Philippson
326; dazu die Beschreibung
von Parts ch den Ergebnissen I 14, der aber nur von einer grossen
in
Hohle spricht, die im Hintergrund zwei Felsenkammern hat. Von diesen
Heilgrotten berichtet auch Strabo a. a. 0. und nach ihm Eust. ad II. XI
300 V 5,11-6,4.
721 p. 880,5011. Der Fiuss verdankt seinen Namen diesen iibeln Diinsten
(Hesych. dvi^pov ay.abaptov, cpabXov, xaxov, ouaojos?) Tiimpel bei Pauly- ;
xaxou, vgl. Scbol. Opp. Hal. I 141), doch wurde der Gerucli jedenfalls
friiher bemerkt, ais die Heilkraft.
S. 208,10. p.£Ta 03, adverbial wie bier in temporalem Sinn II 35,7,
in lokalem IV 7,6. VIII 54,5. IX 10,2.
S. 208,11. x7.TlXt-£v, der sog. Aoristus gnomicus, vgl. II 32,1. 35,6.
7. 37,6. IV 32,3. V 27,6. VII 26,2. VIII 15,2. 16,5. IX 3,8. 39,11. X 13,1.
ebd. 0 oi, s. Bd. I z. S. 26,19.
Gap. VI.
(209,7 ff.), das Thal des Selinus mit den Ruinen von Skillus (210,1 ff.)
und die steilen Hohen, die dieses Thal von dem Alpheiosufer bei Olympia
trennen (210,8 fi.).
Die Annahme von Furtwangler hat jedenfalls das gegen sich, dass die
von ihm vermutete Stelle nicht irapot ty]v ’0Xu}X7u'av (Xenoph. a. a. O. § 7)
und dass sie mehr ais 20 Stadien von Olympia entfernt ist. Es sei darum
gestattet, eine andere Vermutung hier mitzuteilen. Siidlich von Olympia
mundet, ziemlich steil von S nach X sich senkend, in das Anschwemmungs-
gebiet des linken Alpheiosufers ein enges, dicht bewaldetes, von einem
Bach durchflossenes Thal. Steigt man durch dasselbe in die Hohe, so
man bald am ostlichen Abhang des Berges zur Rechten auf eine
trifft
Menge von Thonscherben; auf der Hohe selbst, die man etwa eine schwache
Stunde nach Aufbruch von Olympia erreicht, findet sich direkt uber dem
Alpheios eine niedrigere und siidlich davon eine etwas hohere Kuppe, von
der aus man eine wundervolle Rundsicht geniesst. Auf dieser siidlicheren
Erhebung waren im November 1884 Fundamente aus Muschelkalk einige
erhalten, die zu einem nach Osten orientierten Peripteros mit Pronaos von
etwa 19 m Lange und 11 m Breite gehdrten; in der Nahe lag ausser den
302 V 6,4-8.
Resten eines Lowenkopfes ein rotbemaltes Stiick einer Sima, das nach
K. Purgo Id s Urteil etwa aus der Zeit des Megarer-Schatzhauses in der
Altis stammte. Ungefahr vierzig Scliritte s. d. von diesem Tempel stand ein
kleineres Gebaude, auch in Tempelform, aber nach W
orientiert, von 13
Schritt Lange und 7 Breite, von dem ebenfalls Reste des Fundaments er-
halten waren. Thonscherben und Ziegelsteine fanden sich liberali und
etwa 100 Scbritte unterlialb des Gipfels auf der NO-Seite liessen sich die
Reste einer Maueranlage erkennen, —
kein Zweifel, hier lag im Altertum
eine ttoXi? in prachtvoller und sehr geschlitzter Lage. Konnte das nicht
Skillus und der oben erwahnte Bach der Selinus sein? Haben wir hier
nicht T£(JL£vo?, und vao? (§ 5) hiibsch bei einander? Die Entfernung
von Olympia, die Xen. Anab. a. a. 0. auf zwanzig Stadien angiebt, entspricht
ziemlich genau, die Zugehdrigkeit zu Olympia ist klar, der Ort wirklich
Tcapa xfjV ’0Xu(i.Tciav angelegt, und was die Anabasis liber die ungewdhnliche
Uppigkeit der Vegetation sagt, gilt von diesem Gebiet noch heute.
S. 209,9. £irl o£ Too 7roA£|xou Too Oidaiou Trpo? ’HX£ious xxX., vgl. VI
22,4, Paus. meint den Krieg vom Jahr 572, in dem unter Kdnig Pyrrhos
Pisa von den Eleiern unterworfen wurde. Es ware demnach anzunehmen,
dass Skillus im 6. Jahrh. von Elis abhangig war; indessen wurde der
griissere von Triphylien erst zu Herodots Zeit unterworfen, s. Her.
Teii
IV 148, und da auch die Inschrift IGA 119 (S. 180) eher flir die Un-
abhangigkeit von Skillus ais fiir das Gegenteil zu sprechen scheint, so
vermutet Beloch Griech. G. I 287 A. 5, Paus. habe die gegen 470 er-
folgte Unterwerfung um ein Jahrhundert hinaufgerlickt.
S. 209,13. Das Datum der Verbannung steht nicht fest, doch scheint
sicher, dass Xenophon, ais er im Jahr 394 Asien verliess, noch nicht
verbannt war; denn die Worte £7t£io^ o lcp£UY£v 6 S£v. (Anab. V 3,7) schliessen
den Sinn in sich: im Jahr 394, ais er das that, was in § 6
damals, d. h.
erzahlt wird, war er noch nicht verbannt. Dass die Verbannung eine Folge
seiner Beteiligung am Zuge des Kyros gewesen sei, sagen auch Dio Chrys.
Or. VIII in. und Diog. Laert. II 51. Nach dem eben Gesagten ware es
aber doch sehr aufPallend, wenn wirklich die Verbannung erst einige Jahre
nach dem Vergehen, woflir sie verhangt wurde, erfolgt ware; da nun auch
die Athener im J. 399 noch den Thimbron im Kampf gegen den Gross-
Konig unterstutzten (Xen. Hell. III 1,4), der erst im J. 395 ihr Freund
Avurde, so wird man anzunehmen haben, dass der Grund, weshalb Xenophon
verbannt wurde, vielmehr seine Teilnahme am Feldzug des Agesilaos ge-
wesen ist.
S. 209,18. Wie Xenophon Anab. V 3,11 tf. selbst berichtet, war der
von ihm in Skillus erbaute Artemistempel eine Nachbildung im Kleinen
von dem Tempel der Artemis in Ephesos, und ebenda das Kultusbild eine
in Cypressenholz ausgefiihrte Kopie der goldenen ephesischen Tempelstatue.
Der ausgedehnte Tempelbezirk, Wiesen und Wald, enthielt zahlreiches Wild,
der den Tempel selbst umgebende Hain war mit Fruchtbaumen besetzt.
Der Wildbestand war nach S. 210,1 f. auch zur Zeit des Paus. noch reich.
ebd. 'irap£ 7 £X'/.t o£ 6 xxX., eine Vergleichung mit Anab. V 3,8
S. 209,8-210,14. 303
zeigt deutlicli, dass Paus. hier direkt aiis Xenophon schopft: %vjyz ok oi-
appewv otd too yojptou TOtap-o? SsXivoo? — iv dk T(i> iv 2 x(,aXouvti ‘/wpttp
t>%ai TravToiojv oTzoaa Ijtiv a7p£u6p-£va Qirjpia, und § 10 werden speziell genannt
ao£? xal oopxdo£? xal IXacpot.
S. 210,2. Den Selinus erkennt Curtius 90f. in dem Bache, der am
Lapithas entspringt und beim Dorfe Krestena voriiber dem Alpheios zu-
stromt; aber vgl. oben zu S. 209,8. Er ist zu unterscheiden von dem VII
24,5 genannten gleichnamigen Fluss in Achaia. Bekanntlich kommt der-
selbe Flussname noch ofters vor: in Sicilien, bei Pergamos, in Kilikien und,
was fiir Xenophon besonders bedeutsam war (a. a. 0. 8), auch bei Ephesos,
S. 210,3. xop-ijaadat t£ aMi? SxiXXouvra ’
HA£ioo?, das geschah um 365,
s. Xen. Hell. III 2,30. Diog. Laeit. II 53.
S. 210,4. £v ’0Xup.Tutx-^ pouXr^, ihre nachste Aufgabe war, iiber die
Interessen des Heiligtums zu wachen, speziell auch dafiir zu sorgen, „ne
quid in caerimoniis ludisque omitteretur aut peccaretur^, Dittenberger
Syll. 280. Paus. VI 3,7; vgl. yj ’Axxtax-^ PouXyJ, tj i£pd 7 £poujia in Eleusis.
S. 210,6. Ob das Grabmal, das man zur Zeit des Paus. bei den
Euinen von Skillus sah, wirklich das des Xenophon war, muss dahingestellt
bleiben; da Xenophon in Korinth gestorben ist, ist es nicht gerade wahr-
scheinlich. Dass diese Figur aber die Portratstatue des Xenophon gewesen
sei, wieEoss arch. Aufs. I 49A. 4 sagt, geht aus dem Worte £ixo)v keines-
daher, dass Diagoras, der bekannte Olympionike, den Pindar in seiner sieben^
ten olymp. Ode feierte, zwei Tochter hatte, die beide wieder Olympioniken
zu Sbhnen hatten; wie Boeckh
z. Pindar 166 wahrscbeinlicli macht, biess
die eine Tochter Kallipateira, und deren Sohn Eukles siegte im Manner-
kampf; die andere biess Pherenike, und deren Sohn Peisirodos siegte im
Knabenwettkampf. Letzterer ist der hier besprochene Sieg; er fallt un-
gefahr in dieselbe Zeit, wie der Sieg des Eukles (01. 96 396 v. Chr.), =
s. zu VI 6,2. Auch die Anwesenheit der Pherenike bei den Spielen wird
verschieclen berichtet: Philostr. erzahlt wie Paus., dass sie die Hellanodiken
durch Verkleidung tauschte; die andern Quellen berichten dagegen, dass
sie wegen der olympischen Siege ihrer Verwandten auf rechtmassige Weise
Zutritt erhalten habe. Vgl. Guttmann de olympionic. ap. Philostr 61 ff.
Gap. VII.
abgesehen davon besitzen wir nur noch die fliichtige Skizze des Strabo
VIII 353 fg.; die Spezialschrift des Agaklytos TrEpl ’0Xop.-Lac ist verloren
(vgl. F. H. G. IV 288). — Der Gedanke, in Olympia Ausgrabungen zu ver-
anstalten, taucht zuerst bei dem gelehrten Benediktiner Montfaucon
auf, der i. J. 1723 in einem Briefe an den Cardinal Quirini einen darauf
beziiglichen Plan darlegte (Correspondence ined. de Mabillon et de Mont-
faucon, Paris 1846, III 213). Eingehender und zu wiederholten Malen
nahm Winckelmann diesen Gedanken auf (in der Geschichte der Kunst,
Werke V 262 Eiselein; brieflich, ebd. XI 458 u. s.). Im Jahre 1766
weilte der englische Eeisende Eichard Chandler in Olympia; er be-
richtet iiber die Triimmerstatte in seinen Travels in Greece 294. Doch
war, wie Botticher Olympia 55 nachweist, nicht er es, der den Zeus-
tempei unter den Euinen erkannte, sondern der franzosische Konsul
Fauvel, der i. J. 1777 in Olympia war; sein Bericht findet sicli in
Pou que ville s Voyage en Grece (1805) IV 304. Besuche anderer
Eeisender folgten, vornehmlich von Leake (1805), vgl. Morea I 23 If.;
Dodwell (1806), vgl. Eeise durch Griechenland, dtsch. Ausg. II 2, 178;
Geli (1807), vgl. Itinerary of Morea 36, O. Mulier zu Volkels arch.
Nachlass Die ersten landschaftlichen und topographischen, freilich
63.
noch unvollkommenen Aufnahmen gab John Spencer Stanhope, der
S. 210,14-211,4. 305
S. 384,13.
Ausser den sieben hier genannten Zufliissen kennen Avir
S. 211,3.
nocb von Siiden ber kommende: Theios, Gatbeates, Malus,
folgende,
Plataniston, Acheloos, Diagon, Acheron und Selinus; Hirschfeld a. a. 0.
S. 211,4 ff. Uber den Helisson, jetzt Fliisschen von Dhavid
genannt, vgl. zu VIII 30,1; iiber den Brentheates ebd. 28,7; iiber den
Gortynios, der aucb Lusios hiess, heut Fliisschen von Dhimitzana, ebd.
2; iiber denBuphagos denLadon, heut ebenfallsRuphia, ebd.
ebd. 26,7; iiber
20,1 und 25,11; iiber den Erymanthos ebd. 24,3. Der Kladeos heisst
Xen. Hell. VII 4,29 KXaoao?; er kommt von den Abhangen des Pholoe-
Pausanias II. 20
306 V 7,1—7.
der Nahe des Aqiiators wohnen. Von mehreren Seen spricht Eratostbenes
bei Strabo XVII 786. Diese Nilseen sind nach Ptolemaios tief‘ im
Binnenland, Geogr. I 15,11. Unter Kaiser Nero drang eine zur Auf-
tindung der Nilqiiellen ausgesandte militarische Expedition bis in die
beginnende Sumpfgegend des oberen Nil, Sen. (piaest. nat. ^ I 8,3 1‘., vgl.
dass das Wasser funt* bis sechs Mal so viel salzige Bestandteile enthalt
ais der Ocean. Die alteinheiinisclie Benennung lautet denn auch: Meer
des Salzes «laXasja vsxpa heisst es vereinzelt bei den
Griechen, mare mortuum bei lustin; spater vird der Xame 'A^^aATiTi? Xip-vY),
lacus Asphaltites, iiblich, veranlasst ist derselbe durch ein nach starken Erd-
beben aus dem Grunde hervorkommendes Bodenprodukt, Erdharz oder
Asphalt, s. Kiepert Lehrb. d. alten Geogr. 172 ff.
plac. philos. 896 1) 6ia to "Xato^ s-oysisDai T(o dspt; zur Sache vgl. Plin.
V 72.
S. 212,15. axap-o> r/tl-hov, hier nimmt das init d priv. negierte
Adjektivum den Genitiv zu sich, der den besondern Begriff enthalt, dessen
namentl. Strab. VIII 355. Ferner fand die Einfiihrung nach der einen
Tradition Zeus zu Ehren statt, so Pind. aa. aa. 00. mit Schol. zu 0. 2,
5, 7, bald zu Ehren des Pelops, Stat. Theb. VI 5 ff. Solin. I 27 ed. Momms.
Hygin. fab. 273. Glem. AI. Strom. I p. 401 P., wo Dindorf mit Unrecht
ETzi niXoTia schreibt.
S. 213,9. y.Xddo) GT£(paywcj7.t xoxivou, nach Phlegon a. a. 0. war der
Stadionike der siebenten Olympiade der erste, der mit dem xoxivo? bekranzt
wurde.
S. 213,11. xoixiafi^vai o’ £x x-^c 'Tx:£p[^op£a)v xov xoxtvov, die hier er-
wahnte Legende hat auch Pindar 0. 3,13 ff., doch spricht er nicht vom
wdlden Olbaum, sondern von der zAaia, dagegen berichtet Aristoteles (Mi-
rabil. Auscult. 51. Schol. Arist. Plut. 586. Suid. s. xoxivou ax£<pav(p) eine
20 *
308 V 7, 7-8, 6.
athenische Sage, nacb der Herakles von einem am Ilisos stehenden Olbauin,
der mit besonderer Sorgfalt gepflegt wurde, einen Ableger in Olympia
gepflanzt babe.
S. 213,13. Acbaiia ist ais Epiklesis der Deineter bezeugt, s. d. Stellen
bei Schmidt Didyinos 80; Welcker identiliziert die Hyperboreieriii mit
der Eileitbyia (Gr. Gdtterl. I 359), ebenso Kalkmann 245; aiicb Topffer
Att. Gen. 299 A. 2 glaubt, sie diirfe von Eileitbyia imd Demeter Eleusinia
nicbt getrennt werden. Kobert dagegen balt sie fiir nicbt verscbieden
von Demeter Tbesmopboros, von der wir Fest und Tempel aus deliscben
Inscbriften kennen, s. Herm. XXII 463. Preller-Kobert 752 A. 3.
S. 213,15. zi y.cd * ExaspYTjV, vgl. I 43,4, etwas anders Herod.
IV 33 ff., nacb diesem baben die beiden llyperboreiermadcben Hyperocbe
und Laodike die beiligen Gaben nacb Delos gebracbt, nocb vorber aber
(^Tt Tcprkspov) sind die Jungfrauen Arge und Opis aus dem Ilyperboreierland
gekornmen und es sarnmeln die Weiber tur sie fVoinme Gaben unter An-
rufung ibrer Xamen in dem Hymnus, den der Lykier Olen den Deliern
gedicbtet bat. Opis und llekaerge beissen die Bringerinnen der Gaben
aucb bei Servius z. Aen. XI 352, Uj)is, Eoxo und llekaerge bei Calliinacbos
hymn. Del. 292. Et. Magn. 641,56. Xonn. V 489 ff. oder ist
Gap. VIII.
A uf fo l g e n d e K 6 n g e
TI e r a kles w e 1 c b e die o y m p s c b e n S p e e
i
, 1 i i 1
S. 104 zu IV 2,5.
reclmung* 776 v. Chr., vgl. Euseb. I 194. Strab. VIII 355; nach
Atb. IX 382 B war er ein Kocb, iiacli Eustatb. ad II. XI 697 p.
879,40 ware nur ein Spottnarne gewesen, vgl. liber ihn und seine
Bedeutung fiir die Gescbicbte Olympias Curtius in d. Ergebnissen I 24 f.
Sein Grab lag nacb VIII 26,3 an der Grenze von Elis gegen Heraia.
K rause 312 und Fors ter I 3 N. 1 begelien den Irrtuin, das Grab des
Koroibos von Argos, das nacb I 43,7 auf dem Marktplatz von Megara war,
ebenfalls auf den Olympioniken zu bezieben, wabrend jener Koroibos eine
ganz mytbiscbe Figur ist, vgl. Koscber II 1384.
S. 215,23 ff. Die IJberlieferung liber die allmablicbe Entstebung der
Kampfarten bei den Olympien stebt im allgemeinen entsprecliend bei lul.
Afric. und Pbilostr. Gymn. 12, Docb bnden sicli Abweicbungen betrefts
der Zalil der (Ilympiade: Idiilostr. giebt an, der Diaulos sei in der 14.
Ol. binzugekommen und llyjienos der erste Sieger darin gewesen; bei lul.
Afr. siegt Ilypenos in der 15. Ol.; bei Paus. konnte dem Wortlaut nacb
ebenso gut die 14., wie die 15. Ol. (die 14. nacb der ersten) gemeint sein.
Mit Riicksicbt auf die Liicke in Z. 24 und die sonst beglaubigte Nacbricbt,
dass Akantbos in der 15. Ol. in dem damals zuerst eingefiibrten Dolicbos
siegte (s. u.), wird die Einfiibrung des Diaulos und der Sieg des Ilypenos
in die 14. ( Ilympiade falleu und aucb Paus. diese gemeint baben. Es ist
14 beistimmt, der fiir Pausanias ais (puelle all dieser Angaben einen Katalog
der Olympioniken annimmt, was ja aucb in der Tbat sebr wabrscbeinlich
ist. Docb geniigt Scbubarts Ausfiillung der Liicke nocb nicbt; es muss
darin gestanden baben, dass in dieser 15. Ol. der Dolicbos eingefiibrt
worden sei und Akantbos darin zuerst gesiegt babe. Nacb Dion. Hal. a. a.
O. ware Akantbos der erste gewesen, der vollig nackt in Olympia lief;
dagegen bericbtet Time. I 6,5, dass die Kampfe in Olympia erst kurz vor-
seiner Zeit (oo TriTrauTat) den Seburz abgelegt liatten. Diesen
Widersprucb erklart Boeckb zum CIG I 555 zu N. 1050 dadurcb, dass
zwar die Laufer das 6ia^io|xa sebon seit Ol. 15 abgelegt batten, die Ringer
und Faustkampfer jedocb erst viel spater. IVenn I 44,1 (s. Bd. I zu S.
109,21) bericbtet wird, dass Orsippos zuerst nackt im Stadion gelaufen sei,
der nacb Boeckb ebenfalls Ol. 15 siegte, so ist dabei von letzterem ange-
S. 215,22-216,15. 311
nommen worden, dass Orsippos zuerst im Stadion beim Lauf seinen Schurz
verior und darauf nackt weiter lief, Akanthos aber nacblier, ais er zura Diaulos
(oder vielmelir richtiger Dolichos) antrat, den Scburz ablegte.absichtlicb
S. 216,2. Lampis, der erste im Fiinfkampf, ebenso bei
Sieger
Philostr. und lul. Afr.; Eurybatos,
der erste Sieger im Ringkampf, war
nacb Paus. und Afr. Spartaner, Philostr. erwahnt die Tradition, dass er aus
Lusoi (in Arkadien, s. VIII 18,7) gewesen sei; vgl. Guttmann 27. Hirt 15.
S. 216,4. Paus. bezeichnet den Faustkampf regelmassig ais 'nro7{X75,
ebenso lulius Africanus, dagegen der Olympioniken-Papyrns von Oxyrhyn-
chos nennt ihn ttu^. Letzteres ist die altere, jenes die jungere Form,
Robert Hermes XXXV 145.
ebd.Uber Onomastos von Smyrna, den ersten Sieger im Faust-
kampf, ausfuhrlicli Philostr. a. a. 0.; von ihm schrieben sicli die fiir diese
Kampfart (nicht fiir den Ringkampf, wie Forster 4 X. 28 sagt) iiblichen
Vorschriften her, vgl. Iui. Afr.
ebd. Sp-upvYj? auvTsXouaY]? y]oy) TYjvixaura l?’'Ia)va?, das aiolische Smyrna
wurde von Kolophoniern besetzt, vgl. Her. I 150. Mimn. frg. 9 bei Strab.
XIV 634. Nach Paus. Eroberung vor das Jahr 688, d. h., wie
fiel die
Fick die hom. Odyss. Sprachform 26 annimmt, wohl in
in ihrer ursprtingl.
den Anfang der Regierungszeit des Gyges (720 682). Wertlos ist natiir- —
lich die Tradition, welche Smyrna von Anfang an fiir die lonier in An-
spruch nimmt, s. Rohde Rh. Mus. XXXVI 391.
S. 216,6. Pagondas aus Theben, der erste Sieger mit dem Vier-
gespann 01. 25 (680 v. Chr.), heisst bei lul. Afr. Pagon; Philostr. erwahnt
die Einfiihrung dieser Kampfart gar nicht.
ebd. appa sagt Paus. zumeist, dagegen Phlegon (Mulier F. H. G. III
606 frg. 12) und der Oxyrhynch. -Papyrus TshpnrTrov bei lul. Afr. kommen ;
beide Ausdrticke vor, doch scheint letzterer der altere zu sein, Robert a. a. 0.
S. 216,7. iTiTTo? xsXrj?, so Paus. in der Regel, dagegen nur xlXyjs
S. 216,20. Daraaretos aus Heraia, der erste Sieger ira Waffenlauf 01.
65 (520); vgl. Philostr. a. a. 0. und Afr.; aberraals erwahnt bei Paus. VIII 26,2
u. X
7,7; uber sein Standbild in Olyrapia s. VI 10,4. Vgl. rause 263. K
S. 217,2. Euagoras aus Elis, der erste Sieger rait dera Zweigespann
01. 93 (408), s. Afr.;die Erwahnung bei Xen. Hell. I 2,1 ist interpoliert.
Kap. IX.
Gewisse Wettkampfe werden von den Eleiern abgeschafft.
Das Kennen rait der Kalpe und das rait der Apene. Die jetzige
Ordnung der Karapfspiele in der 77. Olympiade eingefiihrt.
Die Hellanodiken.
ebd. xoX<; dvapaxat?, zum Dativ an Stelle des Gen. poss. vgl. IV 6,3.
S. 217,23. Poli. VII 186 sagt: x6 jxev xd)V vtoxecov rjiAiovwv dYU)vicrjj.a
ExaXsixo xocXt:?), x6 os xwv C071WV aTTY^vY]. Das ist aber offenbar unrichtig, wie
Paus. zeigt; vielmehr bestand die Kampfart darin, dass eine Stute beim Wett-
314 V 9,2-3.
rennen geritten wurde imcl der Reiter beim letzten Umkreisen der Bahn
absprang und die Ziigel haltend nebenherlief. Vgl. Krause a. a. 0. 585.
Die Aufliebimg der Agone der xaXirY) und der aTiYjvY] erwahnt auch Plut. qu.
conv. V 2 p. 675 C.; wie Kalkmann 80fg. annimmt, im Anschluss an
Polemon.
S. 218,3. Der Anfang dieser Bemerkung liat den Erklarern immer
viel Schwierigkeiten gemaclit, s. den krit. Apparat. Die Reihenfolge der
einzelnen Agone ist auch eine bestrittene Sacbe ;
gehandelt haben dariiber
vornehmlicliDissen zum Pindar I 263 und Comment. soc. scient. Gotting.
—
1832 1835 p. 89 ff. Krause Olympia 80. Kindscher Jahns Jahrb.
Suppi. XI 485. Mi e Quaest. agonisticae (Rostock 1888) 28. Holwerda
Arch. Ztg. XXXVIII 169. Robert Hermes XXXV 141. Mi e im Philol.
LX 161. Fest stelit aus VI 13,3, dass die Laufarten des Dolichos, Sta-
dion und Diaulos am selben Tage stattfanden; aber obschon aus dieser
Stelle darauf geschlossen werden miisste, dass die Spiele auch in dieser
Reihenfolge stattfanden, so ist das doch wenig wahrscheinlich, da man bei
Mie a. a. O. 164 fg. weist nach, dass die von Robert angenommene Reihen-
folge der Lauf-Wettkampfe zwar nicht ganz von der Hand zu weisen, aber
doch nicht ais unbedingt richtig erweisbar ist. Die Reihenfolge der Kampfe,
wie sie der Oxyrhynchos-Papyrus ergiebt, istfolgende: 1) Stadion. 2) Diaulos.
ais andere Bezeichnung fiir den doXr/oQ fasst, der sonst auch uttuo? opofxo^
genannt wurde. Wie sehr bedenklich aber dieser Ausweg ist, da oolr/o^
und iTTTao^ opopio? zwei verschiedene Laufarten waren und letztere garnicht
S. 217,23-218,6. 815
sicb nicbt um ein einziges, sondern um ein zweimaliges Opfer, das die
Sieger zuerst am Zeusaltar, dann aber aucb an den Doppelaltaren dar-
bracbten. Nun verteilt Robert die einzelnen Agone in der Weise auf fiinf
vuv fiir }JL£v zu schreiben oder vor pi£v einzuschieben. Allein ganz abgesehen
davon, dass dies vuv nach dem vorausgehenden £®’ fjp.u)v ganz iiberfliissig
erscheint, wird durch Roberts Verbesserung doch nicht das Bedenken be-
seitigt, dass der Satz du£(ji)ai u. s. w. doch nicht auf den xoapLo? twv
d^wvcDV geht, sondern auf die Opfer, wahrend man im Nehensatz Naheres
iiber die zur Zeit des Pans. giltige Reihenfolge erwarten solite. Uberdies
konnte Paus. hei seinen Lesern unmoglich solche Bekanntschaft mit der
Ordnung der Spiele voraussetzen, dass eine Angabe der Opfertage zur
Orientierung geniigen konnte. Mie bekampft zwar 176 Roberts Ansetzung
der Opfer, weil sie auf unhaltbaren Voraussetzungen beziiglich der Reihen-
folge der Kampfe und der Dauer des Pestes beruhe, halt aber imsere
Stelle fiir unverdorben, da Paus. nicht an die privaten Opfer der Sieger,
sondern an das Hauptopfer am grossen Zeusaltar denke. Dabei wird aber
das oben angefiihrte Bedenken nicht aus der Welt geschafft, wir haben
daher im Text das Zeichen der Liicke gesetzt.
Nach Schol. Pind. 01. 5,8 p. 119 dauerten die Agone vom 11. — 15.
des Festmonats. (Mie 174 meint, immer genau auf
dass das Fest nicht
dieselben Tage fiel, sondern sich nach dem Vollmond richtete.) Welcher
Monat das war, dariiber sind die Meinungen geteilt. Unger im Philolog.
XXXIII 227 ff. und in Iw. Mtillers Handbuch I 603 versetzt die Feier
in den Metageitnion (August); Nissen Rh. M. XL 349 ff. nahm fiir die un-
gleichen Olympiaden noch Beginn im August, fur die gleichen im September
an; ahnlich A. Mommsen, Uber die Zeit der Olympien, Leipz. 1891.
S. 218,6. Diese Worte werden in der Regel so verstanden, dass vor
316 V 9,3-10,2.
abev die Agone schon nach 01. 38, drei Tage in An-
friilier, jedenfalls
spruch nahmen. So aucli Eobert 161, wo uber die mutmassliche Reihen-
folge des dreitagigen Agon gehandelt wird.
S. 218,9. Kallias aus Athen, Sieger im Pankration 01. 77, batte sein
ebernes Standbild in Olympia, s. VI 6,1; sein Vater biess Didymias, s. z.
d. Es giebt nocb
St. einige gleicbnamige Olympioniken, s. Krause 303.
Forster N. 104. 186 a. 242. 247 und II S. 4; dazu Robert Hermes a. a. 0. 177.
S. 218,13. Die Tbatsacbe, dass zuerst nur ein Hellanodike die
Spiele leitete, spater zwei, wird aucb von Aristot. bei Harpocr. v. 'EXXavo-
or/.ai bericbtet; die Angabe des Zeitpunktes, 01. 50 (580.), stebt nur
bei Paus. Die Picbtigkeit dieser Zeitangabe aber ist vielfacb angezweifelt,
s. den krit. Appar.
S. 218,13. dvopaGt ouo I; airavTojv Xayouaiv, dass die Hellanodiken aus
allen Eleiern erlost wurden, ist undenkbar, denn das wiirde die Herrscbaft
des Demos voraussetzen, wabrend damals die Oligarcben das Ruder in
Handen batten; alie Eleier sind also iii Wabrbeit nur alie eleiscbea
Oligarcben. Dass sie aucb spater nocb ausgeloost wurden, gebt aus
Pbilostr. V. Apoll. III 30 p. 108, 5 K. bervor; vgl. Krause 129 A. 7.
sicber corrigiert werden; ob aber fiir sixoaxp zu setzen sei £^oop.7)xoaT^ oder
£V£vr) 7.oxT-^ (s. d. krit. Appar.), ist nicbt auszumacben. Vgl. Krause 126
A. 6.H. Forster de hellanodic. Olymp. (Leipz. 1879) p. 20 ff.
Der Krieg bricht a. 365 aus und wird im Jabre darauf fort-
S. 219,6.
gesetzt; damals verloren die Eleier die Pisatis ausser Margana, die Akroreia
ausser Thraustos und wahrscbeinlicb aucb Triphylien, vgl. Busolt die
Lakedaimonier 187 f.
wahrscheinlicli hatten die Eleier damals wieder Teile von Triphylien zu-
riickgewonnen.
Gap. X.
Die Altis. Beschreibung des Tempels des Olympisclien Zeus.
seien, kann nicht aut' die ()\. 52 (um 570 v. Chr.) erfolgte Eimiahme
Pisas durch die Eleier bezogen werden; dass man die Beutegelder iiber
ein Jahrhundert lang unbenutzt liegeri gelassen babe, ist undenkbar. Dafiir
hat die Annahme von Urlichs Verliandl. d. Pliilol. Versammlg. zu
Halle 1867 S. 70 allgemeine Zustimraiing gefunden, dass die bei Herod.
IV 148 erwalinte Zerstdrung mebrerer tripbylisclier Stadte (vgl. Strab. VIII
355), die in die 77. 01. (472) fallt, den Anlass und die Mittel zuin Baii
liergegeben liabe. Ilazii koinraen verschiedene andere Umstiinde, die zur
Datierung des Tempelbaus dienen kdnnen. Der von Paus. nnter § 4 er-
wahnte goldene Scliild, der am mittleren Giebelakroterion angebracht war nnd
von dessen von l^ans. niitgeteilter Insclirift sicli noch ein Fraginent erhalten
bat (s. ii.), ist das Weihgeschenk der Lakedaiinonier und ihrer Bundes-
genossen von der Scblacbt bei Tanagra Ol. 80,4 (457.). Daraus
folgert Urlichs a. a. O. ,
sowie Beinerkgn. iib. d. olyinp. Teinpel
(Wiirzburg 1877) S. 11, ferner Purgold A. Z. XL 184 nnd Dorpfeld
Ergebnisse, Textbd. II 20, dass der Teinpel zur Zeit der Anbringung
dieses Schildes, d. h. bald nacli Ol. 80,4, iin wesentlichen vollendet war;
andrer Ansiclit ist Flascli 10981., der ineint, es habe der Bau sehr
wobl noch nicht beendet, ja selbst noch nicht einmal begonnen gewesen
sein kdnnen, ais die Anbringung des Akroterions beschlossen wurde.
Weitere Anhaltspunkte ergiebt der Uinstand, auf den vornehmlich Furt-
w angi er A. Z. XXXVII 44 u. 151 (vgl. dens. Bronzethnde von Olympia
5) autinerksam geinacht hat, dass die Umgebung des Teinpels nach seiner
Erbaunng erhdht worden ist,man aber nicht alie vor der Erhdhung des
'rerrains dort aufgestellten Bildwerke auf die neue Ebene hob, sondern
einige auf der alten Bodentlache stehen Hess, und dass bei einigen in
Vollendiing 01. 83 (448) ansetzt, weil er amiimmt, dass jene Kampfe der
Eleier, aus deren Beute der Tempel erstellt wurde, erst nacli dem Fall
von Ithome (01. 81 =
456) iliren Abschluss fanden, und der zur Zeit-
bestimmung auch die Chronologie des Pheidias, Paioiiios und Alkamenes
beranzieht (woriiber s. u.); doch ist die Annabme, dass die Herstellung
des Zeusbildes mit der Erbauung des Tempels gleichzeitig sei, durchaus
unerweislich, und ebenso unterliegt die Erstellung der Giebelskulpturen
durcb die beiden von Paus. genannten Kiinstler scbweren Bedenken.
Dorpfeld Textbd. II 21 scliliesst sich im allgemeinen an Furtwanglers
Ausfubrungen an, docli mit der Bemerkung, dass die Zeit der beiden
alteren Weihgeschenke nicht so genau bekannt sei, wie es nach Furt-
wanglers Ausflihrungen scheinen konnte. Frazer a. a. O. entscheidet
sicli fiir 01. 75 (480) bis 01. 81 (456) oder 01. 82,4 (449) ais Bauzeit.
Zu vergi, ist zu dieser Frage nocli Loesclike Dorpat. Progr. v. 1887
S. 5 ff.
y.a&£iXov, hier wollte Bursian Ind. lect. liib. Jenens. 1872 p. 8 eine
Brachylogie sehen, indem Paus. eigentlich hatte sagen miissen: auo
Xa^pupoiv, xd o£ Xdcpupa xauta rjviV.a xtX. Energiscli spricht sich aber
gegen die Moglichkeit einer solchen „Unkonstruktion“ Urlichs aus
(Bemerkungen iib. d. olymp. Tempel 3), und in der That kommt man
sowohl an unserer Stelle ais VII 20,6. VIII 30,7, die ganz analog gebildet
sind, oline die Annahme einer so weitgehenden und von Bursian aucli
nicht belegten Brachylogie aus.
S. 219,23. Das Material des Tempels, das Paus. Poros nennt, ist
Muschelconglomerat Nahe des lieiligen Bezirks
(Sinterkalk), der in der
auf dem linken Ufer des Alpheios gebrochen wurde, Dorpfeld a. a. O.
5f. vgl. Philippson 408.
;
S. 220,3. Libon, der Erbauer des Tempels, ist mis nur durcb
diese einzi^e Stelle bekannt.
S. 220,4. Die Dacbziegel des Tempels sind urspriinglicb, ebeuso
wie die Sima, aus pariscliein Marmor (nach Lepsiiis gr. Marmorstudien
123 waren sie aus grobem Inselmarmor) doch liatte Paus. init seiner
;
Angabe nicht ganz Unrecht, denn ein sehr grosser Teii des Daclies ist
in spaterer Zeit in penteliscbem Marmor erneuert worden, D o r p fe 1 d
a. a. O. 8.
S. 220,5. Die Angabe, dass der Naxier Byzes das Schneiden der
Marmorziegel erfunden habe, berulit offenbar nur aut' der hier mitgeteilten
Inscbrift, von der Paus. oder sein unbekannter Gewahrsmann ausgieng.
Der Wortlaut des Epigramms lasst es aber ungewiss, ob Euergos, der mit
dieser Inscbrift eine Statue dem Apollon oder der Artemis weihte, die Er-
findung sich selbst oder seinem Vater Byzes zusclirieb (vgl. Brunn 142);
Klein arcb.-epigr. Mittlieil. a. Osterr. IV 2 A. 4 nimmt ersteres an. Dass
aber die Erfindung von Naxos, wo in sehr friiher Zeit die
tliatsaclilicli
Fabrikrnarke des Byzes gedeutet werden kann, wenn man nicht, wie Sauer
S. 78 andeutet, an einen Zufall glauben will, der gerade diese Buclistaben-
verbindung uns ais Versatzmarke erhalten hiitte. Die Zeitangabe des Paus.,
der den Byzes ais Zeitgenossen des Alyattes und Astyages nennt, wird
von Sauer in Zweifel gezogen, mit Riicksicht auf die betr. Schriftzeichen
und die Rohheit der Technik; er nimmt an, die Erfindung sei schon im
7. Jahrh. gemacht und iiber Naxos hinaus verbreitet worden. Dass Byzes
aber auch Bildhauer war und die erwahnten Statuen in Xaxos verfertigt
liat, dafiir giebt das Epigramm keinen Beweis; Byzes war vermutlich blos
S. 220,10. iiber die Frage, ob diese Nikefigur auf dem Giebel von
Paionios herriilire, s. zu § 8 und Gap. 26,1. Hdclist auffallend, da doch
diese Nike ais Firstakroterion sich zweifellos iiber der Giebelspitze, also
gerade in der Mitte befand, ist die Bezeichnung xata pljov [AaTiaxa.
Schubart, der in der Z. f. A. f. 1855, 97 ff. iiber den Gebrauch
von |xaXiJta gehandelt hat, will auch bei Giebelfeldern (vgl.
es iiberall,
scheine. Man wird eben an einer Anzalil von Stellen die Bedeutung ge-
rade annehmen miissen, und so hier, (liber [xa)aaxa bei Zalilen und Mass-
begriflenim klassischen Sprachgebrauch vgl. Voemel Gymn. Progr.
von Frankfurt a./M. f. 1852 und O. Schwab Jb. f. Ph. CXLVII 585 ff.)
S. 220,3-221,4. 321
bltihte, wird das Anathem gefertigt worden sein; ein unterhalb des Epi-
III 4 p. 1407 A, 16; ebd. 11 p. 1412 B, 35; poet. 21 p. 1457 B, 20. Anti-
phan. b. Athen. X
433 C), und ebenso inschriftlich, CIA 652 B, Z. 6 und
660 Z. 54 f.; vgl. Benndorf Osterr. Jahresh. II 9 A. 16.
S. 221,4 ff. Die Litteratur liber die Giebelskulpturen und die Metopen
des Zeustempels ist so ungeheuer umfangreich, dass wir auf eine Auf-
Pausanias II. 21
322 V 10,6.
zahliing derselben verzicliteii und auf die. vollstandigc, bis zum Jahre 1897
reichende Zusammenstellung \erweisen miissen, die Textband sicli im III.
lenker des Oinoinaos, dass dieser seinen Herrn verrat (er riimnit den
ebernen Zapfen aus der Kadnabe beraus oder ersetzt ibn durcli einen aus
VVacbs nacbgebildeten) bei der Wettfabrt stiirzt Oinomaos von dem in
,
Stiicke gebenden Wagen, und Pelops durcbbobrt ibn mit seinem Speer;
nacli anderer Fassung totet sicli Oinomaos selbst. Vgl. Apollod. II 4. Diod.
IV 73. Ilygin. fab. 84. Pind. 01. 1 und Scbol. ebd. 1,114. Scbol. Ap. Rb.
I 752. Scbol. Eur. (drest. 990; anderes bei Preller-Plew II 383 und
Weizsiicker bei Roscber III 764. —
Was die Darstellung des Ostgiebels
anlangt, so war nicbt der Wettlauf dargestellt, wie die Bescbreibung und
die Funde dartbun, sondern die Vorbereitung dazu. Die 21 Figuren
des Giebels, die Paus. nennt (13 menscblicbe und 8 Pferde), baben sicli
samtlicb in mebr oder weniger umfangreicben Resten wieder aufgefunden;
es unterliegt keinem Zweifel, dass weitere nicbt vorbanden waren, dass
Paus. also alie Figuren dieses Giebels aufgezablt bat. Dagegen geben die
Ansicbten iiber die Aufstellung dieser Figuren mit Ausnabme der mittelsten
und der beiden Eckfiguren ausserordentlicb auseinander, und zwar sind es
S. 221,4-7. 323
Pelops kenntlicli; der Helm ist nicht entscheidend, da auch Pelops einen
solchen tragt, was man freilich aus den Worten des Paus. nicht schUessen
wiirde. Oinomaos Linke auf den Speer, die liechte stemmt er
stiitzt die
in die Hiifte; iiber Kiicken iind Sclmltern tragt er einen Mantel.
Frag- —
lich war liingere Zeit, auf welche Seite des Zeus die Figur gestellt werden
solite, ob £v oEri^ Too Aio; von der r, Seite des Zeus oder vorn Zuschauer
aus zu verstelien sei. Xun hat aber sclion ]Michaelis A. Z. XXXIV 163
ff. nachgevviesen, dass Paus. die Bezeiclinungen „reclits“ und „links“ imrner
vom Bescliauer aus gebraucht; und dem entspricht es auch, dass er den
Alplieios links auf der Seite des Pelops, den Kladeos rechts auf der Seite
des Oinomaos nennt, gemiiss der vvirkliclien Lage der Fliisse im Verlialtnis
zum Audere Griinde, den Oinomaos nicht, wie man anfanglich
Giebelfelde.
vorschlug (Treu A. Z. XXXIV Taf. 13) und auch spiiter noch aufs neue
verteidigt wurde (Studniczka A. Z. XLII 284. Six Journ. of hell. st.
X 100. Wolters A. .Jb. VI 27. AVernicke 173 h‘. de Petra 47), auf die
1. Giebelhiilfte zu versetzen, sondern rechts aufzustellen, fiihrt Treu Ergebn.
111) an: vornehmlich, dass Zeus seinen Kopf nicht dem Unterliegenden
zmvenden kann, dass dieser nicht auf der gliickbedeutenden rechten Seite
des Gottes stehen darf, dass nur hei dieser Aufstellung llippodameia sich
ihrem Geliebten zuwendet u. a. m. Kine audere friiher aufgestellte Ver-
mutung, dass unmittelbar neben Zeus die beiden Frauen gestanden hatten
(Brunn a. a. O. 183. Six a. a. O. 98. Sauer a. a. O. 28), hat sich ais
raumlich unmdglich ervviesen (s. Treu A. .Ib. VI 64) und widersprache auch
dem Wortlaut des Paus.
ebd. £-t'/£i|x 2 vo; xpctvo; x£'faAfp ohne Wiederholung von kul wie z.
B. I 24,5. III 26,9. V 11,1. 2. 27,8; dagegen V 17,1 izi/Eip-^vo; xuv^v i-\
iiberden Leib legt und die Linke dem obern Gewandrand nahert, wahrend man
die andere Frauenfigur K (Taf. 10,2, mit Kopf Taf. 11,3; bespr. S. 51) im ge-
schlossnen dorischen Chiton mit 1 berhang und Bausch, die das lockige Haupt
zur l. Schulter wendet, mit der 1. Hand nach dem Gewand aut der 1.
Schulter greift und den r. Arm (mit irgend einem Attribut) vorstreckt, ais
ub. d. gr. Tracht 6; ders. K. ]\I. II 54). Demnach werden wir in der Frau
mit der reicheren Gewandimg und der stolzen Haltung (Treu Ergeb. 120)
die Sterope zu erkennen haben; vgl. ebd. 127. V ernicke, der Oinomaos
mit Sterope auf die 1. Giebelseite versetzt, wendet jenen dem Zeus
zu, so
S. 221,7—10. 325
dass er der Gemalilin den Kiicken kelirt; diese soli in r. Hand die
der
Opferschale halten, um sie dem Oinomaos zu reichen; doch kommt gerade
dieser Gedanke bei Wernickes Kekonstruktion selir ungeniigend zum
Ausdruck.
S. 221,9. liber Myrtilos, den Wagenlenker des Oinomaos, vgl.
Kramer de Pelopis fabula (Leipz. 1887) 13 ff. Tiimpel bei Roscher
II 3315; liber seine Verbindung mit Oinomaos Weizsacker ebd. III 771.
— Mit dieser Figur nehmen die Scliwierigkeiten der Aufstellung und
Deutnng der Figuren zu. Wabrend der Platz des Zeus (H) und der beiden
Eckfiguren (A und P) feststebt, der der vier stelienden
Figuren Oinomaos
(J), Sterope (K), Pelops (G) und Hippodameia (F) wenigstens so weit
sicber ist, dass sie neben Zeus die Mitte einnebmen miissen, ist bei den
nocli iibrigen seclis menscbliclien Figuren — bei Paus. lauter Manner, in
Wirkliclikeit fiinf mannlicbe und eine weibliclie Figur, — alles unsiclier.
Es sind zwei sitzende altere Manner (L und N), zwei knieende (B und C),
ein kauernder Jiingling (E) und ein knieendes Madclien (0). Hier sind
nun folgende Vorsclilage gemacLt worden: von denjenigen Restaurations-
versucben, die die Partei des Oinomaos in die r. Giebelhalfte setzen, wird
vor den Rossen angesetzt: die Figur L, ein bartiger sitzender Mann (Ergebn.
Taf. 14,2; Kopf Taf. 16,1; Beschreibung S. 60), nach r. gewandt, mit er-
liobenem 1. Unterarm, der sicli nach allgemeiner Annahme (vgl. Saner
A. Jb. VI 21. Furtwangler ebd. 78. Wernicke ebd. XII 181) auf einen
Stab (Kentron) stiitzt, von Treu (vgl. Ergebn. S. 128) u. Studniczka
(und denen, die Treiis Rekonstruktion annehmen, s. o. zu Z. 4); der
knieende Mann C (Ergebn. Taf. 14,3; besclirieben S. 61 f., vgl. 122 u. 127)
von Curtius und Saner; das knieende Madchen 0 (Ergebn. Taf. 14,5;
Kopf Taf. 17,2; bescbr. S. 63), ais Dienerin der Sterope,von Kekule
und Furtwangler. Von denen, die Oinomaos mit den Seinigen in die 1. *
Betracht kommen kann, weil er an dieser Stelle keinen Platz hat, und der
hockende Knabe E, der fiir einen Wagenlenker zu jugendlich ist; es bleibt
demnach die Figur L iibrig, der wir mit Treu ihren Platz vor dem Rosse-
gespann des Oinomaos anweisen. Ob freilich Paus. gut unterrichtet war,
warum er diesen Mann Myrtilos nannte, und ob nicht vielleicht der hinter
den Pferden sitzende Greis N der Wagenlenker des Oinomaos war, muss
dahingestellt bleiben.
S. 221,10. Von den Pferden (M) sind die der 1. Giebelhalfte abgeb.
Taf. 12, die der rechten
13; Besprechung S. 53 fF. Von
Taf. vgl. die
jenen ist das rechte Beipferd, von diesen das linke aus einem besonderen
Blocke und an der Vorderseite in voller Rundung ausgearbeitet; die beiden
Jochpferde und das zweite Beipferd sind aus einem Block in reliefartiger
326 V 10,6-7.
sprocbene Ansicht, dass die Beipferde eben erst zur Anschirrung lieran-
gefiilirt werden und dalier getrennt hinter den drei andern heranscbreiten
bei Saner, wird aber von Treu A. Jb. IV 304 gewiss mit Reclit zuriick-
gewiesen. Bobrlocher zur Anbringung bronzener Ziigel haben sicli an
verschiedenen Stellen erhalten; dass aucii die Wagen mit dargestellt waren,
die in den ersten Kekonstruktionsversucben feblten, bat sich aus ver-
scliiedenen Spuren nacliweisen lassen, vgl. Treu Ergebn. 55.
S. 221,11. Es folgen zwei mannlicbe Eiguren, die Paus. ais kTroy.ofJiot
was nur geschehen sein kann, damit die Wagenplinthe vom Gespann des
Oinomaos Platz finde (s. S. 65 mit Abb. 101). So finden wir die Figur N
an dieser Stelle auch bei Curtius, der ihn jedoch ais einen Seber fasst
(Funde von Olymp. 12), wie vorher schon Newton (Essays on art 357)
und auch Korte, der ihni den Namen lamos giebt, ferner bei Kekule,
Studniczka, Saner, Furtwangler. Doch wollen Kekule, Flasch
(S. 1104 Z), Saner und Furtwangler, denen wir uns anschliessen
mochten, in der Figur den Myrtilos erkennen, wahrend Treu (S. 128) es
dahingestellt lasst, ob man bei dieser Figur an einen Seher, an Alxion,
den Vater des Oinomaos, oder an einen namenlosen Volksgenossen des
Konigs zu denken habe; Loeschcke (Dorp. Progr. S. 8) nannte ihn sogar
Kronos, doch spricht dagegen die individuell genrehafte Auffassung der
ganzen Figur. Bei Six und Wernicke befindet sich hinter den Pferden
des Oinomaos (also bei ihnen in der 1. Giebelhalfte) die Figur des knieen-
den Mannes C, sodass hier also die Aufstellung (nicht die Bedeutung) mit
der von Treu ubereinstimmt; bei Laloux-Monceaux finden wir den
sitzenden Mann L ais Myrtilos. — An der Stelle des zweiten sog. tTTTroxofxo?
befindet sich bei Treu das knieende Madchen O (s. o. zu Z. 9), die Paus.
fiir eine mannlicbe Figur hielt; dass sie nur von der 1. Seite sichtbar sein
konnte, geht aus der Stellung mit Sicherheit hervor, dagegen ist ihr Platz
im Giebelfeld sehr bestritten. Curtius setzt sie (wie schon anfangs
Hirschfeld Dtsch Kundsch. XIII, 1877, Taf. zu S. 312 und Adler
Ausgrab. II Taf. 35 thaten) auf die 1. Seite neben den sog. Alpheios, dem
sie sich zuwendet; ebendort findet sie sich bei Laloux-Monceaux; sie
wird alsdann ais Nymphe Arethusa oder Quelle Pisa gedeutet (Curtius
Funde von Olymp. 13), die Blumen liest oder im Wasser sich spiegelt
(Furtwangler Samml. Saburoff zu Taf. 92); oder ais Artemis Elaphia,
mit einem Reh spielend (Loeschcke a. a. O. 12; dagegen Treu Dtsch.
S. 221,10—13. 327
Litt. Ztg. 1886 Sp. 1654). Kekule setzt die Figur vor das Gespann des
Olnomaos und denkt sich dieselbe ais Dienerin der Sterope, die der Herrin
die Sandalen bindet, ahnlich Six (bei dem sie aber von der Frauengestalt,
die in seiner Aufstellung Hippodameia ist, durcli die Figur des Pelops ge-
gott zugekehrt, bei Six der sitzende Mann L, bei Wernicke der knieende
Knabe B.
S. 221,13. liber die von Paus. Kladeos geiiannte Figur bestehen
keine Zweifel: es ist der auf dem Bauche liegende Mann P (abgeb. Taf.
15,3; Kopf Taf. 17,3 fg.; bespr. S. 67 u. 129); nur bei Laloux-Monceaux,
Six und Wernicke ist naturlich die von Paus. Kladeos genannte Figur die
andere Eckfigur A, der sog. Alpheios. Hingegen ist die Richtigkeit der
Deutung des Paus. den beiden Eckfiguren aufFlussgotter lebhaft be-
bei
stritten worden, zunachst von Kekule a. a. O. 490, dann von Walz im
Progr. von Maulbronn f. 1887 und von Furtwangler A. Jb. VI 87 (vgl.
Meisterw. 232) und zwar wird dabei ausgegangen von der Behauptung,
;
helmte Haupt etwas senkt, am 1. Arin eiiien Schild trug und die erliobene
Rechte aiif eine Lanze stiitzte; der Rumpf scbeint niit einem nacbtraglicb an-
gefiigten Erzpanzer bekleidet gewesen zu sein. Wir setzen ibn mit Treu
auf die 1. Giebelhalfte neben Zeus, jedocb diesem ab- und seiner Braut Hippo-
dameia zugewandt die andern
;
Aufstellungsvorscblage geben aus dem oben
iiber den Platz des Oinomaos Gesagten bervor. In der Kopfbaltung des
Treu
Pelops findet „bescbeidenen Niederblick^, ais ein Bild der
Wernicke dagegen „etwas Lauerndes“ und „innere Unrube^^. Um so selt-
Erwartung; da der Sieg des Geliebten fiir sie die Xiederlage und den Tod
des Vaters bedeutet, so ist diese Haltung durebaus ^legriindet. Vom Kopf
ist leider nur wenig erbalten.
ebd. Ais Wagenlenker des l^elops tinden wir bei Treu die Figur
b inter den Pferden angenommen, was der Reibentblge bei Paus. wider-
sjiricbt; vor den oben besprocbenen sitzenden Knaben
die Pterde setzt er
E, den er Diener des Pelops deutet, welcber seine Arbeit scbon getban
ais
babe und vor dem Viergespann, bei dessen Anscbirrung er tbatig gewesen,
der Abfabrt seines Herren barre (S. 120); ebenso bei Furtwangler.
Bei Curtius kniet dagegen, die Ziigel der Pferde baltend, vor ibnen am
Boden der Jungling B (abgeb. Taf. 14,4; Kopf Taf. 17,1; bespr. S. 62 u.
127), der bei Treu die zweite Stelle von 1. einnimmt; aucb nimmt Treu
nacb iiusseren Anzeicben an, dass die 1. Seite der Figur der Giebelwand
zugekebrt war; wabrend bei Curtius die Figur so gestellt ist, dass die
vernacblassio;te 1. Seite dem Bescbauer Aucb Kekule stellt
sicbtbar wird.
den knieenden Knaben bierber, docb ware derselbe nacb seiner Deutung
ein 17:tt:oxo|xo?, der den Iluf des einen ITerdes priifend bescbaut. Dann
wiirde allerdings Paus. ungenau bescbreiben, wenn er unmittelbar nacb der
llippodameia den riviV/o? des Pelops nennt. — Bei Laloux finden wir auf
Pelops’ Seite vor den Pferden den knieenden Mann C; bei Six das knieende
jMadcben 0, ebenso bei Wernicke; letzterer glaubt, dass Paus. sicb durcb
das lange Gewand des Madcbens babe verleiten lassen, darin einen Wagen-
lenker zu seben; er miisste in diesem Falle aucb darin nicbts Aullallendes
gefunden baben, dass dieser angeblicbe Wagenlenker zu Fiissen der Hippo-
dameia kniet, anstatt sicb um die Pferde zu kummern. Die Pferde des —
Pelops, von deren Ausfiibrung dasselbe gilt, wie von dem Gespann des
Oinomaos, sind abgeb. Taf. 12 und besprocben S. 53 fg.
ebd. Es folgen zwei Figuren, die Paus. wie die der andern Giebel-
balfte ais i-roxojxoi erklart. Hier befindet sicb zunacbst binter den Pferden
bei Treu der knieende Mann C (abgeb. Taf. 14,3; bespr. S. 61,122 u. 127),
der demnacb bei ibm der Wagenlenker des Pelops ist, der in den aus-
S. 221,14-20. 329
gestreckten Armen die Ziigel halt, was freilich auch mit der Aufzablung
bei Paus. nicht stimmt.Wie Treu ordnet Kekule hier an und Furt-
wangler. Bei Curtius und Sauer befindet sich hier der sitzende Mann
L, Seher oder Vogelschauer gedeutet (Curtius Tempelgieb. 16), von
ais
Loeschcke (Dorp. Progr. 13) lamos, von Kbrte (Berl. phil. Wochenschr.
1892 Sp. 1049) Klytios genannt; Sauer fasst ihn ais kTioxofxo?. Bei La-
loux-M on ceaux, Six und Wernicke haben Avir an der entsprechenden
Stelle der r. Giebelhalfte den sitzenden Greis N letzterer erklart (S. 189) ;
das „griibelnde Sinnen“ der Figur daher, dass Killas tiir den Ausgang
der Wettfahrt fiirchte. — Die zweite Figur dem Wagen ist
hinter bei
Treu der knieende Knabe B (s. oben), ebenso bei Furtwangler, .ais
konne, namlicli Piat. Critias 116 D nnd Plut. Caes. 63, sind, wie Miclia-
elis A. Z. XXXI V 169 nacbgewiesen bat, nicht beweisend. Da niin in
^ 4 eine vergoldete Nike ais Firstakroterion des Tempels angegeben ist,
so liegt die Annahme sebr nali, dass die Inschrift sicli auf diese bezog,
dass also Paionios bei einer Konkurrenz um die Herstellung der Nike-
Akroterien (die vermutlicli erst langere Zeit nacli der sonstigen Vollendung
des Tempels aufgestellt wurdeii, s. o.) ais Sieger liervorging und die
Inschrift daranf Bezug nahm, vgl. Schubart, Jb. f. Ph. ('XIII 397. Schub-
ring A. Z. XXXV 64; derselben Ansicht sind Koelil IGA p. 82 n. 348.
Gurlitt hist. u. phil. Aufs. F. Curtius gewidm. 263. Forster Uh. M.
XXXVIII 421. Friederichs-Wolters Gipsabgiisse 135 u. a. llingegen
bat vor alieni ('urtius daran festgehalten, dass mit ixp( 0 Tr'pta die Giebel-
sknlpturen der < )stseite gemeint seien, ges. Abhandl. II 440; ebenso
I rlicbs Heinerk. Tempel (Wiirzb. 1877) S. 15. Brunn
iib. d. olynip.
SH. d. bayr. Akad. 1876, 340. Furtvvangler A. Z. XL 362 A. 95. Flasch
1104 .1.1. Fin weiteres Bedenken besteht darin, dass der Stil der Giebel-
skulpturen, den Brunn a. a. ( ). ais „nordgriechisch-thrakisch“ bezeichnen
wollte, der aber sonst von den meisten ais peloponnesisch betrachtet wird,
von dem der Nike so weit entfernt ist, dass man beide Werke einem und
demselben Kiinstler zuzuschreiben sich nicht entschliessen konnte; doch
wird liiergegen geltend gemacht, dass zwischen der Vollendung der Giebel-
skulpturen und der Herstellung der Nike ein ^Menschenalter liege, innerhalb
dessen der Stil eines Kiinstlers sich ganzlich andern konne, vgl. Curtius
A. Z. XLI 358. Brunn SB. d. bayr. Akad. 1877, 21. — Ferner wird
angeflilirt, dass der Stil der beiden Giebelfelder, trotz der grossen Ver-
schiedenheit in der Composition, die aber eine Folge der ganz verschiedenen
Aufgaben ist, sich ais so einheitlich erweist (ganz abweichend Lange A. M.
VII 206, der namentlich in den Kopfen eine Fntwicklung von altertiimlicher
Starrheit bis zu fast vollkommner Freiheit findet und eben deshalb jeden
Gedanken an Paionios und Alkamenes abweist), dass man sie nicht zwei
verschiedenen Kiinstlern zuschreiben konne; und so hat denn auch Murray
(in der Akademy v. 2. Oktob. 1886) vorgeschlagen, beide Giebelfelder
dem Paionios zuzmveiseu (wofiir jedoch nicht der Pluralis dxp(OTT]pia geltend
gemacht werden darf, s. Inschr. v. Olympia n. 259 S. 383); und Six im
.Journ. of hell. st. X 109, sowie Puchstein A. Jb. V 97 betrachten den
Alkamenes ais Meister beider Giebelfelder, indern sie annehmen, Paus. habe
sich l)ei der Nennung des Paionios durch ein Missverstandnis der Nike-
S. 221,20. 331
Inschrift leiten lassen. Nun sind aber aucli gegen die Urheberschaft des
Alkamenes wicbtige Bedenken erhoben worden. Alkamenes, wird geltend
gemacht, ist Sclmler des Pheidias (Plin. XXXIV 72. XXXVI 16); die
Skulpturen des Westgiebels resp. beider Giebel zeigen aber keine Spur
von Verwandtschaft mit den Arbeiten dieses Meisters. Ferner ist Alkamenes
nacb andern Nacbricbten (vgl. Paus. IX 11,6) nocli gegen Ausgang des
5. Jalirb. nacb Vertreibung der dreissig Tyrannen fiir Thrasybnlos tbatig;
da ist es selir iinwahrscbeinlicb, dass derselbe Mann ein Giebelfeld an dem
i. J. 456 V. Clir. vollendeten Zeustempel gearbeitet liaben konnte; vgl.
Forster Rh. M. XXXVIII 421 Friedericlis- Wolters Gipsabgtisse
ff.
135. Demgegeniiber trat Brunn SB. d. bayr. Akad. 1878, I 465 fiir die
Urlieberschaft des Alkamenes ein, indem er annabm, Alkamenes sei, wie
einige Quelleii angeben, niclit Atliener, sondern Lemnier gewesen; er sei
nocli jung, aber ais scbon selbstandiger Kiinstler nacb Olympia gekommen
und babe dort 01. 84 — 85 den Westgiebel gearbeitet; dann erst sei er nacb
Atben gegangen und dort erst Xebenbnbler, dann nocli Scbiiler des Pbei-
dias geworden. Dabei wird die Zeit der Arbeit an den Giebeln ungebiibrlicb
berabgesetzt. Curtius A. Z. XLI 359 nimmt gleicbfalls an, Alkamenes
babe sicb erst spater der Sclmle des Pbeidias angescblossen; seine Werke
in Olympia seien eine nm 460 v. Cbr. ansgefiibrte Jugendarbeit. Dann batte
er demnacb die Arbeiten fiir Tbrasybulos ais Greis von 86 Jabren ausfiibren
miissen. Flascb, der S. 1104 KK fiir Alkamenes ais Scbiiler des Pbeidias
eintritt und sogar annimmt, dass der Grundgedanke fiir samtlicben Bilder-
scbmuck des Tempels von Pbeidias ausgegangen sei, gebt aiif die cbrono-
logiscben Scbwierigkeiten, die sicb dabei ergeben, nicbt naber ein, da er
die Arbeit an den Giebelfeldern erst spater ansetzt (s. S. 1099 fg.); dagegen
sucbt Loescbcke (Dorpater Progr. 1887 S. 7) dadurcb zu belfen, dass er
zwei Kiinstler des Namens Alkamenes annimmt: einen alteren aus Lemnos,
der (scbon ais alterer Mann) fiir Olympia arbeitete, und einen jiingeren,
aus Atben, den Scbiiler des Pbeidias, der fiir Tbrasybulos arbeitete; derselbcn
Ansicbt ist Six im Journ. of bell. stud. X 109, vgl. dagegen Reiscb im
Eranos Vindob. 13 fP ;
Furtwangler, der A. M. III 194 fiir die Existenz
eines alteren Alkamenes eingetreten war, hat das Meisterw. 122 zuriick-
genommen (iiber den Stil der Giebelskulpturen vgl. auch Furtwanglers
Aufsatz in den Archaeol. Stud. f. H. Brunn 67 ff.). Pucbstein A. Jb. V
97 A. 37 scbliesst sicb der Vermutung von Curtius a. a. O. an, dass die
von Tbrasybulos geweibten Werke vielleicht nicbt neu gefertigt, sondern aus
einem Heiligtum entnommen waren. Allein die Mebrzabl giebt die Nacb-
ricbt von der Autorscbaft des Alkamenes ebenso wie die des Paionios auf;
docb gehen die Meinungen iiber Sclmle und Stil der Bilderwerke sebr aus-
einander. Gar keine Anbanger fand Brunn mit seiner Hypothese, dass es
Arbeiten einer nordgriechisch-tbrakiscben Schule seien; der attiscben Sclmle
wies Flascb 1104 KK sie zu, einer westlicben, der siziliscben (resp.
meisten fiir sicli liat die Ansiclit, dass es peloponiiesisclie Kiinstler waren,
die die Skiilpturen ausfiilirten; sie wird verteidigt von Lange A. M. VII
206 (der allerdings verscliiedene Einfliisse annalim, indem von auswarts
geliolte Arbeiter, vermutlich argivisclie, mit Steinmetzen der Umgegend
zusammen arbeiteten), Treii A. Z. XXXIX 78 A. (argiviscli - sikyonisch),
Studniczka A. M. XII 372. K. M. 53 (der
II iiur die vier Eckfigiiren
des Westgiebels, die niclit gleicli den andern von pariscliein, sondern von
pentelischein Marmor sind, ais attiscli aiissclieidet), Overbeck^ I 330
(eliscli), Colligi! on I 460. Dagegen ist die von Overbeck ii. a. aus-
gesprocliene Ilypotliese, dass die Meister nur die Zeiclmungen oder kleine
Modelle der Giebelskiilpturen getertigt, die Ausfiiliriing aber untergeordneten
llilfsarbeitern tiberlassen liatten, gegeniiber der genaiien Untersuclmng der
Originale diircli Treii nicht lialtbar; bekainpft liatte sie bereits Briinn
Giebeltelder nocli von der einer einzelnen Figiir ist die Kede, sondern von
der von Gotterbildeni, iind derjenige, der darin den ersten Platz vor Al-
kamenes erbalt, ist dem ganzen Zusammenliang der Stelle nacli Plieidias,
niclit Paionios. Vgl. Forster a. a. (J. 441 A. 2.
S. 222,2. Der Kampt' zwisclien Eapitlien iind Kentaiiren bei der Hocli-
zeit des Peiritlioos ist eine alte Sage, auf die sclion II. I 263 iind Od. XXI
295 angespielt wird; sie war ein selir beliebter Stoff tiir die Kiinst, vgl. I
17,2. Die Ileimat der Sage ist Tliessalien; Wilamowitz bezweifelt jedoch
(Eiirip. llerakles I 60 A. 110), dass hier die tliessalisclie Kentauromachie
dargestellt sei, vielmelir sei an eine speziell eleisclie Form zii denken. S.
liiergegen die Bemerkiing Die von Robert
von 'Freii Ergebn. III 133.
A. Z. XXXV 91 iind Six R. M. II 56 aiisgesprocliene Ilypotliese, die von
Paus. gegebene Deiitiing sei iiberlianpt niclit riclitig, vielmelir das Aben-
teuer des llerakles bei Konig Dexamenos in Olenos dargestellt, ist von
ilinen selbst wieder ziiriickgenommen worden (vgl. Preli er-Ro b ert 264
A. 3. A. M. XII 373 A. 1); ebenso liat Studniczka seine R. ^I. II 56
aufgestellte Ansiclit, der Apollon in der Mitte sei ein Herakles, A. M. XII
373 A. 1 wieder zuriicko^ezoo-en. — Paus. besclireibt diesen Giebel nicht
in derselben Ausfiihrlichkeit wie den Ostgiebel; er zahlt nur etvva 10 — 11
Figuren auf. Die friiher wiederholt ausgesprochene Annahme, dass seine
Beschreibung vollstiindig sei, hat Welcker A. Denkm. I 185 mit Recht
zuriickgewiesen, raul die Ausgrabungen haben das bestatigt: sie ergeben
S. 221,20-222,3. 333
21 Figuren, also dieselbe Zahl, wie im Ostgiebel (hier die Pferde mitge-
rechnet), teils in Grnppen von Die Sym-
2 bis 3 verbunden, teils einzeln.
metrie im einzelnen grosser, ais im Ostgiebel, auch wird bei den meisten
ist
Figuren ihr Platz im Giebelfeld durcli ihre Holie bestimmt, sodass liier
viel weniger Schwierigkeiten binsichtlich der Aufstellnng sicli ergeben, ais
beim Ostgiebel. Die Rekonstruktionsversacbe riihren vornelimlicb her von
Treu Ansgrabungen III Taf. 26 fg. S. 16 ff.; IV S. 22 ff.; abgeandert A.
Jb. III T. 5fg. S. 175. A. Jb. VI 106. Ergebnisse Textbd. III 130.
Curtius Funde von Olympia 13. SB. d. Berl. Akad. 1883, 777. A. Z. XLI
347 (ges. Abb. II 304). Ergebn. Textbd. III 284 mit Taf. II. Sauer A.
Jb. IV 163; Studniczka ebd. IV 166 (docli vgl. Treu Ergebn.
VI 88.
III 132 A. dazu Loeschcke Dorpat. Progr. v. 1887. Brunn
1). Vgl.
SB. d. bayr. Akad. f. 1888 S. 187. Wolters A. M. XII 276. Friede-
riclis- Wolters 128. Flasch S. llt)4DD. Murray II 145. Mitchell
266. Overbeck^ I 317. Collignon I 446.
S. 222,3. Nach der Angabe des Paus. ware die in der Mitte stehende
Figur Peiritboos gewesen ;
allein er bat da sicberlicb einen Irrtum begangen,
denn die Figur, die nacb Grosse und Haltung in der Mitte gestanden baben
muss (abgeb. Ergebn. III Taf. 22, Kopf Taf. 23; bespr. S. 69 u. 133), gilt
mit Recbt fast allgemein ais Apollon, wie bald nacb Auffindung erkannt
wurde (s. A. Z. XXXV 33); nur Brunn (SB. d. bayr. Akad. 1888 S. 189£f.)
wollte Deutung des Paus. resp.
die der olympischen Exegeten
aufrecbt
erhalten. Der von Engelmann (Vossiscbe Zeitung vom 12. Jan. 1888,
vgl. Treu A. Jb. III 182 und Sauer ebd. IV 165) gemachte Versucb,
dem Paus. zuzumuten, dass er die Mittelfigur ganz libergangen habe, bat
nirgends Zustimmung gefunden. Der Gott, dessen Kopf in archaischen
Apollontypen Analogieen wandte sich mit ausgestrecktern r. Arm und
findet,
Hand hielt er wabrscheinlicb den Bogen; er erscheint hier ais der (wie
der Zeus im Ostgiebel unsicbtbar gedacbte) Bescbiitzer der Lapithen, deren
Stammvater er ist.
ebd. Die nacbste Gruppe auf der einen Seite des Apollon (Peiritboos)
bestebt nach Paus. aus dem Kentauren Eurytion, der die Braut des Peiri-
tboos, Hippodameia oder Deidameia, raubt, und Kaineus, der dem Peiri-
tboos zu Hilfe kommt. Auch diese Interpretation muss falscb sein; da in
der Mitte der Gotv stebt, so wird der Lapithe, der der bedrobten Frau des
Peiritboos zu Hilfe kommt, Peiritboos selbst sein. Xun ergeben die Funde,
dass zu jeder Seite des Apollon eine solche Gruppe von drei Figuren stand:
ein Kentaur, der eine Frau zu entfiihren im Begriffe stebt, daneben ein
Lapith, zum Scblage gegen den Kentauren ausbolend; die Gruppe HJK
(nacb den Bezeicbnungen Treus) abgeb. Taf. 24, mit den Kopfen Taf. 25,
bespr. S. 72fi. die Gruppe MNO Taf. 26, mit den Kopfen Taf. 27, be-
;
beraus, namlicb die Geraubte, die der eben genannte Tbeseus befreien will,
und den knabenraubenden Kentauren. Dass zu letzterem ein Gegenstiick
da ist, dass weiter nacb den Giebelenden zu nocbmals auf jeder Seite ein
Kentaur dargestellt ist, der eine Frau entfiibren will, indem er sie auf
den Riicken bebt, und dabei ein knieender Lapitb, der den Kentauren
diircbbobrt, davon scbweigt er ebenso, wie von den kriecbenden alten Frauen
(meist ais Dienerinnen gedeutet) und den liegenden, bald ais Quelliiympben,
bald ais Lapitbinnen gedeuteten Eckfiguren.
S. 222,5. x£vxaupo^ ol 6 \xh — 6 81, man erwartet xsvxaupoi, docb vgl.
1 1,4 aXko^ — 0 p.£v — 6 o£ und Bd. I 123 das biezu Bemerkte.
sich an der Ost- und Westseite der Cellamauer, wo beim Parthenon der
Panathenaien-Fries angebracht war. Das wurde bereits nach den franzo-
sischen Ausgrabungen richtig erkannt (Exped. de Moree I Taf. 67) und ist
spater mit Unrecht wieder bezweifelt worden (vgl. Friedericb s Bausteine
z. gr. Plastik 133; dagegen Treu Ergebn. Textbd. III 149). Aus den
konstruktiven Details ergiebt sicb die Thatsache, dass diese Metopen gleicli-
zeitig mit dem Tempel gefertigt und an ihre Stelle gebracht wurden, also
keine spatere Zuthat sind; vgl. Dorpfeld Ergebn. Textbd. II 10. Die —
Ausgrabungen der franzosisclien Expedition haben eine erliebliche Anzabl
von Resten der Metopen zu Tage gefordert (genaue Aufzahlnng und Be-
schreibung bei Treu a. a. 0. 140 ff.); weitere Reste liaben die deutsclien
Ausgrabungen ergeben (vgl. die Liste der Metopenfunde ebd. 144 ff.). Aus
diesen Funden konnte zunachst festgestellt werden, dass Paus. seine Auf-
zahlung der Metopen beidemal im Siiden begonnen liat. Die auffallende
Thatsache, dass Paus. nur elfThaten des Herakles nennt, suchte man sich
vor den Ausgrabungen verschieden zu erklaren. Pe ter s en A. Z. XXIV
258 nahm an, dass das Abenteuer mit Geryones auf zvvei Metopen verteilt
gewesen sei; ahnlich hatte Clarae II 1,557 fiir die Reinigung des elischen
Landes zwei Metopen angenomraen; dagegen hielt Forchham m er B. d. I.
1842, 44 an der Elfzahl fest, indem er (unter Zustimmung von Fri e d ericiis
a. a. O.) annahm, die iibrigen Metopen der Schmal- und vielleicht auch
der Langsseiten waren mit andern Darstellungen geschmiickt gewesen.
Die Fundthatsachen aber haben ergeben, dass 0. Mulier im Redite war,
ais er den Ausfall der Metope mit dem Kerberos annahm (zu Volkels
arch. Nachlass 75); denn von dieser sind unverkennbare Reste gefunden
worden (abgeb. Ergebn. III Taf. 43,11; 44,3; Rekonstruktion Taf. 45,11;
besprochen Textbd. III 175). Der Platz derselben ist freilich unsicher;
'0. Mulier wollte sie hinter der Curtius
Ebermetope einschieben,
(Tempelgieb. Olympia 5) vor dem Augeiasrelief; ebendort setzt sie Treu
v.
Ergebn. 149 f. auf Grund der Versatzmarken an. Ob Paus. diese Metope
bei seiner Aufzahlung vergessen hat oder ob eine Liicke im Text anzu-
nehmen sei (so Curtius a. a. O), lasst sich nicht ausmachen. Uber die —
Metopen ist im allgemeinen zu vergi. Ergebnisse Bd. III Taf. 35 45; —
Textbd. IIl 138 fP.; den Ausgrabungen bei Rathgeber
die Litteratur vor
Artikel Olympia in Ersch- Grubers Encyklop. III 3, S. 233 ff‘.; die spatere
Treu a. a. O. 181.
S. 222,10. Erste Metope: der Fang des arkadischen (d. i.
h. die Wegfiihrung der Rosse des Diomedes; Fragmente abgeb. Taf. 39,8;
Rekonstriiktion Taf. 45,8; bespr. S. 169. Herakles, unbekleidet, in Vorder-
ansicbt, halt ein baumendes Ross mit der 1. Haud am
sicli Ziigel und
schwingt in der r. Hand die Keule. Eine ahnliche Darstellung findet sich
auf einem gesclinittenen Steine (Cades ’C1. III A. 157. Treu a. a. O.
170 Abb. 200); iiber andere Darstellungen Furtwangler a. a. O. 202;
ebd. 2225 n. 2243. Schneider 52.
ebd. Dritte Metope: Kampf gegen den dreileibigen Gery-
ones; Fragmente Taf. 40,9; Rekonstriiktion Taf. 45,9 (jedocli abgeandert
S. 172 Abb. 203); Kopfe Taf, 42,4 fg.; bespr. S. 170. Dargestellt war
Herakles, irn kiirzen Chiton, nacli rechts iiber zwei erscblagene und seit-
warts gestiirzte Oberkorper des Geryones binwegsteigend ;
mit dem 1. Fuss
tritt den dritten Leib des Riesen, der aucli scbon ins Knie gesunken
er auf
ist, iiber den Kopf erliebt er mit beiden llanden die Keule. Entsprechende
Vorstellungen finden sich in den andervveitigen Darstellungen des Mytbus
(Furtwangler 2203, 2226 u. 2244. Schneider 31. Klein 58) nicht.
ebd. Vierte Metope: Abenteuer mit Atlas (llolung der Hes-
periden-Apfel); ganz wieder aufgefunden, abgeb. Taf. 40,11; Kopfe
fast
Taf. 41; Kekonstr. Taf. 45,10; bespr. S. 173.Xacli der Bescbreibung des
Faus. solite man annebmen, dass Herakles dargestellt war, dem Atlas die
Last des Himmels abnelimend; nun liat man aber bald nacb Auffindung
der Metope erkanut (vgl. Hirschfeld Ausgrabgn. I 14; Curtius A. M.
I 209), dass der den Himmel tragende Mann der Metope nicht Atlas, sondern
Herakles ist, walirend der vor ilnn stehende, der ilim in jeder Hand Apfel
entgegenbalt, Atlas ist, der die Ilesperidenapfel fiir ilin geliolt bat; be-
weisend dafiir ist vmrnehmlicb der Typus des Herakles, wabrend der Kopf
des Atlas dem des Eurystheus nalie verwandt ist. Nur Weizsacker
(Korrespondenzbl. f. d. Scbul, Wiirttembergs XXXVl 427; uns unzuganglich)
Deutung des Paus. aufrecht erbalten wollen. 1’brigens ware es unseres
bat die
Eraebiens reclit gut moglich, die Worte des Paus. mit der Darstellung der
sie bat auch, trotz des Feblens der fiir Atbene cbarakteristiscben Attribute,
selir viel sich. Eine Hesperide bat man hier um so weniger zu erwarten,
fiir
zur Erleichterung der Last ein Polster geliolt und auf den Nacken gelegt
habe. Nun hat aber Herakles hier bereits ein Kissen sich untergelegt; damit
wiirde der ganze Witz der humoristischen Sage hinfallig werden; der Humor
liegt hier nur darin, dass Herakles keine Hand frei hat, um die ihm dar-
geboteiien Apfel inEmpfang zu nehmen. Vgl. dazu Treu a. a. 0. Wer-
nicke bei Pauly- Wissowa II 2130. Uber anderweitige Darstellungen der
Sage s. Heydemann Hali. Winckelm. Progr. 1870 S. 4 A. 14. Furt-
wangler 2204, 2227 u. 2244. Schneider 58 ff.
S. 222,12. Die fiinfte Metope war die fehlende mit dem Kerberos-
Abenteuer (s, oben); die sechste stellte die Keinigung des elischen
Landes, d. h. der Stalle des Augeias, vor; abgeb. Taf. 43,12, Kopfe Taf.
44,1 fg.; Rekonstr. Taf. 45,12; bespr. S. 176. Dargestellt war Herakles
nackt, nach 1. gerichtet; in beiden, iiber die 1. Schulter erhobenen Handen
halt er den Stiel eines Gerates (Schaufel oder Besen); r. steht Athene,
mit Helrn und Schild, mit der in der Rechten gehaltenen Lanze nach
unten weisend. Uber anderweitige Darstellungen vgl. Furtwangler 2229
und 2244. Schneider 67.
S. 222,13. Siebente Metope: Herakles und die Amazone;
davon sind nur wenige Bruchstiicke gefunden worden, der Kopf der Ama-
zone abgeb. Taf. 38,6; andere Bruchstiicke Textbd. S. 166 fg. Rekonstrukt. ;
Schild, in der 1. Hand die Keule, in der r. ddii Giirtel der Amazone lialtend.
Uber anderweitige Darstellungen des Kampfes s. Furtwangler 2202,
2226 u. 2243; Schneider 56 ff.
ebd. Tou ^oDC7T7]po? TfjV ’
A[i.7.Cova EGTiv d/faipoup-cvo? ,
nach Analogie von
aTcoarspEiv TLvd Ttvo? wird hier ungewohnlich dcpaipstahai mit dem Genitiv, der
Sache verbunden, wahrend sonst der doppelte Accusativ steht, s. z. B. I
.6,3. 29,9. II 7,1. 17,3. IV 5,10. 16,8. 17,5.
S. 222,14. Achte Metope: die Bezwingung der kery nitisch en
Hirschkuh; Bruchstiicke abgeb. Taf. 38,5; Kopf des Plerakles Taf, 37,4;
Rekonstr. Taf. 45,5; bespr. S. 164. Dargestellt war Herakles (nach 1.)
mit dem
Bein auf dem Riicken des niedergeworfenen Thieres knieend
r.
und mit beiden Handen dessen Kopf zuriickbiegend. Uber andere Dar-
stellungen, die haufig sind, s. Furtwangler 2200, 2224 und 2243;
Schneider 37 f.
dem den er in der Linken halt, den Kopf herum, indem er sich
Strick,
nacli stemmt und in der erliobenen Eechten die Keule schwingt. Uber
1.
von Treu einer hier dabeistebenden Atbene zugescbrieben, von der sonst
Eeste nicbt vorliegen.
Uber und Herkunft der Metopen geben die Meinungen ausein-
Stil
ander. Brunn d. bayr. Akad. 1876, 318; 1877, 13) glaubte mit Un-
(SB.
recbt, stilistische Unterschiede zwischen den Ost- und den Westmetopen
berauszufinden, und scbrieb erstere der einheimiscben peloponnesiscben
Kunst zu, letztere der nordgriecbisch-tbrakischen des Paionios von Mende.
Vielmebr sind die Metopen stilistisch durcbweg Arbeiten einer und der-
selben Schule, die sicberlicb eine einbeimiscbe peloponnesiscbe war, aber
eine ganz andere Eicbtung verfolgte, ais die vielfacb naturalistiscbe der
Giebelfelder. Vgl. Liber die Metopen iiberhaupt nocb Murray II 152.
Mitcbell 256. Overbeck ^ I 332. Collignon I 429. Flascb 1104 W.
Botticber 282. "
^upai sind jedenfalls dieselbe Thiir, wie vorher Z. 10 u. 13, d. h. die zum
Pronaos; ecyiovxi aber bedeutet nicht, dass Paus. den Pronaos scbon betreten
hat, die Gruppe also in diesem aufgestellt war (vgl. Curtius A. Z.
XXXIII 53), sondern „wenn man im Begriff ist, durch die Thiir zu gehen“.
Auch kann dieGruppe deshalb nicht im Pronaos gcstanden haben, weil
sich zahlreiche andere Figuren an sie anschlossen (s. Cap. 26,2 u. 6); sie
stand vielmehr im aussern Sauleneingang vor der rechten, d. h. nordlichen
Saule der Eingangsthiir. Vgl. Michaelis A. Z. XXXIV 172 f. Diese
Tempelthiiren sind noch Spuren zu erkennen, die sie in der
an den
Schwelle zuriickgelassen „Es waren doppelfliigelige Thore aus
haben.
Metall: ein grosses in der Mitte und zwei etwas kleinere in den beiden
Seiteninterkolumnien.“ Dorpfeld Ergebn. 10. Uber Iphitos und seine
Neubegriindung des Festes s. oben Cap. 4,5. Die hier erwahnte Gruppe
des von der Ekecheiria bekranzten Iphitos nennt Paus. Cap. 26,2 unter
den Weihgeschenken des Mikythos.
S. 222,18. Darnach war in der Hohe der oberen Saulen in den
Seitenschiffen eine Galerie; vgl. Dorpfeld a. a. O. 11.
Cap. XI.
Meinung, die im Vatikan belindliche Maske des Zeus von Otricoli gebe
die beste Vorstellung vom Kopfe des Zeus des Pheidias, beseitigt worden.
Daneben konnen anderweitige Bildwerke nur wenig in Betracht kommen,
namentlich fehlt es in der Plastik ganzlich an einer Replik der Statue
oder ihres Typus. Dagegen ist zu einem Teile fiir die Rekonstruktion
Preis liin.
S. 223,1. Audi iiber die Stellung der Xike geben uns die Miinzen
Aufsclilnss: sie war, almlicb wie bei der Atliene Parthenos, dem Gotte
lialb zu- lialb abgewandt, von vorn geselien iingefahr im Profil. Vgl.
Petersen 379.
S. Die Miinzen zeigen, dass Zeus das Szepter so hielt, dass
223,3.
der Ellenbogen des 1. Armes gesenkt und die lland nur bis zur Scliiilter-
hohe erlioben war, vgl. Overbeck Kunstmytli. II 38 f. Die Metalle, mit
dessen es verziert ist, sind wobl niclit ais eingelegte .Metalle, sondern ais
Eiiiail zu erklaren; ebenso die den Mantel sclimiickenden ^looia und xpiva
der Aiifstellung der Atliene Parthenos folgert er (a. a. O. 16), dass Phei-
dias bei den Dimensionen nnd der Aufstellung des Zeusbildes sicli an den
Parthenon nnd sein Kultbild gehalten habe, letzteres also alter war, ais
der Zeus. —
Uber Konstruktion nnd Bilderschmuck des Thrones handelt,
abgesehen von schon oben zitiertem, vornehmlich ein Aufsatz von Brnnn
A. d. I. XXIII 108.
S. 223,8. Man nimmt ais sicher an, dass die vier Beine des Thrones
viereckig waren, was man schon darans geschlossen hat, dass an jedem
vier Niken angebracht waren. Ein sicheres Argument ist das freilich nicht;
nahm man namlich an, dass alie vier Fiisse unterhalb dnrch Schranken
friiher
verbnnden waren nnd dass eben deshalb nnten nnr zwei, hingegen ober-
halb vier Xiken, eine an jeder Seite des Fusses angebracht waren (vgl.
Bnrsian Jb. f. Ph. LXXVII 97. Brnnn a. a. O. 112; ders. gr. Kilnstl. 170.
Petersen 354). Xnn haben aber die Ansgrabnngen ergeben, dass Schranken
vorhanden waren, die den ganzen Raiim mit dem Bilde nnd noch den
Platz nnmittelbar davor abschlossen (s. nnten); Overbeck 369 verzichtet
daher ganzlich daranf, Vermntnngen iiber den Platz nnd die Stellnng die-
ser Siegesgottinnen zn anssern; Adler in seinem Rekonstrnktionsversuch
(Ergebn. Bd. I Taf. 11,2; vgl. Textbd. II 15 A. 1) ordnet die vier Xiken
ais Unterbrechnng der Fiisse dicht ais sicli an
nnterhalb des Sitzes an,
den Handen haltende tanzende Fignren, die beiden am nntern Ende des
Fnsses setzt er, dnrch Palmetten verbnnden, mit den Riicken gegen-
einander. Da wir aber, wie nnten zn S. 224,10 dargelegt ist, trotz dieser nen
konstatierten Schranken an der einstmaligen Existeiiz der friiher ange-
nommenen am Throne selbst festhalten, so behalten wir anch die alte An-
ordnnng der Xiken bei; ob das ‘/opsuouadiv anf die Stellnng nnd
Haltnng jeder einzelnen, oder anf ihre Verbindnng nntereinander zn be-
ziehen sei, bleibe dahingestellt; eine Analogie bietet der Fnss eines Mar-
morthron.es ans Solnnt, A. Jb. IV 255, wo Hanser anf die Parallele des
olympischen Thrones hinweist.
S. Die Sphinxe mit den geranbten Thebanerknaben denkt
223,11.
man nach der An^-logie zahlreicher Darstellnngen antiker Thronsessel
sich,
(s. die Beispiele bei Petersen 355 A. 1), ais Stiitzen der Armlehnen,
vgl. Volkel 42. Petersen a. a. O. nieint, dass trotz der ornamentalen
Verdoppelnng der volle Sinn, d. h. die Beziehnng anf den thebanischen
Mythns festgehalten sei, wahrend Overbeck 360 dies ablehnt nnd die
Sphinxe nnr ais „Symbole der Strafgewalt nnd des nnerforschlichen Rat-
schlnsses der Gottheit“ anffasst.
S. Die Darstellnng der von Apollon nnd Artemis getdteten
223,12.
Qnatremere nnd Volkel anf die lange nnd schmale
Xiobiden versetzteii
Flache an den zwei Seitenschwingen des Sitzes, ebenso Brnnn nnd Pe-
tersen 356, der annimmt, dass anf der einen Seite Apollon, anf der andern
Artemis dargestellt war, dazn anf jeder 6 7 Xiobiden, bei Apollon die —
Sohne, bei Artemis die Tbchter; anch Overbeck 359 setzt die Reliefs an
diese „friesartigen Balken‘‘. Es mnss jedoch bemerkt werden, dass diese
Anordnnng dem Ansdrncke des Pans. utto xa? acpfffa? sehr wenig entspricht;
342 V 11,2-4.
darnach miisste man sich die Bildwerke nocli au der Vorderseite des
Thrones denken, wofiir auch der CTmstand spriclit, dass Paus. offenbar diese
zuerst beschreibt. Furtwangler Meisterwerke 68 vermutet, dass uns
Nachbildungen dieser Darstellung in romisclien Reliefs (zusammengest. bei
Hauser die neuattisclien Reliefs 73 ii. N. 104 — 107 b) erhalten seien;
schon Goetbe hatte das borgbesisclie Relief bei Wincke 1 mann Mon,
ined. 89 fiir eine Nachbildung des olympisclien gehalten, s. Volkel 42.
Auch diese Darstellimgen deuten auf das Strafgericht der Gotter fiir IJber-
liebung, vgl. Petersen a. a. 0.
S. Die xavovs? waren offenbar Riegel oder Streben, von
223,13.
denen der vordere eine besondere, die andern drei eine gemeinsame Dar-
stellung liatten. In welclier Pldlie der Fiisse sie sich befanden, dariiber
sind die Ansicliten verscliieden. Brunn setzt sie in der Mitte der Fiisse,
oberlialb der Schranken an, Bursian unmittelbar iiber der Basis des
Thrones, auf ihnen die Siiulen, zwischen diesen und den Saulen die
Schranken: eine ganz undenkbare Konstruktion. Da nach unserer An-
nahme unmittelbar unter dem Sitzbrett die Sclnvingen sich befanden, unten
an den Fiissen dicht iiber der Basis die Schranken, so werden die xavovs?
in der Mitte zwischen Schwingbrett und Riegel sich befunden haben. Dass
die dargestellten Figuren nicht Reliefs waren, wie Quatremere meint,
sondern freie Rundfiguren (d 7 aAp.a-:a nennt sie Paus.), nehmen nach Bar-
01. 33 dnrch Hinzukommen von Tcai/patiov und i-tto? neun, dass ferner die ver-
schiedenen Arten des Laufes bildlich nicht hatten unterschieden werdenkonnen
(was nicht ganz richtig ist, da wir auf den Vasenbildern zwei Laufschemas
deutlich unterscheiden), und ferner, dass der Anadumenos doch keine be-
stimmte Kampfart reprasentierte. Er andert daher dYcovtGjxatwv in dioviaToiv
und nimmt an, Paus. (resp. Polemon) habe in den Figuren die Bilder alter
olympischer Kampfer zu erkennen geglaubt. Im folgenden stellt er dann
um, indem er nach pupiT^p-ara mit den Worten tov ok auxov bis oYSoiqxovia fort-
fahrt und daran anschliesst oux apa tcw h tou? Trodoa? etc. d. h.: „die An- ;
nahme, dass Pheidias in einer dieser Figuren den Eleer Pantarkes dar-
gestellt habe, ist unhaltbar, da Pantarkes erst 01. 86 in den Knabenspielen
siegte, also zur Zeit, da Pheidias den Zeus verfertigte (01. 83), noch nicht
einraal zu den Knaben zahlte, geschweige denn zu den Junglingen, wie
die ihn angeblich vorstellende Figur auf der Querleiste.“ Diese Anderung
ist sehr gewaltsam und dabei der so entstehende Wortlaut noch immer
recht unklar; das, was Robert ais Sinn der Stelle angiebt, konnte niemand
aus dem, was er den Paus. sagen lasst, herauslesen, denn eine Opposition
gegen die von den Periegeten behauptete Identitat des Anadumenos mit
dern Pantarkes wiirde Paus. sicherlich deutlicher betont haben. Die Schwie-
rigkeiten dieser Stelle sind daher immer noch nicht behoben.
S. 224,1. Paus. teilt, ohne jede Zustimmung oder Zweifel, mit, dass
man in Olympia behauptete, der Anadumenos am Thron gleiche seinem
Aussern nach dem schonen Pantarkes, dem Sieger von 01. 86 (436). Das
Geschichtchen, dass Pantarkes der Geliebte des Pheidias gewesen sei, be-
richtet Paus. auch VI 10,6, wo er das Siegesbildnis desselben erwahnt; wo-
her er dasselbe hatte, wissen wir nicht; jedenfalls zeigt die erzahlte
Anekdote, dass man
Olympia der Meinung war, dass Pheidias i. J. 436
in
noch am olympischen Zeus arbeitete. Weiteres iiber diese Anadumenos-
Figur und die daran gekniipften Hypothesen s. zu VI 4,5; hier vorlaufig
nur soviel, dass man unserer Meinung nach unterscheiden muss zwischen 1)
dem Anadumenos vom Thron, der angeblich dem Pantarkes ahnlich sali (von
Furtwangler Meisterwerke 62 ais „willkurliche Erfindung der Ciceroni^‘
betrachtet) ; 2) der Anadumenos-Figur in der Altis, die vermutlich den
Pantarkes vorstellte und sicher von Pheidias war (VI 4,5), und 3) der
Siegerstatue des Pantarkes, deren Meister wir nicht kennen (VI 11,6).
S. 224,5. Robert a. a. 0. 450 spricht die Vermutung aus, es sei
sehr die Frage, ob die (von ihm dem Polemon ais Quelle des Paus. zu-
geschriebene) Deutung der sieben Figuren des vorderen Riegels das Richtige
344 V 11,4-5.
traf; es liege ungemein nalie, die Figuren auf der vorderen Leiste mit der
auf den drei tibrigen Leisten angebrachten Araazonomachie in Verbindung
zii bringen und in ihnen die nacli Besiegiing der Amazonen sich kranzen-
den nnd salbenden Genossen des Herakles zii sehen. Diese Vermutung
wird von Overbeck I 372 A. 45 sehr ansprechend gefimden. Bei der
von Paus. angebenen Zabl von 29 Figuren der Amazonomacliie koramen
auf jeden Kiegel ungefahr 10 Figuren; wenn der vordere nur 8 liatte, so
erklart sicli das daraus, dass dieselben nur rechts und links von den Beinen
des Gottes angebracht waren. Jedenfalls waren die Kampfszenen in Einzel-
—
kampfe zu 2 3 Figuren aufgelost, wie in den Eeliefs von Phigalia ii. s.
Uber die Bedeutung des Stoffes fiir den Thron des Zeus s. Petersen 358.
S. 224,7 £v xoU cujxp.ayoi? xto 'HpaxAsi, der Dativ bei einem perscin-
S. 224,7. Uie Saulen, die ausser den Fiissen den Thron tragen, waren
jedenfalls aus tecbniscben Griinden notwendig, weil die Last des Kolosses
zu stark auf das Sitzbrett driickte. Wenn Paus. sagt, diese xiovs? seien
laoi Tok TToat, so sind diese W^orte verschieden interpretiert worden. Volkel
erklart „gleicli an Zabl und Hohe, niclit an Form“; Brunn A. d. I. 112
nimmt acbt Saulen an, die er paarweise zwisclien die Fiisse stellt, und zwar
von dem Querriegel zu den Scliwingen des Sitzbrettes reicliend (vgl. gr.
Kiinstler 172), wobei das hoi ganz unverstandlicli bleibt; Bursian Jb.
f. Pli. LXXVII 9C) iibersetzt „von gleiclier Hobe mit den Fiissen“. Aber
Scliubart a. a. 0. 394 und Jb. f. Pli. LXXXVII 303, sowie Petersen
252 A. 4 bezielien es mit lieclit nur auf die Zabl, da iso? im Plur. und
ohne Zusatz immer „gleicli vieP‘ bedeutet. Anzusetzen sind sie jedenfalls
weder auf den liiegeln noch unter denselben, sondern unterlialb des Sitz-
brettes, also innerlialb der Fiisse, was aucb p.£Ta;o twv kOowv lieissen kann;
s. die niibere Begriindung bei Petersen a. a. O. Letzterer nimmt wolil
aucli mit Kecbt an, dass diese Saulen, die im Gegensatz zu den viereckigen
Fiissen des Tbrones rund waren, aus Stein bestanden, walirend Adi er bei
Uorpfeld S. 16 Anm. sie fiir Holzstiitzen lialt.
of hell. st. 233 dageg^en geltend gemaclit liat und die Frazer 538fg.
XIV
sowie E. M. XIV 159 teilen, sind siclierlicli gerechtfertigt; vgl.
Pe t er s en
die Darlegnng von Bliimner A. Jb. XV 136 ff.; es ist vornehmlich ein-
ziiwenden, dass die spupLaxa nach Paus. verbinderten, nnter den Thron zu
treten,wahrend diese Scbranken nur jedes Nahertreten verbinderten, dem
aber, der innerbalb der Scbranken sich befand, nicht verwebrt batten, nnter
den Tbron zn treten. Audi entspracbe die Unterbrecbnng der von § 2 —
gebenden Bescbreibnng des Tbrones diircb die Scbilderung der davor
liegenden Scbranken gar nicbt der sonstigen Metbode des Paus. Wir
bleiben daher bei der alten Annabme, dass die spupaxa zwischen den Fiissen
des Tbrons sicli befanden; ebenso Loewy Strena Helbig. 180 A. 1. Uber
die Verteilung der Bilder s. unten.
Himmel tragend; die Szene war also anders, ais die der Metope oben
S. 222,11, wo, wie wir saben, Herakles den Himmel tragt. Uber Atlas ais
Himmelstrager vgl. G. Hermann Opuscula VII 241. Welcker gr. Gotterl.
I 743. Preller-Eobert 561.
ebd. Hier und ebenso Gap. 18,4 (’'AxXac ol stti [xev xwv oip-wv xaxa
xa Xs^op-sva oupavov xs avlysi xal 7 ^v) driickt sicli Paus. so aus, ais glaubte
er, Atlas sei dargestellt, wie er Himmel und Erde trug. Dass dies aber
in Wahrheit nicbt seine Meinung war, lasst der Zusatz xaxa xa X£ 7 op,£va
erraten und zeigt die Gap. 18,4 zitierte Aufscbrift AxXa? oupavov ooxos £/£1. '
Paus. driickt sich so missverstandlich nur deshalb aus, weil er die Homer-
verse Od. I 53 f. im Auge bat:
£'/£1 0£ X£ xiovas auxo?
fxaxpas <y!i
7 aidv x£ y.a\ oupavov d|xcpk r/ouaiv,
eine solche Bezielmng bei den Bildern 6 und 9 durchaus nicht er-
wiesen ist.
der Kunst beliebt, vgl. O. Jahn arcb. Beitr. 226. Milchhofer d. Be-
freiung d. Prometheus, Berlin 1882. Furtwangler bei Roscher I 2205,
2236 u. 2245.
schranke sich umwandte, zur linken Hand neben der Thiir bei 1 anfing
und dann der Reihe nach weiter aufzahlte. Das liat, abgesehn von den
oben gemachten Einwanden, manches fiir sich: es sind so die Bilder 3, 6
u. 9, die jedes zwei Frauen ohne Aktion vorstellen, in der Mitte der
Fiissen des Thrones zu unterst angebraclit waren und die Bilder auf die
drei Schranken rechts, hinten und links zu verteilen seieri. Wahrend aber
Preller Z. f. A. VII 396, Brunn 171 und A. d. I. XXIII 112, Over-
beckl'^ 360 (P 361 schliesst er sicb an Murray an), Petersen 359 u. a.
die Bilder so anordnen, dass sie in der Reihenfolge 1 — 3, 4 6 ,
7 —9 neben-
einander gemalt waren, nimmt Gardner eine andere Anordnung an: er
zerlegt jede Scbranke der Breite und Hohe nacb in vier gleiche Theile
und setzt in die oberen Theile die Zweifigurenbilder 1 2, 4, 5, 7, 8 und ,
Parallelismus erkennen will); und wir glauben ebenfalls, dass eine An-
ordnung gesucht werden muss, bei der diese beiden Bedenken wegfallen.
Das ist der Fall, wenn wir annehmen, dass in jeder Scbranke die zuerst
genannten Bilder, also 1 u. 2, 4 u. 5, 7 u. 8 die Mitte der Schranken ein-
nahmen, hingegen die Frauengestalten, einzeln verteilt, links und rechts
mehr dekorativ die Mittelszenen mit ihren Darstellungen von Handlungen
begrenzten. So ware also auf Scbranke I: Hellas, Herakles und Atlas,
Theseus und Peirithoos, Salamis auf Scbranke II: Hippodameia, Herakles
5
und der Lowe, Aias und Kassandra, Salamis; auf Scbranke III: Hesperide,
Herakles und Prometheus, Achill und Penthesileia, Hesperide. Dass Paus.
und an dritter Stelle erst die (zu-
bei jeder Scbranke erst die Hauptbilder
sammengehorigen) Frauengestalten nennt, ist durchaus natiirlich, ein mo-
derner Beschreiber wiirde es nicht anders machen ;
und das Bild des Achill
ist so wirklich T£X£utaia £v Hesperiden sind allerdings hier
von Herakles und Atlas getrennt; allein sie gehorten auch sicherlich gar-
nicht dazu; sobald wir das annehmen, hort jede Mogiichkeit einer symme-
trischen Anordnung der Bilder auf, wir erhielten 7 Einzelszenen und ein
Bild, das in zwei Szenen zu je zwei Figuren zerrissen ist. Dieser An-
ordnungs-Vorschlag ist dargelegt und graphisch verdeutiicht bei Bliimner
A. Jb. XV 142. — Uber den inneren Zusammeiihang der Bilder und ihre
Bedeutung ais Schmuck am Throne des Zeus handelt Petersen Kunst
des Pheidias a. a. O. sehr eingehend, doch scheinen die von ihm gesuchten
348 V 11,6-9.
Aveil ohne eine solche Annahme die offenbar streng symmetrisch angelegte
Komposition eine bedenkliche Lllcke aufwiese. Xach Brunns Vorschlag
(gr. Kllnstl. a. a. O., vorher schon B. d. I. 1819, 74) w:rd in der Regel
angenommen, dass der Name des Hephaistos ausgefallen sei, was Gerhard
Akad. Abh. I 199 A. 26 bezweifelte, Petersen 373 aufnimmt Selbst-
verstandlich muss dabei von der Ansicht Stephanis C. R. de St. Petersb.
1870/71, 48 abgegangen werden, dass die Scene auf mehrere Seiten der
Basis verteilt war, was schon deshalb nicht moglich ist, weil so Hauptgotter
an die Nebenseiten kamen, s. Furtwangler Jb. f. Ph. CXI 588. So er-
S. 225,1-21. 349
halten wir folgende Figuren: 1. Helios. 2. und 3. Zeus uiid Hera. 4 und 5.
Hephaistos und Charis. 6. und 7. Hermes und Hestia. 8. 9 und 10. Apliro-
dite mit Eros und Peitlio. 11. und 12. Apollon und Artemis. 13. und 14.
Athene und Herakles. 15. und 16. Amphitrite und Poseidon. 17. Selene.
Dadurch ergieht sich, dass Helios und Selene, ganz wie im Ostgiebel des
Parthenon, an den Enden waren; die einzige aus drei Figuren bestehende
Gruppe, Aphrodite von Eros empfangen, von Peitho bekranzt, nahni die
Mitte ein; links und rechts davon waren je drei Gbtterpaare. Die Mittel-
gruppe wollte Stephani a. a. 0. 51 ff. rekonstruieren mit Hilfe der
Aphrodite - Darstellungen, die die Gottin in einer Muschel zeigen; vgl.
hiergegen Furtwangler a. a. O. Hub. Schmidt observ. archaeol. in carm.
Hesiod., Diss. Halens. XII 137. Overbeck I *
372, der selbst dagegen
auf ein Silbermedaillon aus Galaxidi’ mit entsprechender Darstellung ver-
s. de Witte, Gaz. archeol. 1879, 171 pl. 192.
weist, Eoscher I 1356; vgl.
Petersen E. M. VII 49, der annahm, die Komposition des Pheidias stehe
etwa in der Mitte zwischen der Aphrodite-Gebnrt des ludovisischen
Thrones und der des Silbermedaillons ferner Furtwangler Meisterwerke ;
68 und bei Eoscher I 414; dagegen erklaren sich Kalkmann A. Jb. I 255
u. Puchstein ebd. V 112. Am nacbsten scheint der Zeit wie der Kompo-
sition nach zu von Petersen E. M. XIV Taf. 7, S. 154
stehen das
publizierte Vasengemalde. Die einzelnen Gbtterpaare dachte Preller 191
sich in dramatisch bewegten Gruppen, Petersen 372 thronend, drei Paare
jederseits einander zugekehrt. Ais Inhalt des Ganzen betrachten fast alie
die Geburt der Aphrodite, dagegen Petersen, wegen der Umrahmung
durch Helios und Selene, Aphrodites Eintritt in die Gbtterversammlung,
was docb gar zu sehr dem Wortlaut des Paus.: i.x baXdaarp dviouaav wider-
spricht, vgl. aucli Herzog, d. olympischen Gbttervereine (Dissert. von
Freiburg i. Br. 1884) S, 30 f. Dass Hestia, Apollon und Artemis speziell
die Aphrodite ehrten, wie Welcker Gbtterl. II 705 meint, bezweifelt
Petersen a. a. 0. A 3 mit Eecht, mit Unrecht dagegen die richtige
Bemerkung von Jahn arch. Aufs. 111 A. 61, dass Herakles hier nicht
blos der von Athene beschiitzte Heros, sondern der an ihrer Seite unter
die Gbtter aufgenommene sei.
S. 225,18. Uber Selene zu Pferd oder zu Maulthier vgl. Jahn
arch. Beitr. 79. Stephani a. a. 0. 1860, 43. Cecil Smith Journ.
of hell. stud. IX 7. Mylonas ’EcpY][x. apyaioX. 1893, 218. Eoscher iiber
Selene Verwandtes 39.
u.
xat ais Variante zu ottou -[£ xal), meint, der Tadel sei gegen die gerichtet,
fiir kleinlicli halte, da das Bild doch einen weit gewaltigeren Eindruck
mache und viel grosser erscheine, ais es sei. Moglich er weise stand aber
in jenen Schriften auch zahlenmassig dargelegt, was Strab. a. a. 0. be-
inerkt, dass der Gott nicht aufstehenkonne, ohne das Dach des Tempels
abzudecken; und indem dies ais ein Tadel gegen den Kiinstler aufgefasst
werden konnte, fiihrt Paus. zu Gunsten des letzteren die von Zeus selbst
durch seinen Blitz erteilte Zustimmung an.
S. 226,1. Die Hydria fasst Wieseler G. g. N. 1877, 27 ais Stimm-
urne: sie sei aufgestellt worden zur Andeutung der Meinungsaiisserung
des Gottes an der Stelle, an der sich diese manifestierte.
S. 226,3. Diese Angaben haben die Ausgrabungen bestatigt. Der
Plattenbelag vor dem Zeusbilde bestand aus scliwarzem eleusinischem Kalk-
stein (der auch das Material der Basis warj; umgeben war er von einer
etwas erhohten Schwelle weissen pentelischen (nicht, wie Paus. sagt, pa-
rischen)Marmors; s. Dorpfeld a. a. 0. 12 ff., der jedoch bezweifelt, dass
S. 225,21-226,15. 351
der Zweck, den PauB. den Marmorschwellen zuschreibt, namlich das aus-
laufende 01 zusammenzuhalten, wirklich der beabsichtigte gewesen sei; es
werde wohl Anwesenbeit in Olympia dort etwas von dem 01,
bei Paus.
mit dem das Bild getrankt wurde, zusammengeflossen sein. Die Herricli-
tung des Platzes erklart Dorpfeld vielmehr daraus, dass dies der wichtigste
Teii des Tempels, der Hanptplatz des Kultus war. Loewy Strena Helbi-
giana 180 glaubt, der schwarze Belag habe den Zweck gehabt, etwaige
Lichtreflexe aufzuheben, die von einem weissen Boden storend auf das
chryselephantine Bild gefallen waren.
S. 226,4. fxsXavt, os xaTSJxeuaarat xto Xidcp, zur pradikativen Stellung
des Artikels vgl. die Bd. I S. 49 zn I 22,5 angefiihrten Beispiele.
S. 226,5. Dass zur Konservierung des Zeusbildes 01 gedient habe,
berichtet auch Methodius bei Phot. cod. 234 (p. 293 B, 1 Bekker), der aller-
dings sagt OsiSiav . . . upoaxa^at IXaiov £[X7rpoa9£v tou dYdXji-axo? ex/££iv. Ein ahn-
liches Verfahren beschreibt Plin. XV 32: existimatur (oleum pissinum) et ebori
vindicando a carie utile esse, certe simulacrum Saturni Eomae intus oleo
repletum est. Wie man sich das zu denken hat, ist freilich ganz unsicher.
Schubart Z. f. A. 1849, 407 nimmt an, dass der hdlzerne Kern
des Bildes mit 01 getrankt wurde, damit nicht durch Werfen oder Springen
des Holzes das Elfenbein Eisse bekomme; das 01 ware dann vermutlich
durch ein Eohrensystem im Kern des Bildes verteilt worden. So auch
Brunn I 177. Overbeck I 362. Blumner Technologie II 374 A. 1.
Gap. XII.
Die Stosszahne der Elephanten sind Horner. Der wollene Vor-
hang im Tempel des olympischen Zeus. Die Bildsaulen der
Kaiser Hadrian und Traian daselbst. Kunstbauten dieses
letztern. Bildsaule des Augustus aus Bernstein, des Niko-
medes aus Elfenbein. Zwei Arten Elektron. Weihgeschenke
Neros und Anderer.
s. 227,10. ixtio Ttc, niit dieser Forniel betont Paus. gerne, dass
seine Behauptung sicher sei, vgl. I 29,14. III 21,7. VI 13,10. 15,7. 16,8.
X 19,11. 23,14. 30,2.
Dass dergleichcn naturhistorische Seltenheiten iu Tempeln
S. 227,11.
aufbewahrt wurdcn, war sehr gewohnlich, vgl. Plin. VHl 31. Luc. dea
Syr. 16; vgl. Beckmann Beitr. z. Gesch. d. Ertinduiigen II 376. Der
Tenipel der Artemis bei Capua, wo Paus. diese Elephantenschadel sali,
war vermutlich das beriihnite Heiligtum der Diana am Abhange des Berges
Tifata (die Triimmer sind in die Kirche S. Angelo in Formis verbaut),
vgl. Preli er- Jordan Poni. Mythol. II 317. Beloch Campanien 361.
Die Entfernungsangabe von 30 Stadien (ungefahr 57-2 k™) stimint aller-
dings nicht ganz; S. Angelo in Formis liegt voiii alten Capua (heut S.
Maria) etwa Vi St. entfernt. Dass Paus. wirklich auf seinen Peisen hier-
her gekommen ist, nirnmt sowolil Gurlitt 90 A. 45 wie Heberdey 14 an.
S. 227,16. p-£ 7 £l)o? — xal eIooc — £oixot 7 £T£p(.p hrjpup, ein Beispiel
der comparatio compendiaria.
S. 227,18. tlber indisches und afrikanisches Elfenbein s. Blumner
a. a. 0. 362 f.
Bibel und die griechisch-romische Litteratur ofters ervvahnen, vgl. Ezech. 27.
S. 226,15-228,9. 353
los. 7,21. Aristid. or. XIV p. 326 Dind. Plaut. Sticli. 378. Plin. VIII
196. Mart. VIII 28,17; XIV 150; oder syrische, da in jener Zeit assyrisch
imd syriscli ofters verwechselt wird und aucli Syrien Kunstgewebe pro-
duzierte, s. Dio Clirys. or. LXXIX 1 (p. 432 E.). Coripp. Land. lust.
Ang. min. IV 208. Im speziellen liber den Vorhang im Zeustempel vgl.
Eubi A. Z. XIII 41.
S. 227,20. Die Vermutung bat viel fiir sich, dass dies derselbe Vor-
bang ist, den Antiocbos nach I Makkab. 1,23 und losepb. antiqu. lud.
XII 5,4 fortnahm, obschon derselbe nach Paiis. von Wolle war, wahrend
losephos von xaTa-STdcjjj-aTa sz [^uaaoo zal zozzou 'rr£T:otrj[X£va spricht, wobei aber
der Ausdruck zaTa-etdjjj.axa darauf hinweist, dass der Vorhang, wie Paus.
angiebt, nicht heraufgezogen, sondern h erab gelassen wurde. Dass An-
tiochos nach II Makk. 6,2 den Tempel von Jerusalem dem olympischen
Zeus weibte, spricht ebenfalls dafiir. Vgl. C 1 ermon t Ganneau im Journ. -
und zeigt den Inschriftrest XXsa? KaXXizXso?. . . was aus der eben- . . . Yjae,
falls erhaltenen Inschrift von der Siegerstatue der Kyniska (ebd. N. 160)
sich mit Sicherheit zu ’A'it£XX£a? KaXXizXso? eizoricse erganzen lasst; vgl. Weil
A. M. II 160. Furtwangler A. Z. XXXVII 152. Lowy Inschr. gr.
Bildh. 79 X. 100. Xach Furtwangler a. a. 0. und Inschr. v. 01. a. a. O.
ware die Basis im Pronaos des Zeustempels gefunden worden, genaii an
der von Paus. angegebenen Stelle; doch wird das von Dorpfeld Ergebn.
II 10 (vgl. S. 18) ais Irrtum bezeichnet: die im Pronaos aufgefundene
Basis hat andere Gestalt und ist grosser, ais die mit der Inschrift des
Apelleas. Wenn nun aber der Fundort der letzteren nicht, wie man friiher
glaubte, der Pronaos ist, so erscheint die Vermutung, diese Basis habe die
Eosse der Kyniska getragen, durch die Identitat des Kiinstlern amens allein
wohl nicht geniigend gestiitzt: auch scheinen die Verhaltnisse (1,00 m
—
hoch, 0,42 breit, 0,46 0,47 tief) doch fiir ein Viergespann viel zu klein,
obschon die Eosse unter Lebensgrosse waren; es hatten eben sehr kleine
Bronzestatuetten gewesen sein miissen, wie Eeisch gr. Weihgeschenke 61
annimmt.
S. 228,7 Der xpi-ou? EiuyaXzoc war wohl kein verkupferter, sondern
ein mit Bronzeblech tiberzogener, vgl. Bliirnner Teehnologie IV 338.
S. 228,8. xpaiiECav, vgl. Gap. 20, 1 — 3.
die Namen Hadrian imd Traiau umzustellen iind die Worte ootoc — £7:oA£[J.rjacv
gewesen zu Gilbert a. a.
sein, s. 337. Richter a. a. ). 871.
( ). (
S. 228,14. ^lit dem oiy.ooop.y;ga T-n(ov opoao-j, ist sicher der mehr-
iacli bezeugte Xeubau des Circus maximus durch 'Praian gemeint, s. I4in.
die Tempel und andern Baulichkeiten des Forums mit vergoldeten Broiize-
ziegeln gedeckt.
S. 228,17. Es ist iinklar, was das fiir xaxasxsuaaiJLaTa sind: wahrscliein-
licli rimde, verscliliessbare Behalter, da es sicli um die Aufstellung von zwei
Bildsaulen handelt, die aus besonders wertvollem Material bergestellt waren.
• S. 228,17. Die aus Bernstein liergestellte Figur des Augustus kann
scbon um des Materiales willen niclit lebensgross gewesen sein, vgl. Pliii.
Zipox-r]?, Ziiroix?]?, ZupoiVrj? vor, ais erster Konig der Bithynier, s. Plut. qu.
Graec. 49 p. 302 E. Diod. XIX 60. Steph. Byz. v. Zitcoixiov; bei Liv.
XXXVIII 16 heisst Vater und Bruder des Nikomedes Ziboetes. Vgl.
Hesych. s. und Zt^:5uhG£?.
v.
S. 228,23. Welcher Fluss mit dem Eridanos ais Fundort des Bern-
steins gemeint sei, dariiber waren schon die Alten uneins. Xach Plin.
XXXVII 32 hielt ihn Aischylos fiir die Phone, dagegen Euripides und
Apollonios fiir den Po, von dem sie allerdings annahmen, dass er sich mit
der Phone vereinige. Herod. III 115 berichtet, dass einige den Eridanos
fiir einen in ein nordliches Meer sich ergiessenden Fluss hielten, welche
Ansicht er jedoch bekampft. Ebenso gehen die Ansichten der Neueren
auseinander: man hat an die Elbe, die Weichsel, die Donau u. a. gedacht,
vgl. Waldmann d. Bernstein im Altert. (Fellin 1883) 11. Olshausen
Ztschr, f. Ethnol. XXII 270. Miillenhoff dtsch. Altertumsk. I 312, und
unsere Bemerkung zu I 4,1. Dagegen verlegte ihn Unger SB. d.
Cap. XIII.
Das Opf‘er des Bei ops. Krzahlung von d ein Scliulter-
l’elopiou.
blatt des Belojis. l’elops und Tanta los liaben in Lydi en ge-
wohnt. Der Aschenaltar des o ly ni p s c b e n Zeus. Die Opter, i
von der sicli luir unbedeutende Beste eriialteii liaben; dariiacli sclieint er
die Form eiiies uiiregelmassigen Fiinfecks geliabt zu liaben. An der siid-
wird, erwartet man niclit i)u£iv, sonclern (xai}a 7 i^£iv VI 20,3), vgl.
Bd. I zu S. 9,4.
dieseni Falle niclit uin die Erlaiigung der kdrperliclien Uberreste iiber-
liaupt, aber sclion der Besitz eines einzelnen Kdrperteiles verbiirgt den
Besitz des Heros luid daiiiit seinen 8 cliutz, vgl. K olide Psyche 'l 162.
8. 230,13. aoTob to die Ileroen dacbte niaii sicb ungewdlin-
licli gross, vgl. VI 5,1.
8 . 230,14 s'/i'v 7 -oxpo'lavTa, r/to init deni Particip, urn den dauernden
Zustand auszudriicken, v'gl. X 14,7 x 7 T 7 xp'j'l 7.vT 7 . £y£’.v 7 ’jtov, audere 8 tellen
zu I 32,1.
8 . 231,3. 'foAaxa,*, vgl. VI 22,1.
ebd. Zur jileonastisclien Wideraiiliribine des vorausgegangenen 8 ub-
jects durcli 797 ; vgl. Bd. I zu 8 . 25,20.
231,6. Diese 8 telle gebdrt zu den Arguiiieiiteii, die datur angetubrt
werdeii, dass Paus. aiis Lydien staninite, vgl. Ourlitt 56 A. 1. Die hier
voii ibni angefiibrten Ortliclikeiten sind nanientlicli besuclit uiid gescliildert
worden von Kaiiisay ini .lourn. ot’ bell. stud. III 33 iind lluinann A. M.
XIII 22 . \'oii der alten sagenbaften 4\intalosstadt iin 8 ipylosgebirge, die
ein Erdspalt angeblicli verscblaiig, sjiricbt Ibius. VII 24,13, s. dort die
Annierkung. Fiir 8 ee des 'rantalos- (aucli VIII 17,3 erwalint) liiilt
den ..,
Panisay }i. 65 den 8 ee Kara Gol, der tief iin Gebirge liegt (Pape- B ensele r
uiiter Ta'vr 7 Ao^ verlegt ilin in seltsainem Missverstiindnis nach Elis);
de.rs. ineint aucb 8 . 67, dass ein von der Tantalis uiid dem 'riiron des
Pelops (s. u.) etwa 2 kni ostlicli aiii Bergestusse belegenes Grab, bestehend
aus breitem Eingangsweg uiul zwei kleinen, liintereinander liegenden Grab-
kainniern (s. lluinann a. a. O. 38 ff.), der oOx 7 'f 7 vr^ T 7 'fo; des Tantalos
sei, welcber Vennutung lluinann zustiinmt.
ebd. IEaotto, o£ X 7 i T 7 v: 7'Xo'j, bemerke
iin Folgenden die cliiastisclie
8 lellung, vgl. IV 6 1
II 24,1 u. a.
10,6. III 10,3. ,
.
1,55 m lang, 1,30 m tiet’ und 1,20 m liocb. 8 cliweistbal Gaz. archeol.
XII 213 tV. ist der von lluinann bekampften ^leinung, die Stiitte habe ur-
spriinglicb ais Altar gedient. Panisay a. a. O. 66 glaubt, init dem Thron
des Pelops sei iiberliaupt die ganze Akropolis gemeint.
8 . 231,9. Die friiber iibliclie Veranderung des Textes, die aus
llAaaxr^vTp das Attribut IIa 7 xi 7 v^^ maclite, berulite darauf, dass allerdings
S. 2304-231,14. 359
dies Epitheton clurcli eine Tnschrift CIG 3657 gesicliert ist; aber die
Eeinach Eev. arch. Ser. Das Heiligtum, von dem Reste wie-
3, XI 83.
deraufgefunden worden Nahe des sog. Xiobebildes, iiber
sind, lag in der
das wir Bd. I 853 zu III 22,4 gesprochen haben; vgl. A. M. XII 271.
Schweisthal Rev. arch. Ser. 3, XVI 390. Uber all die Anlagen und Denk-
maler am Sipylos iiberhaupt ist zu vgl. Web er Le Sipylos et ses mdnu-
ments, Paris 1880. Perrot-Chipiez Hist. de Tart V 39 ff.
S. 231,10. Temno s, aiolische Stadt am Hermos in Mysien.
S, 231,11. ix |xupjivT]? Schubart iibersetzt: aus frischem
Myrtenholz, meint aber, richtiger ware wohl: aus einem gewachsenen
Myrtenstamme; uns scheint T£i)r|7a ein Perf. intensivum zu sein und kraftig
aufge spro s st, gewachsen zu bedeuten; vgl. 1X25,1 aurr] jxsv 67] xsiItjXo?
S. 231,14. Ais Reste von dem grossen Altar des Zeus werden viel-
fach die ostlich vorn Pelopion und ungefahr gleicli weit vom Zeus-Tempel wie
vom Heraion belegenen Fundamente einer elliptischen Anlage betrachtet,
deren grosse Axe nordlich nach dem Kronos-Hligel zu gerichtet ist; vgl.
Curtius u. Adler Olympia 35. Flasch 1067, Curtius ges. Abh. II 42.
Allerdino;s stimmt die An^abe des Paus. hier nicht, denn diese Fundstiicke
sind etwa 36 m vom Pelopion und etwa 50 m vom
Heraion entfernt. Wahrend
Botticher 191 dies mit Mangel an topographischem Sinn bei Paus. ent-
schuldigt, meinte Flasch a. a. O., die leichte Verschiebung des wirklichen
Verhaltnisses werde aufgewogen durch die Aufklarung, die man so iiber
die Lage des Altars und des Heraions erhalte vorwarts bedeute hier so- ;
viel ais ostwarts, da ein Tempel mit in Betracht kommt. Indessen bleibt
die Angabe des Paus. sehr bedenklich, da diese Reste ganz direkt ostlich
vor dem Pelopion liegen; auch sonst sind Bedenken laut geworden gegen
die Identifizierung dieser Reste mit dem Zeusaltar, vor allem dass gerade
hier viel gefunden worden sind, ais bei andern
weniger Weihgeschenke
sicheren Altarplatzen (Furtwangler Ergebn. Textbd. IV 2). Andrerseits
aber weist Dorpfeld ebd, Textbd. II 162 auf eine Reihe von Thatsachen
hin, die die Annahme, dass der elliptische Bau der Rest des grossen Altars
sei, stiitzen: die zentrale Lage ziemlich genau im Mittelpunkt der Altis,
die Funde von Aschenresten und Knochensplittern ringsum u. a. m. Doch
lasst Dorpfeld ebd. Textbd. I 82 die Moglichkeit zu, dass der Altar etwas
weiter nach XW, also naher zum Heraion, gelegen habe, in welchem Falle
allerdings er vollstandig zerstdrt ware. Xoch bestimmter sind Wernicke
A. Jb. IX 93 und Puchstein A. A. 1893,22 u. 1895,107, eingehender A. Jb.
XI 53 ff., gegen jene Deutung des elliptischen Baues aufgetreten; Puchstein
betont besonders, dass der Altar nach der Analogie anderer Altare von
360 V 13,8-9.
griecliisclienTempeln oblong gewesen sein mtisse und class die elliptisclie Form
der Reste dazu nicht passe. Ferner wird geltend geraacht, dass die Asclien-
schiclit, die diese Fimdamente umgab, viel diinner und geringer ist, ais
die um deii grossen Altar im Siideii des Heraioiis, aucb die Funde nicbt
so massenbaft wareii, wie dort, sonderu sparlich und auf weitem Umkreis
verstreut, wabrend nian bei dem grossen Zeusaltar docb gerade das Gegen-
teil ervvarten iniisste. Hingegen tritt Adi er A. A. 1894,85 u. 1895,108
tiir Ansetzung des Zeusaltars ein und verteidigt den von
die urspriinglicbe
ilim in den Frgebn. Tafelbl. II 132 gegebenen und Textbd. II 210 d. be-
griindeten Kekonstruktionsversuch. Gegen diesen wendet sicli vornelimlicli
Puclisteins Aufsatz im A. Jb., wo S. 76 t’g. ein abweicbender Rekoii'
struktionsversucli von Koldewey abgebildet und begriindet ist. Was die
Lage betrifift, so nimmt Wernicke 94 an, dass der Altar sudlicli vom
Ileraion, dessen Fundamente wieder autgedeckt worden sind und dessen
llmgebung reich von Asclie und Fundstiickeii diirclisetzt ist, nicbt der
Altar der Hera, wie man sonst vieltacli glaubt, sonderu der alteste Zeus-
altar sci. Dieser Altar, der alter ais das Ileraion war, habe aucb nacli
dessen Frrichtung tbrtbestanden, dann aber seine Hedeutung verloren, und
ais der Zeusdienst, der urspriinglicli mit dem
der Hera im Ileraion ver-
biinden gewesen, sicli und einen eigenen Tempel er-
von diesem abloste
liielt, liabe, aucb der alte, durcli das Pelopion vom Zeustempel getrennte
Altar seine Hedeutung verloren, uml nun sei der neue grossartige Hau au
eiuer freieren Stelle der Altis erriclitet worden, namlicli nordwestlicli von
jenen elliptisclien Fuiidamenten. Wenn hier gar keine Spui^en melir sicli
tiuden, so erklare sicli das aus der Wut, mit der die Cliristen besonders
den Ilaujitaltar des beidniscben Kultus zerstort liaben. Anderer Ansiclit
ist Puclistein, nacli dem gerade jener Altar zwisclien Ileraion und Pelopion
der Zeusaltar sei. Freilicli ist dann des Paus. “po/.£'';j.£vo? -oo dixcpo-riptov,
obscbon Puclistein es zutretiend tindet, weil der auf dem Altar Steliende
nacli Xorden das Ileraion, nacli Siiden das Pelopion vor sicli habe, docli
bei Ainpel. mem. VIII 14, hier aucb der Skulpturenscbmnck des gross-
lib.
Scbubart ebenfalls, der aber vorber ol lirl t-q TipoUuast, scbreibt. Robert
A. Jb. III 101 A. 5 nimmt vor sxdcaxou eine grossere Liicke an, in der ein
362 V IB/J-14,3.
zweiter gemaiierter Altar erwabiit gewesen sei, tler auf der Protliysis ge-
standen habe imd fiir die eigentlicbe Opferbandlung bestimmt gewesen sei.
nicbt zusammenkneten lasse, vgl. Scbol. 14nd. 01. 11 (10), 58. Was den
bier erwalmten Hraueb anlangt, nimmt Adler A. A. 1805,108 an, die.
so
Asebe von den Opfern sei liegen geblieben und, naebdem sie im Friib-
jabr durcb die im l*rytaneion aufgesammelte Asebe des Hestia-Altars ver-
mebrt worden war, mit Ililfe des Alpbeioswassers zu einer Art von Cement-
mortel verarbeitet worden, welcber zuerst zum gesebiebteten Aufiiau diente,
spiiter aber scbalenartig iibeistricben wurde. Allein riebtiger legen II o-
molle Hull. de corr. bell. XIV 404, Keiseb bei Fauly-Wissowa I 1687 und
Fuebstein A. Jb. XI 50 dar, dass Faus. bier nur von der jjibrlicben Er-
neuerung des \'er})utzes, der sog. v.ovG-i^ oder spriebt. die in ver-
sebiedenen Ileiligtumern standige Sitte war. Dazu nabni man nur die
Frytaneionasebe, die sicb, weil sie obne Fett und Knocbensplittcr war,
verbunden mit dem Alpbeioswasser sebr gut dazu eignete.
8. 232,16. Der Altar in Didymoi war vermutlicb der grosse Altar
des Apollonbeiligtums der Fraucbiden (vgl. II 10,5). Fuebstein a. a. O.
60 fg. bemerkt, man diirte diese Bemerkung nicbt nebmen und
wdrtlicb
sicb vorstellen, dass das Faumaterial Tierblut gewesen sei; man werde
vielmebr die Verwendiing des 'rierbluts auf etwas abnlicbes wie die xoviaj»?
bezieben oder sie im Zusammenbang mit den Fiten fassen miissen, bei
denen das Bliit und das Bespritzen des Altars mit Bliit eine Rolle spielt
(Keiscb a. a. (4. 1688).
363
S. 231,23-233,19.
Gap. XIV.
nur das HoU
7e«s Apoinyios. Zu den Opfern fiir Zeas wird
bestimmten Orten
Lr WeLpappel genommen. Baume, die an Olymp.a nnd d.e
restCrgrdeiLn. Die «brigen Altare
in
Altarperiegese. Beginn der
Gotter, denL dovt geopfert wird.
dies Capitel begmnt,
S. 232,19 ff. Die beiden Paradoxa, mit denen
lieraus.
fallen aus der Periegese ,
os irap
Vo-1 Ps. Aristot. rair. ause. 123 p. 842,35: sivai
S
o. 939 20
^ ^ ^ Pr'nrja' T7 . voir/. ^spovTwv ap::aCouca,
20.!,' VI 8,2,
.W, vgl.
bescliaftigte
Olympia mit der Frage
Paus. sich in
S. 233,18. a-/.xp£?etv von-Pflanzen, wie bei Herod. 193 J
xpi?*'.-' von ^
Simplex II 38,4; ebenso £/.xps'fS'.v ii.
VI 26,6, das
z. B. VIII 29,4. I 21,6- 35,7. ,
iTlriclis
x/oivo
ebd ’ Adorao; ^alluxdxa; — ^ifuy.s.-/ £-/.xps'p£iv
o
Eeisen 1, Forschungen I 74 vergleiclit Hom. H. IV
Anlass zu yvei
. nQ Q7Q
378
•
P
L, dei Aame
rlpr T^ame • scab
g
,
wecliselungen mit dem Plirsich, s. Plutarch iiber Isis und Osiris, lierausgeg.
von Partliey S. 258. Helin Kulturpfl. u. Haustli. ® S. 416.
S. 234,3 ff. —
Von § 4 Gap. 15,9 geht die sog. Altar-Periegese,
ein Exkurs, der die fortlaufende Beschreibung des Paus. unterbricht. Paus.
erklart, er kniipfe an die Erwahnung des grossten aller Altare die Auf-
zahlnng aller Altare in Olympia an. Das ist aber nicht ganz richtig, wie
am eingeliendsten Wernicke A. Jb. IX 89 nacliweist; es feblen die Gap.
15,11 fg. genannten Kulte und nocli ausserdem andere altebrwiirdige. Paus.
bemerkt weiter, er zalile die Altare in derselben Reihefolge auf, in der
die Eleier an den Altaren opferten. Darauf hin ist die Altar-Periegese
ofters gepriift und mit den wiederaufgefundenen Pesten vergliclien worden;
zuerst nur allgemein von Gurtius Abh. der Berl. A. d. W. 1881, wieder
abgedr. Abh. II 40. Hirschfeld A. Z. XL 123 ging davon aus,
ges.
dass die Opferordnung den topographischen Ziisammenhang vielfach wahre,
dass Paus. auch selbst auf diesen hinweise; diese Ansicht flilirte Flasch
bei Baumeister 1067 ff. noch weiter aus. Dagegen wollte Kalkmann
95 ff. erweisen, dass bei Paus. von einer fiir alie 69 Altare gleichmassig
und in der von Paus. befolgten Peihenfolge geltenden Opferordnung nicht
die Pede sein kbnne, ferner dass Paus. mit seiner Aufzahlung allgemeine
Bemerkungen iiber Opfer in Olympia verflechte, die er vermutlich aus
anderer Quelle schopfte. Ebenso ist Pobert Hermes XXIII 429 der ff'.
Meinung, dass Paus. iiberall Zusatze aus seiner periegetischen Quelle bei-
mischt. Beiden gegeniiber halt Gurlitt 346 ff 399 ff. an der Opferordnung
ais Angaben entweder von
Haupt(|uelle fest, wahrend die topographischen
Paus. aus eigener Kenntnis oder aus einem Buche hinzugefiigt seien.
Heberdey im Eranos Vindobon. 34 ff nimmt an, dass Paus. sicli an eine
selbstandige Einzelschrift anschloss, in der die Opferordnung nebst aller-
lel topographischen, historischen Bemerkungen enthalten
u. a. war, und die
alter war, ais die Altismauer. Dagegen halt Wernicke A. Jb. IX 88 ff.
daran fest, dass die Altarperiegese nicht aus verschiedenen Quellen stamme,
und sucht zu erweisen, dass es moglich war, alie die genannten Opfer in
einem zweimaligen Umgange darzubringen. —
Uber die Lage einzelner Altare
hat Furtwangler gehandelt, Abh. der Berl. Ak. d. W. 1879 S. 26 u. 103,
sowie Ergebn. Textbd. IV 2 ff.; ferner Dorpfeld u. Borrmann ebd. II
161 ff. zu Taf. 95, 1—8.
• S. 234,6. Der Hestia-Altar lag nach Gap. 15,9 im Prytaneion,
im Nordwesten der und zwar in einem besondern oixYjixa, das wohl
Altis,
eine Art Kapelle war; die ganze Anlage fiihrte darnach auch den Namen
Heiligtum der Hestia, Xen. Hell. VII 4,31. Spuren des Altars haben sich
in den Pesten des Prytaneions nicht gefunden, s. Dorpfeld Ergebn. Textbd
II 58 zu Taf. 43 u. 44.
ebd. Wernicke
91 nimmt an, dass der Altar des Zeus Olympios
in von den Schranken umgebenen Abteilung der Geli a sich befand
der
und, da der Tempel nicht, wie man friiher glaubte, hypaithral war (s.
Dorpfeld Textbd. II 17), kein Brandopferaltar war. Gurtius a. a. 0.
49f. nahm an. der Tempel des Zeus sei auf einem Platze erbaut worden.
S. 233,19-234,9. 365
der imraer eine liervorragende soziale Bedeutung gehaht habe und durcli
Altare geweiht gewesen sei, die man beim Tempelbau nicht beseitigt, son-
dern an ihrer Stelle belassen habe; er schreibt daher Ouovxs? im twv pa>(xu>v
Twv £vto? Tou vaou; doch wendet Wernicke ein, dass mehrere Altare im
Zeiistempel nicht bezeugt sind, nnd dass lovte? in dem langeren Wege
zwischen Prytaneion und Zeustempel seine volle Begriindung findet.
S. 234,7. Die zu d. St. gemachten Verbesserungsvorschlage sind im
krit. Appar. angefiihrt. Sie gehen von der bei Herodor. ap. Schol. Pind.
01. 5,50 und Apollod. II 7, 2,5 iiberlieferten Sage aus, dass Herakles in
Olympia seclis Doppelaltare gestiftet habe, namlich 1) Zeus undPoseidon;
2) Hera und Athena; 3) Hermes und Apollon; 4) Dionysos und Chariten;
5) Artemis und Alpheios; 6) Kronos und Kheia. Von diesen werden bei
Paus. aufgezahlt N. 3 (§ 8), N. 4 (§ 10) und N. 5 (§ 6). Nach Wer-
nickes Vorschlag S. 92 galt das dritte Opfer dem Zeus Laoitas und dem
Poseidon Laoitas (s. zu Gap. 24,1), das vierte der Artemis, das ftinfte der
Athene Leitis; doch erregt dann, obschon Wernicke das nicht zugeben
will, das xal auxY] Bedenken, das doch
ist, wennnur dann verstandlich
schon vorher ein Doppelopfer an Eingehend
einem Altar erwahnt war.
handelt uber die Vorschlage von Coraes, Buttmann, Schubart, Walz, Kind-
scher und Schubart Maurer de aris Graecorum plurib. deis in commune
positis (Diss. Argentor.) 6 sq.
234,9. Der Beiname der Athena AYjtxt^ ist schon aus Hom. 11. X 460
bekannt und bezeichnet Athene ais Beutebringerin; eine Andemng des
Attributes in Aaoixtoi, wie Kindscher vorschlug, ist daher nicht nbtig.
S. 234,9. Eine in Olympia gefundene Inschrift nennt einen Tixov
OXaouiov 'HpaxXstxov, xov «tto 4)£i6iiou, oatouvxfjv xou Atos xou ’0Xu{XkIoo, s. A. Z.
XXXV 193 N. 100. Lbwy Inschr. gr. Bildh. 367 X. 536. Inschr. v.
die drei andern Altare 3 —5 ebenfalls dort lagen, da auch die S. 234,12
erwalinteii Altare sich rJcqalou tou vaob befanden.
S. 234,11. diio Tojv -poaiCocvovTwv xabaipstv, gewohnlicli sagt Paus. xa-
Oatpetv tivrk, vgl. II 1,4. V 1,9. 10,9. — -irpoai^avsiv wieder X 28,7 tojv
jxoidiv ai Tcpo? xa xpsa ehl TcpoatCavousat.
ebd. Ibjouaiv ivxauila Trplv T| — ap^ojvxai, vgl. X 13,2 xuAivoovxai loj?
xax£v£/0dj-(,v. Die bei Paus. vorkoramenden Konstruktionsweisen voii rpiv
^ — seltener bloss x:piv, liaufig 7:poT£pov rrplv fj, vereinzelt xrpiv '(£ ori (VI 5,6.
VII 16,3) und 7:pox£pov r\ (X 14,6) — sind folgende:
ebd. Auf die Reste vom sog. Hause des Oinomaos kommt Paus.
Cap. 20,6 zurlick; Wernicke nimmt an, dass es innerbalb des cppa^fxa lag, das
um um jedes Blitzmal, berumgelegt worden
die Stelle, wie war, also siid-
licb vom Metroon, ostlich vom Pelopion; ebenso Dorpfeld Textbd. I 82.
368 V 14,7-9.
S. 235,17. Uber der Kultus der d^voi^To' ihoi' s. Bd. 1 124 zu I 1,4.
hier fiir Zeus Katliarsios und Xike einen gemeinschaftliclien Altar an, N.
21 seiner Reihenfolge; ebenso Dorpfeld ais X. 18 und 5Iaurer p. 17;
liingegen fasst Wernicke sie unter 18 u. 19 ais zwei gesonderte Altare.
jMoglich ist beides.
ebd. Lber Zeus Xhovio^ vgl. Bd. 1 496 zu II 2,8; xal aoili? ist wohl
darauf zu beziehen, dass unter den letztgenannten Altaren schon drei dem
Zeus geweilit waren.
S. 236,1. Hier nalnn Curtius (ebenso Flasch) Altare aller Gdtter
an, was Robert a. a. O. init Recht ais ein Unding bezeichnet; man liat
mit zuni Folgeuden zu beziehen, es ist daher nur ein Altar (Cur-
tius 25, Wernieke 21, Dbrpteld 20) genieiiit.
Heraion fiir den der Hera halt, iiimnit einen (o^uaderbau von normaler
Altarform an, nicht, wie die Plane ihn zeigen, aus kleinerer Prothysis und
da’;an ostlich aiistossendem grdsseren Altar.
S. 236,3. Der Altar des Hermes und Apolloii (Curtius 25, IVer-
S. 235,12-236,7. 369
'iiicke 23, Dorpfeld 22) ist der von Herodot (s. oben) erwahnte; ein
Doppelkult beider Gotter ist aucli durcb eine Inschrift aus Mysien bezeugt,
CIG II add. 3568 b, vgl. Maiirer a. a. 0. 11; iiber ihre gemeinschaft-
liche Verebruiig, die aber nicbt auf deni von Paiis. angegebenen Grunde
oder wenigstens nicbt auf diesem allein beriilit, s. Preller-Rob ert 393
A. 1. Wernicke will diesen Altar in dem westlicli voin Metroon belegenen
(abgeb. Tafelbd. II 95,3, bespr. Textbd. II 164) erkennen.
S. 236,5. Nacb Mnaseas b. Suid, s. v. llpa-ir'/./) sind 'Oixivoia iind’Ap-r/^
Tdcbter des Zens und der Praxidike. Der Knltns der Homonoia findet
sich ofters erwalint, ebenso Statuen, s. St oli bei Roscher I 2701. Hin-
gegen wie D rexi er ebd. bemerkt, ein Irrtnm, wenn Weil A. M.
ist es,
III 226 die zu einem Weiligescbenk der Eleier geborige Inschrift (Insclir.
V. 01. 383 N. 260) auf diesen Altar bezieht; vgl. unten zu Gap. 24,4.
Wernicke vermutet, dass der Homonoia- Altar jiingeren Datums war und
sicli auf den Frieden zwischen Arkadien und Elis i. J. 363 bezog.
S. 236,6. DenGottermutter (Curtius 28, Wernicke 26,
Altar der
Dorpfeld 25) vermutete schon Furtwangler Bronzefunde 26 an der West-
seite des Metroon, wo in tiefer Schicht zalilreiclie Bronzethiere gefunden
worden sind (vgl. Ergebnisse Textbd. 4 u. 71); der hier gefundene Unter-
bau aus Poros ist abgeb. und besprochen Ergebn. Tafelbd. II Taf. 35,3,
Textbd. II 164 N. 8; doch meint dort Dorpfeld, dass nur die Fundstiicke
der obern Schicht dem Altar zugeschrieben werden durfen, dagegen die
in der Tiefe unter dem Altar gefundenen einem altern Altar derselben
Gottheit angehoren; vgl. Textbd. I 83. Andrer Meinung ist Wernicke,
der diesen Altar dem Hermes und Apollon zuteilt (s. oben), dagegen den
Altar der Gottermutter vor der Ostfront des Metroons ansetzt; er ist der
Meinung, dass der Fund eherner Schallbecken (xuix^^aXa) an dieser Stelle
(Furtwangler 33 und Ergebn. 70), den Curtius 49 und Flasch 1069
ais beweisend betrachten, dies nicht sei, weil solche auch an zahlreichen
andern Stellen der Altis gefunden worden sind. Doch ist Puchstein A.
Jb. XI 68 fg. wieder dafur eingetreten, dass der Altar westlich vom
Metroon der Gottermutter zuzuweisen sei, dass die Schallbecken zu deren
Xulte gehdrten und dass der Tempel nach Westen orientiert war.
S. 236,7. Mit diesen beiden Altaren vor dem Eingang zum Stadion
sind wir im Nordosten der Altis angekommen. Hermes iva^covio? (oder
dYwvio?) ist der Gott der Leibesiibungen und der Wettkampfe in der Gym-
nastik; er wird unter diesem Beinarnen an vielen Orten verehrt, Preller- s.
vor den Stufen der Tbesauren-Terrasse siidlicli vom Scliatzliaus der Sy-
bariten gefimden worden ist, den nudus talo incessens des Polyklet (Plin.
XXXIV 55) getragen habe, und dass dies eine Statue des Kairos gewesen
sei, neuerdings sehr in Zweifel gezogen, s. Treu Ergebnisse Textbd. III
212 ff. Immerwahr Kulte n. Mythen Arkadiens 288. Wenn hier ara —
Eingange des Stadions die Altare des Hermes und des Kairos beisammen
standen, so hiingt das damit zusanimen, dass auch Hermes der Gott des
gliicklichen Zufalls ist, s. Curtius a. a. 0. Kern A. M. XIX 61.
S. 236,10. Has Scliatzliaus der Sikyonier, von dem Paus. VI 19,1
spricht, lag, wie die Ausgrabungen gezeigt haben, ganz westlich in der
Keihe der Schatzhauser, also vom Eingang zum Stadion ziemlich entfernt.
Wernicke denkt sicli, dass die Prozession die Stufen der Schatzhaus-
Terrasse hinauf und dann der Front der Schatzhauser
entlang nach
Westen zog. Hie von Paus. nicht erwahnte Exedra des Herodes Atticus
h/ibe darnals noch nicht gestanden, also kein Hemmnis fur den Zug gebildet.
Hingegen nimrnt Dorpfeld Textbd. I 83 wegen dieses „Sprunges“ zwei
Gruppen an.
ebd. Her Altar des Herakles Wernicke 29, Dorpfeld
(Curtius 31,
28) ist in seinen Kesten hinter dem Exedra des Herodes ge-
Osttitigel der
funden worden; er bestarid aus dem eigentlichen Altar oder Opfertisch und
dem westlich daran angebrachten Standplatz filr den Opferpriester; s.
Altar der Ge lag, Faioc hiess, wie hei Paus. VII 25,13 nach der hdschr.
i 'berlieferung das Ileiligtuin der Fata Ivjpu-Tsovoc. Hingegen nimmt Wer-
nicke 97 A. 11 sowolil dort wie/ hier die Form FaEv an. Dass der so
benannte 14atz ein Erdspalt war, wie das wird daraus geschlossen,
dass solche seit alter Zeit ais hochheilig und bisweilen ais Orakelstatten
galten. „Podenrisse, Erdspalten, feuchte Grotten sind es, aus denen die
Diinste aufstiegen, welchen nian die aufregende Kraft zuschrieb,“ Cur-
tius 52. Ders. 60 f., dass der den Heroenaltar (nordlich von
meint S.
der byzantinischen Kirche) uingebende Steinring der alte Gaios sei und
dass hier lamos einen Heroendienst hatte. Doch sind Dorpfeld u. Borr-
niann Er»*ebn. Textbd. I 165 der Meinung, dass der Gaios am Fusse des
Kronoshugels lag und vielleicht mic dem nordlich vom Heraion gelegenen
Auslaufer des Kronion identisch ist. Auch Heberdey 41 A. 1 bekiimpft
die Hypothese von Curtius, vornehmlich weil man nicht begreife, warum
gerade der Altar der Ileroen innerhalb des Gaios selbst angebracht sein
soli, wahrend der der Ge sicli ausserhalb befand. — Gaia ais Orakelgottin
hiiden wir auch sonst oftcrs in Griechenland, vgl. Preller-Robert 636 fg.
Zeit an Themis angesclilossen, deren Kult aber von dem der Gaia be-
stimmt geschieden war, wiihrend sie anderwarts ineinander iibergelien; dann
geht das Orakel an Zeus iiber, vgl. Pind. 01. 6,70. Curtius 54 fg.
ebd. Der Altar der Ge war ein Aschenaltar; seine Lage ist un-
gewiss, er lag entweder nordlich vom Heraion (wo ihn Hirsclifeld A. Z.
XL 123 und Wernicke Dorpfeld Textbd. I 75
ansetzt) oder er ist, wie
u. 84 vermutet, mit den Resten identisch, die ais Schatzhaus N. VIII be-
zeiclinet zn werden pflegen. Wide lakon. Kulte 7 will, an Curtius 47
sicli anschliessend und auf die auch sonst sicli findende Verbindung des
Zeus mit der Ge hinweisend, den Kataibates mit der Ge auf dem Gaion
ansetzen.
S. 236,13. ^To|xtov bedeutet walirscheinlich hier wie anderwarts einen
Erdspalt, vgl. Aesch. Cho. 791. Soph. Ant. 1217. Luc. de luctu 16.
S. 236,14. Zeus Karaipa-Y]? ist der im Blitze „niederfahrende‘S dem
Stellen, wo der Blitz eingeschlagen hatte, geweiht zu werden pflegten,
die daher auch ais besonders geheiligt eingezaunt waren, wie hier der
Altar; vgl. die Inschrift AsXxibv dp/. 1890, 144. Preller-Rob ert 154.
Dieser wiederum in der Nahe des grossen Zeusaltars; der
Altar liegt
Sprung erklart sicli nach Curtius a. a. 0. dadurch, dass der Sitz des
Orakels von Them.is und Gaia hierher verpflanzt worden ist. Wernicke
97 sucht die Erklarung darin, dass die bisher erledigten Altare ungefahr
die Halfte der ganzen Linie ausmachten und die damit verbundenen Opfer-
handlungen sicli im Laufe des Vormittags vollziehen liessen; nach einer
Mittagspause habe dann der zweite Umgang beim grossen Altar begonnen.
Dagegen glaubt Robert 430 A. 2, der Altar des Zeus xataipax?]? sei mit
dem des Zeus 7) identisch, und der Irrtum des Paus.
xspauvio? (oben §
rtihre daher, dass Angabe aus seiner sakralen, die zweite
er die erstere
aus seiner periegetischen Quelle entnommen habe; man konne zwei Blitz-
male so dicht beisammen nicht annehmen, ein Bedenken, das Wernicke
mit Redit zuriickweist.
S. 236,18. Der Doppelaltar des Dionysos und der Chariten
(Curtius 35, 33, Dorpfeld 32) gehort zu den von Ilerodoros beim
Wernicke
Schol. Pind. 01. 5,10 obenzu S. 234,7) erwdinten von Herakles gegriindeten.
(s.
So verbindet auch Pind. 01. 13,18 diese Gottheiten, und bei Plut. qu. Graec.
36 p. 299 B ist ein Fragrnent des alten Hymnus der Eieier erhalten, in
dem sie angerufen wurden (Bergk Lyr. ^ III 656). Auch in Orchomenos
hatten -gemeinsamen Kultus, Paus. IX
sie 38,1. Vgl. Preller-Rober
481 A. 3; 488. Maurer de aris 12 f.
S. 236,19. Wieseler G. g. N. 1877, 28 fasst im Sinne von „un-
mittelbar nach“ und schreibt daher ol auxoo und ebenso xouxou.
(nacli der Analogie des Altars der Hera imd Athena zu Krissa, wo jede
Gottheit ihre besondere Eschara liatte, IGA 314) zu, doch immerhin
in der Meinung, dass der Altar nur einer war (was Paus. oben 234,7; 236,3
ausdriicklicli betont) ;
die Curtius’sche Deutimg der Worte ;A£ra;u auTwv
ist dalier sicher unmoglich, vielmelir liat man dieselben mit Wernicke da-
liin zu verstehen, dass die beiden Altare der Musen und der Nymphen
zwischen dem Pelopion und dem Hoppelaltar des Dionysos nnd der
Ohariten lagen, womit sich auch Wieselers Bedenken erledigen.
ebd. L)ie Musen, die hier in der Nahe der Ohariten verehrt wurden,
waren im Kultus bfters mit diesen eng verbunden, s. Preller-Robert
482 f.; 488 A. 1. Ebenso pflegen die Nymphen mit Dionysos verbunden
zu werden, s. ebd. 662 fg.; 675 A. 4 u. s.
Gap. XV.
zweitens, wie weit seine Benennung berechtigt war oder nicht. Aus Paus.
geht zunachst hervor, dass es sich ausserhalb der Altismauer befand; dass
gleich nachher Z. 24 das Leonidaion folgt, beweist, dass dies in der Nahe
lag. Letzteres ist durch die dort gefundene Inschrift mit Sicherheit in dem
grossen Siidwestbau erkannt worden (s. unten); es folgte weiter daraus,
dass das siidwestliche Altisthor das Prozessionsthor fiir die Festziige war,
die Schon vor der sicheren Bestimmung des Leonidaions
izo\Lr.v/:f^.
thaten Adler Ausgrab. von Olympia HI 30 und Flasch 1069 ff. und 1104
dar, dass die Werkstatt des 14ieidias in dem Ruinenkomplex nordlich vom
Leonidaion, wo sich in nachheidnischer Zeit eine byzantinische Kirche
erhob, zu suchen sei; vgl. die Abbildungen in den Ergebn. Tafelbd. I Taf.
67 — 70. Es handelt sich dabei ganz besonders um den unter dieser Kirche
belegenen obloiigen Bau von 14,50 m zu 32,18, der eine einzige Thlir
von Weite an der Ostseite hat,
4,54 die Mauern sind 1,12 m dick und
sehr solid konstruiert. Der Unterbau besteht aus Porosquadern, der Ober-
teil war Ziegelbau, ebenfalls in sehr guter Technik ausgefiihrt; der ganze
Raum war durch Saiilen in drei Scliiffe und durch eine Querwand in zwei
Abschnitte geteilt, in deren einem, einer Art von Vorraum, sich ein grosses
Bassin befand, s. die Beschreibung bei Adler Ergebnisse Textbd. II 93 ff.,
der ebd. 103 ff. seine schon friiher (vgl. auch Curtius Adler Olympia
u.
und Umgegend 22) aufgestellte Ansicht, dass dieser Unterbau die Werk-
S. 236,19—24. 373
statt des Pheidias gewesen sei, aufs neue verteidigt. Er nimmt demnach
an, dass hier in der That Pheidias sein Atelier gehabt, sein Modell und
die Statue selbst angefertigt habe. Botticher Olynapia “
317 meint jedoch;
dass das Gebaude auf alie Falle urspriinglich einen andern Zweck gehabt habe
und erst, ais Pheidias nach Olympia kam, ais Werkstatt fiir ihn eingerichtet
worden sei, da es zur Werkstatt viel zu monumental angelegt erscheine; er
haltaberlieber das langgestreckte, in zahlreiche Abteilungen zerlegte Gebaude
direkt nordlich vom Leonidaion fur die Werkstatt des Pheidias, ebenso
Dbrpfeld Ergebn. Textbd. I 84, Eurtwangler Meisterw. 61 A. 1,
Wernicke 0., wahrend Lange Haus und Halle 339 darin die Aus-
a. a.
gangshalle fiir die Pompen und den Aufbewahrungsort fiir das Pompen-
gerat erkennen will. Lange mdchte dagegen den Siidbau, eine langge-
streckte Doppelhalle (s. Ergebn. Tafelbd. I Taf. 59 61 und Borrmann —
Textbd. II 79), fiir die Werkstatt des Pheidias erklaren, die zugleich ais
allgemeine olympische Bildhauerwerkstatt und Ausstellungshalle gedient
habe, vgl. dens, in den Verhandlg. d. Dessauer Philol. Versammlung S. 201;
dadurch wird aber der Weg der Prozession ganz unerklarlich. Curtius
57 fg. den der byzantinischen Kirche zu Grunde liegenden Kern fiir
halt
den Theekoleon (s. unten
§ 8); Lange a. a. 0. 113 fiir das Buleuterion
der Hellanodiken. Audi Gurlitt 358 ist gegen die Identifizierung der
byzantinischen Kirche mit dem Ergasterion, ebenso Conze Verhandl. d.
Dessauer Philol. Versammlg. S. 201. Robert 453 glaubt iiberhaupt
nicht, dass man die Bauhiitte, in der Pheidias arbeitete, stehen gelassen
oder dass man ihm einen monumentalen Bau fiir seine Arbeit hergerichtet
habe; er meint, dass erst viel spater, etwa im 3. oder 2. Jahrhundert, ein an
der Westseite der Altis belegenes Gebaude fiir die Werkstatt des Pheidias
ausgegeben worden sei. — Was den Weg der Prozession anlangt, so meint
Wernicke, sie sei durch die mittlere kleine Pforte der Westmauer zum
Ergasterion gezogen.
S. 236,22. xah’ sxaaTov tou aidcXp-axo? IvTauha eip^a^sto, das distributive
xaxa cum accus. ais Vertreter eines blossen Kasus, s. zu II 35,8 (Bd. I zu
S. 473,14).
S. 236,23. Spuren eines Altars haben sich in keinem der erwahnten
Gebaude nachweisen lassen. Robert 430 A. 2 glaubt, dass dieser Altar
aller Gotter mit dem Gap.und die doppelte Er-
14,8 erwahnten identisch
wahnung Folge der von ihm angenommenen Benutzung von zwei ver-
schiedenartigen Quellen sei.
Leonidas ist identisch mit dem Leonidas aus Xaxos, dessen Statue, ein
374 V 15,1-2.
Weihgesclieiik der Psopliidier, Paus. VI 16,5 erwahnt; die Identltat gelit aiis
der ebenfalls wiederaufgefimdenen Inschrift dieser Statue hervor (Insclir.
V. 01. 417 X. 294); sie entlialt denselben Vaternamen des Leonidas.
Allerdings heisst derselbe liier bei Paus. ein Eleier, was inan verscliiedeu
erklart: entweder sei zur Zeit des Paus. die Inscliriftdurcli Verputz
unsicbtbar geworden, sodass Paus. deu Urbeber nur aus dem Namen des
Gebaudes erscbloss und in ibm einen Einlieiinisclien vermutete; oder, wie
Treu meint, nach dem romiscben Umbau des Leonidaion und dem Ver-
scbwinden der Dedikationinschrift habe sicli jene lokalpatriotisclie Tradition
gebildet. Ais dritte i\Idgliclikeit wird von Die Is (bei Treu a. a. 0.) die
Vermutung aufgestellt, dass Paus. (oder sein Clewabrsmann) von dem
Etlmikon die ersten drei Buclistaben niclit genau erkannte und aus
einem nalieliegenden Irrtum ais MIasio? las. Der Fund dieser Inschrift bat
die Ansiclit, dass der Siidwestbau das Leonidaion sei, in gliicklicber Weise
bestiitigt; dagegen liat sicli nur Curtius erklart, Ergebn. Textbd. I 60 f.,
der am Siidostbau festbielt und, indem er den Eleier Leonidas vom Naxier
gescliieden wissen wollte, den Siidwestbau fiir ein zweites Logierbaus fiir
Festbesucber ansab, das ein Verwandter des Eleiers Leonidas gestiftet, das
aber nie den Namen Leonidaion gefiibrt babe. Das Erzwungene dieser
Erklarung liegt auf der lland. Das Leonidaion (d. b. der Siidwestbau) ist
mit Taf. 12 — 14; dazu Flascli a. a. 0. Lange Haus und Halle 331.
Botticber 353. Es ist nacb dem grossen Gymnasion der umfangreicbste
Bau in Olympia, ein ungefabres (Quadrat mit einem von doriscben Saulen-
ballen gebildeten (piadratiscben Innenbofe. Die Aussenmauern sind 80,18 :
74,00 m, die iMasse des Saulenbofes 29,67 m die Seite, von aussen zog
sicli eine ionisclie Sanlenballe mit 138 Saulen berum. Das Gebiiude selbst
bat an drei Seiten die Tiefe von 10 m, an der Westseite die von 15 m,
bier lagen olfenbar die Hauptsale, wabrend an den andern Seiten kleinere
Kaume angelegt sind. In romiscber Zeit ist das Gebiiude zweimal unige-
baut und das Innere in der Kaumanordnung erbeblicb umgestaltet worden;
ein nocb Aveiterer Umbau erfolgte in byzantiniscber Zeit. Der urspriing-
licbe griecbiscbe Bau ist, nacb den Kunstformen, den bautecbniscben Details
und den Cbarakteren der Inschrift zu urteilen, etwa uni die Mitte des 4.
Jabrb. v. Cbr. entstanden, der erste romiscbe Umbau zAviscben 157 und
174 n. Cbr. (s. Borrmann a. a. O. 93). Ais Bestiimnung des Gebaudes
bat Lange das Amtslokal und Wobnung der Hellanodiken vermutet; docb
ist wabrscbeinlicber die von Adi er (Ausgrab. V 21) geiiusserte, von Flascli
1104 L unterstiitzte und von Borrmann a. a. 0. angenommene Ansiclit,
die Spiele besucbenden Festgesandten war. Dafiir spricbt aucb ibre von
Paus. S. 237,3 erwabnte Verwendung in der romiscben Zeit, wo die Pro-
konsuln dort einquartiert wurden.
ebd. Die von Kubn vorgescblagene Anderung von tou Astovtoaiou in
Walz erklarcn, das Subjekt zii diesem Satze sei t 6 epYacTTqptov <I)stoiou;
bingegen meint Scliubart, es sclieine hier etwas ansgefallen zu sein, was
schon Facius’ Ansiclit war. Die von Hitzig zur Pausaniasfrage 72 imd
O. Kern de Orph. Epimenid. Pberecyd. theogoniis (Berol. 1888) Pdies. VII
aufgestellte Deutung der Stelle, M^onacli der ganze § 2 von toos exto?
bis zu 01 "HXeiot eirie Parenthese sei, demnach
das, was dt:avTixpu rob Astovt-
daiou lag, der Altar der Aphrodite war, wirdvon Robert 433 A. 1 und von
Frazer p. 567 gebilligt. Heberdey Eran. Vindobon. 40 stimmt ebenfalls
dem zu und kniipft daran die weitere Hypothese, dass Pausanias in dieser
Parenthese eine altere Vorlage ausgeschrieben habe, wodurch sicli die Her-
iibernalime der eaooo? (s. unten) zur Geniige erklare.
S. Die Bemerkung des Paus. iiber das Proz essionsthor, die
237,1.
uojxTux^ sGooo?, ist vornehmlich Anlass dazu gewesen, dass inan friiher das
Leonidaion im Sudosten gesucht hat, weil die Ausgrabungen im Siidwesten
der Altismauer (ebenso im Nordwesten) nur eine einfache Thoranlage
ergeben haben, bestehend aus drei Offnungen von etwa 1,40 m. Breite, die
von zwei Wandpfeilern und zwei mit Halbsaulen ausgestatteten Zwischen-
pfeilerneingefasst wurden, nebst einer von vier Saulen getragenen Vor-
halle,wahrend am Ostende der Sudmauer ein grosser, dreithoriger Triumph-
bogen sich befand, in dem man das Pompenthor zu sehen geneigt war (s.
Ergebnisse Tafelbd. I Taf. 45 mit Dorpfeld Textbd. II 61; vgl. denselben
A. M. XIII 327). Es kommt ferner hinzu, dass zwei weitere Erwahnungen
der Tro;j.7ux7j (unten § 7 und VI 20,7) diesem Siidwestthor nicht zu
saooo?
entsprechen scheinen. Nichtsdestoweniger haben schon Lange a. 0. 332,
Botticher 353, Flasch 1070 das Pompenthor in dem Siidwestthor erkannt
und aus dem Gange der Altismauer an dieser Stelle, sowie aus den Worten
des Paus. Z. 4 geschlossen, dass die Altismauer erst angelegt wurde, ais
das Leonidaion schon stand: der siidwestliche Teii der Altis liess sich
eben deswegen nicht regelmassig gestalten, man schob die Ecke der Maner
noch so weit vor, dass eine schmale Gasse (axEvojTrb?) zwischen dem Leoni-
daion und der Mauer verblieb. Dann hat Dorpfeld a. a. O. nachge-
wiesen, dass die Altismauer, die man vorher der Diadochenperiode zuge-
wiesen hatte, erst aus den letzten Jahren des Nero stammt und eine altere,
im Siiden weniger ausgedehnte Umfriedung ersetzt hat. Was nun die
andern Erwahnungen der Tcop.Tcr/4 iaooo? anlangt, so fiihrt V 15,7 auf ein Thor
im Siidosten; Paus. war unmittelbar vorher bei Altaren, die beim Hippodrom
lagen, also im Siidosten ausserhalb der Altis; mit den Worten lasXhovxtov
0 £ auOt? 6id Trj? x:o[X7Uxrjs ec t'?]v "'AXxtv fiihrt er zu Altaren, die hinter dem
Heraion, also direkt im Nordwesten der Altis liegen. Da ist kaum anzu-
nehmen, dass Paus. ausserhalb der siidlichen Altismauer entlang und durch
das siidwestliche Thor gegangen ist, vielmehr wird er durch das PTor im
Sudosten und dann quer durch die Altis gegangen sein. Die zweite Stelle
ist VI 20,7, wo Paus. sagt, dass das Hippodameion liege xaxd Try Trofx-xixfy laooov.
Nun hat sich zwar (wie im Kommentar z. d. St. naher dargelegt werden
wird) Lange 333 f. bemiiht, nachzuweisen, dass das Hippodameion am
westlichen Ende der Seitenmauer lag; allein alles, was wir von dem leider
376 V 15,2-4.
Zeit lang ais Prozessionstbor gedient babe, docb sei dieser Braiicb scbon
vor Pans. wieder abgekommen; Pans. nenne jedocb das Tbor nocb rnit dem
Namen -ro|Ji7:ixrj saooo?, weil es eben friilier einmal diese Bestimmung gebabt
batte. Gegen diese Ansicbt bat Heberdey 37 Bedenken geltend gemacbt,
vornebmlicb, dass docb nicbt zwei Tbore den Xamen „Prozessionsthor‘‘
fiibren konnten, wabrend die Prozession nur diircli das eine im Siidwesten
([xov-r] Z. 1) ging; aucb batte Pans. diesen Umstand dann wobl angegeben.
Perner fiibrt die alte beilige Feststrasse garnicbt diircb den Triumpbbogen,
sondern nordlicb bei ibm vorbei. Ileberdey selbst Icist die Scliwierigkeit
auf anderem Wege: da die Feststrasse, soweit wir sie vertblgen kdnnen,
innerbalb der erweiterten, aber ausserbalb der iilteren Altis lag, so scbeint
in alterer Zeit die -rj\x.Tj.y.r^ sjooo? in der Tbat im Siidosten gelegen zu
baben, aber nicbt in der neuen, sondern in der alten Altismauer, die gerade
in jener Oegend durcbbrocben ist, nordlicb von dem rumiscben Triumpb-
bogen; dieses Prozessionstbor verior Namen und Bedeutung mit der Er-
weiterung der Altismauer und der Anlage des neuen Siidwesttbores, das
nunmebr zur zoji.-txT, £-ooo? wurde. Pans. dann die beiden Bemer- biitte
im vorliegenden Falle also von der Siidwestecke des Zeustempels aus resp.
in einiger Entfernung davon) ist, wenn die Agora innerhalb der Altis lag,
ganz unverstandlich, Robert liest daher: l'axi 6’ £xi sxxo? xrj? AXxscd?, wobei
das Ixi, das bei svxrk sinnlos ist und daher auch von Schubart gestrichen
wird, bedeutet, dass die Prozession auch vorher schon sich ausserhalb der
Altis befand, Indessen da sxt gar nicht in den Hss. steht, fallt dieser
Anstoss weg; die Anderung exxo? haben wir aufgenommen. Ais Platz der
Agora nimmt Dorpfeld den zwischen der Siidmauer der Altis und dem
Alpheios an (unter Hinweis auf Pind. 01. 10,45 ff.), vmbei die nach Siiden
zu offene Stelle stidlich vom Buleuterion den Beweis liefert, dass dort ein
vom Volk besuchter freier Platz war; demnach sind die Worte iv os^ia xou
Astovioaiou gedacht im Sinne jemandes, der im Norden vor demselben steht.
378 V 15,4-5.
gescbrieben stand, dass aber dieses Stiick des Marktes durcb die romiscbe
Erweiterung in die Altis einbezogen wurde, und Paus. dalier im Rechte
war, £VTo^ zu scbreiben; zxi sei eine polemisclie Beziignabme auf die Quelle.
In dieser Frage vermogen vielJeicht Ausgrabungen Gewisslieit zu ver-
scbaffen.
ebd. Artemis wurde aucli sonst auf Marktplatzen verelirt, in der
Regel ais Eukleia, und Preller-Rob ert 315 A. 2.
s. I 14,5
S. 237,12. Verscbiedene Herausgeber (s. den krit. Appar.) liaben AsjttoU
vai? der Hss. in geandert, weil Paus. im Folgenden nur von Dsos
spriclit (vgl. aucli Robert a. a. 0. 431 A. 1); allein obsclion Despoina
speziell der Beiname der Tocliter der Demeter ist (vgl. VIII, 37,1 ff. und
42,1, welclie Stellen Paus. liier wolil im Sinn liatte), s. Usener Gotternam.
222 A. 11, so baben wir docli hier A£7-o(vau beibehalten, weil es § 10
wiederkebrt. Jedenfalls liiessen in Olympia Demeter und Persephone
AijTTotvai,und Paus. verweist zur Erklarung des Namens auf die kiinftige
Stelle, in der die arkadische Asj-oiva /at’ iio/ry besprochen werden soli.
Uber den Zusammenliang des Kultus hier mit dem der Artemis s. Preller-
Rob ert 306 A. 1.
liber Zeus Agoraios s. Bd. I 771 zu III 11,9.
S. 237,14.
Der von Paus. ais Proedria bezeichnete Bau ist an
S. 237,15.
verschiedenen Stellen gesucht worden. Curtius und Adler Olymp. u.
Umgegend 39 hielten den vor der Echohalle belegenen langen Unterbau
dafiir und betrachteten die dort gefundenen ionischen Kolossalsaulen, die
nach den Inschriften (s. Inschr. v. Olymp. 431 N. 306 fg.) Standbilder des
Ptolemaios Philadelphos und der Arsinoe, seiner Schwester und Gattin,
trugen, fiir den Schmuck des Platzes vgl. Curtius Abh. II 45, zu-
;
stimmend Kalkmann 86 und Lange Haus und Halle 342. Flasch 1071
geht von diesem Ansatz ab, weil er der Opferordnung widerspricht, und
sucht die Proedria in der Fortsetzung des Weges zum Hippodrom, der im
SO von der Altis lag; und zwar halt er die sog. Sildosthalle daftir, einen
griechischen Bau anscheinend des 4. Jahr. v. Chr., der aber unter der Re-
gierung des Xero, wie Wasserleitungsstempel erweisen, vermutlich infolge
umgebaut wurde, vgl. Flasch a. a. 0. u. 1101 H,
eines Brandes, ganzlich
Plane und des Baues s. Ergebn. Tafelbd. I Taf 52 h.,
Beschreibung
Dorpfeld ebd. Textbd. II 73 u. Ausgrabgn. IV 46. Der Xeubau war der
Anlage nach ein Wohnhaus, mbglicherweise von Xero selbst zum eigenen
Gebrauch fiir seinen Besuch von Olympia errichtet; vom griechischen
Bau, beidem eine Fiille bronzener Gerate (Dreifiisse, Kessel, Leuchter u. a.)
gefunden worden sind, vermutet Furtwangler Ergebn. Textbd. IV 6, er
habe einem ahidichen Zwecke gedient. wie das Prytaneion, wo man ganz
S. 237,11-238,3. 379
Altare des Zeus "Ti}^ic7to? gezahlt bei Curtius (ais 50 u. 51), Flasch,
Dorpfeld (ais 47 u. 48); hingegen halt Wernicke 99 dies fiir undenkbar
und nimmt, indem er [xsta os auxov duo 'EpjJ.ou xal Aid? schreibt,
nur ein en Altar (N. 48) an. Alie diese zuletzt genannten Altare lagen auf
dem Wege bis zum Hippodrom, die folgenden bereits vor und im Hippodrom.
S. 238,1. Die Angabe, dass die zwei Altare des Poseidoii und der
Hera (nicht, wie Wernicke a. a. 0. 202 sagt, die ersten drei Altare)
£v Ttp uTiatilpto dcplasto? liegen, lasst den Schluss zu, dass die iibrigen
eineBedachung iiber sicli hatten. Die dcipsai? zerfiel darnach, wie Wer-
nicke ebd. annimmt, in zwei Teile: der unmittelbar an die Stoa des
Agnaptos anschliessende Teii war unbedeckt, der zweite, von der Eingangs-
halle entferntere war bedeckt und hatte die Gestalt eines Schiffsvorder-
teils (vgl. Z. 3 u. 6; VI 20,10). Lage der Altare weichen
Hinsichtlich der
freilich die Rekonstruktionsversuche des Hippodroms (Wernicke Tafel
zu S. 88 ff. Hirt Gesch. d. Baukunst Taf. XX 8, wiederholt bei Bau-
meister 693 Fig. 750. Pollack Hippodromica, Lips. 1890; vgl. dazu Mar-
tin bei Daremberg et Saglio III 1, 197 f, H. Schone A. Jb. XII 150) sehr
untereinander ab.
S. 238,2. liber Poseidon Hippios s. Bd. I 327 zu I 30,4 und
Preller-Rob ert Die Hera wurde ais hzrlo, nur
576. in Olympia verehrt;
dass sie hier mit Poseidon einen gemeinsamen Altar hatte, ist eine un-
richtige Angabe bei Preller-Rob ert 575 A. 2.
S. 238,3. Was das fiir eine Saule ist, bleibt ungewiss. Wernicke
203 versteht darunter das eigentliche Ziel (nicht, wie Martin a. a. 0.
197 A. 8 sagt, den Abfahrtspunkt). Von einer solchen Saule, die das
Ziel markiert hatte, erfahren wir anderweitig freilich nichts.
380 V 15,6-8.
vo|xa!^£iv bedeutet „einem einen Xainen beilegen^^, wie Piat. Pol. 263 0
raoTov £~ovojxa^£tv £r/s; ovop.a; nach des Paus. gewohnliclier Ausdrucksweise,
die £-ovo|xa^£tv init dem doppelten Accusativ verbindet, erwartet man d-o
xob dpyiT£xxovoc irov. xo otx., wie z. B. III 19,8 Hrjp£ixdv di £-ovo[xdCoo3'.v diro
Hr]pob;, vgl. audi VIII 32,1 £xaX£ixo di dird xob dvabivxo; H£p7iA».ov.
S. 238,8. Da die Ilalle des Agnaptos vor der breitesten Stelle des
£|xSoXo^ lag, so iniiss die Prozession sclion vorlier, ais sie zu den Altaren
der d'f£7'.x gin^* diirdi diese Ilalle liindurdigegangen seiii; darauf deutet
audi das iravtdvxt hin. Demnadi lag der Altar der Artemis zwisdien der
Ilalle und der r:o|i7:txr, ixodo;, die an dieser Stelle vermutlidi das roniisdie
Triumpbtlior bedeutet (s. oben zu S. 237,1), also vermutlidi in der Xalie
des sog. Sudostbaues, vgl. Weriiicke 100 und s. Plan der Altis X. 58.
S. 238,9. Wie oben und Artemis, so ist hier Kladeos
Cbip. 14,6 Alplieios
mit Artemis vereint, jedoch niclit in einem Altar; v'gl. oben Gap. 10,7. Diese
sowie die folgenden Altare sind in dem Winkel zwischeii Ileraion, Pryta-
neion und Pliilippeion zu sudien, wo audi die Ausgrabiingen zwei kleinere
Altare ergeben liaben, vgl. Ergebn. 4'extbd. I 163 X. 4 (mit Taf. 95,2)
und IV 4.
S. 238,11. Den Beinamen der Artemis Koxxwxa fasst Gerliard
gr. Mytliol. 346 A. 5 ais obscon (ebd. 363 A. 4 ais lydiscli), wie sclion
p fiir 7 anf (der sog. Rliotazismus), vgl. Insclir. v. Olymp. X. 1. 86. 89.
662, dazu Sp. 3 u. 176. Die Erklarung des Paus. wird von Welcker
gr. Gbtterl. II 368 u. Preller-Robert 276 A. 2 angenommen. Ais 9£7-
S. 238,3—15. 381
Den OetqxoXswv fassten ais Wobnung der Tbeekoloi (wie 'EXXavooixswv, llap-
11 107fi. vgl. Dorpfeld ebd. Textbd. 181. Dieser Bau bestebt aus zwei Ge-
bauden: der altere Teii im Westen, griecbiscben Ursprungs, entbielt acbt um
einen quadratiscbeu Hof gruppierte Zimmer, der dstlicbe Teii, der romiscben
Ursprungs ist, ist umfangreicber, jedocb in der Anlage abnlicb. Zwiscben bei-
Bdtticher 325.
S. 238,17. Dies Eingangsthor zum Gymnasion, das westlich vom
nordwestlichen Altisthor belegen ist, war eine stattliche Thoranlage in
Form einer dreischifhgen, an beiden Schmalseiten durch eine korinthische
Saulenordnung geoffneten Durchgangshalle mit breitem Mittelschiff und
schmaleren Seitengangen ;
s. Ergebn. Tafelbd. II Taf. 76 fg. Borrmann
ebd. 4’extbd. II 111. Curtius u. Adler 21. Flasch 1104 P.
Das Gymnasion Avar kein ringsumschlossener Bau, sondern
ebd.
ein freier,im Osten und Siiden von Saulenhallen umgebener Platz von
ungefahr 220 m Tiefe von X nach S und 120 m Breite; die Saulen waren
von dorischer Ordnung. Vgl. Ergebn. Tafelbd. II Taf. 78. Graf ebd.
Textbd. II 127. Flasch 1104 P. Curtius u. Adler a. a. O. 21.
Botticher 373. Vgl. auch die Bemerkungen zu VI 11,2, wo auch iiber
die Palaistra gesprochen Avird.
S. 238,15-239,8. •
383
Dorpfeld dgl. Wernicke hat versucht, den ganzen Weg der Prozession
in zwei Abschnitte zu zerlegen: den ersten vom Hestia- Altar zu dem der
Themis, den zweiten vom Altar des Zeus Kataibates in weiter Wanderung
bis nacli SO und dann wieder zurtick zur Hestia. Diese beiden Opfer-
gange denkt er sicli an einem Tage erledigt, da es sicli nicht um Sclilaclit-
oder Brandopfer liandelte; da viele Altare gruppenweise ganz nali beiein-
ander lagen, Hess sicli der Gang um so leicliter absolvieren. Flascli nalim
freilich an, wie aus seinem Wortlaut S. 1067 gesclilossen werden niuss,
dass der allnionatliclie Kundgang den ganzen Monat
in Ansprucli nalim und
sofort Beendigung am Hestia- Altar aufs neue anfing; allein das
nacli
bezeiclinet Wernicke ais undenkbar, walirend Dorpfeld, der die ganze
Wanderung in 12 Gruppen teilt, die sicli durcli Teilung der grbsseren und
durcli Zusanimenlegung melirerer kleinerer in etwa 20 24 Gruppen zer- —
legen, die nieist gerade 3 Altare unifassen, der Annalime von Flascli sicli
zuneigt, so dass fiir die Opfer an den 66 Altaren im ganzen etwa 22 Tage
notig gewesen waren. Audi Schubart Jb. f. Pli. CXXVII 481 spracli
Nacbvveis, dass mit der Auderung der Titulatur aucb eine Vermebrung der
Fldtenlilaser eingetreten sei, vermisst, vgl. Scbubart Jb. f. Pb. CXXVIl
478; denn wir bnden niebrere erst 183 — 187 n. Cbr., wabrend
die alteren Inscbriften des 2. Jabrb. v. Cbr. nur einen jrovoa-j/.rp nennen,
s. Inscbr. v. 01. Sp. 182. Gurlitt ist der Ansicbt, eine Anderung binsicbt-
licb der Flotenblaser babe iiberbaupt nicbt stattgefunden, sondern in der
friiberen Zeit babe man nur den freien a'jXr,Tr'c oder j-ovoaoXrp verzeicbnet,
spater aucb tlie Sklaven binzugefiigt. Aucb beim bat Paus. den
Singul., ebenso die Inscbriften von der Mitte des 2. Jabrb. n. Cbr.,
wabrend nacb 181 n. Cbr. immer zwei Exegeten erscbeinen. Dittenberger
bat denn aucb in den Inscbr. v. Olymp. Sp. 140 die Ansicbt Gurlitts ange-
nommen, dass die Einzabl der betr. Amter zur Zeit, da Paus. die Eliaka
scbrieb, nocb bestand; er weist aucb darauf bin, dass Paus. nur von den-
jenigen spricbt, die au jedem Monatsopfer teilnabmen; und so gut wie bei
den Tbeokolen ein Turnus stattfand (o? £-1 |i.r,vl ixajTO) t/jV ti|xy;v i/si), so
gut konnte ein solcber aucb bei Auleten und Exegeten sein. Hingegen
meint Heberdey 46, dass die Diiferenz in der Benennung ausreicbend
sei, um zu beweisen, dass Paus. die Liste aus einer litterariscben Quelle
iibernommen babe, deren Abfassung zwiscben der Erbauung des Leonidaion
(350 — 300 V. Cbr.) und dem olympiscben Siege des Xero (67 n. Cbr.) liege,
vgl. oben zu 236,24 u. 237,1.
Paus. (ausser II 29,8. 38,2) Schweigen aiiferlegt; vielmelir liindert ilm die
allgemeine Scheu, unnotigerweise heilige Dinge zur Spraclie zu bringen,
nalier auf dieSacbe einzngelien, vgl. I 24,4. 29,2.
Von diesem Dreiverein des Zeus Ammon (demi dieser
S. 239,15.
ist mit Tw £v dsw gemeint), der Hera Aramonia uiid dem Hermes
Parammon, deren Aufnalime in den eliscben Kultus jedenfalls jiingeren
Datums ist (s. Curtius 72), nimmt Gerliard liyperbor. rom. Studien I 34
und Prodrom. mythol. Kunsterklarung Taf. I Anm. 118 an, es sei damit
ein altpelasgiscdier Kabirenverein gemeint, Lenormant Gaz. arcb. II 127,
es sei die libysch-kartliagisclie Trias von Baal-Khammon, Tanit und Jol,
liber die Ph. Berger ebd. V
VI 18 bandelt, der an dritter
133 u. 222;
Eschmun, einsetzt. Da die
Stelle den phoinikischen Asklepios, die Sclilange
Beziehungen Griechenlands zum Heiligtum des Zeus-Ammon in der libyschen
Wiiste ziemlich lebhafte waren (Preli er-Ro b ert 143; vgl. HI 18,1; 21,8),
bat man gewiss nicbt nbtig, an pboinikiscb-kartbagiscben Einfluss zu denken.
S.239,17. Von den bier erwabnten dvailrj|j.7.Ta nebmen Curtius 42
und Gurlitt 90 A. 45 an, sie batten im Ammonion zu Olympia gestanden;
allein da wir von einem Ammonion in Olympia nicbts wissen (die Erwabnung
des Ammon-Kultus bedingt ja kein besonderes Heiligtum) und da aus
IX 16,1 bervorgebt, dass Paus. die Oase des Zeus Ammon besucbt bat, so
ist es bei weitem wabrscbeinlicber, dass er bier das Ammonion in Libyen
Gap. XVI.
Heratempel. Wettlauf der Jungfrauen an den Heraia. Ursprung
dieses Wettkampfes. Das Collegium der Secbzebn Frauen.
Pbyskoa und Xarkaios.
alteste Bau von Olympia unci der alteste Tempel von Griechenland iiber-
haupt, liegt an der nordlichen Seite der Altis am Fusse
im AVesten, des
Kronosliiigels, von dem ein Sttick abgetragen werden musste, um die
Flache fUr den Bau zu gewinnen. Jedenfalls war der Platz schon damals
durcli Altardienst denn er liegt auf keiner freien Area, sondern
geweilit,
ist Futtermauer des Hiigels herangeriickt, dass ein feier-
so diclit an die
lic-bes Urnwandeln unmoglicb ist (Curtius 50). Audi beweisen die
unter dem Heraion, besonders an dessen Siidseite gemacbten Funde von
ausserst primitiveri Bronze- und Terrakotten-Tieren ,
uralter Topfer-
ware etc., dass hier in alten Zeiten ein Altar lag, s. Furtwangler Er-
gebnisse Textbd. IV 2. Der Tempel bat nur eine einzige Stufe, bis auf
einige Stellen, wo die Abgleicbungsschicbt des Fundaments ais zweite
sc-beinbare Stufe binzutritt; die dorisclien Siiulen, (i : 12, stehen rings um
den Tempel nocli in der Ilobe von
mebreren Aletem aufrecbt, sind aber
in Dnrclimesser, Kanneliiren, Kapitellen, Alaterial und 'rechnik ganz ver-
sdiieden. Diese Eigentiimliclikeit wird am besten dadurch erklart, dass
die Saulen urspriingllcdi aus IIolz bestanden und allmalilicb, ais das Holz
faulte, durcli Stein ersetzt Xocb zur Zeit des Paus. stand nacb
wurden.
Z. 12 eine Ilolzsaiile im Opistliodom. Das Gebalk sdieint ebenfalls,
und zwar das ganze Altertum liiridurdi, aus Holz bestanden zu liaben, das mit
Terrakottaplatten verkleidet war, s. Borrmann Ergebn. 'fextb. 11 198 ff.
Ergebn. dkifelbd. 1 'Faf, 18 — 23, dazu Dorpfeld Textbd. II 27; vgl. dens.
Histor. Aufs. E. (hirtius gewidm. 147. Flascli 1102. Biitticlier 194. —
AVernicke A. ,lb. IX 101 ff. liat die Vermutung zu begriinden versuclit^
d-ooEi, was 18,648 m ergiebt; allein damit ist dem Febler in der Langen-
25). Danacb ist die Angabe der meisten Indices, aucb von desjenigen
Scbubart, zu bericbtigen, welcbe von einer Tocbter der Xiobe namens
Amykla sprecben.
S. 241,13. Zu Damopbon vgl. VI 22,3, in welchem Capitel die
Herrscber iiber Pisa paad£uovx£^ beissen, wabrend Pantaleon aucb VI 21,1,
wie sein Sobn Damopbon, nacb eliscber Tradition ais xupavvwv bezeicbnet
wird, vgl. Busolt Lakedaimonier 159 A. 114.
S. 241,15. [J.£X£yyiv orjp.ojia xou xupavvou xuiv a[xapxrjjxaxojv, es ist
25*
388 V 16,5-17,1.
stehender Sprachgebraiicli des Paus., dass der regierte Genitlv dem re-
gierenden vorausgeht, iiameiitlich ,
wenn letzterer von einer Praposition
abhangt, vgl. z. B. II 1,4. 11,2. III 2,4. 12,3. 8 . 17,2. V 1,9. VI 2,2. 21,1.
z. B. VII 11,2 u~£p Ttbv dpcov '/wpa? (dagegen Trspl 7 -^? opojv II 35,2),
vgl Fiscbbacb Wieii. Stud. XV 186 f.
241,18. £v TTj MIXeG, bier umfassi der Name Eleia iiacb spaterem Spracb-
gebraacb aucb die Pisatis; deiin die Einsetzung des Collegiuins bringt die
Vereinigung der beideii Landscbaften zum Ausdruck, imd es vertritt der
nacli der pisatiscben Hippodameia geiiaimte Cbor die Pisatis init ibren
acbt iroXsu (Strab. VIII 356j, deren jede eine von den Secbzebn Frauen
stellte, s. B uso It a. a. 0. 178 A. 135.
S. 242,1. Das Peigenstellen ist eine Besonderbeit aller bakcbiscben
Frauendienste. AVabrscbeinlicb bestand jeder der beiden Chore aus acbt
Frauen; Weniger 15
scliliesst daraus, dass die Genossenscbaft zwei
Oberinnen gewissem Sinne den beiden Heroinen Pbyskoa und
batte, die in
Hippodameia entspraclien nnd nrspriinglicli ein Seitenstiick zn den zwei
Hellanodiken der alteren Zeit bildeten.
S. 242,2. Der Xaine Pbyskoa deutet auf die Beziebungen der
Epeier im Norden von Elis zii Aitolern nnd Lokrern; denn Aitolos soli
mit Epeiern aus Elis in Aitolien eingewandert sein, sein Sobn ist Pbyskos,
dessen Sobn Lokros. Vgl. Deimling Leleger 141. Weniger 16, der
aucb daraut* binweist, dass die dionysiscbe Seite der Genossenscbaft, wie
die Gestalt der IMiyskoa, der Landscbaft Elis, die beraiscbe init Hippo-
dameia der Pisatis entspracb.
Der Xanie Xapy.ato^ wird auf vapxav erstarren (Antb. Pal.
S. 242,6.
IX 617 kommt und Noipxri von eineni kalten Bade vor, „Scbauer“
<I>pi?o?
dort war, wo vor Alters die Grenzen der Eleier und Pisaten zusammen-
stiesseri, was B ursi an II 273 A. 2 weder nacliweisbar noch wahrscheinlich
findet.
Gap. XVII.
S. 242,18. Die hier schon friih von den Herausgebern und von
zahlreichen neueren angenommene Lucke (so Schubart, Panofka A. d.
archaol. March. 112, der meiiite, stebe hier drcozoivou und es sei
nicht daran zu denken, dass die Statue eines Ares oder Hermes oder Pelops
ausgefallen sei, vielmehr sei nur von den beiden Statuen des Zeus und
der Hera die Pede. Dem stimmten Wernicke 103 und Treu Ergebn.
Textbd. IV 2 zu, dagegen lehnte Sauer
Gruppe 10 fg. Anf. d. statuar.
(oder Aid? Ts) d^aX^a zu lesen. Wir sind mit Sauer ebd. A. 30 der Meinung,
dass die Analoga, die Robert S. 113 anfuhrt, die von ihm angenommene
aufPallige Konstruktion nicht stiitzen. —
Die Basis fiir die beiden Bilder
des Zeus und der Hera glaubt man zu erkennen in dem im Heraion ganz
im Hjntergrund zwischen den beiden letzten Saulen der Innenreihen (resp.
dort, wo dieselben gestanden haben miissen) gefundenen Bathron (vergi.
Ergebn. Tafelbd. I Taf. 18 fg.), dessen Hohe 0,41 m, Breite 4,07 und Tiefe
1,30 m betragt; doch hat Wernicke
gegen diese Identifizierung
103 ff.
Bedenken geltend gemacht, da er die Masse des Bathrons fiir Zeus und
Hera auf 2,5 2 m berechnet und ais Platz die Hinterwand der Cella an-
;
nimmt; er meint daher, das Bathron der Kultgruppe sei verschwunden und
das wieder aufgefundene Indessen diese Schwierig-
irgend ein anderes.
keit, dass das letztere fiir zwei Statuen zu breit ist und auch gar nicht
einmal zwischen den beiden Saulen Platz gehabt hatte, da es auf jeder
Seite um 15 cm auf deren Standplatz iibergreift, erledigt sich durch die
Beobachtung von Dorpfeld Ergebn. Textbd. II 33, dass das Bathron nicht
sondern nach deutlichen Spuren in
in der urspriinglichen Gestalt erhalten,
aucli der Ansiclit, dass die Basis vom Platz geriickt worden ist nnd dass
sie urspriinglicli entweder diclit vor der lUickwand oder melir in der
Mitte der Cella stand, walirend Treiia. a. 0. 3 keinen zwingenden Grund
zu dieser Annalime findet.
Von den hier genannten Horen nimmt man vielfacli an, dass sie mit der
Themis des Dorykleidas zusammengehorten (so Brunn, Overbeck u. a.);
1
S. 242,18-243,7. 391
ineint ,
die Zusammenstellung der unabhangig voneinander verfertlgten
Kuiistwerke sei erst naclitraglicli gescliehen, weil man es ftir passend er-
aclitete, Uass
der Themis neben ihren Tochtern eineii Platz anzuweisen.
Zeus, Ares (V), Themis imd die Horen das Bild der Hera „nmgaben“, wie
Kuhiiert Jb. f. Ph. Suppi. Bd. XIV 249 sagt, ist sicher falsch. Die
Frage der Aiifstelluiig der Bildwerke betr. s. unten zu S. 244,3. Was das
Material dieser Figuren anlangt, so giebt sowohl Brunn wie Overbeck
nnd Botticher 204 ais solches Gold uiid Elfenbein an, offenbar indem
sie (vgl. Brunn 48) die Worte Z. 14 ia p.£v 6 t| xaxsiXsYjxsva iaxlv iXscpavxo?
y.al ypuaob auf alie vorher genannten Werke beziehen. Allein das ist
falsch,denn die Hera war allem Anschein nach aus Stein, die Hesperiden
aus Cedernholz, die Athena aus Cedernholz und Gold; es beziehen sich
daher die genannten Worte lediglich auf die unmittelbar vorher genannten
Figuren. Das Material der Horen, ferner der Demeter, Kore, Artemis und
des Apollon bleibt demnach ungewiss; vielleicht waren auch diese Figuren
Holzschnitzwerke, vgl. Wernicke 107.
S. 243,3. Dorykleidas, der Schiiler des Dipoinos und Skyllis, ist uns
nur durch diese Stelle bekannt; iiber jene beiden vgl. Bd. I 551 zu II 15,1.
im Giebel des Heraions gestanden habe, wahrend den andern Giebel die
erwahnte Gruppe des Herakles und Acheloos geschmiickt habe, ist von
Kopp A. Jb. II 123 angenommen worden, wird aber gewiss mit Recht
von Sauer a. a. 0. 24 A. 92 bekampft und ist auch von Wernicke zuriick-
gewiesen worden. Einige Schwierigkeit macht die Frage nach der Kompo-
sition der Gruppe denn wenn es auch sehr wahrscheinlich ist, dass der
;
Baum und zu dessen Seiten Atlas und Herakles die Mitte in der urspriing-
lichen Aufstellung einnahmen, wahrend weiterhin Hesperiden standen, so
stbrt doch deren ungleiche Zahl, die eine symmetrische Anordnung ver-
bietet; darum hat Sauer S. 26 Purgolds Vermutung, die Hesperiden
seien nicht mehr Amllzahlig gewesen, gebilligt.
S. 243,7. Auch die Athene des Medon war aus einer grosseren
Gruppe herausgenommen, aus der Gruppe des Kampfes von Herakles und
Acheloos im Schatzhause der Megarer; s. iiber diese sowie iiber den Xamen
des Kiinstlers die Anm. zu VI 19,12. Da die iibrigen Figuren der Gruppe
aus Cedernholz und Gold bestanden, so ist jedenfalls auch die Athene
aus denselben Materialien hergestellt gewesen. Brunn I 47 schrieb unter —
Bezugnahme auf VI 19,14 sp^ov sivai }X£v Aovxa fiir Meoovto?, wogegen
sich Wieseler G. g. N. 1877, 31 wandte, weil das }X£v unertraglich sei;
392 V 17,2-4.
<»der 1. .Tabrb. v. (Bir. berriilirt). Die Figiir wiirde znerst von Treii
})iibliziert, Hermes mit dem Dionysosknaben, 1878, dann Aiisgrab. v. Olymjiia
III 4\ () —9 S. 10 nnd V 4’af. 7 — 10 S. 8. In den Ergebn. ist sie abgeb.
45itelbd. III Tat*. —
49 53, bespr. von Treu 'bextbd. III 194 11.; die sebr
umfangreicbe Litteratur ist ebd. S. 205 fg. verzeiclmet. Wir verweisen
liier nnr aiif' Oberlieck 11^54. Mnrray II 256. Mitcbell 437. Col-
lignon II 291. Flascb 1104 NX. Bdtticber 337. Die wesentlicbsten
Erganzungsversncbe riibren ber von Scbwerzeck (nacb Anleitiing von
Zuinbiiscb iind Benndort*, s. letzteren in d. arcbaeol. epigr. Mittb. a.
iisterr. VIII 230. LangI griecb. Gotter- u. Ileldengestalten Taf. 22);
von Scbaper (s. Ztscbr. t‘. bild. Knnst XVI II 168. ^litcbell 441) und
von Piibin (Ergebn. Taf. 53).
S. 243,16. parataktiscb angekniipft, vgl. X 32,12,
biiubg bei (£-)ovo[i.a7ou3iv, z. B. III 14,7 Iloxctowvo^ ixxiv AcopaxiTr^v os
bestimmt. Brunn I 285 setzt seinen Lebrer Anti pb anes von 01. 93
bis 103 (vgl. X 9,10 b’.), dessen Lebrer Periklytos, der nur aus dieser
einen Erwabnung bekannt Andere Werke des Kleon,
ist, um 01. 90.
durcbweg Statuen olympiscber Sieger, nennt Paus. nocb VI 1,5; 3,9; 8,5;
9,2; 10,9.
S. 243,19. Der Toreut Boethos wird aucb sonst erwabnt (Plin.
XXXIV 84. Antb. Gr. III 92,9 u. 10), sein Vaterland aber nur bier an-
gegeben. Die Vermutung von O. Milller, es sei statt Kapyr^orXto? zu lesen
XaXxr,r>Kio^ (s. Wiener Jahrb. XXXIX 149, Handb. d. Arcb. 159,1) fand
S. 243,7 -244,3. 393
vielfacli Zustimmiin^, so bei Brunn I 500. SB. der bayr. Akad. 1880,
484; docli liat Sciiubarts Widerspruch, der an der Ubeilieferung des
Paus. festhalt (Jb. f. Ph. LXXXVII 308) mit Reclit Zustimmung ge-
funden bei Overbeck II 185 A. 7, walirend Collignoii II 603 die Kon-
jektur Miillers wieder aufnimmt. Ais Argumeait fiir die afrikaniscke Her-
kunft des Boetlios darf gelten, dass bei Herondas 4,30 die auf Boetbos
(s. Plin. a. a. 0.) ziiriickgebende Figur des Knaben niit der Gans erwahnt
wird mid die Gans liier yr^vaX^^i-rl^ lieisst, eine Ganseart, die nur in Aegypten
vorkam. — An diese Figur sind dann weiterliiii allerlei Hypotliesen ge-
kniipft worden. Wieseler sclilug a. a. 0. 32 vor, anstatt sTuypujov zu
setzen £i:r/'jpTov (adverbial mit xadrjTat verbunden), was Overbeck II 184
billigte; letzterer nahm dann weiter an, dass damit der in gebiickter Stellung
dasitzende Dornaiiszielier, der durcli zahlreiche Repliken bekannt ist, ge-
meint sei. Diese Hypothese ist durcli niclits gereclitfertigt, vgl. Klein
arcli. epigr. Mitteil. aus Osterr. VII 74 A. 17. Dasselbe gilt von der Ver-
niutung Purgolds Histor. Aufs. E. Curtius gewidm. 227 (vgl. Botticlier
205), das nackte Knablein sei der elische Damon Sosipolis (s. VI 20,2 u.
25,4) gewesen, woftir die zufallige Ubereinstimmung der Worte iraioiov ^up-vov
docli ein zu schwaclier Anlialt ist. Diimmler A. M. X 27 vergleicbt eine
aus Beirut stammende Marmorgruppe einer Gottin, zu deren Fiissen ein
nackter geflugelter Knabe sitzt, ansclieinend Apbrodite und Eros; aber
aucli diese liat offenbar hier niclits zu tliun, da nian nacli dem Wortlaut
des Paus. annehmen niuss, dass die Aplirodite niclit zur Figur des Boetlios
geliorte und letztere siclier auch ungefliigelt war.
S. 244,2. tiber das Philippeion s. unten C. 20,9.
S. 244,3. Die Eurydike, deren Statue vom Philippeion hierher
gebracht worden war, ist jedenfalls die Gemahlin Amyntas II und Mutter
von Alexander, Philipp und Amyntas. Zwar kennt Arr. Anab. III 6,5 eine
Eurydike ais zweite Gemahlin Philipps nach Verstossung der Olympias;
es muss das aber ein Irrtum sein, da die zweite Frau Philipps sonst Kleo-
patra genannt wird. Eine Eurydike ais Tochter Philipps giebt es nicht;
man muss daher annehmen, dass hinter OAitittou p-i^T-rjp ausgefallen ist.
Dass iiberhaupt hier eine Liicke ist, zeigen die Worte xal rauxa und das
T£; es muss also ausser der Eurydike noch mindestens eine, vielleicht
mehrere Statuen erwahnt gewesen sein. Mit Sicherheit wissen wir das von
der Figur der Olympias, der Mutter Alexanders d. Gr., aus C. 20,10; denn
nach dem Wortlaut des Paus. standen zu seiner Zeit nur noch die Figuren
der mannlichen Mitglieder der makedonischen Konigsfamilie im Philippeion,
und mit der Erwahnung der Figuren der Olympias und Eurydike bezieht
er sicli offenbar auf das vom Heraion Gesagte zuriick (vgl. Kayser in der
Z. A. 1848 Sp. 1092). Es geht dann auch weiter daraus hervor, dass diese
f.
Statuen Werke des Leochares waren vgl. B runn I 389 docli ist v. Duhns
; ;
Vermutung, dass die eine der sitzenden Frauengestalten des Museo Torlonia
(s.A. d. I. LI 182 ff. Mon. d. Inst. XI 11) die Olympias vorstelle und eine
Xachbildung der Statue aus dem Philippeion sei, mit Recht von Treu A. Z.
XL 67 zuriickgewiesen worden, weil die Plinthenform (s. unten zu C. 20,10)
I
:J94 V 17,4—5.
dass der Ersatz der Holzsauleii durcli steinerne „allmalilicli‘‘ erfolgt sei
(Ergebn. Textbd. II 29 ii. 36); und allmablicli ist wabrsclieinlich aucli die
Aiifstellimg der Statuen vor sicli gegangen. Uass die Aufstellung nicbt
auf einmal erfolgte, gelit aiicli ans den Worten des Pans. ‘/povto dk uarepov
etc. denn das war dem Paus. avoIiI in Olympia mitgeteilt worden.
liervor;
Die kunstliistorisclie Anordniing (die Fiirtwangler Bronzefimde ans 01.
31 A. 1 mit Unreclit leugnet, indem er die alten Werke „fast planlos
diircbeinander“ stelien liisst) mag freilicli erst spater erfolgt sein, ais samt-
liclie Interkolumnien mit Statuen besetzt waren, und zu einer Zeit, die fiir
raurne zwisclien den ersten Siiulen und den ostliclien Cellamauern in An-
sprucli nimmt. Paus. begann jedenfalls seine Besclireibung von den Kult-
bildern aus, also im Westen; dass er aber niclit, seiner sonstigen Gewobn-
lieit gemass, Reibe binunter und dann die andere wieder
erst die eine
liinaufging, das zeigt die Bemerkung oben S. 243,9 wo er die einander
gegenuber aufgestellten Eiguren von Demeter und Kore, Apollon und Ar-
temis erwabnt; er bescbrieb also diesnial die Eiguren, wie sie innerlicb
zusammen gebdrten, und da musste er die links und recbts stebenden zu-
sammennebmen, weil die Eleier die Statuen nacb diesem Prinzip aufgestellt
batten. Sicber ist demnacb nur folgendes: da 24 Eiguren unterzubringen,
aber nur 16 Interkolumnien dafiir vorbanden sind, so miissen verscbiedene
Male 2 —3 Eiguren in das waren
einem Inteikolumnium gestanden baben;
vermutlicb die altertiimlicben und weil eine
Werke, ais Scbnitzereien,
Gruppe, wie die des Herakles mit Atlas, aus 7 Personen und dem Apfel-
baum bestebend, in Lebensgrosse fiir das Scbatzbaus der Epidamnier, wo
sie zuerst stand, ais zu gross und erdriickend erscbeint; dasselbe gilt von
der Athene aus dem Kampfe des Herakles mit Acbeloos, einer Gruppe
von 6 Eiguren, im Scbatzbaus der Megarer: bier ist iiberdies durcli das
Wort ^tpota (VI. 19,12) die Kleinbeit erwiesen. Alles weitere gebt iiber die
blosse Vermutung nicbt binaus.
S. 244,4 Die von Paus. Gap. 17,3— 19,10' mit grosster Ausfubrlicb-
£f.
keit bescbriebene Lade des Kypselos wird nur nocb von Dion Cbrysost.
or. XI p. 325 erwabnt, ais ev xto d 7ucrbo&o[xto tou v£w 'Hpa? stebend, es
ist daber gewiss, dass Paus. in der Liicke diesen Standort erwabnt bat, da
O. 724), ziiinal die Lade ja erst viel spiiter zu der mytljiscben y.’j'j^£Xr( ge-
stempelt worden ist (s. unten) ;
vielmebr bat man sicb dieselbe nacb Ana-
logie alterer Vasengemalde (vgl. .labn B. d. S. G. d. W. 1858, 160. Over-
beck Abb. d. S. G. d. W. \'II 612) ais oblongen Kasten, vermutlicb auf vier
Fiissen rubend, zu denken. Fs ist daber falscb, wenn Klein a. a. O. von
der „Kypsele der Kypseliden‘^ spriebt, da ilie Erklarung, die Paus. Z. 9,
nacb Her. V 92 o giebt, die Korintbier batten damals die Xapvay.ee
ebd. Unter ^(pota sind Reliefs zu versteben, die teils aus Elfenbein,
teils aus Gold, teils aus Cedernbolz gefertigt und auf dic Cedernbolz-
Bretter der Lade befestigt waren. Da Paus. speziell einiges ais weiss
(18,1), einiges ais golden bezeicbnet (19,6 u. 8), so ist es wobl moglich,
dass aus Gold nicbt ganze Figuren, sondern nur Scbinucksacben, Waffen,
Ornamente u. dgl., nackten Teile der Frauen (wie in
aus Elfenbein die
der sclnvarzbgurigen Vasenmalerei) und sonst irgendwelcbe PMnzelbeiten
gearbeitet waren, das ilbrige dann von Holz, wie das Overbeck an-
nimnit. Da aucb versebiedene Male scbwarze Farbe erwabnt wird (18,1;
19,3), so ist entweder nocb Ebenbolz oder eine scbwarze Bemalung zur
Anwendung gekommen, s. Sebubart Jb. f. Pli. LXXXI 304.
S. 244,4-7. 397
S. 244, 7. XacL Paus. liatten die Kypselideii die Lade iiacli 01ym])ia
dediciert, nacli Dion Clirys. Kypselos selbst; da Kypselos 01. 31,2 (655)
zur Herrscliaft koinmt, die Kypseliden aber 01. 49,2 (582) vertrieben
werden, so miisste die Lade vor jenem ersten Jalire gearbeitet und vor dem
letzteren nacb Olympia dediciert worden sein. Diese Datiernng ist immer
aiifsehr starke Bedeaiken gestossen, die sicli aiicli dagegen wenden, dass
nacb Gap. 19,10 Eiimelos von Korintli der Dicbter der Epigramme sei (vgl.
Bd. I 482 zu II 1,1), der in der Regel in 01. 11 ff. versetzt wird. Over-
beck, der die Datierung des Paus. a. a. 0. 628 ft‘. gegen die Angriffe von
Welcker a. a. 0. 272, 0. Miiller Handb. d. Archaeol. § 57,2, Preller
a. a. 0. iind Schubart a. a. 0. 302 verceidigt liatte, giebt gr. Plastik I 465'
zu, dass die Latie „mit guten Griinden^ von den Kypseliden vde von Eumelos
abgetrennt worden sei. Er hat dabei im Auge, was von Kalkmann 98 f.,
fr. 58, ElIG III 391), woraus zu scbliessen sei, dass diese Kypsele
damals keiu Scbaustiick von Olympia war; die verscbiedene Deutung des
dritten Streifens (18,6), aus der bervorgebt, dass die Exegeten, die jene
Kampfsceiien auf nicbt korintbiscbe Sagen deuteten, nicbts davon wussten
oder nicbt daran glaubten, dass die Lade von Kypselos berstammie
(Jabn Hermes III 192); die nabe Verwandscbaft, die die Lade in Com-
positionund Walil der Scenen aufweist mit der sog. Fran^ois-Vase des Klitias
und Ergotimos (vgl. Wiener Vorlegeblatter f. 1888 Taf. 2 ff. Furtwangler u.
Reicbbold griecb. Vasenmalerei Taf. 1 ft‘.), die nacb den luscbriften nicbt
liber 550 v. Cbr. binauf datiert werden darf. Es ist dann wiederbolt ange-
nommeii worden, dass Paus. die von ibm bericbtete Tradition aus Polemon
entnommen babe, s. Rob e rt Hermes XXIII 436. Hirt de fontib. Paus. 36, zu-
stimmmend Furtwangler 726 A. 4 (indess nur fiir die Bescbreibung der
Lade, nicbt fiir ibre Herkunft und Datierung); docb bemerkt Kalkmann
98, dass Plutarcb die Lade nicbt ais Weilmng des Kypselos kennt, sie also
nicbt scbon von Polemon so bezeicbnet sein kann, und Gurlitt 165 findet,
dass, wenn Paus. bier eine scbriftlicbe Quelle benutzt babe, diese nicbt friiber
angesetzt werden diirfe, ais das Ende des 1. Jabrb. n. Cbr. Furtwangler
siebt in der Identifikation der Lade mit der xutpsXr] „ein spateres Exegeten-
marcben,‘‘ dadurcb veranlasst, dass der grosse goldne Zeus der Kypseliden
ebenfalls im Heraion stand;wabrend Klein a. a. O. 53 und Studnic zka
gerade desbalb die „spate“ Uberlieferung von der Verbindung des Weib-
gescbenks mit den Kypseliden fiir ricbtig balten und meinen, Lade und
Statue batten
eng zusammgebort, ja erstere sei vielleicbt die urspriing-
gewesen. Audi Stuart Jones a. a. 0. 35
licbe Basis des Goldkolosses
nndFrazer III 601 balten daran fest, dass entweder Kypselos selbst oder
398 V 17,5-7.
noch wabrsclieiriliclier seiii Solin Periander die Lade geweilit habe. Allein
da offenbar die ganze Sage von der Kettung des Kypselos in der Kypsele
in der iiberlieferten Forni auf spaterer Erfindnng berubt (vgl. Schubring,
de Cypselo Corintliioriun tyranno, Cotting. 1862j, so ist es iinzulassig, die
Ilerstelliing der Lade nocli vor die Herrscliaft des Kypselos liinaufzu-
riicken; und anch die Annalirne, dass sie erst iin Auftrage der Kypseliden
gelertigt, also zvvischen 01. 38 iind 48 (628 — 588) entstanden sei, wie Briinn
gr. Knnstgeseli. I 171 anniinint, bleibt nnsicber, wenn inan scbon die Ent-
stehnng des Denknials in der ersten llalfte des 6. Jabrh. v. Cbr. ais sehr
giit moglicli bezeicbnen nuiss. Ebenso darf ilire korintbische Ilerknnft,
sf)\voiil lun des korintliiscben Al[)liabets ’.villen (s. nnten), ais wegen der
(
'bereinstinunung einzelner Scenen denen korintbiscber Vasen, ais er-
init
wiesen gelten, trotz des Widerspriiehs von Ivalkniann 100. Audi Uber —
die Grosse der Lade sind Vernintiingen geiinssert worden, besonders von
Scliiibart 309, ()v’erbeek 615 nnd S tiiart J ones 36; docli liegen datiir
gar keine Anbaltspnnkte vor, ais die Beobaclitiing zii (’ap. 19,4, dass ein
Epigrainin ant‘ deni Scliilde der Againeninon nodi lesbar war, wonacli die
Figiiren nicbt zn klein gedadit werden diirfen. — I ber die Frage,
wie die Scenen verteilt waren nnd was */<upa hier bedeiitet, s. nnten
Gap. 19 a. E.
S. 244,11. lOier die Insdirilten der Kypseloslade bandeln besonders
^lercklin A. Z. XXII 101. Overlieck Abli. 645. Robert 436.
Stiiart .Iones 39. Wie sio ansgefUlirt waren, ist nngewiss; Overbeck,
deni Stnart .Iones sidi ansdiliesst, denkt sie sidi von Gold eingelegt,
weil sie aiis deni llolz gesdinitzt sdiwer lesbar gewesen waren, Roliert
438 nininit autgenialte Hiidistaben an, die ziiin 4'eil verblasst waren.
ebd. £-c7rt toL ~X£i07t; iiacli 19,7 liatte ivioTaTo /«opa gar keine
Inscbriften; dass aber anch die dritte */<'ipa (18,6) keine batte, gebt daraus
bervor, dass Pans. dnrcbans ini Zweifel ist Uber die Pedentiing der darge-
stellten Scblacbt, woraus zii scliliesscn ist, dass keine Xainen beigescbrieben
waren. Robert 441 will die Ursacbe, weslialli diese beiden Streifcn keine Pei-
scbriften battcn,darin finden, dassdieselben so niedrig waren, dass fnr Anbringiing
der Heiscbriften kein Raiini blieb; jedodi beinerkt Furtwangler 728 A.
6 riditig, dass diircb griissere llUbe des Pildes keineswegs niebr Raiiin
fnr Inscbriften tVei wnrde, weil bei arcbaiscber dekorativer Knnst die
Figiiren iniiner bis an den obern Rand
Audi sonst batten geben. —
inancbe Figiiren keine Peiscbriften (s. Overbeck 648 f., Mercklin 104),
docb kann inan nicbt in jedeni einzelnen Falle, wo Pans. keine erwabnt,
audi daraus den Scbluss zieben, dass keine da waren. AusdrUcklicb
erwabnt er das Felilen der Inscbriften siebeninal (Stuart Jones 41).
S. 244,12. 7pap.|xa3i -oL ap/atca'; dass diese alten Pucbstaben
korintbiscbe waren, wird aus verscbiedenen Anzeicben gesclilossen. Der
llexanieter beiin Pilde des Apollon 18,4 lautet beiPaus.: Aaroioa^ ooto-; rd/’
scbeint 19,3 vorzuliegen, s. ebd., vielleicbt aucli 18,2, vgl. dort die Anm.
S. 244,7-245,6. 399
S. 244,13. a/rjj.ara os; aXXa '/.tX., es liegt liier eine bei Paus. oft
es, naeb der zweimaligen Erwabnung der oi/ia zu sebliessen, auf der Lade
aucb gewesen sein (s. Pernice 366. Stuart .Iones 65). Kobert, der
anfangs das Vasenbild ais Ilarstellung eines einbeitlicben ^loments erklarte,
Zusammenziebung versebiedener Momente
fasste es spiiter im Sinne einer
der Sage: wie Ampbiaraos, durcb den \ errat seines Weibes an der Teil-
nabme zum Zuge gezwungen, die Eripbyle tiJten will, aber durcb die
Hitten seiner Kinder b(*z\vungen sie versclnmt und das liaeberamt seinem
Sobne Alkmaion iibertriigt. Dass der .Maler des Bildes sicb im wesent-
licben an die Lade des Kypselos ais Vorbild anscbloss, dafiir spriebt aucb
der Umstand, dass die auf der Lade folgenden Leicbensjiiele fiir l^elias
aucb auf der Wase dargestellt sind, wenn aucb vielfacb abweicbend. —
i ber sonstigo >arstellungen vom Auszuge des Ampbiaraos vgl. Over-
1
beck Iler. (ialerie 91. (). Wolff bei Boseber I 295. Betbe bei Pauly-
Wissowa I 1892.
S. 245,7. Eiirydike, ais Ikicbter des Ampbiaraos nur bier und
auf der \'ase nacbweisbar; Demonassa, aucb III 15,8 u. IX 5,15
erwiibnt. Alkmaion und Ampbiloclios kommeii sebr baufig ais Sobne
dos Ampbiaraos vor, der ibnen resp. dem Ampbiloclios allein auftragt,
seinen Tod an der Mutter zu racbeii, vgl. Stoll bei Boseber I 242 u. 305;
Wolff ebd. 294.
S. 245,13. Dritte Sceiie: die Leicbenspiele zu Eli ren des
Pelias. Wie erwabnt, zeigt aucb die korintbisebe Ampliora ais z\veite
ll/ilfte ibi es oberen Streifens ein Wettreniien, docb sind folgende L^nter-
sebiede zu bemerken: auf der Lade sind Zweigespanne dargestellt, auf
der Vase Viergespanne; dort sind fiiiif, bier seclis Helden; dort beissen
sie Pisos, Asterion, l’olydeiikes, Admetos und der Sieger Eupbemos; bier
Ilippasos,Ampbiaraos, Alastor, Admatos, Kastor und der Sieger Eupbainos;
ausserdem sind auf der Vase drei tbronende Preisricbter dargestellt,
Akastos, Argeios und Pberes, sowie mebrere Dreifiisse ais Preise, die
Paus. erst an spiiterer Stelle S. 246,9) erwabnt. Xicbtsdestoweniger ist
aucb bier Ziisammenbang zwiscben der Vase und der Lade ausserst
ein
wabrscbeinlicii und erstere bei der Bekonstruktion von Stuart Jones
S. 245,5 — 15. 401
meint. Ubrigens ist dies eine von den Stellen, wo Paus. nicht der Reilie
nach beschreibt, denn er nennt zuerst den 1. befindlichen Herakles ais
Hauptperson, und dann erst den hinter ibm, also rechts stehenden Fldten-
blaser.
S. 245,16. Die phrygischen Fldten waren unten gebogen, die helle-
nischen gerade, s. v. Jan bei Baumeister 560.
S. 245,17. Uber Namen
der hier dargestellten Argonauten vgl.
die
Jessen Prolegorn. Argonautarum (Berol. 1889) 29 f. Pisos,
in catalog.
sonst keiner der Argonauten, ist verinutlich wegen seiner Bezieliungen zu
Olympia (vgl. VT 22,2) hier dargestellt, vgl. Jessen 30.
ebd. Asterion, auch sonst ais Argonaute genannt, Ap. Rh. I 35.
Orph. Arg. 164. Val. FI. 1 355. Ebenso sind Polydeukes und Adinetos
stehende Teilnehiner des Zuges, desgleichen Eupheinos, der der
Ttptopeu? der Argo ist, s. Ap. Rh. II 536 tl., vgl. See liger bei Roscher I
ebd. Von den Laufern kommt Mei ani on (der 19,1 mit Atalante
wettlauft) unter den Argonauten sonst nicht vor; Neotheus ist sonst ganz
keit sprichwortlich geworden war, der erstere, vgl. Hesiod. bei Eust. ad
II. II 693 p. 323. Schol. Ap. Rhod. I 45 u. s., sodass es ganz begreiflicb
ware, wenn der Kiinstler ihn hier angebracht und ais Sieger dargestellt
hatte. Endlich Akastos erscheint ais Argonaut Ap. Rh. I 1041 u. 1082.
Val. EI. VI 720; die Leichenspiele zu Ehren des Pelias veranstaltet er
ais dessen Sohn und Nachfolger, daher er auch dem Sieger den Kranz iiber-
reicht. Auch hier ergiebt sich aus der Aufzahlung, dass die Wettlaufer von
r. nach 1. laufend dargestellt waren.
S. 246,10. Dass die Tdchter des Pelias bei den Leichenspielen de&
Vaters zugegen sind, erklart sich wohl daraus, dass sie in der alteren Sage
nicht an dem Tode des Vaters schuldig waren; doch galt gerade Alkestis
allein ais unschuldig am Tode, Diod. IV 52,2; VI 8. Die andern Schwestem
heissen bei Diod. IV 53,2 Amphinome und Euadne, bei Hyg. f. 24 Pe-
lopia, Medusa, Peisidike und Hippothoe; auf dem Bilde des Mikon Paus. I
18,1 u. VIII 11,3 Asteropeia und Antinoe hier bemerkt Paus., dass kein
;
zu, so musste doch der darauf stehende lolaos sicli urnkehren, wie auf
dem Porosgiebel von der Akropolis (’E'fTj(x. dpy. 1884 Taf. 7. OoHignon
I 213 Fig. 101) sowie der Vase bei Gerhard Auserl. Vasenb. Taf. 95 fg.
Dass Paus. diesen hinter sicli schauenden lolaos so verkannt liabeii solite,
ist scliwer zu glauben, und aucli dadurcli nicht erkliirt, dass lolaos (nach
Hygin. f. 273) Sieger iin Viergespann bei den Leiclienspielen des Pelias
war; aucli ist beaclitenswert, dass nacli olympisclier Tradition lolaos mit
dem Wagen in Olympia gesiegt liatte, s. obeii 8,4.
Gap. XVIII.
wie Gap. 19,1 zspuovrt ein wichtiges Argument gegen die Annahme, dass
alie Bildwerke sicli auf der Vorderseite befanden, s. Klein 56 und Over-
beck Ber. 9.
den Armen. Tod und Schlaf sind schon bei Homer Briider, bei Hesiod
auf der schdnen attischen Lekythos bei Kobert Thanatos Taf. 2 sind sie
S. 246,11-23. 405
sogar durch die Farbe unterschieden, wie hier, indem der eine ganz braunrot
gemalt, der andere nur in den Konturen gezeichnet ist. Bei dieser Lekythos
nimmt man an, dass gerade diese gefarbte Figur den Schlaf darstellt, weil die
ungefarbte im Gesicht diister und nnheiinlich aussieht, vgl. Robert ebd.
24. Winnefeld Hypnos 2. An der Lade bleibt esjedoch durcbaus im-
ge\viss (wie schon Lessing bemerkt, Wie die Alten d. Tod gebildet,
KiirschneFsche Ausg. IX, 2 S. 362), welche von den beiden Figuren den
Tod und welche den Schlaf vorstellte, da Paus. es nicht sagt; doch da er
den weissen ais xahsuoojv bezeichnet, den schwarzen ais xadsuSovxt (nicht
Ttp xaheuoovTi, wie Schubart schreibt) eoixu)?, so ist wahrscheinlich, dass
ersterer der Schlaf, letzterer der Tod war. Dazu bemerkt Preller-
Robert 844 A. 3, ob der weisse Knabe wirklich schlafend dargestellt war
oder ob seine Augen nur geschlossen schienen, weil die auf der weissen
Deckfarbe aufgetragene Bemalung verschwunden war, miisse dahingestellt
bleiben; allein von weisser Deckfarbe ist, da die Figur sicher aus Elfen-
bein geschnitzt war, nicht die Rede, daher waren die geschlossenen Augen
plastisch dargestellt. — Die Worte ap-cpoTepou? 6i£aTpa|X[X£vouc Toi>? TioSa? sind
bekanntlich sehr verschieden gedeutet und auch vielfach fiir verdorben ge-
halten worden; Lessing handelte im Laokoon Gap. 10 A. 5 und
dariiber
eingehender a. a. O. S. 317 (wo die friiheren Deutungsversuche besprochen
sind) und erklarte es „mit iibereinander geschlagenen Fiissen^^; allein schon
Siebelis z. u. St. weist nach, dass diese Ubersetzung unmoglich ist und
dass 6i£aTpajjip.£vo? xob? ~o&a?, ebenso wie oiaaxpocpo? xou? Tiooa? Poli. V 62
und von schielenden Augen, nur von verrenkten Beinen
oi£axpajX(i.£voi o^haXixot
N. 1877, 32j.
S. 247,1. Dritte Scene: zwei Fraiien in Mors er stossend,
von Paus. ais Pharrnakiden erklart, da die Beischriften felilten (oder un-
kenntlich geworden waren). Diese Deutung ist neuerdings angezweifelt
worden. Kern A. Jb. 111 234 kniipfte an Welcker an, der (Ztschr. f.
Gesch. d. ait. Kunst 541) annalim, dass die eine Zauberin ilire Morser-
keule zuin lleile, zum Unlieile der Menschen schwinge, und
die andere
sah darin Adrasteia und Eide (nach der orphischen Theogonie, fr. 109.
110 Abel); der Gegensatz, den die vorhergehenden Scenen in Sclilaf und
^Fod, Dike und Adikia zeigen, sei aucli hier vorhanden gewesen. Hin-
gegen erklarte Rosclier Philol. XLVII 703 (dem Furtwangler Meisterw.
729 A. 7 und Stuart dones 70 zustimmen) die beiden Frauen fiir
Moiren, die das Gliick und Ungliick der Welt in ihren Morsern bereiten.
In der Zvveizalil kommen die Moiren aucli sonst vor, vgl. X 24,4 und
melir bei Pre ler- Ko bert
1 530. Stuart .Iones a. a. O. Klein 79
erklart die Frauen ais ^Brotbereiterinnen'^, jedenfalls in Erinnerung an das
Vasenbild bei Heydemann Iliupersis S. 24 (.Jalin B. d. S. G. d. W. 1867
Taf. 1,4), wo zwei in e in em Mdrser mit Morserkeuleu stampfende Frauen
wenn aucli dies Bild uns eiiien guten Begrirt von
dargestellt sind; aber
dieser Szene der Lade geben kann (wie es denn aucli Stuart .Iones
benutzt bemerkt doch Kern a. a. ). mit Kecht, dass eine
bat), so <
ebd. 3'jo 5c aXXac ^uvaixac xtX., wie ein absoluter Accusativ voran-
gestellt, Paus. liebt die pleonastisclie Wiederaufnalime eines vorausge-
gangenen Nomens durcli das Pronomen, s. den krit. App. zu Gap. 14,10.
S. 247,3. Vierte Scene: Idas, die Marpessa raubend, vgl.
Ilom. II. IX 564. Der Mytlius ist nebst den dazu geliorigen Bildwerkeii^, die
aber durcliweg spaterer Kunst angehoren, besproclien bei .1 abn Arch. Auts. 46.
S. 247,6. Robert 440 will irn ersten Hexameter eine Xachalimung
der liomerisclien xoupy] Map-TfjjTTp xaXXu^upoo Lorjvivrp (Marpessa ist die
Tochter des Euenos) erkennen und glaubt, dass dieselbe noch weiter ging,
Hexameter, der mit dem lidscbr. “otXiv uninoglicli ist, wird meist iim-
gestellt a'(ti raXiv. Dindorf sclilug vor: ‘"AprasEv, ix vaoo -aXiv oOx
d:£xoo(jav (oder sDsXoujav). Docli da die Sage von dem hier erwahnten
S. 246,23-247,15. 407
Overbeck Abli. 671. Robert Bild und Lied 57. Stoll bei Roscber 2787.
S. 247,11. £~£iaiv 'EXIvyjv d7roxT£tvai, zum finalen Infinitiv vgl. Bd. I
zu S. 66, 1.
S. 247,12. Siebente Scene: Medeia mit Iason und Aphro-
dite. Audi hier weicht Paus. von der Reihenfolge ab, indem er die in
der Mitte zwischen Iason und Aphrodite sitzende Medeia zuerst nennt.
Entsprechende Bildwerke giebt es nicht. Furtwangler 729 A. 3
nimmt einen Irrtum des Paus. indem Aphrodite in der Mitte gesessen
an,
habe, ihr zur Seite das Braiitpaar, ais Lokal sei das Aphroditeheiligtum
von Akrokorinth gedacht. Fur Korinth, wo auch die dieser Ehe ent-
sprungenen Kinder Verehrung genossen, war diese Hochzeitsscene von Be-
deutung; Robert 443 bezeichnet sie sogar ais die Hauptdarstellung
der Lade.
S. 27,15. Achte Scene: Apollon und die Musen. Welcker
a. a. 0. 540 verband diese Scene mit der vorigen zu einer einzigen grossen
Darstellung alsMittelscene des ganzenStreifens, der'HochzeitdesIasonundder
Medeia in Gegenwart der Aphrodite, des Apollon und der Musen. Diese Ver-
mutung wird von Brunn Rh. M. a. a. 0. und gr. Kunstgesch. 176,
Robert a. a. O. und Furtwangler a. a. 0. gebilligt, von Jahn a. a. O.
A. 18, Schubart Jb. f. Ph. a. a. O. 315 und Overbeck Abh. 662 zuriick-
gewiesen; docb bemerkt Furtwangler richtig, dass die angefiihrten
Gegengriinde nicht geniigen. — Die Zahl der Musen ist ungewiss; Jahn
nahm drei an, ebenso Bergk A. Z. III 170 A. 12, sowie Overbeck und
Stuart Jones in ihren Rekon.struktionen, Furtwangler dagegen, Robert
und Stuart Jones neun. Da Paus. die Musen aoouaat nennt, so hatten sie
vermutlich, wie Jahn
bemerkt, keine Instrumente; er denkt sie sich im
Tanzschritt, den Handen sich fassend, wegen des Ausdrucks yapi£ii
bei
Xopoi, was, wie Overbeck bemerkt, nicht zwingend ist.
408 V 18,4-19,1.
S. 248,6. Zebnte Scene: Ares und A pb rodi te; Ares war in-
schriftlich ais Enyalios bezeichnet; wie dalin 10 A. 20 bernerkt, nach
der alteren Vorstellung, die Ares ais rechtmassigen Geinalil init Aphrodite
verbindet. So sind auch auf der Fram;oisvase beide verbunden.
S. 248,7. Elfte Scene: Peleus und Thetis. Diese Scene des
Kampfes ist in der alteren Kunst selir haufig dargestellt, vgl. Overbeck
Iler. Gal. 172. Hauineister 1796. (iraf A. dl). I 200 ff. Die Schlange
auf ibrer Iland deutet die Vervvandlung der 'flietis an, wie auch auf
Vasenbildern.
S. 248,9. Zwiilfte Scene: Perseus von den Gorgone n ver-
folgt, in altertiimlicben Vasengeinalden haulig, vgl. Iles. Sc. Ilerc. 229 ff.
und s. dabn 10 A. 22, Stuart dones 73. Dass Overbeck (vgl. S. 663)
dieser Scene, um den Rauin
bosser zu fiillen, Atbene und Hermes hinzu-
fiigt, ist ganz und dass Paus. diese Figuren „der Gewobnlich-
willkiirlich,
keit der Erscbeinung wegen*^ nicht zu nennen brauchte, nndenkbar. Auch
ob die Medusa selbst dargestellt war, die die Rekonstruktionsversuche auf-
nehinen, bleibt ungewiss; II. Schinidt in den Dissert. Ilal. XII 145 spricht
sicli gegen ilire Anwesenbeit aus. Die Anordnung der Fignren war an-
sclieinend die, dass die Gorgonen nach r. hin Hogen; Losclicke A. Z.
XXXIV 113 A. 117 fand darin, dass die Vertreibung der Ilarpyien (nach 1.)
und die Verfolgung des Perseus (nach r.) ihren Platz je ain Ende eines
Streifens erhalten hatten, eine „Feinheit der Coinposition“ : beide ^lale
gehe die .lagd hinaus ins Weite; zugleich folge daraus, dass die Darstellungen
nur die Vorderseite der Lade bedeckten.
S. 248,11. Dritter Streifen: Kainpfscenen, Kampfer zu Fu.ss
spricht aber vielmehr das Participium dem Dativ p.vr'jxr^, sie gehen auf
S. 247,17-249,8. 409
nicht einzusehen, warum sich ein Erklarer, auch wenn er sie fiir ein
Anathem des Kypselos hielt, an die korinthische Urgeschichte gebunden
haben solite. Derselben Ansicht ist Stuart Jones 33.
S. 248,23. Zu der von Paus. gegebenen Deutung vgl. II 4,4 mit
den Bemerk. Bd. I 506 fg. Kroker A. Jb. I 124 A. 121 ist der Ansicht,
Gap. XIX.
Fortsetzung und Schluss der Beschreibung der Kyps elos-Lade.
S. 249,8. Vierter Streifen, erste Scene: Boreas und Orei-
thyia. Uber die Darstellungen des Kaubes der Oreithyia s. Welcker
Alte Denkm. III 144. Rapp bei Roscher 1 809; die Schlangenschwanze,
die Boreas hier anstatt der Fiisse hatte, zeigen die Denkmaler, die durch-
weg spateren Datums sind, nicht. Paus. spricht hier nicht von Beischriften;
daher vermutete Robert (bei Hiller v. Gartringen de Graecor, fabulis
ad Thraces pertin. 1886 p. 8), er habe sich geirrt und der
quaest. erit.
bei der Scene von l^eleus und Thetis). Dass die Scene nicht die Ver-
folgung darstellte, wie bei Overbeck, sondern dass Boreas die Oreithyia
in den Armen liielt, wie bei Stiiart Jones, zeigt der Ausdruck r^p^axu);;
v£:l. Loesclicke 8.
Petersbourg V’II Ser. T. XIX pl. 7,8 (Koscher I 1633). Auch beinerkt
Stuart Jones 75, die Worte des l*aus. besagten keineswegs, dass dieser
'byp^^is dargestellt dem die Leiber immer getreniit sind, und die
war, auf
BeHugelung kdnne ubergangen worden sein.
nur Um den Kauiii der —
linken Seite gegeniiber den Scenen der rechten besser zu tiillen, setzt er
wie Overbeck noch die Kiiiderherde des Cieryones und die Athene in
diese Scene ein.
S. 249,11. Dritte Scene: 'riieseus und Ariadne. Die Lyra spielt
Theseus auch auf der Frainjoisvase, wo er den Keigen aiifiihrt. Pallat de
fabula Ariadnea (Berol. 1891) p. 9 stellt es ais moglich hiii, dass Paus.
oder sein Gewahrsinann den Kianz der Ariadne niit der Tiinie verwechselt
habe, die Ariadne auf der Miinchner Vase des Archikles und Gla ikytes
halte (Gerhard Auserl. VOisenb. Taf. 235,6. Wiener Vorlegebl. 1889 Taf.
2, 2b). Doch sind hier die Attribute der Ariadne nicht deutlicli; sie halt
in der Linken eine Binde, Kranz oder Ilalsband, in der Kechten einen
Apfel oder den Knauel (Apfel und Binde nach .lahn Miinch. Vasensainmlg.
No. 333, Apfel und Kranz nach Klein Vasen init Meistersignat. 77).
S. 249, 12. Vierte Scene: Kainpf des Achilleus mit Memnon,
in Gegenwart von Thetis und Eos; auch am amyklaiischen Throne dar-
Scenen dargestellt war. Die Zeit des Malers ist ungewiss; Brunn a. a. O.
halt ihn fiir einen alteren, dem Polygnot verwandten Meister: in diesem
Falle kdnnte aber mit dem ispov der Artemis niclit das alte, bekanntlich
niedergebrannte Heiligtum gemeint sein, sondern nur ein Nebengebaude,
das der Zerstbrung entgangen ware; und das ist aucli die Annahme von
Brunn. Ob Paus. die beiden Parallelen aus den Gemalden des Kalliphon
nach Autopsie anfuhrt, lasst sich niclit ermessen; Kalkmann 114 balt
wiederura den Polemon fiir seine Quelle, wahrend Gurlitt 165 dies fiir
imerweislich erklart.
250,1- Siebente Scene: die Dioskuren mit Helena und der
zu Boden geworfenen Diese Scene, bei deren Beschreibung
Aithra.
Paus. (ebenso wie bei der vorigen) von der Reihenfolge der Figuren ab-
weicht, erwahnt aucli Dion Chrys. or. XI p. 325 li. mit den Worten: too?
Aioaxoupou; eyovxa; xr,v 'EXsvrjv £-t[^£[^Trjxuiav x£<paX:^ xrf Aidpa? xal Tvj<;
x6p.r)? iXxouaav. Diese Beschreibung stimmt allerdings niclit ganz mit der
des Paus., vor allem mit dem 9 £p£Tov und eXxetov des Epigramms, woraus
man entnehmen miisste, dass die Dioskuren zugleich die Helena forttrugen
und die Aithra schleiften, was freilich Paus. selbst niclit sagt. Robert437
nimmt an, dass Helena in der Tliat von den Dioskuren fortgetragen wurde
und Aithra geschleift, aber niclit von den Dioskuren, sondern von der sie
an den Haaren packenden Helena; wenn es bei Dion Chrys. heisst, Helena
trete der Aithra auf den Kopf, so sei das ein begreifliches Missverstandnis
der archaisch unbehilflichen Darstellung, bei der die herabhangenden Fiisse
der Helena gerade iiber den Kopf der Aithra zu stehen kamen. Diese
Vermutung wird von Stuart Jones 76 zuruckgewiesen, der meint, man
brauche ETU^EpYjxutav x£'paXyj niclit wortlich zu verstehen; es wird eben
iibertragen „die den Kopf
heissen :
der Aithra angreift und sie bei den
Haaren indem sie etwa letzteres mit der Linken thut, wahrend sie
packt^^,
mit der Rechten zum Schlage ausholt. —
Die Sage, auf die die Scene
sich bezieht, ist folgende Aithra, die Mutter
: des Theseus, lebt im Alter
in Athen;Theseus vertraut ihr, da er mit Peirithoos zum Hades steigt,
die geraubte Helena an in seiner Abwesenheit kommen die Dioskuren
;
zuriick, holen die Helena wieder und fiihren die Aithra fort. So Alkm.
fr. 13 (bei Paus. I 41,4, vgl. dazu Bd. I 365), mehr s. Roscii er I 200,
Wernicke bei Pauly- Wissowa I 1107. Nun berichtet aber das Schol.
Hom. II. III 242, es sei 6ia xr^v xoxz. 7 £vopivTr]v apTia^T^v die Stadt Aphidna
in Attika gepliindert worden; weiterhin: die Dioskuren hatten, da sie den
Xacpupa^oiYoiiai xac 'AcpiSva? (st. ’AilYjva?) ais bei Alkman oi? ’A 9 tova? (st. ’A07^va?)
0£v, wobei eXx£xov ein freier Zusatz des Bildners sei (vgl. Bergk A. Z.
III 174 A. 18). Robert a. a. O. stimmt der Anderung zu; da er aber
zwischen dem Epigramm und der Darstellung einen Widerspruch erkennt,
so nimmt er an, dass Polemon (den er iiberhaupt fiir die Quelle des Paus.
412 V 19,2—6.
bei der Bescbreibung der Lade balt) die zum Teii schon verblasste In-
schrift niclit melir vollstandig gelesen habe, etwa T'jvoap'»y. fzkvm (pspsTov
[^rapxavo ]
’A'f lovaUsv, Adlpav o’£Ax£i xov Durcli die der Schrift
getauscht, habe Polemon Worte
verbunden und auch falsch
die falsch
gelesen, da er sich die geraubte Helena nur in Athen denken konnte. Es
sei aber nicht das attische, sondern das peloponnesische Aphidna von Alk-
inan gemeint gewesen; die attische Forrn der Sage, wie sie bei Herod. IX
73 und Hellanic, fr. 74 (Schol. II. III 144) steht, sei erst durch die Ein-
falle der Lakedaimonier in den ersten Jahren des peloponnesischen Krieges
(Grei6‘sw. 1890) 57, der aut’ die Sjmren von Theseus’ Aufenthalt im Pelo-
ponnes aufmerksam macht, und Wide lakon. Kulte 321.
250,7. Achte Scene: Kampf des Agamemnon und des Koon
iiber der Leiche des Iphidamas, nach II. XI 248; derartige Karnpfscenen
sind in der archaischen Kunst schr gewbhnlich. Auch fiir den Schild des
Agamemnon war die Ilias die Quelle, denn XI 36 heisst es vom Schilde:
T/j o’£7rl [X£V rop7('i) ^Xo3’Jp(7>“l^ £3T£'pavc0T0 0£tV0V 0£py.0[Aivr„ TTEpl 0£ Acipio? T£
Gottinnen alie nach 1. gehend, dann ist sogar die Abwesenheit des Paris
wahrscheinlich; doch lassen die Kekonstruktionen von Overbeck und
Stuart Jones den Zug nach rechts und auf den Paris zu gehen.
S. 250,1-251,1. 413
vom andern abhing, etwa der Dichter vom Bildner. Bei der Ker niramt
Furtwangler bei lioscher I 1707 ein Gorgoneiongesicht an. Uber Dar-
stellungen des Zvveikampfes vgl. Overbeck Her. Gal. 135. — Die An-
nahme Welckers Ztsciir. f. Gesch. d. a. K. 344, dass Paus. die einzelnen
Scenen niclit in der richtigen Reihenfolge auffiihre, sondern des Inbalts
wegen die beiden troisclien Scenen zusamraengestellt habe, liat nirgends
Billigung gefunden.
S. 251,4. In den Worten (b? xov p.sv 'j-rh ToiJ TrsTrptofXEvou xtX. will
(J rusius a. a. 0. Paraplirase von Epigraminen erkennen, da solche auf
dem vierten Streifen sonst niclit fehlen.
S. 251,5. aTraybsvTa — 7 evo|j.£'/Tp, Variatio.
ebd. juv Tio oixaup, vgl. Bd. I 316 zu S. 69,11.
ErpYEJilai. VI 11 43,5, dagegen VII 21,3 eXeitteto ouoev eti t) aurr^v (povEueafhi.
an der Kichtigkeit der Deutung des Paus., da die Ilolile an der Stelle
von Kirkes Palast mehr ais seltsam, die ganze Vorstellung fiir das Kirke-
abenteuer bedeutungslos sei; weitere Bedenken ausserte Loschcke Dorp.
Progr. 1880,5, der vornehmlicb darauf hinweist, dass das Verhaltnis des
bildenden Kiinstlers zu seiner angeblichen dichterisclien Quelle unwahr-
scheinlich und inkonsequent sei.
um den Achilleus zu trdsten (S. 252,4), hat keine Analogie und erregt
auch sonst Bedenken. Mit der Ilias stimmt die Scene gar nicht; ob die
mit Xs^Etai eingefuhrte Erzahlung vom Besuche des Cheiron alte Uber-
lieferung oder Exegetenerlindung ist, lasst sich nicht ermessen. Bergk
A. Z. III 155, der sich an dieser Figur des Cheiron stiess, trennte ihn
von der Nereidengruppe und fasste ihn ais besondere Darsteilung, vvas
A
S. 251,1-14. 415
dass die Gotter dem Peleus Waffen schenkten. — Diese Deutung hat
fast allseitige Zustimmung gefunden; so bei Klein 64. O verb eck Ber. 6.
Furtwangler 727. Stuart Jones 52 u. 79. Auch Schneider a. a. O.
88 f. schliesst sich Loschcke an, deutet aber etwas anders: Cheiron sei
Wirt der Wohnung, in der das Fest gefeiert wird, und trete wahrscheinlich
ais solcher den Gasten begriissend entgegen; die auf den Wagen folgenden
Personen seien nicht die Nereiden, sondern (wie auf der FranQoisvase)
Gotter, event. auch mannliche wegen der langen Ge-
dabei, die Paus.
wander fiir Frauen hielt. —
So ansprechend Loschckes Hypothese ist, so
steben ihr doch auch gewisse Bedenken entgegen. Erstens nennt er die
von ihm ais Kirke gedeutete Frau xaOsuoouaa; das passt zwar fiir die Od.
X 347 geschilderte Situation von Odysseus und Kirke, aber keineswegs
fiir Peleus und Thetis. Sodann miissten die Waffen, wenn sie Hochzeits-
geschenke sein sollen, von irgend jemand im Zuge getragen werden; hier
aber iibergiebt sie der durch sein Hinken und den Diener mit der
Zange gekennzeichnete Hephaistos einer der Frauen auf einem Wagen
(nicht, wie bei O verb eck und Stuart Jones einer am Boden stehenden,
sonst konnte Paus. nicht |jua twv ^uvaixuiv sagen), in der Paus. die Thetis
erkennt, Wir glauben daher, dass trotz der Analogien zur Fran^oisvase
doch genug Abweichungen und Bedenken vorhanden sind, um die Losch-
ckesche Umdeutung zweifelhaft erscheinen zu lassen. Stellte die zweite
Scene in der That die Ubergabe der Waffen dar, so miissen den wir
Cheiron am Ende des Zuges nach 1. gehend denken, dann die Wagen
mit den Nereiden ebenfalls nach 1. und entgegen kommend nach r. hin
Hephaistos, der der ersten Nereide, der Thetis, die Waffen iibergiebt. Die
Overbecksche Kekonstruktion, wo alie nach r. gehn und Thetis abgestiegen
ist und sich umdreht, um von dem hinter ihr befindlichen Hephaistos die
vom Kentauren die Rede ist; darum sind aucli Vorsclilage zu Umstellungen
gemacht worden, s. den krit. App. Dafiir, dass der Satz Kevtaupos o£ bis
dvopo? Ijtiv erst spater, hinter kann aucb
Trapajxsuajwv zu setzen sei,
geltend gemacht werden, dass Paus. init mehrfacli neu e Scenen ein-
fulirl, also aucb bier die neue Scene, zu der docb der Kentaur gebdrt,
damit beginnen wiirde. Ist dem so, so miisste der Kentaur demnacb nicbt
am Anfang, sondern am Ende der Scene gestanden baben.
S. 252,5. Dritte Scene: Nausikaa mit einer Dienerin auf
einem Maultiergespann, nacb Hom. Od. VI 72. Hier zweifelte Loscbcke
(a. a. 0. 8) an der Deutung des Exegeten nicbt; dagegen zog Klein 64
Paus. bei, was sicli aucb am meisten empfeblt, da nicbt ein Ilocbzeitszug
durcb stebende Figuren zerrissen werden, nocb eiu Gdtterpaar gegeniiber
den andern mit einem Maultiergespann ausgestattet sein kdnnte. Aucb
meint Loescbke, dass die Einteilung der Bilder vielleicbt durcb dazwiscben
gescbobene Ornamente zweitellos gemaclit war. Wenn die zweite Scene
von Paus. riclitig gedeutet ist, wie wir annebmen, so ist aucb an dieser
Deutung nicbt zu riitteln.
S. 252,7. Vi er te Scene: Kampf des Ilerakles gegen die
Kentauren, in iilteren Kunstwerken dfters dargestellt, s. Furtwangler
bei Koscber I 210. Saner ebd. II 1046. — Wir miissen nun an dieser
Stelle aucb die verscbiedenen Tlieorien besprecben, die iiber die Bedeutung
der y<7jpai und die Verteilung der Bilder aufgestellt worden sind (wobei
wir auf die zu Cap. 17,5 mitgeteilte Litteratur verweisen). Die altesten
Erkliirer verstanden unter den fiinf /wpou die vier Wandseiten und den
Deckel einer recbteckig gestalteten Lade; so lleyne (1770), Quatremere
de Quincy (1815), Welcker (1818), II. Meyer Gescb. d. bild. Kiinste
Pausanias II.; ’
27
418 V 19,10—20,4.
nisclien Krieges, das Prosodion fiir die Messenier gedichtet. Er muss aber
junger gewesen sein, sonst hatte er noch vor Hesiod gelebt, dessen Bliite
man um 700 annebmen kann (vgl. Cbrist Griech. Lit. Gescb.® 90 f.), das
aber ist nach dem ganzen Gang der Entwicklung nicht denkbar.
Gap. XX.
Im Tempel der Hera befiiidet sicb die Sclieibe des Iphitos und
der Tiscb, auf dem den Siegern die Kranze vorgelegt werden.
Auffindung des Leichnams eines Hopliten zwischen dem
Doppeldaclie des Heratempels. Die Saule des Oinomaos. Das
Metroon. Das Pliilippeion.
Paus. den Bericht liber das und soli also weder sagen, dass
3au|xoccjtov las,
liu 7 pajx|xaTi spottiscli gesagt seien, dies umsomehr, ais Paus. iiberliaupt kein
und {XE-fav ein o6 ausgefallen sein muss. Es war iimgeben von einer Saulen-
stellung im Verhaltnis 6 : 11, hatte Pronaos und Opisthodom mit je zwei
Saulen zwischen den Anten und in der Cella Halbsaulen oder Pfeiler. Er-
halten ist nur noch ein Teii des Fundaments, der drei Stufen und einige
Saulentrommeln. Das MateriaT war Poros, mit Stuck iiberzogen; auch
haben sicli betrachtliche Reste der Bemalung erhalten. Ais Zeit der Er-
bauung nimmt man die erste Hiilfte des 4. Jahrh. an. In romiseher Zeit
hat der ganze Bau eine Umgestaltung erfahreii, indem er in sehr roher
S. 253,18—255,15. 421
Weise mit dicker Stucklage verputzt worden ist. Vgl. Ergebn. Tafelbd. I
Taf. 24 —
26, dazu Dorpfeld Textbd. II 37. Curtius u. Adler a. a. 0. 36.
Botticher 382. Flasch 1104.
S. 255,3. Auch diese Angabe haben die Funde bestatigt. Man bat
im Metroon eine Statue des Claudius ais Zeus, des Titus im Panzer, eine
andere Panzerstatue (vielleicht des Domitian) mit einem gefesselt neben
ibm knieenden Weibe (der Germania capta?) aufgefunden, s. Ergebn.
Tafelbd. III Taf. 60 fg., dazu Treu Textbd. III 243. v. Rohden in den
Bonner Studien f. Kekule 2 u. 14. Der Kultus im Metroon war zur Zeit
des Paus. so gut wie erloschen; die Tempelcella, in der sich kein Kult-
bild mehr befand, batte man zur Aufnabme der Herrscberstatuen ver-
wendet, vgl. Weil A. M. III 215.
S. 255,5. Vom Pbilippeion sind die Fundam entmauern sudwestlicb
vom Heraion, die Gebalkstiicke und andere Bauglieder iiberall in der Altis
verscbleppt gefunden worden. Sicber berausgestellt bat sicb, dass die An-
gabe des Paus., es sei ein Backsteinbau, falsch ist: es war ein mit Stuck
iiberzogener und durcbweg bemalter Werksteinbau. Der auf drei Stufen
stebende Pundbau war von 18 Saulen ioniscben Stils umgeben; docb liber-
ragt die Cella die Aussenballe, und ibre in zwei Gescbosse gegliederte
Wand war mit je neun korintbiscben Halbsaulen besetzt, Vgl. Ergebn.
Tafelbd. II Taf. 79 — 82, dazu Adler Textbd. II 128. Curtius u. Adler 39.
Botticber 358. Flascb 1104 A.
S. 255,9. Von dem aus pariscbem Marmor bergestellten Batbron,
auf dem diese Statuen standen, sind eine erbeblicbe Anzabl von Platten
wieder aufgefunden worden. Daraus gebt bervor, dass die Figuren auf
gemeinscbaftlicber, einen Kreisausscbnitt bildender Basis standen und nicbt
uber Lebensgrosse waren; s. Treu A. Z. XL 67. Adler a. a. 0. 132 mit
Taf. 82 Fig. 2. u. 3.
Gap. XXI.
OV){iaxa, nach Furtwangler A. M. V 30 ist diese Stelle „so richtig und ge-
rade fiir die vorrdmische Zeit zutreffend, dass sie offenbar einer altern
Quelle entstammt“, vgl. hierzii die Widerlegung von Purgold A. Z.
XXXIX 89 zu X. 390.
S. 255,16. Paus. scheidet hier die Siegerstatuen von den Anathemen;
daraufhin hat Furtwangler a. a. 0. die Ansicht entvvickelt, die
oljmpischen Siegerstatuen seien nicht ais Weihgeschenke aufgestellt
worden, sondern in Ausiibung eines den Siegern zustehenden Rechtes zur
yerkiindigung Ruhmes; beweisend dafiir sei, dass in den
des eigenen
Bauinschriften bis zum
v. Chr. die Weihung nie erwahnt werde,
1. Jahrh.
von metrischen Inschriften abgesehen. Diese Ansicht wurde gebilligt von
Kuhnert Jb. f. Ph. Suppi. Bd. XIV 257 A. 7. Flasch 1096, zuriickgewiesen
von Scholl Hermes XIII 437 A. 2, und eingehend von R eis ch a. a. O. 35 ff
der nachzuweisen sucht, dass das Fehlen des dvshTjxs nur Folge der bei den
alteren Olympioniken-Statuen beliebten Kiirze der Inschrift sei; wenn Paus*
die olympischen Siegerstatuen Ehrenstatuen nenne, so gebe er damit keine
von Alters her giltige Anschauung wieder, sondern iibertrage nur seine
moderne Aufiassung in die alte Zeit.
S. 255,17. TYj £? To heiov dvd/cetxat, wie § 4 xip-fj x'^ I? x. 0.
am Fuss der Schatzhausterrasse vom Metroon ab bis zu der Linie, die die
Westfront der Echohalle bildet.
S. 257,4. Paus. driickt sich so aus, wie wenn iiber die Atbener,
nicht iiber Kallippos personlicb, die Strafe verhangt worden ware; es be-
deutete aber eben die Bestrafung ihres Landsmanns eine Sebande fiir das
ganze Volk, darum scbickten sie ihren beriihmtesten Redner. Nacb Ps.
Plutarcb X orat. vit. 850 B hatte Hypereides in Elis Erfolg gebabt; die
Rede, die er bei dieser Gelegenbeit hielt, wird von Harpokration s. v.
'EXXavo6ixat zitiert.
S. 257,7. xal ’0Xu|X7riu>v sipYofxevot heisst nicht, wie gewobnlicb ver-
standen wird, „obwohl von den olympischen Spielen ausgescblossen
sie
wurden“ (so z. B. III 8,3. V 21,13), sondern „indem sie sich von den ol.
Spielen fern bielten“, wie V 2,2. 3. 4. VI 3,9. 16,2, in welch beiden
letzteren Stellen wiederum falscb iibersetzt wird; es ist daher auch das
vorausgehende ouxs (neque —
et) nicht zu beanstanden; so richtig Fraz er
I 587.
ebd. Zum Participium nacb xoioaos vgl. zu S. 10,21.
S. 257,10. iXsyBia — Sy^ovxa xy]v vgl. I 43,8 IXsYsia xd I?
Wa|xd&rjv xat, xd I? auxov syovxa Kopoi^ov. es ist also nicht notig, I? xr^v ^r||x(av
zu schreiben.
S. 257,19. Dritte Stiftung; zwei Zanes aus 01. 178 (68 v. Chr.).
Aufgestellt waren sie in dem schmalen Raum, der zwischen der Schatzhaus-
424 V 21,8 — 15.
terrasse und der Nordwand der Echohalle blieb; die eine Basis (abgeb.
Ergebn. Taf. 92,8) zeigt in der Form den spateren Ursprung; ob die ostlicb
davon nach dem Stadion hin gefundene zur zweiten Statue gehorte, ist
unsicher, da die Arbeit daran romischen Ursprnngs scheint, Purgold
S. 153.
S. Die Worte oitivs? ol sy.alobvTo, ep-s 73 7^ tous ’HX£io)v
257,20.
A sXrjhsv von Schubart und von Frazer in der Ubersetzung
£^Y] 7 r)Td?, die
eingeklammert und auch von Gurlitt mit Schubart Jb. f. Ph. LXXXXVII
533 nach utto ’HX£io7v in § 5 gesetzt werden, haben wir an ihrer
Stelle gelassen; der Gedankengang des Paus. scheint uns narnlich folgender
zu sein: die 'Behauptung der Exegeten, Philostratos habe in der 178.
Olympiade gesiegt, wird durch die offizielle Liste widerlegt; diese weist
aber iiberhaupt keinen Sieger dieses Namens auf, also konnen die von den
Exegeten angegebenen Namen nicht die richtigen sein und wie sie hiessen,
entzieht sich meiner Kenntnis und (codd. y]) derjenigen der Exegeten der
Eleier. Verrnutlich wiirden die Exegeten auf diese Beweisfuhrung ge-
antwortet haben: die Voraussetzung, von der Paus. ausgehe, dass Philo-
stratos, wenn an ihrer Behauptung etvvas Wahres ware, in der Siegerliste
scheint sicher zu sein. Fors ter II 12 N. 571 nimmt nun an, dass Straton
im Ringkampf den Eudelos und den^Philostratos zu Gegnern gehabt, dass
Philostratos den Eudelos bestoclien habe, aber vor erlangtem Siege von
den Hellanodiken abgefasst worden sei. Dagegen meint Purgold,
Straton habe in gar keiner Beziehung zu dieser Zeusstatue gestanden, der
Fehler der einheimischen Uberlieferung liege in der Datierung. Darnach
hiitte also wirklich Philostratos durch Bestechung gesiegt, aber in einer
andern Olympiade.
S. 258,5. xa ’IlX£ia)v £? xou^ dXupnuovr/.a^ 7 pa}xp.axa, vgl. zu Gap. 4,6.
I 35,6) 01. 172 (92 v. Chr.). Marion, So^n des Marion, aus Alexandreia,
01. 182 (52 V. Chr.). Aristeas (mit Beinamen Menandros) aus Stratoni-
keia in Karien, 01. 198 (13 n. Chr.). Nikostratos, Sohn des Isidotos,
aus Aigeai in Kilikien ,
01. 204 (37 n. Chr.); vgl. iiber ihn auch
Tac. dial. 10. Quintii. II 8,14. Luc. hist. conscr. 9; nnd iiber alie
Paradoxoniken lul. Afric. und K i n d s c h e r a. a. 0. mit F 6 r st e r II
9 N. 474 f.
nur ais Exkurs, weil er vorher auch von der Bestrafung eines Alexandriners
berichtet hat, erzahlt zu werden. Der betreffende Apollonios gen. Rhantes
ist sonst nicht bekannt.
S. 259,9. u7t 6 av£[X(ov xaTsiysTo Ivavxiwv, vgl. die Festordnung fiir die
Agone der Sebasta zu Neapel, Inschriften v. Olymp. N. 56 Z. 23 — 25,
wo ais Entschuldigungsgriinde fiir Verspatung voao? ^ und an dritter
Stelle wohl vauayia oder ein allgemeiner Begrift, wie ^etpuov, angefiihrt
werden.
S. 259,15. Aus der hier erzahlten Anekdote, zumal aus der That-
sache, dass Herakleides den Kranz schon trug, scliliesst Mi e Quaest.
agonist. 30 sq. mit Recht, dass die'^Akklamation und Kronung des Siegers
unmittelbar nach dem Wettkampf geschah.
S. 259,17. To xou^ov Tou vou, vgl. zu Tou /copiou To s/upov IV 24,7.
S. Zwei Zanes aus Olymp. 226 (125 n. Chr.), zu beiden
259,18.
Seiten des Stadion-Eingangs aufgestellt; die Basen derselben sind noch
erhalten, zur Linken des Eingangs ein grosser Block aus schwarzem
Kalkstein, zur Rechten einer aus weissem, von dem man erkennt, dass er
urspriinglicli zu der Gruppe der Zanes von 01. 112 gehorte; man hat ihn
dort durch einen eingeschobenen Sandsteinblock ersetzt. Vgl. Purgold
153. Die bestraften Aigypter, Deidas und Sarapammon, sind sonst unbe-
kannt; der Name des letzteren kommt sonst nicht seiten vor.
S. 259,19. OTC£p auT^? [xayo{X£vou? vixYj?, sie entdeckten, wahrend
die Faustkampfer um den Sieg selbst kampften, dass sie „sich mit einander
verglichen hatten, was einer dem andern fiir den Sieg geben solite^
(Goldhagen); Schubart meint, der Sinn sei: sie ertappten „Manner,
welche im Faustkampfe ausser um den Sieg selbst, noch um eine verab-
redete Summe gekampft hatten“, d. h. sie hatten verabredet, dass der
Unterliegende dem Sieger eine gewisse Summe Geldes zu zahlen habe.
Hierbei lasst sicli aber nicht einsehen, weshalb die beiden wie Betriiger
bestraft ‘wurden; es handelt sich vielmehr um eine Verabredung, die der
Englander mit to sell a match bezeichnet, d. h. .die beiden kampfen zwar
mit einander, aber um eine bestimmte Summe lasst der eine den andern be~
426 V 21,15-22,1.
xo dpyaiov) angebracht waren. Dorpfeld ist der Ansicht, dass bei Erbauung
der jiingeren Stoa die Vorderwand der alteren abgebrochen und ihr Materia!
zu dem Neubau verwendet worden ist; er nimmt an, dass die altere Halle
die eigentliche Poikile gewesen sei, deren Errichtung nicht lange nach
dem Bau des Zeustempels anzusetzen sei, wahrend die jungere vorgebaute
Stoa, die Echohalle, in die zweite Halfte des 4. Jahrh. v. Chr. zu ver-
setzen sei. S. Ergebn. Tafelbd. I Taf. 49 — 51 ,
dazu im Textbd.
II 70; die Begriindung ,
weshalb diese Halle fiir die Echohalle za
S. 259,19-261,1. 427
Gap. XXII.
Der Altar, auf dem die Trompeter und Heroide ihren Wett-
kampf halten. Andere Bilds^ulen des Zeus.
25,12. III 19,2; wegen des Fehlens der Copula erwartete man elier
TTY^yscov, vgL V 24,3.
S. 261,7. Kynaitlia ist der Name einer Stadt und Landschaft in
Arkadien, vgl. VIII 19,1. KuvaiDso? ais Beiname des Zeus bei Lycopbr.
400 m. Schol.
Uber die mutmassliche Lage des Hippodameion s. zu
S. 261,9.
VI 20,7. Lange Haus u. Halle 335 (vgl. Verhandl. der Dessauer Pliilol.
Versammlg. 198), dem sicli Flasch 1091 und Gurlitt 389 anschliessen,
nahm das Hippodameion im Siidwesten der Altis an und hielt ein dort in
der Nahe (nordwestlich vom Buleuterion) in situ gefundenes halbkreis-
fdrmiges Bathron fiir die Basis von der Statuengruppe des Lykios. Allein
dagegen hat sich Dorpfeld Ergebn. Textbd. I 85 anscheinend mit Recht
erklart, da kaum denkbar ist, dass Paus. hier und VI 20,7, ohne ein Wort
dariiber zu sagen, vom Stadioneingang quer iiber die Altis in deren Siid-
westecke gewandert sei. Freilich ist sonst kein halbrundes Bathron von
entsprechender Grosse erhalten, allein der grdssere Teii der Basen in der
Altis ist ja entweder verschleppt oder zu Kalk gebrannt worden. Hin-
gegen ist es sehr wahrscheinlich, dass einigeim Heraion gefundene Steine,
die in archaischen Buchstaben (vgl. unten Z. 18 7 pap.{xaaiv dp/atoi?) das
Wort Msp-vov zeigen (Inschr. v. 01. 701 N. 692), zu der Basis dieses
Denkmals gehorten.
ebd. Uber dies Weihgeschenk der Apolloniaten von Lykios, dem
Sohne des Myron (iiber diesen s. zu I 23,7), vgl. Brunn I 258. Over-
beck I 491. Murray II 229. Der Kampf zwischen Achilleus und
Memnon war auch am amyklaiischen Thron (III 18,12) und an der Kyp-
seloslade (oben Cap. 19,1) dargestellt, die dichterische Behandlung ver-
dankte man dem Arktinos. Die Darstellung beschrankte sich auf parallele
Gegeniiberstellung von Griechen und Barbaren, wobei Achilleus und
S. 261,2-262,19. 429
bezeichnet wird; ebenso Scymn. 438. Stadt des Apollon nannte sich die
Griindung, um damit anzudeuten, dass sie sich unter seinen Schutz stelle;
Harpina im Verzeichnis der zwdlf Tdchter des Asopos, dagegen wird sie
Cap« 73 ais solche genannt. Ist die Mutter des Oinomaos eine phliasische
Heroine, so ist wohl Phlius auch die urspriingliche Heimat ihres Sohnes,
s, hieruber Thramer Perg. 55 ff.
Gap. XXIII.
Statue des Zeus von den Hellenen aufgestellt, die bei Plataiai
kampften, nebst Aufzeichnung der Namen jener Stadte.
Welche Stadte davon zu Pausanias’ Zeit zerstort waren. Die
eherne Saule, auf der das dreissigj ahrige Biindnis der Athener
und Lakedaimonier eingegraben war. Von den Megarern ge-
weihte Statue des Zeus. Eine von den Hyblaiern, eine von
den Kleitoriern geweiht.
S. 263,8. Man nimmt heut allgemein an, dass das von Paus. hier
und Gap. 24,1 u. 8, von Xen. Hell. VII 4,31 erwahnte Buleuterion der
im Siiden ausserhalb der Altis belegene Bau ist, der aus zwei, einander
parallel von W nach O gelegenen, im W halbrund abschliessenden Lang-
bauten besteht, die ein quadratischer Mittelbau und eine gemeinsame
Vorhalle im O verbindet. Vgl. Ergebn. Tafelbd. I Taf. 55 —
58, dazu
Dorpfeld Textbd. II 76. Ausgrab. v. 01. IV 40. Curtius u. Adler 25.
Botticher 75. Flasch 1091 u. 1104 J. Der hier erwahnte inschriftlose
Zeus muss nahe dem Eingang zum nordlichen Saale gestanden haben.
S, 263,9. auhi? oK TTpo? apxxov lutaxpstj^avxt, Paus. geht nun zur Ter-
S. 262,19—263,13. 431
Tasse des Zeustempels, vor desseu Ostfront wahrscheinlicli die hier er-
wahnten Bildsaulen standen. Das auOi? bezeugt, dass er schon vorher von
Norden her kam, vgl. Dorpfeld Textbd. I 86. Von der nach Her. IX
81 zehn Ellen hohen Statue, dem Weihgeschenk griechischer Stadte nach
der Schlacht bei Plataiai, ist hdchst wahrscheinlicli das Bathron noch er~
halten in dem viereckigen Unterbau siiddstlich vom Zeustempel an der
Westseite desWeges dorthin, 5 m ndrdlich von der alteren Altismauer;
man erkennt daran noch die Einarbeitung fiir die Metallstele, die Paus.
unten § 4 erwahnt. Vgl. Ergebn. Textbd. I 86. II 78. Zur Lage dieses
Zeusbildes vgl. auch VI 10,6.
S. 263,12. Nach Fabricius A. Jb. I 184 trug die Basis zwei In-
schriften, eine auf der nach Osten gewandten Vorderseite, die Paus. mit
den Worten dvIOsaav oi etc. dem Inhalte nach wiedergiebt, die eigentliche
Weihinschrift, und eine zweite auf der rechten Nebenseite, die die Liste
der griechischen Stamme enthielt.
S. 263,13 ff. Das folgende Verzeichnis stimmt nicht genau iiberein
mit der Aufzahlung der Kampfer bei Plataiai, welche uns Her. IX 28 — 30 u. 77
giebt: es fehlen bei Paus. die Eretrier, Leukadier, Palier, Thespier und
Mantineier, daftir aber verzeichnet er die Keier, Melier, Tenier, Naxier
und Kythnier, welche nach Herodots Darstellung nicht am Kamj)f bei
Plataiai beteiligt waren, sondern bei Salamis mitfochten (VIII 46. 82), wie
sie auch keine Hopliten waren, sondern Schiffe stellten. Die Zeusstatue
galt demnach nicht, wie Paus. glaubt, bloss den Kampfern von Plataiai,
sondern ebenso gut, wie der Dreifuss in Delphoi (IX 13,9, wo derselbe
Irrtum wiederkehrt), den Teilnehmern an beiden Schlachten, wie richtig
bei Ps.Dem. g. Neaira 97 gesagt ist und aus den Anfangsworten der von
Fabricius (A. Jb. I 176) erganzten delphischen Inschrift xoiSs xov TColep-ov
sTToXsp-sov hervorgeht. Paus. glaubte die Statue auf den Sieg bei Plataiai
beziehen zu miissen, weil die Liste am nachsten mit dem von Herodot
gegebenen Verzeichnis der Kampfer von Plataiai iibereinstimmte und
Herodot angiebt, dass die Denkmaler aus der plataiischen Beute errichtet
wurden (s. Ad. Bauer Wiener Stud. IX 226); dass er diesen beriick-
sichtigt, darf man wohl aus der Wendung IHaxaisi? ol p-ovot Botoixaiv
schliessen, es fiel ihm auf, dass die bei Herodot erwahnten Thespier (IX
30) in der olympischen Liste nicht figurierten; moglich ist auch, dass die
Bemerkung xouxov ot au77pa4'avx£? xa s? IlXaxaia? direkt an die Adresse von
Herod. IX 81 gerichtet ist, wie Eobert Arch. Mai'ch. 17 vermutet. —
Nun stimmt aber die Liste des Paus. auch nicht iiberein mit derjenigen
der Schlangensaule, welche nicht bloss 27, sondern 31 Namen aufzahlt,
indem zu den von Paus. genannten noch die Thespier, Eretrier, Leukadier
und Siphnier erwahnt werden. Wilamowitz Herm. XII 345 A. 29 und
nach ihm Kalkmann 76 fP. haben hierin den Beweis dafiir gesehen, dass
Paus. nicht das Original priifte und dass seine Vorlage Polemon — —
liickenhaft gewesen sei, eine ganzlich unbeweisbare Behauptung. Ad.
Bauer hat dagegen a. a. Q. die Ansicht ausgesprochen, das Weihgeschenk
in Olympia habe nur die Namen derjenigen Stadte getragen, welche nach
432 V 23,1-6.
sollten, sondern weil sicb die Bauer’scbe Hypotbese mit Herodots klaren
Worten IX 81 nicbt vertragt; darnacb namlicb wurde das Bild nicbt aus
Beitragsleistungen einzelner Stadte, sondern aus der Beute von Plataiai
gestiftet. Somit kommt Frazer (Bd. V S. 306) zu der Ansiebt, dass wir
nicbt in der Lage seien, die Diskrepanz zwiscben den beiden Verzeicb-
nissen zu erklaren, da wir nicbt wissen, durcb wen und zu welcber Zeit
die Liste der Staaten auf das olympisebe Weibgescbenk gesetzt wurde.
Allerdings wissen wir dies durcb kein Zeugnis, allein es spriebt docb alles
dafiir, dass die Lakedaimonier, wie sle ais Oberbaupt des Bundes die
Liste in Delphi nacb dem Sturze des Pausanias, der ein Jabr nacb der
Scblacbt erfolgte (Arist. Ai>. iroX. § 23,5), eingraben liessen, so aucb die
Insebrift in Olympia besorgt baben, und wesbalb dies in viel spaterer
Zeit erfolgt sein solite, dafiir lasst sicb kein plausibler Grund austindig
maeben. Nun erkennt man aber bei genauerer Prufung, dass fiir die
olympisebe Liste die ofbzielle des delpbiscben Dreifusses bestimmend war,
denn es werden die erbaltenen Namen der Hauptsacbe nacb in derselben
Reibenfolge aufgefiibrt. Es wird dalier anzunebmen sein, dass die ver-
missten Namen urspriinglicb auf dem 600 Jabre
Stein vorbanden, aber
spater infolge der Besebadigung nicbt waren mebr
dass die An- lesbar ;
die Ebre dem Umstand zu verdanken, dass sie einen Beitrag an die Kosten
der Denkmaler bezablten, wie umgekebrt die Mantineier, welcbe wie die
Eleier zu spat kamen, nicbt erwabnt wiirden, weil sie keinen Beitrag
leisteten, s. biezu oben.
S. 264,4. Mykenai zerstort, s. Bd. I zu S. 421,15. Tiryns fiel
etwas friiber ais Mykenai, Diod. XI 65,2; der lang dauernde Kampf (Her.
S. 263,13-265,8. 433
VI 88) ist ca. 470 anzusetzen, s. Busolt Gr. G. III 121 A. Die Ti-
rynthier verschwinden nicht wie die Mykenaier aus der Geschichte,
vielmelir griinden sie im Gebiet von Hermione die Stadt Halieis, s. ebd.
123.
S. 264,5. Ambrakioten und Anaktorier von Augustus nacli Aktion
verpdanzt, s. Anth. Pal.IX 553. Strab. VII 325. Serv. zu Verg. Aen.
III 276.
S. 265,7. 'TpXaia? heou, der Kopf mit Halsband, Schleier und Modius,
dahinter eine Biene, auf Bronzemiinzen, auf dem Revers TBAA2 MEFAAAS,
s. Head Hist. num. p. 129.
S. 265,8. Bei Cicero de div. I 20 ist ebenfalls mit Berufung auf
Philistos von interpretes portentorum die Rede, qui Galeotae in Sicilia
Pausanias II. 28
434 V 23,7-24,4.
nominabantur, vgl. Ael. v. li. XII 46. Stepb. B. s. PoiXEuiTai; nach eben
diesem wobnten dieselben in pixpa (s. T^Xai).
S. 265,11. Zeus der Kleitorier, von Ariston und Telestas, ebenfalls
uns unbekannten Kiinstlern.
Gap. XXIV.
And ere Bildsaulen des Zeus, die teils von Staaten, teils von
einzelnen der Altis erriclitet wurden.
in Die Bildsaule des
Zeus liorkios im Buleuterion, bei der die Atlileten scliworen
miissen, Bildsaule Alexanders des Grossen in Gestalt des Zeus.
zur Linken^^, also vor dgr Ostfront und zwar siidlich vom Eingang.
S. 266,9. Brunn I 64 zeigt, dass Askaros um die Zeit des Xerxes
lebte; ais sein Lebrer aus Sikyoii, dessen Nainen verloren gegangen ist,
die Insclirift scbon zur Zeit des Paus. so verstiimmelt war, wie jetzt, und
dass dieser sie falscb erganzt babe. Veranlassung Vermutung
zu dieser
bot vornebmlicb das Adjektiv iXrpo mit dem scbwer erklarbaren und der rj
Umstand, dass auf dem Stein nur toi, nicht toi?, wie bei Paus. stebt,
zu lesen ist. Docb baben Ditteiiberger u. Purgold a. a. 0. dieser
S. 265,11-267,11. 435
wie ein Adjektiv iXt]^o ?5 und ebenso der Vermutiing von E. Curtius A.
Z. XXXII 49 X. 7, dass toI Aa/soaip-ovioi gewissermassen ais Unterschrift
zu betracbten oder xcp AaxsSaifxovuo in kollektivem Sinne zu fassen sei.
Sie selbst erklarten den Artikel xoT fiir xoi? mit W. Schulze Hermes
XXVIII 24 durcli Assimilation der Konsonanten an der Wortgrenze, lesen
also: [t]oi(X) Aax£oaijj-ovio[i?]. Dieser Lesung schliesst sicb
Meister in Collitz - Becbtel griecli. Dialekt-Insclir. III -
5 N. 4405 an,
wabrend Cauer Delect. ^ p. 8 N. 14 to Aax£oai|j.ovio(i) liest. Was den
Anlass zur Widmung anlangt, so ist nicbt klar, ob osuxepa zu diroaxacn oder
zu I? 7roX£{JLov xaxIaxYjaav gebort. Curtius nahm ersteres an und setzte
das Anathem darnacli in 01. 79,1 (464 v. Chr.); ibm stimmen zu Kircb-
boff Stud. z. Gesch. d. gr. Alphab. ^ S. 151. Cauer a. a. O. Preger
Inscr. Gr. metr. 46 N. 57. Schubart jedoch, Jb. f. Ph. CXIII 681 ff. u.
CXV 385 ff, sowieKaibel Epigr. Gr. N. 743, denen Dittenberger und
Purgold zustimmen, verwerfen die ganze Erzablung ais Periegetener-
wie bereits 0. Mulier Dorier I 151 A. 3 getban. Ais Zeit
findung,
nimmt man das 6, Jalirli. v. Chr. an. Vgl. nocb Miillensiefen de
titulor. Laconic. dialect. (Strassburg 1882) l5 N. 22.
S. 267,5. Der Dativ bei o£^o ist nach Delbriick syntakt. For-
scbungen IV 56 lokativ zu erklaren.
S. 267,10. Die Worte -irapa xov -nrpaixov xauxi^ xou vaou xiova erklart
Flasch 1092 und D brpfeld Textbd. 86 wobl mit Reclit ais von der nord-
bstlichen Tempelsaule zu verstehen, Purgold Aufs. f. Curtius a. a. 0.
dagegen bezieht sie infolge seines Ansatzes der Zeusstatue der Lake-
dairnonier auf die Siidostsaule, unter Zustimmung von Gurlitt a. a. 0.
Bei der nordostlichen Saule findet sicb eine grosse Basis aus opus in-
certum mit Verkleidung von Steinblocken, von der Flasch undDorpfeld*
a. a. O. annehmen, dass sie den Zeus des Mummius getragen hatte.
Die dazu gehorige Inschrift hat sicb nicbt gefunden, wohl aber andere
Inschriften von Anathemen des Mummius, s, Inschr. von Olympia 405
X. 278 ff.
S. 267,11. Die Ortsbestimmung der grossen Zeusstatue der Eleier
feblt, sie muss daber in der Xahe der letzterwahnten gestanden baben.
S. 268,8. 7 £'fopa orafiaro;, die Knidier liatten die Insel Triopion, die
durcii einen mir einige hundert Euss breiten Euripos vora Festland ge-
trennt war, durch einen Dainin init diesein verbunden, sodass sie zwei
Hafen gewannen ,
vgl. Strab. XIV’^ 656. Iler. I 174. Ross Insel-
reisen II 82.
S. 268,10. KopT(3o; oder Koprjjjoi heisst eine Vorstadt von Ephesos
nach deni dort in der Niihe belegenen Berge, s. Ilerod. V 100. Steph.
Byz. s. V.
beilige Bezirk init Altar und Bild des Zeus Horkios gewesen sei. Uber
Zeus opxio? vgl. Preller-Ro b ert 151.
S. 268,17. ETTi xairpou xaTO|xvujdai xop-ioiv, vgl. IV 15, 8.
S. 267,ii-_269,18. 437
39,1. 43,1. II 22,2. IV 15,2. 30,5. 33,7, mit (bc c. opt. I 23,4. II 6,5.
III 25,5. IV 36,4.
S. 269,17. Da hier von den Zeusbildern £vt6? t^?^AXt£o)? die Rede
ist,wahrend doch die letztgenannte Statue ausserhalb der Altis lag, so
meint Gurlitt 388, der Passus xoaauxa —
Aii £ixaa[JL£vo? 6^3£v sei an die
Gap. XXV.
Standbild er eines Knabenchors der Messenier an der Jleer-
enge, der anf der Fahrt nach Kbegion Schiffbrucli litt. Staiid-
bilder von Knabeii aus Akragas. Die Vdlker, die Sicilien
bewolinen. Zwei Bildsiiulen des Herakles. Bildsaulen der
griecliischen Helden, welclie uin den Kainpf mit Hektor losten.
Bildsaiile des Herakles, der mit einer Amazone nrn den Giirtel
kampft. Bildsaiile des Herakles, von den Thasiern aufgestellt.
verteilte. Eine Angabe des Ansgangspunktes fehlt; Giirlitt 391 ist ge-
neigt, anzunehmen, dass einleitende Worte mit einer Lokalangabe, die
durcli die die in § 5 angefiilirte Altismauer nalier bezeiclmet war, aus-
gefallen Die vier erstgenannten Weihgesclienke bilden wolil eine
seien.
nahe bei einander antgestellte Grnppe; Flascli 1092 nimmt sie im Westen
der Altis in der Umgebung des Pomjientnores an. Hingegen meint Dorp-
feld Ergebn. 'I^extlxl. I 87, dass die mit so viel Statuen besetzte Maner
die alte siidliclie Altismauer, die spiitere Terrassenmauer des Zeustempels,
gewesen sei; die westliche (neronische) Altismauer sei fiir Aufstellnng von
VI 4,3; auch r^ -poc z(o z. M. IV^ 26,3, vgl. XaX/ioci; ot £-1 xo) Ivjpirip V’" 23,2.
VI 13,8. IX 12,6. XaXxU £~’ K0pi“«;) IX .31,3. XaXxk ”po^ xo> Eupiirio '
VII 7,6. •
meinte Brunn 114 die Zeit dieser figurenreichen Gruppe (35 Knaben, der
I
Cliormeister imd Flotenblaser) ungefahr bestimmen zu koimen. Da auf
der einen Inschrift die Messenier ais die Weihenden bezeicbnet waren, so nmss
das Werk nach 01. 71,3 (494 v. Chr.) fallen, in welcbem Jahre Zankle
den Namen Messene erhielt; die andere, spater hinzugefiigte Inscbrift
riihrte von dem Sophisten Hippias ber, der um 01. 86 (436) bliihte.
S. 271,8. Uber den Gestus der Adoration, in dem die Knaben der
Agrigentiner dargestellt waren, vgl. Conze A. Jb. I 1. Sittl Geberden
d. Gr. u. Rom. 305. Seber er de olympionic. statuis 31. Reisch griech.
Weihgesch. 20. Wenn die Figuren, wie Gurlitt A. M. VI 157 und
Sauer a. a. 0. annehmen, auf der Stidterrassen-Mauer standen (so aucb
nach Dorpfeld), so riebtete sicb der Gestus ibres Gebetes jedenfalls nach
dem Tempel, zum Gott selbst, bin. Uber Kalamis vgl. zu I 3,4 (Bd. I
143); I 23,2 (I 254).
S. 271,11 ff. Aucb diese Ubersiebt iiber die Bevolkerung Siciliens
stammt wobl wie die Notiz iiber das fretum Siculum direkt oder indirekt
aus Antioebos von Syrakus die Angaben stimmen dem Inbalt nach im
;
Wesentlieben und aucb in der Form teilweise mit T^buc. VI 2,6 iiberein,
vgl. Wolfflin a. a. 0. 15. —
Die Sikaner sind die friibesten Bewohner
440 V 25,6—12.
Siciliens, die wir kennen, aber ihre Ilerkunft ist nocli heute streitig.
Neben ibnen liessen sicli die aus Italien kommenden, mit den Oinotrern
verwandten Sikeler nieder, iiidein sie die Sikaner zwangen, nacli den
Nvestlichen Gegenden der Insel zii ziehen. Die Namen Sixavoi und 1v/.tKo(
jMotye, Soloeis und Panoriiios im N\V der Insel zuriick; so sagt 'riiuky-
dides a. a. O. Demnacb waren dic Phoiniker vor den Grieclien auf der
Insel gevvesen, dies ist auch die herrsdiende Ansicht; umgekehrt glaubt
Belocli I 186 A. 2, die griechische Kolonisation sei der phoinikischen
vorangegangen. Die Notiz des l^aus., dass die l^hoiniker auf Sicilien
airoixoi KapyrjoovuDv seien, begegnet berechtigtem Widerspruch bei Free-
mann I 207, nach dem sie vielmehr von Altplioinikern ausgegangen sind.
Was endlich die sikilischen Grieclien betritit, so besitzen wir bei Thuc.
VI 2,3 —5 eine ausfuhrliche Skizze; er nennt ebenfalls Phokier ais
reiche Gruppe der loosenden Griechen vor Troja, nacli Hom. II. VII 161,
von Onatas, dem aiginetischen Kiinstler, dessen Hauptbliite um 01. 78
(468 V. Ch.) zu fallen scheint; vgl. Brunn I 88. Paus. nennt, ausser
Nestor, nur drei Helden rait Namen Agamemnon, Idomeneus und ;
Odysseus, dessen Statue Nero nacli Eom geschleppt hatte; die iibrigen
secbs waren nacli Homer: Diomedes, die beiden Aiax, Meriones, Eurypylos
und Thoas. Wabrscheinlich waren es Bronzefiguren. Das Bathron der
Gruppe ist vor der Ostfront des Tempels, in der Form eines Kreisab-
scbnittes, wieder aufgefunden worden; dass dies Bathron zu der beschriebenen
Gruppe gehorte, wird dadurcli sicher, dass ebenfalls noch in situ ihni
gegeniiber die kreisrunde Basis sich fand, die die Figur des Nestor getragen
hat. S. Furtwangler A. Z. XXXVII 44 A. 5. Ergebn. Tafelbd. II Taf.
92,12 und Purgold Textbd. II 146. Flasch 1092.
S. 272,13. Uber den Hahn, der ais Wecker das symbolische Thier
des Helios ist, vgl. Bathgen de vi ac signific. galli in religionib. et
artib. Graecor, et Roman. (Gdtting. 1887). p. 11.
S c li u 1 e.
Gap. XXVI.
Die Nike des Paionios. Die Weiligeschenke des Mikytbos, da-
runter der Agon mit Halteren. Abkunft des Mikytbos. Bild-
saule der Atliene und der nngefliigelten Nike. Weiligeschenke
von Herakleia am Pontos.
S. 274,4. Die Nike des Paionios ist nebst der liohen Basis ganz
in der Nalie der Basis des acliaiiscben Welligesclienkes, in einer Entfernung
von 25 30 — m
ostsiidostlicli von der Slidostecke des Zeusteinpels, wieder-
aufgefunden worden; vgl. Ergebn. Tafelbd. III Taf. 40 — 48, dazu Treu
Textbd. III 182 ff., Anfzalilung der ungemein umfangreiclien Litteratur
ebd. 179 u. 193. Die Gottin war lierabschwebend dargestellt, zu iliren
Fiissen ein Adler; sie ist bekleidet mit dem flatternden dorisclien Cliiton,
aus dessenSclilitz daslinkeBein lieraustritt; mit deiiHanden liielt sie denliinter
ihr sich bausclienden Mantel. Das Gesiclit ist zerstort; nacli der Haartraclit
wird ein Kopf in der Sammlung Hertz in Eom ais entsprecliend angeselin,
s. Amelung R. M. IX 162 mit Taf. 7. Ergebn. Textbd. III 188 f. Abb.
S. 273,12-274,12. 443
wer die nicht genannten r,oXi\)Aoi gewesen seien und auf welche Fehde
,dasAnathem sich bezog, auseinander. Paus. dachte an Karnpfe mit
Akarnanen und Oiniadai, nach Curtius A. Z. XXXIII 178 aus der Zeit
des archidamischen Krieges (Time. II 102. III 7), was jedoch Urlichs
Bemerk. iib. d. olymp. Ternpel (Wiirzb. 1877) S. 7 ff. widerlegt hat;
vielmehr kann Paus. nur an die von ihm IV 25 erzahlten Ereignisse aus
01. 81 (455 V. Chr.) gedacht haben. Die Messenier dagegen berichteten,
es beziehe sich das Denkmal auf die Ereignisse von Sphakteria (01. 88,3
= 425 V. Chr.), bei denen messenische Hilfstruppen beteiligt waren
(Thuc, IV 9; 32. 36). Allein die Angabe, die Messenier hatten aus Furcht
vor den Lakedaimoniern den Namen der Feinde nicht genannt, ist unbe-
griindet; auch spricht gegen jene Beziehung der Umstand, dass bei Pylos
und Sphakteria die Naupaktier nicht beteiligt waren, dass ferner die Beute
daselbst zu gering war, ais dass das Zehntel des messenischen Anteils
fiir eine solche Figur ausgereicht hatte; vgl. Schubring A. Z. XXXV
59. Heut ist daher ziemlich allgemein von Schubart Jb. f. Ph. die
CXIII 397 (vgl. CXV 380) aufgestellte Ansicht angenommen, dass das
Denkmal von Messeniern und Naupaktiern gemeinsam nach den Kampfeii
—
von 425 421 ais Denkmal der verschiedenen dabei erfochtenen Siege
und aus der Gesamtbeute errichtet worden ist; vgl. Brunn SB. der bayr.
Akad. 1878, I 470. —
Streitig ist auch die Deutung der eigentlichen
Ktinstlerinschrift. Hier wurde das Wort dxpwxrjpia von Curtius, Brunn u.
a. auf die Sculpturen des Ostgiebels bezogen (s. oben zu Cap. 10,8), allein
nocli dazu gebdrt batten, batte Xero entfubrt alles waren Ar- ;
beiten des Argeiers Dionysios, von dein auch die Cap. 27,2 erwalmte
Kossfigur herriilirte. Diese Werke standen zapa roo vaoo ixBjdXou zr^w
£v dp'ax£p7 zXsupdtv; das verstelit Michaelis a. a. 0. 107 in dem Sinne
des Teinpels gesagt, der sein Gesicht gleicbsain gegen Osten gewandt
habe, sodass seine linke Seite die Nordseite sei, ebenso Flasch u.
daher von diesem Wege gemeint seien. Von der zu diesen AVeihge-
schenken gehdrigen Inschrift sind Fragmente in mehrfacher Wicderholung
(entsprechend den grossen Dimensionen der Basis) gefunden worden, s.
Insclir. V. —
Olymp. 393 N. 207 369. Furtwiingler A. Z. XXXVII 149.
Koehl IGA l.o2 N. 532. Caiier Delect. 342 N. 587. Loewy Inschr.
gr. Bildh. 26 X. 31. K ai hei Hermes XXVIII 60, der sich gegen die
darnach an, dass Dionysios oder Glaukos diese Stellung, die den alteren
attisclien Werken unbekannt ist, ziierst versuclit habe.
275,2.
S. Uber Darstellungen des Agon, die in der Litteratur
bezeugt, in den Denkmalern aber nicht nachweisbar sind, vgl. Caillemer
bei Daremberg et Saglio Dictionn. I 147. Schreiber bei Roscber I 107.
Reisch bei Pauly-Wissowa I 835.
S. 275,3. Die Beschreibung der Sprunggewichte des Agon ist sehr
exakt und entspricht sowolil den Angaben anderer Schriftsteller, wie be-
sonders Philostr. gymn. 55 (II 291 Kays.), ais den Darstellungen auf
Vasenbildern, vgl. JUtbner antike Turngerate (Wien 1896) 7 Fig. 5 u.
6; auch noch erlialtene steinerne Halteren, wie die korintliischen und
olympisclien (Jiithner 8 Fig. 8 u. 9; Ergeb. Textbd. III 180), entsprechen
der bescbriebenen spharoiden Form, vgl. Philios Ecprjp. dpyaioX. 1883,
103. Nach Philostr. a. a. 0. war diese Form eine jungere, wahrend die
alteren langgestreckt und mit Kolben versehen waren (p-axpot). Vgl. unten
Gap. 27,12 u. VI 3,10.
S. 275,6. Vgl. oben Gap. 24,6.
S. 275,13. Von Mikythos berichtet Herod. VII 170 (wo er Smikythos
genannt wird), ferner Diod. XI 48, nach dessen Angabe der Tod des
Anaxilas 01. 76,1 (476 v. Ghr.) fallt. Jedoch verliess Mikythos nicht schon
damals Rhegion, sondern er fiihrte die vormundschaftliche Regierung fiir die
Sohne des Anaxilas bis 01. 78,2 (467 v. Ghr.) und wanderte nach Diod.
XI 66 erst dann nach Tegea aus. Die Bildwerke, die auch Herod. ais
iroXXol dvopiavTE^ erwahnt, weihte er erst nachher, wie das oben iiber das
Gap. XXVIL
Weihg esch enke des Phorrnis, dax-unter das Pferd, in dem sich
das Hippomanes b e findet. Wunderbare Ascli e inHierokaisareia
und Hypaipa. Bildsaule des Phorrnis selbst. Bildsaule des
Hermes Kriophoros und des Hermes mit dem Heroldstab. Der
eherne Stier der Ivorkyraier und der der Eretrier. Das eherne
Siegeszeichen der PHeier. Die von den thrakisclien Mendaiern
erricbtete Bildsaule eines Kampfers im Pe nt athlon.
S. 27(), 14. Die hier ervvahnten avaih-paxa, von denen Paus. aber nur
eine Auswahl nenut, standen an der Xordseite des zwischeu Pelopion und
Zeusternpel fiilirenden Weges, sudlich vom Pelopion, also der andern Keihe
gerade gegeniiber. Paus., der diesen Weg nach W hin an der Siidreihe
entlang gegangen ist, geht ihn nun an der Nordreihe eutlang nach O zu-
riick; vgl. Gurlitt und Dbrpfeld a. a. O.
S. 276,15. Idjer <liesen Phorrnis, deu P''eldherrn des Gelon, ist uns
sonst nichts weiter bekannt, auch seiue delphischen Weihgeschenke erwahnt
Paus. spfiter nicht wieder.
S. 276,16. xa; xxpaxsia; duooeixvjpsvo; Xau-pa £p 7 a, man erwartet
ev xotu (jxpaxsiatc, wie III 11,3 £v xr^ votup-ayi-x.
Ael. n. an. XIV 18. Plin. XXVIII 181, die dasselbe berichten wie Paus.,
wahrscheinlich nach der gleichen Qiielle, s. Kalkmann 78. Vgl. Stephani
C. R. de St. Petersb. 1864, 27. Friedlander zu luven. 6,133.
S. 277,3. dx(p, das verallgemeinernde Relativum auf einen bestimmteu
Gegenstand hinweisend — <p, vgl. Bd. I zu S. 412,23.
von Strab. XV 733 iiber persiscben Kultus in Kappadokien, wonach das hier
erzablte Wunder sicb sehr einfach dadurcb erklart, dass unter der Asche
ein ewiges Feuer brannte. Man
aucb die bei Hor. Sat. I 5,99 von
vgl.
Egnatia erzablte Gescbicbte. In dem Bucbe, aus dem die Magier lesen,
vermutet Frazer den Zend-Avesta. Die Tiara bescbreibt Strabo ais eine
Filzmiitze, deren berabhangende Backenstiicke bis zum Munde reicbten,
vgl. Imboof-Blumer Lydiscbe Stadtmunzen Pl. I 3. Fiir Hierapolis und
Hypaipa ist der Feuerdienst durcb Miinzen mit dem Bild eines flammenden
Altars bezeugt, vgl. ebd. 7 wo aucb nacbgewiesen wird, dass erstere
ff.,
Stadt identiscb ist mit dem aus Polyb. XVI, 1. XXXII, 25 bekannten
Hierakome, welcben Namen es zu Ebren des Tiberius in Hierokaisareia
anderte, ais nacb dem Erdbeben vom Jabre 17 der Kaiser, wie Tac. Ann.
II 47 erzablt, ibm Steuernacblass gewabrte. Uber Hypaipa ist zu vgl.
Texi er Descr. de 1’Asie mineure III 10. Rei nacb Rev. arcbeol.
1885, II 98.
S. 278,12. Hermes des Onatas und Kalliteles, Weibgescbenk
der Pbeneaten; ais Widdertrager stellt ibn namentlicb die altere Kunst
gern dar, am baufigsten in der Weise, dass er den Widder auf den
Scbultern tragt; die Darstellung des Onatas, wobei er den Widder unter
dem Arme tragt, zeigt in entfernter Xacbbildung eine Terrakotta aus Tanagra
fA. d. I. XXX tav. 0 ,
darnacb bei Ro seber I 2395) und eine Bronze
aus Sikyon (Xuov. mem. d. Inst. tav. 12,3, vgl. Viseber kl. Sebrift. II
307 Taf. 17,3). Aucb die Tracbt: Kappe (nicbt Helm, wie Brunn I 92
iibersetzt), Cbiton und Chlamys, ist nocb arcbaiscb, vgl. Seber er bei
Roseber I 2394 (mit D rexi er ebd. 2378); ferner de Cbanot Gaz.
arcbeol. IV 101.
S. 278,18. Hermes des Kallon, Weibgescbenk des Glaukias; ^ie
dazu gehorige insebrift ist in zwei Fragmenten, die im Hofe der Palaistra
gefunden wurden, nocb erhalten und lautet: [FXauxiJat |X£ KoeXtov 7 £v£[ai
•/"] aX£iop £7101?]. [^rX]auxir]? o Auxxto£(u [Ta)]UEp|JL'^ 'P[rj] 7rvo?; es gebt daraus her-
vor, dass der Ktinstler Kalon
hiess; Gemination ist durcb das Metrum des
Hexameters verboten. Dialekt und Sebrift des wahrscbeinlich vom Kunstler
selbst eingebauenen Hexameters sind eleiiscb, die von anderer Hand
eingebauene Dedikationsinschrift der Spraebe nacb cbalkidiscb, ilir
Alpbabet ist das seit Anaxilas durcb ionische Einwirkung modifizierte,
altere chalkidiscbe. S. Purgold insebr. v. Olymp. 397 N. 271. Kircb-
hoff A. Z. XXXVI 142 N. 187 u. XXXIX 83 X. 384. Roehl IGA
154 X. 536. Loewy Insebr. gr. Bildh. 28 X. 33. Cauer Delect. inscr.
Gr. 343 X. 538. Ein Olympionike scheint Glaukias nicbt gewesen zu sein,
s. Forster I 26. —
Mit Unrecbt nimmt Kalkmann 89 an, die Figur
babe dort gestanden, wo die Basisfragmente gefunden seien, namlich in der
Palaistra, und eben dort aucb der Hermes des Onatas; Paus. habe also
seine Periegese unterbrochen und ein Excerpt aus der Palaistra-Periegese
eingesetzt, weil Pbormis ebenfalls Arkadei war. Die Basisfragmente sind
nicbt in situ gefunden worden, waren vielmehr verscbleppt. Dass der
Hermes des Onatas nahe bei den Kampfscenen des Pbormis stand, lebrt
448 V 27,8-12.
die Bemerkung Z. 14: ou xuiv Oopixioo? Ixi dvaOyjjxaTwv saxiv, die bei einer
ganz entfernt aiifgestellten Figur total iiberfliissig ware; und der Hermes
des Kalon stand in der Nabe (ou TroppcD), Vgl. Flascli 1094.
S. 278,20. Durcli die Nennung des Stieres des Philesios, des
Weihgescbenkes der Eretrier, dieser Ausgangspunkt der Wanderung des
ist
Pans. fixiert, da das dazu gehorige grosse Bathron mit der Inschrift OiXyjcno?
£TOi£i. ’Ep£xptr^? xtp Au' 32 m dstlich von der Nordostecke des Tempels in
situ gefiinden worden ist; nacli der Sclirift wird das Werk in den Anfang
des 5. Jahrh. v. Cbr. versetzt, s. Inscbr. v. Olyinp. 363 N. 248. Frankel
A. Z. XXXIV 226 N. 31. Roelil IGA 102 N. 373. Loewy 21 N. 26.
Cauer 346 X. 552 — Von der Figur selbst sind das redite Obr und Horn
ebendort gefiinden worden, s. Ergebn. Tafelbd. III Taf. 4, dazu Furt-
w angi er Textbd. III 12 X. 4. Die kurzen Liickcben am Obr sind in
arcbaiscber Weise gearbeitet. Die Standspuren der Basis (s. deren Abbildg.
'Bafelbd. II Taf. 92 X. 11) ergeben, dass der Stier fiir den Bescbauer nacb
links, d. b. nacb Siiden, gewendet in rubig scbreitender Stellung dargestellt
war, s. Purgo Id Textbd. II 147. — Uber den Bildbauer Pbilesios (so nacb
der Inscbr., nicbt Pbilesias, wie er friiber genannt wurde) ist sonst nicbts
bekannt.
S. 279,1. Den ebernen Stier fiir Delpboi weibten die Korkyraier
aus Dank fiir einen gliicklicben Tbunfiscbfang, nacb X 9,3; er war ein
Werk des Tbeopropos, desbalb vermutet Brunn 196, dass derselbe Kiinstler
aucb den olyinpiscben Stier der Korkyraier gefertigt liabe.
11,6, wo Paus. die gesetzlicbe Bestrafung lebloser Dinge auf Drakon zu-
riickfiibrt.
S. 279,15. Dies letzle der von Paus. erwabnten Anatbeme ist offen-
bar ein Xacbtrag, denn es stand neben der Siegesstatue des x\naucbidas
(s. VI 14,11 u 16,1), also im Siiden des Tempels, Avie die Reibenfolge der
S. 278,18-280,1. 449
V. 01. 382 vermuten, dass Paionios aus der ersteren Stadt stammte und dass
sich der Gebrauch der ionischen Scbrift in seiner Nike-Inschrift aus der
hier angegebenen ionischen Herkunft der Mendaier erklart.
Driick von Max Schmersow vorm. Zahn & Baenclcl, Kirchhain N.-L*
Band
Rekonstruktionfi
nach •
I
TafeI I.
Bd. II
Plf
na
TafeI II
1
N E P
Journ. of hell. stud. X pl.
^
Wernicke
BC
1897,
D LKJHGFO M
. i.
Arch. t ,
NE -«-tt
,
Jahrb. XII, zu
P
S. 169.
Tafel V
M U N Z TA F E L IV.
PAUSANIAS BESCHREIBUNG
VON GRIECHENLAND
HERAUSGEGEBEN
VON
HERMANN HITZIG,
MERTER HALBBAND.
MIT EINER TAFEL.
BUCH VI: ELIACA II.
LEIPZIG 1904.
O. R. REIS LAN D.
PAUSANIAE
GRAECIAE DESCRIPTIO.
HERMANNUS HITZIG,
COMMENTARIUM
GERMANICE SCRIPTUM CUM TABULIS TOPOGRAPHICIS ET
NUMISMATICIS ADDIDERUNT
LIPSIAE 1904.
O. R. REIS L AND.
i' -'i
J*.
'
X
t •
9
4
f r-
i*
i':
\ -
\
4
* • ^
# W i .
«
rm.,.
Oem vorliegenden vierten Halbband braiichen wir nur wenige ein-
leitende BemerkuDgen mitzugeben.
Zunachst haben wir den Herrn Molbuysen in Leiden, Lebegue
in Paris, Kadzig in Moskau und Federici in Rorn unsern besten Dank
dafiir auszusprechen, dass sie die Freundlichkeit batten, eine grossere Zahl
Yon Stellen in den Hss. Lab, Pac, M und Ag nachzuvergleichen.
Abweichende Lesarten, die, an sich wertlos, nur fiir die genauere
Kenntnis der Hss. von Interesse schienen, haben wir mebr ais bisher unter-
drilckt; wir um so eber vornehmen
glaubten diese Entlastung des Apparats
zu diirfen, den vorausgehenden Banden hinreichend Material zu ihrer
ais in
Vgl. Bd. I 2 S. XII iind Bd. II 1 S. XII. Dazii kommt iioch fiir
B. VI:
nV
Druckfehler.
<7a(70'at xai itutuwv aywvtcTwv [jlvy)[j-y]v xat avBpwv aD‘7;Y)Ta)v ts xal iBuoxwv o[JLOia)?.
aX);oc xat a7uoB£i^a[X£voi Xap-Tupa £^ tov aywva, oi B£ xai Ixt aXXot<; Epyot;,
2. ''Eaxiv £V Be^ioc xou vaoO x^? "Hpai; avBpo^ eixwv TuaXataxcu, ysvo?3
i5’Ap)(£Bap.o? Eeviou, xaxaj3a};a)v xai oDxo^ TraXaiaxa? xaiBa?, ysvoi; xat auxo^
Ttapa Xoyto Vb. 9. i)(^d'!joc Vb Lb M. — — xai oSto? Pd. 17. KX£oy£VY)v SW D Sch,
a^TOC Pc. 10. 7Tpo£X£W scripserim, post a5- KXEoyEv-^ C, KX£oy£VY] cett. edd., KXEoyEVY)?
toT? B Ti inserendum, S subaudiendum cen- codd., in Pa c exp. — Iy]X£ivou (aY]XY]vot>
set, sed aut ?jv pro sly^ev scribere {VIII 45,2. Vb, ad marg. (jy]X£ivou esse videtur) codd.
'JX 15 extr.), aut £ix£v omittere debebant (Se . . . Eivou Va, rec. man. inscripsit spatio
Pausanias II.
452 HAIAKQN B.
17U7U(0 XpaTYjfTai X£X*/)Tl. Bs TOU K>X0 y6/0GC A£Iv 6}.0/0? T£. X£lTai
T£ 6p.OU xat LTCTUWV UTUYjp^EV CCVeXegO'»! VlXa^, T(U TpW'l7.(0, 'ZzXzloL T£ (j'JVW-
piBi xal zixilMv ap[iaTr o).’j[j-7:iaBi Be ExpdcTEi B£’jT£pa 7upo; TaT? ExaTov.
5 dcTuo zo6toi> Be xat v6[j.o? zyz^z-o 'HXeioi? {jlT|Be fcouc toO }vOit:o 0 twv sX)va-
voBixcjvtwv xaO-iEvai ixYjBsva. to’jtod [Jlev By) tov avBpiavra £::ot'r](7£ A'jgit:-
7UO?* Be tolI Aeivo7.o/od [J.Y|TYjP eTBev o'j»tv dvEiparo? tbc e/oito tog ::aiBd?
avBptavTa too Tpo/tXoo Xtb‘0'j xpY)j:t? xat apixa te t::::o)v xat avY,p Y,vto/o? 15
scribit XedTjvou. 1. I9
’
auvfT) Ag Pd, en’ 12. eixtu; La — e; 8 c tt,v Sch e coni. D
auTO Pa. 2. Tt;t:(.) SVV D Sch e coni., quam praef. XXV, e; 8 t) tt;v codd. edd., illud vo-
firmare videtur Amas, vertens: desultorio luit etiam Kays. p. 1094. 13. ’OXup.niaxa'E;
equo de suo ipsius grege, inntov edd. cett. C Pd. — ante izpozzpov D de suo inserit
codd. — xXeooS^evou; an y.A£op.evo’j; sit in xal. — £Ti om. Va. — oTov e; Va. 14. twv
Va, ambiguum. — SeivoXoyo; Pd. 3. lluppo; Xax. Pa. — eyojovv M Ag La VbSW, r/ouai
Tc xai edd. ante B Va xM Lab Pad, TUippo; Pcd edd. cett. — TETaxvai pro T:er:oir,Tai
T£ xai Ag, nupo; zz xai Vb, Tiuppoc xal Pc, Va. 10. ’
AneXXov veyvTj om. Amas. — eni-
IIuppou xal B S\V D Sch. — TpwiAo; edd. ypapipLata e; Eycvva codd. edd,, sed zm-
ante S codd., in Pa corr. ex TpwtXo;, ypap.pa M Vab Pa (in hoc corr. in eniypdp.-
TpwtXoc Sylb. cett. edd. 4. vauva Pa, va p,aTa); cum unum tantum commemoretur III
auva Va, vauva cett. codd. — to [xev Vb. 8,2, S\V Pausaniam £m'ypap.p,a e; £X 0 v
5. {>nT;p 5 ai M. — post TpwtXy (TptoiXXw scripsisse suspicantur, rf. I 43, 8 . V 21, 6 .
Pc) cum B delent 8 e S\V D Sch, est in codd. 17. £; aOTTjV, aO exp., Pa. — xal ol £ 9 .
edd. cett. — ?uvwp(5i I b. 7. p.T) 8 e Tnnoi; Cor. — 5p.a x£vp.£vov edd. ante SW codd.
M Lb, |jiT, 8 e inTiou \'a. 8. xaS-ievai Aua- (x£ip.£vai, 0 sup. a, Va, ap,pa x. La) praeter
inno; bis Pa. — av 8 pidv 8 a Va. 0. 8 eiX 6 xou Pd Ag, qui habent avax£i'p.evoi, quod scri-
Pd. — ocpiv Va. — ex°i Lb. — dya- bunt e coni. SW, recepp. D Sch. 18. t^
p-ep-vovo; MR, in marg. yp- T:ai 86 ;. 10. xal viaxa La. — vixa; La. 19. ajTw ypu
T0 u8 e om. La. — evexa D Sch Ag. — TiaTpoc La. 20. eti azzq>, e coni. Abresch.
8 eivoX 6 xo; M Vab, 8 eivdXoxO(; Pd. 11. t; ad Thue. p. 549 edd. inde a B, voluit etiam
VI 1,4-2, 2. 453
T£D‘pl 7U 7U (0 |i.£V xa\ o 5 tO? £Xp(XTY)(7 £V. Y) Be ElXO)V £ 7Ul )(£ipi £)(£l ol Be^IK
Taiviav. Tuapa Bs auTw xaiBta B’jo, t6 [xev Tpo)(6v xkt£)(£i, t6 Be aiTET ty)v
>.aoc TE xai 6 Tale tou ’Apx£(7i};aou hiyoL^. SEvap^Y] p-sv By] xai h Ae1-2
cpoT(; xai £v '^ApyEi te uTu^pcE xai Kopiv6'0) 7upocrav£X£(j8*ai vixa:;' Auxivoi;
S^XEV £^ Twv 17U7 UWV TOV Bp6p.ov Twv teXeCwv to8? 7uw>.oo^ xai svixa Bi
Cor., ETuaxeep. codd. edd. cett. — oSxoi [jev edd. ante S Pacd Ag La R Fa, SEvdcpxTflS S
L a. 1. post d-Ey distinctionem maximam BSWMVabLbVn, SEvdtpxri? D (praef. XIV),
ponit A et suadente Heynio (Antiq Aufs Sch incl. SEvdtpy^Y)?, nomen ad seq. SEvdtpyr]?
II 257) cett. edd. praeter X K Sch, qui vir- ut lectionis varietatem adseriptum fuisse,
gulam habent. — 8 e ins. B et edd. seqq. e deinde alieno loco in contextum receptum
coni., om. cett. edd. codd., est in Pa, sed Acarnanis nomen exturbasse putans, Trpwxo?,
exp. — TToX^j^apTro? M (p corruptum), ixo- ExaXEvro 8 e Oi>.av8p(8a? scribi iubet Gual-
Xu)(^aX7:os Lb (in hoc correct. ex -xoc, ut therus Hyde, de Olympionicarum statuis p.
videtur), TroXuy^aX Va, tco? sup. lin. 2. E^ei 26. — 0'.Xav8pi8ou AaxE8ai[jiovi6)v oi 8s
habet Pa ad marg. 4. itito? Vab M. 5. NefJiEa codd. (Va ct 8s bis, oT 8 e La) edd. ante
M Vab Lb Pa, hic xai vEiJtsa in marg., SW D C, interpunctione aut ante aut post Aax.
Sch, voluerunt Cor. S, NspiEa rell., v. comm. posita, B inter 4>dav8pi'8ou et Aax£8at,p.ovicov
Pacd, Ttayitpaxia? ou8e dv8p. Vb, Trayxpaxi- 8e apa cum Am. cett. edd., probaverunt
aaxou M Lb. 7. xwv xe aXXwv scripsi ex Sylb. (8’ oepa) F. 10. ^ om. edd. ante
usu Paus., voluit K, xwv 8e aXXtov Vb Pa, B cum Pa Vb, est in cett. edd. codd. 11.
coniunctionem om. Va M Lb Vn, xc5v aXXwv aXXwv xSv Ag Pd. 12. (^vdtxEixai M. —
te edd. codd. cett. — dcxapvoc? Pa Va, R SEvdipyYi? AXKFC Amas. M Pacd Ag La,
ad marg. 8. xou e| a'5xY)? axpaxou codd. AX SEV(icpx^? cett. edd. (praeter D qui SEvcicpxy)?
K, xo5v e| a5x^? Sxpdcxou cett. edd. ex scribit) Lb Va, lEvap^ou Vb, SEV(icpyou?' xai
emend. Palmer, et K (Hxpaxou FC Smin.), Aux. coni. F, inter asteriscos ponit Sevdtp-
om. xai xwv Hxpdtxou Pa Va etR ad marg. yyi? xai C. — dipxeatXaou Pc. 13. SEVfipyei
— xai Hev. ExaXETxo Va M Pa, R ad marg. edd. ante S codd. praeter M, SEvdcpxei S M,
edd. ante B, Sev. xe sxaXETxo cett. codd. SfivapxEi D, EEvtipxY) B SW Sch. — 8r) om.
edd., lacunam ante Eev. indicant SW D Sch. VaMPa. — (3 c8eX(poT? pro £vA£>.(poT?M. 15. xai
— nomen athletae SEveSepyr^? efferunt Am. o5 8ox. xou? 7T<6 Xou? om. M. 17. ante
29*
454 HAIAKQN B.
3 01 EX>.avoBixai. xai Bta tov Ai)(av ttoGitov y] xaira "^Ayiv pacriXsa sTuicrirpa- ^
S/Sl VSVtXYJXOTa.
Tupoaspxwv £(7Ti "TOV Bs‘4i6v, xat xGcov ispsTov Btj Tuap" auTw xsirai BtaTST[XY]-
5|jl£V0(; t£ Bi)(a xai cpaivwv to ^Tuap. [xav-riXY] Bs [xsv sptcptov xai apvwvio
[o)^] xal 6(7lv sTus^sQpov tb^ s(Jti [iavT£0£(78'ai’ xual Bs ouBsvs^ stui ys [xav-
TtxYj<; vop^oLKTiv ouBsv )(pa(76'ai. solxsv o5v iBtav ^tva 6 0pa(Ju[3ouXo^ sxl
[xavTsi^ ysyovacjiv aTuo ’Ia[xoo’ tov Bs sTvai xaTBa ’Atu6XXwvoc >tal Xaj3sTv20
dvSpidvTac Brunn SB. M. A. 1880 pp. 479 Vab Pd M. 12. (3aad£wv M. — Xoytp 6>i; zg
sq. inserit 'ApxsaD.ao?, v comm. — |v oXup.- Vb, t 6 £? Pc. 14. i£p£rov 8 e Va, kp£io)v
mav Va. — p-upovo? Va. 1. Ai^a A, qui 8 ti, sup. lin. ispsTov 8 t), Vb. — 8iaT£Tp.Yi-
saepe om. i subscr. 2. o?.u[ji.7uoviaxal Vb, p.£V0V Pa, 8 l.aT£Tp.Tlp.£VY]C Ag. 15. T£ Pa
’0Aup.TCiaxal M Pd C. 3. ovop-a-tra, i sup a, sup, lin. — (paTvov Pa. 16. post 8l habent
Pa. 5. s)>).avi,8ixat. Va.— ’^Ayi.v edd. ante w? edd. ante SW codd. praeter Vb Pa, in
S, xara tov ayiv Pa, — sm arpaTia Vb. 6. La verba KuKpioi 81 w? in extrema linea
r\lziOi(; Va. 7. xaraTraud-fvTO? X K F C. y.aza- posita sunt, sed ita, ut 6? sit in marg. extra
7iaua9'£VTOc cett. edd. codd., cf. vol. I ad lineam, om 6)<; SV.’’ D, incl. Sch, cum (bor-
p. 438,16. — p.£v inter asteriscos habet C. auTWC permutandum esse censet K, cum ol
— lavf\y.z M, £(jTY]>t£v Vb Pa, hic a sup. x, S, inter 8s et 6)q Pors. inserit oi8a. 17.
saTTiae Pc. 8 . ’01up.TOOviy.a? cpaai edd. ante uTC?£up6vT£? Vb. — pro £iai, quod est in
SW (cpyjai Smin.), ’01. xai, Vb M Pc AgLb, Pa Vb edd.. codd. cett. habent laxi (La Ag
’0X. ypdtp.p.., omisso cpaal, Va La Pa, habet £axi), unde SW coniciunt Ku^rpioi 8l 6?
hic xal sup. lin., reccpp. SW D Sch. 9. xal ualv £(jxi p.avx£U£ad'ai £ialv £K£|£up6vx£c,
£y^ei SW D Sch, a/^sTv cett, edd. codd. — Kays. p. 1095 vult K. 8s xal ualv £7T£|£u-
vev.xYixoTac Pa, <; exp. 10. Aiveou xwv pov (b? £axi p.., quod recepi. — £7r^y£ |aavx.
Smai. cl. VIII 10,5, Boeckh. edd seqq., Pd. 18. yp^a^ai D, ypaaQ'ai edd. codd.,
£X Tfov edd. rell. Vab Pa, ^£i Ocv£ou twv cf. vol. I ad p. 453,22. 19. ol 8s lap..
Ag Pcd, (3c£fav£ou TO)v La, eisl dcveovxwv Lb, Pa. — dp.l 8 at, Vb M, 8i’ d[Jit 8 at Va. 21.
3iv av£ 0 u Twv M. 11. iap.t8o)v Lb, ?ap.i8wv Tcap’ auxoi3 xt)v om. codd. edd., Xa(i«Tv Tcapd
VI 2,2-10. 455
£ 7U£ypacJ»£ x^ Eixovi d)^ ysvoi; xe eiy) MiXy](7io^ %at ’Iwv(ov dvaO'siY] Tupwxo?
10 E6 xd)^iBy)? oOxo? xa\ Supoit; xoT(; etui ’OpovxT^ To)(Y)? etuolt^cjev dya^p-a, jxs-
Tt[xwv yicd 6 %oCig xoD Tt[xa)vo? AiyoTuxo?, xatBiov lizi wutuw xa 8'Y)[i.£vov. sorxi
EiY] Muxwv, xai 6x1 Sdpoi xd sg d8'7;Y)xd? xdl etui vau[j.a)(iaic sEciv ^Iwvwv
TOU TiaTpo? TTjv fjiavTWtYjv cx Amas. Sylb. Ag Lb, ey^ov Am. Sylb. cett. edd. LaPa.
eruit, 7tap’ a^TOU post IlivSapoc absorptum 12. TOU om. Pa. 13. A’iyut:to? scripsi,
putat S, post |j.avTi>tT]v Richards Class. Rev. V. cap. 12,6, Dittenb.-Purg. 01. V n. 189,
XIV 448 cl. IX 5,8, — otap-aTi M, aa- AIgutio? codd. edd., aiyuTio? Pd, aiaiTCOs
p.aai La. 1. t£ om. VaMLb. 2. aTaSiou Vab, au sup. at, Vb, A’iayi7Toc B, Aotuto?
om. Pa. — xXsivoTidTpov Vb. 3. tou xaTapy. Sch. praef — eaTiv £t:i Pa. 14. 8e
Va, — 2upa>toai(*)v DSchLaPc, Supaxouaiwv £711 SW D Sch codd., 8’ etti cett. edd.
cett. edd, codd. 4. Aiovuaou Pd. 5. ev M, 16. T*^ om. Vab M. — ev Ty Vb M,
aupa>t. La. 6, a^TOv La M Pc. 7. eTOypatjje in hoc ^ sup. lin 17. pro p.£v C leyei
scripsi, dcwiypatps codd. edd., cf. I 13,8. s. cpTjalv malit. — 6 om. A X K Vb Pa. 18.
26,2. II 7,2. IV 15.5. V 2.3. 26,1. VI 20,14. My^xwv a X K F s Am., Mwtov coni. K, Mu-
IX 11,1; fitvaypacpw alio sensu usurpatur, cf. )t(ov cett. edd. codd. 19. Xeyw, et, sup.
VI 4,2. 6,3. 8. eixovTa Vb M. 9« Ay]|jio- vers., La. 20. MeaaTqvioc SW D Sch, coni,
edd. ante S codd. praeter La Pa, Ti|jlogS'£Vyiv Meaarjviouc Pcd, MeaarjVioi? B cett. codd.
tTi(j.oa5'£vyis La) et Tip.oaS'£vou? La Pa, vo- — AajJiiaxos om. Pacd Ag M Lb. 21. Sttep
lentibus FC recepp. edd. cett., legit Amas. M. 22. |ji£V ante yap om. edd. inde a B
10. CTUpOt TOT? £711 opov (£7tiopov Pd) T% Pd cum M Vab Lab Pad. sliTttv Pa. — — 6
•
'vuyri TTOv ’01u[x:utx6v. oti yap [xy] Asovxicjxo? xai 2upL|jLa)(o<; twv Itui itw
[X£VTOt M£(7(7Y]VlOl? £? Il£>.07u6vVYl(70V Xai Y) 7U£pl TOV aywva t6)(Y] TOV ’0)^U[JL-5
Tutxov* IvtauTw yap u(7T£pov toO oixLdiiotj ToO M£(7(7 y]vy]? ayovirwv 'Oluixxia
’HX£ 1 (ov £VLxa (7TaBiov TuatBa^ 6 Aa[xi(Jxo^ obzo^, xai oi xat 7r£Vi:a6'XYi(7avi:t
DI. Aa[i.t(7xou B'£ lyyuiraTa £(TtTjX£v avY]p 6 (jti? By], t 6 yap ovopia o6
^£you(7iv £7^’ auiTw, nToX£[JLaio!j Be avaQ^-zjpLa £(7ti toO Aol^ou. Max£B6vaio
B'£ a6Tov 6 I[ToX£[xaToc Iv tw £7uiypa[X[xai:i £xaX£(7£, [3a(7i'X£U(ov 6p.co? Ai*
Y]Xixiav v£0 ^ xai d)? Tuaxpo^ £iy) XaipY][j.ovo^. y£ypa7rTat Be xai 6 tov avBpt-
T£ Tzouic, Hocpio^ xai avY]p ’HX£To^ avdcx£ii:a!. 2i:6[xio?, xai tw [1£v (Yuv- 15
xat avBpa toT? 7uo7.£[J.tot^ (7TpaTY]youvTa a7uo8'av£Tv 6 tu6 tou Sto^ou, [xovo-
,
3 [ia)^TQ(7avTa ot xaira xpoxXYjdtv. £lvat Be aoTov Ix Htxuwvo? ot ’HX£tot (pa<7t20
ouT ex rell. edd. codd., elisio ne ante t aeiev La edd. inde ab SW, .vixyjv eTXev
quidem fieri solet, cf. ex. gr. I 21,6. 25,4. cett. codd. edd. 13. Tcoppto pro na^po?
34,3. II 11,2. 35,8. III 25,5. IV 7,5. 11,5. Pd. — y^ai (fin. pag.) [jiovoi; Vb. — 14.
20,7. 9. 27,11. 3. ’OXup.TOdaiv edd. ante epyaajjievoc Pc. — yaipaiav, e sup. ai,
cett. edd. 4. auyx. 8e xolg Meau. edd. S-Xov xe codd. edd. ante B praeter C, qui
ante B, auyx. p.evT0i toT? Mecrcj. B, auyx. scribit 'jr£Vxd9'Xou xe, 7i:£vxa9'louvxi cett. edd.
p.ev toT; Meaa. Vab Pc M R Lb Vn, auyx. ex emend. B. — exciditne numerus post
p.b yap To~c Meaa. Ag La Pad, auyx. [jLevTot 'OlupiTOa.^ cf. § 9. 11. 4,2. 5. 6. 17. N£p.£t«)v
Meacj. SW D Sch, 5. oXu[j.7i:taxov CS M La Smin. Va Pa, N£[ji£i(ov cett. edd. codd. 18.
Pad. 6. TTjs Pa. 7. T^vixa avdt8. OTiy£l£i La. — a'L>xov 7TO>.£[jiioii; om.
Vb. — 8di}Juaxoc Va. — xai oi xai Tcevve Pc. 20. TTpoaxlY^aiv Ag Lab Pacd. 21. 91-
VI 2,10-3,7. 457’
AeuxTpoi?.
0pd(jiBo?‘ ysyovaai Bs auTw xai IIuO'or Buo vTxat xai Nspia. -vi Bs sixwv
SGTl TOtI ’Apl(7TOBYl[XOU TS)(VY) AaiBd.XoU TOtJ SlXUtOVlOD, p.a0'Y]TOU TOU TtaTpO?
TOITE EySVETO X(xXXl(7i:0? 1TWV ECd’ SaUTOU xai (7UV TEjrVYl p.dXl(7Ta STUaT.atdE.
xaTa 7Ta>.ai(7 avTi Bs auTw ttou? TuatBa? 7upo(java(7T7]o-at xai tov 7uatBoTpt[3Y)v 6 tu6
t6 Bs EmYpa[j.[xa 'zb etu’ auTw [xvjvuei (JTaBLOU p.sv dvBpwv ’0Xup.7Uia(7t. vixy)v
20 (7T£cpdvou<; xai dXXov Ne[jl£1(ov. ^sysirai Bs sxi tw Eo7uo7.s[i(p xai irdBs, on;
yalia. S>y)P. Pd, 1. ty](; Iy. Va M, ev [3oi- M Vb, ’Hl£Tov Palm. MS. cett. edd. codd.'
WTia Vb. 2, AaxeSaifJLOviois codd. edd., — 3ia~8a codd. edd. ante SW, 7i:a~8ac cett.
Sylb. probante F, illud rec. C, probant edd. inde a B Pacd Lab, ut infra, AY]p.6xpiTo;
Sch Kays. Jb. f. Ph. 1854,414, Seemann ys- cett. 9. Vb, dtv£lY) PaMVaRLb,
y£VTf)p.£V 0 v facile ex infinitivo praecedenti (3tVY]£i R marg. — KpiTiov et mox Kpurty
gramm. et erit, ad Paus. spect. p. 43 sqq. UTOiJLix^o? Va, mox TiToXiyou Va, Tioliyou Vb.
4. Y)l£iou VaLa. — Sylb. „rectius forsan A a- — yap Pa in marg. — irapa Sch praef.,
[ipa|.“ 6. a5vo, 65 sup. h, M. — 8uo vwtai edd. nihil mutandum. 11, KaXauplac Vb Pa Ag
Vb La Pa, 8uo xai viXT^jia cett. codd., 8uo vl- La SW. — rrapa (ip.cp. Pc. 12. xy TOa£i-
xat xai N£p.£(x coni. SW, cf. Hephaest. p. 61 865 vi Vb. 13. 7T0X£ malit C. — I9
’
£auxou
F C. — xai T^arpoi;, quod est in codd. (Tip^ ax^vai A X K F SMPad, Trpoaavacxrjaai cett.
Vb), incl. Smin.B SW, delet D, retinent edd. codd. (Pc npjcvaax^aaO, SW rrpoaava-'
edd. cett., Sch cl. C 1. G. n 2984, tou yop£uQ'^vai vel potius Tipoaavaypacp^vai coni.
Ttavpo; scripsi, cf. 111 13,9. VI 9,3, idem 16. 8’wv B Lab Pacd. 18. axd8iov La. —
vult G. Hyde 1. 1. 32, xai 7rai86(g coni. oXujjimdai Pa edd. ante S, oXu|i.maat. M Pd,
Forster Rh. M XXXVII 482. 8. "irtTtwv edd. 'OXop.7itaai cett. edd. 19. xov £? ::6l£p.ov R Va,
ante F M Vb, '"iTXjrwva Am. Palm. MS., xou £{»7t0A£|JL0u R marg., Vb, xou tTOX£p.ou (3 Pa.i
'^IrtTiov cett. edd. codd. — ’Ha£iwv AXK — 7:£vxdd>loU(; M Va Lb Pcd. 20 . xai dXXwv
458 HAIAKQN B,
[jLep.a/Y)p.evo^ 6 O^PwTa? siy) [xstoc 'EXXtjV 0)v; xe[j.xT-f, yap £xi s[3Bo[irjXO(7TY]
picv oov Tvsyeiv [xev toc 6xo ‘EXXrjVow Xey6[JL£va avayxTj, xei8‘£(70‘ai Be xaoiv lO
odxexi ava^pirj. ira Be aXXa 6xoTa Ta (>’j[xpavTa ?]v I; tov OEpwrav, ty]
*1
(j6'[jli(ov A£xp£dtTai? B£i[xa w^x£p y£ aoToT^ eotiv '*HX£10i?, dx£t To[j.(ovi ys
tO ’HX£1(0, x7vY](710V ^£ TOO ’AvTi 6/00 6 'l’'7[J,WV OOTOC £<JTTjX£, TOOTW T(0
£x£pa, ’I(78'[j.ta)v ^£ Br|Xa to; xat ooto^ xaTot TauTa "HX£ioic toT? aXXot?
Va Pc. — v£[jLiwv M Va Ag l.ab Pcd, v£}jliou, Vb. 13. 0 om. M. 14. A£7:pou La. — Iv
7toX£p.ov Va. 1, tG 8p6[JL(i) 'EXa. S\V D Sch edd. codd. ante D, •£VTd5‘X(.) SW e coni.,
Va, Ty SpojjLW etiam Pcd M Lb, tou Spopou recepp. D Sch, at nec Antiochum quinquer-
7t£paTi ‘E5iX. rell. codd. edd., S\V con- tio vicisse scimus et voce £VTaud“a substan-
ferunt 111 6,3, 3. ’0AU{i.7aaxT,c C S M, tiva quae praecedunt ex usu satis frequenti
recepisse dicit, at non recepit. 5. oijiwTa XoujjL£V({) |3wp.6(; EOTiv £7:’ auvG Fr;;. VI 3,11.
et 6 oiPwTa; Vb, tG Oi(3GTa mox A, — 11 25,9. 5,1. IV 11,7. 16. y£ aijToTi; om.
—
I
seq. £XTTj Va, „ Olympiade sexta et octoge- — £7:1 pro ETTEi edd. ante B codd. — post
sima" Am. 9. tG (6 sup. G) 7:Ta~a[i.a . . . “"rafjLtovi ins. te Pcd Ag Lb Vab M, quod in
(rasura) Vb, — articulum ante £v cum Va YE mutavit B, recepp. seqq., £7t'i laiAWV tG
inseruerunt SW D Sch. — £; TtAaTaiai*; La, lafJLWvi Pa. 17. x.ai TaiJLWv codd. edd.
Va. — £p.ol p£v o3v X£Y£iv ij.£v edd, praeter ante SW, 6 ‘'laiACov cett. e coni. SW. —
C, Vb Pcd Ag La, [jl£v oSv om. MVaLb, Ta[j.wv La. — post ’HX£tto plenius distinguunt
p£v post Xeyeiv volente F om. C, £p.oi p.£rd edd. ante B virgula post ’HXei'oi? deleta.
(hoc exp.) jjLEv o3v Xeyciv ,a£v Pa. 10. 18. ’0Xu|jL7:iaxT) C S B M, ’0Xup.7:ixTi cett.
K£i^£(jQ'ai ivdYXYi om. Vb, bis habet edd. Vab Lab Pacd. — N£[ae(wv SW D Sch
Pa, 11. C oux lariv se scripsisse dicit, at La, v£(j.r,fov Pc, vepitov Pd, Ncpirov cett.
v£!jpa, %oCi auTOv Im toutw [j.£>.£T^(7ai 7c£vTa8'Xov, tva By) sx twv tuovwv
byir\i; zs xai ^voGog avY]p £iy]‘ tw apa t 6 7uaS‘Y)[j.a xat vtxa^ £[jl£7^X£V
Buo Bs ocllocg avBpwv* xod ol xoci avBpidcviTE? tdoi Tai? vtxai? Eidv sv
’
0 >.L>pL7uia. TuaiBi [isv B”^ ovti aoTw KaoXwviaTYi, xa 8'(XTEp yz xocl ^v, uTc^p-
7.1)(00 VtXYjV. TOO [XEV By] TY)V £tX0Va £7UOlY)d£V ’^O^U[J,7U0? (SlXOWVlO?), ITupi-
T^? 6 tu 6 t^
pro toTc La. — 1. ia[Ji(Ovi VaLa. 2. xai ante dv8p. om. Pa, add. in marg. 12.
TeXeuT^aai M Vab Lb, p-elsT^^aat, cett. rraiSi 8s ovti Va. — 8 ^ Pa in marg. 13.
codd., T sup. (j. Pa. 3. 7iaS'Tf][jLa coni. Sch a^^TOv AXKLaPacVaM. — 14. xauXcovi-
pro [jLa9'T,p.a, quod est in codd. edd., otTY) 8e M. — {d’ Pa. — 17. oi p.£v Lb.
cum de ludorum exercitatione p-aS-YiiJia — r]7t£ipaTc5v Pa, uTOipwTwv Pc. 19. [j.£-
non dicat Pausanias; coniecturam recepi YicjTYiv Vb. 20. E7:£l 8 e Lb. — post ercl
v£T 0 vel potius addendum esse recte Xa|ji. 7Coc et IIupiXafjiTry et 15,1. 16,5 IIupi-
censet Frazer, om. copulam edd. codd. — XajJLTTOS scribendum esse dicit Gurlitt Ueb.
awtewvtou Vb. — 9. 'Eliztbv Camer. pro Paus. p. 367, Xap.7rYi, Tcupi et ? sup. vers.,
AiJttov. — EaXlip-PpOTOu CS ex Anth. Pal. Pa. _ 8oXi)(^ou codd. edd. ante SW. 22. Hinu-
II p. 537, Kani(3poTou edd. cett. codd, 10. (ovio? inseri iubetG. Hyde 1. 1. 34. — 7mpdd|JL-
xeaaaps? Pc. — ’0Xu|jL7ua>tSis C S M. 11. TTY) Vb. 23. y£V£i Va. — SlIV ex M. 24. £t:1
460 HAIAK^^N B.
14 !
6. AU(7 avBpOV Bs TOV 'ApKJTOXplTOU 27UapTiai77]V avs0‘£(7av sv ’OXU[X7Ul 0C
15 Ay]1oi [o3v] £ 1 (jIv ot T£ Hap.ioi xai [oQ a^Xoi ’l(ov£^, xam t6 7;£y6[1£vov
Xoi, xai £ixwv ’A).>tij3!-aBoo /a^XY] Tuapa ^Hpa Sa[xicov £(jtiv ava 8‘V)p,a.
o)^ B£ £v Aiy 6 (; 7UOTapLoT<; idclcocrav ai vaU^ ai ""ATTixaC, Hapitoi [X£v £(;
’0Xu[xmav Tov Ao(7 avBpov, ’Ecp£(7 toi Be t6 kpov av£Ti 8 '£cav ’ApiT£[XL-
Bo? AodavBpov t£ aoTov xal ’Ei:£ 6 vixov xai <I>apaxa xai aXT^ou? STuapxia- 15
,
[X£vov )(aXxoov xai Ti[jl 68'£Ov Iv Sapuo t£ Icttiv lB£Tv xapa ''Hpa xai
wdauTto^ £V ’Ecp£(7 a> Tuapa ’Ecp£a‘la 0'£w. iraoTa |X£v Iotiv l)( 0 VTa outto) 20
bTZzpiypwToc t^ i(7/^ol'.
Pc, Oto ld'W|.«.Tr](;, sup. vers. ty), Va. 2. 0 sup. £ expuncto, Vb. — yz om. Pc. 11.
a5-rol Va Ag Lb M Pcd, auTOi? (sic) La. — Iwviol TTollol La. 12. Zapilwv codd. edd.
OTt pro To M. 3. TcoluS'axTw Va, 7toluQ'air)T:y ante B, vt] vel tollendum vel in twv ver-
Pc, TroXud-aY) tw Vb. 4. £aTY]X£v ^va5'£VTwv tendum esse vidit Sylb., om. cett. edd.,
M Vab Lb, £aTYix£ 8 £ ficva9'£V'cr(«)v A Pcd Ag, recte Amas. : Samii statuam ei aeneam in
( 8 A),
’
zGZTiii dtvQ'£VTa)v cett. edd. (^vaS'£VTWv lunonis erexerunt. 14. tou luaav 8 pou M
F) La (hic scribit £aTTf]x av&>£VTwv), sic Va. — fitv£9'£aav exspectaverim ex usu Pau-
etiam Anth. Pal. II p. 813, zaxay.’ Preger. saniae. 15. cpapp.axofM Vab, cpapayya Ag.
— 8 afjioaia? Sch, sic Preger, 8 y)p.oa(a 16. £? T£ M Va Lab Pcd, zq yz Pa Vb edd.
codd. edd. 5. 8 £ Icp. La Pacd. — a^rr^v 17. TOpl XV 180 U Ag Pa. in hoc v sup. lin.
Va 6. luaciv 8 pou codd., Auaav 8 pov edd. 18. t6 8 &)pl(*)v VaMLbAgPc, to Awpiov
Pa, 7. TuxTpav A X K F Pcd Ag La, Tzdzpct cett. codd. edd., w sup 0 La. — 6 vop.dc^ 6 -
cett. edd. codd., voluit Sylb. — dcpiaTO- ijiEvoi La. — pL£T£pdtlovTo ? — d)? xal K6 -
xpdtTw MVabLb. — xXewc M. 8. Iuaav 8 p£ vwva Am. A X K F La Vb Pa (yt5vwva Vb,
Va M Lab Pcd, Xuaav 8 pos Ag. — zy.xzlzaaoL<; a sup. vers. in Pa, xovwv La), 6i<; om. cett,
La. 9. 8 ^Xot £i(jlv £lv£ ad\x. M, o3v om. Va edd. codd. 19. xai Tt|j.69'. °'llp(?; om.
Lab M
Pcd Ag, est in Pa Vb, incl. Sch. zi — La. 20. £cp£(jlw M. 22. uTctipxovva VaM
T£ M. —
ol om. La, incl. Sch. 10. xzi'f^ 0 Mq, Lb. u-dxovTa M.
VI 3,14-4,5. 461
[X£V vTxat xa\ ’Io’6'[J-tci>v avap? Bu6B£xa, ’0Xu[X7uta(7i B£ xai IIuO'oT, [jl£v
BiOTi [jly]B’ auTOi tov aywva, a}^>.a IIidaToi xai ’ApxaB£<g IB'£(7 av oc^z auTwv.
lollapa Be ttov Swdirpairov TuaXaKTT/]^ av'^p 7U£ 7uoiY)i:ai A£Ovtic7 xo<;, £x Six£Xia^3
TE ’A[X 9 tXTu 6 vcov xa\ b%b ’HXelwv, Eivai Be a^Tw Xijzzoa v?)v TualYjv
loxXwvTa Tou? BaxTulou?. tov Bs avBpiavTa IIu 8'ay 6 pa? £ 7cotY](7 £v 6 ‘PYjytvoc, 4
EWUEp Tt^ xai oCklo^ ayaB^o? Ta s? 7uXa(jTix'/]v. Bi.Ba)( 8'^vai Bs Tuapa KXs-
ap)(a) cpa(7 iv aoTov, 'PYjyivw [jlev xai auTw, p.a 8‘Y)T^ Bs Eu/sipoo ’
tov Be
20 3 .
"0 Bs %ca^ 6 avaBou[X£vo? Taivtoc ty]v xscpa>.Y]v £7U£K7t^/B‘co [xoi xai 5
oOto? s? tov 7.6yov OsiBiou te svsxa xai ty](; sg Ta ayaXp.aTa too OsiBtoo
cocpia^, sTusl ^Xk(xig ys oox icrpiEv otou ty]v sixova 6 ^siBia? s7uoly](J£. Sa-
1. za^ZTixi M. — eixovw? M. 2. eaeX- sup. 6 <; M. — Y]0'£aav Va. 10. twv awaTp.
9’6vTias coni, Sch praef., eXb-ovTac codd, edd., Lb. 11. T£ pro 8e Va — 8l ol nozz Scixcp.
cf. ad p. 198,23. — oi om. Va. — om. Vb. 12. xai 8 i? (iTib emend. Buttm., recepp.
La. — dc9'iQvaioi La, dc9'Y]vaToi; M Lb Vab edd. inde a B, xai ftTto cett. edd. Am. Vb
Pacd. 3. (jtiiaaaTpoc hoc loco et postea Va, Pa, xal ai? u-jio Lb, xal alc urco MVa, xal
semel acixpaxoc La. — 'Aupox.e^piinf)? coni. alc Otio Pc, xal aic ^tco Pd, xal oT<g ut^o
Valck. MS., 'Axpox^eipiaTT^C-^ cf. Suid. s. L a, 8 lc in ou<; latere vidit iam Siebelis, at
SwairpaTO?. — TcapaXap.|iav6[jL£voc codd. edd., voluit (jT£cp. 8 e 81? vTzo T£ ’A|JLcp. 13. aTpavtj)
Sch inclus. praepositionem, D eam delet Va. — >.£toviaxov Ag, >.£oviaxov Pd. 14.
cum Suid. s. dxpoxapi^eaS-ai. 5. y\(^{zi Suid. xaTaXap£~v Vb. 15. xX(ovt£? La. 16. xX£a-
1. 1. — om. idem. — v£[Jlim Vb, v£|jiici)v pdcxto Va. 18. £tvai xal xop. La. — ludypa'^
Pa Ag, v£p.£io)v Pcd. 6. 8u68£xa edd. inde Studniczka Vermutungen z. gr. Kunstgesch.
a B cum codd., 8uc!)8£xa rell. edd., cf. V p. 44 f,, 2u(it8pav codd. edd., auctv 8 pav Ag
24,3. 9« (jlyi
8’ auTol B, [jlti 8’ a^Tol Pc, p,Y| La. 21. T7]? 9 £i 8 Pa. 22. ovou edd., otzod
.
a^Tol cett. edd. codd. — a^Tog Vb M, oi codd., in Pa corr. in otou. 23. iap.i 8 ci)v Pd.
462 HAJAKQN B.
exacpY] ^£ 6;u6 toO xoivoQ twv 'A)^ai6)v, xat oi xai. toO Piod (JUV£7C£(7£v £V5
TO^ TY]V Eixova TEX[XaLpO[J-£VOV YjXlXlOC (7L»[J-|3aX£(78'ai BeI p.£ TOV TUoXeP-OV
evB‘a 6 XeiXwv etuecjev, ^xoi zq XaipwvEiav ^AycaoX^ 'uoXc, xaatv 6p.oo c^pa-
p.01 xai MaxE^ovcov svavTia ayo)vi(ja(76‘ai TEpi Aap.iav cpaivETat t^v ev 0 £(j(jaXta.
8 5. ’E(p£‘^^c 'C‘00 XeiX(i)voc [Boo] avaxEivTai’ tw [xev MoXtuiwv ectiv
ETEpOV, OTtO [XY]BeV EdTlV £7Uiypa[JL[JLa, [XVY)[X0V£U0'JTlV d)^ ' ApKTTOTsXv]^ S(7TIV 6
1. 'Epeaiov Wilamowitz Herm. XI 294, (sic) fitx- Va, jzUmw o; 7raTp£uc wv Xaoc t^x-
’E 9 £ai.ov ecld. codd. 2. (ijjLUVira Va Pd, M Ped Ag Lb (xiXwv M Lb, 7raT£uc M, (bv
diJLUvTwv La. 3. yeiXwv Pc, XiXcovi cett. Lb), Porson. coni XiXwv XiXwvoc IlaTp£u?'
codd. edd. ante SW, cf. v. 1. lin. 10.14, et ov 6 loLoq ’Ax., recepp. B et SW omisso 6,
VII 6,5. III 16,4. — 8 ti pro 8e Ag. — secuti sunt D Sch cum SW XaXwv X£(X(ovoc
Ttairpi Vab. — ’0Xu[j.7Uxal edd inde a B scribentes, XiXwv wv IIaTp£u?’ a^T(ip viv
Pacd AgLab, ’0Xup.7aaxai rell. edd. Vab M. Xao? ’Ax Jacobs. 11, £iv£y.£v Vab M. 12.
4. £v om. Va. — v£jJLio)v PaM Vab La, N£- ToaouTw AXKF codd., toutw Vb, Toaouvov
|jL£(ov S Ag Pd, N£[J.£iwv cett. edd. Pc Lb. coni. K, recepp. S B D, xoaouto e coni. Sylb.
5. Tou om. Va. — auv£ti£a£v 7ioX. VaLa, cett. edd. 13. aup.(3aXA£aQ'ai AgVb, ouijl-
ouv£ 7;£a£ TToX. edd. ante C M Pacd Ag Lb, PaX£(jQ'ai La Pa. — 14, XtXwv edd. ante
£v 7ioX. coni. F, recepp. cett. 6. to £v SW Va M, X£iXwv cett. edd. codd. —
’0X. om. La. 8. piouva) udXai Lb Va M Ag aTpaT£U£aO'ai La. 15. ^ om. codd. — t£
Pc, in Pd piouvoTxaXa esse videtur, p.ouvW(; sup. lin. addit, in Pa. — t6X[jlt)v Pa. 16.
TidAT); La, p.ouvo::dtXai Vn, [ji.ouvo? TcdXr) A p.01 om. AXK cum Vb Pa. — Ac£[juav Vab
X K F Vb Pa (hic p.ouvo?), [JLOUVOTcdXrj? Ca- Lb Pacd Vn M edd. (hoc loco etiam F C,
merar., probante Sylb. recepp. cett. edd. qui I 1,3 Aap,iav scribunt) praeter S B
— oXufJiTtia Pc. 9. rp£Tc codd., irp£i; A. SW Sch, qui cum La exhibent Aa|JLiav, cf.
— aiYiaXw Camerar. 10. XiXwv. o? t:airp£uc I 1,3; Sch VII 6,5 Aap.iav scribit. — d>£aaa-
?)v ' autap >.ao? ax. La Vb Pa (xeiXwv Pa La, Xiav La. 17. xei^wvo? codd. praeter Va
c<; La) A X, probat Kays. Rh. M. N. F. M, qui habenL — 8uo est in Vb Pa
V 360, a'axap 6 tacite K, ut voluit Sylb., edd., om. cett. codd., incl. Sch, cf. V 1,1.
secuntur FC S. o? TzkcLxaizbq tov Xao; IX 21,1. — p,oX7i:iw Vb, pioXTtiwvi Lb. 18. to
VI 4,5—11. 463
(xvi^^Yjxsv avYjp ocTs xapa 'AvTiTudcTpo) xai Tupoxspov idj^UdocvTa Tuapa 'A>.£^av-
Aax£Bat[xovCouc ava 6'£vi:a 5 £Upi(7 xov. ’Ap)(^tBa[xou Bk a7^>.a)v x£ xai xy]? x£>.£'j-
ioB^ 7 6 . <; £(7xiv d[;.apxa)v xdcpotj. xauxa pL£v B“^ xai Iv xoT^ SxapxiaxixoT? X 6- 10
6tu6 (7xa(7 i(oxc5 v sx KvcoctoD xai £<; "Ip.£pav dcpix6p.£voc TuoXixsiai; xs exu^s
om. La. — cpriaiv eraYpa[Ji.[J.a om. Va. dp|j.a A, £7 t:'i. xo 6tpp.a cett. edd. codd. — Tza-
— dvTiTcdcTpou La. 3. 6 e| Vb Pa edd. La. 15. „auxy vswxdxY] ' IzItzzi x 6 ovop.a
ante SW, om. o cett. edd. codd., Vb x?jc ttoIeo)? Oi1ot7toi.“ Palmer. MS., <I>i-
£v xp6a8i La. — ocaou Pd. 4. 6 aiol. dpuvxo? La. 17. yiXdvapo? MVbLb, cpi-
MVbLb. 5. diY^<7i8apou Vb. — (3aaiX£Ui; Idvwpo? La. 18. £V om. Va ante ’01. 19.
PaadEw? habent edd. ante B, post toutou (e sup. ai) Vb. 20. elvat, xai xv., xai exp.
SW, nulla distinctio est in cett. edd. 7. et in m. leY£xai, Pa. — Kvwaio<; et Kvwaou
aXlw Ag. 8. £V£xa D Sch. — avSpiavxac SW D Sch, geminato sibilante cett. edd.
cett. — CtvIaxEilav Ag Pd, hziaxzO.ay Pa. £x Kv. B SW D Sch Pacd Ag Lab, utco Kv.
— Iv (t^) papPdcptov scripsi, Iv [3apPdpw A X K M Vb, U 7T 0 vel in sx vel in diTio mu-
codd. edd. 9. — Paailsijwv tandum esse vidit Sylb., hoc recepp. F C,
M Va. — £v a%. Pd. 11. Eudvb-ri Va Ag. Smin. auctore Pors. oiTro, Smai. utto uncis
xai TZoXkoC £L>p£TO uXkcC £? Utp^T^V. £[Jl£XX£V OUV, 0)? TO £1x6^, 'I[J.£paT0C SV
2'?)p.a? o3t6? £(7 tlv 6 [j.£YI(7 to? IIoL>>.!jBa[jLa? Ntxiou. 2. i;x6T0U(7a Be y] toO
IloL>>vuBap.avTOc Tuairpi^ o5x coxeTto eti scp’ Yipiwv' 'AXsJavBpo? yap i:y)v
E7UL Tai? EXaTOV, Y]V Aap.(OV 0oupto? EVlXa t6 BsUTSpOV, TaUTY)? STEl BsUTEptO
a58'i? 6tu6 aG-B‘EV£ia? I^eXituov xai o5toi ty)v tuoXiv, ote xai toT? 7ua<7iv *'E)^)^y](71
4 3. IlayxpaTioy [xsv By] xai aXXoi? Y^Br] ysyovaaiv ETuicpavsT? vTxai’ IToulu-
at non fecit, om. Am., TioXnreiac t £tux.£ xoi aaiwv Vb Ag La Pd. 9. zq t6 9>. toutou? te
TT. M. Haupt Herm. IV 30, tz. te trap’ om. M. — auv£>.£Yp.£vouc Vb, auvEilEiyiJLEvouc
exavoic )iai rc. Kays. Jb. f. Ph. 1854, 482 et La — acpiai xai exx>.. edd. ante SW codd.
Z. f. A. 1848, 1095 sq. coniecerat tz. te etu- (cpy)civ Vb), om. xai e coni. SW D Sch xai
X.EV exeTvoc xai tz. 2. CcyopEu^aEaO-ai Va M. e V ortum esse putantes. 10 . xaTYjxovTiaEv
3. AuaiTtTOu edd. Va, cett. codd. adaiTitcou edd. ante S, xaTY]x 6 vTYia£v M Pd Va, xaTY]x6v-
(aiaiTttcou Pc), 4. 7tXt)v i^pwwv twv xaX. TiaE cett. edd. Pc Ag Lab. — rc£\xoi(; TaXgLb.
cod. Phral. — xaXou|j.£V(Ov iqpwwv om. 11. fiiTOSovTO La. 12. Richards Class. Rev.
Va. 5. £i om. Lb. — ei 86 ti 3iXXo La — XIV 448 aut (5)$ vel &ozz ante [j.iaQ'OV aut
Sch, quorum uterque VII 27,6 a gemmat, edd. ante C (cppaxaiai8ou Va, cpaaixat8ou Vb),
codd., SxoTOuaaa Smin., UxOTOuaaa cett. <DpaaixX£i8ou suadentibus Sylb. etF edd. cett.,
edd., cf. Cobet Philostr. tc. yuav. p. 71, qui cf. VIII 27,8. — 8 £UT£pa 8s 6Xup.iua8i edd.
IlxoTOuaa scribendum censet, Burs. Geogr. I Vab Pa, R in corr., 8 i)? 8 e ev oXu[jL7i:idt8£c cett.
70 n. 4 ; accentum discriminis causa retrac- codd. (in M i sup h, 8 us 8 £Lb Vn, 81 ? 8 sPd Fa,
tum esse, ut in ’AQ'r]vaio?, docet Sylb. 7, 8 uai 8 £La). 14. IjvMLabPd. 15. te om.VaFa
(hbzixo J .b. 8 . xaTE^a^E La Pd Ag. — ev AgPd. — EtJiEivEPa, £V£p.£MVa. — axoTOuaai-
inser. Smin. B SW D Sch, om. cett. edd. wv Vb AgLaPd, geminant a Pc Va M Lb. 16.
codd. — axoTOuaaaiwv Pac Va M Lb, axotou- oStoi 8e ttjv Ag. — oOtoc La. 18. 7toXu8dc[i.avTV
VI 4,11-5,7. 465
S(7TIV. Y) OpStVY] TTY]? 0pdcXY]^, Y] Iv^OV' NsG^TOU 7TOi:a[J.OL> TOQ pSOVTO^ Bl(X
vavTO. o6toi %oXk(kniQ ol X£Ovx£^ xat Ic, ty]v 7U£pt tov ’'OXup.7uov TuT^avwvtai 5
6)<(0pav TOUTOU ^£ TOD opou^ Y) [J.£V £^ MaX£BoVl«V 7uX£Up«, Y) B'£ £7Ut ©£(7(7«-
£? ay£>.Y]V £(7£X8'(i)V (3oWV, TOV [X£yi(7TOV X«l aypl(OT«TOV T«UpOV >.«p(5)V toQ
ETEpOO TWV 07UI(78'£V TToBwV T«? X«T£t)(£V «Xp«^, X«t 7UY]Bo)VT« X«t
£7U£ty6[X£VOV OOX (XVtEl, TUptV y£ By] 6 T«up0? d(j>£ 7UOTE X«t «X«V «(pix6[J.£VO?
y«p T^ ETEpa TWV X^lp^V d7Ul(78'£ TOt> «p|J.«TO?, 6[XOU X«t TOU^ ITTUOO^ 7UE"
BTq(7«^ x«i TOV Yjvioxov eT)(£. Aapsto? Bs 'ApTaJsp^oo tu«T? voQ^o^, 6? 6[xou 7
«Vt’ EXEIVOO TY]V (XpX'^V, OOtO^ («<; eP«(7lX£ 0(7£V 6 A«p£to^, £7UOvS*«V£TO y«p
20TOO IIooXoB«[i«vto^ toc spya, 7ue[jl7U(*)v «yysT^oo^ 6 xk7)^vou[jl£vo^ B6)p« «vs-
7U£t(7£V «UTOV £^ 200(7« TE X«l d([>tV a(plX£(70‘«l TY]V «6 tOU. £vS'« By] X«T«
7UpOxXY](7tV n£p(76)V «vBp«? TWV X«X00[JL£VC()V (x8'«VaTWV «plO^p-OV TpEl?, «Q^pO-
8e dcXXoTa Va. 1, opeiT) La. — tov pro 8e cod. Phral,, in PadM est 18. £t)(^£v.
3. TCOT La. — eXup.T(^vaviri La. 4. XeyovTe? Il£pawv xai Miq8(ov. — ^laoyaiov codd.
Ag. 6. TTYjviov Ag. 7. [xeyav codd. edd. (iady£ 0 v La) A X K F S, 21oy8iavdv C Palm.
ante S. 8. e^axeuaapLEvoi; Vb. — ante Tipo? Exerc. p, 401, „a Ctesia is quem ’laoyaiov
exciderit 9. post oxi scripsi oSto), Pausanias vocat dicitur Secundianus, a Dio-
quod post KpaT^aai inserere vult S. 10. doro Ogdianus. Forte aliter scripserat Pau-
{tJ^eXaTtevo codd. edd. ante S (uTreXsiTriro sanias Hoy8aTov, i scilicet repetito a 8Tqp.(>)i
Vb), {)7C£Xi7t:£to cod. Phral., voluit Sylb., pro 8^|.i.(j)“. Palm. MS,, Zoy8aTov Wessel.
rec. cett. edd. 11. £ti£Xd>(bv cod. Phral. ad Diod. Sic, XII 71, 26y8iov B et edd.
— vaupov om. AXKFC Vab M Lb,
Smai. seqq. — xa-trattaXaiaa? Va, xaraTiaicrai; M.
habent Suid. s. rioXu8dcp.a? Am. Pacd Ag 20. 7ioXu8a[jiavTO? Va Pd. — xal uTtioyvoO-
La edd. cett. 12. y.ziyz'^ M. 14. tcoXu- p.£V0? S, U7U(7X_V0U[Jl£V0U<; vult c, £7Uay_V0Up.£V0S
8ap.avu Pc. 15. otou 8ti Va. 16. 07ua9’£ Vb, ^yy£Xo)v(o'j(;sup. o>v)u7TTia)(_voup.£vo? 85pai;
B SW Sch Pac Lab, 67uaS>£v cett. edd. Pd Ag, 21. auvou volente S scribunt edd. seqq.,
VabM cod. Phral. 17. £lx£ xat Aap£~o<; a^TOu rell. 22. dpi^[Jitov Ag La. 23. p.ovop.a-
466 HAIAKQN B.
xal 6 t6 ty]^ aoToO pcip.Y)? epieXXev d::oXeT(70'at xai oOtoc. e^ (Jxi^Xaiov ydp
ot Te dXXot Twv <7'jp.7U0Tcliv xai 6 lIoa)^’jBd[xa^ e(T9]X9ev ojpa D‘epou?, xai 5
xaTeppY]YV’JTO, xai B9jXa y]v a^jTixa ep.TeoreT(TO‘ai xai /^povov oux em tuoXljv
Te ex TY]^ ’ApxdB(.)v xai ’Attix6c 6 TpiTO? eTTYjXev dO'>.YjTY]?. tov [xev By]
AaiBaXo;, KaX).ia Be ’
A&r,vai(ij xa^pipaTia^TTY, tov dvBpidvTa dvY;p 'AO-YjvaTo?
Bio;, oixou Be toQ AiaYopiBaiv O^jY^Tpo; ykp AiaYopou xaT; ry, ev Be dvBpd<7i20
xuYp-Yjf; ecryev *OX’jp.xixY)v vix^v. toutou [j.&v Bt, y) elxtov NauxuBou^ e^JTtv
cari post p,£v putant. 1. av5pia'>-o; La habet dXxou; Ped M Lb Vn, AidXxouc L, Aia/aouc
in marg. — post avSpidvTO? exciderit £::£ip- cett. — xa~8a; om. Va, xaT8a Pa. —
yajjjiEva trou, cf. I 24,7. II 1,8. 9. 3,1. xpaTT,oa; M Va 15. vapxi8av Va. — 8a-
27.2. 29,7, lacunam indicavi. 2. £[j.£XX£v [j.apr,TOu La. — Pa, <l)iyaA£ia; D.
TO 6x0 M. — 6x’ Pd. — 6x6 Ofjur.pw, ou l(i. xaX/.£a Pa. — d9'T)va(o>v codd. praeter
sup. (,), Ag, £ijL £v ITO 6cp’ 6 {a. (sic, lacu- Pa, in quo est d^r,vauo. — xayxpaxiaoTTjv
na) Lb. 3. xouXufirfjiavTa M, xoXuSdiJLav- Ag, unde S'A’’ coniciunt: KaXXiav 86 'k^r\-
xa Va cod. Phral. 5. £la^X6>£v Vb. U. vaTov xayxpaTiaaTTjv dv8pa dvrjp ’AS‘rjVaTo^
— xpaxo|j.£v(ov idem. 9. xapsjxi Va M, edd. codd. — jji6v p6v 8 t) eixwv Va. — vau-
VI 5, 7-6, 5. 467
£y£V£To B'£ auirw xal N£[X£io)v Iv t£ %oc,ig\ xal ay£V£ioYv £T£pa vixy]. Ilapa-
67T£Xi7:£TO B'£ xat Ic, tou? £7U£lTa CpiXoTl[J.iaV, Tc5v VLXY)(7aVT(0V ’0Xu[X7Uia(7t. T(X
’
io6v6p.aTa avaypa^j»a? Iv tw yu[xvao-i(p tw £v 0 Xu[X ria.
7
ou [J.E £?x6? uTEpPatvEiv T(X £? Toc? vixa? auTw xal Ta £? Bojav 67uap)(0VTa
T^v ocXXy]v. y£vo? p£v By] 6 EuB^uixo? Ix to5v Iv ’lTaXia Aoxpwv, oi
B‘au[xa. ol p.sv yap TSTTiyE? ol evto? ty]? AoxplBo? aypi tou Kaixlvou
xaTa Ta auTa toT? aXXoi? tetti^iv aBoucrt,' BiapavTwv Bs tov KaixTvov
ouBs[xlav £Ti ol Iv T^ 'PYjylvrj TSTTiyE? acptacTi. ty]v (p(ov'^v. Toutou [xsv B^ 5
20 7uaTBa Eivat XsyETai, tov EuO^up-ov' avEXopivco Bs ol Tuuyp-Yj? Iv 'OXupima
vlxY]v TETapTY) 7upo? Tat? £pBo[XTqxovTa 6Xu[X7ULaBt. ou xaTa Ta auTa I? ty]v
margine rraXaiaTT)?, in altero rrXaa-rric scrip- Va. 12. xdt; om. Va. 13. 8r) om. Va.
tum. 5 . 8ap.o|£vC8a M Va, 8ap.o|£vi8ac La. 14. ?£<pupq) M Va Lb Pa. — xd axpa Va.
G. Aaairpai:i8ou A X K, Xaairpaxl8ou Pd, — 'KOLxpoq o 5 T0U1T0U om. Vb. 15. xal
AaairpaTl8a cett. edd. codd. (xaAaaTpaTt8a xlvou La. 18. xaTa aura Pd Lb. — 8l
Vb). An KaXXt.aTrpaTl8a.^ SW. — dcvcXou- Twv xaixlvcov Pc, xaixtvov Pa Lb, KaixTvov
|X£vou Pd. 7 . pro ^Y£V£ltov C coni. 'lad-jjiiwv. scripsi cum La Pd Fa Sch, qui confert Ael.
— IIapa(36 ).avi:i coni. K. 8. Aaai:paTl8ou V. h. VIII, 18 Thuc,
. III. 103 , KaixiVY)v cett.
AXK Pac Ag Lb, XaaTpi8a Va, AaairpaTi8a edd, Vab M. — 19. oi om. Va. — tq Iv
cett, edd. Vb La M R (in hoc supra lin. ou). Ag. — (icpiaai La, — ttjv om. Pors., uncis
— TraTTjp (in marg. rrairpl) MR. 9. urrsXsiTO notat Smai. D. 20. 8l 6 Va. 21. Iutiv
C Smai., 6 tu£).OT£to D Sch, \)v:zlziT:zxo cett. Iruiouaav La. 22. 5'aaaio? M Va, 23. S>£-
edd. codd. — (piXoTip-iav e coni, F recepp. ^cov B Sch, iQ^Ilcov cett. edd. codd. —
SWDSch, (piXoTijjLia? C Smai., cpi).0Ti[JLla codd. TCUYpi'^ Lb M Va Pcd, TruYp.^? (sic) La, rruYiJiTj^
•edd. cett, — vixrjaavTa Pd, 10. (5:vaYpa(jjai Pa Vb. — 6TOp£pdl£T0 Pa C, rec. SW D
Pausanias II. 30
468 haiakqn b.
sBuvi^S^ri TOV XGTIVGV, (XTs TUpGxaTspya^jQ-ei? ttj [J.a/T| (tt,) ::pGc tgv EgB‘U[j.gv.
£V£xa xaTaBtxa^Goaiv auTGv EXTTcrai xa\ iBia tco EgS'G[xo) ypr,iiaTa. Ixty,
£;£Tt(J£V 6 0£ay£VY|^, xal aiJ,£l|jGp.£VGC a-JTGV GGX I(7 TjXQ-£V £t:i 'Tfy 7:’jyp//;V
xai £T^ £X£ivYj; T£ atjTYj^ xai £7ut TY^;; ^xt’ lx£iVY,v G}.G[j.7:iaBG^ TGV lz\ ::tjy[J-^
tj.£v B'?] £v ggB£vI ^Gyo) ChEjjxvGv aGTGG T*r,v aT(oX£iav a;:GT}xGVTa Gi/£<TO'ai,
XTElVGVTa T£ 6|J,GUo; TGGC £V T7] T£[JL£Crf, Xal iTE^Ep/GpXVGV £7:1 Z^GOL^ Yj^.lXiaV,
9 7:apQ'£V(i)v tYjV xa/AiGTY.v. zoXc [jlev By, Ta gtg tgg O-egg 7:pGTT£Tay[j.£va
Sch, utcepePocaXeto cett. edtl. codd., in Lb infra C codd, invitis, f,pto scripsi cum B,
ambig. 1. ou [jltjv EuS-uijlov oni. Lb M "Hpro cett. — ovxw M Vab Ag La Pcd S\V,
\’’n. — o’j8e om. Va. 2. inserui, cf. 0 'jxw; Pa Lb rell. edd. 14. T£[JL£axav Vb
D praef. XVIII, — xov om. La, Palm. MS. M Lb edd. ante Smin., TEiJiE^jav rell. edd,
Tpo: delendum censet. 4. codd. Pacd Ag La, non sibi constat Va. 15. Herw.
praeter Pa, in quo est ^r,[jLiav. — XapETv excidisse putat nautae nomen "Hpto. — svia
pXdipY;;, Xa^ETv expunct., Pa. — e; xcv euI>. X(ov auxwv La, 17. «ToXEiav M Vb. —
Pa. — 0 pro ou M Va. — £Tr,pEia xi: e/.eT- : «TOTXEuaavxa Pa. 18. ouSEva om. Ag. —
vov Pcd Ag Lb M, STZT.pEia x9] e: ex. edd. I
ftTOxxEivavxd Pc. 19. OfJiOLto? post Tiaaav
Pa Vab. (>, Exxiaai edd. ante B, sxxTcrai I
collocandum censeo, ''f. 1 23,6. 26,4. 6.
edd. rell. — i5ia Vb Lb. 7. oX. Tcpoc etiI 27,8. 28.10. 30,1. 33,6. 42,5. II 2,2. 16,1.
—
I
^£, acpixsTO yap S(; Tsp-saav, xat 7uo)(; T*/]vixauTa t6 s8'0? stuoisTto
vaov xai ty]v :uap8'£Vov £(j£>.0’wv B'£a<ja(jB'ai. (b^ Be eTBe, xa piEV TupwTa
EuO^up-cp xai av 0'pw 7uoi(; to^ svTau8'a £X£u8'£pia tou Xoituou acpidiv aiuo
10 TOU Baip.ovo^. fjxoucra Bs xai toiovBe eti tov Eu9'up.ov, o)i; yrjpMg te
ETui p.axpoTaTov acpixoiTO, xai tb<; a7uo9'av£Tv sxcpuywv xud'i<; sTEpov Tiva
avBpo? 7]xou(7 a 7u'X£U(7 avTO^ xaTa sp^Tuoptav. 4. toBe p-sv v]xou(Ta, ypacp^ 11
i5i;u(3api^ xai Kdlx^p6<; te TuoTap-o^ xai Auxa tuy]ytq, Tupo? Bs Yjpwov te xai
Bs ap.7Ui(7 )^£TO Bsppia scr9'Y]Ta* eti0'£TO Be xai ovop-a Auxav Ta etui t^ ypacp^
1 . SayiJLa M Va. — (^tto toutou tou 8 . F Smin. ypacpr) 8s T 0 i(i 8 £ M Vab, ypacp*^ 8e toiS8£
M Va, TOUTOU om. cett., Am, octio toutou de- cett., ypacp9) 8e T 0 idt 8 £ Lb Vn Sch, cum ver-
hinc vertit, tou 8 ai|jL 0 V 0 (; non expressit. — bum ol 8 a accusativum postulet, at cf. II
T§Llla BSW Sch, TOcXla D VaLabPcd, Ta alia 5,3. VI 18,2. 15. zalaupoc t£ Pcd Ag La,
rell. edd. codd. 2. yo^p §£, yo^P expunct., zala[3p6(; t£ Vab Pa, xalau.Spo? t£ Lb. —
M, — T£[jL£aaav Pc. 3. tov tc. M. — xai t£ sup. lin. Pa. — xaluxa Trriyri edd. ante
post acpCai om. Va. — £ 7T£ 9'U|jLriaav La. 4. B codd. praeter Pd Ag, zai Kalijxa Cor.,
ol 8 £ Vb Ag. 5. y.aX ante zq om. Vb. 6. xai Auxa TCT^yri Pd Ag edd. cett. ^po? —
^v£a>i£uaff|jL£voc Vb. 7. 8e 8t) Ag. 8. post om. Pd Ag. —
'"Hpa t£ codd. Am. A X K
Tiptoc virgulam, post S'dilaaaav distinctionem F Smin. B, rjpwov t£ cett. edd., IwpaTO vo-
maiorem habent edd. ante B, B £^£lauv£T 0 luit Kays. Mus. Rh. V (1847) p. 359, coni,
ripco? in parenthesi ponit. — t£ ante xai Auxa mqyr] xopa IwpaTO xai Ttp-E-
xaTa 8 . incl. S. 9. toTt om. Pa, addit aa yuvT) iq ttoIic- 16. a 9 iaiv o 8 aijj.o)v
in marg. — pro a 9 iaiv Am. cpaaiv legisse Sch MS., a 9 iui xai 8 . codd. edd. 17. y_p 6
-
videtur. 10 . toi6v8£ ti Pors. B D, „non av TE D, cf. praef. XXV, tacite rec. Sch,
male“ SW, toi6v8£ £ti cett. edd. codd. 11 . Xpoav 8e cett. edd. codd. — Iq om. Va.
p.a>tp 6 T£pov Va, p. corr. vulg. — pro £T£pov 18. (^piTCExeio VbLabPd, ^ttexsto VaM,
Tiva Abresch Thuc. p. 548 coni. 8£ijT£pov. (5t[ji^£ax£vo Pac, — lu[3avTa sui s. lu[3av
12 . 8tllov suspectum fuit K, tamquam va- Toi £t:i codd., AupavTa etti A X K F C, Au-
riam lectionem vocis £T£pov uncis notant PavTa TOi im S (oi ante ovop.a inserere vult),
FSBSWDSch, delet C, cf. Bkk. Anecd. ’Alu(3avTa e Suida voluit K probante S, sic
379. Piat. Crat. 438 D. Dem. 15,27. Galen. vel "AliPavTa C, corr. B Auxav toi etci, re-
vol. III p. 138. IX 258. — U om. La. cepp. SW D Sch. 19. tocjouto B Vb Pc Lb,
TwaidL B‘£a(Tap,Evo? Bs xai to:>to'j? et:! twv 'PoBiwv a6‘7.TjTO)v acpij-f) Ta?
Etxova?, Atayopav xai t6 exeivou oi B'e (Juve/ei^ te aXX-/j7,oi? xai sv
2xpdCTlGV. GGTGl [XEV aB£7.<pGl TE £l<7l Xai AiayOpGG TOiBe^, ETl Bs a’JTGT^
TuaTBs; te vjTXTjTav xai £<7 /gv "()7.’jij-Tixa; vixac, h ij.ev avBpacriv Et/Atj;
Tuaidiv, Gv '?i
{J-^/jTTjp avBpG; £::iO'£p,£r/) Y’jij,va<7TGG Gyr^ij.a eti twv ’07.’j[x::iojv
TYj; [J.'/]TpG; TGv TaTEpa ETTYjXE. AiayGpav Be xai Gp.GG tgT; TaiTiv 'Axou-
'E7.7 .YjV(ov avL^sai xai £’jBai[j,Gva eti tgT; TaiTi xa7.G’j[j.£VGv. ysvGC Bs g
Aiayopa; tg e? ap/;7,; Meg’(7 t,vig; TpG; yjvaixiov t^v, xai octg Tyc ’Api<7TG[J.£- 20
Toiai Vn), legit Am., Iv Taial scripsi, coni. pa; edd. Pa Vb. — Il£'.at8wpoc AXK
Sch praef., cf. V, 2,4. 11,3. VI, 1,3. 2,6. FS M Vab Ag R, hic ad marg. a/A. IIe'.-
3,11. 4,9. 10. 6,1. 2. 3. 7,1. 2. 8. 8,1. 4. aipo8o?, ri£'.a(po8o; habent Pacd La edd.
6. 9,1. 12,6. 13,6. 7. 8. 14,2. 3. 5. 11. cett. praeter D, qui scribit Il£ia''ppo8o^, TTs'.-
l.b,8. 10. 16,1. 4. 5. 6. 8. 17,2. 3. 4. 7 jiPj56b'io; Schol. ad Pind.- 01. 7 init., cf. v.
passim, alia ratio est 14,3, ubi v. comm, 1. ad V 6,5. Paullo post Ag R Lb Vn IIe'.-
3. a 9 i?£'. Vb. (l. o).’jp."!.a3'.v S Vb M Pc. ai8opo^, marg. R Tl£i!jipo8o?. 15. T,yaY£v
7. 81 £t\ aXk codd. praeter La, 8’ S\V D Sch cl. V 6,5, voluit iam Sylb., r,axr,-
£Ti coni. K, recepp. F S B, 8e £ti La 7£v edd. codd. 16. £STt,5£v Pd. 18.
cett. edd. 8, x.ai ante Aiay. om. Va nec t^aXXoijLEvov 7£ bis ponit Va. 21. y£y6v£'.
legisse videtur Am. 0. 6 in Pa sup. lin. B SW Sch codd. praeter La, £y£yov£i cett.
— vixr,v om. Ag Pd. 10. xa/a/X?;; Pa. — edd. La. — Tap£^; edd. ante B codd., t. i -
6 ins. ante 0£ox. edd. ante S, abest p£c Twv (tocc) cX. Por.=., Taps; oaai coni. S,
a cett. edd. codd. 11. Aiayspov edd. Tap£; r; B e coni., recepp. cett. 22. Nsijleuov
VI 7,1-7. 471
£ pyov ouBev oc)(api £pya^ovTat, xapov dcpiat noXXd t£ xai auv tw Bixato) Bpaaai.
xai Kovwva Itu" auTw (JTpaTYjyov, 'PoBicov Bl tov By][xov 7C£L(78'£VTa 6 tu6 too
edd. (praeter Smin.) Vab, N£(j.(wv Pac Lab edd. ante BMPaVab, xoaouxo cett. edd.
M, Nepiewv Smin. Ag Pd. — [jaag ex (x Pcd Lab Vn. — Iv «dy^l-iaxi aix-
ambig.) xd? exxo? Va. 1. Iv^oixo AXKF [jialwxou Vb, aixpi-alwxwv Va. 10. p.exa-
codd., XeyeTai (vel eXlyexo) voluit Sylb., uiTuxeiv La. — dTrelb-aaiv d 9 idc7 iv Va. 11.
scribunt edd. cett. — oOxoc xe Xeyoixo 8e xy om. Va. 12. dx9'(8i 8i dvSpwxiwvi,
xai d)i; 7rud>ia 6 TueiaiStopo? Va, li'{QiT:Q 0 sup. w priore, Vb. 14. xoviov MVa.
7iu 9'ia deleta. — dxovem M Vab Lb. 2. 6 — 'P 081 WV 8e D Sch cum Lab, 'P. xe cett.
TuoaeipoSo? Vb, TueiaipoSo? ubique La, nziai- codd. edd. 15. xovovoij Ag. — p.exa-
S'Oupioic Vab Pa. 4. 8t) dTcdvxwv bis habet D Sch, coni. Kays. p. 1096, exxou codd.
Va, 8 ti TTdcvxwv Vb. 5. xd om. MVa. 6. edd. reir. 18. adxov Aaxe 8 aip.ov(o)v
{(Ko ante xpi^pwv inseri iussit K probante om. Va. 21. a’ma? Kays. (s. iq xrjv lariv
Valcken., inseruerunt C Smai. SW Sch, Kays. aixiav) 1. 1-, exi codd. edd., cf. IV 8 8 , ,
1096 xpviQpeaiv, sed genitivus recte se habet, D praef. XXIV expellit exi; xo 8 ai[ji 6 -
cf. Luc. Charid. 9 (p. 623). Phryn. in Bkk. viov vel S>eo? post Aaxe 8 . excidisse suspi-
Anecd. p. 25,27. — dllobc M. — Tuapd catur Frazer; |j,ri
inserui. — xai ante xoOc
dS-Tjvaioi? Va. 9, p.£ya Va. — xo^ouxov om. Ag. 22. dpyivvodaaii; Lab Pcd, dpyevvou-'
472 HAIAKQN B.
vezou xai Bsavi-ov st:! Tzuiho)^ avaYop£’jO'Y,vai tov p.£v Ivocty] ‘TTpOf;
Toi; uloT; rvaO'wv ts AiTaieu; ty,; Maiva^.scov yo)^u^ xai AdxTvo; stttjXsv
’HX eTo;‘ xpaTY^cai Bs 'OX-jp^Tiaci tjyH-'?! ^oiBa; UTY^p^s xai to’jtoi;, Eva - io
Be sx ^ToixipYjXoG Apop.sd; ovoij-a, xai By) xai spyov tooto izi Bo>i/o) ::ap-
s(TyYj[j.svo;, B’jo p.sv st/sv sv ’()}v'jij.7:{a vlxac, TOTajTa; Bs a7Aac 1 I’j8oT xai
’1 Nsixsa
(j8'[xIcov ts Tps~; xai sv t:svts. >.sy^“^'- oj; xai xpsa; stS-Isiv 15
s7:tvo*rj(Tsts ' tsco; Bs toi; a8‘)vYjTaT; TiTia T’jpdv sx tojv Ta^.apcov sTvai. tcjtoo
[JLSV By] lluO-aYOpa; ty^v s?x6va, ty^v Bs sips^Y^; Ta’jT*f,, ::svTa8>Xov 'ED.sTov
Bs xai I1g6'Gi TG’j; (s(7)s).8'GVTa; tcov avBpwv, tgg p.'sv tgv zoir^GU'^zu ty,v sixGva
aai; Ag. — aTparTjaavtra; La. 1. xoaovxov p£Y- Va. — paYap£(oj M. 13. xai ante hr\
M Vab Pa, tocooto rell. 3. d).Ki.v£T:^ et in- om. Va. — Tap£OY 0 P-£vc; La, 7:ap£(Jxr,p£vo;
—
|
Vb Lab, 5. £y,paxr,o£v scripsi, £7:£y.pdlTT,o£v 81 om. Pad M Va Lb, 8’ Ag Pc, tov 8e Sylb.
j
VI 70, recepp. edd. inde a C (hic tamen Luc. Hermot. 39, in La £daYopi8ai corr. ex
'OXupTudai, ut habet Va) Am., 'OXupradSi £^avopi8ai. 23. Nepea edd. ante B, N£p£t«)v
rell. — dTC7jp;£ Va. 11. ot’ Ag Lab Pacd, Smin., v£pio)v M Vab Lb Pa, Nepaoav cett.
0 T£ edd. Vab M. 12. auTO 9 r,oi Pd. — to edd. Ped La. — vixr.v M Vab, in Vb v ex-
VI 7, 7-8, 4. 473
|jLSvo? Bs "EXXavoBixYj? sypa^s xat o5to^ toc 6v6p.aTa sv ""OXuixTria twv vsvi-
XYjXOTWV.
Bs 6vo[j,a, ou p-oi 7U(7Ta ^v, Tuspoc ys TYj<g Iv ’0>.u|xma vixy]^, ozogcc aXXa
•SavBpwv a);a^6vcov IdTtv £ipY][xsva, w? sj avd'po)7rou [i£T-a[3aXoi t6 tXboc, e?
y£Von:o au8-i(; avQ^pco^o^. ou [X'^v ouBe 6tu6 twv ’ApxaBcov 'kiyzGb^od p.oi toUto
£ cpatv£TO £^ auTOv* £>.£y£TO yap av xai 6:u6 toU £7uiypa[X[xaT0? tou £v ’0Xu[jl-
£(70 p.£VY)V 01 Bp6[XOU VIXY)V £V ’0Xup,7Uia 7Uap(X TOU p-aVT£lOU TOU ev AlpUY) Tpo-
Be 6[iw^ auTov eti ty]^ iGy^uoQ, to^ov [xsya etci exoc^ty)^ TEivovTa t^^ Y][xspa^‘
punct. 1. Twv sup. lin. Pa. 3. Tiapaaiwv TTapdaio? y£V£(xv, Tcapdaio? etiam Lab Vn
AgPd. 4. ScXXa om. La, aUtov MVa, 5. Pcd Ag, in R alterum p supra lin., TTap-
dvSpwv Cor. Kays. p, 1097, at cf. I 2, pdaioc Pa. 12. xoaouxov Pa. —
2 xd ©spiaxoxXsouc otxo8o[JLY)9'£VTa. — diJi.a- Pa, in marg. £’5{3c5xa<:. 13. oXu[i.:ud8a Vb,
^ovoov Pc Lb. — |jL£Tal3dc).)i£i, oi sup. £i, Pd — 7ipoTO7i:u^[ji.£voc M Va. 14. I^ronqaaxo
Ag, [j.£TapdXoi La, e coni. S recepp. edd. Pacd Ag La cod, Phral, £tc£7XOiy]xo edd. Vab
seqq., p£xapd).Xoi cett. codd. edd, ante S M Lb, Pa marg. 15. xai post 8 e om. La
(p£xaj3d>.XoiTO eTSoc MVb). 6. xuxXov Lb Pacd, ad marg. add. in Pa, uncis includ.
Vn, hic ad marg. Xuxov. 10. Aivuxxa edd, SW Sch, est in cett. edd. Vab M Lb. 16.
praeter Sch, Ani. Pa Vb Lab, §£ vuxxa Pc, xcov r{k. Va. 18. xXaitovaiw Ag, :rX£ovai(p
avaxauaa^ acpiYjO-t, ^wvTa £<; t^v Tuupav auxov. 67u6c7a Be y^By] xoiauxa lys-
v£xo £v av8'pwxot^ ^ xa\ U(jx£p6v xox£ £(7xai, [xavta \}MXkov y) ocvBpia vopi-
15 auxY]? MaivaT^ou, yi%cc(; x^v p.£v avBpwv xocXy]^, x”^v B’ £Xi 7up6x£pov £v
%caG\w £iX'/]cp(o^, xai "'A^av £X n£X 7.ava? ^iXitutco^ xpaxYjcra^ Tuuyp-Yi 7uatBa(;,
xa? Be (jcpiaiv £?xova^, xy]v p.£v Iv Tcaiai xoD Eg8'UP-£vogc ’'A 7.uxo?, x”^v Be 10
xoG KpixoBap.ou KT^ecov, OiT^itutuou Be xoG ’A^avo? Mupwv xy]v zlxovu i%oir\Gz.
yz^oq Azl(p 6 q, ’Ay£7^aBa pAv Ipyov xou "*Apy£io’j, xayxpaxiou B£ Buo p.£v Iv
’0Xup.7Uia nxaq, zpziq Bl avY,pTjp,£voc riu8'o'i. xai auxw xai Iv TuoXlp.01^ Idxiv is
£pya x^ X£ x6Xpi’ri 7.ap.xpa xai oux axoBlovxa xt) zuzuyia, TrXiqv y£ By] xoQ
X£X£Uxaiou* xotjxo Bl aoxco 8'avaxov x6 ly/£ip'/]p.a Y]v£yx£v. ’l(7ayopa yap xw
’A6'Y]vaiw, XY]v axpoxoTviv x^v ^AO^rjvaioiv xaxala(36 vxi Ixi xupavviBi, p,£xa(7)(a)V
(iS-Xouvira edd. ante B Pa Vab, in R autov liTirtou 8l Tou 'A^avoc Mupwv, tou 8e Kpi-
post op-w? deletum et ante dS')>ouvTa inser- vo8dp.ou Aapioxpao? tt-jV £ixova £TC0iy](7£),
tum est, a^TOv ante dd>XouvTa omissum ha- recte refutavit Sch Jb. f. Ph. LXXXIX 41.
bent post opo)? cett, edd. (voluit etiam C) 11. Kpuro8dp.ou Am. Sylb. Smin, Aap.oxpiTou
PcdAgLabM cod. Phral. — Im pro £ti codd. edd. cett., vel hic Kpivo8dp.ou, vel
V b. 2. £Ti v£Tvai. edd., £7rnr£Tvat, codd. om- paulo supra Aap.oxp(vou scribendum dicit F,
nes. — £yiyv£t^o codd., £Y£v£vo edd. ante B, V. comm. — l^avo? Pd. — xt|V auvTjv £i-
£Yiv£vo cett. edd. Ag. 3. a^xov M Pacd La, xova A X K F M Vab, Pa habet a5vY]v ad
ut saepe. — in Pa ad marg. YvwpiY]. 4. marg., om. cett. edd. codd. 12. Apuwvoc
dv8p£ia edd. ante S, D La Pc cod. Phral., Srnai. cl. VII 27,5, SW D Sch, Apuwvo? rell.
dvSpia cett. edd. Vab Pad Ag Lb M, in hoc edd. codd. — Tislrivla Vb. 18. vwv Ic
primum fuit dvSpsia, cf. v. 1. II 31,1. 6. Lb. 14. yivoq 81 8. M Va. 15. pro IIu&^oT
PauxiSa La Pc. 7. dv8pc5v TtaXaiaTTjV Pd xai Pd Ag habent IIuS'ixat. 17. toutw A
Ag. — 81 £vi FC S M, 8’ lz\ Va Pcd Ag XK codd. praeter Pa A b La, vouto voluit
Lab B SW D Sch, hi om. rell. edd. Pa Vb. Sylb., scribunt cett. edd. Pa Vb La. 18.
8. ’'A?av AXK codd., I^av Ag, l^av Pd, xavaPalovTi La. 19. oti [aa^iS-so? La. —
xai ’A^avoq £x C, ’A^dv rell. edd. cum £Yxavalr)cpQ’£vva)V C B SW D Sch Pacd Lab
Sylb. — naXlYjvy)? Goldh. F S, probat D Vb, £YxaTaX£i 9 ^£vv(ov cett. edd. VaM,
praef. IX, Ilal^ava; C (vertit; de Pellene), „Sylb. Amasaeum £YxaTalr]cp^£VTWV legisse
excogitavit (ttiv 8e Iv dv8pdai Klltov, Oi- SW. — 7t:6X£i pro dxpoK. M. 20.
VI 8, 4-9, 4. 475
SLY] X6yo(;. Ms^a Bs "uY]v sixova "tou avBpo? 6v ’HXsloi cpadiv ou ypacp^vat2
[xsTa Twv aXXwv, oti sxI xocT^tut]? avY]yopsoD'Y] Bp6[xcp, p.sToc tootoo ty]v sUova
Esvox>,y]? ts MaivaXto? saTYjxs TcaAaidToc? xocTa[3a7.a)v TuaTBoc^ xai ^'AT.xsto^
io’A>.xivou xpa^TYjG^a? Tuoyp.^ 7uaTBa<;, ’Apxa^ xai o3to? sx KXsiTOpo^. xai too
Too ’Api(7Tsco(; XsipLcov. s(7T'^xac7t [JLsv By] syyu? aXkrikoiv, stuolyjg^s Bs tov
15tou XsipvWVOi; spyov s<7i:iv, sp.oi BoxsTv, to5v Boxip.coiraT(ov NauxoBoui;, 7] i:s
Q^ovxa? s^ T^v 7ua}.7]v, xai j,d)(; soixO(; TaopodD^svsi cpa(j[xa stu sxsivt]? tt]?
eSpsTO toi5 dS. edd. Pa Vb La, supato 8e tur X 5,9. 9. xaxalaPobv Pcd. — dlxaixo?
Tou Va, supsTO’ supsTO 8s Tou M Pcd Lb Pd, dlx£oc Pa, in marg. alnezog, dlxsxoc
Vn, unde Kays. 1097 coni. supexo touSs cett. (etiam Pc), om. La. 12. dpy^sTo? Va,
TOU d§. — Tiap’ dd*. Pa. p, corr. y. 14. 8e 8i8ayp£voc Va. 15.
1. Q-soyviqTwv x£ Va, 8 sup. t. — uTJ^p- )(^£ip.wvo? VaLaPa, y_£ila)voc, l expunct. et
^£v sTiaiaiv M. 2. I16lix.o? ^ |j(. sup. lin., Pd. — xwv om. codd. praeter
K Am., IItoIixo? et nxolix^ codd., Pa Vb. 16. 8oHi|ji.aaQ'£T(ja Lb. 17. Taupo-
TZzolixoq Va, Vb priore loco ti:6>.i8oc supra- aS>£VTj edd. ante B Va M, TaupouB'£Vifiv cett.
scripto )(_,
secundo uxoli)(_(p. 3. Huvvowv edd. Vb Pacd Lb, r,c sup. y)v Pa, xaupoo9'£-
edd. ante B, 2uv6wv AVb, auv votova La, VY)? La. — 6 aiyiVYjxr.c Va, sed xy)? corr.
SuvvooSv cett. edd. VaMPcdLb, auvvowv in xy[v, m 6 pro xov. 18. xai 6 xaup. Pd,
Pa, prior erat acutus. 5. 6 et y’ oin. edd. £'upuad‘£VY]g Vb. — xaxald[3oi PcMVabLb,
ante B, sunt in cett. edd. codd. 6. Pa marg., xaxa[3dX£i Pd. — £7T£XS'6vxac Pd
om. Va. — aupPallsaS-ai MVabAg. — Ag La Va, hic omisso xyjv 7tdXY]v. 19.
aiyuvrjxac Vb et p.^ corr. aiyuvTQxaic- — £ixos R M Va, sed R ad marg., Va supra lin.
OTiy^wpio? Am. Smin. B SW D, xiaiv ZTZiyjx)- ioiycog, £ 0 ix(b? Pa. — du’ £x. Va. 20. drcay-
pioq edd. rell. codd,, xiq h ETO^topioic C. yillziz Va, marg. R, drtayysXEis La, d:tay-
O. Mueller Aegin. p. 104. — £? a^xov dr] yeiX£i£v Lb, diTiayyEXXEi M, d-rciqyyEiXE cod.
Sch, i(; a'5xd dv zXi] D M Va Pcd Ag Lab Vn, Phral, drcdy£i£ Vb, drtayy£iX£ A, d7tayy£iX£i£
£g a5xT]v £{yi, d sup. r^v et Icyo? in marg., rell. — OdXY]v vel $iXy)v Sylb., hoc rec.
Pa, £c a^xd ziri Vb cett. edd., dv bis poni- Smin.; F coli. 14,11 et Cor. OiXuv malint-.
476 HAIAK^2N B.
avaO'£Tvai FsXwov* xai 6 )(p6vo^ toutco tw FsXo)Vi IdTi tty]^ vixt](; xpiTY)
0)? ’lxxo) xoxTEOwv (xvBpi ’E:riBaopi(p tov ’'Ixxov airoxuEivEiEv ev t?] [xa)^Y],
TY)V VIX'/]V £XCppO)V lysVEITO 07:6 TTj? EoTUY]?, xa\ aV£(7T-p£'j»£ |X£V £? "“AcTUTCa- 15
naidi, xaTaEi 8 ’OOp.£voc 6 tu 6 Toiv ocgtmv xairscpuyEv s? "’A 8'Y]V(x? lEpov. scrpav-
voi. teXo? Be ira ^oXa ty]? xipwToo xaTappyjHavTE?, w? oote ^wvTa KXeo-
1. xautra Va Pa La, rauva cett. codd. A. 8e om. La. — xai om. Ag. 11, xai xr^v
2. £? auTov A X K K F, tc auTO cett. edd. £ixova Pc. 12. KX£op.v)8rjV D Sch, KXso-
codd. — o\ FeX. edd. Vb La Pa, 6 yil cett. p.Tq8Y) cett. edd. codd. — daxuTraXsa Pa.
codd., in Pc 6 expunct. et 6? sup. lin. 3. I
13. xov oyjtov Va, ixxoi et ixxov Pd. 14.
laxi auTw, £V sup. lin., Pa. 4. dvab-Tjvai £XXavo8ixwv Va Pd. — £?pYd<jaa9'ai Pd Ag
A X Va, corr. Sylb., 6tB'Y]vaToi. Vb. — F£- '
tac £p8op.r,y.ovTa 6Xup.7ua8ac B Sch codd., daxu TTaXaiav Pa. 16. 8i8aaxaXto) Pc Va.
xpiTYi SW, xpixY) Tipo? xaTc £|38. oXujjLTOdSi — 8£ £TOaxd? Ag Lab Pacd, cett. codd. edd.
AXKF C Smai., xpixt] Tzp. xaT^ z^d. oXup,- 8’ ETCiaxa?. — Jia‘i8a Va M, £7uaxa? (£vxau9'a
Tudai foXup.7uaai) Sylb., xpiTY) 7ip. xaT? I|38. oaov Elvjxovxa Tia~8£i;'i 6cvaxp£7r£i S, 7raT8£?
z%oir\Gz'
TY)v uvtv 7UpO(; t 6 ocpOTpov xaQ^Tqpp.ocTE )(£ipi avTi a’cp(jpa<; )(pw[X£voi;. xaC 2
7U(o<; £Q'£a(jaTO 6 Ayjp-oXo? to 6tu6 itou TuaiBo^ 7uoio!jp.£voV; xai £Tu\ ttooto) tuu-
XTEUdovTa zg ’
0 Xup. utav 7 ocutov avY]yocy£v. svO^a B"^ 6 EXocuxo?, octe oux e[x-
20 7up6^ Tov XEiTCop-EVov £^ ocuTwv Ituuxteuev, amyopEUEiv 6x6 xXy]0'O*J(; twv xpau-
ouTco y£ By] [Btacoxspocv z<; tov avxayc()vi^6p.£vov svEyxwv ty]v xT^Yjyiqv, auxLxoc
cett. edd. codd. 4. 'a[i,a&‘’ w? edd. ante ante C, S, AirijjujXo? cett. edd. codd. —
B, •upiaS'' 6ct£ edd. cett. volente Pors., ti- TUuxTEuaavm MVa, :iu>CTEuovTa Pd Ag Lb,
p-ocTE MPacdAgLa, ziixdvz Vab, Ta,[ji.avai TCuxTEuaovva edd. cum Pac Vb La. 18.
Lb Vn. 5* 'upidtc te d)? Lab Pac. 7. y^ocu- YEv coni. Kays. p. 1097, vid. comm. —8 e
xEiou Vb, yXadxou VaM, in hoc corr. ex pro 8 y) M. — 6 y^oc 6 xo)v Va. 20. xpo? to
Kopxupa edd. ante Smai. MPacdVabLb TOu sup. lin., Ton om. cett. codd (etiam
Vn, Kopxupa cett. edd. La. — 8’ ovo[J.a PhraU B Sch, incl. SW D. 21. dtx’ dipOTpou
MVab. 10. vwY) XKF, vixa Lb M Va, codd. edd., sx’ dp- Suid., non improbant
vixw Sylb. edd. codd. cett — 8uo oX. Ag Pd. Sylb. („ut significet ictum nuper in aratri
18. a^Twv AXK codd. praeter La, in vomere restituendo adhibitum“) F C, probat
Pa V expunct., voluit Bosius a Siebe- Richards Class. Rev. XIV 448, rec. Smin.,
lisio laudatus, a^vov Sylb edd. cett. La. S xaT xa~£ tyjv ^x. ap. C. O. Mueller
14. 8 e om. La. — ?jv bis Vb. — 8 y)[ji.i>.ou Aegin. p. 103 et Cobet Philostr.Gymn. p.
P d. 16. 8vy]v edd. ante S codd. (6vr)V Va), 69. 22. Y^
^
Svvtv Smin., {jviv e Suida restituit Smai., re- Vab M Lb, inserunt cett. edd. cum Pcd Ag
cepp. cett. edd. 17. AYjp.uXo? Pa Vb edd. La, hic ouTE ye St), cod. Phral. y.a\ oStw
478 HAIAKQn b.
3sI/£ xYiV Viz*/)V. (TTscpavou? liyzzoLi xal aXXou? lIuB^oT [j-sv T^aj^eTv,
vai cpaaiv arjTOv sv vTj<7w xa). 0 ’j[xsvY, l^Xadxou xai s; r,[xd; sti.
d).’j[xxidBi, OTs svoixiT^*'/) TpwTOv 6 tou 0 'z\o’j Bp 6 [j,o?, xai oj^rauTco? TTj scps^Tj?*
sTi xs(pa7/?i xai xvTj[jJiBa? zzi toic totl TavTa ij.'sv Btj dvd ypdvov 6t6
TS ’HXsiwv xai (jT.o 'EXa-/)V(ijv tcov d)Ao>v ^('^YipsD-Y] tov Bpd[j.O’j* (")sot: 6 [j.7:co
Bs T(o Aa[xapsTO’j xai adO-i? sxsivov TaiBi dtiojvdijxo l7:\ T£VTdD‘}.o), (::)so-
bz6[LZM Bs T(o Bs’jTspci) Ta^Y,? sysvovTO ai vTxai. Tf,v Bs zIvJjvol (:)so 7: 6 ij,Totj
[jLsv Tod TaXaiTavTO? tov T,'jVf^ay.Y-oL odx iTpsv' Td: Bs toj TaTpdc adTot» 15
xai tgD TaTTOv oy^ti to sTiYpa[j.[jLa EdTsAiBa ts sTvai xai Xp’j<7 oO‘S[j.iBo?
i^iaiOTspov. — dviraYOvi?to}jL£vov, o sup. w (sic), OT^AiTou codd. eild., v. comm. — £9^^ Va.
—
|
I
La. l, zi'fz om. Va Lab. — HuO-oT scripsi. 10. (8B 6 coni. F. — x.ata aCrra La.
Ilulha edcl Pc, TruS-ia Vab Vii Lab Pad, x.pavo; Pd 11. x.vT,[j.i8ot; Vab ct sic con-
2. v£p.£(ov Vb, vop.io)v Pa. — pro 8 £ habent stanter — “OSI Lb edd. praeter S\V, ;:osiv
8 y] a X, corr. Sylb. — marg. cett. codd. S\V. 13 . 8ii,uapiT0u La. — post
3. £TcoiTia£v SVV cum codd., l-jzoir^fjz rcll cdd. ctJLtovdiJU.) S\V inserere volunt tw }jl£v, non
4. 6 dvSpidvTa Va, p. corr. d;. — o om. M opus, cum T(o IJ.EV subintellegatur, v. comm.
Va. — t,v in Pa sup. lin. — £TiTT, 8 £iO':a':a; 14. x.ai T:d/.Ti; Smin. ex Amas., male. —
(£x:iTTj 8 £iO';d-;w>;.^) Pors. 5, 7:£
9 ux(b; suspec- a', om. Vb. — tt,v ~z dy.. Pd. 15. 'ov
tum est Kuhnio, t,v T£ 9 ux( 6 ; = £T£ 9 ux.£'„ om. Va. lU. 9asl Va. — t£ om. Va. —
cf. ad p. 85,10. (>. £; r,pa; ejti Pc. 7. Xpuso^£[jLi; Ag. 17. £8l8dyl^^, M. — y»P
Aap.apdT({), AafjiapdTOU cet. S ob Am. versi- om. Pa. 18. x.ai Td8£ La, x.ai expunct.,
onem et VIII 2H,2. V 8,10, at Am. hic xd 8£ £pYa Pd Vn. — T£A£sav M Vab Pc.
habere Demaratum recte dicunt S\V locisque 19. ex. Ttateptov.^ Sch praef.. assentiuntur
excitatis S scribit Ar„udpa-ro; — '^lIpaicT Bergk, Preger. cf. Brunn Gesch. d. gricch.
edd. Vb La Pa, f,pai£^ cett. codd. — ouovoT; Kunstler 1 61 . 20 . ix.x.o? et postea ix.x.ov
edd. ante B La Pa, uovoT^ Vb, uuovol cett. Pd. — 01 VIX.. Ag Pd. — "
OXupiTiax.ov CS
codd. (uiwvoi Pc. circumllexo expuncto), M Va La Pad, ’Oau}atixov cett. edd. Pc Vb
uiwvw em. S, recepp. edd. cett N. y^Y^" Lb. 21 . £9’ ajTW edd. ante S, 69’ auTw
vaai KF. 0. ctXou Sch cf. cap. 13,2, codd., £9’ ajTOo Schaefer ad Lamb. Bos.
VI 10,3-9. 479
TOUTO Spyov p.£V £(7TIV "*AY£}vaBa, £(TTY]X£ B£ 0XI(7Q'£V TOU Ai.6 ^ TOti axo TY](;
pL(X)(Y)? nXairaiadiv avaT£0'£VTo? 6 tu6 'EXXyjvwv. £vixa [i£v By] ty]v £xty]v
T£ £ixova xcd 'zdv '^vio)(Ov. hKiyzYpoin^oa B£ xocl to5v itutucov toc 6v6p.aTa7
15toQ Xoyou. ’E7UiBap.vioi Bl /o)pav [j.£v Y5v7U£p xai I? ap)(Yj?, tu67.iv BI ou ty]v
(70'a(7iov xai ’H7.£~gv 'AyiaBav Iv Tuatmv av£}.op.£voG? vixa?, AuxTvov pAv Bp6[xou,
p. 280, cett. ecld. 1. 6 om. Va. 2. ItuAi M Va Pcd Ag Lab, 8r) om. edd. Vb Pa. 15.
§£ Va. 3. p.£v om. Pd Ag- La. 4. i:oT? Tul. TOV loyov Vb. 16. Icp' tqijlwv ex constanti usu
Vab. — ID^ataidaiv A X K F C Pd La, IIAa- Pausaniae postulat Ant. Rueger, die Pra-
Taiaaw S, ID^axaiSaiv cett. edd. codd. — positionen bei Paus. 1889 p. 29, ItzX iq[jiwv
£XTY) vixa Va, sed literae xrrj expunctae. codd. edd. 17. t*^ ante vuv om. M Va Lb.
5. Tou? Vb, p, corr. toT?, toT? om. La. — — Ssppdyiov Pa. 18. luxivov Pcd. — xai
a{»T0 u A X K F, 6 . xai £ix6va codd edd, £ 7Uxpd 8 iov piavTiV£a Pa ad marg. — TsUcova
praeter Sch, qui cum Sylb. scribit zz £ix6va. ov £? S'daiov Lb M Va Pcd Ag (Tslwva Ag),
7. Ooivi^ edd. ante B M Lab Pacd Vb, <I)oT- T£ll(ova xai ovTa S-daiov La, Tlllwva 0d-
vi| rell. — TOV ?uyov S Va. 8. xuaxia? M, ciov edd. ante B Vb Pa, Tsllwva 'OpEaB^d-
— t 6§£ SD codd., t 6 §£ A La, t 68’ rell. edd aiov em. B, recepp. SW D Sch. 19. dyid 8 a
10. iTUTUOi? viXT^aai; Kaibel ep. Gr. p. 938, pro- Pc, dyid 8 a M Vab Pad Ag Lb, — Iv om C.
bat Preger n. 125. — 11, |v sXlriTi om. Pa, — yluxivov Va, p. corr. luxivov, sic La Pd.
add. in marg. — xaixova La. 12. suaywpou 20. 8’ £ 7x’ Pac. — daid8av M Vab Pcd Lb,
Lab. 13. dpiaato? Ittiv et Itci toi? dpp.aaiv daid8r)vAg, dyid8aLa, dyia8avPa, postea dyi-
codd. (omisso 6tpp.aai La) edd. ante Smin., S, 8av PcdAgLb. 21. aapd[Ji[3o? Va. 22. Au-
dp[j.aTd £TTiv coni. F, rec. B, dp[jia Icjtiv et £ 7ti xiou A Vab Pcd Ag Lb M, luxiov La, luxivou
Tw dpp.aTi Smin. SW D Sch. 14. 8r) 8y]lcoGO) Pa. — T£yv^ A. 23. TsXlwvaPcAg, TllcovaPd.
480 HAIAK12N B.
xal ^AXs^avBpo:: 6 AhXb:r,o^j xai ZsXeuxo? ts xai 'AvTiyovo^* tgTc [j.£v By]
T£ £TG^ £lvai TO) xaiBi, xai aGTGv a::G twv BiBaaxa^^cov ox^riv ty;v
'
aOTGV £t1 Toi T£TGLTj[JL£VtO TOJV TG^.lToiv, aVT,p TIC aOTtOV B6xi[XGC Xai I)>.!,x{a
TpGTjXOJV aTGXTEtvai [JL£V G''.pa; TGV TaTBa GGX £a, IxeTvgv Be exD.eg^tev £X
TY,£ Gixia; aG0'tc xcij.iaai tg aya}.[j.a ic T-rjv ayGpav. o>c Be r,v£yx£, ij,£ya
aoTixa Y,v x7.£G' tgv TaiBGc eti ?Tyv!.', xai tg spyGv ava Ta(7av e^eJjgTjTg is
4TrjV "BXXaBa. "O^a [j.ev Br, £pyo)v tojv HEaysvGu; ic tgv aytova yJxei tgv
’( )).V[J.TIXGV, TpGEBXj^aoTEV 6 7 .G ,'G^ TjBt, IJLGl T5C BGXlU.(OTaTa £^ aVTOJV, Ev8'U-
avTO) xa\ 1 IuD'Gl vTxai TpEt;, avTai [j,£v eti ::vy[j.T|, Neixeiojv B'e Ivvsa xat
7.(ov Tvy[j.Yjc ijLEv xat xayxpaTtGV Tapr,x£ ty-,v (jtgvBtjV, scppGVTt^E B'e gtco^
1. siTw Vb. 2. XeXeuxo; te edd, ante edd. ante S, ::ap’ auTOv edd. rell. Pc, vo-
S, C, IeXcUxo; Ti cett. edd. codd. 4. ozi luit Sylb. 12. toXitcov? SW, rec. Sch,
ixofjbiwjg A, 5. HEaYSVTi edd. ante B M, t:oXXGSv cett. edd. codd. 13. p.£v om. M
S'£aY£vTi; La, fc)£aY£vr,v cett. edd. codd. 0. \'a. 14. o?x£ia; Vb. — T.vEyxa Ag Pd. 15.
aXX’ Pa. — Tipax.XEiTOv tijjl. Lb Va Pd, iqpa- ouv pro ?;v Pd. 1(>. ijiv Epyojv La. 17.
xXeTiov Tifx. La. — TijjioaS-EvT, edd. ante ’OXuiJL:wiaxov codd. edd. ante SW, ’0Xup.-
SW, TifjLoab-EvrjV cett. edd. Vb La Pa, t:i}jl 6- TTixov Lb cett. edd. — t,8t, 6 Xoyo; edd.
Hevov M Va Pcd Ag Lb Vn, etiam postea ti- ante B M Vab, 6 XoYO? cett. edd. Pacd
|i.o?£V(.) XV Va Pcd Ag Lb Vn. — zi 9'aai'to Lab. — Tot om. M Va. 18. u7:£pj3Xr,3'Ti Va,
Pd. 7. Evvarov Va, id. om. sq. t£, £va tovSe 6-£p;XTi&‘T) codd. cett. (OkeI^XtiS-ei M), £::£-
Yp. 8t.8aaxaXcov, u::3 8i8aaxdXwv Va. dr:o ante B Vab M, X£Y£vai Xa^av cett. edd.
Tou 8i8aaxdXou Kays. p. 1099. 9. oixciav Pacd Ag Lab. 22. riub'oT vTxai om. La. —
Vb. 10. a'^oLG~oizou Pd. 11. “ap’ aijTGv vEjjLuov Ag La Pac. 23. z6 b-ezG. M. 24. piv
VI 11,1-8. 481
xai £7ci Bp6p.w s[jL(pav7]^ sv "E);Xy](7iv siY), xai tou^ s(7£lB‘6vTra<; £? tov B6Xi)^ov
vuxTa Im toQ 0Eay£vou? ty)v Etxova, xat EpLaorTtyoi) tov )^a>.x6v (Xte aoT^
©EocysvEt Xop-aiv6[JL£VO(;. xai tov [xev o avBpta^ EpiTUECwv oppEcoi; TuaOEi, tou
loSEUTEpa oov ETui TY]V rio&‘tav £p)(ovTai, XsyovTEi; (b^ xat TuotTqtraaiv auToT? Td
)(pY)(76'£VTa Sia[;.£Vot t6 ex twv 6'ewv [XTqvi[ia. svTao8‘a dTUExptvaTo (Ycptaivg
•?] ITu6'ta*
om. edd. ante S, est in codd. — nai scrip- xaTa8£Y^9’£vi:£s, quae sunt in codd. edd. ante
si,
^ codd. edd. 1, £ir\ sv “'EllYiaiv Pa. — SW (xaTa8£xea9'ai, sed xaTaxS'£vir£c Vb),
ev om. MVa. 2. s[jiol 8o>t. edd. post A, reposui, xaTaY£<^^oii et xaTaYS'£VTS(; Cor.
|jioi 8ox. A codd. 3. (bmairou Boeckh, SWDSch, cf. ex. gr. Ditt. Syll.^ 8,25.
probat S, habent edd. seqq., o^tuaTOU La, Andoc. III 31. Dem. XXVI 6. Arr. Anab.
oixtaTOu codd. (oixiarou Vb), oi(j.ai tbxijairou I 10,1 . — 01 (JL£V cpuY<ip8£? £5X1 coni. K. 14.
Pa in marg., ^piairou edd. ante B, „ heroum &p.apTTiac Ag. — i8pta M Va Lb. 15.
omnium praestantissimi“ Am., qui mox YOuv Va. — £p)(_ 0 VT£C
Va, siJ^ovirai La. —
non vertit. 5. twv om. Pa.
xai x_diouc — 5Xon^p.aaiv Lb. — 6c xai to~c Ti5t, La. 16.
TrapsYEVSTO Va. 6. sjjiaaTiYouv tov y^Ixduv 8iapi£voiTO £x M Vb Ag Lb Pd, 8iapi£V£i to £k
Vb. — om. Va. 8. d7:o9’avouvTO? codd, cett. 18. 0£taY£VTiv cod. Phral. A
M Va. — sTrsIi^saav sixova Pa in marg. XKCS, 0£aY£VTiv codd. edd. cett., 0sa-
9. £'3xaxo>.ou9'T^aavTOi; Vb, s7i:axo).ouQ'TqcjavTa Y£VY) Herw. — 8e apiv. A codd. — T^fxswv
La. — Tou Spdix, Phral. M Va, in Pa tt| Pd. 19. dvaacoaovTai Vb. 20. (puaiv La.
sup, lin. 10. <powixou Va, p. corr. vulg., — (iva8£)(^9'£VT:as MVa, £v8£x9'£VTas Vb,
(poivixobc M. 11. (3C710XTSW01SV PcVb. — 6cv£xS'£VTac Pa. 21. £V£Y>t£~v edd. ante F,
6tvQ'pw3i:oov Vb. 12. 0'58sva malint SW, dtvsYJteTv M, (IvevsyxeTv cett. edd. Suid. s.
scribunt D Sch, o58ev A codd., o58sv’ cett. Ntxwv, cett. codd. — dvaxS'£VTi edd. ante
edd. — Y^ M- — ficTrofJTslouaw A Va. 13. B, (ivaxQ'£VT£C codd. praeter La Pa, qui ha-
Kaysero p. 1098 suadente xaTa8eY^ea9’at. et |
bent (3cvaQ'£VT£c, hoc scripsit B e coni., re-
482 HAIAKQN B.
0£ay£VO’j^, xai vo(7Y][j.aTa t:£ auxov iw[jl£vov xal l/ovTa ::apa twv iTutywpicov
Ti{xa?. 6 B'£ avBpia^ tou 0£aYsvo(j? ladv Iv ’'AX“£i T£/v'/] toU Aiyivyjirou
rXauxiou. 5
auTO, >t£X'/]T£^ Be iTUTUoi 7u«pa To apij.a eT^ Exa^EpoiO^Ev £G-ity]xe, xai etui twv
iTUTUwv xaO'£^ovTai TuaTBE^. 67uo[j.vTjp.aTa Bs etuI vixaic ’0X’jp.TuixaT^ ecttiv
*^
^EO) Asivop-sv*/]^ £c>“lv 6 IspwvG^, spya Bs, 'ug [xev ’0vaTa tgg AtytvTjTGG
T uaTBs^.
constans Sch, Supaxoucrioic cett. edd. codd. annos 90. Repono igitur confidenter eixoai
— aSB-ic Pa om., in marg. auvoTc. 18.
|
£(jX£v d, probat Frazer, £iy£v cett. edd. publicatum Cyrenaeus Idaeus Olympionices
codd, om. Pd Ag, apyj,v r, £ti La. — £x- ponitur Olympiade py- 126. — Tum gra-
Lab Pacd B SW
TY]c D Sch, inter uncos in- viter errat Pausanias dum Hieronem ait a
serit C, S asteriscum ponit, om. edd. codd. Dinomene caesum, qui in extrema senectute
VI 11 9 ,
- 12 5 ,
. 483
£V 'OXopiTUia, £Cp’ WU 7UOO TOV £T£pOV, TOV Be aUTCOV 7T£^ 6 v, aV£ 0'£(7 aV pL£V TOO
[jLOVicov [5a(7iX£o^ xai ’'Apoci:o^ £(7ity]X£v 6 KX£ivioo, xai auQ'i(; ava[3£[3'r)X(6^ £(Jtiv
£(7Tl* XOCl [XOl TOU IbyOD ZOC %p6zsp0c obzs TWV £^ ’'ApaTOV OUT£ TCOV bg
morbo obiit; est [j,vri[j(.ovt.>tov acpaX(ji.a. Nam yi')og Cor. edd. cett. — aupaxouaioui; M Vb,
Dinomenes ille non Hieronem sed Hiero- Zupaxoaiou D Sch, Hupaxouatou cett. edd.
nymum eius nepotem Siciliae tyrannum . . . Pacd Va La. 10 . vS d5. om. La. — lizt-
bonus notavit ad Polyb. p. 100 notarum Sylb. 11 . vo om, Ag Pd. — dniSpa, |ji£v
suarum, ubi ait legendum v?;(; EXTar]? oXupiTr. (5)? ug 6? Pcd Ag, £TC£8pa-
Sylb., £7C£8pap.£v
optime. “ Palm MS. — eixoatv xai sx r,v [JL£ ug Sg Va Lb M, £TC£8pa[j.£ Sg Vb, etce-
Ag. — xup. Pd. 1. Ivtxa Va. — „xair6c 8pap.£v Sg edd. PaLa. 12 . "iTTTioxpdvY] edd.
§£ ’louaTTvov Hup^ov tov ’A?.£^t)cv8pou, S xai ante SW codd. praeter Vab Pa, qui cum
|3eXTiov.“ Palm. MS. 2. |svia codd. cett. edd. 'iTiTioxpdvrjv praebent. — xpaviq-
edd., om. vy Sch. — xai ante euiYapiiav aavvoc Fa Pd, xpavjQaavvi coni. Sch praef.,
om. C Smai. — post ETTOv^uaTO distinguunt probat Kays, Jb. f. Ph. 1854,427, vou? 8£
CB SW D Sch, post :iai8l FS, nullam po- ol dvviavdvvac xpa^aavva.^ 13 . A£t,vo|j.£vy)
nunt distinctionem cett. edd. 3* Trpo? Troi)? edd. ante B, M, A£ivo[I£vy]v cett. edd. codd.
xapx^. Va. 5. auviovu edd. ante B codd., 14 . vov pro vou MVaLbPcd. 15 . pLTjXwv
auvovvi Pa, i sup. vo, auviovvwv e coni. Cor. Ag Vb, in hoc r\ corr. in i.
— Nixoxpdvou
cett. edd. 7. xai om. Pa, linea sub PsPa'.- A X K F M Vab Lb, Nixoxpdvou? Am. Smin.,
ovEpa ducta. — post pEjlaiovEpa distinguunt vixoavpdvou R, NixY)pdvou cett. edd. Pacd
A X K, post cpi^iav FC S, nullam habent AgLa (Pa in marg vixoxpaTOu). — Hupa-
distinctionem cett. edd. — p.£V£pdU£TO A y.6aiog B D Sch Pc Ag, Hupaxouaio? cett. edd.
XMVbAgPcdLa, p.£T£pd).£vo Sylb. cett. VabLabPadM. 16 , oupaxoucjiof; R M, ad
edd. Lb Va Pa (p.£Taj3d^£vo Pa). — ante marg. utriusque Xax£8ai[jL0vitov. 17 . ocdvbg
Tou 8£ ol excidisse quaedam cum Valesio pro a39'i<; Cor. 18 . dp£u? |jl£v Ag. — otttwv
suspicatur S. 8. y£vou? edd. ante S codd., I A g La, 19 . vd ig utroqiie loco edd. ante
Pausanias IT. 31
484 H.VIAKQN B.
y£voc 'C‘£ "*HX£10 u? XXL TCoy[j.-^ xparrj(7avTa^ £v tzoligI, tov [j,£V atjTwv £7UoCtj(7£5
cpiqaavTa xara t6 £7:t/wpiov toI; Aipuat, xa\ a-jTOv [t£] £v '‘OX-jp.-ia xal
£Tl 7:pG':£pOV TOV OIXOJVOIXOV [t£| aUTCp [xal| TOO TXTpO? 7:aT£pa, TOOTOO? 10
pL£v EVTao^^a iTxwv vixac, £v Be 'ItD-ixw too (-)£0/p-/)TT0’j ).afi£Tv TOV 7:aT£pa,
TpiTaiEa xpaTY,Tat (xev TOXTa^ avBpa: ’ev 0X’j[x::ia xal Neixeoc te xal
elvat TOtj iXtyziou AsyovTO? aXr^b-EOOv £opiTX''v. to^vEojv yap tc5 v ev ’ApxaBiai5
Lab Pacd, eoye cett. edil. Va M. 2. Aiyv- vi8o; (tou 'OXuv&^iou) £[i.ol 8oxeTv vEyvr,,
TCTOu cjuod habent edd. codd. corruptum pro abivo; B coni. Tapy-Evo;, Nixr, coni,
suspicatur S, Xhr^r.ou D, AiTrjxou coni. Sch i F S B, dedi lectionem S\V, quam recepp.
N. Jen. Allg. Lit. Zeit. 1846 p. 88, nomen I
D Sch, lacunam Hyde 1. 1. 45 verbis Sppa
recte traditum est, cf. cap. 2,6. 3. ’IIXe»i), avat>T,ijia ’Hae«ov explendam putat. 6. 8a-
eoTi TOUftf) /a/xouv, c;:’ auTOu 8’ avap£^r;y.c; oiTTo; Va per corr. 7. xavaii-axEOEab-ai
Va voluisse viiletur, ava|3E^r,T,v et supra LUI, probat Frazer, voluit Zink, qui etiam
versum xo; R, ava|3E[3y;T,v Lb Ag M Pd Vn, xal ante auTOv te oblitterandum censet.
— ~
I
8’ om. codd. praeter Pa, tum B‘EV5; Vb, 'HyTjOapyov AXKFSmin. Vb Am., apyr,-
oS'£vo; cett. codd., vixr.v omnes praeter Pc, oapYOv M, ’AYT,aapx&v cett. edd. codd.
in quo est v(xr;i, t,v sup r,;: virorum doc- (in Pa correctura anbig.), in R a de-
torum conamina haec sunt: K £0*i vouvw letum et f, ad marg. adiectum. — ap£-
XaXxouv dppa, et 8’ dva,3£pr,xc)c eT8o;, OTpaTov Va, ai.uEOTpaTOu Pc M Vb Lab Vn,
Epol 8 oxeTv, v'xt];, probant Goldh. Gedoyn., aipEOTpaTOu Pad Ag, AqaooTpaTOU edd.,
F et’ aoTOu 8’ dva^iEjir.xEv, (o; ejjloi 8oxeT, AapooTpaTou s. AT,,aooTpaTOU Sch praef., cf.
vixTj, C avat^E^riXE ot.peTov sjj.. 8ox. vixt);. Jb. f. Ph. 1864 p. 44. 13. vEiasav Pc. —
Cor. dvapE(3T;x(b;, om. Pa. om. Va.
I
Tai? [xsv s 7U£iX*/][X[xsvai? Bo^yj? ouBs T(X s? tou? o^xi(7Ta? £<7 tiv Ta?
M£YaXY]v 7u67.lv ou TUEpiE^si G-(pa? y£v 6 [i£vov tote toD '‘ApxaBwv xoivou B 6 y[;.a*
o5Be Tiva £(7 Tiv £v "'FXkr\Gi TpiTEiav tuoXiv a7.7.Y]v y£ ^ ty]v ’A)(aia)V £ 6 p£Tv. 9
xai vuv £Ti ’ApxaBct)v auTwv Etoiv [oi] e? t 6 ^ApyoT^ixov teT.ouvte?. Too
^Ayr\GOLpyou Bs eotiv y] eixwv te)^v'/] twv no7.ox7.EOO? TuaiBwv. tootwv [xev
By) 7uoiY](j 6 p.£ 8'a [xvY)p.Y]v xai sv toT? OdTspoi? too Xoyou.
Elvai xaTEYvcocrav xai ty]v Eixova xad'£T7.ov (tyjv) Tuapa t^ "Hpa t^ Aaxivia
XEipivYjV.
XioviBo? Ta? vixa?. £oyj8'£ia? p.sv By] [xetej^ooctiv xai oooi Xioviv aoTov
Schneider) edd. cett. praeter C scribentem ad calcem T. IV) voluit S, illud recepp.
o5x dX-r]S'£uovTa, quod probante F coni. SW e Lab, habet Pd, secuntur cett. edd.
Abresch ad Thuc. p. 307, {^Xt)9'£uov outoi — xpial oXupijadci Sch cl. VI 7,1, xpsT?
£ up. Cor., dcXTf]S'£\Jov xaTdt ti £8p. Goldh., codd. edd. cett., ’0Xup.raaai SB SW Va Ag,
negationem cum codd. omittendam recte oXup. 7Uaai M, oXupLTudai Pcd Lb F, oXu^LTUia?
censet Robert, v. comm. 1 . toc 8e Va. 2 , Vb, oXuiJiTcidSa? A X K C Pa. 10 . post 8i-
£t^ edd. ante S R La, Iq cett. edd. codd. auXou lacunam indicavi cum Robert, v.
post 8oYP-a in interrogationis signum mu- M. 11 . auTOv Sch La Pa, in hoc corr. ex
taverunt, Goldh. ante o5 TizpUy^zi excidisse 12 . Supaxoaiov B D Sch
auTov, £auxov cett.
putat TOpiE^ov. — y£v6|Ji.£vov UKO T£ Tou codd. VaPc, Hupajtouatov cett. edd. Vb Pad Ag M
(v£ om. Pd), Y^v6p.£v6v 7tot£ tou a X k f, Lab. —
KpoTtovidxai edd. ante SVa, Kpo-
probat Robert, y^v. 7t. uTto xou Smin., y. Twviaxai cett. edd, Vb M Pacd Lab. — oi-
Otto tou c Smai., y£vop£vov v6t£ utto tou B, x£iav a^TOu 8£c ptwTTjpiov Vb. — auxou A.
quem secuntur cett., sic scripsi omisso utto. 13 . (xfiv) inserui praeeunte D. — AaxsSai-
— dipjidSovoc xoivou La. 4. o{>8£ vivd laviv [jLovia A X K F Vb M Pcd Ag Lb, Aaxivta
edd. ante S. -
— £v om. Va. — Tpivaiav Ignarra de Palaestra Neap. p. 32 et de
X K F, Tpivaiav CSB SW D, Tpivsiav A Phratr. p. 161. Wyttenb. Bibi. erit. II, 1.
Sch, cf. eius praefationem ad VII 22,6, p. 80, Boeckh, ind. lect. p. semestr. hib.
codd. — dXXriv t£ Ag. 5. iqysTvo Vab Pc, 1822 — 23 cett. edd. VaPaLa, R marg.
01 supra vers. Va Pc. 6. ol inclusi, oi Pc. 15 . §£ [Iv ’0X. xai PaVa edd. praeter
7. 'HyY]adpxou AXKFVbPacdLa (i^yr]- Sch, §£ xr £v ’0X. xai cett. codd,, 81 xai
adpy_ou Pa), i^yYjaiXdpyou M VaLb, 'Ayyjadp- £V Sch, respicere Pausaniam III 14.3 putans,
10 U cett. edd. — togoijtwv p.lv Pd. probat Kays. Jb. f. Ph. 1854,416. 16 . yi-
9. ’A(7tuXo(; edd. ante SWPac Vab, ’Aavu- ovo? xa? V. Pd. — pi£X£)(_ouai xai (p.£X£xouaiv
Xoc s. ’ActuXXoc ("'AtTTuXXo? in corrigendis Ag) codd. edd. ante SW, pL£X£y_ouaiv cett.
31*
486 HAIAK^N 1^.
yap ^Y) o3to)^ £v 'jtTjIt,, oux £lvai tzo) toD 6t:}.od tov Bp6|j.ov‘ t:ok av
(7 TY]X’/] (padv sixova £lvai, XioviBo?, £pyov ovTa toO ’A8'y,vatou M'jpwvo;. 5
ppa/OTaTov 6p,oQ xai wxkttov, xai So7i/o’j t£ £v ‘?;[J.£pa TYj aoTTj xai
p,£V Sy] £TCl TYj? S£'JT£pa; *** Xai 'ZicCOL^OCC, 6)C EXaOTOl CJVTa/B-WOlV 67:0
Too xX*r)pO'j, xat odx aD*pdoo; aipiacjiv £; tov Spo'iJLOv* 01 S' av £v ExadTY) 15
Ta^£i xpaTYjToxJiv, oT£p aoTcov aoD*!? 0*£O’jTi Toiv aD‘7.ojv* xai goto) TTaSioo
Sp6[;.ov AecoviSoc 'EoBuo £<7 tiv* eti yocp TECTapac dX’j[XTiaSac dtxixa^ojv
sequentes, w; om. cett. edil. Pa Vb, £Oti K, lacunam inter 8 £ut. et xai TC^ja. habent
Y fip Sti 7I(o; £v coni. F, eoti y'*P 8f,7;ou o 3 tw; Pa Vab (ad marg. R nota, tura £xX£it:£i),
habet Pa in inarg. 3, auTOv pro auS-i; coni. xai. — dv post cb; inserendum esse coni.
C. — t[5i£Tov Eb M. — TOOTW 81 M Va. 4. B, idem vult Richards Class Review XIV
8’ £Ti B. — ccjoi pro 01 Pors. — ETTT.xovra 448, at cf. Ilcrod. 11 85,2. IV 46, vol. II
bant F Gedoyn. Goldh. Xibby. Stiehle 1 ouTo; Pc. 18. £7:1 Y»? ibxuTT.Ti bis Pa.
Hapiwv B 9 05 j[JL scpsuYsv sx vt^ctou, tov Bs xaipov *** ztzI -ra otxsToc tov
TOTs sv ZixsTvia 6t6 XaXxiBswv twv sti tw EupiTco, tzqXzo)^ pAv ooBs
iSspsLTia ^Asitsto sc Tjp.occ sTi, ovo[ia Bs xal s^ tou^ sTsiTa sTvai t^^
xat I1 'j9'Oi ytyovc/.Giv aoTw vTxai' Kopiv8Ioi(; Bs oux 7]v tuw TY]vixaoToc ouBs
c? in R expuncta, om. Vab Pa), llxaToc S\V 7. 0£O9i).ou? edd. ante S Vab M Pad Ag Lb,
D Sch scribunt, scripsi Tzcaq cum G. Eckertz, O'£ocpdou; La, ©cocpD.ou? cett. edd. Pc. 8.
de Duride Samio Bonn. 1842 p. 29, vid. a^fiaQ 6 ’Apy. IxpdcTiqacv om. Ag. —
comm. — £CTT,x£ Aoupi? 6 Zapuo? edd. ante Bux£)Ao<: AXKAm., Bu/£>.oi; MVabLaPa
B, recepi 6 incluso, lavr/.zw 6 Aoupio? Za- FC S SW D Sch, praeter Am. in sequen-
illi
pioc cett. edd. codd. (zaxr^y.z y.cd 6 8oupio? tibus hoc nomen simplici exarant cum
aapuo? La, 8oupio; corr. in Soupi? Pa), ya\ F C S SW D Sch M Vab R Ag Lab, utroque
6 ZcitpLioc Aoupic saTTjXCv scribendum putat loco KuP£). 0 (; PcB, priore (3 oijx£>.oc Pd et
§£ £7C. cett. edd. PaVbLa, §£ om. La, Sch Vb. — TOU ante Trapa inser. Thiersch Epoch.
praef. coni. 'Ircmou tou * * to §£ Imyp., ita p. 151. 12 . Tw £x Trj? MVabRLb, sed
ut patrisnomen exciderit. Xioviv codd. — R ad marg. akloiq twv. — post -rirccipou
A X K F B, „immo tov Aoupio? quisquis est“ lacunam indicant SW D Sch, „post yzviabai
B, Aoupiv Amas. Sylb. C probante F, om. Buttmannus deesse putat :rpwTW cum eo
S asterisco lacunam indicans, cett. edd. victoriae genere, quod primus Asianorum
ZxaTov ex coni.SW. 3. post jcaipov delevi reportaverit Agemachus; ev ’'ApY£t- autem
xaS>’ cum B Sch AI Pcd Lab Vn, est in
ov vel corrupta esse vel utrinque manca. “ B.
Pa Vab, qui cum cett. edd., A excepto, la- 14. y^aXxiSaiwv Vb. — urco tw codd. A X K,
cunam indicant post 8?i|ji.ov, in R ad marg. £t:i tw Sylb. cett. edd. 15. eti om. Pa. —
lylziTizi. 4. Tupavvov litera maiuscula FC. 8e £C TOU? La. 17. TtuxTaii; Pd. 18. xai
— 8ia>.).o? CcToXXiSoi; Va, 6 To^iSo? Vb. 5* ante KopivS'tO!.c volente S expunxerunt B D
cpaaiv Va Am. 6. Traiai Va Lab Pac Vn D, Sch, uncis incluserunt SW. 19. Toi)? Ne-
Tcaiaiv cett. — xupaTov La. — dcpiaTwva Ag. 1
piEdTa; codd. ((jiEVEotTa? Vb, \j.iaxcLQ Lb)
488 HAIAKQN B.
CTDV£7:£G’£V a7Uopa).£Tv auTY]v, xai ouBev Tt ^(7(JOv Q'£ 0 'jcra Iv x6cr[xo) 7U£pi t£
TOV Bp6[j,ov, cp8'av£i t£ By] iiii zoug "EX^avoBixa^ acpt,xopL£VY], xai vtxw^as
£Yvo), xai 7uao£Tat too Bp6[JLOu’ ’Hl£Toi B£ avY]Y6p£ucrav Itui ty] vixy] tov
10 0£iBo)Xav, xai ava8'£ivai oi ty)v itutuov TaoTYjv Icpiaatv. 6. ’Eysvovto BI
xa\ toQ 4>£t.Bc6Xa toT<; Tuaicrlv £7ul jX£1y)ti Ittuw vTxai, xcci 6 t£ ltutuo^ i%\
*
GTf{k^ 7U£7UOlY]pL£VO^ Xal £7u(Ypa[l[Xa £(7TIV £7u’ aOTW
’QxoBp6p.a^ A6xo£ ocTua^, Boo B’ £vO'cicB£ VLxat,(; lo
Ypapi[xaTa’ oyBoy] yocp oXoixTuiaBi. xal e^yixotty] xal oo 7U£pa TaOTY)^ £(TtIv
£v toT^ ’HX£lwv Ypaptp-aaLv [*^] vixy] twv 0£iBwXa TuaiBcov. TaoTa ^p-£v By]
cf. Sch Jb. f. Ph. 1864,43, Schmitt Philol. Tj Tai 8 o)v Stadtmueller Berl. Phil. Woch.
1856,479 N£p.£ia (x.ai '"lai>|JLia v£vixr,y.6)Ta?. 1 1890 coi. 303, cf. Preger Inscr. Gr. metr.
1. 9£i8w>.a M, cf. 1. 11. 2. aSpa M p. 101 sq. 12. ou p.TTjV y£ t<7) C M Va. 13.
— —
|
Vab Lab Pad. tov 51 M, tov Se xal ante £5 . om. La. TOpl TauTr^? AX
£C a3aTT]v Vab. 3. d'£Ouaav A. 4. Itci KF codd., rtpo TauxT,? B e Musgravii coni,
pro M Vab Ag Pd. — £7U£Tpayuv£v Pc, (chronology of the Olympiads p. 127), TUEpl
j
TauTry coni. K, ;r£pa TauTT]? Sylb. edd. cett..
93'dv£i, auv£7U£(7£v expuncto, Va. 5. t£ Amas, xal T?i £^; legisse videtur, oij Tiapa
om. La. — cp^dv£i Se St), t sup. 5, Pa. TauTY]v.^ vel xal o5 Tuapsl TauTT,?.^ SVV. 14.
— vixtoaa, et supra i appositum r^, M. (>, i TQ inclusi. 15. dtyaO-covtw et p. corr. iya9'lvo)
TT]v vixT^v Vb. 7. dcpiauiv codd edd. ante Vb. — T£ om. C. — S'pac7uPoulw, ou sup. w,
B, Icpiaaiv e coni. Cor. recepp. edd. La. 16. Tr]l£p.dxw, Ty]A£[jLd'/o) [jlev codd.
rell. — £y£V£To edd. ante S codd., £y£vovTO edd. praeter D, qui alterum nomen om., nomen
cett. edd. 8. xal Auxou tou <I>£i 5. AXK patris excidisse S putat, Sch Agathinum et
F, abest Auxou a codd., xal tou 0. cett. Telemachum fratres fuisse, scripsi TT)X£(Jt,dyw
edd., 9 £iSwXa Ag, cpiSwla Vb, cpEiSola Pc. Ty)).£[j(.dyou, tw p.£v cf. Inscr. 01. n. 177, Guri,
— iTiTUwv Vb Pac. — vlxr] edd. ante S Va p. 420 Trjl£[j.dxw tw Ty]/.£p.dyou, toutw p.£v.
Pacd Ag Lb, vTxai cett. edd. M Vb, vlx'^ — iTiTUw M, unde i 7U 7 UO)v malit F. — vixtqv
La. — Irrl t^ Gxr\l-^ Pc B. 10. wxu5p6p.oic V b. — dcya5'ivou Se id. 18. Auxivou edd.
Camerar. — luxo^ Va. — ’^Ia9'fju’ drual edd. ante B Am., Auaivou cett. edd. codd. —
VI 13,9-14,4. 489
XO|J.lB^ TS sBo^SV sTvai VSO?, xat OUX SXITYiBsIO^ TUCO VOp.lC70'£'!,(; TzoCkcdziv
Tupo^ aysvsiou? te xat avBpa<; t-^v p/sv sx yup.va(JTOu TCapaxXY]C7£(0(; cpa<7i, ty)v
2oBwpo(; ’0^up.7uixY]v VLXYjv BsuTEpoc xai BsxaTYj 7cp6(^ (Tal<;) Biaxoatai^ 67^.up.7UtaBt..
TixYxpauaavriv edd. ante SW, TraYxpaTiaavdv ante S, eiaasTri Ya. 10. SL'^azpz^a.1 Pc,
Vb, TcaYxpaxiaavdig cett. edd. codd. dvaTp£4Joa Ag Pad, g sup. t, Pa. — §£ om.
1. cp£p£tac Ag. — 8r) om. CSMVa. La. 11. cn:6>.p.YipLa Pd. — (ipT£p.i8oG et
5. TOUTW xai 8. Va, Touvy >taTd 8. Vb postea dcpi:£p.i8o) Va. — Tpa).iavoc codd. —
Pa. 6. vu)(^y)v v(>ta? ullo? A X Vab, Tj/^y]v {jTzzpz^dlzGO edd., •5TOpd>.£T0 codd. (p. corr.
vIxT,? ''nio? Sylb. K F S, xuy^iqv "illo? C e {jTzzldlzGO Va, uTOXd(3£T0 Vb). 12. Tcay-
(vitio typoth.), Tuy_Y]V vixy]? ulo? La, Tru^Y] xpaTidaovTi coni. K. rec. S, 7raY>tpaTid^0VTi
vixa? ulo? Pc, TU)f_y]v vixa? ulo? Pd Ag auv£[3r] Pa. 13. £Y£vovt:o Yb M Pd, in hoc
Lb, C Nwaaullo? coni., S (v. addenda corr. in £Y£V£to. 14. toaoutov Vb Ag Pa La
in calce T. V) Nixaaulo? probat idque SW D, ToaouTM Va, Toaouxo cett. edd. codd.
B D Sch receperunt, est ad marg. Vn, cf. 15. z%r\{i^G.GQ (ri sup. a) Vb. — oti om.
W. Vischer Kl. Schr. II 45, Ni>caaula? Va. — rip.£pa? Tcaiaiv ouc om. M. 16.
M SW. — ^dcpuo? Lb Vn Pc, in Vn ad dvTaywvixd? Lb. — etii -toT? r:aiaiv inter
marg. ^68io?, ^alulo? s. ^alilo? Pd Ag. virgulas posui. — ou? %g.\. dysv. ordine
7. OT£ai Lb. 8. £v oiGTZzp yz coni. C. inverso Phral. 17. vpi8a VaM, TpiTioSaTa
— hiyx^Gz edd. ante S M, £vwYia£V cett. (ixo8a exp.) Vb. 18. p£v om. M. 20.
edd. codd., >izp yz xai £ViXT]a£v pro 6Xup.raa/,r)v CSM Va. — vaT? inserui, cf. V 8,
glossemate habet Frazer, frustra. — post 7. 9. 10. 11. 9,3. 6. 11,3. 21,9. 12. 15.
8av£pov Smin. ins. Iv, est in Pa, om. cett. 16. 18. VI 1,4. 6,5. 7,8. 10,4. 14,1. 15,3,
codd. edd., cf. VI 1,7. 9. iad>p.y oi (sic) passim, cf. 14,2. — in clup.:ud8t (-dai) ter-
ysY^voTO £ixo(ja£Tif] La. — zly.oaazrr[ edd. min. ambig. in Va. 21. Nixaadlou S in
490 HAJAKQN B
EpsTpisL)^ avid'Yjx,ev avsXop-svoc xsIyitl lzkm CTTscpavov. xal TuXYjcriov toD ituttcj
IctIv 6 TsXscTTac.
6vsov, Tupo? Bs xal '7’jvsyy’j^ crx sO'sXovTa i'7Ta'78'at. XsysTai Bs xal cb^
ig a’jTOv xal t6 s~l ttj poia xal to s::l toj Bi^jxo). poiav ixsv Br, ogtco
xaTS~/sv (b? p.T,irs aXXo) xapslvai (jia^op.sv(o ij.t,ts ocjzo^ X'jp.rjVa<70'ai risjwv'
TS xal (b0'OGVTa; octo toO Bitxoo. TapstysTO Bs xal a)Aa toiocBs e:; stl-
7 Bei‘Jiv. TspisBsTTO T(p [xsTO)T(p yopByjv xara TaoToc By) xac e? Taiviav TEpt- 15
Toc;; sv xs'^aX?i cpXs,3a; Bisppyyvjsv Oto ?o-/’joc tc5v cpXsjjwv ty;v yopByv.
XsysTai Bs xal cb' ttjC Bs‘£ia; y£'-po? 'o p.sv s; tov ayxwva sx too cbp.oo
Tap’ aoTYjv xaO'iEi Tr,v TAsupav, to Bs octo too ayxwvoc stsivsv ec s’A3‘*j,
T(ov BaxT’jX(ov TOV p.'sv aoTcbv dcvaTTpscpcov TOV ocvTiysipa s^ to ocvoj, twv20
calce toni. V. B S\V D Sch, vixa; uXou Vb Tpo; TE M Lb. 10. xopiTEiEv schol. Aristoph.
Ag Pcd M Lab, v(xa; 5XXou Va Pa (in \’’a a 1. 1. Smai. — auTOv auTotl La, auTOv M Pa.
ob corr, ambig,), post vixa; virgulam posuit — e; 'ry '"AXtiv Pa in niarg. — 6 pTj 8 wv
Pa, punctum Pcl, ‘"rX).oj cett. edtl., omisso M Va, 0 ijLiXwv p. corr. Va, [j.i 8 a)v Ag Lb
vixa^. — 8s om. M Vab. — yaXxouv La i
Pcd. 11, xal etI t^ Lab Ag Phral, Pcd.
2. £ 0 TTj, sup. lin, i, Ag, — Te- — xal t(T) etI tw 8 . Pc. 13. 5XXr, XipEvw
Xectra; om. M. — aO.aviovo^ Vab. 4. 8uo- M, aXXT,Xiij.[jL£V(.) Ag, aXr,Xi[jL£v(.) Lb Pa. 14.
Tipov Ag, — xal auTOi? S\V, 5, lyi^zzo o)0>ouvTa; te La. — etI tov M Lb,
MAgLabPcd, edd. Pa Vab. — Tot» 8. Vb. — TapE^ETO Pa. 15. tepi£8ei
[xiqSwvi M, piSwvi Lb Pcd, — p.£v 6 £v La. t(7) codd. A X K F C Smai., TEpi£ 8 £~T0 tw
r». TaXat; M Lab Pacd Vb. — Ta~8£; rAlrv.; ceit. edd. Suid. — 8 e xal Et Pacd Ag La,
vTxai (7iaT8£c expunct.) Vb. — £v Smai. 8’ 8e xai ot Va, oi etiam M, xaTot TaijTa xal
c scholio Aristophanis Ranarum v. 55 (quod Et Phral., xaTa TavTa 8 t| xal Et Vb Lb. edd.
addidit Musurus aliusve infimae aetatis 16. 5T[xa Lb. 17. -a; 8e ev t^ La. —
grammaticus), probat Valeken., confirmat Twv ^X£9dpwv Ag Pd. — tt,v sup lin. Pa.
La, in quo 8l Iv et Ag Pd, in quibus piav 11). xaS't£t TTjv om. La. — STEtvEv, u sup.
Ev, 8’ om, codd. edd. ante Smai. B, 8 e SW vers., Va. 20. post 8axT'jX(ov virgulam
D Sch. (>. t:u^o~ te La. — xal inserunt vel colon habent edd. ante SW, post £'jb'u
ante £VTauO'a D Sch, 7, xal om. Va. 8. Kuhnio suadente cett. edd. — to p.£v AX
MvaaiQ'£ov Suidas s. MlXwv, cf. Sch in Z. K F Vb M, TOV piEv Suid. edd. codd. cett.
f. A. 1853,409. — ovTa auTOv e schol. — avTOv La. — dvaTTp£ 90 v, to sup. o, Pa
Aristoph. 1. 1. Valeken., cf. II 26,7. 9. — post dvto maiorem, post ttoT^ov minorem
VI 14,4-10. 491
lO/wai IpYoc TuoXXa ipyocGdiizvov xcd a^ta [xvTj[XY]^, a Iv tw loyM tw i(; ’A6'Y]-
15 0VTa 7UO) (7T£CpaVlTY]V X<x\ lll £X£lVO) (7T£CpaVLTa^ BoO £VIXY](7£, 5. nu9'6xplTO^
distinctionem habent A F C. 1. aTr/^ov ma- 7 w(0 [Ji£voc Sylb. cett. edd. codd. — ItcI
luit Kuester ad Suid. — oSv om. edd. ante axrikTiq X K F C S M Vb Pa, £7i:iaTTQ).rj(; A,
S Vb Pa, oO tc5v Lb M Va, ouv twv Suid. £7X1 azrili^ cett. edd. codd. 13. pro Haxd-
cett. codd. edd. 2. yiYv6|Jt.£vov Smai. codd. 8av Ag habet y.aaadv8pav. 15. ante Hu-
3. £TCi pro £v Phral. — auvo[j.£vo) A, dcvai- 0'6ypiTO? edd. B
ante maximam ponunt
vo|JL£vw M Lb Pa Phral. 4. 8uai:a?, in marg. distinctionem, minimam cett. 16. 7xu9'(ava?
av, Pa. — W |u).w pro
T7 t6 |'jXov Va. 5. codd. 17. o).u[JL7udaiv edd. ante S, oXup.-
oXiaD'£voucrt Pc, 6).taS'dvouai schol. Aristoph. p. XIV. 18. ydp pro ijiev Cobet Philostr.
1. 1. PdMVa edd. cett., cf. V 27,4. — ire 7X. yup.v. p. 83, non accedit Sch Jb. f. Ph.
om. Suid., qui mox Wxwv pro Xuxoi?. 6. 1864, p. 39. 20. TXuS-oxpiirou |jt.vdiJi.ai:a y.c01i-
p.i^8wv M, p.(8wv Pd, |jl(8cov Vb Ag Pc Lb, viyou M Va, TXuS-oxpiirou jtaXXiviyou |ji.vd|JLaTa
in qua scriptura sibi constant Pc M Vb Lb, cett. codd. (p.vd[ji.. Pa ad marg., xa^Mvixa
Pc Lb semel habent p.().(ov. — lyiyvsiro edd. Vn) A X K F Smin. B, II. K. p.vap.a C Smai.,
ante SW codd., ey(v£i:o Pa cett. edd. 7, Ilu^oxpiirw Kallv^iy-M p.v^pa coni. C, IIuQ'.
tc6X£i t£ Va. — p.().(ov, i sup. lin., Pa. 8. irou.KaU. p.vap.a, Pythocriti nomine extra
p.£v iroi6v8£ Va, p.ev 8r) to toi6v8£ edd. ante metrum posito, God. Hermannus edd. cett.
B, p.£v 8 t) toi6v8£ Pa, R marg. Cor. edd. — 0L\)lr\T:a 8£‘ dvlQ'. M Va Lb Pcd Vn, a^X^Ta
cett., p.£v 8 t) it68£ cett. codd. 9 . ''HTiapw 8 e dv. Ag, auXyiirdc y£ dv. Vb, aOXy]Ta y£ dv.
X K F C. 10. Toov £,<; M. 12. a'5T0Ui; £y^. La, auXY)ira y£ Pa, A5Xiqird dvsQ'.
•
A X M, a'5Xy)Ta.
La. — £xir£i:u;i:a)[Ji£vou? A X K M Pc, exireiru- 'AvsQ'. X K F Smin. B., xou a^Xiriira. ’Av. C
492 HAIAKSN H.
£0/£V £V 'IZaiGl <JT£(paVOV xai £V avBpaO-lV GOTEpOV. ToGtoj [J.£V By) TTjV El-
12llaTBa Bs E(p irrou xaW,ixEvov xai t(j'rf{/Sj-zoL avBpa rapa tov irrov cpYjoi
xaTEraXaiOE, tov [£v| "'K>.Xy,oiv oTTEpov tootiov svavTia MapBovioo xai My-
Smai., t(T) aOXr.To! coni. C, [r/ofixa TavXr.Ta auhr.prov M \'ab Lb Pd, ap8T,p(ov A „Nuia-
coni. H, Ci. llcrmannns a'j/.T,T5 ('. O. 965o>po; 0 IPj^Ew ivTip ’.\ j38t,pitt,; memora-
Miicllcr T(ouAT,TOV tgSe.. S\V TavAr,Ta toSe.. tur ab Herodoto VII p. 423, v. 6 . (c. 137).
n Sch recepp. scribentes tavXr.Ta tgSe., Th. Hunc Pausaniae Pythen eodem genere pro-
Hemsterh. MS.
I
trochaicum constituit, secutus sum. 1. to 14. 8 £ 01 Vb. ir». £oix£v B Ag Pad, eoixe
eruit Palm. MS.. vid. comm. 2. eGx.Xei-tou c. (ov sup. vers.) La. IS. av^psTo; M Va
V a. av£X 6 {A£vov M£G 3t,viov om. Pc. Lb, avSpoi;, 0 (i. e. 0 ;) sup. vers., Vb. —
— 8 T)ii.ap£T 0 u Lb, Demaratum Am. 5. TioapEvov La. — pro O': D £; et pro ev scrip-
ivaoyiSac Vb Pa. — «hiXuo; AXK codd. sit ov vit. typ . 10. EV saepiunt B S\V Sch.
7. 6 om. Ag. — a’jo/ 0 ^ M Va, et ut vide- om. D, est in codd. edd. cett. 20. HXa-
tur Vb. 10. ;£v 6 jiJpovov Pad. — lAsproriBo; Taiaai edd. ante S, IlXavaiaoi S, IlXatai-
Ag. — eri irrou Evucr.Ge (p. corr. vulg.) 5(71 cett. edd. codd. — pavTEuodiixEvov,
/CY)p. Vb. 12. ravxoia; Vb. — avTSv M. in marg. pa^s^afAEvov, Pa. — 0 om. edd.
— Hev 6 (jiPpotov edd. marg. R, E£vojXt3pov tov ante S, outo; 8 f, 6 Smin., oGto; 8e 6 M
Pa, a 99 6v 7)Tov
'
cett. codd. praeter Vb, in Va, oGto; te 8 fj 6 cett. edd. codd. (8e Pa.
quo est (icp|£v6p.t3poTOv ( 0:9 expunct.). 1 ^1 . 1
T sup. 8 ). 21. av 8 peTo; M Va. iv 8 p'io; Pd.
VI 14,11-15,3. 493
TZQir\Gca xai ’HX£tot^ aoxov, xal o(7oi xap’ apicpoxEpwv xoX£[xodvxa)V saT^toxEdav,
acpEdiv xai xodxoi(; yz^i^b^rxi Bi’ adxov. o5xO(; avEi^Exo xoct xeXy]xi ixxco
EXL BtadXoo XE avaxELxai xai oxXoo vixy)‘ xapa Bs aoxov ^Ays^v]? XTo?
xpaxi^da^ xoy[x^ xaTBac, 0eo[j.vy](7xoo ZapBiavod xe)(vy].
1. TzlrtGvoa 8i ol Va. — Itoiyiosv Pad, aav bunt S\V D Sch, idem est in Pa, sed addi-
sup. vers. in Pa. 2. tov Se tov 7rp. Pd. — dit xai in marg. recens manus. — i;tTCoiv
xXoxea Va. — AioyuvY) AX Vb. — vT/.ai, 8e Ag. AXKF, 171710) cett. edd. codd. 15. ’Io-
4 . MuTiXy]vaiw D contra 11 ,
qui hic et >.ai8av coni. Sch in praef., ’0Xi8av codd.
VIII 30,2. X 24,1 in MituXy]v. consentiunt. (oXiyav, 8 sup. y,
Va) edd. praeter SW D,
5. TTpoxoiouaiv A X K. 7, aTa8iaSp6[i.ov qui exhibent ’0).ai8av cl. X 7,8, ubi tamen
La Pcd, OTCxSia Spopiov Pa Vb, in Pa linea ante o est i, Aio5l8av coni. Porson. — to
subducta coniunguntur, OTaSioSpopiou M Va. sQ-vo? Ait. AXKF, to £9'V0? t6 Ait. (eS-o^
— Ziqvwva edd. ante B, Sevwva cett. edd. Va) codd. edd. cett. — yapvTvo? Ag. 16,
codd. (levtov La). 8. t^ Pa om. — Tpu- vix-Y^v, expuncto v, Vb. — yy^Oi; La. 18.
(jjuXia A. 10. ClavTapxY) La A, falso, ut TO|j.axov Pcd Lb, Ty)[Jidixou Ag, x).eiTop.axov
saepius, supposito i. 11, Itt’ a^TO Ag. — La, KX£iTop.ay_ou edd. PaVab. 6 tou to- —
eipT^VY) MVa. 13. yeveaO^ai' xat 8’ a^TO [jiayou codd., Vab habent o x>.£iTO{Juii)(_ou, quare
oOto? a X K F Ag Pcd et omisso oOto? Lb, SW TOU includunt, 6 tou K>.£ito[j.c)1)(_ou edd.
y. K. di abvo oSto? M Vab, y£V£T9'at. 8i cett. Pa. 20. TcdXaiasv Va. — tou? t£ ttjv
a^TOu' oOto? e coni. SB, xai 8 t) a^TOc oOto? uuyprjv codd. edd. praeter Pa, qui habet tou?
coni. K, ree. C, y£V£aS‘af xai SiauXou oOto? t’ £? T. TT. et C, qui I? (uncis inclusum) ins. e
coni. F, y£V£aS>ai 8i’ a^TOv' oOtoi; e La scri- coni. K, TOU? T£ £711 TY)v coni. S. 23. 8£UT0?
494 HAIAKQN B.
::ia; ’/) scpsc;Y]? si/s [X£v tov KA£tTO[j-a/ov toutov 7:aYxpaTto-j xai ::'jyp*Ac
aY0)Vi(7T*/]v, £t/£ B'£ xat ’HX£tov Ka;:pov £7:t Tjijipa; auTf,? TuaAaTaai t£
adTov Aaji£tv 'rpadjj.aTa. 7.zyzv/ zz ^r\ (£B6x£i) £ixoTa, xat gStoj? loy.ArjO^Ev-
To; TOG zaYXwpaTtOG xpaTY/i‘£t; Ozo tog Ka::po!j 0 [j.(o^ £/p-/;G‘aTO ic to’j;
"1
\)A'j[j.::ta Si; S'£ lioD-oT vtxa; xat £v N£(jia t£ xat £v <t0ij.co
Aa0dvTa. OGTOt [j.£v tov ^ErTt^^ipTr;/ toBtov, llGpaxodrrtot S'£ S’jo [X£v 'Epcovo;
AT,[XY;TptGv S'£ TGv dAa^TavTX £::t A£>.£*jxgv ^TpaTta xat aAovra £v tt, [j.a/r„ 20
— \K\fx M Va I.a — 7a~c inserui e coni. 7o; \'b, £axXT|7l^£VTo; Va M. 10. £pp(o-
S cum H SW D Sch, cf. ad 14, 3. S\V I pLEveo; .\g. — Tw om. idem. 13. ante
praef. LIV. 2. OAuixriaat A, fiXu|jLT:ia7». X lupax. habent dv£9'£sav Pa Vab edd. ante
KLaPe, OAUfjLZia^iv F C Pad Vab Ag l,b, B, inter uncos SW, om. cett. codd. edd.
oXu[ji::'. 57 '.v Smai., cX’jp.;:id8ai oXuixTTidfio; ;
— 1’jpaxouaioi edd. ante B M Vab La Pad
M, oXupL-idSt e coni. S cett. edd. fOX-jjx- Ag Fa, lupaxcaio'. cett. edd. codd. — [aev
xai Tpiaxocri:Y](; 6Xu[j.7uiaBoi; 7ua7.Y]^, 7] sirspa 7i:£VTaO'}vou ' irpwTov yap By]
£ixo)v dcp)(aia toO Eui:£^iBa, xai toc Itui tw [3aS'pw ypap.p.aTa ap.uBpa 6 tu 6
oc)(pi £[xou Tw Eopyo) 'zzGGocpzt; plv (Iv) OXu[X7Uta y£yova(Jiv Itui TU£VTaO’7.cp,
Aayou cpacriv £lvai' Tuapa Bl auT6v avBpiavT£? Buo avBpot; £icjiv ''H7,£ioo
loKaTupoo TOiI IIu6'ay6pou, tuocXt]? i7£ £iXY)cp6iro? xai Tuayxpairiou (jxlcpavov Itui
TOUTw. Tov [X£v By) Itui t 5) TuayxpaTiw xai:ayc()vi(78'£VTa 6 tu’ aoTOu B£Biq7.a)X£v
TY]v TupoTEpav av‘{]pY]p.£vov xai 1168'ia TuaiBwv T£ Tuoyp.Y] xai aoQ^if; Iv avBpao^i
i5 7ua};Y) T£ xai Tuoyij.^ (7T£cpavw8'£VTa Itui Y]p.£pa(; aoTYj^. KaTupco plv By]
codd. Pa), „imo EuT£li5a“ SW, VI 15,5. 16,2. 8. 6 to)8£ Tuap. Lb, otw
scribunt D Sch. — yeyoveaav M. uare- 2, St) Pd. — pL£v om. Vb. 9. 8ug Ag Pd. —
pov codd. edd. ante B, SaxaTOv
qui correxit, dcvSpo? el wv Tjl. M. — zlai KaTipou, om.
recep. cett. edd. — TOvraxXTqaavTE? A, TuevT- 'HXsiou, AXK. 10. xai Tupo pro KdTrpoo Pcd
ad-lTjaavTcg codd., in Pa o sup. a, TU£VTa9'Xri- Ag Lb, xdyTupou La, xdTUou, p sup. tuo, Pa,
(7GVT£? cett. edd. 3. apxaia Vb. 4. tov KoiTtpou VbLaM. — t£ ipaaiv MVa prO
£ijT£li8a Va, p.£Ta 8£ £UT£liav Pa, tov om. GTScpavov. 12. Itui tS TuayxpauQ scripsi.
etiam Ag. — aTpcu? M. — t£ om. edd. Itui tou TxayxpaTtou codd. edd. — SsStqXwxs
ante S, habent codd, edd. cett. 5. Tcap’ 81 6 M Va Lb Pc. 13. 8^ codd. edd. ante
auTwv, p. corr. 6v sup. vers., Vb. — 0 |Jlco? B, q8r) e coni. S cett. edd. — xaT£la(3£V
AXK codd., piovw Sylb. Valcken. Am. MLb, xaTcla^s, omisso ’Hl£iov, Va. —
cett. edd. — avb-pwTCov (sic) La. 6- aypi? Tudlriv Vb. 14. T1 u!>oT coni. C, cf. Her. VI
edd. ante S Vb Ag Lab Pad, otypi cett. edd. 122 IIijS'ia dv£l6p.£V0(U (Sieb.) 15. a verbis
PcMVa. — 6[i.ou AXK, ep.ou cett. edd. KdTupw [Ji£V 8r) xtX. B Sch cap. XVI exor-
codd. Sylb. — Ty om. Va. — Iv om. diuntur. 16. TTOVwv om. La.
codd. A X K, addunt cett. — olup.Tu(ai A 17. £iai £ix AXKF, £iaiv £ix. Smin., £ial
X K, olup-Tua Vab Lb Pd, ’01u|j.Tu(a cett. 8 e £ix. cett. edd. codd. praeter MVa, qui om.
edd. codd. 7, Icp’ IxaTcpy scripsi, l(p’ £i(ji 81. — ’Avauxi8a A, nomen corruptum
£xaT£pou codd. edd., cf. ex gr. V 8,6. 9,1. esse putat Gurlitt, v comm. 18. TulsiTTavov
496 HyVlAKQN B.
xat(7iv Exl x(p txxio). 4. Sp6[xo’j Se zlm xoo ixxtov ij.y]xo? [j.ev SiauXoi
auTOv £Xi a-rpaxEia (cTpaTia A, a-rpatria Pa, pEpivtov cett. edd, codd. (tov yEipEpivwv
airpa-Eia Pd) edd. ante S\V codd. praeter
I
GT paTEia; coni. C, auTOv £XtaTpaT£iac cett. ram esse docet inscriptio Olympiae reperta,
edd. t>. xapa fi£ ttjv Pd. — p.£v ’Avt. V. comm., ZtoTOu codd. (tojtou Va) edd.
e coni. F recep. C. — tov om, La. 7. — ^ ^ ^ — XEpovvTjaou A
TT^v §£ £T£pav Va. II. v£pi'wv Pa. 12. Va M, y£p(.)VT,ao’j La, Y£ppwvvT|aou Pd Ag,
txx£up AXKF, it:xu.) cett. edd. codd., in XeppovvtjJou S\V, X£ppovT,aou cett. edd. Lb
Pc corr. ex ixxctw, ut videtur. — 8p6|i.oi Pac Vb. 17. tt;(; e Sylb. coni, recep. Smin.
A X K Vb Pa, 8p6pw Va, ix;:£t(p Sp6p.oi A, S\V D Sch, habet Va per conipend., twv
Spopou voluit Sylb., scribunt F C S B S\V D, rell. edd. codd. — 8 e om. A X K, addunt
lxx£up (potius ixxwp) 8p6pw. 8p6|tou coni. :
codd. cett. edd. 18. E(Jtiv f,p£po8p6pou
F, rec. Sch, Spop.. semel ponunt codd. edd. La. — xjypv^» v expunct. et accen-
cett., cf. Dittenb. Syll.^ n. 676. — 8£ £Jti tus correct., Vb. — A£(i)vi8ac te C e coni.
C, £iaiv MVabAg. — 8 itjXou M Va. 12. Sylb., vE(ovi8a Lb Va, a sup. v priore, Va.
8uo. £x,X. A F, 8uo
*
*
£xX. X K. — 8s om. 11). 4>i9i5uov Va, 4>!*9i8i(ov Vb Pa. — ’Aad-
VI 16,2-8. 497
7.
suvoiav. [j-scTOi; Bs sctttqxsv auirwv Au(717UtuO(; ""HXsToi;, xai:a7ua7.at(7a(; toui;
sixova.
i5’OXup.7UixY] VLXY], xal (jTTiXYjv SV 17^ ’'AXtsi Tuapa Tov avBpiavira av£0'Y)Xsv 6
2o6tu>.o(j <7X£(pavov, 'HT^siou? acpa^ ovxa^ laxw xi^. "^Etui Bs xq> HuxxaXco xai
xaBs sxi 7.syou(7iv, ysvo[j.£VY)? xpo? ’ApxaBa^ 'Hlziou; a[xcpi(7pY)XY](7£0)(;
Va, £'5aXx(8Y)? Pa, q expuncto, EuaXxi8a cett. TCiav Va. 17. tt)v Tr)V £v Va. — v£ xal
edd. PcdAgLa. — a£X£a8yi Lb. — Aax£- edd. praeter B Sch, qui cum Pc t£ om. —
8aip.ovi(ov Z£X£a8a om, Va. 6. &p\ia £|ax6o'.a Vb, E^axoaiouc (XEyouat) C e Facii
Stvdcx. o5 iiiya Pa. — 7CoXutc£vS>ou(; Va. 7, coni., SW coni. p.£rpa eIy] Scv ova8ia o)?
noi.71niXkr\q Pd. — KaXXiTCiS-oui; M Vab edd. £|^xovTa T£ xal £|ax6oia, lacunam indicavi,
ante C, Smin., noXuTU£i9'OUi; cett. edd. codd. qua verbum dicendi absorptum puto, Frazer
Am. — xal £7tl y. 0LXkniXf\q inter uncos cpY)(jl vel Xiyzi to £mypap.[JLa excidisse censet,
post TraTTjp repetit Lb. — uaXaiaTTip M. 9. cf. VI 19,6. 8. 15. 18. TCUT7T7apov (X sup.
^Izioiq M Va. — Xap-Tuov Va. — (^pviaxov p) ldp.tiu8o? Vb. 20. ovTa? om. Va. 21.
Lb. — post xal lacunam indicant B SW D Td8£ ETZiXiyovaiv coni. Sch praef., at cf. VIII
498 HAIAKQN B.
Tuspi yv]? optov sTtuev o3to? 6 ri'jTTa>.o? T*r]v ^ixy]v. 6 Bs ot avBpia? spyov l^yzh
xai Ta? S’jo lluB^ixa^ avY,pY) ij.lv vixa?. IO.£ap£T6(; tI ’HX£To? t:£vi:-
ad‘>.ou Xa^wv (jrlcpavov, xai app,a avBpo; "AB^rjvaLOU D.atjxojvo? tou ’Et £-5
£v TTi "'A7.ZZI xara ra Y]ijIv £?p-/)[jL£va* £? aro rou A£wviBaiou rpo^ rov
po)[j.6v rov {j,£yav acpixIoBai 6‘£>vyjO£ia?, rooaBE lori ao!, rwv aw)-
xovTow £? ij-VTjpLyjV. ATj[j- 0 Xparr,; T£V£Bio? xai ’HA£io^ Kpiavvio;, ouro^ pxv lo
aurqi vTxat rlvT£, ziaGcc^zc 51 1100*01 xat toat N£[A£itov, £v 51 "irO-jj-w pa Iri
Houra; lloXuv£txou; MtXYjO^to;, xat lva>.>.txpaTrj^ aro ty,; Irt AY^Oatw Mayvr,- 20
(7tac, Irt rtp 6r).tT-f, 5p6ao) <7T£'^avou; 5uo avY,py)tj.£vo; ' Auotrrou 5 e Ipyov y)
4 rou Ka>.}AxpaTOu; Irrtv £?xo)v. ’E[xaurtojvt 51 xat ’A}»£;t[itw, rto ia£v Iv ratot
88,6. (IX 8,8), tjTi pro eu Pc. 1. o\ Pa mutatum non est. 13. xpa^OjjL£viou A Vb.
siip. lin, 2. ’OXuvS'iou eauv om. M. I
— 'HYr,7'.r6/.i5o;.^ 14. xla^o.alvio; [j.£v Pa.
ed. Teubn., ^Q^cviSo; codd. (a&'evio^ Vb) edd. : xwv ad marg. \m, vixGSv Pc et sup, lin. oixwv.
—
I
cett. edd. codd. i^XeTo; bis Pd. 5. av- I edd. codd. IG. |jl£ y£ Va, £v |x£v y^p coni. C.
Spo? 5p[xa Va, litteris suprascriptis ordo 17. revv£ om. La. — v£|jliwv Pa. 18. toT<;
vulg. restituitur. G. y^duxeov Vb. La. — 8e om. La. — tou IIt. edd. ante B M
8. i\£wvi8ou AXKF codd., Aewv.Saiou ! Vab La (hic rToXcfJLdiov xou a.), vbv cett,
coni. F, recep. cett. edd. — rpb; vbv vabv !
edd. Pacd Ag Lb. 20. MT]Xr,aioc A, (jliXXtq-
Va. 10. Ar,p,oxpdTTii v(xr,v om. Va, aio;, expuncto altero 1, Vb. — xaXXiapd-nr);
Aap.oxpdvr;; inscriptio Olympiae reperta, v. Vb. — in La totus locus sic: (Jourac rsXu-
comm. — Kpidvio; edd. ante B Vb M, Kpi- v£iou?. [jiiXrjaio? xai xalr,aio; xai xalixpdvr,?
dvvto? cett. edd. codd. 11, orlwv AXK (alterum >. sup. vers.), unde SW suspican-
Vb Pa, orlou cett. edd. codd. 12. Siovu- tur pro p.iXy;jio? scribendum esse ijLuxaXrjffioc-
x)./]? La. — Kpiaviou KFC S, Kpiavviou 21. £"i Twv Pd. — 5p6p.(p edd. Va corr.,
(Ttavaxirt Be xa\ dcTuo toU xoivoO tou Ko7.ocpwvL(ov uTCvjp^sv avai:£6'9ivat. t?]v
£ ixova.
avYipY) p.£voc. £lvai B£ xal [lavTi^ 6 ""ETUEpatTTO? tou KXdtiBwv yi\/OD(; cpY]C’iv 6
20cpoL? Elvai 177]^ [XY]Tp6<; (JUVOIXO? CpEUYCOV, OCTE TOU ’A7^X|Xata)VO? S7Ul(7i:a[X£VO?
infra e|ji.avTriOi)va VaLb, ^Evaxiwvi Bechtel, 8aauxua)v(ou Pd, t, sup. u primo. 10. p.o-
probante Robert Herm. XXXV 170. — ap.t(ovo? codd. (xoa[ji.io-Jvo; Pd). 11. p.£va-
Ty [JL£v ’AX£^i[3iw §£ et mox zai'Hpaia aX^6vv£c A codd., p.£Taax6vx£, a(j sup. £, Ag.
—- T^aiplc om. Va. 1. “'Hpa !:£ edd. ante 12. S'£6 yovo? M Vab Lab, ^'Coywvoc Ag, bzdi>-
S codd., 'Hpaia t£ Sylb. cett. edd., "Hpaia Yovo? Pcd, S'£oy6vou Pa. 13. IrccpcScaToc Va,
voluit C. 2. £ipYa<jaiJi.£voc Ag: Pd, — 6 TTspaaxoc La M. 15. 8’ i£p. Va, 8e kp.
vo? 6)q SyjXoT (TqavTvo? ?jv. o5 Lb) MR cett. codd. 16. d7roaoS'£(ov La. 17. ?)V
(in R ad marg. ?](; vivo? et 6>q expunctum om. M Va Lb, at Va postea habet xou 8 e
superscripto o5), quod probare videtur F, loxX. — 6c[j.ud>av0(; M. — (juxvuo? AX
„Emautionis effigiem quisnam fecerit" Am., K, litera maiuscula scribendum esse no-
Sylb. coni. oOvivoc, sc. icXotaTOu, o5 8. men viderunt Sylb. K, secuti sunt edd.
3, dtpjtdtSoc Va, dcp>t(it8o)v, sup. vers. o (= oq), rell. — 8 e ante ’0'ixX. om. M. — "loxX^i;
La. — £S>vo? A X K, £Q'V 0 U(; cett. edd. codd. AXKC codd. praeter La, ’0*ixX?i? Hartung,
— xoXo 9 wviO(; Pa. 4. £p[ji,Y)ai ava| dcyovEov probantibus Sylb. Palm. K receperunt cett.
La. 5. 7ra~8£c La. 6. xai om. Va. 8. edd. (OixX^? D), est in La, eodem modo
7ca~8£(; iterum La. — xpavi(]aavTa(;, £ sup. infra. — Kluxio? edd. ante S codd., KXu-
a, Pa. 9. Ed-lvviSoi; Sch Lab, cett., x'iQ<; cett. edd. 18. 8e ante xw om.
Am. legit S&'£vic. — XoipiXou AXK codd., La. 19. £? XT)V u).t.v Pc. — (j.£xwxr)a£ xS
XoipiXo? Goldh. FC S SW, Xoipi). 0 (; BD Sch. xoT? A X K, xw in xo mutare voluit Sylb.,
— ^'COTOtxoc Pa. — 8aiTwv8a Va, 8aa6v p.£xwxY]a£ xoT<; cett. edd. codd. 20. bXv.ai-
(w sup. expuncto 6) 8aaixu(oviou Vb, 8aivc!)v wvoc Vb. 21. £ipYaap’£voc Vb, £ipYa<7[ji.£vou
Pausanias II. 32
500 HAIAKQN B.
9 (5:[j.(pi(7pYiTir]<7iv
*
a>Aa yap ex£ivo’j te t7xov tiiiy]' acpixETO 6 Fopyia?
Tuapa "AOrrjvatoi?, xa\ ^laTcov Iv Hs<7<7oc1loc T'jpavvy,(7a5 lIoXuxpdcTCj!; ou Ta
xai Nixy] te £Tuij3£pyjXE Tot» apjxaTor xai auToc 6 KpaTi(7&'£VTf]^. B?jXa p-sv
Ag. 1. 8e om. La. — oOx. £Ti 9 av£aiv Syav \'a, Tcap’ al>T,vaioi; M Vb. 10. j:ib-avtbTT)Ta
ecld. Vb Pa, oOx enicpavEt; ayav Va, oOx La. — 'pjvaiy.ioc, omisso seq. Xupaxouaia,
e7U9aalv (Jtyav Pd M Lab, oOx. Itui 9 asiv Ag, M. 11. fltXXa yap Kays. p. 1099, cf. III
oux £axi 9 aaiv 8iyav Pc, 2. T£yvr,v tt,v tou 13,4. VI 14,5. 20,19, dXXa y£ edd. codd.
A X K Pc Ag, TE^vT] -rr;v too Lb, rf/vri toj (t£ Ag), dXXd EX.Etvou y£ Sch praef. — te
M Va La Pa, hic addit rr)v ad marg., T£yvT]v e; edd. inde a B Pcd Lab Ag, te om. M Pa
Tou cett. edd. 3. ivr.pyifjiEvou Vb. — Xeov- Vab rell. edd. — d 9 ixaT 0 ,
e sup. a, Pa.
tTvoc m. — eaui M. — at^r^vaToi pro ava- 12. £v b^ixXdaar] S-EaaaXia M Va. 13. EVEy-
d-civcci M Va. 4. 9 «aiv cupioATov La. 5. xd.uEvoc codd. — 8 i 8 aaxaX£tou edd. Pcd
XapjjiavTiSou recepi e Suida s. Fopyia; et Lab Vn, 8 i8 aaxaXiou A cett. codd., 81 -
inscriptione Olympica, voluit iam Keil Anal. 8 aaxdXtov twv 'Ad'. Kays. Z. f. A 1848,
p. 208, Kapjj.avr{8ou codd. edd. ;
apud Steph. 1099. — d9T,vT,aiv M Ag La Pacd. — toutou
Byz. Xopaia ex Pausania laudatur, cum t 68 ’
dv 8 p 0 i; La. 14. a’jT 0 u Ag. — 6 om.
nostri libri Kopaia (s. Kopacia) praebeant. Va. — Pitoaai edd. ante B M Vab Lb, (3it5-
6. Xoywv om. Va. — i^p.£>.if]|i.£vouc Phral. vai cett. edd. codd., in Pa a sup. v. —
7. oXiyoi; 8 e edd. ante C codd. (oX. 8 t; Va 9 Yiaiv Ag. 15. 8e om. codd., te Pa. —
Pa), oXiyou 8£~v ex emend. K recepp. edd. oupaxoaiwv Pc. 16. ouv£|3aivov La.
rcll. — ivS'pw7:ou;, 01 sup. ou, M. — 8e 17. SyaXjjia, ad marg. yp. SpjjLa, Pd. 18.
om. Pc. — X6y(p M. 8. EivExa M. — vixTjV (p. compend.) Vb. 19. fjivaaatou Va.
oXupTtiax^ CS M Va, oXufjiTuix^ cett. 9. 20. ETtixXyjab-EVTOc Pa* — ^tuo eXX. Va. 21.
—
!
aiTia Vb Pd Phral., Tid'(oc Lb. — ;:apa dO'. I a'5Tw in marg. et toi ante e; om. Pa.
VI 17,7-18,5. 501
5 ^aaikioL yap ou ira Tuavxa yJtuiov, aXT^a xai to: [xaXi(7Ta 6'U[jlw )(p(6[;.£vov,
Bpo^, (XT£ 6tu£P^£(ov £^ auTOu^ i:^ opY^j >tocxa)v YjTusiT^st T(X [xsytdTa Ipya-
(TacrO^ai. oi Bs aTs 8*sovt£^ rrspi yuvaixwv ts xai TuaiBcov xai auTY](; xairpiBo?
8'SOU^ TOU^ 'EXXtQVWV ^ pLY]V aUTOO Tai^ BsY)(7£(71V 67u6o’a SGTTtV svavTta
cpuxsi p.sv auTO? (70(pi(7TY]? xai GTOcpKJTwv Xoyou? p.ip.sT(78'ar 0)? Bs 01 Biacpopa
Ic oXvjjiTOa Pc. 2, stpydcaaTTO edd. ante S manu scriptum, £pYaa£(jQ'ai cett. edd. cod.
codd. praeter M, eipydcaavTO cett. edd. M. Phral, £pYdi?£a9'ai MVab. 14. y^dpiGai pioi
3. (iq) inserui. 4* Xa4jaxir]vo>v Va, cpaxy)vwv Suid. cod. Phral. Cor. S SW D, y^apiaai p.ot
La. — 6TO).£T7T:£Tai La, 6 toXot£to B D Sch C, Y^apiaaaS-ai p.oi cett. edd. codd. 15.
e coni., {iti£>.£OT£to cett. codd. edd. — tto- xaxaXaP£‘iv Ag. 16. i£p£~a Lb, — (pyicriv
dva|. M, iiva|a[jt,£VYii; hic et infra Vb. AX codd. (in Pd Vb per compend., (paaiv
5. pa- (fin. lin.) lia, o5 Va. — [xdHiaza Ag), acpiaiv ex emend. Sylb. cett. edd. 21.
Ag. 7. amov AgPd. — XaPovxwv Pa per ad p,i|j,£Ta9'ai 8£w6? vel simile quid deside-
correct. edd, praeter B, XaPovxa? codd. B. rari dicunt SW, cf. IX 19,5. — Sicf^opa
8. £py(it(7£a9'ai cod. Phral. edd. ante B, edd. ante S Lab M Pad Va, 8iacpop& Vb Pc,
Richards Class. Rev. XIV 448, £pYdtffaa&’ai coni. Cor., recepp. cett. edd. 22. y£.y6'^zi
cett. edd. codd., cf. 1. 14 et IV 14,4. 9. B SW Pc Ag, £Y£Y0V£i cett. edd. codd. —
8£0 vt£s X K, Movt£5 cett. edd. codd. 10. 8ap.aaiaxpou Pc. 23. Aax£8aiiJLOviouc LaA
ava|a|JL£vr,(; Lb, etiam infra. 11. 7rpoa-^£i X K F S, Aocxedoapiovioig cett. edd. codd.,
Pa ad marg. 12. 71 £tiuy[jl£vov M. — (pyjcjiv inVb -viou? corr. in vioi?. — ©Yjpaiouc A
Vb. 13. S’£oi)? ToSv Va. 14. Ipydaaobai X K F S, dativum habent rell. edd. codd.
Sch Pacd Ag Lab, in Pa ?£ sup. aa ab alia — Herw. delet nal ante £:ri et virgulam
32*
502 HAIAKQN B.
mpa TOU E<p£(7l(OV XOtVOU '*Ecp£(7tOl(; £(7£7U01Y)(7£V a5'X'6v* xa\ aUTTOV £TCl TW
Ipycp cpuy^ ^Y)[JLlOL>(7lV 01 Kp^T£?.
7 5. npoiTat B£ a9'XY]i7wv av£iT£0'Y](7av z<; ^O^o[Jixtav £ixov£(; Hpa^iBa-
[XaVTrO^ T£ AlYlVY]TOO VlXiqdaVTO? 7UOy[l^ T-^V £VdCTY]V 6>.U[JL7UlcicBa £7ul Tal^ 7U£V- 10
XIX. ’'E(7TI Bs >.l 8'OU TUWpiVOU XpYjrlc SV ’'A>.T£t, TZpb^ apXTOV TOQ 15
post ©riPaiou?. 1. om. Va M Pcd Ag F Cor., habent Vb Pa, rec. SW D Sch, Tcuy-
Lab, est in Pa Vb edd. 2, Iuy)u|£to Pd |j.T)V rell. edd. codd. — evvoctyiv edd. ante
edd. ante D, s;;yiu|ai:o La Pc, D SW codd. praeter LaPad, qui cum cett.
upoTCpov MVa. — Toc §£ §£ T(5t h La. 4. Tiou Vab, in hoc u sup. lin. addit. 12.
’Ava|i[j.£VY] AXKF, ’Ava|tp.£vr|v cett. edd. aOTai om. A X K F Vb Pa, addunt cett.
codd. 5* awTtiSY] §£ La. — SW viJtif) scri- edd. codd. — [jlev om. La. — rcoppo) scripsi,
bendum putant. — £vv(^ii:Tf] codd. praeter Tipoaw codd. edd., hoc significat protinus,
La Pa, edd. ante SW. ~— £vv£VY]xoai:?j edd. 0^ Tioppo) haud procul, cf. I 1,1. 14,3.
ante SW Pc Lb, £V£VY]xoaT^ cett. edd. codd. 26,4. 44,10; I 2,3. 4. 8,5. 18,4. 23,9. 27,3.
(i pro Y) VbAg). 6. y£ om. MVa. — 30,3. 35,1. 3. 40,2. 41,3. 8. 14. totcoiy^-
£?x6va? codd. edd. ante SW, '^pcS-rat. coni. B recepp. edd, seqq., £7roiY]aav sine
- — dv£iT£&'r|aav £ix6v£? cl. X 16 fin. vy Pc, ETTonqcravTO tw cett. edd. codd. 19.
SW, recepp. D Sch, S coni. TipwTOv et post xaloupEvo? Hixuwviwv om. Va, —
£ix6va; lacunam indicavit. 10. coni. (5tvab'Tqfji.aTra, ad marg. (ivdti>Yip.a, Pa, — aixu-
VI 18,5-19,5. 503
5 £p)(6[JL£Vov Bucri, xai 6[ic!)vup.ov auTto tuoXiv, Iv [xlcrto ttoU TuoTap^oU twv £x(3o-
7;wv X£i[X£VY]v. TOV Be TUOTap^ov pLlytCTTOv TE ovTa Tc5v EV 'ipYipioc xai ap.7Ua)TtV
ypapipiaTa stui tS sldccrcovi ecti twv 9'aT.apLwv, i<; piEV too )^aT.xoo tov
xai TOV Sixuwviwv B^p.ov. sv tootw tw 9'Y](raupw Biaxot tov apiO^p-ov ava-
(fin. fol.) to6twv Axo 8. La. 3. >tal om. M. 9. Twv aTaS'pcov, ov ov sup. lin.,
Va Lb. — XapTTQaaioc C S B D Sch Va Pd Vb. 10. siY] Pa in marg. 11. xtov aix.
Ag Lab, Tapu^qaioc edd, rell. M Vb Pac R, Ag Lab Pacd. 12. s? caou? AXK codd.,
in Pc M cr sup. a. — t63v M. — Tap- oaouc s? s. o5s ii; cum Am. legendum esse
Tiqaaiov Smin. B D Sch R Lab Pcd, Tapin^aiov censet Sylb., illud recepp. F Smin. B, hoc
A X K Vab Pa Ag M, TapTnqaaov FC Smai. cett. edd., nobis oiou? sc verum esse vide-
et sic apud ceteros omnes, cum autem Paus. tur, comm.
v. — sxxopil^ouai ? 13. tcstuoi-
ipse cognomine urbi flumen esse dicat, xiXp-sva M. 15. Mudlvtov codd. SW Sch
errore librariorum TapTiqaaiov traditum esse (cl. X 38,8, ubi codd. habent p.uiav sc),
videtur. 4. Tuovap-wv, ov sup. tov, Vb. — Muovwv Am. C S D, probat Sylb., Muovstov
aTOp-aaiv om. La. 5. 8uaiv edd. ante SW X K F, Mutovwv D. — (dtva)TsQ'‘^vai scrip-
sial 8’ 01 KapTuiav edd. Vb Pa La, sii; i8oi- scripsit X 38,8, Muoves? AXKF codd,,
xapmav MVaPdAgLb, sli; i8oi xapTutav Pc; Muovs? C S, Motovs? B, v. comm. — 8ri
pro KapTUtav Bochart Can. p. 682. Sylb. oSv Vb, at 8 t) expunct. 19. xal cum. Cor.
F voluerunt KapvYfiav, recepit C, placuit inserunt B SW D Sch. 20. ’
HTueipw X K F.
SW, cf. comm. 8. dp^^aiovava S M Va, — TtapYjXXaxTai coni. Pors., napi^zazoa Cor.,
(ip^aiOTepa cett. edd. codd. — xr,aaov Va etiam SW locum corruptum esse putant, v.
504 haiakqn b .
TaGTY)?’ xai £ 7:iYpa[j.[JLa £t:i tw x£paTL ecjtiv apyaioi^ 'A ttixoT^ ypa[j, 0.a(Tt,’
T£ 0‘Y]vai ^£ 67:6 Aoxpoiv cpTj(7!. Toiv TTpOi; Z£'^'jpi(o TY| ocxpct, IIaTpoxX£a Be
(j.£y£0*£i pi£ya^ xai OtopaxE; XivgT TpET; apiO*[j.Gv, TeXojvg; Be ava&'Y)p.a xai
Bapivicov *** £/£i ;j,£v tgXgv avE/G[j.£VGv Oto ''ATXavTG;, £/£i Bs "HpaxXsa
xai BsvBpGV TG Tapa 'E^TEplTl, TT^V p.Y,A£aV, xai TEplElXiyiAEVGV TTi p-YjXsa
TOV BpaxGVTa, xsBpoo [j.ev xat TavTa, HsgxXegg' Be spya tgg 'HyjXoo'
coinni, — Tisnoi^t M Va. 1. xsTrai S. :i. p£YaxA£Ou;. — Sch praef. coni, llob-aiou
a^xaXMa; M Vb R Ag, ajJiaXlKa; Va, ajjiaX- vf/vT) TOu ’Avt. xai .Ms','. s. riob‘a(ou vf/vr,
Pacd Vb. — oixeia; La. <J. p.’ Lb. — saepe, M Vab La. 14. lupaxo^loiv B D Sch
oux Biittm. — '/£ppovT,aou Vb R Ag Lab Pcd, cum Pc Lb, Xupoxoualwv cett. edd. Pad Ag
X£povvTiaou cett. 7. ante 'Apa^ou Ag in- Vab M La. 15. lacunam a Bocckhio detec-
serit xpaT£;. — ^ — a 9 ''aiv tam indicant B S\V D Sch, excidisse dicit
Vb, cpYjaiv Va. vS. £;;{'/^pusov coni. S\V, Boeckhius xai Hu^avnwv, xai 6 pev ’Eti-
frustra, cf. II D,6. V 10,4. 17,4. 1). 9 acj\ 8apv'wv, cf. ind. lect. Berol. hiem. 1822,
edd. ante S La Pa Vb, 9r,3i cett edd. M '
maiorem esse lacunam dicunt S\V, v. comm.
Va Lb Pcd Ag R, in hoc a sup. r\. — 10. 7:fi)Xov Vb, t:6X'.v \g. — 8c xai i^p.
TzpoQ edd. ante F codd., npo; voluit K, Pd. 17. 8£v8pwv A X K Vb R M. in hoc
Twv Tzpo; e coni. Sylb. recepp. cett. edd. 0 sup. ( 0 .
— -EpiSAEiXiYpivov A X K Vb R
— Z£9upuo Sylb. Ani. edd. praeter A X K, ;
La Pac (in hoc pr. man. erat :z£pi£XX£XiY-
qui cum codd. Z£ 9 ’jpw scribunt. 10. Ka- p£vov, ut videtur) d, “EpieXcXiYpivov FC S,
7uoiY]crai Bs auirov 6[xo0 TzociZi cpYjai. tol stuI toQ ju67.ol» ypa[jv[JLai:a’ od
'EcTTUsptBs?, pxTsxiviqO^Yiaav yap Otuo 'HXstwv, auTai [xsv sti xod l[X£ ^(jav
7up 6 (70) 7uov xai dxpoL»? 7u6Ba(^ xat i:ac, yzi^oi^ l^£(pavT0(; £ipYot(7p.£VO{;.
d7uo>.£(j8'ai 7up6cpa<7t?, oux oTBa' Itu’ I[xoQ Be oti [xy] O-sairpov xat, Tuspij3o7.o^
R T sup. y^), T^Xu^ou Va, ’HyuXou F S (iidem TOV £v edd. praeter D Sch, Pc M, ry £v Vab
V 17,1 'HyOXou), 'HyuXou cett. edd. 1, Lab Pad, R marg. D Sch. 15. [jL£TaTrovTio)v
a^)i:ai Sch, aStrai cett. edd. codd, 3. Q>t)- (3oXo? scripsi cl. IV 27,7. VII 18,5. VIII
aaupov £v zdi<; Pc. 4, XaxpTqTYic La, [xaxpa- 13,2. 38,1. IX 8,4, idem coni. Frazer, 7t£pt-
inqc Pc, 5. Tou ’Em8ap.v(oi)v edd. ante PoXoi edd. codd. 19. IXXeitueto Ag. 20.
B Am. Pa, marg, R, Va sup. vers., vou dtv(ic9'yi|j,a M Va SW D, (iva^fJiaTa rell. edd.
Bu^avTiwv cett. codd. edd. 6. Aoumav codd, — £9'£aav Pd. 21.
AXKB Am. Pa Vb La, AouMag cett. edd., XP^<^Q^ ^ Lab. — 8i-
edd. codd., AouaTuiac to vuv Aet^i Va Yivb-iap.lva xai tt^v Goldh. 22. 8idcv£ipa
marg. 7. jBpevTYjaiou Pa. — tSpouvTOc Vb, Va, 8iirirftv£ipa Vb. — •;^xX^s Ag. 23.
•aSpouvTO aca p.£va(3. Pc. 8 . au|3api(U La. — £(JT1^X£l M, £iaT7]X£l, Y) SUp. £1, Pd. — ScZ£
TY)v vixYjv ’A&‘iQV'r,'Tiv (Xp/ovToc y£V£G&‘at <I)6ppavTOc, ap/ovTO? B'£ Bia toO
auTOu j3iou TuavTO?' £via’jc>iai yap oux Y^adcv tuo) t6t£ 'AO^vaioi? at ap'/ai, 5
IsAovTa^ At::otvoD xat Hx’j>.XtBoc [xad^f|T-fj? £XOtY](7£. 10. TE^EOTatoc B'e Toiv 10
xpYjxTBa xat zoug et’ a-jTTj /rapyjXEt b^^Gy,opo•JC. Itzi Be tou opou? tTj xopDcp^is
2’EXa(pt(t) ixY]vt Tapa ’ll>.£tot;. 2. *Ev Bs toTc Tspa^Tt toD Kpoviou xaTa t 6
Tpoc TY]V apXTOV (tY,; ''AXtEO)^) £(7TtV £v {J.£(7tp t 6jV 8T|(ja’jpc5v xat TOl» OpOD?
lEpOV E?).£tO’t>ta; ,
EV a’JT(j> l!o)<TtTo).tC ’llA£tOt? ETt/tOptO? Bat[J.tOV £/£t
1. kolX pro 0 M Va IA). 3. Xi'{ 0 'ja\. Pc. Gg. V, Gr. II 297 n. 2 inserit xcTyo;, Robert
5. auTot) A X K F Smin., auTOv cett. — A. M, XVIII 38 aut toIj 'Ilpaiou (cf. VI
t^aav t:ot£ IM Ag:. <». oXuprcid (fin. fol.) 19,1) sive t9;; ’",AXt£(o; post dpy.TOv excidisse
AeyovTai La. S. hzv. (Trev-nr/.ovTa) GaT£- aut dpxTOv in ’'AXtiv mutandum esse censet,
pov coni. C, probant (£t£3i v' 5^>-r£pov) SW T^; ’'AXt£w; inserui, v. comm. 19. eiXt]-
Robert Arch. March. 3 n., excidit sive nu- S‘£ia; Va, £lXr,l^u^a; (r, sup. £i) M, etiam in
rnenis sive toXXoT;. — ETOir.aav tr;; ix>x'fT^; sequentibus T,XTj5“u(a;, £iXf,^uiav Va, eiXt)-
Pa. 3. e1 '{z 6 Vb Pa, d yz codd. edd. ^•uia; infra etiam AX, T,X£iS"jiav et infra
10. MsSwv pro AovTa; restituendum esse T,X£i^u(a; J3(op6; Ag. — tw pro auTw La.
putant SW. — 6 TcXrjvaTo; SW, articu- 21. TTpcG^uTic edd ante B Lb Pd Vb, ;:p£G-
lum om. codd. edd, 13. yz £ti Vb edd., I^UTT, Va M, “pEG^UTic cett. edd. codd. —
Y£ £vi xd Pa, T£ £xi \ a Ag M Lab Pcd, £u b-spdrcouaa Va. 22. co)7(>:aXiv Vb. — edd.
td dy- coni. Cor, — ecxiv M Ag Pa Vb SW inde a Smai. virgulam post xai aUTiQ po-
D, £GTi cett. nunt, V. comm, — pro Xjxpa, quod est in 11.
14. opo? TO om. La. — xpdviov, p. corr. (Xuaxpa Ag) edd. ante D, e coni. Kuhnii,
xpoviov, Va. 15. 81 om. M. Ifi. a’ (oi quam probant C B SW, Xojxpd scribunt D
sup. vers.) PaaiXai Vb. — xaXoup£vai M Va. Sch, yurpav coni. Kays. p. 1010. 23. piE-
17. eXacpo^oXiCovi Va. 18. post Jpy.TOv Burs. [jL 0tY|i.£va<; om. La. — £}ji;:poc^£ B Pc, t6
VI 19,12-20,7. 507
xat £? auTO £(JoBo? oux £(7ti ::Xy]v 6‘£pa7U£U0tj<JY) xov 8'£ov, Itui ty]v X£cpa-
lOsj^oudav £7ui Tw [j.a(7i:(r>, Xiyzi'^ texoi p.£v auirr) tov TuatBa, BtBotv) Be e^
TY] v [xd)^Yiv, t 6 tEpdv £7uotY)(7av £VTao8'a* cruv Bs aoTw dspEoO^at xat t”^v
E t7.£t8'Otav Evop-taav, OTt tov TcaTBd crcptcTtv y) 0'£d(g auTY) TupoiqyayEV z(;
20 s 7ui too Xocpou Bta[3dvxa)v tov KXdBEOv W(; sTut YjXtou Bu(7[j.d(;. IIXYjotov Bs
£jji. 7ipoaS'£ Lb, 170 £|jLTi:poaS'£v M. 2 , laoSo? xaB'£OTY)X£v B SW Sch Pa Ag, xad-EarrjxE cett.
La, e; a^TW Vb, corr. in o, £v adrw, in AX Vb, corr ex. Sylb., aOxr] Va, a^txTj
marg. eq auTO, Pa. — eq ol^to £auv scripsi, habent Lab Pacd M. 11 . ovEipdcxwv aup.p..
Iq advo lariv cett. — odSl tc5 La. — Ix- volente F ediderunt inde a C, habent Va
TO? Am. codd. edd. ante C, evtoc cod. M Pcd Lab Vn, ovEipdttwv xov aup.p.. rell.
Casaub. cett. edd. 3. £<; adiG Vb, o sup. edd. (etiam Smin.) Pa Vb M, unde Cor. pro
8 piC Ag Pd, 8 cpi? La. 5. {> 7ro|Ji£VOuai AXK ^po)7uou Ag. 12 . EipT)[ji.£vai, X sup. [X, Vb.
F, {> 7:oiJL£vouaat. Am. cett. edd. codd. — 13 . usque 7i:ai8iov om. M Va. 15 .
YuvaTxa?, a sup. £, Pa. — , & 8 ouaiv MAg ItueyxeTvto Vb. — seq. oi om. Va. — ETUcpa-
La, ^douai cett., Vb p. corr. ex ^ 8 ouaai. vEaxdcxry, a sup. tiv, La. — 6vo[xa Pa in
— xa9'aYi^ouaai coni. Robert A. M. XVIII marg. — xy d'Ew om. Va. 16 . xi 9’£a 9'ai
42 , xaS'aYi^ouai codd. edd. 6 , post adiry M Va. — £a8ouvai Vb Ag, post £a8uvai
edd. ante D inserunt xai (SW inter uncos), distinguunt Am. Lb. 19 . M. 20 . 8e
£axi
quod abest ab codd., D Sch lacunam indi- xov, 8e expunct., Pa. — xXa8£ov Lb M. 23 .
cant, SW coni. TtavxoTa, £7ua 7t£v 8 £iv 8e. 7. Evxo?, oT? sup. 0?, La, v. comm. —
"^Itutto-
508 HA AK 2 N 1 B.
9st:i to!jtol> xocOe^^o [jlevYj toO (ia)[j.otj ^Earai yjvr) Ta ’0Xd[j.Tta, UpEix Ay^xt,-
Tpo? Xa[x'jvY);, Ti[xr,v TajTY.v kXXote aXXr, XapipavouTa Tapa 'HXeiwv. Tap-
D‘Evoo? Be oux Eipyoudi O-Ea^rO-ai. Tpd; Be too TTaBto’j tw TspaTi, f,
toT?
sum Pelopem*' Am., unde auTOv eruit S. Goldh. lEpaabai coni, pro b£asbai, C haec
<>. £? ’0>.up.::iav scripsi, ev 'OXup-Tia edd. verba inter uncos se posuisse dicit, at non
codd., ol £v ’0X. Ilerw., v. Hitzig Weit. Beitr. fecit. 14. In Lb — ai vocis Eipycusi est
Pa. 7. lui ^TifAiat; scripsi cum codd. (lui lect. cap. VI 7,1. — (r,) inserui, cf. $ 10
C7]jj.ia; M Vab), auo ^T^xia; edd., lui ^rip-ia — (vy) inserui, com. S. 17. 6u£pi3aX6vu
Sch cl. 23,4, poterat conferre etiam V 21,4. SWDSchVa, uu£p,3diXXovu cett. edd. codd.,
— luoir,TO La. — |ui tojuov tw u. malit uUEpi^aivovu Goldh. — xab’ o u Schneider
Sch praef. S, 8ia s6 8i’ adrr;; coni. D, xabou B Sch, xab’ otou cett. edd. codd.
Schneider, excidisse x.abeaTT.xe (ut 24,1) (xaboTOu Pd). 18. TOUTO x6 edd. ante S\V
recte suspicatur S, ins. Curtius Pelop. II codd. praeter Va, suadente B om. articulum
112 n. 65 post ST(!t8iov, indicavi lacunam. SW D Sch, in Va est touto. — pro I; Iff-i
9. ST(i8iov xai l; xob; Vb, sv(x8iov Ic tou? SW vit. typoth. — dv£i[jL£V(ov C Pc Vh Ag,
M. 10. 8e Iv S\V D Sch Vab Pad, 8’ Iv I in hoc 0 sup. w, dveiixlvov cett. edd. M Pa
VI 20,7-14. 509
acp£crt<; sctti twv wutcwv. 7uaps)(£Tai [X£v ouv ^ a(p£(7t? xaira Tupwpav
^AywoLTtToo (7Toa %poGzyr\(; £(7t:iv y) Tupwpa, xaira tolIito eup£Ta yiv£Tai. '5£l(p\<;
Y] xai L7U7UWV TWV X£7.‘l^T0JV, BlY]X£l TUpO aUTWV XaXwBlOV aVTt U<T7uXy)YO^. Pwp.6(;
7iZL'Z0Cl, T(X TTTEpa £7^1 |JvT^Xl(7T0V SXTELVWV. (XVaXlVET p.SV By] TO £V TW pWp.W
p.Y]xavY)[ia 6 T£TaY[J-£vo^ etui tw Bp6p.(o‘ avaxivYjO^svxo^ Bs 6 [xsv i(; ^6 avw
tTUTUOl TUpWTOl’ 8‘EOVTE? TE B^^ JL^O^TOU KXTOC T0U<; elXvjyOZa^ EdTavai TY]V
Bia TuavTwv te xaToc tov auTov loyov (7up.[3aiv£i twv lttcov, ectt’ av s^kjco-
O‘0)(7iv aXXYjXoi? xaToc tt^^ Tpwpa? t6 £[j.(3oXov. t6 axo toutou Be '5^By] xa6's-
20(JTY]X£V ETiBeI^I!; E7U(7TY1[J.Y]^ te Y]Vi6xWV Xai ItCTUCOV WXUTYjTO^. T6 [XEV By] £^14
vertens domunculae. xauva xa jdiQpwxa— x*^ 8i>tva 7:xy, ou sup. w, Vb. 15. nvduxou
oix. edd. ante B codd., xauxa xa ^tliQpc*) xa Lb, ’Ayvdcp.7rxou Am. X K F, dc>tv(^ 7rxou cett.
oix. Pd, xauxa zlif]pwxa xa oly.. Cor., xauxa codd., Pa per corr. ex dtyvdcrcxou, Ayvdrcxou
xXi^pw xa oiJt. cett, edd. 8. rj ycd xSv cett. edd. — uaTcXY]y£? A S SW D Sch
Ttttc. edd. ante B Vb Pa, hic in marg. ins. (etiam postea) M Vab Lb Ped, u7i>.Yiy£?
xSv, rj zai lUTT. cett. edd. codd. — 3 jxXyi- La, uaTtXr^yo? Pa, ScTi:XY)yy£? edd. rell. Ag.
yoc La, 3 aTcXY]yo; A SW D Scli Vb AgLbPacd 16. Eaxavai M. 17. ua7cXY)y£? codd.
M, SaT^Xriyyoc cett., cf. Lobeck ad Phiyn, praeter Pc La, ua7rXY]yy£? Pc, 5:rlyiy£? La.
p. 71 sq. 9. Am. deleta ante Itzi virgula — cd 6a7zl. ol Pc. 18. sliaw 9'c5aiv M.
distinguit post ’OXup.7urft8o?, sic etiam Lb. 19, 8e ante ^8y] om. Va. 21. ejxiv
11. £»t£ivcav Ag. 13. yiv£uQ'a(. Cor. edd. 0 xrjv d<p. Cor. — 9 poviqaa? Sylb., Eqjpovr]-
inde a SW, y£V£(jS'ai, cett. edd. codd. — G£ Cor., aut cum Sylb. legere aut post
14. TipfiSxOt. 01 TTpOC XOIJXOU? 01 cppov^aai y£ inserere liyzxai vult Frazer, v.
SarcX. 01 edd. ante S Vab Lb Pa M, in hoc
510 HiVIAKQN B.
V/]|J.a £<7£V£Y>ta^^at-
TWV X>.£Up(OV, £(TTIV ETCt (J.£l‘:C0V0; 7:X£’JpaC, 0’J<7Tj; /0)p.aTO?, XaTOt TY^V
Bie^oBov Tr)v Bta tgj /oj[xaTo; t6 tojv feojv ^£T[j.x 6 Tapa^i::::o$. <r/Y][J.a
[JL£V p(0[XO!J 7:£pi'^£pOG^ E-TTl, 7:apaB-£0VTa; B'£ XaTa TOtJTO TG-JC feou? (pGpGC
T£ auTixa i^r/GpG; a”’ GG^Eaia? TrpGcpdcfjEO)' cpavEpa; xai a::G tgu cpojjGG
£? TGV TapaJi^^Gv, aX)s’ gI jjlev £lvai Ta'^Gv avBpG^ aGTG/d-GVGc xat aYaS‘GG
Ta £^ t7T”ixr,v, xa\ GVGtia ’i2).£viGv avTtp Tt5*£VTar aTG tg’jtg’j Be xai tt,v
’Q).£ viav £v TY, MD.Eia zETpav '^a<7iv Gv^(xa'75‘vai. gI ^'e tgv «IO.iggvtg; 15
avTGv TE aTG^avsTv xai tgv ittgv e'^’ w l^rwyETTG Ot:g K.T£aTG’j XiyouGi
17 tgQ ’'AxTGpG^, xai tg (j.v7,[j.a xgivgv Aa{X£(ovi xai Toi itto) Ae-
yryjGi Bs xai iM'jpTi>.(|) XEVGV £VTaD5a Y^piGv tgiyi^ieie 11e}.G']>, xai 0'G<7 ei£
TE a’JT (0 TG £Tl TG> '’^GV (0 [lY,Viaa ?(6[X£VG^, Xai ETGVGaaTai Tapa^lTTGV, 6 t 120
T(o OlvGpiao) ?iia tgv MvpTiXGV ty,; T£/'/r,c £Tapay!lY,Grav ai ittxgi. tgT? Be
ECTTIV £?pYj[JL£VGV (o; aVTGC ( )lVGtJ.aG' 6 TGV; ITTTEVGVTaC icTTlV EV T(0 BpG|J.(0
conim. 1. ev Cor. edd, inde a UTp(ogxo>vrai Ag. — 9tgiv Va, sec. man.
H, ev om. F C M Va Pcd Lab Ag Vn, ir.r.i- praefixit g. 12. ueov M. — euyovvai om.
9£civ ys irwjrd&^e^iv Ag I’d, inr:d9£!3vv !
Ag Pd. — bvopd^ougiv Vb Lb. 13. &Xaov
aeu, 'OXuijLTtia A X K S. — oXufjiTia La. — pev Ag . 14. e; om. La. 15. Tzizpa, v
eupe zo ^rptoTov Cor., eupe-ro D. 2. tov ;£fjL£ sup, a, Pa. — 91X10VVT0; Vb Pc Lab, 91X0UV-
— xXeoiTa; codd. praeter
I
ALb, -:£u;ai [jl£ Pc. To; Va, 9iXiouvra Ag Pd, 9X10UVT0; Pa. 16*
PaLa, in quibus est x/eioiTa;, post xXeoiTa; ggpaua; A codd. 17. eTtoxeTto A et edd.
Lb repetit inter uncos e^wiv oicpcaiv post Smin., eTTwyeT.o cctt. edd. 18. xevbv
db-r.vriaiv etu. — ’
Apig-poxXeo; formam dori- legit Am. 10. rjpwcv edd. ante B codd.
cam scr. Preger. 4. eg£V£YX£gS‘ai La, ege- praeter La, Am. „inane monumentum he-
veyxegS-ai Pa. 5. Ttpor/.ougav Kays. 1. 1. roicum", „f,pGovJ T)piov. xevbv T,piov pro xevfj-
1100, cf. I 35,1. 7. x^pwpaTo; Vb. — piov, ut xevbv pv'^pa p. 511 v. 41“ (Cap.23,3),
^wpa pro 8eTpa codd. 8. ouv ante |3w- Hemsterh. MS., f,p''ov La, coni. Cor., recepp.
pou scribunt edd. ante S Pa Vab, om. cett cett. edd. 20. iXcipevo; anonymus in Al-
edd, codd. —
”£pi9£pou(: eu M. — 96- dinae exemplari Dresdensi. — ;:ovopdaai
^ouc, 0; sup. ouc, La. 10. Td 8e 8d, La. 21. pupuX/.ov Vb Ag. 23. HapS^dovo;
MVa. — 6; £7:i7:X£TgTOv voluit C. 11. '
(jxavov Ts sTvat toT? lx7usuou(7i >ta\ oux eu[JL£v^ BaC[xovoc. ’Av^p Bs Aiy^tutio? 18
IIsXoTra scpv] Tuapa tou 0Y)(3atou >.a(36vTa ’A[xcpiovo? xairopu^at i:t £Vi:aQ0‘a
5£vS'a xa>.o0(7t tov Tapa^t^u^rov, xat 6tu6 tou xaTop(opuY[X£vou Tapa)(8'^vai. pi£v
Y]^iou ^£ oSxo? 6 AiY^TUTio^ £lvaL [X£v 'Ap-cpiova, £lvai ^£ xai xov 0paxa
’0pcp£a p.aY£U(7ai B£iv6v, xai auxoT^ £7uaBou(7i b"f\pi<x X£ acpixv£i(jO'ai xw
’0pcp£T, xat ’A[icpiovi £^ xa? xou 'zziypu^ oixoBopa^ xa^ 7U£Xpa^. 6 ^£
Y£V£(y8'ai Be auxqi x^v X£X£Uxy)v XzyooGiy utuo xwv itutuwv, 6x£ ^'Axaaxo? xa
(^8‘Xa £B'Y)X£v £7ui xw Tuaxpi. £v N£[X£(x Be x^ ’ApY£to)v 7]pC()? [JL£V ouBei^
6(7X1? Z^\oL'K'ZZ XOU? ITUXOU?, 7U£Xpa? Be UTCEp XWV ITUXWV XY]V Xa[17UY]V (5:V£(7XY]-
I5xuia? /poav Tuuppoc?, y] (xtu’ aux?]? auyiQ, xaxa xauxa xai £i T^Op, hzizoizi
cpo^ov xoi? ixTuoi?. aXXa y^p ^ '*0)wU[J-7ULa TapaJtT^TCo? tuoXu Biq xi uTTEpYjpxo)?
£(7XIV £? 177XWV Cp6[3oV. 10. 'Etu\ Be v 6(7<7Y]? [XIOC? "lxXoBap.£ia? £(JXIV £IXC()V
)(aXxYi, xaiviov xe zjqugol xai avaBETv xov nsXoTua pL£XXou(7a sxi x^ vixy).
20 Bs o5x 6(|>Y)X6 v. ETUI XCO TUSpaXt. XOO OpOO? Upov 7U£XOlY]Xai AlQ[XY)Xpt. £7UIX>.Y1(71V
Xap.uv^. xai ol p.sv ap^oiov x6 6vop.a Yjyyjvxai* j^xvzXv yap x^v y^v
xai a:u6(7xa(7iv (3 ou1euovxi dcTuo ^HT^sicov, (X7uo6'av£Tv cpa<7iv auxov 6x6 xoQ
yovTcov Cor., recepi cl. V 5,10, dyovTfov — 8ox£~ La. 12. ExauTOc pro ’'Ax. Ag. 14.
codd. edd. 1. p.£TaXaPoi y% scripsi, cf. uxo xc5v M Va. 15. xup^a? Vb Lb Pc. —
IX 32,9. X 21,6, (i.£pY) Xa^oi y% edd. codd. 6x’ auTT]^, omisso tq, Va, tq x’ auxrjc M. —
xaxa xauxa Va edd., xaxot xauxa cett. codd.
(p.£pY]
y% X. Pa, |jt,£pT] y^(; Xa[3oi Va), p.£ra-
Xd^oi Tacpyjc Herw. — dtxo oiv. M Va. 2. — post xup Porson. inserit eiy], non im-
yap.&)v om. La. — S.iz 8t) edd. ante Smai., probant C S B, favere videtur La, in quo
B codd. praeter M Va, 6ct£ 8e M Va Cor. xup £V £X0l£l (xup £IT1 £X0l£l?), XUpfoV Va,
edd. cett. — (3(ita>tav6? La. 3. ixx£uaiv, V. vol. I ad p. 698,7. 16. yap £v sine 6
Touc Txxouc Vb edd. ante Smai., zolq itztz. 21. y^avuvY) A, y^ap-^vr) Vb. — yap om. La.
cett. edd. MVaLabAgPcd. 7. oStoc Ai- 22. ante xo app-a lacunam indicavi, excidisse
yuxTiouc AXK codd ,
oOto? AiyuxTioc Har- videtur uxo8£|ap.£VY)v, cf. II 23,2. VIII 22,9,
tung Sylb. FC S, confirmat La, in quo est Ka\ s. p. 1100 inserere vult iva 8£|aixo, xw otp-
oSto? aiyuxTioupoi; (sic), oOtroc o Aiyur^xioc p.axi coni.K, recep. C. 23. xavxaXsovxioupLSVov
cett. edd. ex emend. B. 9. ’0pcp£~ >tal om. La, xavxa Xsovxi Lb Pc. — xiaaT] Ag. 24.
La. — d|j,9ici)Vi Ag. 10. xi^avoxato? Vb. |3oul£uovxa A X K Vb Pa, PouXeuovxi cett.
512 HAIAKQN B.
riavTalsovTOc, xai a^o tglI Xa[jL'jvoL> ty|? o(j(7 ia? AY,[j.y,Tpi oixobo[j.Y) 0'YivaL
'’()>.(jp. 7uia TUsvraO^Xot? [j.sv xa&‘£(7TT,xa'7 iv Iv a'jTw xai Bpo[X£ 0 (Tiv cd jj,£>;£Tai,
3 TETpapiijLEvai yVi^a xai y)Xigg Buaixac. Aiajiavrojv B'e tgv K^.ocBegv TdccpGi; lo
IzyooGi^.
4::apa "llpax}.£GG^ T-r,v SixYjV st/s. 4. xaTa Ta’jTY,v ty,v £tojvg|j.gv tgu
TixpG TGtj ’Ep'j{JLav&*G’j [xaXi(7Ta, GGTGC ETTiv 6 TY,v Ilicaiav Tpo? 'ApxaSa?
eclcl. cockl. 1 . Tov — xd8a La, ;:pc; dpxd8a; t9'c dpxd8a; T^j;
8 T,fjiiriirpi xai 8 r,[jLT,-:pa Pa in marg. 2. y wpa; Ag. 15. £5 om. Vb. — £yovT£; coni.
Pd. 2. (ilhivaioi; M Vab Lab Pcd, aOr,vaTo; 2, recepp. C D, cf. Xen. Anab. VII 8,21.
Pa edd. — i^poSr,; Vb. — post 'llptofit]? Herod. I 180, Frazerus K. O. Muellerum
’
distinguunt edd. inde a B, post 0 Xu!Ji :ia 7 se sequi falso putans dv£yovT£? delere vult.
rell. (», xai iJXXo; 8 ’
eaxiv A X K F Lb, 16. 8 e, quod est ante ;: 0 Ta|jL 0 v in edd. ante
xai aXXo; 8 e ecptiv M Vab, xai SXXo; 8 e ecjTiv S\V et codd. praeter La, K, O. Mueller
S, lav. 8 e xai SXXoc cett. edd. codd. 7. Dor, II 459 delendum censet, uncis saep-
£v T(p yvjAvaaup La, — -raT; dS'X., oT sup. serunt S\V, om. D Sch. — £upupiavS'Ov Vb
a~, Vb. 9, xeiyw Va et M Vb, in quibus Lb, — Taupou xaX, 8£ip. aaupou Vb. 17.
tamen oi sup. £i. 10. fjXa 8 £ 0 v M Va, tov- aaupou To p-VT^p-a Lb. 10. napd :^X£iou; Vb.
t,Xi48£ov Lb. 11, TCpi({)xo 8 o(JiT,p.£vo; AXK — £jy£v B Vb Pa, £T/£ rell. edd. M Lab Pcd
F S codd. ( 7t£pi (J)xo 8 o|i.. Pc), Tr£pui)xo 8 ofj.Yi- Va. — TT)v om. edd. ante B Vab La M, xa-
p£vov Am. Sylb. edd. cett. 12. toi» Oivo- Ta’jTT,v hz. Va, ttiv habent cett. edd. Pacd
laAou Pa. — Toi)? itztiou; Lb Pa. 14. verba Ag Lb. 20. 8apd8a 6 S\V D Sch, 8£ipd8a
opoi 8e xava Ta 8 £ aptius collocari in cett. edd. codd.. Va 8£ipd8a?. — pEorip-
S 5 post EOT) t9;? lliaaia; dicit Sch Jb. f. ^piac, 0 sup. a, Pc.. 21. (xai) oGto; Kays.
Ph. 1868 p. 534, vid. comm. — r:poc ap- 1100. 22. livo 8£ 01 Lb. — pro Aidywv
VI 21,1-7. 513
7UpO£X8'6vTl (TTOcBia £(7TIV ’ A(7xXy] 7UIOU VaO^, £7UtxXY)(7tV [X£V Av)[JLaiV£TOU OCTTO
tuoXew^ <I>pt?a? EpEiTUia xai ’A0'Y)va<; e(7tiv E7utx>.Y)(7tv KuBo)via(; va6(^. oOto^
[J.EV o5 T(x TuavTa s(7Tt (7 c5(;, pci)[AO^ Bs xat E^ spil EdTiv* iBpU(7a(76'ai Bs t9]
YEV£(78'ai Bs auTOv «tuo KuBwvia? ty]^ KpY)Ttx^(; xai tou ''lapBavou 7uot(X|iol>.
xal TauTai? Tacp9]vat’ xal 6vo[xa IIapB'£via^ tw xoTa[iw aTuo wutuou t^<;
tuetur Aidywv Boblaye Rech. s. 1. ruines de fines ultra sinistram Alphei ripam promo-
Moree p. 128 . — 2 aupou 8eipdt8os SW visse putat, Frazerus suspicatur £ti post sa-^
e coni, a Lab Pacd confirmata, tou Saijpou excidisse, v. comm. — om. MVaLb,
T^? 8. B e coni., tou Zaijpou 8eip. rell., est in edd. Pac Vb La. — £a£i D. 7 . dviQ-
8£ipdc8ouc Vb. 1. p.£v Pd sup. lin. addit. xwv — dS'y)vac eaTiv om. Pd. 8. a^TO?
— ATf]|JLa(v£TO? edd. ante D codd., (8ap.a(- SW coni, pro oOto?. 9 . oSv Tot rcdvTa £aTiv
v£T0c Pc, 8 y)p.£V£T0(;, oli sup. £ utroque, at d)i; edd. ante B codd. (La om. toi), emend.
posterius expunct. Vb), Air][jLaiv£TOu coni. S, B. — (
3 (op. 6 s xal I? £|Ji.£ £Ti edd. ante B
probant SW, recepp. D Sch. 2, etiI tottou La Vb Pa, (
3. 8 e Iq £|j,£ £ti Va M, p. 8 e xal
u(J;t) 1 ou coni. C, SW (praef. vol. I p. LIV) I; £[JL£ £Ti Ag Lb Pd, p. 8 e xal I? £p.£ eaTiv
coni, delendum esse tou, conferunt IV 34 8 , . edd. cett. Pc, eti egtiv e constanti Pausaniae
X 37 3 ,
. 38 8 VIII 39,5 (Im
,
. p.£T£wpou), probo. usu scribendum esse dicit Herw., cf. I 1 2. ,
Pelop. II 108 n. 50 et Herm. XIV 133 n. Pa, sic et postea. — i7r7coaafji.£iaij, 8a sup.
3 minime
,
displicet Sch Methodol. 97 ob- vers., La. — 8 e om. Pd. ,
16 » ttpwTOv Pa
—
,
loquitur Erdmann Philol. Anz. 1883 p. in marg. — tov inserui, coni. SW. d.TZ 0
881 , Michaelis Philol. XXIV 167 $pi|a(a<; TOU Vb. 17 . ovop.a Ag, ovo[Jia 8 e (sic)
pro IhoaiaQ, quod est in codd. edd.. Pd. — Ipiqjav oixtaai 8 e oivofxaov xal Iraxa-
recte legit, Burs. ind. lect. hib. Jen. 1872 'zao<f>. p.. Touc l^TOuc etiam Lb) ottt. Va. 19 . xal
514 HAIAKQN B.
%okb aTCO ToO 7iroTap.oO tuoXsw? 'ApTrtvY)^ a>vXa xe epeiTuia xat [j.a>vi(7Ta oi
3o)|j.ot' ohiGca Bs O?v6p.aov t^v TuoXtv xat 6'S(7Q'ai t6 ovo[xa «7:6 ty]?
Twv 'l7:7UoBa[j.£ta; xacpo?. Olv6[x«ov |x£v o5v Eyyu? «X>wYi>;Wv xp6xT£iv y?]
cpacrtv o6x £7:tcpavc5^ ocjto 6 <;. IIeXo']; Be -jCTEpov p.vY][jLa £v xoivw dcpidiv Itui
[
i.£y« £?Y,p£ Ti[j.T, TY| £? «’jTo6; x«t ‘l7C7:oBaijL£ia? BoxeTv B£ [xot xat
6TCO[J-V/]p.a £^ TO’J^ £X£IT« 6(JO)V T£ X«l Ot(OV TOV Otv6(J.«0V Xp«T^(7aVTa £Vt-
10 xY](j£v «'jTO?. '‘A 7:£&‘avov Be 6 t:6 tou O^vo[xa&’j x«Ta t« etiy] t«c [XEyaXa? lO
’Axpiojv. £7:t Be tco "Axpia K« :£t6 v7 cpaatv Oto toU OJvoiiaou <pov£!j 8‘Yjvai 15
xat A’jxo5pyov yV«(ji 6 v te xat Xa).xc6 BovTa xat TptxoXwvov’ a:: 6 yovov Bs
Va, dpTOvvr,; Pd, dpKivvT,; et postea dpnivr,; Vb. — Ty pro TO La, t^ yp£-
La, dpriivvY]; et mox dpKivr,;, v sup. v, Pa, cbv Lb. 19 . xai ante AioXiov om. edd. ante
fitpnivT];, V sup. V et mox dpTrtvvT,; Pc, cett. , B Vb Pa, habent cett. edd. codd. — ai
edd. hoc loco v geminant. — xat ante pdX. I oXiov La. — xai post 8e om. Va. 20 . e;
om. La. 6, t^ pro La. 7. '.paaiv Pa dpiS-p. La, caapi^p. Pd. — *'Epu 9‘pov edd.
in marg. 8 . t^ om. S M Va, t£ Sylb., ante B, cpu^pov Vb, cpub-ov, p sup. 0 et in
quod placet SVV, TipTjv tt, Ag. — 8ox£~ 81 marg. IpuS-pav, Pa, ’Epub>pav cett. edd. codd.
Vb. — xai ante 67:. sup. lin, Pa. 0 . tov 21 . ’Epub'pai edd. ante S, Sch La Pa, ’Epu-
post oTwv om. La. 10 . otTio tou Va. — rd &-pai S ex Eustath. ad II. II 499 ,
scribunt
om. Va La. 11 . eoia; Ag. — Ilopd-dovo; S\S' D, *'Epi»d‘pai B, EpuS-pd cett. codd. (Ipu-
Smin. C (sed hic in Erratis restituit Ilap^.) I ^peai Vb), £pu 9'pdToXi; Pd. — :: 6 Xi; La. —
VI 21,7-22,3. 515
Tou AloXou. to6zoiq [isv By] sv^auB^a s(7i:i t6 [xv^[ia, xa\ i:6v IlsXoxa,
Y]vtxa Twv Iltdatcav zgjz tt]v cpadv svayi^siv olotoX^ ava %5tv Ito?.
5l7uivLxta ^yayov Tuapa t^ 6'£w TaoTY) xai d)p)^Yi(7avT0 £7U)^c6piov toT? 7U£pi
a[X7U£};oi ^£ ^aav Bia toG y^piou 7U£cpuT£up.£vaL TuavTO?, Iv8'a y] Hida wx£ito.
10 2. 0lXl(7TY]V p.£V By] y£V£O'0'at T^ 7u 6>.£1 IIl(70V TOV I[£ptY]pOO? (paCt TOO 2
’H^£toi? xat (77uooB"^v 7uoiou|i£vot TtS^Ivai TOV ’01.o[j. 7uix 6 v aywva avTi ’HX£to)v,
oty£ oXop-TudcBi p.£v ty] ByBoY) tov ’Apy£Tov iTUYjyayovTO 0£iBwva Topavvcov
Twv £v "EXXy](7i p.a).i(7Ta 6[3pt(7avTa, xa\ tov aywva £S'£(7av 6p.ou tw 0£lBwvi.
i5T£TdcpT*ri BI dlo[j.7wt,aBi xai Tpiaxo(7T^ (TTpaTOv olUiGcdoi xai pao'iX£U? aoTwv
’HA£to)v Ta ’OXop.7uia. TaOTa? Ta? 61.0[j.7uiaBa? xai Itu’ aoTal? ty]v T£Tap- 3
Hioaiav duv 6 tu>.oi? aTU£X9'£iv oixaB£ aTupaxTOO? Itu£ 1(7£ B£Y)(7£(7 i t£ xai dpxoi?.
ante BMVab, est in cett. edd. codd. — voi Va. 12. (JTUOuSrj Va. — oXup.TCiaxov edd.
ocTuav Izoq, in marg. dtva uav Izoq. ante B M Va Pa. 13. oy§6r, xai £ixoaT^
3. oaaov A Vb. — t£ om. Pa. — post Falconer. ad Strab. vol. I p. 518, v. comm.
axc^Siov habent oltzo tou Tacpou edd. inde a — (paSova La. — Tupdvvwv u^piadvTWv
BPacdAgLab, om. rell. edd. Vab M. — Smai. M Va Lb, xupdvvwv i)|3piaavi:a edd.
ayip.£~a z lauv Va. 5. zoXq bis Pa. 7. £v rell. Vb Pacd Ag La, xupavvov ^^piadv-
Va M Pcd Ag Lb, Iv edd. Pa Vb Tcov C. O. Mueller Aeginet. p. 52. 16.
La. — oaza toc TclAoTua La, unde SW D Tipoc 7rpo!UX<^po'^> wv sup. vers.,
Sch oata t6i II£).otuo?, hoc est in Pacd, La. 18. (5cvoXu[ji.Tiia5a M Vab La Pcd, dv oXu[i.-
ojToc Tou niXoTUOC rell. scrip- TuiaSa Lb, oXupiTuidSa, dv sup. Pa, 'ATUoXup.-
8. 9 uldcraoucji o,
si cum. Smai. C, cpuXdaaov edd. ante Smai. TudSa? S. — 01 ’HX£~oi om. Va. 20. SajJiacpwv,
Pa, (p\jldaoouocL M Va Pcd Ag Lab Vn, rec. 0 sup. a, Vb. 21. ^Iziav La. 22. TucyaTav M.
Pausanias II. 33
516 HAIAKQN B.
p.ov£rjov. lIi^raiGU^ [J-£v xal 6goi toO ::o)v£p.o’j Iliaatoi? (j.£T£(t/ov, £::£-
£<ttIv £^ ^HXiv op£ivY,v 6B6v OY^OY;xovTa Be CTaBia ^HXiv aro ty;; 11'jXo’j.
Taorr]v tt;/ lloXov wxioe ijlev xara toc y,Bt, X£X£Y|J.£va tj.01 MEYapEO^ avY;p 10
*
^MXeToi xal sro; e? ty^v lIoXov ra’jTY,v s/eiv tojv *^O[jLY,p 0 ’j
l. jj,£Ta [jLO^wvTa La. 2. nsauov M Va, M Vb, r/£iv, V expuncto, Pa. 15. om.
ri^aioi La. — T,X£iav La („ compendia pro La. — 8e 7,v Va. — TtOTaijiou A M Vab Lab
01; et ov facile hoc codice confunduntur" Pcd Ag. Ifi. aX9£ou La Pa. — 0; ^a pecv
S\V). 3. xay.iSTis». M Va. — txiXouvtioi Pa. A La Pa, c; .fccv ^a Vb, 5; pa p£(ov Va, 5;
5. xal S’ja7:oT£a Va, omisso oixiarf;;, 8 ’j 7- ^££v £?; M Pcd Ag Lb. 17. 8f, om. La Pad.
TTOvSla Pc Ag, ^uarovcaia, i sup. ai, \’L). — 8ia T?;; y,wpa; Taurr,; edd. inde a B Pacd
fi. Ecr£Aa^£v Ag. 7. avarrav-rou; La. 9. Ag Lab, ^eT y«P Y*P (s*^)
e; ^^HXtv a-raSia e; om. Va, oraSia om. Vb, inter utrumque yap erat 8, id vero
M Lb. 11. „pro lIuXwv alibi pluries IluXa; expunct., T?;; y/opa; om. edd. rell. M Va.
legi observat Palm. MS., cf. IV 36,1 (ubi 19. ^axTT.pia; Ag Pd, (paxTT.pia; La. —
nuXoO; I 5,3 et I 30,4 (ubi n*jXa;).“ S\V. p.r; 0 ’j 8 e La. 20. tt,v roXiv M Va. 21«
— xXuatovo; Pd. — u::o TOuMlp. edd. ante xal ante ::pci; om. Ag Pd. 22. xub'T)po; Lb.
B, Vab, habet Pa in marg., om. articulum 23. EV tt, T:iYf, Ag Pd. — i8ia A \ b Lab
cet+. edd. codd. 12. et:’ Itt, olxia^Tcra Pd. — |JL£V Pa in marg. 24. xaXXi9av£ia
Vales. (SW), etzI ouvoix. Lb. 13. 6 t:ov. Pd. Vb Ag, xaXi9a£ia La, ait. X sup. vers. —
— TtOTapou; La. — 01 om. Pa. 14. £y£i juvaXXaai; codd. — nTiyaia te edd AX
VI 22,4-10. 517
iyzyoyzi (jcpiaiv oixktt‘^(;- etu^ s[JLoy Bs olnr\\kC(,^<x te eIeitueto oXiy^ xai 'Al-
10 ox; E7UEYVW P-Y) YSVY](7£(78'ai ol Bta 7U£l9'OU? xai BeY](T£W^ TOV Y^P-O^? ETClTOlp-aV
w? (3ia(j6p.£vov TY)v 0'e6v, xai auTov iq Tuavvux^Ba i<; A£Tptvoo(; IX9'eTv 6tc 6
TUpoawTTOv TUYjXw xai auTY]v xai OGoa Twv vup-cpwv Tuap^crav, xai tov ^Alfpsiov,
15 MC, £7CYiX0'£V, OUX E/SIV aUTOV dcTUO TWV a^XwV Biaxpivai TY)V ’^ApTSp.lV, OCTS
piEv By] ’AXcpsiaiav sxaXoov ty]v D'e6v etui too ’Alcp£ioo tw Iq aoTY]v spwTi’
£7ttxXr]aiv edd. ante F codd. praeter Va, dyop-Evov edd. ante B codd. (dYop-Evo?, v
ercixXTqaii; cett. edd. Va. — louo[ji£voi(; codd. sup. c, Pa), dYop.EVY)V Goldh. cett. edd. —
edd. praeter D Sch, qui e coni. S loup.£voic vup-cpai ai, corr. in vijpupais aTc, Pd. — aT?
scribunt, cf. II 38,2. III 19,10. IX 2,3; at Tcai^wv auvYjv dxoXou9’wv a^»T^ edd. ante D
VII 23,3. VIII 28,3 etiam Sch o retinet, Pau- Vab Pa, dxoXou9'WV om. cett. codd. Sch,
sanias utraque forma usus esse videtur. 3. incl. D (auTTj La, a'L)TT)v Pd, om. cod. Phral.),
Tou ydp YTQTTOu MVabLb, TapyriTTOu BD Buttm. coni, ai Tiai^ouaai auv^aav a^r^ s.
SchPc, FapYiilTTOu cett. edd. codd, — p£T- ai Tcai^ouaai •^xoloud'ouv a^T*^, illud mecum
omcravTOc M. 4. aTaSioi; ^|£i? Cor., probat J. C. Schmitt Philol. XI 472, See-
aTdSioi £ic7iv Kays. 1101. 5. £? l£x- mann Quaestiones gramm. et erit, ad Paus.
Tpivouc Va. — Pa corr. in r^^eig, £^£ 1 ? spect. p. 11 minus apte coni, alc irai-
om. La. — £)t XEXTpivwv Vb La, £>t XEtpivwv ^ouaa auv^v a^TTj (scii. ’ApT£p.i?). 13. £)(_£i
Pa in marg. — xai Exavov AETpivwv Vab M. 14. iXY]Xw om. La. — xai adTTjV
om. MAg-. 6. AETpTvoi B e Pc, recepp. La edd., xai a^TT) cett. codd. 15. £tr^X9‘£v
SWDSch, Alrpivoi cett. edd., lEXTpivoi Va, Pa, £a’^19'£V cett. codd. edd. — a^Twv Vb
l£Tpivoi MVbLabPa, lEvpivoi Pd. — Iex- M, in hoc ov sup. wv, a^Trjv J. C. Schmitt
TpEu? Va, lETpdc La. — T^olEpioc Vb, ad 1. 1., probat Sch Jb. f. Ph. 1864 p. 42.
marg. yp. niloTZOi;. 7. dlcpiaia? MVa, dl- 16. 8e post dT£ om. VaPa, 8r) Phral. —
cpEia? cett. codd. (Vb aberrans dlcpEia; dp- 8iaYTYVw<^>tovTa LaPe. — t^ om. Pa. 17.
T£p.i8os TOV dl 9 £iov £paa9'£VTa). 8. £v Ty dlipiaiav M Vab Pa hic et infra, ibi etiam
vaw (tw expunct.) Lb. 10. 8£i]a£aB'ai Pc. A. 19. ’ApT£p.i8o<; edd. ante SW codd.
11. (3iaadp.£vov edd. ante Smin. MVab, (’ApT£p.i8wpoc Pd), ’ApT£p.i8i coni. B, recepp.
Piaaopi£vov Sylb. Cor. cett. edd. codd. SW D Sch. — £>; om. Va. — t’^ Elacppaia Pc.
33*
518 HAIAKQN B.
Yayov xoa 'ApT£(j,iBi svop-i^rav Tfj 'AXcpsiaia Bpav, xoci o’jto) ty]v 'AXcpei-
aoTOt B£ izL/oipia^ dvoixa £lvat tt^v 'EXacptov, xai 6::d TaoTr,? Tpa-
cpYjvai TY]v ’'ApT£|xiv cpaui. A£Tptvo)v Be orrov T£ £‘4 a::o)T£pw (JTaBioi? £<7 Tiv 5
XXIII. ’Ev B'£ ''HXiBi Toc ajta jJ.vY;p.Tj? IrTTiv ap/aTov. xat
<7(pi(ji Toj Y^^lJ-^^coTio) Bpav 7.a5£<TVf]X£. ::>.aTavoi [X£v 6'|»TjAal Bia twv Bpojxojv
2 OTt ‘IIpaxX£~ To> 'AiJLCpiTpdoiVO? £C a'rxTj'7tv £ylv£to, o^rai tcov dxavB*o)v £cp'j-
ovTO dv^atiO-a £::t Ixdorrr, Yj[JL£pa (7Cpa? dva;'j£iv. /copi; [X£v By; £; d[xi7.)vav
i£po;, /<^>pi? B'£ £v5a £::i [X£>,£ty, Bpo[X£T; xai ot ::£VTa51oi iIeoixtiv. 2. Ig-i
3 c70[x(idXXo’j<7t B'e £t:i ::dXY,. EJ^rt B'e xat ^ecov ev tco pcoixoi
'IIXeioi xat 'AOrjVaTot xard TaoTd '1 D.Etot; 'AvTspwTa ovotxd^OLxrt, AY,p.Y,Tp6;
Pc. 4. adrri Va. — £).d9£iov Lb. 5. oaov ,3dXXo’jjiv ot £TiTT,8£’J!J.a-a om. M, (jup-
Y£ edd. ante B Pa M Vb, oaov t£ cett. edd. ,3d).ouoiv Pa. 1(>. auTOu? Sch, tou? edd.
codd. — £; (xt:. Pc Lb. — aTaSCou; Vb. cett. codd., ExdoTOu; Zink. — toa 9£povra;
(». d£vvao<; edd. praeter D et Sch, codd. pro 8ia9£povra; Kays. Jb. f. Ph. 1854 p.
praeter La, qui cum D Sch d£vao; habet, 431, sed dicunt loa 9£p£ot>ai, non 9£p£iv,
sic per corr. etiam Pc. cf. II 34,5, V. comm. 17. oup^dXouai Pa
Va. — £7:1 ott,Xt,v Vb, Iri 7:dXw Am.
8. £? olup.;:'!a La. — v£~ sup. Sylb. S, placet SW, Curtius Pel. II p.
£, Pa. IL Tov 8p6pov Va. 10. T£i'you;.^ 100 n. 25 aut Iri rdlw legendum aut
Sch praef., probat Kays. Jb. f. Ph. 1854 post Iri rdXr, cetera certamina excidisse
p. 427, TTjyoi Va, 7 £i'yo’j Vb, cf. VI 21,2. dicit, V. comm. 20. tt,; om. Pc. — xoi-
II. £YiYV£T0 Ag. — ycv dx. Va. 13. 8po- vov Vb. 21. drox.livovTO? A X K Vb, r£-
p.£(j)v malint S Lmper., probant SW, scri- piarox.XivovTTOC Pa, drox.Xivovta cett. edd.
bunt D Sch, 8p6pwv edd. codd. — dTox£xpip.- codd. 22. dXlai t£ M. 23. ajtd? coni. C.
VI 22,10-23,7. 519
’HX£lcov ysvof; [jAv ’AX£5avBp£a eIvki t^^ 6:u£p Odpoo t^(; vri<7oo, SapaTuiwva
Tou £V ’OXo[X7u{a xal EOEpyEcria? aoTw ty]^ ig 'Hlsioog olui^Mocg sjBBopLY) Tupo^
1. [JL£V om. La. 2. T^aXaiaTpav C Smai., xai £v Twv :raXaiaTpwv p.ia tutto? edd. inde
TTaXaiaxpa? malit F, Ttalaiavpa. Pd, TraXaiaxpa a B, pua et lv twv ex emend. Porsoni
Ag-LbM, TiaXaiaTpai VaLaPc, naT-caarpca Clavierio quoque probata, xai Taiviwv ira-
cett. edd. PaVb. 3. TOiouvTai codd. edd., XaiaTwv [jLiac tutto? A X K Pa, sup. lin. £vi-
7r£7ioiT)VTai ego. 4. |ji.aXa/ 0 T£pa)v Vb. 5. (ov. 'TiaXaiaTwv p.ia Pa, xai Taivicov -rcaT.aiaTpwv
y.a\ om. SMVa, SW „fortasse 8’ £X£TTrc5v.“ p.iac, TUTTO? F c, xai Iviwv :taXai(JTpwv (Jiia
— SiTzb 'Criixlag Cor. Smai., quod SW non TUTt. Va R Ag Pd (R ad marg. aXX. p.ia?),
displicet, cf. 20 8 ,
.
— -
t£ inserunt cum Pacd xai alviwv (z sup. ai M) rcaXaiarpcov p.ia
AgLab edd. inde a B, abest a cett. edd. tut. Pc Lab M, xai raivicov TraXaiaTpixwv
Vab M. 6. TcoXu/TTopo? Pd. 7. Ma)^)to p.ia xai TU7T. Smin., in ed. mai. xai ante
A, qui deinde habet pia).ad>WTr)T: 0 (; vitio TUTC. om., TiaXaiaTixwv s. 'jraXaicrTpixwv vo-
typoth. xo et beo syllabis transpositis, Mal- luit iam Sylb. 10» £X 0 v A X K Vb Lab M
x(5> X K F C Smai., Ma>.d*(b Am. Hartung. Pc, in M (0 sup. 0. — ^TOipyaapiEVOV edd.
Casaub. cett. edd. Va Pacd Ag Lab M, ixal- ante C codd. (La ^Tcr)pYa(jp.£vov), ETOipyaa-
bM Vb, Ma).S'axo!) Pors. coni. — p.a).&'ax6- p,£vov ex emend. Sylb. cett. edd. 11. xXd-
TY]voc Hartung, [jLa?.axt6Trii:o? Vb M. — tou 8o? Vb. 12. £(j68ou om. Vb. 14. dcXc^av-
om. Va, habent cett., Pa in marg. 8. t% 8pia Ag. —
'KapaTOwva M, aapaTctova Pc
Mocld'Ou<; ASmin. edd. inde a B, ty]? pia).- Vb, „Serapionem“ Am. 15. 8e post dcpix.
S>o5c La, TY](; p.a>.9>6) Vb R Ag Ped Lb, t^? om. Ag. — aiTOu om. Va. 16. toutq) Pa edd.,
p.aXS'c5 VaM, t^^c MaXxou? XKFCSmai. TOUTO Vb, TOUTOU cett. codd. — Pd Ag,
— TrpoTspov pro TrpoatoTrov Pd. — XpoVov La. 17. £j386|ji(p MLb Pcd. 19. Itti-
edd. ante B Lb, a^pi cett. edd. codd. — 8£i|iv La. — T£ om. Pa. 20. xa%H>-iov Lb.
520 HAIAKQN B.
6B6? xai rapa t6 t£p6v ty]; (l>i}.o(j.£ipax6; £(7 tiv ’ApT£[j.i^G;. ty]
|JL£V D'£(o Y) iTziyXr^rjK; 6ct£ tog y'j[jyoLGirj’j Y£Itovi* tt, aY’J!.a B'£5
ovo[xa Irt >.6 yo> toiwBe T£0'Y]vat Xeyolxjiv. avBp£; roQ ’0 ^g)vOu
(7TpaT£G[ji.aToc eri xaracrxorT, roiv £v ''HaiBi arGr£[X'p&'£VT£;, xai aX}.T,7.Gt?
dcYOpav xai £ri tgv 'EX>.avG5ix£(»iva xaXo:;[j.£VGv, ecti Be ur£p tog ’A/iXX£o)<;
2 2. ‘11 Bs dcYopa tgT? 'HXeigi? gg xara ra; 'lojvtov xai G^ai rpo? 'Icovta
1 . auTtJ), 6 sup. (T), A^. — acriSs; om. La. — 13 . £;o 8 ov La. 14 . ^EXXavo 8 ixaicova codd.
5 p.a x£~vTai codd. cdd. ante S\V, dvaxeivTai (£A>.avo 8 ixiwva Pc) edd, ante D hic et 3 ,
‘
cett, edd. e coni. B, cf. VI 1 ,6 . 2 . ro- EXXavo 8 ixtova Sylb., „rectius 'E?.Xavo 8 ix£-
/.spou Pa in inarg. epyoiAEvcp Sch La, fiJva“ B, hoc recepp. D Sch. — vou om.
cf. ex gr II 15 ,
1 . 22 8 , . IV 33 ,
1 , epyo-Jievoi Va Lb. ir>. Tcv sT£9avov La. — £ri vo y-
Pd Ag, epy^opevoi; edd. cum cett. 11 ., cf. I VaMLb. 16 . Eijfaai S B Pacd Lab, dai-
39 , 1 . II 3 6 ,
. 11 3 ,
. 18 , 1 . 23 , 1. 25 7 ,
.
— OLG'.'* Vb, eafaai coni. Cor., scribunt SW D
dy^Jiac, corr. in -
5 ;, Pa, — t; sup. lin. Pa. 5. Sch, Eisiaai cett. edd. M Va. — vov ante
Stou tou M. (>. luorT) edd. ante B Lab Pad ^Xiov edd. ante B Vab M, est in Pa sup.
Ag, aworY^, Pc, aiorr,; Vb, cett. edd. lin., om. cett. edd. Pcd Ag La, inter uncos
Va M Ag, Smin. scripsit ex usu Paus. habent SW, saepius omittitur articulus, cf.
luorTjv (cf. I 39 5 ,
. II 14 4 ,
. 16 3 ,
. 21 9 , . I 42 3 , . III 15 6, . IV 18 3 ,
. V 23 ,
1 ;
V 22 5 , .
III 2 3 ,
. 7 1
,
. IV 2 2 , . 27 7 ,
. V 17 5 ,
;
in com- — au[j.^a). 6 vT£; A X K P" C Pacd Ag Lb, ou;jl-
—
j
stare videtur luor?;;. 8 , xavd om. Ag. sup. a, Vb, Tjp,3 a).ouvT£; Butt. cett. edd.
7£V(0VTai Cor., Ag, La. 17 . £ri ry rsvvdW.w Kays. p. 1101 .
—
9 . h\ pro zi vv Va. 10 . 7iuS'£aS'ai A X Pd M ^AXa edd. ante B M Vab Lb Pa, ii&>Xa Pc,
M. —
8 uvT,I>Y;aovTai Va. oSvto; Curtius M — 5 S'Xa cett. edd. Pd Ag La Am. .
18 . rpa;
Pel. II p. 97 n. 19 ,
o’JV(o Sch, o^xoi codd. 'Itoviav edd. ante B M Vab, rpo;’I(ovia Am.
edd. rell. — ev pro £; M. — e; rriv r. cett. edd. Pcd Ag Lab. 19 . dro sXXiqXwv
Iraxouaavvs; om Ag. 11 . dy^iuv Vb. — Vb. 20 . 8 i£j-wca; M, 8 i£a-coaai Va, 8 i£Jtw-
£^3 oi)X£uovvo PcdAgLr.b. — £rc.v:tciv Va. ^
VI 23,7-24,6. 521
s(7 i:iv 'l7i:7r 6 Bpo[xo?, xat ol sTUi/wpioi tou(; miBstJ 0 U(7 iv svTauO^a. twv
( 7 TOWV Bs Y) 7Up 6 <; [i£(7 Y]p.ppiav spyoc^^iai; s(7t\ ty]? Awpiou, Biaipoti(7 i Bs aurr^v
(7)(£Bi(o? oixoBo[ioo[X£VOi. 3. Kaxa 'raoTY]v t-^v o^roav iovti zt; ty]v ayopav Ictiv
"EXXavoBixcci BiY)p.£p£U 0 U(7 iv £OTiv lyyo? aX^Y] o^uodc' t6 [i£Ta5o auTwv ayoia
l^^ouo^a. xaTa p.£(70v Be aoTYj? ou xiov£^, aX7;a 'X’Oi)(o? 6 TaOTY) tov opocpov
B£ z^g GTOoig 'zb zg t^v ayopav £(7ty]X£ riopp(ovo(; tou Ilt(7TOXpai:oU(; £ixwv,
'20 (7ocpt<7Tou i7 £ avBp6(; xai £:; (3£j3aiov 6p.oXoyiav z%\ ooBovi Xoyw xa^aoTaviro*^.
£(7Tt B'£ xai [lV^[ia TW HoppCOVl OU TUOppW TOU ’HX£IC0 V a(Tir£(0 ?‘ Il£Tpa 1 £V "TW
[
/o)ptw t6 ovo[ia, \zyzTOLi B'£ 6ig y] IlETpa B^[io? £iy] t6 apyoaov. 5. ’HX£ioi?6
aai? ^|jt.c5v eauv oin. Vb. 3. (jioipai? £^, omisso yap, La. 13. lacunam post ll-
La. 4. 8£ xai Tipo? Ag. — auToT? Cor,, S'6vxac indicat Sch, post Iziac B SW D. —
probat Frazer, v. comm. 5. o5 om. Ag- T]X£iac Am. MVa. — Xsyouat edd. ante B
ante 7roX).oi. — ou/ 6ltz1CS<; codd. A X K F, Pa, l£youaiv Vb, X£yovx£S cett. edd. codd.,
o5 y^aXeTiwi; Am. Sylb. Palm. MS. cett. edd. F putat, fortasse yap omittendum (hoc fa-
6. TTiv bis Vb, TT]V a{»Tr|v ar:. R, ad marg. cit La), post ’ED.£~oi comma ponendum,
Yp. TOUTTYiv. 7. £v om. La, — £X)^avo8t.xaiwv >iyovx£C recipiendum esse, SW coni,
laTiv a^TOuVaLab, a^TOu etiam PcdMAg, xa? axoa? Pc. — Kupwvo; Pd. — raaoxpc^-
laxiv a^TTOV a^TOV sv Vb. — elXav. M xouc La, ni£iaxoxpdxou? Roeper Philol. 111
Va, xS om. La, sXXavoSixaiwv Lb. 9. §£ p. 65, at errat Pausanias ipse, si quidem
xai pro Slxa MVa — £X).avo8t,8aaxovxai, error est, cf. Wilamowitz Antig. v. Kar. 29.
in marg. 8ox£~v xai txoi£~v, Pa. 10. 8£~ 21. dax£(oc AXK et edd. inde a Smai.
noiziv om. Pcd M Ag Lab Vn, acpa? 8£~ tioi- Va Pcd Ag Lb, dax£w?, o sup. to, M, dax£0c
£iv incl. Sch, sunt haec verba in Pa Vab. F C Smin. Vb Pa, dax£0?, w sup. o expuncto,
11. atiTwv Pa in marg. — dyuia [JLia codd. La, cf. III 8,5. VII 22,1. 11. VIII 19,2.
edd., inclusi [j.la, quod cum SW ex male IX 1,7, passim. — [x£xpa Vb. —
-
p.£v oSv ttw,
xepetito uia ortum esse puto. 12. vaualv o3v expunct., Pa. 22. 8e om. AXKF cum
522 HyVIAKQN B.
S£>.Yiv*fi 1 i8‘Od toc ayaXixaTa, xal ty)^ [j.£v x£paTa £x ty]? x£cpa}.Y]?, tou B£
al axTlv£; av£/GLH7iv. laTt Be xai Xapiciv Upov, xai ^oava £ 7ui/pu(7 a xas-
£^ £(70'Y]Ta, Tupo^Tto^ra B'£ xai /£Tp£^ xai ::6B£? >iO*otj ).£'jxoD- £/o’jg-i B'£ y]
p-£v auToiv poBov, acTpaya>.ov Be /] [X£<Trj, xai •/) TpiTTj x}.wva o'j piyav
7 p.Up(7lVYj^. £/£lV B'£ aUTa? £7:i T 01 wB£ £lxa^Ol Tl? (^V Ta £?pTj|J.£Va, poBoV [J.£V
xai [XL>p(7tvTjV "AcppoBixYj^ T£ Upa £lvai xai o?X£~a Toi Ic ^'ABojviv }.6yo),
iBia Toi IiXtjVw xai 0 ’j/ 6txoi) Aiov-jcri.) tetoiy^ij-evo?’ MeOyj Be oTvov ev
£XTw[iaTi a'jTO) BiBfoTi. 5"/Tjt6v Be Elvai t 6 ysvo; Toiv «iX*r)vcov zIyAgoli ti^ 15
av [jiaXiTTa eti toT; toc^^oi? a-jToiv ev yap ty, "Eppaioiv /ojpa AiXy,voD
zIgI, tov opocpov Be Bp*jo; avs/ooTiv E^pyaTij.Evoi xiovec. tooto Elvai [j.ev
lOovTiva '?)p6p.YjV eItev aX-rjO-Yj 7.6yov, ’();’jXo’j tooto av ij.VY)p.a eT-/). 8. te-
ToiYjTai Bs EV TY, «yopa xai TaT; yjvai‘;iv oixYj[j.a Tat; sxxaiBsxa xaXoo-
La, in Pa alia manus addidit sup. lin. dy piou8£v Tw La. 13. Se zTzi^ixbpow Va M,
—
j
6. 'izipz Ag. 7, !JL£Ya p.£pauvr,c Va, ptEyav £tI i3dS'pov Vb. (7T,Xivou et geXivw Vb,
ap.upVY); Vb, [jtEya etiam Lb. 8. £1^07 Lb. aiXXr.vou Ag. 17. TEpyapuoT? V^ab M. 18.
9. T£ om. Va. — o?x.£~a A, oix£ta Lb. — j
'
2. ’'E(7Tt B£ ty]? <7Toa^ OTCi(7(o TTj^ (XTuo Twv loc(p6p(t)v Twv £X Kopxupa(;
5 ’AcppoBiTY]^ vao^, t6 B£ £v U7uai0'p(o i:£[j.£vo? o5 tuoXu occp£(7i:Y]x6? dcTuo iroti
vaou. xai t/]v p.£V Iv tw vaw xaXoudtv Oupocviav, £>.£(pavi:o? B£ sgi:l xai
3. '0 B'£ i£poc "Tou ''AiBou 7U£pi(3o}^6? ts Kod vao^, sgzl yap By)2
"*H>.£toi? xai "A(,Bo'j 7U£pi(3oXd^ T£ xai vao?, ocvoijvuzoa p.£V ocTua^ xaTOC £T0?
7uv£pyov Tvlyouatv*
( acpix£(jO'ai ouv xod IId7.ioi^ tov ''AiBYjv a’U[X[xaxY](70vi:a
Tov TuXsov Lb, To 7u).£0v Va, in marg. tc£TU>.ov. K F S B, rcapll y£ Sylb. C, rcaptic y£ xov
— dyopa, corr. in ^pa, Pa. i£p(6jJi£vov Cor., probat S, Ttlpa y£ SW D
1. Verba ’'Ei£vai 'PwfJiaioi? capiti Sch Pc Lab Ag, coni, etiam Emperius, xou
XXIV subiungit B. — azpoug La. 5. 6c 9 po- i£pwvu|jiou Vb, p. corr. kpw|ji£vou, Pc kpo-
8 ity)^ bis La. — Iv om. La. — ou om, Vb, [jiEVOu. 15. £1 Sv pro §£ Sv La. — p-vv]p.ri
o5 TCoXu Iv TQ vay om. Pd. — ou tu6- A X K Vb, R marg., p,viq[JiYiv, v expuncto, Pa,
Aiv R, ad marg. 10. xc §£, a sup, jjiovoi cett. edd. Am. codd., habet Pa in
0 ,
Pa. — Im x^£Xt6vY] edd. ante B Vab M, marg. 16. axpaxEiav Pc. 17. oEpEpyov Va,
£TUi y^£X65vTf] cett. edd. Pacd Lab Ag. 11. sec. man. auvEpyov. — aupi[Jiay_Yi<Tavxa M Va.
in ima pagina Pa addit: xo [Ji£v oi>toupia? — crup.p.axviaovxa x*^ (^tuex^eioc xou 'Hp. I^ov-
au[j.pou7.ov. O'dcx£pov 8e XayvEia?, idem habet xa £V codd. edd. (La x£ x^ drc., Fa axovxa),
£9'£^ouaiv. 12. £(jxi yap Jtai vao? om. SW coni. aup.[JiaxY]<Tavxdt xe dtTU. xou, ‘Hp.
Pd. — 8r) om. edd. ante B M Vab, habent £X£iv xa? £v X. n. xi[j.dc. 18. ETuayovxa Lb,
cett. edd. Pc Lab Ag. 13. TC£piPo).6i; x£ xai 19. TConqaaa9'ai x^ Iv codd. 21. Aio; uio;
vao? om. La. 14. o5 x6x£ AXKF, oux£ AI Vab A X K F C, uio; Aio; Sylb. cett. edd.
x6x£ C codd. praeter Vb Pa, o5§£ xoxs cett. codd. — aiyioxoi; La. 22. vEXUEai Pad.
edd. Vb Pa. — 'Tuapd y£ M R Vab Pad A X — 8tJVY]aiv Va. 23. axpaxi6iv Ag, axpaxEiav
524 HMAKQN B.
Tw '0[XYjpOL> Xoyw tgT? '"EXXy](7iv sTCixcjpo? ‘}]v, 0 ’jY. av a::o tog eixoto? og^s
xal tcgBojv* TaoTa Bs gi eg^ti ).i&*gg )x’jxgg. £VTaG0‘a syEi Ti'j.a' xa\ 6
OVEipaTG? ypacpr, {X£iJLt(J.Y,(Jl£VG; ETTIV G b-EG;, ZOLIC (J.EV Y)>.lXiav, a[J.T£/£Tai BeIO
/XapBa TTGixiXr^v gtg a^TEpwv, ty, /Eipt Bs e/e». ty, sTspa tg xspa? t7,?
‘Aixa^.D^Eia?.
5 '1
5. KaD-GTi Bs IXeio>v r^ tgXi; t).YjO‘G£i |j.a).i'7Ta avD'pojTGi;, xara
tggtg avBpia? G'.pi<7tv avBpG; gg pLEt^ow |xey3c}.gg /aAxGG; ettiv, g’>x e/o)v
t:o) ysvEia, tgv te sTEpGv twv tgBGv £tit}.ex(ov t(5 eteco) xa\ Tatc /sp^tv 15
apLCpOT£pa'4 ETl BGpaTl YjpEt^TlJLEVG;* E^jD^^Ta Bs EpE^V aGTcji xai dcTG }vlVGG
BtOVOC GVGpia aGToi TtO^EVTai, XaTa TY,V llxTpEOJV TpGGGlXY,GlV TG GVGIJia tgg20
HaTpocTGG BiBa/J^EVTE; ’
kGpG^avTGc te 6 laTpdcTY,: £<7 ti.
XXVI. (IsaTpGv Bs ap/aTGv [j,£Ta;G ty,; ayGpac xai tgg My^vigg [tg
Pac Va. 1. -r(7) ojAT^py M Vb I.b. — azo 7:65 \’a. — t65v in Pa sup. lin. 1(>. £ipr,o-
TOl» Vab La M Pacd, 2. eTvai codd., £ir, ^v? }jivo; Va. — £p£xv X K Vab Pacd Ag La,
cf. 9,1. — auToT; M. — ouv 9 x31 X 9151 '
£T£pxv M R Lb. marg. R epexv, cpsav, Sylb.
Va. ;i. eroiT.jxv -0 lepov (sic) La, e;:oi- cett. edil. — XivoG A XKFC codd.,
TjXxvTO kpov Lb Pacd, e 7:oir,aavTO to icpov ! Xivov cett. edd. 17. ”oo£i 8 a>vo;, x sup. 0 ;,
M Vb edd. — t 6 t£ Upov Va. 5. eTvxi pro I
Pa. 18. £-'i oxXxfxixfT) Pd. — t£ ev Pc M
oT{i.xi La. — yvn-zcti. toT; §£ 'HXew'.; y.xi ; Va .\g Lab, t£ xxi Tp. Pd. tw ev Pa Vb
Tu'4^; Upov ea-riv edd. praeter S B, Pa Vb edd. 19. ETl om. M Va. 20. xxtx tt;v
(hic om. £aT',v), accedit La, qui tamen extiv A X K F C Vb Pacd Ag La, jxETx tt,v cett.
TO i£pbv habet, yiv. xxi 'HXstoi; to kp 6 v M edd. M Va Lb. vid. comm. — TXTpcwv, X
VaLb, recepit B ante xxl lacunam indicans, super 7 w, La. 21. oi 8 xy&'EVTx;, e; super
YivETxi (o; XXI T^X. TO kpdv Ag Pcd. ’HX£i'o'.? vers., Vb. — Kop. te edd. codd., Kop. 8e
XXI Tu^ric kpov £OT.v Smai., xx\ 'IIXeioi^ coni. S\V, „est vero“ Am. — ETtxXr.oiv Va
Tux^fiC tepov £OTiv Smin., malim £otx 8 e ’HX. Ag La Pd.
XXI T. l. 8. Xeuxou om. Pd. 11. xko 22. x^aiov La. — Tou Ilr,vEiou suspi-
aax. VaM. 12. djxxXb-xix; A X Lab Pa. catur S, „ Dianium" Am., v. p. 197,20.
13. xxB*’ ozi edd. ante B Pa, xx^ 0, ti D, — TO b-EXTpov TE includi iubet Cor., in-
xx^OTi cett. edd. codd. — t;Xti3'uv£i M Va cludunt S\V D, probat Frazer, Kays. p.
Pa, in hoc v expunct. 14. £i Va. 15. 1001 coni. pETX TO WxTpOV XXI IcpOV EOTl.
VI 25,3-26,4. 525
d'sai:p6v ts] xai ispov zgti Aiovuaou' ts)(vy] t 6 aya^[J-a npa5 LTs}; 0 u<;. B^swv
Bs sv toT? \k(xXiGZ(x, Ai6vu(jov aspoDo-tv ^HXsToi, xat tov 8'Sov (jcpt(7tv sTutcpoi-
TOCV TWV 0UIO)V TY)V SOpTYjV TvSyOLKnV. a7US)(£l [J.£V y£ 7 u6^£(0? 6(J0V
1T£ OXTW (JTOcBia £v8'a ^”^7 £OpTY]V a^OOGl 0 (jToC dvO[J.a^OVi:£^’ X£pV]Ta? ^£
xai ^£voi xaTcopuvTO £)^£iv xaua t(x £ipY][i£va, £7U£t. aoTo^ ys oux i<;
•
xaipdv a(pix6[j.Y]v ty]c £opTYj?. liyooGi ^£ xai ’'AvBptot mpa Ito? crcpioiv
20 vopil^ooB^ai.
X£lTai T£Tpap-p.£VY) 't£ TUpO? 2lX£>.iaV xai 6pp.0V 7Uap£)^0p.£VY) vaudv Itcitt^-
1. TExvri 8e Va M, rec. Se SW D, cf. II 15, — adxoi; x£ Ag. — et? edd. ante SW. 12.
1. 21,9, om. cett., cf. II 9,6. 20,3. III 18,8. xaupov La. — dvSpeToi M Va Lb Ag Pcd,
•
— TTpaffiTeXoi)? Va. 3. p«.£v zz Pd Ag. — avSpeioi La, ''AvSpioi edd. Pa Vb. 13. £c
oawv Pd Ag. 4. xe om. La. — ayouaiv XT^v Siovuaou XTjv e. Vb. 14. Iliaxeueiv ypr)
AXKF. — 0ulav Am. AXKFMVab xauxa ‘^ElXy)ai, xai dtuoS. Vb Pa edd. ante
Lab Pac, 0uTov C Smai. Pd, 0uiov SW Ag, C, cett. codd. pro xai habent zl (R marg.
0uTav B, 0u~a Sylb Smin. D Sch, probat aU. xaO, dcruoSexoi vi? xi? La,
K. 5. dpi9>pi6v om. M. 6. xwv daxwv >ial El 7U(Jx. XP’^ xauxa *'EXXr]<Jiv (ircoS. Am. cett.
|. PcLa edd. inde a C, xwv adxwv y.aX |. edd. — Xoyq) x£ codd. edd. ante Smai., Xoyw
Lb, tc5v a^Twv |. M Va Pd Ag, xwv toXitwv y£ Cor. cett. edd., etiam praecedens xy delet
xai l. cett. edd. Vb Pa. ~ ot xux- coni. C. Cor. 15. i}.zio\) A, 'Hliou A K F C. — z<; xriv
— ucppayiSac A X M Vab La Pa, cppayiSa? xou xrjv La. 17. (xb oSv A X K Vb Pa, p.£v
Pd. 7. xai xy M. — oaoiq eav A X K praeter xoi FC S codd. cett., |x£v St; cett. edd. —
Va, in quo est oaoi e6tv, oaoic emenda- a5x6v La. 18. oSxoi incl. Sch. — TCpoxeipo-
vit K, recepp. edd. cett. — xaxayvcipYi^ xaxoi, a sup. 01 , Pa, 7rpox£ipo[J.£xa Vb. 19.
A X K. 8. STuPcjtAOuaiv La. 9. elS’6vxei; dX£xxpuwv£? Ag, ol X£xpuov£? La, inclusi ol
Pa. 10. SoxsT [jLcoxaxoi La, ol £'2»8oxi{jL(i)xa- (iX£XXpu6v£?. — Xic pro xai Pa. — 6 om.
xoi Pd. 11. xax(i5xvouvxo M, xax6[JLVUvxo Vb. VbPd. 23. £TOV£iov om. La. — dcrco dvSpo?
526 HAIAKQN B:
ev Bs zTzzai zoXg ucrTspov B£B‘^Xo)xsv 6)^ %o\i(3\}sx oucrav xai tt)v Ku1>v*^vyiv
‘
s7ui(jTaTai
gG/ Yjxi(7Ta £XTp£<p£tv ocyaD^/j. T-r,v ij,£v By| xavvajiiBa xai >ivov xai ty]v lO
yivGVTai ToidvB£. £(7Tiv £v TTj yT, (^ojG'^iGv acpt^Ttv OV (jY^pa xaXoGaiv ''EX-
toT? apa/vai? oi G::d toT? 5£vBp£'7iv G'paivo’j^7i, xai 5 y] xai ::dBa^ api8‘[idv
dxTO) xaTa TaGTa £/£i toV? apa/vai'. TaGTa tGc TpfcpOLKTiv oi -?ip£?
^ pyov TO)V ^(ofov xX(o(Tp.a EUpt^rxETai Xetttov^ toT^ t:o(7iv aGToiv TzzpizOxy-
8 [X£vov. Tp£^poo(7i Be aG^a £t:1 [xev TECfjapa ett, zx^i/o^zz^ Tpo(pY,v (7cpi(7tv20
’Ha£i'(ov oni. Va. — e^).T[9£v B S\V Ag Pa, stirpe“ Am., 9UT0G eum legisse suspicatur
£lXyicp£ cett. edd. M Lab Pcd Vb. 2 . GaT£pov, Sylb. — -rpoTOi;, expuncto i, La. 13 . y^"
01? sup. vers., La. 4. -oXuSaixa? Pd. — Yvovrai Ag Pacd La. — X^poc Vb Pa,
8 ’
o; Tov A codd. — £;avdpi^£v Lb, E?a- etiam R marg. x^pa. — 091017 ov, o9;pa D.
vdpi?£v Vb. r>. 9UTi8£a Va, 9d£i8£io Vb I
14 . otTis 8e edd. ante C M Vab, 67:0 8e
aiSo^iov £'/^ov Cor., „Mercurii quidem signum xai ante ::68a? om. Va. 17 . -rauTa A codd.,
arrecto est super ba.si fascino“ Am., Pa Tau-rd. — v expunct, Vb. —
V. comm. — toG delendum censet S. 0. rrau-a "d ^wa om. La, -d om. Va. 19 .
Tov (iuaaov Pa. 10 . ou'fr/.iGxa M, ut solet. oxwop-a La, xXw|j.a Pa, 0 sup. w[Ji. — ::£pi-
dYa 9'^v Vb. — y.ava^iSa Vb Pa. — XTvov £iXr,[jL£vov Vb. 21 . 7:£fjL7:T0v La. — oG ykp
Pd. 11 . iq m. — a-rp£9£iv La. — eariv yXtopov om. Pd. 22 . twv ^totov codd.
om. M Va. — dc9’ cu Vab, in hoc correct |
23 . yz pro xz Vb. 24 . dp-£i86vo? Ag Lb,
in (X9’ tov. 12 . ai a?]p£; M. — „nulla e j
T^ sup. 0 Ag, dp;:£i86vT,; Pd M, dpTwEiSoY)?, v
VI 26,4-16. 527
AtyaTUTou t:6 AsXira 6tu6 tou NsiXod, xai o5)( 6tu6 'ru£pts)(£(jQ’at B'aXa(7(jY]?’
TOiaUTY]v £T£pav xai iTY]v Svjpiav yr\GOv £ivai. OOtoi [X£v By) tou AlS^iotuwv
sy^vou^ auuot T£ £i(7lv ol H^ps? xa\ oorot 'zkc, %^OGzyuQ auTYj v£[iovTat
Biot xai ExaTTOv Itui 7UOTap.6v £i(7i Aaptdov, xai ^HXzioi^ opot Tupo? ’A)(aioij^
inter o et y) sup, vers., La, (5:p7r£b6vY]c Pc. sup. a. 9. opY) Pd Ag. 11. Tcpo 9'aXdaaYi
Yivwa>t£Tai cett. edd. M Vab Lb. — £v coni. Cor., habent cett. edd. Vab Ag. —
S'al. M Va, £v x^P-V Sequitur in codd.: 8£ tty)!; TjXaai; p.£aY)
Vb. 2. vrjao? La. — xai ante Aiy- oin. (p.£aa Va) xai aotutoviaig nab'rjxouaa p.£v etci
F. 4. Sripiav M Lb, aupiav Ag. 6. a[3aaaav libri septimi repetunt, in Ag ziloq xoti 8eu-
M Vb, EPaaaav Ag. 7. ivSioT; Vb M. 8.
x£pou xwv 16 '{ 0 'J
00
q.
GTaSioic» corr. in ardcSioi, Pa, arrftSia Pc, oi
.1
* '
^
*
*r » •
'•'w '. ‘ _ ... ;
’
??03^V^ ^-7vO, cC
* . — 5.',ic
* ' ’
v-0] xcy«i"\
•
’
^ "'
- . . . > .-G ..
%
L.*l
'0
, yJ’ ,<j ^ ^ ^
.
, -r,
H..> i.
< . • *:«i
A'
<
^'.V f:
• >kvl
-?
’
•*.
•
A
;
•\?
.-5! .
’
^s~4
ADmerkungen zum sechsten Buche.
Gap. I.
quas iconicas vocant. Indessen dieser Widerspruch ist nur scheinbar, wie
besonders Dittenberger und Purgold Ergebnisse Textbd. V 235 f. dar-
legen. Offenbar namlich liatte zwar jeder Sieger das Keclit, seine Statue
in der Altis aufstellen zu lassen; aber die Kosten der Herstellung und
Aufstellung iibernabm nicht der Staat Elis, sondern entweder der Sieger
selbst oder seine Verwandten oder seine Vaterstadt (vgl. dafiir 8,3; 14,6),
die Beliordenvon Elis erteilten nur die Erlaubnis dazu (vgl. VI 3,6; 13,9).
So mag denn oft genug ein Sieger keine Statue erlialten liaben. Die Sieger- —
statuen waren durcliweg von Erz (s. Sclierer de olyinj)ionic. 166.); dass
aber nur die dreimaligen Sieger, wie Plin. a. a. O. bebauptet, ikoniscbe, d. b.
l*ortratstatuen erlialten biitten, ist irrig, wie das nocli erbaltene Epigrarani
der Statue des Xenoinbrotos zeigt (s. Anm. zu Gap. 14,12). Moglicb
freilicb, dass dies nur eine Ausnabme, das audere liegel war, wie Seber er
96‘. annimint; dann waren die anikoniscben Statuen vermutlicb Atbleten-
bguren obne direkte PortriitzUge in irgend welcbein allgenieinen 'Pypus,
sei es rubig stebend, sei es in irgend einem Ivamptscbema, sei es sicb
kranzend, scbaliend oder dergl. Seberer 15 ineint, die Sieger biitten dabei
die Typen des Hermes eva-povio; oder des llerakles zuin Muster genominen.
S. 451,4. dtXXa /,n\ dT:oo£ifap.£voi, zur Ellipse von oi p.£v vgl. Bd. I
zu S. 418,5.
S. 451,5. Die ( llyinpioniken-Verzeiclmisse der Eleier (xa MlXeuov i;
Too? oXup.Tuovi'xa; 7 pap.p.axa), welclie die spiiteren Antoren ais (puelle benutzt
baben, erwahnt 1’aus. iitters, s. die Beinerkung S. 293 zu V 4,6. Wie
dort beinerkt, solite Hippias von Elis die erste solclie dvaYpa^i^ verfasst
baben. Audi von Aristoteles riibrte eine solebe Sebrift ber, Diog. L. VI.
26, ebenso von Eratostbenes Atb. IV 154 A. Erlialten ist uns, aber
liickenbaft, das Siegerverzeicbnis des lulius Atricanus, ini Cbronicon des
Eusebius (p. 194 — 220 Seboene); vollstiindig ist darin das Verzeicbnis
der Stadioniken; dazu kam neuerdings ein PapyrostVagnient aus Oxyrbynebos
niit den Siegern von Olynip. 73 -83, s. Kobert, Hermes XXXV 141 — 195.
Di eis ebd. XXXVI 79. Aut* Grund des lulius Atricanus stellte dos.
Scaliger das erste Siegerverzeicbnis ber, dem andere tblgten, worunter
vornebmlicb zu nennen sind Kutgers Sexti Iulii Africani ’UXu|j.::iao(ov
dva 7 pacp>5 ,
Leiden 1862, und Kraiise Olympia 2366*.; das beste ist zur Zeit
das von 11. For ster. Die Sieger in den olympiseben Spielen, Zwickau
1891 und 1892, und speziell fiir die von Paus. genannten (be Sebrift
von Walt ber Ilyde De Olympionicar. statuis a l’aus. commemoratis,
Halle 1903.
151,8. TooToic rajiv £ 7:£;£ip,i, das Objekt der Besprecbung stebt sonst
bei £Tr£^i£vai, wie bei £-£ 5 £p*/£j 6 at, im Accusativ, s. z. B. I 25,6. 26,4. 32,3.
X 38,10, docb vgl. Piat. Clitopb. 408 D £~£;£Xi)£iv <51 oux £vt to -pocYinaxi
Das Loos wurde bei allen Ubungen angewandt, die ein Auf-
ebd.
treten von oder mebr Kampfern erforderten, also vornebmlicb im
zwei
l*entatblon; docb waren die Arteu der Loosung je nacb den Kampfarten
versebieden, s. K rause Olympia 1096*. und bei Pauly V 906 f. Ausfiibr-
S. 451,3-12. 531
iich wird das Verfahren beim Loosen der Ringer, Faustkampfer und Pan-
kratiasten, also bei paarweisenKampfen, beschrieben bei Luc. Hermot. 40.
Dass der Zufall hier eine grosse Kolle spielte, je nachdem
(x6 TrapaXo-yov)
einer einen starken oder schwachen Gegner bekam, liegt auf der Hand;
am besten war der sog. £<p£6po? daran, der bei einer ungeraden Zahl von
Kampfern iibrig blieb und, wenn er an die Keihe kam^ noch frische
Krafte hatte.
S. 451,12. Paus. beginnt seine Aufzaliliing der Siegerstatuen beim
Heraion und nennt bis Gap. 16 inkl. Siegerstatuen, von denen sich teil-
weise noch die Basen mit den Inschriften erhalten haben; einen zweiten
Gang, vom Leonidaion ausgehend, enthalt Gap. 17 f., doch von den hier
genannten Siegerstatuen ist keine Inschrift gefunden worden. Uber diese
beiden Wege haben gehandelt Hirschfeld A. Z. XL 119 ff. Scherer
1. 1. 45 ff. Flasch 1094 f. Dorpfeld A. M. XIII 335 ff. und Ergebn.
Textbd. I 87. Hyde 1. 1. 64. Beim ersten Wege stimmen Hirschfeld und
Scherer im wesentlichen iiberein: der erste Weg geht vom Heraion aus
an dessen Siidseite entlang beim grosseii Zeusaltar vorbei (bei Hirschfeld
ostlich, bei Scherer westlich davonj, dann in siidlicher Richtung zur Siid-
alie iingefalir in die Zeit 01. 94 — 104 ("404 — 364) zu fallen scheinen, s.
Hyde 25 u. 65, der die ersten 28 Siegerstatuen, mit der Gruppe lakonischer
Sieger in der Mitte, sich in langer Ileilie vor der Siidseite des Heraions
aufgestellt denkt.
ebd. Die Zeit dieser drei, nur ans dieser Stelle bekannten Sieger
Symmaclios aus Elis, Neolaidas ans Plieneos, Arcliedamos aus Elis
lasst sicdi nur aus der Zeit des Verfertigers ihrer Statuen ungefalir bestimmen,
da Alypos ein Schiiler des Naukydes von Argos war iind am grossen
AVeibgescdienk der Lakedaiinonier in Delj)lioi mitarbeitete (X Eine
9,10).
delpliische Insclirift, avo Alypos ais Kiinstler genannt ist, Ilomolle iin
liat
Bull. d. COIT, hellen. XXI 287 publiziert. IMin. XXXIV 50 setzt Xaukydes
in 01. 95 (400), doch inuss er sclion erheblicli friiber tiitig gewesen sein,
vgl. Ilrunn 1 276. 279, und nach dem ( )xyrliynchos-Papyros fertigte er die
StatiK* des Cdieiinon, 83 (448) im Pentatlilon siegte.
der Ol. Edrster I
To 0 £ o£OTSpov otoTi; I
i-zot;, uio; o’ r,v TpiotXo; ’AXxivr>ju. Paus. giebt ais
dalir des Sieges Ol. 102 (372) an; man nimmt wegen des der
Iiisclirift an, dass di‘r zweite Sieg gleicli in der folgenden ( )lympiade
errungen wurde. 1 )ie ( )lympiadenangabe entnalmi er vermutlicli aus seiner
(,)uelle, der Xame am Denkmal selbst an-
des Kiinstlers Lysippos war wol
irebraclit oder auf dem Postament. Die Statue war wol eines der friihe-
sten Werke des Eysijip, dessen laupttiitigkeit erheblicli s]»?iter fallt, wenn
1
man niclit mit Brunn I 359 annelimen will, dass Lysipp die Statue des
Troilos iTst liingere Zeit nacli dessen Siege geinaclit habe, wie die des
Polydamas (hi]). 5,2.
12,6 xai). ii 'OXopL-tctv i^roui; vgl. 'riiuc. VI 16,2. Isocr. 16,34. Lobeck zu
Phryn. 398.
S. 452,12. Die zweite Siegergruppe, von Kyniska bis Lichas (Cap.
2,1), umfasst mit Ausnahme des Akanianen (s. ebd.) nur Spartaner, und zwar
eixova xavS’ laxaje- p.6vav 6’ Ipis (papii ^uvaixtov 'EUaSoc £x udcaa? xovSe Xapsiv
|
axEcpavov. |
ATrsXXEa? KaXXixXso? Ittotqje. Kyniska stammt, wie Inschr. v. Olymp.
a. a. 0. dargelegt ist, vermutlich aus der zweiten
427 v. Ehe des im J.
Clir.verstorbenen Arcbidamos imd stand wol ihrem 01. 84,3 (442) geborenen
Bruder Agesilaos im Alter ziemlicli nahe. Die im ionischen Alpbabet
gescbriebene Inschrift (mit der alteren Ortbographie Xapsv fiir Xa^Eiv) weist
auf die Jabre 390—380 ais Entstehungszeit; Eobert im Hermes XXXV
195 setzt mit Eiicksicht auf das doeXcpoi in Z. 1 der Inscbrift ihre Siege
unter Agesilaos, vermutlich 01. 96 u. 97 (396 u. 392); alinlich Furtwangler
A. M. V 30 A. 2.
S. 452,17. mit dem Dativ wie III 7,2, gewbhnlicher ist der
Genitiv, s. z. B. H 9,8. V 9,1. 14,10. 17,1. 21,8.
war, deun das war Euagoras (s. Gap. 10,8), soiidern er war der friiheste
unter den hier ervvalmten spartaiiischen Wageiisiegern ;
s. For st er N. 233.
S. 453,1. Zur Darstelluiig in beteiuler Haltung s. oben zu S. 452,15
und dazu Reisch gr. Weihgescli. 41.
ebd. Den Sieg des Polykles verlegen Robert a. a. (). Hyde 4
vermutiingsweise in Ol. 89 (424).
S. 453,3. Diese ^'erbindlmg eines Olyinpioniken rait zwei -aioia ist
Gap. II.
Lysippos erwiesen habe, nnd indem er andererseits die alte von Scherer
16 ff. wiederholte Meinung, die Olympioniken-Statnen waren durchweg nur
bronzene gewesen, ais Irrtum bezeichnet, vgl. Tren Ergebn. Textbd. III
216. Der Kopf, der sonst ais jugendlicher Herakles bezeichnet zn
werden
pflegt (Botticher Olympia 344. Reisch gr. Weihgeschenke 43 A. 1. Treu
a. a. 0. 268), macht zwar, vde Hyde richtig bemerkt, mehr den Eindruck
eines Sterblichen, ais eines Heros, aber ftir eine Portratfigur erscheint er
doch zn stark idealisiert.
ebd. Schon Riitgers Afric. ’0Xujxtt. dvaYp. 144 machte auf die
Schwierigkeit aufmerksam, dass die Statuen des Lykinos, der im Ftillen-
rennen von Myron gefertigt waren, der nm 01. 80 (460) thatig war
siegte,
(nach Plin. XXXIV 49), wahrend das Eiillenrennen nach Paus. V 8,10 erst
01. 99 (384) eingefiihrt wurde. Brnnn SB. der bayer. Akad. 1880, I 479
schlug vor, Z. 17 mit Riicksicht auf S. 454,1 zu lesen dvsBirjxs 6s xai Apxe-
aiXaos dvopiavxa? duo; denn Arkesilaos hatte im Wagenrennen zweimal
gesiegt, was die Weihung von zwei Statuen, die bei Lykinos merkwiirdig
bleibt, erklarlich macht; und da Lichas, sein Sohn, nach Xen. Hell. IH
2,21 01. 90 ein Yspwv war, so konnte Arkesilaos sehr wohl ein Zeitgenosse
des Myron sein. Hingegen meint Klein arch. epigr. Mitth. a. Oesterr. VH
70, dem Forster II 4 X. 211 a sich anschliesst, die von Myron dargestellten
beiden Eiguren waren Lykinos und sein Rosselenker gewesen, die auf der
Quadriga standen, deren Erwahnung Paus. vergass. Da die Pferde oder
eines derselben klein dargestellt waren, wurden sie spater fiir Fohlen
gehalten, die ganze, von Paus. hier erzahlte Geschichte sei also nur eine
„Fremdenfiihrerschnurre.“ Frazer denkt (mit Bezug auf Gap. 8,5, s. ebd.)
an einen jiingeren Kiinstler namens Myron. Nun kommt aber Lykinos
unter den Siegern des Oxyrhynchos-Papyros vor, und zwar 01. 83 (448)
ais Sieger im otiXity]?; auch dies Standbild fertigte Myron. Da der Papyros
hier abbrichtund daher der Sieger im Wagenkampf (im Papyros folgt das
auf den ottAitt)?) nicht mehr verzeichnet ist, so konnte man
TedpiTiTTov
vermuten, dass etwa der Sieger im ottXity]? ausgefallen und Lykinos ais
Sieger im Wagenrennen verzeichnet gewesen sei; allein diese Sieger ver-
zeichnet der Papyros immer im Genitiv, weshalb sowohl die Herausgeber,
wie Robert Hermes XXXV 172, diese Vermutung ablehnen. Vielmehr
536 VI 2,2-7.
lehrt der Papyros, dass Lykinos zweimal in Olympia siegte, einmal 01. 83
im oTrXtTY)? imd einmal im Wagenrennen, und dass dalier die beiden
Lykinos-Statuen des Myron zii erklaren sind. Kobert a. a. O. 176 maclit
es wahrscheinlich, dass der Wagensieg des Lykinos 01. 84 (444) stattfand;
der Bericlit des Paus., dass er im Fullenrennen gesiegt habe, erweist sich
ais irrtumlich.
sich nur aus der der Kiinstler ihrer Statuen (bei jenem des Eutychides,
bei diesem des Polykleitos, s. unten Z. 27 f.) ungefahr vermuten.
S. 455,3. xat£p7aC£<79ai, niederkampfen, voni Wettkampf der TraXr),
dieser Ansicht entgegen imd setzt dalier alie aiideren lonier, die Sieger-
statuen in Olympia hatteii, nacli 01. 98 an. Uber Knabensieger-Statuen
des iilteren Polykleitos liandelt Fnrtwangler Meisterw. 475 ff.
S. 455,9. Lysipps Scdiiiler Eutychides wird von Plin. XXXIV 51
in 01. 121 (296) gesetzt; das stimmt sowohl zur Zeit seines Lelirers, ais
dazu, dass Antiochia Ol. 115,4 (317) unter dem Xamen Antigoneia ge-
griindet, aber (Jl. 119,3 (302; von Seleukos erneuert und Antiochia genaniit
vviirde; s. Briinn I 411. Fdrster 11 5 N. 424.
8. 455,10. Von der hier erwalmten Statue der Psyche, die Euty-
chides fiir die Syrer am < )rontes, d. h. fur Antiochia, gearbeitet hatte,
haben sicli statuarische Nachbildungen (besonders die im Vatikan, Miiller-
Wieseler 1 49,220. Overbeck *
II 172 Fig. 184. Haumeister 519
Fig. 560 u. s.) erhalten, denen Miinzbilder von Antiochia entsprechen.
Die (lOttin sitzt mit Mauerkrone und Schleier, in das llimation geliiillt,
aut einein Felsen; zii ihren Fiissen taucht der knabenhatt gebildete Orontes
mit balbem Leibe empor. Die zuerst von Vis conti ausgesprochene
Meinung, die K. ( ). Miiller weiter begriindete (Antiipiit. Antioch. 35 6*.),
mit einein eintachen Standbild begniigte, so auch der Sieger 'relemachos (’ap.
11,3; vgl. Keisch 41. Da Daidalos die Statuen yon Vater und Sohn bildete»
so setzt Ilyde 29 mit Kiicksicht auf die Chronologie des Iviinstlers (s.
unten) die beiden Siege in die Zeit Ol. 98 — 103 (388 — 368).
S. 455,15. Daidalos von Sikyoii, der die Statuen des Timon und
seines Sohnes war nach (bip. 3,4 Schiiler des Patrokles; dass
fertigte,
ilieser auch sein Vater war und hei Paus. der verdorbene 'bext a. a. O.
in diesem Sinne korrigiert werden muss (s. d. krit. Appar.), lehrt die
104 nnd Hermes XXIII 424 ff.) wegen des Vaternamens Patrokles den
Daidalos fur einen Bruder des alteren Polyklet iind des Xaukydes hielt
und das Weihgeschenk der Eleier in der Altis, das Daidalos arbeitete,
auf ein Ereignis von 01. 90,3 (418) zuriickfiihrte (s. oben zu V 27,11 und
die Bemerkung dagegen bei Furtwangler Meisterw. 416 A. 1), so hat er
diesen Ansatz im Hermes XXXV 191 f. ais zu friih zuriickgezogen und
nimmt jetzt an, dass derjenige Patrokles, der der Vater des Daidalos war,
nicbt aueh der Vater des alteren Polyklet, sondern vielmehr dessen Sohn,
Daidalos also ein Enkel des alteren Polyklet gewesen sei. Dafiir sprecben
auch epigraphisclie Griinde, da der Schriftcbarakter der Olympia gefun- in
Scherer 5f.
S. 455,22. Da
nach dem Jahr 736 die Xennung messenischer Sieger
in Olympia aufhort, muss man unter den hier erwahnten Fliichtlingen
so
richtigerweise die verstehen, welche zu Anfang des ersten Krieges nach
Strab. VI 257 verbannt wurden; Paus. freilich, der von diesen Fliicht-
lingen nichts weiss (s. zu S. 10,6), hat die Sache nicht so verstanden, vgl.
Schwartz Herm. XXXIV 462 A. 1.
den Paus. sonst nicht weiter erwahnt, siegte zweimal im Lauf, das erste
Mal 01. 88 (428) nach Diod. XII 49,1; 4as zweite 01. 89 (424) nach Diod.
ebd. 65,1; s. auch lul. Afric.
S. 456,4. Daduich wird das Zeitalter des Damiskos bestimmt: da
Messene nach Diod. XV 66,1 01. 102,4 (369) gegriindet ist, so fallt der
Sieg des Damiskos in's Jalir 368 uiid ist er 380 geboren.
Gap. III.
X 7,8, \vo erzahlt wird, dass Ptolemaios nach einem Sieg mit dem Zwei-
gespann an den Pythien ais Makedonier ausgeriifen wiirde: l/aipov MaxE-
6ove; 01 £v Aquirrii) paaiXEi;; dassellie gilt von den Seleiikiden,
S. 456,14. Von der zur Statue des Sophi os gehorigen Inschrift ist
30 N. 418, der die zweite Zeile erganzt hat; die Erganzung der ersten
riihrt von D ittenberger her. Die Zeit des Siegers wird ungefiihr durch
die Bemerkung oben Gap. 2,10 bestimmt, dass nach der Riickkehr der
Messenier in den Peloponnes sofort das alte Gliick im M ettkainpfe wieder-
kehrte. Da Damiskos 103 (368) der erste messenische Sieger war, so
01.
fallt der Sieg des Sophios spater, etwa 01. 105 (360); nach Hyde 30 01.
105 bis 120 (300).
Die Zeit des Stomios aus Elis wird durch die folgenden
S. 456,15.
Angaben des Paus. ungefahr bestimmt. Da die Einnahme von Sikyon
durch die Thebaner 01. 102,4 (369) nach Diod. XV 69 erfolgte, so fallt
S. 456,1-457,9. 541
der Sieg des Stomios vermutlich friiher, nach Rutgers 115 und Fors ter
I 25 N. 335 etwa 01. 102 (372). Dagegen halt Robert Hermes XXXV
169 die Kombination der Inscbrift mit der Eroberung von Sikyon fiir einen
blossen Periegeten-Einfall und meint, auf dem Steine habe nur gestanden,
dass Stomios elischer sei und einen feindlichen
Reiterfiihrer gewesen
Strategen im Zweikampf getbtet habe; er setzt ihn vermutiingsweise in die
im Oxyrhynchos - Papyros sich findende Liicke ais Pentathlon - Sieger
01. 81 (456). Doch wd diese Hypothese von Hyde 30 f. bekampft, weil in
diesem Teile der Altis ausser den Spartanern kein Sieger stehe, der alter
ist,ais das 4. Jahrh.; er stimmt daher dem oben angefiihrten Ansatze zu,
resp. sei die Statue noch etwas alter, 01. 99 — 101 (384 — 376). Die
Meinung von Dittenberger-Purgold Inschr. v. 01. 242, dass sie erst
nach dem Kriege errichtet worden sei, halt Hyde fiir irrig, indem der Aus-
druck des Paus. xo 6e eTrqpap-ixa . . . xal xdde andeute, dass die
Bemerkung uber die Kriegstaten des Stomios erst nachtraglich hinzugefiigt
worden sei. Dieser Schluss ist jedoch sicherlich unberechtigt, sTuXe-ysi
S. 457,1. <patvotTo av o5v, vgl. X 26,8 stcoito av ouv, sonst beim poten-
tialen Optativ zu Beginn eines neuen Satzes av, vgl. VIII 5,1. I 24,7.
38,1. II 31,4. 14,3. 27,3. IH 4,6. 25,3. (te 11.). IV 36,3. 35,8. V 5,2. 11,3.
17,10. VI 13,3. 24,6. VH 5,5. 23,6. VHI 11,12. 24,4. IX 40,10. X 17,4.
24,4; eine Ausnahme macht nur etxaaai? (sixaCot?) av ohne oi II 10,6. 29,1.
X 29,9. 33,5.
S. 457,4. Hyde 31 f. macht den Versuch, die Zeit des Labax daraus
zu bestimmen, dass sich dieser Ix AeTrpsou xou ’HX£i'a>v bezeichnete (auf der
Basis). Da die Lepreaten sich 01. 103 (368) dem arkadischen Bunde
anschlossen (s. Niese im Hermes XXXIV 522), so werde Labax vor diesem
Termin gesiegt haben. Vgl. die Bemerkung zu Gap. 15,1.
S. 457,9. Kritios (wie der richtige Xame des Kiinstlers lautet, vgl.
dazu Bd. I 261) ist ca. 01. 70 80 (500 460) thatig; die
I 8,5 u. 23,9, — —
von ihm ausgehende Schule wird von Brunn I 105 folgendermassen an-
gesetzt:Ptolichos um 01. 82 (452); Amphion um 01. 88 (428); Pison
arbeitetnach X 9,4 am Weihgeschenk, das die Lakedaimonier nach dem
Siege von Aigospotamoi in Delphi aufstellten, also nach 01. 93,4 (465);
542 VI 3,5-10.
Damokritos urn 01. 100 (380). Von dieseii Kiinstlern neniit Paus. ausser
Pison nocli den Amphion X 15,6 ais Solin des Akestor (s. VI 17,4), aus
Knosos stammend; er arbeitete das Weiligeschenk der Kyrenaier in Delphi.
Kobert Arch. March. 14 zieht treilich die Glaubwiirdigkeit der ganzen
Kiinstlerdiadochie in Zweifel; ware sie richtig, so wiirde Damokritos in die
s. Kobert bei Pauly-Wissowa IV 2070;
erste Halfte des 4. Jahrh. fallen,
und llyde 5 setzt die Figiir des I lippos darnacb zwiscben 01. 96 (396)
nnd 107 (352). Damokritos wird aucb bei Diog. Laert. IX 7,49 und Plin.
XXXI V 87 ais Kiinstler genannt; eine Inscdirift einer von ibm gearbeiteten
Statue wurde in Kom gefunden, C. I. G. 725 A. Loewy 316 X. 484.
S. 457,12. Wenn Paus. von Kratinos bemerkt, er sei tote xaXXutoc
Twv £'f’
iaoToo gewesen, so scbeint es sicb da lun ein oftiziell erteiltes
XXXV 142. Die ebd. Is XXX\'l 73 weist jedocb diese Annabme zuriick
und glaubt, die Bemerkung des Paus. riibre nicbt aus den Siegerlisten,
sondern aus andervveitigen bistoriscben Ilericliteu ber; die betr. Stelle des
Gr. septentr. I 2471; die Bucbstaben weisen aut’ die Mitte des 3. Jabrb.
V. (dir. bin.
(^XLIII 389 nur fiir einen Kurznamcn von Fupolemos betracbtet. Vgl.
deren Amtslokal das V 23,1; 24,1 und 8 erwahnte Buleuterion war (s.
oben S. 430), liatte spater, wie es scheint, vornehmlich die Ehrung ver-
dienter Manner zu beschliessen, und darauf bezielien sich fast alie erhal-
tenen Inschriften; dass ihre Funktionen in alterer Zeit andere waren, zeigt
diese Stelle, nach der gegen eine Entscheidung der Hellanodiken an die
Bule appelliert werden konnte.
Die Hellanodiken galten in friiherer Zeit ais eine unbestech-
ebd.
licbe Behorde, dagegen liegen Beispiele aus der romischen Kaiserzeit vor,
die beweisen, dass sie damals ibren alten Kubm eingebiisst hatte, vgl.
lul. Afr. zu 01. 204 (27 n. Chr.) und 01. 232 (149 n. Chr.) Cass. Dio
LXXIX 10. Bestechungsversuclie seitens der auftretenden Kampfer ver-
zeichnet Paus. ofters, s. V 21,3; ebd. 8 ;
ebd. 18; vgl. Cobet de Plnlostr.
Tiepi YUfjLvaar. (Lugd. Bat. 1859) 79 ff.
S. 458,5. Uber Oib otas, der 01. 6 (756) im Lauf siegte, dem aber
erst 01. 80 (460) die Statue gesetzt wurde, handelt Paus. ausfiibrlicher
VU 17, 6f. wo iiber den hier von Paus. beriihrten Widersprucli
und 13f.,
und seine Losung naher gehandelt werden wird.
S. 458,9. £jxol }X£v oyv jj.lv xa uno "EXXiqvujv X£ 76 jJ.£va ava^xv] xxX.,
die Worte sind Herodot nachgesproclien, der sich VII 152 so ausdriickt:
I7 W 61 6 'f£iXo) X£ 7 £iv xd Xe^o jj-£va, n£i0£fji)ai ^£ jj.y]v ou rcavxdnaaiv ocpEtXto.
bilder fertigte, sagt Paus. nicht; dass es Pyrilam}»es von Sikyon gewesen
sei,wie Forster I 24 N. 315 f. annimmt, beruht auf einer von Schu-
bart Ubersetzg. 426 A 7 vorgeschlagenen Emendation zu § 13, indem
dieser Z. 20 eine Liicke annimmt, in der etwa gestanden habe: «Aut dem
Standbilde des Dikon ist eine Inschrift, welche besagt, dass Pyrilampes
aus Sikyon die Bildsaule gefertigt habe; nach dem Dikon aber u. s. w.“
Docb s. die Bemerkung zu S. 459,20.
S. 459,14. KoioXwvia ar(|)xi 3 i)r, 'DaXiav Gro Wyaio)^, dies sagt auch
S. 459,5-21. 545
Strabo VI 261, wahrend Scymnus 318 die Stadt eine Griindung der Kro-
toniaten, Servius zu Verg. Aen. III 553 eine der Lokrer nennt.
ebd. aTToixiCsiv I? steht III 12,5, aber ev II 30,9.
S. 459,17. Nach der Zerstorung durcli Dionysios wieder aufgebaut,
wurde die Stadt im Jabr 277, ais Pyrrbos in Sicilien weilte, von den
campaniscben Truppen der Ebmer genommen, vgl. Ni es e Gesch. d. griecb.
und maked. Staaten II 49.
S. 459,20. Das Standbild des Xenophon fertigte Olympos, iiber
welcben Kunstler nichts Naheres bekannt ist. Brunn I 292 u. 419 wollte
aus dem Wortlaut des Textes, der aber entschieden verdorben ist (s._ d.
krit. Apparat), schliessen, dass Olympos aus Sikyon war; doch lieisst es
dem Paus. wol zu viel Nachlassigkeit zutrauen, wenn das zwischen den
Zeilen gelesen werden soli, wesbalb wir nach dem Vorschlage von Hyde
34 Sixuiovtos hinter OXufJiTro? einschieben. Brunn will den Kunstler nicht
iiber01. 80 (460) hinabriicken; Gurlitt 369 mochte ihn, da er mit Pyri-
lampes zusammengebracht ist, diesem auch zeitlich nahe bringen, ihn also
nach 150 v. Chr. ansetzen. Allein Paus. nennt beide Kunstler nur des-
halb miteinander, weil die von ihnen gefertigten Bildsaulen bei einander
standen. Hyde 34 f. setzt den Sieg des Xenophon zwischen 01. 95 u.
105 (400 — 360), wie alie in diesem Teile der Altis aufgestellten Sieger.
S. 459,21. Dass der hier genannte Sieger Pyrilampes aus Ephesos
ist, dafur spricht auch, dass der andere neben Lysander aufgestellte Sieger
Athenaios ein die Ephesier hatten sich diese Platze wohl
Ephesier ist;
unten § 15 und Hyde 34, der den Sieg des Pyrilampes um 01. 105
(360) ansetzt, auch mit Eiicksicht auf die von ihm angenommene Zeit seines
Bildners. Dieser Bildhauer Pyrilampes aus Messene kommt noch Gap.
15,1 und 16,5 ais Bildner von Olympioniken-Statuen vor; hingegen nennt
ihn die Inscbrift einer in Olympia gefundenen Statuenbasis (s. Ditten-
berger A. Z. XXXV 194. Loewy 193 N. 274. Inschr. v. 01. Sp. 501
N. 400) nach einem Ehrendekret A^ia Msaaavio?. Loewy halt
OupiXafJLTCo?
diesen fiir einen Xachkommen des bei Paus. genannten Pyrilampes; Ditten-
b erger-Purgold entweder fiir identisch oder doch fiir ein Glied derselben
Familie. Gurlitt 367 f., der die Verschiedenheit der Namensendung auf
Textverderbnis mochte (wahrend Dittenberger-Purgold dem
zuriickfuhren
Schwanken der Endung keine Bedeutung beilegen), tritt fiir die Ideiititat
beider ein, zumal die Familie des Agias, von der wir ausser dem Vater
des Pyrilampos durch die Inschriften noch andere Mitglieder kennen lernen,
ebenso fiir Elis und Eleier arbeitete, wie der bei Paus. erwahnte Bildhauer
(s. Inschr. v. Olymp. 397 — 399). Hyde 31 spricht sich gegen die Iden-
titat des Bildhauers mit dem genannten Pyrilampos aus. Die Zeit des
Pyrilampes ist nicht iiberliefert; Gurlitt bemerkt nur, dass er nach der
Wiederherstellung Messeniens, d. h. nach 01. 102,3 (370) gelebt haben
mtisse; Hyde nimmt mit Eiicksicht darauf, dass Pyrilampes die Statue
des Xenon Gap. 15,1), der 01. 105 (360) anzusetzen sei, an,
fertigte (s.
Pyrilampes habe Mitte des 4. Jahrh. gebliiht, seine Kunst in der Fremde
546 VI 3,13-4,1.
gelernt und
sei 01. 103 (368) in sein Vaterland zuriick^ekehrt. Forat er
II 13 N. 577 setzte dageg-en den Kiinstler ins 1. Jahrh. v. Clir.; Ditteii-
berger-Purgol d reihen die Kunstlerinscliriften mit Pyrilampos unter die
Griechen der romiachen Zeit ein.
S. 460,1- Xacdi den Schol. Pind. Ol. 7 p. 158 stand die Statue
Lyaandera in der Nahe von der dea Diagoraa, die Paua. erat Gap. 7,1
nennt. Dass ea niclit eine zweite Lyaanderstatue war, aondern dieselbe,
die Paus. hier erwalint, Gurlitt 411 A. 14.
iat nicht zu bezweifeln, a.
Purgold Auta. f. E. Curtiua 238. llyde 35, der daraua den Schliisa zieht,
daas Paua. von hier bia 7,1 einen Kreiaweg inacht (s. p. 65 f.) und daaa
alie Statuen von Pyrilanipes bis Pythoklea (7,10) vor der Ostfront des
Zeustempels standen, wenn auch nicht dichtgedrangt, sondern nach Osten
bis zur Echohalle hin verteilt.
ebd. Der Vater des Lysander heisst bei Paus. regelmaaaig richtig
Aristokritos, nur hier haben einige llandschriften 'ApicjtoxpctTw u. 111 6,7
alie Aristokrates, vgl. Dittenberger Syll. -
586 Z. 32; bei Plutarch l^ys.
2 ist ebentalls unrichtig ’AptaxoxX£iTo; iiberliefert.
S. 460,2. Iloiiiolle (b K. de l’Acad. des Inscr. 1901, 688 11*. vili das
Epigramin dem Dichter Ion von Samos zuschreiben, der das i. J. 1894
aufgefundene Epigramm auf die delphische J^ysanderstatue dichtete.
S. 460,10. Das Sprichwort xoo; xor/oo; xoo? ouo STraAsicpstv bedeutet
so viel wie unser „aut’ l)eiden Achseln tragen“; vgl. Append. prov. II 2:
duo xor/ouc dXsrpsiv Itzi xojv £7:otp-^ox£pi^op.£v(ov xai ota p-£jou ytopoovxcov £v
p-otyai? r^ cpiXiaii. Bei den Komern heisst es: duo parietes de eadem fidelia
dealbare, (hc. ad f‘am. 29,2, oder utros(iue parietes linere, Petron. 39.
\ gl. Otto S])ricliw. d. Kbmer 265. Der Vorwurt* des politischen Wankelmuts,
der somit den loniern gemacht wird, ist iibrigens durch die vorgebrachten
dbatsachen wol belegt. Es gab in den ionischen Stadten und speziell auch
in Samos und Ephesos Curtiua Abh. 1 254) eine oligarchische Partei,
(vgl.
deren Sympathieen den Spartanern galten, und eine demokratische, die es
mit den Athenern hielt. Nach dem Gang der Ereignisse auf 3em Kriegs-
schauplatz kara bald die eine, bald die audere in den Besitz der Macht.
So verschahte J^ysander im Sommer 404 den (Jligarchen die Herrachaft in
Samos, die sie i. J. 412 an den Demos hatten abtreten iniissen iXen.
Ilell. II 3, 6. 7. Plut. Lys. 14), Grund genug fiir jene, ihren Wohltater
durch eine Statue zu ehren; ais dann i. d. 394 nach der Schlacht bei
Knidos der spartanische Ilarmost von Konon verjagt und eine mehr
demokratische Verfassung eingefiihrt wurde, war es ganz natiirlich, dass die
wieder ans Kuder kommende Partei diesem eine Statue errichtete, VIII 52,4.
Xen. Hell. IV 8,1.
ebd. ’AXxi[liaoou — tayuovxo? iOspctuSuov aoxov, zur Konstruktion vgl.
Bd. I zu S. 668,6.
S. 460,13. OLI vao?, zu dieser Forni, Avofiir sonst (I 15,3. 01 9,3),
Aigospotamoi gewonnen habe; Thukydides erwahnt ihn VIII 23,4 ais Unter-
befehlshaber des Astyochos, und bei Xenophon wird er in den Hellenika
dfter genannt, s. I 1,32. 6,26. II 1,1. Weniger tritt Pharax hervor, ais
spartanischen Xauarchen erwahnen ihn Xenoph. Hell. III 2,12 und Diod.
XIV 79.
S. 460,17. dpo? t6 Atopiov lasst sich nicht mit Sicherheit nachweisen,
nach Judeich kleinasiat. Studien 74 A. 1 ware es wol das Felsgebirge
(lieute Boz Dagh), welches unmittelbar ostlich hinter Knidos ansteigt; un-
begreiflich ist es, wie Pape-Benseler s. v. darunter einen Berg in Elis
verstehen kann.
S. 460,19. XaXxouv ist wol auch auf die Statue des Timotheos zu
beziehen, vgl. Bd. I zu S. 410,13. Dieser eroberte nach langer Belagerung
das von den Persem besetzte Samos i. J. 365; damals wurde die athener-
feindliche Einwohnerschaft vertrieben, um attischen Kleruchen Platz zu
machen.
Gap. IV.
Fortsetzung der Aufzahlung der Athletenstatuen, darunter das
Standbild des Sostratos mit dem Beinamen Akrochersites. Die
hundertundvierte 0 lympiade von denEleiern nicht in dasVer-
zeichnis aufgenommen. Standbild des Leontiskos. Standbild
«ines den Kopf mit einer Binde umwindenden unbekannten
Knaben von Pheidias. Standbild des Patreers Cheilon, des
Stageiriten Aristoteles, des Konigs Archidamos, des Kreters
Ergoteles u. a.
hier auch aus andern Quellen, etwa den offiziellen Siegerlisten, schopfte.
S. 461,3. Sostratos ausSikyon war, wie verschiedene friiher erwahnte,
Periodonike; Paus. verzeichnet von ihm ausser drei olympischen Siegen noch
zwolf an Xemeen und Isthmien und zwei an den Pythien, also zusammen sieb-
zehn. Erwahnt wird er bei Suid., der Paus. s. dxpo‘/£ipiC£<j3at benutzt hat, und
Pausanias II.
35
548 VI 4,1-5.
s. SwaTpaxo;; dagegen lernen wir aus einer aiif ihn bezUglichen, iu Delphi
p. 1111 a, 15. Boseidon. hei Ath. 1\’ 154 A. Dalier werden Kingkarapfer,
hevor sic sicli gepackt hahen, iifters in dieser Situation einander gegenriher-
steliend dargestellt, und auch fiir Einzeltiguren von Bingern wird eine
derartige Stellung mit vorgestreckten llanden gewahlt, vgl. das Bankratiasten-
Ivelief von llalimus hei Benndorf Anz. Wien. Akad. 1886, 88.
Wenn aher einer, wie Sostratos, heson.iere Muskelkraft in den Fingern
hesass, so konnte er schon in diesem \'orspiel den Gegner hesiegen; und
S. 461,7. \’gl. iiher diese ()1. 104 i364) Baus. V 0,5. VI 22,2
Xen. llell. \dl 4,28 tV. Diml. X\’ 78. Sie war Xo-po t(;> MlXcuov xtJtlor^Xo;,
fhip. 8,3.
ohen Chip. 2,10), dessen von Pythagoras von Rhegion (s. nnten Z. 15)
gefertigte Statue auch Blin. XXX 50 erwahnt, wird dureh den (.),\yrhynchos-
Bapyros hestimmt, der ihn unter ( >1. 81 u. 82 (456 u. 452) anfiihrt, heide
Mnaseas (Gap. 13,1) und Kratisthenes (Gap. 18,1). Da die Siege des Asty-
los und des Euthymos in die siebziger Ilympiaden fallen (s. u.), so wurde (
die Thiitigkeit des Pythagoras in derRegel in dieselbe Zeit verlegt und etwa
his 01. 90 (420), wohin ihn Blin. XXXIV 56 verset zt, ausgedehnt, s. Brunu
^
S. 461,3-20. 549
einer Figur zu sprechen, auf die er bei seinem Wege stosst, ohne dies
direkt vorher zu sagen, miissen wir annehmen, dass hier, d. h. zwischen
den Statuen des Sostratos und des Satyrs, die Figur eines Anadumenos
von Pheidias stand. Xun nennt Paus. V 11,3 unter den am Thron des
olympischen Zeus befindlichen Figuren, die a 7 (ovia[xaxu)v dpyaiwv ixipnqixaxa
sind, auch einen auxov xaivG xr]v x£'paXr]v dvaSoupisvov, von dem die Eleier be-
haupteten^ er gleiche dem Pantarkes, dem Liebling des Pheidias, s. ob. S.
343; und VI 10,6 erwahnt er die Siegerstatue dieses Pantarkes, doch ohne
Angabe des Meisters. Es ist daher unwahrscheinlich, dass letztere Figur
von Pheidias war, sonst wiirde Paus., der ja den Pheidias hier nennt, es
sicherlich nicht unerwahnt gelassen haben. Daher sind Loschcke Histor.
Untersuch. f. Arn. Schafer (Bonn 1882) 36 und Scholl SB. der bayer. Akad.
1888, 37 gewiss im Unrecht, wenn sie die Gap. 10,6 genannte Figur mit
dem hier erwahnten Anadumenos identifizieren. Schon Schubart Z. f.
A. 1850 N. 17 hat beide auseinandergehalten, indem er den Anadumenos
fiir die Statue irgend eines schon den alten Kunstkennern unbekannten
Knaben erklarte (seine weitere Vermutung, es sei vielleicht nur eine Studie
fiirden Anadumenos am Zeusthron gewesen, hatBursian Jb. f. Ph. LXXVII
98 mit Eecht abgewiesen), ebenso Brunn I 185. Flasch 1099 A. 2,
mit eingehender Begriindung Eobert Hermes XXIII 444 f. Es ware auch
bei dem streng topographischen Wege des Paus. unbegreiflich, wie die Ana-
dumenos-Statue hier erwahnt werden konnte, wenn ihr Platz ganz wo anders
war. Sodann aber ist nirgends gesagt, dass dieser Anadumenos des Pheidias
ein Portrat des Pantarkes war. Das nimmt zwar Flasch a. a. O. an, und
Kalkmann 90 f., der der Meinung ist, diese ganze Notiz riihre nur aus
35*
550 VI 4,5.
einer Kimstgeschiclite lier, niclit aus Autopsie des Paus., meiiit, Paiis. liabe
da blos etwas von dem Aiiadumenos gelesen und iiicbt gemerkt, dass da-
mit eben die Pantarkes-Figur am Zeustbron gemeint sei. Wie Paus. daiin
dazu gekommen ware, sein angeblicbes Exzerpt gerade bier uiiterziibringen,
wird nicbt gesagt (vgl. dagegen be.soiiders Gurlitt 427 A. 47). Das sucbt
Ireilicb Kobert a. a. ( ). zu motiviereii. Er bemerkt ganz ricbtig, dass dieser
diese Figur sei mit der vom Tbrone ideiitiscb und Paus. scbliesse die Er-
wabnung dit^er Figur nur des^vegen an, Aveil er vorber von Pythagoras ais
einem tiiebtigen Bildner gesproclien liabe, so ist das docb eine nicbts weniger
ais ausreicbende Hegriindung, wenn aucb das Argument Frazers z. d. St.,
Feblen eines Naniens aber dafur spracb, dass es docb eigentlicb ein Ana-
tbem war; docb findet die Anfiibrung an dieser Stelle nur dann ibre ge-
niigende Erklarung, wenn man topograpbiscbe Oriinde gelten lasst, was
(xurlitt nicbt zu tun scbeint. — Wabrscbeinlicb gebt der Farnesiscbe Dia-
dumenus des brittiscben ^luseums (abgeb. z. B. Gerbard Ant. Bildw. Taf.
69. Mulier- Wieseler I 31, 136. Murray I 273 Taf. 9) auf diese Figur
des Pbeidias zurilck, vgl. die eingebende Begriindung bei Furtwangler
444 ff.
S. 461,22. im Sinn von kiinstleriscber Erfindung und Komposi-
jocpia
des Timarcbides Plin. XXXIV 91. Auf einer delischen Inschrift (s. Ho-
molle Bull. de corr. bell. V 390. Loewy 175 X. 242) werden Aiovuato?
Tnschriften ergiebt sich eine Zeitbestimmiiiig aus der Statue des Knaben-
siegers Amyntas;
denn da das Pankration der Knaben erst 01. 145 (200
V. Cbr.) eingefiihrt wurde und damals Pbaidimos der Sieger war (V
so konnte Amyntas friibestens 01. 146 (196) gesiegt baben (so aucb Hyde
35). Es sind zalilreiclie Versucbe gemacbt worden, die Oenealogie dieser
Kiinstlerfamilie anfziistellen; die ersten von Bergk in der Z. f. A. 1845
S. 787 ff. und Brunn I 536 nocli obne Kenntnis der Inscbriften. Andere
Kombinationen baben versucbt Ho molle a. a. O. Robert im Hermes
XIX 304. Loewy 179. Ourlitt 363 f. Xacb dem von Robert auf-
gestellten, von Gnrlitt, Frazer, Hyde 46 angenominenen Stammbaum,
ware Polykles I der Verfertiger der Statue des Amyntas; dessen Sobne
sind Timokles und Timarcbides I, Sobne des letzteren Polykles II und
Dionysios, und Sobn Polykles’ H Timarcbides II. Sebr unsicber ist aber
die Cbronologie dieser Kiinstlertamilie; Robert setzt Polykles I sovde
seine Sobne Timokles und Timarcbides nocb ins 3. Jabrb., Polykles II
nacb 196, um 156, Dionysios zwiscben 190 und 90, ebenso Timarcbides H;
diese Ansicbt verteidigt Hyde 46f. Dagegen argumentiert GuiTitt fol-
gendermassen wabrend Polykles I (nacb imserer Stelle) nacb 196 tatig
:
war, niuss er nacb Plin. XXXIV 52 aucb nocb um 156 tatig gewesen
sein; Timokles und Timarcbides I arbeiten um 156 140, Polykles II und —
Dionysios nacb 140, Timarcbides II zwiscben 130 und 90, nacb der de-
liscben Inscbrift, die zuerst den Onkel Dionysios, dann den Xeffen Timar-
cbides nennt; denn, wie Homo 11 e nacbweist, kann das Forum, zu dessen
Scbmuck die von beiden gefertigte Statue des C. Ofellius Ferus geborte,
nicbt lange vor 130 erricbtet worden sein. Xeben diesen beiden Polykles
muss es aber nocb einen dritten alteren gegeben baben, den von Plin. in
die 102. 01. versetzten, der tur die in Rede stebende Kiinstlerfamilie nicbt
in Betracbt kommen kann. Eine sicbere Entscbeidung zvdscben diesen
'beiden Cbronologien zu treffen diirfte kauni moglicb sein ;
docb erscbeint
nns die letzterwabnte minder gewaltsam, ais die andere. Auf die Einzel-
lieiten der sebr verwickelten Frage naber einzugeben, ist bier nicbt der (3rt.
7ToiY)X£ abwecbselt, vgl. z. B. PV^ 6,3. 28,7. 33,2 mit II 6,4. IV 2,3. 30,1.
S. 462,1-13. 553
Ivexa) lebi-t, dass die Statue erst nacb dem Tode des Cbeilon erncbtet
worden war, s. Hyde 36.
Ix Oarpoiv IlsXoKOvvTiaou. ooxw
ebd. In Pc steht die Randnotiz:
ayT)|xaTiC£iv, xou€ aTto Ilarpoiv x^? £V£ 7 xap.£vy)? (-£va? Pc)
7 oip Toi? iraXatoi? ooxei
Pc) Ilaxp£u?, aXX ou oia xou oiaTiEp ano
xo o'^o\vx £xcp£p£iv £t? eu? w? (o?
p£pY]xat yj
uaXaioxY)?.
Dittenbergers bestatigen.
ISVjXwaEv, SrjXow hier wie VII 4,2
S. 462,12. xo U7 pa[JLp-a lui xoaouxo
£7
das ans dieser Bemerkung hervor, dass Paus. die Lebensdauer des Lysipp
iiber 01. 114,2 (323) hiiiaus ansetzte, vgl. Brunn 1 359.
ebd. jup-paX£7\}at osT jxs xtX., die Worte 'A/auTjv |jl6vo?, welcbe VII
6,5 A\dederkehren, deuten darauf hin, dass Pausanias, ais er sie scbrieb, die
Uberliefernng, die er dort dem Exegeten in den Mund legt, bereits kannte;
soinit ist klar, dass wenigstens der zweite Teii der Alternative, Cbeilon sei
bei Lamia gefallen, niclit, wie er angiebt, auf eigener Vermutnng beruht.
S. 463,3. Wie llyde 36 dazn kommt, zu sagen, es sei kein Zufall,
dass die Statue des Sodamas
von Assos in der Xalie von der seines
Landsmanns Amyntas von Alexandria Troas gestanden habe, ist uns uner-
tindlicli, da letzterer docb ans Eresos ist.
S. 463,8. teXeot/jC ijxoi oox£iv £iv£xa, wie hier £tv£xa von seinem
Beziehungswort getrennt V 8,10 12,7. III 26,4. VI 20,15.
ebd. Zu Archidamos’ 'Fod vgl. Pd. I zu S. 685,9.
S. 463,14. Die -ai; zaphivo;, dem Wagen
die auf stand, war ver-
mutlich eine ungetlugelte Nike ais Lenkerin, vgl. Keiseh 49, der aut* Oap.
12,6 und 18,1 binweist.
ebd. Die Zeit des Lampos wird dadureh bestimmt, dass die (iriin-
dung von Philippoi in Makedonien in Ol. 106,1 (366) fallt, vgl. Diod.
XVI 3,8.
S. 463,16. Die Pusis der Ky niskos-Siatue des P«»lyklet ist im
Fussboden der byzantinischen Kirehe (iin W. der Altis), also sehr ver-
schle})pt, wieder aufgetunden worden. Sie ist aus weissem peloponnesischem
Marmor, zeigt oben die Standspuren einer Pronzestatue iind rings um den
Rand die Insehritt: lloxTa; tov(5’ dv£lh;x£v £ooo;oio KoviVxo; |
Mavtiv£a?
vixojv, raxpo; ovop.a, s. A. Z. XXXV 138 X. 86. 'raf*. 14,2; ebd. XL
193 X. 436. Ivoehl I(»A A<ld. p. 175. Loewy 42 X. 50. Inschr. v.
Ol. 255 X. 149. Da die Inschrift den Kiinstler nieht nennt, so stand dieser
vermutlieh an eim‘r andern Sttdle der Pasis. Xach den archaischen Eormen
der Weihinsehrift wird allgemein angenommen, dass es sieh um ein Werk
des alteren Polyklet handeit; dass die Stellung der Figur das typisehe,
aus <h*m Doryphoros und Diadumem»s Polyklets bekannte uno crure insistere
war, zeigen die Fussspuren, nach denen der linke, vorgesetzte Fuss mit
ganzer Sohle t’est anfstand, der rechte, zuriickgesetzte, den Poden nur mit
dem Pallen beriihrte. Was das Ohronologische anlangt, so erklarte Pur-
go Id das Werk dem Schriltcharakter nach ais kaum viel jiinger, ais die
Mitte des 5. .lahrli., ebenso Loewy Strena Ilelbig. 182, doch wollte
Kobert Arch. March. 1(X) tiefer herabgehen, weil er das Zeitalter Polyklets
iiberhaupt hernnterrvickte. Xachdem der Oxyrhynchos-Pa]'yros die Tatigkeit
Polyklets tur (>1. 82 (452) an den Statuen des Aristion und Pythokles (s.
unten Cap. 13,6 ii. 7,10) erwiesen hat, wird auch nieht mehr bezweifelt, dass
die Kyniskostignr zu den alteren Werken des Meisters gehdrte; dem Schrift-
charakter nach ist die Inschrift alter, ais die noch vorhandene des Pythokles
von 01. 82. Kobert Hermes XXXV will daher den Sieg des Kyniskos
174
in eine Liicke im Papyros setzen, in 80 (468), da sonst nur noch 01. 79
01.
(464) disponibel ware, fiir die Kobert Charmides ais Sieger annimmt.
S. 462,13-464,3. 655
Allem Anscliein nacli ist der Kyniskos das alteste uns bekannte Werk
Polyklets, dessen Geburt Eobert 186 darnacli ca. 01. 75,4 (477) ansetzt.
— Es ist wiederliolt die Vermutimg ausgesproclien worden, dass der sog.
Westmacott’scbe Athlet im Brittischen Museum (eine Keplik der Figur ist
in der Sammlimg Baracco in Rom), ein Knabe, der in der Fussstellung
des Kyniskos sicli den Siegerkranz aiif den Kopf setzt (so nach Winne-
feld Hypnos 30. Treu A. A. 1889, 57. Collignon I 499: audere Er-
ganzungen vorgeschlagen von Philios ’E^fY][x. dp*/. 1890, 207. Sauer ebd.
211. Helbig B. d. I, 1885, 75 u. a.), eine Kopie nacli dem Kyniskos sei;
s. Collignon a. a. 0. und besonders Fiirtwangler 452 ff., der nocb
weitere Pepliken von Kopf imd Torso nacbweist.
S, 463,17. Den ersten olyinpisclien Sieg des Ergoteles bat Pindar
in seinem 12. olympischen Epinikion verherrliclit. Aus dem Scliol. zu
Pindar lernen wir 01. 77,1 (472) ais Datum des Sieges kennen; flir den
zweiten Sieg nennt das eine Scliol. zu Pind. 01. 12 p. 261 (Boeckb) die 79.
01., aber da dies mit den ^Yorten tyjv (sc. 'OXufx-iudda) gescliielit, so muss
ein Feliler vorliegen, denn die nacliste Olympiade ware die 78., und so,
ot] anst. o9', nalim aucli T. Mommsen an. Allein diese Stelle ist im
Oxyrliyncli.-Pap. durcli einen Lakonier besetzt; dalier liatte jedenfalls
Boeckb, dem Lipsius B. S. CI. W. 1900, 3 zustimmt, recht, wenn er,
einem anderen Scliol. folgeiid, in jenem korrigierte: zal TTjV xO' BuOidda,
[riu9id8a] o£ [xal] xs'. Von den zwei pytbisclien Siegen des Ergoteles fiel
also der zweite erst liinter den ersten olyinpisclien, der zweite olympische
aber selir wabrsclieinlicli 01. 79, wie aucli Pobert a. a. 0. annimmt.
S. 463,19. Ergoteles erlangte das Heimatreclit in Himera vermut-
licli zu der Zeit, ais die Stadt nacli dem Sturze von Tbrasydaios, dem
Soline des Tlieron, die Freiheit wiedergewann, nacli Diod. XI 53 eben-
falls 01. 77,1; vgl. Forster I 15 X. 206.
S. 464,1. TToXXa £op£To aXXa i<; ti[xy)v, zu £Gp£adai im Sinn von adipisci,
impetrare vgl. Bd. I z. S. 437,11.
Gap. V.
Statue des Polydamas aus Skotusa, seine Taten und sein Ende.
S. 464,3. Der Pankration-Sieg des Polydamas fallt nacli lul. Afr.
01. 93 (408). Die Funde von Olympia baben bestatigt, dass, wie Paus.
unten S. 466,1 bemerkt, die Basis seiner Statue mit Eeliefs gescbmiickt
war, dievon Paus. im folgenden bericbteten Taten darstellten; er-
die
balten ist nocb Polydamas ais Besieger des Lowen (im Scbema des
Herakles im Lowenkampfe), sodann Polydamas von diesem Kampfe aus-
rubend, und ein drittes Relief, von der Hauptseite, das in figurenreicber
Darstellung den Kanipf des Polydamas gegen die „Unsterblicben“ in
Gegenwart des Dareios Ocbos darstellte. Vgl. Purgold Histor. u. pbilol.
Aufs. f. E. Curtius 238. Ausgrabungen Taf. 17 A. Ergebnisse, H
556 VI 5 ,
1 -6 ,
1 .
sie seien nach Skizzen des Meisters ausgefiihrt worden. Gefunden wurden
die Basisblcicke in der Gegend der Echohalle; hier, vor der XO-Ecke des
Zeustempels, stand vermutlich Polydamas, vgl.
aiicli die Siegerstatiie des
4'reu a. a. O. 211. Die Statue
war iiatiirlicb erst lange
des Lysi})pos
nach dem Siege autgestellt worden; den Anlass und die Zeit zu beurteileii,
fehlt jeder Anhalt, zumal aucli die Zerstorung von Sk»»tusa durcdi
Alexander yon Pherai keinen terminus ante (juein tiir Lysi})ps Werk
ergiebt, wie Preuner a. a. O. 26 bemerkt, da die Stadt nocli bis 322
y. Clir. yom Keste der Einwobiier bewobnt blieb, s. zu Z. 6.
ygl. 1 35,5. 7. 8. III 22,9. \' 13,4 f. \'III 32,5; s. aucli Deneken bei
Posclier 1 2471.
S. 464, (). i!x6to’jja — oox o)X£ito sti i-f
’
die wenigen L ber-
reste di‘r Hevolkerung, sagt Pausanias Z. 16, hatten die Stadt nach dem
lamischen Krieg verlassen, deuu daraut* bezielit sicli rpoxirraDat o£UT£pa;
indesseii spielte Kampfen der Pomer
die Stadt aucli sp/iter noch iii deii
mit den Makedoiiiern und Aiitioclios eine Polle, ygl. Polyb. X 42. X\11I 3.
Liv. XXX 6. XXXVI 14. Hursian 71. Saup})e de tit. 'Fegeat. Gott. I
1877, 7t‘. Deshalb brauclit aber dio Aiigabe des Pausanias, dass die
Stadt zu seiner Zeit unbewohnt gewesen sei, niclit beanstandet zu werdeii;
seiu Irrtum besclirankt sicli wol daraut*, wie lleberdey 1() bemerkt, dass
er glaubte, den Zustand seiiier Zeit aus jenen Ereiguissen ableiten zu
zu sollen, oline sicli um die Geschiclite der dazwischeii liegeuden Jalir-
huuderte zu bekiimmeni. Die Datierung des l berfalles der Stadt Skotusa
aut* das Jalir der Sclilacht bei Leuktra ist iibrigens talscli, wie sclion
j\[ax. IX 12 ext., 10. Suid. v. IloXu5ap.i^ (nach Paus.) Schol. Hom. II. XII 80.
S: 464,3-466,14. 557
fxlvo?.
Gap. V.
Fortsetzung der Aufzahlung der Athletenstatuen. Der Faust-
kampfer Euthymos. Der Heros von Temesa.
Die Zeit des Siegers Protolaos wird durch die seines
S. 466,14.
Bildners Pythagoras von Phegion ungefahr bestimmt, s. oben zu Cap. 4,4.
erAvahnte, in Olympia befindliclie puer tenens tabellam eben der hier ge-
nannte Protolaos sei; durch die Scbreibtafel sei er ais Lernender bezeichnet
worden. Diese Ilypotbese wiirde von ihm im Pli. M. XLR' 264 aiif-
recht erbalten, doch die tabella bier, im Himveis auf die bekannten ko-
rintbischen Pinakes, ais N^otivtafelchen erklart; eine Deutung, die dann
H. Urlichs (Solin) in den \4*rb. der Gdrl. IMiilol. Versamini. 334 durch
Zenob. V 82, wonach die rbamnusische Artemis des Agorakritos in der
IJand einen Apfelzweig bielt, an dem ein Tatelcben bing mit der Kiinstler-
inschrift, unterstutzt, sowie durch Miinzen von Syrakus und Katana, auf
<lenen eine Nike an einem Bande ein 'Fafelchen mit dem Xanien des
Stempelschneiders tragt. Xichtsdestoweniger will uns die Ivichtigkeit dieser
Ilypothese recht zweifelhaft erscheinen.
S. 466,15. V«»u <ler Basis der Statue des Xarykidas sind an
verschiedenen Stellen der Altis drei Bruchstiicke aufgefunden worden, die
nach dem Erganzungsversuch von 1) ittenberger und Purtwangler
(A. Z. XXX\'II 144 X. 287) bdgendes Kpigramrn enthalten: [()•> zi p.ova
Ti[xav iv| ’0X'jp.7:ta iV/’jo; Ir/ov |
[xooaivojv *'£vcav “jarpioa fl’* (a| ijt.
|
j
(AxioaXo; UaTpoxX£[oc d>X£iot|3to;. Vgl. A. Z. XXXVII
46 X. 22 und 144 N. 287. XXXVIll 168 X. 378. Inscbr. v. ( )lymp. 279
X. 161. Loewy 81 X. 103. Kiin*n andern Erganzungsversuch s. hei
Fors ter I 24 X. 324. Autfallend ist, dass Faus. den Meister ais I)aidah»s
von Sikyon bezeiclmet, wabrend die Feste <ler Inschrift die Erganzung
AixowvtO'; nicbt zulassen; nichtsdestoweniger muss Identitat angenommen
werden, indem zu dem abvveichenden Ethnikon ein Wechsel des Wohnortes
oder die Erwerbung eines luMieu Biirgerrechts den Anlass gehen konnte.
l ber Daidalos von Sikvon und sein Zeitalter s. oben zu Cap. 2,8.
S. 466,16. Den Sieg des Kallias, des Sohnes <les Didymias, er-
wahnt Paus. auch V 9,3, s. oben S. 316; ebd. ist auch ( )1. 77 (472) ais
Zeit angegeben
seines Sieges Die Basis der Statue ist dicht bei der
Philesios-Basis (s. oben S. 448 zu \' 27,9 aber nicbt in situ, wieder auf- 1
,
gefunden worden, und die Inscbrift darauf lautet: KaXX^a^ A' 0 ’j|aio’j ’Ahr|vaio;
~a 7 xpaTiov. Mixciv £r:otVj7£v ’ ADr^votio;. ^ gh A. Z. XXXD 227 X. 32.
dadurch zu erklaren, dass Mikon von Geburt lonier gewesen und erst ais
man die, damals durcli die Litteratur schon bekannte, ionische Schrift mit
Riicksicht auf die panhellenische Bedeutung des Aufstellungsortes gewahlt
habe. — Uber Mikon, der sonst vornehmlich ais Maler und Genosse
Polygnots bekannt ist, s. Bd. I 207 n. 209; docb ist er ais Bildner von
Athletenstatuen anch aus Plin. XXXIV 88 bekaimt. Wie wir aus Hyde 8
N. 50 entnehmen, glaubt Furtwangler im Musee Somzey (uns unzugang-
lich) eine Peplik der Statue (Taf. 3) nachweisen zu konnen.
S. 466,17. Uber Nikodamos aus Maiiialos s. oben S. 440 zu
V 25,7. Dass der Sieg des Androsthenes 01. 90 (420) fiel, gebt aus
Thuc. V 49,1 hervor, ebeuso, dass Androsthenes spater auch einen Sieg in
Olympia errang, s. For st er I 26 X. 267 und 272.
S. 466,19. Uber die Statue des Eukles, deren Datierung und was
sonst damit zusammenhangt, s. unten zu Gap. 7,lf.
S. 467,1. Der jungere Polykleitos war zwar zweifellos ein Ver-
wandter des alteren, doch ist der Verwandtschaftsgrad nicht festzustellen.
Da der altere ungefahr uin 477 geboren ist (s. oben zu Gap. 4,11), der
jungere aber nach der Griindung von Megalopolis (a. 367, wie Xiese
Hermes XXXIV 527 darlegt, nicht 371/70, wie man in der Regel nach
Paus. VIII 27 anniinmt) die Zeusstatue daselbst arbeitete, also noch 369
tatig war, so war er vielleicht jenes Enkel, vgl. Pobert im Hermes
XXXV 193.
Die Basis der Statue des Damoxenidas ist im Siiden des
467,5.
Heraions, wie auch aus einem aut der Unterseite ein-
also verschleppt,
gelassenen eisernen Eing hervorgeht, gefunden worden; sie tragt die In-
schrift: Nixooa|xo? sTroirjJS. Aap-o^efvioja? MaivaXioc. Die Fussspuren ergeben,
dass die Figur in starkster Ausfallstellung dargestellt war, da nur der linke
Fuss ganz mit der Sohle aufstand, wahrend der weit zuriickgesetzte rechte
nur mit der Spitze den Boden der Basis (an dem jetzt fehlenden Stiick)
beruhrt haben kann. Vgl. A. Z. XXXVII 208 X. 328. Loewy 78
X. 98. Inschr. v. 01. 273 X. 158, dazu Furtwangler A. M. V 30 A. 2.
Die Inschrift des Kiinstlers wird nach dem Schriftcharakter dem Anfang
des 4. Jahrh. zugewiesen; der Xanie der Siegers stand vermutlich anfang-
lich auf der verlorenen Schmalseite und wurde spater (schon im 1. Jahrh.
V. Ghr.) an der Breitseite, unterhalb der Kunstlerinschrift, erneuert. Uber
Xikodamos s. oben.
S. 467,6. Lastratidas istwie sein Vater Paraballon
ebenso
sonst unbekannt. Wenn nach Paus. ein Verzeichnis der Olym-
letzterer
pioniken anfertigte, wie der Hellanodike Euanoridas (s. unten Gap. 8,1),
so tat er das vielleicht auch in der Eigenschaft ais Hellanodike, wie
Forster II 24 X. 793 vermutet. Ob er es vor Aristoteles tat oder nach-
her, ist nicht auszumachen, s. Diels Hermes XXXVI 79, welcher bemerkt,
dass alie diese ’0Xu[XTaa6wv ava^pa^pai mit Varianten zu rechnen hatten und
dass das 5. Jahrh. wenigstens und was dahinter liegt keineswegs in un-
antastbar offiziellen Listen vorlag. Dittenberger-Purgold Inschr. v.
01. 423 zu X. 299. Hyde 36.
S. 467,7. S7£V£TO 0£ aUTol xal X£[X£ 10JV £V T£ TTaUl xal ai£V£{(OV £T£pa
560 VI 6,3-6.
vtxY), die d 7 £v£toi, schon bei Piat. Leg. VIII 833 C ais besondere Klasse
von Wettkainpfern zwiscdien die 7:aTd£? und sind Jung-
die dvdp£C gestellt,
linge vom 16. bis 20. Jabr. Sie felileii in Olympia imd Delphi, wohl aber
finden wir sie, ausser in Nemea, Cap. 14,3 bei den Wettspielen der
Smyrnaier, ferner in Atlien, zura ersten Mal in der panatbenaiischen Preis-
liste CIA II 965, und bei kleinen und grossen Agonen an vielen anderen
Orten, s. iiber das Niihere lieiscli bei Pauly-Wissowa I 772; s. auch die
Pemerkung zu Cap. 14,2.
8. 467,9. urE/arETo— 'fiXoTi|xiav, er hinterliess niclit sowol Elirgeiz,
Wetteiter, ais das Mittel, ihn zu wecken, ahnlich Plut. Luc. 32 dcpEiXExo
cptXoTt|i.iav aOxoo, er nalim ilim die Gelegenheit PAire einzulegen.
8. 467,11. I ber Euthymos und seine wunderbaren Scliicksale
handeln aueli Strab. \ 1 255 und Ael. v. li. \1II 18; vgl. Suid. s. v.
dass zwei 8tatuen des Euthymos, die eine in ( )lympia, die andere in
Ais Verfertiger der Statue nennt Paus. den Pythagoras, den er sonst
immer ais Eheginer bezeichnet (s. Gap. 4,4. 6,1. 13,7. 18,1; Gap. 13,1 auch
562 VI 6, 6-7,1.
Ty])us des Apollon (Jhoisenl-Gouffier im Hrit. ^lus. oder des Apollon aus
dem Dionysostheater auf die Figur des Futhymos zuriickgehen; Urlichs
Archaeid. Analekt. (AViirzburg 1885) S. 9 ausserte sich zustimmend,
namentlich auch hinsichtlich der athenischen (von Furtwangler A.
M. V 29 einer athenischen, kurz vor Plieidias bliilienden Schule zuge-
wiesenen) Statue. Dagegen fiihrte Furtwangler Meisterw. 345 f. einen
andern Athletentyjms, der namentlicli durcli den Dresdener Jiinglingskopf
aus Perinthos rejirasentiert wird, und einige verwandte auf 1‘ythagoras’
Athletenbildung zuriick, wahrend er jene andern Typen dem Kalamis zuzu-
weisen geneigt ist, ebd. 115 f.
die Sage von Eurybatos, der die Lamia od. Sybaris, das bei Krisa hausende
Ungetiim, erlegt, s. Anton. Lib. VIII, vgl. P olide Psyche ^ I 193 A. I.
a. O. 30.
S. 468,18. Hier wird der Heros mit daijxoiv bezeichnet; wahrend
unter Heros urspriinglich der Geist des Menschen verstanden ist, der nach
dem Tode ein erhbhtes, ewiges Leben fiilirt, unter daifxov dagegen ein von
S. 468,10-470,2. 563
Gap. VII.
Die Aufzahlung der Atb letenstandbilder wird fortgesetzt.
Diagoras und sein Geschlecht. Schicksale eines Sohnes Dorieus.
Alkainetos, seine Sohne und andere.
S. 470,2. Von der Statue des Cdiarmides hat sich ein Basisblock
nebst Inschrift in der byzantinischen Ostmauer, unmittelbar neben der
Euthymos-Basis, gefunden, s, Inschr. v. 01. 271 X. 156. Die Inschrift
Pausanias II. 36
664 VI 7,1.
lautet: BaXetou iruxta [t]oo£ Xapfxfioa aYXaov £io]o[;] [barjaa[iJ, vtxaj [}x]va[}JL]aT’
|
[’0Xu|xiuaj6os. Docb weist 1) itten berger nach, dass diese Inschrift nicht
die ursprlingliche ist, ei)eiiso wie die Basis eigeiitlicli fiir eine audere
Figiir, verrnutlicli eine Iveiterstatue, gearbeitet war. Ais iiian die Basis des
Charraides beseitigte uiid durch diese ersetzte, wiirde die fruhere Ober-
flache zur Unterseite ;
das Profil des Blocks weist auf die spiitere griechisclie
oder deii Anfang der rdinisclien Zeit liin. Die Forin BaA£iou (mit der Baou V
3,2 zu vergleiclien ist) lautete auf der urs})rungliclien Insclirift hdchst wahr-
scheinlich /aA£iou; rnan ersetzte das iiiclit inelir gebraucldiche Zeichen f
durcdi p. Bobert llennes XXXV 174 f. setzt den Sieg des Channides
()1. 79 (464) an, wo der Ixyrliynclios-Fapyros eine Liicke
( aufweist, indem
er darauf hinweist, dass die Statue zwischen der des Euthymos (01. 77)
iind denen der Diagoriden (Ol. 79 — 83) in <ler Mitte stand.
Feisirodos Enkles
Es sind also drei Sohne iind zwei 'T^eliter, von letzteren die beiden
Enkel; der Mann der Fherenike wird nicht genannt, und nach der V 6,7
angefiihrten Tradition (s. oben S. 303 fg.) stainl auch der Xaine der Mutter
nicht fest, da anch Kallipateira ais Mutter des Feisirodos bezeichnet
wurde, die sonst Mutter des Eukles nnd (lattin des Kallianax heisst. Die
Statuen der Diagoriden, von deren Basen Bruchstiicke aufgefunden worden
sind, standen allem Anschein nach ini ( )sten des Zeusteinpels; doch scheint
in der Aufstellung ein Wechsel stattgefunden zu haben. Beiin Schol. Find.
Ol. 7 p. 157 (Boeckh) wird nandich von Aristoteles aus dessen ’0A'j|i.7:iovixat
Apollas berichtet haben (FIIG IV 307); doch hat dieser vermutiich nur
den Aristoteles ausgeschrieben, wie Dittenberger Inschr. v. 01. 261 ver-
mutet. Xim fiihrt aber Faus. zwischen den Statuen des Lysander und des
Diagoras 28 andere Olymjiioniken-Statuen an; und schon dies macht es
wahrscheinlich, dass in der Zwischenzeit eine Umstellung erfolgt war, wie
Gurlitt 411 annimint (vgl. Scherer p. 49). Auch Dittenberger nimmt
eine solche Umstellung an und erklart sicli daraus die Erscheinung, dass die
Inschriften des Diagoras und Dainagetos zwar deutlich den rhodischen Ur-
spriing verraten (vgl. Loewy S. 127 ff.), aber nicht auf die Zeit der Siege
beider ]Manner hinweisen, sondern auf die zweite llalfte des 4. oder den An-
fang des 3. Jahrh. v. Ch.; dagegen trage die Inschrift des Dorieus ganz den
S. 470,2-6. 565
Vielleicht hatten erst die Enkel die Standbilder des Grossvaters und
der Obeime errichtet. Docb bemerkt Kobert Hermes XXXV 195, dass
beschreibt, auch hier diese Art an, also die Aufstellung: Akusilaos Dorieus
Damagetos Diagoras; die Diagoriden seien also von rechts nach links auf-
gestellt gewesen, und wabrend sie Aristot. nach den verwandtschaftlichen
Verhaltnissen der Dargestellten ebenso aufzahlte, blieb Paus. der ublichen
Beschreibungsweise treu.
hatte auch Diagoras selbst am gleichen Tage gesiegt, docb sind hier wol
Worten vixrjaavxas xou? Traioa? xaxa xy]v auxYjv Yjjxlpav xu> iraxpi die
bei den
letzten Kalkmann 105 A. 5. Xach
Worte zu streichen, s. derselben
Quelle war Akusilaos in der Stellung eines Betenden, also mit erhobenen
Armen, dargestellt, s. Reisch 41.
dies daraus hervor, dass Thuc. III 8 uns das Jahr seines zweiten
olympischen
Sieges angiebt und nach Paus. alie drei Siege in aufeinander lolgenden
zahlte die Siege des Dorieus bei den Olympien, Pythien, Isthmien und
Xemeen unten S. 470,21 ff.). Allerdings ist der Xame des Siegers
auf (s.
lich niclit iibergangen hat, so komite ausser Dorieus niir nocli Thea^enes
(s. unten Cap. ll,2ff.) in Frage koiiniien. Dieseiii liat denn aucli Treu
'A. Z. XXXVII 212 die Insclirift zugewieseii; er ergiinzt dabei die Inschrift
80 dass 2 olyinpische Siege, 3 jiytbisclie,
, 10 istbmische und 9 nemeiscbe
herauskominen, wie Paus. a. a. ). angiebt. Allein gegen seine Frgaiiziing,
(
den Angaben des Paus. (der iiur die Zabl der pythiscben nicbt angiebt).
Dazu koinint, dass zwar die Scliriftziige ioniscb sind (da das ionische
Alphabet dainals Rhodos schon eingetulirt war, s. Kirchhoff Stud. z.
in
Gesch. (1. gr. Aljih. 40 u. 48), die Sprache aber dorisch, was Dittenberger
gegen Foucart, der auch ionische Sprache annahin, aus der Form X£(xf,i
(nicht X£p.iYji, wie man tViiher las) erweist. Dittenberger niinint terner an,
dass die Inschrift bald nach deni letzten olyinpisclien Siege erstellt worden
ist und Akusilaos nachher nicht niehr uin einen Preis gekiiinpft hat. I ber
das bei dieser Annahnie sicli ergebende Bedenken gegen die Xotiz des
Paus. unten S. 471,2 s. die Anni. z. d. St.
Bruder Akusilaos (s. oben zu S. 470,5) ini Pankration (Geli. III 15,3, der alie
drei Sbhne ain selben Tage bekrauzt werdeti liisst, sagt von ihnen unum :
sondern aus spaterer Zeit stammt und von der Umstellung herriihrt, ward
oben zu S. 470,4 bemerkt.
S. 470,9. Diagoras' Sieg im Faustkampf ist von Pindar in seiuer
S. 470,6-13. 567
Paus. I 40,4 ein Zeitgenosse des Pbeidias war, der ibm dabei gebolfen
haben soli (s. Bd. I 362), so inilsste, da diese Statue kurz vor dem Aus-
brucli des peloponnesisclien Krieges begonnen vvurde, Kallikles die Statue
des Diagoras erst lange Zeit nacli dessen Siege gefertigt haben, wie
Brunn I 246 anniinmt. Audi Purgold Inscbr. v. 01 262 riickt die
gegen 01. 100 (380) berab, indem er annirnmt,
Tiitigkeit des Kallikles bis
dass erst dieEukel das Standbild des Diagoras erriclitet hatten. Indessen
findet es Robert im Hermes XXXV 194 sebr unwahrscbeinlicb, dass der
reiche Diagoras mit der Aufstellung seiner Statue gezogert haben solite,
nnd nimmt einen Irrtum des Paus an: auf der Basis habe sicli vermutlich
Kallikles ais Solni des Tlieokosmos bezeiclinet, es sei aber eine blosse
Veriiiutung des Paus. oder seines Gewalirsiiiannes, dass dieser Tlieokosmos
mit dem Verfertiger der niegarisclien Zeusstatue identisch sei; letzterer sei
vielnielir vermutlicli der den Xaiiien des Grossvaters fiihrende Sohn des
Kallikles gewesen.
S. 470,12. Eukles siegte nacli Aristot. a. a. 0. im Faustkampf
gegen Andron. Die Basis seiner Statue mit der Inscbrift [Eux]X^? Ka)v);iavax-
To? 'Pooio?. [Naujxuorj? IlaTpoxXyjo? sTcoiirjas ist in der byzantiniscben Ost-
1
St. bemerkt, berichte, Diagoras habe auch den Sieg seiner Enkel mit an-
gesehen, ist falsch; es heisst nur: £::t6ovTa p.^,/ utoo^ aT£^avoup.svouc ’0Xup-
riajiv, £Ta6ovxa o’ uitovou^ xat womit nur die Anwesenheit der
Sbhne seiner Sbhne und Tbchter gemeint ist.)
S. 470,19. Vgl. zur Ilerkunft des Diagoras IV 24,3 mit der Be-
merkung oben S. 151; ferner Kohlmann (^uaest. Messen. 62. Die spatere
Sage raachte ihn zu einem Sohne des Hermes und einem zweiten Herakles,
Schol. Pind. 01 7 p. 158; s. dazu Kalkmann 106.
S. 471,2. Dass Dorieus und sein Xefte Peisirodos aus Phodos ver-
bannt und in das Biirgerrecht von Thurioi autgenommen wurden, berichten
auch Thuc. VIII 35,1; 84,2 und Xen. Hell. 1 5,12; da Dorieus aber nach
letzterem durch die Athener zum Tode verurteilt worden war, so kann,
wie Fbrster I 19 u. Dittenberger luschr. v. 01. 266 bemerken, er erst
nach dem Abfall der Thurier von Athen (413), also mindestens 11 Jahre
nach dem Abschluss seiner agonistischen Tatigkeit (s. oben zu 470,6) Biirger
S. 470,13-472,6. 569
von Thurioi geworden sein; daher miisse die Nachricht des Paus., dass
Dorieus und Peisirodos in spateren Agonen ais Thurier ausgerufen worden
seien, falsch sein. Deswegen erganzt Dittenberger die obenerwahnte Do-
rieus-Inschrift durch 'PoStoc, nicht durch Ooupio?. Uber die spateren be-
wegten Schicksale dieses Diagoriden s. ausser den angefiihrten Stellen noch
Xen. Hell. I 1,2 fF. Diod. XIII 38. Aristot. Ebet. I 2 p. 1357 a, 19.
S. 471,6 ff. ZiirGefangennabme und Freilassung des Dorieus durch
die Athener Xen. Hell. I 5,19; nach diesem wurde Dorieus ais Fuhrer
vgl.
zweier Dreiruderer aus Thurioi gefangen genommen und war er schon
lange vorher von den Athenern mit seinen Verwandten zum Tode yer-
urteilt worden.
S. 471,14. Zum 79,6, nach dessen
Abfall der Rhodier vgl. Diod. XIV
Darstellung das Ereignis im Sommer 395
Bald darauf wurden stattfand.
spartanische Schiffe, die mit Getreide beladen auf der Heimkehr von Ai-
gypten im Hafen von Rhodos einliefen, ohne Kunde von dem Abfall zu
haben, von den Rhodiern ais gute Beute erklart, Diod. a. a. 0. § 7. Das
alles gab Veranlassung zur Festnahme und Verurteilung des Dorieus, die
Pausanias ais Justizmord ansieht.
S. 471,21. Tou? £v ’Ap 7 ivouaat? 6p,ou xco 0paa6XX(p axpaTYjYirjjavTa?, nach
Aristot. ’A0. TToX. zehn Strategen, auch die, welche nicht
34,1 waren alie
mitgefochten hatten, gerichtet worden; nimmt man die Worte des Pausanias
genau, so widersprechen sie dieser Angabe, stimmen dagegen iiberein mit
der Erzahlung von Xen. Hell. I 7, wonach nur die Feldherrn, die an der
Schlacht beteiligt gewesen waren, verurteilt wurden, vgl. Ad. Bauer liter,
und hist. Forsch. zu Arist. ’Ai). ttoX. 159 ff., der aber mehr behauptet, ais
man wissen kann, wenn er sagt, die betreffende Xotiz des Pausanias stamme
aus Androtion.
S. 472,3. Der Sieg des Alkainetos, dessen Sohne 01. 89 u. 90
(424 u. 420) siegten, s. unten, war vonForster I 18 X. 241 vermutungs-
weise 01. 83 (448) angesetzt worden; der Oxyrhynchos-Papyrus ergiebt
das ais unrichtig, da der Sieger dieser Olympiade im Faustkampf der
Knaben Ariston heisst; der Sieg des Alkainetos fallt also friihestens 01.
doch, wie Ar. Av. 149 nur auf kurze Zeit; wahrscheinlich ist die
zeigt,
Statue des Hellanikos, wie Dittenberger annimmt, erst nach der Wieder-
unterwerfung von Lepreon errichtet worden. Die Inschrift aber zeigt die
Schriftziige des 1. Jahrh. v. Chr. Treu a. a O. glaubte die Spuren einer
;
alteren, ebenfalls auf der obern Flache der Basis angebrachten Inschrift
570 VI 7,8-10.
noch zu sehen, wahrend Gurlitt anuahm, die Statae habe bei einer io
der Altis vorgenoranienen Umstelluiig’ eine ganz iieue Basis erhalten, bei
der man die urspriinglicdie Inschrift abgekiirzt habe. Doch bemerkt aucli
Dittenberger, dass Spuren der alteri Inschrift sichtbar sind and dass diese
keineswegs ausfiihrlicher gewesen zn sein branche, dass vielmehr die Kiirze
der Inschrift and das in den alteren Zeiten haatige Fehlen des Vater-
namens fiir genaae Kopie der alten
spricht. Die Fnsssparen Inschrift —
ahneln denen der Kyniskos-Basis oben Cap. 4,11); der Knabe vvar in
(s.
ebd. 'EXXdvr/ov tov ’AX/aiv£-ou xai Goavxov, hier gehdrt der Genitiv
S. 472,9. Die Zeit des Gnathon ist nar angefahr darch die des
Kiinstlers Kallikles za bestiinmen, s. oben za S. 470,9. Lber seine lleimat
Dipaia s. \’II1 27,3.
S. 472,13. Die Zeit des Dronieas tblgt aas der des I
Pythagoras von
Ivhegion, der seine Statae fertigte, s. oben zu S. 401,15. Bobert Hermes a. a.
0. 166 setzt ihn ( 74/75 (484/0) an, Ilyde 37 Ol. 85,80 (440/30). H. Ur-
)1.
lichs hat in den \'erhandl. d. Gorlitzer Bhilol. Vers. 331 ff. die Vermatang
aasgesprochen, dass die Statae des Dronieas identisch sei init dem von
iPlin. XXXI V 59 erwahnten mala ferens nadas des 1 Pythagoras, der eben-
falls in zvar nicht aasdriicklich sagt,
Olympia gestanden habe (was Flin.
9 deateten die Ajifel aaf einen in Delphi erhaltenen Freis hin, da nach
Lac. Anacli. 9 dort aasser dem Lorbeer aiich [xf^Xa xcov kptov xou ihoo den
Siegespreis bildeten; and Dronieas hatte ja aach in Delphi gesiegt.
2058. Ais denjenigen xVthleten, der ziierst, and zwar nach Anleitiing
des IPhilosophen Pythagoras, zar Fleischnahriing liberging, nennt Diog. L.
a. a. O. den Earymenes, einen Samier nach Porphyr. vit. Pyth. 15, nach
andern war es ein dXsi-XTr); des Xainens Pytliagoras, der die Fleischnahrang
fiir die Athleten einfiihrte, s. Diog. L. VIII 1,13. 46. Plin. XXIII 121.
S. 472,16. xopo^ £x xaXocpwv ist frischer Kase, der eben aus dem xaXa-
po^, d. h. dem Korb, aas dem die iMolke von der gerinnenden ]Milch ab-
tropft, sodass sicli Kase bildet (so schon Hom. Od. IX 247), heraiisge-
nommen wird, sonst yXtopo? xupoc, vgl. Poli. VII 175. Bei Colum. ^ II 8,3
heisst der Kasekorb calathus.
S. 472,17. Der Sieg des Pentathlen Pythokles fallt, wie der Oxy-
rhynchos-Papyros erweist, in Ol. 82 (452). Die Basis der Statae ist
zwischen Heraion and Pelopion wieder aiifgefanden worden; sie ist des-
zeigen, die Aufstellung der Figur einmal verandert worden ist, was auch
die an der Oberflache angebracliten Inschriften leliren, s. Furtwangler
A. Z. XXXVII 144 X. 286. Loewy 71 X. 91. Inschr. v. Olymp. 281
X. 162. 163 u. Ergebnisse Tafelbd. II 92,2 mit Pnrgold ebd. Textbd. II
149 f.; vgl. dazii Furtwangler A. M. V 30 A, 2. Forster I 22 X. 295.
An der oblongen Basis iinden sicli folgende Inschriften: an der einen
Schmalseite der Xame des Siegers [IuiloxX[^? AXsio?] ;
er gehbrte zu der ur-
spriingliclien Aufstellung der Statue, bei der diese mit vorgesetztern, fest-
aufstehenden ^
und weit zuriickgesetztem linken Fusse nach der
rechten
Schmalseite der Basis gewendet war. (Uber die Beziehung der Fussspuren
zii der Aufstellimg der Statue s. Loewy Wiener Studien XXIV 396 ff.)
Dazu gehbrte auch die an der Langseite reclits oben angebrachte Ktinstler-
inschrift I1 oXuxX£[i]to? [Itcoiei ’Ap 7 £io?], deren Ziige, zumal das argivische X,
dem 5. Jahrh. angehbren. Beide Inschriften sind nach der veranderten
Aufstellung zusammenhangeiid an der Langseite rechts unten erneuert
worden, in Schriftziigen, die dem 1. Jahrh. v. Chr. oder der ersten Kaiser-
zeit angehbren. Xach den Fussspuren glauben aber Furtwangler Meisterw.
471 f. und Dittenberger, dass die bei der Xeuaufstellung angebrachte
Statue nicht die gewesen sei; nach Pnrgold
urspriingliche des Polyklet
stand die neue Figur mit beiden Fiissen voll auf.Welcher der beiden Po-
lykleitos der hier genannte Kiinstler sei, war friilier streitig; Curtius,
Furtwangler (A. Z. a. a. O.), Loewy nalimen den jiingeren, Robert
(Arch. Marchen 106) den alteren an, ebenso Dittenberger und Furt-
wangler (Meisterw. a. a. O.); letztere Annahme liat nun durch den Oxy-
rhynchos-Papyros ihre Bestatigung erhalten, s. Robert .Hermes XXXV
185 f. Dafiir sprechen auch die Fussspuren, die auf das beliebte Schema
des alteren Polykleitos hinweisen. Furtwangler Meisterw. a. a O. will
daraus abnehmen, dass der zuriickgesetzte linke Fuss mit der Spitze stark
nach aussen stand, das linke Knie ganz sclirag nach aussen gerichtet war
und dass dieser Stellung die Richtung des Kopfes nach links und die Be-
schaftigung der linken Hand entspracli. Darnach glaubt er zwei Statuen
im Vatikan (abgeb. Meisterw. 474 Fig. 81; s. Helbig Fiihrer -
I 34) und
in Miinchen (Glyptothek X. 458. Clarae 858, 2175) auf die Pythokles-
Statue zuriickfuhren zu diirfen; dieselben stehen dem bekannten Dory-
phoros-Typus sehr nahe. Doch bemerkt Helbig a. a. O., dass das Stand-
motiv dieser Figur den Fussspuren der olympisclien Basis nicht entspricht,
und Loewy, der das in den Wiener Studien a. a. ()., bestatigt, sucht
nachzuweisen, dass die Statue des Pythokles genau dem polykletischen
Diadumenos entsprochen habe, bei dem er das Exemplar von Vaison ver-
glichen hat. Dadurch wiirden wir allerdings einen „uberraschend friihen“
Ansatz fiir den Diadumenos erhalten; doch sei es ja mbglich, dass aus
linanziellen oder andern Griinden die Ausfiihrung der Statue sich noch
langere Zeit nach dem Siege verzbgerte. Was neuen die Aufstellung einer
Figur und die vermutlich gleichzeitig damit erfolgte Erneuerung der alten
Inschrift anlangt, deren Stellung mit der Stellung der neuen Figur iiber-
einstinimt, so vermutete Purgold 150, die Statue des alteren Polykleitos
572 VI 7,10-8,3.
sei um ilires Kunstwertes willen imter Nero nach Rom entfiilirt worden; ais
man an ihrer Stelle eine beliebige andere Figur auf die Basis setzte, erneuerte
man nichts destoweniger die alte Inschrift mit dem Kiinstlernamen des
Polykleitos, vielleiclit um den Raub zu verbergen, und Paus. hat offenbar
davon aucli nichts gemerkt. Diese Vermutung hat dadurcli eine Stiitze ge-
funden, dass man in Rom eine Basis gefunden hat, die nach der Inschrift,
die der Zeit Hadrians oder der Antonine angehdrt, eine Statue des
Pythokles von Polykleitos trug Gatti im Bull. d. comm. municip. di
(s.
Roma 1891, 280 ff. tav. X 1); zwar stimmen die vorhandenen Fussspuren
nicht mit denen der olympischen Basis iiberein, jedoch hat Petersen R.
M. VI 304 f. nachgewiesen, dass diese Fussspuren von einer alteren Ver-
wendung der Basis herriihren. Furtwangler Meisterw. 472 glaubt im An-
schluss an Gatti, die Basis habe nur eine Kopie des polykleitischen Origi-
nals getragen, die ein in den nalien Titus-Thermen bestehender Athleten-
verein in seiner curia aufstellen Hess, wahrend das Original wol einen
hervorragenderen Platz hatte.
Gap. VIII.
Fortsetzung der Aufzahlung der Athletenstatuen. Damarchos in
einen Wolf und wieder in einen Menschen verwandelt. Ende des
Timanthes. Timasitheos’ T hat en und Ende.
S. 472,19. Siebelis und Schubart
z. d. St., sowie Krause 373.
Rutgers 45 A.Kalkmaiin 131 A. 1. Forster I 16 N. 226. Hyde
2.
37 nelimen an, dass dieser Sokrates aus Pellene op6|xou vixrjv ev uatjiv
eiXyjcpo)? identisch sei mit dem VII 17,14 genannten Sostratos aus Pellene,
welcher ataoiou vtxrjv eV/ev iv Tiatat. Ware dies der Fall, so gehdrte er nach
letzterer Stelle in die Zeit, da die Achaier das Standbild des Oibotas (s.
oben Gap. 3,8) nach Olympia stifteten, also ungefahr 01.80(460). Hyde
a.a. 0. vermutet noch weiter gehend, der eigentliche Naine sei Sosikrates
xpaTY)? axadiov sei zu erganzen, raida^ vixr'aa^ ^waixpaTT)? atadiov. Das ist
ebenfalls aus Varro, indirekt nach Apollas, s. Kalkmann 105) von einein
gewissen Demainetos; doch erweist das Epigramm die Eichtigkeit des von
Paus. angegebenen Namens, vgl. Anth. Gr. app. 374 (I 52). Forster I
7 X. 452 betrachtet ihn ais alteren Zeitgenossen des Euanoridas, s. oben zu
S. 472,22; Hyde 38 setzt ihn nach 01. 83 (448), event. aber auch schon
vor 01. 75 (480).
S. 473,5. Zu dieser Verwandlungsgeschichte vgl. VIII 2,6, wo das-
selbe ais etwas immer wiederkehrendes erzahlt wird, und zwar ebenfalls
vom Opfer des Zeus Lykaios. Der Werwolfglaube war den Alten durch-
aus gelaufig, vgl. Verg. Ecl. 8,96. Petron. 62. Plin. VIII 81; s. Grimm
Deutsche Mythol. ^ II 915. Keller Tiere d. klass. Altert. 165. Pischel
in Abhandl. f. M. Hertz (Berlin 1888) 70.
S. 473,6. IttI x-^ Ouaia Auxaiou Aios, d. h. bei seiner eignen Opferung;
iiber Menschenopfer im Kulte
des Zeus Lykaios vgl. VIII 2,3. Piat. Min.
315 C. Porph. de 1127; Stengel Griech. Kultusalt. 116 behauptet,
abst.
dass Menschenopfer noch im zweiten Jahrh. n. Chr. vorkamen, und beruft
sich dabei auf Paus. VIII 38,7, der die heikle Frage unentschieden lasst, und
auf Immerwahr Kulte u. Mythen Arkad. 12f., der aber nicht dieser Ansicht
ist,sondern die Meinung Welckers Kl. Schr. III 162 A. 7 u. a., dass die
Menschenopfer bis ins dritte Jahrh. fortgedauert hatten, eine ungeheuer-
liche nennt und mit Bernays erkennt, dass die Poi-phyriosstelle, auf
welche die Meinung sich sttitzt, aus Theophrast entnommen ist; vgl. auch
E. Meyer Forschungen zur alten Gesch. I 57 f.
S. 473,7. Dieser Schluss des Paus. ist jedenfalls nicht gerechtfertigt,
s. Preger 50 zu X. 61.
S. 473,12. xouxo plv §7] Is xojouxo TrsTroiYjxai, d. h.: so lautet die
Inschrift, weiteres enthalt sie nicht, vgl. VII 9,7 und die haufigen Wen-
dungen xauxa Is (Im) xojouxov sipiQahw (SsSrjXwailw) I 33,6. VI 6,11. X 9,12.
V Im xoaouxov IdY^Xioae IV 30,6. VI 4,7. VII 4,1, auch bei Herodot
27,6;
zu finden: IV 45. VIII 107. 126. IX, 19.
ebd. Der Xame dieses Siegers wird verschieden iiberliefert Eu^oxas :
574 VI 8,3-5.
heisst er in der interpolierten Stelle bei Xen. Hell. I 2,1; Eul^wxa? hier;
Eupatoc hei Diocl. XIII 68,1 nncl lul. Afr., s. Rutgers p. 55; Eu^axa? bei
Ael. V. h. X 2 (wo II ere lier nacli Paiis. Eu|3tuxa^ sebreibt. C rusius Jb.
f*. Ph. CXLIII 392 erklart nur die beiden letzteren Formen fiir richtie: und
identisch). Sein Sieg fallt nacli Xen., Diod. u. Iui. Afr. 01. 93 (408).
Xach Ael. a. a. 0. liess iliin seine (xattin in Kyrene ein Kolossal Stand-
bild setzen, weil er der Verfiilirung der Lais widerstanden hatte. Vgl.
Forster I 21 X. 277.
S. 473,16. Dieser IVagensieg des Eubotas fallt iiach Gap. 4,2 in
Ol. 104 (364), also sebr lange nacli dem ersten; das ist aber selir wol
mdglicli, da bei den Wagenrennen die Hesitzer in der Kegel niclit selbst
lenkten.
S. 473,18. Den Sieg des ddmantbes hatte Forster I 17 X. 232
verniutungsweise 01. 81 (456) angesetzt; dass er daniit das Kichtige getroffen
hat, zeigt der Oxyrhynchos* Papyros. Daniit ist auch die Hypothese von
II. E rlichs a. a. O. 335 A. 2, dass der Hildner der Statue ein jungerer
Pildhaner nam ens iMyron sei, erledigt. Von der -weiter unten erzahlten
Anekdote iiber seinen Tod verinutet Ilirt 22f., sie sei init andern dergleichen
(ieschichten ans den )lyinpioniken-Verz(*ichnissen entnonimeii, was Kalk-
(
ebd. Die zu der Basis der Philip p os- Statue gehorige Bronze-
platte ist ostlich von der Xordostecke der Palaistra gefiinden worden und
entlialt die Inschrift: jxa^ 0 Ih/.axYo^ i~' AD/fcUo -oxa - 6 xxa> xop.
|
in das Ende des 4. oder den Anfang des 3. Jahrli,, und da Pans. die Be-
zeichnung ’ACav ex DsXXava? anf der Steininschrift fand, so kann aucli diese
niclit der Zeit des Myron angebdren, da Pellana bis anf Philipp zn Lakedai-
mon gehorte, s. Olymp. 91 fP. X. 47. Freilich steckt hier nocli
Inschr. v.
eine andere Schwierigkeit; denn da Azania der Name fhr den nordwest-
lichen Teii Arkadiens ist, so weiss man niclit, was man init einein „Azanen
aus Pellana“ anfangen soli; s. Mulier Dorier II 450. Bursian II
189 A. 1 glaubt, das acliaiisclie Pellene habe zeitweise zur Azania gehort,
wahrend Dindorf Praef. IX ineint, es liege ein Febler der Abschreiber
vor und zii schreiben sei llaXXiqvY]?; es gab Arkadien eine Stadt dieses
in
Xamens, s. Schol. Ap. Rhod. I 177. Plin. IV 20. Aiuh VIII 29,1 haben
Handscbriften IIsXXiqvT] ftir riaXX7]vY]. — Audi sonst passt das Epigramm in
Gredanken und Ausdrucksweise gar nicht ftir die Zeit des Myron, sondern
mehr ins 4. oder 3. Jahrh. Gurlitt naliin an, dass beide Inschriften erst
gelegentlich einer Wiederherstellung des Denkmals verfasst seien, aber auf
die Statue vcni Myron sicli bezogen (vgl. Z. 1 dios ata?) und troxa deute auf
Restauration hin. Dem widerspricht aber D itten b erger ,
weil bei Xeu-
aufstellungen der Wortlaut der alten Inschriften wiederholt zu werden
pflegte, und roxa, ude oft in Epigrainmen (Beispiele bei Dittenberger
Ind. Hal. p. VIII), so zu verstehen sei, dass der Verfasser sicli auf den
Standpunkt kiinftiger Beschauer der Figiir versetzt, denen ibre Bedeutung
erklartwerden soli. Daruni stiinmt Dittenberger der Meinung von Loewy
und Weisshaupl bei, dass der hier genannte Kiinstler ein jungerer
Myron sei, und dass demnach Sieger wie Denkmal und Inschriften friihe-
stens in den Ausgang des 4. Jahrh. gehbren. Dieser Ansicht haben sicli
auch Hoffinann Sylloge epigr. Gr. X. 388 und Frazer z. d. St. an-
geschlossen. Die von Curtius aufgestellte Moglichkeit, dass ein anderer
Philippos, ais der von Paus. genannte, in der Inschrift gemeint sei, ist bei
der Ubereinstiinniung von Xame, Heiinat und Kampfart sehr unwahr-
scheinlich. Hyde 39 ff. niinint an, die Statue habe einen alteren Arkadier,
Zeitgenossen Myrons, der im Faustkainpf der Manner gesiegt
dargestellt,
hatte; ais nun Philippos, der Azanier, im Faustkampfe der Knaben gesiegt
hatte, b]-achte er das Epigramm an der Basis an, in dem er Zeus anfleht,
den alten Ruhm Arkadiens in ihm wieder aufleben zu lassen, und dazu
noch eine Inschrift, in der er erwahnt, dass er die Statue des Myron
restauriert habe; darnach hatte Paus. an der Basis gelesen: Mupwv ’A0y)vaio?
Iitoirjaev. ^ttXiTtTco? ’ACav sx BsXXava? sTrsaxeuaasv. Der Xame des wirklich
dargestellten Siegers aber habe, vermutlich schon zerstort und unleserlich,
auf der Figur selbst gestanden und sei daber von Paus. iibersehen worden,
der infolge dessen die Statue fiir ein Abbild des Philippos Azan hielt.
Diese Hypothese ist sinnreich, aber doch ungemein kompliziert, und die
Annahme, ein olympischer Sieger werde seinen Sieg durch Aufstellung
einer alteren Siegerstatue eines Landsmannes gefeiert haben, sehr bedenk-
lich. — In einer Pariser Statue (Mon. d. Inst. X 2), die Furtwangler
346 auf Pythagoras zuriickfiihrt, will Hyde myronischen Typus erkennen
und halt es ftir moglich, dass sie auf die hier genannte Statue zuriickgehe.
576 VI 8,5— 9,2.
KXetTopio?. |
KXswv eTroirjas |
2ixut6vios; vgl. Furtwaugler A. Z.
XXXVII 146 X. 289. Loewy 77 X. 96. Inschr. v. Olymp. 289 X. 167.
Forster I 25 X. 337. Dass derselbe Mann Z. 11 in den Hss. Damokritos
beisst (s. d. krit. App.), ist wol Versehen der Abschreiber, nicbt des
Paus.; vgl. Gurlitt 417 A. 27. Betreffs der Zeit des Bildhauers Kleon
s. V 21,3 und die Anmerkung S. 392 zu V 17,3; Kritodamos gehort
darnacli in die erste Halfte des 4. Jahrh. v. Chr.
S. 474,12. Uber Promachos und seine Teilnahme am Kriege gegen
Korintb handelt Paus. VII 27,5, wo auch erwahnt ist, dass er ausser seinem
olympischen Siege drei isthmische und zwei nemeische errang, und dass
das Standbild in Olympia ihrn von seinen Landsleuten erricbtet worden
war, die ihm noch eine zweite Bildsaule im Gymnasion zu Pellene setzten,
und zwar aus Marmor, wahrend die in Olympia aus Erz war. Sein
Gegner in Olympia war Polydamas von Skotusa, vgl. Philostr. gymn. 22
p. 272,15 Kays. und oben Gap. 5,1 und 4 mit Anm. Dadurch wird die
Zeit des Sieges bestimmt, denn Polydamas siegte 01. 93 (408) und seine
Xiederlage erfolgte nach Paus. a. a. 0. 6 in den nachsten Spielen, also
01. 94 (404) das stimmt damit, dass damals Polydamas eben vom Hofe
;
des Dareios zuruckkelirte, der 01. 93,4 (405) starb. Vgl. Eutgers 56 A. 4.
Forster I 22 X. 286.
Die Zeit des Sieges Timasitheos ist nur ungefahr aus
S. 474,14.
der seines Todes, derums Jabr 507 fallt (s. unten Z. 20) zu vermuten, sowie
aus dem Zeitalter des Ageladas, s. oben S. 176 zu IV 33,2; Forster I 10
X. 142 nimmt 01. 66 (516) fiir den ersten olympischen Sieg an.
S. 474,16. Von Paus. nacb Herod. V 72 erzablt.
ebd. 1'pYa ze toXjxtq Xapnipa xai oux aTToSeovxa x-^ suxu/ia, Scbubart
tibersetzt: „Taten, die durch Mut glanzend und nicbt ohne Gliick
ausgefiibrt waren“, nicbt genau, denn das ware euxu/ia?, vielmebr: die durcb
ihr Gliick nicbt zuriickstanden, d. b. sicb eben so sebr durcb Mut wie
durcb Gliick auszeicbneten, vgl. IV 13,6, wo Scbubart falscb, Frazer
ricbtig tibersetzt. Xeben dem Dativ stebt bei dnodioj in diesem Sinne der
Accus., vgl. IV 34,2. V 12,5. 27,3, oder e? I 26,7 und evsxa V 5,2, auch
das Particip V 5,4; V 11,9 ein Satz eingeleitet durch vj.
Gap. IX.
Standbilder desTheognetos und anderer. Der Wagen des
Gelon ist dasWeib egeschenk eines Privatmannes dieses
Xamens. Kleomedes und seine Scbicksale.
S. 475,1. Das nocb erhaltene Epigramm, angeblich des Simonides,
n. 149 (PLG ni498), das vermutlicb an der Basis der Theognetos-Statue
stand, lautet: PvuiOi OeoYv/jxov (von Schneidewin corr. aus Oecoxpixov) irpoa-
S. 474,9-475,9. 577
lowv Tov ’0Xu|X7rtovixav ^aioa, TcaXaia|Jioauva? os^iov fjvio/ov, xocXXiaxov \ih io£iv,
|
|
302. Fiir die Datierung des Sieges des Theognetos ist daher nichts daraus
zu gewinnen, vgl. Forster I 14 N. 193. II 3. Pobert Hermes XXXV
165 setzt ihn in die Oxyrhyncbos-Liste unter 01. 76 (476) ein, was fiir
den Oheim eines Siegers vom Jahre 446, welcbe Datierung Pobert mit
Wilamowitz und Christ annimmt, wol passen wurde.
S.. 475,2.
4) Die Schule des Aristokles von Sikyon, zu der Pto-
lichos, der Kiinstler der Theognetos-Statue, gehort, kennen wir nur aus
Paus., von dem ausser dieser Hauptstelle noch in Betracht kommen Cap.
3,11; unten § 3; Cap. 10,9 und 14,12. Die Chronologie der Schule hat
Brunn I 80 f. so bestimmt:
1) Aristokles, um 01. 70 (500) Lehrer des
S. 475,8. Vgl. V 9,1, wo berichtet wird, dass die xaXiTYj 01. 84 (444)
aufgehoben wurde. In dem Verzeichnis, das Paus. zur Hand hatte, scheinen
die Sieger in der Kalpe nicht aufgenommen gewesen zu sein.
S. 475,9. Die Basis der Statue des Xenokles ist in der byzanti-
nischen Ostmauer wieder aufgefunden worden; sie tragt die Inschrift:
rioXuxX£ixos £Troi(Y])(7£. E£voxX^C EuOucppovo? MaivaXto?. |
[MjaivaXio? E£voxX^?
| 1
vixaaa |
Euhucppovoc uio? ditxfj? p.ouvo |
zaXav x£a(j)apa acop-ah’ iXwv; s. E.
*578 VI 9,2-4.
„uoch uicbt diigge^S Kaibel fur gleicbbedeutend mit «ktw?, „oline zu falleu.“
Uber das Wort jxo’jvoTcdA-r]S s. oben zu Cap. 4,6. Ais Meister der Statue —
nebmen Eobert a. a. 0. uiid 1) ittenberger-Purgold deii alteren Polv-
klet au, Curtius, Furtwaugler Meisterw. 415, Loewy a. a. 0. deu
jiiugereu. Die Inscbrift gebort deu Bucbstaben nacb in die beiden ersteu
Jabrzebnte des 4. Jabrb., wie Ditteuberger-Purgold amielmien, wabrend
Loe^vy Strena Ilelbig. 180 f. (abweicbeiid von seiuer friiliereu Ausicbt) sie
so altertumlicb iiudet, dass er sie uicbt erbeblicb nuter 440—435 berab-
riickeii mocbte. Die Pasisform, die in einem einzigen Stein deu sonst
meist durcb aufeinandergesetzte Quadern gebildeten stufeuforinigeu Aufbau
zeigt, giebt keineu sicbern cbronologiscbeii Aubalt, da sicli diese Form bei
alteren uud jiiiigeren Hildwerkeu iiudet. Fiir die Zeit des Sieges liegt
aucb keiii sicberer Stiitzpuiikt vor; uur dass er nacb 01. 84 (444) fallt,
zeigt der Oxyrbyiicbos-Papyros, in dem die Sieger im Eiugkampf der
Kuabeu von ( )1. 75—83 (480 — 448) teils nocb verzeiclinet siud, teils durcb
andenveitig feststebeiide Xacbricbten ergiinzt werden konnen. Aus diesen
Griindeu ist Eobert neuerdings (Hermes XXXV 187) geneigt, das Werk
lieber nuter die friiberen Arbeiten des jiingeren Polykleitos, ais iinter die
spiiteren des alteren einzureilien ;
ibm scbliesst sicb Hyde 4l an. — Die
Sjmren auf der Basis zeigen, dass die Stellung eine ganz rubige war; das
redite Bein war das Standbein, das linke stand etwas nacb vorn, ebenfalls
mit voller Soble auf. Furtwaugler Meisterw. 491 f. vergleicbt damit
verscbiedene Knaben- und Jiinglingstypen, die er auf Originale des alteren
]*olyklet zuruckfiibrt; da aber der Ausgangspunkt dafiir eben die Xenokles-
Basis ist, deren Alter unsicber bleibt, so sind aucb die daraus gezogenen
Konsequenzen selir zweifelbaft.
S. 475,11. Uber deu Bildbauer Kleon vgl. oben zu Cap. 1,5.
S. 475,13. Der Sieg des Cbeimon, deu Forster I 21 X. 285 ver-
niutungsweise Ol. 94 (404) angesetzt liatte, ist durcb den Oxyrbyncbos-
Papyros auf Ol. 83 (448) datiert. Dadurcli lasst sicli aucb der Sieg seines
Solines Aristeus, den Forster I 25 X. 329 auf ( )1. 101 (376) ansetzte,
besser datieren : wenn zwiscben den Siegen zweicr Generationen 3 10 —
( )lympiaden liegen konnen, so fiele der Sieg des Aristeus zwiscben 01.
86 — 93 (436 — 408), s. Eobert Hermes a. a. O. 179 und s. oben zu Cap.
3,11. Darnacli ist es aucb niclit ricbtig, wenn Eobert Hermes XXV 419
die Lebenszeit des Sostratos, dessen Scliiiler und Sobn 1'antias die Aristeus-
Statue fertigte, auf 400 ansetzte.
S. 475,14. oioaybrjvai r.apd xivi, bei einem in die Scbule geben, II
32,5. V 17,2. 23,5. VI 10,5.
24,1.
S. 475,16. Die Bemerkung iiber die zweite Statue des Cbeimon von
Xaiikydes, die sicb in Eom befand, kann ebensogut aus einer kunstgescliiclit-
lichen (puelle stammen, ais Paus. die Statue aucb selbst in Eom geselien
S. 475,9-21. 579
liaben karni, vgl. Gurlitt 374. 423 A. 38a, der die Vermutung von Kalk-
mann 192 A. 1, dass die beiden Statuen identiscli seien, indem die friilier
in Olympia aufgestellte Statue zur Zeit des Paus. sclion in Rom sich be-
funden habe, mit Recht ais unbegriindet zuritckweist. Wenn Reiscb 45f.
behauptet, wir miissten uns diese Siegerstatue in lebhafter Bewegung
denken, so liegt dafiir bei Paus. kein Anhalt vor.
Das hpov
ebd. EipYjvr]? ist das von Vespasian erbaute Templum
licherweise treffe der Vorschlag von Facius, den Xamen OiXuv zu lesen,
namlich den Gap. 14,11 genannten A^ater des Anauchidas, das Richtige;
alsdann ware der Sieg des Philys sogar noch ins 6. Jahrh. zu setzen.
S. 475,21. Von dem Weihgeschenk des Gelon sind drei grosse
Basisblbcke (es waren deren im ganzen vier) teils in der Palaistra, teils
nordlich davon wieder aufgefunden Avorden; sie entbalten zwei auf die \uer
Blocke verteilte Inschriften, die erganzt lauten: 1) [FeXtov Asivoixsvso? Ps-
Xtpjo? dvsOrjxs. 2) rXauxGc Avpvdxa? £x:o(y]a£. S. Kirchhoff A. Z. XXXVI
142 X. 186. Loewy 22 X. 28. Roehl IGA 85 X. 395; vgl. Forster I
12 X. 180; die Zugehdrigkeit der Basis zu dem hier erwahnten Denkmal
erkannte zuerst R. AVeil. Aus den Massen geht hervor, dass die Figuren
Lebensgrosse hatten, vgl. Reisch 48. Gelons Sieg fiel nach der Angabe
des Paus. 01. 73 (488); wenn aber Paus. behauptet, da Gelon schon 01.
72,2 (491) Tyrann von Syrakus geworden sei, sich demnach auf der In-
schrift Syrakuser, nicht Geloer hatte nennen miissen, so sei dieser Gelon
hier vermutlich gar nicht der bekannte Tyrann, sondern ein gleichnamiger
Privatmann, dessen Vater ebenfalls Deinomenes geheissen habe, so hat er
.ubersehen, dass Gelon zwar 01.. 72,2 in seiner Vaterstadt zur Regierung
.kam, seine Residenz aber erst 01. 73,4 (485) nach Syrakus verlegte, aauc
Pausanias II. 67
^80 VI 9,4-10,3.
Seine Zeit liisst sicli, da die Siege z. '1\ siclier datierbar sind, auF Ol.
S. 477,3. Bei Flutarcli a. a. < ). steht £r/aTo; 1‘iir Zz-ol-o; und bei
Kuseb. a. a. ( ), im zweiteii Verse o>; o’jx£ti Fiir a”£ p,r,x£Ti. — Die h2r-
klarung der Fythia ist interessant ; otlenbar Fand die Orakelleitung, dass
es nuninehr der Ileroisierten genug seien. Freilich blieb Kleoiuedes keines-
wegs der letzte der lleroen, weshalb anzunehinen ist, dass die Verse recht
ait seien; denn es ist, wie Kohde a. a. O. 180 A. 1 beinerkt, wol siclier,
dass ( )rakel, deren Behauptungen durch spatere Kreignisse widerlegt
werden, iilter ais diese sind. Der Grund iibrigens, weshalb Kleomedes
ziini Kang eines Heros erhoben wurde, liegt darin, dass er auF w'underbare
Weise entriickt worden war, s. Kohde a. a. ). 179. (
s. oben; eben dahin, event. noch Friiher ^da die Liste der Faustkampfer
—
von Ol. 74 83 besetzt ist) von Ilyde 42. Das dem Simonides zuge-
S. 475,21-478,3. 581
schriebene Epigramm steht frg. 152 (Bergk PLG III 499). Philon ist viel-
leicht mit dem Kerkyraier Philon, dessen Sieg im Lanf der Knaben unten
Gap. 14,13 erwahnt wird (und event. auch mit dem hei Christodor. ecphr,
229 erwahnten Philon) identisch, wie Preger 102 N. 124 annimmt, Hyde^
a. a. 0. billigt.
Gap. X.
Statue des Karystiers Glaukos; eine E r z ahlun g von ihm. Stand-
bilder anderer Athleten.
'|'OU[A£VW?.
. 0. 21 p. 272,2, nur mit dem Unterschiede, dass nicht der Vater des
Glaukos ais derjenige genannt wird, der ihn so ermunterte, sondern sein
Gymnastes Tisias.
S. 477,16. Die uvi? (auch uwi,? oder Gwy], vgl. Hesych. s. h. v.) ist
die Pflugschar, die mit dem 1'Xufxa durch Nagelung verbunden war, vgl
Saglio bei Daremberg I 354.
S. 477,18. £? ’0Xup.Tu'av auxov dv7^7a7£v, Suid. hat das Simplex, wie V
8 Y]
7 a 7 £v £? ’0X., doch vgl. IV 34,9 dva*/h£vx£? Iq fl£Xo7rovvY,aov.
ebd. oux £{JL 7r£tpo)S eywv x^? Faustkampf ist eine Art d 7 wv
ottXwv, daher p-dyx) u. p.dy£(ji}ai V 6,8. 21,14. 15.
S. 478,3. Glaukos war beim Faust-
ais axiap-ayaiv dargestellt, weil er
kampf sich besonders auf das y£ipovop.£iv verstand. Die beiden Begriffe
werden auch sonst gern zusammengestellt; so sagt Piat. Legg. VIII 830 C:
£v IpYjjJLia cu 77 op-vaaxcuv dpa 7 £ oux £xoXp.-7 aa[x£v dv auxol x:po? rjp.d? auxous axiap-a-
y£iv dvxio?; 7] xi ttoxe aXko xr^v xou y£ipovop£iv |X£A£xy]v dv xi? 'faiy] 7£7ov£vat;
oben zu Gap. 4,1. Die axiapiayca ist die Voriibung dazn, die in Gymnasien
37*
582 VI ]0,3-5.
und Palaistren selir vielfach betrieben wiirde, vgl. Dio Chrys. or. XXXII
p. 367 M., weswegen d/po 7 £ipiC£aoai bisweilen direkt in der Bedeutung
von axia[xa 7 £tv gebraucht wird. Glaukos wird demnacb alinlicli dar-
gestellt gewesen sein, wie jener Pankratiast Sostratos Cap. 4,1; docb ist es
ein Misverstandnis, wenn For st er I 10 N. 137 sagt, der Rumpf dieses
Standbildes sei in einem Berliner Marmortorso (Bescbreib. d, antik. Skulpt.
181 X. 469) erbalten, da dieser Torso nur ais ay.ia|xa
7 d)v zu erganzen ist
(Heydemann A. Jb. III 146) und man sicli die Statue des Glaukos, die
natiirlich von Erz war, entsprecbend denken kann; docli es diirfte die Dar-
stellimg eher der auf der Grabstele von Halimus Wien. (Benndorf Anz. d.
Akad. 1886, 88. S chreib er Kulturliist. Atlas 21,1) entsprocben baben oder
dem Vasenbilde beiPanofka Bild. ant. Lebens 1,7 (Scbreiber a. a. 0. 21,2),
da der Berliner Torso, den man nacb Analogie einer Figur der Ficoroniscben
Cista erganzt, zwar scbon einen axiapiaycov vorstellen diirfte, aber einen,
der sicli die Hiebe des Faustkampfes, nicbt die 7 £ipovo[i-ia einiibt: bei letz-
terer sind beide Arme in Auslage, bei jenen Figuren einer zum Stoss zu-
riickgelegt, einer zum Parieren ausgelegt. AbweiclienderMeinung ist S cli erer
35 f., der die Stellung eines annimmt, der „Luftliiebe“ fiilirt.
attiscben Inscbr. CIA II 978,7 niit Angabe der Olympiade und der
Kampfart; dass er zuerst in dieser Kampfart auftrat, erwalint Paus. aucli
V 8,10; Vm 26,2 und X 7,7; ebenso Pliilostr. gymn. 13 p. 268,16.
S. 478,9. 0 Tob o-Aou op6\xo<;, wie Scliubart liest, ist wol das ricli-
tige, 6 Tou oTzXixou opo[jLo? der Hss. und Ausgaben diirfte wegen des Sin-
gularis iiiclit gebn, und xwv o-Iitwv 6 opop^o?, wie V 8,10 stebt, liegt grapbiscli
weiter ab; aucb 6 okAity]? opo|j.oc koiiimt vorr VI 17,3. VIII 26,2. X 7,7,
und 6 auv ty] X 34,5; zu 6 xob ottIou Gpojxo? (VI 13,2) vgl.
oTT^tou vixY] VI 15,2. 9. 17,1. 5. o~Xou at£cpavo? VI 16,8; ottXov speziell im
Sinn von Scbild aucb in anderer Verbindung, vgl. z. B. I 13.2. VIII 50,1.
S. 478,10. djTTioa T£ xata ta oiuxa iytov toi? £cp’ Yjp-cov xxA., d. b. die
Statue trug einen Scbild, wie ibn die olympiscben Kaiiipfer im Waffenlauf
nocb in der Zeit des Pausanias trngeii; das folgende xauxa beziebt sicli
also nur auf die Beinscbienen und den Helni, welclie beide init der Zeit
abgescbafft wuiden, wabrend man den Scbild stets beibebielt, wie denn
aucb X 34,5 nocb in der 235. 01., d. b. in der Zeit des Pausanias, ein
Sieger xob auv xrj oiauXou genannt wird. Es ist demnacb nicbt ricbtig,
wenn II anser A. Jb. II 102 misere Stelle dabin verstebt, das Tragen von
Beinscbienen sei spater mebr vorgescbrieben gewesen; die Bein-
nicbt
scbienen kanieii allerdings gegen Ende des 5. Jabrb. ab, der Helm aber
oftenbar erst spater, (Darnacb ist aucb unsere Bemerkung Bd. I zu S.
S. 478,3-20. 583
attischen Stiles dieses Kopfes bestritten. Vgl. dazu Hyde 43, der eine
andere Bestimmung des Kopfes versucht. Xicht recht deutlicb ist, wie
rnan sich die Aufstellung und der des Sohnes Tlieopompos
dieser Figur
denken soli. Paus. spricht zunachst nur von der Statue des ais Waffen-
laufer dargestellten Damaretos; nachher aber bemerkt er, dass sowohl
diese Figur, wie die des Pentathlen Theopompos, von Eutelidas und
Chrysothemis gefertigt waren; und da nur von einem Epigramin dieser
Kiinstler die Rede ist, so kann aucli nur an eine Basis fiir beide Figuren
(xaoe Ip 7 a) gedacht werden, die demnach vermutlicli erst lange nach dem
Siege des Vaters, nachdem der Sohn gesiegt hatte, errichtet wurden. Die
sonst unbekannten Meister von Argos waren daher vermutlicli im ersten
Drittel des 5. Jahrh. tatig; Brunn I 61 setzt ihre Tatigkeit sclion
01. 70 (500) an; Robert bei Pauly-Wissowa III 2521 vermutet, dass sie
zur dritten Generation der Schule des Hagelaidas gehorten; auf fortlaufenden
Scliulzusammenbang deutet die Fassung der Inschrift liin, bei der nicbt
mit Schubart (ebenso Bergk PLG ^ III 433 und Preger 135 N. 174)
£x 7raT£p(i)v fiir ix irpoTEptov zu lesen ist: „sie legen damit auf die Scbul-
massigkeit ihrer Kunst einen gewissen Wert und stellen sicli, etwa wie
bei den Handwerkern die Innungsgenossen, den Pfuscliern oder Xeuerern
gegeniiber,“ Brunn a. a. 0.
478,12. Nach des Amasaeus Auffassung, der sich Siebelis in der
ed. min. anschloss, hatte nicht nur der Sohn, sondern auch der Enkel des
Damaretos zweimal im Fiinfkampfe, dieser aber ausserdem zweimal im
Ringen gesiegt; allein das widersprache der ausdriicklichen Angabe von
§ 4, nach der auch der Enkel, wie der Vater und der Grossvater, nur
zwei Siege davongetragen hat, und dass dies Siege im Ringkampf waren,
sagt der Artikel bei ai vixai und die Bezeichnung Z. 15 ais 6 iraXaiaa?. Der
Irrtum wurde veranlasst durch das ungeschickte Felilen von xco |X£v vor
E-iri 'ii£vxaOXtp, wozu zu vgl. V 2,4. VI 15,8. VIII 3,2. X 28,4 und Bd. I zu
S. 418,5.
TtaXataxTqO- Vgl. auch Piat. Protag. 316 D. Steph. Byz. v. Tapa? setzt den
Ikkos ais iaxpo? in 01. 77 (472); Robert Hermes 165 bezieht XXXV
diese Zeitangabe auf den Sieg des Ikkos, und da fiir 01. 77 der Pentathlon-
584 VI 10,5-9.
ais Olympioniken nennt, so beweist die Zald nnr nngetalir seine Lebens-
zeit, nicbt das Datum seines Sieges.
S. 479,1- Der Sieg des Pantarkes fiel nacli V 11,3 ( )1. 86 (436).
Dass die hier ervvahnte Siegerstatue, deren \"erfertiger Pans. niclit nennt,
niclit verwechselt werden darf mit dem rau ava<^>j’j[j.£voc des Pheidias, wurde
olien S. 549 zn (’ap. 4,5 bemerkt, vgl. ancli 8. 343 und unten Cap. 15,2.
S. 479,3. i ber Ageladas s. oben S. 175 zu IV 33,2, tiber die hier
S, 479,6. \'on den vier Pferdenamen gehcn die drei ersten aut*
die Farbe des Pferdes. Plioinix ist ein Fiichs oder ein Brauner, Korax
ein Kappe (ais Pferdename auch auf \'asen, Mus. Greg. II 17,2. Gerhard
A. Z. 1\" 302. \'gl. ‘('IG 7374. 7379. Kretzschmer in Kuhns Ztschr. f.
KvYjxia;, von xvyjxo;, t’ahl, sat*Hort*arbig; bei 'Theocr. 3,5 heisst der Bock
y.vax(ov). Dagegen bedeutet Samos (richtig Aotjxoj = Ar,p.o^ geschrieben,
vgl. Ahrens Dialekt. II 560) den mit einem einer Marke versehenen
(so auch aut* einem \5isenbild, Gerhard Anseri. \’asenb. 'rat*. 107; vgl.
CIG 8155).
8. 479,8. Siebelis erklart o Ihr^ttoc fiir o iv (irpo^) “ovtco oixoiv,
weil Fpidamnos am Meere lag; doch ist diese Erklarung gewiss falsch und
Kleosthenes ais Sohn des I’ontis bezeichnet, was Fiirster II 3 zu X. 143
ais Deminutivum von l*ontomedon lasst, ebenso Preger 103 X. 125.
S. 479,14. £T£pwi)t rjT^Uozo), Siebelis nimmt an, dies geschehe Cap. 19,6,
S. 478,20-479,19. 585
wo von Miltiades, dem Solme des Kimon, erzalilt wird, er habe ein Horn
der Amaltbeia geweilit; 6 r:oia lasst aber entscbieden mebr ais ein Gescbenk
erwarten, Pausanias scbeint also sein Versprecben nicbt eingelost zu baben.
Einen Wagensieg des Miltiades, Sobnes des Kypselos, erwabnt Herod. VI
36; vgl. iibrigens zu Gap. 19,6.
S. 479,16. ovo|xa T'/] rJAzi rr^ vov Auppc/>/iov d-o tou oixistou, nacb der
Sage griindete Dyrrbacbos (Dyrrbacbios), ein Sobn des Poseidon und der
Melissa, der Enkelin des Epidamnos, die Stadt Dyrrbacbion ais Epineion
von Epidamnos, s. Stepb. B. s. Auppdyiov. App. b. civ. II 39. Dagegen
bebauptet eine Eandnotiz (s. Spiro Herm. XXIX 148) Auppd/iov] oux dr:o xou
oi/iJtou, dXX’ dird iHjscdc xob xd-ou.
ebd. Von der Statue des Tellon ist die Basis bei der byzantiniscben
Ostmauer ain Siidrande der Tempelterrasse verbaut gefunden worden; die
Fussspuren zeigen, dass die lebensgrosse Figur mit vorgesetztem linken
Fuss fest auf beiden Fiissen rubte. Die Inscbrift, welcbe lautet: TeXXtov
’
Gap. XI.
Die S an (Ibi 1(1 er der makedoniscben Kdnige Philippos, A lex an
t
(jleschichte erinnert stark an die Fahel von Zeus und Alkmene, vgl. auch
llerod. VI 69, wo der Heros Astrahakos die Oestalt des Kdnigs Ariston
-txov, vgl. inbetretV der \'erweudungen von t;x(o die Xote Bd. I zu S. 92,2;
am ehesten ahnlicli sind VHI 8,3 tx i; to tkiov y-xovra und X 31,11 o~o3a
ii £UJ£p£iav r;x£t.
4>apsaXa.
S. 481,'3. TOO (OXICTOU T(TjV XOcXoUjX£V(OV T^ptOtOV, Vgl. IIoiU. II. XXIII
791 1‘.: immer wieder wird hei Ilomer die Schnelligkeit seiner Fiisse betont
(jzodcL; (Vxui, -oo(j|jxr,i, xayui, -ooapxrji).
IV 26,6, d::yjXXa 7 [xivoi ~apd dvi)p(u-(jL)v V 19,9, [xstd dvOpto-^ov etvat III 16,2.
IV 32,4.
ehd. Diese Geschichte von der Bildsaule des Theagenes in Thasos
ist in noch griisserer Ausfiihrlichkeit erzahlt hei Dio Chrys. a. a. ().
und erwahnt hei Euseh. praep. evang. V 34,7, der ehd. 10 eine ahnliclie
Sage von der Bildsaule des Pentathlen Euthykles aus Lokroi berichtet.
S. 481,5. T(7)v Tii d-rjyihr^p-ivtov, zur Stellung von Tii vgl. zu S. 11,1.
ehd. Es war wol, wie Dio Chr. a a. 0. sagt, ein politischer Gegner; ais
S. 480,4-482,6. 587
Theagenes namlich liber das kraftige Alter liinaus war, widmete er sicK
in seiner Heimat in hervorragender Weise den bffentliclien Angelegenheiten.
S. 481,7. Au[xaiv6[jL£vo?, bei Xujjiaiv£a9at setzt Pausanias wie
Herodot das personlicbe Objekt in den Dativ, das sacblicbe in den Accu-
sativ, vgl. III 15,2. X 28,4; I 15,4. 27,9. 29,15. II 13,6. 21,6. 31,4. Herod.
III 16. IX 79; VIII 28.
ebd. 6 dvopia? £[xt:£jwv u3p£o)^ -au£t, vgl. die Gescbichte von der
Bildsanle des Mitys in Argos, die den erschlug, der seinen Tod verur-
sacht liatte, Aristot. Poet. 9,12. Pdieocr. 23,60.
wabnt, s. Arist. resp. Atb. 57., Poli. VIII 90 u. 120 u. a.; vgl. Tbalbeim
Griech. Eechtsaltertb. -
50 A. 1 und oben S. 448 zu S. 279,6. Wenn die
er sei uralt, und dies ist sicherlicli der Fall, denn die symboliscbe Be-
deutung kann nicht die urspriinglicbe sein, vielmehr liegt „die Vorstellung
von fetiscbartiger Beseelnng lebloser Korper zu Grunde“, Eolide Psyche^
I 194 A. 2.
Gap. XII.
Weihgeschenke des Deinoinenes, des Sohnes Hierons. Hieron,
des Hierokles Sohn, und Deinomenes. Standbilder des Areus,
Aratos und anderer. Die Tritaieer werden in der Inschrift des
Ao;^sarchos kaum mit Eecht ais Arkader bezeichnet.
S. 482,6. Paus. erwahnt auch VIII 42,8 das Weihgeschenk des
Hieron, das sein Sohn Deinomenes aufstellte; das ebd. 9 mitgeteilte
geteilt. Der erste Sieg, mit dem Eeitpferd, wird vom Schol. ad Pind.
01. 1 p. 21 (Boeckh) in 01. 73 (488) versetzt, der zweite ebenfalls mit dem
Eennpferd 01. 77 (472), der dritte mit dem Viergespann 01. 78 (468); und
diese Ansatze sind von Eutgers 33 ff. angenommen worden, der nur
588 VI 12,1-6.
darin eiiien Irrtum des Scliol. annimmt, dass dieser bemerkt, Pindars erstes
oljmpisclies Epinikion, das einen Sieg des Hieron feiert, sei auf den ersten
Sieg’ von 01. 73 gediclitet, was deswegen niclit moglicli sei, weil im
Gediclit V. 23 Hieron (lajiAso; lieisst, wahrend Hieron erst 01.
(anders Clirist SB. der liayer. Akad. 1889 I 63, der das erste Gediclit auf
den Sieg von ( )1. 77 bezielit). Audi Bakcliylides liatte diesen ersten
olympisclien Sieg gefeiert, s. ejiinic. 5; liier sowol (v. 37 u. 184j, wie
bei Pind. 01. 1,18 ist der Xame des Pennjiferdes, Plierenikos, iiberliefert:
es siegte aiicli in den Pytliien, Pind. P. 3,74, in denen Hieron inebrere
Siege davontrug, die Pindar in den drei ersten pytliisclien Epinikien ver-
Sclienkung ais I^fliclit erscliien, vgl. II 11,2 topu7o:i oi cpa-iv aoTo IlAr^jj-voiiov,
Kalainis 1 3,4: 23,2 u. ii. Die von letzterem gefertigten Knaben auf
Pferden deuteten auf die beiden Siege des Hieron im Pferderennen, s. Brunn
I 93 u. 127.
S. 482,17. TT^v o£ dpyrjv s^ysv xtX., wir erfaliren durcli Polyb. VH
8,4, dass Hieron, der bald nacli der Sclilaclit bei Cannae ais ein neunziger
starb (Ol. 141,1 = 216 '5 v. Clir.), 54 Jalire regierte, naclidem er zuerst
nur Strateg gewesen war. Er bestieg demnach den Thron Ol. 127,3
= 270/69 V. Clir., und zwar gescliah dies, wie Polyb. I 9,8 bericbtet, nacli
seinem Sieg iiber die Mamertiner, der gleicli nach dem Fall von Rliegion
(a. 270) erfolgte. Demnach ist die Zeitangabe des Ikiusanias ungeuau,
man deim annebmen, wie meist gescbieht (s. I) ittenb erger Syll. I
miisste
-
351. Xiese (lescli. d. griecb. u. maked. Staaten II 179 A. 5), sie beziebe
sicli auf die Ubertragung der Strategie, was u. E. durcli den Wortlaut
ausgesclilossen ist. —
tlber Versuclie, den Beginn der Tyrannis weiter
berabzuriicken, vgl. Xiese a. a. 0.
Id ai os aus Kyrene, der Stadionsieger von 01. 126 (276),
S. 483,1.
fiibrte nacb lul. Afr. den Beinamen Nixartop. Gilbert De anagrapli.
( )lymp. coniment. (Gotha 1875) S. 9 nimmt an, Eratostbenes, der viel-
leicbt seinen Landsmanii in seiner Jugend gekannt liabe, liabe diesen
wolil nur in der Ileimat des Siegers bekannten Beinamen in seinem \ er-
S. 482,6-484,6. 589
zeiclmis beigefiigt und Ini. Afr., der das Verzeicbnis von 01. 114 bis 145
exzerpierte, ilm daber entnomraeri. Vgl. Forster II 5 X. 432.
S. 483,2. xal £-i 7 a[xiav Verscbwagerung zwiscben den
ir.oiriaaxo, die
beiden Hansern kann erst lange nacb dem Tode des Pyrrbos, der im Jabr
273 erfolgte (s. Xiese a. a. 0. 61 A. 5), eingetreten sein, da Oelon ziir
Zeit, da dieser starb, nocb nicbt geboren war; er wurde iiber fiinfzig Jabre
ait (Polyb VII 8,9) und starb kurz vor seinem Vater (a. 215), wesbalb die
Hieron gilt, was er erzablt, sondern von Hieronymos, seinem Enkel, dem
Sobne Gelons und der Nereis, der, ais er die Herrscbaft ubernebrnen niusste,
erst fiinfzebn Jabre zablte, und ais er dreizebn Monate regiert batte, im
Sommer 214 ermordet wurde, s. bieriiber Liv. XXIV 7. Damals war
Heinomenes einer seiner Leibwacbter; nacb der Ermordung, ais die alte Ver-
fassung bergestellt wurde, wablte man ibn zum Strategen, Liv. XXIV 23,2.
S. 483,12. Dieser Hippokrates und sein Bruder Epikydes standen in
Hannibals Diensten und waren seiner Zeit von diesem nacb Syrakus gescbickt
worden, um einen Biindnisvertrag zwiscben Kartbago und Syrakus zu ver-
cinbaren, Polyb. VII2. Nacb der Ermordung des Hieronymos sucbten die
Bruder gegen neue Ordnung der Dinge Stimmung zu macben, ein Be-
die
ginnen, das an dem Eingreifen des Strategen Deinomenes scbeiterte.
S. 483,15. Der Bildbauer Mikon wird nur bier erwabnt; den von
Plin. XXXIV 88 erwahnten Mikon, der Atbletenbilder fertigte, balt Brunn
I 274 (vgl. ebd. 502) den alteren attiscben Kiinstler dieses Namens.
fiir
S. 483,16. Ricbtig bemerkt Hyde 44 f., dass Paus. bier nur von
einer Statue des Areus spricbt, wie aus dem Wort eaxYjxsv bervorgebt,
und dass au9i? nicbt auf eine zweite Figur gebt, sondern sicli zuriickbeziebt
auf das oben von den beiden Statuen des Hieron Bemerkte: £cp’ i-irou xov
Ixepov, xov 0 £ auxcov x:£Cov. Hyde
vermutet ferner, dass die Eleier die Statue
des Areus nacb dem Kriege a. Cbr.) geweibt batten.
mit Antiocbos (280
S. 484,1. Plut. Arat. 3 erwabnt, dass Aratos ais Jiingling im Penta-
tblon gesiegt babe, giebt aber nicbt an, in welcben Spielen. Nacb
Rutgers 140 und Forster II 8 N 463 ist sein olympiscber Sieg ver-
mutlicb nacb der Eroberung Akrokorintbs (243) und vor dem Abfall Korintbs
vom acbaiiscben Bunde (223) anzusetzen; ebenso Hyde 45.
S. 484,2. tiber Timon vgl. oben Gap. 2,8,
S. 484,6. Daippos ist Sobn und Scbiiler des Lysippos, Plin.
XXXIV 51 teilt ibn 01. 121 (296) zu. Eine andere Olympioniken-Statue
von seiner Hand erwabnt Paus. unten Gap. 16,5. Vgl. Brunn I 407.
ebd. Den Hippomacbos erwabnt nur nocb Suid. s. v., nacb Paus.
Sein Vater Moscbion nabm nacb Gap. 17,4 unter Alexander d. Gr. ani
590 VI 12,6-13,1.
Kriege gftgeii Dareios teil. Hyde 45 setzt dalier den Sieg des Hippomachos
in den Ausgang des 4. Jahrli. Ob er identisch ist mit dem bei Ael. v. h.
II, 6 genannten '(up-vaatT^?, wie Forster II 23 N. 773 annimmt, ist ganz un-
gewiss; letzterer ist wohl derselbe, wie der bei Plut. Dio 1 erwiilinte dXei-
TTTy]? dieses Namens. Ein TtaiootpipY]? Hippomachos kommt bei Ath. XIII
584 C vor.
S. 484,8. Siebelis sagt: ergo avus, filius et nepos habuerunt nomen
Theochresti; das heisst zu viel behaupten, der Xame des Vaters ist nicht
genannt,
ebd. Die Pferdezucht von Kyrenaika war beriihmt, vgl. Pind. Pyth.
4,2: EuiTTiTou Kup7^a?. Antiphan. b. Athen. III p. 100 F. Diod. Sic. XVII
49. Dion. Perieg. 213.
S. 484,12. Agesarchos, Hairnostratos in den Hss.,
Der Vatername des
gilt fiir verdorben, s. den krit. Appar. —
Putgers 117 vermutete, der von
(Jhrysippos bei Euseb. praep. evang. VI 8,28 erwahnte Faustkampfer Hege-
sarchos sei mit diesem Agesarchos identisch, welcher Meinung Kobert im
Hermes XIX 306 f. zustimmt; und da Chrysipp 01. 143 (207) in hohem
Alter starb, so schliesst Pobert daraus, dass die Lebenszeit des Hegesarchos
spatestens in die zweite, vielleicht noch in die erste Halfte des 3. Jahrh.
V. Chr. falle. Dem stimmt Hyde 46 f. zu. Diese Hypothese wird aber
von Loewy 177 (zu N. 242) abgelehnt, weil gleichnamige Sieger, aucli in
derselben Kampfart, sehr haufig vorkommen ebenso wird Eoberts Vermutung ;
Jahrh. v. Chr.
S. 484,14 ft‘. Paus. halt die Angabe der Inschrift, dass die Tritaieer
Arkader seien, wenigstens fur die damalige Zeit (xrjvrxauTa 7 ouv) fiir richtig.
Pobert hat sich darum mit Pecht fiir Beibehaltung der Uberlieferung erklart,
nach der die Xegation vor fehlt, dagegen bei Tzepieyei steht, s.
Hermes XIX 301; nur ist unter xou ’Apxao(jDv xoivou oo 7 p.a nicht eine „allge-
niein giltige Meinung bei den Arkadern“ zu verstehen, sondern wie IV,
10,1 (vgl. IV 18,2) ein vom arkadischen Volk gefasster Beschluss. Uber —
Tritaia vgl. VII 22,6.
Gap. XIII.
Bildsaule des Krotoniaten Astylos, der von seinen Mitburgerii
bestraft wird. Saule, die des Cilionis Siege aufzahlt. Hermo-
genes mit dem Zunamen Hippos. Polites und Leonidas, be-
riihmte Laufer. Andere Atbletenbilder. Aura, die Stute des
Plieidolas, der Renner Lykos, Denkmal fiir die Sobne des
Pheidolas.
S. 485,9. Die drei Siege des Astylos fielen nacb lul. Afr. 01. 73
(488) und die nacbstfolgenden, ebenso bei Dion. Hal. VIII 1 u. 77*, an
letzterer Stelle, wo der Sieg von 01. 74 (484) erwahnt ist, wird der Sieger
AaxuXo? Supaxouaioc genannt, ebenso ebd. XI 1 zu 01. 75 (480). Bei lul.
Afr. haben die Hss. AaxuaXoc, aucb sonst scliwanken die Wiedergaben
des Xamens, vgl. Lobeck Pathol. 122 X. 5. Simonides fertigte ein
Siegeslied fiir ihn (Bergk PLGr III 391 X. 10), s. Pliot, s. ~£pia 7 £ipo|j.£vo?.
Suid. s. ead. v. Apostol. prov. XIV 18; nacli der Vermutung von L. Urliclis
Arcbaeol. Anal. 5 bezoge sicli dasselbe auf einen Sieg in den Pytliien.
Piat. Legg. VIII p. 839 E und Clem. Alex. Strom. IH 6,50 riilimen seine
Enthaltsamkeit wahrend der Zeit der Vorbereitung zu den Wettkampfen.
Seine von Pythagoras von Rliegion (s. oben zu Gap. 4,4) gefertigte Statue
erwahnt aucli Plin. XXXIV 59. Eine Scliwierigkeit ergiebt sicli liier aber
durch die Angaben des Oxyrliynchos-Papyros ;
dieser nennt namlicb sowol
01. 75 (480), ais 01. 76 (476) ais Sieger im Waffenlauf den AatuXo?
2upax6aio?; da nun Paus. vom Sieger im und im oiauXo? spricht, so
araoiov
nahmen Gr en feli und Hunt, die Herausgeber des Papyros (Bd. II der
Oxyrli. -Papyri) an, er habe oGuXo? und otiXity)? verwecliselt. Dagegen
nimmt'Robert Hermes XXXV 163f. eine Liicke im Texte an. Da nani-
lich die Worte iv ouo xai? uaxlpai? erkennen lassen, dass das Wort oXu}x::ia;
vorherging, soTiatte Schubart die Veranderung von xp£i? DXupiiriaji, vixa? in
xpial dXupuuaai vixa? vorgenommen; ware ferner dem Paus. wirklicli jene Ver-
Siege errungen, m'ozu stimmen wiirde, dass er im Papyros bei 01. 76 die
Bezeichnung xpaxiaxo? erbalt. Xach ihm hatte also Astylos 01. 73 u. 74
im Stadion und im Diaulos gesiegt, 01. 75 in eben diesen und im 6 kXixy]^
und im letzteren auch 01. 76. Dagegen nennt Dion. Hal. a. a. 0. iininer
nur den Astylos ais Sieger im Stadion, und Plin. nennt seine Siegerstatue
Stadiodromos. — Dass mit den ouo uaxipat? oXufXTuaatv, in denen sicli Astylos
592 VI 13,1-4.
ais Syrakusaner bezeichnete, niclit 01. 75 und 76 gemeint sind, wie liobert
annirnmt, geht aiis Dion. llal. liervor, der nur 01. 73 den Astylos Krotoniaten
nennt, 01. 74 iind 75 aber Syrakusaner. Ilingegen ist voii Kobert, wie sclion
vor ilim (vgl. Ivutgers 34 A. 1), riclitig bemerkt worden, dass Astylos, ais
er sicli zuerst so naiinte, dies niclit zii Elireii de.s Hieron ijetan liaben
kann, der erst Ol. 75,3 (478) Tyrann von Syrakiis wurde, sondern zu
Eliren des Gelon; das geschali deninacli Ol. 74 nnd 75, liingegen 01. 76,
wo er sicli deni Papyros zufolge ebenfalls Syrakusaner nannte, zu Eliren
des Hieron. 1'brigens iiussert Robert 181 nocli die Verniutung, dass die
Insclirift von ( )lyrnpia X. 145 S. 249, die zu einer Statue von Pythagoras
geliorte, vielleicht vom Standbilde des Astylos lierriilirte.
ebd. Zu Astvlos ••
in nielireren Ilandscliriften die luandliemerkiin»:
O
’A7T'jXoo, r/j xai Kot/vXtjxoiyo; p.£avr)Tai.
S. 485,13. Das Heiligtiini der Hera Lakinia lag in der Xalie von
Kroton auf deni \7»rgebirge von Lakinion und stand bei allen Hellenen
Unteritaliens in sehr bobein .Vnselien; vgl. Preller-Kobert I 163.
Gollignon Hist. d.409 verinutet, dass aucli die Astylos-
l. sculpt. gr. I
statue ini Hera-Ileiligtuni von Pythagoras gewesen sei, und schliesst daraiis,
dass Pythagoras sie schon vor )1. 74 (Ib4) gearbeitet haben niiisso, da
(
die Krotoniaten sie nach diesen Spielen, bei denen sicli Astylos zuni ersten
Male ais Syrakusaner bezeichnete, fortnahinen ;
doch tindet Robert
a. a. ( ). 184 A. 1 die Verniutung zwar ansprechend, aber zu wenig
gesichert.
S. 485,15. Der erste Sieg des Chionis tiel nach Paus. IV 23,4 in
01. 28 (668), der zweite nach ebd. ^ 10 Ol. 29 (664); der dritte nach Paus.
VIII 39,3 (660). Dagegen heisst bei lul. Afr. der Sieger von
( )1. 30
Ol. 28 (diarinis, wahrend deni COiionis die drei Stadionsiege von )l. 29 (
zeichnis benutzt ais Africanus. ( )b die voii Afr. zuni Siege des Charniis
hinzugefiigte Henierkung: r'-x£i alsdann auch auf (diionis
sicli bezieht, inuss dahingestellt bleiben; dagegen geht sicher auf diesen die
Henierkung zu Ol. 29: ou to aXp.a -oo(uv r/; vJJ', und von einein solchen Sprung
von 52' crzahlt auch Ioh. Antioch. l 27 (FHG IV 540, wo aber Xtovoo xoi>
Aa/iovo; liberliefert ist), was sicli aber natiirlich niclit auf die olympischcn
Siege bezieht. Eine Stele init dem Verzeichnis der Siege des Chionis,
die sicli in Sparta befand (vielleicht eine Kopie der Stele von Olympia),
liat Paus. IH 14,3 erwiihnt, s. die Anni. Bd. 1 786; nach dieser Stele errang
er im ganzen sieben olympische Siege in vier Olympiaden, und zwar
vier im Diaulos und drei im Stadion; auch in anderen Spielen war er
Sieger im Lauf. Dass er spiiter mit Battos nach Kyrene ging, berichtet
Paus. IH 14,3.
'V
S. 485,9-486,18. 593
65 (520) eiiigefiihrt, sodass die Stele also erst oacli diesem Termin errichtet
sein konnte.
ebd. 1'jTi 7 ap or]-ou w? iv dieUbersetzung von Scbubart:
„denn mag es ancli riclitig sein, wie es auf der Saule heisst u. s. w.“ ist
S. 486,3. Paus. bezweifelt, dass die neben der Stele stebende Olym-
pionikenstatiie, die ein Werk des Myron war, wirklicb den Cbioriis dar-
stellte; docb balt Bruun I 144 und SB. der bayer. Akad. f. 1880 I 478
dafiir, dass Stele nnd Statue gleicbzeitig erricbtet wurden imd dass also
Gelegenbeit bei ihin die Eigur eines andern Spartaners auf, dem zwei Jabr-
bunderte friiber eben dasselbe passiert war. Das sei also 01. 76 (476) oder
bald darnacb gescbehen.
S. 486,4. Tov kaxrf/jjTT. dvopidvra ~apd xr^v axY^Xiqv, zur Wortstellung vgl.
zn S. 465,3.
S. 486,7. Hermogenes wird ais Sieger im Stadion bei lui. Afr.
fiir 01. 215 (81 n. Chr.) genannt, und ais zweiter Sieg 01. 217 (89 n. Cbr.)
drei Laufarten Sieger, indem er 01. 215 u. 217 im Stadion, Diaulos und
Waffenlauf, 01. 216 (fiir die ein anderer Stadionsieger iiberliefert ist) in
S. 486,8. Die Siege des Polites erfolgten nacb lul. Afr. 01. 212
(69 n. Cbr.). Was Paus. bier erzablt, bat Suid. im Artikel ‘I-- 6 |xa/o? fast
wortlicli benntzt.
S. 486,9. 6 Oolixrp 0
’
-^v, dic Yerwendimg von oi ais Explicativ-
ebd. Keramos war eine Stadt an dem nacb ibr benannten /oX~o?
KspaiJuxrA. s. 656
Strab. XIV r.oXr/yia uTrsp
pisxa Kvioov Kspajxo? xai Sap^aja
OaXaaaY]?, woraus allein scbon die Unricbtigkeit der Konjektur von Paumier
£v xpaysia KapG erbellt. Die Textverderbnis (s. App )
ist ait, wie
daraus bervorgebt, dass Suidas s. GitTrop-a/o? xrj^ h 0p?>^^ Kapiac iiberliefert;
ein Abscbreiber batte aus KapG OpaxG gemacbt, das dann im \ eilauf neben
das ricbtige trat.
geordnet wurdeu und dass dann die Sieger in jeder Gruppe wieder mitein-
ander iim den Preis liefen, sodass der endgiltige Sieger zweimal ais erster
durchs Ziel gegangen sein mnsste. Vgl. Krause Gymn. und Agonist. 364.
Grasberger Erzieli. u. Unterr. I 316.
S. 486,18. Audi Leonidas war ais Sieger im Stadion, Diaulos und
Waffenlauf, wie Pliilostr. gymn. 33 p. 278,3 angiebt, xpiacrr^?, vgl. Suid. v.
Tpia/O^vat. Seine Siege fallen nacli lul. Afr. 01. 154 (164 v. Cbr.) bis 01.
157 (152); vgl. Pbilostr. lier. 19 p. 216,3; dass er p.6vo? xal -pwTo? in vier
aufeinander folgenden Olympiaden zwolf Kranze bekam, beriditet lul. Afr.
zu 01. 157 ais Merkwiirdigkeit, nach ibm (wie Gelzer S. lul. Afr. und
die byzant. Cbronol. I 163 annimmt) lobann. Antiodi. frg. 1 § 47 (FHG
IV 540). Der erste xpiacyxi]? war Phanas aus Pellene 01. 67 (512); ein
spaterer Hekatomnos aus Elis 01. 177 (72); dann folgte der oben erwalinte
Hermogenes. Vgl. For st er H 9 IST. 495.
S. 486,20 f An dieser arg verdorbenen Stelle liaben S chubart-AValz
den Xameu Skaios, ais Sohn des Duris, eingesetzt App.) und ver-
(s. d. krit.
mutet, es sei das der bei Herod. V 60 genannte Faustkampfer dieses Xamens,
der den dort erwalinten Dreifuss weihte. Eutgers 136 u. Erazer nalimen
dieKonjektur auf; aber schon Brunn
424 erhob den bereditigten Einwand,
I
dass die Worte S. 487,4 xrapa 6e xov xopavvov dagegen spreclien; denn cla Avir
nur von Duris, nicht aber von einem seiner Sohne AAussen, dass er Tyrann
Amn Samos Avar, so muss aucli im Vorhergelienden Amn einer Statue des
Duris selbst die Rede sein. Dazu stimmt, dass Paus. auf der Insclirift
las, dass der Sieg in die Zeit fiel, avo die Samier ira Exii lebten. Man
hat dabei Brunn, Mulier EHG
mit II 466 f. Susemilil griech. Litter.
d. Alexandrinerzeit I 586. For st er I 28 X. 398 an die Verbannung
zu denken, die Amn 365 — 322 dauerte, A^mhrend A\^elclier Zeit die Insel mit
attischen Klerucheu besetzt Avar (A"gl. Schafer Demostiienes^
I 98). Damals
muss der junge Duris, der etA\m um 340 geboren Avar, seinen Sieg errungen
haben; Tyrann von Samos Avurde er Avahrscheinlich nach der Schlacbt bei
Ipsos 301, s. ausser den oben angefiihrten Stellen noch Eckertz de Duride
Samio (Bonn 1842) 28 ff. Liibbert de Pindar. et Hieron. amic. primordiis
(Bonn 1886) 22 f. Von dieser Annahme der Tyrannis muss Paus. in der
Liicke S. 487,3 gesprochen haben, da sicli nur so die Bemerkung -apa
o£ xov xupavvov erklart. Wir lesen also 7:aL sxxyjxsv Aoopi? 2d[xioc. Duris ist
identisch mit dem bekannten Historiker dieses Namens, der noch im J. 262
am Leben A\mr, A’gl. iiber ihn noch Hullemann, Duridis Samii quae super-
sunt, Utrecht 1841. Haake de Duride Samio, Bonn 1874 und ander-
Asmitige Litteratur bei Susemihl a. a. O. A. 320. Der Bildhauer Hippias,
der die Statue des Duris fertigte, ist sonst unbekannt.
S. 487,4. Die Zeit des sonst unbekannten Diallos ist nicht naher
zu bestimmen, nur muss sein Sieg nach 01. 145 (200; fallen, da damals
erst das Pankration der Knaben eingefiihrt Avurde, A^gl. oben V 8,11. Hyde
49 setzt ihn 01. 147 (192) an.
S. 487,6. Der sonst unbekannte Thersilochos aus Kerkyra vmrde
-friiher Avie Aristion ins 4. Jahrh. versetzt, da man den jiingeren Polyklet
S. 486,18-487,12. 595
fur den Verfertiger seiner Bildsaule hielt, s. For ster I 27 N. 369. Durch
die jetzt feststehende Datierung des Aristion (s. unten) wird auch er ins 5.
S. 487,11. Mnas eas aus Kyrene siegte, wie der Oxyrh. Pap. zeigt,
01. 81 (456), wurde also von Rutgers 29, der ihn in 01. 70 (500), und von
Forster I 13 X. 184, der ihn in 01. 74 (484) setzte, viel zu friih angesetzt,
wozu freilich Anlass bot, dass nach Gap. 18,1 auch die Statue seines Sohnes
Kratisthenes von Pythagoras von Rhegion war, vgl. Robert Hermes a. a.
0. 170 u. 184. Die Statue des Mnaseas wird unter den Werken des Pytha-
goras bei Plin. XXXIV 59 unter dem Xamen Libys, den er nach Paus.
fiihrte, erwahnt (da er ais Hoplit dargestellt war, ist es nicht moglich, wie
friiher vielfach geschah, die bei Plin. folgenden Worte puerum tenentem ta-
bellam mit Libyn zu verbinden, vgl. Brunn I 133 f.), s. H. Urlichs
Gorlitz. Philol. Versammlung 330.
S. 487,12. Agemachos aus Kyzikos siegte nach lul. Afr. 01.
147 (192).
ebd. Hyde 49 f. vermutet, da er die ganze- Stelle von Xd^ou Bk
Pausanias II. 38
596 .VI 13,7-10.
oixicjOeioYjC ab bis zum Scbluss von § 8 fur eine Digressioii halt, dass hier
in der Liicke der Olympionike Akesto rides aus Alexandria Troas ge-
standen habe, dessen Siegerinschrift sich in Olympia (s. Tnschr. v. 01. 184),
gefunden wonach er auch in Nemea siegte. Diese Erwahnung habe
hat,
den Paus. zu der Bemerkung, dass der alte Eiihm der Troer durch ihn
erneuert worden sei, veranlasst, und im Anschluss daran zu der weiteren
Betrachtung, wie auch anderweitig der Euhm von Olympioniken das An-
denken an seither untergegangene Ortschaften verewige. Das scheint uns
zu weit hergeholt; die Bemerkung iiber Naxos rechtfertigte sich von selbst,
wenn Paus. auf seiner Wanderung zu der Statue eines Olympioniken aus
Naxos kam.
S. 487,13. Naxos auf Sicilien ist ais erste griechische Ansiedlung
auf dieser Insel wahrscheinlich
schon 01. 11,1 (736) gegriindet worden.
01. 94,2 (403) wurde die Stadt von Dionysios von Syrakus durch Verrat
eingenommen und zerstort (Diod. XIV 15;. Sie lag im ndrdlichen Teile der
Ostkiiste Siciliens am Eude des Berges, auf dem 01. 105,3 (358) von den
iibrig gebliebenen Nachkommen der Naxier Tauromenion gegrundet wurde.
Eeste der alten Stadt sind neuerdings in der Nahe des Bahnhofs von Taor-
mina aufgedeckt worden.
S. 487,16. Den Tisandros setzt Eutgers 22, dem sich For st er
I 9 N. 115 anschliesst, mit Eucksicht auf die Schlussbemerkung des Paus.
Z. 18 f. ziemlich friih an, niimlich 01. 60 (540); doch ginge das nicht an,
falis das Eragment Pindars N. 23 (Bergk PLG I 378), wo ein Nd^io? Tiaav-
vorkommt, sich auf diesen bezoge. Philostr. gymn. 43 p. 284,29 K.
berichtet von ihm, dass er seine Muskeln durch Schwimmen gestarkt habe
(ob bei irepi xa dxptoxTjpia x^? vr^aou vsovxa Philostr. in der Tat an die Insel
Naxos dachte, die er mit der Stadt verwechselte, wie Cobet de Philostr.
7t.
7 up-v. 8 meint, ist ungewiss, da ja ebensogut Sicilien gemeint sein
konnte). Hy de a. a. O. schliesst aus der Schlussbemerkung von Paus. (die
besage, Paus. wisse nicht, ob Tisandros auch bei den Isthmien und Nemeen
gesiegt habe, da damals die Argeier und Korinther noch keine Siegerlisten
gefiihrt hatten), dass Paus. seine Notizen iiber Tisandros keiner Inschrift,
sondern einem Verzeichnis der Olympioniken uud Pythioniken entnahm.
Da er, wie oben erwahnt, ganze Bemerkung iiberhaupt fiir eine Ab-
die
schweifung halt, so ist er auch der Meinung, dass von einer Statue des
Tisandros hier nicht die Eede sei. Wir konnen uns auch dieserMeinung
nicht anschliesseu und nur die Moglichkeit zugeben, dass die Bemerkungen
des Paus. auf Siegerverzeichnisse zuriickgehen.
S, 487,16. aixiav £^£xo>, derimperativ hier im Sinne eines potentialen
Optativs mit av, vgl. X 20,1 irpoalaxo) Se xcp Travxl 'EXXrjvixto xai 6 dptBp. 0 ? 6
XOUXUJV.
vor, was undenkbar ist, da eine solche Unsicherheit beziiglich des Aus-
drucks auf einer Inschrift ganz unmoglich scheint. Preger 101 N. 123
lasst 4>£i66Xa stehen, weil in metrischen Inschriften prosodische Fehler
sehr haufig seien ;
Paus. aber, der das in korinthischem Alphabet ge-
schriebene Epigramm abschrieb, habe falschlich des Metrums wegen das
0 des Namens fur to gelesen. Kaibel im Rh. M. XXVIII 458 A. 2 hielt
das ganze Epigramm fiir fingiert, wegen des Widerspruches mit den Sieger-
listen; aber es ist zu bezweifeln, dass Paus. die Inschrift
doch nicht
selbst gesehen hat. a. 0. (vgl. dessen Meletem, de epigr.
Preger a.
Graec., Monach. 1889, 18 fP.) sucht den Widerspruch zwischen dem Epi-
gramm und den Siegerlisten, den Paus. bemerkt, zu erklaren, indem er
TraiStov x’ anst. TiaiSwv schreibt. Der zweite Sieg namlich, den Paus. in den
Siegerlisten vermisste, war nicht von den Sohnen des Pheidolas, sondern
von Pheidolas selbst davongetragen, und zwar mit demselben Pferde, mit
dem spater seine Sohne siegten. Das sei aber nicht der oben erwahnte
Sieg, wie Bergk meinte, sondern Pheidolas habe den einen Sieg mit der
Stute Aura errungen, und darauf beziehe sich ausser Paus. das Epigramm
Anth. Pal. VI 135, und einen zweiten mit dem Hengst Lykos, mit dem
38*
598 VI 13,10—14,2.
geschrieben hatie, wol von selbst auf die richtige Erklarung gekommen ware.
S. 488,8. Hyde a. a. 0. (vgl. 59) fasst die Worte so auf, dass das
‘
Pferd ais Kelief sich auf der Stele befand. Das ist aber sicher falsch,
vielmelir stand das Pferd ais Eundbild auf der Stele. Beweis dafiir ist,
dass Paus. vom Epigramme sagt, es befand sich ire' auttp, d. h. am Pferde,
nainlich vermutlich an der Basis; ware das Pferd ein Eeliefbild, also an
der Stele selbst gewesen, so liiitte Paus. It:' geschrieben.
S. 488,15. Den Eleier Agathinos, bei Forster II 23 N. 753, be-
trachtet Hyde 51 init Kutgers nicht ais (Jlympioniken, weil keine Kainpf-
art genannt ist.
S. 488,16. Von der Statue des Telemachos ist der aus grauem
Kalkstein gefertigte Basisblock niit der Inschrift TTf)X£p.a-/o? TrjX£p.a/[ou]
|
’0Xup.-
Tiia T£i)pt7r7:w lltiilia x£Xrjx[i].
|
d)iXa)vioT)? £roirjj£ crhalten, s. Dittenberger A.
Z. XXXV 95 N. 60. Loewy 107 N. 142. Inschr. v. (Jlymp. 303 X. 177. Die
Zeit dieser Inschrift ist nicht genau zu bestiiiimen; Furtwangler A. M. V 30
A. 2 und Ilirsclifeld A. Z. XL 103 \ersetzten sie in die zweite Ilalfte
des 4. Jahrh., Lowy in die Zeit zwischen Beginn der hellenistischen
Epoche und Mitte des 2. dahrli., Dittenberger u. Purgold Ende des 4.
oder erste Ilalfte des 3. Jahrh. Woher I^aus. wusste, dass Telemachos ein
Eleier war, steht dahin. Vgl. noch (liirlitt 371 u. 420 A. 34.
ebd. Furtwangler A. Z. XXXVH 140 macht darauf aufmerksam,
dass die von hier his Cap. 16,5 erwahnten Statuen des Telemachos, Epi-
therses (15,6), Antigonos (15,7) und Philonides (16,5) auch in dieser Eeihen-
folge auf dem Wege des Paus. gestanden haben miissen, da die Basen
derselben in entsprechender Folge vom SO des Tempels bis zur SW-Ecke
der Altis aufgefunden worden sind.
S. 488,17. Es ist sehr wahrscheinlich, dass ein siidlich von der by-
zantinischen Ostmauer gefundenes Hasisfragment mit dem Inschriftsrest ...
ptax(o . . . mit Eecht von den llerausgebern der Inschr. v. Olymp. 293 X. 169
erganzt wird '0 [6^p.oc 6 'Aibrjvaitov] |
[’A]ptcjTo[cpa)v-a Aojivou Ail ’0Xup.r«o]. Ais
Bestatigung dient der Fundort, der ganz in der Xahe von dem der Tele-
machos-Basis liegt, ferner der auf attischen Ursprung hinweisende hy-
mettische Marmor, und endlich, dass eine athenisclie Weihinschrift CIA H
1475, die den Aristophon, den Sohn- des Lysinos, nennt, der zweiten Ilalfte
des 4. Jahrh. angehort, auf die (oder den Anfang des 3. Jahrh.) auch der
Charakter der olympischeninschrift fiihrt; s. D ittenb ergor-Purgold a. a.O.
S. 488,7—489,11. 599
Gap. XIV.
Fortsetzung der Aufzahlung. Der Trallianer Artemidoros.
Das Standbild des Milon, Beweise seiner Starke, sein Tod.
Statue des Kdnigs Pyrrhos. Saule mit Relief des Flotenspielers
PytLokritos. Andere Standbilder.
S. 489,4. d-nTQXdOr] rou dyoivo?, vgl. die Zusammenstellung S. 602 f;
S. 489,8. Nsfiea T£ xat ’Ia9[Jui5, zum Dativus loci Nejxea vgl. ob. S.
453,5; ’Ia9p.tp fiir ’IadjJioT (VI 1,7. 2,11) oder Iv ’IaO[xw (4,6. 11. 12,7. 8.
15,3. 6. 17,2. VII 16,1) findet sich nur noch Gap. 15,1 und kann eben-
deshalb verdacbtig erscbeinen; Thuc. V 18,10 haben die Hss. ’Ia0p,a), ediert
wird aber ’laBp.oi; fraglich ist aucb vixr) ’Iai)|jicp Kaibel Epigr. 941, sicher
dagegen scbeint [xdyYjv t^v ’I4'c> Ysvojxsvirjv CIA II 314,17, und nicht bean-
standet wird OavaxTto, vgl. Meisterhans Gramm. d. att. Inschr. ^ 208,23.
S. 489,11. Dieser Artemidoros aus Tralles, der nach Z. 20 01.
212 (69 n. Chr.) in Olympia siegte, wird in der Pegel (s. For ster II 16
ebd. In Smyrna fanden Pestspiele statt, die auch den Namen DXupnua
tiilirten, vgl. Pliilostr. V. sopii. I 25,1 (11 42,22 K.); ebd. 9 (p. 52,17); von xaxa
TTjv ’Aaiav MJXupuua ist ebd. 3 (p. 45,21) die Pede. Vgl. Krause Olympia 224ft‘.
XXXV 96 zu N. 62. Die Zeit des letzteren wird durch die des Bildners
Silanion (vgl. dariiber oben zu Kap. 4,5) ungefahr bestimmt.
S. 490,4. Von den zablreicben Siegen des Milon, der sechsfacher
Periodonike war, mit seclis Siegen bei den Olympien, zebn bei den Istbmierf,
neun bei den Xemeen und seclis bei den Pytbien (s. lul. Afr. und nach
diesem Ioh. Antiocli. fr. 1, 27, PHG IV 540), stebt zeitlich nur der Eing-
kampf-Sieg in Olympia fest, den Afr. unter 01. 62 (532) anfiihrt. Auf
sein Standbild gebt das dem Simonides zugeschriebene Epigramm (N. 156,
Bergk PLGr III 501): MiXwvos to6’ a^aXixa xaXou xaXov, o? Trapa Dia?] |
£|axt
(Cod. sTitaxi, was Kaibel, obschon es den Tatsachen widerspricbt, ais
Spott beibehalten wollte) vtxTqaa? s? Yovax’ oux Itcsjev. Das Aeussere der
in Olympia aufgestellten ehernen Bildsaule bescbreibt Philostr. V. Apoll.
IV 28 (I 147,8 K.) folgendermassen: 6 ^ap MiXwv iaxavai piev im 6iaxou
SoxEt xo) TtoSe aptcpo) aup.p£pXY)Xu>?, poav 0 £ ^uvly£i xiq apiax£p5, fj 0£^ta o£, opDol
x^€ ^£ipoc £X£ivY]? 01 ScicxxuXoi xal oiov 8i£ipovx£?; weiter unten erwahnt er noch
die um den Kopf des Atbleten gelegte Tanie. Frazer z. u. St. meint,
diese Beschreibung sei nur erfunden und nach den Geschichtchen konstruiert,
die liber Milon und seine athletischen Kunststuckchen im Schwange waren
und die Paus. weiter unten erzahlt. Dagegen hatten schon Guttmann
de olympionic ap. Philostr. 7. Matz de Philostr. in describ. imag. fide 33.
die Geberde der Rechten erklare Philostr. richtig ais Adoration, wie sie oft
bei Olympioniken dargestellt ist (Scherer 31. Reisch 41), der Gegenstand
in der Linken sei aber kein Granatapfel, sondern ein Salbgefass (Alabastron)
gewesen. Er glaubt demnach, dass die Figur des Milon im wesentlichen
dem Typus des Apollon des Kanachos (Brunn I 77. Overbeck I 144)
geglichen habe. Zieht man in Betracht, wie wunderlich die von Paus. be-
richteten Anekdoten vom Diskus und dem Granatapfel sind, wie haufig
ferner schon im Altertum allerlei Sagen und Marchen aus Misverstandnis
von Statuen hervorgegangen sind, dass ferner die Hinzufiigung des Artikels
bei XY] poia und xw Siaxto auf direkte Bezugnahme des Schriftstellers auf
die Bildsaule deutet (vgl. auch Kalkmann 107), so wird man Scherer
602 VI 14,5.
zahlte Geschichte von der Starke der Finger seiner rechten Haud aus
der Fingerstellung der Figur hervorgegangen sein. Xur werden wir die
Erfindung dieser Anekdoten nicht dem J^hilostrat selbst, sondern den
olympischen Exegeten zimchreiben; sre werden z. T. auch sonst berichtet,
s. Ael. n. an. VI 55; var. hist. II, 24. Ganz auf Paus. beruht der Artikel
MiXoiv des Siiidas; andere Geschichten von seiner Starke werden berichtet
Ath. X 412 E., vgl. Mulier FIIG IV
513. Strab. VI 263. Galen. protr.
13 (I 34 K.) Geli. 16, und seineXV
Starke wird sehr haulig bei den alten
Schriftstellern gepriesen, s. Krause Gyinn. 435 und bei Pauly V 21 f. I
Forster I 9 X. 122. Xach Diod. XII 9,5 f. zog er ais Anfiihrer der Krotoniaten
in der Tracht des Herakles und mit seinen olympischen Kranzen geschmuckt
gegen Sybaris, und seine Laiulsleute schrieben ihm das Verdienst des er-
rungenen Sieges zu. Dieser Sieg fiillt nach Diodor ebd. 10,2 58 Jahre vor
01. 83,3 (446), also >1. 67,4 oder 68,1 (509 8). Da ^lilon damals noch im
(
iraXauxa? VI 4,3. 8,4. 9,2. 3. 15,10; xaxaYtov iCesdai 15,10. 18,7; xaxepYctCetJ-
9ai ttocXt; V 7. 10, Tiuxxac VI 2,6. 6,5, (TrpoxaxspYajdek xv) ~aXi^), xou? iaeXOovxai
e? xo TiaYxpaxiov V 8,8;
xaxafxays jdai -uxxac VI, 11,4; Girsp pdXXofxai t:'jxx£uu>v
6,5; TTEpisivai xwv ejsXBovxtov V 8,9. Sehr haufig findet sicli xpaxsiv:
’'Ap£o)? V 7,10, av3pa^ VI 16,5. 8. 17,5, xou? iraYxpaxtajavxa? V 9,3, absolut
S. 490,4-9. 603
VI 1,4, ap|JLaxi, xei^piiiTccp, ua^xpaxtw ii. s. w. xiva 3,5. 9. 4,1. 6,1. 7,9. 8,5.
12.8. 14,4. 15,2, Iv Tzaiai 17,3, xpaxw tiuxxeucdv, TcaYxpaxtoc^wv 7,8. 11,4, ttu^
xpaxeiv 13,7. Ferner vixav und mit vixyj gebildete Wendungen: sv dvSpdat
TiDYpLiQ VI 16,5; vixav xa ’0Xu{J.Tria V 15,3, aYtova VI 14,10, axaSiov, xov 6p6|i.ov,
TraXifjv, V 8,9. VI 2,11, iiriroic, xsOpiirTuo, i-ittiou opopuo, ua^xpaxuo VI 1,7. 17,5.
8,4. 7,1; vixTjv a^siv 7,2. 10. 9,2; 3, vixYjv Xa^stv axaSiou, oirXou, ooXi^ou, ttocXt)?
u. s. w. 2,6. 17,1. 3,13. 8,5, liri TC£vxa3Xip 16,8; vixyjv dvsXeaOai V 7,10, X 7,3,
OTcXou, TTocXr]?, ua^xpaxiou, Tcu^fx^?, itttkov VI 17,5. V 8,4. VI 15,4. 1,3. 7,2. 1,4,
aovu)pi6i, ap(xaxi, x£Xy)xi itctuo (uTTroiv), TraXiQ V 17,11. VI 1,4. 15,2. 10, irci Tza^-
xpaxup 2,1; vixtq ^qvExai xtvi axaSiou, itttcwv, itaX?]? u. s. w. 16,8. 1,7. 4,6. 17,4.
18.1, £v Tiaiai TTU^fx^s, dvopcov 16,6. 17,2, x£Xr)xi itcttio 13,10; vixy) uTzd^jei xivi
V 6,8. 8,7. VI 8,1; axEcpavov a;(£iv xdiv ttwXojv xou appiaxo? V 8,10, ^tci
TTE vxaOXtp 10,5; ax£cp. dvEXIadai 2,5, VI 16,8, axaoiou, oitXou, 16,8, xov £71171071x15
6,6; ax£<p. Xa^Eiv 71071x7]?, ttocXt)?, Tca7xpaxioo, 7r£vxa3Xoo u. s. w. 7,1. 9,1. 8,4.
16.9. xov £v ’0Xo[X7ria 15,1, axEcpavoo? llodia Xap£iv 10,3; axE^avooadat TTEvxadXto
1,7, IloOia ax£(pavaj9£i? 15,10; oXojXTriaSa, TioOiaoa dvaipEiuOai 15,10. X, 7,4; xov
xoxivov Xa^£iv 7ra7xpaxioo x£ d3Xa xai ttocXt]?, V 21,10. VI 13,3, ettI xu
7ra7xpaxup 6,5; xov xoxivov, xr]v odcpvTjv dv£X£aOai etti xw oiaoXco V 8,6. X 7,6,
TrapatlEiv xiva xp£‘/ovxa, VI 1,5, 7cap£p-/£a3ai xoo? aovi)£Ovxa? 3,2, opopuo 6,3,
Tia p axp£‘/£ IV (xivd) V 7,10. X 7,7, itttto? TtapIcpOr] 8,8.
V 2,2 (s. zu S. 198,23). 6,8, £? (oder etti) xtjv 7ro7pi7jv, — xo 7ra7xpdxiov, — xtjv
xdXTTT)? Spdpiip, £7Ti xw x£Xt]xi 9,2. V 8,11, — £7ti 7T07pif, TTEvxdOXtp 7,8. 8,5. 15,3.
S. 490,18. ystp vom Arni, vgl. Herod. II 121,5 aTroTajxovxa ev xio u>|jlw
ebd. Der Tod des Milon wird ausser bei Strab. uiid Geli. a. a. O.
aucb vom Scbol. zu Tbeocr. 4,6. Val. Max. IX 12 ext. 9 erzablt. Das
Aldina-Scbol. Ar. Kan. 55 bericbtet nacb Paus., ebeiiso Suid. s. MiXtov und
s. cpp6vT||xa.
Elciten; es ist wobl anzunebmen, dass die Floten, mit denen Pytbokritos
dargestellt war, sebr gross waren, so dass er selbst klein erscbien, s.
S. 492,1. Eine Tnscbrift aus Delphi, Corr. bell. VII (1883) S. 426.
Dittenberger 920 weist KuXXtovt KoXXiovoc 'IIXeuo auxcli xal ix^ovoi?
Syll.
eine Keibe von Ebrenrecbten zu. Zur Scbreibung des Xamens vergleicbt Pom-
towPbilol. LVII 648 KoXXa;, KoXXr,?, KuXXia?, KuXXo^, KuXXco, Dittenberger a.
a. O. siebt darin ein Hypokoristicum zu KuXXdvio^ oder einem andern von
Kyllene abgeleiteten Xamen; da die v. 1. der Hss. nur auf ein X binweist
S. 490,18-492,5. 605
und V 5,1 und bei Plutarch KuXojv iiberliefert ist, haben wir nicht zu
andern gewagt.
S. 492,2. IXeuOspoo) «tuo, ebenso I 26,2. IV 18,7, mit dem blossen
.Genitiv I 25,8.
ebd. Nach der Ermordung des Tyrannen scblossen sich die Eleier,
ohne ihre Selbstandigkeit aiifzugebeTi, sofort an die Aitoler an, bei denen
die durcb Aristotimos Vertriebeneii gastliche Aufnahme gefunden hatten.
Das mag fur das xotvov x6 AixtoXuiv, dessen wol jetzt zum ersten Mal
Erwahnung gescbiebt (Droysen Gescb. d. Hellen. III, 1,97 ff.), die Ver-
anlassung gewesen sein, den Tyrannenmorder in der angegebenen Weise
zu ehren.
ebd. Nacb Niese beiPomtow in Jb. f. Ph. CXIII 769 hatte Gorgos
die Messenier ins Lager gefuhrt und die Aitoler ihm deswegen
aitolische
die Bildsaule in Olympia gestiftet; hiezu bemerkt Seeliger Jabresber. d.
Gymn. in Zittau 1896/7 S. 16 mit Eecht, dass dies nicht aus unserer Stelle
gefolgert werden konne, da dies nur von der Bildsaule des Kylon berichtet
werde, vielmehr beweise das warme Lob des Polybios, dass Gorgos auf
Seite der Achaier gestanden habe.
ebd. Der Messenier Gorgos errang nacli Polyb. VH 10,2ff. in seiner
Jugend nocli zalilreiclie andere gymnische Siege (s. aucli unten Cap. 15,9)
und zeichnete sich spater ais Staatsmann aus; nach Polyb. V 5,4 wurde er
01. 140 (220) ais Gesandter der Messenier an Philipp III von Makedonien
gesandt. Den sonst niclit bekaunten Kiinstler Tlieron setzte Brunn I 296
nach 01. 103 (368), da nacli Paus. VI 2,10 erst damals wieder ein Messenier,
die Avalirend ilirer Verbannung kein Gliick in den Kampfspielen hatten,
den Sieg in Olympia davontriig; wenn er ihn aber vermntungsweise in die
unmittelbar folgende Zeit setzt, in der die Bezieliungen zwiscben Messene
und Theben nocli lebhaft waren, so widerspricbt das den iiberlieferten
Daten iiber die Zeit des Gorgos, s. Putgers 113 A. 2. Uberdies wissen wir
beut aus einer in Pergamon gefundenen Inscbrift (Frankel Inscbr. v. Pergam,
i 41 X. 49. Loewy 125 X. 156) nacli Schriftform und Fundort, dass er
in die Zeit fallt, aus der die Gigantomachie stammt (vgl. Lolling Ergebn.
der Ausgrab. v. Pergam. I 1 11 X. 14. Gurlitt 371). Entweder fallt also
das Standbild des Gorgos erst geraume Zeit nach seinem Sieg, wie Forster
II 8 X. 465 meint, oder Theron fertigte das Bild des Gorgos ais Jiingling
undkam nacli Pergamon erst ais Greis, wie Hyde 52 annimmt. Widersproclien
bat diesem Ansatz der Inscbr. Pomtow a. a. 0. 624 A., der zu erweisen
sucht, Theron sei 250 — 230 anzusetzen.
S. 492,3. Die Zeit des Damaretos wird durch die des Silanion un-
gefahr bestimmt, s. oben S. 551 zu Cap. 4,5. Dass der Sieg nacli 368
fallen muss, gebt aus dem oben Bemerkten hervor.
S. 492,5. Anauchidas wird Cap. 16,1 nochmals erwabnt, seine
Bildsaule hatte Paus. auch bereits V 27,12 gelegentlich genannt. Dass
es sich nicht um verschiedene Statuen handelt, ist wahrscheinlich,
man miisste denn annehmen, dass die eine Statue den Anauchidas ais
Mann, die andere ais Knaben darstellte; aber da Paus. am letztange-
606 VI 14,11—13.
luhrten Ort iiapa xov ’HX£iov ’Avauyioav sagt, kann maii wol nur an eine
einzige denken, und dann bleibt die zweite Erwahnung Kap. 16,1 sehr
auftallend; weiteres s. ebd.
S. 492,7. Der Sieg des Anochos im Stadion fallt nach lul. Atr,
01. 65 (520). Uber Ageladas vgl. oben S. 175 zu IV 33,2.
S. 492,12. Von der aus grauem Marmor gefertigten Basis der Xenoni-
brotos-Statue sind drei ziisammeiipassende Fragmeiite teilweise im Siiden
des Zeustempels, teilweise in eine spate Maner sUdlich vom Buleuterion-
Siidbaii verbant gefunden worden. Die Inscbrift lautet nacli der Erganzung
Inscbr. v. 01. 293 X. 176: [Aora ;:£u»)o]p.£voij exujxa 'farti, [vtxav x£iv<^
|
xaXXiaxav] £ivai oXop-ziaoi, \rt K|(|j<ov 6 [j]i[ov opoixijxoij Iluaiov a£i)Xov Trpoixoc
|
|
cXwv [M]£po 7:oc v[a 7 ]ov i'ja\'(\d\'(z,rrj\ xoi[o;|, 67:oto[vJ ofp]?;, Z£vop.[lpoxo(; •
a oi
|
vivj 'EXXa? j
a'fOtxov a£to[£iJ p,vo)p,£va irroaova;. Schrift und Orthograpliie der
Inscbrift weisen auf die Mitte des 4. Jalirli. oder etwas spiiter hin. Setzt
nian darnaeli die Siege des Xenombrotos und seines Solines Xenodikos,
die vermiitlicb zeitlich dicht beieinander lagen, in dieselbe Periode (350 — 330),
was mit der Datierung iibereinstimmt, die D ittenberger-Purgold fiir den
Bildner Pantias annelimen (s. oben S. 544 zu Gap. 3,11), so gelangt da-
gegen Kobert im Hermes XXXV 179 f. zu ganzlich abweiclienden Pesul-
tateii. Da namlicb der Oxyrliynclios-Papyros den Sieg des Clieimon (s.
Kap. 9,3) fiir 01. 83 (448) festsetzt, so fiillt der Sieg seines Sobnes Aristeus
etwa Ol. 8() — 93 (436 — 408); dessen Bildsaule fertigte aber Pantias, der
ausserdem (Kap. 3,11) und des Xenodikos ge-
ais Bildner des Xikostratos
nannt wird; dalier seien diese drei Sieger nocb in das 5. Jahrli. binauf zu
riicken. Kobert vermutet weiterhin, dass die verstiimmelte Inscbrift von
01yni})ia S.265 X. 154 (niclit 155) zur Basis der Xenombrotos-Xenodikos-
Gruppe geliort habe und etwa so zu erganzen sei, dass in einem ersten,
verlornen Disticbon und dem Anfang des zweiten stand: „Xenodikos, der
Sobn des Xenombrotos, bat dies Bildwerk geweibt, nacbdem er im Eaust-
kampt der Knaben gesiegt liatte“; daran Imbe sich dann angeschlossen der
Kest des zweiten Distichons: zpoxspo 0£ ;:ax£p [iXa^J 1:77:0;, xX£vox£pav di ttoXiv
|
::axpt 6 ’ £[0ex£ Koov]. Da nach der Oxyrliyncbos-Liste und deren von Kobert
angenommener Erganzung die Stellen fiir den Knabenfaustkampf bis 01. 83
besetzt sind, so setzt er, mit Kiicksicbt auf den Schriftcharakter der betr.
Inscbrift,den Sieg des Xenodikos 01. 84 an, den des Vaters Xenombrotos
01 83.
. Ihm stimmt llyde 53
f. bei, der ausserdem mit Kecbt darauf liin-
weist, dass die erstangeful)rte Inscbrift nicbt zu den von Paus. erwabnten
Statuen gebort baben kann. Denn l^aus. meint offenbar, seiner Ausdrucks-
weise nacb, Keiterstatiie und stebende Eigur auf einer Basis, wabrend die
betr. Basisnur Raum fiir ein Standbild bietet; er giebt ferner an, dass das
Epigramm und des Sobnes nenne, was bei dem er-
die Siege des Vaters
baltenen nicbt ist. Da nun iiberdies der Wortlaut dafiir zu
der Eall
sprecben scbeint, dass die Erricbtung des Denkmals nicbt unmittelbar nacb
den Siegen erfolgte, so vermutet Ilyde, dass die Statue des Xenombrotos
erst lange Zeit nacb seinem Siege aufgestelli worden sei, von seinen Mit-
biirgern oder von seinen Xacbkommen. Im Zusammenbang mit der —
S. 492,5-493,2. 607
schrieben wurde, den Eobert im Hermes XXV 419 auf die Zeit
aber
463 —
458 ansetzte. Demnacb erkennt Eobert in dem Bildhauer Sostratos
den bei Plin. XXXIV 60 erwabnten gleichnamigen Neffen des Pythagoras
von Samos; und sein Sobn Pantias ware demgemass ca. 450—400 anzusetzen.
S. 492,12. Pytbes, dessen Statue hier offenbar nicbt ais die eines
olyrapischen Siegers genannt wird, ist sonst unbekannt; dass es ein Feld-
herr war, scbeint aucb Paus. nur aus den Weihinschriften geschlossen zu
haben. Wesbalb zwei Bildsaulen von ihm aufstellten, ist
seine Soldaten
nicbt ersicbtlich;aucb dass beide von Lysipp waren, wie gewobnlicb an-
genommen wird (vgl. Brunn I 366), darf aus dem Wortlaut des Paus.
nicbt gescblossen werden.
S. 492,16. Meneptolemos, sonst unbekannt; Philon aus Kerkyra
ist vielleicht identiscb mit dem Gap. 9,9 erwabnten gleichnamigen Sohne des
Glaukos, der aucb aus Kerkyra stammt, und der 01. 72 (492) und 73 (488)
im Faustkampf siegte; vgl. Preger Inschr. gr. metr. 124. Forster 11 3
N. 156 a. Auffallend ist freilicb, dass, wenn dies der Fall ist, Paus. gar
nicbt auf seine friihere Erwabnung bindeutet. Hyde 54 meint, Menepto-
lemos und Philon seien zusammengestellt worden, weil beide aus korinthi-
schen Kolonien und aus ungefabr derselben Zeit stammten.
‘
S. 492,17. Da die Uberlieferung darauf hinweist, dass Paus. AtcoX-
Xwvia? x^? £v xtp lovup gescbrieben habe, baben wir xoXtcw eingeklammert
zwar steht bei Herod. IX 92 AtcoXX. x^? Iv xi5 ’Iovbp xoXtcw, aber Paus. lasst
dabei gew5hnlich weg, s. V 22,3.
xoXtto? I 4,1. 12,1. IV 35,5. 7.
Uber., den Wettkampf des Hieronymos mit Tisamenos
S. 492,18.
vgl. HI und die Bemerkung dazu Bd. I 769, wo naberes iiber diesen
11,6
denkwiirdigen Fiinfkampf zu finden ist, sowie iiber die Gescbicbte des
Tisamenos. Der Bildner Stomios, der die Statue des Hieronymos fertigte
(S. 493,1), ist sonst unbekannt, Brunn I 117f. setzt ihn gegen 01. 75 (480).
v. Cbr. setzt, so liegt ein Anbalt dafiir durchaus nicbt vor, s. Hyde 54.
“ '
Auf einem im Buleuterion-Nordbau verbaut gefundenen
S. 493,2.
Bathronblock (s. Dittenberger A. Z. XXXVII 140 N. 276. Inschr. v
01. 303 X. 176) ist der Eest einer Inscbrift erhalten, wonacb der betr.
Olympionike ein Eleier war, der im Pentathlon gesiegt batte, ferner zwei-
mal in den Soteria und zweimal iii den Eleusinia. Forster II 7 N. 451
spricht die Mermutung aus, dass- diese Inscbrift, bei der der Xame des
608 VI 14,13-15,6.
Siegers verloren gegangen sei und die wegen Erwahnung der Soteria (ais
Dankfest Abwehr der Gallier 280 v. Chr.) erst nacli 279 v. Chr.
fiir die
fallen kann, eben dem hier genanuten Aischines gelte; docli steht die Ver-
mutimg auf sehr schwachen Fiissen. Angenommen hat sie Hyde a. a. 0.,
der den Sieg des Aischines darnach 01. 126 — 132 (276 252 ) ansetzt. —
Betreffs der Aufstellung nimrnt Hyde 67, der mit den Worten AiayivT] 6e
das nene Kapitel beginnen lasst, an, dass die Siegerstatiien
von Aischines
bis auf Menalkes (Gap. 16,5) zwischen dem Zeusaltar und der siidlichen
Altismauer standen.
Gap. XV.
Fortsetzung der Aufzahlung. Standbild des Pantarkes. Stand-
bild und 4’aten des Kleitomachos. Audere Standbilder, u. a. des
Kdnigs Archidarnos, des Demetrius und seines Sohnes Antigonos,
des Kiinigs Areus, des Ftolemaios, Sohnes des Lagos, und des
Fleiers Ka})ros.
doch wol aus der Zeit her, da die Eleier und Arkadier Frieden gemacht
hatten, Lepreon aber beim achaiischen Bunde geblieben war. Vgl. die
Bemerkung oben zu Gap. 4,3.
S. 493,8. Uber den Bildhauer Fyrilampes (oder Fyrilampos) vgl. die
Bemerkung zu Kap. 3,13.
S. 493,10. Dieser Eleier Fantarkes darf nicht mit dem gleich-
namigen Sieger, dem Zeitgenossen des Fheidias, verwechselt werden; doch
meint Gurlitt 426 A. 44, dass er wohl aus derselben Familie stammte,
wie jener.
S. 493,11. Nach der Vermutung von Eutgers 150, dem Fors ter
II 8 N. 467 und Hyde 55 zustimmen, handelt es sich um den Frieden
S. 493,2-494,11. 609
von Naupaktos 01. 140,3 (217 v. Cbr.), s. Polyb. V 105. Dagegen denkt’
Ni e s e Gescb. d. mak. Staaten II 269 Anm. 4 an den Frieden,
griech. u.
der zur Zeit des Demetrios II (a. 239 229) zwischen den Achaiern einer- —
seits und den Aitolern mit ibren peloponnesiscben Bundesgenossen anderer-
seits, zn denen aucb die Eleier gehorten, abgeschlossen wurde. Ganz falscb
ist die Ubersetzung des Amasaens: quare cum desultorio equo in Olympia
Plut. quaest. conv. VII 7 p. 710 E. Der Artikel des Suid. KXsiTojxa/o? ist
'Pooio? £TtoYjj£ ;
s. Dittenberger A. Z. XXXVII 54 N. 229. Loewy
141 N. 176. 315 N. 186; vgl. Hirschfeld Z. f. 6. G.
Inschr. v. 01.
XXXni 76. Fors t er n 10 N. 510. Paus. entnalim alie seine Angaben
der Inscliritt, auch dass Epitlierses Periodonike war, was er nur etwas naher
aiisfiihrt; ob er mit Recht das urspriinglicli nur zu ’0Xu|X7ua gehdrige ok auch
auf die Siege bei den Pytbien, Nemeen und Istbmien bezog (so auch Forster
a. a. 0.), mochten wir bezweifeln. Nach dem Charakter der Buchstaben
gehort die Inschrift in das Fnde des 3. oder den Anfang des 2. Jahrh. v.
Chr.; aut* dieselbe Zeit fUhren die Untersuchungen, die von Loewy 127 ff.
BuJCocvxuov I
[^a|jiX[rj Aap-jaTpiov; s. Dittenberger A. Z. XXXV 38 N. 36
und Syll. Inscr. (B*. 171. Inschr. v. 01. 429 N. 304 u. 305. Wie aber
Dittenberger - Purgold aus einem ebenfalls in Olympia gefundenen
Bruchstiick eines Ehrendekretes der Byzantier fiir die Konige Antigonos
und Demetrios aus dem Jahre 306 v. Chr. (Inschr. v. 01. 83 N. 45) nach-
weisen, irrte sich Paus,, ais er in dem hier dargestellten Antigonos den Sohn
des Demetrios Poliorketes sah; aus dem Dekret geht vielmehr hervor, dass
S. 494,11-495,17. 611
Antigonos der altere von beiden war, also Antigonos der Einaugige, der
Vater des Demetrios Poliorketes, dargestellt war. Damit wird die Ver-
mutung von Hicks Greek liistor. Inscr. N. 166, die Byzantier hatten das
Denkmal dem Antigonos Gonatas fiir seinen Sieg iiber die Gallier in
Tbrakien (276 v. Chr.) gesetzt, hinfallig.
S. 495,4. Die erste Statue des Areus hatte Paus. Gap. 12,5 erwahnt.
Sie war ihm von den Eleiern geweiht worden, dagegen die hier erwahnte
von Ptolemaios Philadelphos, wie aus Inschr. v. 01. 433 N. 308 hervorgeht.
Hyde 45 erklart daraus auch die Niihe der Statue des Ptolemaios Soter
(unten Z. 8), die vermutlich ebenfalls von Ptolemaios Philadelphos errichtet
worden sei.
S. 495,9. oben § 4 und V 21,10; iiber Paianios
Uber Kapros s.
Gap. XVI.
Die Aufzahlung der Athletenstandbilder wird fortgesetzt.
Standbild des Timon, von Hellas und Elis. Der Hippios wird
von Hadrian in den nemeiischen Winterspielen wieder einge-
fiihrt. Bildsaulen von Eleiern, die keine Kampfer waren. Die
Saule des D einosthenes.
S. 495,17. Das Standbild des Anauchidas hatte Paus. schon oben
Gap. 14,11 erwahnt; daher nahm Siebelis hier eine Liicke an, und meinte
Schubart Z. f. A. IX 297, es seien dem Paus. seine Xotizen durchein-
ander geraten. Kalkmann 88 f. meint, es sei hier Anauchidas nur ais
Pausanias II. 39
612 VI 16,1-5.
liclikeit iii der Altis keinen Anstoss, da dies ofters vorkomme, wird aber
wie Kalkmaiin ziir Annalmie einer einzigen Statue des Anaiichidas bestimmt
dnrch V 27,12, wo der Staiidort des Weihgesclienkes der Mendaier bezeicbnet’
wird mit Trapa tov ^IlXsiov Avauyioav. Er glaubt daher, dass der Xame an
der einen oder andern Stelle, wabrsclieinlich aber hier Gap. 16,1, verderbt
sei. Dagegen erkllirt Hyde56f. die aberrnalige Erwahnimg dadurcli, dass
Pans. im Gegensatz zn den oux aveo ixsyaAoiy Trovojv xai layupa? TaXai-wpiac
errnngenen Siegen des K apros die leicliten Knabensiege des Anaiichidas
und Plierenikos was freilicb
anfiihre, reclit toriclit ersclieinen miiss, da
Paiis. ja ancli sonst genug Knabensiege naniliaft niaclit; doch seien solclie
^ineptiae*^ hei Paus. niclit verwnnderlicli. Wir lialten diesen Answcg niclit
nikos, die nach llydes ^[einung garniclit hier aufgestellt war, nur so bei-
Ifintig erwahnt, dagegen an der Stelle wo sie wirklich stand, iiber-
gangen hiitte.
gemacht und sei ofters schon um die dritte Nachtstunde (Abends 9 Uhr)
zuriickgewesen; diese Nachricht ist freilich ganz unglaublich. Krause
bei Pauly III 1125 vermutet, Philonides sei Sieger im Wettlauf zu Olympia
gewesen; doch davon sagt Paus. nichts. —
Der Basisblock der Statue des
Philonides ist in der SW-Ecke der Altis aufgefunden worden; er tragt die
Inschrift: B[a]aiX£o>? ’AX£[^av6pou] rj|j.£poop6p-a? xai |
pr]p.aTiaTTj? ’Aa(a? [
|
und Deraetrios uiid der gleicli nachher genannten Statue des Leonidas her-
vorgeht, dem urspriinglichen Standort. Von einer identischen Inschrift ist
ein Fragment im Norden der byzaiitinischen Kirche gefunden worden
(Inschr. v. 01. 403 N. 277); die Wiederholung erfolgte, nach der Ver-
mutung der Herausgeber, weil die urspriinglicbe Aufschrift enLveder durch
Auffiillung des Terrains oder durcli Verlegung des Weges niclit mebr ge*
niigeiid sicbtbar war.
ebd. Uie von hier (Statue des Brimias) bis zum Scbluss der ersten
£(podo<: (Ende von Kap. 16) genannten Statuen versetzt Hyde 68 vor die
Westfront des Zeusteinpels.
S. 496,18. Von der Statue des Leonidas ist die Basis vor dem
ostlichen Ende der Nordfront des Leonidaions verbaut aufgefunden worden
(vgl. 4'reu A. M. XIII 322 A. 1) init der Inschrift 'II [i:o]X[t; r; 4’u>'fi6uov]
von Naxos identiscli ist mit dem Erbauer des Leonidaions, den Paus. irr-
tiimlicli fiir einen Eleier bielt, s. V 19,2, bat die wiederaufgefundene
Bauinsclirift, die den gleiclien Vaternamen und dieselbe Heimat nennt, ge-
zeigt, s. oben S. 373 f. Jedenfalls ist die Erstellung jenes Baues die
IJrsache zur Weibung seiner Statue gewesen, nicbt ein olympischer Sieg,
wie Schubart (im Index der Ed. min. II 414) meinte, s. Fbrster II 30.
S. 496,19. Die Zeit des Asamon wird durch die des Bildners
Pyrilampes (S. 497,4) ungefalir bestimmt, s. oben die Bemerkungen zu
(bap. 3, 13 II. 15,1.
S. 497,1. Die Zidt des X kandrosi wird durcli die des Bildners Daippos
(S. 497,3) bestimmt, der ein Sohn des Lysippos war, s. oben Cap. 12,6.
el»d. X£fAiui>v o£ dvafjLi; srl 6po|i.(o vixa; i; dtvT,prj|X£vo;, wenn die Les-
art rielitig ist, so bat maii an die verschiedenen Arten des Wettlaufs zu
denken; indessen bat die \'ermutung von Schubart, dass xal ’Iab}x(ujv vor
dvap. 1 ^ ausgefallen sei, viel fiir sieb, da, wo dva|x(; vorkoiiimt, Paus. die
^opoui d 7 (Tiva^ dvapatprjXio; nennt, tiel er ais Anfiibrer der Eretrier wahrend
des ioniscben Aufstandes in der Scblacbt bei Epbesos, 499 v. Cbr. vgl. ;
S. 497,5. SeXsdcoa dvSpwv TrdXrj?, dvSpaiv hangt von vixai ab, nicbt
von TcdXr)?, vgl. VI 6,3.
’Ap 7 £io? I
[ o]i d[v£]0r]xav, Purgo Id A. Z. XXXIX 85 N. 387 ver-
hat
mutet, dass sie zu der von Andreas aus Argos gefertigten Statue des
Lysippos von Elis gehort habe; vgl. Loewy 27 N. 32. Inschr. v. 01. 647
N. 632. Anlass zu dieser Vermutung gab, abgeseheu davon, dass es sich
um das Werk eines argeiischen Kiinstlers handelt, die Tatsache, dass der
Weg des Paus. von dem Anathem des Philonides an der Statue des Leonidas
von Xaxos vorbei zu dem Gespann des Glaukon von Athen (unten § 9)
fiihrt und zwischen den beiden letzten Werken, wo eben der in Rede
stehende Stein gefunden worden ist, nur ein Werk eines argeiischen Kiinstlers,
eben des Lysippos, erwahnt wird, und man doch glauben solite, dass Paus.
ein so altes Denkmal (es fallt in den Anfang des 5. Jahrh. v. Chr., s.
Inschr. v. 01. 392 und 647) nicht iibergangen habe. Allein schon Gurlitt
421 A. 37 lehnte die Beziehung der Inschrift auf den Bildhauer Andreas
ab, und eingehender noch Dittenberger-Purgold a. a. 0.: denn erstens
passt die Orthographie der Inschrift nicht zu einem Eleier und ihre Fassung
nicht zu einem Siegesdenkmal, und sodann erfahren wir aus einer andern
in Olympia gefundenen Inschrift, dass der Bildhauer Andreas von Argos
(oder Kaunos, nach einer Inschrift des Capitols, s. Kaihel im Hermes
XXII 155; die Brtider waren vermutlich in beiden Stadten Biirger, vgl.
oben S. 558 zu S. 466,15) in der ersten Halfte des 2. Jahrh. v. Chr. tatig
war, indem er die Statue des Q. Marcius Philippus (Consul 176 u. 169)
anfertigte, s. Loew^y 310 N. 475. Inschr. v. 01. 441 X. 318 und vgl. dazu
Kaibel a. a. 0. 154,3. Gurlitt 370. Forster II 10 X. 515. Will man
nun nicht neben diesem Andreas noch einen Mteren gleichnamigen und
ebenfalls argeiischen Kunstler annehmen, so muss die Beziehung der ver-
stilmmelten Inschrift auf die Statue des Lysippos aufgegeben werden.
S. 497,14. Die von Paus. erwahnte Stele, die bei der Statue des
616 VI 16,8—9.
30 Stadien sind (nacli (Oirtius Pelop. 11 245). Diese Deutung fand Hillignng
bei Ourlitt 163 A. 6. Fbrster 29 X. 403. K ircliner
1 bei Pauly-Wissowa
I\" 2395 und 1) i 1 1 e nbe rge r- Pui gol d a. a. 298, die ( ). nur, zur Aufrecht-
lialtung (lerselben, in der Insclirift xcti oe anst. xaJ 0 £ lesen. Die Frage, —
was iiberliaupt den Deinosthenes veranlasste, Wegeniasse auf dieser Stele
initzuteilen, beantwortet Curtius a. a. O. dahin, er werde ein Hemerodromos
oder Bematist, wie Philonides u. a., und bei der Wegmessung selbst be-
teiligt gewesen sein, da solche Vermessungen damals niclit nur in Asien,
sondern ancli in Griechenland vorgenominen wiirden (vgl. Plin. II 65. Suid.
V. Atxaiapyo^); und ein anderer Grund dafiir wird sicli auch schwerlich au-
nelmien lassen.
S. 497,17. Es ist bemerkenswert, dass Paus. nacli seiner Gewohnheit
auch hier die kleinere Zalil wahrend in der
der grosseren vorausschickt,
Insclirift, die er vor Augen hatte,umgekehrt die grossere voransteht.
S. 497,18. Dic Zeit des Olympioniken Pyttalos wird durch die des
BildnersSthennis (S. 498,2) ungefahr bestimint; vgl. iiber dessen Zeitalter
vornehmlich Preuner Delphisch. Weihgesch. 102f., und mit Kiicksicht aut
s. 497,14-498,3. 617
nacb 306 gedauert, was Frazer IV 53 (zu Gap. 17,5) fiir inoglicli, aber
niclit sebr wabrscbeinlicb erklart. Docb ist wolil nocb unwahrscbeinlicber,
dass es ini 4. Jabrb. zwei Kiinstler mit dem seltenen Xamen Stbennis ge-
gebeii babe, einen Olyntliier zumal wir aus den In-
und einen Atbener;
scbriften, die letzteren betreffen, lernen, dass sein Vater Herodoros liiess
(Loewy 384 X. 103 a) und er selbst wieder einen Sobn gleicben Xamens
batte (ebd. X. 112 a); aucb vermutet Loewy (S. 370), dass bei Tatian
adv. Gr. 53 der ais Olyntliier und ais Zeitgenosse des Praxiteles genannte
Kiinstler Ilerodotos eben Herodoros war. Ob man nun, wie Loewy meint,
infolge dieser Identifizierung die obere Zeitgrenze (vor 348) berabriicken
muss, bleibt eine offene Frage. Denn notwendig scbeint es nicbt, dass die
olympiscben Siegerstatuen, auf denen sicb Stbennis ais Olynthier be-
zeicbnete, nocb vor 348 fallen, da Stbennis sicb aucb nacbber wol nocb
nacb seinem Heimatorte beneiinen konnte; Hyde 60 meint sogar, Paus.
konne das Etbnikon des Kiinstlers sebr leicbt aus einer andern Quelle ais
der Insclirift entnommen baben. Xun wollte zwar Kayet Eev. des etud.
Gr. II 100 das Scbiedsgericbt des Pyttalos zwiscben Eleiern und Arkadiern
ins Jabr 362 verlegen; dann wiirde sein Knabensieg etwa 01. 99 (384)
fallen; Rayets Ansatz, wie Preuner a.
docb ist nicbt be- a. 0. darlegt,
griindet (vgl. Hyde 60), da damals die Zwistigkeiten zAviscben den beiden
Staaten so ernster Xatur waren, dass sie kaum ein einzelner Privatmann
eines anderen Staates batte beilegen konnen,und ein solclies Scbiedsgericbt
aucb nicbt zuni Bericbt des Xenopb. Hell. VII 4,33 stimnit. In anbetracbt
von alledem setzt Hyde die Siege des Pyttalos und des Cboirilos, der
aucb von Stbennis dargestellt war, zwiscben 01. 108 u. 119 (348 — 304).
S. 498,3. Paianios siegte, wie aus Gap. 15,3 u. 10 bervorgebt,
Ol. 141 (216 V. Gbr.), in der folgenden 01. wurde er selbst von Kapros
besiegt. Die Basis seiner Statue ist in der Apsis eines friilibyzantiniscben
Baues binter dem siidlicben Teii der Ecbolialle vermauert gefunden worden;
die Inscbrift lautet Baiavio? AajiaTpiou 'HXsioc, s. Purgold A. Z. 195 XL
618 VI 16,9-17,1.
N. 438. Inschr. v. 01. 307 N. 179. Uber die Form ’HX£io? (ais alteste
sicher datierbare des gemeingriechiscben Vokalismus) neben Aajxaxpiou s.
Gap. XVII.
Pausanias beginnt die zweite Ephodos vom Leonidaion aus.
Aufzahlung einer Eeihe von Bildsaulen, u. a. derjenigen des
Wahrsagers Eperastos aus dem Gescli lecht der Klytiden, die
sich von Melampus ableiten, und der des Leontiners Gorgias.
S. 498,7. Hiermit hat Paus. seine erste £'fo6o? vollendet und be-
ginnt nun die zweite, die Gap. 17 u. 18 umfasst und vom Leonidaion bis
S. 498,3—10. 619
zum grossen Zeusaltar fUhrt; Hirsclifeld (s. die Zitate zu Cap. 1,2) Hess
diesen Weg durch das SW-Thor sudlich von der Terrassemnauer, nach N
umbiegend, bei der Ostfront des Zeusterapels vorbei wieder zum grossen
Zeusaltar geben. Seber er, mit dem Flascb iibereinstimmt, weicht von
diesem Wege ab; allein da er noch das Leonidaion im SO der Altis sucbte,
ist seine Hypothese durcb die Tatsacben tiberbolt und widerlegt. Ddrp-
feld vermutet, Paus. spreche deshalb von seiner ersten £<fooo? sv x'^ AXxsi,
weil der neue Weg, den er nehmen wolle, ausserhalb der Altis belegen
sei, was Hyde 68 f. mit dem Hinweis ablebnt, dass Paus. sebr haufig Orts-
fjLvYjjJiTrjv. Wir balten diesen Ausweg fur unndtig. Vom Leonidaion bis zum
Zeusaltar gab es vermutlicb zwei Wege, je naebdem man beim SW-Tbor
links (nacb der Westfront des Zeustempels zu) oder recbts (im S der
Terrassenmauer) ging; letzteren scblug Paus. ein. Dann standen freilicb
die von bier bis Cap. 18,6 erwabnten Statuen nicbt, wie Hyde meint, vor
der West- und Nordseite des Zeustempels, sondern im N vor der siidlicben
Altismauer.
S. 498,9. xo)v dvyjxovxtov i? p.vTf5|i-7)v, gewdbnlicb sagt Pausanias Yjxsiv
h [xvTjjJLTrjv, vgl. V 8,9. VIII 19,2. X 5,8. 32,10. 38,5 (ebenso Tjxsiv ic XTjdrjv
VI 17,8, vjxsiv £? oo^av V 18,7), dagegen dvTQXEtv Iq Oau|xa VII 16,8 (VHI
18,4 YjXEiv), dv7]x£iv £? I 39,3 (I 23,2 t]x£iv).
d. Gr. ;
Dittenberger-Purgold weisen sie dem ersten Drittel des 3. Jabrb,
zu; Hyde 61 setzt den Sieg des Demokrates 01. 120 — 132 (300bis 252).
Der Bildhauer Dionysikles (Z. 12) ist sonst unbekannt.
ebd. Von dem Olympioniken Kriannios und dem Bildbauer Ly so s
(Z. 12) wissen wir sonst garnicbts; Gurlitts Vermutung (S. 369), er gehore
nacb 150 v. Cbr., ist durcb nicbts zu stiitzen, so wenig wie Fdrsters
620 VI 17,1-6.
S. 499,6. dito Tou xoivou ist nicbt mit uTr^pEe, sondern mit avaxed^vai
zu verbinden = auf Kosten der Volksgemeinde, wie V 22,7.
deren einer Tisamenos war (vgl. III 11,6, KXutidoYjv bei Herod. IX 33 ist
tim haben, hat R. Scholl in der Satura philologica fur H. Sauppe p. 170
nacbgewiesen.
' Die Zeit des Tlieotimos wird durcli die Teilnalime
S. 499,9.
seines Vaters Moschion am Feldzuge Alexanders gegen Dareios ungefabr
bestimmt, vgl. Brunn 1 418. Eine Inschrift mit dem Xamen des Kiinstlers
Daitondas ist in Delphi gefunden worden; da die Scbriftziige der Zeit
Alexanders d. Gr. entspreclien, so konnte es der Sikyonier Daitondas sein,
s. Schini dt A. M. V 197. Loewy 77 N. 97.
etwa 01. 65 — 69 (520 — 500), die Xamen der Sieger im IVaffenlauf samtlich
bekannt sind, Treu halt daher an seiner
Eperastos aber nicht darunter
ist.
Vermutung nicht und da der Xaine Eperastos auch auf einem Beamten-
fest,
verzeichnisse aus dem Ende des 2. oder Anfang des 3. Jahrh. vorkommt,
(Inschr. v. 01. 169 X. 84,20), so halt er es fiir keineswegs ausgeschlossen,
dass auch der Watfenlaufer gleichen Xainens dieser spaten Zeit angehorte.
Hyde 62 ist wegen des wortreichen Schlusses des Epigrammes der Meinung,
•dass Eperastos nicht vor Alexander d. Gr. angesetzt iverden konne.
S. 499,17. Der Stammbaum des Melampus bei Ilom. Od. XV 241 ff.
weicht von dem hier nach andern Quellen gegebenen ab, dass ais
darin
Vater des Oikles nicht Mantios, sondern dessen Bruder Antiphates genannt
wird (ebenso Schol. Eur. Phoin. 173. Diod. IV 68,5, der aber Gap. 32,3
Oikles ais Sohn des Amphiaraos ausgegeben hatte; beim Schol. zu Eur.
622 VI 17,6-18,2.
Phoin. 133 heisst der Vater des Oikles Astakos). Ein Sohn des Alkmaion
ist bei Homer iiicht erwalmt, dagegen nennt er ais Sohne des Mantios
er durcli seine mit Figuren und dVopen iiberreicli gesclimiickte Rede bei
den Atlienern, die ahnliclies nie geliort liatten, einen gewaltigen Erfolg
(^Diod. XII 53). Dies veranlasste ilin, seine lleimat fiir irnmer zu verlassen,
um von da an in Athen, Thessalien und anderswo im eigentlichen Grieclien-
land ais Lelirer der Beredsarnkeit zu wirken. In seinem Olympikos, den
er im J. 392 (Blass Att. Bereds. III 59) von den Stufen des Zeustempels
lierab spracli, ermahnte er die Ilellenen zu eintrachtigeni Zusammenhalten
gegen den gemeinsamen Feind im Osten. Die letzten Jahre scheint er in
S. 500,14. Apollodor lasst Gorgias 109 Jabre leben, andere 108 und
107; nacb der sorgfaltigen Priifung von J. Frei im Rb. M. VII 527ff.
kann man seine Lebenszeit auf uugefabr 483 375 ansetzen. —
S. 500,15. Im J. 403 zwang Dionysios I die Binwobner von Leon-
tinoi nacb Syrakus liberznsiedeln, Diod. XIV 15.
Gap. XVIII.
Der eberne Wagen des Kyrenaiers Kratistbenes in Olympia.
Statue des Anaxim en es, des Sophisten und Gescbicbtscbreibers.
Seine Uberlistung Alexanders d. Gr. und sein Zwiespalt mit
Tbeopompos. Standbild des Kreters Sotades. Alteste Bild-
saulen olympiscber Kampfer.
licb Lykinos siegte (Gap. 2,2, s. oben S. 535), 01. 83 (448) an. Uber die
Gruppe vgl. Sauer, Anf. d. statuar. Gruppe 42 f.
S. 500,20. xa 6s dvaOT^piaxa auxto xd s? ’0Xu[j-TT:!av, gewobnlicber ware
xd 6s 01 dvaOT^lxaxa, wie II 2,2. 7,8, andere Beispiele Bd. I zu S. 48,5. — Zu
avabii^p-axa s? vgl. krit. App. zu V 25,13.
S. 501,1 ff. Anaximenes, des Aristokles Sobn, aus Lampsakos,
bauptsacblich ais Rhetor bekannt, verfasste auch gescbichtliche Werke;
die, welche Pausanias ,im Auge bat, ibm mit xd sv
sind erstens die von
'^^EXXiqatv dp^aia bezeichneten 'EXXrjvixd, die mit der Tbeogonie und Anthro-
pogenie begannen und fast die ganze Gescbichte der Hellenen und Bar-
baren bis zur Schlacht bei Mantineia umfassten, vgl. Diod. XV 89,3; einiges
624 VI 18,2-19,1.
clarans erwahnt Strabo XIII 589. XIV 635. Plut. Popl. 9. In zweiter
Linie meint Pausanias die OiXiTirixa ocler xa xrepi 4>dtT:7rou (Harp. s. Maaxstpa)
in mindestens acbt Biicliern, s. Harp. s. KapuXrj, und drittens xa uspl ’AXs^av-
opou, vgl. Harp. s. b^X/tp-a-zo?. Diog. L, II 2,3 die wenigen Fragmente sind
;
der Rhetor Timolaos, der Tpanxa herausgab, in denen er nach jedem Vers
der Ilias einen eigener Erfindung einfiigte. Auf einer herkulanensischen
Rolle wird Anaximenes neben Choirilos ais schlechter Dichter genannt, s.
Usener Rh. M. XLIH 150, der auch die in einer Gnomensararnlung des
S. 501,1-502,15. 625
wendet, s. z. B. Xenopli. An. V 3,12 und die Belege bei Hehn Kulturpfl. ^
277 f. Bliimner P’'eclinologie II 257.
Gap. XIX.
Die Scbatzhauser auf der Terrasse am Fuss des Kronion. Das
Schatzliaus der Sikyonier. Fluss und Stadt Tartessos. Das
Scbatzhaus der Karthager, das der Epidamnier, der Byzantier,
der Sybariten, der Kyrenaier, der Selinuntier, der Metapontiner,
der Megarer und das der Geloer,
Bl.IV der Mappe, unserer Taf. II, vgl. Textbd. I 90, und so Flasch 1104 B.
Gurlitt 353 f.); und es ist in der Tat nachgewiesen, dass diese beiden The-
sauren von einem spatern romischen Gebaude und vielleicht auch von dem
Wege zum Kronion iiberbaut waren. Indess wahrend D «irpf eld Textbd. II 45
dies bereits fiir die Zeit des Paus. ais sicher annimrat, hat er Textbd. I 75
seine Ansicht geandert; er stellt es erstlich ais moglich hin, dass ausser
der verdorbenen Stelle unten § 8 (s. daselbst) noch eine zweite Liicke vor
der ersten Erwahnimg des Schatzhauses der Sybariten anzunehmen sei,
in der ein weiteres Schatzhaus angefiihrt war, und er hegt ferner Bedenken,
oh der Thesaurus Xo. VIII (Textbd. II 48), auf dem Plane ais Schatzhaus
der Kyrenaier bezeichnet, wirklich ein Thesaurus und nicht vielleicht ein
grosser Altar war. Alsdann wiirden sich, je nachdem man annimmt, dass
Paus. 10 oder 11 Schatzhauser gesehen habe, verschiedene Moglichkeiten
fiir andere Beneiumng der Schatzhauser ergeben, ais der Plan sie zeigt.
Zur GeschichteSchatzhauser vgl. Curtius Ergebn. Textbd. I
der
28 fP. und SB. der Berl. Akad. f. 1896 S. 239 £F. Der Erbauung von Schatz-
hausern ging eine Zeit vorauf, in der die Hinterraume der Tempel zur
Aufbewahrung von Schatzen dienten; Curtius vermutet, dass die Korinther,
S. 502,15—18. 627
deren alter Tempel vermutlich. eben dieses Zweckes wegen einen besonders
tiefenOpisthodom hatte (Dorpfeld A. M. XI 301), den Opisthodom des
Heraions, in dem nacb Agaklytos der vergoldete Zeuskoloss der Kypse-
liden stand (FHG IV 288), neuerbaut oder fur ihre Zwecke eingerichtet
baben. Es dann die Anlage von eigenen Scbatzhausern, die, beim
folgte
Heraion beginnend und am Stadion endend, in Reib und Glied nebenein-
ander erbaut waren. Sie lagen fast alie genau in einer Flucht und ricbteten
ihre Fronten nacb Siiden; sie hatten die Form von kleinen, mit saulenge-
scbmiickten Vorballen versehenen Tempeln, und Polemon frg. 20 (Atb.
XI 479 F) hat sie aucb wirklicb ais vaoi bezeichnet. Polemon fiihrt
erst das Scbatzhaus der Metapontiner, dann das der Byzantier, sodann das
Heraion auf, wahrend Paus. eine audere, sicb direkt an die Topograpbie
baltende Reibenfolge innebalt, die Schatzbauser aucb nie vaot nennt und
keines der Inventarstiicke, die Polemon erwahnt, anfiihrt, sodass wir gerade
bier einen deutlichen Beweis der Unabhangigkeit des Paus. von Polemon
baben, s. Gurlitt 165 f. zwar vornebmlicb silberne Ge-
Polemon zahlt
fasse auf, die in den drei genannten Gebauden
sicb befanden, docb daneben
aucb aus dem Scbatzhaus der Byzantier einen Triton aus Zypressenholz
und eine silberne Sirene, Dinge, die Paus. docb wohl erwahnt hatte, wenn
sie zu seiner Zeit nocb an Ort und Stelle gewesen waren, vgl. Gurlitt 353.
Uber die Thesauren bandelt im allgemeinen Fr. Pichter, De The-
sauris Olympiae efPossis, Berlin 1885. Flasch bei Baumeister 1104 B.
Botticber 207 u. 234. Curtius und Adler Olympia und Umgegend 33.
Curtius SB. der Berl. Akad. a. a. 0.; iiber ihre Architektur Dorpfeld
Ergeb. Textbd. II 40—56; iiber ilir Alter ders. ebd. 206; iiber das Topo-
grapbiscbe ders. Textbd. I 75.
ebd. Die xpy]Tzk, die Terras se der Schatzbauser (iiber die erste
Erwabnung derselben V 21,2, nur ais topograpbischer Anhaltspunkt, s. oben
S. 422 zu S. 256,2), wird verans chaulicbt durcb Ergebn, Tafelb. II 128,
wo ein Langsschnitt und zwei Querschnitte durcb dieselbe gegeben sind;
vgl. aucb den Querschnitt ebd. Taf. 31. Das Langenprofil zeigt, dass die
Schatzbauser nicbt alie auf gleicber Hohe liegen, sondern auffallende Unter-
schiede sicb finden, von 1,64 m bis 4,49 m
Hobe, was sicb dadurch er-
klart, dass einige Schatzbauser alter Anlage der allgemeinen
sind, ais die
Terrasse. Der Kronoshiigel war durcb eine aus Quadern erbaute und mit
starken Strebepfeilern gestiitzte Mauer abgescbnitten, die die Terrasse
gegen den Berg hin abschloss; die obern Teile der Strebepfeiler sind im
2. Jahrh. n. Cbr. abgebrochen worden, ais die Wasserleitung zur Exedra
gefiibrt wurde. Vgl. Dorpfeld Textbd. II 206 f.
S. 502,17. tiber die Schatzbauser in Delphi bandelt Paus. X 11,
wo Xaheres dariiber mitgeteilt werden wird, da die franzosiscben Aus-
grabungen deren Peste wieder zu Tage gefordert baben.
S. 502,18. Die Peste des S chatzbause s der Sikyonier, des
westlichsten in der Peibe, sind abgebildet Ergebn. Tafelbd. I Taf. 27 30, —
mit Text von Dorpfeld Textbd. II 40; vgl. dazu denselb., Ausgrabungen
IV 35 mit Taf. 33 und A. M. VIII 67; ferner Botticber 220. Flasch
Pausanias II. 40
628 VI 19,1-4.
1104 B. Adi er A, Z. XXXIX 66. Dass das Bauwerk, das man urspriing-
lich fiir das Scliatzhaus der Kartliager hielt (s. Ausgrab. a. a. 0.), das der
Sikyonier war, hat die wieder aufgefimdene Insclirift Sixuwvioi ergebeii, s.
in dorischem imd ionischem Stile geferti^t waren), zur Aufnalime von Kost-
barkeiten bestimmt. Vgl. Adler Ausgrabungen V 31. Curtius a. a. 0.
S. 503,3. Der Fluss Tartessos ist der spater Baetis benannte (der
oder phoinikisch ist (bebr. Tbarschisch), kam ebenso der zwiscben den
beiden Flussmundungen belegenen Stadt zu, und endlicb fuhrte auch der
ganze Landstrich im Siiden des mittleren und unteren Laufes des Baetis
den Namen Tartessis oder Tartesia. Die Stadt Tartessos, eine pboinikiscbe
Niederlassung, ist schon friihzeitig untergegangen ;
die spateren Erwahnungen
sind entweder dichterischer oder antiquarischer Art. Vgl. Ukert, Geogr.
d. Griech. II 1, 241 ff. Cless bei Pauly VI 2, 1627. Die ganze Gegend
war sehr reich an Metallen, vgl. Strab. III 146. Diod. V 36,2. Scymn. 164.
Plin. III 30; s. Blumner Technol. IV 65. Curtius Griech. Gesch. ® I
243 nimmt an, dass das spanische Erz, aus dem der OczXafxoc gefertigt war,
uber Italien nacli Sikyon gelangt war.
S. 503,7.Die Stadt Karpia (auch in der Form RaXiria bei Nicol.
Damasc. fr. ist das bekannte Carteia in Hispania citerior; die Namens-
99,11)
form beruht auf absichtlicher Angleichung an Kalpe und die Carpetaner
(vgl. Steph. Byz. v. KaprrjG), s. Hiibner bei Pauly-Wissowa III 1619.
Geriuge Uberreste sind westlich vom heutigen San Roque, in der Mitte
zwischen Gibraltar und Algeziras, erhalten. Die Identifizierung dieser Stadt
mit Tartessos, die sich auch bei Strab. III 148. Mela II 96 und Plin. III
7 findet, ist, wie die geographischen Verhaltnisse ergeben, irrig.
eilt, da doch der drei Disken sich mehr ais drei Kampfer bedienen konnten.
Haggenmiiller spricht sich seinerseits fiir Beibehaltung von ojou? aus, fasst
es aber qualitativ: „drei an der Zahl, von der Grosse, wie man sie im
Pentathlon verwendet.^^ Wir halten eine solche Deutung von daou? fiir
unmoglich und haben daher vorgezogen, ojou? in oibu? zu andern, s. krit. App.
S. 503,13. Mit sTciyaXxo? aar.k meint Paus. wohl ebenso wie Herod.
IV 200 und Arist. Vesp. 18 nicht einen ganz ehernen, sondern einen aus
40*
630 VI 19,4-7.
Holz ocler Leder, der mit Bronzeblecli beschlagen war. Vgl. Bliimner
Technol. u. Terminol. IV 338.
S. 503,15. Die Ansicht, die Paus. hier entwickelt, dass die Muave?,
die den Schild geweiht hatten, die von Thuc. III 101 erwahnten Muov^?
im Gebiet der ozolischen Lokrer seien, wiederholt er 38,8, wo er die Stadt X
Mutovia (Steph. v. Mutov), von Amphissa belegen,
30 Stadien nordlicb
beschreibt. Xacli Dittenberger Sylloge ^ 858 ware die Form Muave? aus
dem schlecht verstandenen MTANE2 (d. i. Muav^c) entslanden, und eben
darauf gebe die Forni Mtiove? bei Steph. Byz. zuriick. Xach Steph. Byz.
V. Muovia und v. Muwv ware die gewohnliche Form des Xamens Muovs? ge-
wesen; s. d. krit. Appar. Aus der Art, wie Paus. hier von dem Orte
spricht, darf man schliessen, dass er bei Abfassung des sechsten Buches
noch nicht in Lokris gewesen war.
S. 503,18. xaxa 72 fjjxsTipav 7 vw[jiy)v, vgl. zu S. 17,1.
S. 503,20. xd 7 pdjxjxaxa -jrap^xxai IttI Ppayd, die meisten Ubersetzer
von Amasaeiis bis Siebelis erklaren, die Buchstaben seien bis auf wenige
durch die Lange der Zeit verwischt; nach Siebelis selbst ware der Sinu;
litterae abductae sunt
in breve, i. e. deminutae sunt, non sunt integrae; nun
538) zu verwecbseln.
S. 504,11. Das Scbatzhaus der Karch e donier ist in der Eeihen-
seien hinter xpaxyjjdvxoiv zu stellen; dann ware das Scbatzhaus dffekt ais
Anatbem des Gelon bezeichnet. Allein da diese Umstellung doch nicht
sicber ist, so bleibt es ungewiss, wann und aus welcbem Anlass dieses
Scbatzhaus erbaut wurde; dass es aber nicbt die Karthager getan haben,
ist trotzdem wabrscheinlicb, denn man wiirde schwerlich in ein kartbagisches
Scbatzhaus Anatbeme gestellt haben, die an eine Kiederlage der Karthager
erinnerten. Wabrscheinlicb ist daber die Annabme von Treu Ergebn.
Textbd. III 16, die Benennung des Baues komme von dem Misverstandnis
einer her, in der das Interesse an den puniscben Beute-
spateren Zeit
stiicken Teilnabme fiir die Stifter des Schatzbauses iiberwog; man
die
spracb nacb Anlage der iibrigen Scbatzbauser anstatt von einem ff^aaupoc
Kap^Y]S6vio? (vgl. die axoa OspaixT] in Sparta, III 11,3) von einem OTjoraupo?
Kap^irjSovttov. Dass die Stifter in der Tat die Syrakusaner waren, wird
aus einem freilicb sebr geringfiigigen Anbalt gescblossen: ein Fragment
einer Inschrift 2up .... wird von 'breu a. a. 0. zu 2upaxoatcov erganzt
und auf das Scbatzhaus bezogen, da das Material des Inscbriftsteines der-
selbe harte, weisse Siisswasserkalkstein ist, aus dem die Bauglieder des
Ergebn. 4'afelbd. 1 82; da die Riickwand zerstort ist, lasst sicb die Tiefe
des Baues nicbt bestimmen, docb bestand er, wie die iibrigen, aus Cella
und Pronaos. \'on Gebalk und Saulen ist nicbts erbalten; s. Dorpfeld
Frgebn. d^extbd. II 46 f. 4'reu bat vermutet, dass die Reliefreste eines
Pferdeleibes mit sebr sorgfaltig bebandelter, an korintbiscbe Vasengemalde
erinnernder Maline ziirn Giebelrelief dieses Scbatzbanses, zu dem sie in
den Massen stimmen wiirden, gebort baben, s. Ausgrab. V 16 mit Taf. 25.
Frgebn. Tafelbd. 111 4'af. 4,3 und Textbd. III 16 11 mit Abb. 12; vgl. aucb
Friedricbs-Wolters Gipsabgiisse 139 X. 296.
S. 504,13 b‘. I ber Tbeokles und die von ibm aus Zedernbolz
gefertigte Grnjipe, aus der die llesperiden ziir Zeit des Paus. im Heraion
standen, sowie iiber Purgolds Uypotbese betreffs der ebemaligen Aufstellung
der ganzen Gruppe s. oben S. 391 zu V 17,2.
S. 505,5. Aucb das Scbatzbaus der Byzantier (X. VI) ist sebr
scblecbt erbalten; der Pronaos war ais Antentempel gebaut, docb sind nur
nocb die Fundamente naclnveisbar und einige Stiicke der Cellawand, s.
Ergebn. Tafelbd. a. a. O. und Diirpfeld Textbd. II 47. Xacb Polemon
frg. 22 stand darin ein 4Viton aus Zypressenbolz mit silliernein Trinkgefass,
eine silberne Sirene und verscbiedene Gelasse ans Gold und Silber. Aucb
von diesem Scbatzbaus glaubt Treu Reste des Giebelreliefs (Brucbstiicke
verscbiedener Vogel) nacbweisen zu konnen, s. Ausgr. V 16. Ergebn.
4’afelbd. III Taf. 4,5—7 und Textbd. III 23 f. mit Abb. 21.
S. 505,6. b-0301 -£pi dtaXG? xal -oXsiov s-oXu-paYp-r^/rjcrav, welcbes
Werk oder welcbe Werke Pausanias im Auge bat, ist nicbt bekannt, docb
scbeint die biicbst iiberfliissige Bemerkung am Scblusse des § der gleicben
Quelle ibren Ursprung zu verdanken, die demnacb der Zeit des Pausanias
selbst angebort, vgl. Gurlitt 90.
ebd. Aouriai x£tp.£vr]v, vgl. Bd. I zu S. 713,14. Der Ort beisst
bei Strab. VI 282. App. bell. civ. III 10. Mela II 4,7 Aou-iai, bei Ptol. III
1,14 AouTtTciai, bei Plin. III 101 Lupia; nacb gevvobnlicber Annabme vare
es das beutige Lecce. Dass es das ebemalige Sybaris sei, ist ein Irrtum
des Paus., bekanntlicb vurde an Stelle von Sybaris 443 v. Cbr. Tburioi
gegriindet.
S. 504,11—505,15. 633
S. 505,10. Von dem Schatzliaus der Sybariten (No. VII) ist nur
eine Steinschicht der nordliclien Halfte erbalten; die Breite der Cella be-
trug 5,60 m, die Tiefe lasst sicli nicbt bestimmen, s. Dorpfeld a. a 0. 47 f.
Da die Stadt Sybaris 510 v. Chr. zerstort worden ist, so muss das Schatz-
baus nocli vorher erbaut sein. Treu a. a. 0. 25f. zu Abb. 22 vermutet
in dem Brucbstiick ein.es Giebelreliefs mit einem Ornamentrest (Pinienzapfen
u. a.) einen Best vom Scbmucke dieses Schatzlianses.
ebd. Das Schatzhans der Kyrenaier (No. VIII) ist sehr
klein, hatte aber den gewohnlichen Grundriss der Tliesauren. Es ist viel-
leicht das alteste von allen, da es anf tieferem Niveau liegt, ais die an-
dern, daher walirscbeinlich vor Anlage der ganzen Terrasse erbaut ist.
Vom Oberban ist eine Platte mit dem Inscbriftrest CJ)upa[vaia)v] gefunden
worden, die vielleicht zn einer Ante des Gebaudes geborte; s. Dorpfeld
Ergebn. Tafelbd. I 32. Textbd. II 48 mit Fig. 23. Purgold A. Z. XXXIX
180 N. 399. Inschr. v. 01. 361 N. 246; Ditt enb erger-Purg ol d erganzen
die Inscbrift zn Kupa[vaioi .... dvsOov] mid leugnen, dass der Stein ein
Architekturteil sei; sie nelimen an, die Inscbrift habe zu einem im Scbatz-
baus der Kyrenaier aufgestelltengrosseren Weihgescbenk gebort, das
Paus. vielleicht scbon nicht mebr gesehen habe. Dass D orpfeld Textbd.
I 75 es iiberbaupt bezweifelt, dass der Bau VIII ein Thesauros sei, ward
oben S. 626 bemerkt. —
Von dem zum Schatzliaus der Kyrenaier ge-
horigen Griebelrelief, das die Nymphe Kyrene, die Schutzgottin der Stadt,
mit einem Lbwen (die Deutung gab F. Studniczka Kyrene, Leipz. 1890,
vgl. desselben Artikel Kyrene bei Eoscher II 1717) umgeben von Oe-
fltigel (Bruchstuck eines Hahnes gefunden) vorstellt, sind zwei Eeste zum
Vorschein gekommen, abgeb. und bespr. bei Studniczka a. a. 0., bei
Eoscher Sp. 1724. Ph^eu Ergebn. Tafelbd. III Taf. 4,4 und Textbd. III
19 ff. mit Abb. l8 — 20. Die Zugehorigkeit der Fragmente zum Schatzhause
ergiebt der Gegenstand. Dem Stil nach gehoren die Eeliefs etwa dem
Anfang des 6. Jahrh. v. Chr. an, Studniczka, der Kyrene 39 die Ent-
stehung des Werkes und somit auch des Schatzhanses der Zeit Battos’ II
(574 — 554) oder Arkesilas’ II (554 — 544) zuschrieb, entscheidet sicli bei
Eoscher Sp. 1725 fiir ersteren Termin, ebenso Treu 23, also fur die Zeit,
da die Laiidverteiliing durch Battos II viele Hellenen nach Kyrene zog.
S. 505,11. Die Zerstorung von Selinunt durch die Karthager er-
folgte i. J. 409 V. Chr., s. Diod. XIII 54 ff.
0
634 VI 19,11-13.
istim Funclament ganz erhalten, sowie in einer lialben Schicht des Ober-
baiis;es bestand aus einer Cella im Verlialtnis von 8,30 m zii 9,60 und einer
etwas iiber 2 m tiefen Vorballe. In der Nalie gefundene Triglyphen und
Metopen scheinen zu dem Bau gehort zn haben, s. Ddrpfeld Tafelbd. I
35.Textbd. II 50. —
Tren Tafelbd. III 18 mochte das Brnchstuck eines
Reliefs mit dem Ilinterteil eines itliypliallisclien Maultiers (ebd. Abb. 13)
dem Giebel dieses Schatzhauses zuAveisen, da Masse desselben (im
die
Giebel nacli Dorpfeld etwa 8,80 m zu 1,10 bis 1,20 m) zu denen des Reliefs
passten. Eine Aveitere Vermutung Treu’s (ebd. 39 zu Abb. 41 u. Tafelbd.
III 7, 2 —3 u. 8, 1 — 2) ist die, dass die TeiTakottagruppe eines frauen-
raubenden Silens, Amn der Bruclistiickc sicli erhalten haben und die ein
Firstakroterion zu sein scheint (so schon FurtAvangler A. Z. XL 342. Bulle
Silene in d. arch. Kunst 12), zu dem Thesauros der Metapontiner gehort habe.
S. 505,17. Xacli Polemon frg. 22 befanden sich im vao? MetaTrovxivco'/
in Olympia 132 silberiie Schalen (cpiaXai), zwei silberne oivoyoai, ein silbernes
aTToDuaxaviov, drei vergoldete Schalen ('ftotXat).
Stadt dfters, schweigt aber aucli iiber die noch vorhandenen architektonischen
lleste; Plin. XIV 9 spricht von einem dort befindlichen Teinpel der Juno
mit Saulen aus Weinreben. Die Puinen der Stadt liegen bei TaAola dei
Paladini, sie bestelien vornehmlich in den Pesten eines dorischen Tempels.
Vgl. Duc de Luynes et F. J. I>ebac([ Metapoute. Paris 1833.
S. 505,19. Von dem Schat z hause der Elegarer (Plan Xo. XI)
ist der Oberbau A'erschAvunden, und die Fundamente und eine Schicht der
CellaAvand noch teihveise Aorhanden, doch ist das gesamte Gebalk des
Oberbaues in dorischem Stile an einer andern Stelle der Altis Avieder aut-
gefunden worden. Am Architrav Avar in hellenistischer Zeit die Inschrift
MsYapswv (Inschr. \\ 01. 667 X. 653) angebracht. Die Simse und die Stirn-
ziegel bestanden Avie das Dach aus bemaltem Ton, s. Ausgr. IV Taf. 29 A.
V Taf. 30,3. Ergebn. Tafelbd. II 119,4 u. 5 mit Borrmann ebd. Textbd.
II 195. Treu ebd. III 12 mit Abb. 8 u. 9. Graf bei Baumeister Taf. 46;
dabei scheint das Beispiel des Heraions von Einfluss geAvesen zu sein, s.
erwahnt, vgl. oben S. 391. Wahrend dort der Kiinstler Medon genannt
wird, ein Lakedaimonier und Schiiler des Dipoinos und Skyllis, bieten die
Hss. hier (unten Z. 10) den Xamen Dontas, den Brunn I 47 auch V 17,2
durch Konjektur einsetzen Avollte. Robert Archaeol. March. 111 b be-
trachtet es ais moglich, dass an unserer Stelle keine Textverderbnis vorliege,
S. 505,15-506,1. 635
sondern Paus. entweder den Namen in seiner Quelle verdorben gefunden oder
sich beim Kopieren der Inschrift verlesen habe. Die Verandemng des
Textes a 6 AaxsSaifxovto? MsSwv autoi? eTroiYjaev, . . . dem Sprachgebrauch
die
des Paus. am meisten entsprechen wiirde, weist er ais zu gewaltsam zuriick.
Doch halt er Medon fiir den wirkliclien Namen des in Pede stehenden
Kiinstlers. — Was die Gruppe selbst anlangt, so meinte Urlichs A. d. I.
XI 266, Zeus sei hier ais ’Ay(ovioc (vgl. Soph. Trach. 26) anwesend; ahnlich
fasste Jahn A. Z. X 316 ihn ais Kampfrichter auf. Da auf den Vasenge-
malden mit Darstellung des Kampfes zwischen Herakles und Acheloos (vgl.
Gerhard Anseri. Vasenb. II 106 ff.) Zeus niemals erscheint, dagegen
dfters Oineus, so meint Overbeck Gr. Kunstmyth. II 556 A. 22, Paus.
habe sich in der Benennung geirrt, und mit der betr. Figur sei wirklich
Oineus, nicht Zeus gemeint gewesen; zustimmend Saner Anf. d. stat,
Gruppe 24. Flasch. a. a. O. Furtwangler bei Roscher I 2209. Die —
Anordnung der Gruppe dachte sich Jahn a. a. O. streng symmetrisch:
Herakles und Acheloos in der Mitte, Athena auf jener, Ares auf dieser
Seite, hinter Athena Deianeira, hinter *Ares Zeus, ais ausserste Figuren;
doch entspricht diese Anordnung nicht recht dem Wortlaut des Paus., der
Zeus und Deianeira zusammen nennt. Overbeck, dem sich Saner an-
schliesst, nimmt au, dass Oineus und Deianeira, wie Athene in den aigi-
netischen Giebeln, hinter Herakles und Acheloos standen, die Anordnung
also diese war:
Oineus Deianeira
(Athene) Herakles Acheloos Ares.
Paus. habe, von 1. nach r. geheiid, zuerst die zuriickstehenden
Figuren, die die vorderen iiberragten, genannt, dann, in umgekehrter Richtung
fortfahrend, die Mittelgruppe abgeschlossen und mit dem noch iibrigen Ares
geendet, worauf er die nicht mehr vorhandene Athena verzeichnete. Indessen
istdie Aufstellung von mehreren Figuren hintereinander, die bei Giebel-
gruppen vorkommt, bei freistehenden Gruppen unwahrscheinlich und bei
keiner der alteren Gruppen nachweisbar; iiberdies steht Athene in den aigine-
Kampfern ais Helferin, wahrend
tischen Giebeln unsichtbar gedacht hinter den
hier Oineus und Deianeira nur Zuschauer waren. Man wird daher doch
gut tun, anzunehmen, dass Oineus und Deianeira die aussersten Platze der
Gruppe einnahmen und Paus. paarweise erst die Eckfiguren, dann die
Mittelgruppe und zuletzt die beistehenden Gottheiten aufzahlte, zwar nicht
der Reihenfolge, wol aber dem inneren Zusammenhange nach. Furtwangler
meint, dass diesem verlornen, sicher noch altertiimlichen Werke ein sehr
archaischer Skarabaeus bei King anc. gems pl. 34,3 unter den erhaltenen
Darstellungen des Mythus am nachsten komme. Vgl. sonst die Bemerkung
Bd. I 826 zu HI 18,16.
S. 505,23. ’AOy]voc? aYaXpa axe oZaa xxX., zur Konstruktion vgl. Bd. I
zu S. 407,16.
S. 506,1. Von dem den Gigantenkampf darstellenden Giebelrelief
sind erhebliche Reste wieder aufgefunden worden; die Zugehorigkeit der-
selben zurn megarischen Schatzhause ergiebt sich teils durch die Ueber-
636 VI 19,13-20,2.
Gap. XX.
Opfer auf dem Kronion. Doppeltempel der Eileithyia und des
Sosipolis. Ursprung der Verehrnng des Sosipolis. Das Hippo-
d.amion. Das Stadion. Der Hippodrom. Ablanfscliranken und
ibr Gebrancb. Taraxippos.
S. 506,14. xaxa xa t^oy) [xoi, s. Gap. 19,1.
ebd. Der Kronosbiigel, 122,6 m bocb, ist von dem iibrigen Hoben-
zuge nordlicb des Alpbeios durcb eine tiefe Einsattelnng abgetrennt und
fallt zur Tempelstatte steil ab, s. Curtius u. Adi er Olympia u. Umgeg. 12 .
’AXcpsiou, xai auxov ispov xou Kpovou vojxiCovxs? ’HX£tGi Ouaiai? xal aXkai^ xtixat?
tum der Eileithyia und des Sosipolis, welche Ansicht vonFrazer z. u. St.
zuriickgeAviesen, dagegen von Ddrpfeld selbst Textbd. I 75 ais sehr wol
moglich bezeichnet wird. Wenn Frazer bemerkt, der Tempel sei nacb den
Angaben des Paus. ein doppelter, mit eiuem Innenraum fiir den Dienst des
Sosipolis und einem Aussenraum fur den Dienst der Eileithyia, der in Pede
stehende Bau aber sei nur eine einfache Kammer, so bemerkt Dcirpfeld, der
von Paus. genannte Altar der Eileithyia konne wol in der Vorlialle des
kleinen Ileiligtums angenommen werden. Uberdies ervvalmt Paus. zwar
einen Altar des Ilerakles nabe beim Scliatzliaus der Sikyonier (V 14,9, s.
oben S. 370), aber keinen Tempel des Ilerakles. Allein wir miissen
unsererseits Frazer beistimmen ;
denn Paus. wiirde scliwerlicli von einem
4’empel, der gleich allen andern nur aus Cella und Pronaos bestand, ge-
sagt haben: oittaou; 7rc-otr|Tat. Ubrigens ist aucli die Lage des Ileiligtums
durch den 4'ext des Paus. niclit deutlicli bezeichnet.
i
S. 506,19- 507,23. 6B9
dem elischen Gesetz ein reines Leben fiihre, so miisste wohl Xouxpa
geschrieben werden, vgl. VI 6,7. 26,2.VII 10,2.
S. 507,5. UTiofJ-lvouaai, sie singen den Hymnus, wabrend die Priesterin
im innern Paum den Dienst des Sosipolis besorgt.
S. 507,6.Wie bei diesem Raucliopfer, so wurde in Athen dem Zeus
Hypatos kein Wein gespendet, I 26,5; ebenso unterliess man in Olympia
die Weinspende im Kulte der Nymphen, der Despoinai und auf dem allen
Gottern gemeinsamen Altar, V 15,10; aoivoi Oeai waren auch die Eume-
niden, s. Sopb. 0. C. 100, wo der Scboliast noch andere Gotter aufzablt,
denen kein Wein gespendet wurde; dagegen wurden allen genannton vrj-
cpdXia dargebracbt, nur bei Siihnopfern unterliess man jeglicbe Spende, s.
IvxauOa — ETriopxa opioaT], ouSep-ia laxiv oi p-TQ/avY] StatpuYstv xou opxou. Es ist
ein £7u^ojptoi? opxo? (Thuc. V 18,9), wie z. B. der bei der Artemis Soteira
in Pellene, VII 27,3. — ettI p.£ 7 iaxoi?, wofiir VIII 15,2 U7r£p pLE^taxcov steht,
Achilleus mit Memnon, stand, hier giebt er an, dass es xaxa xy]v 'rojx-raxry
laoSov lag; vgl. dariiber die Bemerkung oben S. 428, wo wir der Annahme
640 VI 20,7-8.
Dorpfelds beistimmten, class das Heroon niclit (wie Lange Haus und
Halle 334 imd Flasch 1097 meinten) im Siidwesten, sondern im ostliclien
Teii der Altis, niclit weit vom Stadion-Eingang, lag, was ausfiihrlich Ergebii.
Textbd. I 74 begriindet ist. Datiir spriclit erstens die Stelle, an der es Paus.
liier anfuhrt, nanilich nacli Besprecliung der Scbatzliauser-Terrasse nebst
den dort befindliclien Heiligtiimern und lievor er sich zuni Stadion wendet.
Sodann kann die hier genannte IVjooc niclit das Siidwesttor seiii,
in dessen Xiilie iiberliaiipt kein Platz fiir einen so grossen Bezirk (vom
Uinfang eines JMetlirons d. h. 10000 = 0,0950 Hektaren) verfugbar ist,
sondern miiss identisch sein mit der -roixTuy.Tj, von der Paus. V 15,7 spriclit
und die ini SO der Altis zu suchen ist (s. oben S. 375 und 380), d. li. mit
dem grossen rdmiscben Triumjibtor. (Uber die abweicliende Meinung von
Ileberdey Eran. \4ndol). 38 s. oben 376.) Xalier die Lage zu bestimmen
ist niclit moglich; l)«3rpf'eld liisst a. a. O. 82 f. die iNlogliclikeit zu, dass der
Baii ausserlialb der Altis lag und daber hier ivroc in i/ro; zu verandern
und aucli rofiTri/rj verdorben sei, wie i<lenn Botticlier in der Philol. IVoclien-
schrift 1. 1882 Sp. 1209 dafiir xoutttt, vorgeschlagen batte, d. li. den gedeckten
Zugang zum Stadioii, s. u. ^ 8. Vgl. aucli Leonardo.s 165.
S. 508,1. Wie das Ilippodamion, so war aucli das Pelopion (s. V
13,1) mit eineni «)p»Yxd; umgeben, d. h. einer Umtassungsmauer, s. oben
S. 356.
ebd. ara; xaxa ero; ixaaTov, d. li. die iibrige Zeit des Jalires durfte
dieser Hezirk iiberliaiipt von keinem Mensclien betreten werden, so wenig
wie das aXao; in Megalopolis liinter dem 'rempel des Zeus Pliilios, \"I1I
31,5, oder der geweilite Hezirk des Zeus Lykios aut’ dem Lykaiongebirge,
VllI 38,6; vgl. Dem. g. Xeaer. 76. Dass ein 4’empel nur einiiial im dalir
geortnet wurde, ist bei Pausanias lifters zu lesen, s. VI 25,3 (Teinpel des
Ilades in Elis), wo der Orund des Oebrauclies angegeben wird, \TII 41,5
(Teinpel der Eurynome in JMiigaleia), IX 25,3 (Ileiligtum der dindymenisclien
^lutter in Theben), 16,6 (Ileiligtum des Dionysos Lysios in Theben); zwei-
nial im Jahre wird der 4'einpel der Artemis in llyamjiolis geoftnet, X 35,7,
aber nur einmal geht der Priester in das Ileiligtum der Athena Poliatis in
S. 508,8. Die Kpurrrj, der gewolbte Gang, der zur XA\ -Ecke des
Stadions fiihrte, ist durch die Ausgrabungen konstatiert worden; sie ist
S. 507,23-508^9. 641
32,10 m lang imd hat eine Liclitbreite von 3,70 m und 4,45 m Scheitel-
holie. Die Wolbung wiirde durch 15 Keilsteine (nicht 14, wie man friiher
annahm) bewirkt, von dnrcbscbuittlicb 1,28 m Lange, die obne Verwendung
von Mortel sebr sorgfaltig znsammengeftigt und durcb Eisenklammern be-
festigt sind. Die siidlicbe Widerlagsmauer ist sebr regelmassig ans 6
Steinscbicbten von verscbiedener Hobe aufgefiibrt, und an ibr entlang
lauft aus Poros; dagegen ist der Aufbau der nordlicben
eine Sitzbank
AViderlagsmauer in auffalligem Scbicbtenwecbsel und unregelmassigem Ver-
bande, mit Ausgleicbung der Fagen durcb Steinstilcke und Ziegelbrocken,
bergestellt. Das bangt jedenfalls daniit zusainmen, dass dieser Gang ur-
spriinglicb unbedeckt war und erst bei Erbobung der Stadionwalle iiber-
wolbt wurde; man bat damals wobl die Steine der Futtermauern, die den
Gang begrenzten, ais Material fiir die Xordwand benutzt, die Siidwand da-
gegen neu aufgefiibrt. S. Ergebn. Tafelbd. I 46 f., dazu Borrmann
Textbd. II 66f. mit Abb. 31. Ausgrab. V Dorpfeld ebd. 37.
Taf. 35 mit
Curtius u. Adler 31. Botticber 379. Flascb 1104 G. Leonardos 207.
S. 508,9. Das Stadio von Olympia ist nicbt vollstandig ausge-
graben worden, docb vuirden die wicbtigsten Tatsacben durcb kleinere
Ausgrabungen und Zieben von Yersucbsgraben konstatiert, vornebmlicb
Anfang und Ende aufgedeckt. Es bildet ein Oblong, dessen Lange
212,75 m, dessen Breite
an der Westseite 28,60, an der Ostseite 29,70
betragt; diese Masse sind an den die Babn einfassenden Rinnen der Wasser-
leitung gemessen. Die Entfernung der beiden Ablaufscbwellen (600 olym-
piscbe Fuss) betragt 192,27 m. Der die Rennbabn umgebende Wall, das
ywfjia war im X und O durcb Absticb und Abboscbung der Terrain-
erbebung, auf den anderen Seiten durcb Anscbiittung bergestellt; den Fuss-
punkt des Walles bezeicbnete eine sicli ringsum ziebende 40 cm breite
Bordscbw.elle aus Poros. Die Boscbung stieg sebr flacb, etwa im Ver-
biiltnis von 1:13, an; ibre Breite betrug etwa 30 m. Darnacb entbielt
sie im ganzeii etwa 18,000 qm, d. b. Platz fiir 20 — 30,000 Menscben,
232 (148 n. Cbr.) nur ais Priesterin der Demeter bezeiclinet, docb ist
Avol die gleiclie Wiirde gemeint, s. ebd. 547 N. 456;] aucli 619 N. 610,
wonach Kegilla ais ispsia Ar]|i.T)Tpo; Wasserleitwng und Fxedra liat anlegen
lassen, vgl. Dittenberger Sylloge- 397. S. aucli unten Cap. 21,1.
S. 508,13. aXXoTS aXXr^ Xot|JL^c(voo3a, der Nominativus statt des Genitivus
absolutus mit geringerer Bereclitigung ais V 20,3, s. zu S. 253,8.
ebd. Trapdsvoo; 0 'jx sipifooji DcotJiDt, mit Fiireclit liaben, nacli Walckenaer,
(Mavier u. Sielielis u. a. beliauptet, diese Angabe stelie ini Widersprucli
mit V 6,7; Pausanias uiitersclieidet bier und aiiderswo zwisclieii ^uvr] — ver-
lieiratete Frau (o«ler Witwe V 6,8) und rrapilsvo;, vgl. V 13,10. 16,2 und zu
S. 210,10. Diese Sitte entspriclit dfirisclien Anscliauunge.n, iiacli denen
den Madclien bekanntlicli im rmgang mit Mannern melir Freilieit einge-
raumt war ais den Frauen.
S. 508,14. Die Ablaufvoiriclitungen im Stadion sind sowolil auf der
W- wie auf der O-Seite aufgefunden worden; s. die Abbilduiigen Frgebii.
Tafelbd. I Taf. 47,3 u. 4. Sie bestelien aus Seliwellen von Kalkstein mit ein-
gekerbten Killen und Finsatzlbcliern; sie sind 500 mm breit, 210 — 280 mm liocli
die einzelnen Laufer von einander sonderten: die ostliche Schwelle, an der
nocli alie 21 Zapfenlocber kenntlicli sind, erlialt dadurch 20 Stande fiir die
Laufer. Am unsicliersten ist die Frklarung der eigentiimliclie n Tatsache^
dass diese Ablaufscliranken, die man nur an einer Seite erwartet liatte,
Lange, wie dem Diaulos; auch konnten die Eillen fiir Laufer, die sofort
umkehrend weiter laufen, keinen Wert haben; sie kamen nur in Betracht
fiir antretende Laufer, die vor dem Ablauf eine bestimmte Fussstellung
einnehmen. Borrmann selbst schliesst sich Dorpfeld an, indem' er weiter
noch annimmt, dass Paus. mit der von vornherein erwahnten acpeais nur die
ostliche, ais die fiir den Diaulos bestimmte, im Sinn gehabt habe. Ha
der Zielpfahl im Westen stehen musste, naturlich in der Mitte, ergab sich
fiir die Stande dieser Seite eine Abweichung gegeniiber denen der Ost-
seite (21 gegen 20 Stande). Wenn Paus. nur von einer einzigen Ablaufs-
stelle spricht, so erklare sich das daher, dass diese zu seiner Zeit, wo der
einmalige Lauf hinter den mehrfachen zuriickgetreten war, die am haufigsten
benutzte gewesen sei.
uber die darau sicli kniipfenden Fragen, namentlicb iiber Ablaufschranken und
Taraxippos, haben vornehmlicb gehandelt Gottfr. Hermann De hippodromo
Olympiaco, Lips. 1839 (Opusc. 388). Hirt Gesch. der Baukunst III 145.
Graf Lelindorff Hippodromos, Berlin 1876. Guhl u. Koner Leben d. Gr.
u.Kom.^ S. 147. Pollack Hippodromica, Lips. 1890, p. 52. Wernicke A.
Jb. IX 199. H. Schoiie ebd. XII 150. A. Martin in Daremberg et
Saglio Dictionn. des antiqu. III 196, wo p. 210 die altere Bibliograpliie zu
finden ist; aiich bei Krause Gymnastik u. Agonist. 150 A. 9.
Uber die imgefahre Lage des Hippodroms kann kein Zweifel sein:
es geht aus Paiis. liinlanglich siclier bervor, dass er siidlicli vom Stadion,
also sudostlich von der Altis, gelegen haben miiss, und zwar jedenfalls in
der Langsrichtiing von \V nach O. (Die Ansicht von Bursian II 298,
ilie Kichtiing sei von X nach S gegangen, kommt nicht in betracht, da
sie vor den Ausgrabungen autgestellt wurde und Bursian auch fiir ’das
Stadion dieselbe Ivichtung annahm.) Betrells der Lange ist man lediglich
auf Schriftstellen angewiesen; die darauf beruhenden Ansiitze der Neueren
gehen sehr auseinander, zumal niclit iminer deiitlicli gesagt ist, ob iiussere
oder innere, einfaclie Balinliinge oder Liinge einer einmaligen Umkreisung
gemeint ist. Curtius und Adler 30 bereclinen die Lange der „Boss-
bahn“ aiit' 4 Stadien (also, das olympische Stadion mit Dorpfeld zu 192,27
m berechnet = Das verstehen Wernicke 199 und Laloux-
769,08 m).
Monceaiix 147 in dem Sinne, dass damit ein einmaliger Umlauf gemeint
sei, wonacli die einfaclie Bahnlange auf 2 Stadien (384,54 m) kame.
Wernicke beruft sicli datur auch auf(hip. 16,4, wo die Liinge des Hippo-
droins von Nemea auf 4 Stadien angegeben sei; allein mit Kecht bemerkt
Schone 156 A. 7, dass da von eineiii Ilippodroin iiberhaupt garnicht
die Kede ist. Ebd. bemerkt Scliiine, dass auch <lie von Wernicke zum
Beweis herangezogene Stelle Plut. Sol. 23 datur nicht in Anspruch genommen
werden kdnne; sie besagt nichts, ais dass zu Solons Zeit eine Distanz von
4 Stadien iimixov (s. <5tajTr,|xa) genannt wurde. Gegen die Anualime, dass—
die Umlaufbahn 4 Stadien betragen habe, erhob Lehndorff 44 Einsprache.
Pindar giebt namlich 01. 3,33 (ow6£xa7vap.7:Tov Ttepl T£ppa opop-ou) und 6,75
(iTEpi ^coSsxaxov 6pop.ov iXauvrr^t£53iv) an, dass in Olympia die Bahn zwolfmal
durchfahren wurde (wozu noch zu vgl. Pind. 01. 2,50. Pyth. 5,30); das
hiitte 48 x 192,27 m =
9218,96 m ergeben, eine nach Ansicht des genannten
Sportsmannes ganz unglaubliche Zuinutung; schon die Ilalfte betrachtet
Lehndorff ais eine selir hohe Forderung. Die Ilalfte wiirde ais einfache
Bahnlange ein Stadion ausmachen; und so nahm auch Stengel griech.
Kultusdltert. 137 A. 2 ais Forderung zwolfmal 2 Stadien an, also unge-
‘
fiilir 4,5 km. Hingegen halt Pollack 103 an der einfachen Bahnlange von
2 Stadien fest: da beim Lauf der Stadiodromen der Lauf von 4 Stadien
6p6p.oi iizr.ioi hiess, so miisse die einmalige Umkreisung der Bahn diese
Lange gehabt haben; er weist auch darauf hin, dass nach V 12,6 der
Zirkus in Eom zwei Stadien Lange hatte (s. oben S. 354). Wernicke
199 behalt ebenfalls die einfache Bahnlange von 2 Stadien bei, greift aber,
oojosxaYvajXTTTov T£p|xa nnr auf die aussere Meta gehen kdnne (wie auch die
worden (zusamraengestellt auf unsrer Taf. VI). Der alteste, derBeacbtung ver-
dient, von Visconti Mus. Pio-Clement. V tab. A. No. 1 p. 81, vom Jabre 1796,
liesrt der Eekonstruktion Gottfr. llermanns vom J. 1839 zimruude. Visconti
nabrii die recbte (sudlicbe) Strecke der liabn breiter an, ais die andere, durcb
die Spina von ibr getrennte, iind legte die und die ibr vor- Agnaptos-Halle K
gelegte nur an den Anfang dieser recbten Halfle, wabrend er die linke
Seite viel naber der Spina abscbliessen Hess. So ragt die Spitze der acpecru;
direkt in denjenigen 'l’eil der Habn liinein, wo der Wettlauf beginnt, und
alie Ablaufstande bebnden sicb ebenfalls auf dieser Seite. Die Stande
ordnet er scbrag an, nicbt mit der Ivicbtung nacdi vorn. Das alles iiinimt
Gottfr. llermann an, der nur verwirft, dass die beiden Babnbalften ungleicbe
Breite baben. Pollack 79 f. tadelt vornebinlicb, dass die in der recbten
Al)teilung aufgestellten Wagen es viel unbequerner batten, uin zur <^ussern
Meta zu gelangen; und ferner, dass die Stande der Wagen seitlicbe Kicbtung
baben, anstatt geradeaus auf die Babn gebende. Darin sind aucb alie
131 Fig. 160. Baumeister Denkin. 693 Fig. 750 u. s. Ais langere der
beiden Langseiten (nacb ^ 15) nimmt llirt die sUdliclie Seite A an; infolge-
<lessen erb/ilt <lie westliclio Sclimalseite mit der ibr vorgelegten Malle des
Agnaptos () eine scliriige Lage. Die I), deren Basis die ganze
Breite des westlichen Al»scblasses einnimmt, kelirt ilire Spitze e etwas der
siidlicben Balmb.Hlfte zu, weil auf dieser der Wettlauf beginnt; m ist der
Flatz des ebernen Delphines, n der. des Altars mit dem Adler (Z. 8); f und g
<lie beiden Seiten der a-psji; mit den Stiinden (oi/.V;p.a-:a) fiir die Wagen, von
denen die Stande bb dem Punkte E, der ais Xormalausgangspiinkt fiir den
Lauf gedaclit ist, am fernsten, die St/inde am nachsten liegen, daber 1 1
die Stile (ojTtXrjYcC Z. 15) bei diesen zuletzt, bei jenen zuerst niederfallen.
lliergegen ist eingewendet worden, dass die Wagen der Stande h, i und
der niiclisten einen viel weitern Weg macben mussten, ais die der vordern,
also im Nachteil waren (Cboiseul-Gouffier Mem. de 1’acad. des Inscr.
1808, 237. Pollack 77); es batte daber die nicbt uber die ganze
Breite der Babn gelegt werden diirfen. Das tut freilicb aucb Lebndorff,
dem sicb Koner anscbliesst. Xacb seiner Kekonstruktion sind zwar die
beiden Langseiten ungleicb, die Agnaptos-IIalle aber nicbt scbrag, sondern
recbtwinklig vorgclegt, und dieser die Aphesis ganz regolmassig, zwar mit
etwas kleinerer Basis, aber docli so, dass die Mitte der Agnaptos-Halle,
der x^ltai' mit dem Adler, die Spitze der Aphesis mit dem Delphin, die
beiden Wendepunkte, alie genau in einer Linie liegen, die ibrerseits eben-
fallsgenau die Mittellinie der Rennbabn ist. Lebndorft' nimmt nun an, die
Einricbtung der Aphesis sei dazu bestimmt gewesen, den Vorteil, den der
Inwendige vor dem Auswendigen in jedem Pennen, namentlicb aber im
Wagenrennen bat, dadurch auszugleicben, dass man jedem Auswendigeren
S. 509,1. 647
den grossen Vorteil des „fliegenden Starts“ (d. h. den Vorsprung, den der
im Galopp Ankommende vor dem bat, der erst in dem Moment. wo der
galoppierende Rival ankommt, ablaufen darf) den Inwendigeren gegeniiber
einraumte; darauf gebe die von Paus. bescbriebene Einricbtung. Dieser
Zweck nur erreicbbar gewesen, wenn blos die e in e Seite der
sei aber
Apbesis, beide zum Ablauf benutzt wnrden: diese eine Seite sei
nicbt
naturgemass die recbte gewesen, da das Rennen auf der recbten Seite
begann; die Stande auf der linken Seite seien nur zur Aufnabme der vom
Rennen zuriickkebrenden Gespanne oder ais „Kublstalle‘‘ benutzt worden.
Hiergegen wendet sicb Pollack 81: die Worte Z. 14f., namentlicb das
ExatlpoOsv in Verbindung mit dem Plural ai Ttpo? xifj axoa x'^
ucTTrXyjYS?, zeigten, dass die absperrenden Stricke auf beiden Seiten der
Apbesis waren; ferner kann oeuxepa xa^t? Z. 17 sicb nicbt auf das zweite
oixrjjjLa bezieben, sondern nur auf die beiden zweiten oixiQfxaxa, recbts und
links. Audi batte Paus. bei seiner Bescbreibung des Ablaufens Z. 14 ff.,
wenn nur auf der einen Seite die Stande waren und so beim Fallen des
Strickes ein Wagen nacb dem andern ablief, sicb nicbt des Plurals xaxa
xauxa? bedienen kdnnen, und die Form des Scbiffsvorderteils batte iiberbaupt
gar keinen ersicbtlicben Zweck gebabt. Pollack seinerseits nimmt an, dass
die Halle des Agnaptos nicbt ganze Breite der Westseite, sondern nur
die
deren siidlicbe Halfte einnabm, wober es sicb aucb erklare, dass die eine
Langseite (die nordlicbe) langer war ais die andere. Vor der Halle lag
die Apbesis in deren ganzer Breite, aber nicbt mit ibrer Basis der Lang-
seite der Halle parallel, sondern ein wenig nacb links, nacb der inneren
Meta zu, geneigt, sodass also nur der linke Endpunkt der Apbesis an der
Agnaptos -Halle liegt, der recbte nicbt. —
Davon weicbt wiederum die
Rekonstruktion von Wernicke (vgl. seinen Plan der Altis zu S. 88 101) —
ab. Er legt die Halle vor die ganze Breite der Westseite, die Apbesis
aber lasst er etwa die nacb S gebenden zwei Drittel dieser Breite ein-
nebmen und die Spitze nacb der recbten Babnbalfte gericbtet sein. Ein-
gebender lasst sicb Wernicke jedoch auf eine Erklarung seines Planes
nicbt ein; es kommt ibm mebr darauf an, zu erweisen, dass die Worte
xaxa 7Tp(ppav vscos nicbt blos auf die Grundriss-Form gingen, sondern aucb
auf die Anlage, indem namlicb (da nacb V 15,5 einige Altare Iv xtp uratdpcp
der linken Seite befindlichen einen wesentlichen Vorteil iiber die anderen
geliabt hatten; allein es ist offenbar, dass Martin sowol hier, wie in seinen
weiteren Griinden gegen Pollack, dessen Gedanken verkennt, wie er denn
ancli dessen Eekonstruktion in seiner Fig. 3844 ungenaii reproduziert.
Martin selbst giebt keine iieiie Kekonstruktion, er fasst nur die ganze Absicht
der Aphesis anders auf: nicht daniit alie Kampfer gleiche Ohancen hatten,
ware sie so angelegt worden, sondern aus asthetischen Griinden, indem das
Nacheinandererscheinen der Wagen ein schdnes Schauspiel geboten hatte.
Diese Ansicht ist ganz unhaltbar: sie stiinmt weder zu der besonderen
Sorgfalt der ganzen Anlage und der Beschreibiing des Paus., noch zu dem
Stolze, den Kleoitas auf sein Werk hatte (s.
§ 14). Im iibrigen wird sicli
die Frage, ob die Ilalle des Agnaptos die ganze Breite oder nur einen
'Teii derselben Anspiucb nahin, ohne Xachgrabungen schwerlich ent-
in
seheiden und betretfs der Apliesis scheint uns nur so viel sicher
lassen;
zu sein, dass das 1'p.poXov nicht auf die innere Meta gerichtet war, sondern
auf die redite Bahnseite, da nach Z. 18 die Bedingungen fur alie Kampfer,
wenn sie auf der Ildlie des Finbolons angelangt waren, die gleichen waren
und der eigentliche Wettkampf dann erst losgieng. Die nieisten Kekon-
striiktionen,nainentlich aber die von Pollack, der die Pferde erst beiin
Embolon, dann recbts von der inneren Meta in einer zusammenhangenden
Kiirve ankonirnen lasst, kranken daran, dass sie den Lauf der Pferde wie
<len einer Maschine regulieren, obsclion sie auneliinen, dass jeder Wagen
sofort nach dem Niederlassen des Seiles in vollem Laufe herausschoss ;
denn
sie miissten dann alie im entsprechenden Tempo und auf einer mathematisch
genau fixierten Linie sieh vorwarts bewegen, immer genau auf dem Padiiis,
der vom betreffenden or/rjixa nach der aiissern Meta liinfiihrte, wenn sie
ebd. Es ist unbezweifelt, dass sowol der Delphin wie der Altar mit
dem Adler, um allen Lenkern und Zuscliauern gleich sichtbar zu sein, genau
in der Mittellinie, der Delphin also gerade an der Spitze sich betinden
musste. Daher bedeutet p-aXuTa hier, wie V 10,4 u. 6 f ^'gl. oben S. 320
u. 323), nicht „ungefahr“, sondern „gerade, genau“, und ebenso unten
Z. 10. ^"gl. hierzu auch Trendelenbur g Der grosse Altar d. Zeus
in Olympia (Berlin 1902) 13 f. —
Dass man einen Delphin ais Zeichen
walilte, erklart Pollack 71 damit, dass dieser dem Poseidon I-tuo?, der ganz
in der Nahe seinen Altar hatte (nach V 15,5), heilig war; er erinnert auch
daran, dass die Schiftsvorderteile hauhg Delphinbilder ais Verzierung auf-
wiesen. Er nimmt an, dass die drei Altare des Poseidon Hippios, der ebd.
S. 509,1-21. 649
erwahnten Hera Hippia und der unten § 11 erwahnte mit dem Adler direkt
gestanden hatten; Wernicke 203 versetzt dagegen
in der Mitte der Aphesis
die beiden erstern in die Mitte der Basis, den Altar aber mit dem Adler
und den Delpbin auf das von ilini sebr unwabrscheinlicher Weise ange-
nommene Verdeck der Apbesis. Auch ohne solches konnten diese beiden
Zeicben so boch angebracbt werden, dass alie Zuscbauer sie sahen.
S. 509,8. Unter oder uaTrXy]^^ wird jede Scbranke, die am
Ablauf oder Anfang des Wettkampfes verhindert, verstanden. In einem in
Pergamon gefundenen Epigramme, das den olympiscben Wagensieg des
Attalos, Vaters von Attalos I, verherrlicht (Frankel Inschr. v. Pergamon
8 N. 10), wird das Seil der Apliesis mit folgenden Worten erwahnt:
ddpoa ouaTzXy]^ j
Trdvxa 8ia arpsTiTou xeivfax’ Ijyouaa xdXo), | [^]
[£it]a[y]T(]aaCTa
z. u. St., dass dies auf den poetischen Ausdruck zu grosses Gewicht legen
heisst; auch besagen die Worte doch nur, dass der Strick alie Kampfer
zusammen absperrte, nicbt, dass er durch sein Fallen allen auf einmal die
Bahn freigab.
ebd. Uber die andern Altare, die in dem freien Raume zwischen
der Halle des Agnaptos und den Ablaufsaulen sich befanden, s. V 15,5 f.;
dass sie nicht standig war, sondern jedesmal eigens aufgerichtet wurde.
S. 509,11. Diese beiden Zeicben, das Steigen des Adlers und das
Fallen des Delphins, waren ofiPenbar nicht fiir die Kampfer, sondern, wie
der Wortlaut des Paus. ergiebt, fiir die Zuscbauer bestimmt, deren Auf-
merksamkeit dadurch auf den Beginn des Rennens hingelenkt werden
solite. Wahrscheinlich war zwischen Adler und Delphin eine Verbindung
Zeicben mit beiden gleichzeitig von einer einzigen
hergestellt, sodass das
Person gegeben wurde, Avorauf auch die Worte des Paus. hindeuten. Dass
ausserdem Trompetensignale, wie sie fiir andere Kampfspiele bezeugt
sind (vgl. Soph. EI. 711. Stat. Theb. VI 404), in Olympia ebenfalls iiblich
waren, darf man aus Gap. 13,9 schliessen; Pollack 73 bezieht auch das
£ 7rayY]aaaa der pergamenischen Inschrift auf ein derartiges Signal mit einer
Glocke oder dergl., das gleichzeitig mit dem Fallen der Schrankenstricke
ertonte ;
er bezieht darauf auch Anth. Pal. XI 86, 3: 6 uaTrXrjYo? iv
ouaat. Man kann auch vorstellen, dass das Fallenlassen so vieler
sich aber
Stricke in sehr schnell aufeinander folgenden Momenten ein lautes Oerausch
verursachte, und dass dies mit dem gemeint ist, da doch an beiden
Stellen die uaTcXrjl selbst ais die tonende bezeichnet ist.
S. 509,21. tiber Kleoitas vgl. V 24,5 mit S. 436; die hier erwahnte
650 VI 20,14-19.
Statue in Athen ist jedeiifalls (worauf sclion der bestimmte Artikel hin-
deutet) die 1 24,5 genannte aut* der Akropolis, vgl. Bd. I 268 und Preger
137 N. 178. Von dein hier erwahnten Aristeides, der die Erfindung des
Kleoitas nocli vervollkoinninete, wissen wir sonst nichts, auch nicht, worin
seine aocpia bestand. Uber die Bedeutung von vgl. zu S. 461,22.
Leonardos 214.
S. 510,7. idier den 'Taraxi ppos, seine Lage und die Ursachen des
Sclieuena der Pferde handelt eingeliend Pollack 85 tl'. Ais iilteste Er-
wahnung des 'Taraxippos lietrachtet tlieser Arist. Equ. 247: Ttaie tov ravoopYov
xal Tapa;i7r::oaTpaTov, wo treilich Kock jede Anspielung leugiiet. Sicher ist
dagegen <lie Erwahiiung bei Lycophr. Alex. 43: Kpovou 7:o(p’ai7:uv oy9ov,
XXXI l p. 385 M.; bei Paus. selbst wird unten § 19 der neineische
'Paraxippos erwahnt. Die an, dass das Scheu-
nieisten Erkliirer iiehinen
werden der Pt*erde mit dem Umlenken um die aussere Meta zusammen-
hing, und so setzte Visconti den Taraxippos in uiimittelbare Xahe
dieser Meta; llirt und Lelindort*t*-Koner identitizierten ihn sogar mit
dieser, was sicherlich, wie schon llermann 4(X) bemerkte, nicht richtig
ist, da Paus. ausdriicklich sagt, jener liege tt,; p.£uovo; -X£upa;, also
nicht in der Mitte; auch deutet der Ausdruck ”apaO£ovTac aut* ein \ orbei-,
nicht aut* ein Umfahren des Taraxippos. Es kann daher auch die <$t£$ooo?,
bei der er lag, nicht, wie aut* Jenen Kekonstruktionen, initten in der Ost-
seite belegen gewesen sein. Uberdies bemerkt Pollack, dass die Pferde,
wenn sie an einer ^leta scheuten, eben so gut an der innern ]\Ieta, die sie
doch auch umfahren mussten, gescheut hatten. Pollack selbst versetzt
den Taraxippos und den Durchgang nordlich von der aussern ^leta an den
Fuss des Walles; er sieht namlich die Ursache des Scheuwerdens der
Pferde darin, dass die Pferde, sowie sie um die aussere Meta herum waren,
plotzlich ihren Schatten und den der andern Gespanne erblickten. Allein
da, wie oben bemerkt, die Siidseite muss Taraxippos die langere ist, so
und Durchgang mit Hermann auf dieser Seite gesucht werden, und da ist
S. 509,21-511,13. 651
vom Schatten keine E,ede; abgesehen davon hatten die Pferde an den
Anblick ihres Schattens wol leicht gewohnt werden kdnnen, wieWernicke
201 A. 24 bemerkt, der aucb den Taraxippos der anssern Meta sudlich
gegeniiber ansetzt, Aveil bier die Gespanne nach der Meta zu wenden
mussten, Vgl. aucb Martin 119, der ebenfalls an die Nabe der Zielsaule
denkt. Denn zu zieben, dass dort beim ersten Umlauf
es ist in Betracbt
ein starkes Wagengedrange und daber grdssere Gefabr gewesen sein muss,
wabrend beim Umfabren der innern Meta und iiberbaupt bei den spateren
Umlaufen die Wagen bereits grbssere Abstande baben mocbten.
S. 510,10. (b? ETTiTtav beisst nicbt baufig, wie Scbubart will,
sondern gewobnlicb; freilicb ist die Bebauptung stark iibertrieben, aber
mit ETciTrXsiaTov, das Clavier vorscblug, da er l-iriTrav mit toujours erklarte,
vvird nicbts gebessert.
ebd. Tobos rjvtV/oi Evsxa, man konnte sicb versucbt fiiblen, ^^viV/oi ais
Glossem zu streicben, allein s. d. Bemerkung zu S. 430,28; in der Tat, wer
dpbbv |jl£7e0£i [XE^a IX 2,7 scbreibeii mocbte, dem konnte aucb die
Trennung des Genitivs von EvExa durcb das Subiect elegant erscbeinen, s.
ubrigens die Bemerkungen Bd. I zu S. 7,5. 431,1. II S. 66,10. 82,17. 206,11.
S. 510,12 ff. Kalkmann 100 ist der Meinung, dass Paus. die ver-
scbiedenen Versionen iiber die Bedeutung des Taraxippos einem mytbo-
logiscben Handbucbe entlebnt babe. Paus. fiibrt deren sieben auf; eine
andere giebt Hesycb. s. b. v., und zwei weitere die Scbol. Lycopbr. 42.
Aucb Ptolem. Hepbaest. bat iiber den Taraxippos gebandelt, s. estermann W
Paradoxogr. 190 (p. 25 ed. Roulez). Vgl. Robde Psycbe^ I 173 A. 1.
S. 510,14. Die 'QXEviYj rArpri wird scbon bei Homer erwabnt, II. II
617 u. XI 757, spater ofter, vgl. Strab. VIII 342. Stepb. Byz. v. ’'QXevo?:
es war der Xame fiir den Gipfel des Gebirges Bursianll 322 f.
Skollis, vgl.
S. 510,16. Den Xamen Dameon Fick-Becbtel Griecb.
balt
Personennamen'^ 386 fiir eine Koseform von Damopbon oder einem abn-
licben Xamen,
S. 510,19. liber Myrtilos s. zu S. 221,4. 9.
S. 510,20. Die Verbindung p.r]vt[ia iajOat erbalt durcb xaxdv xaxw
laaOat Her. III 53 u. atu;(ia? iaaOai Isocr. Arcb. 101 nur eine scbwacbe
Stiitze; iXd)|X£vo? (s. kr. App.) ist unmoglicb, da Pausanias nicbt iXao|xat,
sondern iXotcjxofxai sagt (II 29,7. 35,11. III 13,4. 5. VI 6,8 u. 9); gut ware.
tXaaop-Evo? (III, 4,6); anderswo sagt Pausanias p.Tqvi|xa dTiorpsTTEiv oder dTroxps-
TTEa^ai III 17,9. V 1,7, [x. oiacpEu^Eiv III 23,5.
Er folgert ferner daraus, dass die Binde der Bekranzung voranging und
iiberhaupt friiher war, ais die Ehre des Kranzes; daher halte auch die
Nike auf der Hand des Zeus die 4'anie, nicht den Kranz; erstere blieb
das stehende, dauernd getragene Siegeszeichen. Vgl. Stephani Compte-
Kendu de St. Petersb. Dagegen meint Jiithner Arch.
1874, 140. 161.
dahreshefte I 42, dic 4’anie sei oftiziellen Bekranzung dem
erst nach der
Sieger von guten Freunden verehrt worden; und Passo w Stiid. z. Parthenon
3 tf. nimmt nur den Kranz ais Siegeszeiclien an, wahreud die Tiinie zur
Tracht des taglichen Lebens gehdrt habi;; nach der Bekranzung habe das
Publikiim dem Sieger Bliimen, Kranze
und besonders auch Tanien zuge-
worfen (die sog. Phyllobolie). Das Bild der ILippodameia erklart Jiithner
fiir nicht beweisend, da diese ja selbst Kamjifpreis war und nicht ais Preis-
richterin, sondern liiichstens ais Zuschauerin dabei stand.
Gap. XXI.
Tempel der Dem e ter Chamyne. Herkunft des B ei n amens.
Gymnas ion. Palaistra. Grab des Oinomaos. Grenzen der Eleia
gegen A rk ad en. Bergsattel des Saiiros mit dem Gralimal des
i
Mie Sauppe meint, die Demeter im Hippodrom auf dem Lykaion gemeint
sei, sondern eben die bier genannte, da deren Priesterin (nach § 9) auch
bei den olympiscben Spielen eine Sonderstellung einnahm.
S. 511,23. tiber Pantaleon s. z. Gap. 22,2.
S. 512,3. Vom Gymnasion hatte Paus. bereits V 15,8 kurz ge-
bandelt und kommt nun, unter Wiederholimg des dort Bemerkten, ein-
gebender darauf zuriick. Kalkmann
85 macht darauf aufmerksam, um
die Planlosigkeit des Paus. in der Bescbreibung der Altis daran zu demon-
strieren: die erste beilaufige Notiz miisse ihm spater nicht mehr genhgend
erscbienen sein, und darum gehe er hier vom Tempel der Demeter Chamyne
plotzlich zu dem ganz am andern Ende der Altis gelegenen Gymnasion
liber, ohne diesen Sprung durch ein Wort zu markieren; es sei hier offen-
bar ein ISTachtrag aus derselben Quelle, aus der er auch andere Notizen
nachtrug. Dagegen findet Gurlitt 394 in dem ganzen Abschnitt, der
auf die Olympioniken-Periegese folgt, die absichtlich hierher versetzte
Schilderung der Umgebung der Altis, wobei Paus. die schon behandelten
Gebaude (Leonidaion, Theekoleon, Buleuterion, Ergasterion des Pheidias)
nicht wieder erwahne. Dass da freilich bei der doppelten Erwahnung des
Gymnasions ein Anstoss Hegt, giebt Gurlitt zu, glaubt aber, dass man ohne
Bedenken an der ersten Stelle ein Glossem annehmen kdnne. Wir
mochten eher eine Fliichtigkeit der Arbeit annehmen, indem Paus. bei der
hier vorliegenden Behandlung des Gymnasions iihersah, dass er bereits
davon gesprochen hatte.
Paus. nennt, ohne eine nahere Beschreibung zu geben, nur schlecht-
weg das Gymnasion und einen andern, kleineren Peribolos zur Linken des
Gymnasions, der ais Palaistra diente. Von beiden Anlagen sind ausserhalb
der Altis im NW erhebliche Peste gefunden worden, doch sind vom Gym-
nasion nur Teile der den eigentlichen Ubungsplatz begrenzenden Baulich-
keiten: die sudliche Halle, der Torbau und Stiicke der Osthalle ausge-
graben. Der zu Ubungen bestimmte freie Platz hatte uugefahr 220 m
Ausdehnung bei etwa 120 m Breite. Im O und S begrenzten ihn Saulen-
hallen, ob auch im W
und N, ist unbekannt. Die Siidhalle ist ein-
schiffig und 5,23 m tief, ihre Lange ist nicht konstatiert; die Saulen sind
dorisch; der Fussboden lag 0,74 m hoher ais der der siidlich anstossenden
Palaistra, Die Osthalle, 210,51 m im Innern lang, 10,11 m tief, war
doppelschiffig mit zwei Peihen dorischer Saulen; nach offnete sie sich W
mit 61 Achsweiten von 3,14 m; an beiden Enden war sie auf die Lange
von je 10 m geschlossen. Die Urnfassungswande, die noch in drei Schichten
iiber dem Erdboden erhalten sind, waren sehr sorgfaltig gearbeitet und
0,77 m stark; von den Saulen stehen nur noch wenige Stiimpfe aufrecht.
Die Halle diente bei schlechtem Wetter den Wettlaufern ais Ubungsplatz,
weshalb der Fussboden vermutlich aus lockerer Erde bestand. Nach hin W
begrenzte ihn eine Steinschwelle. Beide Hallen scheinen zur selben Zeit,
und zwar im zweiten Jahrh. v, Chr., erbaut worden zu sein. Vgl. Ergebn.
Tafelbd. H 38; Graf ebd. Textbd. II 127; ders. Ausgrab. V 41, mit Taf.
654 VI 21,2.
Paus. genannte xprjTrtc von ilini ais ein auf‘ Stuten erlioliter Standplatz
betrachtet winl.
S. 512,4. £v nimmt iv xip 7up.va3up wieder aut’, vgl. z. S. 231,3.
S. 512,7. Die Palaistra grenzt mit der S-Seite an die Strasse,
die westustlidi voin Kladeos her aut’ die. Mittelpforte der Altis-Westmauer
liinfiihrte ;
in di*r N-Seite beriilirte sie sicli mit der S-IIalle des Gymnasions,
mit der sie dureli eine iiber Stufen fiilirende Tiir verbunden var. Der
Grundriss bildet ein tast ([uadratiscdies von 66,35 zu 66,75 m;
Ivecliteck
in der Mitte liegt ein von doriselien Saulenliallen umgebener llot’ von 41
m Seitenliinge. An die llallen scliliessen sicli nacli X, W u. O hin
Zimmer an, die teilweise durch 'Turen zuganglich, teihveise durch Saulen-
stellungen ionischer Ordniing nach dem Ilote geotlnet sind. Die seitlichen
Paunie sind 6,75 m tief, die hinteren (nordlichen) 8,35. An der S-Seite
trittan durchgehende Saulenhalle von 4,37 m Tiete mit
ihre Stelle eine
15 ionischen Siiulen zvvischen zwei Anten; in den Fcken liegen die beiden
Ilaupteingange, otlne Vorhallen mit je zwei korinthischen Saulen zwischen
Anten; an den llauptwanden betinden sicli Steinbiinke ais Puheplatze. Die
Ixauine mochten ais Aufbewahriingsorte t’iir Salben lElaiothesion), zuin
Anhoren von Vortragen, einige auch zum Abhalten korperlicher Ubungen
bei schlechtem Wetter gedient haben; vgl. die von Wernicke a. a. O.
nach Vitruv versuchte Bestimmung der einzelnen Kaumlichkeiten. Sonst
isi zu vgl. Frgebn. Tafelbd, 11 73 — 75 mit Grat’ ebd. Textbd. II 113 u.
Fig. 1 15; ders. Ausgrab. V 40 mit Tat\ 38 tg. Curtius u. Adler 22.
Botticher 366. Flascli 152.1104 O. Leonardos
Unsicher ist die
Bestimmung des im Ilofe sicli tindenden eigentiimlichen Ziegelptlasters von
5,44 m Breite und 24,20 m Lange, das aus geriefelten Ziegeln und tlachen
Dachziegeln zusammengesetzt ist (vgl. die Abbildungen Ausgrabgn. V 41.
Ergebn. II 115 Abb. 1. Fougeres 1694 Fig. 3671. Schreiber Kulturhist.
Atlas I Taf. 22,13). Grat’ Ausgrab. a. a. O. dachte an Standplatze fiir
Einger, was Botticher 372 mit Pecht zuriickwies, weil fiir Eingkampfe
weicher Boden notwendig ist. Flascli nahm, obschon zweifelnd, eine Ent-
wasserungsanlage an; Fedde Flinfkampf der Hellenen (Breslau 1888) 13
S. 512,3-9. 655
denkt aber auch an ein Ballspiel, nur mit leichteren Ballen, wobei die
Spieler beim Anlauf und Wurf auf den geriefelten Platten festeren Stand
fanden, wabrend die seitlichen, durch die Dachziegel gebildeten Einnen
vielleicht dazu dienten, die Balle den Spielern zuriickzurollen. Auch diese
Deutung bleibt ganz problematisch.
ebd. Das Eingangstor zum Gymnasion lag zwischen diesem und
der Palaistra, im Siiden der 0-Halle. Es ist ein stattlicher Bau, der nach
Stil und Material wohl dem zweiten, spatestens dem letzten Jahrh. v. Chr.
die Strasse getrennt, hinter dem Prytaneion nach N sich ausdehnt und im
Plan ais romische Thermen bezeichnet ist (s. Leon ardos 259), indem er
annimmt, dass die Bader einen Teii der Wohnung gebildet haben. Darin
stimmt ihm Frazer z. u. St. bei, wabrend Wernicke a. a. O. 198 die
Wohnraume an die Riickwand der von ihm vorausgesetzten, nicht erhaltenen
Westhalle ansetzt. Weder die eine noch die andere Annahme stimmt zu
der Angabe des Paus.; doch bemerkt Frazer mit Eecht, dass nach dem
Befund der Euinen ein Wand-an- Wand-Bau gtoS? xou ^upvatjiou
. . .
TTpoas^et? Tcp Tor/ip) nicht moglich ist. Aber auch wenn man Trennung der
Baulichkeiten durch eine Strasse annimmt, fehlt es fiir die nach Paus. siid-
lich von der Osthalle belegenen Gebaude durchaus an Platz, wie ein Blick
auf den Plan lehrt. Wir glauben daher, dass Wernicke mit seiner Ansetzung
656 VI 21,2-6.
reclit hat, bei Pans. aber eiii (vermutlich bei der Ausarbeitimg seiner Xotizen
entstandener) Irrtum vorliegt und statt von der Osthalle voii der Westhalle
die Eede sein solite. Wir liatten dann also die Atbletenwohnimgen zwisclien
Kladeos im \Y and Grymnasion und Palaistra im 0 zu sucben.
S. 512,10. Vom Grab des Oinomaos und den ais seine Stallungen
bezeiclineten Bauliclikeiten ist niclits gefuuden worden, aucli baben sicli
erkennen, von Lala nach S fliessend westlich von Murid und gegen-
das
iiber in den Alpheios miindet (heut Bakireika).
Palae o-Pbdnari Da dies
aber wol der Parthenias ist (s. u. § 7), so ist der Leukyanias wahr-
scheinlich der etwas oberhalb miindende, in dem Boblaye 128, Curtius
50 und Kaupert a. a. 0. den Leukyanias erkennen. Das Heiligtum des
Dionysos Leukyanites wiirde dann zwisclien beiden Fliisschen am Alpheios-
Ufer zu suchen sein, also dicht bei Muria. Welcker I 282 scheint eine
andere Hohe ais Stelle des Dionysos-Tempels betrachtet zu haben, da er
ilin bei dem letzten Fliissclien, das in den Alpheios fliesst, ansetzte.
wolle nur sagen, dass man auch siidlich vom Alpheios noch auf dem Ge-
biete von Pisa sei; er schlagt daher Ivxoc 7^? lav] 1'xi x^? lliaaia? vor. Allein
nachdem Paus, unmittelbar vorher gesagt hat, der Diagon trenne Pisaia von
Arkadien, erscheint eine solche Bemerkung sehr iiberfliissig. Daher ist die
Vermutung von Michaelis wahrscheinlicher; unter xauxT] xvj ‘/copa ist dann
eben die 77] (hpi^ala zu verstehen.
Die Stadt Phrixa (bei Herod. IV 148 Opi^aQ war eine
S. 513,8.
Griindung der Minyer (vgl. Mulier Orchomenos 161 u. 371), angeblich
658 VI 21,6-22,1.
durch Plirixos, Steph. Byz. v. Maxioroc. Erwiilmt wird sie auch Xen. Hell.
III 2,30. Polyb. IV 77 u. 80. Stiab. VIII 343. Steph. Byz. a. a. 0. und
V. 4)ptV berecbiiet die Entfernimg des Orts von Olympia auf 30 Stadien,
doch betragt sie in Wirkliehkeit 35 Stadien. Nacli Steph. Byz. v. Oaiato?
erhielt die Stadt spiiter diesen Xamen. An dem Berge, auf dem die Stadt
lag, liegt jetzt das Dorf Palaeo-Phanari; auf dem Gipfel haben fruhere
Keisende noch Puinen gefunden, von denen jetzt alles bis auf eine Zisterne
verschwunden ist, s. Boblaye 136. Leake 209. Bouton Memoire sur
la Triphylie (Arch. des miss. scientif. II Ser. T. I) 232. Curtius 90.
Koss 108. B ursi an 286. Baedeker 312.
ebd. Gerhard Gr. Mythol. I 235 vermutet, dass die von Theophr.
bei Ath. XIII 609 F erwahnten Schonheitswettkampfe der Eleier, deren
Preise einer Athene dargebracht wurden, mit dieser Athene Kydonia in
Verbindung standen.
S. 513,10. Zu Klymenos vgl. V 8,1 mit S. 308; ebd. 14,8.
S. 513,11. Kydonia lag im nordwestlichen Teile von Kreta, das
heutige Khania. llom. Ud. III 292 erwahnt die Kydonier, die ihre Sitze
Mapodvou dp^i p££i)pa hatten.
S. 513,14. Paus. kehrt nacdi diesem Abstecher, ohne es ausdriicklich
zu ervvahnen, wieder auf das rechte Alpheios-Ufer und die Strasse nach
< )lympia zuriick; unter ist also der Punkt, wo er sie verlassen hat
(to aro TooToo), zu v’erstehen, und die ganze Stelle von ota^r,jiQ bis xaDirraailai
der alte, auch liei Stral). \'III 357 erwalinte Parthenias, der dort und unten
Z. 19 diesen Xamen fiilirt, hier xo uo(op xf^; llapikvtac heisst. Leake 211
halt den ostlich von ^liraka in den Alpheios gehenden Bach, in dem die
genannten den IIar])inates sehn, fiir den Parthenias. Steph. Byz. v. 4>topiapoi'
ervvahnt eine Ortlichkeit dieses Xaniens ais in der Xiilie des Parthenia.s be-
legen, nach B ursi an 287 A. 3 verinutlich eine enge und tiefe Schlucht
zvvischen Parthenias und Leukyanias.
S. 514,2. Harpina erualmt Strabo VIII 357 ais rapi xt^v MJXupriav.
Luc. mort. Peregi-. 35 giht ais Entfernung dea Urtes (an dem sich Peregrinos
verbrennen liess) von Olympia 20 Stadien an, auf dem Wege voin Ilippodrom
nach Osten; vgl. auch Steph. Byz. s. "Apriva. Da Paus. zuerst den Fluss
Ilarpinates und dann erst den Ort nennt, so lag letzterer verinutlich
auf dem rechten Flussufer, in der Xahe des Dorfes ^Nliraka, wo (nach
Frazer z. u. St.) i. J. 1831 der engl. Major Ilarriot noch Mauerreste ge-
sehen liaben will, Journ. of tlie Poy. Geograph. Society V 366. Boblaye
129 setzte der Ort weiter nordlich bei dem Dorfe Viliza an, doch liegt
211; ders. Peloponn. 218. Curtius 50. Bursian 287. Uber die Asopos- —
Tochter Harpina vgl. V 22,6 mit S. 429.
S. 514,5. Diesen ais Grab der Freier der Hippodameia geltenden
Hiigel erkennt man in einer 25 Minuten von Olympia dicht am Alpbeios,
links von der Strasse nacli Olympia, belegenen Anhobe, s. die Karte
Xauperts; Baedeker Leonardos 263.
312.
S. 514,10. Zabl und Namen der Opfer des Oinomaos werden ver-
schieden angegeben; nach Apollod. Ep. 2,5 batten einige zwolf angenommen,
andere nannten nacb Scbol. Pind. 01. 1, 127 nur secbs, andere fiinfzebn,
wabrend Pindar selbst von dreizebn singt, mit welcber Zabl nacb dem
Scboliasten aucb Hesiod und Epimenides iibereinstimmten. Die Liste
dieser dreizebn giebt der Scboliast in zwei Fassungen, die kaum von
einander abweicben, abgeseben davon, dass Hippomedon und Aiolos der
zweiten Liste durcb Automedon und Aristomacbos in der ersten ersetzt
sind. die Abweicbungen der Fiinfzebn erliste, und aucb
Etwas starker sind
die der secbs bringt zweiNamen, die in den drei genannten Aufzeicbnungen
sicli nicbt bnden. Vergleicbt man nun diese vier Listen mit der von
Pausanias gegebenen Aufzablung, so findet man, wenn von nicbts besagenden
Formverschiedenbeiten abgeseben wird, wie Trikolonos = Trikoronos,
Krotalos = Krokalos, Cbalkon = Cbalkodon, Prias = Peiras, Aiolios =
Aiolos, dass bei ibm allein sicli finden die Namen Akrias, Kapetos und
die in § 11 iiocb binzugefugten Erytbras und Eioneus; im ganzen nennt
er acbtzebn Freier mit Namen; dfTss sie, wie man nacb seinen Worten
glauben solite, mit Ausnabme der beiden letzten direkt aus dem Eoien-
katalog angefiibrt seien, kann man nacb dem Gesagten nicbt annebmen.
S. 514,15. Zu Akriai vgl. Bd. I zu S. 722,12.
S. 514,17. TpixoAtuvto Tcp Au/aovo?, s. VIII 3,4.
Gap. XXII.
Tempel der Artemis Kordaka, Erklarung dieses Beinamens.
Kapelle, in der die Gebeine des Pelops aufbewabrt werden.
Scbicksale von Pisa. Drei Anolympiaden. Das eleiiscbe Pylos.
Heiligtum der sog. loniden. Letrinoi. Heiligtum der Artemis
Alpbeiaia, Erklarung des Namens. Artemis Elapbiaia.
S. 515,3. Ob der Dienst der Artemis Kordaka wirklicb auf
lydisch-obscoenen oder orgiastiscben Kultus zuriickging, wie Gerbard
Mythol. I 346 und 351 annimmt, ist nicbt auszumacben docb ist Zu- ;
l'*/cov TcoXu$£vo)Xocxcp Trapa Piop-io, und ebeiiso ebd. 10,24: dpyauo adp.axi :dp
7
S. 515,9. Wie Strab. VIII 356 bemerkt, meinten einige, es habe eine
StadtPisa garniclit gegeben, sondern nur eine Quelle dieses Namens, diespater
Hiaa liiess, in der Nalie der Stadt Kikysion, docli habe Stesiclioros (Bergk
PLG III 231 N. 90) Pisa eine Stadt genannt. Stepli. Byz. s. v. bezeicbnet
es ais TToXi; xal xpf,vY). Der Schol. Pind. 01. 11 (10;, 51 p. 247 giebt ais
Entfernung von (Jlyinpia 6 Stadien an. Ist das ricbtig, so inuss ibr Platz
die Ilobe gewesen sein, bei welcber der in zwei Arinen vom Gebirge berab-
strbrnende, unterbalb sicli vereinigende Bacb von ^liraka deni Alpbeios zu-
diesst (lient liegt dort ein Bakali, vgl. die Karte v. Kaupert). Xacb
Strab. a. a. (). biessen die oberbalb der Stadt ansteigenden Hoben (vgl.
Scbol. Pind. ()1. 1,28: (irjj G'}rjX(ov o/fltov, nacb Polemon) wie die tbessaliscben
Berge Olyinpos und Ossa; es sind wol, wie Curtius iin A. A. f. 1894, 41
verinutet, dieselben die inan beut nordlicb sicli erbeben siebt. Paus. er-
wabnt sie nicbt, docb darf dies sicberlicb nicbt mit Kalk inann 109 gegen
seine Autopsie geltend gemacbt werden. Vgl. sonst Leake 211; ders.
Peloponn, 6 . Boblaye 126. Curtius 51. Bursian 290. L e ona rdos 265.
S. 515,10 ft‘. Die (puelle, nacb der Pausanias die Scbicksale der
Pisaten erzablt, war den Eleiern treundlicb gesinnt, vgl. icpEiXxojavxo auvlai-
aber obne Angabe des Zeitpunktes, aucb llerod. VI 127 und Ephoros frg. 15;
ebenso wissen Eusebios und Strabon nichts von dieser ersten Anolympias
vom Jabre 748, wabrend sicb bei beiden cbronologiscbe Angaben iiber die
75 Schone) ist Pbeidon auf 798 angesetzt, von da bis 01. 8 748 sind =
genau fiinfzig Jabre, eine runde Zabl, runde Zablen spielen aber bekannt-
licb in cbronologiscben Kombinationen eine grosse Polle. Gewissbeit ware
in Frage eber zu gewinnen, wenn die Zeit des Pbeidon sicb mit
dieser
Sicberheit bestimmen liesse; nun weicben aber die Angaben der Alten und
S. 515,3-16. 661
die Ansichten der Neuern mn Jahrhunderte von einander ab, s. die Lite-
ratur bei Busolt a. a. O. 611 Anm. und bei Frazer zu dieser
2 Stelle.
Wahrend Herodot a. a. O., dem Paus. iibrigens die Worte Gppiaavto?
07) 'EXXk^vwv aTTdtvTcov fast wortlicb nacbschreibt, ihn zum Zeitgenossen des
Kleisthenes von Sikyon macht, der im Beginn des secbsten Jahrb. lebte,
bezeicbnet Paus. II 19,2 Meltas, den Enkel des Pheidon, ais den zehnten
Nacbkommen Medons, des Enkels des Temenos, also Pheidon selbst ais
zehnten Nachkommen des Temenos, geradeso wie Ephoros bei Strab. VIII
358; damit aber wird Pheidon in die ^evea von 803 — 770/69 gesetzt, vgl.
Busolt Anm. Bei solchem Stand der Dinge ist es begreiflich,
a. a. O. 613
dass man auch auf den Gedanken verfiel, es habe eben zwei Kbnige des
Namens Pheidon gegeben, wie man sich ahnlich bei Myron zu helfen sucht,
s. S. 502,19. —
Auch dass die vierunddreissigste Olympiade (644) eine
Anolympias gewesen sei, steht nicht im Einklang mit anderweitigen Angaben.
Eusebios lasst zu 01. 28 = 668 die Pisaten die Festfeier leiten, und zu
01. 30 =
660 bemerkt er, dass sie diese und die zweiundzwanzig folgenden
Olympiaden (01. 30 52 — = —
660 572) die Agonothesie gehabt hatten (womit
beilaufig bemerkt Paus. V 9,4 im Widerspruch steht); Strabo dagegen sagt
Vni 355, die Pisaten hatten nach der 26. Olympiade, also mit der 27., die
Besorgung der Spiele tibernommen (p-sta o£ t^v £xty]v xat, £ixoaxY]v ’0Xup.itiaoa
ot IliaaTai ttjv oix£tav d7roXa^ovT£€ auxoi auv£T£Xouv xov dYwva opdivxE? £u5oxt[xouvxa).
Diese Differenzen will Schwartz Hermes XXXIV 431 Anm. 3 und 432
Anm. 3 damit beseitigen, dass er erstens annimmt, von Strabo sei Olym-
piade 27 geschrieben worden, die Anderung ^ in sei zu leicht, um nicht
plausibel zu sein, d. h. es bezeichne also auch Strabo ais Beginn der
Festleitung durch die Pisaten die 28. Olympiade; zweitens aber meint
Schwartz, bei Pausanias beruhe die Olympiade auf einerXennung der 34.
alten Verwechslung von A mit AA; dass Pausanias nur die erste von den
dreiundzwanzig pisatischen Olympiaden erwahne, sei fiir seine Art, mit
geschichtlicher Uberlieferung umzugehen, bezeichnend, ein Vorwurf, dessen
Grundlage an dieser Stelle die willkiirliche Annahme einer Verwechslung
bildet! Einen andern Versuch, wenigstens Strabo und Pausanias mit ein-
ander in Einklang zu bringen, macht Reuss Jb. f. Ph. CLI 554, indem
er einen Irrtum des erstern annimmt; wenn er namlich a. a. O. sage:
x^? £XXY)? xai £ixoax^s ’0Xup-Trtd6os drco x^? uptoxy)?, £v ^ Kopoi^o? Ivixa axdoiov
’HX£ioc, XYjv -irpoaxaatav £ixov xou x£ i£pouxai xou d^tovo? oi ’HX£iot, so seien
die Worte dTro xt]? Trptoxr]?, Iv Kopot^o? Ivixa irrtumlich hinzugesetzt; ais
erste Olympiaden, wahrend welcher die Eleier die
der fiinfundzwanzig
Leitung der Spiele hatten, sei vielmehr die neunte zu rechnen, also 01.
—
9 33, d. h. 01. 34 bemachtigten sich die Pisaten wiederum derselben. So
wurde allerdings Strabo mit Pausanias iibereinstimmen und die Angabe des
Eusebios ihren Wert verlieren. Sehr bestechend ist auch diese. Hypo-
these nicht.
S. 515,16. Diesen Pantaleon von Pisa (vgl. Gap. 21,1) kennt auch
Strab. Vni
362; nach ihm hat er den Messeniern im zweiten Krieg Hilfe
gegen Sparta geliehen; seine Figur wird aber dadurch unsicher, dass Heracl.
42*
662 VI 22,2-9.
Pont. frg. 6 (Mulier II 263) von einem unmensclilichen Konig von Elis
dieses Namens spricht, vgl. Xiese Hermes XXIV 30.
S. 515, 1^7. Die dritte Anolympias, 01. 104 = 364, wird ais solche
auch von Eiiselj. I 206 Sclione aufgetiilirt; er sagt G::6 riuaiuiv exeilTr],
me Diod. XV 78,3, Paus. hier xeOsiJav Oro 'Apxaotov, aber Gap. 4,2 Duaioi
xal ’Apxao£S s^Ejav, wie Xen. Hell. VII 4,28. — X 36,9 wird beilaiifig bemerkt,
dass 01. 211 £v Tou ’llX£tojv 7pa(x[i.a3' rapsiTai, d. h. sie war zwar keine
Anolympias, war aber dennocli iibergangen, s. daselbst.
S. 516,2. Paus. erwiilint Makistos sonst niclit, das der Ilauptort der
Makistia, der tripbylisclien Grenzlandschaft gegen die Pisatis, uiid aut'
einem liohen, ebenfalls Makistos genannten Gipfel in der Xalie des
Samikon belegeu war; vgl. Strab. VIII 343. 345. 349. Steph. Byz. s.
Mr^xtaxov. Curtius 82 f. 116 A. 84. Bursian 282. Uber Skillus s. —
V 6,4 mit 8. 301.
8. 516,3. Auch Dyspontion wird von Paus. iibergangen. Xach
Strab. \'III 357 lag es am Wege von Elis nach Olympia in der Ebene;
es war (um ( )1. 50) von den Eiiiwohnern verlassen worden. Vgl. Steph.
Byz. s. V. Leake 193 nahm an, dass es aut' den Ilohen zwischen Palae-
opoli (der Stiitte des alteii Elis) und dem nach Kap Ichthys fuhrenden
Ilohenzuge gelegeii hahe, Boblaye 131 setzt den Ort an eiiie Kuinen-
stiitte bei dem Dorfe Mertia (oder ^lyrtia); Curtius 73 in die Xiihe von
(Ephyra) und Pylos, der andere ging im Tale iiber Dyspontion und
Letrinoi. Paus. scheint aber nur den letzteren gemacht zu haben, da-
gegen seine Xotizen iiber Pylos und Ilerakleia nicht der Autopsie zu ent-
nehmen. Wie lleberdey 76 bemerkt, wird Pylos von Paus. nur in der
Distanz von Elis, nicht in der von (dlympia l)estimmt; die Xotiz steht ver-
einzelt und eiithalt keine periegetischen Details. ( Iftenbar wollte also Paus.
den Bergweg gar nicht beschreiben, er hatte sonst auch Ilerakleia vor
Pylos nennen miissen und Salmone nicht iibergehen diirfen. Das elische
Pylos, das in der Geschichte der Stadt zwar keine Polle spielt, wol aber,
weil es das obere Peneiostal beherrschte, fiir die Verteidigung sehr geeignet
war Xen. Hell. VH 4,16. Diod. XIV 17,9), lag in der Gegend des hentigen
(vgl.
IV 14 zwolf Milien, was noch mehr ais die von Paus. angegebenen 80
ist,
sx^oX^?) IluXo; toxsixo, nennt den Fluss Selleeis, weil er ihn mit diesem ho-
merischen Flusse (II. II 659. XV 531) identifizierte.
S. 516,14. S. Hom. II. V 544; iiber die vielbestrittene Frage, welches
Pylos das homerische sei, s. IV 36,1 mit S. 191.
S. 516,20. Entfernung zwischen Herakleia
Strab. VIII 356 giebt die
und Olympia auf ungefahr 40 Stadien an und nennt den Fluss Kytherios;
es ist ein Xebenfluss des Alpheios, westlich vom Kladeos. Auch er er-
wahnt das xoiv ’Itoviaocov vu|xcpu>v ispov xoiv TTSTriJXSUfxsvcov Ospausustv voaous
xoi? uSaai. Leake 192 setzte Ilerakleia beim Ddrfchen Strephi an (bei der
Strasse, die heut fuhrt), doch kann der (4ebirgs-
von Olympia nach Pyrgos
weg nach Daher wird der Badeort besser
Elis hier nicht gefiihrt haben.
mit Boblaye 129. Curtius 72. ^ursian 288. Curtius u. Adler 9.
Lolling 179 bei dem Dorfe Bruma angesetzt.
S. 516,23. Die Xamen der Xymphen bezeichnen, mit Ausnahme des
letzten, der die Quellen andeutet, ilire Heilkraft, vgl. Usener Gotter-
namen Den Xamen ’Iu)vi'6ss, in dem Tdpffer Att.
16,9. Geneal. 268 und
V. Wilamowitz Aristot. u. Athen II 142 Beziehungen zu dem attischen
Geschlechte der loniden vermuten, deutete Xicand. b. Ath. XV 681 D und
683 A Zusammenhang mit Tov, Veilchen;
auf ebd. wird das Bad erwahnt.
Vgl. Bloch bei Eoscher III 512.
S. 517,1. Xouotxsvoi? £v x'^ ebenso IX 2,3, dagegen X. xw Tioxajxtr
14,6 mit S. 365 und dem dort Zitierten Pr eller-Eob ert 309. In der;
664 VI 22,9-23,5.
jiingern Form der Sage ist an Stelle der Artemis die Quellnymphe Are-
tlmsa zur Geliebten des Alplieios geworden.
S. 517,13. dXcitpaaOai t6 TrpoauiTCov TrrjXto deutet auf Mummenschanz
ira Dienste der Arterais, vgl. Hesych. u. xopuOaXiarpiat, xupixToi.Poli. IV
104. Hes. u. puXXr/at, puXXr/r^c, ppuXXr/iaxai, ppuXXr/ioost, s. Wernicke hei
Pauly-Wissowa I 1353.
S. 518,2. Die nahen Beziehungen der Artemis zur Hirschkuli, die
in ganz Hellas ais das heilige Tier der Artemis galt, zeigen sicli ausser
in den Beinainen (aiicli £Xa'fia, £Xa'py)poXo^, vgl. Preller-Robert 302.
Sclireiber bei lioscher 1 582. AVernicke bei Pauly-Wissovva II 1384)
aiicli in den Bildwerken, s. Stepbani Corapte-rendii f. 1868, 7ff. Wernicke
Gap. XXIII.
Besclireibiing des alten Gymnasions der Stadt Elis init seinen
Kennbabnen iind Altare n. Daran anstossend ein kleineres Gym-
nasion, genannt das vierekige. Ein drittes, genannt Maltho,
darin Bildsaiilen. Das Katliaiis, Lalichinion genannt. Die
Strasse Siope. Ileiligtuin der Artemis Pliilomeirax.
S. 518,7. Das nbrdliche Gebiet von Elis, die sog. xoiXr| ^HXif (s.
davon die Akroreia, das llocliland. An der Grenze beider Teile, auf
einem von S lier in das 4’al vortretenden Hiigel am linken Ufer des
Peneios, der jetzt Kaloskopi heisst, lag die alte Ilauptstadt Elis, von der
sicli zwisclien den Dorfern Kalyvia und Palaeopoli nur unanselmliche
Reste von Ziegelbauten erlialten liaben, sowie die Ruinen eines frankischen
Schlosses, dessen Fundamente nocli von der alten Burg herriihren; s.
Autopsie eingetreten. Uber die Methode der Beschreibung, die Paus. hier
wie anderwarts befolgt, s. Gurlitt 80 A. 36.
ebd. Nach Strab. VIII 337 lag das Gymnasion am Peneios; aus
derselben Stelle geht hervor, was man aus Paus. nicht entnehmen kann,
dass die Stadt sicli auch auf das rechte Ufer des Peneios erstreckte.
S. 518,8. dea xou^ dOXyjxac —
vop.isoueiv, es fanden hier vor dem
wurde dies aber nur von denjenigen verlangt, die zum ersten Mal auftraten,
d. h. nicht bereits erprobte Kampfer waren, so Schomann-Lipsius Gr.
Alt ^ II 63.
S. 517,9-519,10. 665
S. 518,16. auxip oia^£povxac xco £7rixTr)S£upiaxi heisst wol: die durch die
Betreibung (sc. iraXr]?) selbst (und die daraus sich ergebende Geschicklich-
1896) 65 ff.
XIV 34. Baumeister I 499 Fig. 541) erlialten; die beiden Eroten unter-
sclieiden sich hier dadurcb, dass hei dem einen die Fliigel aufgebogene
Form haben. Vgl. Fiirtwangler bei Hoscher I 1368. Xach Antigon.
bei Diog. Laert. IX 62 befanden sich im Gymnasion zii Elis von Pyrrbon
gemalte Fackeltrager, ais mittelmassige Arbeit bezeicbiiet.
S. 519,13. 0 vo}JLO'f'jXa;, vgl. Cap. 24,3.
S. 519,14. Dieser Alexandriner Sarapion, der Faustkampfer von
01. 217 (89 11 . Chr.), ist nicht zu verwecbseln init dem gleiclmamigen
Alexandriner V 21,18, der 01. 201 (25 n. Chr.) ais Pankratiast nacli Olym-
pia kam, aber nicht mitkampite. Xach lul. Afr. siegte ein Alexandriner
Sarapion Ol. 204 (37 n. Chr.) im Stadion; vielleicht sind die beiden letztern
identisch.
Cap. XXIV.
DerMarkt von Elis. Der Hei lan<»dikeon. Die korykische Ilalle
mit der Bildsiiule des Pyrrbon. des 'rempel nnd Bildsaiile
Apollon Akesios. Aut* dem Markte ferner Marmorstatiien des
Helios und der Selene. Ileiligtiiin nnd Schnitzb ilder der Cha-
riten. BiUlsiiule des Eros. Tempel des Silen. Gehaude fiir
das Kolle ginni der sechzehn Frauen.
Ttaxpiov xtov I
d^covcov ar:£<5(oxcv £::ip£X(oc. Die gymnischen ettkampfe
zertielen in xoocpa und (Iotp£a (^apox£pa) ;
nach der Hauptstelle Philostr.
gehorten zu den ersteren: jxa^^ov, ooXiyo;, oTrXtxr,;, oiaoXoc, aXpa und
7 upv. 3
vom 7:£vxa})Xov das dxovxGai, zu den letztern ra^xpaxiov, -dXr|, -uYpr', vgl.
ausserdem Poli. III 149. Diod. 1\ 14,2. Dion. Ilal. VII 72. Plut. Quaest.
conv. VIII 4,4 p. 724 C. Galen de san. tuenda 3,1.
S. 520,19. Paus. unterscheidet hier (und VII 22,2) den xpozo; dp-
yaiox£po; der Marktanlage von dem jiingeren ionisclien. Ersterer ist der
im eigentlichen Hellas iihliche, bei dem keine regelmassige Anlage vorliegt,
sondern eine allmahlich und nach den sich ergebenden Bediirfnisseu ge-
schaffene, mit oflfentlichen Gebauden, Saulenhallen, Tempeln u. s. "w. um-
geben, wie wir sie in Athen, Korinth, Sikyon u. s. w. finden. Dagegen hat
der in lonien und in den kleinasiatischen Stadten sich findende Baustil eine
grossere Regelmassigkeit in der Anlage, indem die Agora in der Regel recht-
S. 519,10-521,19. 667
eckig gebaut, rings mit Hallen umgeben imd gegen aussen hin abgescblossen
war. Vgl. Curtius A. VI 292 und Pelop. I 334. Hermann-Blumner
Z.
Gr. Privatalterth. 132. Szanto bei Pauly-Wissowa I 879. Fur die Anlage
der Agora in ioniscben Stadten sind lehrreich die Ausgrabungen in Magnesia
am Maiander (vgl. A. A. 1894, 76) und Priene (ebd. 1897, 182). —
Eine
Pekonstruktion der Agora von Elis bat Hirt versucht, sie ist von Er a z er
z, u. St. Eig. 7 reproduziert.
Darnach vermutet Curtius 29, dass hier vielleicht auch
S. 521,1.
eine Priifung der Posse vorgenommen wurde. Einen Vergleich mit diesen
jedenfalls allgemein bekannten Saulenhallen von Elis hietet Philostr.. V.
Apoll. VI 6 p. 210,29, der von einer Stoa in Aithiopien spricht ais axoa ou
IxsyocXtt], tc70fXY]xr)? xai? 'HXsiodv, ai? 6 d9Xr)Tfp 7r£pi|X£v£i x6 }A£ar][jLppiv6v XT^pUYjxa.
xcp x£r/£t — dv£9r)X£v, dagegen IV 15,5 dvaxiOrjaiv aar.ioa upo? xov vaov sagt, ebenso
gut konnte er, wahrend er III 15,10 (x6 ’AjxXy)tci£iov) 7r£Troir)xai Tipoc xoi?
Thuc. V 47, 9, die neben andern Behorden bei der Eidesleistung den Vor-
sitz fiihren.
and waren von Marmor, der bekleidete Leib aber aus llolz gesclinitzt
Fiisse,
S. 522,14. Aus dem Wortlaut des Paus. gebt hervor, dass in dem
4'empel des Silen eine Gruppe stand, die den Silen mit der ibm den Beclier
kredenzenden Methe darstellte. Lber diese und abnlicbe Darstellungen der
Metbe s. Hd. I 613 (zu II 27,3).
S. 522,15. i'ber Silen im kleinasialiscben Kultus, der ibm urspriing-
licli eine ernstere Bedeutuiig zuteilt, ais die spatere griechisclie Sage, vgl.
Preller-Kobert 729.
ebd. Man glaubte, dass Dionysos aucb von den Jiiden verehrt
werde, vgl. Plut. (^uaest. conv. IV 6,1 p. 671 G; in Skythopolis-Betsan
solite seine Amme begraben sein, vgl. Plin. V 74. Movers Plioniz.
I 695. II 311 sieht in dem Silenengrab eine Opferstiitte des alten kana-
anitiseben Gotzendienstes; Keland Palastina 1017 (Frazer) vermutet, dass
der StXrjvo;, von dem hier geredet werde, von den Griechen korrumpiert
sei aus Sliiloh.
S. Dass dieser Bau sehr ait war, zeigt nicbt nur das Fehlen
522,18.
des Daclies, sondern aucli die Benutzung von Holzsaulen, die ja aucb in
den alten Palasten der mykenisclien Epoclie, in Tirsms, Kreta u. s. nach-
gewiesen ist und sicli aucb in dem altesten Tempel Olympias, dem Heraion,
fand (s. V 16,1 mit S. 386). Da Oxylos die Aitoler in den Peloponnes gefiibrt
hatte (V 3,7), nimmt Helbig Honier Epos S. 65 den Umstand, dass man
diesen Bau auf ibn zuriickfiibrte, mit zum Beweise, dass, wabrend in Argolis
sebon vor dem Einbriicbe der Dorier grossartige Befestigungswerke und
Grabmonumente aus Stein aufgefiibrt worden waren, die volkstiimlicbe Uber-
S. 521,20-523,9. 669
Gap. XXV.
Ein zerfallener Tempel der rbmischen Kaiser. Tempel der
Aphrodite Urania und geweiht^r Bezirk der Aphrodite Pandemos.
Heiliger Bezirk und Tempel des Hades; Ursprung seiner Ver-
ehrung bei den Eleiern. Tempel der Tyche. Verehrung des
Sosipolis. Standbild und Verehrung des Satrapes.
S. 523,5. dfpeaTTjxsvai wie aTilystv (vgl. zu III 23,6, Bd. I S. 726) bald
wie hier mit, bald ohne diro, letzteres freilich viel haufiger, vgl. III 22,8; I
18,8. II 30,1. 32,10. 34,9 u. o.
S. 523,6. Die Aphrodite Urania des Pheidias erwahnt auch Cic.
deor. nat. III 23,59: Venus prima, Caelo et Die nata, cuius Eli delubrum
videmus, ferner Plut. praec. coniug. 32 p. 142 D und de Is. et Osir. 75 p.
381 E, der die Schildkrote ais Symbol der Hauslichkeit, der otxoupia
und aicDTTY], erklart; vgl. Pr eller-Eob ert 357 A. 3. Kekul4 Ub. eine
weibliche Gewandstatue a. d. Werkst. d. Parthenonfiguren 10 ist derMeinung,
dass die Schildkrote eine Hinweisung auf das elische Gebirge Chelonatas
sei, wie bereits UiTichs, Skopas 8 ausgesprochen hatte. In antiken Klein-
bronzen kommt die Schildkrote ais Attribut der Aphrodite mehrfach vor,
vgl. Furtwangler bei Koscher I 412. An der schonen, friiher in Venedig,
jetzt in Berlin befindlichen Statue, die Kekule a. a. O. publiziert hat, ist
die Schildkrote, auf die der linke Fuss tritt, erganzt. Uber Weiterbildung
des Typus s. Furtwangler Meisterw. 653; iiber andere Denkmaler, auf
denen Aphrodite mit einer Schildkrote in Verbindung gebracht ist, s.
Bernoulli Aphrodite 150. 323.
S. 523,9. Die Statue der Aphrodite Pandemos auf dem Ziegen-
670 VI 25,1-6.
^lantel, der uber den Ilinterkopf gezogen ist; sie war also durchaus ehrbar
dargestellt, obschon Paus. IV 16,4 die Aphrodite Pandemos auf den blos
sinnlichen Liebesgenuss (izi tai; p-i;cai) zuriickfiihrte. Der Bock ist aller-
dings ein rein aphrodisisches Attribut, wie alie durch Geilheit und Frucht-
barkeit sicli auszeichnenden 4'iere; Ajihrodite braclite ihn schon aus ihrer
Beiname der
orientalischen lleimat mit, und nach Plut. Thes. 18 ware der
Aphrodite eTrirpa^ia Daher sind Dar-
schon unter 'Theseus aufgekonimen.
stellungen der Aphrodite auf dem Bock sehr zahlreich und vielfach alter
ais Skopas, der selbst nur einen schon vorhandenen 'Typus kunstlerisch
S. 523,15. p-ovoi Ti}X(o3iv ''Ai6r,v 'HXsioi, so sagt der Schol. II. IX 158:
£v oiJO£p.ta -rjXet ° Aidou £7TIv Aicr/uXo^ cpyjjtv p.ovoc Dstov 7ap Gava-oc ou
Swptov £p7 o’j 6' av h'ju)v £7tta7;£v6tov avou ooo’ £7TI ^top-os 7rauovu£Tai
in Elis war das und es ist darum wol anzunehmen, dass Hades
also anders,
weniger in seiner Bedeutung ais furchtbarer Kdnig der UnterAvelt und
Beherrscher der Toten, denn ais woltatiger Gott der Erdtiefe verehrt
wurde. Ubrigens spricht Strab. VITI 344 von einem Temenos des Hades
in Triphylien, und heisst es bei Philostr. V. Ap. V 4 von den Bewohnern
S. 523,9—524,20. 671
von Gradeira xov Odvaxov jxovoi dvOpojTctov xrauoviCovxat. Davon hat also Paus.
niclits gewusst; wenn dem Hades
er sagt, die Eleier seien die einzigen, die
Verehrung erweisen, Behauptung nicht im Widerspmch mit
so steht diese
Z. 18, da Pylos zu Pausanias’ Zeit nicht mehr bestand, s. Gap. 22,5.
ebd. 'HpaxXst axpaxiav aYovxt xxX., vgl. V 3,1. Die Homerstelle, auf
welche die Pylier sicb bezieben, stebt II. V 395 ff. Aristarcb fasste iv
riuXw entgegen dem bomeriscben Spracbgebraucb im Sinne von Iv ttuXy), am
Tor der Unterwelt. Moglicb ist immerbin, dass eine Version der Sage
die Expedition des Herakles gegen Pylos mit seinem Abstieg in die Unter-
welt verband, s. Leaf zur Ilias a. a. 0. (Frazer).
S. 523,19. Vgl. Hom. II. V 395; dazu Hesiod. sc. Here. 357. Pind.
01. 9,29. Apollod. II 7,3.
S. 524,1. OUX OCTTO XOU £1X0X0?, vgl. VII 1,4 OUX OCTTO
7 V(0 [JLY)?.
S. 524,4. ixdjxou os aira^ dvoqeiv xou svtauxou, vgl. zii S. 508,1.
S. 524,9. Uber Sosipolis s. oben Gap. 20,2; das FiiUborn, mit dem
er dargestellt wurde, kennzeichnet ihn ais oaipwv, der dem Lande
Frucbtbarkeit bringt.
S. 524,16. ^p£ta|X£vo?, zur Form vgl. Lobeck ad Pbryn. 32 f.
S. 524,19. In der Litteratur ist uns iiber diesen Kultus des Satrapes
sonst nicbts iiberliefert, dagegen findet sicb, wie Frazer z. u. St. bemerkt,
auf einer in der Nahe von Byblos in Pboinikien gefundenen griechiseben
Inscbrift, vom Jabre 8 v. Gbr. datiert, bespr. von Glermont-Ganneau im
Journ. asiatique 7 Ser. X 157 ff., eine Dedikation an den SaxpdrcY]? Oso?;
Glermont-Ganneau will darin Adonis erkennen. Wir besitzen ferner eine
palmyreniscbe von D. H. Mulier in der Wiener
Inscbrift (besproeben
Zeitsebr. f. d. Kunde des Morgenlandes VIII 11 ff.) aus dem Jabre 356 der
Seleukidenara (— 55 n. Gbr.), durcb die Sebadrapa, der gute Gott, um
seinen Sebutz gebeten wird. Das Eelief, zu dem die Inscbrift gebort, zeigt
die Gestalt eines bartigen Kriegers mit Speer und Scbild, an der Seite
bangt ein Scbwert in der Sebeide, das Gewand ist an der rechten Scbulter
durcb eine Metallspange zusammengebalten, oberbalb der linken befindet
sicb ein Skorpion.
S. 524,20. }X£xa xfjV Baxpetov Tcpoaorxrjaiv, die Lesart der bessern Hss.
xaxd xY]v macht Scbwierigkeit, aber die seit Siebelis in die Aus-
n. TTp.
gaben aufgenommene jxsxa xy]v 0. xrp. erweist sicb ais sebr bedenklich; ihr
Sinn soli sein postquam Patrenses in vicinia habitare coeperunt, so Siebelis,
:
TYjv fl. TTp. nicht heraiiszubringen; xaxa ttjv 11. ~p. wiirde bedeuten kdnnen:
zur Zeit der Xachbarschaft der Patreer; da diese aber Jahrhunderte lang
dauerte, so ware mit dieser Zeitbestimmung nichts anzufangen; man kann
aber auch verstehen: infolge der Xachbarschaft von Patrai,
d. h. xaxa kann
Frazer daran erinnern, dass in Patrai die Mutter Dindymene und Attis
Verehrung genossen und die Korybanten im Mythos von Attis eine Kolle
spielen (Luc. dial. deor. 12).
Gap. XXVI.
Ein altes Theater undeinTempel des Dionyso s. Thyia, F est des
Dionysos. Tempel der Athene auf der Burg. Der Ilafenort
Kyllene, Bild des Hermes in Gestalt eines Phallos. Erzeugnisse
des L an des der Eleier. Exkurs iiber die Sei de und Seiden-
w uriner. Die Grenze von Elis und Achaia.
S. 524,22. Uber den Me ni os s. V 1,10 mit S. 285.
S. 525,1. Auf elischen Miinzen der Kaiserzeit findet sich eine
Dionysos-Darstellung, die wahrsclieinlich auf diese Statue des Praxiteles
zuriickgeht; der jugendliche Gott, von fast weibliclien Formen, bekleidet
mit einem urn den Ilals befestigten, den Oberkorper grosstenteils freilassenden
Mantel, steht mit gekreuzten Beinen da, mit dem linken Arm sich auf
einen Baumstamin lehnend, iiber den der Best des Mantels fallt; er halt
in der linken lland den Thyrsos, in der rechten ein Rhyton mit Tierkopf
hoch erhoben, zu dem der Kopf aufgerichtet ist, wie wenn er den Strahl
aus dem Rhyton aufiangen wollte; am Boden steht neben ihm links ein
Panther, rechts ein Tympanon; s. IVeil in der Xumism. Zeitschr. XIII
384. Imhoof-Gardner 73 f. Overbeck II 45 Fig. 149. Die ganze
Stellung und Behandlungsvveise ist so echt praxitelisch, dass an der Iden-
titat des Miinztypus mit der hier erwiihnten Statue kaum gezweifelt werden
kann, vgl. Furtwan gl er Meisterw. 531 A. 4; nur Klein Praxiteles 419
zweifelt, entweder an der Authentizitat des Miinzstempels oder an der des
Meisters.
ebd. Elis riihmte sich der Geburt des Dionysos (Hom. hymn. 34),
und Verehrung des Gottes war sehr verbreitet: so der Altar in Olympia
beim Pelopion V 14,10, bei der Proedria V 15,4; der Dionysos Leukyanias
oben Gap. 21,5; das Kollegium der 16 Frauen, s. oben S. 387 zu V 16,2.
Xach Plut. de Isid. et Osir. 35 p. 364 F und Quaest. Graec. 36 p. 299 B
S. 524,20—525,16. 673
beteten die Frauen im Tempel zu Elis: IXOsiv rjpto? Aiovuae AXiov I? vaov
a^vov auv Xaptxeaaiv I? vaov xcp ^oeo) ttooI Outov, a^is xaups. Dionysos wurde
namlich im eliscben Kultus, wie anderwarts, auch in Stiergestalt verebrt,
vgl. A. W. Curtius Der Stier des Dionysos, Jena 1882. T liram er bei
Roscber I 1057 u. 1149. Preller-Robert 695. Das Fest der 0uia war
die Feier der Wiederkebr des Dionysos im Frilhling; darauf gebt die Dar-
stellung des Stierdionysos mit den Chariten und Pleiaden auf einem Kameo
bei Miiller-Wieseler II 33,383.
S. 525,4. Curtius Pelop. II 32 u. 102 A. 31 vermutete, dass der
Festort der Thyia zum Demos Orthia (V 16,6) gehort habe, was Bursian
305 A. 3 deshalb zuriickweist, weil dieser Gau auch nach dem Synoikismos
von Elis ais selbstandige Ortschaft fortbestanden habe.
ebd. Dieses, natiirlich auf Priesterbetrug beruhende Wunder be-
richten auch Theopomp. b. Ath. I 34 A und Ps. Arist. mirab. ause. 123 p.
842 a, 25 an beiden Stellen wird die Entfernung des Ortes, wie hier, auf
;
8 Stadien angegeben.
S. 525,12. Vgl. Plin. II 231: Andro in insula, templo Liberi patris,
fontem nonis lanuariis semper vini sapore fluere Mucianus ter consul credit;
vgl. ebd. XXXI
16 Mucianus Andri e fonte Liberi patris statis diebus sep-
:
Lagune von Kotiki, in den Siimpfen von ^lanolada, die heut durch einen
breiten Streifen Landes vom Meere getrennt sind, anzusetzeii, worin ihm
Bursian a. a. 0. zustimmt; etwas nbrdlicher, bei Kunupeli, in dessen
kyklopischen Mauerresten man die vom alten Hyrmine erkennen will, setzt
V. Duhn A. M. III76 den Hafen an, und elienso Baedeker 333 u.
Lolling 178. — Der Ort hat in der Geschichte mehrfach eine Rolle ge-
spielt, vgl. Thuc. I 30. Xen. Ilell. III 2,30. Polyb. V 3, und wird auch
sonst hautig erwiilmt.
S. 526,1. S. Hom. II. XV 518f.
S. 526,6. Xach Strab. a. a. 0. war das Bild des Asklepios aus
Elfenbein gefertigt und eine Arbeit des Kolotes.
S. 525,16-526,12. 675
ebd. Dass in Kyllene das Idol des Hermes ein Phallos war, er-
wahnen auch Artemid. I 45. Luc. lup. trag. 42. Philostr. V. Apoll. VI 20
p. 120 K. Hippol. confut. haer. V 7 p. 144 nnd 8 p. 152; doch werden
diese Stellen in der Pegel auf das arkadische Kyllene, wo gleichfalls
Hermesdienst bestand, bezogen, s. Preller-Eobert 388. Scberer bei
Eoscber I 2342. Die Auffassung gebt auf den ithyphallischen Hermes, ais
Symbol der befruclitenden Naturkraft (daber auch Hermes ais Herdengott),
zuriick.
S. 526,9. tiber den elischen Byssus s. V 5,2 mit S. 294.
ebd. £? xapTTou? xal ty]v puaaov — exxpstpeiv das Adiectivum ,in
doppelter Konstruktion, ein Beispiel der oratio variata, vgl. S. 501,20 und I
12,5 p.Tr] 0 £ aXoujY]? ’IXiou hdcXaaaav ol TzoXkoi |xr) 0£ aXaiv ^Triaravxo ttcd yp^aOai. —
Zu £XTp£9£lV Vgl. zu S. 233,18.
s. 526,11. Dieser mit dem Inhalt nur sehr lose zusammenhangende
Exkurs des Paus. iiber die Seide und die Seidenwiirmer ist die erste Stelle,
in der wir die kiinstliche Seidenzucht erwahnt finden, wahrend sonst immer
von wilden Seidenwtirmern die Pede ist. Die erste Erwabnung des Seiden-
wurms tiberhaupt findet sich bei Aristot. h. an. V 19 p. 531 b, 14, wo
Seidenfabrikation auf Kos erwahnt wird und der Name der Serer schon
genannt ist, unter denen die Chinesen, die friih Seidenzucht betrieben
haben, gemeint sind. Das ineiste, ^vas sonst alte Schriftsteller iiber das
Gespinnst der Seidenwiirmer berichten, namentlich dass es in langen Faden
von den Baumen herabhange und von diesen abgekammt werde (Yerg. Georg.
II 121. Strab. XV 693. Plin. VI 54. Dion, perieg. 752 u. s.), passt nur
auf gewisse wilde Seidenwiirmer. — Wo Paus. seine Angaben hergenommen
hat, wissen wir nicht; fehlerfrei sind sie nicht: so ist die Angabe der Fuss-
zahl irrig, ebenso die der fiinfjahrigen Kultur, der Sommer- und Winter-
hauser u. a. m. Vgl. vornehmlich Y at es Textrinum antiquor. 207. Eitter
Erdkunde VIII 679. Marquardt Privatleb. d. Eomer 491, wo sonstige
Spezialliteratur zu finden ist.
mehr auf dem Landweg, sondern zur See erhielten; unter Seria des
Pans. sei Ji-Nan oder Tonkin zu verstehen.
S. 527,4. Paus. giebt zwei Versionen iiber die Nationalitat der Serer
an; ais Skythen bezeiclmet sie Eustatb. ad Dion. Per. 752, ais Inder Steph.
Byz. V. 2^p£C.
S. Der Larisos, heut Mana oder Stimana, ist der Grenzfluss
527,9.
zwischen nnd Achaia, vgl. VII 17,5; er fliesst heut durch den von
Elis
Manolada bis in die Gegend des alten Dyme reichenden Wald von Ali-
Tschelebi und die versumpfte Niederung siidlich von Kap Araxos dem
Meere zu; s. Leake 165. Boblaye 20. Clark 277. Curtius 36. Bursian
270 u. 309.
S. 527,7. xauxa jasv o/j ouxw Xs^exat, zu diesen Ausfiihrungen steht in
Pc am Rande: oux dXrjbcoC xa I? xouc 2rjpa? (aupac) T|}X£i? ^dp vuv oux
dxoT] dXXd 6^f9aX|xoi? pXsTTOvxs? ijfxev xd xax’ auxou^.
VIII 337 £cjxi 81 XI? dxpa x^? dlXsia? Trpoaj^oppo? duo e^Tjxovxa Au|xr)?, ’Ayatx^?
TcoX£(u?, ’'Apa;o?. xauxYjv (jlIv ouv dpyrjV xtb£[X£v x?j? xdiv dIX£io)v TrapaXia?.
xat, syvco ytxp tov TupEd^UTaTOV KsxpoTra ^(x,Gikicc sTvai, ol Xoituoi tou
TualBcov ’A)(oct6^ p-sv ex tou AiytaXoo TuapocXajScov xai s? "*A8 ‘Y]vS)v sTcixoopou?
7^00? ETusp-Tusv 6 HsXivou^, TY]v O^oyaTEpa "EXlxy]v, y) [xovy] ol ^roci^ vjv, yuvaTxoc
Tit. ri^iaxucov xai dc)(^aixwv a<>^ Pc, 9. 'EpExS-Ecog om. M Lb, spxS"
dc^aixcov Xoyoc Pd, Tcauoravlou £).7.d8o? <jd'ai pro ’Ep£xS'£(og La mox IpEaMco?
et
Xoyo? Ag, dcpxaixa (sic) La, idem. 10. a^rou bis Va. —
^Tzd zr^g Va
dxocixSv Lb. 1. [JieaYi A. 2. 'Axata edd. M. 12. TcalSs? oixTfjaavTi om. M. 13.
ante B M Vb Pad Ag Lab, ’Axatav cett. edd. omaavTi coni. Herw., cf. III 23,6. 26,10,
VaPc, cf. ad p.' 81,15. 3. a^v(\ ze edd. IV 31,2. — o5tco pro a5ry Va. 15. 8s
ante B M Vb Pad Ag Lab, auTTq ts cett. edd. IttI S SW D Sch Sp codd, praeter Va, 8’ ini
VaPc. — AiyioLlb^ £xa).ouvTO om. La. cett. edd. Va. 16. aurov Va. 17. £p.7r£c;£v
4* leyo) Vb. — aixuwvicp Lb, — vuv om, La. — S'uyaT£pav Va. — eXixxtiv La. —
Va, 5. 8’ Ol Lb. 6. PcdLbVaM, 7] p.6vyi Ol naTdeg ^v Vab M (in hoc ^
Xp6v(o edd. Pa Vb La. 8» execVab La Pd p.6vT^j, |J|.6 vy> etiam A, y] |j.6vy] Lb, v^v [Jiovrj
Ag, in Vb 0 sup. £, £xo<- edd. Pac Lb M. Pc, 19. tS Icovi? A. — dnd KFC codd.
43*
678 AXAIKA.
67^"*
£(7Tiv‘ ol Vz axoyovoi tog ’1o)vO(; t6 'Iowwv £(J/^gv xpdcTGc, £? 6 "'A/^aiwv
£‘|£7U£(TGV Xat, aUlTGl XOc\ 6 B?j[XGC. 3 . TgT^ B'£ ""A/aLGl^ VfjV(,XaU"ra UTU^p^G
[X£V (TCpidlV OVO[ia YjV £V XGIVCO, AavaGl B'£ ’Apy£{Gt? iBia. TG77£ Be ’J7u6
praeter Pa, ano cett. edd. Pa, oij/.aTCOYvwiJ-Y)^ La. 12. u7:?ipx£v La, OTi^pyA La, | sup.
La. 2. dcp’ sautou Lb. 3. ijiSTapo/.Y; Pc. 13. OLTzh 8wp. Va. — l^rP-dad-ai edd, ante
4. 8i£|jL£ivov La. — TO ovopa X K, to oni. B codd. (praeter Pd, in quo est i^rpAzai)^
Pa. — iwvwv ]\I Pcd Ag Lab, in La oq sup. y£v La Pa, in hoc | sup. y, om. Lb Vn Pcd.
(ov. — pro ’A^r,vaioi? codd. (R ad
I
marg. dd'Y]vaitov) praeter Pa Vab La, in qui- La. — xai La habet sup. vers, 18. Auto-
bus est dS^Yivaioi?. — y.al pro xai v6ii.Y]v Am. 19. axidv M Va Vn Lb. — 8r,-
e coni. B, iTrayopsvwv cett. edd. cum codd. £v Cor. 20. ouy^ om. Goldh. — tw Se A,
('"iwva £7caYop£vo)v om. Vb). — riY£[Ji.ova Va tS, 8e sup. lin., Pa. — yap Pa in marg.
M. 10. TO Tzoz. codd. praeter Pa, articulum 22. Tou? ante Ivt. om. edd. ante B, est in
om. A X K F C, tw Hot. cett, edd. Pa. cett. edd. codd. 23. p£v om. Pa. —
11. TOUTOU TotJ Iwvo? Va. — TO ’Ic6v(ov om. Aavavol vitium propagatum per A X K.
VII 1,4-2, 2. 679
)(pY](7TY]pLOU xopi^ouori TOC OG^TOC li^ 27rC)CpTY]V, Xai ^V Xai ig £p.£ £Tl auirw
IBIJctVTO.
£^£(lO'ai (3aGlX£L»6[X£VO? UTCO GOO MIBoVTOC, OTl 6 MIBcOV TOV £17£pOV ^V TWV
20;uoBa)v )(wX6(;. Bo^av Bl (Ycpiaiv av£V£yx£Tv t6 )(pYi(7T^piov t6 Iv A£X<poT(;,
BiBwdi MIBovt-l y] IIuOIoc ^ocglXslocv t-^v ’AQ-Y]vaio)v. ougm B-^ 6 N£iX£u? xa\ ol
XoiTuoL Twv KoBpou TuaiBwv £^ dcTuoLXLav lc7TC!cXY](7av, [ay]ayovT£^ pAv xai aoTwv
1. 6 post Tic. om. Lb. 4. TrpotjTSfJisvcov Va Pcd Ag (Pcd Ag non ubique), £i Pa, qui
KpO£[JL£VCt)V Vab, 7Cpoa£[JL[JL£VWV Lb, '7tpoa£p,£V(OV M Lab. 18. KoSpou xai auvwv Pa in
cett. edd. Pacd Ag- La. 8. tou a 8 £^(poi<; marg. 20. acpiaiv Pa in marg. 21. outw
M. 9. vo|Jii^oi)a!, Vb. — ig TiapTrrjV La. — St) a5vSv ’A9'yivaio)v om. Pc. 22.
xai om. Va. 10. xacpiSiTia Pa. 12. (ivSpo- £aTaly)(jav scripsi cum Pcd La Vb, Slizz-
TTOVTTOU Pcd Ag La. — ISlIavTO edd. ante B axdlYiaav cett., cf. II 30,9. III 1,7. 3,1.
Pa Vb, £|£ 8 £|avT 0 cett. edd. codd., illud re- 4,1. 15,6. IV 24,1, passim. — dyovTE?
cepi cum Herw., cf. II 4,4. 30,10. 31,8. scripsi, cf. III 4,10, dyayovTE? edd. codd.
IV 28,6. V 18,8. VII 4,2; I 2,6. III 7,6. 24. oOtoi malim, articulo post oOvOi; aegre
IV 30,3. V 10,9. 11, 5 . 13. Epyov, tov sup. se carere dicunt SW. 25. oy^loi? v£ dlXoi-
ov, La. — xai, quod est ante in Pa Vb oic om. M, quare uncis notat S, certe v£
edd., om. cett. codd. Sch Sp, incl. SW. eliminandum iudicat, oyloq zz dlloToc coni.
14. T70U? ’icova?, in marg. Swpila?, Pa. Emper., v. comm. — lavdlY] malit S.
ocXkdc M£<7(7Y]vio!,
[
1 £V twv £x IIuXou toc 7upd<; KoBpou xai M£>.av0'ou, "‘A8'Y)-
VOCLOl B'£ 6 vT£^ T(^ TUpO? [XY]Tp6^* ’lo)(7l Bl TOU ^ToXoL» [X£Ta(J)(6vTr£^ OlB£
xal auiroL (jcpicrtv s^ zy]v aTUOLXiotv Iysvovto t]Y£[J-6v£(;. o)^ B£ Toa<; vauorlv £^
Ta apj^aioTocTcic acpuriv £lvat Xeyoixtiv* Itui ysvsd(,q [i£V Buo ’AvaxTopiav xa-
xal 6 (T!jv auTw cjTpaTo^ Mivw tov E5po)7UY)<; cp£UY 0 VT£^. Ol Bl Kap£^ oi 20
6TUpOT£pOV V£Ii 6[J,£V01 TY)V /WpaV (JUVOIXOI TOl? KpY](7lV IyIvOVTO. TQTS BI d)^
1. dSsXcpiSouc 'Hp. D Sch, 8c8. [6] 'Hp. SW, A) PaVab, cf. § 10, praestare y£yovoT£c
6 ‘Hp. d8. Smin., ut Sylb. coni., dS. 6 'Hp. putant SW, ysy. dv8pl di%o wr]7.£o)i; cett. codd.
cett. edd. codd., d8. wv ‘Hp. Sylb., 6 in- 10. Mivuai La Pa, coni. Sylb., scribunt edd.
serui. — 2Iap8a) A La Pcd. 8. HeXaayou inde a C, probavit K, Mwuai? cett. edd.
edd. ante S codd., Hs^^aGyoSv cett. edd., codd. — Guyy£V£t.a A Lb. 11. [3dvT£c La.
coni. Palm. Valck. et Larch. ad Herod. — ’AS'Y]va~oi, ante Oiloy. ponit B cum Pc
IV 148 (SW). — 07]pa(U piev octuo tou FaMLb (dS'YivaTo(U Pc, 9 dwy£vri(; codd.
om. Va. 4. 6tVT£a(ti«)vo? M. — 6ctco toutou praeter Pa), ante vaili; ponunt cett. edd.
0Y]pav coni. C. 6. ysvo? edd. ante F codd., PaVabLa. 12. 8dp.tov £5 >it. oi db*. Va,
yevou? cett. edd. — tSv 'Iwvtov edd. ante 8aip.wv La. — 8’ £5xTiqp.ovoc Pcd Ag M Lb.
B M Vab Lb, tou itovo? La, rec. Sp, tou ’Iw- 14. £TpaTU 0 VT 0 Va. 15. oi auv LaVaM,
v(ov cett. edd. Pac Fa. 7. Tipo Ag. — K68pou in hoc ^ sup. vers. 16. y£V£a(U VaPc.
TOU M£ldcvS'OU SW reponere volunt. 8. ol ins. — 8t) AXKFCSmai. codd., 8uo Smin.
SW D Scli ante p.£Taa)(_., ^aav post p,£Ta- cett. edd., C coni. 8uw, F £Ki y y£V£d^
cx6vt£(; Sp add. volente Pors.; nec copula 17. paadlw? (hoc expunct.) |3aad£uovTO(U
neque articulo opus est, cf. ahia 81 r\^z tou La. 18. ixdrizo) MVaLb. — p^£T£la[3£v
Tuol£uou I 20,4. II 6,1. III 22,8; HaTp£~ Va. 20. Kdp£i; edd. ante S Va, Kap£c rell.
u.£v TOiauTa £? Tou^ Tupoyovou? u^xdcpyovTa edd. codd., et sic deinceps, ubi tamen
VII 18,6. X 19,4, — ol 81 in. La. 9. codd. non sibi constant. 21. £y£v£T0
5vo^ xai t 6 p.avT£T6 v ectxlv ap)(at 6 x£pov y] xaxa ir^v "*Io)vwv £(jow/](7 tv' tuoXIw Be
7Up£(7j3UT£pa £Tl Y) XaXOC ’4wva^ T(X £? XY]V ’ApT£p.lV XY]V ’E(p£(7iaV £(TTIV. o5 7
[iY]v Tuavxa ys xa s? xy]v 8'eov £xu 8'£xo, sp-oi BoxeTV; IltvBapo?, 6 ^ ’Ap.a^ 6 va^
al Bs axo 0£p|ia)Bovxo^ y^valxE^ £ 8'UG’av piv xai xoxe x'^ ^EcpECta 8'eS, ocxe
^ 6 vfov y£ lBp 68‘Y], K 6 pY](Jo? Bs a 6 x 6 )(Q'cov xai ’'E(p£ao?, Kaucrxpou Bs xou xg-
xa[JLGu xov ’'Ecp£(70v xatBa Eivat vGpi^GUdiv, gDxgi x 6 lEpov Eiaiv gI IBpucra-
[J.EVOI, xai axo xgu ^EcpsaGO x6 6 vo[xa sc^xi x^ xoXei. AiXzyzt; Bs xgg 8
Be xai XEpl xo lEpov aXkoi xe lx£(7 La? svExa xal yuvaTxE^ xgU ^Ap-a^ovwv
ZQ ’'Ecp£(7 Gv x>.£G(javxcov (3a(7i}^£6?, AsXsya^ [xsv xai AuBgu^ xy]V avw xoT^iv
20ouBsv, a>.Xa ^Iwcrtv opxGU^ Bovxs^ xai ava pipG^ xap"* auxwv >>a(36vx£? exxg;
"‘Ecpscioi Xpovov xiva Sapiov xai xa? xpocrEXsi? viqxou?. 6. Hapiwv Bs y]B'/] 9
25 pisvGi xoU ’AvBp6xXou xov VExpov £8'a^av xy]? crcpExspa? svS'a Bsixvuxai xai
£? £[j.£ EXI XO [xvYjp^a xaxa xy]v 6B6v xy]v ex xou ispou xapa xo ’0>.up.xi£Tov
3, t 5 7iu>.(ov A. 4. apia-uepa, sine Iv, Fa 12. i8puv5'Y] edd. ante B, i8pijatl'rj M Vab,
— £T£pov Lb M Pc Fa R, hic ad marg-. kp6v, i8pu9'Yi cett. edd. codd. — KpT;ao? edd, ante
hoc habent Pa Vab La. 5. y.azoL twv twv. SW Pc, xprjcraoi; cett. codd., K6pr;ao? S\V
Va, articulum om. Vb. — £X0ix,r,at.v Pd. SchSp, KopYiaaos D. xi; post aOx6y>wv —
— 8r) edd. ante B M Vab Pc Lab, §£ coni, om. B Sch Sp Pacd Ag La, addit Pa in marg.,
S Buttm., recepp. cett. edd., est in PaFa, circumcludunt SW D, est in cett. edd. Vab
in Pa Y) sup, e. 6 . T^ xaxa Lb Vb. — xa Lb M. — xai uaxpou M Lb R, in hoc correct.
post ^l(jdvaq om. codd. 7. xa post Ttavxa ad marg., xai uaxpov Vb. 13. oi Pa sup.
xai edd, ante B, al 8i; xai cett edd. codd. Vb, ’OLj|jixi£Tov cett. edd. codd. 27. Ixi-
682 AXAIKA.
p.sv B”^ 6 tu 6 TapaXoo ts tou IIspTou xal OTTspov bizh 'Ispwvo? avBpo^ stui.- 5-
MaiavBpo^, aTuoTsp.6p.svo? tov sttuT^oov t-^ l7.6l" 6)? Bs sv6tt'/](7s t 6 oBwp xai
OUXSTL Y]V O^aXaTTa, ol XWVOJTUS? aTUSLpOV Tu7.9j8'0? syLVOVTO SX T% 7ip-VY]?, s? 10-
xaL Y]v xaT’ sp.s ooBsv sv Muouvtl otl p.Y] Alovotou vao? 7.l9'OU 7.suxol>.
cpadlv s? aoTTjv TupcoToo? Too E7^XYjVLXoti KpYjTac (xal) TaxLOv xal otov
—
j
vdpy]TOc B SW Pc Ag, KudpinTO? rell. edd. telligit £yluxa(v£TO a voce vogto? quae
codd. (xudpuTO? La), Ku8p^).o? e Strab. aliquando dulcis significat. “ Palm. MS.,
XIV p. 633 voluit C. 3. 0rjPa~6v t£ I probat Plerw. 10. inter ^dlaaaa et oi
Goldh., scribunt cett. edd., v. Strab. 1. pOL KF C Lb, a7U£Lpov cett. — sysvovTO
1. — TUoiSa? edd. ante F codd. praeter
j
K Amasaeum Boutou legisse affirmans (at IlEpyapov Ed. Reitz p. 23 n., illud
|
£Ti, edd. Vab M, 5’ £tl cett. codd. 17. sc
VII 2,10-3,4. 683
‘
siTusTo ^Xko Tw 'Paxiw TzVfpQt;^ ly^ov toc stui 0'a>.dc(7(7Y] xai vocudiv i(7)^!JOv
(XTUoixiav tolI 0'£oU, 7U£pociouvi7at. vau(7iv £^ i7Y]v "A^Jiav, xai (hi; xoctoc t^v
ovi7£(; xai xaToc ai'oiav vjvTiva Tjxouon, XapL(3av£i plv yuvaTxa t-^v Mocvtco,
io 7uoi£Tt(xi B£ xoci T0U(^ (7UV aoi77] cjuvoixou:;. M6c}>o^ B£ 6 "Paxiou xai Mocvi:ou(;
xaL t 6 TuocpdcTuav too<; Kapoc^ £^£(3a>.£v £x ir% ^9]^. ’l(ov£^ ^£ opxoo? tuoiy]- 3
G-ap,£V0l TUpO^ TOU^ £V KoXocpwVl "E>.>.'/]Va^ (7UV£7TO'Xl17£UOVirO, OuBeV £X 0VT£^
15 £cpoy£v £? Na^ov, xal aTC£8'av£ [i£v auToO^i Iv Na^w, tov v£xpov Bb oixaB£
aTuaxO^svToc xaT£B£^avTO 01 Aap.a(7ix^ovo^ 7uaTB£^' xai £v9'0c 6 tou IIpop-Y)B'OU
au-rov La. — per correct. rcpdiTou? Pa. — quo 01 super oov, 4. exo[Ji.(d'y]aav A. 5.
xai ante 'Pdxiov cum Sch Kaysero volente .£TC£).aP£v om. La. 7» x).dpo)v Pa. — £Y£V£to
(cf. Z. f. A. 1849 p. 289) addidi, om. et £TC£|ia)aiv La, hoc etiam Pd. 8 . zz om.
codd., e quibus Ag etiam 'Pdxiov om., Pa Va. 9. xah’ Y^vixva aiTiav usus Paus. postu-
Vab 'Pdxiov E^ovira? -iqy£p.6va xai (ly. ^^y. lare videtur, cf. S, locis ab illo allatis adde
'Pdx. xai Vb) dant et sic edd. ante B atque III 1,1. IV 20,9. — Y^xaarPa, ou sup. a.
etiam SW, Kp^xa?, ‘Pdxiov xai B D Sp cum — p.£v 8 t) y. Va. — (jiavTco AMVb. 10.
cett. 11. 1. inter 'Paxlw (pEipaxlw Lb) et tcoisT Se Pd. — p.6p.4^0i; Vb Ag- Pd, p,6voc
Tzl^boq codd. praeter Pa Vb inserunt xai Va. 11. xai vo Tcapd:rav irous edd. inde
oaov £Tt, (IutI MLbVa). — la^ov v£ toc a B M Pacd Ag- Lab, xai zo rcapd tou? Va,
et la^uov Pa Vb A X K F S, qui tamen edd. xai vo Tcapd rravvo? xapa? Vb, xai om.
praeter S codicibus invitis vaual xai la^uov edd. rell. — xdpvac Vab M. 13. 8ap.o-
scribunt, Exovra £7u9'alda(7'r] xai vaualv m^u- aix^covMVa, Sap-oalyhov, co sup o, Vb, ii-
ovTEc xal vaualv la^uov La, e^ov za s. e^ov- dern postea 8a[xoalx^ova et Vab 8ap.oai)(_Q'Ovoc,
zoL et la^iJOvirEi; cett. 11. (la^uov xic M)) p,aaly_Q'6va, 8a sup. |j,. Pa. — Xaiapdvouai
alXoi om. Pa Vb edd., est in cett 11., cf. 16,2. IV 23,3. 16. diTZzypivzoi Vb M, Irrax-
D praef. XXI, retinet Seemannus Quaesti- S'£vra Va. 17, Va, 7ro).uT£ixt'8£?
ones pp. 25 sq, — aivpialwTwv S e M, in Lab Pc. — xo^ocpwvioi La. 19. [j.ax£86u La,
684 AXAIKA.
£(7Ttv £5Bai[xwv, xal Xouxpa 7uap£)(£Tai 8'£p[j.a :r).£T(7Ta twv Ittl 0'a>.aa’(7‘r) xou
7uoira[i6v.
AtoXou *
ava[X£[xiy[X£voi p.£v tw 'EXX'/]vi>cw xal IvTauO^a ^dav oi Kap£?. lo
TOl? ’Op/^0[J-£Vl0l? OuBe £TCt T'/]‘L01? V£oST£pOV £[3o’jX£U(J£V OuBeV. £T£(7l Be 0’J
Be tou [xev 'Attixou Aap-ado^ xat Naox7.o? KoBpou TuaTBE?, twv Be Boiwtwv
rsp'/]^ Boicotoc’ xai dcpa; duvaixcpoTspou? 5 te ''Atoixo<; xai ol Ti^ioi duvoi- 15
xoLi? sBsJavTo.
Auxiwv [jLsv xaTa duyysvEiav ty]v Kp-rjTwv, xai yap oi Aoxioi t 6 ap/^aTov20
2. auvTsleias edd. ante S\V codd., auvT£/£ia SW D Sch, Se t(o edd. cett. — IV.iy.M La.
£? cett. edd., cf. VIII 30,3. 3I fin. — TT]ai 11. lar^yotyz'^ twv Va. — om. 8 l M Va. —
£cp£ay Pcd Ag, ty) aiv Lb, unde wovss Vb. 12. apy_ 0 |j.£vioi? IM. — o'jSh im
suspicantur SW toT? Iv 'Ecpsaw, om. zoiGi Pcd Ag Lab, oijS’ Iti toTA’ R, sed ex-
La. 3. XouTpa Camerar. 5. Twvo? Pd. puncta sunt ett ad marg. yp. xo~? vr’l‘oi;, Pa
— £^£lauvouai scripsi cum Ilerw., £).au- Vab op'/^op£Vioi? toT; Smai. o58’ £t:i
V0UC71 codd. edd. 6. laxiv om. Pa, zl<; tt^v toT; Tt'ioi?, 0 ’j 8 £ voT^ Tt’ioi; edd. rell., „for-
pro IgtIv Ag, £? xr,v La. — t9]? om. Va. tasse z6i; cxpungendum“ SW; et pou).£U£iv
— ’'AX£VTa Palm. S („vereor ne }>ro KaXa- Ttvt Ti et p. ItS Tivi (vivai ti dicit Paus.,
ovxa TTOxapov reponendum sit '^A).£VTa tzozol- cf. VII 9,6. II 29,9. 10 (II 9,5), variat igi-
p 6 v, nam nullibi apud authores fit huius tur sermonem. — Storch Progr. Gymn.
Calaontis mentio, at de llalente prope Co- Waldenb. 1872 p. 2 o’5 inseri iubet ante
lophonem fluvio multi meminerunt, ut video voT? ’0p'/op. 13. ’A9'r;vc5v Am. S}'lb. B SW
et in nostro: indicium tamen £K£xw.“ Palm. D, ’Ad'r)vaiojv rell. edd. codd., recte, cf. S
MS.), cf. VIII 28,3. 8 . T£(o? §£ Va. - 10. X 8,4. — EX. ante Bouov. om. Va. 14.
p.£vuai, i sup. £, La, pivaToi, M et, u super NauxXo? malit C, vao^, in marg. xXo?, Pa.
a, Va, unde Mivuai oi scribunt SW D, om. 15. dp. 90 T£poi? Lb. — TT/Jov La, vy]\'oi Lb.
p£V Tw codd. Sp, p.EVT 0 t, Tw coiii. B, rec. Vb, xdpwv Pd Lb, ^dpwv Pc. 20. Xux£twv
VII 3, 5-4,1. 685
TzodoLiou Tupo? Mivw, IIa[xcpuX(ov Bs OTi yi^Quc [i£Trs(7Tiv 'KXkr\vimu yica tou-
Toi^, £1(71 yap By] xat oi IIa[jLcpu>.OL twv px^a aXtocjiv TulavYjO^EVTwv
KoBpou auXki^oLc, i\ (XTuaciwv twv Iv ’Icovia t:67^£0)v 6(JoU(; By] Tuapa IxadTwv
XTL(J aVT£^ 6 tu6 ’1By) T^V [Jv£V o5 [l£Ta %o\b £xX£t7UOU(7lV, £7C(XVi6vT£(^ B£ £(^
KoXocpwvia^, ouirw y^'^ £(i)^ov y]v xa\ vuv z^zi lypuGi, xal xaT£G‘X£U-
xai Y]p.a? £Ti Oa)xiBo(;, oi <I>i.Xoy£V£i xai A(xp.wvt 6p.ou zoXc, ’A8'Y]vaioii;
£^
20 7.ap.[3 devo (71 :rapa Kup-atwv Iwvwv Be ou B£)^opv£V(ov (7cpa<; £(^ Ilavitoviov Tupiv
Y] uoo jivou(; ^ccGikioct; tou KoBptBwv XajBwcriv, ootoj Tiocpa Epu8'paiojv xat
Tcolswv om. Ag. 4:, Cor. o6x oT§a post Va. — TT)V Se ytopav VaM. 20. §£ post
iyiOLGzoi'^ inserendum esse coni. 5. hzzGr\- ’Iwvoi)v om, La. — k to Ilav. Cor. 21.
yaysv SW. 6. cptoxeuai Trpiv r\ Va. 8. Trapot- TOU xo8p(ji)v La. — x.ai post Epud>p. om.
epopov Va. 9. xiriaavTOc Pa. 10. ajtu^uvov C S Pd Ag. 22. £x T£(o 8l OItyiv A X K
La. — sxuaav Kolocpcoviac om. Va. — FSmin. codd. (oiTriv PcAgPd, Ta((u Vb),
£7T£X^6vt:£(; Pd. — £xoumous, w? sup. ou?, Pa. £x Teca 8 t) 0’ityiv coni. F, ’Epu9'p. £x T£(o
11. xaira£ax£udaaviro La. 12. §£ pro La. T£, OXvr\v C Smai , xai £x Tsw A£ 0 ity)V ex
8ri
13. p.£v 8£ dvd La. — ysppovvriaov A SW coni. Pors. cett. edd., male distinxerunt li-
Pd (hic y^£p6vvY]aov), probat S, non gemi- brarii ut 4,10. 5,7, ubi 8s oi pro 8£0i in
nant V edd. rell. codd, 14. spyd^£a9'at, M nonnullis codd. est. — ’'A(iapvov coni. Th.
ubers. aus
VabAgPd edd. ante B, lpyda£aS'at, cett. Fischer Griech.-myth. Antiquit.
edd. codd., in Pa ^ sup. a. — xwiJ(.airi, a G. Grote’s griech Gesch. III 134,1 cl. Steph.
Pa. — TOljTwv om. La. 16. Swpswv La. 23. ai 8£ Lb Ped Vn. — virgulam quam
686 AXAIKA.
lito? i%oir\Gsy sv toT? sTUSdiv o)^ <I>oivixi sx IIspi[;.Y)BY]^ ty]^ Oivsco^ ysvoiTO
2 xal ’'EvouBov xai Haiiov xai ’A'Xi8'sp(rr]v xai 0'uyaTspa stc’ auTo) IIap8'£v67U"r)v,
CpEOyOVTOW ol [1£V £-1 OpaXT, VTjCTGV (pXTjOraV, xai a:iG TGGTOJV "TY]^ £VOl-
yo'po) TUEpl ’Avaiav tyjV ev tt, r^-Etpo) tt; Trspav paXopxvo!, tel/^g?, Bsxa
£T£(71V G(>T£p0V BiapaVTSC £C Zap.GV T0’j<; "£ ^Ecpscioo^ £x[3a).XGU(7!, xai
D. — £ 7i:’ auToT? vel lui toutoi? Schmitt aov om. La. — dvoixTiUca)? A X K. 18.
Philol. XI 472, cf. 11 4,3. 7. ty)? dyxaTov dvaTav AI, Alvsiav voluit Heyne Exc. 1
codd. edd. cett. 8. voaouTO B Pcd Lb Vn. esse Aivaiav opinatus. — ante ulpav
— l8TqXcoa£v S B SW Pa Va M, l8riXw;j£ cett. om. Va. — |3aAX6[Ji£voi edd. ante B AI
edd. Pc Lab. 9. l8£|a'i:o A La. — £5voi Vb Ag Pad, [3a?.6[j.£voi cett. edd. Pc Va Lab.
La. 10. upoxA9]; l^cuixuplw? Pc Ag Lab M, 19. £? TT)v Edfi-ov scripsi, Iv xr^ Hdpiw codd.
up. £^£UlUUp£W? Pd, up. 6 7UTUp£W? Vab, edd., £v 11] Zdpw glossema esse suspicatur
up. 6 uixupltoc Pa. — aux6? x£ £7u8aupio? Sch Jb. L. Ph. 1876 p. 396. — x’ Icp. Pc
TO uo>.u Vb. — SW wv ante xai ’Eu. inseren- Ag Lb. — Ixpd^ouai AI La. 20. pro dv£-
dum '-isse suspicantur. — ante to uoXu om. tjV atoaavxo praestare dvex.xiQaavxo dicit Sch
edd. cum Pa Vb. 11. 01 8t) uuo S AI Va, (dv£ax^uaxo est in La), quod verbum
8r) om. rell. codd. edd., incl. SW. — uuo apud Paus. non invenio, cf. I 13,7. 16,2.
VII 4,1-7. 687
5 ouv t 6 t£pov TOUTO £V toT<; ]^A\iGz:oL ap)(aTov oby^ '?]xi(jTa av xai Itul tw
ayaXp-aTi T£X[iaipoLTo‘ £(7i:t. yap By) avBpo? Ipyov Alyiv-^Tou SpXiBoi; tol>
t6 i(70v acpix£TO. 5. AaiBdcXo) pi£v yap ylvou^ 'T£ ’AQ''^vY](7t,v 6 ti:^p)(£V £Tvai5
£xou(7iW(; Tuapa Mivw £cpuy£v iq Kp'^i:Y]v, xat auTw t7£ aya7.p,ai;a Mivw xai
toG Mivco 'zcdi; O^uyairpaGiv £7uoiy)(7£, xaQ^oirt xa\ '’'Op-Y]pO(; Iv ’I).iaBt IBi^Xw(7£*
Tuapa KwxaXov, xai Tuollp-ou 7uapl(7/^£ toT<; I]ix£XoT? aiTiav 7upO(; toG^ Kp?]-
Ta^ OTi I^ocitoGvto? Mivw p.*^ TupooiTO atjTOv 6 Ktoxalo?. xai i<; 'zogoozq
b%b toG Kwxa>.oo tSv 8'uyaT£pcov l(77rouBac8'Y] xaTa ty|V Giyyriv, xai
probat S, nec recipit, habent cett. edd. 3. Vb, u sup. i, xai Icoxovs? aix., I? sup.
reY^vvjvai La. — rcapa ttjv La. vers. et v sup o), La, I? ante ivuxov
4. luyw codd. (Iuy5 La, yuloi, 1 sup, y, in Pa om., addit, in marg., e<; Ivuxov Pcd.
Pa). — xai %az lp.1 Herw. 5. o ante ou^ 16. aix£lixoT? La. — Tzpbg vd? M. 17.
habent codd. edd. ante B, incl. SW D Sp, auvbv om. La. — o om. M Va. — b
om. B Sch cum Am. — tS inseruit e coni. xd>wvO(; xwxaAOC Vb, litura xdlcovo? de-
B, est in La, om. cett. codd. edd. ante B, letum. — Toaouvov Pa Ag D. 18. xoxdXou
Itui dyd).[jLaT 0 ^ Va. 6. T7£xp.aipovTO La. 7. La. 19. j3oul£uaaa^ai Pa, p. corr. PouX£uaai.
ZioTlii; edd. inde ab S ed. mai., — 8^1a §£ Pd. 21. lapuio; Lb Pc, crp.ilioc
cett. edd. codd. (apLilY]? PcL — tts pro 8e Pd Ag. — Tuapd aaiJ-ioi? Va. — xai Ic vr)v
mox vel dvb'pwTU 0 uc oq y£ aTU. vel dTU 0 xi:£ivas ’4wvi 81 vS om. M, in marg.: ).£iTi£i'
688 AXAIKA.
"ExTwp Be (XTUO [tou] ’A[j.cplxXou T£Tdpv^ y£V£a, ^(XGikziyy ydp Ig^z xai
ob'uo(;, £7uoX£[i'/](7£v ’Aj3dvT(ov xai Kapwv tolq otxoucr!,v Iv t?| vt^(jw, xai to 5<;
locj^zL'^ auiTov ItuI dvBpayaO'ta Tuapd tou xoivoD cpY](7i tou ^Iwvwv. TOorauTa
Tl £VTauO'a TOU X£1(JL£V0U. TO £V 2rfC[JI.W D, nia coli, schol. Ap. Rh. III 997. — xai
1. lacunam indicant edd. inde a S. — ante Kap£? om. edd. ante B cum M Vab,
VaMLb. 4. tG 7:ai8l om. Va. — bvojJUxaO^ai, habent cett. edd. codd. 10 . dcpixEad-ai
in marg. bvo[j.a S'£ab'ai, Pa. 5. Xio^AXK, A X K Vb Pa, d 9 ix£vo cett. edd. codd. 11.
Xtov cett. edd. codd. ('/Tvov La, yTov Pad). §£ om. La. — 'lanata? AXK codd. 12.
— xai auYY£V£aS'ai ol A, Y£V£a5'ai ol TzaXdz^ £XTopa Pd Ag, Exxop Pc Lb. — aou post
La Pd. 6. ^AvyeXov edd. ante B Vab M, dcTTO om. B Sch Sp Ped Ag La, incl. SW,
^'Ayzlow cett. edd. codd., ’'Ajj.TC£).ov Osann. habent cett. edd. codd. 13. xai xapwv Pa
Rh. Mus. III 256, ’'Aypiov Isid, Ililberg in marg. 14. d7r£XT£iva? La. 15. p.vir][i.Y]v
abai cett. edd. — raXav M, TaXw s. xova? A Vab XI. — lx£Tv6 yz edd. inde a
Ta>.(.)v Osann. d. 1. p. 246. — EMvS'yi B Pacd Ag Lab, £X£~v6? yz rell. 19.
AXKFC, E8dcvS'Y]v cett. edd. codd. 8. Pd Lab. —
I? l(ov£? La.
ZTa(pu).6v TT£ Osann. 1. d. p. 247. — 06- 20. Zjjtupva 8l Vab XI, ajjiupva? 8l La.
avva pro ’A9'd[ji.. idem p. 252, haec om- — oixouplvr)? codd. (oixouijlevy) La) edd.
VII 4, 8-5, 4. 689
/wpa^ xaQ'" a xai S(g sp-s zti %6Xiq, y)v xa).0tjcr!,v ocpycdocw, ’1wve(; sx
Ko).ocp5)vO(; 6p[XY)8'Svi:£(; acpsXop-svoi tou(; AioXsT? £C7 )^ov ’ /povco Be u(7 T£pov
auTov xai ,
TuT.aTavo) Tupo tou Upouj TOcpuxDia B£ Itui toU uBaTO(^. xai 5 tuo
ouTw piETWxicravTO £8'£^ovTaL, xat Buo N£[X£(7 £i.(; vo[xi^OL>(7iv avi:\ p-iai;, xal
lepoc oioc o5)( £T£pa)0'i, TupwTOv p-EV (t 6) ’Ecp£(7ia(^ [xeY£Q'OU(; te EVExa xat
ante S, oi>tou|jt.£VY]v Goldh. cett. edd. 1. F. — xai S'£wv N£[J.£a£ic tuXciou? vop.i^ouaiv
xaM codd. edd. ante D — tcoXi? scripsi, (vop.i^ovT£? Va) dvTi [JuSi; AXKFC codd.,
TUoXiv codd. edd. — >]v, quod est in codd. sed om. tzIzIouq M Pcd Ag Lb, xai p.ia?
edd, ante SW, uncis saepserunt Goldh. S om. La, xai 8uo N£p.£a£i? vop.. d. p.. edd.
Sp, expellunt cett. edd., t]v tioIiv v^v inde a B, 8uco coni. S. 15. 6aTU£p Ab*,
nal. Va. 2. opii-iaS-lvTe? edd. ante SMVa edd. ante Smai. PaVab, £ti ’A9'. S mai.
Pac Ag Lab, op[jly)Q'£vt£c Am. Sylb. Pors. cett. codd., probat C, etoi AS'. Pors. cett.
p.£Tr£8w(jav Pd Ag Lab. 5. tou pro t;% AS'Y]vaToi cett. edd. Am. Vab Pa. — x£
Tupo TOU TU^aTavw om. Va. — Irci Pd. — b'£w Va edd. post K ex em.
Tr edd. ante S codd., 6 tco Sylb. Sylb , S'£Ov Pc, S-cwv AXK cett. codd. 17.
Cor. Am. edd. cett. 8. xaS'£uovTi Vb, iTUTYiSciOTTiTa Pcd Lb Vb et omisso xpda£w?
>iaQ'£u8ov'ri>t£U£iv >t£).£U£i,v cpT (sic) La. — La, quod placet SV/, cTUTYiSsiOTaTa Pa Ag
£7ncpdv£t,av VaM. 9. I? auTob? Va. — VaM edd., xpdc7£(o? incl. Sch, xai dlpo?
SW D Sch Sp, om. cett. codd. edd. 12. perieg. stud. Herod. p. 90, xpaaic 6pSv
Tpiapdxap£(; B Vb Pacd Lab M,
edd. ante est apud Poli. VI 178. — opwv A. 18.
xpi? p.d>tap£<; cett. edd. Va Ag. dv8p£? — o5x Vb Pc Ag Lab, in hoc corr. — to e
om. Lb M. 14. [ji.£T:(pxY]cav A X K F Pa, coni. Buttm. inserunt D Sch Sp. — S'£0u
in marg. yp. p.£T(oxiaavxo, p£TO)/,:qaavT:o Vab post ’E9£(7ia? excidisse Zink suspicatur, cf.
M, p£T(pxiaavTO cett. edd. codd., probat xou ’0).up.Tiiou V 15,9. 19. aXw La, pfya
690 AXAIKA.
TupOG TTj^ Ooivix'/]^ scst:7.su(7s xaQ'’ vjvTiva Bs aiTiav, ouBs auxoi touto oi
(padv atjT-^v op|xi(7 a(70'a!, xpo^ axpa xaloopivr, Ms^airri’ Bs s(jti [xsv
YjTustpoo, toT? (Bs) sx too ’Epod'paiwv }a[xsvo? s? v-^cov TYjv Xiwv Tulsouai
TOOTO s(7Ti [j.saaLTaTOv. st:si Bs y) cr/zbioL xa^a tt,v axpav soy^sv, sv“au8'a
avO'pco::oc, w (jlo; [xsv TjV £X7:q S'a).acr(7rj; ysyovcoc xai aypac i/d‘Owv, Bis-
Ta? xop.ac, xai o*jto) tg’j^ avBpac TrXs^aixsvGo; xa}.ov sx tcov irpi/wv ty]v
(7/sBiav Tuapa <7©a^ xaTocl^siv. ai [xsv Br, acTai twv yuvaixwv G'jBa[j,6j^20
Y) o’j'7ai; C7(pi(7iv sXs’jD'spaic T,v svTa(jD‘a pio;, a^oxsTpai Traps/^o-jaiv aoTa^- xai
T^louTto, in marg. yp. ocaXo), Pd. — ou/. om. Smin. D Sch Sp, om. cett. edd, codd. —
Va. 1, ME^riata? AVab. — Koa. ? voT; a’jvot) La. — Xiov edd. ante B Vb,
3. <I>(oy.£a A codd. 5. xaXXou? pro PcyaXp.. XTov M Va Lb, Xuov cett. edd. codd. 13.
Urlichs Rh, M. X 5 n. — fjpaxXew La. 6. £7r'i [jL£aaaa-ov ([j.£aaiTa-ov La) codd. edd.
TO 8l ayaXpta dty.piPw; ejtiv AiyuTmov (£ 7up.£GiaiTavov PaSmin.) praeter D Sch Sp,
post Tou ecyaXp-aTOs svs/.a ponit Marcus qui e coni. SW praebent lari p.£aairaTov.
Zucker Jb. f. Ph. CXXXV 792 sqq., recte 11. yioi Lab Pc. 15. xardyciv Vb Pa, 18.
fortasse. 7, toT; ante dcpy. om. codd. Ipu^pd;, p. corr. IpuS-pauov, Vb. — 81
praeter Pa. — Va. 8. lacunam 01 pro 8loi M Lb Pd. 19. y.d/.wv edd.
indicavi. — ’^v suppi. Sp post yap. — st: ante D, Va, y.dXov D Sch Sp cett. codd.
a'jT^<; Q-so? edd. ante C, £-’ a'jv^ 6 d>£ 0 ? 20. 8rj om, Vb. — darai om. Pd. 22.
cett. edd. codd. 9. alviav §£ Pa. — ol r; 0 'jaai; Zink ad IV 11,3, x.ai ouaaic
om. Va. 11. 6pp.r) (7acj3'ai Vb Ag Pd. — codd. edd., y.ai oaaic coni. F, rec. C. —
Tcpo<; '"Hpa A X K M R, Tzpo^ a/.pa Sylb. ll£uB'£pa? La. 23. ay£8iav y.aX- (hn. lin.)
Palm. MS. cett. edd. codd., R marg. — y.aB'£Xy.ouaiv La. — D-pdy.aic Va, S'pdaai; Vb
SW
j
xai s? I[JL£ £Ti 01 cpuXadGOoai. xai By] xol xov a7.i£a ol aoTOi
o6toi ava|3X£^oct T£ xai opav 'co Xoixov joo [3ioo cpacriv. 4. Ecttl B£ £V 9
Xa8“Y][J-£v6v TT£ £7Ul O'p6v00, xai Y]XaxaTTY]V £V SXaT£pa TWV )(£lpwv £/^£t xat
5£7ul i:?]? x£cpaXY]? %6'koy. touto ’EvBoiou 'T£)(vy)v xai aXXot? sT£X[xatp6[X£8'a
S7UL Tat? XapidL T£ xai "'Qpoa?, ai xpiv lGzlb'zXv Idin^xadiv £V uTuaiO^pw >,lQ'OU
7uoira[jL6v xol toO IICovoi; tou opoui; ty]v cpdctv xal 7UY]yY]v i:y]v AXiTaiav. Ev
Be MiTvYjCjCa TUYjy*^ t£ ecti Bu[3Xt? xai ogoc ty]<^ Bo[3XiBo(; tov £pwi:a
ocBoocriv. £v Be KoXocpwvicov akG 0 <; it£ too ’Atc 6 X>,covo^, BEvBpa [lEliat,
i5xod 00 Tuoppot) Tou (xT^cjoo^ ’^A7^Y](; 7uoi:a[x6^ c|jo)^pOTaTO(; twv ev Iwvia. Ae[3 £- 11
D Sch Sp cum Lab, 'HpaxleTov cett. — to e coni. B, D Sch Sp. 12. IIpiwvo? Salmas.
om. Va. 3. p.eya om. La. 4. TjXaxdtTnri Pc exerc. Plin. p. 568. b (Sch), probat C, IIpi-
Ag Lb R, V sup. Tf) R, ^IcLTiava Pd, xai sv ovo? D, sed praef. XV proponit IIpy)wvoc,
sx. xc5v ^1. Ag. 5. TTolov edd. praeter Iliovo? cett. edd. codd. — tt^v om. M.
SW D Pacd Ag Vb Lab marg. R, ju lov SW — ‘AliTaiav edd. codd., sed dtliTaiav
D e Va, in quo ttiIov, voluerunt Heyne La, ut Pape-Benseler coni., „Plinius (V,
opusc. acad. V 342, probante Creuzero 31) Callipium fontem in Epheso ponit;
Symb. II 697 sq., -rtoliv M R, Pa per corr., Ortelius vero ait in Ms. codice scriptum
cf. Brunn Gesch. d. gr. K.^ I 71, Maass esse Alipiam, quod fortasse verum.“ Palm,
Arat. 133. — tou svSoiou Va. — sTexp-spoil- MS., dliTCsa coni. Valck. MS. 13. MiXy)-
p.£d‘a A. 6. svSov (sxSov La) tou dyalpaTO? aia om. Vb, MslY)aia A. — Bufilic et
La Vb Pa Sp et edd. ante SW, qui incl. Bu^liSo? scripsi cum Pa, BipXi? et Bi[lXi8oc
svSov probante Kays. Jb. f. Ph. 1854,431, cett. codd. edd,, Bu[3Xi?? Sp. — s<; om.
Iq [sv8ov] spyaaiav 6p. ttjv tou eiy. D, tou VaM, oaac e? La, oaa? Trjc LbPcdAg,
svSov dy. Sch e coni. C, tou om. cett. oaa k PaVb. 14. xai 8sv8pa edd. ante
codd., unde S restituendum opinatur opwvTSC S, xai om. cett. edd. codd., in Pa est sup.
codd. ante B, sasld>sTv coni. S probante sup. Y), Vb, [Jisliai, Y) sup. £, Pa. 15.
Buttmanno, rec. cett. edd., £aS>sTv sv8ov coni. ’'AXyi? Am. edd. inde ab S Ag, La,
Heyne Art. tempp. p. 343, probat Thiersch. "Air,? cett. edd. codd. (6iluc Va, &li? Lb).
Epoch. d. Kunst ^47. 9. xopu 9 rj^ A X K, 17. KluSoovi XK. 18. sv TcsTpai?
„Ortelius legit Kopucprji; xupicoc“ Palm. MS. Vb C („en terre cuite“)i sv TiSTpai? x^^l^o^Py
10. TtapsI AXKD codd., 7raps| cett. Va, sv TtsTpa? x^i^^^P® TOTpa x^ipai^w
edd. 11. 8s ys codd. edd. ante D, psv ys, Pd, sv TiSTpa? x^po^pi-y edd. codd. — xai
Pausanias n. 44
692 AXAIKA.
>tcicX>wi(7xov, xai axiqXaiov £Xl xaT? TiYjyaT^, £vO'a "Op-Yipov Tuot^dai x(x £ti:y]
xai lojou^ £? xo!j OivoxLwvo? xa £pya. Eap.LOt.^ B'£ xocxa x”^v 6B6v xy]v
£(; x6 'HpaTov x6 TaBiv'/)^ xod A£Ovxl)(ou [xvy][X(x Icxi, xai xoT^ 677610
Ipwxo? (XVlCt)[X£VOl? £U)(£(7Q‘at Xa8'£(7X7]X£V LOUaiV £Xl x6 [XV^[Xa. X(X [Jl£V By] £V
BeOVXCJC £(7X(,V.
VI. T6x£ B'£ (XX£X'/]Xo8'6xa)v 'Icovwv x'^v x£ yrjv ol ’A/aioi xy]v 'loavwv
apiO^pLOv, bTzoGca y£ xai Ic, axav x6 'ElX"/]vix6v yvwpt[xoi, Ao^ly) pi£V Tupo?
’'HXiBo? TUpwxY), [i£xa B'£ auxY]v ’'QX£vo? xai Oapai xal Tpix£ia xai T6 tc£?
xai Aiyiov xai K£p6v£i,a xai Boopa, £xl xaoxai? Bl 'EXixy) xai Aiyai x£
’A)(aiol xal ol [3a(7il£T? aoxwv eg^coxl^ovxo xpox£pov £Xt 6x6 ’Io)vo)v olnou- 20
om. Vb. — y.al ins. Cor. probante v6t£ Se cett. edd. codd. — ttqv ve La
Kays. Jb. f. Ph. 1854,423. 2. p-r^Tpo? 9 aai SW D Sch Sp, TjV VE s. rjv ve cett. codd.,
edd. ante B codd., pYjTpo? acpiai scripsit B, Y^v VE coni. F, rec. CS B, om. Pa edd.
secuntur edd. cett. — xaloup.£vyi(; edd. ante rell. 16. dtpi&'iJi.o5 Vb, ov sup. vers. — oxoaa
SW codd . yaXou[JL£vov coni. Buttm., scribunt Pcd Ag Va M Lb, 6x6(7(x La, oxoaai Pa Vb.
cett. edd. 3. p£v Vb, p.£v litura deleto, Se. — VE edd. ante B codd., y£ cett. edd. —
— XaXxi? La SW D Sch Sp, Xalxms ,Vb Yvtopipov La. — SiSup-Y) Vb. 17. wpxvo?
edd. ante Smai ., XalxTu? Pa Smai. B, y^al- Va M Lb. — vpivia xal ^uxe? xal airitaiov
xia? cett. codd. 4, to ovop.a r\ Tpixf) Pc, codd. (jSixai? Va, jSiXE? Vb M, hic om. xal
litteris sup. 1. positis restituitur ordo vulg. ante vpivia), vpivia ^ixec xal scicaiov A, Tpi-
— XalxiTiSc? edd. ante SW, Pa, vaia, ‘PiXE? xal ’E(xaiov XK, 'Puxe? xal
XaXxCSo? SW D Sch Sp codd. cett. 5. tc5 v AIyioy em. Sylb., 'Puxei; rec. F, Tpivaia xal
£v ’\xaXioL Vab M. 7, x(xXXi,(nrO(; coni. S. — 'PuXE? xal Alyiov c^tt. edd. (Tptvaia S),
£v&>a cpa(jlv op.* Vb, sed cpaalv litura dele- TplvEia Sch Sp, cf. VI 12,9, xal ante 'Puxec
tum. — op-Tqpo? La Pa. — toc om. La. 8. om. C. Tritia, Rhipes, Thasium Am. 18.
hic et postea oivoxiovoc Vb. 9. £?(; B. 11. Ksxijpiva edd. ante C codd. (xExuplva Pa,
pro louaiv Am. ^'iwaiv legisse videtur. — xEpxupiva Va), KEpuvEia ex em. C cett. edd.
§£ pro 8 t] Va. 12. ^'aupuxaia Vb, va sup. — Poupa Lb Pd. — alyai La, ax^tv.axz
Gia. — xal om. M Va. 13. lauv B SW Vb Pc, (xlycdavriQ Lb, aiyalavai Va M, syai-
5xai Aa[j.a(7 ia^ b Uzvb^ikoo tou "*Op£(Jirou, ttoT^ Ti(7a[X£voi) xaidv av£^io<; TTpo^
pL£YicrTY] Tou "EXXyjvixoU [xoipa -^oav* xaTa B£ ty)v Eep^oo xai MtqBcov Itui
ol 'Aj^aioi B^Xoi [jl£T£(7 )(Y)x 6 t£?, out£ '*AD'Y]valoi(; 6[iou xai 0£[xi(7i:oxX£T %pb^
Aaxwvtxo*; yj ’Attix 6(^. 6cn:£pY)0'av Bs xai Ipyou too IlXairaiadi* B^Xa y^P 4
Ta? aOTwv £(7(0^07, xai a[xa Bia t 6 £pyo7 t 6 Tupo? Tpoia Aax£Bai|xo7ioo?
TupoTspov £Ti om. Va. 1. §£ om. Vb. — 8£ La. T 0 ia 8 £ Pc. 12. p.ilo)v La. 13.
£v ins. Sch praef., Sp, probat Kays. Jb. f. 68 ov, quod est in codd. praeter MLbVn,
Ph. 1854,414, dativum defendit Seemann om. B Sch, uncis notant S SW D Sp, £(po 8 ov
p. 49, cf. in hac § Iv toT? ’Ay_. ISuva- maluit Sylb., cf. I 4,1. V 4,7. 14. S>£p.iaT 0 -
aT£uov. 11,7. III 10,3. 2. aTudcTWV codd. ylri Va. 15. £5(3oiav Vb. — aup.p.axiwv M,
praeter La Pa Vb, in quibus uTidipTrov. — au[Jip.ay^iwv Va. 16. ^Tusprjaav Va Lb, bazz-
TeIXyic M Am. edd. ante C, Tllli? cett. pT](jav Pcd Ag. — rD^avaidai edd. ante S,
edd. codd. {xilv; La). 3. v£ 6 M Lb. — nXavaiaai S, Illavaiaai cett. edd. codd.
.8i£|3£PTqx£iv La, ^5iap£Pil)x£i Va. 4. oOtoi 8 e 17. 8 t] om. S M. — Itui vo Va. — Itu’ ’0L
8 ti t. PacdAgLab, oOto? §£ Stj v, MVab, edd. ante B codd. (£ 7CoXu|jiTUiai Va, ETUoXup.-
oOtoi 8e V. A X K F C, oOvoi 81] t. Smin., Tuia La), £v ’0X. coni. Sylb., scribunt cett.
oOvoi T£ 8r] T. cett. edd. e coni. Cor. — edd. — ‘"Elliqvwv o5 p.£T^v ’Ax- Am. edd.
£v vol? 6cx* T^vixauva e8 . Va. 5. tc£voi).ou ante C, ‘EXl. jjiETvjv 5cv xai ’Ax- cett. edd.
P cdAgLb, tueWIou La, tuevBIXou M Vab Pa. cum codd. 18. 8 ox£i Am. C Smai. codd.,
— aa[j.£vou La. 6. lay^uov id. — la>t£ 8 ai- 8ox£Tv cett. edd. — iq Tzaxpi^aq AXKF
[jLOvioic La. 7. TcpEayevr]? Ag Lb. — %ctX S codd., (i)? TuavpiSa? C, toc? tu. S in anno-
o5c Ag Pd, xai oZq M, xai 6 u? (i. e. 6 tat., rec. SW D Sch Sp, TuaTpi 8 a? B, suadente
S, est in cett. edd. codd. — XTi<7 aaQ'ai Q'£VT£C Sylb. cett. edd. 19. auuwv edd.
Sylb. C Sch Sp Pc Ag Lab Vn, y.'zr\aoLa^ai ante B. — Tupo? Tpoia D, cf. IV 29,1. 31,12,
cett. edd. codd. — vou om. Va. 10. voTa Tupoc Tpoiav codd. edd. cett. 20. £TUY]|iouv
694 AXAIKA.
’A)(aio\ [X£TT£(7)(OVj £^ Bk TY]V 0£(7(7aXiaV xai £7ul -TOV TUpO^ Aa[llOC Xa7.0U[X£V0V
TuaXaidirYjv X£iXo)va ’A)(aiwv [lovov |i£Ta(7)(£Tv lcpa(7X£ tou Ipyou (tou) 7U£pl
6Aapav. olBa B£ xai avBpa auTo? AuBov ’'ABpa(jTov iBia xai oux dcTuo toU
xoivou -Tot» AdBwv a[iuvavTa ''EXXy] 0 ‘i,. "70u Be ''ABpaaTou tootou )(a};XY]v
£ix6va av£0'£(jav ol AuBoi Tupo Upoo Il£p(7tx^? ’ApT-£[iiBo<;, noCi £ypa^av ItuI- 10
7
'E>.1yiv(ov. 'H B'£ £<; 0£p[ioTCu'Xa^ Itui tt]V FaXaTwv (jTpaTiav l^oBo? xai
ToTi; Tuacriv 6p-olo)^ 7uapc6cp8'Y) II£Xotuovvy](7loi^' 6ct£ yap TuXoia oux I)(6 vt(ov
T oiv (lappapcov, B£iv6v £(7£(j8'al dcpidiv dcTu’ aoTGv ooBlv v^Xtui^ov, £i tov
K opivO^icov icj 8'[j. 6 v £X b'(xloiGG’f\(; ty]? xaxa Aiyoaov a7U0ir£t)(L(7£tav i<; zi]^u
Lb. 1. 7Tp6[jLub'Oi La. — ZTZctpxuxxaiq pro p. LV, scribunt D Sch Sp, om. cett. edd.
edd. La Pa, £lx£ Yvwp.yiv cett. codd., v. A u5. Vb, TOU ante Au5. om. Pa. 11.
comm. — Twv §£ 7io}.£|Jir]S'£VTCi)v sine Tioli- T£l£UTYjai La. — 6 om. edd. ante B M
p.(ov AXK, uoX£[JLO)v f7u6X£p.ov Va) §£ tc5v Vab, habent cett. edd. codd. — £vav-
TioX. cett. edd. codd. — xou ‘'EXXY)ffi. xoivou Tiov edd. ante SW, Sp codd., IvavTia Ag,
edd. codd. ante D, Sp, nisi quod C e coni. ut coni. B ex usu Paus., rec. cett. edd.
‘EX>.Tqvci)v reposuit (cf. I 28,9. III 8,4. 11,7. 12, arpaT£iav edd. ante S codd., GTpatiav
20,6. V 24,8, passim), rou 'EXXy)Vixou e cett. edd. cum Va. 14. 6 tu’ edd. ante B
Boeckhii em. D Sch, cf. S 8. 9. I 4,1. 25,3. M Vab Lb, Sltz cett. edd. codd. 16.
IV 35,5. 3. X£pwv£ta A Vab M Pac. — xsyxpiai? Vab Lb Pacd, y.zyy gziav; La Ag.
xz £vavT. Pac Lab SW D Sch Sp, 8£ £vavT. — t6t£ pi£v Va. 17. £711 §£ Ag La. —
Pd, x’ IvavT. rell. — xai ante Max. oni. 8 t| om. M Va. 18. 8ia[3£[3Tqxa(Tiv codd.
La. 4. 9'aXaaaav Va. — jupoc A(i|Jiw codd, edd. praeter D Sch Sp, 8ia(i£§Y]X£aav coni.
edd. ante S, praeter C, qui Tupoc Aa[j.iav, Poppo, rec. D Sch Sp. — tov pro tt)V
Tipo? Aap.ia Sylb. cett. edd. 5. £vairpaT£u- La. 19. 7upo£aTTQxaT£ 7ipo£aTTqx£aav La, 20.
caaS'ai Vb. 7, Xilwva Sp. — tou TU£pi, Frazer post TiTaTapa, suspicatur excidisse
artic. inseri iubet Sch, v. praef. SW vol. I £TaTU£ivwa£v s. xaB'£‘iX£ cl, 17,2. 22. Tr,v
VII 6, 4-7, 4. 695
6tu 6 KaacravBpou p.7]B£ (J(6 ^£iv ira oiX£ta a^i6)(p£a)^ £lvai‘ 'Ad"/]vodoic
£uvoia |i£v Tcapa toD 'E7.};y]vixou twv £pycov [xaXicTTa Onripy^s twv uo'T£pov,
Ta £pya. ’A8'pot^£G‘9'at B£ £(; Aiytov crcptaiv £Bo^£v‘ aoTY] yap |j.£i:a 'EXtxY]v2
Tou ’A)(atc5v p.£i7£(j)^ov, [X£Ta B£ Htxuwvtou? iGfizdOiv ^By] xat Twv aX>.a)v
Btacpopot T£ ^AycaoT^ toc ixdliGToc ^aav xat Ix tou ^av£pou 7u6X£p.6v (7(pt(7iv
TTpoTspov coni. D praef. VI. — I? ToaouTO Smai., ii; TzXiov cett. edd. codd. 17. npo-
Pc Ag La B SW Sch, ToaouTOV rell. codd. eld'6w et per corr. TTpowv Vb. — Iwpwv ai
TOGOUTOV edd. ante B, D codd. praeter VaM, ayi? sTXsv (dyia£~X£v La). 20. r? incl. Sch
cett. edd. codd. Toaouxo. — £y£V£T 0 Va La. Sp, om. Va La, plerumque dicit Paus.
10. dxauxov Lab Pc Ag. 11. eXiJtwv Va, ilK- £v Ut:., sed cum articulo III 14,2. VII
xY)v Vb expuncto altero X. 12. 86|y]i; 9,2. 21. 6 >.£0)vi8ou tou xl£wvi8ou tou
codd. 14. vwv Va. 16. auvT£).£T(; xl£(ovi^piou La. 22. (^vTixaQ'Y]aTapL£VY]c, p.
VaMLa. — ot£ edd. ante F M, ori corr. (5:vTixa9'Yi[j.£vou?, Pa. — p.u8y) pro 8u|JLr]
cett. edd. codd. — sg t6 tzX. AXK La. — T£ om. Va, 23. ’AvTiyov6? t£ codd.
696 AXAIKA.
<I>iXt7u;uw xai [XYjirpi auToti ctuvwxsl 7up6<; toQtov ouv tov ^AvTiyovov xai
S£>.X a(7ia %TGdG[kcc Tupo^ ’ A)(aio6^ xai ''AvTrLyovov KX£ 0 [X£Vol>(; £iv£xa xai £ 7Uiop- 5
xia? t9](; ixeivoo gu^s^y]. KlsopJ^oug pxv By] xa), auO'^ £V 16yoL<; toi(;
-TTOT? Tuacriv ''E7.7.'/]G‘(,V £V£7U01Y)(7£, TOC <I>t,7.L7U7UOU TOU "*A[x6vtOU, TUpOYOVOU |1£V
oux ovTO^ auTcp, TM B£ al'f}b'£T Idyto B£C77:6to'j, ira t£ alT^a auxot) [ii[io6- lo
pxvoc xai Ta 0'£pa7U£iav ogol^ ruarpiBa? apzGzoc y]v Itu’ oixsioi^ TupoBiBovat
x£pB£G‘i* 7up07ULV£Lv Bl Tuapa Ta (jupuoata £7ui B£Hi6ty)ti xai (piXia xuT^txa^ oux
oivoD, (pap[iaxo)v Bl 6Xzd'pov avD'poj7uoi?, a By] 6 [X£V tou ’A[jl6vtol» <I>l 7.17U7UO^
ouBI £7U£v6y)g-£v, Ip.ol Box£iv ap/fjV, <I)iXt7U7uw B'£ Tcp AYip-Y)TpioL) Ta cpap[xaxa
£lvat 01 xaTa ty]^ 'EXlaBo?* xai wvo[JLa^£ Bl 6 tu6 t^^ opp£w^ xai ty]^ ig
t6 'E7.7.'r]v!,x6v 67U£po^ia!; x7.£T^ tt^? ‘EXXaBo? Ta; 7u6T.£i; TaoTa;. ItuI [1£v
E6(3oia xai BouotoT; t£ xai <I>ojx£ocrt XaXxl; -/] Tupo; tw EopiTUw* xaTa Bl
(!)£(i(iaXa)v T£ auTwv xai tou AitcoIwv IO-voo; MaYV“/](7tav ty^v 6tu6 t 6 nY)Xiov20
xaT£l/£v 6 <1>D.i7U7uo;. 4. MaXi^Ta Bl '*AO'Y)va{oo; xai t6 Ait(j)>.ix6v imGvpoc-
AXKFS, 'AvT^yovo? 81 cett. edcl ex em. illud rec. B D Scli Sp, 8l om. cett. edd.
C. 2. -cr^ ante fjLYiTpi inseri iubet Poppo, codd. IG. (l)v6iJLaa£ Lb, corr. in Jjvopa^s.
— arjTspt. edcl. ante B. 3. Tuonqaatxivoui; — (ov6ji.a;£v uKO Pa. — ttic 'EXXd8oc bis
La. — oc^viy.a 7rapa[ia? om. M. 4. o VaM. 17 . xXoiou? SW coni., v. comm.
0[i.0(7£v Pa, opLtossv La. 5. IlsXaaia Va 18 . xoptvb-o? '77£Xo:tovvr,aou Va, litteris supra
Lb, in hoc ait. 1 expunctum, SW, gemi- vers. positis ordo vulg. restituitur. — 7:6-
nant 1 cett. edd. codd. — xal ante sTUopx. Xic pro dxpOKoXi? Vb. — zTizxzxziiio-^o
om. Va. 6. 8ri a^Ti; Pa, in marg. xal. 7. Smai. SW D Sch Va, £T£T£(x<-<7 ''^o rell. edd.
^9i|6p£B'a apxV 6)? om. M. — 91X1:7- codd. 19 . T£ om. Va. — xaxd 8l d'dXaaaav
7C0V La. 10 . TaT£ aXXou (sic) Va. 12 . La, 81 om. Pd. 20 . xo tuoXiov La. 22 .
8£pp.aai Va M Lb, x£pp.aai edd. ante B Vb, £7u'£a£ Va, £7:l£^£ M. 23 . xal £v x^ edd.
x£p8£Gi cett. edd. codd. 13 . 9app.axa F ante B M Vab Lb, 6 £v x*^ B Pc, SW incl.
Smin. VaM, 14 . o 65 £v Pc, oijSe Pad Vb 6, neque 6 neque xal est in La Pad Ag et
Ag Lab Vn, 088’ Va M edd. — 81 et xa sic scribunt D Sch Sp. — xal papp. Sch
9appcaxa dei. C, malim 1 . 13 xouxo 8 y). praef. 24 . 91X1:77:, ouw sup. vers., Vb.
15 . xaT£Ty£ 81 xal vel xax. x£ coni. Cor.,
VII 7, 4-8, 2. 697
ava(7TaTOU(;. Xal TOoBs £LV£Xa, £[JL0L BoX£Tv, £TU£L £7t68'£TO Y] [3ou7.Y], dc7UO(7T£7.-
pouvTa? MaxsBovcov [xa)(Y] vLX'^o‘a(g, xal ao8'L? fiXacra^ Itul KopLvQ^ov xaT£)(^o-
M. 5. 'AtiXiov Am. edd. ante B, 'OtiXiov Tcoliv Va, sed vt]v p.. litura deletum. — xai
cett. edd. codd., azzlio'^ La, postea oixX., TTjV dvv. Va. 12. uTCTjXOWc Pa. 13. etvexd
semel 6i;i).t,oc, verum nomen est OuiHioc, p.01 SoxeTv edd. ante S codd., £[jlo1 8oxsTv
cf. Liv. XXXII 6 ex., et sic legi volunt £v. s. etv. cett. edd. 14. 4>lap.ivTvov Sigon.,
Sylb. ad X 36,6, Wachsm. Leipz. Stud. X notante Sylburgio, cplap.p.ivt,ov La.
270, A. Bauer Philol. N. F. I 251 p. 11, 15. cplapiovo? La. — epevpeiav Vb La, epe-
alii; cum hic et X 36,6 in ’Oti 1 ioc* con- Tpeiav codd. cett. 16. p.dxr]v Vb. 17. 9poupav
sentiant codd., errorem Pausaniae ipsius esse Vb. 18. ZTZYiyyzXz Va M Ag Pad. — £9ixv£t-
apparet. — yap 8r) vwv Va. 6. toT? "Eli. a^ai Pa. 20. ercoiouTO La. — p.£Ydla(; Va Pd
cod. Phral. 7. otzozz
^ oliym-ua Vb edd. M Lb (in Va a? est in correctura). — adxol
ante C, otzozz yz oltya La, quod non dis- A X K, a^TOv codd. edd. cett. 21. 9lap.iJi.1v1-
plicet SW, OTZOZZ oliyzQza cett; edd. codd., ov Pa, sic et postea Pa. — z<jzi pro zz\ M. —
698 AXAIKA.
xam MaxsBovcov ap)( 0 [JL£va?' :up 0 £(0 pwvT 0 xai d>(; avTi
auTTixoc (7uv£^ptOL) Tot) ^A)((3aa)v, [X£iraa')(6vT:£? xai 7^pOT£pov, 6 tt£ ’'ApaT:0(; xal
xat (7cpicriv £wuovto [X£v l(; Max£Boviav xai Ixi <Pi>.itu7uov, [1£T£(7)(ov BI xai
5 sv£7U£TUT(ox£i ' xai cTcpoc^ 6 tu6 tov xpovov ol ^A)[oao\ TOUTOv i; (JoXkoyov uTua-
TupoT£pov £Ti auT 0 C)(£Bia)? Itui t£ z^; AY]pLY)irpiou xat 0 (jir£pov IIuppou
cett. edd. codd. — 6[jic5c Vb. — o8twc Sch praef., at cf. VIII 6,1- — >tai airpatri^
codd., o8t(o edd. 2. xaTayv(6iJ.r,v A. — coni. Sch Jb. f. Ph. 1864,47. 15. £Txpa|ev
dipXO|j.£va? MaxsSovwv om. M Pd. — La Pd. — Aajt£8aipoviouc edd. ante B, aXkri-
7Cpo£wpouvTO A X Vab, corr. Sylb. 4. d)? louiu B codd., oiTTwlouc La, unde Aittolobc
8£(77r. coni. C. — Tupoardaasiv D, Tcpoa- cett. edd. 16. y-azaliluTO Pa. 17. ii;
Trdvvsiv rell. 5. oi £Svoi Ag, £uvoi Va La. 7CA£TaT0v d)[ji.6'crr)T:0(; Pausaniae usus postulare
— auv 9 la|javi (0 Va. 7. a^vixa xai a. videtur, cf. I 37,2. II 29,5. IV 21,2. 12.
Pa. — p£vaox6vT£<; M per corr. e [ji£T£ax6v- VII 17.1. IX 34,6. - - SL(^ivio\).£ A, ctcpixo-
T£C. 8. aixu(6vioc La. — vriv Tcaaav om. p.£vir]c, ou sup. vers., La. 18. dvsTiSTCTwxsi
La., non vertit Am., incl. SW D Sch, Sylb. Lb. — EQ loyov Va M. 19. dxaiTxov
TT)V Evouaav? cl. II 8,4. 9. dvviyovou t£ Lab Ag. — Sixac y£ codd. edd. ante
Tayd'. Va. — vo om. F Va M. — §£ vo B, Sixac T£ cett. edd. — ISiSaaxov codd.
drto T. au|ji[ji. Pa in marg. 10. Tipo- 21. £vi om. Va. — xai, quod est ante
B^upioi et supra yvwpip.oi Va. 11. [j.£V£- £TCi T£ in codd. edd. ante B, uncis saep-
Xov La. — §£ xal La SW D Sch Sp, xai serunt B SW Sp, om. D Sch, nec Am. legisse
om, cett. edd. edd. codd. 12. arpavia? videtur. 22. avpaTia? A codd., in M corr.
VII 8,2-8. 699
xaO^sT^ov, xai Ta ii; [JlsIstyiv zoT^ scpY]j3oi<; sx tc5v Auxoupyou v6p.ow xaxa-
'X6(Jocvts^ sTusTa^av toT? ’A)( aiwv £cpfj(3oi^ Ta auxa sTuiTYjBstjsiv. xauxa p.sv By) 6
xai £<; tuXeov £7U£5£tcriv a39'L<; p.oi xa £(; ’ApxaBa(;. 4. Aax£Bat.p-6vt.oi h£,
5 M£X£)AoV xal 6(JOl (7UV M£X£};X(p xocxd 7Up£(7[3£l(XV '^XOV £X 'P(0[JLY](;. dcplXOVXO
B£ ODXOI OlXiTUTUW xai MaX£B6(7l 7u6X£p.OV p,£V OuBeVOC £Tud5oVX£(;7 dx£ £lpTQVY]^
dXV dx£ By) xaxd B3va|iiv dYcovixd[X£vo<; aux6(; [oOxo^ 6 4>i^ixxo?] xoaoUxov
in axpccvioLi;, hoc est in Lb. 1, toc I? Pa voc xalou[i,£vai? K£cpalaT(;, o5x £v loYOi?
Vab M, xoLi; I? cett. codd. 2. axaioTg La. — Richards Class. Rev. XIV 448, Sp £v loYOi?
post Icpv^poic repetuntur in Pd verba incl. — ^aaov esse solet in codd. et est in
ly. Tot» ^.uxoupYOu a^aicSv. 3. vot eg Va Pa, rec. D, ^ttov cett. codd. edd. 12. a
Pa La, t 8c(; iq cett. codd. (in M supra a? Y£ 5 y) Vb, akld yz 8r) codd. edd., Ka^^s.
scr. di). — Icty. (r 8e (sic) Vb. 4. toTi; coni. 6it£ 8r„ cf. III 20 ex. IV 7,1. —
oTc sup. c5v, La. 5. Me).>.ov A. — xai 8uva|jL£aiv edd. ante SW codd., sed iri
Mevenov xai oo. auv om. M, pLExInw xai La est xai 8uvap.ic, v sup. q, xava 8uvap.iv
oaoi Va, p,£).).£Ta) La. — o5v pro auv Vb. cett. edd. — oOvo? 6 Ou. incl. Sch. cum
7. £7ti A X K, £Ti codd. edd. 8. t^xcov Kays. Z. f. A 1849, 293 sq., qui etiam a^vo?
V a. 10. xa9'Y]paT0 Vb. 11. £v Kuvo? xa- delet, cf. eundem in Jb. f. Ph. 1854, 421.
^.oujJiEvai? K£<pa).aTg Iv loyoiq codd. (£6)^6 yoi<; — 6 91I. Pad Vb La, om. 6 cett. codd. B.
Vb Fa) AXKBD, Iv loyoiq coni. K, rec. — Iq ante roaouTOv ins. Kays. Z. f. A. 1.
F S, £v Xocpoi? vo ’iaov -^v£YxaT0 C, to xp£Tr- 1 ., probat Sch, cf. I 27,10. 29,11. 36,6,
Tov ^'^iyy.oLXO Woltmann (SW), z^loyoiQ G fort. recte, at v. III 3,2. 13. dixolap£Tv Vb.
Herm., rec. SW, o5x s. o5x dpicpi- 14. l^aYaYSiv Kays. Z. f. A 1. 1. 16. £3p£T0
{36Xwc pro £v loyoiq Kays. Z. f. A. 1849, Pors. Smai. — 8£Y^a£ai x£ Pa D Sp, ^z^azai
293, oliyoiq Emper., o6x oliyoiq et xai 8u- p.ev cett. edd. codd. 18. xspisPallovxo Vab
v4p.£aiv Brause comm. erit. Freiberg 1851 Ag Ped, X£pi£PalovTO cpilixxou om. M,
p. 17, £v K. xai. K£cp. locpoic Sch cl. Plut. x£pi£[3alov TO Tou La. — tou 8aT£pov Pa. 19.
T. Flamin. c. 8. Steph. B. s. Kuvoc K£cpa- £9i>apTq om. Pd. — Zipulla A X K Vb Lb.
lat, Seemann Quaest. 8 coni. £v I6901? Ku- — o6x av£u £69'£ou La. 20. outwc Vb Ag
700 AXAIKA.
’A/^aiou? ig a6XkoYOv [i''^x£ a}Aoj xuva‘^£tv, ocjxt.? p.Y] ItcI xw xpcicyp-axi Icp’
d(pixovxo ig To)[i-/]v, xo)Ad 1x1 xy|^ [3ouX'^^ xal o 6 xdvxa [xd] aAY] 8'Tj xaxY]-
2 yopouv xwv ’A/ai 6)v. 2. To 6 xo)v B£ x7.£{ova ivsyAlouv 'AyoaoT<; ’Ap£ 6 <; xal
vers. y£, Pa), t£ 8t) cett. edd. 7. tov in marg. 7T£pt.Ui3piaS‘au 16 . 06 xapd xd Va,
pax. La. — t£x 5'£vtwv Vb. — ’'ATTa)vOc ou Tidvxa xd codd. edd. praeter D Sp, qui
xal £Ti £x M. UTpanac; codd. xal £u o5 xd Tidvxa scribuiu, Sch incl. xd, quod
[xzaiaq azpoLzidq La, ax-paxia Pa) edd. praeter praefero. 18 . ’
AXxiPidSy)? Pad Ag La M, in
C S, qui, quod Hartung. coni, probatque hoc a sup. 7], ddxidSYi? Va edd. ante S,
Sylb., (jTpaua scribunt, B pro xal £ti sen- ’A)iXi 3 t.d 8 a? Vb Pc Lb edd. cett. — 01 Iolk.
tentiam poscere opinatur, lacunam A, 6? }^ax. Pcd Ag La, d? lax. Lb, 01 Aax.
indicant post ’'AT7TaXo<; D Sch, xal ^ £x Pa Vab M
rell. edd. ante SW, qui 01 om.,
Mua'a? (jTpaud? SW, ''AiTTaXoc (riy£pwv idem faciunt cett. — Aaxe8aip6vioi 86xi,poi
TE £x IlEpydpcj) xal £Ti XY)? Ix Kays. p£V xd pal. Pa Vab edd. ante SW, Aax.
1. 1. 294, Sp inserit x% Ix Ilspydpou p£v xal 86xipoi xd pdX. cett. codd. edd.
VII 8 9-9, 5. ,
701
S(; ’A)(oaot!>^ orj BCxaioi* Y£vo[X£Vou^ yap 6 tu 6 NapiBo? (puyaBaf; 67U£^£ 5 avTO
Tou B'^|ioo xo(TaYOU(7t.v £(^ S7uapi:Y]v. t6i:£ o3v ava[3£j3Tjx6T£(^ xai oOtoi xapa
TY]v [3ou7.y]v 7upo8^u[x6TaTa £V£X£ivto ’A)(aioT^‘ ’A)(aioi Zs dcpioiv a7U£'X8'Otj(7tv
7U£p. 7uou(7 iv allout; T£ ocvBpoc? xai ^'Atutuiov Aax£Boci[xovLoii; xocl ’A)(aioT(; -ra
Bixata opioat. ’'A7T 7uio^ B£ xal oi oov auirw £[i£>.lov p.£v ouBe ocpO'£V":£(;
"*A)^aioT? £(7 £(76'a!. xaB'’ y]Bovy]v, ot ’Ap£a xai ’Alxi(3iaBav a[x’ oc5toi^ inv}-
io’A)(aiod^, £7U£iBy) £? Tov (joXXoYov aoToiv £(7£}.6'6 vt£? g-6v opY^ [ial.7s0v
aJicop-ocTi ouB£v 6(; 'ApxaBwv uc7T£pO(; xai Tt xai cpp6vY]p.a xaTa (piliocv Tupoo-
£i'XY](pw^ TYjv OiXo7uoi[jL£vo?, ^oycp T£ a7U£cpaiv£ zSc 6%sp Twv ’A)(aiS)V BCxaia,
xai opiou toT^ loyoi^ xai [i£p.c{;iv Tiva 57T£T£iv£v £^ tou? 'Po)|iaiou(;. ’'A7rmo?
Yj Tci)[xaioi? (jUY^s^P-s^^oc xai ’A)(atoT?' "*A)(aic5v [i£v y<^p sipTQ^ro axo toU
xotvou Tuapa ty]v "Pct)[xai(ov (3oo7.y]v a7Ui£vai 7rp£(7(3£i(;, iBia Be a7U£ipY]TO [iy]
Aax£Bat[xovLoi? ^zyiGb'(x,i xai ’A)(aioT^ BixaoTa^, ’'Atu:uov xai oooi ouv sxeivw
— om. Ag. 1. cpuyaSac (5:7T:ob'a- 11. ouSe edd. ante B codd., out:£ cett. edd.
vovraic bis La 2. ot om. Vb. — Tca- 12. 5(j'r£pov Pa. — xai xoi Vb. — xai ante
pa Yvwi^rii; MVa. 3. y.a\ oOtoc La, 4. cppov. om. Va. 13. dTC£cpav£ AXVa, corr.
evEjJtovTO pro IvexEtvTO Lb. — dcv£XS'0U(7iv ? Sylb., oLTzi(pr\wz Vb. — i:d Pa in marg. 15.
Sch praef. 5. ev ttS a. 7T£p.7iouaiv 6 uuv Pc Vb Lb. — luxopta Pa. — y^^.uaa-
6 tu6 twv ’A)(ai,c5v aB^xsiv, xat, ira im to6toi<; Ti[XY][xaira sXuaav. xal ctuvts-
d£iv dcpd^ £7ul TOUpB£ [xdXldTa T^XtU^OV. M£(7 (7Y]V10U? T0U<; Ol7.07U0Lp.£Vl 8‘avdTOU
ycckzTZMi; M£dd'/]VLO)v xai "*A/aLa)v toT^ (^z6youGi ird pou>.£'jp.aTa i<; Beov
Y^
o)p'/](7£tv, Ypdii|xaird it£ a^irixa 6x6 poiiXr,^ £C it£ ’A8‘Y]va<; xair£X£p.X£i:o
xal £^ Aixcoliav xaxdy£iv dcpdc M£dcr'^vtou? xa\ ^Aycaout; £Xl ird otx£la. 15
/£Tpa?. 6'p.d)^ B'£ £IX£IV dOldlV £B6x£l. x6B£ P-£V Br, £^ XOdoOxO £Xpd/8'Y). 20
Bovai XG)ixaC £Xl GIX£IGIC X£pB£dlV, £[J,£>A£ xai ^A/alGT:^ xaxwv dp‘^£iv, o6xgx£
£x XGu /pGVGO xavx6^ x*?]v 'ETvXdBa £X>.£Txgv. Ixi piv y£ Aap£iGU xgu
£Xi? 2. TY);; addendum esse coni. Sch 14. Ypap-paxa x£ B D Sch Sp, yP-
praef , cf. 11,3. — ay aux.ov Lab. 3. acptai cett. codd. — axo, 5 sup. (3:, Pa. — |3ouxx^c
81 86aaiv La. — oaa zz edd. ante B La. — xax£X£p.xovxo Ag Pd, in hoc £ sup.
natur B. — ay auxQ Ag Lab Pc. 5. aarso? cf. IV 8,5. — £7il xd delet Kays. Jb. f.
Pad Va, aaT£to; M, o sup. to, aatsvo? La. Ph. 1854,419, cf. Weit. Beitr. p, 8. 18.
6. Paail£uovT£? La. 8. xal airlav AXK xou cpiX. Va. 19. x^ om. codd, edd. ante
VabM, xal 8d aiTiav Sylb. F Smin., xal D, inseri iussit Sch apud S\V I praef. LV.
xaxa aiTiav C B Smai. S VV .Sch Pcd Ag Lab, — lylvGvxo Pa. 20. y^xsiv Vab Pcd Ag
xa-ra xr)v aixiav x. D coni, praef. XVIII cl. Lb. — x 68£ scripsi, ut voluit Sch praef.,
10,9. 17,5, rec. Sp, xax’ alxlav Pa, coni. x6x£ edd. codd., cf, ex. gr. VI 8,3. I 33,6.
K, etiam X 25,2 articulus om., possis etiam II 3,11. V 3,1. 27,6. VI 6,11. VII 17,4.
conicere xotauxYiv, cf. V 22,1, sed cf. ad p. VIII 7 ex. 17,4. X 9,11. — I? xoaouxo
17,1. 9, xouxou? 8r xal d/aiou? La. 11, Pcd Ag La Sch Sp, h; xcaouxov, cett.
—
|
6tx£ 8r) Va. XaxsSaifxovlou Va. — auv- I 23. £x>.£~xov scripsi, IxXsixov Pc Vab M
VII 9,5-10,5. 703
£v 6 (; tts xai Bsxa avBpwv twv ocXXwv TpLYjpapj^cov zb vauTtxov 1:6 ’I(ovcov
5ypoc Kuvsou xai Eucpop^o? ^AXxiifAyoo. Ssp^Y] Bs stui ty]v 'El^MBa sl^ocu-
£? TS ’A8'Y]va? xai tuo^scov twv aXkMV toc? Tuolla? eyivovzo odzioi MaxsBo-
vwv zGO(,yb'%^oci cppoupa?. BspatoT Bs p.01 xai toBs tov Xoyov' ’A9‘Y)vaTot5
S 5. 1. 6 ai7 (£ 7U 7rou La. — eq3 S‘apY)Cjav Vb, unde~ Paus. haec sumpsit una cum no-
aav litura deletum. 3. SpaTUoSbav- minis forma. 8. ^£V£iac Ag. 9. 7upo8i.-
oy Ag La Pcd, mox sps-trpsia codd., ’Epe- hoc 8e sup. vers. 10. I^au^aviro edd.
Tpiav edd. 4. Vb, 8e om. Ag ante B Vab Pa (in Pa marg. yp. diviEaav) R
Pd. — £? £p£x-pia Vb. — Oi).a{3po? A marg., dtvisaav cett. edd. codd. 11 . [3aad£a
XKFB codd. ( 9 iXaupoc Vb), ^DiXaypos La. — tuoXewv om. La. 12. £Xldc8i 6 tuo
Am. cett. edd. Palm. MS., probant Wessel. vrjcau TcpOTEpov La omissis mediis. 14. t£ pro
et Valcken. ad Herod. VI 101. 5. |£p|y)S 8£ Pa. — (piXOTTUw La. 15. tw Iv A, xwv £v
’
La. 6. 81 ’Al£ua 8 ou codd. ( 8 ia >.£Pua- Vb, xo £V aa).apiia Lb, xw, et sup. vers. 0,
’
80 U Vb), probat Sch praef., scr. Sp, 81
'
M. 16. otx£ 8iaxp. 8iap9]vai (sic)La. 17. 8i£-
Pd La Vb, 7cpo£86S'Y) cett. edd. Va M Lb d-spav, at V. III 19,6. VIII 33,2. 19. xe pro
Pc. — ^ATTayUo? edd. ante CMVaLb, 8e Va. — oawv PcdAg. 20. £X 9 povTQ<javx£c, p.
^ATxayTvo? Sylb. Palm. MS. celt. edd. corr.£X9o[3T(^aavxE?Va,£X9o(3iqaovx£c? 22.x6v8s
704 AXAIKA.
7upoBo(7ta vo(7Y)(7avT£^
*
2. ’A)(oaou? Be avY]p ’A/ai6? Ka7>7.ixpaTY]? iTY]vixaUTa5
Ipyov Twv £? TY]v xoXax£iav oui:£ “Xoyov o6B£va ig ocbzob^ xapi£i?. Iva B£
Tov 1. A codd., t6v8£ t£5v ^.oywv Va, jtai, K £x( VE Zaxaiou? yicd vov |3. coni.,
Aoywv etiam M, emend. Sylb. 1. „malim xai xavoi Appoux6).£w<; arpoiv. ^y. Sylb.,
[AETOC [J.SV T 0 “ B. 2 . ocXwvTtov La. — £>tpd- EXI TE Zaxaiou; xai Zaxaiwv t. jSaa. Schleier-
Trriaav edd. ante F codd. praeter Pa La, in macher, rec. Sp. — ’'APpou x6>.iv Vab M
quibus est £>ipair;qQ'Y)aav (in Pa S'if] expunct.), Lb Pad Ag, ’
A(3poux6>.iv B SW Pc, ^'Appou
quod voluit Sylb., rec. cett. edd. xapd — xoXeo)? a X K, a(Jpouxo).i(; La, „Abro urbe
81 TO Sch, recte 8e, quod habent post yi- expugnata“ Am., 'Appo6xo}.iv Palm. cett.
Xio)v edd. codd., transposito. 4. exsXotov edd., voluerat K. — oiywv Pa. 11. (ivaffT^c
D. 5. dtvTip ’Ax,aio? om. A.g. 6. IxopEi Pa, in marg. tou?. 12. idc[JLPy edd. ante
.6wp.aiou(; Va. — iyiy'^zxo AgLabPacd, £yt- B M Va Pad Lab, idi[Jippq) Vb Ag, iap.(3£iw
edd. ante S cum codd., Haxaiwv et Za- tile est. — Twv (5(0 [jl. (3ou 1% Pd- 15. xaXli-
xaiou? Am. S}db. Palm. MS. cett. edd. y.pr\v(]q La, hic et postea aliquoties. 16. spywv
— STO TE Zax. codd. edd., SW D Sch la- Vb, 0 sup. (0 .
— articulum ante xo).. melius
cunam post Im T£ indicantes, mancus locus abesse dicunt SW. — xolaxiav Pcd La Vb, in
est, quare F post Paadsa inserere vult Vb £i sup, i. 19. Twv (5:Yai(I)v Va. 20. xpoc
VII 10,5-12. 705
spsiv £®oc(7 X£ Twv (XvBpwv. Xiyziv T£ zhoxzi TuavirocTTadiv aBixa, xa1 auTOV
Yj^iouv 01 £(; Tov (ToXTvOyov £Xy)7.u9'6t£^, ’5]By], zl Il£p(7£T Toc auTa ’A)(aia)v
yap cppovY](7 ai 'zoc Max£B 6 vcov t£ xai n£p(j£fo?. 6 p.£v By] Taoira £7.£Y£v
SIvwv) o5to^ oox zlo^iiGTOo loyoo Trap" '*A)<aioT?, outw?, Icp''/], xoci:a ity]v
aLTiav £y(£i TadiTY]v’ l(7TpaTY]YY](7a [i£V "*A)(aid)v xai lyw, aBixia^ Be ouB£V
Xpt<7 iv. 6 [X£V By] UTUO (7 UV£lB 6 tO? £ 7UappY](J!.a^£TO aYaB^OU' 6 Be £7U£Xa(3 £TO 10
£X£l Bi£X£pi({>av TzoXziQ, xai ’ A)(aiwv a7.XoT£ aXkocg 6x£p twv avBpcov xp£(jj3£ta^
ante B Vab M, £vS>a 86 cett. edd. codd. 15 . £cp£|ovTac La. — ouxw malit Poppo. —
5. om. La. — dvEyovxai La. 7. ouT£ edd. ante B codd. praeter Pa, od8£
6v 8e 6 Sevwv inserui, voluit iam D corr. B, rec. cett., est in Pa. — ydp xapd
praef. XXVI cl. VIII 53,2, rec. Sp. 8- Maz. codd., in Va Tcapajrau., om. xapd
Xoyou om. La. — Trapoc dy. Pc Ag Lab, ad- edd. 16 . Todc dO'Yivaiou? dvd'£aTY)x6Ta<; acp.
yaioTc A. — oSvo)? EcpY] ' xairoc C, o5y ouvw?, in. Lai 18 . adrou pro ly, tou La. 21 .
£cpr, coni. K, probante F. 10 . £? om. Va. xpo/vaT£yvc5aS'W La. 22 . xai om. ante ’Ay.
— o68£ £5v. Herw., oux£ £dv. edd. codd. Pd. 24 . od [Jiovov La. 25 . dxoypoovTOi La.
11, Tw dyaiS La. — {txlaysiv La. 12.
706 AXAIKA.
t6 E}^XY)vt,x6v tcoT.T.oc [j.£v £i7U£, TToXXa Bs: xal £:::a^£v 67^£p'^cpava, Aax£Bai-
B'£ 0)^ TGV Pa^O.GV Xa\ AiTCoXwV Ol IIl£GpOWa GIXGGVT£^, G’jyTzkzi0L^ TY](;
l<; ’A/aLG’j; £0'£XGVT£g a(p£C>lV £’JpXG-8‘0C'.. xai aGTGtC ZZ:ZZp(XT:‘f\ p.£V U7C0 15
TGG l^aXXGG 7cp£G-[3£Lav Itz\ goS)^ auTwv iBia 7:apa 'Pco[j,atG’j? aTZOGzzXXai,
B'£ 6tug Tvj^ (3 g'jXyj; Tcp l^aXXtp tzoXzi'; bTzoGoc^ zGzh ol6c gz [w^] 7:\ziGG0L(;
1. eyovTO La, — OLTzr^yo^no Smai. vitio ty- gulam post LA/aiO'j? ponunt edd. ante S,
poth. haud dubie. 2. oO 5e pia A, ouSe eam tollendam esse vidit Sylb., 8i^ pro 8c
pia X K. 3. sXovra; Va M Lb. — pr) oni. maluit. — £9'£Xovt£; 8£ edd. ante Smai.,
codd., scribunt edd. Smin. 8e uncis saepsit, cett. edd. Pacd Ag
5. yaXo? La Pd (in hoc X sup. X), sic Lab 8 e om., £B'£Xtov 8l M Va, £S'£Xo)v ttjv 8e
Vb solet scribere. — aTrsavavTo La Ag Pd. V b. — £up£aS>ai D. — £7i£Tpa7iop£v La. 16.
— bl y.ai Xax. Va. 0. 6nsp tt;c ap9. yT)? uKO a9wv edd. ante C codd. praeter Vb
y£v. edd. ante B Vb Pa La, uTilp apip. Pa, in quibus est u7i£p (79., Sltzq 09. C.
yev. B cett. codd., uTcep yr;; ap9. ysv. e Smai., £7:1 09. praeeunte Poppo cett. edd.
coni. S cett. edd. 6 om. Va. 7. uoXXa — ^8ia La, i8ia ut glossema ad £7:1 a9wv
8e xai £7cpa;£v bis Va. 8, yap xai Pa pro auToiv delet Schmitt Philol. XI 479, at cf.
§£ xai. J). TOJOUTO Pcd Lab Vb B SW D IV 35,3. 17. a7T£Tpa7:Yi Vb, {»7:£Tpdi7ai, £
Sch, ToaouTOv cett. — oixouaai? AX K sup. u, Pa. — Tou inserendum censent SW,
VabMLb, rjxouaai; Sylb. Palm. MS. cett. ins. D Sch Sp. — 7ipo£7:£aTdXT] edd. ante S
edd. codd. — xai u;:£p om. Vb. 10. Va Pac M La, 7zpolr^zzx6ilr\ La, 7tpo£(j-dXyi Pd
£? om. Va. — fii9£i5to? edd. ante B M Vb Ag, 7Tpoa£7:£a'dXy) Sylb ,
probant K F,
Vab, d9£i8T] cett. edd. codd. — ;:poaa- ree. edd. inde ab S. 18. ydXw La. — ol?
xWaai? La Pd. 11. xpiB>£Taai M Va. — xai T£ d)? M Pcd Ag, oTi; tewc Va Lb, oTo? ~z
om. Va. — 8ixaaxr,piw coni. Wachsmuth, d)i; La Pa Vb edd., d)? TrXEiJva; incl. Sch
V. comm. 12. 9r,aiv AXK codd., 09i(Jiv suadente Kays. Z. f. A. 1849, 295, d>; in-
Sylb. cett. edd. — xaXXixpat^c Va. 13. clusi cum D Sp cl. Herod. VI 44. 19.
om. VaMLb. — ^v8pi om. Pa. 15. d9£~aS'ai codd. edd. ante S, d9£a9'ai S,
£? om. Va. — zoiq I? (iy^aioT; La. — vir- d9£~vai cett. edd. e Sylb. coni., qui licpsv^a
VII 10,12-11,7. 707
15 By] o5 ttoXu^ 6 p.£Ta^o ^yjgto, xai twv (ppoupwv aBixouatv avBpE^ ""QptoTutoo^.
01 [isv By] i<; Tocf; '*AD'i^va^ aT£G-T£X7.ov 6p.Y)poo? te aTaiTYjoovTa? xai cppoopav
%ov^Gsiy, av8'pa)7uwv y^P ('C'c5v) Itui t^ cppoopa xai ou tou "A8'Yivai(ov B'^[jlou
‘
eBeovto '*A)(aio‘i? Bs Yjpsdxs [xy] Ti[xo)p£Tv cpi7.ta te xai aiBoT t^ '*A9'Y)vai!Wv.
vel dccpEaQ'ai maluit, D praef. XXVI SLcpzli- 9. dllY]v om. Lb. 10. z^hi §£ Va. —
ad'ca coni. cl. £|£l£aS'ai VII 12,2, dccp£Tvai U7i6ax£(7iv La. 12. v’ siaslS-sTv Vb, £5
potius Achaeis convenire, ut VII 15,2, di- £S'£l£iv £lQ'£Tv La. — Ttapd A SW D Sch
cens, cf. III 21,6. — auXloyo) xou codd, Sp codd., TTap' cett. edd. 14. dS^Yivatoi^
codd. scripturam retinet. — 7C£t.aQ'£VT£C Va, codd., 7rpo£pouvT£? ? 13,2. IV 14,4. — o55£-
TOor9'£vi:£? Vb M. 4. {»tc6 tyjv AXK codd., T£pa om. La. 18. ttwv articulum addidi
Itti TT^v Steph. B. s. ’Qpw7c6s edd. cett, ut Sylb volente, om. codd. edd. praeter SB
voluit Sylb. — ^w|ji.y]v La. 5. opwraoi Vb, SW D Sp, cf. IV 16,9, rectius fortasse ti-
1. 6 opwKtou? id. — 8o|av malint SW, cf. vwv esse dicunt SW. — o5om. VaM. 19.
21,3 6c|j.api:dcvouaa 8e >tai toutwv, £1£OT£to a'UT 0 ? Sch praef., probat Kays. Jb. f. Ph.
o58£v £iri Y) a^TTiv <pov£ij£aS'ai. — dUaicc xai 1854, 414, — EipyaapiEvou? om. Pc. —
OTSUTrdcl-q, codd. praeter Pa La Vb, qui xai £ 7CY|yY£^gyto Vab M, iTcayYS^ovTrai, xai corr.
omittunt. 6. £ra(3dll£iv codd. praeter Vb in To, La. 20. xaT£ 9 £UY 6 v t£ Pcd Ag M
Pa, placet SW, rec. Sp, £m(3al£Tv cett. Lab edd. inde a B, qui t£ includit, xatl-
— ^Y]p.iac S ed. min. et mai. 7. dva|iav 9 UYOY T£ Va, xaTa 9 £UY 0 VT£c edd. ante B,
M. — £ 9 ixo[ji£voi(; La, dcpixop.£vouc Pc. Sp Vb Pa.^ — post 'Axaioi)? lacunam indi-
Pausanias II. 45
708 AXAIKA.
ot Bs (hg ixadzog Tdy^oog sl/^sv s^ tov 'QpwTuov sX9'6vt£(; xai a00'i? xazcc-
irsup-a.
Xsy6[jlsvov 0)? ap’ ^v xai Tup ig oiHoo Kopog xaTov xai luxag
zepog Xuxwv aX>.ojv xai wxVTspo? ispa‘^ ispaxo^ 7USTS(jD'ai, siys xai [KaXXi-
cant D Sch. — post acpiaiv praebent ISlov-co ?,Xb>£v ua-rspoc IX 28,2 et potius dativus
Vb Pa, rec. edd. ante B, inter uncos SW exspectatur ut Ps. Dem. c. Neaer. § 3, sed
D, om. B Sch codd, cett,, post ’A'/aiou<; cf. Diod. XIII 110,4 6aT£pouv PoiqWac,
ins. Sp. 1. p.£v aXxiSa. Pcd Ag, p.£v£Xxi 8 a nihil igitur mutandum. — |ji.£valxi8ac M in
Va. — p.ax£ 8 oviM Pc. 2. 8 e xairaXavTwv marg., p.£V£lxai; Pc. — om. xai La. !!•
A Lb. — Stoaeiv Ag. 3. IvoiyTi Herw., cf. £x lax£8atp.ovi(ov La, in Pa twv ad marg.
Her. IV 79. V 104, ayT) codd. edd., dydtyr] — dv£xwpfia£v edd. Pa Vb, dvaxcoprjaai
Tou et mox >ioLlXiazp(XTt]<; Pa. — M£val>a' 8 a Xe(a^ Pd Vab edd., (J>9£Xias cett. codd. —
Sch, ut voluit D praef. X, M£vaXxi 8 ou codd. y£V0[JL£VYic poY)9'£tac) Sch, praeter necessi-
edd., forma M£va/.xi 8 a? est per omnes ca- tatem, cum haec notio in ipsa voce (hcpi-
sus, cf. S 7. 12,1—3. 8 9. 13,7. 8 6. . . Xeia insit, cf. II 18,5. — Tiap’ Pa- 15«
£^ayy£>.£i A Vab M. —
Ig om. Va. 7. vdxoc A Lab Pac Vb y^spl, M Ag Pd
Va. 8. £Ti pro £i ti Va M. — rcpoT. acp. Va. 17. dKOCJTEpsTv aXXou om. M.
dpTi. jrapsTro A X K F C Pa, ordo verborum — A X K F Pd Ag Lb Vab La, hic
receptus est m cett. codd. edd. 9 uav£pTq- . 0 sup. 0), £u 9'£0? Pac edd. rell. — 8 e pro
aavT£c M Va, 6aT£pTqaavTar, i sup. yj, Pd, 8 t] Cor. 18. 6 ap’ Vb, d)? apa FVa,
uav£piaavira? Lb Pc. — PoYjWa?, quod aXX’ A X, (I)c ap’ Sylb. codd. edd. rell.; v.
sensu inepto sit, circumscribit Sch et capitis comm. — dno Tcupo? x. M. 19. ei y£ xaXXi-
sequentis initio post y£voia.£VYi; reponit, oblo- xpdtT£i Va, sequitur lacuna. — KaXXixpit-
quuntur Herw. et Frazer; 6 aT£p £(0 absolute TT)v incl. volente Kays. 1. 1. 295, probat
usurpatur I 23,3. IV 10,1. V 21,13, cf.
VII 11,7-12,6. 709
sauTov £^ 'P(6 [xy)v, xai zq toc [iaXi(7Ta Y£vs(70'oct 7up68'U[xov £5£>.£(j8'ai TYjv
2 o[Ji-ovioi B£ oui7£ aXY]8'?j (7uv£X(opouv Aiaiov T^zyziw, xai ave^y^'-'^ y]&‘£7^ov Itui i:y]v
Tou xoivoG toG ’Axaic5v Tuapa ‘P(op.atou? iBia 7up£(7j3£iav aTU0(JT£7.>.£iv. tu6X£[x6?6
Sch. 1. post M£vaXx(8ac codd. edd. p.£Ya7uo).m8i lyey. Vb. 8. Siaivw La, 8i-
ante SW habent p,£v (in La bis scriptum, xaio) Pa, X expunct. — 6 Sixaioc Ag
prius expunctum est), uncis notant S B Pd. 10. awxYjpiac Pa, in marg. awxripiav.
Sp, om. SW D Sch suadente Cor. 2. 6 — Tcp4|£iv Pac (in Pa ad marg. 7iap£|£iv,
§£ scripsi cum Kays. 1. 1.. o? codd. edd., in Pc sup. vers. Tuapsyav) B, rtapslsiv
post KaXXixpctTYiv AXKC puncto, cett. cett. — £ 7ii x^ [T£V codd.. Itui p.£v x^
edd. virgula distinguunt, Pors. post IXdcorawv edd., cf. Herod. IV 108. Kriiger II 68,
inseri voluit wv, Cor. „KaUtxp(itirY)? §£, o? 5,1. — xou [jL£vaXx£a La. 12. x65v Ig
(f. 5)V ou (x)i;) £>.dacrfov Tuavvoiou Xir^p-iJiaTO? xlriiJiaxwv La. — pi£x%ov Va, p.£v^Y£v Ig
X. V. X.“, Sieb. coni. PcraaTia. KaHixpdc- Tip. om. Vb, xax7]Y£v Lb. 13. ante u£pl
TTf]? lldaacdw wv. 3. |j.b uncis inclu- inserunt 8£ MVa. 14. xwv ’Ax- codd.
dunt S B SW Sch Sp, om. D, e^d'b<; pro edd. ante S, xy Ax- M cett. edd. — oi
Toc dx. Vb. 4, vwv dx- Va. 5. vt)V dircsxpivaxo cett. edd. codd. 16. Stxatoc
om. Pa. 7* TaXcitvTWV La, „haud male" La. 17. Tcap^ xaT? Pc. 18. ^vSpwv
SW. — xy A X K F codd. praeter La C. — xwv om. Pa. 19. p.ax£8ovioi? Pc.
Pa, xwv £| La Pa Sylb. Palm. MS. Am. 20. 8ixaiov Vb Pc. 21. Itui xtjv ‘Pwpi. ^
cett. edd. — xy ins. ante MzyoeX. C. — I aSS' 1 ? bis in Pa. 23. xcSv 'Axaicov edd.
45*
710 AXAIKA.
£)(pa)VTo Tupo? Ta<; %6Xzi^ auTwv xa\ iBia Tupo^ tov Aiaiov Xoyoi?. al pxv
£VTaOQ'a ’Ava(7t(70'£vou? £vtx'/](j£ yv(o[j.Y] Boxt[xoo xat toc T:poT£pa oviro?, aTuo
8 (j(pa? 00 p.£xa izoXb scpaaxEv uxo 'Pwp.ato)v. xat ot [xsv (xxeXO^ovxe? OTUYjyovxo
ax£(7 xaXrj(7 av Bs xat 6x6 ’A/atojv KaXltxpaxY)? e? 'Poj[xy)v xat Alato? xot? is
xaxa x~r]v 6B6v (6) KaDxxpdxYj? xeT^eoxoc vocto), ooBe olBa Et d(ptx6[X£vo? I?
9 etXE, xd Bs YjxOOCTEV ou G-UV XOGp-tp. xal GCptGtV dxEXplvaXO ‘/] PouXy) dxo- 20
ante B M Pa Vab Lb, zo\j ^Ay. celt. edd. La. — xal auTwv -rx? PouXr,? om.
codd. — dxoaT£).Xouaiv, eiv sup. ouaiv, Pa. M. — 6 om. Va. 17. tt^v ‘P oSov AX
1. dpcpia(iiripdtTWv Va, — xal lay.z8ca- KF C Smai. Vab Pa, xrjv o8ov Goldh. cett.
01 ? sup. ov, Pa. 4. 8 ti xal xara Lb. 5. inserui, cf. D praef. XIX et ad X 5,2,
!
probat S, rec. edd. inde a B praeter Sp,
saepius, Pad. — zTys pro ?jpy£ Lb. 7. dxoaT£XX£iv rell. edd. codd. 22. ayolai-
—
|
riyzizo Vab Pc. 9. dYaa9'£vou? Va. Tipo- T£pa B Sch Sp M Va Lab Vn Pcd Ag (Pd
T£pa edd. inde a B Pacd La, Tzpozzpow rell. Ag ayoX£'r£pa), ayorXo-cpa Vb,_ z expuncto,
— dxo TT]? T:apouala?, in marg. Tiapal- oyoXaiOTEpa cett. edd. Pa, cf. IV 8,11; sic
v£a£ 0)?, Pa (sic). 12. xaTaxS'fja£Tai Pd Ag. semper TZocAOnozzpo^. — £Y£V£to B Pac, in
13. p.£Td om. Pa. — IxTfiYOVTO Pd Ag. hoc i sup. £. 23. wOT edd. Va, wazz cett.
15. y.ixlliGvpdTf]<; Pa. 16. dvTiSixTjOOVTai codd. Sp. 24. £a£a9'ai Pc. 25. dxo t?]?
vir 12 ,
6 - 13 4 ,
.
711
Max£^ovtav (jTpaTid i7£ 'PwpLaLwv xai Y]Y£p.oi)v Itu’ auir^ MItcIXo*;, "Av^pidxo)
10 pilvou); pouT^^ Itui toc Iv 'Acria TUp(XYp^ai:a ixslsus, Tupiv yj i<; zi]\> ’Acriav
Bta[3Y]vai,' toT? Y]Ysp-6(7iv ^auTou? zdig ’A)(a!-c5v ht; Xojou^ IX8'£Tv, OTuXa [X£v
Y] i(7/00(; lla^ov p.£v Td oTuT^a xai Itu£5y]X 8'OV d[xovouvi:£(; oiX£ia, j3ia-
ct 8'£vt£^ BI 00 p.£Td TUo7;o,' ooov p,£v sg yiXiotjg ol YjXtxioc i^xXlgzx aoirwv xai
aTuo ty](; Biw^sw^ too<; ""Ayxioog, xai IxpYjiro xai ig to £TU£ii:a xaTaBpo[iaT(;
mavult F. — om. Pd. — xaTeyvcoa- ante SW codd. praeter La, „xoc fortasse
Pc. — t9]c om. VbPd. 11. vwv Va pro expunct. 21 . Sapidjtpixoc et mox 8ap.a-
TOi(;, „recte fortasse" SW. 12. ScTZotyopau- xpixw Va. 22. Axaiohg Sylb. — IxSpa-
0VT£? Va, dnayopsvoyvag Pc, iTTaycpeuov- p.£Tv Va. 23. ^ix^^p^sv dv Vb Pa, om.
15. aTtriyyaloy^ Va. — £cpS'ap>t6ci.v Vb. 16. xo xsT^oc £is7i^p|£ x^? aTudpxYjs £ 1 ? a7cdpxy)v
p.£p.£V'/]xuia? 0 [JLco? 'zocq (JTUovBd^ 67w£pj3 ^vai tceiQ^ei, xai 7u 6 Xi(7 p-a ''laaov
t:6X£[xov ev EyxX-ZjiJLaai te y]v oto twv toXitwv, xai, oo ydp Tiva ex toO
7upo(7Boxw{X£vou xivBovoo Aax£Bai|jLOvtoi? crojTYjpiav Eopicjxsv, dcpiY](7 iv ixooGioiq
<7TpaTY]yo?, TpOTEpov Bs £Ti Too ’Axatc5v eB'VOU? 6)q dv dv 6 'po) 7ua)V 6 dBixwTaTO^. 20
£ sup, £u. 1 , auvT0[ji.o) Va M Lb. — 8r]- 0[i.(o? verbum £t6ap.y]e aut simile excidisse
p.o>tpiT(j) La, hic et infra. 2. p.£v bis Vb. putat. — 67r£p(3T]vai ixcid-ei Pa Vb edd. ante
3. (^vSpajioSiTT, Va M. — IxTiaai Vab M SW, Va SW D 7T£iQ'£i op-w?, om. ;:£ia'£t. cett.
:p.a<; xdi £x 'ijhpa^ kpTzay)ai;, op.wc toc? Tw TOTE a'OTc5v pi£v Kays. 1. 1. 295, Iv tw
a7t. uTtep. Tzzi^ti s. 7ie(Q'£t. op-wc, Kriiger Jb. a'L>TW EvtauTw TOTE p.£v Madvig Adv. erit. I
(6 Bs) 'zoog Ts sv sxacJT'/] tuoXsi twv ’A)(aiwv s)(ov"ra^ Ta<; ap)((>C(; xat /^icaow
syupivou Tov TCavTa (Tcptaiv y]By] Xoyov, Bixaia yjyoTto y] 'P(op.aia)v [3 ol>Xy)
B'£ xal ’'Apyo? 'Hpax>.£iav tyjv jcpbg Oltti xal ’Op)(op.£Viou? ’ApxaBa^
c‘L>v£BpioL> Tou ’A/^aiS)V yzyoog tz yocp ocdToig ouBlv tol> ’A)(aiwv [kZGzXvca,
£XxlY](7iav. Ol B'£ 6ig Ta £Yvw(7[i£va £7U(j 8'Ovto 67uo 'Pa)[xaia)v, aoTtxa lTp£-
Be TzoiVTOL Tiva, xai 6v Aax£Bai[x6viov (la^pw? ovTa Y]7ui(7TavTo, xai otw xoopa^
Too^ Be auTwv xai xaTacp^yst^^ £v8'a ’0p£(7T'/]^ wx£i cpO'avovTa^ 6[xco^ xai
Sch, om. Pcd Ag Sp, in La 6? av — (fin. bat Herw., V. ad p. 75,3. — £vu)(_ov vove
pag.) i5tvb'pc!):rtov. edd. ante B Vab M, totc Itu^ov cett. edd.
2. Xaxg8aip.ovious La. — post ’0p£aTrY|C codd. 14. xoupocM Lb Va Pd Ag, et accen-
lacunam esse suspicatur B, indicant SW D tu cum u copulato xoupoc Pc. 15. uTto-
Sch, qui cum Kays. (Miinch. Gei. Anz. voia Pd om. 16. vae M, obe sup. occ-
TT£ Pa, xai expunct. 4. a^TOv AXKF Sylb., Va Pcd Lab M. — §£ ins. post
C. 5. ^yzXvo Vb Lb Pcd, in hoc o sup. qjMv. Va, sed litura delet. 17. £VTauQ'a
£. 6 . a^TOV K6p. La. — Si(pix£cbai, corr. Va M. — IjBia^. £lx. bis Vb. 18.
in dtcp£~aQ'ai, Pa. 7. :qpaxXaav La. — Pa, £ sup. L 20. ortoaouc Pd. — xavaxi-
TrpoaoiiTYiv Vb M Lb, 7Zp6<; oIty]v Va Pd, in S'£vvai bis La. 22. ^IpiSav Vab Lb, hic
hoc V expunct. 8. ysvou? ’Ay^ai6)v om. sine accentu, S'£pi8a La, 0£apt8av e Polyb.
Vb. 9. Tcpoy^wp^aai Vb Pcd Ag Lab. — in- XXXVIII 2 C D Sch Sp, cf. Cob. Nov. Lect.
verso ordine xauvac TTpoaxwprjaai Pa. — 339, 0£pi8av cett. edd. codd. 23. 6c 8 e
A)r^auxov ALb, non hoc tantum loco; variat om. M Pcd Ag Lb. — £TC£lQ>oi£V M Pcd Ag
La. 10. Trdcvva om. Va. 13. ac xop. R, Lb, (3t7t£X^oi£v Vab Pa (in Va dtr£X9‘£i£V, in
sup. lin. ol. — Zink ins. sv ante Kop., pro- Pa £ sup. Sl) edd. ante SW, dcrc^XS-ov La
714 AXAIKA.
57u 6 ^Axatwv -[ipEO^Y] KpiToXao^. 3. toutov Bpip? xod gow ouBevi Xoyk7[xw
TOV KptTo>.aov 7UoX£[X£Tv 7upo? *Pw[JLaiou^ £p0)? £(J)(£ xai, £TU)(OV yap t6t£
y^By] 01 Tuapa 'P(op.aiojv vjxovTE? toc Aax£Bai|xoviwv xai ’A)(aiS)v Btxdc(jai ,5
[xsv ETUT^xoov Twv "Pw[xaCa)v £7U£[x:v£v ayysXou? xeXeucov tol)^ aovsBpou^ xa>.£Tv
E? TTO ’AxaVx6v, ibicc Bs toT? (TuvsBpo^ £7US(7T£X>.£v I? Ta? tuoXei? cxtuoT^ei-
Bs ouBev iBloc Bt.aX£^£(79'at crcpicrtv avEU too xoivoo 'A^^atwv scpaa^xE. xai ol p-sv
K6ptv9'Ov ’A)(^atou^ aO'poi(7a? avsTUEidE [xsv ETutcpIpEiv oxT^a etul ty]v Z^rapTYjv, 15
avBpa j^ocGilix yj tzoXlv Sc^sl£Gd'oa 7u6X£[xov xat [jly] EUTuy^TjaaL (7Uve(3y) (p9'6va)
cett. edd. — tuxovte; codd. praeter La, in codd., Pa ov sup. Tqaaai, KoXsiJi^^aai £i (j-tj
quo est evTuyovTS?, quod scrib. edd. — L a. — EUTuyTjaai £i auv. Pa, oi sup. £i. —
upea|3£uaiv M Vb Pa. 1. uaT£p. 6 op. Ag Lab post auv£[3yi distinguunt. 18. iz xou K
Lb. 2. a^TOu? -rpETrEaS-ai MVaLb, aij-troi FCVaPacM, £x tou cett. edd. Pd Vb Ag
Tp£7i£(rQ'ai Ag Pd, auroTij Tp£K:£a5'ai Pc, auToT? Lab. — koioTt^v scripsi, KOisTTai £y>iX. edd.
TpETCovTai Vb, auTOi -rps^vTai Pa La. 4. ante B, probat Herw., obloquitu^ Richards
Epw? om Va. — > TCOTE A X K F Smin. codd., 1. 1. de rebus Koi£TaQ'ai eyy.X. dici posse
Lb. 12. IxE^EuaEv Va. — t£5 v Vb. t6 delendum opinatur. — ayalp.a, in marg.
13. 8ia/.£|aaB'ai Pd. — xoivou twv dy. £y>i7.Y]pLa, Pa. 19. p.aX7.ov Pa in marg. —
Pa. 16. £5b£(o? edd. an^e C, codd. praeter Sv Pors. post zaXoTro, SW D Sch Sp post
Pa, £5 S'£o? cett. edd. Pa. — dcpaab'ai AX ia.avia inser., Svuyf Sv Cor., cf. Gildersleeve
Vb. — Tov p.£v 8Tj Pc. 17. T) TToXiv Kays. Syntax of Class. Greek p. 181 sq. — 6 §£
Jb. f. Ph. 1854, 416 et Zink (ad IV 11,3), xai Lb. 21. Iq ^j3a? Va. — £iaT]yy£7.0VT0
aocl nolw edd. codd. — ad Paadla 8uva- Ag Pd La, £KY)yy£UovTO Vb (p. corr. £i?-
Tov .s. ad k 67.iv 8uvaTT)v addendum esse su- rjyy.), probat Kays, Z. f. A. 1849, 296,
spicatur Kays. 1. 1. 423, — TCo7.£p.Tqaaai(v) [j.ti cf. IV 28,2, zloTiyyiXk. edd. ante SW Pc
VII 14,3-15,3. 715
<E>Ct)X£U(7lV STlTlcrai ^Y)[ji(XV TUpWTYjV, OTI scjE^aXov (7UV oxXoi? £? Y"0V TY]V
xaT£yv(0(7av *
xai, yap M6 [JLpx 6 c acpicriv utuocito? tote Yip 7]p.s.vo^, toutov
Tw EX/.aBa ayysXoo^S
7Uo)v£[ico cpO'av'fi Tupiv ^ M6[X|iiov £<; TYjV acpTxQ^oct.
ouv Tapa ToO? ’AxocioO(; aTSdTsT^Xsv, acpisvat xeT^eucov (jcpa^ auvTET.Eta^; AaxE-
Tov cTTpaTOv, Bia ©EcrcjaXiai; t’^v TUopEiav xai Tapa tov Aap.iaxov 7uoioU[i£vo?
xoXtuov. 2 . KpiToXaOf^ Bs xai ^Ay^xiol Xoyov p.sv cpspovTa i<; <7Up.[3a(7iv Tpocr-
Va Lb M Pa, iariyyill. edd. cett. Vn. 2. — £? om. M Vab edd. ante B, habent cett.
Tpwi:y)v post 0r){3a~oi collocant M Lab Pcd edd. codd. 11. (pav?] B SW D Sp cum
Vab edd. ante B, coni.
Ag- Sp, post ^T)[jLiav (in Pa est ad marg.) codd., cpavT^vai 9 ^'dvTp
edd, praeter Sch, qui Swa^ovxo?, Tpo5Tr]v Emper., rec. Sch, cpB'aiy) Richards 1. 1. —
praebet, voluit Kays. 1. 1., qui tamen cum xai Tplv VaSW, xai om cett. edd. codd.
onem verborum esse. Amas. TrpcotTQV legisse edd. ante D, Tpoc om. codd. cett.
non videtur. — auvoTcXoi? Ag La. 3. Ssu- edd. 13. oTCoaai edd. ante B, oToaa? cett.
habent post Seuvepav La Vb Pa edd. praeter £ipTjVxo M, clpriTO codd. cett. (slp^TO Vb Pcd
D Sch Sp,i; incl. SW, om. cett. codd., cf.lV Ag, T]pif]vo Lb). — Tot 'Pwp.. edd. ante B,
14,2. V 1,1. — £'5voeuaiv A codd. (£vvo£uaiv {)T0 'Pwp.. codd. edd. cett., OTzoaai £lpY]vvo
Va) et mox evvoewv A codd., (£5vo£tov Vb). u 7to‘P. coni. S. 14. a 9 iaiv om. Va. —
— >tal post yap om. VaM. 4. ecp.(pt,a£uai S'£iac Pc La B D Sch Sp, d 7T£t,S'ia(; cett. edd.
cpiaaECDi; Lab. 5. 'Pwp.aToi §£ aysiv B opYTiv S SW D M (in hoc ordo inversus litte-
Sch Sp ad cap, seq. referunt. 6. Ypap^fi^aTwv ris [3 et a postulatur), ordine inverso cett.
(8t,9(x£TO Pd, 01 sup. s) edd. ante B, Sp, viac, hoc habent edd. cett., voluit Goldh.
CccpixvoTvo B e coni., rec, cett. edd., dtcpiloiTO 16. S'£aaa5lav VaM. — Ma).iaxov malint
Kays, Jb. f. Ph. 1854,432, probat Frazer. Sylb. Valcken. 17. 9 £pov va La. 19. 8 e
716 AXAIKA.
dc[JL£LVOvo; sXtuiBo?, £vO'a YjV piv AaxeBai[xovioi.? uTzlp twv ‘EXXyjvwv zoc i^5
xal s7.apGV ^wvTa? 6(7 Gv /^iXiggc. KpiToXaG? Bs ggts cocpO^r] ^wv [xstoc ty]v
5 xat octgcjtg? Gt/;/](7£(7B'at xaTa tgU [3’j8'gO. eg [isv o5v ty]v KptTG^aGG
TsX£GTY]v xat aX7.a T:ap£(jTtv stxatjstv’ 'ApxaBwv Bs s^stJTpaTsuiisvGt XGyaBs^
/tXtGt, Gt KptTGXatp TGU spyou p-£T£(7/ov, 7upG^X0'OV [xsv otypt "EAaTSta? T^C
<I)cox£(ov xat T-fjV TTGXtv aGTwv xaTa (juyysvstav B-/) Ttva TiaXatav 15
sTtcpatvGVTat. sv8'a B-r) sTwsXaixpavs tou^ ’ApxaBac sx 0'swv BtxY) twv 'E7.}^y]-
pGG7v£Up,a Tpo TGG spyGU TOG SV Mapa8'WVt [Atp.GG[J.£VG^, xat ’A/atWV (JGVS-
Xoxpwv Pa. — xaTOt Pa in marg. — t6 p.£- in oc/^Tfia£aS'ai. 14. ^xpt? edd. ante B M
xa|u Pd. 4. £; touto codd. edd. praeter La Pa, aypt cett. 17. £7inr)YY- Ag, <5:7rYiYl'£^'£''^o
Sch Sp, qui e coni. S l; voaooTO scribunt, Pa. — sXaTTEiac M Lb, sXaTia? A. — xeXeu-
probat Kays. Jb. f. Ph. 1854,418. — [jlyi 8£ ouai om. M. 18. e;:i XaipwvEiav codd.
CtvTi7roiTjaaa9'ai tou aiJ>-£tvov ()(^aipwv£i'av Pd, y^atpwvEiav Pa marg.) edd.
6? £A7C. La. — oSv pro Pd. (>. £? yocXd- ante B, etci XaipwvEia malit S, quod recepi,
zoui; La. 7. 9 £UY 0 VTa? Pa — aTpouatv Lb TTEpi XaipcovEiav Sylb. edd. postS. 19. „nonne
Vab Pcd Ag. 8. repo? Va. — aapcpsia^ £ 7Ucp£povTat“ B, cf. Her. II 152. IV 122.
Vb, aKap(pia? Ag Lab Pc. — :oxT£ivavT£c dt 7 Thuc. VIII 42,3, EKioaivovTai ex. S'Ewv 8 ti
7zX. edd. ante B Vb Pa, a;c£y,T£ivdtv t£ ttX. (JiTTEXajjLp. T. ’Apx. EX. S'£wv 8ixY) Va. 20.
ceti. edd. codd. 9. EXa^^ov xat edd. ante x.al ante Max.. om. Va M. — EvavTia om.
B Vb Pa, xai £Xa[3ov cett. edd. codd. — Vb. 22, Ayouol Va M Lb. — tou om. Vb.
XiXtou? V£xpo^ bis Vb. 11, i<; Tau-rrjv i
I
24. post pouX£up.a Sch articulum repetere
VII 15,8-11. 717
T^sys xai ’Ap>caBa)v aTUO Trwv tuoXswv sv YjXixia’ sysvsiro Bs, ava-
Y]v MeteXXo? £ 7Ui7] xai oi 'Pw[xaToi, zou Tupoaco dcpa^ xwXueiv. 5. MeiteIXo^Q
07]j3aTot [lEira ’A/^ai65v, xai aywvo? iroti Tupo^ SxapcpEiav |X£T£(7 /^Tqx£(7 av.
£Tu7.av(i5vTO ava ty]v BoiwTiav xai e$ twv opwv toc axpa avscpEoyov. MeteHo? 10
Bs ooTE tspa spiTUiTupavai ^'Ewv oote oixoBojxYjpiaTa xaO^aipsTv sia, 0Y)(3at(ov
(jTpaTo^, ouTE 67U£p,£ivav Ol Tuspi Tov ’AXxa[i£VY]v xai aoTixa zc, K 6 pivQ'Ov
Tuapa t 6 ^TpaTOTusBov t6 ’A)(aic!)v ^y^o^zo cpsdyovTS?. xai Msyap£T(; [J-sv 11
TOV 'loQ^iiov, £TU£XY)pox£U£TO xai TOTE ’A)(aioT(; £^ £ipY]VY]v xai 6[xo7.oyiav TUpO-
6 p.ou xai Ta ’A)(aiwv xaTspya(78'^vai Bi’ auTou. tootw [xsv TaoTa sotueoxoti
vult, probat Kays. 1. 1. 415, ins. Sp, v. quo est ouT£. 15. atp£iv Va Lb Pc. —
Weit. Beitr. p. 11. 2. Iq om. Vb. 4. dTCY]Y6peua£, £ sup. vers. (=: ^:i:TfiY6p£U£),
la|£v, supra 1 scr v, M, hziXz^z'^ Vn, 6t7T£- ante S Vb Pa, ex£l£ua£v cett. edd. codd.
lelev rell. edd. codd., cf. X 22,10. 6. — 6>q om. Va M Lb. — a5vov edd.
^pxovva Vb Pa edd., ap^ov-rag cett. codd. ante B, Sp. — £|£upai:6 t£ Va. — £^. 8e
7. aazzoq Pa M, in hoc supra lin. w. 8. auvixa Pa. 17. 'Klr\aioi La. — lyiY^STO
?jv Lab Pd Ag, y]v Pc. — in\ pro Va Lab Ag Pacd, £yiv£to edd. cum Vab M.
PacdAgM, £7r£i Lb, Inrizi La, Vb. 18. ’Alxap.£vriv edd. inde ab S cum codd.,
— xwlu£i Vb, om. M Ag Pcd Lb. 9, &q ’Alxapi£vr] cett. edd. 21. iq om. codd.
ol scripserim. — xaTEavpwvvo ol A Va M (habet Pa in marg.), unde SW coni. Inz-
Lb, hic distinguit ante ’Apx. 10« ^lauv£v xr)pux£U£T0 X. t6t£ ’Ax- £tpiqvv]v iq 6p.oX.
om. M. 11. Trpoc xap(p£i.av Vb. 12. a^xoi Tcpox. — op-oloYiac Vab Lab Sp, ofxoloYiav
y£, T sup. Y, Pa. — £xlt.7i:6vT£(; Pa. 13. cett. 23. xc(T£pYaab'^vai. 8ia toutwv [ji.£'>
£V£cp£UY 0 v La. 14. Stj pro 8e La. — IpiTU- codd. (touxo Pa), xaT£pYaaS'rjvat, . xai toij-
Tupavai M Pd, £[X7UiJi.Tcpavai Pc Va Lab, in Pc T(p pi£V edd. ante B, xav. 8i’ a5rou . TOUTy
p. sup. lin. — o^ 8£ codd. praeter Pa, in p.ev emend. B, rec. cett. edd. 24. 8ixaicO(;
718 AXAIKA
XVI. ’0p£(7'T/]v ap.a ayopxvo?, tov TCpoT£pov l%\
Xi(ov‘ £7U^X9'0 v ^£ xal To‘^OTai KpY]T£(; xai Ix Ikpydp.oD ttj(; 6:u£p Katxou
2 Oi>v07uoip/r]v (7Tpaxio)Ta^ dyo)v Tuapd "‘AttocIou. M 6[xp.io? [jxv By] twv t:£
’lTaXia? Tiv«^ xal Td £7uixoupixd aT^wT^pw B’jo t£ xal B£xa £ira5£ (7iraBioi?,
aUTOl^ TTY]? TUpOJT-rjC, Xal TOU? [ib/ OOV£JGU(7l, 7:}.£lGVa? B'£ £T:1 £^ t 6 aTpaTO-
17U7UGG [JL'/]B£ TT,V 7:pc6Tr/)V £(GgBgV 6xG[J.£lVaVT£?' 6 B'£ 7U£^6? (7TpaT0(; d6'G[X(0<;
[JL£V £lx£v £7:1 Tcov it:::£cov tt, TpG::*?,, B£^dp.£VGi Be T-r^v £[xPg7^y]v tgu 67:XtTi-
XGG TGG 'Pcop.aitov, (3ia^Gp.£VGi T£ Tcp t:Xt, 9'£1 xal a7:ayGp£'JGVT£? TGii; Tpau-
[ladiv 6p.co(; dvT£TxGV 6t:g tgg B^gij-GG, ::pLv y£ By] "Pwp-aiwv XGydB£c yiXioi^^
2. op&^ov Pc. 4. £X£ivcov Va M Lb. — [j.£v om. ante eT/ev Pa. — £x[3o1t)v Va, £[j.-
ftv£[jL£vov La. 5. £9tV.£T0 edd. ante C, (5C9L ^oXov La. 19. -cwv ,6w}x. M Lb. — xoT*;
y.£TO cett. edd. codd. (L £Yiv£to Vb. — axpax£U}i.aaiv codd. A X K F, quod F distin-
8u, Ttp. (sic) Vb. S. 7:£pl cc-nr. Vab M. — guendo post d-aYop£uovx£(; cum avxcTyov
8 t) x 6 t£ £5 edd. ante C Vab M R Lb, 8 t) xox£ iungit, xo~<7 xp«U[Jiaaiv coni. K, recep. rell.
Twv Vc C Smai., 8ti twv t£ La edd. inde 21. TTEaovxE? La. 23. xal £up. Va Lb. —
a B, 8 ti to5v t6t£ e| Pacd Ag, 8 t) £^ ’IxaX. £up£aO'ai D, 24. £8uvrid'riaav Va D Sch,
x£ Tiva xal xa Ittix. coni. F, xiva; edd. inde :^8uv^S'riaav cett. edd. codd., r,8uv;q^Y]aav-
a C, xiva rell. edd. codd. 10. Tipo? xou opxtav La. 25. xaxaaxavxE? FC S Sp codd.,
C, [rpo].^ Sch, V. comm. 11. xoT? delent coni, Sylb., xaxaaxdvxa A X K, xaxaaxdv-
edd. inde a SW, Xays. Jb. f, Ph. 1864, xoc ex altera S)db. coni. cett. edd. 26.
417 coni. xoT? I;:! 90).. a{»xc5v. 13. xai £5^1)? Lb Va M Pd Ag. — oo8e xi Ag.
VII 16,1-8. 719
6 [xotoc M xat KocXkiGTpcczoQ 6 ’E[X7usBou Tupo? "A 0‘V]vaiou?. toutw yap tw5
avBpi i7U7uap)(Yi(7avi:i sv SixeXia, ots ^AQ^vjvaToi xat ocroi aX7.oi tou g-toXou
6 i 7U 7U£a?' (x)^ ^£ t6 tuoXu a 7C£(7 W(7 £v auTwv i<; Kai:avy)v, av£(jTp£(p£v 6 tui(7 (i)
vaiwv G-TpaT 67T£Bov xonrapa7.7;£t 'iz ogov %iv'uz £$ auTwv, xai Tpau[xaTa
£ 7ULxaipa auTo^ xai 6 itutuo? XaP 6 vT£? acpiaai tTjV oSto? piv
TzoXiToac, xaxwv twv £cp£(jTY]x 6 T 0)v ^X£v aYY£7 0 (;, . a7UOXT£iva<; ^£ auTo^st-pi
£7U£Tx£v £(; TY]v K6piv8'Ov 7uap£>.Q'£Tv, 67uoxaO'X<jO'at Tiva £vt6? too t£ixou?
1, [t)] incl. cum S, aut Tj omittendum aut Tzd^o^zaq TOipGv xo ’A^. A X K F, SiapTtd-
y.cd scribendum censet Richards 1. 1., ^ovxd? x£ cGpGv, omisso x£ post xaxa[3 dll£!.
cf. I 14,7. 22,6. IV 34,11. 2. o?t£ ’A^. coni. K laudatus a F et Valck., Siaprrd^ov-
M Vab Pac Lb A X K F, oxz ol 'Ab. coni. xa? §£ £xi £ 6 pGv xo 'AD', scribit C, recepp.
K, ree. Smai., ote 'A.Q'. cett. edd. Pd Ag La. cett. edd. 7. xaxapdUoi Vab M. — tc£vx£
3. dcTCtoluvTO AXKFVaMR, ^toXuvto La, om. Pc, unde SW coni. xaxa(3 . x£ oaov x£
OtTCwlovxo Sylb. Smin., dcTTwXluvxo Sylb. cett. aiJxGv. 8 . £TOXY)pa malit F. — ouxeo? A.
edd. codd. (dcTroXIuvxo Vb Pd Ag). — xy 9. xai pro Sv Ag. 10 . £X£A£a£v Pa, in
ante nox. om. La. — x6x£ in codd. legitur marg. £X£l£uxY]a£v. — Sixaioc La. — p-sya-
etiam ante xm 'Aaivdpw. — xo daiv. Vab. loixolixY)?, ai? sup. vers., La. 11 . oux dyy.
— xouxo x£ xS X Ped Ag Lb, xou x6x£ xy Pc, oDx expunct., r^xsv om. — ^y£V Vb.
X. M Va, x6x£ xo X. La, xox£ xw K. Vb Pa 12 . 8t| om. edd. ante B M Vab Lb, est in
AXKFB (edd. antiqq. distinguunt ante cett. edd. codd. 13 . p£V om. La. — p£v-
x6x£ cum Pa puncto maiore), xouxq) x£ xS aXxiSa, £. sup. a med., Lb. 14 . xt]V om.
K. C, xoux(p xw K. coni. F, rec. S, xouxo codd., uncis incl. SW Sch. 16 . orA xtjv
La ai sup. £, 8i£x;:aTaat. Pors. Lobeck cett. — p£x8c XT)v pdxrjv om. Va. — T^psixai, M, £
edd. 6. auxY]v om. M. — 8iap;i:d^ovx£c §£ sup. aq Tjpaxai Pd, riprixat (sic) Pc., 20 .
£TC'.pGvxo codd. S (xo ’Ad'Y|v. Sj, 8iap- §£ om. Va. — £Yxaxal£tcpD'£vxcov Lb Pd.
720 AXAIKA.
9TY]yw BiBoj(7r xal TjV n£pya[r/]voT^ xai £^ £[j.£ £Tt, lacpupa KopivBaa. tc6).£(ov
B'£ 0(7ai. "Po)[j-atoi? IvavTia iTuoXEjj.TjGav t£i/;/] [j.£v 6 M6[j,[j.ioc xaT£Xo£ xai
OTcXa acpr,p£TT 0 TCpiv •?] xa\ '7U[j,[3o’j}.oo? a7UO(7':a>.9]vat xapa 'Po)[j,aio)v* 6. 6)i;
'/.otb'ifjZ 7.zo B£ oct:6 xiiJL“r]p.aTO)v Ta? ap/a?. xai cpopo? t£ £Ta/0''r) tt) *"EX>.aBi, lo
p.ovioi? BiaxoGia exeXeogev sxTiaai. tootojv [j,ev B*/) acpECJiv xapa 'Pwij.aiwv
1. a:t£5ovTO 8e AXK codd. praeter Va, qui 9. 8T|jji.o>tpaTiav Pa. 10 . xaS-iata B Sp Pc,
habet singularem, recep. cett. edd. 2. xa&idTaTO cett. edd. codd., cf. 1 17,6. 11
[jiay£aap.£vov (sic) La. 3. £u5*. AX 1,2. V 3,3. — Sltzo t£ pifipuxTcov La. — toc;
K F, |i.TqT’ Eud*. C Pcd Ag Lb, p.T) xh £u^. Cor., om. Va. — 8e pro te La. 11 . (y^v) ev
[jiTi xox £uS‘, B S\V, p.iqT£ EuO-. S Vab M, oOx T^ SW, cf. 1 . 15 12 . xal eS-vo? codd.
EuS*. Pa, in niarg, &11. p.T,T£, £ub'. La D praeter Vb, in quo est xaxa exD'OC et Pa,
Sch Sp. — Sltzo La. 4. tov aXXou xoapov qui habet xatd eS-vo;, hoc scribunt edd.
Pc. — xdcXXiaxa La. — B'aupai:a codd. edd. (xar' £b‘vo? SW). — eb'voc t 6 ex. edd. ante
ante Smai., 9'aup.a Pors. cett. edd. 5. Xoyov S codd., ed'VOc Exdaxwv Sylb., s. ed-voc
La. — 0 p.6p.- (fin. pag.) tO Vb. — r:apa ExaaTOv TO, sic S, eS^vo? Td ExdaTtov, Ax-
ftTT. Va. 6. Aa 9 ia Ag Pd. — ;:6X£p.ov cett. edd. cum B. — xal tG ev La. — xal
Of. La, r:6X£p.ov 8e oaoi?, ? expunct., Pa, 0 compendium est pro xai. 15 . xal tt)V
7c6X£p.ov 8e oaoi Vb edd. ante B, ttoXewv EV codd. praeter La Pa, xal y^v ev edd.
81 oaat, cett. edd. Am., probat K, ttoXewv praeter Sch Sp, xal to ev La Pa Sch Sp.
ad 111 6,1, 'Pwp-aiwv edd. — EvavTia om. voEa? La), Ed[3o£uai cett. edd. 18. ex-
VaPcM. — £7ToX£p.T,a£ Va. 8. £|jl(3ouXou? Tiaai edd. ante S codd., £XT~aai cett. edd.
edd. ante CMVabLb, aup(3ouXou? Am. cum Pa. 19 . eSpavTO Pa, cSpwvTO Pc.
—
Sylb. cett. edd. Pacd Ag, aufxpoXou? La. l<; om. La. 20. dXX’ Vab edd., dXXd: cett.
VII 16,8-17,2. 721
p.£iv(6vBa? 6 ©Y][3aTo? xai au8'i^ 6 ’A)(aic5v 7u67.sp.o^ iysvsTo' ots By] xal
odd. — £Xlr]V£-T MLb. 1, 8i’ delendum ’Ay_aTx6v xal a5xo, C xaS'aipTqa£iv. Kaxs-
censet Frazer. — npozazrjy.ozog M Va Pcd Ag axYi4j£ pTQvip.a' Aax£8aipovtoic 0 y]-
Lb, 7rpo£aTTf)>t 6 'i:a(; La, 7ipo(7 £(jxr]x 6 zo)v Pa, PaTos' Kal syEVExo. ‘'Ovs p-oyic,
TupoEaTiqxoTOC Vb, corr. in -cov. — £a)(_£v om. axE TuXEiova, dcvapX. — - xo ’Ax-» >tal
Va. 3, a verbis 6 8e tu 6 X£|jlo? Gap. XVII a^xo (quod dicit in Pc Aax£8aipov(oi? esse,
exorditur B. fallitur), B xahaipi^aEiv. xaxEax. p.i^vip.a.
p£vov Lb, (3tvav£^dcp£vov La. 10. r) p.ax. 8r) xal p.6pic, axE xa Tt^Eiova, dv£[3X.
Vb. — dcx[x^ Va. — xa9'aip?i Va M (hic xo ’AxaVx6v, xal a'5xo, Sch Sp xa9'ai-
— T)), xaO'atpTqa£i? La. 11. Boitovia? om. pT^GEiv xaxEGx. p.iQvtp.a. Aax£8aip.ovi-
Va. — £Tcap.ivc.')v 8 a(g codd. edd. ante SW. oi? sysvExo* OXE 8 t) (8e Sp) p.6yic,
Aax£ 8 aijjLOviouc Pc Vab M Lb Vn, Aax£ 8 ai- xal a5xo, iam K voluerat Aax£8aiji.ovioic in-
{Jiovioic cett. codd., hinc scribunt: A xaS-ai- serens aup.(popot (Tc^|xa F, aup,q3op(5t vel oXe-
pi^ff£iv. xaxEGx. p.Y]viiJi.a. lax£8aip.oviouc S'pou aixioc Kays. Z. f. A. 1849, 296, oXE^po?
S'Y][3aTo?. xal £y£V£T0 . ovs Kriiger Jb. f. Ph. 1861, 485) ante syEVExo,
eodem modo, nisi quod post 0 y)PaToiu et cf. II 6,5. 34,5. IV 26,1. 12. ou Vb.
Ey£V£T0 virgulas ponunt, deleta distinctione — 8e D Sp. 13. XEXwpYiiJiEvoi codd., in
post [JLoyic (scribunt ’Axa*Cxov), F S xa9'aipiQ- La 01 corr. in ou. — xal £u5'i) Smin.
GEiv, (xaT£(jxTrpj;£ p.TQVi[ra) AaxE 8 aip.oviou? C B Sch codd. praeter Vb Pa, in quibus
©YjPaToi;. xal lyEVExo, oxe est xal £'5b'U?, quod scribunt AXKF
u6yi?, axE xoi uXEiova, dvE^X. xo Smai., xal £cp9'ix6xO(; coni. B, xXy)p.axl(;
722 AXAIKA.
7up6$ By][;.ov 7uoiY)(7a[j.£vo? TOvTwjxaiwv’ SapBw yap t^v yr\GOv i,g Ta [xaXi(7Ta
(jiavoG yap p.£i:a N£po)va apJavTO? ic, £p.oGXiov (TTaoriv 7upoYi)(G‘Y]a’av, xai lO
5 3. "A/atoT^ B'£ opoi xai '*HX£ioi? v/j? /wpa^ 7:oT-a[x6? lori Adcpido?,
xal ’A8"/)va? IttI tw t:o-<x^m vao? I'7'i Aapiaaia^, xai ’A/a(,wv 7:6X1? AG[J.‘/) 15
Tpioi> t:6X£(ov [lov^jv twv ’A/aixojv .£'T/£v 6;:*rjxoov’ xal £7ci aiTia TaG^Yj
scr. SW, xal delere et post ’Ayat- i La. — T£ codd. edd. ante C, yz Schaefer.
xov ponere vult K, probante C et Cor., Pors. cett. edd. — wvaa9'at A X K, ova-
qui tamen pro reponit auS'i^, at pro-
I
donavit, to 'EXay)vix6v S 2,9. 6,9. 8,1. affirmat C, oaov t£ Tpiax-ovTa B e coni., rec.
16,10. VIII 50,3. VII 10,4 IX£uKoav xal cett. edd., oaov 7zz:l Tpiax.oaiouc M Vn Lb,
TT]v Tiatoav ‘EXXaSa acpr^GZK. 4. tSv ^5to[i.. oaov n£pl T£Tpaxoaiouc Va, v. comm. —
Pc Ag cod. Phral.. m hoc ov sup. lin. CtTCEy^Ei TOU edd. ante SW Sp, codd. praeter
— aap5£5 A La Pc. 5. ftTroSiSovTi Vn Lb, Va, qui habet d-fy^ouaa tou, rec. cett. edd.,
djuSovTi Vn marg., amSovTa La. — 8’ (ine TOU (sic) M. — Xapiaaou Pac. 17. no-
oGv Vb. — TOUTO p. 0 '. bis Lb. G. 6 om. Xewv SWD, coni, etiam Emper., noX£p.wv cett.
Pc. — aplfjTovo; PdAgLa. 7. otoj edd. edd. (7
ToX£}juov Sch) codd. (noX£[Juuv Vab). —
ante B M, oKoaa cett. edd. codd. 8. uno dy^auxtov A Lb, flcyaiwv Va. — TauTY) edd.
Tou La Pd Ag.
fiiT. 9. 8i£cp^dcp!Ji.£vr|V (sic) Pa Vb, TauTT)? cett. codd. 18. OuXufxnix.o;
VII 17,2^8. 723
TY)v Au[xy)v‘ AuyoudTO? Bs udTspov yica Tupofjsvsi^xsv a5TY]v IIairp£U(7 iv. sxa-
};£riro ^£ TOL [X£v ap)(ai6T£pa IIaX£ia* Ijovzdnv Be £Ti ^Iwvtov ovopia oi [jl£T£-
6'£vto (t6) £cp’ “Jjixtov, cacpco^ Be o5x oTBa £it£ oc%b yuvaixo? ETrtj^wpta^
Aup-Y]? £iTs a;u6 Au[iavTO? tou AiYipLiou. 6 tu6 tou £X£Y£iou toO ’0Xu[x-
Y<xp avBpi Aup-atw, (JxaBiou [X£v av£Xo[X£vw vtxY]v 6Xu[i7uiaBi Ixty], £^6vO(;
'
a5iw9'£viri, £7UiYpa{J-[J-a IdTiv Itu’ a5irw >,£YOv
TOUTO jOuv o5x av tivi aT^OY^av 7uapa(jT’i^(7 £i£V, £l IlaXEiav aXka [xy] AupvVjv
Drakenb. ad Liv. XXXII 21 C D Sch Sp, T£up.a TO £x. 8 . in a^xwv La. 9. ol^6xa<;
M, 8 l £Ti codd. cett. edd. — |ji.£T£B'£xo Icp’ VaMVnLb, ^A^aioTc cett. edd. Pcd, K
AXK codd. praeter La, pcTcd-cviro £<p’ La, coni, wvaxo OI^toTac aTd8iov vixwV 6 8
piL£T£9'£Tro t 6 Abresch ad Thucyd. p. 587 ’AxaioT?. 10. br\r\ M Lb, Wy) Va, S-iriTip.’
F C, qui perperam hoc in Pcd esse dicit, 6v. Vb. 11. TOUTOU AX codd. praeter Pa,
|J.£T£T£ 5'Y1 TO £Cp’ PorS. B, p,£T£9'£VT0 TO £(p’. TOUTO Sylb. cett. edd. Pa. — Trapaariqaci
Pors. cett. edd. 3, Icp’ AX codd. La. 12. Tcoliv yap ra Va. 13. dydyca&at,
praeter Pa, Iq TQ[Jiac tacite K, secuti sunt M, ayay£a9'ai Vn Lb Va, £ 7rdy£oS’at. om. Pd,
FC S, £cp’ TQ|i,c5v coni. F, rec. cett. edd., habent edd. codd. cett., £ady£oQ'ai s. £TC£a-
est in Pa (a? sup. c3v). — 8 ’ edd. ante SW dyzobai Herw. p. 55, cf. IV 5,5. 6,3. V
Vb M, om. Pd Va, 8e cett. codd. edd. 4. 15,11. VIII 37,5. X 30,7. — ante twv
Au(jlyi; om. Va. — Atyi|jLiT 0 U A X K M Vb dvTi vel (jiallov deesse suspicatur B, pro-
Vn Lb, in hoc v sup. jji, aiyiviriTOu Va, aiyi- bant Kays. 1. 1. Frazer. — uaxcpov.^ SW.
[jiaiou Pa, aiyi[ji.iot) La, Aiyiptou Sylb. Palm. — Afjupiapov A X K Vb Pc, 'Apicpidpaov
MS. cett. edd. Pcd Ag. 5. xou oip. Va. cett. codd. edd. Am., voluit Sylb. 15.
— oby. npoai^. Pors. Smai. SW, o5 TOTJTOU pro Tou duT. Va. — daTCO? La
TupoayS'. av D Sch Sp, av om. codd. edd. Pad, in Lb correctura. — eoty] AXKVb
cett., negationem om. Am., Cor. OiP(j)ira M, in hoc i sup. y), Icjti VaLbPd, loxt
^v TupoayS*. ti? zIq di[).(p\loyi(xy s. OiPwTa cett. edd. Pc La, laiiv Pa. — tou £V Aup.ai(j>
TipoayD'. av xi<; tlq aijicpdoyiav. — 0^ AXKF codd., tou Au|aaiwv (vel Au|j.a(ou)
Tcpoay^. OiPwTa om. Pc. — d<; edd. Sylb., rec. S B Sp, probat Kays. 1. 1., twv
ante SW Pad Vab M, Lab cett. edd. AufJiaiwv coni. F, rec. C SW D Sch, fort,
Pausanias TI. 46
724 AXAIKA.
Be xai £? sp-s sTt (TTyjXY) ts y]v sm tou /wp^axo? %a\ 'Hpa>tX^(; IxstpYac.p-s-
ap)(aiov, £(7xi Bs xai aXXo tspov ccpiai AiyBup-T^vY) p.TjXpi xal '"Axxy) xsxot-
Y)p.£VOV. ’'AxV/]^ Be 6(7XL; ^V, OuBeV oIo^ X£ ^v, axoppY)xov (ov), aoxov
l^£up£tv. aXka, 'Epp.Y)criavaxxt. pAv xw xa zkzyzTcx, Ypacj>avxi x£xoi'/)p.£va lo^xiv
<b^ uio? Y]v KaXaoO 4>poYO? xai w? ou xexvoxoio^ xy]? p-Yjxpo^ 'zz/b'ziY\. lO
opyta exeXel Myjxpo?, xo<7ooxo Yjxcav xap’ auxoi? '^ip-Tj? Aia ^Axxy]
AuBwv xai aoxoc '"A xxTjC axEB'av£v 6x6 xoo 66?. xai xi sx6p.£vov xooxoi?
aoxov Xoyo?, Aia 67r^ojp.6vov acpEtvai (7X£pp.a £? yyjv, x^v Be ava XP^^°^
avEivai Baip.ova Bix>.a s/ovxa aSBoTa, xa p.£v dcvBpo?, xa Bs aoxcov yovaixo?'
6vop.a Bs ''AyBiTxtv aoxw xiB*£vxai. B‘eoi Be ''AyBi-Jxtv Bi^aavxE? xa aiBoTa
(bpaiov xov xapxov, B^oyaxspa xoo Hayyaptoo xoxap.oo Xa^sTv (paai xoo xap-
lacunam latere dicunt SW. 1. jwx.pa-rov v£[jL. codd. edd. cett. 13. Iv pro 5v Va
Lb. 2. (ivb'p(i!)XOuc marg. — M, vuv La, o^v Vb. — £xiox£cpao pro £xi-
OUTO) La Pa. — toov ^p. Pd. — tote XK 7zi[X'^'Xi Ag. — £vvaub'a Au8c5v om.
F C, t 6 T£ cett. edd. Pa, voluit etiam Sylb. Va, sed margini adscripta sunt. 14. uio?
— a 6v 6 malit Sylb. 4. 8 e iq sine xai La. Va La (sic et postea) Pa, in hoc corr. —
— dp-^aa[iiwo<; Vb. 6. 8 u|i.aiou(; Va. 7. xai' voi Vb. 15. x£(Ji[jLOuvTa A, a geminant
<ipxa~ov Vb Pa La edd., cett. codd. ipy^aToc- Pcd Ag Vn B DScb Sp, UsaivouvTa Am. edd.
8. o 68 e Ag. — K adnotat Stephanum Ni- ante B, X£atvouvT£c, a sup. £;, La. 17. fitcpi-
grum legisse ^^deri eix 6 ppT)T 0 v ov zq a6 vcv, £vai edd. ante B codd. (d 9 i£vai La), d 9 £T-
idque illi valde placet, item F C, vertit Steph. vai cett. edd. 18. a^Tw edd. ante B, codd.
Nig. :
„qui autem esset Attes nunquam potis praeter La Pa, S uncis circumdat, a6vf5v
fui, quum id arcanum esset, percipere" cett. edd. cum La Pa. 19. ’AY 8 i!T'nv edd.
ov probat Sch praef., recepi, Kays. o 68 ev ante Smai. Va M Pacd, in Pa corr. ex dy
dvavTippYiTov 1. 1. 297. 10. p.y]v£po? S Vab SiavYiv, et dySiaviv et dy 8 iaTTfiv Lab, ''Ay-
M. 11. luSojig Va, lu 8 ot>? M. 12. tooou- 8kjtiv cett. edd. et serael A X K Vb Pc. —
Tov VabLaPad voaouvo cett. — „malim 8 £i<7 avT£i; edd. praeter Sch codd., SiqaavTE?
Y^xovva^ B. — xap’ edd. ante SW, proponunt SW, scribit Sch cl. Amob. V 6 .
Sp, „odd., xap’ aVTTjig Pd, xap’ a'jvoT? coni. 20. 01 om. Va, addit sec. man. 21. tov
Boeckh, probat B, rec. cett. edd. — xapxwv La, tov xapxov (x)pa'Tov Pa'. — auy-
v£p.. SW cl. VIII 20,4, rec. D Sch, auv^ yapiou M Pc, aapaaydpsiou (sic) La. — •
Tot»
VII 17,8-14, 725
$c^5avo[j,£V« xa>,XotJC oi [j,€t^v tuXsov -?) xaTOC 2iBo^ av3‘pw7i:oy, £VTaOS*a ttou
£(j)^£v oia’'ATTY]v sBpa(7£‘ XQci ot Tcapa Aio^ supsTO p.TQT£ ayjWEdB^ai zCKzz^
ToU <Ta>p,aTO^ p,Y)T£ TY)xsaS'at. tocBe {Xev iq ’'Attyiv Tra Y^6>ptp,wTaT0C.
TOUTw 1TW Oi[3c6i:a) vtXY)(javi:i ’OXo[j,ma ’A)(atwv Tupwiro) Yspoc<; ouBsv ^^aipsuov
:uap’ a^Twv ijhzzo £3pa<y'6^ai* xai etuI tout(*) xaT«pa? 6 Ot(3o)Ta? sTuonqdaTo
axovrai Bs aTuocjTstXavTSi; £<; AsX(potj(^. -oBirci) xat aXXa £<; Tt-p-i^v (jcpi(yt tou 14
Ot(3wTra 7uoi'^(ya<7i ,
xat ty^v sixova avaO^tdtv s? ’0Xup-7CiaV; EwdTpaTO^
xapTOu Sylb., rec. S B et edd. sequ., too? 6cvvioXu[j.7ua "Ai- Tzg. yip. ou8£v Pc, oi i3w-
xapTCob? rell. edd. codd. 1. dccpavrj? a^Tixa xavixTji;. dvxl 6)v. dtx- '^P- T^P- o^>8£v Pd,
edd. codd. 2. a^TY] La. — £YX£1|JL£V0 v M. o58ev Lb, o’([iavva vtxTqaavva oXup.7ua a^-
L a, — TrX^w edd, ante B codd., cum Trp. yig o^ 8 ev La, rec. (ev 'OXupiTua scribens)
.
B cett. edd. — xav’ £v8oc Pc, 4. Epw? C et lacuna indicata B SW D Sch, B exci-
om. M Lab. n£<jai,vot»VTa PcdLabVn B disse haec fere putat; x6i<^o<; loxi' tout^
SW D Sch Sp, 7i£tji|i.ot)VTa A, IlEatvouvTa Oi(3wva, hoc inserui cum Sp, C malit Au-
cett. edd. codd., v. ad I 4,5, 5. auvoixi- li.ai« £(jTt.v £ix(i)v (hoc cum K) t. 8p. Oi^va*
•aovva Va La, auvomaovTEc S M Lb, auvowTrj- vixi^aavvi Iv ’0X. ’Ay. 7rp., y^P*
.A
^aa. XKFC VbPa, xoZ ^«(7. cett. y£p. o^8£v, Ol^tova v(5i<pos' v(xy]v toi5t<j) £v
M Lb Pd, — £7T£xoc|;£ Va, [jlev inserendum {jLVY]|JLa (vel xd<po<;) § vt,x’;^<7avTt. Zink. 12.
Ag. — -
post Aup,aia inserunt ejtI AXKF ^SSxao teL Pc. — post dt[j.£9.£c om. La.
C. — xai :q tou A X K F C Vb Pa, xa'i vou — 8t.8<itaxovva Pc, 16. 8ri, quod est in
rell. edd. codd, — OiP(6va vixyi' voutw edd. post o3t(0, om. Sch Sp cum codd.
8' £v ’OX. ’Ay^. Tcp. yspas Xa^ovta o68ev praeter Vb Pa (8s, yj sup. e, Pa), incl. SW
A X K F Pa Vb (hic Xa[36vira) et Va, nisi D. 18. Tcaiul om. M. — xai ante i<; ins.
46 *
726 AXAIKA.
toT^ aYa)VL^£(78'ai [xsXXouat ira ’0Xu[X7Ui.a svayt^siv tw OijSwTa, xai '?]v xpa-
’'^
Il£Tpo? £? 0'aXa(7 7 av ( koltzigi, xai ’A)(aia)v tuoXi? tuoite 2 X£voc (ox£Tto Tuapa
Tw Il£ipw. 6 tu6(70i ^£ £^ Hpax7;£a xai xa £pya auxoO 7U£ 7uoiY]xaa'iv, £(7 xiV 5
xai 6 tcoi(ov "HpaxXyj? Tuap’ auxw 5 £viwv Ito'j(z. xai oxi. [X£v 7u 6 Xi(jp.a I?
app.a ^E’j‘£avxa £D'£‘XYjc7ai xai a6x6v crxETpai. xai x6v [j-ev £xiXa[x[3av£i x6 20
xpaxqawaiv cett. edd, codd. — y.ai ante S Vab Pcd, in La neque 6 neque 8e
Oi^wTa om. Pc. Post xpaTTjawaiv virgulam est, in Pa 8’ sup. lin. 7. |evio)v om. La,
habent edd. inde ab S, post 'OXop-xia incl. Sch. 8. ijLixpov e| edd. ante B
rell. edd. Vb fslapyT)?), pix.pov tq d)X. e| dcpx^i? Pa, e|
3. T£ oaov AXK codd. praeter Pa, in apy^rjc puxpov cett. edd. codd. 10. exXeixeTv
quo 8e oaov t£ et R, qui habet t£ oaov t£; P c. — Am. 97)01 legisse videtur. — e;
8 e oaov Sylb. FCS BD Sp, 8 e oaov t£ SW, TwEipa? La. — EupuTEia? (s. Eupuvta?) codd.
voluit B, oaov t£ Sch, „quotiescunque litte- (E^puTia; M), E6puT£id? edd. 13. xavpaitov
rae x£ . . ipsae principium nominis numeralis Pc. 14. dpy aiOTEpa Vb. 15. Pao. ou xoXXcov
sequentis efficiunt, toties Pausanias non oaov auT. dv9'p. Vb edd. ante B, pao. dvS-p. 06
T£ sed oaov solum usurpavit, ut absonam TioXX. auTOv Pa, [iaa. a6-ov ocvQ'p. ou. xoXX.
quandam syllabarum concursionem evitaret" cett. edd. codd. IG. ex 8e doT La,
XatTav edd. Vab. — t) tioXk; La. G. £Xa- Z. f. A. 1849, 298, placet Frazero, (dpTO-
y^iavov 09101 8£'iYP-a Sch, oXa/iOTOv cum La, x)oi9)oai.' VIII 4,1. — ’Ap6av codd. (’Aptbav
probat Kays. Jb. f. Ph. 1854, 414, ildiiGzd Vb, 6 sup. w, in Pc ex dpwav corr. videtur)
09101 8£iYP-a'!:a rell. — ziq 6 post Xoyou in- edd. praeter Sch, qui ut $ 5 ’ApoT,v scribit,
serunt A X K F, om. cett. cum codd. — rec. Sp. 18. ETpdxETO Va M D Sch Sp, hpi-
8£?(i}jL£V0(; A X K VaMLbPcd Ag, AscapLEvo? -£T0 cett. edd. codd. 19. 'Av^sa Pors,
VII 17,14-18,7. 72-7"
)Tp£wv sxTusdovira ttou ap[i’airO(;* Tpi 7UT 6Xs[X 0 (; xai E5 [iy]Xo 5 ’'Av 8'Siav %okiv
OlXl^OU(7tV £V XOtVW, TOU Eu[XY]loU TUaiBo^ £7U(6 vU[XOV. 0)XlcS'Y) Bs 'xai TptTY) 4
[XSTa^u 'AvQ^sia? xai ^ApOY]-? MeadcTi? %6\k;.‘ 8 . 'Oxoaa Bs -oi IlairpsT? TrspV
TuapiYjpLt.
poXov Be T£i)(oa? Tupo? ’ApOY] (3aXd[X£vo? [XEi^ova, iva Ivto? ol tou 7U£pi-’
lopoXoo xal Y] "*^ApdYi YsvVjTai, -Ovo[xa 10’Eto acp’ lauTotl Ildcxpa? xoT.ei.
Be ’'Ap.7uu5 IIsXiou ^ -ToO AtYt-VYjTou Tou Ayjpeitou toD 'ApTuaXou Tou ’Ap.uxXa
Tou Aax£Bai[JLOvo?. .IlaTpET [isv TOtaU^a Ic, tou? Tzpoyovoix;. 67uap.)(ovTa ^v. 6
5. iBia Bs ava /povov Ila^pET? Bis[37](7av s<; AtTwXiav ’A)(atc5v p.6vot xonro:
iScpiXtav AiircoXwv, tov tuoXejxov dcpidi. tov Tupo^ Focld^a^ c 7 uvBioi(70 vt:£(;.
IlaTpa^ tococBe oclloc wxYjdav, Mecoctiv xal ’'Av&'Siav xod Bo>.ivy]v xai
avQ^ziav Pc, avS'£tav ttoIiv Pd. 1. £^)[j,tjXo? sup. 0, ripYiUYSVouc B cett. codd. (y)v pro
Vb. — £ub'£Tav Ttoliv Vab M Lb, mox [xsza^b y;u m Va Lb), hic et infra IIp£UY£VOUi; cett.
£5d‘£iac Vb. 3. (ipoac Pa. — M£a‘aaxi(; A edd., cf. III 2,1. VII 6,2. 20,7. 8 . vob?
XKRMVb, Mzadug cett. edd. codd. — dcxaioi)? Pa. 9, pali6[ji.£voc Pd Ag. — ol
p.£adtir(p codd., (in Pc £i sup. y) praeter Pa — IIp£UY£V0U(; Pa in marg. 11. i^psct)? Vab
La, [jL£aaT£t, Pa, p.£adtTi La. — £7uPoul£u6- LaPd. 12. 8£ipY]xou Vb, Atqpitou Sch Jb. f. Ph.
pi£V 0 v R Vb Pa edd. ante B, £7uPoul£iJOvi:a 1864,38. — ’ApYrfi5iou Meurs. C, ut III
.
1,3,
cett. codd., £TO(3oul£uS'£VTa Buttm. cett. edd. dpTzdla Vb, rou §£ 6tp:rdc>ou Lb Va M Pc, tou
5, •Stto IlavoSv codd. (praeter Vb, qui habet §£ dpTzdloL Ag Pd, TTOu 8 e dpTzdloL La, tou
U710 fitv(i5v = (3cv9'pc!)tr(ov, et Pc Travwv) AX 6cp7r(£).a Pa. 14. d^d Pc. 15. auv-
KFCSSW, bTZQ mavwv coni. C, recepp. 8ioiaouat(v) Va Pcd Ag M Lb, auv8toiaovir£c
cett. edd. 6. 'TZOLxpdav^ La R, TcaTpaaiv M, Pa Vb La (aw8. La) edd. 16. >tai om. La.
in Lb utrumque, alterum e correctura, R ad — 6fpp.a pro ap.a Pd. 17. TO£^oij[j.£voi La
marg. 'rtaTp£i»aiv, 7raTp£uaw Vab Pacd Ag. Pc. — Tzplv pro Pd. 18. {>7Co (pd£p-
— TOu M.tadxz(ji<; Buttm. coli. cap. 21, x% yia? om. La. 19. p.£adtTY]v La. — BoltjxYjv
McaadtTCwc Am. Vb, Trji; M£aaTr£w? i:o ovop.a AXKB codd., BoXivy]v cett. edd. Am.
uncis incl. SW Sp, negat Sch se intellegere, Palm. MS, 20. dcpyopcicv t£ Va M La. —
quid haec verba sibi velint.
, Suspicatur igi- ’'"Ap[3av B SW D Sch Sp Pcd Ag Lab, 'Ap[3av
tur post xivSuvov hiare orationem. 7. Tcpsa- Vb cett. edd. ((ip[3av M), 'Apoav s. ’ApoY)v
Ysvou? La, infra per 7]u, Trpoysvou? Pa, £i» Sylb., probant Palm. MS. F, placet SW.
728 AXAIKA.
0‘£((7y)^ Bia 'To I? TTjV NixoTwoXiv T?)v 6 t:£P Tot> ’Ax"rioa (7t>voixt5£<jB‘a6 xa\ t6
£7utxXY)(7iv D*sw Axopiav a7ir6 avbpor <I>o)X£w^ cpa^t' Aacppiov y<^P 'C'6v 15
<7£w^ I&^eIolktiv sTvat TaoT/]v. 'zb jx£v ay7^[xa too (XYaX[J.aTOC 8‘Y)p£000(7«
Ag La, Tcpoauvwxrjas Va, Tcpocuvwxiae Lb Pa, La Pa, „ Castalii fratrem “ Am., xou AE^cpou
hic TT) sup, i, 4. £? incl. D Sch, at cf. V cett. edd. La Pa, in hoc a sup. lin. addi-
50,7. 5. yipoii edd. ante S M Vab, yipa dit m. sec., coni. Sylb,, probant Palm.
cett. edd. codd. — vofxi^ouaiv B SW Pcd MS, F, rec. cett. edd. 17. p.Y]viap.a Pcd
AgLaVb, vopit^ouai rell. edd. codd. 7. Ag Lab, — dvd/povoi La. 18. urna M
EiorjY[i.£vov edd. ante SW codd., ech^yM-. Vab. — tr] om. Va, addit sec. m. 19.
cett. edd. 9. Sioc t6 ttjv Nix. AXK post [j.ev ins. 8 tj edd. ante Smai., non ha-
codd. praeter La, in quo e? deest, et Pa, bent cett. edd. codd. 20. 7:£ 7:onf;p.£VT) A
qui xTjv omittit, 8ia to £? Nix. Sylb. Palm. X K Vb Pa, 7:£7:oir)Tai cett. codd. edd. —
MS. Smai. B D, K coni. 8i6t to e; tt)v '^uuTzdnuog M Va. 21. T£X[Jwx:popai malit
N ix., rec. cett. edd. 12. exsXeuge vel Sch, probat Kays. Jb. f. Ph. 1854, 417.
simile verbum apud xo(i.iaM)vai desiderari —8 e post TExpi. Va SW D Sch, x£xp.aipovTai
dicit Sylb., „fortasse ExofAia^r/* SW. 13. TE Pors,, om. particulam cett. edd. codd ,
iTZV^MOtOg 8'U<7WC? £(J'iriV OCUTOig- TUSpV |XSV TOV [3(*)-|^6v £V XD-x7.W l(717a(JlV
xocl avo^v S7CC tov p6>pi6v XsioTepav, £racpspovir£(; y^v im tou p(0[xoU Toa?
Bl xai Tra Tzktux, irSv O^vjpiayv’ xaTaTi 8‘£ 0 t( 7i £tu\ tov Pc(>[x 6 v xa\ BivBpwv
xapTuov Twv 'JjpiEptov. To Bl «TUO irouTou Tuup Ivtocdiv £^ ira 5^Xa. £VTau 8‘ai 3
7UOU xai apxirov xat aXXo 'Vi £S'£a(7 ap.Y)v twv ^wcjyv, ir(5: [j.£v 6 x 6 tyjv xpwTTQV
pGy^piOLi x£xotY)'[X£VGv [JLV^’pLa E6puxdXou'. X(5c B£ o(JTig 17£ 4v xat xa6»’ Y^vxtva
20a?iriav acpox£To ig tyjv yTjv irauTYjv, BY]X4<T£t piot xal irauira 6 7(.6yo? xpo-
BiY]yY)<7api£V(t) xpoTSpov 6xoTa 6x6 tO'0 E6pDXo0vO'U xy]v £xtBY],[XEav toT^ £VTau8*a
Adc 9 pia Meurs. Pors. cett. edd. La Pa. 2. Va. 7* zo om. Pa. 8« Trrjv om. id. —
xal ineptum esse dieit Sch. — 8e om. 8r]p. 8e ve id. — iq ante x6Xi<; om. Pd Ag
La. — £TCi om. M Vab edd. ante B, ha- La. — post XG^i? habent xai edd. inde a
bent cett. edd. eodd. — toi (^vomira Lb B cum codd., om. cett. post EopvTiv
M Pa, xa dtv^^Ta, alterum za sup. vers., Va, habent y) edd. ante B, expungunt B et seqq.,
(5tvodirai;a Vb, zoi a^OTOtxa Pcd La. 4. om. etiam codd, 12. 8 e om. La. — xai
SW D Sch Sp, ante X.. rell. — Toh? om. Va M. sup, lin., Pa, xapxwv iqpcpwv Pd. 14. ^
5* (^va^aa^AOus D Sch Sp, liva^a^poui; codd. ^llo Sch Jb. f. Ph., 1864 47,
. 15. >tai ante
edd. — p£ya>.oiip£7r£(!yt£pav Pacd Ag La, |sje£- £>19.. om. Vb, expungit Lb, 16. £pPdiX).ovT£c
Cor. cett. edd., alterum ante Tcixp^£v&<j p,£vw Lb Va. 22. voi? ante i^vS'p. om. La
sup, vers. habet Pc.. — £7tl codd. Pa Vb edd., est in cett. codd,, correctura est
edd.., incl. £Xi cum Herw., iwto cXdccpwv Pc, alieno loco inserta, habet enim La vtjv dpoY)v
exi E^dc^wv 6x0 £?tacpcdv vo 6tppa e^Euypev&yv (SW). 23. £V o’t>i
9 codd. Am, edd. ante
730 AXAIKA.
£OpTY]v ot ’l(ov£^ xcci Tuavvu/^iBa ^yoy ava tuocv z^oq. izp(x)G'jwr\w Be zXyz
ouv G-u[ip^vat 7UOT£ [o)?] t£pa(j8-ai [j-Ey ty]^ 8>£ou Ko[j.at8*w t6 zlZoq xa>.7^t(yTTjV
TOTE £ 8'sXovTi ib'zXouGOL^ ay£(j 8‘ai Ko[xai 8‘w oote Tuapa twv saoTOo yovswv
3 ooTE Tuapa tojv Ko[xai8‘Oo? vjlispov a:uY]VT'/)(7£v ooBsv. etueBei^e Be ztzX toX>.wv io
TE B‘r) aXkm xai sv toT^ JVlEXaviTTUoo Ta8"/)[j,ac7iv 6)q p.£T£(JTLv spcou xal
av8'pw7ua)v Guyyzca v6p,tp.a xai avaTps^l^ai O^ewv Tt,p.a^, otoo xal tote ev tw
zr\q "*ApT£[j;iBo^ lEpw Ko[j.aL0-oj xai MeXccvitto? Si-sTX-rjaav too spwTO? ty]v
6p[i'^v. xai ot p-sv sp.£XXov tw lEpco xai zq to sTEiTa i<7a xai 6'aXap-o)
xai (iva Tuav eto^ ::ap8'£vov xai TaTBa, oi to eiBo? eisv xa).Xic7T0i, t'^ 8‘Eco 20
8'Osiv. TaoTY)? piEV By) z^q b'UGiaq svsxa 6 TOTap.6? 6 Tpo; tw ispcp ty]?
(hic 0 pro (o), kpoxrjvr.v codd. edd. rell. codd. praeter M Pa La. — oijSev ^p-spov Slk.
(o codd.) — zi^zxo A X K F Smin., cTy^e Va, £i Tj|i.£pov Vb, 8iQ[j.£pov, om. o68£v, Lb,
cett, edd. codd. 2. 7rapD'£vo<; 9'£ou (jr,p.£pov Pcd Ag M. — CtTi£8£i?£v Ag, 12.
Va in marg. infer. £ secundo librario addit. dvajTp£4>ai M Vb edd. ante’ B, dva^p£'|»ai
— dmoaxiXkz^ (fin. lin.) ozca Vb. — Va, (ivaTp£4>ai coni. S. Cor., est in cett.
6. l-KTffdyzzo B SVV D Vb Pc (in hoc p. corr., edd. inde ab S. — voaoi Pa La, voaoic cett.
a pr. man. fuit. -^§^1 u;tyiy'^Y2''^o codd. 17. £7r’ auT. edd. ante S M Vab,
edd. codd. 7. 0 £ jrw Ag Lb. 8. tou; £pw- b. 7Z a^T. Sylb. Cor. Am,'cett, edd. codd.,
Tac^Sylb. 9, £B'£Xouaav fitvdtY£a^ai edd, cf. III 5,9. VIII 11,11. IX 23,2 (Sieb ). —
ante SMVnAg, £&>£Xouaa (av sup. a in Va) Q-dvaTO? Va. — ;:X£iov£c VaSmai. SW D
SL'^6LyzaZai Pcd Va Lab, £B'£Xouaav Sch Sp, irX£0V£c cett. edd. codd., in M £i
Vb, £9'£Xou(7aV' ayzGZ-M Pa Abresch, Pors. sup. £. — xaxacpsuYOVTfov Lb Pa. 19. S'uaai
Cor. cett. edd. praeter B, qui e9'£Xoujav (t7]^ in marg.) dpT£p.i8o? La. 21. TauTa^ pi.
VII 19,1-8. 731
'
Tpt>t>>.apia(; ’A[j.stXt)(Oi; sxXtqO^y) 'ziwc, Bs 6vo[j,a sT)(sv ouBsv. xaiBtov Bs xai5
’
£7ua(7)(Ov, M£Xavi7U7COv xal Kop^aiS^w cru[jLcpopa(; Ixto? ^z^^zg^oli Tt9'£[j.oa
Ixi TY]v y^v, ‘^zyiKoy ap.a ayo[X£vo^ Baip-ova, toc zq ty]v ^‘Dcriav 'ir9j^ Tpt- '
xXapia^ 7uaU(j£L. IXlod B'£ aXoo(7Y]^ xai v£[xop.£V(ov t<x Xacpupa twv ‘EXXyjvwv,
10 EupaTuuXo? 6 Euai[iovo^ Xa[JLpav£i Xapvaxoc* Aiovudoo Be ayaX[j.a -^v Iv
lapvaxi, £pyov [X£v, cpa(7LV, 'Hcpaiaxou, Bwpov B& 5x6 Aio? IBoB^Y] Aap-
Bavw. }^£yovTai Bk xoci ^Xkoi Xoyoi Boo I? auT-^v, w? oir£ £cpoy£v Aiv£ia?7
o5x £? XY]V 0£(7(7aXiaV x6v XXOOV £XOI£TxO, xXk’ £Xl X£ Kippav X(Xl £? x6v
xauxYi- xoXxov’ ava^a? B£ £? A£Xcpo6? s/paxo 6x£p x^? vocroo. xai auxwS
y£V£(79'ai XzyouGi [xavx£U[xa, £v8'a dcv £xix5)(Y) 8‘Uoo(7iv av9'p(oxoi? S^oaiav
20 ^svY]v, £vxau8‘a iBpu(7a(78‘ai X£ x-^v Xdcpvaxa xai a5x6v olyC^Goa. 6 pi£v B*?] -
ocv£{j.o? xa? vau? xoD EopuxuXoo xaxY)V£yx£v ixi xy)v xp6? x^ -^ApOY) M-
XccGGuy' Ix^a? Be £? xy)v yTjv xaxaXap.pdcv£t xaTBa xai xap6'£vov £Xi x6v
8ri xdi<; Va. 2. o58b om. La. — praeter SW D, qui cum cett. codd. Kaa-
£ipY0C(7[JL£vov La. 3. dxoXXuvTO codd. praeter advSpac scrib. 15. slSev I? t6 AXK
Pa. — xai ante oi om. Va. 4. Ti9'£[Jiai om. Pacd Ag Lab, sTSsv to F S C M, £i8£ to cett,
La. 5. [xovov scripsi cum Sp', aptius vide- cett. edd. Vab (oTSe Vb), SW coni. £i6£v
batur Valcken. B SW, [jiovw codd. edd. cett. £(70) TO cl. 21,13, ubi £(70) conicctura est.
6. 8)^ codd. edd. ante S, Se Sylb. edd. 16. £Y£V£iro La, — £v Eautrou B, £v a^Tw
cett. — O^uovTac Pd. — l-niy^gr^o yap edd. Va. 17. £X£i T£ VabMLb. 18. TauTYiv
praeter Sch, iy.i^pr\xo 8e codd. Sch, [Se] A X K, TrauT^ codd. edd. cett. —
Sp. 9. xauEi edd. ante SW codd., xauaEi Va M. — uxo Ag- Pd. — v6(7i:ou Vb M Lb,
Buttm. cett. edd. — twv est in M Vab, om. at M in marg. voaou, F v6(7t:ou praefert. 20.
cett. codd., incl. SW. 11. p.£v om. La. Tt. pro T£ M Lb. — auTO? La. — 8 t^ om.
12. 8uo loYOi edd. ante B Pa M Vb, loyoi La. 21. xainqv£YX£v om. Vab M Lb. —
Suo cett. edd. codd. — ovv Vab M Lb, xpo? dporiv PcVb La, xpo? tt^v (?]
sup,
&GXZ Pa, in marg. (i)^ oti, 6? ote Pc La. T^vj (5:p6Y^v M, xpo? xr ^Apori Pad edd. 22.
13. (3cxol£iX£i Pc, ^xolEixoi cctt. codd., £x[3ai: A. — xapS'£vo)v M. 24. ol om. A
(StXolixoi edd. — Ka(7av8pa<; Va edd.
732 AXAIKA.
Xaj3£tv Tuapa toQ 'Hpayw>.£OU? -ttiV lapvaxa* xa Be ^XkoL y.a^k toc auira
10 Eipi^xaort xal oOtol lyw Be o5te 'HpaxXsa ayvo^crai i;a ir-^v T^dtpvaxa,
av EX TuavTcov 6 By][J-o^ 7uposlY]Tai xaT’ a‘^ico[jia, xai iGca yavaTxs? toT^ dtv- 15
Bpaat. pua Bs £v ty| sopT^ vuxtI e^ t 6 exto? (pspEi t^v Xapvaxa 6 lepso*;.
aoTY; p.£v By) vo5 yspa? tooto £iX'/)cp£’ xaTa(3atvoo(7t Bs xai OTuoaoi B*^
x£(paXac’ ex 6(T[J-0 !jv Be ooto> xat t6 ap)(aTov oo? ayoisv t“^ ’ApTspBt
Tpo? t 6 Ispov laai Too AI<7’J[1'/y)T 0 ’j. TaoTa [jlev (jcptciv ootw Bpav xaB^s-
^7TYjX£. 2. Toti TEpt^oloo Bs £(7Tiv IvTO? TT^c Aaopla^ xal ’A8^vd? vao?
£TCix};Y)<7tv IlavayatBo?' l>.£cpavTO? to dyaX[j.a xai )(po<70o.
X K, est in cett. edd. codd. 1. xal jiaci- xpsTc. 11. ol xal edd. ante S, xal ol coni.
A£a i8. Pc, unde coniciunt SW ; xal (iaa. xe K, w xal Sylb. Cor., xal ol xal Cor. cett.
i86vX£? OV OU7KO TXp. £Wp. Xal [I;] XTJV Xdp- edd. codd. 12. dyritycoai Pors , dyouai Pac,
voifiaavx£c suspicatur S. — • ouxw? Pcd, 14. xd om. Va. 16. Ivxo? AXKF codd.,
o5xo? La. 3. iizaubti Vab M Pac D Sch, £xxo? Am. Sylb, cett. edd. 17. xal OTioaoi
£7iauab'ifi cett. edd. Pd V’’n Lab. 4. o5 xd 8tj om. La. 20. bucivxE^ Sylb. Cor., pro-
xw Pd Ag, oSxw Pc. 5. dlXd xal 8£|. bant S B, rec. Sp, S'U 0 vx£<; edd. codd. —
Pd. — S£^aiiivou Vab Pcd Lb. 6. tollw dcp’ TQfju Vb. — XOU5 dax.? Sch, probat
La. 7. T^potxlcwi; Xdpvaxa Va, xrjv sup. Kays. Jb. f. Ph. 1854, 414, xwv dax. codd.
vers. 10. cufAp-axT^aovxi edd. ante S codd. edd. 21. xS bz(^ codd. edd. ante S, x^
praeter La, aup,p.axT,(javxt, Sylb. cett. edd. b£^ Am. Sylb. cett. edd. 23. vao^ Pa in
La. — oux£ |j.b^ codd. edd. ante Smai., marg. 24. IIavaxail‘8o? AX Vb. 25.
(XUTW, xocl T^' STSpW' %0%\ STO Xpavfeu ^SpYJXS (^od?. poud
[xaXKJTOc "ATcdXXtova ’AXxatd^ ts sB’^^(J£V sv up,vw tw sc 'Epp.^v ypa^a(;,
d)^. 6 'Ep[JL% jSoS? dcpsXoiTO TOU 'AtCoXT^WVO^,' X0£l STt TUpOTSpOV Y) 'AlxOlOV
rdL fx^v' By]' s^ to xpaviov Tod pod^ stuI 'roitSBs ocv ri? stxaasts 7tsfl:otTja 6>ai*
ta^po^.
8'la(^ a^toi^* l:rot'^8'Y] Bl dctd loccpupMV, “^ivixa s^ct tov atpatdv twv Pa);atwv
(jUYYpoc^^ td £(^ totJTO 7i:apstQ'Y] td wBsTov, dti Tiipotspov sti s^stpYo^ato [xoi
1. TO, quod est in codd. post 8tj,, sua- uncis notant SW, 05 pro zal Kays. Z. f.
dente Pors. damnant edd. inde ab S. 2. A. 1849, 298, post IloasiS particulam
MiQTspo? edd. ante B, MriTpos cett. edd. yap excidisse putat Zink, IloaetSwvi ve See-
codd. (pipl La M Pd Ag). 3. post d^povov mann. 13* au 8 e dL Va, si>:t:i: 68 a(; A,
punctum ponunt edd., virgulam Schmitt slXiTCoSa? edd. ante S, eiXiTraSa? cett.
Philol. 1856, 473, post Tispav virgulam edd, Vab La Pacd (i^^uTroSac Pa). 14. tou
edd. ante B, colon Schmitt, non distin- %odo<;, in marg. tou po 6 ?, Pa. — xetcoi-
guunt cett. edd., Sch praeL S'p 6 vov, tt,c £taS'ai A Vb Pcd. 15. 8 ’
sv edd. ante SW
TS "Hpa? ayaXtxa. Tou ’OXup.mou Trspav M, 8 s sv cett. edd. codd. — ^yoXixaTde te
Pelop. I 455 n. 21, cf. 21,7. 10. 23,7. 24, 19. Ec TS5tXa coni. SW, cf. 21,11. V 4,3.
edd. codd. 7. p,aXtaTa om. Va. 10. >cai edd. Pa. — <iQ'v;va5 Pd. 23. ote La. —
ante Hoa. om. codd. praeter Pa, B D Sch, s|stvpYa<jS'ai sIsipYotaTO [Jioi (sie) La. 24. utcs-
734 AXAIKA.
|JL0V0(; ^bv pL£v aXXov /povov l)<0L»(7tv £v M£C76a, oTi xat £^ ap/?i? 6 tu 6 Toti
£Opi:y]v aycocrt, ttjC B'£Ou tl; Toiv oix£tS)v £X M£(76a^ zpyzuca t 6 ^oavov
vou? £(7Tt xat aXXa toT^ lIaTp£!j(7tv i£pa’ :u£7rotYiirat Be TatjTa oox Iv 6:tat&'p(p,
y^pU(JO!j' Tupo B'£ ^AQ"/]va^ toD Upou IIp£Dy£vo’j; [xvTjp.a ia^tv* Ivayt^oudt
B'£ xat Tw np£'jy£V£t xaira £To?, oicrajirco; B£ xat IIaTp£T, ty)v £OpTT^v
Ai[J.vaTiBt ayovT£;. tou 0'£aTpo'j Be o*j ;: 6ppo) N£pi(7£0)? vaoc xat £T£p6?
XXI. xat AtovGcroG xara togto v7jC T 67.£0)i; Icrrtv Upov iTtxXYjcrtv 20
IttI tt^v TiuXr]? La. 3. IIpsuYSVTr,? hoc lo- OTOTE Pors. — 8e om, Ag Pd. 11. ayou-
co omnes codd., mox TtpYjvyevoui; 7tpY)v-
|
ante C, Ey^ovto? Sylb. Palm. MS. (Emoveo? aoyaia? Epy. Vb. 12. xo[jl(g(Ov praestare
y.al a^TolJ Pors.) codd. 4. xaTOC xauTY^v dicunt SW. — Kays, 1. 1. te[J.£V 0 uc (evtoc),
edd. codd., y,ctz a'jrr]v Sch. — tt^v £?o 8 ov simili modo Frazer, v. comm. 15. Eipya-
edd. ante B Vab, tt]v Sie^oSov cett. edd. a^ai slpyaarai La. 16. Tpo? 8e Vb. —
Pacd Lab, tt)v £ e^oSov M, yara t:t|V tauTY) Eativ om. Pa. 17. xal Tpo? ttjv AXK
£|o8ov coni. S, Amas, vertit yava tt^v F S, xal IlaTpET ttjv coni. F, probat S, rec.
5. yal V. Aip.v. om. M, uncis saepsit Smin, cett. edd., xal Tarpsl? tt]v codd. (xal Tpoc
6. d)(p£X£ab'ai La. — TrpsuysvTi Pa. — £ 1? TpoT? TTjV M), — £0pTT)V bis Pc. 19.
codd. 8. To s5v. Va M Lb. 9. vov p£v edd. ante B Pa Vb, toXecoc eariv kpov
Pa La, TO p,£v cett. codd. — £v MsjdcuSi cett. edd. codd. 22. xal aUoi te edd.
et £x MEaticTiSo? coni. Buttm., obloquitur ante B Pa Vb, om. xal cett. edd. codd.
VII 20,7-21,5. 735
TuapauTixa d)(77U£p 6 tuo [J.£ 9 ‘Yi?, lyivovTO IxcppovE^ xai yj (jcpa? Tuapa-
ToT<; yocp TY]V Y]7U£!.pOV TaUlTYjV OIXOUC71, TOXc, ZZ AlTCt)XoT<; xai TOT»; 7UpO(7)((bpOl(;
lOauTwv ^Axapvocdi xai ’H7U£ipwTai^, at TUsT^Eiai xai -ra ex ty](; Bpuo? [xavTEU-
Ed^^Ei yap auTYjv Kopsoou te zXzoq xai ocra £<; auTov Eipya<7TO aiBw(;,
1. s| spwTOc ^8wa Va, e| eptOTO? om. M. vidit K, habent Pa cett. edd. — abxov La.
Kanij3^6yis et Kani(3^6Yiv Vb Pa D Herw., hoc £auxwv Vb, iq abxov Ag, iaury La. —
etiam Pd. 3. ToaouTO B Sch Sp Pcd La, xoaou- lauTOV Ipyov Pa in marg. 20. £pyy
xov rell. — (5)(; abxov Vb. 5. divexplTrexo Lb. Sylb., probant Sch Frazer, Epyov codd. edd.
— xo|ji.i^£xai edd. ante SW, xop.(^£TO Vab 21. >tal KalXtpoY] x£ edd. ante B Vab, KaHi-
Pcd Ag M, £xop.i^£TO Pa Lab SW Sch Sp, pOYj x£ cett. edd. codd., in Pa xai sec. man.
xa9'(^£xai coni. C, £>taB'£^£T 0 scr. D, fort. ante xaXXippOTi x£ insertum est, pro x£ B
recte. 7. lyEvovxo, i sup. £, Pa. — x£- malit 8£, placet SW, recepi. eTSev — edd.
>.£TTi Pacd Ag Lab, u sup. £ Pa. — 7i:apa Vab M, eTSe scripsi cum Pacd La Ag. 22.
otXYlYa? La. 9. x£ Pa in marg. 10. tzz - Ttapa abxov Va, Tcapa abxTjv Vb M, T^ap'
Iziai Vb La Pc. 11. t6t£ 8t) edd. ante a5xT)V cett. codd., yap a5xr)V edd. — xopl-
BM Vab, t6x£ Se cett. edd. codd., in Pa aou, ai sup. £, Pc. — Ic abxov Sylb. edd.
Y], sup. £. 12. eXeyov, £ sup. 0, Pa. 14. inde ab SW Va, Iq a5xr)V rell. edd. codd.
av ins. ante i^vx’ Herw. — xo)>p.7]C70Vxa scripsi — Eipyctaxo malit S, Eipyaaxai codd. edd.
cum Pa, ToXp.TQaavxa cett. edd. codd. 15. 23. x£ om. codd., qui scrib. dcTOa 9 a|£V,
jtaxacpEUYEiv La. 16. £>.i7r£T0 Vb. — r) om. praeter La, edd. ante SW. — a5xT]V codd.
edd. ante C codd. praeter Pa, ^ excidisse — TOU ).1[JL£V0C post Trjv T^iqYTiv habent codd.
736 AXAIKA.
xaXoO(7t.
2 Bs **
6 . TolI 8'sairpou TueTUOtvjTai Hairpeuai yuvaixo? S7ut)(a)pta^
(7[jLa(7t xal 6[j.wvu[xoi* M£(7aT£L)^ yap xat ’Av8'£(J(; ts xal ’Apo£U(; £(jtiv a^Tot^s
xaT(i)T£pw lovTt aXlo Upov xai ayaX[xa Xt0'ou‘ xaX£tTai p.£v ScoTYjpia^,
3. :rp6? ^£ TO) };i[X£vt rio(i£tB(uv6? T£ vao^ xocl ayaTwp.a Icttiv 6p0*6v Xi6'OU.
x6(7[xov zai iBia (jcpiGiv imycopioc o^zoc £x.a<JZ0L Ti6'£VTat, ToaaiBfi aravTa^
Gb'ai B'£ "Itutuiov tov d‘£ov, t:£i0‘Oito [X£v av Tt^ xat Itu’ akiai? a>.'XaL(;* lyw 15
|X£v ys Iv LTUTuwv ocd'XoLg MeveXoco) xara tou 0'EOU toutou zpoxXrjGiv TUEpil-
'
Q'Y)X£V OpXOU
edd. praeter D Sch Sp, Sylb, suadeute hi om. La. 12. 7idp£^ Vb La Pacd D, ut so-
post ou Tuoppct) collocant. — et ejtiv lent. — TQ cum Vb Pcd Ag Lab SW D Sch,
man. sec. addit, in Pa. 2. xaXouaiv SW 01 pro T| Va, om. M Pa cett. edd. 13.
Lab Pcd Ag. 3. 6 :t 6 yvw. Kays. Z. f. A. xoapitov La. — t) pro y,ai Sch coni. — l 8 ia
1849, 298, Sch plura excidisse censet, la- A X K Lab Pc. — vooaiSs Pors. edd. inde
cunam indicavi. 4. 'Ax^aioT; A X K F Vab M, a S La Pa, Pc ToaaiSs, cett. xoaai 8 I. —
’AydixoT(; vel ’A)(^aiSv Sylb., hoc rec. Smin., Sttav-ra vd La, SriavTa AX cett. codd.,
dpxaioi? cett. edd. codd. 5. MecraSeu; A dTtavvac Sylb. cett. edd. 14. IlEXayawc
XKF codd, ([jLsaaaSEix; Vb, fjLeyaSet»? Pd), codd. (TtaXayaTo? Lb M) edd. praeter S C
Meuaveu? Am. Sylb. rell. edd. — ''Apeuc AX D, Il£Xdyio; S CD Herw., „an Il£Xdy£io??“
KF codd., 'Aposu? Am. Sylb. cett. edd. 6. SW. — 'AacpdXEio? t£ D Herw. Pc (^ 09 ^-
T(i ante otyaX. om. VaMPcdAgLb, est in Xeio? t£), Aa 9 aXai 6 xz Va, ’Au 9 aXiaT6 ? t£ A
i;
Pa Vb La. — Iv Siovtjjou eopv^ codd., XKF Vb Pa, hic i sup. Xa add., 'Aa 9 dXi6 ;
unde £v vou Aiovuuou lop^^ SW, Iv T£ cett. codd. edd., cf. III 11,9. 16. e6 -
Aiovuaou £opT^ rell. edd. 7. TtoXew? laTiv p£Tt]v SW D Sch, £ 6 p£TTiv cett., Sp V 14,8
epX- £vi £)t T. fity. edd. ante B Vab Pa, tioX. E^pETTIV. ITCTttXTlV Svva Lb. ZTz\ TOUTOU
IpX- £ti £z T. dcy. cett. codd. praeter La, in codd. praeter Ag, D, Slt:o toutou edd. cett.,
quo pro £Tt, est laviv, post B recepp. cett. £jTi Touvw Ag. 17. y£ om. Smai. Va M.
edd. 10. 9 Yia'i M
Lb, super r\ posito a 18. opxov AXK Pa, u sup. v, opnou cett.
libo\) Xsuxou, X£U)cou litura dei., Vb, Xi9'ou yaiov Vb Ag. 20. tiooei 5p,vuS'i (sic) Va,
VII 21,5-13. 737
oSlTO) BlOC TY)V IxTUtXYjV >ta\ o6)t (5:x6 £T£pa? Xp0Cpa(T£(0^ t 6 ovopia £(7)(Y]X£V.
a:Xt£T^ avBp£? av£iXxu(7av Iv Blxtuw. £(7ti B'£ xai aY<^7.[iaTa toU )vLp.£vo?
tj^ >tai xpo^ Tw Xt[X£Vt £(7 tI t£[X£vo?, Xib'00 [X£V xpodwxov xat axpai xsip£^
loxal x6B£?, ?4Xou Be toc Xoixa £ipya(7Tat. £(Jti Be acpidiv xat ocT.dOf; Ixt ii
IspQV E)^£Tat AY)^Y]TpO?’ aUTY) [JLEV XQCl Xat^ EtlTOCdt, TO Bs CCyaX|JLa T^(;
6|i,vu^i, [XT) [ji£v Smai, ex Homero (''l’ 585). cett. codd. edd. — xai om. MVab Lb (in
1. nd^icpo^ Va. — 6)i; Vb. — tcov ins. Pa expunct.) edd. ante B. — 8e post Xi-
D Sp, probat Frazer, om. codd. edd. 3. |j.£Vi om. cum La Pa (in hoc est ad marg.
SoxTjpa edd. ante S Pa Va M Lb C, Swajpa addit.) Sch Sp, xai *A9po8iTr]? (repo? i:y Xip..
Sylb. cett. edd. codd., t’ eXaTrjpa K coni., Se etjti t£[jl.) Xi3'0u p.ev xtX. Palm. MS. S.
probat Porsono teste Ruhnken, praefert etiam 11. va otXXa edd. ante B Vab Pad M, rdlXa
C, iS'uvT?;pa Lobeck Paralip, 429, probat cett. codd. Sp, -cSXXa cett. edd. 12. tw
Kays. Z. f. A. 1849, 299, ^uT^pa vel aw- om. La. 13. ’A9 poS{tyic xexoirjTai. XiQ'0u
Preller in Pauly Real-Enc. s. Neptunus p. (’A9poSiTY]<; TiznoiTixai 1'i^ou' Pa) cett. edd.,
533 not., placet, p.ev Swx^pa Sch praef. — verum iam vidit K. 14. aijiTT) |Ji£v.^ — xal
€. TO Se lepov, in marg-. erepov, Pa. 7. av- ante 7) om. Pa, est in marg. 16. xpo TotJ
)rpY)(7 T-^piov ’A7r 6 ).Xtov 6 c s(7 rt. 0 up 5 sco?, Tuapsj^sTat Bs uBwp t6 Tupo? voag
Kuavsat^ [st? 6] svt^ovTa xtva s? ty)v 7uy]yt]v 6[xotw? tuocvtoc OTuoca 0>£Xst
’A poY)v ot IlaTpst? cpaatv auTOv toT? ts s? to6? TuaTBa? 7ua8'TQ[xa(7t xat to5
14 5vo[xa auTO TUscpptxoTa tou ’'ApYou? xat s? tuT^sov tou Aavaou Bst[JLairt. sdTt
avBpwv’ 'AcppoBtTY]? Bs, stTUsp a>>Xat? yuvat^t. p-sTSdTt xat TaOTat?. Pto?lO
Bs auTwv xaT? TuoUat? sd^tv dcTuo t-^? puaaoi» t^? sv ^'HT.tBt (puop.svY)?'
xovTcic st(7t xat sxaTov, axo 8'aXao‘(jY)? Bs avo) Tupo? -i^Tistpov Tuspi s^Bop,-/)- 15
xat Ta ’^2>.svou Tuaps^statv IpstTuta, 6tu6 dvB’p(67ucov twv :up6? 8'aXdc‘(7’^ xaXou-
Twv /;/]pap-wv svto?, xat bTZOGOiq dv xaxd yvco[XY)v y), xat syxa8‘SuBou(7t. 20
La Pa Sch, xoaouxo cett. — Kuavewv codd. — Ic Sixacxcov Vab, 11. 6tz6 AXKF
fVa xuvaeiwv habere videtur) edd. ante codd., ScTzb Sylb. cett. edd.
Smin., C Smai., Kuavetov Smin. et cett. — 13. 8’ edd. ante SW M Vb, 81 SW D
Auxtav edd. ante B Vb, Auxia cett. edd. Sch codd. cett. — A X K M Vab Pac
ttoXcic
codd. — TilriaidaoiwxoL Pd. 1. F xo ante Lb, 'KoXiq Sylb. cett. edd. PdAgLa. 14.
S8(op ins. vult. 2. zlq o £vi8. edd. ante F, (pdpoq Va, cpapa? Lb Pcd, cpcpot? Pa. — [j.£v
S codd. (Iv i8. Va), dq o eaxiv 186vxa C, Pa in marg. — acxco? FC Pad Va, 16.
£1? 0 incl. cum D, zoio (cicco F B) i8. cett. distinctionem ante 7ioxaii.os et deinde 8£
edd. — xivoi om. A X K F S, habent cett. om. Vab M, in Pa 81 expunct. 19. xocouxo
edd. codd., cviScov xi? Sylb., £i^ o IviSovxa Pcd La B Sp. xocouxov cett. 22. 'Epii.^? t£
£cxiv ofJLOitoi; Ttdvxa malit S. — xtjv yV edd. ante C, ‘Epp.9jc 8 e B, 'EpiJLOu x£ Am.
TiXj sup. lin. — opa scribunt post Trdcvxa cett. edd. praeter Sch Vab Lb M Pc, ‘Ep[J.ou
cett. edd. codd. 4. §£ Iq a^xr^v ^p6y]v, sup. lin., Sch Sp. — cyov C Smai. SW D
aijxTjV expunct. et in marg. xrjv, Pa. 5. x^? Sp Pcd Lab Vn, cycov edd. rell. M Vab Pa,
8 e £? Ag Pd. 7. xru xo kpov M, xouxo t£p. cf. comm. ad II 13,5. 23. x’^ om. AXK.
Va. 9, ai 8e A X. — jjiev Pa in marg. — X litera maiuscula quam reprobans
VII 21,13-22,5. 739
a5i:6 M£(J(7 Y]viov y.(x.7^€i^c(,i [j.£V By] ’Ayopaio^, xapa S'£ auTw %ai
)(pY](7T^ptov xa6'£dT/]X£. X£Ttoci B'£ ^p6 Tou aya7.[JLaT0? IdTia, xat '
oc6zy\, [io7;u[3Bw B'£ Tzpb^ TY]v £(7Tiav :rpo(7£)^ovTai 7.uyvot yaT^xoT. acptxo[X£vo? 3
xai £[JL7u7.Yi(7a^ Tou? 'koyyoix; IXolioo xai £5a^a<; Tt8'Y)(jiv Im -tov po)[j.6v
apyol Xib' 01 . OapEUGi Be ogov tuevxe xxaBiou^ xai B£xa axwxEpw xrj^5
K non mutat. 2, 2t.[ji.ulov B D Sch Sp, Ii- £(7171 Tou 'Eppiou' ‘Eppou vStpa Valcken.
p.ulov cett, 3. xeurai p.ev malit B. 4. auT^ Diatrib. 289, rec. Sp, lauv 'Epfjiou' Atpxa
Vb Pa edd. praeter D, aSinq D cett. codd. (in [jiev vult Burs. Gg. II 324 not. 1. 15.
Pc corr. ex a^Tiq). — [JioXu|38y Pa, ut II |j.ciclt,ai:a om. Pd. 16. OapaieT? et Oapaisu(ji
37,6. IV 35 ex. IX 31,4, p.oli|38w codd. Valcken. MS. — IvAgtoh edd. ante S codd.
cett. (|i.oli[Jt. 8 w Pc) edd., quarum pleraeque praeter Pa, lyAazG) Am. Sylb. (hic ; vel
non sibi constant. — ttjv Pa in marg. — kydazciq) cett, edd. Pa. 19. 8 toax 6 pc«)v Lab
7zpoGilQ'^v(Xi Schneider, placet SW, rec. D Pcd. — 8 dp,va!, M, 8 a 9 vat te Pa, irs ex-
Sch Sp, TzpoaiioyGZQ cett. codd. edd. — punct. 20. 0 5 i7 £
’
edd. ante B codd., ou 8 e
lu^vot. , xoivoT x^lxoT La. 5. 6 om. codd. 6 . cett. edd. codd. 21. 9 otpat,c Vab, Iv da-
llcuiox) Pa in marg. 8. xa\ ante £>c. om. pale —- tGzi additamentum esse ab auctore
Va. 9. ctTcacnv Iz xotl 0'sou cod. Phral. 10. serius insertum opinatur S, SW immerito
W TWV PaLa, wvtrwv A, ovtwv Vab M,
1 vw- probantibus. 22 . xu^e(jS'ai 8 e o^lix eaviv ol»x
Twv PcdAgLb. 12. „Serapidis“ Am. — olxov zl Gcpdpr]^ 6 9 . La, £i 6 ^(ipy)?
[ ]
Smin.
cpapaic Vab Lb M Pd Ag, 9 apal? La. 13. Sch Sp. — $ulo 8 ap.£ta^ D SchSp Pad Ag
iczi -ou 'Epp.ou* ''A[j.a codd. (ocjxa Pa) edd. (hi ( pro zi), Ot,lo 8 a[Jt.£ia<; cett. edd, codd.
praeter Sch Sp, eativ’ ‘Ep(j.ou vapa Sch, (hi, Pc excepto, { pro £i). — Aavaou #a-
Pausanias II. 47
740 AXAIKA.
TsXotjcrt Bs Ic, ntXTpa? xa\ oStoi pacriXeo)*; B6 vto(;. cnraBioi Bs s<; TpiTsiav
[jLV'^p.a ecTTi XsDxotj 8'sa(; xal zq 'Zoc aXXa oc^iov xa\ ou)r Y^xtCTa stui
tkT? yp(X,(^ 0Li^ od eidiv stuI tou Tacpou, ts/^v'/) Nixiou' 0'povo? ts eXecpavTO(; 5
xai yavY) vea xa\ eiBou? e5 s)(0’j(7a e;c\ tw 6'povo), 0‘epaTuaiva Bs auu^ Tuap-
7 e(7TY]xs cxiaBiov cpspoucra' xai vsavi(7X0(^ 6p8'6^ oux e/^wv tuo) ^eveidc s(7ti
'^ iTwva evBeBuxo)? xai /Xap.yBa stui tw /itwvi cpotvixyjv Tuapa Be auTOv
otxsTY)? axovTia e/wv eori, xai ayst x'jva^ e7uiTY]Beia? 8‘Y)pstJOU(7iv av8'pw-
Tcoi?- 7r'j8'£C>8'ai pxv By] zoc 6^6\xoczol auTwv o’jx £t/^op.ev‘ Tacp^vat Bs avBpa lo
GcpiGi %r]lou 7U£ 7 cOiY)[j-£va‘ TOOTOI^ xoizoc Szzo^ £opTY]v ocycuGiv^ ooBsv Zl
aXXolco? Y] xai T(p Aiovjo^cp Bpwaiv "EXXy)V£?. scti Bs xai ’A8'Y]v6c(; vao^, zb
pwv edd. ante B, Aavaou acpiciv cett. edd. yaxpi Tpix. La. 11, ’A9'y]va A X K F C,
La Pa, 8av. 9 T)aiv cett. codd. 1. Tpiua A TT)? ’AS'Y]va? cett. edd. codd. 15. x£ xai
X K Am. codd., hic et plerique in ^ aulrjaai tt)v tz. edd. ante B, oixiaai x£ rju^si
9 et sic Strabonis codices, Tpiiraia FC T£ M, Oix. T£ 0 ? T)u|£l T£ T. TZ. Vab Pcd Agf
Smin. B SW D, quae forma est apud Hero- Lb, unde w; y)u|y]to eruit B, qq t)5|i 9'£1 La,
SW D Sch Sp
|
dotum et Polybium, Tpiraia Smai., TpiTSia unde d)? T)u|r,9'r; scr. et habet
Sch Sp. — y.ai auTT) Am. B, xai om. edd. '
habet 8e Vb. 2. outoi scripsi, autoi codd. sup. tp, xpiTia Pacd Vb La. xaXou[i.£vov
edd. 3. Tj om. La. — eia£XB'£.Tv edd. ante legisse Am. observ^at Sylb. — t£ pro 8 e
SW, £(7 £Xd>£Tv cett. edd. codd. 5. tt£xvy) X, [
C. 17. post 7rr,Xou ins. 9'sou A X K,
corr. Sylb. — d>p6voc om. La. — 8£ pro Sylb. FSmin., in M tty^Xou in contextis, 9'£ou
ex alia Sylb. coni. cett. edd. 7. axia8£iov T ou coni. K, 7a)Xou otcxou coni. S, rriqXou ou
|
cett. codd. S. 18. ^XXoiav y) A X K Pa Vb.
a X k, ’07UxoT(g cett. edd. codd.
'
dXXoiwc ?i
Pc, dXXoiw? yj cett. edd. codd.
VO|Xl^OLK7lV.
10 p.aXt(7Ta £(; tov aptO'pLdv aToSst tov £ipY]|i£Vov. od Tuoppco Ss toQ HaTpswv 11
(XdTEwc ^OTap-o^ TE 6 MsiXi)(o? xal t 6 ispov t^c Tpix7.apia? e(7tiv, ayaX[j.a
odSsV £Tl £)(OV. TOtiTO [lEV Sy) EGTIV £V Ss‘^ia' 7UpOsX0'6vTl Ss (XTO ToO
15 (Tup-PaivEt
‘
xoti touSe svExa 01 vop.sT^ sTEpcoas auTa t9](; \kzb'iG^dtGi,
TETipLYjTai.
)(p6vOV o5t£ d)pal0(; ETI SCpaiVSTO Ss^spivo?, OOTE W? aUTOV Cp0lT^(7£lV £pv£>.l£V
4. iq om. La Pa, 8’ Iq Pd. — 8e incl. Sp. ^po?, Vb. — 6cp£il£i incl. SW D Sch, ocp£iX
5. Tcavoppo? Va. 7. STSpouc (^7rav6pp.ou La. TixT£iv (sic) Va, ocpiXei La, 9 il£T Lobeck.
— xa). 0 ’j[JL£VTiv ’A9'Y)va? om. Vb. — 16. Taura Va. 17. hq va om. Pa. 18.
^Epiveov (^710 Tou om. Pc. 8. evsviq- S'Y)^£iwv Sylb. edd. inde a S Pa, S-rjlcioov
Pd. — p£v Pa in marg. 14. r^pw?, p. corr. edd. — §£ om. Vab M Lb. 26. adro? La.
47*
742 AXAIKA.
xai, v]pa yocp xai ysv6[j.svg; ' Apyupai;, xa&'OT!, zyzi xai im tw ^ATvcpstw
3£C 1'/i9'Y]v ay£i tov TroTap.ov ’Apyupa?. yjxouda ^£ xal alXov iz’ ocozo)
Xoyov, t 6 uBwp tog S£>.£p-voG (7d[j.cpopov xal avBpacxtv zhou xai yuvai^tv
zy]v 0'ala(7rrav av£/£i, xai et:" a-jTT, Xiyzzoa Aoyo^ o)C Kpovoc ty]^ S'aXa<7(7Yj<;
"Butuwv £(7Ti Ta ipzizix' GTaBtGG^ Be AiyiGv Trspl tggc TpiaxGVTa aTTsysi 'P gtuwv. i5
5 5. Alyio'j Be ty]v yo')pav Bi£‘^£i'Tt p.sv ::GTap.G^ <I>gTvi‘:;. Bie^el^il Be xai sTspG;
’( )),’jix7:ta^iv
ll^pa^fovi aO'XY]TY,. ettI “/iiAspa: adry? T:a'fxpaTiG'j xai TraX^c
avsXGiXEvt.) vixa;. auTy [aev Eyy'jp-va^E'76'ai tggto) to) avBpl £T:Giyjd'r/ A?yi£GG-i
— 90 iTT,aav Pa La, 'yoirriaiiiv cett. codJ. 10. tt;v 8e d^dXactjav a'jTr,v om. M Lb.
1. T^pa A Pd. — xaD'* o r/£iv La. 2. — 9£UY0''J‘^*'^
itoSe Pc. — virgulam ante l£X£(i.vov ponit edd. codd. — S>dXa7sav SW D Sch Sp Pacd,
X, corr. Sylb, cl. V 12,5. — acppoSiTT, S'd).oc"av cett. edd. Vab. — au~T,v xai —
azX. A. 3. aysiv Vb et, v expuncto, i>dXa 7 aav om. La. — xai a-jrrjv codd. A
Ag. 5. }.ouop£vir,^ La, AoupEvoi; vult S, XKF C, auTT,v xai Am. cett. edd. 11. dv
rec. D., AOUopEvoi; cett edd. codd., cf. Y£v. Ped Ag Lb. —
VI 22,7, copulam desiderari viderunt SW. om. M. — dxpa t£ l; aurf.v £^£1 Tf,v S*.
glossema esse, /.yS'r,; Epwro: coni. TTjV 3'. suspicatur S, dxpa t£ e; zt^'^ &‘dXa 7 Jav
Schmitt Philol. 1856, 479, ego ArjO^TjV £y£'. cett. edd. Ped Ag Lb. 12. dvEysi
£pwiro; incluserim, sed fort. yap scripsi, coni. S. cf. II 29,1. III 22,10. 11.
post Xouopsvoic excidit, v. Kays. Jb. f, 25,4. IV 34,12, passim, r/£i cett. edd.
Ph, 1854, 426. — La. 6, ypr-pa codd., £y£'.v £; est pertinere ad. 13. £Ttl
Twv Lab Pacd Ag, ypr|p.dTwv Vab. — dvwv TOUTO Pc. 1.7. ouyi^ov La. 16. aiY^tou Vb
Pa, in marg. ^dvoi;. 9. wx.rjo edd. ante Lb Pa. — <I>olvi; edd. ante B Vb Lb Pad,
SW Ped Ag Lb, in Pc wxia-o corr. in o)y.r]zo, <I>oTv!.| cett. edd. Va La, in Pc deest accen-
wxiTO La, (oiaavo aut o>y.£izo voluerat B in tus. 17. payaviTa; Va, MEiyaviTa: Sch Sp
Addendis, hoc scribunt edd. sequ. cum cum cett. codd., MsYaviTa; cett. edd. 18.
M V ab Pa. — i^oXiva La. — 81 oXupnidaiv Pad. 19. dD-Xr, iry pro dv8pl Pa Vb,
om. La, incl. Sch, habent cett. edd. codd. marg. R., dv8pl cett. codd. edd. 21. vepd-
r
)^£ipwv axpwv xai tcoBcov* TauTa tou HsvtsXyiciou \ib'OU 7U£X0L7]TaL >tcd6
£ixa(7at av sivat BaBa?, ozi sv lijcp xai TiUp sictv ocl oiBivs^*
s)(ot£v B"* av T^oyov xai Itui itoi(SB£ al B,aB£<;, oTt Ei7;£L6'U(.a IdTiv ic, cpw?
10 IcpaaxE Ootvtxa? toc te aXky. 'EXT^yjvwv j3£>.Tiov xai By] xai ’A(Jx7;Y]7ui 6) TuaTEpa
Tuiov [XEV yap aspa ysvEi te avb'p(67uwv sTvai xai Tuaortv 6[ioiw^ X>^oic, sTuiinq-
^EG'8'at (xal ’A(7 xXy]tui,6v), xal ruaiBl sTvat B^7;a tov -^Xtaxov Bpop-ov etuI
aiJiaaiv Ag Pd. — ^odvou AXKFC codd., codd., om. xai cett. edd. 16. 81 om. M
loavov Am. Sylb. cett. edd. 1. Il£VT£Xr,ai Va Lb Pcd, Pa o88£v ti, quo expuncto o88lv
B codicibus invitis. 2. £ywV£iv£i scripsi, Im- 8£ Ti. — Y) xai ‘EX).. £ivai tov 1. £cp. edd.
hoof-Gardner coni. ly.zizaxcLi ( 8 ac), £xv£- ante Smin., C Vb Pa, yj xai 'EXX. tov X. £cp.
vatai edd. codd., (l>tT£TaxTai Pd). 3. dv Smin., Yj xai 'EXX. £cp. tov X. cett. edd.
om. Va. — jtai Tiupl Wakefield C. 4. codd. 17. TiTavi A X K Lb Vb (t^ tSvi
£i>.£iS'Uid T£ (t£ expunct ) eariv Vb. 6. 81 Pd Ag), Titane Am., TiTdvYj Sylb. cett. edd.
om. edd. ante SWVabM, habent cett. codd. — T*^ £iaixuwvuov La, t^ etiam Pa.
edd. codd. 7. ‘l*Y£iac Am. A X K F C Sp — ‘
rY£ia? T£ A X K F C, byzidi; t£ Vb, (lysiav
codd., etiam in sequentibus i om. plerum- T£ cett. codd., ‘ryisiav t£ cett. edd. ('ry^iav
que codd. — TOV pi£v |jL£aa. La. 8 . 8 ap.wv- T£ Sp). 18. xai ’AaxXY]-iov inserui, volue-
va M. — (pYjaiv om. M Va Lb, cpaaiv Pa, runt iam Goldh. et Schraitt 1. 1. 473 (Ty'^-
cett. — PeXtiov om. m Va Lb Pcd Ag. 11. HXid8a 8^Xa, Gc >erX. ; de 8YjXa cum
djuoXJ.wvo?, a sup. o?, La. — 81 Imcp. Pd accus. participii coniuncto cf. I 17,1. —
Ag. 12. [Jilv ydp dlpa ydp y£V£i to (sic) ?)V pro £ivai M Va Pcd Ag Lab R, in hoc
dvS’p. La. 13. oltzoUmw 81 MVa. — y.ai ad marg. etvai, £tvai edd. Vb Pa. 20.
aOTO? La. 15. xai tG edd. inde a B cum dXXo? Sch, dXco? codd. edd. cett. (dX-
744 AXAIKA.
Buo aY<xX[iaTa Xsuxou }i8'Ou' ty](; Bs ''Hpa^ t 6 ayaX[xa oti [jly) yuvai^iv,
Y] asi TTjV ispaKTOvyjv £)<£i, aXXtp y£ By] ouB£vi £(7Ti 8'£aara(78'at. Aiovo<7 oa
B'£ TUpO? TW 8'£aTpcp 7U£7TOlY]Tai (TCptO^LV l£pOV Xai OCyalpia, OUX £)(&)V TUO)
oBotj, )(a}aou xal TauTa, £(Jti [X£V IIo(7£iBo)v xal 'HpaxX^^, IjTt Bl Z£uc t£
xai ’AB'Y)va‘ 6‘£ou^ Bl crcpa^ xaXou^iv 1^ ’'ApyoU(;, o)^ [X£v 6 "*Apy£io)v l)(£i
avTOi? xai TdcB£ Iti Tupo(j'ua/^8‘^vai cpa^iv, £xdc(7TY| 'zdi<; ayaXp.a(Jiv Y)[i£pa
it£Tv‘ tou^ BI, o5 yap £/_£iv IxTidai, xa^a)»iTU£Tv dcpuriv i7(X (xyaXp.aTa.i5
Aiyi£GGri BI £(7Ti p.£v Tupoc T*^ (xyopa ytxb<; ’Atu6XXo)vi xai 'ApTlpiiBi Iv
TaXD'u(3iou Tou XY]puxoc iracpo^' x£/o)(7Tai BI tco TaX8'u|3iw xat (xXXo p.v^p,a
ao? Va). 1. liQ'ou Xsu/.ou M Vab. 2. <5:£l fert Sylb.. in £iaax'co’j? mutare vult K eum-
scripsi, av edd. codd., cf. 25,13 dsl TTjv que secutus C, in Ircaxuou? Pors. — 6 p.£v
pro d£(. — T] dv om. M Va. — r/£i codd. 0 TO £T. La. 10. rrapaxava^xYi? A Vb. —
edd. praeter Pa D Sch Sp, „aut d£i reponen- TO addunt Sylb. edd. inde ab S. — xai
dllw Tivt Cor., dllcp t£ oij 8. M Vab Lb, 8l ^£iv [Ji£v om. Ag. 13. £? auTOt om.
aXko) yz o58’ Smai. B, dllw 81 o58. Pa Pc. — yiyv£(39'ai edd. ante SW M Va Lb,
Schneider Smin., dXlw t£ 8t) ou 8. Pcd La, yiv£a9'ai cett. edd. codd. 14. xai auvoi
unde cett. edd. dlXw yz 8t) ou 8. 3. r/^ov edd. Vb Pa, om. Pc, xai auvoT? M Va Lb
Lb Vn Pad. edd. praeter Sch Sp, qui £XO)v Pd, xai a'kou? La Sp, „recte fortasse“ SW.
ciun codd. cett. 4. y.oLi cm. ante Aio? Va. — va? £? Vb. — ecvalou[Ji£va edd. codd.,
5. £7i£A9'6vT(ov Va. — £'/^(ov Vb Pd. 7. (5ivir]lo)[Ji£va Kays. Z. f. A, 1849, 299. 15.
ea68ou coni. S, probant SW Frazer cl. V exvtaai edd. ante S cum codd., IxvTaai
11,3, vid. comm. — t£ xai edd. inde a cett. — ouTO) pro a’5vou? Kays. 1. 1., a^va?
B codd. praeter Pa, zz om. rell. edd. Pa. Sch. 16. Aiyi£uai dciacpovcpoi B Sch Sp
8. £? a^Toi)? edd. ante B codd., 1^ ''Apyou? capiti XXIV tribuunt. — (5 cti61ao)vi, 0 ? sup.
Buttm. edd. inde a B, dubitanter recepi, i, La. 17. £(7Ti 81 xai Iv Pd. — to|£uo’j-
„Arqivos nuncupant" Am., unde Palm. MS. OY]? Pa, ? expunct. 18. x£y_topiaTai Vb.
„YP 'Apyciou? ut legit Amasaeus", in idem 20. aiylo) AI Vab. -- auvG A X K M Vab,
incidit S, |? a^vou? post seq. ’Apy£io)v trans- auTOu Valcken., auro Sylb. cett. edd. codd.
VII 23,9-24,5. 745
5 xoLvw [3ou7.Yj? xaO*’ ovTiva )(pY] 'TpOTTov £t:l ap)(Y]v TTjV npia[j.0L> (7TpaT£tj£cr9‘aL.
(7a(7L xai ouB£p.ta? £tu£X 9'00(7Y](; u(ji:£pov (jTpaTLot^ -tyiv t£ ’lXtov £7i:6p9'Y)(j£ xat
CCpLCTL xal So)TY]pLa^ L£pOV’ lB£Tv [X£V By] "bO 0Cya>.[Xa o5B£vl :bXY)V Toiv l£pO)-
[j.£VC()V £(7TL, Bpo)(jL B£ (xT^Xa TOLauTa' Xa[x(3avovT£^ Tuapa ir% 9'£oD 7U£[xp.aTa
loZzug Tz Y]7bLXLav xaT^ xal 'HpaxXvjc;, ouBe oOto? I)(cov tuoj y£V£ia, ’Ay£XaBa
T£)(VY) T70U ’Apy£LOU. TOUTOL^ XaTTa £TO^ L£p£t? aLp£TOl yLVOVTaL, Xal £XaT£pOV
Twv aya);|iai:cov IttI ty]^ OLXia(; [X£V£l toO i£p(op.£VOL>. -ra Bl £tl 7:(xXca-
OT£pa 7UpO£X£XpLTO £X To5v TUaiBcOV L£paaO’aL TCO AlI 6 VLXWV XaXl£L’ app-
pivwv B'£ auTw y£V£LO)v £^ aXXov TualBa y] £“1 xa7A£L [xzz^fizi tlixy).
20 'i‘aOTa {X£v ouira)^ £vop.f^£"bO' Be AiyLOv xal Icp’ y][j.wv eitl crtJVEBpLov
<pLXTu6v£^.
BLa|JL£p.£V'/)X£ Bs G(DIGI, Xal 0)? UT.b ’A)(aLc5v £XT:£(76 vT£^ £<; 'AB^TiVa? xal
1. K6pr| T£ 7T. codd,, Pa om. articulum, oixiac scripsi, cf. IV 33,2, ubi coniecturam
K6pY]<; T£ 7i. Sch Sp, Kopip zz 7Z. cett. Clavierii nollem recepissem, £:rl iraTi; oixiai?
edd. 5. TOTOv MVa. — tou 7rp. Pc. 6. codd, edd. (o’x£iat? Vb). — kpwp-svou scripsi
t9)c pro zdii; Vb, ozi (auv) zoig coni. F, rec. cum A X K S Sp, kpoupevou cett. edd. codd.
C, cf. IX 86,2. — ec>toXou9'‘if]aaaiv — £ia, T] sup. i, Pd. 18. toScSv Pa, ai sup.
Smin. 9, 170 a).aoi; SW coni, pro 6 atyia- 0. — 170 8d La Ag. — d:py opsvwv vAXkzi
12. £<jzl edd. ante B. — i:£ x.oci post &X2.a xal La. 23. £<; Trpoaoo Pa. — AX
edd. praeter Sch Sp, incl. SW, om, codd, KFC M Vb Pac Lab, g£aiv6c P3, azlr^^^bq
Sch Sp, cf. II 5,5. 18,7. 32,1. III 15,4. IV Ag, ofiXipo? Va, 2 £A!,vou; Sylb. cett. edd.
12,5, passim. 16. £xaT£pov scripsi, £>cai7£pa — T£i7i7apdxovi7a Pd. 25. wx£ii70 Vab,
codd. edd., cf. V 11,2. 27,2. 5. 17. s;il zr,q wx£Ti7Q.^ 26. 8',ap£p£VT,x£vaL edd. praeter
746 AXAIKA
Ilo(7 £iBwva 'EXixoWiov* xai Mi^rjcriot.^ zz loviri stui ty]v TwYjy^v ty)v BupT^tBa
I1 o(7£1^6)vo; Twpo zl^g zoXzoig scjtlv 'EXt/vO)viou (3a)[j.oc, xocl co(7atJT(o^ Iv Tew
6:c£piPo7^6? zz xai j3cop.6? £(7 ti tw 'E}.ixcovlo) 8'£ac Icti ^£ xal
TY]v xaTcc<7X£'jT(V xx!, 6|j.oj TTj xa7a<7X£L>^ Y.oCi oLuzb ZT,g 7:6Xz(xig zb IBacpo^
7 oL'^oc'Xzg zg zobg zr.zizcK zTzoiriGz. 6. Ta [X£v o5v aXXa ItuI zdig (J£K7 [jloT^, io
(7 l>v£XsTc 7] oc’jyij.o\ zpb Twv <T£iG-p.ojv c7’j[j.jiaivoDC7iv loTi /P^vov zXzioYV., xai 6
pCTjp o^apa Tr,v zvAgzgzz zo'b zzoug wpav xs\o.wv6^ T£ yiwzzoLi xaDp.aTwB£-
<JT£pOC. XXL £V S'£p£L [J.£TX ScyXjOg [XOCXXOV 6 X’jxXo^ ZOipzyZZOLl ZOU Y]XlOD
Tr,v Xpoav -apoc to £icoB‘6c y;tgl zg zb zpub'p6zzpoy •?] xai r^Guy^ p£“OUC7av
xai zo'j xa'i £v tw OGpavcp BiaBpo[j.ai <j’jv ty] (ployi, zoc ^£ xat
ac7T£p(ov (oip6'Tj Gyj^^p.cf.zY. G’)T£ h(y(xiG[xzy7. bzb Twv :rpG':£pov xai pxyaXT^vSO
\)7:r;yr\G\.g Wy^pd' aX7.a t£ togXXx 6 S'£g; £“i tgT? ,3iaiGi; tcov (7£i(7p.wv
Sch Sp codd., 8ia,u£p£vr/.£ coni. Pors., pro- cett. edd. ex emend. Franz. Iloger in Act.
bant S\V Kays. Z. f. A. 1849, 800, rec. Philol. Monae. III 516. 17. p£lav 6 x£pov Pc
Sch Sp. — pro acpiai voluit 9 aai F, cpaci La, in hoc expuncto o. — xwv 8e u8. cod.
8l 8iap£p£vr,x.£va{ a'g><.a\ (sic) coni. C, Se Phral. 18. laxiv Iv olc M Va, Icxiv oT? AXK
C 9 ia>' 9 aai Cor. — u-’ a-y(^. Pa. — izr.taby- F C, £xxiv oT ex Amas, eruit Sylb., eatlv
T£?, expundo ? et adscripto x, Vb. 2. Bi- oT vel £atlv oO F, laxiv oT? cett. edd.
[j}ud8a Am. AXKFC codd. (Pu,3).id8a Pa), 19. post 8 ia 8 popat Ilervv. inseri vult Xap-
BijjAiSa cett. edd., articulum praecedentem TtdSwv. — XT, t:oXXt| xr, Vb. —
om. M Va, tr,v tii3ij31id8a Pcd, tt]v ^3 La. — xai ante dax. om. Ag Pd. 20.
Ag, TT|V ~T^^;ry T£ rrjv j3. La. 6. d”OC*Tqxaaiv upoxEpov, (ov sup. ov et correcto accentu,
A Vb, dvaavr^aa^iv coni. K C. 7. (tp) in- La. 21. £xi 8e edd. inde a B codd.,
serui, cf. III 10,5. 23,5. VIII 2,5. IX 25, laxi 8 e rell. edd. Pa. — xai £x x?]c ^ 6 d.
8, V. Weit. Beitr. 13. 8. auvixa ogtiaiy Pa. ante S\V codd., xai x^.; M cett. edd. 22.
11. pEYiavov Va. 12. xo om. edd. ante U 9 rp,'r,ai 5 codd. edd. praeter S Sp, u 9 TQyriai?
S\V Pa Va, &ax£ k. M Vb Pcd Ag Lb, &<; coni. K, u7tr,xr,ai? Schneider S Sp, pro-
xpETtouxav edd. ante S\V codd., p£-ou 3 av 23. £3'£l£iv cod. Phral. — 7:po 8 £*'xvuad‘ai A
VII 24,5-11. 747
aoTwv, r\^ By] Iv xaxw y£ TOdooTo) pacrirojv/]v £V£ivai Twa ''?]YYj(7 c 6 [j.£ 0'a, £7U£iBav
TOtOcB£ iBeCC TOO (7£l(Jp.0U XlOVa? opav £(7TIV aV0p8'0Up.£V0U^, 01 oXtyOU £B£Y](7aV
-Boxoi B£, oaa? £xt6? oXl(7Q'£Tv etuolt^ctov yj xivy)(7i^, £7uavia(7iv auQ^i? £^ ua?
EBpa?* dxraoTw^ Be xai 6 )^£t 65 v xaTa(JX£U% xai £i By] tl aWo Izi uBocto?
10 poa? TUpoayEi, xai tootwv (JovBeT toc Bi£(77ua(7[j.£va [ia>.Xov [y)] av8'pc;)7uo)v
cpspsi, xat, Ecp’ 6 Ti av [iaX-f) ty]v opp.Y)v, avsxXivsv auTixx toi? e? 7uo7.iop-
i5T£pov TE xai 6tu6 tuoTvXtj^ avoj ty]c ^la? (yb^oTTO — touto Be aXko^you te
toD ( 7 W[j.aT 0 ^ £ 7Ui(7Yj|iaiv£i xai £V Tal^ yzpGiy bzb sxaTEpov [j.aXidTa tov
xapTuov — xaTa TauTa oov xai tov ( 7 ei(7 [j. 6 v ic, zub'b 6TCoBd£(j8'ai twv oko-
Bo[XY][j.aTO)v xai O^op-EXia ava 7uaX).£iv cpaciv aoTov, xa6'OTi xai Ta spya twv
c-cpaXax(u'> ex [J.o/^ou t^? ava7U£[j-7U£Tai. [j-6vy) te ^ TOiaoTY] xivy](Ti^
codd. 3. rjV 8r) M Lb Pac, >^v 8e Vb, Cor., Ippwxepwv vel p£paiox£pwv interpretes
bl Va. — — TQY^aai[j.£Q'a AX legisse videri observat Sylb., Schmitt 1. 1.
a8'£ i8ia La, xGi(i8£ i8ia Va. — oXiyov edd., zlai cod. Phral. — auvex?] Vb. 15.
AXKF C Va M, oliyoM Schneider edd. XI pro x£ La. — „ mallem scribere TtoXX^?
cett. codd. 7. tcov xoi^wv Pa, toiy_wv Ivxoc (3ia? vel tz . Igm xrj? [3ta<;“ F. — (J)9'oTxo
P c. 8. 8 ox£~ codd. praeter Pac Vb, in om. codd. omnes praeter PaVb, 16. £v
quibus est 8oxoi, in Pa 8ox£~ 8 e 8oxoi 8e, om. M Va. 17. xauxa codd. — eTt £uS>ui;
prius expunct. — pro ogolq Va a pr. A X K F C Vb Pa, zXz’ £{»a'u cett. codd. edd..
scriptura jjioi. 1). sti scripsi, ln\ codd. uncis notant £iV S B Sch Sp, £U£lx£S&‘£V£~-
edd. 10. ;poaq scripsi, pocaq codd. edd. £ix EuS-u La, zIq vel zW zbbhq Sylb., cf.
— TTpG.upYOU coni, Emper., placet Frazer. V 17,6. 20,1, ot8’ £5h'i)? coni. K, y^8y)
<
— TOUTW, V sup. ( 0 ,
Pa. — ouv8£iVai xa zb^hg coni. F, £TOuS'i>s Cor,, tov 8’ (x6v8’)
AXKF C, auv8eT xa cett. edd. codd. £uS'U? Schneider, 1% £5S'U Zink, xax’ £u9'u
(auv8£~v xa Vb). — delevi cum Emper., Frazer. 18. acpiaiv a5xov coni. S. — xd
probat Frazer, xexxoveg coni. SW, urr’ dvS'p. Ipvrj Madv. 19. da7ua).dxwv XK F C S,
malit F, 'iiyy‘1
^
excidisse putat C. 11. t£ ajraXdxwv vult K, acpaXdxcov cett. edd.-
748 AXAIKA.
12 ouBs toD oUiTO^Yivai t:ots (jtzoXzIzzi 'rr^ixsTa £v yTi- Tots Bs iBsav [xsv
iraUTYjv sm tyi 'E>ixr, tgl! (Jsutjj-olI ty,v |s<;] t6 sBa^po^ avax'.vouo-av. ?j’jv
B s auTYj xat a)Ao 7:Tj[j.a toiovBs ot £::'Y£V£<7&-a'. cpaortv wpa /£i[xwvo?. £7:rj7.6£
xux>.(j) TTOCGav’ xai B-?] xai t6 a}.<70? tog no'7£tBo)vo; £t:i TOdOUTOv hzifjyzyb
6 xXuBcov OK Ta axpx twv B£vBpo>v <7’jvo::Ta £lvai [j.ovgv. Gzia'xy'zo^ Be
l^aiCpVYj^ TGG 0'£GG, Xai G[J-GG TO) C7£L(jp.O) TY,; b'C(.7.'XGG'r^i; o(.vy.'hpGC[Lo6<Tf^<;^
'?] iBfa XaTECiCYYj TGU GpG’j;, OBwp aGTG6'£V £pp'jY,. xai }iiJ-VYj T£ GVG[Xa^G[X£VY) 10
HaXoYj TG iyiyzzo, xai £p£i;:ia ttgAeoc BY|>.a y,v £V ty, ^i[J.vY„ ::piv yj
Y«p £7:1 */;>Axia^ [Aa).i'7Ta ty,; \VoEiBavTG; ocoixetg ::apa tgO ev AojBo)vY|
cotkl. — om. Vb. — ixovr, t£ a’jTT, x.. ?8£av x.al rr.v Iv Z. ::. z; y. d^avubT^vai’
Vb. 1. om. §£ edd, ante B, ts Vb, £;6 to’j 8k t, 8£ x.aT£ppdYA. tou op. x.v).. coni.
TOTE 81 cett. edd. codd. — ?8(av La. S, Preller Ausgew. Aufs. 116 towuto y^
TOiauTTiV? — [£;] incl. Schniitt volente, 1, x.av£/.a3£v £v ZittjXo) x.al vc opoc £"£pov tt,v
a SW, ET/d^piava La, £? otou Ag Pd, ottoj 81 x.av£7:6^r, -ou opou;, x.-X. (cf. IX 33,4),
A X K B SW D Sch
j
Pa (in marg. £;6 tou), om. La otou. Haec post opoo; distinguunt
sunt virorum doctorum conamina: vo'.ouv6
j
I
Sp, post xav£d',T, rell. — £ppur, Pa Va
Y£ 8 ti x,av£Xai3£ xal Tr,v Mr,5£tav (Strab. I edd. inde ab F, Ipur, cett. codd. edd., corr.
59. IX 413), ‘/.iziXoL^z x.al hipot'^ £v Z. ;:. Sylb. — AUAVT, A, „ portum" et mox „ portu"
£1? y. a(p. ozoD 8£ i,8£ x.av£d','Tj vou opou; vertit Am., legit igitur ai|jltiv et aiiaevi. 11.
x.tI. coni. K Goldh., -tTiV l8£av (sic et mox £ylv£vo Va. 12. 'EaIxt, AXKFC codd.
l5£a B SW D Sch Sp, littera maiuscula utro- praeter La, ‘EX^xr,; Schneider cett. edd. La.
—
I
que loco X K F C Smai.) minusculo scriben- i 13. 6[Aoko; W-; UTTO Pa, in marg. dv£.
^
AaxsBaip-oviou^ g’ iyizzzuGai
Eup.£viBo)v, 6b'i )(pY]
TO-^rs KoBpou toT^ ’A9'Y]vaioi? toD MsXdcvQ^ou pa(7i7.£!JOVTO?. 6 |i£v By] ^XXoq
-Toti KoBpou T*^v T£X£UTY]v xal ovTiva £y£V£"ro aoTw Tpo:::ov* ou yap- £lva^
ioavBp£? y£vop-£voi pAv £vt6<; 'zziyout; \ccvb'OLvouGiy £v vuxxt, a[j.a B'£ Y)[X£pa
Twv '*A&'Y)vaicov xaTacp£uyoo(7iv l(; t:6v ’'Ap£tov myov xa\ £t:i twv 6'£c5v at
i5 Bi£(pO‘£ipav TY]^ ’A8'Y)va^ tX£Ta? twv KuXcovt op-oo 'irY]v axpOTuoXtv xaT£tXrj-
crcptotv Y] ‘koXk; Guvzyzi t£ optou xat tc7)(upw -rw gzig[jm, Ioggz otxtav
a7CO)X£ta AG-^£tOU pxv ’A6'Y]VY](7tV £Tt apJ^OVTO?, T£TapTW B'£ £T£t TZp.b)GT^(;4
oXopiTUtaBof; Ixt TaT<; ixa-uov, y]v Aap.(ov 0oupto^ Ivtxa go TupwTov. E7.ixa£ 0)v
B'£ oux£Tt ovTwv v£p,ovTat T*r]v yoipoiv ot Atyt£T?.
25 £^ 7UoXt(7 p.a K£pUV£taV. WXtOTat B'£ U7U£p TY]V X£ 0)CpOpOV £V Op£t, Xat ot GQ
ante SW, codd. praeter Vb, SW D Sch ez in Pa sup. lin. addit. — Aax£8aip.6vtoi
Sp, Vb Tou. — dtqjiSavTTOC codd. 1. cppdt^ev C. 11. Tou TT£ M Vab Lb. 14. auTwv ot
TraSe cppa^so La. — Ttaywv Vb. — poiuou t£ Herw. 15. tG codd, praeter Pa, in La v
Pc. — ^uw 8£~<; Pa Vab M Lb, S'uw£'.s Ag, sup. lin., ZMV Pa. — 'xair£d£icp6'rwv A X,
S'uw8ri<; La, S'uw8£i(; Pcd. 2. o-u AXKF corr. Sylb. 16. y£ pro -r£ La. — ot ante
C codd., emend. Valcken. ad Eurip. Hipp. dnozz. est in Pa, om. codd. cett, — e| £X£t-
125 cett. edd. — Xa>t£8a!,pLOviot? ly.. codd., vwv om, Va. 17. zlg edd. ante B, £^ cett.
}.ay.ai8a(,p.oviou^, oiq sup. ou?, Pa, a ins. edd. 19. 8e optou SW (vitio typ.), -r£ optou
edd. 3. 8opi Pc, 4. p.r) 8l MVb, p.Ti codd. edd. 20. Iv 5.a>t£8atp,oviav dvvEioxstv
8ix. La, [j,rj8£ Va. 5. dc
9 i>t£T:o La. 7. dtt£- (sic) La. — ri inserui. 21. dairtou Lab Pad.
MVb, corr. Sylb. 9. £u om, MVa. — y.atwv cett. edd. codd. 26. y.£puvT]Tr,^ Vb
750 AXAIKA.
xai opODC Kspuveiac ps(ov ’A)(atO’j? to*j? TatjTYj izoLpzEziGi. ::apa tou-
xa\ aXloi |j.£v Tiveg e; KXeojva^ a;:o/o)poQ(7tv e‘4 auTwv, tol» Byj[xou Be
exxor xwv opevcov yLV£G6-a»,* xai xoGSe evexa xoir xacjiv r^ ecoSo? 0 ’jSe
La. — c; £c La Pa, Ic cett. cotUl. 1. b>£Awv bzdc'X'3 bcn glossatori tribuit Herw.
x,ai om. La. 2. post govoixoi eclil. ante B, — A£y£xa'- om. Vb. — xai post 8£itj.aai
Sp Muy.r,vaToi habent cum VbPa La, recte om. ins. B S\V cum M Va Lb Pcd Ag, om. cett,
'
'
lunt IIer\v. Frazer, utrumque invenitur apud £Gxiv o-j p.£ya, at 8e xxxd xtjv, Lb xaxd
Paus., cf. vol. I ad pag. 730,1, IV 18,4.
I
ovvoixTf]Giv i8puaaab'a'. cum £gx'.v, Pacd 8£cidv, xai TQ B. x., cf. S 5. sed prae-
M Va,
I
i£p6v £oxiv. 12. a/.AO oc/aw, o sup. positione dx6 non opus est, cf. II 22,8;
w, Vb. 13. £voycv La. — |aS't; Pa. — I
751
VII 25,6-11.
.6.e x«l
i? ^v5p<4.<ov 6 5e6,.
«EWxviv
r, C7 .pai:-ia?
aiioSY)[j.ouvi:sc
iStovaTa bxomi Vs 'nrivinauTO ^ ^ ^
s>.s{cp8'n<Jav xai
'
V oKKom,
A71ot«v pvoi
<j6voi -ts oStov Boupaiwv
r
5%am itpotpwiv ^
o Be ’A,oooSkYic
A<ppoB..,.
vao, lv.«0fra AiO!^r,.po?,
... .Bo8pa; It£vov.o
WQ-ou to 3 BevTeXYi^ioa
t« «Ya
Aiovoao. Te I^Tt, xoA SXKoi
mMcci-
(,«w. >A6-,va(o. B'e lpT« EM».' x«l t.1 A^np-W^
eysi ^ou
h TCivavit l7ciTT|Se?
icpoe>.S-ovTi ?s
eiS-efa s<tti.
, ' ’T 'PliV-o.
e^ Elat)? 6S6c
obo? Ii
‘Hpa/Aea 6? TpiaxovTOC y , ,
, « gaoo.
opo.^
o?
J ToO Hpa.7.£ou? xoT«p.6, e. 8«X«..«v
Svo,. Ve «8 t, Te t, tot«,,
Kp«_^.
ev.bcb««v aevoco,,
-^ -
Lpyo,evo.
Se ante
edd. cett. 13. rou om. Va.
300 tovp. 3-. ev 5e|ta
voluit ICays. 1. 1. .
addit Pa. 15. duxpetvalou
sup. lin.
Se clSitV edd. ante B Va, j
xri
xai B. 1. Emper., daxpa-
cod. Phral. Sp, Aoxpayllwv
r;
- ve VP«Ppevov
vtiv Bod- Ag, ox^iP* "
Pel. 1 p. 491 exspectaverit; ^
svcauS-a Eiletiluiac, liS^u SW D Sch,
«a-
pac. Nao? cett. edd. codd. 16.
8e nevrsXtiawu otX.
— Se post vaot inserunt VevpctppAa
B codd Se ms.
’ev&* at ra,vai mu
Sch, om. XaPeTv cett. Sylb. ex
TOTapiou, nai XM TOxapy, Kpa&i?
potvma iam. euxerai
cod. Phral.), ,
7U0TS (pxsiTO Aiyal xoXi?* i/.lzKpdrivoii Bs atjT7]v ava /povov bizb oLab'Z'^zioLc
p.VY)p.YlV
BYjXov wc yspa toD ITo^rsiBoivo; stu’ i(7Y)^ £v ts "EXixrj xai ev gouc; Atyaic
^£ ispov £(7 tiv 6 l''aroc £t:ix 7;T,c7 iv EupuGTspvou’ coavov toTi; pLocTviGTa 10
pL£V t6 0:7:6 TO’JTO’J, 06 [J-Y]V o6B'£ TOt T:pOT£pa 7:>;£OV Y) £VO? avBpOC
=
T:pOT£TLpiY)Tai.
axo Tou xaxa T-r^v 6B6v T-fjV Bo’jpalxYjV £2c>iv 'lIpaxXEOU? (jTaBtoi. £xi
0'aXa<7 7T, ' [j-£v Br, Aiy£tpairai? o 6 ^£v £(7 tiv £? p-VTjtj,rjv' 6B 6 ? ^£ £x tou 20
2 £xiv£iou B’JO c7 TaBio)v xa\ 5£xa £? T*rjV avo) xoXiv. 2. 0 [J-rjpou ^£ £v toT?
6 xpOs Sylb. — xpwTwvi A Vb, xpoTOvi La kpov Pd. 10. 8'e £v xoTc edd. ante B codd.
Pa. 1. xr^v ev M Vab Lb, Pa om. 1:^.
— (8’ ev toT; Lab Pac, Pa xa”!;, o~c sup. a~;),
ovojjia om. AXK vitio typoth., to 6vop.a 8e xoT? coni. Ilemsterh. Valcken. Pors., rec.
Smin. — ayauV.^ Lb. 2. (oxt.to edd. ante cett. edd. 12. eoxi edd. ante B, eaxai
B M Vab Lab Ag Pd, wx£ito Pc, wxeTto cett. cett. edd. codd., v. comm. 13. dv auxT]?
edd. Pa. — aiYixoli? M Va. odyi xoli? Lb, auxwv Tuyip La. 14. ocXr^B-e (fin. lin.) — S'£'j-
aiysTov xoXi? Pd Ag, aiya xoXi? Pc, alyaX ouaa Vb. — eye'. XKF C, ryev A, ecryev
TzoXiQ Pa Vb. 3. MVaLb. 5. Pors. cett. edd. codd. 15. ei? edd. ante
5e XI Ag Pd La. — 8(opa dv. Vb, B, £^ Pors. cett. edd. La, om. cett. codd.
M, ayouciv Va. (>. 8 1 wv Pc.
t| — ev te — xleov £JT) M Va Lb.
‘EI. vult S. 7. ey^ovTO? Pa Vb, eyovira M
VaLbAgPd, eyov-ei; Pc. — uaTepov, p. 18. Alyeiptov codd. (6vo[i.a eyeipo)'/
corr. dxcoTepo), Va. — y.paB'i8oc Pc. — Pa in marg.) D Sch, malit S, Aiyeipwv cett.
p.VT][j.d T£ scripsi ex usu Pausaniae, a9)|i.d edd. praeter C, Aiyeipaxwv Sylb., probant
T£ codd. edd. 9. Tpidcxovva bis La. — to F Sch, rec. C Sp. 20. e? om. La. — 8e
xaX. et mox xo FaTov Schneider Smin., pro- ex Lab Pacd Sp, 8’ ex Vab M edd. 21.
bat Wcrnicke Jb. d. arch. Inst. IX p. 97 ‘OpiTQpw coni. S. 22. eyivexo Pd. — exoi-
^£ £BY](7av Tupo^ toT? X£pa(7iv auTwv BaBac, xai Tcpodo) vuxto^ 1\6l-
5 7UT0U(n Ta^ BaBa?. Si/wUcavioi Be, i£vai yap (JU{jL[JLa)^ 0 U(; 'ToT? 'rx£pY)Gt£U(7iv 3
yJXtui^ov xat £lvai 'T'^v cpXoya i% tou £7rixoupixou Tuupo?, ol p.£v olxaB£
AiyEipav avTt TTUEpYjcriac xocX£T(j8'aL etei xaT’ spis ^crav eti ot ’Qp£ov ty]v
AiyEipa zq duyypacp^^v bpov Aioc xai ayaX[xa xa8 'Y) [xevov, XiQ^ou toO IIev-
^ApT£[iiB6<; TE vccbq xai ayaXpia TsyvY]? zriq scp’ f)[xa)v‘ lEpaTai Bs 7uap8'£vo^, 5
20 oStoi, Zr[k6q e(7tiv e^ apy^<; ^Icpiysvsia 7uoiy]6'£ic 6 vao?. e(7ti xai ’Atu 6X-6
Xwvo? lEpov £<; Toc [laXicTTa apyaTov, t6 te ispov auTO xai otzqgoc ev toT^
oiZGoTq' dpyaTov Bs xai toD O^eoD t 6 ^oavov, yui^voc, p.£y£9'£i \)^iyocq’ tov
TO i-^cravTa Bs si^sv o5Bei<; tcov ETCiycopiwv eitueTv' OGGiq Bs y]By] tov 'HpaxXsa
17,6, ubi tamen ey^ovTtov est. 1. toiaSs om. cett. codd. 11. aly£ipac MVa. — uT£p-
Va. 3. oTZOoaiQ A Vb Lb. 4. >tai ou Tcpoaw YiaEiac A M Va, et sic postea. — Trjv om.
Pd. 5. §£ om. Vb, his habet Va. — uTispiq- Va M Lb. 12. 'Eainaiav edd. ante Smai.
EuaivMVabLb. 6. xai ponunt post 9 A 6 ya Pa (corr. ex EcjTiaiav), 'Ea^iaiav cett. edd.
M Va Pcd Ag Lb, ante sTvai Pa Vb, utroque Va Pcd Ag La. — Trapsyctai, o sup. ai, La.
loco habet La. — oi p.£v om. La. 7. 13. Xi 9' 0 u [Ji£v edd. ante B, libox) t£ B codd.
ercavspyovTO A X M Vab. — 'rTispriatac edd. praeter La Pa, li9'0u tou La Pa edd. cett.
Tjai£ic, ille ac sup. £~c) rell. edd. B secuti y£Tp£c Vb. 16. xpuaw voluit S, coni. B, rec.
hanc formam ex Steph. B. sumentem. — SW D Sch Sp, ypuaou cett. edd. codd. —
T£ edd. inde a B cum plerisque codd., om. £7Ci Tiolrlc Pc A, £711 7Uollr|c M Vb Lb, £tu-
cett. edd. Vab. — p-STEd-CTO coni. F. — 7ToU?]c Va, £TCi 7 Tol% La Pad. 19. cpaaiv om.
6 tio twv La. 8. xai ante La, 9 aaiv. £ivai Pc. 20. 8 ^l 6 c
9. OTOiriaav t 6 t£p 6 v Pcd Ag. — (to) £c? 10. (sic) omisso laTiv La. — 6 om. MVaPc.
T£ MVaLbPc, om. cett. codd. edd. ante — £axi §£ xai MVa, §£ om. edd. codd.
Smai., ys Pors. cett. edd. — I^evixticev cett. 21. a^^TO om. La. 22. aSToTc Pa in
S ylb. edd. inde a F Pa, £|£vixT)aav AXK marg. — yupivov pi£y. p.£ya coni. C. 23. siyov
754 AXAIKA.
£(7 Tiv £v vaw, xai HapaTTiBo; £T£po)(ji xai ’'I<nBoc, >i 6'oa xa* TaoTa IIev-
8 it£? xal £; TYjV BiaiTav. ol5a xa\ oiXY]aa Iv Aiy£tpa 0*£acraix£vo? ' ayaXp.a
*^v £v Toi oix'/)ij,a':i Td/y,?, to x£pa? cpEpo^xra to 'Ap,a)^9'£ia^’ -apa Be
adTY]v ’'Epco^ TwTEpa £/o)v £(TTtv’ IO^Xei Be 'TYjp.atvEtv OTi dcv&^poiTUGi; xal Ta
i<; £po)Ta TG/Y] [j.aXXov Tj 67:0 xa7.XoGc xaTopD'OUTaL dyd) jxev o5v liiv^apou 10
Ta TE aXXa T£id- 0 [xa(, ty; (o^y xai Moipoiv te sivai p.iav tYjV Tg/y^v xa\
£i(7t xai L<70L vsavi^Txoi TaTc yjvai^t xa\ |6] evBeSgxo)? O-ojpaxa eT?' toOtov
TsXEGTYj^Tai, xa\ a’jTOG Tov 5avxTov 01 XoiTOi TO)v absX^pwv oixaBs aTCYjy-
xai avavTYj^ f £^TO)G'a etti. [XYjxG; asv o5v ty;^ 6hou TEOcapaxovTa e?(7i
GT aBiGi. ay£i sc <I>eXXgy,v, ToXiop-a ggx STicpavEC. 0 By, asi (oxeTto xai
La. — Tcov sTiiywpiov ywpiov La. 1. £v 8 'jxd); (Si;) i>i6pax.a et?, touvov <pa7iv xtX., rec.
—
om. La. 'ExjxaipoiT’ Pa. 2. Aa 9 aovJ; Sp, idem voluit Sch om. 8 e, in codd. pro
AXKFC cocld., Aa 9 (xou; cett. cdci. 4. £t; est £i;, unde toutov edd., vid. comm.
ra om. M Vab, v. comm. — i; om. La. — £ 1^ TOUTO M Vab. 15. ’.4yaioi AXKF
5. Q'£ov Va et M sup. vers. — £- -raoTT]; C Vb Pa, ’Ayaio~c cett. edd. codd. 17. to
—
;
vo|j.r'oi>ai om. MVaPc. i<; TadrrjV i £a’jToti, p. corr. It: auTfT), Va. 20. tou kpou
La. fi. £? 7 iaaiv edcl. ante S\V Vb, laiaciv om. Vb. 21. avauTt; M Va, avavTi Pc Lb
cett. edd. — i; aXXa t£ vult F. 8. a[xa>.-
j
I
Vn. — £(7 Twaa est in Vab M Lb, om, Pac,
S'tac Vb Lab Pa. 10. Sltzo viyyr^, p. corr,
I
ad marg. habet Pa, Ittioo^ Ioti om. Pd Ag
u“o x.d\),oj; Va. 11. pioipwv AXKFC. La, in Pd Ag lacuna, Sylb. coni, ivdivrr,;
13. cui vp£T; edd praeter D Scli codd. praeter ^ cl. X 96,5, ecjTY^ oaa lori coni. K,
La Pa, S\V Sp incl. ai, om. D Sch cum La avavTT,c oaa lou coni. F, dvavrr.c a;:aaa
Pa, habet hic sup. lin. addit. — d^ikha edd. :
eoTi C, S\V coni. ^vavT£OT£pa Ioti' cl. X
ante Smai.. c{>£>.ia cett. edd. Pors. codd. 34.7, uncis saepiunt eoTwoa Smai. B. S\V
— —
I
14. £iai Pa in marg. xai 6 £v 8 . B Pcd I D Sch, om. Sp. TETTapaxovTa Pd. 22.
Ag La, lacunam post 6 indicant D Sch, 6 ou8e dei tox. edd. ante B Pa M Vb Lb
j
,
corruptelae, La Pcd Ag, ouSe dv wx.
Madvig adv. erit. 707 coni, yovai^iv. £v 8 s- ! Va, 0 ’j 8 c dei wx. SW D Sch, 0 8e dei
VII 26,6-13. 755
^Icovwv £Tl syov^ow TTjV T(X Bs TTSpl T/]V ^sXXoTjV (pDTSLaV dc[J.7:£Xo>V
£(7 iriv OTiTYiBsia' xat 6 c>a TUs-rpwBYj ttj<; /topac, Bpu? T£ zIgi y.oCl b'‘f]pioc,
xaTappsTTai tS uBa^i, ap(. 8 *p.£Tv xai tt^v <!>£}^'X 6 y)v £(Jtiv Iv go6gqic. 8 *£ 0)V
TTj zoXzi Xoyo) pAv ^:(p nsD.-^rjvswv octuo flaXXavTor, twv TiTavwv Bs xa\
>’
01 8 "r^USpYjdlYjV TS xal ai 7USlVY]V AovosdG^av.
nsi(7i(7Tpa';rov Bs, Y]vixa st:Yj "ra 'Op//jp 0 !j Bts(7TCa'7p.sva "u-s xoci (ocXla) aX)va)(ou
tpx.. prop. Sch, £x TraXaiou 8e ad wx. codd. edd. cett., Fovouaaa et Fovoeacjav
Kays. Jb. f. Ph. 1854, 424, tc 8s dd Sylb., „supra (II 4,4) Fovsouaav vocavit et
coni. Sp, nihil mutandum affirmat Schmitt apud Homerum (II. II 573) Fovosaaav le-
marg., voluit tamen C Tiva restitui, i:iv£? tum arbitrari mutavisse nomen in Fovoeaaav."
La. — £v om. Pad La, in Pa add. in marg. Palm. MS. 17. auvoTc Vb, aijTOV Lb,
— TToXiapdTWV Yb. 8. toc Trpoaw codd. om. Va. 18. 01 8’ MVabLb. — 'Ircep-
edd., cf. I 1,1. 44,10. III 25,3. 9. li- r,a'Y|V edd. Pac Vb. uTispriaiov La, 57C£paiTr^v
youai edd. ante S Lb, D, XEyouaiv cett. cett. codd. 19. 8i£aji:appiva Ag. — a^Xa
edd. codd. 10. ai sup. wv, Pa, om. codd. AXKF C, addunt Schaefer
exouaiv Pc. — upo<; Pd edd., 7rpo codd. ad Demosth. Lept. p. 505. 13 (SW) Cor.
cett. 12. IIsllTqvwv A X K F M, II£X).y]V£wv cett. edd. 20. r|S'poi^£i70 edd. ante B,
S ylb. cett. edd. codd. — Tzillac^zoq, a sup. ^^poi^E TO T£ Pc, rjQ'po(^£TTO vOT£ Pa, r,S'poiCe
£, Pa. 13. TidlavTa La. — Va M TOT£ cett. edd. codd. — t| a5i:ov edd.
Lb. 14. cpoprpavTO? Va. — rpicoTta Pc Ag praeter Sch Sp, qui cum Lab Pc rj om., auvov
Lab, S coni. Tpioiia 8e £lvai tou €»6pPavT0? est in La, a^TT^v habent cett. codd. — vov
7CaT8a. 15. Aovouaaa D Sch Sp, Aovouaa AXKMVab, tcov Sylb. cett. edd. codd.
Pausanias II. 48
756 AXAIKA.
dc'J aV£(7T*/]XG”G;. TGGTG [J.EV By, aTTGTGJJ.GV Xa\ B'/ XLlTG £<7T!,V aGlXYjTGV’
e::ixA 7](jiv ij.ev Ag).igc. EG/a; Se av9«po>7:(ov etgi[j.gc 'TzXzGyi' 'j/Y/p-x Se aGTw
2TETpaYwvGv, yhziy te e/ei xa\ zz\ ty, XEoaA?] tTXgv EipYX^ro-EVGv. y.y.zy
Se T-rjv gSgv (ty,v) zc aOrr^v ty,v tg).iv ettiv ‘AOYjVa; aiB^gg [aev E7:i/(opiGG
[JLEVGV (paci, TpGTEpGV £Tl Y, £V t7j axpOTG>,El TE aGTV/ TY, \\0-Y]Vai(OV Xai
xai aSGTGv TY,c 'AO-YjVaE xaErYjXEiv zc jjaO'G; ty,c \'%c, Elvai Ss tg gcSgtgv tggtg
UTG TGG aYxApiaTGC T(o j^aO-po), xai tA^ xspa (tgv) ex tgg ocSgtgg vgtigv
3 TE Elvai xai Si^ aGTG toS sXscpavTi etitY|Seigv. GTsp Se tgv vaGv zr^c WQTjva^
ECTIV aXcGC ::EplCpXGSG[J-r][A£VGV TEt/El IwTElpa; £Tlx}.Y,ClV ’ApT£|J,lSGr, xai Glj-VG- -0
GGCIV ETl [JIEYI^J^OIE aGTY,V* ECgSgC TE T>,Y,V TGTe lEpEGClV a}Ao) Y^ OgSeVI ECTIV
avO^ptoTTwv. ispEt; S'e avSpE; T(ov £Ti/(opi(ov Eici xaTa S6‘£av y£yo'jc [j.aAiCTa
TTY,pG? ECTiv £Tix>,Y,civ ‘ TGGTO) xai iVa[j-TTY,pia zopcT;/ yyo'jGL, xai SaSa; te
zc TG lEpGV xg[Ja£gg(7 iv £V vGXTi, xai GivGG xpaTY,pac iCTaciv ava TY,v tgXiv A>
— ETspwv Sylb. Vb sup. vers. 1. 'Apta-o- nobis aut delendum aut post TsrpdYwvov
vatltai ct 1. 4 'Apiatovavira; (api^TOv aora? collocandum videtur. 13. (Tf,v) inserui.
Lb) edd. codd excepto La, in quo est — autrf,v TToXiv La. 17. 6c8r,vaTOv pro
apYoa-TOv auTco, et ocpYOJTOvauTa?, cf. II 12, d8u'!T0v et mox d8'jvaT0v La. 18. tcv in-
2. 2. o86? Va. 5. 6pp.r;a«vtro Vb Pd serui. 19. vfo om. La ante eX£9. 20.
As:, in hoc ( sup. iq. 0. Verba ri£X).r;V£ua!. x£Tyoc M Va, 21. £ao8o? 8 e coni. F, rec.
- avey^ouaric cap. XXVII assignant B Sch Smai., non displicet SW. — dXXw 8 e edd.
Sp. — axpa Va, ante Smai. codd., dXXw y^ Cor. cett. edd.
22. dvS'pw;:w Vb. 23. -7]? oonr\pMQ La. 24.
11. 8'e auTOu B Pc. 12. male abundare Xa!i.7:TT]p(av edd. ante B codd., Aap.7r-nr,pia
eipYotaiJievov nisi corrigas tZ, dicit Herw., Pors., probat S, rec. cett. edd. 27. d'£o££V£iot
VII 26,14-27,8. 757
aUTOt? t 6 uBcop t6 £X "TOU 0‘£OU, £7U£l TOl 7UIV£IV TUYjyOCl (JCpl(7lV UTUO "C^V TUoXtV
TIOU Vixa?, T”^V ^£V "OXu[Jv7Uia(7(,, Tp£l^ ’l(79'pi(OV xai N£[1£0C Buo' xal
iOaLiToQ xai £Ly.ova 7uoiY](javT£^ ol II£XXy]V£T^ it/]v [jAv £<; ’0Xup.7uiav av£9'£(jav,
^ozg Goy aywva acpL)r9'ai, i:6v ’0).G[X7:r/COv Tcapa "cou IlEpdwv ocyccGO)-
Vb. 2. 7capb*£voc pro Q'£6c M Va. 5. yl\j~ ed-d. cum Lab Pac, — olu[JiTit,axov edd. ante
xuia? Va. 6. S£ om. La. — T£l£Tvai. edd. SWVaM, ’0Xu[j.7Ut,x6v cett. 17. to inseren-
ante B M Vab, d/cTtrai cett. edd. codd. 8. dum videtur ante Im, cf. VI 5,7. 18. tw
7oaXXY)V£U(; Va. — Spuovo<; Pa. 9. vv/.ai; q Tpo 9 £ MVa. 19. TTellv^v^C §£ Vb. —
Preuner. — vpl? Ag La. — 8i" taS-p. A. — TijJLTiv, corr. in Iv Pa. — £V
C M Vab Lb Pac, malit Sch praef., cf. ad sup. ai) Lb, irtpTj '/^£pot)V£ta Suo Pa, i:i.pT‘
p. 222,5, cixovac cett. edd. PdAgLa. 11. TTOv S£ ** £v Xaipcovcia Palm. MS, Tip^'
£V Yopvaaiw Vab XI edd. ante B, tw addunt Tov Xaipwva Suo Palm. Smin.,
Si: Xai-
cett. edd. codd. 12 . KopivQ-ioic auv. t^oI. pwva S£ Suo Boeckh cett. edd., Xatpwva Sc
xat Dell. coni. S. — d-iccxTCivcv La, aTtO- Ncpca coni. C. 20. av£lo(r£VOu M Va. —
xT£iv£iv Pa, £ sup. IV. 13. TColuSdpavTO? Va. post vtxa? Boeckh ins. iaS'ptxa?, rec. Sp,
14. oxovouaaiou Vab Pad. — £v om. AX lacunam indicavi cum Smai. SW D Sch.
K F C Vab XI, habent cett. edd. codd., coni. — ou S£ Sylb. 21. SoxcT Va. — Sw-
Cor. S. — voF £g B Pacd Lab. 15. vov pov Ti M Vab, StGpwv, fort. recte, La. .
om. edd. ante SWVabXI, scribunt cett. 23. vouTO £v vo Srj Pa in marg.
48*
758 AXAIKA.
UoGZlblOV TOC [J-SV apJ^aiOTSpa SpY][XOV Bs £o’ Y]p.c5v. SdTt [J.£V By)
avBp£<; [xovov aXla xat, twv xovwv -to appsv. s^ Bs ty]v sTCioocrav acpixo-
KOpo?, xai id[xaTa dvQ^pwToi? Tuapd too 6'eoo yLvsTai. oBwp Bs xai svTao6'a
dvsBYjv £(TTi, xai £7i:i TY] p.syi(jTT, tc5v TTjycov Too ’*Ac>x>.Y]7noo t 6 dyalaa
xpo? piv AiyEipa? xa>;odp.£vo? Kpidc* e/^eiv Be aoTov to dvop-a aTuo TiTdvo?
TOU dpOO? £? TOV "Epp.OV XOCTEIOI. XaB^OTl Be ris)J.Y]V£U(7lV dpOl TTj? /wpa?
1. saxiv om. La. — to St) A X K F C M Vab Kpio? cett. edd. codd. (xpuc? Vb, in La
Lb Pa, TO 8e Am. Sylb, cett. edd. codd. xpioc p. corr. e xpiviqc); deinde Kpiou Smai.
2. 7XO(j£i8(oviov Pa, wv expunct., IloaiSsiov SW, Kpiou cett. edd. codd. — Ijii §£ La.
D, ut scripsit II 34,9. — §£ ante $9’ om. 20. Kpio? §£ om. edd. ante SW codd.
La. 3. TOUTO TO ujuo to Va, touto uto praeter La, lacunam ante xai, indicant S B,
TOUTO Y' La. — x,ai om. Vb. 5. MuaaTov Palmer, coni, 6? xat, Valcken. 019’ oO xai,
AXKFC codd., Muaaiov cett. edd. 7. ante d)v6iJi. inserendum o 8 to)c coni. S, Kpt-
y.ai addunt ante alao? e Vb SW D, om. Oi; 8£ xai SW D Sch Sp La. — dlao? AX
cett. edd. codd. 8. Muaiw A codd. — KF C Pcd Ag M Lb, Slaoc Va, „ Alsus“ Am.,
post 8ev8pa aliquid deesse putant SW, dW.o^ Palm, cett, edd. LaVbPa. — to-
fortasse -^[jispa, cf. I 21,7. II 24,6, lacu- Tap.0? xpio? 0? Pa, non male, xpio? a correc-
nam indicavi. — oivtricriv Pa 9. xai om. tore expunct. 21. tou om. LaPd, — Ip-
at Paus. pleonasmorum amantissimus est. d)vopaaTai rroTapo?, Oiq xai 6 dcpx6p.£V0? xai
18. Twv inserendum esse viderunt SW, Td £1%* vel 6; xai alloq wvopiaaTai" et
ins. D Sch Sp. 19, KpTo; Smai. B SW, deinde „Aut dq nomen fluvii aut corrup-
VII 27,8-12. 759
tum est nomen. “ Palm. MS. 1 , ilixutovia? (2u? coni. K, rec. C). — Subnectunt ini-
A X K Pa, in hoc oui; sup. a?, aixucoviou tium libri sequentis usque ad MavirivsTi; A
INI, Sixuwviou? cett. edd. codd., coni. Sylb. codd. idque repetunt libro octavo. In fine
— xai xoc TOUTO Pc. — acpiai Pa Vb edd., ziXog dt)(_aix65v mpirjyrja£Mi; ^ Pc, viXo^ twv
cpr,at. cett. codd. (cpaat Va). — Zij9'a? d^aixoSv Pd, zeXog vwv dy aixwv tou l[386p.ou
edd. inde a S (cf. II 12,2), ti? codd. edd. XoyoD Ag.
*
Anmerkungen zum siebenten Buche.
Das siebente Bucli wird von Pausanias VI 3,8 q k Wyaiok
unci VI 8,5 6 k 'Ayaiok X070? genannt; es ist, wie diese beiden Stellen
zeigen, nach dem sechsten geschrieben, dieses selbst aber nach dem fiintten
(V 14,6), das nicht vor dem Jahr 174 verfasst wurde, s. zu S. 195,9.
'kyai/A von dem Dichter Ehianos (s. Stepb. Byz. 11. WtAj.,
gab es
AxXavxs?, BoXivYj, 2x6Xi?, vgl. zu S. 15,10) und dem Historiker Autokrates
Gap, I.
Lage Achaias und sein alter Xame Aigialos. Xutbos und sein
Sohn Ion die ersten Kdnige des L an des. Die Achaier unter
Tisamenos vertreiben die lonier aus Aigialos, sie werden von
den Athenern aufgenommen.
S. 677,1 'H o£ x'^? ’HX£ia? [liari xai StxutDvia^, zur IVortstellung vgl.
iv xto
AqtaX£i? axpaxtav xal £7t 1 2£Xivouvxa dbpoisovxt. ^ 5 "'Icovo? oy^u-co
335. Scymn. 507. Ptol. III 14(16), 1. 2 u. s.; bei Thuc. beisst der Teii
ostlicb von Ebion Kpiaaaio? xoXko?, vgl. II 86,3
S. 677,2. ’A^ai'a ovoixa lyouaa, zur Konstruktion vgl. zu S. 81,15.
S. 677,3. Ai^taXo? xo dpyaiov, vgl. Strab. ^ III 383. 386. Plin. D 12.
Der Xame bedeutet Gestadeland dito xou c;uji.jH£py]xdxo^ cpuatxd)^ (Strab. MII
349) und findet sicli daber auch fiir audere Strandgebiete, s. Stepli. Byz. s.
Ai^iaXos. Daneben kommt auch die Form Ai7idX£ta vor, Strab. VIII 383.
Et. M. s. V. Apollod. II 1,1, was bei Paus. II 5,6 der Xame der von Ai^ta-
762 VII 1,1-8.
X6c in der Ebene gegrtmdeten Stadt ist. Ziir Ableitung des Nainens vom
Kdnig Ai^iaAsu? vgl. Paus. Apollod. aa. aa. 00. Stepli. Byz. s. Aqeipa,
Scbon im Katalog, ais dessen Verfasser Hesiod angenoramen
S. 677,6.
wird, ersclieintXutbos neben Doros iind Aiolos ais Solin des Hellen, s.
frg. 25 Kinkel und vgl. Apollod. I 7,3. Strab. VIII 383. Con. Narr. 27.
Dagegen wird von Euripides im Ion 63 Xutbos eine vornehmere Abkunft
vindiziert, indem er ais Sobn des Aiolos auftritt, der seinerseits ein Sohn
des Zeus ist; beide Versionen sind gelehrte Kombinationen, nicht wirkliche
Volkssage.
S. 677,9. i; aur/j?, sie hiess Kreusa. Bei Euripides ist nicht Xutbos,
sondern Apollon von Kreusa der Vater des Ion, ebenso bei Piat. Euthyd.
302 D. Arist. ’A3. iroX. frg. 1. In Wirklicbkeit ist Ion erfunden, um ais
Eponym des ionischen Stammes zu dienen; Xutbos bat nur Bedeutung ais
Vater des Ion und ist wahrscbeinlicb eine blosse Personifikation eines
Epitbets Apollons.
S. 677,11. ol XoiTTol xoo 'EpeyiEco? Tiaioe?, von diesen erwahnt Paus.
Orneus II 25,6, Metion und Sikyon II 6,5; anderswo werden ausserdem
genannt Alkon, Thespios, der bei Paus. ais Xacbkomine bezeichnet wird
( 7 £ 7 ov£vai drro IX
Eapalamos, Pandoros und Pandion,
’Epc*/Olcos auxov 26,6),
der aber bauliger sein Vater beisst,Engelmann bei Eoscber I 1297.
s.
Xutbos nacb dem Peloponnes, ebenso bei Apollod. I 7,3; Strab. VIII 383
dagegen und Con. Narr. 27 lassen ihn die marathoniscbe Tetrapolis griinden.
S. 677,14. bV/aio? xax^XOov s? OsaaaXtocv xxX., damit stimmen Strabon
und Conon aa. aa. 00. nicht iiberein; nach ersterem ware er, infolge eines
unfreiwilligen Totschlags aus Atben verbannt, nach Lakedaimon gegangen
und batte dort dem Volke seinen Namen gegeben; nach Conon grundete
er nach seiner Verbannung die achaiische Tetrapolis.
S. 677,16. Selinus ist nach Steph. Byz. s. 'EXixy] ein Sohn des Po-
seidon, VII 25,8 nennt Paus. Bura eine Tochter des Ion und der Helike,
ebenso Steph. Byz. s. Boupa.
S. 677,18. 7M.i TTOD? xxX., vgl. VIII 12,4, haufig bei Herodot (s. z. B.
I 95. III 40. 123), TctJD? schwacht nur dem Scheine nach ab, in Wirklich-
S. 678,9. Ion wird aus dem Aigialos nach Attika zu Hilfe gerufen
(vgl. Her. VIII 44. Arist. ’A9. r.ol, 3,2. 41,2), das heisst nichts anderes ais:
die lonier in Attika sind ein eingewanderter Stamm, der zu einer alteren
Bevdlkerung hinzutritt. Ubereinstimmend damit erzMt die Legende, dass
S. 677,3-679,7. 763
dieser aus Athen im Lauf der Gescliicdite durcli Zuwanderung von Osten
ioniscli geworden sei, wahrend Wilamowitz (Herm. XXI 108) und E.
Meyer (Philol. XLVIII S. 273 ff. XLIX 479 ff.) der Ansicbt sind, es habe
lonier vor der Besiedelung Kleinasiens iiberhaupt nicht gegeben, vielmehr
seien Einwanderer aus verschiedenen Teilen Griechenlands in Kleiuasien
zu einer neuen Einheit verschmolzen worden, die darum aucli einen neuen
Namen bekommen hatten, eben den der lonier, und dieser sei dann auf
die Atliener nur iibertragen worden. Damit bleibt aber die Uberlieferung
unaufgeklart, sollen, und
nach der lonier im Peloponnes gesessen haben
ebenso wenig stimmt dazu die Tatsache, dass in der altesten Erwahnung
der lonier bei Honi. II. XIII 685 die Atliener verstanden sind, vgl.
Schomann-Lipsius Griecb. Alt. I 328.
S. 678,10. Das Grab des Ion in Potamoi, vgl. I 31,3; Topffer (Att.
Gen. 256. 262) verwendet diese Angabe zur Begrlindung seiner Ansicbt,
dass Ion in Attika heimisch sei, da fiir eines Heros die
die Provenienz
Stelle, wo er begraben, ausschlaggebend dagegen wendet E. Meyer
sei;
Philol. XLIX 490ff. ein, dass, nachdem einmal Ion in die attische Sage
Eingang gefunden hatte, nichts natiirlicher sei, ais dass man nun auch
sein Grab zeigte.
S. 678,11. TO ’Iu)VtL)V sV/GV /pdtOC, vgl. VIII 3,1 Nuxtip-O? £l*/£ TG Tav
xpdcTG?; so sagt Her. III 69 tg llspascov xpaxG? r/Gvta. VII 96. IX 42.
ebd. Tradition, welche die lonier durcli die Achaier nuter
Die
Flilirung desTisamenos aus Achaia vertrieben werden lasst, verdankt ihre
Entstehung einerseits dem Epos, nach dessen Sprachgebrauch die Lente
Agamemnons Achaier waren, und andrerseits der Tatsache, dass in histo-
rischer Zeit nur an der Xordkiiste des Poloponnes Achaier wohnten; das
konnten nur durcli die dorische Wanderung aus Agamemnons Eeich ver-
triebene Achaier sein, vgl. Busolt Griech. Gesch.'^ I 190.
S. 678,17. ’Ap'/avGpG? ’AyaiGu xal ’Apyix£Xr(C, 'A/aiGu gehort zu beiden
Xoniinativen, vgl. zu S. 472,5.
S. Die Achaier unter Tisamenos erobern Achaia, vgl. II 18,
679,5.
8. V 1,1. 365. 383, dazu Her. VIII 73. Polyb. II 41,4.
Strab. VIII Die
lonier hieheii nach Helike, vgl. Her. I 145. Apollod. II 8,3 lasst den Tisa-
menos im Kanipf init den Doriern unikonimen.
S. 679,7. In Sparta, wohin auch die Gebeine des Orestes von Tegea
gebracht wurden (HI 3,6. 11,10. VIII 54.4. Her. I 68), miissen die Gebeine
des Achaierkonigs ruhen, denn die spartanischen Kdnigshauser erheben ja
zu ihrer Legitimation den Anspruch, die Xachkommen des alten achaiischen
Kdnigshauses zu sein Her. V 72 das nach ilinen nicht in Argos, sondern
(
1
,
in Sparta seinen eigentliclien Sitz gehabt hat (Schol. Eur. Or. 46. Pind.
Pyth. 11,16. 32. Xem. 11,34).
764 VII 1,8-2, 7.
Gap. II.
a[Tta]a[av ’Io)vi]av.
pylischen Helden. Audi Koopo? ist ais eiii £7rY]Xoc nacli Atlien gekommeii
(Her. V 65), sein Vater Melantlios ist aus Messenieii eiiigewaiidert (Hellan.
Frg. 10. Demo Frg. 1). So sielit denii aucli die urspriingliche Tradition
in den iibrigen Sohnen des Kodros nicht Atlieuer, sondern Messenier; nicht
die Kodrossohne Damasiditlion und Prometlios sind die Begriinder voii
Kolophon (VII 3,3), sondern Andraimon aus Pylos (Mimn. Frg. 10 Bergk).
Ahnlich verhalt es sicli mit Aipytos, s. zu § 10 Solite aber Atlien die
Metropolis von lonien sein, so durfte Neleus nicht der Vater des Nestor
bleiben, vielmehr musste er ein atlieniscber Kcinigsolin werden. So ist
denn, was Paus. erzalilt, eine willkuiliche Konstruktion, durcli die die ur-
spriingliclie Tradition, wonach lonien von Messenien aus kolonisiert worden
ist, mit den attischen Anspriiclien auf die Begriindung des loniertums in
Kleinasien werden solite. Auf die gleiche Weise ist es zu ver-
vereinigt
stehen, wenn Einwandernden ais Verwandte der iVthener mutterlicher-
die
seits erklart werden, oder Herod. I 147 berichtet, die Kbnige der ioniscben
ebd. Uber das Heiligtum des didymaiischeii Apollon bei IVlilet und
die dort Ausgrabungen berichten vornehmlich die lonian Anti-
erfolgten
quities I Gh. 3. Newton a history of discoveries at Halicarnassus, Gnidos
766 VII 2,7-11.
13,5. X 26,3.
S. 681,17. Uber das Konigsgeschlecht der Androkleiden berichtet
am frnhesten Pherekydes bei Strab. XIV 632. In Attika erwahut Hesych.
’Av6poxA£i6ai 7 £vo; Messenien regierte (IV 4,4) Androkles,
und in
der Sohn des Konigs Phintas; ist nur eine andere Form
Androkles aber
von Androklos, wie der ephesische Ktistes sonst imraer genannt wird; dem-
nach ware anzunehmeu, dass auch die ephesischen Androkleiden auS
S. 681,4-682,8. 767
Damals war Myus verlassen imd die Einwohner wareu nacli Milet gezogen
(XIV 636).
S. 682.14. Schon zu Plinius’ Zeit war Atarneus von einem oppidum
zu einem pagus lierabgesimkeii, er nermt es unter den Stadten, die inter-
cidere, V 122.
Gap. III.
S. 682,15. L ber die Lage von Kolopbon und Klaros bandelt eingebend
Scliuclihardt A. M. XI 398ff.; vorher schon Fontrier im Moujsiov
£’ja 77 £X'xrp a/oX/p, Smyrna 1880,187. Die umfangreichen Euinen von
Kolopbon liegen einige Meilen vom Meer entfernt bei den tiirkiscben
Dorfern Tratscba und Deirmendere; der in der Xabe befindliche Fluss
Awdscbi-Tscbai wird von Scliucbhardt fiir den VII 5,10 und VIII 28,3
envabnten Ales gebalten. Auf einem nnbe beim Meer gelegenen Hiigel
finden sicb Eeste eines Tempels, in dem man friiber den des klariscben
Apollon erkennen wollte docb sucbt Schucbbardt diesen weiter landein-
;
und Grundmanern fand und in der Xabe eine Hdble mit einer Quelle, in
der er die von Tae. Ann. II 54 erwalinte erkennen will, in die sicb die
Priester vor der Orakelerteilung begaben, vgl. Plin. II 232. Klaros war
vermutlicb keine Stadt, sondern nur ein beiliger Bezirk mit einer xw[i.TQ
Betbe Tbeb. Heldenlieder 119 ff.; Mykene biess aucb eine Stadt auf
Kreta, s. Veli. Pat. I 1 .
Wege von Tbeben nacb Delphi, ais er aus der Quelle Tilpbusa getrunken
batte, und wurde neben der Quelle begraben. Die Angabe des Proklos aus
den Xosten, Teiresias sei in Kolopbon begraben, berubt auf einer Ver-
wecbselung mit Kalcbas, s. Meineke Anal. Alex. 79.
S. 683, 13. Zu Damasicbtbon und Prometbos vgl. die Xote zu
S. 680,6.
S. 682,8-684,20. 769
zu S, 682,2.
S. 683,18. Ta £? Auoi[jia;(ov, vgl. I 9,7.
S. 683,21. Dieses Grab glaiibt Scbuclih ardt A. M. XI 415 nocb
iiacliweisen zu konnen. Man miisse die, Worte iovti s? KXapov nicht „weiiu
man von Kolopbon iiacb Klaros geht^‘ iibersetzen, sondern„wenn man vom
Meere nacli Klaros gelit.“ Auf balbem Wege zwiscben Kolopbon und Klaros
liegen namlicb links dicbt am Wege zwei Tumuli, ein grosserer und ein
kleinerer, von denen jener vielleicbt der der Kolopbonier, dieser der der
Smyrnaier war. Die Stelle, an der sie liegen, erscbeine besonders 'dafiir
geeignet, dass man dort dem Prepelaos fiir den Weitermarsch einen Riegel
vorschob.
S, 684,1. Lysimaclios verwiistet Lebedos, vgl. I 9,7. Zur Zeit des
Horaz war Lebedos verlassener ais Gabii und Fidena (Ep. I 11,7), docb
war es damals nocb ein Hauptsammelpunkt der dionysiscben Kiinstler jener
Gegend, s. Strab. XIV 643.
S. 684,3. Xacb Cbaudler Trav^els in Asia ininor2 101 sind die
warmen Quellen, die sicb in der Xabe von Lebedos fanden, nocb vor-
banden und dabei Ruinen, die beut den Namen Ekklesia fiibren, wabrend
Reste der am Meere gelegenen Stadt sicb nicbt erbalten baben.
S. 684,4. Andropompos beisst der Griinder von Lebedos bei Strab.
XIV 633.
S. 684,6. Der Kalaon, der zwiscben Kolopbon und Lebedos floss,
S. 684,20. Die Herkunft der Lykier aus Kreta (Herod. VII 92)
wird bestritten; ja dass sie iiberbaupt zur See in ihr Bergland im siid-
westlicben Kleinasien gekommen seien, wie Ed. Meyer Gescb. d. Alt. II
231 annimmt, -wird samt dem indogermanischen Cbarakter ibrer Spracbe
von Kretschmer a. a. 0. 371ff. mit Arkwrigbt undimbert abgelebnt:
dagegeii balten die Spracbe fiir idg. Deecke (Bezzenberger Beitr. XII
124ff. 315ff. XIII 132ff. 258 ff. XIV 181 ff.). Bugge (s. Indog. Forsch.
X 59 ff.). Pedersen (vgl. KZ. XXXVI 303 die Fussnote und die Refe-
rate in den Indog. Forscb. XI Anz. 149. XII Anz. 170) u. a.
770 VII 3,7— 4,4.
S. 685,1 ff. DaixcpuXtov — ahv KaX^avrt, vgl, Herod. VII 91. Mopsos
aus Kolopbon, dessen Schwester oder Gemahlin (Stepli. Byz. s.
Schol. Dion. Per. 850) Pampliyle war, Hess auf seinen Wanderimgen einen
Teii seiner Lente in Pamphylien zuriick fStrab. XIV 668 nach Kallinosj^
das nacb ihm Mopsopsia genannt wurde (Plin. V 96); aucb nannte er seine
eigene Tocbter Pamphylia (Tiieop. Frg. 111). Der Name Pampbyloi deutet
darauf bin, dass dies Volk aus einer Verbindimg verscbiedener Stamine
bervorgegangen ist. Mopsos selbst weist durcb seinen Vater Phakios nacb
Kreta, und ebenso, wie Kretscbmer a. a. O. 395 Anm. 1 sagt, die dem
pampbyliscben Dialekte eigene Metatbesis der Liquiden. Die Stadt Selge
soli dagegen von Lakedaimon gegriindet sein (Strab. XII 570), und die
Sideten wollten von Kymai in Aiolien berstammen. Scbon die ersten An-
siedler von Side batten ibr Griecbiscb verlernt und dafiir eine barbariscbe
Spracbe angenommen, die aber nicbt die ibrer Xacbbarn gewesen sei; so,
etwas sonderbar, Arrian. Anab. I 26,4.
KXa^op-evai? oi etti Xuxptp irpo? tous iv virato batten. Vgl. Strab. I 58. XIV 644.
Die Insel, auf der es lag, beisst beut S. Giovanni, s. Prokescb Denk-
wiirdigkeiten II 163.
S. 685,16. ojoi Aa>pt£o)v £s ll£X. y.aT£Xfi6vTtov xd? x:6X£i?, aus
demselben Grunde sind andere Pbliasier nacb Samos ausgewandert, II 13,1 f.
S. 685,18. Pbilogenes wird bei Strab. XIV 633 ais Griinder von
Pbokaia bezeicbnet
Gap. IV.
Die St ad te der Io ni er auf Samos und Cbios. Asios fiber die
Abkunft des Samos. Die ionischen Einwanderer, von den
Epbesiern aus Samos vertrieben, besiedeln Samotbrake. Die
samiscbe Hera. Daidalos. Die In sel Cbios, Nam e und Bewobner,
S. 686,1. Asios, Sobn des Ampbiptolemos (H 6,4), wird aucb bei
Atben. III 125 B Samier genannt, wozu das auf den Luxus der Samier
S. 684,20-687,1. 771
sich beziehende Fragment bei Athen. XII 525 E zu vergleicben ist. Seine
genealogischen Epen hat Paus. ofter benutzt, s. II 6, 4f. 29,4, III 13,8.
IV 2, 1. V 17,8. VIII 1,4. IX 23,6. Er wird ins 7. Jabrh. gesetzt,
s. Urlichs Rh. M. X 3.
S. 686,2. Dieser Phoinix ist auch nach Hom. II. XIV 321, He-
siod imd Bakcbjlides (Schol. II. XII 292) Vater der Europa und somit
auch ihres Bruders Kadmos, dessen Phoinikiertum aiif einer Verwechselung
des Volksnaraens <hoivi^ mit dem altgriecliischen Helden dieses Namens
beruht, s. 0. Mulier Orchom. 112ff., vgl. Alex. Eiimann Kypros imd
der Ursprung des Apliroditekultus 4 A. 2. Topffer Att. Gen. 294.
S. 686,4. Ankaios wird auch erwahnt beim Schol. Apoll. Rh. I 185.
II 866 und bei Steph. Byz. u. AaiuTrdXata.
S. 686,9. avocYx?] TcXIov ^ suvoG, vgl. ava^xv] xo ttXsov I 9,6, dvaYXT)
-TzXiow 7
]
sxoujico? VII 11,4, ava^xY] {xaXXov ^ utzo suvoiac X 17,2.
dauros, s. II 26,1, woselbst bemerkt wird, dass er, ais er dem Deiphontes
das Land iiberlassen musste, sich mit seinen Leuten nach Athen be-
geben habe.
S. 686,16. OLTzb Toutwv xrj? £voixiqj£(o? 2a|xohp<ixY)v XY]v vyjaov xaXouaiv,
diese Tradition findet sich auch bei Antiph. Frg. 49 Blass. Aristot. Frg.
h30 Rose. Apollod. Frg. 180 (FHG I 461). Heracl. Pont. 21. Scymn.
^693ff., und es lassen auch Conze, Hauser und Benndorf Neue Unter-
suchungen auf Samothr. 106 die Moglichkeit offen, dass sie berechtigt sei,
Strabo dagegen X 457 erklart sie ais hervorgegangen aus der Ruhmsucht
der Samier, und auch Xeuere halten sie fur unhistorisch (Ed. Meyer
Gesch. d. Alt. II 467) und aus dem Xamen herausgesponnen (Beloch
Griech. G. I 48 A. 4).
S. 686,18. 7i£pi Avaiav x^v £v x-^ ‘^TT£tp(p xi^ ^rlpav, d. h. auf dem der
Insel gegeniiber liegenden Festland, s. Michaelis A. M. II 3. Anaia
wird von Skylax 98 zu Lydien gereclinet, wahrend Steph. Byz. s v. es
zu Karien zieht; xa ’'Avaia bei Time. IV 75. VIII 19.
S. 687,1. Das Heraion auf Samos, dessen Griindung den Argonauten,
von andern den Lelegern zugeschrieben wurde (Menod. b. Ath. XV 672
B), von Rhoikos erbaut worden, nach Herod. III 60; iiber die Zeit des
ist
Rhoikos, der ein Mitarbeiter des Theodoros von Samos war, s. Bd. I 777
zu III 12,10, wo das Versehen zu berichtigen ist, dass Furtwangler
Meisterw. 722 A. 4 die Existenz eines alteren Theodoros ablehne, wahrend
er vielmehr dieselbe fiir „unumganglich“ erklart. Gab es zwei Kunstler des
Namens Theodoros, einen Sohn des Rhoikos, der mit dem Vater
alteren,
zusammen tatig war, und einen jiingeren, Sohn des Telekles, der Zeit-
genosse des Polykrates war, so werden wir den Bau des Heraions durch
Rhoikos erheblich vor Polykrates ansetzen miissen. Das wiirde dazu
stimmen, dass auch verschiedene der im Tempel befindlichen Weihgeschenke
Pausanias II 49
772 VII 4,4-5.
ein hoheres Alter gehabt liaben miissen, wie derumOl. 37 (632 v. Chr.) von den
Samiem aufgestellte eherne Kessel (Her. IV
152), was besonders Urlicbs
Eb. M, X Iff. fiir eine frube Entstebimgszeit des Baues geltend gemacbt bat,
wabrend Brunn II 381 meint, diese Weibgescbenke konnten einem alteren,
dem Bau des Ehoikos voraiisgebenden Heiligtum dargebracbt worden sein.
Der Tempel lag westlich von der Stadt in einer sumpfigen Gegend,
EXoq oder KaXajxot genannt (Herod. IX 96. Alexis b. Atb. XIII 572F), an
einer offnen Eeede, dem opjxo? 'Hpaixr]? (Atb. XIV 672B). In den Perser-
kriegen war er abgebrannt (s. nnten Gap. 5,4), aber bald nacbber wieder
aufgebant und zum Asyl geweibt worden (Cic. de legg. II 16,41. Tac.
Ann. IV 14. Plut. Pomp. 24). In der romiscben Zeit war er reicb mit
Kunstwerken, besonders Gemalden, angefiillt (Strab. XIV 637), obscbon
ibn Piraten (Plut. a. a. 0.), sowie Verres (Cic. Verr. act. II lib. I 19,50)
und Antonius (Strab. a. a. 0.) gepliindert batten. Der Tempel war, wie
die aufgefundenen Eeste ergeben, in ioniscbem Stile erbaut (wesbalb bei
Vitr. VII
praef. 12, wonacb Tbeodoros ein Bucb verfasste de aede lunonis
quae Sami dorica dafiir ionica wird gelesen werden miissen, wenn man
est
nicbt mit Semper und Durm annebmen will, dass der alte Bau eine gemiscbte
Bauweise aufwies); Herodot bezeicbnet ibn ais den „grossten aller TempeP,
was wobl nur von seiner Zeit gelten kann, da das Artemision in Epbesos
jedenfalls grosser war; nacb den Triimmern wird der Umfang auf 50, 67 m
zu 104, 85 m berecbnet. Uber die Anlage geben die Meinungen auseinander,
es werden zebn Saulen in der Pront angenommen und entweder Dipteros-
Anlage (mit entsprecbendem doppeltem Saulenumgang) oder Pseudodipteros-
Anlage (mit nur einem ausserii Saulenumgang). Verscbiedene Saulenbasen,
einige nocb an Ort und Stelle, sowie Kapitelle baben sicb nocb erbalten.
Vgl. Tournefort Voyage au Levant I 162. Eoss Inselreiseri II 142.
Guerin Descript. de File de Samos 214. Girard im Bull. de corr. bell.
IV 383. Durm Bauk. d. Griecb. 186; iiber die Masse des Tempels Hultscb
Heraion u. Artemision (Berlin 1881) S. 7 und A. Z. XXXIX 97 tf.
S. 687,3. 2a{jLtoi auxol xtX., dazu stimmt, dass nacb Menodotos
aus Samos (Atben. XV 672 A) der Kultus der Hera scbon zur Zeit der
Leleger bestand. Es ist aucb bier anzunebmen, dass die einwandernden
lonier aus Epidauros eine alteinbeimiscbe Gottbeit vorfanden, die sie mit
ibrer Hera identifizierten.
ebd. Der Fluss Imbrasos biess friiber Ilapbsvios, vgl. Strab. X 457.
XIV 637. Scbol. Ap. Ebod. I 187. H 866. Plin. V 135, nacb ibm fiibrte
aucb die Insel selbst den gleicben Namen, Stepb. Byz. s. v., und Hera
fiibrte den Beinamen der Imbrasiscben, Ap. Ebod. I 187.
S. 687,4. Xacb Paus. VIII 23,5 galt dieser Baum zur Zeit des Paus.
fiir den altesten aller in Hellas vorbandenen Baume.
Bemerkung Bd. I 369 zu I 42,5. Sicher ist, dass nur die altertiimliche
Arbeit des Schnitzbildes Anlass geben konnte, den Smilis zu einem Zeit-
genossen des mythischen Daidalos zu machen, wahrend er jedenfalls er-
heblich jiinger war, wie man schon aus der Anbringung der Kiinstler-
inschrift schliessen darf. Sein Zeitalter bleibt freilich streitig, obschon ihn
eine Xotiz (Plin. XXXVI
zu einem Zeitgenossen und Mitarbeiter des
90)
Rhoikos und Theodoros macht; doch steht ja auch deren Chronologie nicht
fest. S. die Litteraturangaben oben S. 390.
S. 687,7. Eine Randnote in mehreren Hss. bemerkt zu Smilis:
dxt 2jxiXt? AiYivYjxT)? xo a 7 aX[i.a x^? '"Hpa? sipYdcoraxo AaiSaXtp xaxa xov
auxov ^povov 7 £ 7 ovto?‘ 6 dk KaXXijxayo^ 2x£X}xiv dvxi SpiiXiSo? s. Spiro
Herm. XXIX 148.
ebd. tiber Daidalos vgl. Bd. I 507 zu II 4,5, und im allgemeinen
Brunn I 14. Petersen Krit. Bemerkg. zur altesten Gesch. d. griech. Kunst,
Plon 1871. Kuhnert in Jb. f. Ph. Suppi. XV 185. Topffer Attische
Geneal. 164. Overbeck I 34. Murray I 67. Collignon I 110. Robert
bei Pauly-Wissowa IV 1994. — Daidalos ist nach altester Tradition (Pherec.
Frg. 105. Piat. Ion 533) sogar ein leiblicher Sohn des Metion, wahrend andere
49*
774 VII 4, 5-5/2.
zwischen Daidalos iind Metion den Eupalamos eiiischieben, der bei Paus.
IX 3,2 Palamaon lieisst. Die Versuche, diesen mythischen Kiinstler fiir
Kreta Beschlag zu nehmen, weist Tdpffer a. a. O. zuriick. Auf
in
atliscbenUrsprung deutet u. a. der Demos Daidalidai, die Verurteilung
durch den Areiopag (Diod. IV 76,7. Apoll. III 15,9), das Grab seines Neffen
Kalos am Fuss der Akropolis zu Athen (I 21,4), das Heiligtum der Perdix,
seiner Schwester (Phot. IKpSixo? tspov) u. a.
S. 687,14. Uber das Vergelien, fur welches Daidalos von Minos ins
Gefangnis geworfen wurde, existiert eine doppelte Version; nacli der einen
verhalf er der Pasiphae dazu, ihre Leidenschaft fiir den Stier zu befriedigeii
(Hygin. Fab. 40. Diod. IV 77), nach der andern rettete er den Theseus
aus den Irrgangen des Labyrinths (Serv. zu Verg. Aen. VI 14).
S. 687,15. Xach Herod. VII 169. Arist. Pol. 1271 b, 40. Strab. VI 279
erfolgte der Tod des Kokalos in Kamikos (vgl. Paus. X 17,4); wenn Paus.,
Charax folgend (s. Steph. Byz. Inykon ais Wohnsitz des Kokalos
s. Kap-ixo?),
ebd. Oinopion, nach seinem Xamen Sohn des OIvo^, des wein-
gerdteten Gottes, hat, wie der Chier Theopomp bei Athen. 1 26 B erzahlt,
Chios besiedelt und die Kunst des Weinbaues nach der Insel gebracht, die
S. 687,8-689,5. 775
er nach Diod. V 79 von Dionysos, seinem Vater, gelernt hatte. Auch der
Scliol. Apoll. Solm des Dionysos und der Ariadne,
Rh. III 997 nennt ilin
wahrend nach Ion von Chios (Plut. Thes. 20) Theseus sein Vater war.
Euanthes, den auch Ion zu seinem Solm macht, ist beim Schol. a. a. O.
sein Bruder. Auf Kreta ais Geburtsstatte scheint auch Hygin Astron. II 5
hinzuweisen (so Worner hei Roscher III 791), wahrend Apoll. Epit. 9
(Frg. Sabb.) die Insel Lemnos ais solche bezeichnet; vgl. auch zu Cap. 5,13.
S. 688,10. Von Amphiklos ais Tyrannen von Chios neben Polyteknos
war hei Hippias von Erythrai in der Geschichte seiner Vaterstadt die Rede,
s. Athen. VI 259 B.
S. 688,11. Die Forni Taxiaia findet sich schon hei Homer II. II 537. Her.
VIII 23 u. s. und ist durch Miinzen bezeugt, die andere Form 'Eaxiaia, die
hei Paus. Cap. 7,9. 26,4 steht, ist durch Tributlisten und Inschriften eben-
falls sicher gestellt, vgl. Bursian II 407 A. 1.
S. 688,16. Das Panionion, das Bundesheiligtum der zwolf Stadte,
lag bei Mykale, drei Stadien von der Kiiste, in der Nahe von Priene, s. Herod.
I 148 Strab. XIV 639. Uber mutmassliche Reste s. Leake Journ. o^ a
tour in Asia minor 260.
Gap. V.
Die lonier von Kolophon nehmen den Aioliern Smyrna weg.
Alexander der Grosse griindet die jetzige Stadt nach dem Gebot
der Nemeseis. Milde des ionischen Himmels. Beriihmte Tempel
in lonien. Die Bildsaule des Herakles im Herakleion zu Erythrai.
Tempel der Athena Polias daselbst. Andere Merk wiirdigkeiten
lonien s. Bader. Hohle des Homer os.
S. 688,20. Uber das alte Smyrna ist vornehmlich zu vergi. G. Hirsch-
feld in den Abh. der Berl. Akad. 1872, 74 und W. M. Ramsay im
Journ. of hell. stud. I 63. II 274. Das alte Smyrna lag an der Xordseite
der Bucht auf einer Vorhohe des Sipylos, dem Jamaular Dagh (980 m);
erhalten haben sich Mauern
dort vornehmlich kyklopischer Bauart und
zahlreiche Grabhiigel; vgl. Perrot-Chipiez Hist. de Tart V 41 f.
ebd. Die aiolische Stadt Smyrna tritt ais dreizehnte zu den zwdlf
ionischen vor 01. 23, vgl. V 8,7. Strab. XIV 633.
ebd. xsXstieiv cum dativo, vgl. IV 27,5. IX 38,5.
S. 689,3. xal ’'Ia>v£; p-sxsooaav Sjjiupvaioi?, xai gehort dem Sinn nach
zu 2p-upvai'oi?, wie Cap. 14,6 zu IluiHac, vgl. den Krit. App. zu I 29,7. —
S. 689,5. Der Berg Pagos bei Smyrna fiihrt heut noch diesen
Namen; auf seiner Hochflache (150 m), der Akropolis des spater en Smyrna,
befinden sich umfangreiche Reste des alten genuesischen Kastells, an
deren Westseite die untern Steinlagen noch aus der griechischen Zeit
herzuriihren scheinen.
776 VII 5,2-5.
S. 689,6. Der Kultus der Nemesis in Smyrna ist der alteste, von
dem wir wissen; nacli IX 35,6 war mit den Kultbildern im smyrnaiischen
Werk verbunden, das dem alten Meister Bupalos zugescbrieben
Heiligtiim ein
wurde. Die Gdttin tritt in Smyrna in der Zweizahl auf (vgl. unten Z. 14),
was Gerhard Prodromus mytliol. Kunsterklar. 106 A. 166 ais Verkorpemng
der beiden Eigenscbaftcn der Schicksalsgottin erklarte, die bald gutes bald
boses spende, wahrend Welcker Gdtterl. III 34 der Verdoppelung keine
besondere Bedentnng znsclireiben wollte. Rossbacb bei Eoscher III 122
meint, dass man sicli seit der Griindung von Neu-Smyrna
in den beiden
Nemeseis die Stadtgdttinnen der Alt- und Neustadt verkdrpert dacbte.
Uber die Kultbilder von Smyrna, die Paus. I 33,7 aYioixara ?6ava nennt,
s. Bd. I 340, dazu Rossbacb a. a. 0. 143 ff., mit der Miinzabbildung
S. 144.
S. 689,7. TrXaxavcp irecpuxuia im xou uoaxo?, vgl. VIII 19,3
aux'^? xrXdxavo? Ttscpuxula.
Atliene in Priene das Attribut IloXia?, s. GIG 2904, und auf den Munzen
wird sie NixYjcpopo? zubenannt; Reste einer iiberlebensgrossen Statue sind
aufgefunden worden und befinden sicb im britiscben Museum, s. Ditten-
berger Syll.‘^ 158.
ebd. Das Ilerakles -Heiligtum in Erytbrai erwabnt eine an Ort
S. 689,6-690,8. 777
S. 690, 6ff. Da Paiis. das Bild des Herakles ais aigyptisch bezeiclmet
und die Ortslegende ilm von Tyros auf eiriem Floss nach Erytbrai kommen
liess, so meint Helbig Homer. Epos^ 168, dieser Herakles von Erythrai
sei identisch mit dem tyrischen Melkart und in der Statue ein phoinikisches
Werk aigyptisierenden Stiles zu erkennen. Dem entsprechen aher, wie
Furtwangler hei Roscher I 2137 ausfiihrt, die Miinzdarstellungen wenig.
Diese namlich (vgl. Raoul-Rochette Mem. sur THercule assyr. et phenic.
pl. 3,8 — 11 mit p. 173. Gardner Types of gr. coins pl. 15,8. Head
hist. num. 499, Frazer z. u. St. IV 127), die seit Augustus das alte Idol
ofters darstellen, zeigen den Herakles ganz nackt, auch ohne Lowenfell,
mit steif nebeneinander gestellten Fiissen; in der iiber den Kopf erhobenen
Rechten halt er die Keule, in der in Schulterhohe erhobenen Linken eine
Lanze, die hier nach Furtwanglers Meinung die Stelle des sonst typischen
Bogens vertritt. Dass Paus. das Idol ais dcxpi^d)? Aquizxiov bezeichnet,
erklart Furtvvangler ebd. ais falsch, indem wahrscheinlich nur eine be-
sonders steife Altertiimlichkeit dazu Anlass gegeben habe; dagegen meint
er Meisterw. 721, Paus. wolle sagen, er habe weder ganz geschlossene
Beine (aiginetischer noch weit ausschreitende (altattischer Stil), sondern
Stil)
ein wenig vorgesetzten linken Fuss, nach aigyptischer Art. Xun stellen
aher bekanntlich alie alteren Figuren unbekleideter Manner (die sog. Apollon-
Figuren von Thera, Orchomenos, Tenea u. s.) den linken Fuss vor; und
es ist sehr un wahrscheinlich, dass Paus, den geringen Unterschied in der
Weise des Ausschreitens zum entscheidenden Merkmale attischen und
aigyptischen Stils gemacht haben solite, zumal wenn er sich in so kate-
gorischer Weise ausdriickt, wie hier. Vielleicht ist daher die Besonderheit
der Figur, die den Paus. zu seiner Bemerkung veranlasste, in der Be-
handlung des Kopfes oder des Korpers zu suchen.
S. 690,8. ^ap ^uXodv xtX., diese schwierige Stelle besprach
Scholl Mitteil. a. Griechenl. 34 in dem Sinne, dass nicht eine Statue auf
dem Holzfloss gestanden habe, die aigyptischen Charakters gewesen sei:
der Gott sei auf diesem Floss ausgefabren, das Floss selbst aber nach
lonien gelangt und, nachdem man es in Erythrai ans Land gezogen, gottlich
verehrt worden; das a^a^pia sei eben das Floss gewesen, das den Paus. an
die heilige Baris der Aigypter erinnert habe. Dagegen bemerkte Schub art
Jb. f. Ph. CXXI 113, dass eben hlos ein Gotterbild bedeute; er
ayaXixa
erklart die Worte so, dass zwar der Gott auf dem Floss von Tyros nach
Erythrai gekommen, das Kultusbild aber eine wirkliche, freistehende Statue,
keineswegs eine auf einem Floss stehende gewesen sei. Xun wird aller-
dings darauf hingewiesen, dass Darstellungen derart vorkommen; Bilder
des Herakles, wie er auf einem von Kriigen oder Schlauchen gebildeten
Flosse liegend mit aufgespanntem Segel iiber das Meer schifft, sind auf
Skarabaen nicht selten, s. Stephani ausruhend. Herakles 126. Courbaud
Melanges d’archeol. (Ecole franc. de Rome XII) 274. Frazer a. a. O.
778 VII 5,5-10.
S. 690,9. Dass mit 6 Osos hier das d7 aXjxa und nicht Herakles selbst
Herodot gelaufig, vgl. I 4. III 4. VII 205; bei Paus. IV 10,3. VII 10,4.
15,1. VIII 11,11, vgl. axrouofjV s^siv 1 4,4. aTTouoiQ saxi xivi I 24,3. 6ia a:rouS^C
teils aus der Arbeit des Bildwerks selbst, teils durch Vergleich mit den
S. 690,8-691,12. 779
vor dem Tempel stehenclen Statuen der Ghariten und Horen, die von
Endoios waren und dessen Kiinstlerinschrlft getragen liaben raiissen, vgl.
Welcker Kl. Schr. III 516. Der Typus der tbronenden Athene scbeint
erst im 6. Jahrh. ausgebildet worden zu sein, vgi. Diimmler bei Pauly-
Wissowa II 2009. Die Spindel ist sonst Attribut der Athene Ergane, die
die Bescliiitzerin der weibliclien Arbeit ist.
XO 0£ £01X£ XO^£UOUJ7].
anders geartetem Wasser nicht vermengt, weil keiii Fluss und kein Bach
in dasselbe mundet.
S. 691,11. Der Fluss Kenchrios bei Ephesos galt nach Strab.
XIV 639 fiir denjenigen, in dem Leto nach ihrer Niederkunft sich wusch.
Erwahnt wird er auch von Alex. Aetol. bei Macrob. V 22,5. Tac. Ann. HI 61.
S. 691,12. Der hier Iliwv genannte Berg heisst bei Strab. XIV 633
in den Hss. IlpT^wv, woraus neuere Herausgeber Dpicov gemacht haben,
xoi? XoiTToi? Tcpoaxoa[j,r'jjLaat erwahnt. Der Sinn fiir Wohlleben war in Teos
heimisch, vgl. Hirschfeld a. a. 0. 27.
S. 692,1. Strab. XIV 645 erwahnt Osppia uSaxa zwischen Chytrion
(der Stiitte des alten Klazomenai) und Smyrna. Den Kultus des Agamemnon
erwahnt Philostr. Her. 160,22 Kays.: Iv xaux(] xfi p-a/r] ttoXXoI xwv ’Ayai(j5v
IxpcoOyjaav, xai Xouxpa xoi? xexptop-lvois [lavxeuxa lylvexo, Ttrj^ai 9£p[xai Iv ’l(ovG,
S. 691,12-692,10. 781
a? £Ti xai vuv ’A 7 a[x£|xvov£iou? xaAouatv oi ^jxupvav oixouvt£?. Nacli ebend. lagen
sie 40 Stadien von Smyrna entfernt, und Chandler Travels in Asia minot
83 glaubte, sie wieder aufgefunden zu baben. Doch hatten die spricli-
dem Aleles zusammen, indem sie ihn bald dort geboren sein liess, bald
den Flussgott Meles selbst zu seinem Vater machte (daher Melesigenes);
nian vgl. die Vitae Homeri des Ps. Herod., Plut. u. a. Stat. Silv. III 3,60,
Strab. XIV 646 u. s. Uber eine Hohle, die mdglicherweise die hier er-
wahnte sein konnte, vgl. Chandler a. a. O. 72. Hamilton a. a. 0. I 55.
der aber die angebliche Grotte fiir den Rest einer nicht sehr alten Wasser-
leitung halt.
S. 692,8. xai Tiva? xai X 070 U?, darunter mag das Marchen vom Streit
des Oinopion mit dem Riesen Orion mit gemeint sein, Parthen. erot. 20,
s. zu S. 688 6
,
. — Mit Recht versteht iibrigens Schubart (s. die Anm. zur
Ubersetzung) diese Worte in gleichem Sinn, wie § 10 iv ol x-q MtXyjaia 717
)
77^
empfand er bald Reue und Hess die Leichen zuriickliolen und bestatten.
Demiiacb ware, iiach Stesicboros, das Grabmal des Liebespaares, das Paus.
nach Samos verselzt, in Korintli zu suchen. Deii Namen des Liebbabers
neimt Strabo nicbt, und was der Bruder bei der Geschichte zu tun hat,
geht aus seinern Bericbte nicbt hervor.
Gap. VI.
Nach Abzug der lonier beziehen die Achaier die zwolf Stadte.
Die Machthaber der Achaier. Kriege der Achaier.' Der Ringer
Cheilon und der Lyder Adrastos. Zustand der hellenischen
Staaten nach Abzug der Galater.
S. 692,14. Paus. kniipft wieder an Cap. 1,8 an; xoxs os bedeutet
also nach der Belagerung von Helike.
S. 692,15. Die Liste der achaiischen StMte bei Herod. I 145
(— Strab. VIII 385 f.) unterscheidet sich von der hier gegebenen ausser-
lichdarin, dass die Aufzahlung von 0 nach erfolgt, wahrend Paus. W
dieumgekehrte Richtung innehalt, dann aber, was wichtiger ist, durch die
Nennung von Patrai, an dessen Stelle bei letzterem Keryneia erscheint.
Dieses, sowie Leontion, fiihrt das Verzeichnis bei Polyb. II 41 auf, bei dem
dafiirim Vergleich zu Herodot Aigai und Rhypes fehlen. Da nach Paus.
Patrai eine Sonderstellung einnimmt, so musste er, um die Zwolfzahl voll
zu machen, Keryneia, das anfanglich nur eine Bergveste der Helikeer war
und erst spater an Stelle von Aigai trat, bereits ais selbstandiges Glied
des urspriinglichen Bundes zahlen.
S. 692,16 ff. Vgl. uber Dyme
Cap. 17,5; Olenos 18,1; Pharai
22,1; Triteia 22,6; Rhypes 23,4; Aigion 23,5; Keryneia 25,5; Bura
25,8; Helike 25,4; Aigai 25,12; Aigeira 26,1; Pellene 26,12.
S. 693,1. Ais der letzte dieser Pelopidischen Fiirsten wird uns
Ogyges bei Polyb. II 41,5 genannt, doch ist iiber seine Zeit nichts bekannt.
— Kometes hatte vnm Orakel den Rat bekommen stci xov sa/axov Muawv
TcXsiv, Schol. Eur. Rhes. 251.
S. 693,5. Zu Damasias vgl. V 4,3.
ebd. xoR Tiaap.svou uaiaiv dvs^j^to? Trpo? iraxpo?, Tisamenos namlich war
wie Penthilos ein Sohn des Orestes, II 18,6. Ein anderer Sohn des Pen-
thilos ist Echelas, III 2,1, dessen Sohn Gras Aiolien in Pesitz nimmt.
Zu Preugenes vgl. III 2,1, er war ein Nachkomme des
S. 693,7.
Amyklas VII 18,5, sodass angenommen werden darf, dass Amyklai auch
fiir Patrai, wie fiir mehrere andere Kolonieen, der Ausgangspunkt gewesen
ist, s. O. Mulier Dor. I 91 A.
S. 693,17. sTTi xtp dvaOy^fxaxt xto sv ’0Xup.Tcicz, s. zu V 23,1.
S. 694,1. Die unklaren Worte nehmen Bezug, dass vielleicht darauf
im Jahr 418 Alkibiades die Patreer iiberredete, die Partei von Athen und
S. 692,10-695,6. 783
Argos zu ergreifen, Thuc. V 52. Der Sinn scheint zu sein: die Acliaier
waren zur Bundesgenossenschaft init den Patreern geneigt und waren mehr
athenisch ais lakedaimonisch gesinnt. An der Wendung sk/ov 7 V(u|XTf)v ist
an sich nichts auszusetzen, vgl. Thuc. llT 25,2. V 44,1- 48,3. — Die Acliaier
waren im Anfang des peloponnesischen Krieges mit Ausnahrae von Pellene,
das sich sofort an die Spartaner anschloss (Time. II 9), neutral, in den
letzten Jahren dagegen kampften sie samtlich fiir Sparta, Thuc. II 9. Xen.
Hell. III 5,12.
S. 694,6. 6 — Ilatpsuaiv zum Dativ vgl. Bd. I zu S. 17,17.
S. 694,7. Zu Cheilon s. VI 4,7.
S. 694,8. ioiqc xai oux diro xou xotvou, zur positiven Aussage das ver-
neinte Gegenteil, s. Bd. I zu S. 677,23.
S. 694,10. IIspjix^? ’Apx£p.ioo?, vgl. III 16,8. Diod. V 77,8 und zu S.
277,16. Ed. Meyer Gesch. d. Alt. III 128.
S. 694,15. ei xov KoptvdicDv iaOp.ov — diroxEt^iasiav, dies hatten die
Peloponnesier nur mit Erlaubnis des Antigonos tun konnen, in dessen
Handen damals der Isthmos und der halbe Peloponnes waren. Mit Recht
bemerkt Xiese Gesch. d. griech. u. mak. Staaten II 16 A. 5, Paus.,
der in den klassischen Reminiszenzen der Perserkriege lebe, stelle die
Sache so dar, wie wenn der alte peloponnesische Bund damals noeh
existiert hatte.
S. 694,18. ovxiva 6y) xpoicov diaps^TQXsaav xy]v Aaiocv, nach Liv.
XXXVIII 16 gelang es Lutarios, dem Antipatros einige wenige Schiffe
wegzunehmen, mit denen er nach und nach sein Heer iibersetzte; die Leute
des Leonnorios wurden von Nikomedes hinubergeschafft. Dieser Ubergang
nach Asien fand statt 01. 125,2 (278/7 v. Chr.), Paus. X 23,14.
S. 695,2. uTco Kaac77%Spoi>, vgl. IV 27,10. IX 3,6. 7,1.
Gap. VII.
Bildung des achaiischen Bundes. Die Lakedaimonier unter Agis
und Kleomenes befehden die Acliaier. Philippos, desDemetrios
Sohn, jagt den Hellenen Schrecken ein, er besetzt drei Stadte
ais Schliissel von Hellas; sein Krieg gegen die Athener, denen
die Rdmer helfen.
dazu Vischer Kl. Schrift. I 565 ff. M. Dubois Les ligues Etolienne et
Acheenne. Klatt Forschungen zur Gesch. des ach. Bundes 1877 u. Chronol.
Beitrage zur Gesch. d. ach. B. Hili Der ach. Bund seit 168 v. J. Chr.
1883. Gilbert Handb. d. gr. Staatsaltert. II 104 ff. Baier Studien zur
ach. Bundesverf. Wurzb. Diss. 1885. Unger Abh. bayer. A. 1879, II 117 ff.
und Philol. XLVI 766 ff.; zu den geschichtlichen Notizen des Paus. ist
ebd. pooXsufxaxa xal xa ep^a, der Artikel erst beim zweiten Nomen,
vgl. zu VI 23,2, S. 518,14.
Gilbert a. a. 0.
S. 695,13 ff. Der Beitritt von Sikyon erlolgte, ais Aratos 01. 132,3
(249 V. Clir., s. Wilamowitz Antig. v. Kar. S. 260) seine Vaterstadt
von dem Tyrannen Nikokles Pol. II 43,3).
befreit hatte (Plut. Arat. 9.
fehlten ausser Elis und Sparta nur die drei arkadischen Stadte Orchomenos,
Mantineia und Tegea. Mit den Aitolern wurde nacli dem Tode des Antigonos
Gonatas (a. 239) ein Freundschaftsverbaltnis angekniipft (Pol. II 44,1).
S. 695,19. lleXXTjvYjv ~A 7 t? siXev, zu der Verwechslung, die Paus.
hier begegnet, vgl. Bd. I zu S. 403,6. Der Irrtum wurde schon von
Manso Sparta III, 2, 123 erkannt; vgl. auch Fougeres Mantin4e et
TArcadie Orientale 482 ff.
S. 695,22. Zur Niederlage der Achaier am Hekatombaion unweit
Dyme s. Bd. I zu S. 404,4.
S. 696,1. Antigonos Doson ist Sohn des Demetrios mit dem
Beinamen des Schonen, dieser ein Bruder des Antigonos Gonatas, dessen
Sohn Demetrios II. der Vater des Philippos war; also war Antigonos
Doson ein Vetter des Demetrios II. und ist dv£4'io? hier in weiterem
Sinn gebraucht. Die verwittwete Mutter des Philippos, Phthia, heiratete
den Antigonos, und ais dieser im Jahr 221/20 starb, folgte ihm Philippos
auf dem Thron.
S. 696,3. auTixa Tcapa^d? oaa dijxoasv, vgl. II 9,2; so verhielt sich
die Sache nicht, war vielmehr auf Seite des Aratos, der,
die Perfidie
um Zeit zu Unterhandlungen mit Antigonos zu gewinnen, dem Kleomenes
Friedensanerbietungen machte, ais dieser aber darauf einging und unter-
dessen die Verhandlungen mit Makedonien zum Abschluss gekommen
waren, den Bruch mit Sparta formlich provozierte, s. Wachsmuth a.
a. 0. 272. Paus. folgt einer tendenzios gefarbten Quelle.
S. 696,5. To £v 2£XXajia TUTaiafJia, vgl. IV 29,9.
S. 696,6. au 8 i? Iv X 0701 S toi? Apxaoixotc, vgl. VIII 8,11. 27,15 f. 49,4 f.
S. 696,7. TY]v Max£ 66 vwv dpyvjv Tiapd ixovxos Avxqovou Xa^oiv, damit
ist angedeutet, dass Antigonos seine Stellung nicht dazu missbrauchte,
einem seiner eigenen Kinder die Herrschaft zuzuwenden, sondern, indem
er sich nur ais Vormund betrachtete, dem Philippos die Krone erhielt,
S. 696,9. -irpoYovou |X£v oux ovxo? auxco, vgl. Polyb. V 10,10: 6 iva
p.£v xai au 77 £vrj? ’AX£^dv 6 pou xai OiXitcttou cpaivYjxat jx£ 7 dXir)v £tioi£ixo uap’ dXov
xdv piov aTToudTQv, diese Stelle beweist die Unrichtigkeit der Vermutung von
Wachsmuth a. a. Worte irpo 7 dvou bis 5 £a 7r 6 xou seien nach
0. 274, die
Trapd ixdvxo? Avxqdvou Xapuiv zu stellen und auf diesen zu beziehen.
S 696,11. daot? TraxpiSa? dp£axd TcpoStoovai, s. Gap. 10,1 und
die Aufzahlung von Verratern bei Dem. XVIII 48.
S. 696,12. 6£^idxTf]? =
6£^t(oat?, vgl. Hesych. s. cpiXoxYjaia, Tipdiroai? xi?
p,£xa xd 6£i7Tvov uiiEp cpiXia?. Zu den Mordtaten des Philippos vgl. II 9,4;
ais Giftmischer wird er gebrandmarkt in den beiden Epigrammen des
Messeniers Alkaios Anth. Pal. IX 519. XI 12, vgl. ferner Polyb. VIII 14,2.
786 VII 7, 6-8, 4.
S. 697,2. ou TToXXcp Tivi £purpoa3£v fur das iibliche Itt Tiporepov (TipoTEpov
£xi) ;
£{JLT:poaO£v ist sonst bei Paus. regelmassig lokal, doch vgl. 01 £p-TTpojil£v
Gap. VIII.
Flamininus pliindert Eretria und erobert mit den Achaiern
Korinth. Die Achaier eifrige B undesgenossen der Romer. Sie
reissen die Mauern von Sparta nieder und legen den Lakedai-
moniern harte Bedingungen auf. Diese nehraen ihre Zuflucht
zu Metellus und den romischen Gesandten. Die Romer ver-
nichten die H errschaft der Makedonier, wie die Sibylla vorher-
verkiindet hatte.
S. 697,15. Die Eroberung von Eretria erfolgte i. J. 198, es war
aber nicht Titus, sondern Lucius Quinctius Flamininus, sein Bruder, dem
ais Flottenkommandanten in Verbindung mit Attalos und den Rhodiern die
Eroberung gelang, Liv. XXXII 16.
S. 698,2. 7rpo£topu>vxo (u? dvxi OiXtWou 'Poip-aioi TjXoi£iv, die Ge-
schichte hat den Achaiern, die so dachten, und es gab deren gleich von —
Anfang an (Polyb. XVIII 45,6. Liv. XXXIII 31), Recht gegeben. Von —
den Historikern wird die Unabhangigkeitserklarung verschieden beurteilt,
nach Mommsen war es den Rdmern mit der Befreiung Griechenlands
vollkommen Ernst, wahrend z. B. Peter (Studien zur rom. Gesch. 159) in
ihr nur die hinterlistige Absicht sieht, „durch die ungewohnte, den Ver-
S. 696516 — 698 17,
. 787
XXXII 19 ff. gibt einen interessanten und ausfiihrlicben Bericht iiber die
scbwierigen Verbandlungen. Die Bundesversammlung, die nach Sikyon
einberufen war, horte am ersten Tage die Gesandten der Romer und ihrer
Bundesgenossen und ebenso eine Gesandtschaft des Philippos, konnte aber,
obgleich der Strateg Aristainos energisch fur den Anschluss an Rom eintrat,
am zweiten Tag noch zu keinem Bescbluss kommen, umsoweniger ais von
den zehn Damiurgen nur fiinf dem Strategen zustimmten, wahrend die ftinf
andern fiir Festhalten an Philippos waren; am dritten Tage trat einer der Da-
miurgen Freunde Roms, worauf diese in der Abstimmung
auf die Seite der
siegten. Das ausschlaggebende Moment war das Geftihl der eigenen Schwache
verbunden mit der Einsicht, dass die Romer den Bund eher zu schiitzen
in der Lage seien; Schutz aber hatte er notig, denn terrebat Nabis Lace-
daemonius, gravis et adsiduus hostis, Liv. a. a. 0., vgl. auch App. Rom. 6.
vgl. II 8,4.
S. 698,14. Im Kampf gegen Antigonos und die Syrer (192 — 190)
hatten achaiische Truppen Salganeus am Euripos besetzt, mussten es aber
wieder aufgeben, Liv. XXXV
50 f. dagegen gelang es ihnen, das durch
;
statt, und es verior Philippos in ilir von seinen 25500 Mann (Liv. XXXIII
4) 8000 an Toten und 5000 an Gefangenen, wahrend nur 700 von den
Siegern blieben (Pol. XVIII 27,6 Liv. XXXIII 10,8). =
Die Eriedens-
bedingungen waren sehr liart, Philippos musste u. a. auf alie auswartigen
Besitzungen verzichten und 1000 Talente bezahlen, Liv. XXXIII 30.
S. 700,1 fP. Diese Verse stehen auch bei Appian Maked. 2. Der
Beiname Argeadai, mit dem sich die makedonischen Konige benannten
(Plut. de fort. Alex. 331 F), ist wahrscheinlicli vom makedonischen, nicht
vom peloponnesischen Argos (^Ap^o? 'Opsjxixov oder xo ev ’0psax£ta) abzu-
leiten, s. Karst bei Pauly-Wissowa II 688.
Gap. IX.
Metellus bescliwert sich beim Senat iiber die Ach.Oer, dasselbe
tun die Lakedaimonier Areus und Alkibiadas. Der Senat schickt
eine Kommission unter Appius, um zwischen Lakedaimon und
den Achaiern zu entscbeiden; es gescliielit zu Ungunsten der
letztern. Die Mauern Spartas v erden wieder aufgebaut. Auch
der Senat krankt die Achaier, indem er die Riickkehr der Ver-
bannten verfiigt.
S. 700,9 ff. Die Darstellung der folgenden Ereignisse stimmt im ali-
s. 698,17—701,22. 789
gemeinen mit der Erzahlnng bei Polybios iiberein, doch ist sie weniger
ausfuhrlich und durchans tendenzios gebalten.
ebd. uTTEpiSsiv anderswo mit dem Akkusativ konstruiert, s. I 11,1-
II 19,6. 27,4.
S. 700,12. Die Behorden, d. b. der Strategos Aristainos in Ver-
bindung mit den zebn Damiurgen, weigern sich, zu den Verbandlungen,
die in Argos stattfanden, eine ausserordentlicbe Bundesversammlung einzu-
berufen, Pol. XXII 13,11. 12: touc lotp vopiou? oux eav, idv jxr) cpepT) xic £7-
Ypauxa Trapd x^? auYxXiQxou, Ttspl wv oiexai Sstv auvocYsiv. Liv. XXXIX 33.
S. 700,14. Metellus reist erziirnt ab; er klagt die Acbaier vor dem
Senate an, s. Pol. XXII 13,13. 16,5 und 8 . Liv. a. a. 0.
S. 700,17. Die Klage, welcbe Areus und Alkibiadas gegen die
Acbaier erheben, s. Polyb. XXII 15,7. Liv. XXXIX 35.
S. 702,1 ff. xa Tifi.75fi.aTa 1'Xuaav xtX., bei Polybios nicbt erwahnt, ebenso
nicht die Erlaubnis, dass Sparta wieder befestigt werde, und endlich aucli
nicbt die Bestimmimg, dass Kapitalprozesse von Lakedaimoniern in Zukunft
vor einem ^evixov oixaar/^piov vor sicb zu gehen hatten. Das Institut der
^£vtxa dtxaaTTjpia, die aus Angehdrigen anderer Staaten zusammengesetzt
8. XXIV 11,12 f. Aucb ist bei Polybios nicbt von acbaiiscben, sondern
an ibrer Stelle von spartaniscben Verbannten die Rede (XXIV 12,15),
wozu Wacbsmutb a. a. 0. 287 bemerkt, was Paus. sage, sei unwabr-
scbeinlich, da Rom in die innern acbaiiscben Verbaltnisse nocb gar nie
eingegriffen batte, wabrend iiber gewisse spartaniscbe Verbannte durcb die
kiirzlicb erfolgte Neuordnung des Verbaltnisses zwiscben Sparta und dem
Bund neuer Hader ausgebrocben war.
S. 702,14. £? ’A0Yjva? xaT£TC£fi-TT£To, bemerke die Praposition xara (vgl.
Gap. 11,1), wie Paus. umgekebrt dva verwendet, wo es sicb ura den Weg
von Grriecbeniand nacb Rom bandelt, vgl. 9,2. 6. 10,11. 12. 12,5. 16,8.
Ausser Atben und den Aitolern wurden nacb Pol. XXIV 12,6
ebd.
aucb Epeiroten, Boioter und Akarnanen gegen den acbaiiscben Bund auf-
geboten.
Gap. X.
Beispiele von Vaterlands verrat. Die Acbaier, durcb Kallikrates
verraten, werden von den Romern unterworfen.
S. 702,21. T-^v TtaTpiSa xai dvdpa? Tipooioovai TroXiTac, vgl. Gap. 7,5.
14, gemeint ist die Seescblacbt bei Lade, auf welcbe die Einnabme von
Milet i. J. 494 folgte.
xai ^£voi.
S. 703,13. UTTO voaou TrpoTEpov Tyj? XoifAwoou?, s. zu Gap. 7,1.
S. 703,18 ff. Auf Antrag des Demades wurden Gesandte mit unbe-
schrankter Vollmacht an Antipater abgesendet, unter denen er selbst war.
Ans dem Bericht des Plutarch im Phokion 26 ff. und des Diod. XVIII 18
gebt nicbt hervor, dass Demades in dem von Paus. geausserten Sinne
operierte; die Begriindung seiner Ansicht, die Paus. im folgenden ^ giebt,
S. 704,3. £v Aapiia xxX., die Scblacht wird unricbtig hier, ob. S. 703,
15 und bei Polyb. IX 29 nach Lamia verlegt, sie fand vielmehr siidwestlicli
von Larisa, in der Pelasgiotis bei Krannon, statt, s. Plut. Phoc. 26.
Demostb. 28. Cam. 19. Ps. Plut. Vit. X orat. 849 A. Diodor bescbreibt
XVIII 17 den Verlauf der Scblacht, nennt aber den Ort nicbt, doch sagt
er, dass die Griecben die Belagerung von Lamia aufgehoben hatten und
S. 704,8 ff. Die Ansicht des Paus., dass Perseus durcb das Unrecbt
gegen die Sapaier (Z. 13) die Rbmer gewissermassen genotigt habe, ilm
zu unterwerfen, zeigt, wie gering seine historische Einsicht war. Abrupolis,
Hauptling der Sapaier, eines tbrakischen Stammes in der Xabe von Abdera
(Strab. XII 549 f.), und Bundesgenosse der Rbmer, wurde von Perseus aus
seinem Reich vertrieben, weil er sicli der Bergwerke des Paugaion zu be-
macbligen sucbte; dies benutzten die Rbmer mit ais Vorwand (irp6<paai^
Polyb.), um Perseus den Krieg zu erklaren, vgl. Polyb. XXII 8,2 f. 8. Liv.
XLII 13,6. 41. App. Mak. 11,2.
wo Saitaiot ais der moderne Xame von Thrakiern bezeicbnet wird, die
urspriinglicb 2 ivti£?, dann 2wtoi hiessen, wahrend sie bei Archilocbos Haiot,
geuannt wurden.
ebd. }jLvrj{x-/]v £V/£, Sprachgebrauch des Paus. ist sonst piv7j|XY)v ttoi-
zwei, namlicb C. Claudius und Cn. Domitius; welcber von beiden derjenige
war, der nach Paus. keine Neigung zur Gerecbtigkeit batte, ist nicbt
bekannt, Wachsmutb a. a. 0. 288 vermutet, es werde der angesebenere
792 VII 10,7-11,4.
von beiden, der ais Zensor durcli seine Strenge beruhmt gewordene
C. Claudius, gewesen sein.
S. 704,19 ff. Den sturinischen Verlauf der Verhandlungen vor dem
Buudesrat erzahlt uns nur Paus.
S. 705,7. uTto oiSajxaXia, unter der Eiuwirkuiig, bei Herod. V 70 ix
6idajri<;.
aber der Ampliiktyonenrat selten in die Lage gekommen, von dieser Kom-
petenz Gebrauch zu machen, wenigstens erfahren wir niclits von Prozessen
dieser Art, die wirklich vor ihm verbandelt worden waren; ricbtig ist, dass
Demosthenes von amphiktyonischen Prozessen spricht, mit denen ihm seine
Feinde gedrobt haben, XVIII 322, vgl. Aesch. III 161.
S. 705,22. ’A^aiwv aXkoxE. aXXa?, urcep twv dvSpaiv upsa^sias t£ xai txsata?
l 7U 7C£|X7r 6 vTcov xxX., Vgl. Poljb. XXXI 8 . XXXII 7,14 ff. XXXIII 1,3 ff u.
3. Zonar. IX 31 A.
S. 705,23. Bei der Verbandlung im Senat scblug eine drastische
Wendung Catos durch; er meinte namlicb, den ganzen Tag bescbaftige
man sich nun sclion mit der Frage, ob es besser sei, dass die paar alten
Mannlein aus Griechenland von italisclien oder von griechiscben Totengrabern
bestattet werden sollten, Polyb. XXXV 6 .
— Dreihundert sagt Paus., ol
Gap. XI.
Gallus, von den Romern ais Schiedsricbter nacli Griechenland
geschickt, trennt mebrere Staaten vom acbaiisclien Bunde. Der
oropiscbe Handel.
S. 706,4. Nacb dem Vorgang von Schorn Gescb. Griech. v. d.
S. 706,9. u7T£p Twv dpu)v xy\<; ywpa?, iiblich ist die Vorausstellung des
abhangigen Genitivs, s. zu S. 241,15. •
hier dcpEivai aoXko^ou xdiv ’A^atdiv, kurz vorher oruvx£X£ias xyj? £? ’A/atou? dcpsatv
EupaaOat und auv£dpiou xou A^aidiv dxrojx^vat.
S. If. Die Erzahlung des oropischen Handels, die Paus. nach
707,2
einer von Polybios unabhangigen Quelle giebt, enthalt ungereimte Dinge.
Gleich die erste Behauptung, Oropos sei den Athenern untertan gewesen,
ais es von ihnen gepliindert wurde, ist offenbar unrichtig, Untertanenstadte
794 VII 11,4-13,1.
werden niclit gepliindert; ais Oropos dies Schicksal traf, war es mit Atben
verfeindet; das utct^xoo? hat Paus. aus Thuc., vgl. II 23,3. IV 99, s. Wila-
mowitz Herm. XXI 101 A. 3. F. Diirrbacli de Oropo et Amphiarai
Sacro 67. 76. Dass ferner die Oropier, statt auf der Bezaliliing wenigstens
der himdert Talente zu bestehen, eingewilligt haben sollen, eine attische
Besatzung aufzunehmen und ais Oarantie fiir zukiinftiges gutes Verhalten
den Athenern auch noch Oeiseln zu stellen, ist ganz unsinnig; und wie
naiv ist die Zumutung, dass die Athener, wenn die Oropier sicli iiber sie
zu beklagen hatten, dann die Besatzung zuriickziehen und die Geiseln
zuriickgeben sollten. Wahrscheinlich lag die Saclie so: die Oropier werden,
ais sie Geld von den Athenern nicht bekommen konnten, versucht
ihr
haben, sich durch Einfalle in Attika schadlos zu halten, worauf die Athener
gegen sie zu Felde zogen, ihre Stadt nahmen und die Einwohner ver-
jagten. Die Besatzung, von der Paus. spricht, wird identisch sein mit den
Kleruchen, die nach der Vertreibung der Einwohner von Athen dorthin
verlegt wurden; so denkt sich den Verlauf Dittenberger, s. die Be-
sprechung des Ehrendekrets fiir den Achaier Hieron Syll. 308.
ebd. ’iipu)7r6v ouaav, ’Qp(oir6? hier ais Femininum gebraucht, was
schon Steph. Byz. auffiel (s. ’Qpoj7ros)5 bei andern und Paus. selbst § 8 ist
es gen. masc.
S. 707,9. osYjOsiaiv b^Birjvatoi?, die Athener schickten die beruhmte
Philosophengesandtschaft vom Jahr 155, bestehend aus dem Akademiker
Karneades, dem Stoiker Diogenes und dem Peripatetiker Kritolaos, vgl.
Geli. VI (VII) 14,8 ff. Plut. Cat. mai. 22. Ael. v. h. III 17.
S. 708,10. dvdiJTap-lvoiv 6 e aXXwv xxX., d. h. also die Achaier richteten
nichts aus (vgl. Gap. 12,1); dass dies aber ganz imrichtig ist, dass viel-
mehr der Achaier Hieron die Eiickliehr der Oropier in ihre Vaterstadt und
die Wiederherstellung ihrer Freiheit bewirkt habe, sagt uns die erwahnte
Inschrift, vgl. 1. 21. 23 — 25.
Gap. XII.
Menalkidas iibertrifft den Kallikrates an Treulosigkeit. Er
besticht den Diaios. Durch die Machinationen des Diaios e.nt-
stehen Z wistigkeiten zwischen den Achaiern und Lakedaimoniern.
Vor dem rdmischen Senat zanken sich Menalkida=^ und Diaios,
zuriickgekehrt beliigen sie ihre Landsleute.
= p-aXXov, IV 31,2. V 9,3. X 38,10, liaufiger ist Itti ttXsov, vgl. II 35,8. III
S. 710,10. dc, das Relativum steht = ouxo? ^ap, wie I 6,8. VII 14,5. 15,6.
S. Diese Haltung des Diaios ist nach dem, was § 3 erztihlt
710,19.
wurde, unerwartet, und Xiese a. a. O. 339 A. 5 fragt darum, ob etwa
Menalkidas auch ihn betrogen hatte oder die Bestechung des Diaios in
falschem Zusammenhang berichtet sei.
Cap. XIII.
Die Achaier unter Damokritos fallen, oline die roniische Ge-
sandtschaft abzuwarten, in Lakedaimon ein und schlagen die
Spartaner. Damokritos, des Verrats angeklagt, geht in dieVer-
bannung. Listiger Plan des Diaios. ]\Ienalkidas iiberfallt lasos.
Seinen Mitbiirgern verliasst, nimmt er Gift.
S. 711,4. axpaxrj^eiv 'Ayaidiv, cxpaxr| 7 £iv wechselt mit apyeiv, vgl. z. B.
§ 5. 10,9; 12,6. 14,4. VIII 50,6. oU.
796 VII 13,1-14,2.
falschlicli aiis, in Walirlieit war er der Sohn eines Walkers aus Adi*amyttion
(Lnc. adv. indoct. 20. Amm. Mare. XIV 11,31); Paus. ist es auch ganz
allein, der ihn obne weiteres ais Sohn des Perseus hezeichnet; moglicli,
dass er ihn mit andern ftir einen unehelichen Sohn des Perseus hielt, Liv.
Epit. XLIX.
S. 711,8. (i)? war die Sache doch nicht, im
pSaxa, so ganz einfacli
uTrd^ovxai X 34,3.
S. 712,9. opfxrjXY^pia Itzi xf,v ilirdpxrjv ’Ayatoi? £ivai, Curtius Pelop. II
250 fiihrt aus, dass die alten Gebirgsorter um Sparta herum ihrer natiir-
Gap. XIV.
Die Achaier, ergrimmt iiber die Forderungen des romischen
Senats, die Orestes iiberbringt, begehen Ge walttatigkeiten
gegen die in Korinth sich aufhaltenden Spartaner. Kritolaos
voll Begierde, Krieg mit Rom herbeizufiihren, treibt ein per-
fides Spiel mit einer zweiten romischen Gesandtschaft. Er und
Pytheas reizen die Achaier zum Krieg gegen Sparta und Rom.
S. 71.3,4. 1'vila £xuy£v auxo^ £;7tpxij|X£vo?, C. Aurelius Orestes weilte,
wie § 2 zeigt, in Korinth; es war also keine der ordentlichen Landsge-
S. 711,6-713,14. 797
ist Polyhios XXXVIII 7,6 —8 der Ansicht, der Senat habe in Wirklichkeit
nicht beabsichtigt, die Sympolitie aufzuldsen, sondern nur die Achaier wegen
ihrer trotzigen Haltung und Feindseligkeit einzuschiichtern und zu er-
Lycurg. 22. Xen. resp. Lac. 11,3. Freilich steht damit im Widerspruch die
Xachricht, Alkibiades habe in Sparta die dort iibliche xoupot sv ypw ange-
nommen, und de adul. 7 p. 52 E; doch fuhrt das Becker
Plut. Alcib. 23
Charikles III 289 wohl mit Recht darauf zuriick, dass Plutarch die Sitte
seiner Zeit mit der friiheren verwechselte; denn dass in der Kaiserzeit der
kurze Haarschnitt fur lakonisch galt, bezeugt Luc. Fugit. 27, wahrend fiir
den peloponnesischen Krieg die langen Haare ais lakonische Sitte bei
Arist. Av. 1281, vgl. auch Plut. Nic. 19, und fiir die makedonische Zeit
durch Aristot. Ehet. I 9,26 p. 1367 a, 29 bezeugt sind. Wann freilich die
Anderung der Sitte eintrat, wissen wir nicht; wenn Becker a. a. O. aus
unserer Stelle schliessen will, es sei das schon zur Zeit des achaiischen
Bundes geschehen, so bemerkt Goll ebd. mit Recht, dass dieser Schluss
falsch ist, da xoupa nur eine bestimmte Art, das Haar zu tragen, nicht
schlechtweg das Kurzscheren, bedeutet. Auch die Barttracht gehort zur
xoupa; da man den Bart sehr lang getragen zu haben scheint
in Sparta
(vgl. Arist. Lys. 1072. Vesp. 476. Plut. Lysand. 1), so mag auch dies mit
507; nach Poli. VII 88 waren sie rot, weisse erwahnt Athen. V p. 215 C.
Mehr bei Becker a. a. O. 278. Hermann-Bliimner Griech, Privat-
altert. 181. — Was endlich die Kleidung anlangt, so gilt der xpipcov, der
kurze Mantel von grobem Stoff, den auch die laxwviCovxs? und die Philo-
sophen trugen, ais lakonischer Brauch, vgl. Thuk. I 6. Piat. Protag. 342
C. Arist. Eth. Nic. IV 13 p. 1127 b, 28; vgl. Mulier a. a. O. 267. Becker
217. Hermann-Bliimner 175 A. 6.
798 VII 14,2-15,2.
einem Gesetz : ottogoi rj vov siaiv ev xto oEapioxTjpup -q xo Xoitiov xaxaxsOuiat. '
10,711. 11,6.
S. 714,9. loifx o£ xois ai)v£opou £7r£<jx£XX£v xxX., fiir diese Perfidie wird
von Paus. Kritolaos allein verantwortlich gemacht, wahrend wir durch Polyb.
(9,3) erfahren, dass sie vom Bundesrat beschlossen worden war. Wachs-
rnuth a. a. O. 293 bemerkt mit Kecht, dass bei Paus. die Tendenz vor-
walte, das Volk nur ais ein von verbrecherischen Demagogen verfiihrtes
erscheinen zu lassen.
S. 714,11. aXXrjv £X£X£U£v dva}X£v£tv auvooov xxX., d. h, sie sollten
wart<m bis zur zweiten ordentlichen Landsgemeinde, die in seclis Monaten,
d. h. im Ilerbst, stattfand. Unger a. a. (). 141 f. glaubt, Kritolaos habe die
Gesandten auf die nachste Syinale verwiesen, die £? p^va ‘'Exxov zu er-
warten gewesen sei, d. h. in hdchstens 3 —4 Wochen ;
moglich sei, dass
Paus. selbst p£xa pr,vac 1; verstanden habe (vgl. auch Cass. Dio Prg. 72
£1? £X£pov jepa? JuXXo'(ov, fU p£>)’ £xprjVov £j£7l)ai, dv£pdXXovxo), und sicher, dass
der damals in Afrika weilende Polybios, der XXXVIII 9,5 xT|V
s. zu S. 695,11. —
Xatiirlich hoffte Kritolaos, dass nach einem halben
Jahr die Unterwerfung Spartas Tatsache sein werde.
S. 714,14. KpixoXaof 6e £? KopivDov 'Ayaiou? dOpoiaa? xxX., iiber die
„dem Wort-
stiinnischen Verhandlungen in Korintb, die dazu fiihrten, dass
laut nach den Lakedaimoniern, der Sache nach den P6mern“ der Krieg
erklart wurde, vgl. Polyb. XXXVIII 10 f.
S. 714,17. 'f9dv(p — £x xou Saipovtov, vgl. Bd. I zu S. 467,7. IX 17,6.
3i)vxEX£iav x^? xcov 'EXXiJviov dxu/ias. xaiiTEp 7ap x^s 'EXXdooc xai xa3r9vOU xai
xaxd pEpoi irXEovdxi^ ETixatxuiai;, opu>? oitotot? dv xt? xoiv TipoxEpov EXaxxto-
pdxtov oixEioxspov E^pappeaat xd x^<; dru/ia? ovopa xai xr^v Evvotav xaoxTjv (b? xoic
xa8’ fjpds 7£7ovd(jiv. o'j 7ap p6vov d^f’ wv £~aOov £Xsr'(jai xi? dv xou? '"EXXrjva?,
£Xi 0£ paXXov Ecp’ oU £irpa;av r)xuyr,x6;ai vopiaEiE ituhdpEvo? 7i£pl Exdaxwv xd?
*
dXir)3£ia?.
S. 713, 14-715, IJ. 799
Gap. XV.
Metellus schlagt Frie d ensbedingun gen vor, die Achaier weisen
sie zuriick und belagern Herakleia. Metellus besiegt sie unweit
von Skarpheia. Diaios setzt den Krieg fort. Metellus nimmt
Theben und Megara. Seine erneuten Friedensanerbietungen
werden abgelehnt.
S. 715,9. -irapauttxa iiziTcuazo xat stoisito, vgl. II 8,4. IV 25,4.
VIII 49,7. TcapauTixa sTruvbavovTo xocl auxixa ixsXsuov IV 22,1. iTrsTrujto ze
auTixa xai aoxixa acpixsxo IX 3,2. ypovo? ou Y]vuaxo xat aoixoojiv VII 11,6.
S. 715,10. Zu £i cum coni. vgl. II 29,7. 35,3 und zu S. 234,11.
S. 715,11. von dieser
dYYsXou? oov xrapa xou? ’Ayaiou? aTcsaxsXXev xxX.,
Gesandtschaft wohl aber erzahlt er, dass Metellus
weiss Polybios nichts,
nach der Abreise des Sextus Vermittlungsvorschlage gemacht habe, deren
Uberbringer aber von den Achaiern mit Schimpf und Schande fortgejagt
worden seien, XXXVIII 10,4; hiervon wird das Schreiben des Metellus an
den Senat Kunde gegeben haben (Z, 6). Xach Paus. hatte er, ais der
Krieg bereits erklart war, nochmals einen Versuch gemacht, die Achaier
zur Vernunft zu bringen, was nach dem Vorausgegangenen mehr ais un-
wahrscheinlich ist.Die naheliegende Vermutung, dass Paus. die gleiche
Gesandtschaft im Auge
habe, wie Polybios, und nur den Fehler begehe,
sie zeitlich zu verschieben, will Wachsmuth a. a. 0. 293 A. 1 nicht
gelten lassen, weil die begleitenden Umstande bei diesen zwei missgliickten
Botschaften zu verschieden seien. Allein dass Paus. von der Beschimpfimg
der Gesandten schweigt, entspricht der Tendenz seiner ganzen Darstellung
(vgl. S. 713,13), und wenn bei Polybios fehlt, worauf bei Paus. der Nach-
druck liegt, namlich die Forderung, die Achaier sollten Sparta xal ttoXsi?
dass Metellus an dieser Forderung des Senats von sich aus nichts andern
konnte und dass die Nichterwahnung derselben bei Polybios in Uberein-
stimmung steht mit seiner Annahme, dass es dem Senat damit iiberbaupt
nicbt Ernst gewesen sei (vgl. zu S. 713,5). So wird eben doch die zeit-
liche Verscbiebung bei Paus. angenommen werden miissen und in den
Worten Ix xoiv YpajX[xaTo)v a MexsXXo? suejxeXXev noch eine Spur zu erkennen
sein, an welcher Stelle die Gesandtscliaft von Paus. riclitigerweise hatte
-irpo? c. gen. ist bei Paus. iiberbaupt, abgeselien von der lokalen Verwen-
dung (Tipos ’Apxa8ia?) und der Kedensart xd irpo? Traxpos u. a., ausserordent-
licb selten.
Gap. XVI.
Mummius schlagt die Achaier auf dem Isthmos. Diaios nimmt
Gift. Korinth wird besetzt und zerstort. Die demokratischen
Verfassungen werden aufgehoben, ein Tribut auferlegt. Nach
einigen Jabren tritt mildere Bebandlung ein.
S. 718,1. Zu Orestes s. Gap. 14,1.
S. 718,2. dcpixsTo }X£v TCspl opdpov, diese genaue Zeitangabe ist be-
merkenswert, vgl. Oros. V 3,5 consul Mummius repentinus cum paucis
venit in castra. Aur. Viet. vir. ill. 60 properavit.
S. 718,10. TTpo zu beanstanden (s. krit. App.), ist kein Grund vor-
banden, die Truppen wurden zwolf Stadien vorausgescbickt ais Vorhut
des Gesamtheeres.
S. 718,12. Tou€ p.£v cpov£uoufft xtX., vgl. Zonar. IX 31 xai xtva uXy) 7 ^v
’Iadp.ov p-d^Y) und darnach bei Liv. Epit. LII ad Isthmon, bei Aurei. Viet,
de vir. ill.60 dagegen apud Leucopetram, einem unbekannten Orte, dessen
Name nach Curtius II 591 aus rXauxou 7r£xpa entstanden sein soli;
vgl. auch Bursian II 21 A. Nach Zon aras IX 31 befand sich zwischen
3.
Inschr. 43. —
Die Verluste der Achaier waren jedenfalls gross, von den
Epidauriern allein fielen 156 Mann, vgl. CIG Pel. I 894.
S. 718,26. £udu Ms^dX?)? Tt6X£(i)€ l'cp£U 7 £v, Diaios stammte aus dieser
Stadt, wie Gap. 12,3 angegeben war.
S. 719,1. Zur Scblacht am Asinaros vgl. Thuc. VII 84. Bei Ps.
Plut. vit. X orat. 844 B wird der beriihmte Redner Kallistratos aus Aphidna
mit dem in unserer Stelle gemeinten Offizier verwechselt.
S. 719,12. x£X£uxd iriwv cpdpptaxov, ebenso Aurei. Viet. a. a. 0. Zon.
a. a. 0. scheint anzunehmen, Diaios habe sich auf dem Schlachtfeld
entleibt.
S. 719,19. f]p£i x£ xaxd xpdxo? xai lxai£ KopivOov, aus xaxd xpdxo? glaubt
Hertzberg I 273 A. 85 schliessen zu dtirfen, dass es bei der Besetzung
der Akropolis zu einem Kampf gekommen sei; gegeniiber dem Schweigen
der librigen Quellen, wie des Paus. selbst, ist aber die andere Vermutung
Hertzbergs, dass mit xaxd xpdxo? nur die gewaltsame Behandlung der ohne
802 . Vll 16,6-10.
Mummius niclit den strikten Befelil hatte, Korinth dem Erdboden gleicb
zu machen, indessen sagt die Epit. LII des Liv. Corinthum ex senatus
consulto diruit; vgl. zu dieser Frage Teuffel bei Pauly V 200 A., der
dieser Nacliriclit des Livius init Unrecbt misstraut und glaubt, der Senat
Labe nur nachtraglicli seine Genebmigung von Mummius’ Verfahren aus-
gesprochen, s. aucli Hertzberg a. a. O.
8. 720,4. avrj 7 £xo, d. h. nach Rom, vvas kauit) fehlen kann, vgl. Cap.
10,11. 12,5, dva7r£|XTC£iv 10,10.
8. 720,6. 7roX£(uv — Mojx|xio? xax£Xu£, vgl. II 1,2. Zon, IX 31.
8. 720,9. oi abv auxo' pouX£Uj6pL£vot, es war eine Koinrnission von zehn
]\Iann, der gewdhnlichen Zahl (vgl. Cap. 10,7. Polyb. XXXIX 15. 16. Cic.
ad Att. XIII 6,4. 32,3), die zur Ordnung der Verhaltnisse nach dem Pelo-
ponnes geschickt wurden, um nach sechsmonatlicher Tatigkeit zuriickzu-
kehren, vgl. Hertzberg a. a. O. 280.
ebd. ff. OYjfxoxpaxia; fx£v xax£7rau£ xxX., das aktive und passive Wahl-
recht wurde aut’ oi xa ypn^pLaxa e/ovxe? beschrankt, wie iiberall in den rdmischen
Provinzen (vgl. Marcjuardt rdin. 8taatsvervv. I 169), das Land wurde ais
Provinzialboden steuerpHichtig (vgl. VIII 43,1. 34,2) und das Komnier- X
ziiirn zwischen den einzelnen Stadtgebieten oder den Landschaften auf-
gehoben (der Ausdruck oirEpopia liisst, wie Marquardt a. a. O. 169 A. 1
richtig bemerkt, beide Auslegungen zu: II 20,1 bedeutet TcoXEfxoc uirspopio?
ijber den lebhaften Streit, der sich hieriiber entspann, vgl. Hertzberg
a. a. 0. 284 A. 2. Marquardt Auf dem Standpunkt
St.-V. I 164 A. 8.
von Hermann steht namentlicli auch Hofler Wiener SB. BXV 296, der
es geradezu fiir absurd erklart, von einer nacli dem Fall Korintbs ein-
getretenen Provinzialisierung Grieclienlands zu reden. Indessen sprechen
fiir die Ansicht, dass Griecbenland gleich damals in ein Provinzialverhaltnis
zu Rom trat, indem es zur Maxsoovia lirap/ia gescblagen wurde, giite Griinde,
Marquardt a. a. 0. 164if. Mommsen Rom. Gesch. II 47 A. Brandis
bei Pauly-Wissowa I 190ff. Xiese a. a. O. 358. Eine eigene (senatorische)
Provinz Achaia wurde es i. J. 27 v. Chr. bei der Teilung der Provinzen
zwischen Senat und Kaiser. Von 15—44 n. Chr. war es kaiserliche
Provinz, dann gab es Claudius wieder dem Senat. Der yj 7 £[xwv war ein —
Propraetor mit dem Titel Prokonsul.
ebd. xaXouji ou/ 'EXXaSoc, dXX’ hA/aiac ol 'Ptop-aioi xxX., vgl.
Suid. s. A^ata: oBsv ooxouji xai vuv A^aiav ovop-a^siv ty)v 'EXXaoa. 'P<op.aiot
0 £ £? TO ;(£ipcod£v
•
1'Ovos 0 7rpo£axto? xox£ x^? 'EXXaoo?, xyjv oXrjv jx£xa^aX6vx£?
indem KuCtxrjvo? beim Afric. falschlich aus 01. 159 AXxip.o? KuCixyjvo? wieder-
holt sei. Die Datierung selbst aber auf 01. 160 140 v. Chr. ist un- =
richtig, die Einnahme von .Korinth fallt vielmehr ins Jahr 146, wie C. F.
Hermann a. a. O. 349ff. nachgewiesen hat gegeniiber Paparrhegopulos,
der in der Schrift T6 x£X£uxaiov Ixo? xrj?'EXXaoo? £X£uB£pia?, iaxopixY) xal Tupa^-
p-axixy] 7rpa7p.ax£ia, sich fiir das Jahr 145 erklart hatte. Reuss Jb. f. Ph.
CLV 546 findet es unerklarlich, wie Paus. zu seinem falschen Datum ge-
langte, allein schon C. F. Hermann hat a. a O. 351 ganz richtig bemerkt,
die falsche Angabe des Paus. beziehe sich auf die Erleichterungen, welche
die Romer den Achaiern einige Jahre spater zu teil werden liefien; die
Quelle des Paus. schloB wahrscheinlich mit der Erwahnung dieser Gnaden-
akte; so auch Wachsmuth a. a. O. 272 f.
Pausanias II.
51
804 VII 17,1-6.
Gap. XVII.
Hellas versinkt in die auBerste Olinmaclit. Sein Schicksal unter
Nero nnd Vespasiaii. Die Stadt Dyme. Die Sagen von Attes.
Der Laufer Oibotas.
S. 721,4. Zu der folgenden Scliilderung der Olmmacht Grieclienlands
vgl. die almliclie Cap. 6,8 f.
einer Inscbrift aiis Akraiplinia, die den Text der Rede entbalt, am 28.
November 66 in Koriiith, s. Biill. de corr. liell. XII (1888) p. 510. Die
Verkiindignng liisst elienfalls in Korintli nnd zwar anf dem Marktplatz vor
sicligeben Plut. Fiam. 12; s. ferner Plin. IV 22. Plnt. de ser. niim. vind.
568. Dio (k LXIII 11. Philostr. v. Ap. V 41.
Georgios (nicht Konstantinos, wie man bis auf v. Duhn angegeben findet,
s. u.) finden, wiirden ais Reste des alten Dyme gedeutet, das zwar bei
den Alten ais Kiistenort angefiihrt wird, aber niemals Seeplatz war, vde
denn auch Strabon a. a. 0. 387 Dyme d>a'[j.£vo? nennt. S. Dodwell II 311.
Leake II 160. Boblaye 20. Curtius I 423. Bursian II 321. Abweichend
hiervon setzt v. Duhn A. M. III 75ff. Dyme an die Stelle des heutigen
S. 721,4-723,2. 805
S. 723,1. Augustus teilte der Stadt Patrai auch die Stadte Pharai
und Triteia zu, s. 22,1. 6; dass er dasselbe mit Dyme getan habe, ist
3,8 erwahnte Tradition, dass Oibotas bei Plataiai mitgekampft habe; Kalk-
mann 131 glaubt, Polemon sei die Quelle fiir die Nachricht von der Teil-
nahme des Oibotas am Kampfe von Plataiai, wahrend fiir die andern Nach-
richten das Olympionikenverzeichnis zugrunde lag.
S. 723,9. Kalkmann 132 weist die Begriindung, mit der Paus.
es erklart, dass die Inschrift Paleia ais Heimat des Oibotas nannte,
stattDyme, ab; man miisse der Legende, meint er, iiberhaupt misstrauen.
Erst auf Orund dieser Legende, die den Oibotas zu einem Dymaier macht,
sei der Stadt der altere Name Paleia zugeschrieben worden, den sie wohl
nie gefiihrt habe, da ais ihr (ariinder Dymas galt ;
welcher Ort aber unter
Paleia zu verstehen sei, das sei schon im Altertum nicht klar gewesen.
Sehr wahrscheinlich klingt diese Losung der SchAvierigkeit nicht; Preger
104 N. 127 bemerkt, dass auf der Insel Kephallenia sich eine achaiische
Kolonie Pale befand, die vermutlich von Paleia benannt Avorden sei.
XXIII 141, vgl. ferner Aesch. Cbo. 7. Soph. Ai. 1173. EI. 449 ff. Eur.
Suppi. 974 und Alc. 101 ff. Ov. IMet. XIII 427f. Das Abschneiden der
Haupthaare ais eines natiirlichen Schrauckes, der zur Trauerstimmung nicht
passe, ist ein bis in spate Zeit nachweisbares ausseres Zeichen der Traner
um einen Toten, s. Becker-Goll Charikles III 156.
S. 723,5-724,15. 807
ebd. Der Zusatz Iv x£<paX^ fehlt bald, wie I 22,2. 43,4, bald steht
saniasbabe diese zweite Fabel erst spater binzugeftigt und mit dem laxen,
gedankenlosen Ubergang (vofxi^ouai p.Y)v ouy ouxw) an das Vorbergebende
angereibt. Uns scbeint die Stelle einfacb zu sagen, dass Pausanias nicbts
babe ausfindig macben konnen, da die Wabrbeit ein Gebeimnis sei;
was er also im folgenden bericbtet, sind Erzablungen, die er nicbt zu
sucben braucbte, die er gelesen bat, denen er aber keinen Glauben bei-
misst. Die Sacbe verbalt sicb also abnlicb wie II 17,4, wo er einen
duoppyjxoxspo? Xoyo? kennt, aber nicbt mitteilt, dagegen eine Sage bericbtet,
von der er ausdrucklicb erklart, dies und was abnlicbes uber die Gotter
erzablt werde, verzeicbne er zwar, glaube aber nicbt daran.
ebd. Wilamowitz ist der Ansicbt, Pausanias erzable, was er bier
aus Hermesianax bericbtet, nicbt aus eigener Lektiire (Hermes XIV 196),
und nacb Kalkmann 250 ist die Quelle das „mytbologiscbe Handbucb.^^
Wir meinen umgekebrt, dass die Stellen, an denen Hermesianax von Pau-
sanias zitiert wird, dafiir sprecben, dass er ibn gelesen babe, denn sie be-
zieben sicb auf Dinge, auf die nur eigene Lektiire fiibren konnte, s. Cap..
clurften den Tempel des Gottes nicht betreten, wenn sie sicli durcli Genuss
von Schweinefleisch verunreinigt liatten, s. D itten b erger Syll.'* 633 Z. 4;
in die Stadt Komana am Pontus dnrfte kein Scliwein kommen, s. Strab.
XII 575. Audi andere Orientalen entliielten sicli des Scliweinefleisclies,
so die Syrer, Lucian de Syr. D. 54, die afrikaniscben Libyer, s. Herod.
s.
IV 186, die Skytlien, s. Herod. ebd., die Aigypter, s. Herod. II 47, die
Plioinikier und Juden, s. Porpli. de abst. I 14; audi den Kretensern galt
das Scliwein fur lieilig, s. Atlien. IX 375 F.
S. 724,16. Diesen pessinuntiscben I6yj(; erzalilt Arnob. adv. nat.
V 5ff. in grosser Ausfiihrlichkeit und init Abweidiungen ini einzelnen, in
472,19; iiber seine Zeit, die jedenfalls nicht weit von 01. 80 liegen kann,
s. Rutgers 45. Robert Hermes XXXV 175.
S. 725,18. Frazer macht aufnierksam auf den ungewohnlichen Ge-
braucli von 6tap.£v£i ais verbum impersonale mit folgendem Infinitiv; zu den
von ihm zitierten Stellen (Gap. 24,5. 27,8. VIII 44,1. IX 19,7. 36,6) sind
hinzuzufiigen I 28,8. IV 30,3.
S. 724,15-726,6. 809
Gap. XVIII.
Die Stadt Olenos. Griindung von Aroe, Antlieia und Mesatis.
Sage der Patreer von Dionysos. Stammtafel des Patreus. Patrai
verlassen, von Augustus neu gegriindet. Tempel der Artemis
Laphria in Patrai. Jahrliclie Pestfeier derselben.
S. 726,4. Ais Peiros gilt lieut bei den Geographen ein Fluss, der
sebr wasserreich aus den Schlucbten von Nezera hervorbricbt und durcli
Nebenbache noch verstarkt wird; er beisst lieut von seinem Quellgebirge
Olenos, sonst aber aucb iin oberen Laufe Fluss von Nezera, im Miihdungs-
gebiete Fluss von Kamenitza, s. Leake II 118. Curtius I 428. B ur-
si an II 311. Nacli Cap, 22,1 liiess er im Altertum in seinem oberen Laufe
IIispo?, an der Miindung Bsipo?, woriiber Paus. unten Cap. 22,1 sich nicbt
zweifelnd batte aussern sollen; letzteren Namen fiihrt er aucb bei Herod.
I 145 und Hesiod. bei Strab. VIII 342; nacli Strab. ebd. und X 450 biess
er aucb Acbeloos. Zweifelbaft ist dagegen, ob er aucb MsXa? biess. Zwar
stebt bei Strab. VIII 386 in den Hss.: sit’ irap’ ov Tcoxapio?
JVHXa?; docb wollten Koraes und Kramer Mela? ais Dittograpbie von
pte^a? streicben und Ileipo? nacb uap’ 6v einscbieben, unter Zustimmung von
Bursian a. a. 0. A. 3, wabrend Curtius 450 A. 7 lieber ixe^a? streicben
mocbte, mit Riicksicbt auf einen bei Callim. b. in lov. 22 und Dion. Per.
416 erwabnten Fluss Melas, den Bursian fiir einen arkadiscben Fluss balt.
Dass die altere und z. T. aucb die beutige Topograpbie Kato-Acbaia
fiir die Statte des alten Olenos balt, ward oben erwabnt, ebenso, dass
V. Dubn, der in Kato-Acbaia Dyme sucbt, der Meinung ist, Olenos miisse
ain Wege von Patias nacb Kato-Acbaia etwa 40 Stadien von Dyme liegen,
wo Dodwell antike Keste sab, II 310; vgl. Leake II 155. Geli Itine-
rary of Morea 23. Boblaye 16 u. 20. Curtius 428. Bursian 322.
V. Dubn a. a. 0. Wie oben bemerkt, ist das starkste Zeugnis fur Kato-
Acbaia = Dyme die Polystratos-Inscbrift; dass sonst bier epigrapbiscbe Denk-
inaler baufiger sind, ais bei Karabostasion, erklart sicb daraus, dass bier
die bedeutendstemoderne Ansiedlung der Gegend ist, nacb der Inscbrift-
steine vonverscbleppt werden konnten, s. Heberdey a. a. 0.
fernber
Indessen macbt docb v. Dubn mit Becbt geltend, dass mebrere der dort
gefundenen Inscbriften eine Blute des Orts nocb am Ende des ersten Jabrb.
n. Cbr. erweisen, wabrend Olenos scbon zur Zeit des Polybios (II 41) und
Strabon (VIII 386) verlassen war, was aucb Paus. andeutet.
S. 726,5. £? 'Hpaxlea xai xd Ip^a auxou TrsTcocQxaaiv, selten findet sicb
TToieiv, wie unser dicbten, obne transitives Objekt, mit e?, vgl. II 3,9. 14,3,
viel baufiger iroisiv 1'tco?, aajxa, ptubov u. s. w. £? xiva; oder es wird, aber
ebenfalls selten, der oder das zu Besingende in den Akkusativ gesetzt, IV
6,1 TTolsjXOV. X 14,6.
S. 726,6. Dexamenos, Komg von Olenos, ruft den von Augeias
kommenden Herakles zu Hilfe gegen den Kentauren Eurytion, den Hera-
kles erlegt, s. Apollod. II 5,5, 6. Anders lautet die Version der Sage bei
Hygin. fab. 33, wo Deianeira, die Tocbter des Dexamenos, die Gattin des
810 VII 18,1-8.
Kentauren werden soli, der aber von Herakles getotet wird. Sonst erscheint
Deianeira ais Tocliter des Oineus; iiber die Entstehung der verschiedenen
Versionen (zu denen nocli Paus. V 3,3 imd Diod. IV 33 zu vgl.) s. Weiz-
sacker bei Eoscher I 998 ff.
S. 726,10. Uber die Orte Peirai und Euryteiai ist nichts zu be-
richten, da sie mir liier erwahnt werden; wenn die Einwoliner Gt:o djBevstac
Olenos verliessen, so solite inaii freilicli denken, sie batten sich in
grdsseren imd dann aucli bekannteren Orten niedergelassen (I? Oocxpa? xz xal
£? "PuTcac?).
S. 726,12. V'on bier bis und mit Gap. 21 spricbt Paus. von Patrai.
ebd. Zu llsipos bemerkt eine Eandnote in Va: Tieipo? iroxapio? x^?
vixCas* dva p-saov d‘/ata? xal yajxsvixCa* dyata? Yj dufxr), wXsvo? fj yap-svix^a.
S. 726,13. Zu rXauxo? bemerkt inarg. Va: ^Xauxo? -oxa|xo?
vuv X^xa* und sodann dpoa ~oXt; drJj xou dpoxpidv.
Tiaxpeojv Der Fluss
Glaukos, dessen Miindung 5 km von l’atrai entfernt liegt, beisst beut
Levka; er bat ein l)reites, im Winter wasserreicbes Bett, das aber im Sommer
meistens trocken ist.S. Leake II 123. 154. Boblaye 22. Curtius
435. Bursian 312. Baedeker 331.
S. 726,17. Zu Aro e vgl. Et. m. 147,35, das aus einein sibylliniscben
Orakel ’ApoY) xpiTropyo? zitiert. Curtius 436 meint, dass das alte Demeter-
beiligtuin siidwestlicb von der Burg in Aroe gestanden babe vgl. ;
Bursian 325.
S. 726,19. Wabrscbeinlieli war der altesten Sage der Dracbenwagen
fremd; die alteren scbwarztigurigen Vasenbilder zeigen den Wagen nocb
durcbweg obne und Sclilangen,
Eliigel werdenerst in der rotbgurigen ]\Ialerei
Eliigel an der Acbse und Sclilangen Rader angebracbt. Die Vor- iiin die
stellung, dass geHiigelte Sclilangen oder Dracben vor den Wagen gespannt
sind, wie das in Sopb. 4’riptoleinos (Erg. 539 ff.) dargestellt war, tritt in
der Kunst zuletzt auf. Vgl. Strube Stiid. z. eleusin. Bilderkr. 9ff. Stepbani
C. E. 1859,82. Overbeck Kunstmytb. III 530.
S. 727,1. Antbeia (vgl. Stepli. Byz. s. b. v., dessen Angabe der
Lage, ais in der Nabe von Argos, aber nicbt auf den Ort passt) „erstreckte
sicli von Aroe in die nordlicbe patraiiscbe Ebene, wo die Spuren des altesten
Artemiskultus sicli bnden^, Curtius Xacb Atb. XI 460 D wurde a. a. O.
bier Demeter unter dem Beinamen 7roxr,piocpopo^ verebrt. Audi Hesiod. scut.
Here. 381 ^'AvOsia Tzoir^zcaoL wird vielfacb bierauf bezogen, von maneben Er-
klarern aber mit Eiicksicbt auf die (wabrscbeinlieli interpolierten) Verse
474 fg. ebd. ein tbessaliscbes Antlie oder Antbeia angenominen.
S. 727,3. Me satis, ausser bier und nocb mebrfacii weiter unten,
anderswo nicbt erwabnt. Wie der Name andeutet, lag der Ort zwiscben
Aroe und Antbeia, also landeinwarts; das in die Mesatis fiibrende Stadttor
lag oberbalb der Burg, s. Curtius a. a. O.
S. 727,4 ff. iTupouXsuOsvxa utto Tixdvoiv, vgl. VIII 37,5, die mystisebe
Fabel lautete dabin, dass die Titanen auf Gebeiss der eifersucbtigeii Hera
den Knaben Dionysos beim Spiel toteten und seine Glieder verzebrten,
s. Clem. AI. Protr. II 17 f. p. 15 P. Arnob. adv. nat. V 19. Macrob.
S. 726,6-728,6. 811
somn. I 12,12, vgl. Preller-Robert 706. Die Sage der Patreer muss
nach unserer Stelle auch eine Erklarung des Namens Mesatis enthalten
haben, der Paus. wohl nicht recbt traut, aber nicht fbrmlich wider-
sprechen mag.
S. 727,7. ’A/aid>v ix^aXovxwv ’'Ia>va?, s. Cap. 1,5. 8.
’AxxiaxY]v vixYjv iopuaav aux69i x^? axpaxta? [xepo? d^toXoYov; daraus scbliesst
Hertzberg I 495 A. 31, dass Patrai bald nach der Griindung von Xiko-
polis kolonisiert wurde. Es waren Veteranen der X. und XII. Legion, s.
ebd. 496. Den Grund, wesbalb Rhypes zerstort wurde, sucht Curtius
I 459 darin, dass es wohl, weil befestigt, der neuen Kolonie hatte gefahr-
lich werden konnen.
S. 728,3. tiber Phy pes s. oben Cap. 6,1 und mehr unten 23,4.
ebd. eotoxe piev sXeuOepot? ’Ayaicov |x6vot<; xot? Ilaxpeuatv eivai, d. h. die
I 9,1 x^? dk £? xov iraiSa xT| KXsoTraxpa 6ujvoia? dXXa? x£ aixGc, docb
aucli sonst, vgl. I 20,7. Kr. App. zu 1 17,2.
S. 728,19. xo p.£v xou dYdX|xaxo? brjp£uou(jd iaxiv, vgl. II 10,5
’Acppo6ixir)? oLYalpia :r£7cotY)xai, cpipouja. VII 21,6. 22,1. 2. 23,9. 26,6 u. s.,
vgl. zu S. 505,23.
ebd. Den Typus der Artemis Lapbria von Kalydon, spater Patrai,
den Paus. nur kurz ais den der Jagerin Artemis bezeicbiiet, kennen wir
S. 728,6-729,10. 813
aus Miinzen von Patrai: die Gottin steht ruhig da, den Kopf leicht nacli
ihrer 1. Seite wendend, im kurzen Chiton, der dieBrust und Schulter
r.
frei lasst; iiber die 1. Schulter hat sie eine Chlamys hangen, an den Fiissen
tragt sie hohe Jagdstiefel; das Haar ist in einen Knoten geschlungen, iiher
der r. kommt der Kocher zum Vorschein, Die r, Hand stiitzt
Schulter
sie auf die Hiifte, in der 1. halt sie den Bogen zu ihren Ftissen sieht man ;
links einen zu ihr aufhlickenden Hund, rechts ein rundes Postament, auf
dem das Ende des Bogens aufsteht. S. Imh o of- Gardner 76 pl. Q 6 10, —
unsere Munztafel V 6 u. 7. Studniczka R. M. III 277 wollte in der
hald fur echt archaisch, hald fiir archaistisch gehaltenen Arterni^- Statue
aus Pompeji, der sog. Diana von Portici (oft ahgehildet, vgl. Overheck
I 255 Fig. 68), eine Kopie der hier heschriehenen Statue erkennen; zu-
stimmend Collignon II 656. Mau Pompeji 442, mit Einschrankung
Overheck a. a. O. Aher der Typus dieser Artemis stimmt mit dem
Typus der Mtinzen ahsolut nicht tiherein. Freilich meint Furtwangler
Meisterw, 634, dass der Miinztypus ein jungeres, von Paus. nicht erwahntes
Kulthild wiedergehe, wahrend die von ihm erwahnte altere Statue auf den
Miinzen der Stadt fehle. Allein die Angahe des Paus. iiher das Zeitalter
der Kiinstler (s. u.) ist so allgemein gehalten, dass das Werk darnach selir
gut aus der Mitte des 5. Jahrh. stammen konnte; und dieser Zeit konnte
eine Figur, wie sie der Miinz-Typus zeigt, wohl angelioren (so auch
Imhoof-Gardner 77); Schreiher hei Roscher I 569 halt die Figur
fiir Selene.
S. 729,3. xd auoxaxd acpiat xwv ^uXtov xstxat, a<piai = utt’ auxdiv und
xsixaiim Sinne des Perfektums von xiOyjfxt, s. Trendelenhurg Der grosse
Altar des Zeus in Olympia 20.
S. Die Priesterin tritt gewissermassen ais Stellvertreterin
729,6.
der Gottin auf, was hei gewissen feierlichen Gelegenheiten auch
selhst
anderswo geschah, vgl. VIII 15,3. Heliod. Aethiop. III 4. Frid. Back De
Graecorum caerimoniis in quihus homines deorum vice fungebantur, Berl.
Diss. 1883. St en gei Sakralaltert. ^ 34.
ebd. Auf diesen Brauch nehmen Miinzen von Patrai Bezug, die eine
Frauengestalt, jedenfalls die Priesterin, auf einem von Hirschen gezogenen
Wagen darstellen; s. Imhoof-Gardner p. 78 pl. Q 13.
(Berlin 1856) 187 ff., mit Nachtragen im Philol. XXVIII 188 ff.; iiber Ganse-
opfer auf Bildwerken s. Stephani C. E. 1863, 79.
ebd. £Tt 8k u? dypia? xxX., dies also sind keine ispsta, ais welche
Suidas u. pous epSop-o? Schaf, Schwein, Ziege, Huhn und Gans nennt. Wir
erfahren aiich nur nocb einmal X 32,16, dass in Tithorea der Isis, also
einer nichtgriechischen Gottbeit, Hirscbopfer dargebracht worden seien.
Gap. XIX.
Grabmal des Eurypylos. Artemis Triklaria. Melanippos und
Komaitho. Der Kasten des Eurypylos.
S. 729,19. Eurypylos, des Euaimon Sohn, aus Ormenion in Tbessa-
lien, ist einer der bervorragendsten Helden der Ilias, vgl. II 736. V 79 ff.
VII 167. XI 575 ff. tiber ibn Konr. Schwenck Eh. M. X 384 ff. Aug.
Schultz Jb. f. Ph. CXXni 305 ff., s. u. zu § 7.
S. 729,20. TrpoStY]7Y]aa[X£vtp irporspov, wie Herod. IV 145 dia Tcp6<paatv
TTjv I7W aTzrfcqaoiiai 'irpoSiyj^yjadpisvo? Tiporepov tocSb, vgl. oben Cap. 1,6, wo das
pleonastische Tipoispov fehlt (Siebelis).
S, 729,23. Uber den nur bier (und unten Cap. 22,11) erwahnten
Dienst der Artemis Triklaria vgl. W elcker griecli. Gotterl. I 573. II 769.
S. 731,10. Auf Miinzen von Patrai ist bisweilen ein mit einer Chlamys
bekleideter Mann dargestellt, der in der linken Hand einen Kasten halt
und auf einen Altar zulauft; man erkennt darin den Eurypylos, der sich
zu dem Altar der Artemis Triklaria begibt, Imh oof-Gardner p. 75 pl.
Q 1. Auch andere Miinztypen werden hierher bezogen, so eine JUnglings-
figur (der Genius von Patrai), der den r. Arm iiber einen Altar ausstreckt
und sich mit dem 1. Arm auf einen auf einem Postament stehenden Kasten
stiitzt, ebd. Q 2; ferner Darstellungen eines runden Kastens mit konischem
Deckel, der bald allein fiir sich, bald auf einem Altar stehend abgebildet
ist, ebd. Q 3 u. 4; Imhoof-Gardner erkennen darin den Behalter, in dem
das Dionysos-Bild sich befunden haben solite.
S. 731,11. l'p
7 ov ‘HcpaitjTou, das Bild hatte also himmlischen Ursprung
wie die ^oava outcst^; IX 41,1 verwirft aber Pausanias die Sage, dass der
Kasten, der iibrigens von den Patreern auch nicht gezeigt werde, ein Werk
des Hephaistos sei.
S. 731,15. auxtxa IVfptov piexa XYjv Oeav, vgl. damit die Sage
I 18,2, nach der die Schwestern Aglauros und Herse wahnsinnig wurden,
ais sie die Lade Xach Schultz a. a.
offneten, in der Erichthonios lag.
O. 306 Wahnsinn das gewaltige Spriessen und Treiben
symbolisiert der
der Xaturkrafte im Friihling und Sommer, das Offnen des Kastens raft ihn
hervor, wie der Schoss der Erde sich otfnet, wenn die Vegetation sich zu
entwickeln beginnt; das Aufhoren des Wahnsinns bedeutet das Absterben
der Vegetation im Herbst, und Eurypylos ist nichts anderes ais der Gott
der Enterwelt, aus der alie Vegetation hervorgeht; darauf weise auch die
Tradition hin, die ihn zum Sohne des D examen os mache, der nur eine
andere Form des Unterweltsgottes sei.
(§ 4), erinnert an den Siihngott Zsu? Medtyto?, den Milden, an dessen Altar
der blutbefleckte Theseus von den Phytaliden gereinigt wurde (I 37,4), vgl.
den Aiovuao? MeiXiyto? auf Xaxos (Athen. III 78 C) und die 0£oi MsiXr/ioi X
38,8. Topffer Att. Gen. 249 f.
732,12. ETTSioav xto Atovuato x-qv sopxfjv a-ytoai, nicht «YaYcDJt, wie Porson
wollte, denn dem Heros 'wird nicht nach dem Gotte geopfert, s. oben zu
S. 9,4 u. vgl. Gap. 20,8. 9.
Gap. XX.
Dionysos Aisymnetes. Athena Panachais. Das Odeion in Patrai
und das in Athen. Tempel der Artemis Limn atis. Andere Tempel
und Bildsaulen.
S. 732,13. Das Wort aiaup-vvjxY]? erscheint bereits bei Homer, wo es
Od. VHI 258 einen Kampfrichter bedeutet; spater war es Bezeichnung fiir
816 VII 20,1-6.
S. 732,24. Wie bier ais Oavayat?, so erscbeint Atbene aucb sonst ais
Hiiterin uiid Vorsteberin grbsserer Stammverbindungen, ais ’Ixo)via in Koro-
neia, Strab. IX 411, ais '
EXXavia Eur. Hipp. 1123; vgl. Preller-Eob ert
220 f. Imboof-Gardner 78 vermuten, dass der auf Miinzen von Patrai
sicb findende Typus einer in einer zweisauligen Tempelfront stebenden
Atbene, die in der ausgestreckten r. Hand eine Sebale, in der 1. einen
Speer balt (s. ebd. pl. Q 14, unsere Miinzt. V 8), die Atbene Panaebais
vorstellt, da dieser Typus auf Miinzen anderer peloponnesiscber Stadte
abnlicb vorkommt.
S. 732,25. Uber
Verebrung der grossen Gottermutter im Pelo-
die
ponnes s. Bd. I 776 Wide Lakon. Kulte 204 ff. Preller-Eob ert
u. 853.
650. Lobeck Aglaopbamos 1152 vermutete, dass der Kultus von Patrai
vielleicbt eine Stiftung der Seerauber sei, die Pompeius nacb Dyme ver-
setzt batte (Plut. Pomp. 28).
S. 733,2. Auf Miinzen von Patrai findet sicb die Darstellung einer
bekleideten Frauenfigur mit der Mauerkrone und mit Trauben in denHanden;
zu beiden Seiten sind Frauen in tanzender oder springender Haltung dar-
gestellt; Imboof-Gardner 79 pl. Q 16 bezieben den Typus auf den
orgiastiseben Kultus der dindymeniseben Mutter.
auf einer Miinze von Patrai abgebildet sei, die Apollon naekt und steliend
darstellt, die r. Hand ausgestreckt, die auf ein Postament
in der 1. Hand
gestellteLyra haltend; docli fehlt hier das charakteristische, dass der eine
Puss auf einem Stierscliadel rulit. Eine entsprechende Darstellung ist sonst
nicht bekannt. Wenn Wernicke bei Pauly-Wissowa II 57 dem Apollon
von Patrai das Epitheton Nop-io? beilegt, so bemht das nicht auf Uber-
lieferung, sondern ist nur aus dem Attribut des Stierschadels geschlossen.
Vermutlich ist diese Statue mit dem in Ehrendekreten von Kleitor ge-
nannten Apollon sv rf d^opS von Patrai gemeint, s. Holleaux Pev. d. et.
nicht auszumachen.
S. 733,20. Das Odeion, Ehren seiner Ge-
das Herodes Attikos zu
mahlin Pegilla (gest. 161 v. und seine Familie Ditten-
Chr.; vgl. iiber ihn
berger im Hermes YIH 67. Buresch im Ph. M. XLIV 489. Gurlitt
58, und iiber die auf Herodes und Pegilla beziiglichen Inschriften Kohler
A. M. VIII 288. Wachsmuth ebd. IX 95. Hiilsen Ph. M. XLV 284)
erbaute, lag am siidwestlichen Abhang der Akropolis und ist in den Puinen
noch erhalten. Der im untern Durchmesser ca. 80 m messende Zuschauer-
raum, der sich den Akropolisfelsen hinaufzieht und auf beiden Seiten von
Umfassungsmauern iiberragt wird, war, wie das bei allen Odeien der Fall
ist (vgl. I 8,6 mit Bd. I 170), bedeckt und hatte iiber 30 Sitzreihen, auf
denen etwa 6000 Zuschauer Platz fanden; sie waren durch ein Diazoma in
zwei Abteilungen und durch Treppen in unten 5, oben 10 Keile geteilt.
Die Orchestra mit 18,80 m Sehnenlange, ist etwas grdsser ais ein Halb-
kreis und hat zu beiden Seiten Ausgange, die in Xebengemacher und durch
diese ins Freie fiihren. Die Biihne ist mit der Orchestra durch Stufen ver-
bunden; sie war 35 m breit, 8 m tief und 1,50 m hoch; in der Piickwand
liegen drei Tiiren. Das Biihnengebande hat heut noch drei Stockwerke, die
daran stossenden Seitenfliigel iiberragen es aber bedeutend, und es scheint,
818 VII 20,6-21,4.
dass die Fassade des Mittelbaus einst niclit geringere Hohe liatte. Vgl.
K. Schillbach Uber das Odeioii des Herodes Attikos, Jena 1858. Iva-
noff in deii A. d. ! XXX 213. Tuckermann Das Odeion des Herodes
und der Regilla, Bonn 1868. Milclilidfer bei Baumeister 197. Bdtticher
Die Akropolis 291. Harrison Ancient Atbens 263. Baedeker 56.
S. 733,23. Der Bau wurde wobl bald nach dem Tode der Regilla
in Angriff genommen, vor dieser Zeit also bat Paiis. sein erstes Bucb ge-
scbrieben, vgl. Gurlitt 1. 58.
S. 734,1. Curtius 443 balt diese ttuXt) xara tt|V 1'^ooov, die unten
Z. 4 ais Sie^ooo?, die r/j? avTixpu; belegen sei, wieder genannt ist, fur
identiscb mit 6 em Tore, das nacb Cap. 21,6 s? xa £:rl baXaaorj x^c TroXeto?
fiibrte. Abweicbender Ansicbt ist B ursi an 329 A. 1 der beide fiir ver- ,
scbieden balt und sicb niclit denken kann, dass die Stadt sicb ostwarts iiber
Ansetzung der Gebaude am Markte und in der Niibe von Curtius ab.
S. 734,3. Patreus und sein Vater Preugenes sind bekannt (Cap. 18,5),
niclit so Atberion, und sonderbar klingt die Bemerkung: da Patreus im
Knabenalter dargestellt ist, so sind Preugenes und Atberion ebenfalls Knaben.
S. 734,5. Zur Artem is Limnatis vgl. Bd. 1 522 zu H 7,6; ibre
Verebrung in Sparta (ais Ai|xvai'a) s. III 14,2.
S. 734,9. Mesoa ist III 16,9 ein Ort in Lakedaimon, vielleicbt sogar
ein Teii von Sparta selbst, s. Bd. I 799; dies kaiiii jedocb bier niclit ge-
meint sein; es gab also aucb in Patrai ein Stadtquartier dieses Namens,
vielleicbt zur Mesatis (s. oben Cap. 18,4) geborig und demnacb am Abbang
aes Panacbaikon belegen, s. Curtius 444 u. 455 A. 22.
S. 734 ,
11 . Tr^c; ikou xtc xuiv oixsxuiv, xtc niclit in der gewobnliclien,
namentlicb bei den loniern iiblicbcn Stellung zwiscben Artikel und Sub-
stanti v, s. Bd. I zu S. 448,14.
S. 734,12. xouxou 0 £ xou x£|jl£vouc £jxt xai aXXa xoi; llaxp£U!Jiv i£pa, wir
sind nicbt genotigt, mit Kayser und Frazer (s. krit. Appar.) den Ausfall
einer lokalen Bestimmung (IvSov, £ 770 ?, £vxo?, 7 :poj£ 7 ?j, £-/o|j.£va) anzunebmen,
vgl. VHI 30,7 £(7 X 1 [X£vVII 5,6: der Genitiv bezeicbnet die
xrjs a 7 opa? . 34,5.
Zugeborigkeit zu eineni Orte und niibert sicb der lokalen Bedeutung, wie
VHI 48,1 zeigt (xyj? d7 opa? £axiv £v aux-^), vgl. Bd. 1 zu S. 110,5..
Gap. XXI.
Kalllrhoe. Drei Bildsaulen
Dionysos Kalydonios. Koresos und
Die Beinamen des Poseidon
des Dionysos und ihre Namen.
Patrai. Wunderb^-es Orake
Andere Tempel und Bildsaulen in
aneai. Dielempe
in Patrai. 0 rakel des Apoll on Thy rxeus in Ky
Die Frauen der Patreer.
des Serapis zu Patrai.
h u m m e r Akarn. 231.
vgl. zii b. 234,11.
S. 735,13. irplv ri huaiQ, ohne
l-KZGxakri .
kleidet, bat r. Fuss auf einen Felsblock gesetzt und balt in der 1. Hand
den
den auf den Boden gesetzten Dreizack, in der auf dem r. Knie rubenden
Kecbten bisweilen einen Delpbin (nicbt in dem liier abgebildeten Exemplar).
Die Darstellung des (lottes entspricbt der auf den Miinzen mit Abbildung
des llafens.
S. 736,12 ff. IVas Pausanias veranlasst bat, diesen Exkurs iiber die
Beinamen des Poseidon bier einfliessen zu lassen, ist nicbt ersiclitlicb; mit
der Bescbreibung von Patrai bat er nicbts zu tun, e.s miisste denn sein,
dass gerade der Umstand, dass l’oseidon in Patrai keinen Beinamen trug,
die Veranlassung war.
S. 736,14. Wo Poseidon den Beinamen IhXaYaio^ fiibrte, wissen wir
nicbt; docb kommt ein Priester des Poseidon Pelagios auf einer atbeniscben
Inscbrift vor, CIA IV n. 184b (Dittenberger Syll." 606;. ’Ac7'fdXios (bei
Macrob. I 17,22 MjcpaXuov) biess er in Sparta und anderwa>ts, s. III 11,9
Vahlen 136.
S. 737,15. Diese tcyjyt^ glaubt man wiederziierkennen in einer am
SW-Ende der Stadt bei der Kirche des
Andreas sicb findenden Quelle, b.
die iiberwolbt und mit alten Quadern eingefasst ist. Einige Stufen fuhren
zu der bente noch sehr reiclilich fliessenden und sehr klaren Quelle hinab,
an deren einstige Bedeutung ais Orakel eine dort angebracbte moderne
Inscbrift erinnert. Einige Marmorplatten und Saulenreste in der Nahe
schreibt man dem einst dort belegenen Demetertempel zu. Vgl. Dodwell
I 1,158. Grell Itinerary 4. Leake II 135. Curtius 441. Clark Pelop. 288.
Bursian 328. Baedeker 29. Uber Demeter ais Heilgottin vgl. Ruben-
sobn A. M. XX 365.
S. 737,16. ai[xac7ta konnte Pausanias bei Herod. II 138 lesen, ebenso
wie das seltene axaOixaaOat (Z. 19) IX 37, s. Pfundtner Paus. Perieg.
imitator Herodoti 54. v
S. 737,18. xaXwSiw xdiv Xsttxwv, vgl. Cap. 24,11 «TTwXsiav xwv ixoi-
fxoxepcov. IV 29,2 Xtjxeva xwv Ipirjpoxipojv. IX 31,1 cjxpoudo? xdiv duxT^vtov,
Scbmid Attic. IV 53. Curtius 437 A. 20 versteht unter xaXaSiov einen
Baumwollfaden.
S. 737,23. Kyaneai in Lykien erwahnt Plin. V 101; der Ort ist
auch durcb Inscbriften bekannt, wo Kyaneiten erwahnt werden, s. CIG
4288. add. 4303 g u. o.
S. 738,1. Der Beiname des Apollon Oup^su? kommt nur hier vor.
Lauer System d. Mythol. 276 erklarte ihn ais „Tiirgott“, Welcker Gr.
Gotterl. II 339
den „jugendlich schlanken";
ais Pape -Benseler I 523
ais „Sprosser“, aufsprossen machend, vgl. lat. turgeo u. Oupaoc.
d. h.
sie auf den Hetarenberuf gelien, uiid ebenso alie Ubersetzer uiid sonstigen
Erklarer; dagegen will Era z er IV 152 sie nur im Sinne von STiacppooiTo?,
d. li. „lieblicli, anmutig“, fassen. kAcppoGixr) kann bekanntlich beides be-
Gap. XXII.
Pharai. Der
Fliiss Pieros. IM a t a n e n b a n. II ermes Agoraios und i
pflanzen® 283 fF. Die Benutzung der Baume zu Speise- und Schlafraumen
geschah wohl, wie Bursian a. a. 0. meint, nur „scherzweise“.
S. 738,21. Curtius a. a. O. weist darauf liin, dass Pharai, an
arkadischen Grebirgen gelegen, sicli einen von den Seestadten ganz ver-
scbiedenen arkadischen Charakter bewahrt hatte und an Altertiimlichkeit
der Bauart und Sitte selbst die abgelegensten Ortschaften des Binnenlandes
iibertraf. Das Altertumlicbe der Marktanlage bestand darin, dass es ein
grosser offener Eaum ohne architektonischen Zusammenhang war, vgl.
oben S. 666 f.
S. 738,23. Mit Texpa^oivov oyri\i.a bezeichnet Paus. sicherlich niclit
einen alteren Stil (etwa wie die quadrata signa des Polykleitos) der ar-
chaischen Figur, sondern die Hermengestalt. Uber das auf Marktplatzen
haufig sich findende Bild des Hermes agoraios s. Bd. I 198 zu 1 15,1.
erwalmt, weil Paus. verwundert war, auf der Basis der Agesarchos-Statue
den Ort ais arkadisch Nach Cic. ad Att. VI 2,3
bezeiclmet zu finden.
scheint aucb Dikaiarch Triteia zu Arkadien gereclmet zu haben. Brunn
I 537 f. meinte, Triteia sei nach der Zerstdrung Korinths durcli Mummius,
hei der Auflosung der alten griechisclien Staatenbiinde, von deii Rdmern
Arkadien zugeteilt worden, bis es Augustusspater aus politisclien
Griinden anderer Art unter die Ilerrschaft von Patrai stellte. Dagegen
hatte.Bergk Z. f. A. 1845, 788 ff. angenommen, der Anscliluss von
Triteia an Arkadien sei zu der Ze.it erfolgt, da dies eine nicht unbedeutende
politische Macht war, d. h. nach der Schlaclit hei Leuktra oder der hei
Mantineia; und ebenso meint B ursi an 324, dass Triteia sicli bald nach
der Griindung von Megalopolis, also vor der Xeubegriindung des achaiischen
Bundes, an Arkadien angeschlossen habe. Brunns Hypothese wiirde zu
dem Zeitalter der Sohne des Ihilykles, die die Statue des Agesarchos
machten, wohl stimmen (vgl. oben S. 551 zu VI 4,5); sie widerspricht
jedoch der Tatsache, dass bereits Dikaiarch Triteia zu Arkadien rechnete.
Wahrscheinlich war also Triteia von der Mitte des 4. Jahrh. v. Chr. bis
auf Augustus eine arkadische Stadt. — Die Stelle von 'Friteia suchte
Boblaye 21 entweder beim heutigen Kastiitza, eine Stunde nordlich unter-
balb des Dorfes Ilagios Blasis, nahe den (.^uellen des Flusses Selinus,
oder weiter nordlich hei Ilagios Andreas; doch entscheidet sicli die neuere
4’opographiefiir die erste Annahme, s. Leake 117. Curtius 433. B ursi an
a. a. Bedeutende Reste zeugen dort noch heut von der einstigen Be-
O.
deutung dieser Passfestung; die Stadt nahni den siidostlichen und siid-
lichen Abhang einer festen Ilohe ein und war von eincr starken, durcli
Tiirme geschiitzton Maner umzogen; auf dem IGicken iles Stadtbergcs sind
noch Fundamente grosserer Gebaude, auch einer 'IVuiipelterrasse, deutlich.
S. V. Duhn A. M. III 70.
ebd. £v p.£ao 7 ccuo wie VIII 1,1, gewfihnlich £v }X£30Yai'a,, vgl. I 23,3.
26,5. II 5,5. III 22,8. 24,2. 25,1. 26,11. IV 9,1. 17,10. 31,1 u. s.
zu Kelniis, dem idaiischen Daktylen, an, ^er wohl von Xordarkadien aus-
gehend Triteia griindete und von dort aus Kyine besiedelte, nicht um-
gekehrt von Kyine aus Triteia.
S. 740,13. Triteia, die Tochter des Triton, welche ais Priesterin
der Athena sich dem Ares hingab, ist von Haus aus identisch mit Athena,
von der sie nur unterschieden wurde, weil sich ihre Buhlschaft mit Ares
nicht mit der Jungfraulichkeit der Athena vereinigen liess, vgl. 0. Miiller
Pallas und Athena § 41. Curtius I 434. J. Escher Triton und seine
S. 740,1-741,7. 825
31,1. VIII 21,4, imd jJLs^aXai bsai Demeter nnd Kore IV 1,5. 2,6. VIII
31,1 u. 6.; doch aucb die (vielfacb mit den Dioskuren gleicbgesetzten)
Kabiren wurden ais p-e^aXoi tlsoi bezeichnet, s. Preller - Ro b ert 848.
Pausanias erwabnt iibrigens an vielen Stellen Gottbeiten, die nur mit ganz
allgemeinen Ausdriicken benannt werden; wie wir nicbt erfabren, wer die
„Grossten Gotter“ in Triteia \yaren, so verehrten die Bulier in Phokis
einen Gott, den sie den Grdssten nannten; dazu bemerkt Pausanias, er
nelime es sei Zeus darunter zu versteben (X 37,3); wer ferner die
an,
M£iXi)(ioi in Amphissa waren (X 38,8), ist unbekannt, und ebenso unklar
die Bezeicbnung ^Mvaxts? (ebd. § 7). Almlich verbalt es sicb mit dem
„Guten Gott“ auf dem IVege von Megalopolis nacli Mainalos (VIII 36,5)
und den „E,einen G6ttern“ in Pallantion (VIII 44,6).
S. 741,3. Wie Heberdey 78 bemerkt, bezeichnen die Worte: atSs
p.£v ouv OaXdjoT]? -£ eijiv dTrwTspu) iroXst? den Ubergang zu einem neuen Wege;
beim Vorgebirge Drepanon (s. unten Cap. 23,4; von Strabon VIII 336 u.
Ptol. III 16,5 iiTtiimlicb mit Rhion identifiziert). Dodwell I 1,172 (dtsch.
Ubers.) glaubte Athenas Teichos in dem Hafen Palaio-Psatho-Pyrgo wieder-
zufinden, walirend Leake 416 von Cap Drepanon bei
die Stelle ostlich
Psatho-Pyrgo suchte; ebenso Bursian 312; Curtius 417 verlegt sie nach
Drepanon selbst.
pounesisclien Flotte, s. Thuc. VII 34; vgl. auch Ptolem. III 16,5/Steph,
Byz. s. 'Epiveo?. Leake
Curtius 458 u. 486. Bursian 313.
193.
S. 741,10. Hier horen die dem Periplus entnommenen Angaben auf
und Paus. bescbreibt den Landweg von Patrai her, offenbar wiederum ans
Autopsie, s. Heberdey 79.
S. 741,11. Der Meilichos, der, wie oben Cap. 19,4ff. erzablt ist,
Gap. XXIII.
Ruinen von Argyra. Sage von dem Fluss Selemnos und der
Mee rnympbe Argyra. Der Fluss Bolinaios und die StadtBolina.
Vorgebirge Drepanon und die Euinen von Rbypes. Die Stadt
Aigion. Tempel und Bildsaule der Eileitbyia Streit des Pau-
sanias mit einem Sidonier iiber Asklepios. Mer kwurdigk eiten
von Aigion.
S. 741,21. Von Argyra, dessen Eeste scbon zur Zeit des Paus.
ganz unansebnlicb waren, sind Euinen nicbt bekannt, da die von Vaudri-
mey darauf bezogenen, 1200 m siidlicb vom Kastell Morea belegenen Eeste
eines Triumpbbogens (s. Boblaye 23) scbwerlicb dazu gebort baben.
ebd. Fiir den Selemnos gilt in der Eegel der beutige Bacb von
Kastritza, Leake 417. Boblaye, Curtius und Bursian a. a. O.
S. 741,22 £f. Diese Sage gebort ibrem erotiscben Inbalt nacb in eine
Reibe mit den Xovelletten von Komaitbo und Melanippos (Cap. 19,2 5) —
und von Koresos und Kallirboe (Cap. 21,1—5); verwandten Cbarakters
ist aucb die an den „Kampf mit dem Dracben“ erinnernde Erzablung von
Eutbymos, VI 6,7 Der scbonen Sage von Selemnos und Argyra liegt
fiP.
Badenden die Liebe vergessen maclie, findet sicli im Paradoxogr. Vatie. 38:
SsXIfjLvto? 7roTa[xoc fiei oia ty]? 'Apxaoiac, xai lati to uocop autou 1'puito? apjxaxov.
Kohde Acta Soc. philol. Lips. I 27 ff. hielt Isigonos fur die Quelle der
vatikanischen Sammlung, M^ahrend Keller E.er. natur, script. I p. X sie
Bauten nur sehr wenig erhalten, vgl. Geli Itiner, of Morea 7. Leake 185.
Welcker 11 323. Curtius 459. Clark 289. Bursian 331. Baedeker
245; iiber dort gefiindene Skulpturen Newton Travels in tlie Levant I 10.
der gesenkten Linken eine Fackel haltend, vgl. Bd. I 214 zu S. 38,17.
Diese Darstellung stimmt aber nur dann mit der Beschreibuiig des Paus.,
wenn man nach dem Vorschlage von Imhoof-Gardner noch das Wort
nach £XT£Taxai einschiebt; doch wird diese Verbesserung oder die von uns
aufgenommene £xx£iv£i um so notweiidiger sein, ais xr^ filv £ui)u Ixxixaxai
ohne Subjekt nicht verstandlich ist (die Vermutung von Curtius 488 A. 4,
die eine Fackel ware zu Paus. Zeit vielleicht nicht mehr an ihrer Stelle
gewesen, hilft iiber die grammatische Schwierigkeit nicht hinweg), und
Paus. im folgenden von deii der Eileithyia, nicht von einer einzigen
S. 742,15-743,9. 829
spricht. Auffallend ist allerdings bei dem einen Typus die Mauerkrone,
die sonst bei Eileithyia nicbt vorkommt. (Preller-Robert 513 nimmt
nur Ausstrecken der einen Hand an und deutet es ais Gestus des Hilfe-
bringens.)
S. 743,5. Uber den Bildhauer Damophon von Messene s. IV 31,6
mit S. 168.
S. 743,6. Nacbbildungen der Statuen des Asklepios und der Hygieia
kommen auf Miinzen von Aigion vor, die die beiden Gottheiten sowobl
einzeln ais nebeneinander zeigen, s. Im b o of-Gardn er 84 pl. R 9 11 —
(unsere Miinzt. IV 12. 14. 15). Asklepios ist thronend dargestellt, ahnlich
wie er in Reliefs und Statuetten von Epidauros erscheint; das iiber die
linke Schulter fallende Himation bedeckt den Unterleib, in der erhobenen
Recbten halt er ein Szepter, die Linke liegt (anscheinend ohne Attribut)
auf dem Knie. Hygieia ist stehend dargestellt (rechts vom Bescliauer),
im langen Chiton mit Himation, das Unterleib und linken Arm bedeckt;
in der linken Hand halt sie eine Sebale, die Recbte liat sie gesenkt und
iiber einen zwischen ihr und Asklepios stehenden runden Altar ausgestreckt,
um den sicli eine Schlange windet; sie stelit in Vorderansicht, wendet aber
ihr Gesicht nach links, dem Asklepios zu. Die Bemerkung von Imhoof-
Blumer a. a. O., dass Brunns Meinung von dem hohen, an Pheidias sich
anschliessenden Stil des Damophon durch diese Miinzbilder gerechtfertigt
erscheine, bedarf einer Einschrankung; sein Vorbild beim Asklepios war wohl
weniger der olympische Zeus des Pheidias, ais der epidaurische Asklepios
des Thrasymedes, s. II 27,2 mit Bd. 1 609 und Miinzt. III 1 u. 2.
S. 743,8 fP. Das Raisonnement, das dem Sidonier in den Mund gelegt
wird, ist nicht sehr klar: er will beweisen, dass Apollon der Vater des
Asklepios sei; dies tut er, indem er behauptet, Asklepios sei die allen
Wesen zur Gesundheit notige Luft und Apollon die Sonne, diese aber teile
der Luft die Gesundheit mit; daraus folgt aber nicht, dass Apollon auch
der Vater der Luft sei; das wiirde erst folgen, wenn gesagt ware, nicht
die Gesundheit der Luft, sondern die Luft selbst verdanke ihre Existenz
der Sonne. Es fehlt also die weitere Behauptung, dass Luft und Gesund-
heit identisch seien. In seiner Antwort setzt dann Pausanias Asklepios
— Hygieia, d. h. Luft = Gesundheit; da Apollon, d. h. die Sonne, die
Gesundheit schafPt, ist Apollon Vater des Asklepios. Geglaubt hat iibrigens
Pausanias an die Richtigkeit dieser physikalischen Auffassung keineswegs,
vielmehr ist seine etwas gereizte Antwort mit GuiTitt 86 anzusehen ais
Ausfluss des Selbstgefiihls des Griechen, das sich dagegen straubt, von
Nichtgriechen zu lernen.
S. 743,9. Dies ist das einzige Beispiel physikalisch-allegorischer
Mythenerklarung, das sich bei Paus. findet. Die Deutung, dass Asklepios
die Luft sei, finden wir auch Macrob. I 20,1 : et est Aesculapius vis salubris
de substantia solis subveniens animis corporibusque mortalium. Vgl. Euseb.
praep. evang. HI 11,16. Cornut. 39 p. 70. Wie Kalkmann 261 bemerkt,
ist die Einfiihrung des Sidoniers keine Laune, da Sidon in der Geschichte
der Philosophie eine Rolle spielt. Frazer z. d. St. (IV 162) vermutet, die
830 VII 23,7-24,3.
S. 744,18. Uber das p.vr^p.a des 'Faltliybios in Sparta s. III 12,7 mit
Bd. I 774. Wie daselbst ein Grab des Taltbybios gezeigt wurde, so gab
es aucb einen Ort, llellenion genannt, von dem es ebenfalls biess, dass
sicli an ibm die 'reilnebmer am bevorstebenden Zug nacb Troia beraten
biitten, s. ebd.
Gap. XXIV.
Audere Tempel in Aigion. Zeus Hoinagyrios. Tcmpel der
Soteria u. a. Die Bundes versammlung findet in Aigion statt.
Die Stadt Helike und Poseidon Helikonios. Helike durcb ein
Erdbeben zerstort. Die verscbiedenen Arten der Erdbeben.
Abnlicber Untergang einer Stadt am Sipylos.
S 745,1. Es ist moglicb, obscbon nicbt nacbweisbar, dass der Zeus
'0p.a7upios identiscb ist mit dem Zeus '0}i.aptoc. Dieser Beiname ist aller-
dings nur belegt fiir d’*e acbaiiscben Kolonien in Italien, indem der Bund
der Krotoniaten, Sybariten und Kauloniaten nacb Polyb. II 39 den Zeus
S. 743,9-745,18. 831
unter diesem Naraen ais Bundesgott verebrte. Nun hiess aber nach
Polyb. V 93. Strab. VIII 385 u. 387 das Bundesheiligtum der Acliaier
nebst einem dort belegenen Haine das 'Ofxaptov, woraus gescblossen werden
darf, dass aucli im Mutterlande der Zeus 'Ofxapto? verehrt wiirde. Die
Namensform ist freilicb imsicber; in dem inschriftlicli erhaltenen Schwur
der arkadiscben Orchomenier bei ibrem Eintritt in den acbaiiscben Biind
(Foucart Rev. arcb. XXXII (1876) 96. Dittenberger Sylloge- 229 imd
Hermes XVI 176. Micbel Rec. d’Inscr. gr. 199) laiitet der Beiname ’A[xa-
pio?, was man mit dem lokriscben d[xapa rjjxspa in Verbindupg bringt; =
und diesen Beinamen baben aucb Foucart imd Dittenberger bei Strab.
und Polyb. 11. 11. in den Text zii setzen vorgescblagen (bei Strab. scbrieben
scbon Kramer u. Meineke 'Afxaptov). Da aber das 'Afxaptov nacli Strab. 387
ausserbalb der Stadt, am Wege nacb Helike zu, gelegen zu baben scbeint,
so unterscbeidet Bursian 333 A. 1 wobl mit Recbt das ^Ajxdcptov vom
Heiligtum des Zeus 'Oixappio?, das in der Unterstadt am Strande lag.
Frazer z. u. St. (IV 163) ist zu identilizieren, indem er
geiieigt, beide
annimmt, der zur Zeit des Paus. nicbt mebr verstandene Beiname Arna-
rios sei zu Homagyrios verandert worden; da aber Paus. garnicbts von der
Bundesbedeutung des letzteren sagt, vielmebr (jedenfalls nacb lokalen Mit-
teilungen) die Entstebung des Beinamens auf mytbiscbe Zeit zuriickfiibrt,
so ist diese Vermutung nicbt wabrscbeinlicb. — Auf den Bronzemiinzen
des acbaiiscben Bundes erscbeiut regelmassig auf der einen Seite Zeus,
stebend, bartig und unbekleidet, in der erbobenen Linken das Szepter, in
der ausgestreckten Recliten eine Xike baltend (vgl. Gr. Overbeck
Kunstmytb. II 162. Mlinzt. III 17 u. 17a. Imb oof-Gardner 86 mit pl.
R 15; unsere Mtinzt. IV 18); auf dem Revers eine bekleidete sitzende
Frau, mit einem Kranz in der Recbten und einem Szepter in der Linken.
Der stehende Zeus konnte der bier genannte Zeus '0[xa7upioc sein (nacb
Overbeck a, a. 0. vielleicbt aucb der Zeus Soter, s. oben Gap. 23,9);
wabrscbeinlicb aber ist es der Zeus ’A[xapios. Die Frauenfigur balten
Imboof-Gardner a. a. 0. nicbt fiir die Demeter Panacbaia (s. unten Z.
8), sondern fiir die Personifikation der Acbaia.
S. 745,2. Das eigentlicbe Tbema ist bier die Aufzablung der ispa,
wesbalb die Ausfiibrung iiber Zsu? 'OpLa^upio? nur ais eine Zwiscben-
bemerkung aufzufassen ist, die wir im Text ais solche kenntlicb gemacbt
baben, damit die Moglicbkeit der Ellipse von ispov bei Ilavayaia? Ay][xy]tpos
zu Tage trete; etwas bart bleibt sie aucb so.
S. 745,8. Uber Demeter ais Bescbiitzerin des politiscben Lebens
und der Staatenbiinde s. Pr el 1 er-Rob ert 783, tiber den Demeterkultus
im Achaia iiberbaupt Kern bei Pauly-Wissowa IV 2727.
S. 745,10. Nocb jetzt sprudelt am Strande von Aigion neben einer
machtigen Platane reichlich frisches und reines Wasser aus einem 16 rohrigen
Brunnen, s. Leake 187. Curtius 463. Bursian 333. Frazer z. d. St.
spricbt von zwei Quellen daselbst.
S. 745,11. Vgl. das oben Gap. 21,7 erwabnte Heiligtum der Swxyjpia.
S. 745,13. TieiXTcsiv 6e Iv Supaxooaai? Apsbouay], wie smh die Aigieer
832 VII 24,3-6.
den Vorgang dachten, berichtet Paus. nicht, wahrscheinlich aber hat der
Glaube der Alten, dass der Alpheios das Meer durcbstrome und sein
Wasser mit der Arethusa mische (V 7,3. VIII 54,3), hier mitgewirkt.
Daher geschah es ja, dass eine Schale, die inan bei Olympia ins Wasser
fallen Hess, in der Arethusa wieder zum Vorschein kam, und dass diese
sich triibte, wenn inan in Olympia Kinder schlachtete, vgl. Strab. VI 270.
Sen. Q,u. nat. III 26,5. Anton. Mirab. 155.
S. 745,15. Wenn
Zeus in Aigion ais Kind dargestellt war, so hangt
das z. T. wohl damit zusammen, dass nach Strab. 387 es Lokalrnythus
war, dass Zeus in Aigion von einer Ziege gesaugt worden sei; auch auf
Miinzen von Aigion findet sich daher die Darstellung einer Ziege mit dem
daran saugenden Zeuskinde, s. Imhoof-Gardner 85 mit pl. R 14; doch
geht es nicht an, hierin etwa eine Nachbildung der Statue des Ageladas
zu sehen, da bei dieser offenbar die Ziege nicht dargestellt war. Was die
Statue des Ageladas anlangt (Uber diesen 175 zu IV 33,2), so
s. oben S.
komnit aut* Miinzen von Aigion die Figur eines unbartigen, unbekleideten
Zeus vor, der in der erhobenen Rechten den Hlitz, aut* der ausgestreckten
Linken den Adler halt; dabei steht bald Zeo; p>£ 7 ot;, bald Aiyiecuv uai? (s.
IV 33,2.
S. 745,18. £x T(ov Tzaidtov UpaJilai xw Aii o vtxuiv xdcAXsi, so ist Schon-
heit (und Starke) auch fiir deu jahrigen Priester des Apollon Ismenios in
Theben ein Erfordernis, IX 10,4, vgl. Stengel Gr. Sakralalt. ^ 36. Priester
des Zeus bleibt der Knabe nur, bis ibm der Rart zu keimen beginnt, vgl.
zum Gebiet des acliaiisclien Bundes zur Zeit seines Untergatigs gehorten,
s. Mommsen K. G. V 242 A. 1. Dass die Amphiktyonen sich in Delphi
und Thermopylai versammelten, bezeugt noch fiir seine Zeit Philostr. vit,
Ap. IV 23. Politische Bedeutung hatten diese Zusammenkiinfte nicht melir,
ilire Wirksamkeit beschrankte sich auf die religiose Feier und die Ver-
waltung der Einkiinfte des delphischen Heiligtums, s. Mommsen a. a. 0. 233.
S. 745,23. Der Selinus (vgl. auch Strab. a. a. 0., der auf die
gleichnamigen Fliisse bei Ephesos, in Elis und in Sicilien hinweist, vgl.
oben S. 303 zu V 6,6) ist der heutige Bach von Vostitza; er bildet sich
aus zwei vom Kalliphoui-Gebirge herkommenden Fliissen, geht in der
Kichtung von NNO und sclmeidet eine gute halbe Stunde siidlich von
Aigion die Strasse nach 407.
Sikyon.Geli Itinerary 10.
Vgl. Leake
Boblaye 25. Curtius 465.Philippson 263 £F.
Bursian 311.
S. 745,24. Zur Geschichte und Lage von Helike vgl. Curtius 466
u. 489. Bursian 333. Der Kultus des Poseidon Helikonios war ein
spezitisch ionischer und achaiischer; den loniern, die die Stammesfeier
der Panionien unter dem Schutze dieses Poseidon begingen, galt das Heilig-
tum von Helike ais das urspriingliche ihres Stammes; vgl. Preller-Ro bert
570 und 579. Wachsmuth Gesch. d. Stadt Athen I 394 f. S. iiber die
andern Kultstatten des Gottes die folgenden Bemerkungen des Paus., der
Athen, Milet und Teos nennt; inschriftlich ist sein Dienst auch in Chios,
Ephesos u. s. bezeugt, vgl. Kohler A. M. X 32. Doublet Bull. d. corr.
hell. XIII 299. CIG 3028. Uber die Bedeutung des Beinamens herrschte
schon im Altertnm Meinungsverschiedenheit; wie Paus. leiten auch Strab.
384 und Diod. XV 49 den Namen von Helike her, dagegen Aristarch im
Et. m. 547,14. Apoll. Lex. Homer. 66,23 vom Helikon. Wahrscheinlich aber
kornmt der Beiname von iXiaaetv, sXtxai her (so schon im Et. m. a. a. O.
gedeutet) und geht auf die schlangelnde Bewegung der Meereswogen, s.
Wachsmuth a. a. O. 396.
S. 745,26. 6ia[X£[X£vr)/£ di acpiai xtX., vgl. Kleitophon b. Schol. Ven.
TYiv Kapiav £^ ’A9y)vu)v xal Ayatx^c 'EXixy)?. 7iapa7£v6[X£vo? Bk £l? xrjv Kapiav
i£pov rio!7£tou)vo? lopuaaxo xal diro xou i,v "EXlxTj x£[X£vouc; 'EXixwviov iT:poaY)Yop£ua£.
ebd. In Athen lag das Heiligtum des Poseidon Helikonios auf dem
Agraihiigel am Ilisos, s. Kleidemos Frg. 1 bei Mulier FHG I 359 (Bekker
Anecd. I 326,30).
S. 746,5. Vgl. Hom.
VIII 203. 404.
II. II 575. XX
S. 746,6. Nach Paus. ware der Anlass zu der von Poseidon ver-
hangten Strafe gewesen, dass die Bewohner von Helike Schutzflehende aus
dem Heiligtum vertrieben und getotet hatten. Einen andern Grund gibt Diod.
sie gewaltsam entfernt. Ahnlich Strab. 385, nach dem die lonier entweder
834 VII 24,3-25,6.
das alte Bild des Poseidon selbst oder die jxcptopuais des Heiligtums be-
gehrten. Doch gehen beide Nachrichten verrnutlich aut' dasselbe ziiruck,
denn nacli Ael, N. an. XI 19 liatten die Ilelikesier die lonier beim Altar
ermordet; es ist also wolil nur ein Missverstandnis, wenn Paus. die ionisclie
Gesandtschaft ais ixEtat avops^ bezeiclinet.
S. 746,7. IJass Poseidon die Erdbeben verursaclit, ist bekanntlich
der allgenieine, in zablreichen Beinainen des Gottes sicli aussprecliende
Glaube. Dalier ersclieint er hautig auf Miinzen der von Erdbeben heiin-
gesucliten pluygisclien nnd karischen Binnenstadte, s. Iinhoof-Blumer
Kleinasiat. Miinzen 205.
S. 746,10. liber Erdbeben, besonders ihre Ursaclien, liandelt Aristot.
ineteor. II 7 f .
p. 365 a, 14 11., zu vgl. ist ferner Aelian. X. an. a. a. O.
Agath. 15 p. 96 (ed. Bonn,).
liist. II \'erscbiedene der hier angegebenen
Vorzeichen der Natur werden aucli bei Aristoteles erwahnt, wie die eigen-
tiimliche Farbung oder Verdunkelung der Sonne (p. 367 a, 23), lieftige
X(o? 7rpo!7T)p.aiv£tv, £’jt’ cev p,£XXr^ p.£ 7 «Xa xaxi r, ttoXi f, etlvEt £j£ai)ai.
12011.: r^ylo yflovio; dii (^povrr, Aioi [lap-jv ppdp.ov p£i)yjx£ cppixcoorj xXu£iv.
Xo 7 oi. Plin. II 205. Der See, der an der Stelle der Stadt sicli bildete,
lieisst bei Plin. V 117 Sale; er lag nach ibni 12 Milien von Smyrna ent-
1'ernt. Gelunden ist er bis Iieute nocli iiicdit.
Gap. XXV.
B e S p e e d e r A c h t u n g nnd d e r V e r e z u n g v o n S c b u t z e e n d e n.
i i 1 1 t 1*1 li
S. 748,17.
£7U TjXixia? }xaXiata 'AcpsiSavxo?, Apheidas, Sohn des
Oxyntes und Naclifolger des Demophon, ist der Stammvater des Adels-
geschlechts der Apheidantiden und der vorletzte Kdnig aus dem Stamm
des Theseus; Tdpffer bei Pauly-Wissowa I 2713 stellt die Vermutung auf,
die merkwiirdige Datierung bei Pausanias hange damit zusammen, dass
ein Apheidas Kdnig und Archegetes der Molosser war, s. Steph. Byz. u.
’Acpei6avT£S.
stets (aiicli Vin 27,1) ein ungliicklicbes Kreignis, also: es kani(*n zu ilmen
infolge eines ungliicklichen Kreignisses Mitbewohiier aus Argos,
S. 750,3. To (XEv Tciyos aXuivoa xara to byuf/ov ou/. Eouvato, dem wider-
spricdit Diod. XI 65,3 f. (Kpboros), ibm wurde Mykene nacb einer
nacb
verloreneii SeMaclit ersturmt. — Da nacb Strab. VIII 377 die Kleonaier
den Argeiern Kriege gegen ^lykeiie Beistand geleistet batten, scbeint
irn
gleicb nacb dem Siege eine Spannnng eingetreten zu sein; Busolt Laked.
108 A. 57 nimmt an, die Kleonaier liatten sicb mit den Argeiern verbunden,
weil Mykene Anspriiclie aut' die Leitiing der Xemeien erboben batte MJiod.
. a. O. 2), wodiircb sie eine Scbmaleriing ihrer Kecbte befurcbteten; da
dann aber Argos mit der Kinnabme von ^lykene aucl» dessen Kecbte in
Ansprucb nabrn, sei es ziim Zwist gekommen, und so erklare es sicb, dass
lieimatlose Mykenaier in Kleonai Aiitnahme tanden.
ebd. xara xo beisst nicbt, wie Amasaeus iiliersetzt, <piod vali-
dissimi essent (muri), was ota xo ir/. w/ire, soiidern, wie VIII 8,7, vi atque
armis, vgl. Ilerod. I 76, IX 2.
387). Grosse Felsbldcke, die herumliegen, geben Kunde von einem ge-
waltigen Erdbeben. Das in den Eiiinen belegene Kloster des H. Konstan-
tinosnimmt vielleicbt die Stelle eines alten Heiligtums ein, Vgl. Boblaye
26. Curtius 469 u. 490 A. 12 Bursian 336. Baedeker 308. Ober-
.
XV 48,3) wie Helike vom Meere verschlungen worden, was bewiese, dass
Bura urspriinglich in der Ebene gelegen hiitte (vgl. Ov. Met. XV 293 f.
Sen. Qu. nat. VII 5,3. Plin. II 206); doch verdient diese Angabe keinen
Glauben, sie ist entstanden aus einer Verdunkelung der Erinnerung an
den wirkliclien Hergang, vgl. Xeuinan n-Partsch 324 A. 2.
ciende Bach von Dikoplitho der Erasinos sei, wahrend Curtius 471 (vgl.
491 A. 13). Bursian 311. Lollin*^ 167 beide identifizieren. Der Buraikos
heisst heut Fluss von Kalavryta, Boblaye 27. Leake Morea III 408.
S. 751,11. Die Grotte des Herakles Buraikos ist heut noch
nacbweisbar. In einer Eelsvvand in der Xabe des dem Kloster Megaspi-
laon gehorigen Gelidltes Trupas (d. h. „die Lbcdier^^) linden sicli drei
Ildhlen nebeneitiander; nach den Beschreibungen tViiherer Besucher war
das massig grosse Innere kiinstlicli erweitert, Xischen angebraclit zur Auf-
stellung von Weibgaben, und Vertietiingen aussen an der Felswand dienten
oftenbar ais Balkenlbcber, sodass inan annelimen darf, es sei vor die llbhlen
eine Vorhalle angebant gewesen. Uber dem Eingang der mittleren Halle
ist ein menscblicher Kopt’ in den Fels gebauen, s. die Abbildung Exped.
de Moree III pl. 84,1; die Bescbreibung Geli Itinerary 9. Leake III
397. Boblaye 26. (Lirtius 471. Bursian 337. Freilicb soli nach
V. Duhn a. a. O. 62 die Grotte diirch <las Krdbeben von ar^ 1861
O zer-
stbrt und ganz unkenntlich geworden sein. — Die Grotte tindet sicli auf
Miinzen von Bura dargestellt, vgl. vonProkesch- Osten A. Z. I ^'at’. 9,14.
Imhoof‘-G ardner 89 pl. S 2, uiisere Miinzt. V (Band III beigegeben)
X. 1; man sieht aut’ eineni Iliigel oben ein«*n 'rempel, unten eiiien ge-
mauerten Bogen, in dessen < ttTnung eine Statue sichtbar ist, und zur Seite
eine Saulenhalle. .\ndere Miinzen von Bura, I ni hoot’- Gardner pl. S 37
(unsere Miinzt. V 2) zeigen <len Herakles selbst, biirtig, stehend, in der
r. Iland die Keule haltend, in der Linken das Liiwenfell ;
neben ihm am
Boden lehnt der Bogen. Das Bibi in der Grotte aut’ dem ersterwahnten
Miinztypus, sehr klein und undeutlich, scheint freilicb dem beschriebenen
Ileraklestypus nicht zu entsprechen.
S. 751,12. Das Weissagen aus Kniichelii, die sog. dt^TTpaYaXojxavTSia,
war sehr verbreitet und meist an gevvisse Kultstatten gekniijift, vgl. Schol.
Find. Pyth. 4,337. Suet. Domit. 15; doch reisten auch arrpa 7 aXo|xccvT£i; ais
Wahrsager im Laude herum, Artemid. II 69. \'on der Art dieser Orakel
geben uns epigraphische Funde aus Kleinasien einen Begriff, s. Sterrett
in den Papers of the Aineric. school of classic. studies at Athens II 56
bis 58; —
HI 339 342. Kaibel Epigr. Graeca 1038. Ilirschfeld SB.
Berl. Akad. 1875 S. 716. Smith im dourn. of hell. stud. VIII 261;
f.
erhalten haben, Kaibel Epigr. Gr. 1039 f. Papers of the Amer, school
III 437. Bei der von Paus. beschriebenen Art scheint die Figur (o)rrjp.a),
die die vier geworfeneu Astragalen untereinander bildeten, das Entschei-
dende fiir die Deutung gewesen zu sein, moglicherweise aber auch das
S. 751,10-752,13. 839
Gap. XXVI.
Aigeira, friiher Hyperesia; Ursprung des neiien Nameiis.
Tempel und Bildsiiule in Aij^eira. Die Stadt Plielloe und ilire
Merk wiirdigkeiten. Die Stadt Pellene. Das Stadtchen Donussa.
Argonautai, llafen von Pellene.
e.bd auXX£;av7£; nach ailpououjiv, das Streben nach Wechsel iin Ans-
drnck veranlasst die Wiederanthahine des voransgrehenden
n Verbnins dnrcli
ein Synonyin, s. Bd. I zn S. 02,20.
S. 753,4. (oc TTpojio vuxTo^ -^v ist eine herodoteische \Vendnng, vgl.
II 121 8. IX 44.
S. 753,0. £x Tou £-ixoupixo5 zupdi, £t:ix wird von ~'jpoi abhangen
sollen (To £7:ixo'jptxov das Ililtsheer, Gap. 10,2, vgl Time. D' 52,2. VIII
25,2. 28,5); fiir Wachtfener erwartet inan irupot, Ttupo; ware leicht zn ent-
behren.
S. 753,8. Znr Artemis Agrotera s. Bd. I 305 zn I 41,3
S. 753,12 ITer Hestiaia (oder Ilistiaia) anf*Enboia, das spiiter
4ip£iTat), s. Bnrsian II 407. Das Beispiel, dessen sicli hier Pans. bedient,
nm zu zeigen, dass so ein X^amenwechsel sicli nicht plotzlich vollziebt, passt
insofern nicht ganz, ais hier zwar die Vereinignng der Hestiaier mit athe-
S. 752,17-754,4. 841
nischen Klemchen im Volksmunde den Namen Oreos fiihrte, auf den offent-
lichen Urkimden und Miinzen jedoch der Name Hestiaia fortbestand.
S. 753,13. Die Stelle des alten Aigeira ist durch die zalilreichen
Kuinen (lieut Palaeokastro, wie
benannt) ge- so viele alte Euinenfelder,
sicliert.Die Stadt lag auf zwei terrassenformigen Absatzen an steilen und
scbwer zuganglichen Abhangen; die vordere Terrasse erliebt sich unmittelbar
iiber der Straudebene, die obere, durch einen unbedeutenden Abhauff von
O
ibr geschiedene,war die Akropolis. Eeste der Stadtmauern, ein Wartturm,
Tempelunterbauten, (lebaudereste, Felsgraber u. dgl. sind heut noch sicbt-
bar. S. Leake 386. Dell Itineraiy 13. Boblaye 27. Curtius 474.
Bursian 338. v. Dulin A. 31. III 61 Frazer IV 176.
S. 753,14. iJber den Bildliauer Eukleides s. oben zu S. 67,7. Auf
Miinzen von Aigeira findet sicli ein thronender Zeus (nacli 1.), der auf dem
r. Arm die Nike, in der 1. Hand das Szepter halt, s. Imhoof-Dardner
90 pl. S 6. Der Typus
ab er ein so allgemein verbreiteter, dass die
ist
ebd. Ta p.dXia-a (s. krit. App.), wie III 1,7. IV 4,4. 34,11. V 12,7
u. 6.; daneben aucb ig ra p.dXtaxa, vgl. S. 753,21. 1 36,5. 11 33,5. III 6,7.
9,2. IV 9,9. V 12,3. 17,3; iv xoE [xaXiaxa I 16,3; xoi? |xaXtaxa 6|xoia)?
-II 37,3. IV 34,2. VII 25,13. X 12,1.
ebd. sasXOsiv oux laxiv avflpw-ou, dvilpoiTrot? nicbt nacb Amasaeus
842 VII 26,7-27,1.
mit viris zu u})ersetzen, vielmelir ist der Siiin: weder Mannern, noch
Weibern, vj^l. VIII 5,5. 10,3. 31,5 38,6 (Sylbiirg).
S. 754,5. Uber den Dienst der syriscben Gdttin iti Griecbenland
s. obeii S. 165 zu IV 31,2. Allerlei Vorscbriften, die sieh auf den Hesuch
ihres Teinpels bezogen, gibt Luc. d. dea Syr. 53 ff.
S. 754,8. Aut' Miinzen vou Aigeira sind Tyclie und Eros ein-
ander gegeniiber dargestellt, jene recbts (nach 1. blickend), in der r. Iland
ein Szepter, in der 1. ein Fullborn iialtend, dieser links (nach r. blickend),
gefliigelt, init gekreuzten Heinen, sicli aut’ eine lange Fackel (oder Stab)
init beiden Ilanden stiitzend; zvviscben beiden scheint ein Altar zu stehen;
s. Iinhoof-Gardner 91 pl. S 9, unsere Miinzt. V 3. Es ist sebr wahr-
scbeinlicb, dass in diesen Figuren Kopien der erwabnten Statuen zu er-
kennen sind.
S. 754,10. Faus. bezieht sicli hier verniutlich aut’ den Hymnos,
den Findar aut’ die Tyche gedichtet hatte, vgl. Frg. 38 — 41 Bergk: andere
Ervvahnung IV 30,6, s. ohen S. 164.
S. 754,12. Es geht aus der Beschreilmng nicht hervor, ob das
Statuen, Ueliefs oder Wandgemalde waren; Curtius 492 A. 16 halt das
erste t’iir das umvahrscheinlichste, weil Faus. kein Material angibt, wahrend
Hrunn SB. der bayr. Akad. t’. 1880, I 483 trotzdeni an eine Statuen-
grujipe denkt.
S. 754,13. Tja xod o<>jpofi£voi, vgl. II 2,7 Taa toj })£•). VII 23,6 £v
Hom. II. II 573 die Hss. Fovouaaa haben, nach Aiigabe der Bewobner erst
seit der peisistrateischen Redaktion Ais Stelle des Ortes betrachtet man
einen beut Korypbi genannten Berg am recbteii Ufer des Flusses Krios,
auf dessen 732 m bober Spitze eine Kircbe der Panagia Spiliotissa stebt,
s. Leake 224. Geli Curtius 484. Bursian 342. Da-
Itinerary 14.
137: primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur ut nunc
babemus. Antb. Pal. XI 442. Ael. V. b. XIII 14. Die Redaktions-
kommission, welcbe ibm dabei gebolfen baben soli, bestand aus Onoma-
kritos von Atben, Zopyros aus Heraklea, Orpbeus aus Kroton und einem
vierten, dessenName verderbt iiberliefert ist. Mit Pecbt nennt Wilamo-
witz Hom. Unters. 254 Peisistratos und die Genannten einen Abklatscb
von Ptolemaios und den Sammlern des Museion.
S. 756,1. Wie scbon II 12,2 (s. Bd. I 412j lesen wir aucb bier mit
Scbiibart 'Ap^ovauxai, nicbt ^Aptaxovauxai. Der Hafen lag an der Miindung
des Sytbas, des GrenzHusses gegen Sikyon, an der Stelle des beutigen
Xylokastro, des Seeplatzes von Trikkala; s. Leake 390 und Peloponn.
404. Boblaye 28. Curtius 480. Bursian 342. v. Duhn a. a. 0. 60.
Frazer IV 180.
S. 756,6. Der Felsgrat war unbewobnt, docb bnden sicb auf dem
bocbsten Punkte desselben nocb Peste einer Befestigung von geringern
Umfang und ein Sttick einer kannelierten doriscben Saule, die vermutlich
zu einem Tempel geborte.
Gap. XXVII.
Merkwiirdigkeiten auf dem Weg nacb
Pellene. Tempel der
Atbena, Hain de r Artemis Soteira, Tempel und Fest des Diony-
sos Lampter und des Apollon Tbeoxenios. Gymnasion der
Pelleneer. Der Atblet Promacbos. Das Poseidion. Das My-
saion der Derneter Mysia. Asklepiostempel, Kyros genannt.
S. 756,10. Die Lage der Stadt Pellene ist nacb den topograpbiscben
Angaben des Paus. nicht scbwer zu bestimmen. Wenn man oberbalb
Xylokastro den Fluss entlang geht, so gelangt man zunacbst zu einer
eingeschlossenen, wohl bebauten Ebene; dann gebt der Weg in enger
Schlucht aufwarts bis unter die Bergterrasse von Zugra, dann recbts in
einer Seitenscblucht auf eine Hocbflacbe mit Ruinenfeld; die 2V2 —
3 Stunden
von der Kiiste hierber entsprecben den 60 Stadien, die Paus. (oben Z. 3)
ais Entfernung angibt. Ih der Mitte der Hocbflacbe zieht ein kabler
und scbroffer Felsriicken von X nacb S, der die Stadt in zwei Halften
trennte, die an Umfang verscbieden waren und wabrscbeinlicb jede von einer
844 VII 27,1-7.
besonderen Mauer uiiigeben war. Vorstadte schlossen aich an, von deiinn
die ostlicbe bis in die Gegend des Dorfes Zugra gereicht zu haben scheint.
Mauer- iind Teinpelreste sind noch vielfacb erhalten. S. Leake 214.
Boblaye 29. Curtius 480. Bursian 341. Frazer IV 187.
S. 751), 14. Aut Miinzen von Pellene ist Atliena im langen Cliiton
abgebildet, mit liobeni llelm, am 1. .\rm den Scbild, in der r. Hand die
geteilt. Der Stil triigt etwas altertiimliclien ('liarakter; Klein Arcli. epigr.
Mitt. a. Usterr. 1883, 69 glaubt, die Bebauptung des Paus., dass dieses
hild alter sei, ais die Atlienabilder von .\llien und Plataiai, sei eben durcli
den arcbaisclien Stil liervorgeruten, und er wie Fu rt w a n gl e r Meisterw. 57
gebt so weit, das Pild dem Pbeiilias ganz abzuspreclien.
S. 756,17. aouTov ir,; ’
ViBjva; xaihr,x£iv e; [iallo; tt,; die Adyta
bestanden bauHg aiis unterirdisclien Raumen, vgl. das .\dyton der Euine-
niden am Fuss des Areopag, das des 'IVoplionios in Lebadeia, «las im Peri-
bolos des Poseidon auf dem Isthmos (II 2,1) u. s. w.
S. 756,19. iOier die alinlicbe Konservierungsmetliode in Epidauros,
wo angeblicli die Asklepios-Statue iiber einem Brunnen stand. s. \ 11,11
und Bd. I 610.
S. 756,20. Das lieiligtum der Artemis erwalint aucli Plut. Arat.
rois piovov opapa '^pixtov sivai xai '/aXEirov, dXXa xai osvopa rrouiv a^opa xai
xapTTou-; drcap^XiaxEiv, <5t’ tov av xopiCrjtai.
denn das ist wohl iiberall, wo es sicli iiiclit imi eineii auslandischeii Kultus
handelte, so gewesen, da der Priester ein offentlicher Beamter war.
S, 756,25. oivou xpax^pa? bxaaiv ava x-rjv tcoXiv -aaav, vgl. Eur. Bacch.
221. Dem. XXI 52 f. Stat. Theb. 11 76.
S. 756,26. Das Th eoxeiiieii, iiacli dem Apollon
Fest der
hiess, war vornebmlich Delphi zu Haus, wo aucb der Monat, in den es
in
fiel, Theoxenios hiess. Apollon war da gleicbsam der freundliche Wirt,
vgl. Plut. ser. num. vind. 13 p. 557 F. Polem. Fr. 36 bei Ath. IX 372 A.
Hesycli. v. Oso^evia. Boeckb ad Pind. 194. Preller Polemo 67. Deneken
De Tbeoxeniis, Berol. 1881. Mommsen Delphica 299. Von Festspielen
in Pellene spriclit Pindar mebrfach, 01. 7,156; 9.146. Nem. 10,82, einige
Male mit der Anspielung, dass warme Mantel dem Sieger ais Preis zu-
tielen, doch war der Fabrikationsort dieser Stoffe niclit die Stadt Pellene,
•sondern nacli Strab. 386 das gleichnamige Dorf zwiscben der Stadt nnd
Aigion (oder nacli B ursi an 340 A. 2 wohl eher Aigeira). Weiteres liier-
iiber s. B Ium ner Oewerbl. Tliatigk. 85. Zur Zeit des Paus. sclieinen Geld-
preise an die Stelle getreten zu sein. Wie Bursian 342 A. 1 meint, war
der sclion zu Strabos Zeit nicht nielir gebrauchliclie Agon
dem Mantel- mit
preis nur ein einzelner Bestandteil des grossen Theoxenienfestes, von dem
zu Paus. Zeit nur nocli verkiimmerte Reste fortbestaiiden. Der Tempel —
des Apollon Theoxenios lag vermutlich ebenso wie der der Artemis (S.
757,2) im dstlichen Stadtteile, wo noch Reste dorischer Saulen und eines
dorischen Frieses erhalten sind.
S. 756,27. xiOevxe? ap^uptov ahXa x^? vi/Xj? /at avops? dcYoivtCovxai X(ov
ETuyuipiwv, so war es in der Zeit des Pausanias, friiher wurden auch andere
(xriecheii s. Boeckli a. a. O.
zugelassen,
Das Gymnasion scheint zwischen beiden Stadtteileii
S. 757,6.
gelegen zu haben; wie Bursian 342 nacli der Beschreibung der Ruineii
bei Leake 214 meint, entweder nordlich von der Akropolis, wo sicli
zwischen andern antiken Resten die Ruinen eines Rundgebaudes von etwa
10 m Durchmesser finden, oder shdlicli, wo man iioch Fundamente von
Gebauden und glatte Saulenstumpfe bemerkt.
S. 757,8. Von Promachos sprach Paus. bereits VI 8,5, s. oben
S. 576.
S. 757,11. Die Bemerkung zeigt, dass die olympische Statue des
Promachos von Erz war, wie weitaus die meisten Olympionikenstatuen.
S. 757,12. Da Pausanias nicht die Form Kopiv9tax6? gebraucht und
der Artikel fehlt, so hat er wohl nicht an den sog. korinthischen Krieg
gedacht (vgl. III 9,12. IV 17,5), sondern an irgendeinen, ihm nicht weiter
bekannten.
S. 757,13. liber Pulydamas s. VI 5 und oben S. 555.
S. 757,19. Chairon bemachtigte sich unter Beistand Alexanders d.
Gr. oder seiner Feldherren der Tyrannis von Pellene, vertrieb die Biirger
und nahm Sklaven ins Biirgerrecht auf, s. Ps. Demosth. XVII 10. Ath. XI
509 B. Man setzt seine Erhebung 331 oder 332 an. Vgl. Schafer
Demosthenes'^ III 134 u. 204. Kaerst bei Pauly-Wissowa III 2032.
846 VII 27,8—12. S. 757,23—759,1.
Dnick von Max Schmersow vorm. Z.abn & Baendel. Kirchhain N.-!..
VT. OT*^
i'
•f
'
;^'
'r>^'
‘:
V “"tP
'
,'»•
j
•-./i-.
..
T,._
Band II.
3
\
' ,;s'
GETTY RESEARCH INSTITUTE
P^BHIWIr '
JWpSJ^
SiOi^liyKB