Sie sind auf Seite 1von 24

qarTuli

samarTlis
istoria
daviT bostoRanaSvili
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


ra daxmarebas gviwevs silabusi
informacia:
sagnis Sesaxeb
profesoris Sesaxeb
literaturis Sesaxeb
Sefasebis Sesaxeb
da sxva.
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


qarTuli samarTlis Seswavlis moTaved qarTlis
mefe vaxtang VI iTvleba, romelmac XVIII s-is
dasawyisSi samarTlis wignTa krebuli Seadgina.
qarTuli samarTlis SeswavlaSi didi wvlili
Seitanes qarTvelma batoniSvilebma: vaxuStim,
ioanem da daviTma.
aseve ucxoelma da qarTvelma mecnierebma
(qarTvelologebma da istorikosebma):

mari brosem _ 1802-1880 ww;


platon ioselianma _ 1809-1875 ww;
dimitri baqraZem _ 1826-1890 ww;
dimitri furcelaZem _ 1825-1896 ww;
aleqsandre xaxanaSvilma _ 1864-1912 ww;
Tevdore Jordaniam _ 1854-1916 ww;
eqvTime TayaiSvilma _ 1863-1953 ww.

2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


XIX saukunis II naxevarsa da XX saukunis
dasawyisSi qarTuli samarTlis istoriis
calkeuli sakiTxebi Seiswavles
ucxoelma mecnierebma, maT Soris: f.
leontoviCma, m. kovalevskim, r. darestma,
f. holdakma, J. karstma, r. kultmanma.
pirveli qarTveli iuristi, romelmac
qarTuli samarTlis istoriaSi ramdenime
gamokvleva gamoaqveyna, iyo niko
xizanaSvili (urbneli).
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


pirveli fundamenturi
kvleva qarTuli
samarTlis istoriaSi
ekuTvnis
ivane javaxiSvils,
romelmac gamosca
`qarTuli samarTlis
istoria~ 3 wignad.
ivane javaxiSvili
1876_1940
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


mniSvnelovani wvlili qarTuli samarTlis
Seswavlis saqmeSi Seitanes cnobilma
qarTvelma mecnierebma:
ivane surgulaZem
aleqsandre vaCeiSvilma
isidore doliZem
daviT furcelaZem
giorgi nadareiSvilma
mixeil kekeliam
da sxva.
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


samarTlisa da samarTlis Zeglis
aRmniSvneli terminebi:
kanoni aRniSnavda:
a) samarTals _ zogadi mniSvnelobiT:
mag.: `wmindaTa mociqulTa da RirsTa maT
mRvdelTmoZRvarTagan gansazRvrebulsa
kanonsa Sina aseve brZanebul ars~ (gr.
xanZTelis cxovreba)
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


b) samarTlis wignis TiToeul muxls;
mag.: `qmnil iyves sxuanica adgilobiTni
krebani _ pirveli ankrias, romelsaca
daesxa

kanoni

neokesarias,

ocdaoTxni,
damsxmeli

ocdaaTToTxmetTa~

meore
kanonTa

(ruis-urbnisis

Zegliswera).
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


g) sasjels;
mag.:

`gankanondes

jerovnad

viTarca

ganewesa mamasa-o~ (giorgi mTawmindeli)


d) kanonTa krebuls, samarTlis wigns:
mag.:

`rCulis

kanoni

wmindisa

ioane

mmarxvelisa~.

2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

qarTuli samarTlis istoria


qarTul enaSi es termini berZnuli enidanaa
Semosuli, xolo berZnulSi _ erT-erTi
semituri enisagan. Tavdapirvelad is
aRniSnavda lerwams, lelis muxls.
berZnulad kanons Tavdapirvelad xuros
iaraRs uwodebdnen, romelsac ostatebi
muSaobis dros Tarazos magier siswores
gasagebad xmarobdnen xolme. SemdgomSi
saberZneTSi samarTlis wignsac `kanons~
eZaxdenen, imitom, rom igi saTnoebisa da
borotmoqmedebis sazomad iTvleboda.
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

10

qarTuli samarTlis istoria


msofliosa krebasa da sxuaTa
adgilobiTTa krebaTa ganwesebani
ganwesebani wmindaTa mociqulTani
epistole kanoniani
sayovelTao an mrgulivmosavleli
epistole
kiTxva migeba, migeba kanonebrivi
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

11

qarTuli samarTlis istoria


samarTali _ warmomdgaria marTalisagan,
Tavdapirvelad aRniSnavda `swores~,
Semdeg miiRo ganyenebuli cnebis
mniSvneloba, mag. `wigni samarTlisa
kacTa Secodebisa yovelsave~
sjuli, Sjuli _ warmomdgaria `sja~sgan.
ganCineba, gaCenili _ mefis, krebisan
sxvaTa mier
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

12

qarTuli samarTlis istoria


Zegli, Zegliswera, Zeglis dasxma, Zeglis
dadeba, Zeglisdeba
`Sekreba kanonTa~ _krebuli
`kodiko~
digesti (berZn. pandeqta)
`nawili~, titlosi
Cveuleba
wesi
gangeba
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

13

qarTuli samarTlis istoria


wigni

sabuTi

sigeli _

mefis mier gacemuli sabuTi

gujari
brZaneba _

mefis gankarguleba

oqmi
xeli

qvaze amokveTili mefis brZaneba

pitaki _
2015

sigelis mniSvnelobia hqonda

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

14

Zveli qarTuli samarTlis Zeglebi


(klasifikacia)
arapirdapiri wyaroebi

pirdapiri wyaroebi

saeklesio
wyaroebi
originaluri,
qarTuli
ruisurbnisis
Zegliswera,
kaTalikosTa
samarTali
giorgi
brwyinvales
samarTali
2015

saero wyaroebi
ucxouridan
naTargmni

sisxlisa da
samoqalaqo
samarTlebrivi

didi da mcire
sjulis kanoni

beqa-aRbuRas
samarTali

saxelmwifo
samarTlebrivi
xelmwifis
karis
garigeba

bagrat
kurapalatis
samarTali
DAVIT BOSTOGHANASHVILI

vaxtang VI
samarTali

dasturlamali
15

qarTuli samarTlis istoria


qarTuli samarTlis Sesaswavlad didi
mniSvneloba aqvs aseve vaxtang VI-s
samarTlis wignTa krebulSi Sesuli
ucxouri samarTlis Zeglebis Seswavlas,
esenia:
moses, anu ebrauli samarTlis qarTul
versia;
berZnuli samarTls qarTul versia;
somxuri samarTlis qarTul versia;
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

16

qarTuli samarTlis istoria


arapirdapiri wyaroebia, iseTi wyaroebi,
sadac uSualod araa gadmocemuli
samarTlis normebi, magram maTSi daculi
cnobebi warmodgenas gviqmnis Zveli
qarTuli samarTlis calkeul
sakiTxebze, aseTia mag.: qvaze amokveTili
warwerebi, hagiografiuli (SuSanikis
wameba, grigol xanZTelis cxovreba),
literaturuli nawarmoebebi
(vefxistyaosani) da sxva.
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

17

qarTuli samarTlis istoria



, ,



,
, ,
.

, ,
,


,
. .

,
21 .
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

armazis bilingva
II ,
1940,

18

qarTuli samarTlis istoria


didi sjuliskanoni berZnulidan XI-XIIss. mijnaze
Targmna arsen iyalToelma. es Zegli sabolood
Camoyalibda 883 wlis redaqciiT, 14 titulovani
nomokanonis saxiT. man konstantinopolis 920
wlis krebaze zogadqristianuli
saxelmZRvanelos saxe miiRo.
didi sjulis kanonis wyaroebia:
mociqulTa kanonebi _ 85 saeklesio kanoni
msoflio saeklesio krebaTa kanonebi
adgilobriv saeklesio krebaTa kanonebi
gamoCenil saeklesio moRvaweTa epistolaruli
kanonmdebloba
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

19

qarTuli samarTlis istoria


mcire sjuliskanoni
1005-1028 ww. berZnulidan Targmna eqvTime
mTawmindelma
VI msoflio saeklesio krebis (trulis
691/2 w. kreba) kanonebi
`kanonni SecodebulTani~ ioane
mmarxvelisa
`kanonni dRiTi dReTa cTomaTani~
basili didisa
`Zegliswerai sarwmunoebisai~
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

20

qarTuli samarTlis istoria


`kanonni SecodebulTani~ ioane
mmarxvelisa Sedgeba ori nawilisagan:
a) `kanoni SecodebulTani aRwerili
netarisa mamisa Cvenisa iovanes mier
konstantinepolel mTavarebiskoposisa,
romelsa mmarxvel ewodeboda~; da
b) `kanoni SecodebulTani ganwesebuli
netarisa mamisa Cvenisa iovane
mmarxvelisa mier konstantinepolel
patriarqisa~.
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

21

qarTuli samarTlis istoria


Tavisi Sroma avtors augia, rogorc werilobiT
wyaroebis aseve, aRsarebaTa praqtikis mixedviT.
avtoris mizania daaxasiaTos bunebiTi da
bunebis gareSe codvani; daadginos codvaTa
gamoZiebisa da gankanonebis wesebi. pirvel
rigSi avtori CamoTvlis rva xorciel codvas,
romelTa Soris aRsaniSnavia `nefsiT gina
uneblieT kacis kvla~. am ukanasknelze
gansxvavebul sasjels awesebs _ uneblieT
kacis kvlisTvis 10 weli uziarebloba; nebsiT
kaciskvlaze _ 20 weli uziarebloba.

2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

22

qarTuli samarTlis istoria


`Zegliswera sarwmunoebisa~ miuRia 843
wlis konstantinopolis adgilobriv
krebas. masSi saubaria xatTayvaniscemis
Sesaxeb. Zeglis am nawilis sruli
saTauria: `Zegliswera sarwmunoebisa,
romeli aRwers wmindaTa mamaTa
konstantinepoles SekrebulTa, wmindaTa
xatTa TayuaniscemisaTs, romel-ese
warikiTxvis sofia wmindas pirvelsa
kriakesa wmindaTa marxvaTasa~
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

23

qarTuli samarTlis istoria

SekiTxvebi?
gmadlobT
yuradRebisaTvis!
gisurvebT warmatebebs!
2015

DAVIT BOSTOGHANASHVILI

24

Das könnte Ihnen auch gefallen